ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4048

Phßng thö nghiÖm trang: 1 /6

Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-4048 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

ph¸t hiÖn ¨n mßn ®ång cña mì nhên b»ng ph¬ng ph¸p kiÓm tra
mµu cña tÊm ®ång
(Theo ph¬ng ph¸p ASTM D 4048 - 91)
1. Môc ®Ých & Ph¹m vi:
1.1. Qui tr×nh nµy híng dÉn thö nghiÖm nhËn biÕt tÝnh ¨n mßn trªn tÊm ®ång cña
mì nhên t¹i Phßng thö nghiÖm trung t©m.
1.2. Ph¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó ®o ®é ¨n mßn ®ång cña mì nhên trong ®iÒu kiÖn
tÜnh x¸c ®Þnh. Trong mét sè bé phËn ®îc b«i tr¬n cã thÓ cã t¬ng t¸c ho¸ häc, ch¼ng h¹n
nh c¸c trôc cã chøa ®ång hoÆc hîp kim ®ång. Sù ¨n mßn nh vËy cã thÓ lµm háng trôc sím
h¬n. Tuy nhiªn kh«ng cã sù liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn m«i trêng, phÇn lín sù ¨n mßn nµy
lµ do ®iÒu kiÖn ®éng häc.

2. Tµi liÖu tham kh¶o:

2.1. Tiªu chuÈn ASTM:
- B¶n dÞch Ph¬ng ph¸p ph¸t hiÖn ¨n mßn ®ång cña mì nhên b»ng ph¬ng ph¸p kiÓm tra
mµu cña tÊm ®ång - ASTM D4048-91.

3. ThuËt ng÷ & ®Þnh nghÜa:

3.1. Kh«ng ¸p dông.

4. ThiÕt bÞ :
4.1. Sö dông thiÕt bÞ Lauda Herzog (§øc).
4.2. C¸c èng thö : C¸c èng ®o ®iÓm ®«ng ®Æc vµ ®iÓm s¬ng, c¸c èng h×nh trô
®¸y b»ng, ®êng kÝnh trong 3033,5mm, chiÒu cao 115125mm nh ®· miªu t¶ trong ph-
¬ng ph¸p thö D97, D2500. C¸c nót bÊc cã lç th«ng h¬i, ®Ëy nhÑ lªn c¸c èng thö ®Ó ®¶m
b¶o sù c©n b»ng ¸p suÊt bªn ngoµi vµ bªn trong èng thö, h¹n chÕ

Ngêi viÕt: Ngêi duyÖt:

Ký tªn: Ngµy: Ký tªn: Ngµy:
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4048
Phßng thö nghiÖm trang: 2 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-4048 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

tèi ®a sù tiÕp xóc cña phÇn bªn trong mÉu víi h¬i bªn ngoµi.
4.3. BÓ ®iÒu nhiÖt: Cã kh¶ n¨ng duy tr× nhiÖt ®é 1001oC hoÆc bÊt kú mét
nhiÖt ®é cÇn thiÕt nµo.
4.4. M©m kÑp ®¸nh bãng: §Ó gi÷ ch¾c tÊm ®ång mµ kh«ng t¹o ra c¸c gê trong
thêi gian ®¸nh bãng.
4.5. èng nghiÖm dÑt: B»ng thuû tinh trong suèt ®Ó b¶o vÖ tÊm ®ång ®· thö
nghiÖm ®Ó kiÓm tra quan s¸t mµ kh«ng ph¶i cÇm ra hoÆc khi cÊt gi÷.
4.6. B¶ng chuÈn ¨n mßn tÊm ®«ng ASTM: Bao gåm c¸c b¶n sao mµu s¾c cña c¸c
tÊm ®ång thö ®iÓn h×nh ®Æc trng cho møc ®é xØn vµ ¨n mßn, ®îc bäc trong tÊm nhùa
trong suèt.

5. Ho¸ ChÊt & vËt liÖu :

5.1. Axeton.
5.2. M¶nh ®ång: Réng 12,5mm (1/2in), dµy 1,5-3,0mm (1/16in ®Õn 1/8in), dµi
75mm (3in) ®îc lµm tõ ®ång tinh khiÕt 99,9%, bÒ mÆt nh½n, ®îc gia c«ng nguéi. M¶nh
®ång cã thÓ sö dông nhiÒu lÇn nhng cÇn lo¹i bá khi bÒ mÆt biÕn d¹ng.
5.3. VËt liÖu ®¸nh bãng: GiÊy nh¸m h¹t silic - cacbua cã kÝch thíc kh¸c nhau b»ng
giÊy hoÆc v¶i kÝch thíc h¹t 65m (240h¹t), b«ng y tÕ.
5.4. Dung m«i röa: BÊt kú dung m«i hy®r«c¸cbon nµo kh«ng chøa lu huúnh, dÔ bay
h¬i cã thÓ dïng ®Ó lau s¹ch vÕt xØn hoµn toµn khi thö ë 50 oC. Trong trêng hîp cã tranh
chÊp nªn dïng izo-octan lµm dung m«i röa. Cã thÓ sö dông dung m«i n-heptan hay
izzooctaan. Tr¸nh sö dông benzen do ®éc.

6. Qui tr×nh thö nghiÖm:

6.1. ChuÈn bÞ m¶nh ®ång:
6.1.1. Lµm s¹ch ho¸ häc c¸c m¶nh ®ång:
6.1.1.1. §Æt tê giÊy trªn bÒ mÆt ph¼ng, lµm Èm nã b»ng dung m«i röa vµ chµ
m¶nh ®ång trªn bÒ mÆt giÊy theo chiÒu chuyÓn ®éng trßn, dïng g¨ng tay polyetylen
hoÆc dïng giÊy läc kh«ng tro lãt tay khi tiÕp xóc víi m¶nh ®ång. Cã thÓ chuÈn bÞ bÒ
mÆt ®ång b»ng m¸y.
6.1.1.2. §¸nh bãng lÇn cuèi: LÊy tÊm ®ång ra khái dung m«i röa. Dïng giÊy läc
kh«ng tro lãt tay khi cÇm tÊm ®ång ®Ó ®¸nh bãng. Tríc tiªn, ®¸nh c¸c chç r×a sau ®ã
®¸nh c¸c mÆt. LÊy b«ng tÈm dung m«i röa chÊm c¸c h¹t bét nh¸m silic - c¸cbua cã kÝch
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4048
Phßng thö nghiÖm trang: 3 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-4048 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

thíc h¹t 105m, ë trªn mét tÊm kÝnh råi dïng nã ®¸nh bãng tÊm ®ång. Chïi m¹nh bÒ mÆt
tÊm ®ång b»ng nh÷ng côc b«ng míi. Sau ®ã chØ dïng cÆp thÐp kh«ng rØ cÇm g¾p tÊm
®ång. Kh«ng ch¹m ngãn tay vµo tÊm ®ång. Kh«ng ®¸nh bãng theo vßng trßn. KÑp tÊm
®ång vµo m©m kÑp chuyªn dông råi dïng b«ng thÊm c¸c h¹t silic - c¸cbua ®¸nh bãng c¸c
bÒ mÆt chÝnh cña tÊm ®ång. Chµ s¸t theo trôc däc cña tÊm ®ång vît qu¸ mÐp cuèi sau
®ã l¹i tiÕn hµnh theo phÝa ngîc l¹i. Dïng c¸c côc b«ng thÊm s¹ch x¸t thËt m¹nh ®Ó lau
s¹ch tÊt c¶ c¸c vÕt bÈn kim lo¹i ra khái tÊm ®ång cho ®Õn khi côc b«ng lau míi kh«ng bÞ
bÈn. Khi tÊm ®ång nµy ®· s¹ch, lËp tøc ®em nhóng nã vµo mÉu ®· chuÈn bÞ tríc.
Ghi chó: Chó ý, cÆp thÐp cã thÓ lµm xíc tÊm ®ång, ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶.

6.1.1.2.1. §iÒu quan träng lµ ®¸nh bãng ®ång ®Òu toµn bé bÒ mÆt tÊm ®ång ®Ó
thu ®îc mét tÊm ®ång bÞ ¨n mßn ®Òu. NÕu c¸c r×a tÊm ®ång mßn nhiÒu h¬n (bÒ mÆt
cong h×nh ªlip) th× chóng sÏ bÞ ¨n mßn nhiÒu h¬n so víi trung t©m cña tÊm ®ång. Dïng
m©m kÑp chuyªn dïng sÏ cã kh¶ n¨ng ®¸nh bãng ®ång ®Òu.
6.2. Qui tr×nh:
6.2.1. Cho kho¶ng 60ml mÉu (kho¶ng 50g70g tuú thuéc träng lîng riªng cña nã)
vµo ®¸y èng thö s¹ch (xem 4.2) sao cho ®é s©u cña mì kho¶ng 80mm (3,2in). G¹t b»ng bÒ
mÆt mì vµ l©u s¹ch mÉu thõa dÝnh ë trªn thµnh èng.
6.2.2. Dïng g¨ng tay polyetylen hoÆc kÑp b»ng thÐp kh«ng rØ nhóng hoµn toµn
tÊm ®ång vµo mì cho ®Õn khi ch¹m ®¸y èng vµ dîc bao phñ bëi mét líp mì dµy 5mm.
6.2.3. §Æt èng thö vµo mét gi¸ ®ì ®Ó gi÷ cho nã th¼ng ®øng.
6.2.4. §Æt gi¸ ®ì vµ mÉu vµo lß hoÆc thïng chÊt láng ®Ó gi÷ ë mét nhiÖt ®é x¸c
®Þnh trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh. §iÒu kiÖn chung lµ 1001oC trong 24 giê.
6.2.5. KÕt thóc thö nghiªm, lÊy gi¸ ®ì vµ mÉu ra khái lß hoÆc thïng chÊt láng, sau
®ã lµm l¹nh ®Õn nhiÖt ®é phßng.
6.2.6. KiÓm tra tÊm ®ång :
6.2.6.1. §eo g¨ng tay polyetylen hoÆc dïng kÑp b»ng thÐp kh«ng rØ, ®a tÊm ®ång
ra khái mì vµ ngay lËp tøc nhóng nã vµo dung m«i röa. LÊy tÊm ®ång ra ngay, lau kh«
b»ng giÊy läc. KiÓm tra ®é xØn hay sù ¨n mßn tÊm ®ång b»ng c¸ch so s¸nh víi b¶n chuÈn
¨n mßn díi ¸nh s¸ng ph¶n chiÕu gãc 45o.
6.2.6.2. Cã thÓ tr¸nh c¸c vÕt xíc vµ vÕt hoen trªn tÊm ®ång khi cÇm kiÓm tra vµ so
s¸nh nÕu ®Æt nã trong èng nghiÖm ph¼ng vµ sö dông b«ng thÊm níc (ph¬ng ph¸p D130).
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4048
Phßng thö nghiÖm trang: 4 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-4048 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

7. §¸nh gi¸ & b¸o c¸o:

7.1. §¸nh gi¸ møc ®é ¨n mßn cña mÉu trªn tÊm ®ång khi mÉu cña tÊm ®ång trïng
víi mÇu mét trong c¸c thanh cña b¶n chuÈn ¨n mßn ®ång ASTM.
7.1.1. Khi tÊm ®ång thö nghiÖm n»m gi÷a 2 d¶i cña b¶n chuÈn kÒ nhau th× ®îc
®¸nh gi¸ theo b¶n xØn h¬n trong 2 d¶i ®ã. NÕu tÊm ®ång thö nghiÖm mµ cã mµu da cam
sÉm h¬n d¶i 1b cña b¶n chuÈn, th× tÊm ®ång ®îc xÕp vµo ph©n lo¹i1. Tuy nhiªn, nÕu
tÊm ®ång quan s¸t thÊy mµu ®á râ rµng th× nã ph¶i ®îc xÕp vµo ph©n lo¹i 2.
7.1.2. TÊm ®ång cã mµu ®á rîu vang trong ph©n lo¹i 2 cã thÓ nhÇm víi mµu ®á
sÉm trªn tÊm ®ång thau trong ph©n lo¹i 3, nÕu nh tÊm ®ång thau trong ph©n lo¹i 3 cã
mµu ®á t¬i. §Ó ph©n biÖt râ, nhóng tÊm ®ång vµo dung m«i röa, tÊm ®ång thuéc ph©n
lo¹i 2 chuyÓn thµnh mµu da cam sÉm, trong khi tÊm ®ång thuéc ph©n lo¹i 3 kh«ng ®æi
mµu.
7.1.3. §Ó ph©n biÖt tÊm 2c vµ 3b, ®Æt nã trong ång thö 20150mm vµ ®Ó èng ®ã
ë nhiÖt ®é 315oC370oC trong 46 phót, èng ®Æt n»m trªn tÊm gia nhiÖt. §iÒu chØnh
nhiÖt ®é b»ng nhiÖt kÕ chng cÊt ASTM ®Æt trong èng thö thø hai. TÊm 2c sÏ cã mµu
cña tÊm 2d, trong khi tÊm 3b sÏ cã mÇu cña tÊm 4a.
7.1.4. Lµm l¹i kiÓm nghiÖm nÕu thÊy râ vÕt tay, hoÆc thÊy râ dÊu vÕt cña giät n-
íc nhá vµo lµm thay ®æi tr¹ng th¸i tÊm ®ång trong khi kiÓm nghiÖm.
7.1.5. Còng lµm l¹i kiÓm nghiÖm nÕu c¸c c¹nh däc theo mÆt ph¼ng cña tÊm ®ång
thuéc ph©n lo¹i cao h¬n ph©n lo¹i cña phÇn mÆt chÝnh tÊm ®ång. Trong trêng hîp ®ã
c¸c c¹nh cã thÓ ®· bÞ ¨n mßn trong qu¸ tr×nh mµi.

7.2. B¸o c¸o kÕt qu¶:

7.2.1. KÕt qu¶ møc ®é ¨n mßn øng víi mét trong c¸c ph©n lo¹i trong B¶ng 1. Ghi l¹i
thêi gian kiÓm nghiÖm vµ nhiÖt ®é kiÓm nghiÖm.
B¶ng 1 - Ph©n cÊp ®é ¨n mßn tÊm ®ång:

Ph©n cÊp Tr¹ng th¸i M« t¶ A

 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4048
Phßng thö nghiÖm trang: 5 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-4048 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

Míi mµi bãng B

1 XØn nh¹t a. Cam s¸ng, hÇu nh gièng mµu cña tÊm ®ång míi mµi bãng.
... b. Mµu da cam sÉm.
2 XØn thêng a. Mµu ®á rîu vang
... b. Mµu xanh nh¹t h¬i pha ®á.
... c. Mµu xanh da trêi hoÆc ¸nh b¹c, hoÆc c¶ hai ®îc phñ trªn nÒn mµu ®á r-
îu vang
... d. Mµu ¸nh b¹c.
... e. Mµu gièng ®ång thau hoÆc ¸nh vµng.
3 XØn tèi a. Mµu ®á t¬i bao phñ trªn tÊm ®ång thau.
... b. Mµu ®á lÉn xanh l¸ c©y (Tr«ng ¸nh biÕc) nhng kh«ng x¸m
4 ¡n mßn a. Mµu ®en râ rÖt, mµu x¸m ®Ëm hoÆc n©u trong suèt víi xanh l¸ c©y
¸nh biÕc.
...
b. Mµu x¸m ch× hoÆc mµu ®en xØn.
...
c. Mµu ®en bãng hoÆc mµu ®en ®Ëm.
A
B¶n chuÈn ¨n mßn tÊm ®ång ASTM lµ mµu ®îc s¾p xÕp theo tõng tÊm ®Æc trng cña b¶n diÔn gi¶i nµy.
B
TÊm ®ång míi mµi bãng chØ ®îc coi lµ mµu cña tÊm ®ång ®· ®îc mµi bãng tríc khi ®a vµo kiÓm nghiÖm
chø kh«ng ®îc lÊy mµu tÊm ®ång ®· qua mét lÇn kiÓm nghiÖm, thËm chÝ dï mÉu kh«ng ¨n mßn.

8. §é chÝnh x¸c vµ sai lÖch:

8.1. Do b¶n chÊt cña kÕt qu¶, kh«ng thu ®îc dé chÝnh x¸c cña ph¬ng ph¸p nµy theo
Sæ tay x¸c ®Þnh ®é chÝnh x¸c cña c¸c ph¬ng ph¸p thö nghiÖm ASTM c¸c s¶n phÈm dÇu
má vµ dÇu nhên.
8.1.1. §é trïng lÆp: ®îc ®¸nh gi¸ bëi thùc tÕ r»ng 96% kÕt qu¶ thu ®îc bëi 12
phßng thÝ nghiÖm cho 6 mÉu lµ gièng nhau.
8.1.2. §é t¸i lÆp ®îc ®¸nh gi¸ bëi thùc tÕ lµ 12 phßng thÝ nghiÖm cã cïng ph©n
cÊp (1, 2, 3, 4), 92% lÇn thÝ nghiÖm cã cïng ph©n lo¹i sè vµ ph©n lo¹i miªu t¶ (a, b, c, d),
69% lÇn thÝ nghiÖm chØ ra kh¶ n¨ng chèng ¨n mßn ®ång gièng nhau.

8.2. Sai lÖch: C¸c qu¸ tr×nh trong ph¬ng ph¸p thö D4048 kh«ng cã sai sè v× ®é ¨n
mßn ®ång ®îc x¸c ®Þnh chØ trong ph¹m vi ph¬ng ph¸p nµy.