insani E D ‹ T Ö R D E N

YARDIM

De¤erli gönüldafl›m›z
Bir önceki say›da "Kurbanla dünyan›n yar›s›na" demifl, dünyan›n 100 ülke ve
bölgesinde bizleri bekleyen bir buçuk milyon insanla buluflaca¤›m›z›n müjdesini
vermifltik. Bu müjdeyi sizlerle paylaflmam›z›n ard›ndan, sizlerden ald›klar› emanetleri
sahiplerine ulaflt›rman›n heyecan› ile yollara düflen ‹HH görevlileri, befl farkl› k›tada
kardefllerimizle bulufltular. Bu y›l Kurban Bayram›’nda ayn› anda dünyan›n dört bir
‹NSAN‹ YARDIM
‹HH ‹NSAN‹
yan›ndaki 100 ülke ve bölgede Türkiyeli hay›rseverler ad›na kurbanlar kesildi, bir buçuk YARDIM
VAKFI
milyon insan kendilerini saran kardefllik güneflinin alt›nda birleflti. BÜLTEN‹D‹R
Siyasi, iktisadi ve ideolojik engellerle birbirlerine yabanc› b›rak›lan Müslüman halklar
aras›ndaki mesafeleri yok etmek ve ihtiyaç sahiplerinin yan›nda olmak için de¤erli bir
vesileydi Kurban. Bu vesile ile yola düflen ‹HH görevlileri derinleflerek döndüler.
Haritay› yeniden aç›p tekrar yola koyulma heyecan› ile anlatt›lar hayata geçirilmesi
gereken projeleri... Kimi yerlerde çifte bayramlar yafland›, kurban organizasyonlar›n›n
yan› s›ra çal›flmalar› tamamlanan camilerin, su kuyular›n›n ve kliniklerin aç›l›fllar› yap›ld›.
Kurban vesilesiyle ziyaret etti¤imiz ülkelerden biri de Filistin’di. Bölgeye giden ‹HH Say›: 29 / 2007
ekibi, ziyaretleri esnas›nda önemli temaslarda bulundu. Bölgenin kanaat önderleri ile, Nisan•May›s•Haziran

Filistin halk›na ve onlar›n meflru temsilcileri olan Hamas hükümetine uygulanan siyasi
ve ekonomik ambargonun sonland›r›lmas› yönünde at›labilecek ad›mlar› istiflare etti.
‹nsan Hak ve Hürriyetleri
Bölgedeki görüflmelerin ve yap›lan tespitlerin ard›ndan, Türkiye’de ‹HH ‹nsani Yard›m ‹nsani Yard›m Vakf› ad›na sahibi
Vakf› ve baz› sivil toplum örgütleri öncülü¤ünde, ‹srail hapishanelerinde tutulan BÜLENT YILDIRIM
Filistinli bakan ve milletvekillerinin serbest b›rak›lmas› için bir imza kampanyas› Genel Yay›n Yönetmeni
bafllat›ld›. Kampanyaya verilen destek her geçen gün art›yor. MURAT YILMAZ
Di¤er yandan, dünya üzerinde yaflanan ma¤duriyetlere kay›ts›z kalmayan ‹HH ‹nsani
Yard›m Vakf›, flimdi de "Siz görürseniz, onlar da görecekler." diyor. Özellikle Afrika’da, Editör
H. ZEHRA ÖZTÜRK
yayg›n olarak görülen katarakt hastal›¤› yüzünden binlerce insan görme nimetinden
mahrum yafl›yor. Siz de¤erli gönüldafllar›m›z› da bir insan›n dünyas›n› ayd›nlatarak bu Yay›n Kurulu
hay›r kervan›na kat›lmaya davet ediyoruz. AHMET EM‹N DA⁄
OSMAN ATALAY
Ve tabii ki yetimler… ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› olarak faaliyete bafllad›¤›m›z ilk günden ENSAR KILIÇO⁄LU
bu yana kriz bölgelerinde yard›ma muhtaç en hassas kitle olan çocuklara ve bilhassa GÜLDEN SÖNMEZ
yetim çocuklara yönelik çal›flmalar›m›z› da titizlikle devam ettirmekteyiz.
Kapak ve ‹ç Tasar›m
Ortado¤u’daki mülteci kamplar›nda, Endonezya, Sudan ve Pakistan’da ve daha birçok
grataNONgrata
bölgede yetimler için kal›c› projeleri hayata geçiriyoruz. Çünkü biliyoruz ki yetimler
emanettir. Bas›m
‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› olarak 15 Haziran’dan itibaren faaliyete geçirece¤imiz Yetim Mavi Ofset
Kampanyas› kapsam›nda, Türkiyeli hay›rseverleri dünyan›n dört bir yan›nda Tel: 0212 549 25 30
sürdürdü¤ümüz yetim çal›flmalar›na destek olmaya davet ediyoruz. Kampanyan›n Adres
hayata geçirildi¤i günlerde yetimleri ülkemizde misafir edecek ve 17 Haziran’da Büyük Karaman Caddesi
gerçeklefltirilecek olan III. Uluslararas› Çocuk Buluflmas› ile Türkiyeli hay›rseverleri Taylasan Sokak
yetimlerle buluflturaca¤›z. Ümmete emanet edilen yetimlere, ümmetin yetimlerine No: 3 Fatih - ‹stanbul
Tel: +90 212 631 21 21
kucak açaca¤›z. Yetimin elini tutacak, bafl›n› okflayacak, yetimin yetim kalmamas› ve Fax: +90 212 621 70 51
dünyada yetim kalmamas› umuduyla misafir edece¤iz yetimleri. Tüm gönüldafllar›m›z› info@ihh.org.tr
17 Haziran’da gerçekleflecek olan III. Uluslararas› Çocuk Buluflmas›’na bekliyoruz.
Hay›rlarda buluflmak dile¤iyle…
 ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› ve yetim çal›flmalar› DOSYA
sayfa / 28

Brezilya’daki Son Turko

19. yüzy›l›n sonunda Ortado¤u’dan Brezilya’ya
giden Araplar Osmanl› pasaportu tafl›yordu.
Bu nedenle, halihaz›rda Brezilya’da bulunan
tüm Araplar Turco (Türk) olarak adland›r›l›yor.
04
Bu tan›ma göre Brezilya’da milyonlarca Türk var. GÖZLEM /

GÖZLEM: MO⁄OL‹STAN’DA BAYRAM 8 GÖZLEM: KAMBOÇYA’DA, KAD‹M KIMER MEDEN‹YET‹ TOPR

GÖZLEM: KALB‹M TAC‹K‹STAN’DA KALDI 18 GÖZLEM: BAYRAM Y‹NE GELS‹N 21 GÖZLEM: DO⁄U

FAAL‹YETLER: Somali’de üç cami aç›ld›/48 Su kuyular› hayat veriyor/48 Nijerliler su kanal›na kavufltu/49 Burkina Faso’da do¤umha
Development Society’den ‹HH ziyareti/51 Pakistan ve Keflmir’deki yetimlerimiz yeni tesislerine kavufluyor/52 Endonezya’da yard›m ça
 Gözün ayd›n
AFR‹KA ARAfiTIRMA
sayfa /36

‹slam dünyas›nda cami:

“Cami Müslümanlar›n kalesidir!”
Cami bir beldede ‹slam’›n en büyük sembolü ve Müslümanlar›n halini
gösteren yap›d›r. Allah’›n evi ve müminlerin buluflma noktas›d›r.
58
KÜLTÜR /

RAKLARINDA... 11 GÖZLEM: ÇEÇEN‹STAN’DA HER GÜN KURBAN: “YA ÖZGÜRLÜK, YA fiEHADET!” 14

U TÜRK‹STAN’DA BURUK BAYRAM 25 MAKALE: F‹L‹ST‹N PARLAMENTOSU ‹SRA‹L Z‹NDANINDA 40

ane ve çocuk klini¤i aç›ld›/49 ‹flgal alt›ndaki Filistin’e sa¤l›k deste¤i/50 Filistinli mültecilere e¤itim merkezi/51 Humanitarian Relief for
al›flmalar› devam ediyor/53 ‹HH gönüllüleri Çeçenistan’› unutmad›/54 Minik kalplerden gelenler/62 Yay›nlar›m›z/63 Bas›nda ‹HH/64
G Ö Z L E M . . .

Brezilya’daki
sonTurco
19. yüzy›l›n sonunda Ortado¤u’dan Brezilya’ya giden
Araplar Osmanl› pasaportu tafl›yordu. Bu nedenle,
halihaz›rda Brezilya’da bulunan tüm Araplar Turco
(Türk) olarak adland›r›l›yor. Bu tan›ma göre
Brezilya’da milyonlarca Türk var.

haz›rlayan: ‹ZZET fiAH‹N

HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n "100 ülkede Kardefle Kur-

ban" kampanyas› dolay›s›yla bizler de Brezilya’dayd›k.
Brezilya, 8,5 milyon km2’lik yüz ölçümü ve 186 milyon
‹
nüfusu ile dünyan›n beflinci büyük ülkesidir. Ekvator ve
fiili hariç Latin Amerika’n›n bütün ülkeleri ile s›n›r› vard›r.
Federal Cumhuriyet ile yönetilen ülkenin baflkenti Bra-
silia, para birimi Real, resmi dili Portekizcedir.
Brezilya’daki ‹slam’›n tarihi, ülkenin tarihi ile paralellik
arz etmektedir. Brezilya’ya giden ilk Müslümanlar,
1500’lü y›llarda Avrupa’dan giden beyazlar aras›ndaki
Endülüs as›ll› Müslümanlard›r. Sonralar› Bat› Afrika ül-
kelerinden giden köle Müslümanlar Brezilya ile tan›fl-
m›flt›r. Esefle ifade edelim ki; Portekizli sömürgeci-
ler Müslümanlar›n dinlerini yaflamalar›na müsaade
etmemifl ve ‹slam’› terk etmeyenlere afl›r› iflken-
celer ve idama varan cezalar uygulam›fllard›r. Bu-
radaki siyahi Müslüman köleler Arap harfleri ile yaz›
yazman›n bile idam sebebi olarak görüldü¤ü kara gün-
ler yaflam›fllard›r.

19. yüzy›l›n sonlar›nda Ortado¤u’dan Brezilya’ya gerçek-
leflen göçler vesilesiyle bölgedeki Müslüman nüfus art-
m›flt›r. Bugün kesin olmamakla birlikte, Brezilya’daki
Müslümanlar›n say›s›n›n 2,5-3 milyon civar›nda oldu¤u
tahmin edilmektedir.
BREZ‹LYA-TÜRK‹YE ‹L‹fiK‹LER‹
Türklerin Brezilya ile iliflkileri, 1865 y›l›nda yolu yanl›fll›k-
la Brezilya’ya düflen iki Osmanl› savafl gemisine kadar
uzan›r. Osmanl› Devleti’nin Basra’ya gönderdi¤i iki sa-
vafl gemisi Afrika’y› dolan›rken f›rt›nan›n etkisiyle rotay›
kaybederek Brezilya’n›n Rio de Janerio sahiline ç›kar. ‹lk
defa Osmanl› askeri gören halk, gemiyi ziyarete gelir.
‹kinci günde gemiye gelenler aras›ndaki siyahlar, Os-
manl› askerlerinin aras›nda bulunan ve k›yafetleri ile ule-
ma s›n›f›n› temsil etti¤i belli olan Ba¤datl› Abdurrahman
Efendi’ye selam verirler. Abdurrahman Efendi, Frenk k›-
yafetleri ile kendisine selam verenlerin istihza ettiklerini
düflünür ve selamlar›n› almaz. Birkaç gün sonra tekrar
gemiye gelen siyahlar, namaz k›lan Osmanl› askerlerine
kat›l›r ve beraberce namaz k›larlar. Bu manzaray› gören
Abdurrahman Efendi siyahlar›n selam vermekle kendile-
riyle istihza etmediklerini anlar ve onlarla tan›flmak için
tercüman aray›fl›na girer. Sonunda Fas as›ll› bir Yahudi,
Abdurrahman Efendi ile siyahi Müslümanlar aras›nda
G Ö Z L E M : BREZ‹LYA’DAK‹ SON TURCO • 04-05
insani
YARDIM
tercümanl›k yapar. 10 gün kadar Rio sahilinde kalan ge-
miler hareket etmeye haz›rland›¤›nda, siyahi Müslü-
manlar Abdurrahman Efendi’nin Brezilya’da kalmas› ve
kendilerine ‹slam’› ö¤retmesi için ›srar ederler. Abdur-
rahman Efendi gemideki komutanlarla istiflare ettikten
sonra irflad, tebli¤ ve davet çal›flmalar› için Brezilya’da
kal›r. ‹ki-üç y›l muhtelif flehirlerde kalarak siyahlara ‹s-
lam’› tebli¤ eder. ‹lk aylarda Fasl› tercüman arac›l›¤›yla
yapt›¤› vaazlar›n tesirini göremeyen Abdurrahman Efen-
di, Portekizceyi ö¤renip, derslerini bu dilde yapar. Daha
sonralar› ise Fasl› tercüman›n Yahudi oldu¤unu ve kas›t-
l› olarak yanl›fl tercüme yapt›¤›n› ö¤renir. ‹stanbul’a dön-
dükten sonra yazd›¤› hat›rat› geçti¤imiz y›l "Brezilya’daki
‹lk Müslümanlar" (Kitabevi, 2006) ismiyle bas›lm›flt›r.
Ortado¤u’dan Brezilya’ya giden ilk Araplar Osmanl› pa-
saportu ile gittikleri için, Brezilyada’ki bütün Araplar Tur-
co (Türk) olarak tan›n›yor. Bu tan›ma göre Brezilya’da
milyonlarca Türk var. Bizim bildi¤imiz tan›m› ile Türkiye
vatandafl› olup Brezilya’da yaflayan insanlar›n say›s›n›n
yüzü geçmeyece¤i tahmin ediliyor.
BREZ‹LYA’DAK‹ MÜSLÜMANLARIN DURUMU
Brezilya’daki Müslümanlar aras›nda izole olup kendi ka-
bu¤una çekilenler yok denecek kadar az. Ancak asimi-
lasyon oldukça yayg›n. Müslümanlar›n toplumun di¤er
 daha olmamas›, asimilasyonun gerçek sebebini göster-
mektedir.
Latin Amerika’n›n ilk camisi 1929 y›l›nda Sao Paulo fleh-
rinde aç›lm›fl. fiu an Sao Paulo eyaletinde 12, ülke gene-
linde ise 80 cami bulunmakta. Burada, yeterli say› ve ka-
litede olmasa da birçok STK hizmet vermekte. Mali ola-
rak genelde orta tabakada olan Müslümanlar›n en ciddi
problemleri, örgütlenememifl olmalar›. ‹yi bir örgütlen-
me neticesinde d›fl deste¤e ihtiyaç duymadan kendi
güçleri ile kimliklerini korumalar› ve hatta antiemperya-
list çizgideki Latin Amerika halk›na ‹slam’› sevdirmeleri
mümkün.
Genelde Sünni olan Müslümanlar›n kendi aralar›nda bir
problem olmad›¤› gibi, Müslümanlar halk›n geneli ile ve
resmi erkanla da çok iyi anlaflmaktad›r.
Brezilya’ya gitmeden önce bu ülke hakk›nda bilgilerimiz
futboldan ve karnavallardan öteye geçmiyordu. Gitti¤i-
mizde, hem ekonomisi ile hem de gelecekte ad›ndan
çokça söz ettirecek ülkeler aras›nda olmas› hasebiyle
Türkiye’ye benzedi¤ini gördük.
Brezilya halk› tam anlam›yla dünyal›k bir halk. Bir arkada-
fl›m Brezilya halk›n› flu kelimelerle tan›mlam›flt›: "Futbol,
festival, fuhufl ve içki". Tropikal iklimin Brezilyal›lar›n ka-
rakterleri üzerindeki etkisi ne kadard›r bilmiyorum ama
y›llarda gördü¤üm fley, insanlar›n çok mutlu (!) olduklar› ve söz-
a n la r, 1500’lü lüklerinde gam ve keder gibi kelimelerin olmad›¤›d›r.
slü m as›l-
a ’ya giden ilk Mü r a s ›n da ki Endülüs Özellikle y›lbafl› ve karnaval mevsimleri olan ocak ay›n-
Brezily azlar›n a lerinden
up a’d an giden bey ›, B a t› A frika ülke da ç›lg›nlar gibi e¤leniyorlar. 14 milyon dolar para harca-
Av r onrala r m›flt›r.
anlard›r. S a ile tan›fl yarak kutlad›klar› y›lbafl› programlar› sadece aral›k ay›n›n
l› Müslüm lar B r e zily
Müslüman son gecesinde de¤il, öncesi ve sonras›ndaki günleri hat-
giden köle ta haftalar› içine alacak flekilde yap›l›yor.
kesimleri ile aç›k bir iletiflim halinde olmas› da asimilas-
Brezilya’ya hicret eden Müslümanlara, "Niçin Brezilya?"
yonu h›zland›rm›fl. Müslümanlardan çok az bir k›sm› H›-
sorusunu sordu¤umuzda ise flu sebepleri s›ral›yorlar:
ristiyan olmufl, büyük bir k›sm›n›n sadece ad› kalm›fl ve Brezilya’n›n global savafllara kat›lmayan bir bar›fl ülkesi
bir k›sm› da kendilerini ve nesillerini kurtarma mücade- olmas›, büyük afetlerin yaflanmamas›, çok genifl ve ve-
lesi vermekte. Yabanc›larla evlenme oran›n›n %25’i rimli topraklar›n›n olmas›, yabanc›lar›n d›fllanmamas›.
geçmesi, Müslüman k›zlar aras›nda yabanc›larla evlen-
menin normal hale gelmesi, asimile olma boyutunu göz- KURBAN ORGAN‹ZASYONU
ler önüne sermekte. Müslümanlarla evlenen gayrimüs- 15. hizmet y›l›nda kurban organizasyonu yapt›¤› bölge-
lim bayanlar›n çok az›n›n Müslüman olmas›, bunlar›n da lerin say›s›n› 100’e ç›karan ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n
çok az›n›n ‹slam’› gerekti¤i gibi yaflamas›, fluurlu Müslü- ziyaret etti¤i ülkelerden birisi de Brezilya oldu. Partner
manlar›n müflteki oldu¤u konular›n bafl›nda gelmekte. kuruluflun üyeleri ve oradaki Müslümanlar, ‹HH temsil-
19. yüzy›l sonundan itibaren bölgeye yerleflmeye baflla- cileri olarak bizleri çok s›cak karfl›lad›lar. Bir haftada ku-
yan Ortado¤u kökenli Müslümanlar›n say›s› günümüzde rulan kardefllik ve dostluk ba¤›, havaalan›ndaki ayr›l›k
yüzbinlere ulaflm›fl durumdad›r. Bu topraklarda yaflama- sahnesini zorlayacak kadar büyük olmufltu. Brezilya
lar›na ve devlet taraf›ndan da bir engel olmamas›na ra¤- program› süresince, daha önceden haz›rlanan liste gö-
men, Brezilya’da din e¤itiminin de verildi¤i özel okullar zetilerek dar gelirli 500’ün üzerinde aileye kurban eti
yayg›n de¤il. Müslümanlar›n en fazla yaflad›klar› Sao da¤›t›ld›.
Paulo flehrindeki dini e¤itim veren okulun bir benzerinin Partner kuruluflumuzun yapt›rd›¤› Ebu Bekir Camii’nde

a, “Niçin
M ü slümanlar
a hicret ed e n zilya’n›n
Brezilya’y ¤ um uzda, Bre
us or du olmas›
ezilya?” sorusun an bir bar›fl ülkesi
B r ›lmay
afllara kat yor.
global sav r ar as ›n da yer al›
vapla
verilen ce
cuma ve bayram namazlar›nda hutbe Arapça veriliyor ve
camiye giriflte verilen kulakl›klar arac›l›¤› ile Portekizce-
ye simultane olarak tercüme ediliyor. Böylesi bir uygu-
laman›n camide yap›ld›¤›na ilk defa flahit oldum.
Bayram sabah› cami ile sokak aras›ndaki basamaklara
k›rm›z› hal›n›n döflenmesi, camiye girifllerin ve minberin
tüllerle ve balonlarla süslenmesi, ana girifle as›lan büyük
pankartla bayram›n tebrik edilmesi, cami ç›k›fl›nda avlu-
da da¤›t›lan Ortado¤u kültüründen enfes tatl›lar ve Bat›
kültürünün sandviç örneklerinin sunuldu¤u kahvalt› al›-
flageldi¤imiz bayram manzaralar›ndan oldukça farkl›yd›.
Gün çocuklar›n günü. Bayram namaz›ndan sonra büyük-
ler musafahalafl›p bizdekine benzer bir flekilde bayram-
laflt›ktan sonra, çocuklar caminin ortas›nda k›z-erkek iki
s›ra oluflturdular ve heyecanla beklemeye bafllad›lar.
Kendilerine bayram harçl›¤› verilece¤ini düflünmüfltüm.
Sonra gördüm ki k›ymetleri 30-40 YTL’den az olmayan
oyuncaklar haz›rlanm›fl. Çocuklar, hediyelerini imam›n
elinden ald›lar. Do¤rusu çocuk olmay› bu kadar çok iste-
di¤imi hat›rlam›yorum. Hediyeler kadar, büyüklerin ço-
G Ö Z L E M : BREZ‹LYA’DAK‹ SON TURCO • 06-07
insani
YARDIM
cuklara ilgisi ve aralar›na girip onlarla resim çektirmeleri
de çocuklar›n sevinçlerini katlam›flt›.
Bayram›n birinci gününde bayram namaz› k›l›nd›ktan
sonra bütün Müslümanlar›n ormanl›k bir bölgede sat›n
al›nan gençlik kulübünde toplanmalar› ve bayramlaflma-
lar› dikkatimizi çekiyor. Bir taraftan kesilen kurbanlardan
baz›lar› atefl üzerinde çevrilirken di¤er taraftan ailelerin
getirdi¤i tatl›lar haz›rlan›yor. Yediden yetmifle herkes bu-
rada. Çocuklar için haz›rlanan oyun alan›, lunaparklar›
aratmayacak kadar alternatif sunuyor. Gençlerin tercih-
leri nargile çekmek iken; büyükler mescitte imamdan
nasihatlar dinliyor ve gruplar halinde hasbihal ederek ha-
t›ralar›n› yad ediyorlar. Sohbetlerin ço¤unun konusunun
ayn› günün erken saatlerinde idam edilen Saddam ol-
mas› ise dikkatimizden kaçm›yor. Araplara göre Saddam
bu y›l›n ilk kurban›.
Yaz›m›, kurbanlar› ile dünya genelinde sevgi ve kardefl-
lik a¤› ören bütün hay›rseverlere, kurbanlar›n› ulaflt›rd›k-
lar› gönüllerden emanet ald›¤›m selam ve teflekkürleri
ulaflt›rarak bitiriyorum. Vak›f medeniyetinin varisleri olan
bizler için bundan daha büyük bir k›vanç vesilesi düflü-
nemiyorum.
G Ö Z L E M . . .

Mo¤olistan’dabayram
M
o¤olistan Kurban Organizasyonu’nu yürütmek ama-
c›yla üç kiflilik bir ekiple 26 Aral›k tarihinde ‹stan-
bul’dan ayr›ld›k. ‹stanbul’da bafllayan alt› saatlik yolcu-
lu¤umuz sonunda Kazakistan’›n baflkenti Almaat›’ya
geldik. Buradan Mo¤olistan’›n en bat›s›ndaki eyaleti
Bayanolgey’e gitmek üzere uça¤›m›za bindik. Mo¤o-
listan vizemizin olmay›fl›, bizlere 3,5 saatlik yolculuk
boyunca ciddi bir tedirginlik yaflatt›. Bayanolgey’e
ulaflt›¤›m›zda hava liman›nda bütün tedirginli¤imiz so-
na ermiflti. Çünkü hava liman›nda baflta Mo¤olistan
Din ‹daresi Baflkan› Azathan Muhano¤lu, Bayanolgey
Emniyet Amiri, Belediye Baflkan yard›mc›s› ve Valilik
Müflaviri taraf›ndan s›cak bir flekilde karfl›land›k. Pasa-
portlar›m›z› vize ifllemleri için hava liman›na b›rak›p, bi-
zi karfl›layan ekiple birlikte konaklayaca¤›m›z yere
do¤ru yol ald›k.
Altay Da¤lar›’n›n eteklerinden bafllayan uçsuz bucak-
s›z bozk›rlar ülkesi Mo¤olistan…
Mo¤olistan Din ‹daresi’nin tertip etmifl oldu¤u Kur- haz›rlayan: CÜNEYT KILIÇ
ban Bayram› program›na kat›ld›k. Din derslerinin veril-
di¤i tek okul olan Bilge Tigin Ahlak Okulu ö¤rencileri- d›¤›n› gördük. Derhal arkadafllarla birlikte kömür paza-
nin renk katt›¤› programda, Kur’an’› Kerim tilaveti, ila- r›ndan bir kamyon kömür alarak, tespit etti¤imiz do-
hiler, halk oyunlar› ve fliir yar›flmalar› eflli¤inde onuru- kuz ailenin k›fll›k yakacak ihtiyac›n› giderdik.
muza verilen yeme¤e ifltirak ettik. Bayanolgey’de bak›ma muhtaç çocuklar›n kald›¤› ba-
Bayram öncesinde kurbanlar›n kesilece¤i mezbahane- k›mhaneler oldu¤unu ö¤rendik. Bayanolgey Dördün-
yi, hayvanlar›n bar›nd›¤› yerleri, kesimhanenin ve kur- cü Çocuk Bak›mevi’nde, bak›ma muhtaç 10 çocu-
ban edilecek hayvanlar›n kesim flartlar›na uygun olup ¤un dokuz ayl›k bak›m masraflar›n› karfl›lad›k.
olmad›¤›n› kontrol ettik. Da¤›t›m yap›lacak ailelerden 31 Aral›k’ta, bayram namaz›n› Bayanolgey Salem
bir k›sm›n› ziyaret ettik. Hava s›cakl›¤› -25 derece olma- Mescidi’nde k›ld›k. Namaz sonras› camideki samimi
s›na ra¤men, gitti¤imiz baz› evlerin sobalar›n›n yanma- bayramlaflma merasimi, so¤uk havan›n o dondurucu

etkisini s›cac›k bir atmosfere çevirdi bir anda…
Bu s›cak atmosferden ayr›lmak zor oldu ama kurban
kesimlerinin yap›lmas› için mezbahaneye gitmek zo-
rundayd›k. Bize emanet edilen vekaletler için, 700
adet koç kesildi. Kesim ifllemi, bayram›n ikinci günü
ö¤le vakti tamamland›.
Mescidin önüne iki tane geleneksel Kazak çad›r› ku-
rulmufltu. Bayram boyunca gelen tüm fakirlere ve
misafirlere, kurban eti ve çorbas› ikram edildi, buraya
gelen zengin fakir herkes hay›r dualar›nda bulundu.
Bayram›n ikinci günü itibariyle daha önce tespit edi-
len ihtiyaç sahiplerinin evlerini kurban hediyelerimiz-
le ziyaret etmeye bafllad›k. ‹nsanlar›n bizi karfl›lar›nda
görünce ve Türkiye’den geldi¤imizi ö¤renince, se-
vinçlerini “Atalar›m›z geldi.” diyerek ifade etmeleri,
bize tarif edilemez bir heyecan yaflatt›. Bayram›n
üçüncü ve dördüncü günlerinde da¤›t›mlar›m›z de-
vam etti. Böylece, Bayanolgey’de dokuz mahallede
toplam 700 aileye kurban eti da¤›t›lm›fl oldu.
Türkiye’nin iki kat› yüz ölçümüne sahip olmas›na ra¤-
men Mo¤olistan’›n nüfusu oldukça az. Topraklar›n›n
G Ö Z L E M : MO⁄OL‹STAN’DA BAYRAM • 08-09
insani
YARDIM
hemen hemen tamam› uçsuz bucaks›z bozk›rlarla
kapl›. Karasal iklimin hakim oldu¤u bu ülke, Orta As-
ya’n›n en do¤usunda bulunuyor. ‹ki komünizm devi-
nin, kuzeyinde Rusya ve güneyinde Çin’in aras›nda
s›k›flan Mo¤olistan’da, 200 bin Müslüman yafl›yor ya
da yaflamaya çal›fl›yor.
Mo¤ol katliam›, Çin istilas›, Rus komünizmi derken;
Mo¤olistan, alimlerden ve okumufllardan mahrum
hale gelmifl. Burada yaflayan Türklerin, çocuklar›na
Müslüman ad› koymaktan baflka yapt›klar› fiili bir
amelleri yokmufl yak›n zamana kadar. 60 yafl›n üze-
rinde olanlar, “kurban” diye bir fleyin oldu¤unu
bildiklerini, fakat nas›l ifa edildi¤ini bilmediklerini söy-
lüyorlar.
Sovyetler Birli¤i’nin da¤›lmas›, ard›ndan çok partili
sisteme geçilmesiyle yaflanan d›flar›ya aç›l›m, bu
topraklarda din ve e¤itim alan›nda da geliflmelere ne-
den olmufl.
Budizm ve ‹slam, Mo¤olistan anayasas›nda kabul
ediliyor. Devlet, her türlü dini çal›flmaya müsamaha
gösteriyor. Bu durumu f›rsat bilen misyonerler,
 d›r›
eleneksel Kazak ça lacak yurtlar›n›n olmay›fl›. Devlet yurtlar›n›n karma ol-
tane g mas› ve daire kiralar›n›n yüksek oluflu bu kardeflleri-
önüne iki yunca gele
n tüm
Mescidin b o mizi, inan›lmaz zor bir durumda b›rak›yor. Kimi ö¤-
tu. Bayra m n eti ve
kurulmufl r le re burada kurba renciler bütün ahlaki ve manevi de¤erlerden yoksun
e misafi
fakirlere v i. Mo¤ol ailelerin evlerinde, bir oday› kiralayarak, oku-
ram edild
çorbas› ik ma pahas›na birçok zorlu¤a katlan›yorlar. 300 dolara
kiralanan 70 m2’lik evlerde, 10-15 kifli kal›p e¤itimle-
sadece baflkent Ulanbator’da 180 adet kilise infla et- rini tamamlamaya çal›fl›yorlar. Ö¤renimini Türkiye’de
mifl. Buna karfl›l›k Müslümanlar, maddi imkans›zl›k- tamamlam›fl ö¤rencilerin kurdu¤u Bilge Ad›m Der-
lar sebebiyle, sadece apartman alt› mescitler açabil- ne¤i’ni ziyaret ediyoruz. Dernek, ellerindeki imkanlar
mifller. Cami say›s›n›n yetersiz olmas› noktas›nda ya- dahilinde ö¤rencilere yard›mc› olmaya çal›fl›yor. Biz-
flanan s›k›nt›, Müslüman nüfusun yaflad›¤› tüm eya- den istekleri, acilen baflkente bir cami ve bir ö¤renci
letlerde bulunuyor. yurdunun yap›lmas›.
Mo¤olistan’›n baflkenti Ulanbator’da 3000 civar›nda Bu güzel insanlardan ve memleketten ayr›lmak zor
üniversite ö¤rencisi bulunuyor. Bu ö¤renciler içeri- olsa da, vazifemizi yapm›fl olman›n verdi¤i mutluluk-
sindeki Müslüman ö¤rencilerin en büyük s›k›nt›s› ka- la dönüfl yoluna koyuluyoruz.
 G Ö Z L E M : KAMBOÇYA’DA, KAD‹M KIMER MEDEN‹YET‹ TOPRAKLARINDA • 10-11
insani
YARDIM

Kamboçya’da,
kadim K›mer medeniyeti topraklar›nda...
Kurban vesilesi ile bulundu¤umuz Kamboçya’da, dört
y›ll›k iktidar› arkas›nda bir milyon ölü b›rakan Pol Pot
rejiminin izlerini gördük. Soyk›r›m Müzesi ve ölüm
tarlalar› insanl›k tarihinin en büyük soyk›r›mlar›ndan
birinin canl› kan›t› olarak duruyordu karfl›m›zda...

A
haz›rlayan: MUHARREM TO⁄RUL

kar›l›p günler, aylar süren yürüyüfllerle ülkenin dört bir

yan›na da¤›t›l›r.
Çünkü K›z›l K›merlerin lideri General Pol Pot, bafllar›na
sya’n›n güney ucunda Tayland ve Vietnam’a s›n›r› olan ne geldiyse, Bat› sömürgecili¤inden geldi¤ine inan›yor
Kamboçya, 70’li y›llardaki Vietnam Savafl› ve sonras›n- ve kurtulufl için, yaflam› “s›f›r noktas›”na döndürmek
da yaflananlarla dünyan›n dikkatini çeker… gerekti¤ini düflünüyordu. Bu da 10 milyon nüfusun ta-
Avrupa, Orta Ça¤ karanl›¤›n› yaflarken; Kamboçya, uy- mam›n›n çiftçi olmas› anlam›na geliyordu.
garl›¤›n temel tafllar›n› diker… Mimaride ve di¤er sa- Pol Pot, iktidar›ndan sonra ülkenin ad›n› “Demokratik
natlarda bugün bile yap›lamayan en geliflkin örnekleri Kamboçya” olarak de¤ifltirir. Okullar, üniversiteler,
insanl›¤a sunar… hastaneler, mahkemeler, gazeteler kapat›l›r. Tüm ki-
1860’larda Kral Norodom, komflu Vietnam ve Tayland taplar yak›l›r, para kullan›m› yasaklan›r ve takas sistemi
sald›r›lar›na karfl› Frans›z himayesini kabul eder. getirilir. Kentlerde teknolojinin izleri yak›l›p y›k›l›r. Aile
1863’te Kamboçya, Frans›zlara ait Hindi-Çin sömürge- kavram› karfl› devrimci bir kavramd›r ve kolektif tar›m›
sinin bir parças› olur art›k... Ba¤›ms›zl›k 90 y›l sonra, engeller. Bu yüzden çocuklar ailelerinden, efller birbir-
1953’te kazan›l›r... Vietnam Savafl› s›ras›nda Kamboç-
ya, güneyin de¤il de kuzeyin yan›nda yer al›r ve s›n›rla-
r›n› Viet-Kong’a açar. 1969 y›l›nda Amerika, buray› da
bombalamaya bafllar ve bölgeye asker ç›kar›r. Bu ifl-
gal, küçük bir komünist grup olan “K›z›l K›merler”in
güçlenmesine ve amans›z bir iç savafla yol açar. ‹ç sa-
vafl 17 Nisan 1975’te baflkent Phnom Penh’in K›z›l K›-
merlerin eline geçmesiyle sona erer. Hemen o gece
Phnom Penh boflalt›l›r, 10 yafl›ndan küçük çocuklar ai-
lelerinden ay›r›l›r ve istisnas›z herkes ellerinde sadece
birer bohça ile yollara düfler. O s›rada Phnom Penh’in
nüfusu iki milyondur ve bu iki milyon insan kentten ç›-
lerinden ayr›l›r. Meslek sahipleri, ayd›nlar, üniversite
mezunlar›, yabanc› dil bilenler öldürülür. Gözlük takan-
lar, gözlerinin kitap okuyarak bozuldu¤una inan›larak
idam edilir… Yüz binlerce insan iflkenceden, yüz bin-
lercesi yollarda talan olmaktan, yüz binlercesi açl›ktan,
yüz binlercesi de tarlalardaki a¤›r çal›flma koflullar›ndan
dolay› ölür. Fakat kaderin cilvesine bak›n ki; Pol Pot
Fransa’da e¤itim görmüfl ve Frans›zca biliyordur…
Pol Pot’un ordusunun en önemli gücünü çocuk asker-
ler oluflturur… En küçü¤ü 10 yafllar›nda olan bu ço-
cuklar, boylar›ndan daha uzun olan silahlarla ülkede
büyük katliamlara imza atarlar…
SOYKIRIM MÜZES‹ ‹fiKENCE KOKUYOR...
Phnom Penh’de önceleri okul, Pol Pot iktidar› ele geçi-
rince de hapishane olarak kullan›lan Soyk›r›m Müze-
si’ndeyiz… Pol Pot ve K›z›l K›merler’in vahfleti burada
Burada Pol Pot’un vahfli ideolojisinin küçük bir yans›-
tüm aç›kl›¤›yla gözler önüne seriliyor. Bin bir çeflit ifl-
mas›n› görüyoruz. Bugün müzeyi en çok Bat›l› turist-
kence aleti, öldürülen mazlumlar›n foto¤raflar›, binlerce
ler geziyor. Baflkent, katliam müzeleri yüzünden ilgi
kafatas›n›n sergilendi¤i bölümler… Bugün bile zaman
görüyor. Bu kenti, K›merlerin katlettikleri kardefllerinin
zaman yenileri bulunan toplu mezarlar... Milyonlarca
cesetleri çekici k›larken, yöre halk›n›n geçim kayna¤›-
kay›p hayat›n foto¤raflar› soyk›r›m Müzesi’nde sergile- n› yine bu cesetleri görmeye gelen turistlerin olufltur-
niyor, ziyaretçiler kurbanlar›n son anlar›n› geçirdi¤i hüc- mas› ise, içinden ç›k›lmaz bir dilemma olarak duruyor
releri de görebiliyor. Alt katta iflkenceye al›nan mah- karfl›m›zda.
kumlar›n bar›nd›¤› hücrelerin yan› s›ra üst katta sadece Bat› ve Amerika bugün Pol Pot’u lanetliyor ve insanl›k
ayakta duracak kadar bir alana sahip küçük hücreler, bi- düflman› olarak görüyor. Duruyor ve düflünüyoruz: Pe-
ze ürperten bir gerçe¤i f›s›ld›yor: Ülke kan gölüne dö- ki ama resmi hükümete ra¤men BM neden 1993’e
nerken ve nüfus neredeyse yar›ya düflerken, dünya kadar Pol Pot’u ve K›z›l K›merleri Kamboçya’n›n tek
olanlar› hiç önemsemiyor hatta kendi stratejik beklenti- resmi temsilcisi olarak kabul etti ve onlara sandalye
lerine göre K›z›l K›mer iktidar›na destek veriyordu. verdi? K›z›l K›merlerin dört y›ll›k yönetiminden geriye
ÖLÜM TARLASININ MEYVELER‹: CESETLER bir milyon ölü, birkaç milyon öksüz/yetim ve y›k›k bir
ülke kal›r. Bölgedeki Müslüman nüfus ise 200 binden
Ölüm tarlas›nday›z… Buras› ad›n›, topra¤›n alt›ndan ve
138 bine iner.
çevredeki göllerden sürekli olarak ceset ç›kmas›ndan
dolay› alm›fl. Ölüm tarlas› bugün müze… Halen ANGKOR TAPINA⁄I VE DÜfiÜNDÜRDÜKLER‹
topra¤›n alt›ndan ç›kar›lamayan cesetlerin oldu¤u- Kamboçya’n›n Siem Reap flehri baflkente k›yasla daha
nu ö¤reniyoruz… Müzenin tam ortas›nda devasa geliflmifl. Sebebiyse muhteflem mimarisi ve heybetiy-
bir an›t… An›t›n içi, kafatas› ve kemiklerle dolu. le flehrin ortas›nda bir mühür gibi duran Angkor Tap›-
 G Ö Z L E M : KAMBOÇYA’DA, KAD‹M KIMER MEDEN‹YET‹ TOPRAKLARINDA • 12-13
na¤›. Siem Reap ayn› zamanda Kamboçya’n›n ilk bafl-
kenti. Siem Reap ismi y›llard›r bu flehir yüzünden so-
run yaflanan Tayland’a bir gönderme. Anlam› “yenilgi-
ye u¤rayan siyam”. Ayr›ca Genaral Pol Pot, 1993 y›l›n-
dan öldü¤ü y›la kadar Siem Reap’ta saklanm›fl.
Angkor Wat, insan beyninin bugüne kadar tasarlad›¤›
en görkemli, en uyumlu yap›t olarak tan›mlan›yor. Ya-
p›m›nda, M›s›r piramitlerinden daha çok tafl kullan›lm›fl
ve üstelik her santimetrekarenin üzeri kabartmalarla
ifllenmifl. Daha yaklaflmadan, çok uzaktan bile görebi-
liyorsunuz Angkor Wat’›. Her biri 55 metre yüksekli-
¤indeki befl kule. Yaklaflmak için içinde bir zamanlar
timsahlar›n yaflad›¤› gölü geçiyorsunuz. Tap›na¤› çev-
releyen gölün üzerindeki dört yapay köprüden birini;
köprülerin ard›ndaki kap›lar›, kap›lar›n ard›ndaki duvar-
lar›, duvarlar›n ard›ndaki galerileri görmek için geçme-
niz gerekiyor. Tap›nak 82 hektarl›k bir alan› kapl›yor. II.
Suryavarman döneminde yap›m›na bafllanan bu muaz-
zam tap›na¤›n içinde ilerledikçe yükseliyorsunuz. Yük-
seldikçe yeni koridorlar, yeni heykeller, baflka kabart-
malar sizi karfl›l›yor. Yap›daki her fley simetrik. Sa¤da
ne varsa solda da ayn›s›; önde ne varsa arkada da ay-
n›s›. Befl kulenin ortas›ndaki en yüksek kule, Hindu di-
ninde dünyan›n merkezi say›lan Meru Da¤›’n›, kulele-
rin çevresindeki duvarlar ise Meru Da¤›’n› çevreleyen
da¤lar› temsil ediyor.
Angkor, sorunlu bir ülke olan Kamboçya’n›n s›n›rlar›
içinde yer ald›¤› için, dünyada yeterince de¤eri bilinmi-
yor ve tan›nm›yor. XIX. yüzy›lda Angkor’a gelen ilk
Frans›z misyonerler, ormandan baflka bir fley göreme-
diklerini yazarlar. Tamam› harçs›z yap›lan 82 hektarl›k
insani
YARDIM
K›z›l K›merlerin
dört y›ll›k yöneti-
minden geriye
bir milyon ölü,
bir kaç milyon
öksüz/yetim ve
y›k›k bir ülke
kal›r. Bölgedeki
Müslüman nüfus
ise 200 binden
138 bine iner.
devasa tafl tap›nak için Frans›z askeri komutanlar flöy-
le der: “Orman›n alt›nda vahflilerin b›rakt›¤› bir tak›m il-
ginç tafllar...”
‹ngilizlerse Angkor Wat’› 1858’de keflfeder. Tap›na¤› ‹n-
giltere ad›na keflfeden Henri Mouho, bölgenin müteva-
z› ve sevecen insanlar› için “vahfliler” der ve Bat›, Mou-
ho’nun bu ifadesini 1990’lar›n bafllar›na kadar resmi
a¤›zlarla kullan›r. K›merler vahfliydi çünkü tap›na¤›n yüz-
lerce y›ll›k heykelleri tafl›namayacak kadar büyüktü! Ne
‹ngiltere ne de Fransa bu tap›na¤› kendi ülkelerine tafl›-
yabiliyordu. Onlar da vahflilerin yapt›¤› ve tamam›n› ta-
fl›yamad›klar› aslan heykellerinin ve baflka heykellerin
bafllar›n› kesip, o flekilde ülkelerine kaç›rd›lar.
KAMBOÇYALI MÜSLÜMANLARLA
KURBAN BAYRAMI’NDA...
Kamboçya’da Müslümanlar nüfusun %2’sini oluflturu-
yor, Müslüman nüfus 10 milyonluk nüfusun içinde yüz
binlerle ifade ediliyor.
Baflkent Phnom Pehn’de, Phnom Pehn’e ba¤l› bir ka-
saba olan Kanpong Chnang’da ve Siem Reap’ta Kam-
boçyal› Müslümanlarla kurban› paylafl›yoruz. Kurban,
Kamboçyal› 3000 Müslüman’a yak›nlaflmak için bir ve-
sile oluyor bizlere. Kardefllerimize Türkiyeli Müslü-
manlar›n emanetlerini teslim ediyor, çocuklar›n tebes-
sümünü ve hastalar›n duas›n› getiriyoruz yan›m›zda.
Bir köyde hasta oca¤›nda, Kanpong Chnang’da cami
aç›l›fl›nda… Çeflitli vesilelerle yak›nlafl›yoruz kardeflle-
rimize… Siem Reap’ta gün geceyi getirirken, Müslü-
man az›nl›klar ac›lar›n› da alarak evlerine çekilirken ko-
yuluyoruz dönüfl yoluna.
G Ö Z L E M . . .
Y
›llard›r ‹HH gönüllüsü ve görevlisi olarak birçok yurtd›fl›
program›na ifltirak etmifltim. Bu seferki di¤erlerinden
biraz farkl› idi. 29 Aral›k günü Lübnan’a uçarken, içim-
de çok karmafl›k duygular vard›. Lübnan, flüphesiz Or-
tado¤u’nun Filistin’den sonraki en büyük kilit noktas›y-
d›. Bu yolculukla, Ortado¤u’daki sorunlar yuma¤›n›n
merkezine ulaflma imkan› elde edecektim ve yine bu
yolculukla y›llarca dünya medyas› ve Müslümanlar›n›n
gündemini meflgul eden iç savafl›n izlerini; ve belki de
dünyan›n en ac›mas›z iç savafllar›ndan birine sahne
olan bu topraklar›, Bat›l› güçlerin ve yeni Ortado¤u’nun
tiyatro sahnesini görebilecektim.
Savafl ma¤duru
Lübnan’a
Yolculuk
Geçti¤imiz yaz Lübnan’da yaflanan savafl, flüphe-
siz Ortado¤u’nun flekillenmesinde etkili oldu. Se-
yahatimiz befl günlük bir seyahatti ancak bu süre,
orada neler olup bitti¤ini anlamaya dair yeterli
ipuçlar›n› veriyordu bizlere.
haz›rlayan: O⁄UZHAN OLAfi
Geçti¤imiz yaz bu topraklarda yaflanan savafl, flüphe-
siz Ortado¤u’nun flekillenmesinde etkili oldu. Seyaha-
timiz befl günlük bir seyahatti ancak bu süre, orada ne-
ler olup bitti¤ini anlamaya dair yeterli ipuçlar›n› veriyor-
du bizlere. Öncelikle asli vazifemiz, bize Türkiye’den
Müslümanlar›n emanet etti¤i kurbanlar›, lay›k›yla yeri-
ne ulaflt›rmak ve ma¤dur Müslüman kardefllerimizi ku-
caklamak; onlar›, nerede olurlarsa olsun "Müslüman"
olduklar› için, asla yaln›z b›rakmayaca¤›m›z› göster-
mekti. Allah’a binlerce flükürler olsun, bu hay›r köprü-
sünde arac› olman›n mutlulu¤unu yaflad›k. Topraklar›,
bizim ‹stanbul ve ‹zmit’in toplam› kadar olan bu ülke-
nin birçok bölgesinde, kurban kesimleri yap›p; binlerce
din kardeflimizle bu bayram› birlikte geçirdik. Kimler
yoktu ki bu yelpazede… 1948’de Siyonist yay›lmac›l›-
¤›ndan kaç›p buraya s›¤›nan Filistinli mültecilerden,
 G Ö Z L E M : ÇEÇEN‹STAN’DA HER GÜN KURBAN: “YA ÖZGÜRLÜK YA fiEHADET!” • 14-15
insani
YARDIM

ren
r›n› sürdü
m p lar›n d a yaflamla oldu ¤u
ka hip
ü b na n’daki mülteci n v a tan dafllar›n›n sa
L übna
Osmanl› gittikten sonra bölgeyi terk etmeyen Türk- ülteciler, L ararlanam
›yorlar.
Filistinli m klardan y
im vb. ha
men köylerine; özellikle Temmuz savafl›n›n ac›mas›z sa¤l›k, e¤it
bir flekilde vurdu¤u güney kesimlerinden, savaflta Hiz-
bullah ile birlikte omuz omuza çarp›flan Sünni köylüle-
re kadar, bütün Müslümanlarla kucaklafl›p, istisnas›z bütün köprü, viyadük ve ba¤lant› yollar›n› da tamamen
her Müslüman’a, Türkiye’deki din kardefllerinin sela- yok etmifl. Savafltan, do¤al olarak bütün kesimler etki-
m›n› ve muhabbetini ilettik. Oraya gelifl amac›m›z›n sa- lenmifl ancak güney kesimler adeta Marmara depremi
dece bir et da¤›t›m›ndan ibaret olmad›¤›n›, ayn› zaman- sonras›n› and›r›yor. Baz› yerleflim alanlar› tamam›yla
da onlarla olan manevi birlikteli¤imizi güçlendirmek ol- yok edilmifl, baz›lar› ise nokta at›fllar›yla hedef al›nm›fl.
du¤unu da anlatmaya çal›flt›k bu insanlara. Bu manzaray› gördü¤ümüzde do¤rusu biraz yese ka-
p›ld›k. "Eyvah, bu insanlar›n hiçbir fleyleri kalmam›fl."
ACIMASIZ SAVAfiTAN GER‹YE diye düflündük. Ancak bölge halk›yla görüfltü¤ümüz-
KALANLAR: ACI VE ÜM‹T de, durumun hiç de bizim üzüldü¤ümüz flekilde olma-
Ac›mas›z savafltan geriye kalanlar: Ac› ve ümit ‹srail, d›¤›n›, gelecekleriyle ilgili son derece ümitvar oldukla-
hepimizin flahit oldu¤u o ac›mas›z savaflta, vurdu¤u r›n› gördük. Ayr›ca savafltan sonra, özellikle ‹ran baflta
bölgelere yard›m ulaflt›rmak için kullan›labilecek olan olmak üzere, gelen yard›mlarla k›sa bir sürede birçok
y›k›lan yerde, yeni flantiye alanlar›n›n oluflturuldu¤unu,
yeni evlerine neredeyse kavuflmak üzere olan bölge
halk›n›n, ‹srail’in sald›rganl›¤›ndan dolay› hiç y›lmad›¤›-
n›, bilakis flu an moral olarak iyi durumda olduklar›n›
fark ettik.
BÖLGEDEK‹ YEN‹ OYUN:
MEZHEP ÇATIfiMALARI
Irak’ta yaflanan iç savafl, flüphesiz Ortado¤u’ya dam-
gas›n› vurmufl vaziyette. Seyahatimiz süresince Lüb-
nan’daki program›m›z› itina ile sürdürürken, bir yandan
da kula¤›m›z Irak’ta idi. Kurban bayram›n›n birinci günü
Saddam Hüseyin’in infaz›, bölgeyi iyice kana bulam›fl-
t›. Bölgedeki ‹HH ekibi ile s›k s›k telefonda görüflerek,
son durum hakk›nda bilgi al›yorduk. Daha sonra haber
bültenlerinden de ö¤rendi¤imiz üzere, Irak’ta bir taraf
yas tutarken; bir taraf sevinç gösterilerinde bulunuyor-
du. Bu infaz›n, nüfusunun önemli bir kesimi, Sünni ve
fiiilerden oluflan Lübnan’da nas›l karfl›lanaca¤›, hayli
merakland›rm›flt› bizleri. Bayram program› süresince,
insanlar›n en fazla konufltu¤u konu, flüphesiz buydu.
Ancak flunu içtenlikle söyleyebilirim ki Lübnan toprak-
lar›nda, Irak’ta yaflananlar›n ne lehinde ne de aleyhin-
de hiçbir infial hareketi görmedik. ‹nfaz›n ard›ndan,
özellikle fiii bölgelerinde meydana gelecek reaksiyo-
nun, Irak’taki fiii hareketle, Lübnan’daki fiii hareket
aras›nda ne denli bir etkileflim oldu¤unu gösterece¤i-
ni düflünmüfltüm. Ancak her iki tarafta da, derin bir
sessizli¤in hüküm sürmesi ve olumlu, olumsuz hiçbir
tepkinin olmay›fl›; Lübnan’daki gruplar›n kendilerine
münhas›r özellikleri oldu¤unu ve kendi ajandalar›n›,
kendilerinin oluflturduklar›n› gösterdi bizlere. Lübnanl›-
lar›n son günlerde körüklenmek istenen mezhep ça-
t›flmas›na karfl›, son derece akli selim ile düflündükle-
rini fark ettik. Bilindi¤i gibi, savafl sonras› Lübnan’›n si-
yasi durumu da, böyle bir mezhep çat›flmas›na do¤ru
gidiyor. Herkesin merak etti¤i; bölgedeki gerginlik aca-
 G Ö Z L E M : ÇEÇEN‹STAN’DA HER GÜN KURBAN: “YA ÖZGÜRLÜK YA fiEHADET!” • 16-17
Lübnan’a
s›¤›nan Fili
kadar kuca stinlilere,
k açm›fl g Lübnan de
d›¤› zor fla ibi görüns vleti her n
rtlar› görün e de; Filistin
n› anlad›k. ce durumu lilerin yafla
n hiç de öy
le olmad›¤
›-
ba yerini mezhep çat›flmas›na b›rak›r m›? Bu konuda,
birçok insana sorular yönelttik. Ancak iç savafl›n ne de-
mek oldu¤unu çok iyi bilen Lübnanl›lar, bu konuda son
derece temkinliler. Konufltu¤umuz kiflilerden, iflin o
noktaya varmas› durumunda, Müslümanlar›n, aralar›n-
daki bu fitneyi ortadan kald›rmak için, gerekirse güney-
de, ortak düflmana karfl› topyekun savaflabilecekleri
sinyallerini ald›k.
F‹L‹ST‹N MÜLTEC‹ KAMPLARI
Befl günlük program›m›z süresince bölgedeki dina-
miklerin neler oldu¤unu, küçük bir kara parças›nda bir-
çok farkl› unsurun ve kültürün bir arada nas›l yaflad›¤›-
n› müflahede ettik. Ve neredeyse her zaman oldu¤u
gibi, yine dikkatimizi en fazla celbeden, Filistinli mülte-
cilerin durumu oldu. ‹srail’le yaflanan savaflta, vatanla-
r›n› terk edip bu ülkeye s›¤›nan Filistinlilere, Lübnan
devleti her ne kadar kucak açm›fl gibi görünse de; Fi-
listinlilerin yaflad›¤› zor flartlar› görünce durumun hiç
de öyle olmad›¤›n› anlad›k. Zira burada Filistinlilere
üçüncü s›n›f vatandafl ve hatta s›n›fs›z vatandafl mu-
amelesi yap›l›yor. Lübnan’daki mülteci kamplar›nda
onlarca y›ld›r yaflamlar›n› sürdüren Filistinlilerin, Lüb-
insani
YARDIM
nan’›n baflka hiçbir yerinden mülk edinmelerine izin
e verilmiyor. Filistinli mülteciler, Lübnan vatandafllar›n›n
- sahip oldu¤u sa¤l›k, e¤itim vb. haklardan yararlanam›-
yorlar. Filistinli mültecilerin say›s› hiç de az›msanama-
yacak miktarda. Lübnan topraklar›nda yaklafl›k 500 bin
Filistinli mülteci oldu¤u söyleniyor. Ve bir düflünün, ül-
kedeki her 1200 Filistinliye sadece bir doktor düflüyor.
Yaflad›klar› mülteci kamplar›n› kendi imkanlar›yla gelifl-
tirmifller ancak onlarca y›ld›r meydana gelen nüfus ar-
t›fl› ve bu insanlar›n baflka hiçbir yere yerleflmelerine
izin verilmemesi; onlar›n kamplar›n› adeta aç›k cezaevi-
ne dönüfltürmüfl. Hem de Filistin’deki siyasi kavgala-
r›n kamp içine tafl›nd›¤›, hiçbir kural ve sistemin olma-
d›¤›, güçlünün hakim oldu¤u bir cezaevine.
Allah’a hamdolsun, vakf›m›z›n yaklafl›k 10 y›ld›r bölge-
de yaflayan Filistinli mültecilere gösterdi¤i ola¤anüstü
hassasiyet, onlar›n da bizlerin de yüzlerimizi güldürü-
yor. Bu ziyaretimizde, biz de elimizden geldi¤ince, ‹HH
‹nsani Yard›m Vakf› ad›na Filistinli mülteciler için bir
fleyler yapmaya çal›flt›k. Sayda kentinde, Filistinli ço-
cuklar›n e¤itimi için kurulacak olan okulun çal›flmalar›-
n› bafllatt›k. Kurban program› haricinde, Batmanl› bir
a¤abeyimizin yan›nda getirmifl oldu¤u tekstil malze-
melerini ve bayram harçl›klar›n›, mülteci kamp›nda ya-
flayan çocuklara da¤›t›rken, içimiz az da olsa ferahlad›.
Bu duygularla, bir kurban seyahatini daha tamamlama-
n›n huzuruyla ve gördü¤ümüz manzaran›n düflündür-
dükleriyle bölgeden ayr›ld›k.
G Ö Z L E M . . .
‹ç savafl nedeniyle çok say›da dul ve yetimin
yaflad›¤› ülkede, ne yaz›k ki, yard›m kurulufl-
lar›n›n ezici ço¤unlu¤u, misyonerlik kurulufl-
lar›n›n deste¤i ile yürüyor.
Kalbim
Tacikistan’da
kald›
T
acikistan… Gündemimde de¤ildi, zaten akl›mda da
yoktu. Ad›n› duyunca ancak, haritaya bakt›m. Orta As-
ya’da, Çin s›n›r›nda… Da¤lar›n aras›na s›k›flm›fl; Türki
de¤il Farisi bir cumhuriyet. Anadili Farsça... Ancak
haz›rlayan: SENA‹ DEM‹RC‹
uzun y›llar Kiril alfabesine endekslenmifl, Rusça üzerin-
den yürüyen e¤itim ve kültür anadillerini a¤latm›fl.
Duflanbe ad›n›, hep hava durumu anonslar›ndan hat›rl›-
yordum. Biflkek’le birlikte söylenirdi. Sonra Almaat› da
eklenirdi yan›na. Niye ki Duflanbe’nin hava durumu ile
ilgilenmek?
fiimdi Duflanbe’deyim iflte ve gecenin ortas›nda yazma
havam geldi ve yaz›yorum… THY’nin sefer yapmas›na
flafl›rm›flt›m Duflanbe’ye; hava durumunu bilmeye ihti-
yac›m›z›n olmad›¤›n› düflündü¤üm gibi.
Yo¤un de¤il havaalan›. Sanki sadece bizim uça¤› bekli-
yor gibi; sakin. Uçakta yolcu az, k›fl mevsimi dolay›s›y-
la. Kap›dan girer girmez, pasaport kontrolü karfl›l›yor bi-
zi. ‹ki s›ra kuyruk var ve k›sa; ancak bekleyifl uzun mu
uzun! Sonunda s›ra bana gelince anl›yorum bekleyiflin
niye uzad›¤›n›. Pasaport polisi, sanki ilk defa pasaport
görüyormufl gibi, belki hayranl›kla, belki dedektif eda-
s›yla uzun uzun inceliyor, di¤er vize sayfalar›na gidiyor,
sonra tekrar Tacikistan vizesine bak›yor. Yaklafl›k 10
dakika sürüyor bu ifllem.
Pasaport giflesinde bekletilmemizin nedenini kavray›nca,
tek bir uça¤›n, az say›da yolcusunun, az say›daki bagajla-
r›n›n gelmesi için bir saate yak›n bir bekleyifle, benimle
birlikte, herkesin tahammüllü oldu¤unu görüyorum.
D›flar›da ‹slami Dirilifl Partisi liderinin özel ve güzel ara-
c› bekliyor Allah’tan. Yusuf’la birlikte, “Ehlen ve seh-
 G Ö Z L E M : KALB‹M TAC‹K‹STAN’DA KALDI • 18-19
insani
YARDIM

len”ler eflli¤inde, Dostoyevski’nin romanlar›ndan ç›-

kagelmifl gibi, fieyh fiamil ruhu tafl›yan dostlar karfl›-
l›yor bizi.
fiehrin caddeleri alabildi¤ine genifl, her cadde boyun-
ca sa¤l› sollu, apartman büyüklü¤üne eriflmifl a¤açlar
var. Gri bir renk hakim caddelere. Evler tek düze, du-
var renkleri resmi boyal› gibi, tebessüm etmiyor. San-
ki herkes pencereden içeri çekilmifl gibi.
Kad›nlar genellikle zay›f ve bafllar›n› yukar›dan ba¤la-
d›klar› bir eflarpla örtüyorlar. Caddelere tuhaf bir sus-
ku hakim. Sanki insanlar›n dudaklar› gizli bir parmak ta-
raf›ndan kapat›lm›fl gibi. Gülmeyi hak etmediklerini
düflünüyorlar gibi.
EZANSIZ B‹R fiEH‹R DUfiANBE...
Bir Müslüman kenti Duflanbe; ama yaz›k ki ezan sesi
duyulmuyor. Duflanbe’de sadece befl cami oldu¤unu
söyledi bize mihmandar›m›z. Onlar›n ço¤u da 90’l› y›l-
larda yap›lm›fl. Hükümet, özellikle baflkente cami-
i yap›m› konusunda nazlan›yormufl. Yo yo, nazlan›yor
de¤il do¤ru kelime; resmen yasaklan›yor cami yap›m›
ve hoparlörden ezan okunmas›! Ezans›z bir flehir Du-
flanbe... Hatta tüm bir Tacikistan... Ezanlar içeriden
okunuyor. Ezanlar› uydurulmufl ve susturulmufl; cami-
leri fonksiyonel olmaktan uzaklaflm›fl. Yaz›k ki (!) çok
fley kaybetmifller. ‹tiraf edeyim, ‹stanbul’a dönüflüm-
de, daha bir keyifle dinledim ezanlar›...
Ülkeyi Müslüman bir devlet baflkan› yönetiyor; göre- ‹ç savafl nedeniyle çok say›da dul ve yetimin yaflad›¤› ülkede,
ve bafllarken Kur’an’a el bast›¤›n›, Tacikistan’›n sü- ne yaz›k ki, yard›m kurulufllar›n›n ço¤u, hem de ezici ço¤un-
rekli kendisini gösteren birinci kanal›ndaki yay›nlarda lu¤u, misyonerlik kurulufllar›n›n deste¤i ile yürüyor.
bizzat gördüm. Ama özgürlük, anl›yorum ki, sadece
siyasal de¤il, sosyal ve psikolojik bir al›flkanl›k da... olmad›¤›m halde, iri iri domuz resimleri de süslüyor
Bir toplumun 15 y›lda üzerindeki bask›n›n yaralar›n› baz› ma¤azalar›n camekanlar›n›. Y›lbafl› gecesinde
iyilefltirip özgürce davranmas›n› beklemek zor; hele resmi televizyonda Kurban Bayram›’na dair hiçbir fle-
de bu toplum15 y›l›n yar›s›na yak›n bir dönemi iç sa- ye rastlanmamas› da ayr› bir yara...
vaflla geçmifl ve yüz binlerce insan›n ölümüne neden Haberlerimin hepsi kötü de¤il elbet... Her fleye ra¤-
olmuflsa... men dipten dibe kaynayan, dem ve damara sinmifl
Bir de iyi taraf› var flehrin; Avrupa flehirlerinde gördü- bir güzellik de koklan›yor ülkede. Bayram›n birinci gü-
¤üm yaya geçidi kültürü. Yayalar yaya geçidinden nünden itibaren her evde, evdeki her fleyin ikram
geçmeye özen gösteriyor; sürücüler de yaya geçidini edildi¤i bir yer sofras› kuruluyor, bu sofra bayram so-
adam yerine koyuyor. Yaya aya¤›n› yaya geçidine atar nuna kadar hiç kalkm›yor, eve gelen misafirler do¤ru-
atmaz araçlar duruyor. fiehrin araçlar›n yaflad›¤› de¤il, ca yeme¤e oturtuluyor. Yeni misafirler geldikçe, sof-
insanlar›n yaflad›¤› flehir oldu¤unu kavratacak bu an- ra yenileniyor.
lay›fltan ne kadar uzakta kalm›fl Türkiye flehirleri... Yard›m da¤›t›rken, Müslüman olman›n izzetiyle dav-
Bayram›n miladi y›lbafl›na denk gelmifl olmas›, Taci- rand›¤›n› gördük köylülerin. Hiç izdiham olmad›¤› gibi,
kistan’daki kültür savafl›n›n galip taraf›n› da aç›kça paraya pek ihtiyaçlar› oldu¤u halde, dilenme tavr› da
gösteriyor. Duflanbe’nin her yerinde Noel Baba imaj- göstermiyorlard›.
lar› var; ayr›ca, nedense, hiçbir yerde sat›ld›¤›na tan›k Duflanbe’nin d›fl›nda ziyaret etti¤imiz köy camilerini,
bizimkiler gibi sadece vakit namazlar›nda aç›lan part-
time camiler de¤il, hayat›n ortas›nda duran, nefes al›p
veren, toplan›lan, istiflare edilen yerler olarak gördük.
‹ç savafl nedeniyle çok say›da dul ve yetimin yaflad›-
¤› ülkede, ne yaz›k ki, yard›m kurulufllar›n›n ezici ço-
¤unlu¤u, misyonerlik kurulufllar›n›n deste¤i ile yürü-
yor. ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n Tacikistan’daki kur-
ban kesimlerini ve yard›mlar›n› organize eden Ali Ha-
medani Vakf› ise k›sa sürede kendini ispatlad›¤› gibi,
çok say›da yetim ve dulun yard›m›na kofluyor.
E¤er, babas›z yetimleri, günde en fazla 1 YTL civar›n-
Babas›z yetimleri, befl-alt› çocuklu dullar› görseydiniz, gönlünüzden gönderdi¤inizin bin kat›n› göndermek geçerdi.
da para kazanmak için sokaklarda bir fleyler satmaya
çal›flan befl-alt› çocuklu dullar› siz de gözlerinizle gör-
seydiniz, gönlünüzden Tacikistan’a gönderdi¤inizin
bin kat› yard›m geçerdi.
Olup bitenleri eflime anlatt›ktan sonra, hava so¤uktur
diye yan›ma ald›¤›m kazaklar›, çocuklara hat›ra olsun
diye kendi harçl›¤›mla ald›¤›m 20 Tacikistan paras›n›
niye oralara b›rakmad›¤›m›n hesab›n› verememenin
ezikli¤i içindeyim hala.
Böylesi seyahatlerin huzurumuzun zekat› oldu¤unu
anlad›m, sizin de anlaman›z› isterim.
 G Ö Z L E M : BAYRAM Y‹NE GELS‹N • 20-21
insani
YARDIM

Bayram
yine gelsin
Nijerya’daki Kurban Organizasyonu ile 5000 kifliye ulafl›ld›. Tam sekiz ayr› bölgede kesilen kurbanl›k
hayvanlar›n en son duyduklar› isimler, kendi lehçesiyle Yorubal› gencin a¤z›ndan dökülen, Mardinli Hü-
seyin’in, Amasyal› Hatice’nin, Mu¤lal› Rabia’n›n, Bursal› Nihat’›n isimleriydi.

‹
haz›rlayan: YUSUF ARMA⁄AN

HH taraf›ndan, dünyan›n 100 ülkesinde gerçeklefltiri-

len Kurban Organizasyonu için Nijerya’ya davet edi-
lince, bu ülkeye dair ilk akl›ma gelen fley, yeflil for-
malar›yla dünya kupalar›nda mücadele eden baz› fut-
bolcu isimleriydi: Jay Jay Okocha, Babayaro, Daniel
Amokachi ve Uche. Nijerya’n›n Refahyol Hükümeti
döneminde kurulan D-8 ülkeleri aras›nda yer al›yor
olmas›, Nijerya sinema endüstrisi Nollywood’un Af-
rika genelindeki olumsuz etkisi, Portekiz ve ‹ngiliz
sömürgelerinin akabinde 1960’larda ülkenin ba¤›m- edelim; görevli polisin, bir pasaportumuza bir bize ba-
s›zl›¤›n› kazanmas›ndan öte ülkeye dair pek de bir karak geçirdi¤i süre neredeyse yar›m saat. Ard›ndan
fley bilmedi¤imi fark ettim. Yolculu¤umuzun ‹stan-
di¤er görevlilerin de dahil oldu¤u, uzunca say›labile-
bul-Dubai aya¤› tamamland›¤›nda yaklafl›k sekiz saat
cek, terletici bir sorgu sual neticesinde, görev/yetki
kadar Dubai Havaalan›’nda bekledik. Lagos uçuflu
belgemizin eski bir makineden fotokopisinin al›nma-
için ç›k›fl kap›s›na yöneldi¤imizde ise yaklafl›k 7,5 sa-
s›n› müteakiben, ‹HH’n›n BM taraf›ndan kabul gör-
at süren bir uçufl için harekete geçmifltik.
müfl bir kurulufl olmas› ve “NGO” s›fat›na haiz olma-
VE SONUNDA N‹JERYA’DAYIZ... s› sebebiyle Nijerya topraklar›na sal›verildik.
Dubai-Lagos aya¤›nda havayolu firmas›nca da¤›t›lan ‹HH’n›n Nijerya’daki partner kuruluflunun temsilcileri
bilgi formlar›n› doldurduktan sonra pasaport kontrol taraf›ndan karfl›land›k. Uçaktan inen birkaç beyaz
s›ram›z› beklemeye koyulduk. Bu formlarda, flahs›m›- adamdan biri olmam›z nedeniyle bizi tan›malar› kolay
za ait bilgiler, kalaca¤›m›z yerin adres ve telefonlar›, oldu. Noel rozeti satan kad›nlar, ayakl› döviz bozucu-
ayr›ca Nijerya’dan bir telefon numaras›, Türkiye’deki lar› ve dilenciler aras›nda ilerlemeye çal›fl›rken sivil
adres ve telefon bilgilerimiz ve pasaport bilgilerimizin polisler taraf›ndan durdurulduk. Bu kez bizimle bera-
tümü soruluyor; Nijerya’ya ne kadar mebla¤la girece- ber, seyahatimiz boyunca birlikte olaca¤›m›z partner-
¤imize dair beyan›m›z isteniyordu. Abartmadan ifade lerimiz de sorgulan›yordu. Hem de sokak ortas›nda.
Farkl› polislere verdi¤imiz bilgiler birbirleriyle tutarl›
olunca cadde ortas›ndaki sorgumuz da sona erdi.
PUSLU B‹R LAGOS SABAHI...
Sürekli korna çalan bir taksiyle flehrin caddelerine
dald›k. Dört-befl metrekarelik dükkanlarda yerel yiye-
cekler satanlar; her sokakta bulunan ve bir dükkan
görüntüsündeki kiliseler; Avrupa’n›n hurdal›klar›ndan
getirtilmifl, toplu tafl›ma arac› olarak kullan›lan, yar›m
as›rl›k, sar›, kap›s›z Volkswagenler; sar› araçlar›n ka-
p›lar›ndan sarkarak bir yandan da para sayma maha-
retini gösterebilen muavinler; kendisini gösterme-
yen günefl; tozun topra¤›n aras›ndan yükselen kao-
sun müzi¤i ve trafi¤in durdu¤u esnalarda cam›m›za
yaklaflarak “oibo” (beyaz adam) diye seslenen deli-
kanl›lar›n aras›ndan s›yr›larak var›yoruz Abdulaziz Isla-
mic Foundation’a. Buras› Lagos eyaletinin ‹dimu
flehrinde kurulu bir merkez. ‹mam Hasan ‹brahim, iri
yap›l› vücuduyla sar›l›yor bize. Kendimizi ilk kez gü-
vende hissediyoruz.
Puslu bir Lagos sabah›... Afrika’n›n meflhur güneflini
geldi¤imizden bu yana göremedik. Günefl sanki isli
bir cam›n arkas›nda. Bu aylar, çöl kumlar›n›n olufltur-
du¤u kum bulutlar›n›n gölgesinde geçermifl. Hava
nemli, bo¤ucu ve daralt›c›.
Akflamdan yapt›¤›m›z kurban organizasyonu plan›n›n
detaylar›n› bir kez daha gözden geçiriyorum. Nijer-
ya’daki partner kuruluflumuz National Council of
Muslim Youth Organizations (NACOMYO/Ulusal
Müslüman Gençlik Organizasyonlar› Birli¤i) ile müfl-
terek organizasyonumuz sayesinde, sekiz ayr› bölge-
de, ülkemin insanlar›n›n ad› okunarak kurbanlar kesi-
lecek. Emanetimiz a¤›r. Amac›m›z hakk› verilerek ke-
silmifl kurbanlara flahitlik etmek. Önümüzde daha iki
günümüz oldu¤unu düflünürken, rehberimiz Musta-
fa Balogun’un, içinde bulundu¤umuz günün arife ol-
du¤unu haber vermesiyle flafl›r›yoruz. Burada bay-
ram Türkiye’den bir gün evvel kutlanacak.
Hayvan pazar›nda kurbanl›klar›n pazarl›¤›n› yaparken,
avucuna s›k›flt›rd›¤› paras›yla yerel giysiler içerisindeki
bir kad›n dikkatimizi çekiyor, ibadetini lay›k›yla yapabil-
menin telafl› gözlerinden okunuyor. Çocuklar ve genç-
lerle sohbet ediyoruz. Türkiye’ye selam gönderiyorlar.
BEYAZ AVUÇLARDAK‹
KÜÇÜK S‹MS‹YAH ELLER‹N HUZURU
Günlerden Cuma... Nijerya’da Cuma namazlar›, hut-
benin okunup, cemaatin namaz› müteakip ayr›ld›¤›
manzaralardan hayli uzak. Kat›l›mc› ve aktif bir ibade-
te tan›kl›k ediyoruz. Kad›nlar ve çocuklar da cemaa-
tin bir parças›; cemaat hutbe esas›nda rahatl›kla so-
rular sorabiliyor. ‹mam›n ‹ngilizce olarak söyledi¤i her
fley, tok sesli biri taraf›ndan yerel dile tercüme edili-
yor. ‹mam cami içinde Türkiye’den, ‹HH’dan ve biz-
den bahsederek bizi taltif ediyor. Bayram› Türki-
ye’den gelen kardefllerimizle beraber kutlayaca¤›z
diyor. Cemaatin gülümsemeleriyle karfl›lafl›yoruz.
Çocuklar caminin en mutlu unsurlar›. Bütün olan bi-

teni kuca¤›mda küçük bir k›z çocu¤uyla izliyorum.
Küçük simsiyah ellerini avucumdan hiç ay›rmadan
noktal›yorum cuma namaz›m›.
Cami ç›k›fl›nda ‹stanbullu Asude ve Neva’n›n Nijerya-
l› çocuklar için haz›rlad›klar› mavi ve pembe hediye
paketlerini paylafl›yoruz çocuklarla. Ortal›k bir anda
çikolatalar, flekerler, z›playan toplar ve saçlara tak›fl-
t›r›lmaya çal›fl›lan tokalarla doluyor.
“AFR‹KA’DA HER OTUZ SAN‹YEDE
B‹R ÇOCUK MALARYA (SITMA)DAN ÖLÜYOR!”
Rengarenk yerel giysilerini bayram›n aziz hat›ras›na
kuflanm›fl Lagoslu Müslümanlar yollardalar. Herkes
tatl› bir telaflla kofluflturmacada. Anne babas›n›n ete-
¤ine tutunarak bayram namaz› için saf tutmaya gi-
den çocuklarla kurbanl›k koyununu flehrin kaosun-
dan muhafaza ederek flefkatle götürmeye çal›flan
Ö¤rencil
gözümüz
bulam›yo
G Ö Z L E M : BAYRAM Y‹NE GELS‹N • 22-23
insani
YARDIM
yafll› bir adam, günün ilk foto¤raf› için ayn› kareye s›-
¤›yorlar haf›zam›zda. Dönüfl yolunda, bir reklam ta-
belas›n›n koyu cümleleri düflüyor üzerimize: “Afri-
ka’da her otuz saniyede bir çocuk malarya (s›t-
ma)dan ölüyor!”
Tiflörtlerimizdeki ay y›ld›z hat›r›na tezahüratlar ala-
rak bayramlaflt›¤›m›z sokaklarda, kap›lardan içeriye
kaçamak bak›fllar yolluyoruz. Kalabal›k ailelerin ya-
flad›¤› gecekondularda nüfus hayli yo¤un. Ailelerin,
befl dolarl›k malarya (s›tma) ilac›n› sat›n alamad›kla-
r› için ölüme u¤urlad›klar› çocuklar›na nazaran flans-
l› say›lan çocuklar›n gülümsemeleri ve 盤l›klar› ara-
s›nda darac›k Lagos sokaklar›nda ilerliyoruz. Tam
sekiz ayr› bölgede kesilen kurbanl›k hayvanlar›n en
son duyduklar› isimler, Yorubal› gencin kendi lehçe-
siyle a¤z›ndan dökülen, Mardinli Hüseyin’in, Amas-
yal› Hatice’nin, Mu¤lal› Rabia’n›n, Bursal› Nihat’›n
isimleri.
Abule-Odu, Amukoko, Ajegunle, Lagos Island, La-
gos Mainland, Orile, ‹dimu ve Bab’üs-Selam Yetim-
hanesi kurban kesti¤imiz yerler. Bu bölgelerin tama-
m›, ihtiyaç sahibi halk›n yaflad›¤› bölgeler. Lagos fle-
hir hayat›n›n tüm sefaletini bünyesinde bar›nd›ran bu
bölgelerde kesilen kurbanlarla tam 5000 kifliye ula-
fl›yoruz. 1200 kiflilik yemek piflirilmesini sa¤layarak,
yemeklerin Yafll›lar Evi, Lagos Hapishanesi, Bab’üs-
Selam Yetimhanesi ve Özürlüler Merkezi’nde da¤›t›l-
mas›na vesile oluyoruz.
SULTAN ABDÜLHAM‹T’‹
RAHMETLE ANIYORUZ...
Sultan II. Abdülhamit Han Nijerya’da en çok bilinen
isimlerden. 1892 y›l›nda ‹ngiliz sömürgesi alt›nda
bulunan Nijerya’da, Muhammed Shitta’n›n bir cami
yapt›rmak istedi¤ini fakat ‹ngiliz idaresinin iznini ala-
mad›¤›n› ö¤renen Sultan Abdülhamit, ‹ngiltere nez-
dinde diplomatik giriflimde bulunarak, haz›rlatt›¤› bir
geminin Lagos’a ulaflmas›n› sa¤lam›fl. Gemi, cami-
yi yapt›rmak için gerekli paray›, sultan›n k›l›c›n› ve
Muhammed Shitta’ya bir beylik unvan›n› da götür-
müfl Lagos’a. O gün bugündür, Shittalar›n soy ismi
Shitta-Bey olmufl. Shitta-Bey Camii oldukça mah-
zun flimdilerde. Türkiye Diyanet Vakf›’n›n, restoras-
erden bir
i Rahma
den süzü n Suresi’
len yafla ni okudu
ruz. dur dem ¤unda
enin imk
an›n›
yon çal›flmalar›, caminin Alhaji Sikiru A. Shitta-
Bey’in özel mülkü say›lmas› neticesinde karfl›laflt›k-
lar› özel durumlardan ötürü 10 y›ldan bu yana ask›-
ya al›nm›fl .
“K‹L‹SEDEN” DE⁄‹L “CAM‹DEN”!
Bu ülkedeki tüm yard›m faaliyetleri neredeyse tama-
men H›ristiyan kurulufllar taraf›ndan organize edili-
yor. Yemek da¤›t›m› esnas›nda u¤rad›¤›m›z Yafll›lar
Evi’nin mensuplar›ndan duydu¤umuz “Hangi kilise-
den?” cümlesinin flaflk›nl›¤›n› hemen bir kenara b›ra-
karak “Camiden.” cevab›n› veriyoruz hep bir a¤›z-
dan. K›sa süreli bir flaflk›nl›k ve teyit etmenin ard›n-
dan, daha bir gururla ve daha samimi bir gülümseme
ile karfl›lafl›yoruz.
BAB’ÜS-SELAM’A
GÖNÜLLER DOLUSU SELAM!
M›s›rl› Muhammed fiaban 15 y›l önce, hastane-
lerde, sokaklarda terk edilen, annesiz/babas›z
kalm›fl çocuklar› toplam›fl, bir yetimhane kur-
mufl. Bab’üs-Selam Yetimhanesi’nde ‹ngiliz-
ce ve Arapça e¤itim veriliyor. Ö¤rencilerden
biri Rahman Suresi’ni okudu¤unda gözü-
müzden süzülen yafla dur demenin imkan›-
n› bulam›yoruz. Türkiye’den getirdi¤imiz
hediye paketlerini, Nijerya’dan sat›n ald›¤›-
m›z flekerlemeleri, birkaç oyunca¤› ve
meyve sular›n› ikram ediyoruz çocuklara
bir kez daha.
Nijerya’n›n ihtiyac› olan eczac›l›k, t›p gibi
meslekleri seçme niyetinde olan yetimle-
rin, üniversite e¤itimleri için yard›m isteni-
yor ve ‹HH olarak bu konuda yard›mc› ola-
ca¤›m›za dair söz veriyoruz.
“KARA OLAN KÖTÜDÜR” (!)
Çocuklar›n tenimize merakl› dokunufllar›
haricinde beyaz oldu¤umuzu tamamen
unuttu¤umuz bu ülkeden sonra, görece¤i-
miz tüm düfllerin siyahtan ve beyazdan
ibaret olmas›n› diliyoruz. Sahi biz, “kara
çalmak”, “karalar ba¤lamak”, “kara kara
düflünmek”, “kara kedi gibi girmek”, “kara
gün”, “kara para”, “kara mizah”, “kara ya-
z›”, “baht› kara”, “yüz karas›” gibi tabirlerini
ortaya ç›karan “Kara olan kötüdür.” felsefesi-
ni neden terk etmeyelim ki?
Döndü¤ümüzden bu yana hemen her gün
+234 ülke kodlu numaralardan halimiz hat›r›m›z
soruluyor. Çocuklar›n bizi u¤urlarken hep bir
a¤›zdan söyledikleri “Bayram yine gelsin!” cüm-
lesi hala kulaklar›m›zda.
 G Ö Z L E M : DO⁄U TÜRK‹STAN’DA BURUK BAYRAM • 24-25
insani
YARDIM

Do¤u Türkistan’da
buruk bayram
“Türk” ve “Do¤u Türkistan” kelimelerini telaffuz etmenin, din
e¤itiminin, çiftçiler ve iflsizlerin d›fl›nda kalanlar için camiye git-
menin yasak oldu¤u, Çince karfl›l›¤› “yeni kazan›lan toprak” olan
Uygur diyar› Do¤u Türkistan, gizli kesilen kurbanlarla buruk bir
bayrama flahitlik ediyor.

K
haz›rlayan: YUSUF MAHMUT

Do¤u Türkistan’da yaflanan dram› kelimelere bürün-

ANAYAN YARA DO⁄U TÜRK‹STAN
Dünya h›zla küresellefliyor ve fleffaflafl›yorken, yöne-
timler daha sivil hale geliyor ve sivil toplumun etkisi
güçleniyorken, demokrasi ve insan haklar› kavramla-
r› her yerde yükselifle geçmiflken, bir yer var ki; bun-
lardan bahsetmek mümkün de¤il. Ard› ard›na s›rala-
d›¤›m›z geliflmelerin yaflanmad›¤› ve aksine bask›n›n
sürekli artt›¤› yerlerin bafl›nda, Do¤u Türkistan gel-
mekte. Her ne kadar kapitalist dünyaya ayak uydur-
du¤u söylense de, nihayetinde komünist bir rejime
sahip olan Çin Halk Cumhuriyeti, y›llard›r iflgal alt›nda
tuttu¤u Do¤u Türkistan’› her gün daha fazla köfleye
s›k›flt›r›yor ve insan haklar›n› hiçe sayan uygulamala-
r›na yenilerini ekliyor. Pekin yönetimi, ülkenin gene-
linde bir rahatlama ortam› oluflturdu ama Do¤u Tür-
kistan hala demir perde dönemini yafl›yor. Özerk böl-
ge statüsündeki bölgeden dünyaya haber ç›km›yor,
ç›kan haberler ise tamamen Çin taraftar›.
“Türk” ve “Do¤u Türkistan” kelimelerini telaffuz et-
menin, din e¤itiminin, çiftçiler ve iflsizlerin d›fl›nda
kalanlar için camiye gitmenin yasak oldu¤u, Çince
karfl›l›¤› “yeni kazan›lan toprak” olan Uygur diyar›
dürmek kolay de¤il. S›rf dini-siyasi tercihleri sebebiy-
le hapishanelerde bulunan on binlerce suçsuz insa-
na reva görülenleri yazmaya elimiz varm›yor. Ya da
onlar›n binlerce kilometre uzaklardan gelip görüfle-
meden geri dönen ailelerinin yaflad›¤› ac›y›, içimizde
hissedemiyoruz. 1990’dan bu yana kafaya kurflun
s›k›larak idam edilen insanlar›n say›s› 5000’den fazla;
kolay de¤il... Yine yedi-sekiz ayl›k hamile kad›nlara
uygulanan zorunlu kürtaj› burada dile getirmeye yü-
rek dayanm›yor. O yüzden yaflanan zulmü tek tek
yazmayaca¤›z. Bugün komünist rejimin y›k›ld›¤› ülke-
lerde eskiye dair yaz›l›p çizilen ve k›nanan ne tür uy-
gulamalar varsa, ayn›s›n› Do¤u Türkistan hala yafla-
maktad›r. Kamboçya’da ölüm tarlalar› m› vard›? Sta-
lin milyonlarca insan› sürmüfl müydü? Bunlar›n ben-
zerleri günümüzde Do¤u Türkistan’da yaflanmakta-
d›r. Dünya tarihine kara leke olarak geçen uygulama-
lar› düflünün ve bunlar›n Do¤u Türkistan’da günlük
hayat› oluflturdu¤unu tahayyül edin.
BAYRAMLARIN YÜREKTEN YAfiANDI⁄I,
KURBANLARIN G‹ZL‹ KES‹LD‹⁄‹ ÜLKEDEY‹Z
Bu yaz› Kurban’la alakal› olmal›yd›. Ama kurban kes-
menin bile yasak oldu¤u bir ülkede nas›l bir kurban
yaz›s› yaz›labilir? Kurbanlar gizli gizli kesildi. Adeta
Çinliler görmesin diye kurban ibadeti, kaçak bir ifl ya-
p›l›yormuflças›na tenha yerlerde yerine getirildi. Kur-
ban kesmek isteyen Müslümanlar, tüm k›s›tlamalara
ra¤men ibadetlerini yerine getirdiler. Belki dünyan›n
geri kalan›nda oldu¤u gibi rahat rahat bu ifli yapama-
d›lar ama çektikleri s›k›nt› sebebiyle daha fazla ecir
kazand›klar›na eminiz.
Burada Mao hayattayken ve Kültür Devrimi tüm ih-
tiflam›yla uygulan›rken yaflanan bir olaydan bahset-
mek istiyorum. 10 y›l süren bu sözde devrim, her
fleyi altüst etmifltir. Bu süre, insanlar›n günün belli
saatlerinde Mao heykel ve resimlerine sayg›lar›n›
sunmak zorunda oldu¤u, adeta ibadet etmek mec-
buriyetinde kald›¤› bir dönemdir. Her türlü zorlu¤a
ra¤men inanm›fl insan›n her fleyi göze al›fl›na ve Al-
lah’›n ona, peygamberine bir örümcek a¤›yla yard›m
edifli misali koruma sa¤lamas›na güzel bir örnektir
bu dönem.
Uygur Türklerinden (Çinlilerin yasa¤›na inatla Türk di-
yoruz) birisi Kurban Bayram›’nda befl tane koyun
kesmifl. Bunu haber alan Çinli polisler evi bas›p
adamca¤›z› yaka paça al›p götürmüfller. Sorgulama
flöyle gerçekleflmifl:
- Neden koyunlar› kestin? Yasak oldu¤unu bilmiyor
musun?
-Büyük Mao söyledi.
-H›› ??!!… Nas›l olur?
-Gittim, evdeki Büyük Mao’nun resmine sayg›lar›m›
bildirdim ve sordum: “Büyük Mao! Kaç tane kurban
keseyim?” O da eliyle göstererek “Befl tane” dedi.
Ben de kestim. (Mao, resminde ayakta durmufl ve
bir elini uzatarak befl parma¤›n› göstermifl haldedir.)
Böyle bir fley olmaz diyemeyen Çinliler, adam› b›rak-
mak zorunda kalm›fllar.
Türkiye’nin iki buçuk kat› topra¤a sahip Do¤u Türkis-
tan’da, 30 milyondan fazla insan iflgal alt›nda yafla-
maktad›r. 1949 y›l›nda yaflanan K›z›l Çin iflgalinden bu
yana, 10 milyona yak›n Çinli göçmen bölgeye iskan
edilmifltir. Pekin yönetiminin önümüzdeki 20 y›lda he-
defi, bir Türk’e üç Çinli düflecek flekilde bir nüfus olufl-
turmakt›r. Bu gerçekleflirse Do¤u Türkistan, Türklerin
az›nl›kta oldu¤u bir yer haline gelecek. Kendi yurdun-
da az›nl›k muamelesi görmek çok hazin olsa gerek.
‹fiGAL ALTINDAK‹ TOPRAKLARDA,
AYAKTA KALMAK!
Çin, hakimiyeti alt›nda tutmak için 800 bin askeri böl-
gede bekletiyor. Türkler askere al›nm›yor. Polis teflki-
lat›nda da çok alt kademelerde ve sorumlulu¤un ol-
mad›¤› görevlerde az say›da Türk çal›fl›yor. Her fleyin
devlete ait oldu¤u bir ülkede, fabrikada çal›flmak, me-
mur olmak veya buna benzer devlet kademesinin
herhangi bir alan›nda çal›flabilmek için, yedi ceddini-
zin Çinlilere karfl› savaflmam›fl olmas› gerekiyor. Bu-
 G Ö Z L E M : DO⁄U TÜRK‹STAN’DA BURUK BAYRAM • 26-27
insani
YARDIM

nu abart› sanmay›n sak›n, ciddi ciddi araflt›r›yorlar.

Ceddinizden ve akrabalar›n›zdan herhangi biri Os-
manl›’ya ba¤l›l›¤›n› bildiren Kaflgarya Devleti’nde
(1862–83), Do¤u Türkistan ‹slam Cumhuriyeti’nde
(1933–37) veya Do¤u Türkistan Cumhuriyeti’nde
(1944–49) görev alm›flsa; 1949’da yaflanan iflgalden
bu yana yaflanan irili ufakl› çat›flmalara kat›lm›flsa;
1989-90’da yaflanan ö¤renci hareketlerinde bulun-
muflsa; 1991 Bar›n, 1995 Hoten ve 1997 Gulca olay-
lar›nda yer alm›flsa size hiçbir görev verilmeyecektir.
Bunun sonucu olarak Türklerin %90’› iflsizdir. Halk›n
fakirli¤ine ra¤men Do¤u Türkistan’›n münbit toprakla-
r› herkesi besleyecek kadar verimlidir. Bölge bu¤day›-
n›n Çinli yönetim taraf›ndan zorla topland›¤› zamanlar
d›fl›nda açl›¤a ba¤l› toplu ölümler yaflanmam›flt›r. Ta-
r›m ve hayvanc›l›k ile g›da ve giyecek ticareti Türkle-
rin hayatta kalmalar›n› sa¤layan sektörlerdir. Hizmet
sektörünün devlet tekelilnde oldu¤u bilinmelidir. Sa-
nayi ve elektronik eflya ticareti gibi fazla kâr getiren
sektörler de Çinlilerin elindedir.
Çin, milyar› hayli aflan nüfusuyla kendine yeni toprak-
lar aramaktad›r. Do¤usunda Büyük Okyanus’a da-
yanm›flt›r. Güneyinde geniflleyebilece¤i bir alan ol-
mamakla birlikte Hindistan gibi kendini her yönden
dengeleyebilecek bir rakibi vard›r. Kuzeyinde yer alan
Mo¤olistan ve Sibirya cazip topraklar de¤ildir (As›l
Mo¤olistan olan ‹ç Mo¤olistan’›n Çin iflgalinde bulu-
nan bir baflka yer oldu¤unu hat›rlatal›m. Tibet de
Çin’in iflgali alt›ndad›r). Bu durumda tek kap›s› olarak
Do¤u Türkistan kalmaktad›r. Petrol, do¤algaz ve ye-
ralt› madenleri aç›s›ndan zengin olan Do¤u Türkis-
tan’›n komflusu, bir o kadar daha zengin Bat› Türkis-
tan, Çin’in hedefinde yer alan yay›lma alan›d›r.
Çinlilerin Do¤u Türkistan’a iflgal maksad›yla geldi¤i
1759’dan günümüze de¤in, bölgede öldürülen insan
say›s› sekiz milyon olarak hesaplanm›flt›r. Nükleer
denemelere h›z veren Çin yönetimi, daha fazla insan
katletmekten çekinmeyece¤e benzemektedir. Eko-
nomisini besleyen verimli Do¤u Türkistan’›n kendisi-
ni ve bir ad›m sonras› olan Bat› Türkistan zenginlikle-
rini elde etme f›rsat›n› kaç›rmak istemeyen Çin, olan-
ca gücünü zulme çevirerek mazlum Do¤u Türkistan
halk›n› ezmeye çal›flmaktad›r. Tüm dünyan›n bu dra-
Çin Halk Cumhuriyeti, y›llard›r iflgal alt›nda tuttu¤u Do¤u Tür-
ma dur demesi gerekmektedir. Yoksa önümüzdeki
kistan’› her gün daha fazla köfleye s›k›flt›r›yor ve insan haklar›-
on y›llar içinde Kaflgarl› Mahmutlar›, Yusuf Has Ha-
n› hiçe sayan uygulamalar›na yenilerini ekliyor.
cipleri yetifltiren Do¤u Türkistan’dan bahsedemez
hale gelebiliriz.
 ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› ve yetim çal›flmalar›
haz›rlayan: EMR‹N ÇEB‹
Y
DOSYA
etim, öksüz, korumas›z, kimsesiz ya
da sokak çocuklar›... Hepsinin bir yan› eksik ve
hepsi de çocuk. Modern ça¤la beraber art›k ço-
cuklar›n kay›plar› sadece anne ya da babalar› de-
¤il. ‹hmalinin nelere sebebiyet verece¤i hayal bi-
le edilemeyen, dünyan›n en hassas ve ayn› za-
manda en güçlü kalplerinin sahibi bu çocuklar,
modern ça¤la birlikte çocuk olmalar›na ra¤men
gelece¤e ümitle bakabilme yetilerini de kay-
bediyor. Bir yanlar› eksik dedik bu çocuklar›n.
Di¤er yanlar›na ise dünyan›n yükünü yüklüyor
insano¤lu; bir zamanlar kendisinin de çocuk
oldu¤unu unutarak.
Savafllar›n ve felaketlerin gittikçe artt›¤› dün-
yam›zda yaklafl›k 25 milyon çocuk ya ebe-
veynini kaybetmifl ya da evinden uzakta. Son
10 y›lda ise savafllarda hayat›n› kaybeden ço-
cuk say›s› iki milyonu aflk›n. Alt› milyon çocuk
ise hayatlar›n›n sonuna kadar korkunun izleri-
ni tafl›mak üzere bu savafllarda yaralanm›fl
bulunuyor. Dünyada 200 ülkeden yaklafl›k
 D O S Y A : ‹HH ‹NSANI YARDIM VAKFI VE YET‹M ÇALIfiMALARI• 28-29
90’›nda, çocuklar savaflla burun buruna yafl›yor.
Böyle bir ortamda ise bu masum kitle, organ
mafyalar›ndan insan tacirlerine, misyonerlerden
çocuk ordular› generallerine kadar potansiyel bir
hedef haline geliyor.
Bizler için masumiyetin, safl›¤›n ve yaflam sevin-
cinin timsali olan çocuklar›m›z›n önündeki bunca
tehlikeye dur diyebilmek için ç›kt›¤›m›z yolda
rastlad›¤›m›z küçük kalpler ise hem korkular›m›za
hem de ümitlerimize ilham oluyor. Korkumuz;
zulümlerin, felaketlerin kol gezdi¤i her gün on
binlerce çocu¤un yetim, öksüz ya da kimsesiz
kald›¤› dünyam›zda, bu zulümlerin bize de u¤ra-
ma ihtimaliydi. Ümidimiz ise onca felaketlere, sa-
vafllara ve korkulara ra¤men y›k›nt›lar aras›ndan
kardelenler gibi açan masum çocuk yüzleriydi.
Ümitlerimizi küçük bedenlerine teslim etti¤imiz
‹slam Dünyas›’n›n tek sermayesi bu çocuklard›.
Kurulufl misyonu, mazlum insanlara, yard›ma
muhtaçlara ulaflmak üzerine bina edilen ‹HH ‹n-
sani Yard›m Vakf›, bölgelerde en mazlum kitlele-
ri oluflturan sahipsiz, kimsesiz çocuklar› her za-
man için öncelemektedir.
‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, son y›llarda ‹slam dün-
yas›n› kas›p kavuran savafllar ve felaketler sonu-
cunda say›lar› h›zla artan yetimlerin daha fazlas›-
na ulaflabilmek için yetim çal›flmalar›n› daha kap-
saml› hale getirmeyi hedeflemekte; bu do¤rultu-
da yetimli¤i ve ‹slam dünyas›n›n yetimlerini halk›-
m›z›n gündemine tafl›may› amaçlamaktad›r. Dini-
miz ve tarihimizden gelen manevi sorumluluk da-
hilinde genelde ‹slam Co¤rafyas› özelde ise bu
co¤rafyan›n tüm fertleri sorumluluk alan›m›za gir-
mektedir. Bu fertler aras›ndaki en korumas›z k›s-
m› oluflturan çocuklar ise yard›ma muhtaçlar›n
en bafl›nda gelmektedir.
insani
YARDIM
Bu misyonla bafllad›¤›m›z yetim çal›flmalar›m›z
flu an itibariyle 20 ülkede yetimlere sa¤l›k, e¤itim
ve bar›nma alan›ndaki desteklerimizle birlikte de-
vam etmektedir. Yetim çal›flmalar›m›z savafl ve
mülteci kamplar›, do¤al afet bölgeleri, kronik aç-
l›k ve yoksulluk bölgelerindeki yetim çal›flmalar›
olmak üzere üç alanda yürütülmektedir.
Yetimlere yönelik maddi yard›mlar›m›z›n yan›nda
Açe ve Pakistan gibi yüzy›l›n en büyük felaketle-
rinin meydana geldi¤i bölgelerde, yetimlerin fela-
ketler sonras› oluflan flartlarda zarar görmemesi
için yetimhane çal›flmalar›m›z da bafllam›fl bulun-
maktad›r. Pakistan depreminin ilk günlerinden bu
yana yaklafl›k 1000 yetim ‹HH ‹nsani Yard›m Vak-
f› taraf›ndan desteklenmifltir. Yine Açe’de tsuna-
mi felaketinden sonra aç›lan ‹stanbul Köyü ve
Aral›k 2006’da aç›lan k›z yetim evi de bu minval-
de faaliyet gösteren kurumlard›r.
Yetim çal›flmalar›m›z sayd›¤›m›z bu bölgelerdeki
çal›flmalar d›fl›nda periyodik olarak süregelen Ra-
mazan ve Kurban dönemlerinde de gerçeklefl-
mektedir. Bu do¤rultuda geçti¤imiz Kurban dö-
neminde Afrika’dan Uzakdo¤u’ya, Ortado¤u’dan
Balkanlar’a kadar farkl› bölgelerde yetimlere yö-
nelik çal›flmalarda bulunulmufl; yetimler e¤itim,
sa¤l›k, bar›nma, giysi yard›m› alanlar›nda destek-
lenmifltir.
Dünyan›n farkl› co¤rafyalar›nda gerçeklefltirdi¤i-
miz yetim çal›flmalar›n› simgelefltirmek ve yetim-
lik olgusunu Türkiye halk›n›n gündemine tafl›mak
için ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› olarak ilkini 2005 Ra-
mazan Bayram›’nda, ikincisini ise 11 Haziran
2006’da gerçeklefltirdi¤imiz Çocuk Buluflmas› bu
çal›flmalar›n Türkiye’deki yans›mas› olmufltur. Bu
buluflmalarla amac›m›z ümmetin yetimlerini bir
arada ve Türkiye’de misafir ederek, Türkiye hal-
k›na dini vecibemizi ve tarihimizden gelen so-
rumlulu¤umuzu hat›rlatmakt›r. Büyük kat›l›m›n
ve coflkunun efllik etti¤i “Çocuk Buluflmas›”nda
farkl› renklere ve ›rklara mensup hepsi birbirin-
den güzel çocuklarla birli¤in ve beraberli¤in tarif-
siz hazz›, gelecek çal›flmalarda bizlere büyük bir
ilham kayna¤› olmufltur. Misafir etti¤imiz yetim-
lerimizden birinin Türkiye hakk›nda “Türkiye’yi
annem gibi hissettim.” yorumu, yap›lan çal›flma-
lar›n ve siz halk›m›z›n deste¤inin en çocuksu ve
en saf ifadelerle yans›mas›d›r.
 Türkiye’de ve dünyan›n dört bir yan›nda
yetimlerle el ele
2
DOSYA
007 y›l›yla yetim çal›flmalar›na h›z vermeyi
planlayan ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› geçti¤imiz
üç ayl›k dönemde de savafl, afet ve açl›k böl-
gelerindeki yetim çal›flmalar›n› e¤itim, bar›nma
ve sa¤l›k alanlar›nda devam ettirdi. Ayr›ca Kur-
ban Organizasyonu dolay›s›yla ziyaret etti¤imiz
100 ülke ve bölgede ve Türkiye’de yetimleri-
mize yönelik yapt›¤›m›z çal›flmalarla bayram
sevincimiz bir kat daha artt›; bizlere ve çal›fl-
malar›m›za ilham oldu.
SAVAfi BÖLGELER‹NDEK‹
YET‹M ÇALIfiMALARIMIZ:
Irak: Savafl› en a¤›r flekilde yaflayan ve her gün
yüzlerce çocu¤un yetim kald›¤› Irak’ta yetimlerin
ayl›k iafle, sa¤l›k ve e¤itimlerine katk›da bulunul-
du.
Filistin: Üç nesildir ‹srail iflgali alt›nda yaflayan Fi-
listin’deki yetimler maddi olarak desteklendi.
Çocuklar›n e¤itim, sa¤l›k ve ayl›k masraflar›n›
içeren bu yard›mlar iflgal alt›ndaki yetimlere bü-
yük bir destek oldu.
Lübnan ve Filistin Mülteci Kamplar›: Ülkelerin-
den uzakta ve çok kötü koflullarda yaflayan Lüb-
nan ve Ürdün’deki Filistinli mültecilere maddi
yard›mlar›m›z bu dönemde de devam etti.
Çeçenistan: Rus mezaliminden Bakü’ye s›¤›-
nan ve maddi olarak büyük s›k›nt›lar içerisinde
olan Çeçen mültecilere de e¤itim ve bar›nma
ihtiyaçlar› karfl›lanmak üzere maddi yard›mda
bulunuldu.
Makedonya: 2000 y›l›nda Balkanlar’daki savafl›n
ma¤durlar›ndan olan Makedonya’da 2007 bafl›
itibariyle yetimlere yönelik maddi destek proje-
 D O S Y A : TÜRK‹YE’DE VE DÜNYANIN DÖRT B‹R YANINDA YET‹MLERLE EL ELE • 30-31
insani
YARDIM

miz uygulamaya konuldu. Bu yard›mlarla yetimle-

rin e¤itim ve sa¤l›k alanlar›nda desteklenmesi
amaçlanmaktad›r.
Kosova: Yine Balkanlar›n mahzun bölgesi Koso-
va’da da Evlad-› Fatihan’›n varisleri yetimlerimize
yard›mlar›m›z 2007 y›l› itibariyle de devam etti.

AFET BÖLGELER‹NDEK‹
YET‹M ÇALIfiMALARIMIZ
Pakistan: Pakistan’da destekledi¤imiz 1100 civa-
r›ndaki yetimin 700’ü aileleri yan›nda desteklenir-
ken, 440 yetim açt›¤›m›z yetimhanede e¤itim, ba-
r›nak ve sa¤l›k alanlar›nda maddi olarak desteklen-
mektedir.
Açe: Güneydo¤u Asya’da tsunami felaketi sonra-
s› Açe’deki faaliyetlerimize bir yenisi daha eklene-
rek Aral›k 2006’da 100 yetim k›z için haz›rl›klar› bi-
ten yurdumuz faaliyete geçti.
AÇLIK VE YOKSULLUK BÖLGELER‹NDEK‹
YET‹M ÇALIfiMALARIMIZ
Sudan, Somali, Burkina Faso, Çad ve Gana: Bu
bölgelerdeki yetimler sa¤l›k, bar›nma ve e¤itim
alanlar›nda desteklendi.
Argola: Angola’daki yetimler ziyaret edilerek yar-
d›mda bulunuldu.
Burundi: Burundi’de 70 yetimin kald›¤› çok kötü
flartlardaki yetimhanenin iyilefltirilmesi için maddi
destekte bulunuldu.
Cibuti: Cibuti’de 50 yetime k›yafet yard›m› yap›ld›.
Eritre: Eritre’de el-‹hsan kuruluflunun yetimhane-
sine maddi yard›mda bulunuldu.
Kongo, Malavi, Namibya, Nijerya: Yetimhane ziya-
retleri yap›ld› ve bu yetimhanelerde de yetimlerin
sa¤l›k, e¤itim ve bar›nma ihtiyaçlar›n› karfl›lamak
üzere maddi yard›mda bulunuldu.
Ruanda: ‹ç savafl› en büyük kay›plarla ve k›y›mlar-
la yaflayan Ruanda’da 55 yetime alt› ayl›¤›na mad-
di destekte bulunuldu.
Yemen: Yemen’de yetimhane ziyaretinde yetim-
haneye maddi destekte bulunuldu.
Arakan: Güney Asya ve Güneydo¤u Asya yetim-
leri de ziyaretlerimizin baflka bir dura¤›yd›. Ara-
kan’da Esma binti Ebu Bekir Yetim K›zlar Yur-
du’ndaki yetim k›zlara k›yafet yard›m›nda bulu-
nuldu.
Bangladefl: Bu ülkede de 500 yetime k›yafet yar-
d›m›nda bulunuldu. Bununla birlikte Bangladefl’te
tahayyül edilemeyecek kadar zor flartlar alt›nda
yaflayan ve e¤itim gören yetimlere dört ayda bit-
mesi planlanan 7 s›n›fl›k bir okul yap›m› bafllat›ld›.
Böylelikle Bangladefl’te 100 yetime daha e¤itim
imkan› kap›lar› araland›.
Patani ve Sri Lanka: Patanili ve Sri Lankal› yetim-
ler ziyaret edilerek maddi yard›mda bulunuldu.
TÜRK‹YEL‹ YET‹MLER
Ekiplerimiz dünyan›n bir ucundan di¤erine kar›fl
kar›fl gezdi¤i yetim b›rak›lm›fl co¤rafyalar›n yetim-
leriyle hasbihal ederken, onlarla ayn› kaderi pay-
laflm›fl Türkiye’deki yetimleri de unutmad›. ‹stan-
bul genelinde ulaflt›¤›m›z 87 yetime ve yetifltir-
me yurtlar›ndaki 60 çocu¤a k›yafet yard›m›nda ve
maddi yard›mda bulunuldu. Bize gönül verenler-
le birlikte teker teker evlerinde ziyaret ederek
halleflti¤imiz yetimlerimiz ve yetim anneleri du-
alar›yla çal›flmalar›m›za ilham ve bereket kayna¤›
oldu.

‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, 17 Haziran 2007 tari-

hinde ‹stanbul Kongre Merkezi’nde gerçeklefle-
cek olan III. Uluslararas› Çocuk Buluflmas› vesi-
lesi ile ‹slam dünyas›n›n yetimlerini Türkiye’de
a¤›rlayacak.
 Uluslararas› arenada yetim çal›flmalar›
haz›rlayan: AYfiE OLGUN
Y
DOSYA
etimler dünya çap›ndaki birçok resmi ve si-
vil kuruluflun öncelik verdi¤i çal›flma alanla-
r›ndand›r. Bu durumun hem olumlu hem
de olumsuz birtak›m yanlar› bulunmakla
beraber, birçok alanda resmi kurumlara gö-
re daha seri ve kapsaml› çal›flan sivil örgüt-
ler birçok yetime yard›mlar›n› ulaflt›rmakta-
d›r. Genelde uluslararas› arenada özelde de
‹slam Dünyas›’ndaki birçok sivil toplum ku-
ruluflu yetimlere ve korumaya muhtaç ço-
cuklara sa¤l›k, kültür ve e¤itim gibi birçok farkl›
alanda hizmet vermektedir.
Uluslararas› arenada bir dünya organizasyonu
olan BM’nin de genel olarak korumas›z çocukla-
ra dair çal›flmalar› bulunmaktad›r. Ulus devlet
kavram›n›n dünya gündemine oturdu¤u y›llarla
bafllayan ve 60 milyon insan›n hayat›n› kaybetti-
¤i ‹kinci Dünya Savafl› sonras›nda, Avrupa ülke-
leri kendilerindeki savaflma potansiyeline dur di-
yecek devletler üstü bir mekanizma olan Birlefl-
mifl Milletler’i oluflturmufl, sonras›nda da bu
mekanizma alt›nda toplumdaki farkl› gruplar
üzerine çal›flmalar yap›lmas› için alt birimler kur-
mufltur. Bu gruplardan en önemlisi olan çocuk-
lar için ise 11 Aral›k 1946’da BM Çocuklara Yar-
d›m Fonu (UNICEF), BM bünyesinde Avrupa’da
savafl sonras› meydana gelen k›tl›ktan etkilenen
çocuklara g›da ve elbise yard›m›nda bulunmak
 D O S Y A : ULUSLARARASI ARENADA YET‹M ÇALIfiMALARI • 32-33
insani
YARDIM

amac›yla kurulmufltur. 1953’te ise UNICEF çal›fl-

ma alan›n› daha da geniflletmifltir.
Fakat sivil kurulufllarla karfl›laflt›r›ld›¤›nda UNICEF
kapsay›c›l›¤› ve büyüklü¤ü nispetinde yeterli çal›fl-
may› göstermemektedir. Devletler üstü ve dev-
letler taraf›ndan kurulmufl olan bir organizasyo-
nun çal›flmalar› çok daha fazla ve kapsay›c› olma-
l›; bu organizasyon ülkelerde çal›flan di¤er ulusla-
raras› kurulufllara çal›flmalar›n›n daha verimli hale
gelebilmeleri için yard›mc› olmal›d›r. Çocuklar gibi
her türlü istismara aç›k bir kesim üzerinde devlet-
lerin ya da UNICEF gibi bir mekanizman›n daha
denetleyici ve kollay›c› olmas› gerekmektedir. mekanizmas›n›n yok say›larak topraklar› rahatça ifl-
Bunun yan›nda ‹slam ülkelerindeki sivil örgütlerin gal edilen, ya da devlet mekanizmas›n›n ifllevsiz ol-
bu alandaki çal›flmalar› da az›msanmayacak dere-
du¤u bu ülkelerde, sivil kurulufllar halk›n yaralar›na
cededir. ‹slam dünyas›ndaki mevcut iflgaller ve fe-
merhem olur hale gelmifltir.
laketler sonucu say›lar› artan korumas›z çocuk ve
Fakat bu çal›flmalarda özellikle Müslüman sivil kuru-
yetimlere en h›zl› flekilde ulaflabilmek için bölgeler-
lufllar birtak›m problemlerle karfl›laflmaktad›r. Bun-
de birçok yerel ve yabanc› kurulufl faaliyet göster-
lardan en önemlisi ise 11 Eylül olaylar› sonras› ‹slam
meye bafllam›flt›r. Bundaki en büyük etken d›fl
Dünyas›’ndaki birçok kuruluflun çal›flmalar›n›n en-
güçler taraf›ndan tehdit alt›nda olan Müslüman
gellenmesi olmufltur. Birçok Müslüman organizas-
devletlerin gerekli hizmeti verememesi, baz›lar›n›n
yon terör listesine al›nm›fl ve bu organizasyonlar›n
ise bilinçli olarak bu alan› bofl b›rakmas› olmufltur.
faaliyetleri büyük oranda k›s›tlanm›flt›r.
‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› olarak faaliyet yapt›¤›m›z
Bunun yan›nda sivil kurulufllar devletler taraf›ndan
birçok bölgede birçok Müslüman sivil kuruluflun
da birtak›m engellerle karfl›laflmaktad›r. Baz› devlet-
yetim ve korumas›z çocuklara yönelik faaliyetleri-
ler uluslararas› organizasyonlar›n kendi ülkelerinde
ni tan›ma flans›m›z olmufltur. Hiçbir sivil kurulu-
çal›flmalar›n› k›s›tlamakta, belli bafll› kurulufllar d›fl›n-
flun bulunmad›¤›n› düflünerek gitti¤imiz birçok
dakilere müsamaha göstermemektedir. Ayr›ca mis-
savafl, yoksulluk ve afet bölgesinde yetimlere di-
¤er sosyal konulara yönelik çal›flmalar yapan ye- yoner kurulufllarla iflbirli¤i içerisinde olan devletler
rel kurulufllarla tan›flma ve bilgi al›fl veriflinde bu- de yine bu kurulufllar›n çal›flmalar›n› büyük oranda
lunma bizleri oldukça müsterih ve ümitli k›lm›flt›r. engellemektedir.
Gidilen bu bölgelerde çok k›s›tl› imkanlarla çal›flan Karfl›lafl›lan s›k›nt›lara ra¤men gösterilen çabalar
kurulufllar yetim çocuklar›n sa¤l›k, e¤itim ve sos- bu kurulufllar aras› iflbirli¤iyle daha da verimli hale
yal hizmetlerini ellerinden geldi¤ince karfl›lamaya gelebilir. ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› olarak yurt d›fl›n-
çal›flmaktad›r. Bu kurulufllar›n birço¤u yetim ço- da tan›ma ve iflbirli¤i yapma f›rsat› buldu¤umuz
cuklar› aileleri yan›nda desteklemekte, çocuklarla partner ya da baflka bir deyiflle kardefl organizas-
beraber annelerinin de manevi olarak desteklen- yonlar aras›nda bir köprü vazifesi görerek bu kuru-
mesini önemli görmektedir. Yine çocuklar›n e¤i- lufllarla tecrübe ve bilgi al›flveriflinde bulunmakta
timlerinin de bu kurulufllar taraf›ndan öncelenme- ve çal›flmalar› daha verimli hale getirmeyi amaçla-
si bizleri oldukça sevindirmifltir. maktay›z. Ayr›ca yine devletler üstü baflka bir ku-
Bu çal›flmalar özellikle ‹slam Dünyas› aç›s›ndan rulufl olan ‹slam Konferans› Örgütü (‹KÖ)’nün de
büyük önem arz etmektedir. Çünkü Müslüman Müslüman devletler aras›nda bir birlefltirilicilik ve
ülkeler günümüzde rahatça müdahil olunabilen flemsiye rolü üstlenmesinin de k›s›tl› imkanlar da-
ve savafl aç›labilen s›n›r tan›mayan operasyonlara hilinde yap›lan çal›flmalar aç›s›ndan çok faydal› ola-
maruz kalan topraklar haline gelmifltir. Devletin ca¤›n› düflünmekteyiz.
 Yetimin Rabbi var
haz›rlayan: NURETT‹N YILDIZ
B
ir imtihand›r yetim. Yiyen, içen, yürüyen,
konuflan bir imtihan. Dul annesine, dede-
sine, amcas›na, babas›n›n din kardeflleri-
ne, insanl›¤a imtihand›r. Kazan›rken her-
kesin kazand›¤›, kaybederken ise, yetim-
DOSYA
den önce öbürlerinin kaybetti¤i bir imti-
han. O, aram›zda dolaflan bir test arac›d›r;
mala esaretimizin olup olmad›¤›, “benden
do¤masa bile bana ait” çocuklar›m›n, ba¤-
r›ma basacak bebelerimin olup olmad›¤›n›
test eder. ‹nsan ve mal yan yana geldi¤in-
de neyin öne geçece¤ini test eder.
‹nsanla bafllayan ve onunla devam eden
bir imtihan›n ad›d›r o. Yetimlikle iç içeyiz.
Kimse bir yetimin torunu olmad›¤›n› bel-
geleyemez.
Bu ümmetin peygamberi de yetim geldi. Yeti-
mi korudu, yetimi kollamay› vasiyet etti. Rabbi
ona emretti o da ümmetine. Yetimi okflad›. Ye-
tim babalar›na cennet vaat etti. Cennette
kendisine iki parma¤›n yak›nl›¤› kadar yak›n bir
konum vaat etti.
Yetim, tek tek tu¤lalardan oluflan muhkem bir
binan›n nas›l kuruldu¤unun, bir büyük ümmetin
tek vücut fluuruna nas›l erdi¤inin izlenebilece¤i
bir aynad›r. O aynaya bakar vefam›z› ölçeriz.
Merhametimizi, insanl›ktan neler bar›nd›rd›¤›-
m›z› ölçeriz. Yetim olabilirdim, o ezikli¤i ve ek-
sikli¤i yaflayabilirdim. Babal› büyümenin flükrü
olarak bir yetime kefil olma ve ona yürek açma
vefas› göstermek kendini anlam›fl olmakt›r.
Yetimle sabr›m›z ölçülür; insanlar›n neredeyse
kendi çocuklar›na tahammül edemedikleri bir za-
manda, dinden ve insaniyetten kardeflimiz olan
“elin çocu¤u”nun yerli yersiz s›k›nt›lar›na ne ka-
dar tahammül edebilece¤imiz ölçülür. ‹man etti-
¤imiz Rahman Rabbimizin rahmetinden pay›m›-
 D O S Y A : YET‹M‹N RABB‹ VAR • 34-35
insani
YARDIM

za ne düfltü¤ü ölçülür. Bunun için yetim rahmettir,

sab›rd›r, ispatt›r, imtihand›r. Sadaka vermenin, Al-
lah yolunda infak›n en verimli alanlar›ndan birisi ye-
time bakmak, onun hayat›na kefil olmakt›r.
Yetime ilgi ve onu kefalet alt›na alma, Ramazan
ay›nda annesinin çorbas›n›, aya¤›n›n çorab›n› te-
minden ibaret olmamal›d›r. Yetimi yedirmekle
yetimi sahiplenmek aç›lar› farkl› bak›fllard›r. Biri
zaman zaman hat›rlama, belki de bafltan savma
gibi anlafl›labilen bir tav›r, di¤eri ise, kendinden
görme, sorumlulu¤unu hissetmedir. Sevap ol-
mas› aç›s›ndan bir dilim ekmek dahi flüphesiz Al-
lah kat›nda me’cur bir ameldir. Nihayetinde ecri
vard›r. Ancak bir baban›n bofllu¤unu doldurmaya
çabalamak daha genifl bir alanda gerçeklefltirile-
bilir çaptad›r.
Yetimin ailesine bir pofletlik erzak sunmay› da kü-
çümsemiyoruz elbette. Ancak insan›n kaderinde
muhtemelli¤i yüksek bir vak›aya karfl› kurumsal-
laflm›fl bir yetim babal›¤› ihtiyac›n› gözümüzle
müflahede ediyoruz. ‹leri derecede ve oturmufl
bir yetim kefaleti, müminlerin himayesinde gelifl-
tirilmifl bir kuruma dönüfltürülmelidir. Bunun için
flu tavsiyeleri öne ç›kar›yoruz:
Yetim için anne, iki kanat yerine tek kanatla uça-
bilece¤i en önemli de¤erdir. Yetimler kadar anne-
lerinin de himaye alt›na al›nmalar› önemlidir. On-
lar›n, anneli bir yetimlik yaflamalar›, onurlu ve if-
fetli bir anneye sahip olmalar› büyük bir nimettir.
Yetim anneleri için yetimlerle paralel yürüyen
projeler gelifltirilmelidir.
Yetimin ihtiyac› mücerret yiyecek ve giyecekten,
okuyup diploma sahibi olmaktan ibaret alg›lanma-
mal›d›r. Sadece yetime kazand›rma de¤il ayn› za-
manda yetimi kazanmay› da ihtiva eden planlarla
yola ç›k›lmal›d›r.
Yetimlik Kur’an’da yer alan bir imtihan vesilesi
olarak bilinmelidir. Pek çok ihtimalli bir sonucun k›flar ve benzeri kurumlar asl›nda, birer fert olarak
bizi bekledi¤ini müdrik olmal›y›z. Horlanmas›na ifa etmemiz gereken bir görevi ifa ettikleri için bi-
sebep verilmedi¤i gibi, afl›r› himaye gibi bir ne- zim yükümüzü tafl›maktad›rlar. Yetimlere karfl›
denle, ele avuca s›¤maz hale gelmesine de ne- hissetti¤imiz yükümlülü¤ü vak›flara ve benzeri
den olunmamal›d›r. Yetime kol kanat açmay› ona kurumlara karfl› hissetmek zorunday›z.
velayet sahibi olmak gibi düflünmek hatal›d›r. Evlat edinme seçene¤i ise ‹slam f›kh› aç›s›ndan
Yetimleri sahiplenmede kurumsallaflma bilhassa sak›ncal›d›r. Yetimi eve alma yerine ona ev gibi
asr›n getirdi¤i ilave sorunlar karfl›s›nda zorunlu ol- bir ortam sa¤lama yolu takva aç›s›ndan daha uy-
mufltur. Yetimlere yönelik çal›flmalar› yürüten va- gundur.
 A R A fi T I R M A : GÖZÜN AYDIN AFR‹KA • 36-37
insani
YARDIM

Gözün ayd›n
Yüzy›llard›r verdikleri ile dünyay› ihya eden
Afrika k›tas›, verdiklerinin aksine pek az al-
m›flt›r. Kendisi can çekiflirken baflkalar›n› yaflat-
m›flt›r. Bitkileri “efendiler”e ilaç olurken kendisi
ilaçs›zl›ktan tedavi olamam›flt›r. Kendisi baraka evle-
re raz› iken madenleri baflka ülkelerde sanayi olmufl,
teknoloji olmufltur.
Afrika “ Siz görürse
niz
akf›’n›n geçir-
Yerüstü ve yeralt› bütün varl›klar› sömürülüp fakir b›rak›- i Y a rd›m V ›y la hayata
‹HH ‹ns
a n g an ebe-
lan, haklar›n› savunamayacak kadar kölelefltirilen, cehalete ö re ce kler” slo ile ka tarakt s
ag nyas›
mahkûm edilen Afrika insan› flimdilerde yayg›n hastal›klardan onlar d Kampa yafla-
a ta ra kt m ahrum
diliyor. ARAfiTIRMA
ölmekte veya Mandela’n›n halefi Thabo Mbeki’nin dedi¤i gibi di¤i K etind en
rme nim tedavi e
öldürülmektedir. Mbeki “Birileri Afrika’y› temizliyor.” demek- biyle gö e insa n
binlerc
ten kendini alamam›flt›. yan on AFR‹K
izzet fl A
G›da eksikli¤i, sa¤l›ks›z ortamlar, tedavi imkanlar›n›n yoklu¤u ve- ahin
ya yok denecek kadar az oluflu, sa¤l›k e¤itiminin yetersizli¤i has-
tal›klar›n en bariz sebeplerindendir.
Zengin k›tan›n fakir insanlar› sadece hastal›klarla de¤il, açl›kla, iç sa-
vafllarla her y›l milyonlarca kay›p vermektedirler. Bütün bu olumsuz-
luklardan en fazla etkilenenler de dünyan›n en fakir ülkelerini olufltu-
ran Etiyopya, Nijerya, Sierra Leone, Moritanya, Burkina Faso, Nijer,
Çad, Sudan ve Somali gibi Afrika ülkeleri olmaktad›r.
Çok basit yat›r›mlar yap›lamad›¤› için önlenemeyen hastal›klar se-
bebiyle her y›l en az befl milyon çocuk Afrika’da hayata gözlerini
yummaktad›r. Dünyada çocuk ölümünün en fazla yafland›¤› 20 ül-
kenin 19’u Afrika’da bulunmaktad›r. Di¤eri ise Afganistan’d›r.
Japonya’da dünyaya gelen bir çocuk 85 y›l yaflama ümidi ile ha-
yata bafll›yor. Yeterli düzeyde besin al›yor, gerekli afl›lar› yap›l›-
yor, sa¤l›¤› için her y›l ortalama 600 $ para harcan›yor. E¤er bu
çocuk Sierra Leone’de dünyaya gelecek olursa 36 y›l yaflama
ümidi ile hayata bafllayacak, afl›lar›n› yapt›ramayacak, yeterli
derecede beslenemeyecek, büyük ihtimalle e¤itimden
mahrum kalacak ve sa¤l›k ihtiyaçlar› için kendisine y›lda
sadece 3 $ para harcanabilecektir.
Ç›k›fl noktas›n›n ne oldu¤u hakk›nda flaibelerden halen
kurtulamayan AIDS hastal›¤› Afrika’y› tamamen ku-
flatm›flt›r. Afrika’da AIDS tehdidi ile ölümü bekle-
yen insanlar›n say›s› 35 milyondan fazlad›r.
Güney Afrika gibi birçok ülkede AIDS oran›
%30’lara yaklaflm›flt›r. AIDS’e bulaflanla-
r›n say›s›n›n her gün artmas›, halen
kayda de¤er bir ilac›n bulunmam›fl
olmas› tehlikenin boyutlar›n›
göstermektedir.
 Anneleleri AIDS’li oldu¤u
için dünyaya gözlerini açar
açmaz bu hastal›kla tan›flan veya
AIDS sebebiyle anne babalar›n› kaybe-
den çocuklar›n dram› ise yürekler ac›s›d›r.
AIDS gibi k›tan›n korkulu rüyas› haline gelen
s›tma (malarya), k›zam›k, ishal, alt solunum yol-
lar› enfeksiyonlar› ve benzeri hastal›klar da Afri-
ka’da kader gibi alg›lanmakta, bu hastal›klar›n devala-
r›n›n olmad›¤›na inan›lmaktad›r.
Afrika’daki en belirgin hastal›klardan birisi de kataraktt›r.
Katarakt, göz içindeki lensin saydaml›¤›n› kaybederek opak
(puslu, sisli) bir görünüm almas› durumudur. ‹lerleyen afla-
malarda görmeyi tamamen engelleyen bu hastal›¤›n Afrika’da
yayg›n olarak görülmesinin sebebi tedaviye eriflim oranlar›n›n
çok düflük olmas›d›r. Birçok sa¤l›k örgütü Afrika’da 4 milyondan
fazla insan›n katarakt hastas› oldu¤unu belirtmektedir.
S‹Z GÖRÜRSEN‹Z ONLAR DA GÖRECEK
15 y›l› aflk›n süredir duydu¤u her “imdat” sesine koflan, çaresizlerin
çaresi, ümitsizlerin ümidi olan ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, hizmet a¤›n›
ve hizmet alanlar›n› büyüterek faaliyetlerine devam etmektedir. Afri-
ka ülkelerinin üçte ikisinde, onlarca kal›c› projeyi tamamlayan vakf›-
m›z, okul, cami, hastane, do¤umevi, yetimhane ve su kuyular› inflas›,
su kanallar› açma, e¤itim araç gereçleri ve g›da yard›mlar› da¤›tma,
sa¤l›k taramalar›nda bulunma gibi onlarca alanda hizmet vermektedir.
1 Nisan’dan itibaren binlerce Afrikal› Türkiye’nin duyarl› insanlar› sa-
yesinde hayata gözlerini açmaya bafllad›. ‹HH ‹nsani Yard›m Vak-
f›’n›n “Siz görürseniz onlar da görecekler” slogan›yla hayata geçir-
di¤i Katarakt Kampanyas› ile katarakt sebebiyle görme nimetin-
den mahrum yaflayan on binlerce insan tedavi ediliyor. Gözleri te-
davi edilen herkes, Türkiyeli hay›rseverlerin, yani sizin sayenizde
görecek, sizin sayenizde okuyup-yazacak, sizin sayenizde bafl-
kalar›na muhtaç olmadan hayat›n› idame ettirecektir.
Daha önce Sudan ve Somali’de gerçeklefltirdi¤imiz kata-
rakt ameliyatlar›n› bu y›l Afrika’n›n birçok ülkesine ilave-
ten Afganistan, Pakistan ve Bangladefl’te de gerçeklefl-
tirece¤iz.
Bu zamana kadar Afrika’da hep “yabanc›lar” oldu.
Yerli halk›n eline ‹ncil verip tapular›n› alan, keflfet-
tikleri ilaçlar› Afrikal›lar üzerinde deneyen, daha
fazla silah satmak için kabile savafllar›n› ç›ka-
ran yabanc›lar… Art›k siz vars›n›z Afri-
ka’da, sizin temsilciniz ‹HH var. Ac›lar›
dindirmek için, paylaflmak için, imar
etmek için var olmaya hep de-
vam edece¤iz.
 A R A fi T I R M A : GÖZÜN AYDIN AFR‹KA • 38-39
insani
YARDIM

‹STAT‹ST‹KLER
• 1 milyar nüfuslu Afrika’n›n %1,2’si âmâd›r.
• Afrika genelindeki 10 milyon âmân›n yar›s› katarakt hastas›d›r.
• Afrika’da katarakt hastas› olup tedavi görebilenlerin oran› milyonda 500 kiflidir.
• Katarakt hastal›¤› Afrika’ya özgü de¤ildir. Ancak, kötü beslenme, vitamin eksik-
li¤i, ultraviyole ›fl›nlara maruz kalma gibi faktörlerin Afrika’da yo¤un olarak gö-
rülmesi ve tedavi imkanlar›n›n yetersiz olmas› nedeniyle, Afrika’da genifl bir in-
san kitlesi bu hastal›¤a maruz kalmaktad›r.
• Katarakt hastal›¤›n›n tedavisi cerrahi yöntemle yap›l›r. Modern katarakt cerra-
hisi olan FAKO yöntemi ile 15 dakikal›k bir operasyon sonucu, hastalar sa¤l›¤›-
na kavuflmaktad›r.
• Katarakt hastal›¤›n›n ileri yafllarda görüldü¤üne dair yayg›n bir kanaat vard›r.
Ancak, Afrika örne¤inde görüldü¤ü gibi, genetik nedenler, metabolik hastal›klar
ve k›zam›kç›k gibi enfeksiyonlar nedeniyle katarakt hastal›¤› çocuklarda da gö-
rülebilmektedir.
 Filistin
M A K A L E AHMET

Parlamentosu
‹srail zindan›nda!
EM‹N
DA⁄

KEND‹NDEN menkul hukuk anlay›fl› ile uluslararas›

hukuka meydan okuyan ‹srail, yapt›¤› her türlü yasa
d›fl› eyleme gerekçe bulmay› beceren, bununla kal-
may›p kendini masum gösteren ender ülkelerden bi-
ridir. Ortado¤u’nun en totaliter ve militarist rejimi ol-
du¤u halde, bölgedeki rejimlerden söz aç›ld›¤›nda
“demokrasi adas›” olarak lanse edilen tek ülke ‹sra-
il’dir. Her y›l 3-5 bin aras›nda sivili katletti¤i halde ina-
n›lmaz bir hokkabazl›kla bölgenin en bar›flç›l ülkesi
imaj›na da sahiptir. Y›llard›r yaflanan döngüye bakt›¤›-
m›zda, sanki bölgede masum bir flekilde hayat›n›
sürdürmeye çal›flan, ama ona bunu çok görerek onu
sürekli k›flk›rtan insanlar yüzünden “mecburiyetten
fliddete baflvuran” bir ülke görüntüsü vard›r.
Baflka bir halka ait topraklar› gasp ederek kurdu¤u
rejimini devam ettirmek için her gün kendini yeni rinin üzerinden aylar geçti¤i halde halen somut bir
kanlar dökmek zorunda hisseden ‹srail, 1967 y›l›n- suçlama ile mahkemeye ç›kar›lmam›fl olmalar› ‹sra-
dan bu yana 650 binden fazla Filistinliyi hapse att›. illi hukukçular aç›s›ndan anormal bir durum de¤il.
fiu an resmi olarak 9400 Filistinli siyasi mahkumun 425 çocu¤un siyasi mahkum olarak insanl›k d›fl› ko-
bulundu¤u ‹srail zindanlar›, son bir y›ld›r farkl› bi- flullarda tutulmas› da ‹srail’in hukuk alg›s›nda sorun
çimde bir de Filistin Parlamentosu’na ev sahipli¤i oluflturmuyor.
yap›yor.
2005 y›l› sonunda yap›lan ve “Ortado¤u’nun en flai-
Nas›l m›? Parlamento üyelerinin üçte birini hapse
besiz seçimi” olarak kabul edilen Filistin genel se-
atarak!
çimlerinde ortaya ç›kan sonuçlar demokrasi bahfledi-
Bir ülke parlamentosunun üçte birini hapse atmak
len mazlum Filistin halk›ndan beklenen tüm rolleri
için ‹srail’in tek gerekçesi ise, kendi lehine oldukça
altüst etmiflti. Bat›l›lar ve ‹srail, kendilerine böyle bir
cömert biçimde kulland›¤› “güvenlik” bahanesi. Bu
bahaneyi süsleyen çok say›da uyduruk hukuk nor- flans verdikleri için Filistin halk›n›n minnet duyaca¤›-
mu ve yasal prosedürler vs. ile oluflturulmufl bir ifl- n› ve kendilerini hayal k›r›kl›¤›na u¤ratmayacaklar›n›
gal hukuku bulunuyor. ‹srail, kendi hukukunda hiçbir düflünüyorlard›. Filistin halk›n› siyasi bir rekabetin içi-
yasal çerçeveye uyduramad›¤› yüzlerce tutukluya da ne sokarak bölünmeyi h›zland›rma, fraksiyonlar ara-
“idari tutuklu” s›fat›n› vererek onlar› gerekçesiz bi- s›ndaki mücadeleyi keskinlefltirme ve yaflanan buna-
çimde tutsak etme lüksünü kendine hediye etmifl l›m›n yeni bir intifada sürecine yol açmas›n› önleme
durumda. 2000’den fazla mahkumun gözalt› sürele- gibi gizli hedeflerinin yan› s›ra, Filistin’de demokrasi-
 M A K A L E : F‹L‹ST‹N PARLAMENTOSU ‹SRA‹L Z‹NDANINDA! • 40-41
ye izin verilmesinde rol oynayan bir di¤er husus da,
Hamas’›n siyasi uzant›s› durumundaki Reform ve
De¤iflim Hareketi’nin oy oran›n›n %30’lar› aflmaya-
ca¤›n›n zannedilmesiydi.
Bat›l›lar ve ‹srail aç›s›ndan Filistin’de kontrollü bir de-
mokratik oyun için zemin müsait görülmüfl olsa da,
sand›ktan ç›kan sonuçlar halk›n farkl› düflündü¤ünü
ortaya koydu. Hamas oylar›n %50’den fazlas›n› ala-
rak 132 sandalyeli meclisin 70 sandalyesine sahip
olmufltu.
Önce ekonomik ve siyasi ambargo bafllat›ld›. Yetme-
di operasyonlar düzenlendi ve yeni katliamlarla sin-
dirme harekat› yap›ld›. Yetmedi halk›n seçti¤i parla-
menterler yaka paça tutuklanarak zindana at›ld›. Se-
kiz tanesi bakan, biri meclis baflkan› olan 40’› aflk›n
Filistin milletvekili neredeyse bir y›la yak›n bir süredir
zindanda tutuluyor. Bunlar›n bir bölümüne suç bula-
mayan ‹srail, “idari tutuklu” diyerek uygulamas›na
isim bulmufl olsa da, yap›lan haks›zl›¤›n hiçbir hukuki
insani
YARDIM
Türkiye’deki sivil toplum kurulufllar›n›n
bafllatt›¤› “Filistin Meclisi Tutsak” bafll›kl›
imza kampanyas›, aralar›nda milletvekille-
rinin de bulundu¤u genifl kat›l›ml› bir bas›n
toplant›s›yla kamuoyuna duyuruldu.
izah›n›n olamayaca¤› daha fazla insan taraf›ndan dil-
lendiriliyor.
Türkiye’de bu yönde kamuoyu nezdinde bafllam›fl
olan duyarl›l›¤›n devletin resmi politikalar›na da yans›-
mas›, halk›n temsilcisi olan insanlar›n serbest kalma-
s› için önemli bir ad›m olacakt›r. Bölgede sözü dinle-
nen bir ülke olmaya do¤ru giden Türkiye, kendisin-
den beklenen bu rolü hakk›yla yerine getirebilirse sa-
dece bir halk›n iradesine sahip ç›kmakla kalmayacak,
ayn› zamanda haks›zl›k yapan tarafta olmad›¤›n› orta-
ya koyarak tutarl› bir durufl sergilemifl olacakt›r.
Filistinli parlamenterlerin Bat›l›lar nezdinde fazla bir
öneminin olmad›¤› son bir y›ld›r yaflanan sessizlikten
anlafl›l›yor. Türkiye ile ilgili her siyasal s›k›flt›rma ope-
rasyonunda kendisinden beklenen “iki yüzlü” rolü
baflar›yla oynayan Avrupa Parlamentosu’nun ses
vermesi ve demokratik bask› mekanizmalar›n› hare-
kete geçirmesi için ‹srail’in daha kaç milletvekilini
zindana t›kmas› gerekiyor acaba?
 Ruanda’n›n bin
M A K A L E Ö Z G Ü R
da¤›nda bin dert...
Sömürgeci söylemin
kültürel bir mitoloji inflas›
K A V A K
“Katillerin kulland›¤› palalar uzun süreli ve
afl›r› bir ac›ya sebebiyet verdi¤inden paras› olan
kurbanlar pala yerine mermiyle öldürülebilmek için
tüm paralar›n› katillere veriyorlard›.
Kad›nlar›n tecavüze u¤ramalar› ve sonras›nda
öldürülmeleri son derece yayg›nd›. Bebekleri ise
ya kayalara çarparak öldürüyorlar yahut
hela çukuruna atarak ölüme terk ediyorlard›.”
ALMANLARIN ünlü filozofu George Wilhelm Fried-
rich Hegel’e atfedilen “E¤er insanlar Adem’in soyun-
dan geliyorlarsa ben, bu siyah olanlarla ayn› Adem’den
gelmifl olamam, birden fazla Adem olmal›.” ifadesi
Ruanda söz konusu oldu¤unda özel bir önemi hak edi-
yor. Zira Afrika’n›n kalbinde yer alan bu küçük ülke, si-
yasi birli¤ini geç tamamlad›¤› için “baflka Adem’in ço-
cuklar›”n› sömürgelefltirme yar›fl›nda di¤er Bat›l› dev-
letlerin gerisinde kalan Almanya’n›n pay›na düflmüfl.
19. yüzy›l›n sonlar›nda geldikleri, çay ve kahve ile bir
miktar kalay d›fl›nda ekonomik aç›dan de¤erli bulma-
d›klar› ülkeye pek fazla iltifat etmeyen Almanlar bir yö-
netici dahi gönderme zahmetinde bulunmadan “ifle
yaramaz” bulduklar› Ruanda’y› terk etmifller. Mamafih
Almanlar›n gidifli Ruanda’y› özgür k›lmam›fl; zira onla-
r›n ard›ndan Belçika sahiplenmifl ülkeyi. Ruanda di¤er
birçok sömürgelefltirilmifl ülke gibi II. Dünya Savafl›’n›
takip eden y›llardaki anti-sömürgeci dalgan›n bask›s›y-
la ancak 1962 y›l›nda ba¤›ms›zl›¤›na kavuflabilmifl. Fa-
kat di¤er birçok ülkede oldu¤u gibi burada da bu ba-
¤›ms›zl›k “sözde” kalm›fl. Belçika, yönetimi kendi yan-
dafllar›na b›rakmak suretiyle ülkedeki denetimini uzun
y›llar sürdürmüfl. 1990’l› y›llarla birlikte ise Fransa’n›n
mutlak hakimiyeti söz konusu olmufl.
Bugünlerde nüfusu sekiz milyonu bulan Ruanda in-
sanl›¤›n haf›zas›na 1994 Nisan’›ndaki katliam haberle-
riyle kaz›nm›flt›. Uluslararas› hukuku dikkate alan çev-
relerce soyk›r›m olarak nitelenen bu katliamlar›n ma-
hiyeti, geliflimi ve sorumlular› üzerine flimdiye kadar
onlarca kitap ve makalede sayfalarca kelam edildi. Bu
yaz›da soyk›r›m süresince yaflan›lanlar› ve Ruanda’da
bizzat flahit oldu¤umuz katliam izlerini anlatmak yeri-
ne “soyk›r›m” olarak adland›r›lmay› fazlas›yla hak
eden bu olaylardaki Bat› sorumlulu¤una dikkat çek-
mek istiyoruz.
Bat›’n›n kendi d›fl›ndaki toplumlar› kendi tasavvuruna
göre flekillendirme çabas› Ruanda’da kendisini kültü-
rel bir mitolojinin inflas›nda göstermifltir. Farkl› baz›
özelliklere sahip olmakla birlikte Bantu adl› dili konu-
flan, ayn› “Tanr›-Kral”a itaat eden, birbirleriyle evlilikler
yapan ve yüzy›llard›r kader birli¤i ederek bir arada ya-
flayan insanlar›n, dönemin antropolojik kabulleri do¤-
rultusunda fiziki baz› görünümlerine, yapt›klar› ifle ve
hatta sahip olduklar› inek say›s›na bak›larak Hutu ve
Tutsi olmak üzere yeni kimliklerine kavuflturulmalar›
ülkenin makus kaderine do¤ru at›lan ilk ad›m› olufltur-
mufltur. Zira bu ayr›m ka¤›t üstünde kalmam›fl ve etki-
sini ülke dahilindeki kolonyal politikalarda göstermifltir.
 M A K A L E : RUANDA’NIN B‹N DA⁄INDA B‹N DERT • 42-43
Hutular ve Tutsiler bu tarihten sonra sömürgecilerin
yönlendirmeleri do¤rultusunda art›k “kendi kimlikleri-
ne” sahip ç›karak ve di¤erini ötekilefltirerek yaflamaya
bafllam›fllard›r. Bu ihtilaf, sömürge yönetiminin iflini
kolaylaflt›rmakla kalmam›fl, Ruanda’n›n tarihinde esas-
l› bir k›r›lma noktas› olarak tezahür etmifltir. Zira toplu
bir flekilde H›ristiyanlaflt›r›lmakla birlikte hayat›n her
kademesinde art›k di¤erini d›fllayan kimlikleriyle boy
göstermeye bafllayan Hutular ve Tutsiler aras›nda nef-
ret tohumlar› bu dönemde yeflermeye bafllam›flt›r.
Yeni kimlikleriyle ülkede ço¤unluk durumuna gelen
Hutular, Belçika yönetimi taraf›ndan el üstünde tutulan
Tutsilere karfl› bilenerek hayatlar›n› sürdürürken, sözde
ba¤›ms›zl›klar›n› kazand›klar› dönemden itibaren Ruan-
da’y› tek kelime ile Tutsilere dar etmifllerdir. Ba¤›ms›z-
l›k sonras› kurulan hükümetler, Hutu ›rkç›l›¤›na dayal›
idareler olarak art›k farkl› bir ›rktan olduklar›n› kabul et-
tikleri Tutsilere karfl› bask› ve zulüm tatbikine baflvur-
mufl ve zaman zaman da katliamlara öncülük etmifller.
Dolay›s›yla sömürge öncesi dönemde herhangi bir ay-
r›l›k ve düflmanl›k bilmeden yaflayan bu insanlar›n ko-
lonyal idareler taraf›ndan Hutu ve Tutsi olarak farkl›lafl-
t›r›lmas› ve bu insanlar›n ülke yönetiminde birbirlerine
karfl› denge unsuru olarak kullan›lmalar› Bat›’n›n 1994
insani
YARDIM
tarihli soyk›r›ma giden süreçteki sorumlulu¤unu gös-
termektedir. Bahsi geçen sürecin yap›tafllar›n› bu flekil-
de ortaya koyan Bat›, soyk›r›m esnas›ndaki tavr›yla so-
nuçta da etkili olarak esasl› bir suç orta¤› konumuna
dönüflmüfltür. 1990’l› y›llardan itibaren ülkede tek söz
sahibi olan Fransa’n›n, Hutu yönetimine destek ver-
mek, Hutu katillerin askeri e¤itimini sa¤lamak, onlara
silah tedarik etmek ve güvenli bölge ilan etti¤i yerler-
deki katliamlara seyirci kalmak gibi konularda suçlu ol-
du¤u bugün bir dizi çal›flmayla ortaya konulmufl du-
rumdad›r. Ruanda soyk›r›m›n›n sorumlulu¤u kuflkusuz
sadece Fransa’yla s›n›rl› de¤ildir; ülke içinde olup biten-
leri katliam olarak görmek yerine, bunu Afrika’n›n bitip
tükenmek bilmeyen iç savafllar›ndan biri olarak de¤er-
lendiren ve herhangi bir müdahaleden ›srarla kaç›nan
ABD güdümündeki BM baflta olmak üzere tüm “me-
deni dünya” sorumluluktan nasibini alm›fl durumdad›r.
Soyk›r›m›n üzerinden geçen bunca y›l›n ard›ndan Paul
Kagame’nin cumhurbaflkanl›¤›ndaki Ruanda yönetimi
sömürge dönemi flartlar›n›n kendilerini getirdi¤i nok-
tan›n ç›kmazl›¤›n› keflfetti¤inden, kolonyal dönem ön-
cesinin flartlar›na dönme yönünde bir çaba içerisine
girerek ilk olarak Hutu ve Tutsi ayr›m›n› ortadan kald›r-
d› ve ülke genelinde “Ruandal›l›k” bilincini yerlefltir-
meye bafllad›. Kagame, ülkede katliam süresince ka-
tillere kat›lmayarak ve kendilerine s›¤›nan insanlar› ka-
tillere teslim etmeyerek onurlu bir tav›r tak›nan ve bu
sebeple dini ö¤retileri ülkenin kurtuluflu için vazgeçil-
mez öneme sahip bulunan Müslümanlar›n faaliyetle-
rine de büyük bir serbestlik tan›yarak adeta belli çev-
relere karfl› bir meydan okuma tavr› içerisine girdi ve
hatta daha da ileri giderek kendisini soyk›r›m› tetikle-
yen olay olan devlet baflkan› Habyarimana’n›n uça¤›-
n›n düflürülmesinden sorumlu tutan Fransa ile tüm
iliflkilerini ask›ya ald›.
Ruanda bugün ar›nmak isteyen insanlarla, katiller ka-
dar vahfli olmamak için u¤rafl gösteren insanlar›n ya-
flad›¤› ve kelimenin tüm anlam›yla “garîb” bir ülke.
Katliam sonras› dönemde Müslümanlar›n ülke nüfu-
suna oranlar›n›n %5’ten %15 yükselmesinin temelin-
de, katliamlar›n bir k›sm›n›n kiliselerde yap›lm›fl olma-
s›, rahiplerin katillerle birlikte hareket etmesi, katillerin
Frans›z askerleri taraf›ndan e¤itilmifl ve silahland›r›l-
m›fl olmas› ve hepsinden önemlisi sömürge dönemiy-
le birlikte ›rka dayal› bir ayr›l›k ve üstünlük tasavvuru-
na sahip k›l›nmalar› gibi etmenlerin yan›nda insanlar›n
bu “garîb”lik psikolojisine sahip olmalar› da etkili olsa
gerektir.
 Gönüllülük
M A K A L E Y I L M A Z

nedir,
ne de¤ildir...
Y A M A N

GÖNÜLLÜLÜK; bireylerin sorumluluk anlay›fl›yla, ç›-

kar gözetmeksizin bilgi, zaman, beceri, deneyim ve
kaynaklar›n› -kendi özgür iradeleriyle- bir sivil toplum
kuruluflunun amac› do¤rultusunda kullanmalar›d›r.
Toplumumuzda sivil toplum kurulufllar›nda çal›flanlar
gönüllü olarak alg›lanmaktad›r. Zira gönüllü olarak ça-
l›flma esas›, sivil toplum kurulufllar›n›n var oluflunun
temel unsurlar›ndand›r.
Gönüllülük kiflinin can› istedi¤i zaman kuruma gelip
çal›flmas›, faaliyetlere kat›lmas› de¤ildir. Bilakis tafl›n
alt›na elini sokmas› ve bunun sorumlulu¤unu sürdü-
rebilmesi gereklidir. Bu durum kiflinin kendisine olan
sayg›s›n›n bir yans›mas›d›r. Kendine sayg› duyan bir
birey, gönüllü olaca¤›n› taahhüt etti¤i kuruma karfl› da
sayg› duyar ve kendinden bekleneni yerine getirir.
K‹fi‹LER N‹Ç‹N GÖNÜLLÜ OLURLAR?
Kifliler bir sivil toplum kuruluflunda sürekli olarak (tam
zamanl› veya yar› zamanl›) ya da belirli projelere kat›l-
mak suretiyle gönüllü olarak faaliyet göstermektedir.
Kiflilerin gönüllü faaliyetlere kat›l›m›, onlar›n birtak›m
beklentilerinin/amaçlar›n›n karfl›lanmas›yla do¤ru
orant›l›d›r. Bunlar flöyle s›ralanabilir: Kifli, kendisine
sosyal bir çevre edinmek, inand›¤› bir çal›flmay› veya
kuruluflu desteklemek istemekte; ilgili STK’da yap›-
lan iflleri e¤lenceli bulmakta ve dolay›s›yla orada bu-
lunmaktan zevk almaktad›r. Bunlar›n yan› s›ra, yeni
beceriler kazanmak ya da var olan becerilerini ilgili ku-
rumda kullanmak suretiyle korumak; kendisinde var
olan birtak›m yetenekleri baflkalar›yla paylaflmak;
kendisini ihtiyaç duyulan birisi olarak görmek ve bir
problemin çözümüne yard›mc› olmak; içinde bulun-
du¤u sosyal çevrede önemli ve popüler birisi olmak;
yeni bir arkadafl ve dost çevresi edinmek istemekte-
dir. Sosyal gereksinimlerden olan aidiyet duygusunu
yaflamak ihtiyac›ndad›r…
K‹fi‹LER N‹Ç‹N GÖNÜLLÜ OLMAZLAR?
Kiflilerin niçin gönüllü olmad›¤›n› bilmek, onlar›n niçin
gönüllü olmak istedi¤ini bilmekten daha önemlidir. Bu
nedenlerden en çok karfl›lafl›lanlar s›ralanacak olursa;
kifli, sorumluluk almak ya da kendini bir yere ba¤›ml›
hissetmek istememektedir, kendisine gönüllülük tek-
lifi gelmemifltir, yapabilece¤i bir fleylerin oldu¤una
inanmamaktad›r, daha önce kötü deneyimleri olmufl-
tur, beklentileri karfl›lanamam›flt›r, yapt›¤› ifl küçüm-
senmifltir ya da tats›z bir flekilde ayr›lm›flt›r, halihaz›r-
da çokça sorumluluk alt›ndad›r, yap›lan faaliyetlerin s›-
k›c› bir ifl oldu¤unu düflünür, özgüven eksikli¤inden
dolay› böyle bir ifle kalk›flmaz, halihaz›rda çal›flt›¤› ifli-
ne engel teflkil edece¤ini düflünür, kiflinin bir "gönüllü
olma" anlay›fl› yoktur veya böyle bir al›flkanl›k/gelenek
çevresinde/ailesinde yoktur, ek masraf yapaca¤›ndan
çekinir ve bu masraflar› gözünde büyütür.
Kiflilerin bir kurumda gönüllü olarak çal›fl›rken yaflad›-
¤› baz› durumlar vard›r ki bunlar pratikte genellikle di-
 M A K A L E : GÖNÜLLÜLÜK NED‹R, NE DE⁄‹LD‹R • 44-45
insani
YARDIM

Ayr›ca yönetim yap›s›n›n hantal oluflu ya da böyle bir

yap›n›n hiç gözükmeyifli, kifliyi rahats›z etmifl olabilir.
Bunlar›n yan›nda di¤er gönüllü ve profesyonel çal›-
flanlarla olan iliflkilerinde yaflad›¤› aksamalar kiflinin
kurumun gönüllüsü olmaktan vazgeçmesine, daha
da öte tüm gönüllü faaliyetlerden uzaklaflmas›na se-
bep olabilmektedir.
Baz› kaynaklarda "insanlarla beraber ifl yapma" olarak
tan›mlanan yöneticilik; kâr amaçl› olsun veya olmas›n
tüm organizasyonlar›n en kritik ve en zor iflidir. Sivil
toplum kurulufllar› içinse bu zorluk daha da artmakta-
d›r. Zira bu tip kurulufllarda insanlardan öte gönülleri
yönetmek iflin içine girmektedir.
Kurumlar ancak kaynaklar› kadar güçlüdür ve bir
STK’n›n en önemli kayna¤› gönüllülerdir. Bazen bir
gönüllü, kurumu ileri tafl›yabilecek bir potansiyele sa-
hip olmas›na ra¤men yeterli ilgiyi göremeyince moti-
vasyon kayb›na u¤rayabilmekte ve ümitsizli¤e kap›la-
bilmektedir. Yöneticilerin özellikle bunlara dikkat et-
mesi gerekmektedir. Ne gönüllü u¤runa kurum he-
deflerinden sapmal› ne de hedefler u¤runa kifliler ku-
rumdan uzaklaflt›r›lmal›d›r.

le getirilmez. Bunlar, bazen kiflinin o kurumdan uzak-

laflmas›na bazen de tüm gönüllü ifllerden kopmas›na
zemin haz›rlar. Bu durumlar›n tespit edilmesi ve çö-
züme kavuflturulmas› hem kiflilerin kurumdan kop-
mamas›n› sa¤lar, hem de belki çözümü çok basit
olan bir problemin gözden kaç›r›larak tekrar etmesini
önleyici olabilir.
Kiflinin beklentileri ile kurumun beklentileri özdefllefl-
tirilememifltir ve böylelikle kifli, beklentilerinin karfl›-
lanmad›¤› hissine kap›larak düfl k›r›kl›¤›na u¤ram›flt›r.
Bu kifli, becerisine uygun ifllerde görevlendirilmemifl,
bu konuda herhangi bir destek de görmemifl ya da
kendisinden yapabilece¤inden daha fazla ifl istenmifl-
tir. Bu durumda kifliler bazen görevinin gerektirdi¤i
yetenekleri kendisinde göremeyince içlerinde bir
eziklik duyabilmektedirler. Veya kiflilerin kurumda
yüklendi¤i sorumluluk seviyesi, kendisinin istedi¤i
seviyede olmam›flt›r; ya daha az ya da daha çok ol-
mufltur. Söz gelimi, etraf›n› kontrol etmekten hoflla-
nan ve kendini böyle güvende hisseden kifli kontrol
etme ihtiyac›n› giderememifl ve hatta kontrol alt›na
al›nd›¤› hissine kap›lm›fl olabilir.
insani F A A L ‹ Y E T L E R : KURBAN ÖZEL
YARDIM

LKEDE GAR‹PLER‹N
100 Ü
YÜZÜ GÜLDÜ FAAL‹YETLER •
RDIMLARI
KURBAN YA

rban
0 ülk e d e kardefle ku
10 etini yük-
y ›r se v e rlerin eman
Türkiyeli h a bayram-
ü m a n k a rdeflleri ile
lenerek Mü
sl n ‹HH
e c a n ›y la y ollara düfle
ey e kardeflle-
laflman›n h e ve bölged
la r› 10 0 ü lk
seyyah
u. kardefl-
ri ile buluflt n d ilerini saran
rd a k e n
Farkl› k›tala m› paylafla
n e flin in a lt›nda bayra z ›n da
lik gü ma
ü m a n la r› , bayram na
dünya Mü sl ken i-
d
sl ü m a n la rl a saf tuttu;
ü rini al›rken
Türkiyeli M an hediyele
le n k u rb
lerine il e ti ak›nlafl-
›n , u z a k la rdaki ile y
n
hat›rlanma
cini yaflad›.
man›n sevin ndan, K›z›l
Y a rd ›m Vakf› taraf›
‹HH ‹nsa n i ›n› 1994
K a m b o ç y as›’ndan ad -
K›merlerin ’ya, yan› ba
›y la d u y u ran Ruanda ’n u n
katliam Uzakdo¤u
d a k i Filistin’den ¤rafya
fl ›m ›z
a r b ir ç o k mazlum co
d
Açe’sine ka yine mülte-
d i. ‹H H seyyahlar›,
ziyaret e d il hasta ve
a fl m a ¤ durlar›n›n,
cilerin, sa v n ve
ik a ç l› k la bo¤uflanlar›
ro n Türkiyeli
yafll›lar›n, k yan›ndayd›.
ti m le ri n
tabiî ki y e la des-
ri n b ü y ü k bir heyecan
e 0
hay›rseverl yas› ile 10
ik le ri k u rb an kampan ily o n
tekled k m
v e b ö lg e de bir buçu
farkl› ülke dü - n
fl›ld ›. B e raberlerinde
u la
Müslüman’a efllerimizin
b ir y a n›ndaki kard
yan›n d ö rt yyahla-
u a la r› n › g e tiren ‹HH se
selam ve d ›-
da yak›nlaflt
a n v e si le siyle daha ile b i-
r›, ku rb geç ir
fy a la r için hayata
¤›m›z co ¤ ra dönd . ü
ro je le r ile Türkiye’ye
lecek yeni p
n›lar› için
n kurban a
100 ülkede
n.ihh.org.tr
www.kurba iniz.
ret edebilirs
adresini ziya
F A A L ‹ Y E T L E R : 100 ÜLKEDE KARDEfiE KURBAN • 46-47
insani
YARDIM
insani F A A L ‹ Y E T L E R : SOMAL‹’DE ÜÇ CAM‹ AÇILDI - BURK‹NA FASO’DA DO⁄UMHANE VE ÇOCUK KL‹N‹⁄‹ AÇILDI • 48
YARDIM
Somali’deç›ld› YETLER • SOMAL‹
üç cami a FAAL‹
Y
ürütülen yo¤un misyonerlik çal›flmalar›n›n etkisiyle
sars›lan, dünyan›n en kalabal›k Müslüman nüfusuna
sahip k›tas› Afrika’da, medrese, okul ve cami projeleri
bölge insan›n› desteklemek aç›s›ndan önem arz et-
mekte. ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, Afrika’n›n çeflitli ülke-
lerinde e¤itim enstitüleri, medreseler ve camiler aça-
rak bölgedeki Müslüman nüfusu desteklemektedir.
15 y›ldan beri iç savafl›n ve siyasi istikrars›zl›¤›n hü-
küm sürdü¤ü Somali’de Müslümanlar›n ibadetlerini
yapabilece¤i cami ve mescitlere olan ihtiyaçlar›n› fark
eden ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, son alt› ay içerisinde
Somali’de üç cami yapt›rm›flt›r. Shabelle merkezde
Burkina Faso’da do¤umhane ve çocuk klini¤i aç›ld›
DÜRÜST insanlar ülkesi” manas›na gelen
bir isimle, “Burkina Faso” ile an›lan tipik
Afrika ükesi Burkina Faso, insan›n›n s›cak-
Tawakal’da Prof. Dr. Mahmud Esad Coflan Mescidi,
Shabelle’de Dr. Nuri Gündüz Mescidi ve yine Shabel-
le’nin güneyindeki Marka’da Hz. Ebubekir Camii aç›la-
rak Somalili Müslümanlar›n hizmetine sunulmufltur.
FAAL‹YETLER
BURK‹NA FASO
l›¤›, misafirperverli¤i ve yumuflak huylulu-
¤uyla isminin hakk›n› vermekte. ‹HH ‹nsa-
ni Yard›m Vakf› olarak, Kurban Organizas-
yonu vesilesi ile ziyaret etti¤imiz ülkede,
Burkina’n›n Titao flehrinde alt› ay önce ya-
p›m› bafllat›lan do¤umhane ve çocuk sa¤l›-
¤› klini¤ini hizmete açt›k. Yaklafl›k 40 bin
kifliye bir doktorun düfltü¤ü Burkina Fa-
so’da, halk›n önemli bir kesimi yaflamlar›
boyunca doktor muayenesi görmüyor.
Burkina Faso halk›n›n ço¤u, hayatlar› bo-
yunca bir kez bile klini¤e gitmeden ömür-
lerini tamaml›yor. Böyle bir co¤rafyada
Türkiyeli hay›rseverlerin katk›lar›yla aç›-
lan klinik hayati önem arz ediyor.
 F A A L ‹ Y E T L E R : N‹JERL‹LER SU KANALINA KAVUfiTU - SU KUYULARI HAYAT VER‹YOR • 49
su kanal›na
Nijerliler FAAL‹YETLER • N‹JER
kavufltu
S
›kl›kla yaflanan sel felaketlerinin önüne geçebilmek
amac›yla ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› taraf›ndan, Ni-
jer’de yapt›r›lan su kanal›n›n inflaat› tamamland›. Ni-
jer’in Tessoa flehrinde üç ayd›r yap›m› devam eden
kanal inflaat›nda yaklafl›k 64 iflçi görev ald›. fiubat
ay›n›n son günlerinde tamamlanan kanal projesiyle
efl zamanl› olarak, yedi su kuyusu da Nijerlilerin hiz-
metine sunuldu.
Öte yandan, ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n Nijer’de
yürüttü¤ü di¤er projeler aras›nda yer alan Niamey
Üniversitesi’nin yap›land›rma çal›flmalar› da devam
Su kuyular› hayat veriyor
ORTALAMA olarak her 10 y›lda bir büyük çap-
l›, her iki üç y›lda bir de küçük çapl› kurakl›¤›n
yaflanmas› nedeniyle, Afrika’da birçok ülkede
milyonlarca insan içme suyu bulam›yor. ‹nsan-
lar›n bir bardak su bulabilmek için kilometre-
lerce yol yürüdü¤ü Afrika ülkelerinde, Türki-
insani
YARDIM
ediyor. Bilgisayar ve kimya laboratuar›, rehabilitas-
yon merkezi ve üniversite hastanesi için do¤um
ünitesinin kurulmas›na yönelik çal›flmalar›n da ni-
san ay›nda tamamlanmas› hedefleniyor.
FAAL‹YETLER
TOPLUMSAL
PROJELER
yeli hay›rseverlerin yapt›rd›¤› kuyulardan bin-
lerce aile faydalan›yor. ‹HH ‹nsani Yard›m
Vakf›’n›n bölgeye ulaflt›¤› tarihten bu yana,
Etiyopya’da 32, Somali’de 58, Cibuti’de 4,
Burkina Faso’da 2 kuyu aç›lm›flt›r. Halihaz›rda
Etiyopya’da 24, Somali’de 14, Cibuti’de 2,
Çad’da 1 ve Nijer’de 7 adet su kuyusunun ça-
l›flmalar› da devam etmektedir.
‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, Uzakdo¤u’nun yok-
sul ülkesi Bangladefl’te yaflanan sel taflk›nlar›
nedeniyle temiz içme suyuna ulaflma s›k›nt›s›
yaflanan 10 farkl› ilde geçti¤imiz yaz 500 su
kuyusu açm›flt›. Türkiyeli hay›rseverlerin kat-
k›s›yla 150 su kuyusu daha Bangladefl’te hiz-
mete sunulacak. Di¤er yandan yaklafl›k 30 y›l-
d›r kal›c› savafl ortam›nda bulunan Afganis-
tan’da da üç su kuyusu hizmete aç›lacakt›r.
insani F A A L ‹ Y E T L E R : ‹fiGAL ALTINDAK‹ F‹L‹ST‹N’E SA⁄LIK DESTE⁄‹ - F‹L‹ST‹NL‹ KADINLAR ÇOCUKLARINI GEÇ‹ND‹REB‹LECEK • 50
YARDIM

ki Filistin’e
da
‹flgal alt›nste¤i FAAL‹YETLER • F‹L‹ST‹N

sa¤l›k de

HH ‹nsani Yard›m Vakf›, iflgalin tüm yo¤unlu¤u ile

devam etti¤i Filistin’de, sa¤l›k çal›flmalar›na devam
i
ediyor. Gazze’de Hay›r Hastanesi’ne çocuk bak›m
ünitesi açan, Tulkerim bölgesinde Zekat Hastane-
si’ne t›bbi cihazlar ve yedek parça yard›m›nda bulu-
nan ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, son olarak Bat› fieri-
a’da inflas› devam etmekte olan 500 yatak kapasi-
teli Rahmet Hastanesi’ne ve Um el-Fahm’da inflas›
devam eden Nur Hastanesi’ne katk›da bulundu.
Ambargo alt›ndaki Filistin’de sa¤l›k alan›ndaki yar-
d›mlara büyük ihtiyaç duyuluyor. Rahmet Hastanesi inflaat›ndan bir görüntü

Filistinli kad›nlar çocuklar›n› geçindirebilecek FAAL‹YETLER

F‹L‹ST‹N

‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, Filistin’de meslek

edindirme projesi kapsam›nda, Filistinli ka-
d›nlara yönelik verilen deterjan yap›m› ve
pazarlamas› e¤itim kursunu baflar›yla ta-
mamlad›. 250 Filistinli kad›n kursa kat›la-
rak deterjan yap›m›n› ö¤rendi. Üretilen de-
terjanlar›n pazarlanmas› konusunda da e¤i-
tilen Filistinli kad›nlar, bundan sonra ailele-
rinin geçimine katk›da bulunabilecek. Halen
devam eden iflgal nedeniyle, Filistin’deki
dul ve yetim say›s› art›yor. Yaklafl›k 10 bin
Filistinli erkek ‹srail hapishanelerinde tutu-
lurken bölgede hayata geçirilen bu tarz
projeler önem tafl›makta.
F A A L ‹ Y E T L E R : F‹L‹ST‹NL‹ MÜLTEC‹LERE E⁄‹T‹M DESTE⁄‹ - HUMANITARIAN RELIEF FOR DEVELOPMENT SOCIETY’DEN ‹HH Z‹YARET‹ • 51
insani
YARDIM

ültecilere
Filistinli merkezi FAAL‹YETLER • F‹L‹ST‹N

e¤itim m

i
yorlar. Bu anlamda, Filistinli mültecilere yönelik se-
minerler düzenleyecek ve takviye kurslar›, bilgisa-
yar kurslar›, yabanc› dil kurslar› vb. e¤itim çal›flmala-
r› yapacak olan “‹stanbul E¤itim Merkezi”, Filistinli
mültecilerin e¤itimine katk›da bulunacak ve mülte-
cilerin istihdam edilmesini kolaylaflt›racakt›r.
HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n Lübnan e¤itim çal›flma-
lar› tüm h›z›yla devam ediyor. Daha önce Lübnan’da
ö¤rencilere yönelik k›rtasiye yard›mlar›nda bulunan
‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, kal›c› projeler kapsam›nda
Lübnan’›n Sayda bölgesindeki Filistin mülteci kam-
p›nda faaliyete geçecek olan bir e¤itim merkezinin
start›n› verdi. 700 m2 alan üzerine, iki katl› infla edi-
lecek olan “‹stanbul E¤itim Merkezi” Lübnan’da ya-
flayan Filistinli mültecilerin e¤itimine destek olacak.
Lübnan’da 72 alanda çal›flmalar› yasak olan Filistin-
li mülteciler, e¤itim, sa¤l›k gibi sosyal hizmetlerden
faydalanma noktas›nda da ayr›mc›l›¤a maruz kal›-

Humanitarian Relief for Development Society’den ‹HH ziyareti FAAL‹YETLER

Lübnan’da faaliyet gösteren Humanitarian Relief for ‹HH
Development Society yetkilisi Tallal Mustafa, ‹HH ‹nsa-
ni Yard›m Vakf›’n›n davetlisi olarak ‹stanbul’a geldi. Tal-
lal Mustafa, ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› yetkilileriyle Lüb-
nan’›n Sayda bölgesinde hayata geçirilecek olan “‹stan-
bul E¤itim Merkezi”nin detaylar›n› görüfltü. ‹HH ‹nsani
Yard›m Vakf›’n›n Lübnan’da hayata geçirdi¤i kurban
projesi ve e¤itim döneminde yap›lan k›rtasiye da¤›t›m-
lar› nedeniyle Filistinli mültecilerin ve Lübnan halk›n›n
teflekkürlerini sunan Mustafa, ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›
Baflkan Yard›mc›s› Murat Y›lmaz’a da bir flükran plake-
ti takdim etti.
Kurum olarak hayata geçirecekleri dokuz katl› yetimha-
ne kurulmas› ve mülteci kamplar›na poliklinik aç›lmas›
projeleri hakk›nda da bilgi veren Tallal Mustafa, Türki-
yeli hay›rseverlerin desteklerini beklediklerini belirtti.
insani F A A L ‹ Y E T L E R : PAK‹STAN VE KEfiM‹R’DE YET‹M TES‹SLER‹ - KAB‹L KÜLTÜR MERKEZ‹ H‹ZMETE SUNULDU • 52
YARDIM

e ki yetimlerimiz
tan ve K eflmir’d
akis r
P ETLER
EfiM‹R
vufluyo
‹STAN-K
ka L‹Y • K
e A
PA
lerin FA
yeni tesis

2
Haripur’da 250, Mansera’da 400, Muzafferabat’da
300 yetim çocu¤umuz için yap›lan tesislerin k›sa
sürede tamamlanmas› planlan›yor. Bunlar›n yan› s›-
ra, Pakistan’da inflaat› tamamlanan iki okul ve bir
cami de ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› taraf›ndan hizme-
005 y›l›n›n Ekim ay›nda Pakistan’da yaflanan büyük te aç›ld›.
deprem sonras›nda hayata geçirilen projeler kapsa-
m›nda, Pakistan ve Keflmir’de yetimlere yönelik ça-
l›flmalar›m›z devam ediyor. Depremin ilk günlerin-
den itibaren 1000’den fazla yetim çocu¤un bar›nd›-
¤› merkezler, ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n sat›n ald›-
¤› araziler üzerine yap›lan yeni merkezlere tafl›n›yor.
Yeni yap›land›r›lan bu merkezler, yetimlerin bar›n-
ma ve di¤er temel ihtiyaçlar›n› karfl›laman›n yan› s›-
ra, yetimlere e¤itim hizmeti de sunacak. Yetimler
hem bu tesislerde bar›nacak hem de kendileri için
yap›lan okullarda e¤itimlerine devam edecekler.

Kabil Kültür Merkezi Afgan gençlerin hizmetine sunuldu FAAL‹YETLER

F‹L‹ST‹N
‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n katk›lar›yla iflgal al-
t›ndaki Afganistan’da gençler için bir kültür mer-
kezi aç›ld›. Kabil’de aç›lan kültür merkezinin Yen-
gi Kala ve Hoca Bahaddin ilçelerinde bulunan flu-
beleri de faaliyete bafllad›. 16 ö¤retmenin görev
yapt›¤› Kabil Kültür Merkezi ve flubelerinde, 583
ö¤renci e¤itim görüyor. ‹HH ‹nsani Yard›m Vak-
f›’n›n deste¤iyle aç›lan kültür merkezlerinde, lise
ve üniversite ö¤rencilerine yönelik çal›flmalar yü-
rütülüyor. Kültür merkezlerine devam eden ö¤-
rencilere maddi ve manevi aç›dan da yard›mc›
olunuyor.
‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, dünyan›n dört bir yan›n-
daki kriz bölgelerinde sosyal ve kültürel projelerin
yürütülmesine destek vermeye devam ediyor.
 F A A L ‹ Y E T L E R : ENDONEZYA’DA YARDIM ÇALIfiMALARI DEVAM ED‹YOR • 53
insani
YARDIM

a’da yard›m
Endonezyr› devam ediyorAAL‹YETLER • EZYA

çal›flmala
ENDON
F

2
004 y›l›n›n Aral›k ay›nda yaflanan deprem ve ard›n-
dan oluflan tsunami nedeniyle ma¤dur olan Açe
halk›, tsunaminin ilk gününden itibaren ‹HH ‹nsani
Yard›m Vakf› taraf›ndan destekleniyor. Geçti¤imiz
fiubat bafl›nda meydana gelen, 50 kiflinin ölümü ve
350 bin kiflinin evsiz kalmas› ile sonuçlanan fliddet-
li ya¤›fllar sonras›nda da, bölge insan›n›n yan›nda
‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› vard›. ‹HH ‹nsani Yard›m
Vakf›, bölgede binlerce insana t›bbi malzeme, kur-
tarma botu ve çad›r ulaflt›rd›.
Açe’de geçti¤imiz yaz infla edilen ‹stanbul Yetim
Kompleksi’ne 25 Aral›k 2006’dan itibaren yetimler
yerlefltirilmeye baflland›. fiu an itibariyle tsunami
ma¤duru Açeli yetimlerin bar›nma, sa¤l›k ve e¤itim
gibi ihtiyaçlar› merkezde karfl›lanmaktad›r.
insani F A A L ‹ Y E T L E R : ‹HH GÖNÜLLÜLER‹ ÇEÇEN‹STAN’I UNUTMADI • 54
YARDIM
ön üllüleri
‹HH g an’› unutmad›FAAL‹YETLER •
Çeçenist
‹
HH ‹nsani Yard›m Vakf› gönüllüleri, Çeçenlerin
uzun y›llard›r süren ba¤›ms›zl›k mücadeleleri boyun-
ca maruz kald›klar› zulümlere kay›ts›z kalmayarak
bu kez de Çeçenistan için tek yürek oldular.
Çeçenlerin ba¤›ms›zl›k için verdikleri zorlu mücade-
le sonucunda geride kalan binlerce yetim ve yetim
annesine destek olmak amac›yla “Çeçenistan Da-
yan›flma Günleri” etkinlikleri düzenlendi. Bu etkin-
liklerle, 300 binin üzerindeki can kayb› ile soyk›r›ma
tabi tutulan Çeçen halk› için “Yaln›z de¤ilsiniz!”
mesajlar› yinelendi.
‹STAN
ÇEÇEN
Çeçenistan ile ilgili gerçekleflen faaliyetleri iki alanda
toplamak mümkün: Çeçenistan’da yaflanan katliamla-
r›n, adam kaç›rma ve fliddet olaylar›n›n, iflkence, mül-
tecilik ve bununla gelen bar›nma, sa¤l›k, e¤itim vb.
sorunlar›n konufluldu¤u, bilgilenme ve çözüm aray›fl›-
na dair toplant›lar, faaliyetlerin bir aya¤›n› oluflturur-
ken; yard›m etkinlikleri de di¤er bir aya¤›n› oluflturdu.
Bu kapsamda salon toplant›lar›, foto¤raf sergileri,
kahvalt› organizasyonlar› ve sinevizyon gösterim
günleri düzenleyen, çeflitli bölgelere stantlar açan
‹HH gönüllüleri, iyili¤i ve hayr› kuflanmada yine bir-
birleriyle yar›flt›lar.
Geride b›rakt›¤›m›z faaliyetlerin yan› s›ra, halen birçok
bölgede gönüllülerimizce gerçeklefltirilecek organi-
zasyonlar›n haz›rl›klar› devam ediyor. Türkiye’de bir-
çok flehirde ve ‹stanbul’un birçok semtinde gerçekle-
flen programlar halk›m›z›n büyük ilgisi ile karfl›lan›yor.
 F A A L ‹ Y E T L E R : YURT ÇAPINDA YARDIM FAAL‹YETLER‹ • 55
insani
YARDIM

t çap›nd a
Yur aliyetleri FAAL‹YETLER • TÜRK‹Y
E

yard›m fa

G
eride b›rakt›¤›m›z üç ayl›k dönem içerisinde, ‹HH ‹n-
sani Yard›m Vakf›, Türkiye’deki ihtiyaç sahiplerini
de yaln›z b›rakmad›. Deprem ve sel gibi do¤al afet-
ler nedeniyle ailelerini kaybetmifl yetimlere maddi
yard›mda bulundu. Kurban Bayram› vesilesi ile ihti-
yaç sahibi ailelere kurban eti da¤›tt›. Do¤u ve gü-
neydo¤u illerinde zor flartlar alt›nda yaflayan ailele-
re giysi, g›da ve temizlik malzemesi yard›m›nda bu-
lundu. Özürlü ve kimsesizlere de ayni ve nakdi yar-
d›mda bulunan ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›, g›da ve
e¤itim gibi temel alanlarda yard›mda bulundu. K›fl
aylar›nda, yakacak ve battaniye yard›mlar› da ihtiyaç
sahibi ailelere düzenli olarak ulaflt›r›ld›.
‹HH gönüllülerinin hay›r ya
GEÇT‹⁄‹M‹Z ÜÇ AYLIK DÖNEMDE DE TÜRK‹YE’N‹N DÖRT B‹R YANINDAK‹ ‹HH GÖNÜLLÜLE
TAR‹H FAAL‹YET BÖLGES‹ GERÇEKLEfiT‹R‹LEN FAAL‹YETLER

01.11.2006 Ankara Konferans-‹HH tan›t›m›

10.11.2006 Manisa Filistin konulu kermes
14.11.2006 ‹zmir (Menderes) Çeçenistan konulu tan›t›m
14.11.2006 ‹stanbul (Avc›lar, Kurban proje tan›t›m›
Ka¤›thane, Yenikap›)
16-18.11.2006 Adana, Antalya, Filistin-Afrika proje tan›t›m›
Kocaeli (Gebze)
22.11.2006 ‹stanbul (Eyüp) Eyüp ‹.H.L’de Filistin konulu kermes ve
foto¤raf sergisi
22.11.2006 ‹stanbul (Fatih) Çeçenistan yarar›na g›da kermesi
24.11.2006 ‹stanbul Çeçenistan-Filistin proje tan›t›m›
30.11.2006 ‹stanbul Devran Koleji ö¤rencilerinin ‹HH ziyareti
01.12.2006 Samsun (Erzurum) ‹HH projeleri hakk›nda bilgilendirme
04.12.2006 Malatya, Çank›r›, Gaziantep Kurban proje tan›t›m›
04.12.2006 ‹stanbul (Ümraniye) Çeçenistan konulu tan›t›m
04-08.12.2006 Kocaeli, Düzce Çeçenistan konulu konferans ve
foto¤raf sergisi
05.12.2006 Kahramanmarafl Kurban proje tan›t›m›
06.12.2006 Samsun, Kocaeli, ‹HH projeleri hakk›nda bilgilendirme
Sakarya, Zonguldak
06.12.2006 ‹stanbul (Sultanbeyli) Çeçenistan konulu foto¤raf sergisi ve
konferans
06.12.2006 Uflak, Bursa, Kocaeli, Çeçenistan-Afrika proje tan›t›m›
Yalova, Mu¤la
07.12.2006 ‹stanbul (Çengelköy) Çeçenistan konulu tan›t›m ve
sinevizyon gösterimi
07.12.2006 ‹stanbul Kurban proje tan›t›m›
07.12.2006 ‹stanbul (Fatih) Çeçenistan yarar›na kahvalt› organizasyonu
07.12.2006 ‹stanbul (Erenköy, Kad›köy) Çeçenistan konulu tan›t›m
08.12.2006 ‹stanbul (Ba¤c›lar) Çeçenistan konulu foto¤raf sergisi ve
g›da kermesi
08.12.2006 Yozgat Kurban proje tan›t›m›
09.12.2006 ‹stanbul (Kartal) Çeçenistan konulu foto¤raf sergisi ve
g›da kermesi
09.12.2006 ‹stanbul (Fatih) Türkiyeli çocuklardan Çeçen çocuklara
destek gösterisi
 F A A L ‹ Y E T L E R : ‹HH GÖNÜLLÜLER‹N‹N HAYIR YARIfiI DEVAM ED‹YOR • 56-57
insani
YARDIM

r›fl› devam ediyor

R‹ ‹SLAM CO⁄RAFYASININ UNUTULAN TOPRAKLARINDAK‹ KARDEfiLER‹ ‹Ç‹N ÇALIfiTILAR
TAR‹H FAAL‹YET BÖLGES‹ GERÇEKLEfiT‹R‹LEN FAAL‹YETLER

11.12.2006 Urfa, Van Filistin-Afrika proje tan›t›m›

11.12.2006 Ad›yaman, ‹zmir, Antalya Afrika-Filistin proje tan›t›m›
11.12.2006 ‹stanbul (Üsküdar) Çeçenistan ve Filistin konulu foto¤raf sergisi
11.12.2006 Çorum, Kocaeli, Giresun, Kurban proje tan›t›m›
Adana, Osmaniye
12.12.2006 ‹stanbul (Kad›köy) Çocuklarda yard›mlaflma bilinci faaliyeti
12.12.2006 Bingöl, Yozgat, Afrika–Kurban proje tan›t›m›
Adapazar›, Kocaeli
14.12.2006 ‹stanbul (Güngören) Kurban proje tan›t›m›
14.12.2006 ‹stanbul (Güngören) Çeçenistan konulu tan›t›m
14.12.2006 Mardin, Manisa, Çeçenistan-Filistin proje tan›t›m›
‹stanbul (Ümraniye)
14-25.12.2006 Kayseri Çeçenistan konulu konferans ve foto¤raf sergisi
15.12.2006 Sakarya Çeçenistan konulu konferans ve foto¤raf sergisi
15-17.12.2006 ‹stanbul (Baflakflehir) Çeçenistan konulu konferans, kermes ve
foto¤raf sergisi
16.12.2006 Samsun Çeçenistan konulu konferans ve foto¤raf sergisi
16.12.2006 Erzurum Kermes, konferans ve ‹HH genel tan›t›m›
17.12.20O6 ‹stanbul (Eyüp) Kurban proje tan›t›m›
18.12.2006 Kocaeli, Kilis Filistin-Afrika proje tan›t›m›
20.12.2006 Batman, Kocaeli (Gebze) Kurban proje tan›t›m›
21.12.2006 Rize Filistin konulu tan›t›m
22.12.2006 Mersin (Anamur) Konferans ve ‹HH genel tan›t›m›
22.12.2006 ‹zmir Kurban proje tan›t›m›
23.12.2006 Mufl (Varto), ‹stanbul ‹HH projeleri hakk›nda bilgilendirme
(Ümraniye, Üsküdar)
23.12.2006 Antalya, Alanya Konferans ve ‹HH genel tan›t›m›
23.12.2006 Elaz›¤, Sivas (Sark›flla), Filistin-Çeçenistan konulu tan›t›m
‹stanbul (Kartal)
23.12.2006 Erzurum Filistin ve Çeçenistan konulu kermes
25.12.2006 Adana (Seyhan), ‹HH projeleri hakk›nda bilgilendirme
‹stanbul (Üsküdar)
25.12.2006 Manisa (Alaflehir) Kurban konulu tan›t›m
25.12.2006 Malatya Filistin ve Çeçenistan konulu kermes
25.12.2006 Karaman Afrika konulu tan›t›m
27.12.2006 ‹stanbul (Taksim) Gönüllüler taraf›ndan ‹HH yarar›na foto¤raf sergisi
 ‹slam dünyas›nda cami:
“Cami Müslümanlar›n
ir be
kalesidir!”
lde d e
en büyük semb
‹slam’›n en yap›d›r. All
r
olü ve
ah’›n
i göste
KÜLTÜR
Cami b ›n halin ›d›r.
lüm anlar
luflm a noktas
M üs in bu
üminler de ‹slam’›n en büyük sembolü ve Müslümanlar›n
evi ve m m. ali
bolat
halini gösteren yap›d›r. Allah’›n evi ve müminlerin
buluflma noktas›d›r.

“C
em" toplama, toplanma; "cami" ise cem eden, topla-
yan, toplay›c›, kaplayan anlam›na geliyor. Toplanma
evi, ama ne için? Maneviyat için, yani Allah (c.c.) r›za-
s› için toplanman›n ad›d›r cami. ‹çinde dünya ve ahiret
hayat›n›n dengesi kurulmufl bir mekand›r. Camide
ilim, sohbet, hatta nefes almak bile ibadet say›l›r. Ca-
miler hayat›m›z›n bir parças›, daha do¤rusu hayat›m›-
z›n ta kendisidir. Cennete giden yolda enerji almak için
s›k s›k durmam›z gereken bir istasyon, yola devam
edebilmemiz için mecburi bir durakt›r. Cami bir belde-
Cami Müslümanlar›n kalesidir. Kale, içinde olmas›
gerekenleri bar›nd›ran ve d›fl›nda olmas› gereken-
leri de d›flar›da b›rakan muhkem yap›d›r. Cami ise
Müminin iman› ve ihlas› için gerekli olanlar› bünye-
sinde bar›nd›ran, ayn› zamanda zararl› ne varsa d›-
flar›da b›rakan kaledir cami. ‹hlas› korur, birli¤i ve
beraberli¤i korur, ümmeti korur, adaleti korur. On-
da ne tekebbür bar›nabilir ne de dünyan›n geçici
hevesleri. Onda itikafa girilir, onda ilim ö¤renilir,
onda istiflare yap›l›r; onsuz olmaz. Camisiz cema-
at düflünülemedi¤i gibi cemaatsiz cami de düflü-
nülemez.
Osmanl› flehir sisteminde yerleflim biriminin mer-
kezi, yani kalbi camidir. Merkezde cami; etraf›nda
ilk halkada medrese, flad›rvan, han, hamam, kü-
 K Ü L T Ü R : ‹SLAM DÜNYASINDA CAM‹: “CAM‹ MÜSLÜMANLARIN KALES‹D‹R!” • 58-59
tüphane, hastane, mezarl›k ve mey-
dan yer al›r. Bunlar›n etraf›nda ikinci
halkada çarfl› ve pazar, yani ticaret-
haneler bulunur. En d›flta evler ve
onlar› da çevreleyen s›n›r, kale, sur
bulunur. S›n›r›n d›fl›nda da arazi, top-
rak, yayla, vs. yer al›r. ‹nsanlar evle-
rinden camiye giderken her fleyi gö-
rür ve dönerken de tüm ihtiyaçlar›n›
giderir. Yani yaflamak, camiye gidip
gelmek üzerine kurulmufltur; ölüm
de öyle. Mezarl›k flehrin d›fl›nda de¤il
caminin yan› bafl›ndad›r ve ölüm ile
yaflam iç içedir.
Yaz›m›z›n devam›nda ‹slam Dünya-
s›’nda camilerle alakal› birkaç hususu
dile getirece¤iz. Yolculu¤umuza Çad
ile bafll›yoruz. Müslümanlar›n k›tas›
olan Afrika’n›n tam ortas›nda yer alan
Çad’daki kardefllerimiz caminin temeli-
ni atarken çok hassas davran›rlar. Ca-
minin temelini atan kiflinin hiç günah
ifllememifl olmas›na dikkat ederler. ‹n-
insani
YARDIM
flaata bafllamak için hayat›nda zina etmemifl, adam
öldürmemifl, h›rs›zl›k yapmam›fl ve bunun gibi büyük
günahlar› ifllememifl, hatta küçük günahlara da bu-
laflmam›fl birisini bulmak gerekmektedir. Çünkü
Müslümanlar Allah’›n evinin inflas›n›n en do¤ru, en
dürüst ve en temiz bir flekilde bafllamas› gerekti¤ine
inan›rlar. Hatta cami temelini atan kiflinin küçük dahi
olsa bir günah› varsa, o caminin y›k›laca¤›na inanan-
lar›n say›s› çoktur.
Yenilmez savaflç›lar ülkesi ve Kafkasya’n›n mücade-
le zirvesi Çeçenistan’da önemli duyurular camide ya-
p›l›r. Ola¤anüstü hallerde karar almak ve köylüler ara-
s›nda ç›kan herhangi bir anlaflmazl›k durumunu dü-
zeltmek için yats› namaz›ndan sonra yafll›lar ve kö-
yün ileri gelenleri camide toplan›r. Meselenin halli
cami avlusunda toplananlar taraf›ndan ortaya konur.
Allah’›n huzurunda yap›lan bu adil meclisin mekan›
camidir. Camiler uzaktan bile görünsün diye yüksek
tepelere ve toplulu¤un yaflad›¤› alanlara yap›l›r.
Bizim çöl sand›¤›m›z ama Allah’›n verdi¤i say›s›z ni-
metler yüzünden yüzy›llard›r Bat›l›larca sömürülen
Afrika’n›n, yüz ölçümü bak›m›ndan en büyük ülkesi
Sudan’da nikahlar camide k›y›l›r. Nikah merasimleri-
ni camide yapmayanlar› toplum evlenmifl saymaz.
Bütün önemli kararlar camide al›n›r. Camiye gelme-
yenlere hiç kimse sayg› duymaz. Köylerde ve semt-
lerde camiler yönetim merkezidir. Camilerin temizli-
¤i her cuma gençler taraf›ndan yap›l›r.
‹slam co¤rafyas›n›n birçok ülkesinde oldu¤u gibi, bir
Afrika ülkesi olan Kenya’da da cami yerine mescit ta-
biri kullan›l›r. Cuma namazlar›n›n k›l›nd›¤› büyük mes-
citlerin yan› s›ra sürekli aç›k olan küçük mescitler de
vard›r. Tek odal› ve minaresiz olan küçük mescitler-
de vakit namazlar›, cenaze namazlar›, teravihler ve
teheccüdler eda edilir. Hepsi tamam da bu tehec-
cüdler nas›l mescitte eda ediliyor diye bir soru beli-
rebilir zihinlerde. Köy köy gezen tebli¤ gruplar› mes-
citlerde kal›r ve geceleri de teheccüd namazlar›n› ce-
maatle eda ederler.
Yan› bafl›m›zda yer alan Bat› Trakya’da camiler, na-
maz d›fl›nda baflka faaliyetler için de kullan›l›r. Mevlit
merasimlerinin, vaazlar›n vazgeçilmez mekan›; ilko-
kul çocuklar›n›n Kur’an dersleri için bir e¤itim merke-
zi; vaaz mekan›; halk› ilgilendiren hususlar›n ilan
merkezi; ve ramazanlarda toplu iftar yemekleri için
her akflam toplan›lan bir mekand›r camiler. Ço¤u ca-
milere bitiflik bulunan cami odalar›, gençlerle yafll›la-
r›n toplanma ve sohbet merkezidir. Burada belki
önemle vurgulanmas› gereken; cami avlular›nda bu-
lunan ve hem gölgesinden hem de meyvesinden is-
tifade edilen meyve a¤açlar›, badem-ceviz a¤açlar›
ve cami avlusunun süsleri olan çiçeklerdir. Yani ca-
mi, tabiatla iç içedir.
Orta Asya ülkelerinden Tacikistan’da da cami yerine
mescit tabiri kullan›lmaktad›r. Cuma namaz› için infla
edilen ibadethaneye Mescid-i Cumahani denilir.
Türkçeye çevirdi¤imizde, "cuma namaz› k›l›nan mes-
cit" anlam›na gelir. "Han" kelimesi Farsçada "okumak"
anlam›na gelir. Farsçada "Namaz k›ld›m." yerine "Na-
maz okudum." denir. Onun için bu ülkede Mescidi
Cumahani tabiri kullan›l›r. Yani Cuma namaz› okunan
mescit. Cuma namaz› k›l›nmayan ibadethaneye ise
sadece mescit denilir.
Tacikistan’da cami genifl olup birinci saf›n uzunlu¤u
çok önem tafl›r. Birinci safta namaz k›lmak daha se-
vap say›l›r. ‹lk saf ne kadar uzun olursa o kadar çok
sevap kazan›l›r düflüncesiyle, camiler yatay olarak
geniflletilmifltir. Dolay›s›yla camiler mimari olarak
dikdörtgene benzer bir flekil alm›fllard›r. Tacikistan
camilerinde imam›n namaz k›ld›¤› yer olan mihrap,
zemin olarak cemaatin namaz k›ld›¤› yerle ayn› sevi-
yededir. Bunun ne önemi var demeyin, hemen aç›k-
lama getirirler. Dinleyelim: "Hanefi f›kh›nda imam›n
yerinin cemaatin yerinden daha yüksek olmas› caiz
de¤ildir. Zira yüksek olmas› bir nevi H›ristiyanlar›n
mimarisine benzemektir. Onlarda peder, Tanr›’n›n
temsilcisi olmas› itibariyle herkesten üstte, yani yük-
sekte durmak zorundad›r. ‹slam’da ise böyle bir fley
olmaz. Allah kat›nda üstünlük sadece takvadad›r ve
bunu da Allah bilir. ‹nsanlar birbirine üstünlük tasla-
yamazlar, tekebbür gösteremezler, hele de mescitte
bu hiç olamaz."
Camiye ve özgürlü¤e susam›fl insanlar›n diyar› Do¤u
Türkistan’da ö¤rencinin, ö¤retmenin, di¤er devlet
memurlar›n›n ve iflçilerin camiye girmesi yasakt›r.
Bu kifliler sadece cenaze namaz›na kat›labilirler. Yal-
n›zca yafll›lar, çiftçiler, tüccarlar ve iflsizler camilere
gidebilir. Tarihi camiler ya Çinli yöneticiler taraf›ndan
y›kt›r›lm›fl ya da bak›ms›zl›¤a terk edilip viran olmufl-
tur. Do¤u Türkistanl›lar, yüz binlerin bayram namaz›-
 K Ü L T Ü R : ‹SLAM DÜNYASINDA CAM‹: “CAM‹ MÜSLÜMANLARIN KALES‹D‹R!” • 60-61
insani
YARDIM

n› Kaflgar Hiyitgah Camii’nde omuz omuza k›ld›¤› o

eski günleri özlemektedir. Karahanl›lar›n adil yöneti-
mini ve ‹slam’› seçen o kutlu hükümdar Satuk Bu¤-
ra Han’› hay›rla yad etmektedir. Camiler aç›k olacak-
lar› günü; cemaatle dolup taflacaklar›, kubbelerinde
ruhlara iflleyen sedalar› duyacaklar› an› özlemle bek-
lemektedir.
fiam-› fierif’in Suriye’sinde cami, ibadethanenin ya-
n›nda fakirlere yard›m merkezi, kaynaflma ve daya-
n›flma yeridir. Yaz aylar›n›n kavurucu s›ca¤›nda so-
¤uk sular da¤›t›l›r camilerde. Yaz Kur’an Kurslar› dev-
let karar›yla yap›l›r ve bu kurslar için hiçbir yafl s›n›r›
yoktur. Bunun yan›nda camilerde baz› hocalar›n özel
ders halkalar› vard›r. Gönüllü cami komisyonlar› te-
flekkül etmifltir. ‹mam›n da içinde bulundu¤u bu ko-
misyonlar, camiyle alakal› her türlü iflleri yapar.
Uzun y›llar komünist sistemin bask›s›yla yaflayan Ar-
navutluk’ta iki tür cami göze çarpar: Birincisi komü-
nistlerin elinden nadiren kurtulabilen, baflkent Ti-
ran’›n en merkezi meydan›n› süsleyen Ethem Bey
Camii gibi Osmanl› camileridir. ‹kincisi ise son dö-
nemde yap›lan modern camilerdir. Osmanl› camileri-
nin güzelli¤i malum. ‹kinci gurup camilerin ise kendi-
ne has bir güzelli¤i vard›r. Ama caminin de¤eri cema- ümüzle
ü yü ¤ ü m ü zle küçü¤ ar
izi b her ne kad
atiyle anlafl›l›r. Arnavutluk’ta camiler her geçen gün
Camilerim m ile rim iz
dolmakta ve bunlar›n say›lar› da artmaktad›r. Müslü- eliyiz. Ca rkezinde d
e olsa,
man Arnavutlar, komünist dönemin a盤›n› kapatma- flenlendirm e h rin m e nra
a fl ad›ktan so
ya çal›fl›yorlar. Allah yard›mc›lar› olsun. Camilerde il- köyün vey z in de olm
kalbimizin
merke ecektir.
mi çal›flmalar›n yan›nda dikifl-nak›fl ve terzilik kurslar› a nla m ifade etmey
pek bir
gibi faaliyetler de yap›lmaktad›r. bu durum
Güney Asya’n›n sellerle bo¤uflan fakir Müslüman ül-
kesi Bangladefl’te camiler, insanlar›n hayat›nda luyor. Ülkemizde ve dünyan›n ço¤u yerinde camiler,
önemli bir yere sahiptir. Halk›n büyük ço¤unlu¤u ca- sadece namaz k›l›nan yerlere indirgenmeye çal›fl›l›-
milerde ibadetlerini yerine getirmeye çal›fl›r. Al›flve- yor. Oysa örnek verdi¤imiz ülkelerde de görüldü¤ü
rifl, genelde cuma namaz›n›n ard›ndan ve cami etra- üzere camiler, çok daha çeflitli fonksiyonlar› yerine
f›na konufllanm›fl seyyar sat›c›lardan yap›l›r. Camiler getiren yerlerdir. Bunlar›n daha da fazlas›n› biz de
merkez oldu¤u için di¤er ifl yerleri de cami etraf›nda kendi camilerimizde yapmal›y›z. Camilerimizi büyü-
yer al›r. Büyük ve çok kubbeli camilerin yer ald›¤› ¤ümüzle küçü¤ümüzle flenlendirmeliyiz. Camileri-
Bangladefl’in güney bölgesinde bulunan Bagerhat miz her ne kadar köyün ve flehrin merkezinde de ol-
adl› flehirde 60 kubbeli bir cami vard›r. sa, kalbimizin merkezinde olmad›ktan sonra bu du-
Farkl› bir co¤rafyada, Latin Amerika’da ise ilk cami rum pek bir anlam ifade etmeyecektir.
Brezilya’n›n Sao Paulo flehrinde 20. yüzy›l›n baflla- Nice gösteriflli camilerimiz var ki içi bombofl; kimi
r›nda aç›lm›flt›r. Burada, hutbelerin simultane olarak derme çatma mescitlerimiz var ki içi ihlasl› ve ibade-
tercüme edildi¤i, bayram merasimlerinde girifllerine ti seven müminlerle dolu. Cami fleklindeki camisizlik
k›rm›z› hal›lar›n serildi¤i ve mihrab›n tüllerle süslen- ne kötü bir durumdur. Ad› "toplanma yeri" anlam›na
di¤i cami örne¤i farkl› bir mozai¤i gözler önüne ser- gelen camilerde insanlar›n toplanamamas› ne ac›.
mektedir. Ad›n› gerçeklefltiremeyen, cami (toplay›c›) olamayan
Çad’la bafllayan yolculu¤umuz Sao Paulo ile son bu cami ne yaps›n; gelmesi gerekenler gelmeyince!
insani M ‹ N ‹ K K A L P L E R D E N G E L E N L E R • 62
YARDIM
Müslüman kardeflim ‹HH, be-
nim ad›m Huzeyfe fiehid. Si-
ze gönlümden kopan bir
miktar para ve kalpten bir
selam gönderiyorum. Sizi
Bülent Amca,
tüm kalbimle seviyorum.
Çünkü, fakir insanlara yar-
d›m ediyorsunuz, onlarla
gönlünüzü paylafl›yorsunuz.
Büyüyünce bana da aran›zda
yer ay›r›n. Afrika’da belediye
baflkan› olarak orada binler-
ce su kuyusu açmay› düflü-
nüyorum.
Bütün kardefllerime selam
gönderiyorum.
Huzeyfe fiehid (11)
Sevgili ‹HH, sizi çok seviyorum.
Siz benim en sevdi¤im arka-
dafl›ms›n›z. Sünnet dü¤ü-
nümde bana verilen paralar›
memnuniyetle size gönderi-
yorum. Bu paralarla susuz in-
sanlara su kuyular› aç›n. Bir
de hasta çocuklara ilaç al›n.
Büyüyünce ‹HH’da çal›flaca-
Ben Samet. Annem sizin babas›
¤›m. Afrika’daki çocuklar›
evimde büyütece¤im. Çün-
kü onlar›n evi çad›r. Hasta
olurlar. Çocuklar üflür. On-
lara kendi paramla bir fley
al›r›m. K›fl›n giyilecek fleyler
al›r›m. O zaman d›flar›da oy-
namaya ç›kabilirler.
Selamun Aleykum,
Ben de büyüyünce abim gi-
bi, Afrika’ya binlerce su ku-
yusu açmak istiyorum.
Yusuf Can (6)
Yard›msever ‹HH, size harçl›¤›-
m› ve selamlar›m› gönderi-
yorum. Size elimden gelen
her yard›m› yapmaya çal›fl›-
yorum.
fieymanur (8)
Ben ‹HH’n›n bütün çocukla-
r›na harçl›klar›mla çikolata
alaca¤›m. Evimi onlarla pay-
laflaca¤›m. Onlara resim
yapt›raca¤›m. Onlar da be-
nim için resim yaps›nlar.
Ama baz›lar›n›n elleri yok.
Eli olmayanlara ben resim
yapar›m. Bir de onlara elbi-
selerimden bir tane verece-
¤im. Ama yeni bir elbise.
Onlarla parka inip oynaya-
ca¤›m. Birlikte sallanaca¤›z.
Kayd›raktan kayaca¤›z. Her
fleyi yapaca¤›z. Elbiselerimi,
masam›, kalemlerimi payla-
flaca¤›m.
Bir de onlara su verelim, su-
yumuzu paylaflal›m.
Senanur (4)
olmayan çocuklara yard›m
etti¤inizi söyledi. Çok sevin-
dim. Babas› olmayan çocuk-
lara çok üzülüyorum. Allah
sizden raz› olsun.
Samet (7)
Merhaba Ayfle Abla, Nas›l-
s›n? Umar›m iyisindir. Seni
çok özledim. Keflke seni bir
kez daha görebilsem. Ailene
selam söyle. Hümeyra ablaya
da selam söyle. Hümeyra ab-
lay› da çok özledim. Ayfle
abla art›k bir e-mailim var.
Her gün okulda oldu¤um
için çok s›k internete girmi-
yorum. Ama her pazar inter-
nete girmeye çal›flaca¤›m.
Ayfle abla flu an 16 yafl›nda
oldum. 9 Ocak do¤um gü-
nümdü. fiu an lise ikinci s›-
n›ftay›m. Ayfle abla, tekrar
Türkiye’ye gelmek istiyo-
rum. Türkiye nas›l? Hümey-
ra ablaya selam söyle. Tu-
ba’ya Elif ablaya, Sedanur’a
da… Ve e¤er tekrar karfl›la-
fl›rsan Çocuk Buluflmas›’na
gelen tüm kardefllere de se-
lam söyle. Ayfle abla e¤er ad-
resleri sende varsa lütfen
tüm di¤er ülkelerdeki arka-
dafllara e-mailimi yolla.
Ayfle abla, Açe’deki tüm ar-
kadafllar›m sana selam söy-
lüyor. Onlar da seni tan›mak
istiyor. Seninle karfl›laflma-
m›fl olsalar bile onlar seni
çok seviyor. Onlar tüm Tür-
kiye’yi seviyorlar.
Ayfle abla umar›m beni
unutmazs›n. Seni sonsuza
kadar hat›rlayaca¤›m inflal-
lah. Çünkü seni Allah için
seviyorum. Ayfle abla,
‹HH’daki anneye ve ablaya
selam söyle. Seni tan›d›¤›ma
çok memnun oldum. ‹nflal-
lah biz sonsuza kadar kardefl
kal›r›z.
Görüflmek üzere
Sevgiler
Yusnidar, AÇE
Y A Y I N L A R I M I Z : DÜfiÜNCE GÜNDEM - ‹HH WEB S‹TES‹ • 63
insani
YARDIM

DÜfiÜNCE GÜNDEM
004 y›l›n›n Aral›k ay›nda yay›n hayat›na bafllayan Dü-
2 flünce Gündem, insan haklar› ihlallerinden yola ç›karak
‹slam co¤rafyas›nda ve dünyada yaflanan geliflmeleri oku-
yucuya aktarmakta, yaflanan hak ihlallerini kamuoyuna de-
flifre ederek ihlallerin giderilmesi konusunda teflvik edici
olmaktad›r. Düflünce Gündem, kanaat liderleri aras›nda
kamuoyu oluflturma ad›na ilim, siyaset ve sivil toplum
dünyas›n›n ileri gelenlerine gönderilmektedir. Düflünce
Gündem, ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n süreli yay›nlar›ndan
olup ayda bir yay›mlanmaktad›r.
Düflünce Gündem dergisini www.dusuncegundem.com
adresinden de takip edebilirsiniz.

‹HH ‹NSAN‹ YARDIM

VAKFI WEB S‹TES‹
HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n kurumsal web sitesi, zengin
‹ bir içerik ve görsel malzeme ile vakf›n çal›flmalar›n› ka-
muoyuyla paylafl›yor. Vak›f faaliyetlerinin ilan edildi¤i, dün-
ya üzerinde gerçekleflen insan haklar› ihlâlleri ve insani du-
rum ile ilgili haberlerin ve özel dosyalar›n sunuldu¤u, ‹HH
seyyahlar›n›n seyahatnamelerinin okuyucuyla paylafl›ld›¤›
site üzerinden, ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf›’n›n kitap yay›nlar›
ve süreli yay›nlar› için haz›rlanan müstakil sitelere ulaflmak
da mümkün. ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› web sitesinin en
önemli özelliklerinden birisi de, sitenin ziyaretçilerini vak-
f›n aktif kampanyalar› ile ilgili müstakil sitelere yönlendir-
mesi. Yak›n zamanda Arapça ve ‹ngilizce olarak da yay›n
yapmaya bafllayacak olan sitede, online ba¤›fl yapmak da
mümkün. ‹HH ‹nsani Yard›m Vakf› web sitesini
www.ihh.org.tr adresinde ziyaret edebilirsiniz.
insani B A S I N D A ‹ H H • 64
YARDIM