You are on page 1of 7

श्री गणेळाम नभ:,

श्री जानकी लल्रबो वलजमते ,

श्री भद गोस्लाभी तुरवीदाव कृत शनुभानफाशुक

छप्ऩम

सवन्धु तयन सवम वोच शयन यवल फार फयन तन,ु बज


ु वलळार, भर्ू ति कयार कारशु को कार जनु
गशन दशन र्नयदशन रॊक र्नवॊक:, फॊक बल
ु , जातध
ु ान फरलान भान भद दलन ऩलनवल

कश तुरवीदाव वेलत वुरब, वेलक हशत वॊतत र्नकट, गुण गनत नभत वुसभयत जऩत वभन वकर वॊकट
बफकट [1]

स्लनि वैर वॊकाव कोहट यवल तरुन तेज घन , उय वलळार , बुजदॊ ड चॊड, नख फज्र फज्रतन
वऩॊगनमन, भ्रकुटी कयार, यवना दवनानन, कवऩव केव ककिव रॊगूय खर दर फर बानन
कश तुरवीदाव फव जावु उय, भारुतवुत भुयर्त बफकट
वॊताऩ ऩाऩ तेहश ऩुरुऴ ऩहश , वऩनेशु नहश आलत र्नकट [2]

झूरना

ऩॊचभुख छभुख बग
ृ ुभुख्म बट अवुय वुय, वलि वरय वभय वभयत्थ वुयो
फाकुयो लीय वलरुदै त वलरुदालरी, लेद फॊदी फदत ऩैजऩुयौ
जावु गुनगाथ यघुनाथ कश ,जावु फर बफऩुर जर जरधध झुयो ,
दफ
ु र दर दभन को कौन तर
ु वीव शै , ऩलन को ऩत
ु यजऩयु रुयो [3]

घनाषयी

बानव
ु ो ऩढ्न शनभ
ु ान गमे, बानभ
ु न अनभ
ु ार्न सववक
ु े सर ककमो पेयपाय वो
ऩार्छरे ऩगन गभ गगन भगन भन, क्रभ को न भ्रभ कवऩ फारक बफशाय वो ,
कौतुक वलरोक रोकऩार शयी शय बफधध , रोचनर्न चकाचौधी धचतर्न खबाय वो ,
फर कैधौ फीययव, धीयज कै वाशव कै, तुरवी वयीय धये वफर्नको वाय वो [4]

बायत भें ऩायथ के यथकेतु कवऩयाज, गाज्मो वुर्न कुरुयाज दर शरफर बो


कशो द्रोन बीष्भ वभीय वुत भशालीय, लीय यव फायी र्नधध जाको फर बो ,
फानय वब
ु ाम फारकेसर बूसभ बानु राधग, परॉ ग पराॉगशुते घाहट नबतर बो
नाइ नाइ भाथ जोरय जोरय शाथ जोधा जौशें , शनभ
ु ान दे खे जगजीलन को पर बो [5]
गोऩद ऩमोधध करय शोसरका ज्मो राई रॊक, र्नऩट र्नवॊक ऩयऩयु गरफर बो ,
द्रोण वो ऩशाय सरमो ख्मार शी उखारय कय, कन्दक
ु ज्मो कवऩखेर फेर कैवों पर बो .
वॊकट वभाज अवभॊजव बो याभयाज, काज जुग ऩुगर्नॊको कयतर ऩर बो ,
वाशवी वभत्थ तुरवी को नाश जाकी फाॉश, रोकऩार ऩारन को कपय धथय थर बो .[6]

कभठ की ऩीठी जाके गोड्र्नकी गाडै भानो, नाऩ के बाजन बरय जरर्नधध जर बो .
जातध
ु ान दालन ऩयलान को दग
ु ि बमो, भशाभीनफाव र्तसभ तोभर्नकी थर बो ,
कुम्बकणि यालन ऩमोदनाथ ईधन को, तुरवी प्रताऩ जाकौ प्रफर अनर बो ,
बीष्भ कशत भेये अनुभान शनुभान वरयखो बिकार न बिरोक भशाफर बो .[7]

दत
ू याभयाम को, वऩूत ऩूत ऩौन को, तू अॊजनी को नन्दन प्रताऩ बूयी बानु वो ,
वीम वोच वभन दरु यत दोऴ दभन, वयन आमे अलन ,रखन वप्रम प्राण वो ,
दवभख
ु दव
ु श दरयद्र दरयले को बमो, प्रकट र्तरोक ओक तर
ु वी र्नधान वो ,
सान गुणलान फरफान वेला वालधान, वाशे फ वुजान उय आनु शनुभान वो . [8]

दलन दल
ु न दर बुफन वलहदत फर, लेद जव गालत बफफुध फॊदी छोय को,
ऩाऩ ताऩ र्तसभय तुहशन वलघटन ऩटु,वेलक वयोरुश वुखद बानु बोय को,
रोक ऩयरोकते बफवोक वऩने न वोक ,तुरवी के हशमे शै बयोवो एक औय को,
याभ को दर
ु ायों दाव फाभदे ल को र्नलाव, नाभ कसर काभ तरु केवयी ककवोय को .[9]

भशाफर वीभ भशाबीभ भशा फानइत, भशालीय वलहदत फयामो यघुलीय को,
कुसरव कठोयतनु जौयऩये योय यन, करुना कसरत भन धासभिक धीय को ,
दज
ु न
ि को कार वो ,कयार ऩार वज्जन को ,वुसभये शयन शाय तुरवी की ऩीय को ,
सवम वुखदामक दर
ु ायों यघुनामक को, वेलक वशामक शै वाशवी वभीय को . [10]

यधचफेको वलधध जैवे, ऩासरफेको शरय शय ,भीच भारयफेको , ज्माइफेको वध


ु ाऩान बो ,
धरयफेको धयर्न, तयर्न तभ दसरफे को, वोखखफे कृवानु ऩोसळफेको हशभ बानु बो ,
खर द्ु ख दोवऴफेको , जन ऩरयतोवऴफेको , भाॊधगफो भसरनता को भोदक वुदान बो ,
आयर्त की आयर्त र्नलारयफेको र्तशूॉ ऩुय, तुरवीको वाशे फ शठीरो शनुभान बो .[11]

वेलक स्मोकाई जार्न जानकीव भानै कार्न, वानुकूर वूरऩानी नलै नाथ नाकॉ को,
दे ली दे ल दानल दमालने शै जौये शाथ, फाऩयु ै फयाक कशा औय याजा याॉक को,
जागत वोलत फैठे फागत वलनोद भोद, ताकै जो अनथि वो वभथि एक आॉक को ,
वफ हदन रुयो ऩयै ऩुयो जशाॉ तशाॉ ताहश, जाकै शै बयोवो हशमे शनुभान शाॉक को [12]
वानग
ु वगौरय वानक
ु ू र वर
ू ऩानी ताहश, रोकऩार वकर रखन याभ जानकी ,
रोक ऩयरोक को बफवोक वो र्तरोक ताहश, तुरवी तभाई कशा काशू लीय आनकी,
केवयी ककवोय फॊदीछोय के र्नलाजे वफ, कीयत बफभर कवऩ करुना र्नधान की,
फारक ज्मौ ऩासरशै कृऩार भुर्न सवद्ध ताकौ, जाके हशमे शुरवती शाॉक शनुभान की [13]

करुना र्नधान फरफुवद्ध के र्नधान भोद, भहशभा र्नधान, गुनसान के र्नधान शो,
लाभदे लरूऩ बऩ
ू याभ के वनेशी नाभ ,रेत दे त अथि धभि काभ र्नयफान शौ,
आऩने प्रबाल वीतानाथ के वुबाल वीर, रोक फेद वलधध के वलदऴ
ू शनुभान शौ ,
भन की फचन की कभि की र्तशु प्रकाय, तुरवी र्तशायो तुभ वाशे फ वुजान शौ, [14]

भन को अगभ तनु वुगभ ककमे कऩीव, काज भशायाज के वभाज वाज वाजेशै,
दे ल फॊदी छोय यनयोय केवयी ककवोय, जुग जुग जग तेये वलयद वलयाजेशै,
फीय फयजोय, घहट जोय तर
ु वी की औय, वर्ु न वकुचाने वाधू खर गन गाजेशै ,
बफगयी वॊलाय अॊजनी कुभाय कीजे भोहश, जैवै शोत आमे शनुभान के र्नलाजेशै, [15]

जान सवयोभर्न शौ शनुभान वदा, जनके भन फाव र्तशायो,


ढायो बफगायो भें काको कशा, केशी कायण खीझत शो तो र्तशायो,
वाशे फ वेलक नाते ते शातो, ककमो वो तशाॉ तुरवी को न चायो,
दोऴ वुनामे ते आगेशूॊको शोसळमाय शै शौं भन तो हशम शायो, [16]

तेये थऩे उथऩै न भशे ळ, थऩै धथयके कवऩ जे घय घारे,


तेये र्नलाजे गयीफ र्नलाज वलयाजत फैरयन के उय वारे,
वॊकट वोच वफे तुरवी सरए, नाभ पटै भकयी के वे जारे
फूढ बमे फर भेरयहश फाय, की शाय ऩये फशुते नत ऩारै. [17]

सवन्धु तये फडे लीय दरे खर, जायै शै रॊक वे फॊक भलावे ,
तै यन केशयी केशयी- के बफदरे अयी कॊु जय छै र छलावे,
तोवो वभत्थ वुवाशे फ वेई, वशै तुरवी द्ु ख दोऴ दलावे,
फानय फाज फढे खर खेचय, रीजत क्मों न रऩेटी रला वे [18]

अच्छ बफभदि न कानन बार्न, दवानन आनन बा न र्नशायो,


फारयदानाद अकॊऩन कुम्बकणि वे कॊु जय केशयी फायौ,
याभ प्रताऩ शुतावन कच्छ बफऩच्छ वभीय वभीय दर
ु ायों,
ऩाऩते ळाऩते ताऩ र्तशूॊतें, वदा तुरवी कश वो यखलायो.[19]
जानत जशान शनभ
ु ान को र्नलाज्मौ जन, भन अनभ
ु ानी, फसर फोर न बफवारयमे,
वेला जोग तुरवी कफशुॉ कशा चक
ू ऩरय, वाशे फ वुबाऴ कवऩ वाहशफी वॊबारयमे,
अऩयाधी जन कीजै वावर्त वशव बाॉर्त, भोदक भयै जो ताशीॊ भाशुय न भारयमे,
वाशवी वभीय के दर
ु ाये यघुलीयजू के, फाॉशऩीय भशालीय फेधग हश र्नलारयमे, [20]

फारक बफरोकी, फसर फाये ते आऩनो ककमो, दीनफन्धु दमा ककन्शी र्नरुऩाधध न्मारयमे,
यालयो बयोवो तर
ु वी के यालयोई फर, आव यालरयमै , दाव यालयो वलचारयमे,
फडो वलकयार कसर काको न बफशार ककमो, भाथै ऩग फसर को, र्नशायी वो र्नलारयमे,
केवयी ककळोय, यनयोय, फयजोय फीय, फाशूॉ ऩीय याशुभतु ज्मो ऩछायी भारयमै [21]

उथऩे थऩनधथय, थऩै उथऩनशाय, केवयी कुभाय फर आऩनो वॊबारयमे,


याभके गुरासभनको काभतरु याभदत
ू , भोवे दीन दफ
ु ेय को तककमा र्तशारयमे,
वाशे फ वभथि तोवो तर
ु वी के भाथै ऩय वोऊ अऩयाध बफनु लीय फाधधॊ भारयमे,
ऩोखयी वलळार फाशूॉ, फसर लरयचय ऩीय, भकयी ज्मौ ऩकयी कै फदन वलदारयमे [22]

याभ को स्नेश, याभ वाशव रखन सवम, याभ की बगर्त वोच वॊकट र्नलारयमे,
भुद भयकट योग फारयर्नधध शे रय शाये , जील जाभलॊत को बयोवो तेयो बारयमे,
कूहदमे कृऩार तुरवी वुप्रेभ ऩव्फमते, वुथर वुफेर बारू फैहठकै बफचारयमे,
भशालीय फाॉकुये फयाकी फाशॊ ऩीय क्मों न, रॊककनी ज्मो रातघात हश भयोरय भारयमे [23]

रोक ऩयरोकशु र्तरोक न बफरोककमत तोवे वभयथ चऴ चारयशूॉ र्नशारयमे,


कभिकार रोकऩार अग जग जीलजार, नाथ शाथ वफ र्नज भहशभा बफचारयमे,
खाव दाव यालयो, र्नलाव तेयो तावु उय, तुरवी वो दे ल दख
ु ी दे खखमत बारयमे,
फात तरुभूर फाशूॉवूर कवऩकच्छु फेसर, उऩजी वकेरी कवऩकेसर शी उखारयमे [24]

कयभ कयार कॊव बूसभ ऩर के बयोवे, फकी फकबाधगनी काशुतै कशाॉ डये गी,
फडी बफकयार फार घार्तनी न जात कशी, फशुफर फारक छबफरै छोटे छयै गी,
आई शै फनाई लेऴ आऩ शी वलचारय दे ख ऩाऩ जाम वफके गुनी के ऩारे ऩयै गी,
ऩूतना वऩळाचनी ज्मौ कवऩकान्श तुरवीकी, फाॉश ऩीय भशालीय तेये भाये भयै गी [25]

बारकी कक कारकी कक योऴकी बिदोऴ की शे , लेदन वलऴभ ऩाऩ ताऩ छर छाॉश की,
कयभन कूटकी की जॊि भॊि फुटकी, ऩयाशी जाहश ऩावऩनी भसरन भनभाॉश की,
ऩैशहश वजाम नत कशत फजाम तोहश, फाफयी न शोहश फार्न जर्न कवऩनाॉश की,
आन शनुभान की दोशाई फरलान की, वऩथ भशालीय की जो यशै ऩीय फाॉश की [26]
सवॊहशॊका वॊशारय फर वयु वा वध
ु ारय छर, रॊककनी ऩछारय भारय फाहटका उजायी शै ,
रॊक ऩयजारय भकयी वलदारय फायफाय जातुधान धारय धरु यधानी कय डायी शै ,
तोयी जभकातरय भदोदयी कढोरय आर्न, यालन की यानी भेघनाथ भशॉ तायीशै ,
बीय फाशॊ ऩीय की र्नऩट याखी भशाफीय, कौन के वॊकोच तुरवी के वोच बायी शै [27]

तेयो फारकेसर फीय वुर्न वशभत धीय, बूरत वयीय वुधध वक्र यवल याशु की,
तेयी फाॉश फवत वलवोक रोकऩार वफ, तेयो नाभ रेत यशै आयर्त न काशुकी,
वाभ दाभ बेद वलधध फेदशु रफेद सवधध शाथ कवऩनाथ शी के चोटी चोय वाशू की,
आरव अनख ऩरयशाव के सवखालन शे , एते हदन यशी ऩीय तुरवी के फाशु की [28]

टुकर्नको घय घय डोरत कॊगार फोसर, फार ज्मों कृऩार नतऩार ऩासर ऩोवो शै ,
ककन्शी शे वॊबाय वाय अॊजनी कुभाय लीय, आऩने वलवारयशै न भेयेशू बयोवो शे
इतने ऩये खो वफ बाॊर्त वभथि आज कवऩयाज वाॉची कशों को र्तरोक तोवो शे ,
वावर्त वशव दाव कीजे ऩेखी ऩरयशाव, चीयी को भयन खेर फारक र्नको वो शे [29]

आऩने शी ऩाऩ तें , बिताऩतें की ळाऩ तें , फढीशै फाॉश लेदन कशीॊ न वशी जात शै ,
औऴध अनेक जॊि भॊि टोटकाहद ककमे, फाहद बमे दे लता भनामे अधधकार्त शै ,
कयताय बयताय शयताय कभिकार, को शै जगजार जो न भानत इतार्त शै,
चेयो तेयो तर
ु वी तू भेयो कशों याभदत
ू , ढीर तेयी लीय भोहश ऩीयतें वऩयार्त शै .[30]

दत
ू याभयाम को, वऩूत ऩत
ू फाम को, वभथि शाथ ऩाम को, वशाम अवशाम को ,
फाॉकी बफयदालरी वलहदत लेद गाइमत ,यालण वो बट बमो भुहठका के घाम को,
एते फडे वाशे फ वभथि को र्नलाजो आज, वीदत वुवेलक लचन भन काम को ,
थोयी फाॉश ऩीय की फडी ग्रार्न तुरवी को, कौन ऩाऩ कोऩ रोऩ प्रगट प्रबाम को [31]

दे ली दे ल दनज
ु भनज
ु भुर्न सवद्ध नाग, छोटे फडे जील जेते चेतन अचेत शै ,
ऩूतना वऩवाची जातुधानी जातुधान फाभ, याभदत
ू की यजाई भाथै भन रेत शै ,
घोय जॊि भॊि कूट कऩट कुयोग जोग शनुभान आन वुर्न छाडत र्नकेत शै ,
क्रोध कीजे कभि को प्रफोध कीजे तुरवी को, वोऴ कीजे र्तनको जो दोऴ द्ु ख दे त शै , [32]

तेये फर फानय जजतामे यन यालन वों, तेये घारे जातुधान बमे घय घय के ,


तेये फर याभयाज, ककमे वफ वुयकाज वकर वभाज वाज वाजे यघुलय के ,
तेयो गुनगान वर्ु न गीयफान ऩसु रकत वजर बफरोचर्न वलयॊ धच शरयशय के,
तुरवी के भाथे ऩय शाथ पेयो ककवनाथ, दे खखमे न दाव दख
ु ी तोवे कर्नगय के [33]
ऩारो तेयो टूक को ऩये शू चक
ू भकू कमे न, क्रूय कौडी दक
ु ो शों आऩनी औय शे रयमे,
बोया नाथ बोये शी वदोऴ शोत थोये दोऴ, ऩोऴी तोवऴ थाऩी आऩनो न अफडेरयए,
अॊफु तू शौ अम्फुचय, अॊफु तू शौ डडब, वो न फूखझमे बफरम्फ अफरम्फ भेये तेरयमे,
फारक वलकर जर्न ऩाहश प्रेभ ऩहशचान, तुरवी की फाॉश ऩय राभीरूभ पेरयमे [34]

घेय सरमो योगर्न कुजोगनी कुरोगनी ज्मौ, फावय जरद घन घटा धकु क धाई शै ,
फयवत फायी ऩीय जारयमे जलावे जव, योग बफनु दोऴ, धभ
ू भर
ू भसरनाई शै ,
करुना र्नधान शनुभान भशाफरलान शे यी शॉ वी शाॉकक पॉू की पौजें ते उडाई शै ,
खामे शुतो तुरवी कुयोग याढ याकवर्न , केवयी ककवोय याखे लीय फरयआई शै . [35]

वलैमा
याभगर
ु ाभ तश
ु ी शनभ
ु ान
गोवाॉई वव
ु ाई वदा अनक
ु ु रो ,
ऩाऱमौ शौ फार ज्मों आखय द ू
वऩतु भातु वो भॊगर भोद वभूरो,
फाॉश कक फेदन फाॉश ऩगाय
ऩक
ु ायत आयत आनॊद बर
ू ो,
श्री यघफ
ु ीय र्नलारयमे ऩीय
यशो दयफाय ऩयो रहट रुरो . [36]

घनाषयी

कारकी कयारता कभि कहठनाई ककधौ ,ऩाऩ के प्रबाल की वुबाम फाम फालये ,
लेदन कुबाॊर्त वो वशी न जात यात हदन, वोई फाॉश गई जो गशी वभीय डालये ,
रामो तरु तुरवी र्तशायो वो र्नशायी फारय, सवधचमे भसरन बो तमो शै र्तशूॉ ताफये ,
बुतर्नकी आऩनी ऩयामे की कृऩार्नधान, जार्नमत वफशीकी यीती याभ यालये . [37]

ऩाॉमऩीय ऩेटऩीय फाॉशऩीय भुशऩीय, जजिय वकर वयीय ऩीयभई शै ,


दे ल बूत वऩतय कभि खर कार गश
ृ , भोहश ऩय दलरय दभानक वी दई शै ,
शौ तो बफन भोर के बफकानो फसर फाये हश ते, ओट याभ नाभ की रराट सरख रई शै ,
कॊु बज के ककॊकय बफकर फूडे गोखयु र्न, शाम याभ याम ऐवी शार कशूॉ बई शै [38]

फाशुक वुबाऊ नीच रीचय भयीच सभसर, भुशॉऩीय केतुजा कुयोग जातुधान शै ,
याभनाभ जऩजाग ककमो चशों वानुयाग, कार केवे दत
ू बूत कशा भेये भान शै ,
वसु भये वशाम याभरखन आखय दोऊ, जजनके वभश
ू वाके जागत जशान शै ,
तुरवी वॉबाय तडका वॉशाय बायी बट, फेधे फयगद वे फनाइ फानफान शै . [39]

फारऩने वूधे भन याभ वन्भुख बमो, याभनाभ रेत भाॉधग खात टूकटाक शौ,
ऩयमो रोकयीर्त भें , ऩुनीत प्रीर्त याभयाम, भोशफव फैठो तोरय तयककतयात शौ,
खोते खोते आचयण आचयत अऩनामो, अॊजनी कुभाय वौध्मो याभऩार्न ऩाक शौ,
तर
ु वी गोवाई बमो बौडे हदन बर
ू गमो, ताको पर ऩालत र्नदान ऩरयऩाक शौ, [40]

अवन फवन शीन वलऴभ वलऴाद रीन, दे खख हदन दफ


ू ये कयै न शाम शाम को,
तुरवी अनाथ वो वनाथ यगुनाथ ककमो, हदमो पर वीरवॊधु आऩने वुबाम को,
नीच मशी फीचऩर्त ऩाई बरूशाइगो, बफशाइ प्रबु बजन फचन भन काम को,
ताते तन ऩोसवमत घोय फयतोय सभव, पूट पूट र्नकवत रोन याभयाम को [41]

जजओ जग जानकी जीलन को कशाइ जन, भरयफे को फायानवी फारय वयु वयी को ,
तुरवी दशु ू ॉ शाथ भोदक शै ऐवे ठाऊ, जाके जजमे भुमे वोच करयशै न ररयको,
भोको झूठो वाॉचो रोग याभ को कशत वफ, भेये भन भान शै न शय को न शरय को
बायी ऩीय दव
ु श वयीयते बफशार शोत, वोऊ यघुलीय बफन वके दयू करयको [42]

वीताऩर्त वाशे फ वशाम शनुभान र्नत, हशत उऩदे ळ को भशे ळ भानो गुरु कै,
भानव फचन काम वयन र्तशाये ऩाॉम, तुम्शये बयोवे वयु भें न जाने वयु कै ,
व्माधध बूत जर्नत उऩाधध कशू खर की, वभाधध कीजै तुरवी को जार्न जन पुयकै,
कवऩनाथ यघुनाथ बोरानाथ बूतनाथ, योगसवॊधु क्मों न डारयमत गाम खयु कै [43]

कशौ शनुभान वों वुजान याभयाम वों, कृऩा र्नधान ळॊकय वों वाफधान वुर्नए,
शऴि, वलऴाद, याग, योऴ गुन दोऴ भई, बफयची बफयॊ ची वफ दे खखमत दर्ु नमे,
भामा जील कार के कभि के वब
ु ाम के, कयै मा याभ लेद कशे वाॉची भन गर्ु नमे,
तुम्शते कशा न शोम, शोशो वो फुझम
े े भोहश, शौ शूॉ यशो भौन शी फमो वो जार्न रुर्नमे. [44]

You might also like