Professional Documents
Culture Documents
M U
Xt phn ng ha hc sau:
A+BC+D
+
M U
Nhit ng:
ng hc:
Nghin cu tc phn ng v cc yu t nh
hng n tc phn ng.
3
NG DNG
NG HO HC
TNG HP
HO DC
CHIU
HNG P
HIU SUT
THI GIAN
KINH T
DC
LM SNG
DC
NG HC
TN SUT
LIU DNG
CNG NGH
BO CH
D ON
TUI TH,
N NH
HOT CHT,
DNG BO
CH
CHIT XUT
DC LIU
CC YU T
NH HNG ,
N NH HP
CHT, X L
CHIT XUT
4
NG HC PHN NG HA HC
MC TIU
Trnh by v gii thch c i lng tc phn ng v bc
phn ng.
Trnh by c biu thc ton hc ca cc phng trnh ng
hc phn ng bc 0,1,2
Trnh by i lng v biu thc ca cc hng s tc phn
ng bc 0,1,2 v i lng T1/2 ca chng.
Trnh by c cc yu t nh hng n tc phn ng.
p dng ng hc phn ng tnh ton tui th ca thuc..
Mt s khi nim
Tc phn ng:
B (sn phm)
d[A]
d[B]
v
hay v
dt
dt
6
Mt s khi nim
Bc
ca phn ng ha hc
Bc ca phn ng l i lng cho bit mc
nh hng ca nng i vi tc ca
phn ng ha hc.
Ni 1 cch n gin: bc phn ng l tng s
cc h s ly tha ca nng trong phng
trnh biu din s ph thuc ca tc phn
ng vo nng ca cc cht phn ng.
Mt s khi nim
Khc bit gia h s t lng ca phn ng v bc
phn ng
-H
-H
-Bc
-Tc
Mt s khi nim
V d:
Xt phn ng phn hy ca H2O2
2H2O2 2H2O + O2
Nu xt theo h s t lng:
Bc ca phn ng phn hy ny l bc 2 i
vi cht phn ng H2O2.
Bc ca phn ng l bc 3 i vi sn phm.
9
Mt s khi nim
Xt phn ng phn hy ca H2O2
2H2O2 2H2O + O2
Da vo c ch phn ng xem phn ng
trn xy ra 2 giai on
+ O-.(chm).
G1: H2O2 H2O
G2: O+ H2O2 H2O + O2 (nhanh).
Bc ca phn ng l bc 1 theo giai on
chm (G1)
10
Mt s khi nim
11
Mt s khi nim
Phng trnh ng hc ca phn ng
Phng trnh ng hc ca phn ng l phng
trnh biu din s ph thuc ca tc phn ng
vo nng ca cc cht phn ng.
S ph thuc tc phn ng vo nng ca
cht phn ng c M.Guldberg 1836-1902 nh
ton hc kim ha hc v nh ha hc P.Waage
1833-1900 u l ngi Nauy tm thy vi tn gi l
nh lut tc dng khi lng.
12
Mt s khi nim
13
Mt s khi nim
A
Tc phn ng
B (sn phm)
d[A]
v
k[A ]
dt
Khi [A] = 1 th V = K
Hng s tc ca phn ng l tc ring ca phn
ng.
Hng s tc k V ngha vt l hng s tc k ca
phn ng ha hc l tc ca phn ng ha hc khi
nng cc cht tham gia phn ng bng n v (1mo/l)
14
Mt s khi nim
K c th nguyn v th nguyn ca K ph thuc bc ca phn ng.
Gi s
aA + bB = cC + dD
Th nguyn ca hng s tc k
dC A
dC A
1
k n n .
C A C A dt
1
vi bc phn ng l n = n1 + n2 + ...
Thi
Nng
Mt s khi nim
K c th nguyn v th nguyn ca K ph thuc bc ca
phn ng.
V d:
Phn ng bc 0, th nguyn ca k l:
thi gian 1x nng
Phn ng bc 1, th nguyn ca k l
thi gian 1
Phn ng bc 2, th nguyn ca k l
thi gian 1x nng 1.
16
Mt s khi nim
Chu k bn hy
L thi gian m nng cht phn ng gim
i mt na.
Trong ngnh dc: T1/2 l thi gian hm
lng thuc gim i cn mt na.
17
Mt s khi nim
Hn dng ca thuc
L thi gian hm lng thuc cn li 90%
so vi ban u.
18
Phng php hc
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc khng
Xt phn ng A
sn phm
Phn ng bc khng l phn ng m tc phn ng
khng ph thuc vo s thay i nng cht tham
gia phn ng.
0
d[A]
Tc phn ng
v
k[ A ] k
dt
Bin i phng trnh trn k.dt = - d[A]
Ly tch phn 2 v
[A]
t
k dt d[A]
t 0
[ A ]0
20
NG HC CC PHN NG N GiN
1
k ([A ]0 [ A ])
t
T phng trnh trn hng s tc phn ng bc
khng c xc nh thng qua s thay i [A] theo
thi gian t.
21
NG HC CC PHN NG N GiN
[A]0
C
B
22
NG HC CC PHN NG N GiN
Hng s tc
1
k ([ A ]0 [ A ])
t
[ A ]0
[ A ]0
[A ]
k.T1/ 2 [ A ]0
2
2
[A]0
T1/ 2
2.k
23
NG HC CC PHN NG N GiN
[ A ]0
T1/ 2
2.k
Chu k bn hy T1/2 ca phn ng bc khng ph thuc
vo nng ban u ca cht phn ng.
Phn ng bc khng thng gp khi nghin cu s phn
hy thuc trong hn dch v nh tng.
24
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc mt
Xt phn ng
A
sn phm
d[A]
V
dt
V k[A]
d[ A]
V
k[A ]
dt
25
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc mt
dt
k[ A ]
[A] [A]
0
[A]
26
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc mt
t
d[A]
kdt
[A] [A]
0
[A]
[A]0
1 [ A ]0
ln
kt k ln
[A]
t [A ]
Hng s tc phn ng bc 1
2,303
[A]0
k
log
t
[A]
27
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc mt
Nu gi:
a
l nng phn ng ca A.
x l nng cn li ca A
2,303
a
k
log
t
ax
28
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc mt
Phng trnh ng hc phn ng bc 1
T cng thc
2,303 [A ]0
k
lg
t
[A ]
kt
lg[ A ]0 lg[ A ]
2,303
k
lg[A ]
t lg[A ]0
2,303
29
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc mt
k
lg[ A ]
t lg[ A ]0
2,303
lg[A]
lg[A]0
k
tg
2,303
t
O
B
30
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc mt
c im ca phn ng bc 1
2,303
[ A ]0
Hng s tc phn ng
k
log
[A ]
2,303 [A ]0
t
lg
k
[A]
Chu k bn hy:
[ A ]0
t T1/ 2 [ A ]
2
2,303. lg 2
T1/ 2
k
Hay
0,693
T1/ 2
k
31
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc mt
Thi gian thuc cn li 90% hot cht
9
Khi [ A ] [ A ]0 t T9 /10 thay vo phng trnh
10
2,303
[ A ]0
k
log
t
[A ]
2,303
[A]0
2,303 10 0,105
k
lg
lg
9
T9 /10
T
9
T
9 / 10
9 / 10
[ A ]0
10
T9 /10
0,105
32
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
Phn ng tng tc ca 2 phn t cng loi
Xt phn ng TQ dng
2A
sn phm
Phng trnh ng hc c dng
d[ A ]
k[ A ]2
dt
Bng php phn ly bin s v ly tch phn hu hn khi t
c gi tr t 0 t tng ng nng cht A thay i t
[A]0 [A]
33
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
d[A] t
1
1
kdt kt
2
[A] [A]
0
[ A ] [ A ]0
[A]
1
1
kt
[A]
[A]0
Hng s tc phn ng bc 2
1 1
1
t [ A ] [ A ]0
34
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
Chu k bn hy
Khi
[ A ]0
1
2
t T1/ 2 [ A ]
2
[ A ] [ A ]0
1 2
1
T1/ 2
k [ A ]0 [ A ]0
T1/ 2
k.[ A]0
35
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
Phn ng ca 2 phn t khc loi
Xt phn ng TQ dng
A +
B
sn phm C
Theo khi nim v tc phn ng
d[A]
d[B] d[C]
v
dt
dt
dt
Theo nh lut tc dng khi lng
v k[A].[B]
36
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
2 cht A v B c cng h s t
lng
37
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
d ([ A ]0 x )
k ([ A ]0 x ).([ B]0 x )
dt
d(x )
k ([ A ]0 x ).([ B]0 x )
dt
Trng hp nng ban u A v B bng nhau: [A]0 =
[B]0 phng trnh ng hc v cc thng s c trng
ging trng hp phn ng ca 2 phn t cng loi
38
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
d(x)
k.dt
([ A ]0 x ).([ B]0 x )
Bng php phn ly bin s v ly tch phn hu hn khi t
c gi tr t 0 t tng ng nng x thay i t x = 0
x
39
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
d(x)
k. dt
0
0 ([ A ] x ).([ B] x )
0
0
t
Xt s hng
1
I
j
1
I.([ A ]0 x ) J.([ B]0 x ) ( J I).x ( I.[ A ]0 J[ B]0 )
([ A ]0 x ).([ B]0 x )
([ A ]0 x ).([ B]0 x )
([ A ]0 x ).([ B]0 x )
Ta c
I J
J I 0
I.[A]0 J[ B]0 1 I J [ A] [ B]
0
0
40
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
Vy
1
1
1
1
1
k. dt
0
[ A ] 0 [ B] 0
t
1
1
0
([ B]0 x ) ([ A ]0 x )
x
1
k.t
ln[B]0 ln([B]0 x ) ln([A]0 x ) ln[A]0
[A]0 [B]0
41
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
1
[B]0 ([A ]0 x )
k
ln
t.([A]0 [B]0 ) [A]0 ([B]0 x )
t [A]0 = a v [B]0 = b;
Phng trnh hng s tc phn ng c dng
2,303
b(a x )
k
lg
t (a b ) a ( b x )
42
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
43
NG HC CC PHN NG N GiN
Kho st phn ng bc 2
Chu k bn hy
Trong trng hp nng ban u A v B bng
nhau: [A]0 = [B]0
1
T1/ 2
k.[ A ]0
44
NG HC CC PHN NG N GiN
cc phng php xc nh hng s K
Xc nh hng s tc phn ng
Phng php th.
Phng php th
Phng php da trn chu k bn hy
45
NG HC CC PHN NG N GiN
cc phng php xc nh hng s K
Xc nh hng s tc phn ng bng phng php
th.
-Tin hnh phn ng vi nng cht A ban u bit,
sau tng khong thi gian t thch hp ( v d bc 1: 15, 30,
45, 60).
-Thu c s liu tng ng [A] v thi gian t vo cng
thc tnh k.
-Tnh K trung bnh l gi tr cn tm.
46
NG HC CC PHN NG N GiN
cc phng php xc nh hng s K
Xc nh hng s tc phn ng bng phng
php th
-Bin
thng.
-V
1
f (t )
[ A]
47
NG HC CC PHN NG N GiN
cc phng php xc nh hng s K
TH PHN NG BC KHNG
[A]0
C
OC
tg k
OB
48
NG HC CC PHN NG N GiN
cc phng php xc nh hng s K
lg[A]
TH PHN NG BC 1
lg[A]0
k
OC
tg
2,303
OB
O
D dng suy ra
OC
k
x 2,303
OB
49
NG HC CC PHN NG N GiN
cc phng php xc nh hng s K
TH PHN NG BC 2
C
1
[ A]
1
[ A ]0
t
B
OC
tg k
OB
50
NG HC CC PHN NG N GiN
cc phng php xc nh hng s K
Xc nh hng s tc phn ng bng phng php
da trn chu k bn hy
V th s ph thuc [A] theo t: ti thi im [A] =
[A]0/2 T1/2.
[A]0
[A]0
Bc khng : k
2.T1/ 2
Bc 1: k
[A]0
0 , 693
T1 / 2
1
Bc 2: k
T1/ 2 .[ A]0
2
T`1/2
51
NG HC CC PHN NG N GiN
cc phng php xc nh bc phn ng
NG HC CC PHN NG N GiN
cc phng php xc nh bc phn ng
Phng php da vo chu k bn hy
o mt vi khong thi gian cn thit nng ban u
cn , , 1/8, .
Ly b gi tr nng tng ng vi thi gian th vo
biu thc tnh T1/2 ca cc bc phn ng khc nhau nu
biu thc no ph hp th l bc ca phn ng cn
tm.
D on nu T l hng s th phn ng bc 1.
53
NG HC CC PHN NG N GiN
Bng tm tt cc loi phn ng
54
M RNG
Phn ng bc n (1)
= kCn = kdt = kt + I
t = 0 C = Co I = = kt
k = *** 1/2 =
55
NG HC CC PHN NG PHC TP
Phn ng phc tp
Gm nhiu phn ng thnh phn din ra
ng thi.
56
NG HC CC PHN NG PHC TP
A2
d[A ]
k 1 [ A1 ] k 2 [ A 2 ]
dt
57
NG HC CC PHN NG PHC TP
Gi a l nng ban u ca cht phn ng A1.
x l nng cht phn ng thi im t
Nu ti thi im ban u (t = 0), nng A2 bng
0, thi im t: x l nng ca A2.
dx
k 1 (a x ) k 2 x
dt
Khi x = xCB (trng thi cn bng)
dx CB
0
dt
58
NG HC CC PHN NG PHC TP
Do :
k 1 (a x CB ) k 2 x CB
k 1 (a x CB )
k2
x CB
Thay vo pt:
dx
k 1 (a x ) k 2 x
dt
dx k 1a
( x CB x )
dt x CB
59
NG HC CC PHN NG PHC
TP
Ly tch phn gii hn khi t = 0 n t tng ng x =
0 n x
t
dx
k 1a
dt
x 0 ( x
x ) t 0 x CB
CB
x
k 1a 1
x CB
ln
x CB t ( x CB x )
2,303.x CB
x CB
k1
lg
a.t
( x CB x )
60
NG HC CC PHN NG PHC
TP
V d
D-Menthol
NH4CNS
L-menthol
(NH2)2CS
61
NG HC CC PHN NG PHC
TP
CH2OH(CH2)2COOH
-hydroxibutyric acid
-lacton
t, pt
21
2,41
160
10,35
50
4,96
220
11,55
100
8,11
13,28
120
8,10
62
NG HC CC PHN NG PHC
TP
PHN NG SONG SONG
V d: phn ng phn hy kali clorat
63
NG HC CC PHN NG PHC
TP
Xt s
A1
k1
A2
k2
A3
dx
k (a x )
dt
64
NG HC CC PHN NG PHC
TP
Trong k l hng s tc bin i A1 theo c 2 hng
Ly tch phn gii hn t t = 0 t tng ng x = 0 x
1
a
k ln
t (a x )
Gi y l nng cht A2 ti thi im t
z l nng cht A3 ti thi im t
Ti thi im t = 0 ta c y = 0 v z = 0 ta c h thc
x=y+z
65
NG HC CC PHN NG PHC
TP
o hm theo t
Trong
dx dy dz
dt dt dt
dy
k 1 (a x )* tc to thnh A2
dt
dz
k 2 (a x ) **tc to thnh A3
dt
66
NG HC CC PHN NG PHC
TP
dy k 1
y k1
dz k 2
z k2
Bng
67
NG HC CC PHN NG PHC
TP
PHN NG NI TiP
k
k
Xt s :
A1 A 2 A 3
Tc chuyn ho A1
Tc chuyn ho A2:
A2 hnh thnh do phn ng 1 v
mt i bi phn ng 2
Tc hnh thnh A3
d[A1 ]
k 1[A1 ]
dt
d[A 2 ]
k 1[A1 ] k 2 [A 2 ]
dt
d[A 3 ]
k 2 [A 2 ]
dt
68
NG HC CC PHN NG PHC
TP
thi im t = 0 nng
cht
thi im t nng
cht
A 1 a
A 2 0
A 0
3
A 1 x
A 2 y
A z
3
69
NG HC CC PHN NG PHC
TP
dx
k 1 (a x )
dt
dy
k 1 (a x ) k 2 y
dt
(a)
dz
k2y
dt
70
NG HC CC PHN NG PHC
TP
Gii pt
dx
k 1 (a x )
dt
ln a ln(a x ) k1t
k t
a
e 1
(a x )
a x a.e
x a (1 e
k t
1
k t
1
) (*)
71
NG HC CC PHN NG PHC
TP
Th (*) vo pt (a)
dy
k t
k1.a.e k 2 y
dt
1
dy
k t
k 2 y k1.a.e
dt
1
Nhn 2 v ca
phng trnh
dy.e
k 2t
e dt
k 2t
k 2t
k 2 ye dt k1.a.e
( k 2 k1 ) t
dt (**)
72
73
NG HC CC PHN NG PHC
TP
H thc dy.e
k2t
k 2t
k 2 ye dt
(**) tr thnh
Ly tch
phn
ye
k 2t
k 2t
d ( ye ) k1.a.e
y
k 2t
d( ye ) k1.a.e
y0
( k 2 k1 ) t
( k 2 k1 ) t
dt
dt
t 0
74
NG HC CC PHN NG PHC
TP
Kt qu
ye
k2t
k1.a ( k k ) t
k1.a
.e
k 2 k1
k 2 k1
2
k1.a k t
k1.a k t
hay y
.e
e
k 2 k1
k 2 k1
1
Bit x = y + z z = x y
z a (1 e
k t
1
k 1 .a
k 1 .a
.e k t
e k
k 2 k1
k 2 k1
1
k2
k1
k t
k t
a 1
.e
k
k
2
1
2
1
1
75
NG HC CC PHN NG PHC
TP
e k t 1
Nu k1 << k2 th k1 e k t 0
k 2 k1
k2
k 2 k1
76
NG HC CC PHN NG PHC
TP
k2
k1
k t
k t
z a 1
.e
e
k 2 k1
k 2 k1
z a (1 e
k 1t
77
NH HNG NHIT N TC
PHN NG
NH HNG NHIT N TC PHN NG
S tng nhit s lm tng tc phn ng
k T10
24
kT
ln
NH HNG NHIT N TC
PHN NG
Quy tc Arrhenius
Mt quy lut c tnh nh lng hn c
a ra bng phng trnh
k = A x e -Ea/RT
79
NH HNG NHIT N TC
PHN NG
Ea
tg
2,303.R
80
NH HNG NHIT N TC
PHN NG
Gi T1 l nhit kho st iu kin ng vi
hng s tc k1.
T2 l nhit kho st iu kin ng vi
hng s tc k2..
Hiu gia lgk1 v lgk2 l biu thc
k2
Ea 1 1
lg
2,303.R T2 T1
k1
k2
E a (T2 T1 )
lg
k1 2,303.R.T1.T2
81
XC NH TUI TH CA THUC
XC
NH TUI TH CA THUC
Mt trong nhng ng dng ca ng hc l
nghin cu n nh ca thuc.
- Vic nghin cu n nh c th xc nh tui
th ca thuc trong iu kin bo qun.
- Xc nh bn tng i ca sn phm khi gp
iu kin khc nghit.
- Thng thng bc phn ng phn hy l bc 1.
82
XC NH TUI TH CA THUC
Phng php th di hn
Xc nh trong iu kin thng.
iu kin th gn lin vi iu kin thc t lu hnh
thuc.
Nc ta theo quy nh l kh hu vng IV iu kin
bo qun l 30 2 oC v m tng i l 75
5%.
Thi im kim tra thng thng nm u tin l
mi 3 thng, nm th 2 mi 6 thng, t nm th 3 l
12 thng.
83
XC NH TUI TH CA THUC
Phng php th cp tc.
hn ch thi gian thc hin nht l trong giai
on nghin cu.
iu kin cp tc l 40 2 oC v m tng i
l 75 5%.
Cng thc c tnh tui th k thng t iu
kin cp tc.
n
T( t ) xT( lh )
84