1

FEBREIRO SECCIÓN
DE 2008

BAIONA : GONDOMAR : NIGRÁN

PUBLICACIÓN MENSUAL - 1€ Nº 16 - XUÑO 2009

Entrevista: Concha Costas Nigrán Baiona

‘O fomento da lectura ten que facerse con Aberto o prazo para apuntarse ao campamento O PSdeG-PSOE esixe o cesamento inmediato
actividades estables’ urbano “Xogos na area” do Concelleiro de Medioambiente
Páxina 7 Páxina 4 Páxina 3

Gondomar

O Foro 21 de
Gondomar creará
unha Comisión de
Sanidade
Na última reunión trimestral do Foro
21 de Gondomar acordouse crear unha
Comisión de Sanidade que tratará, co-
mo cuestión prioritaria, a situación deste
tema na comarca, o estado de tramita-
ción do cuarto hospital e realizar, a pos-
teriori, charlas informativas nas parro-
quias.
Páxina 6

Baiona

O Plan de Tráfico de
Baiona está en
exposición pública
O municipio pretende implantar
varios cambios de sentido nas rúas po-
lo que solicita aos veciños, en especial
aos residentes no Burgo, Camiño Real,
Santa Marta, Camiño Fontiñas e Santa
Liberata, que estuden o proxecto. Os
cambios implicarán a implantación de
GONDOMAR
sentidos únicos, supresión de xiros e
canalización. Páxina 6
Páxina 3

Baiona Nigrán

O galego é
útil
ˆ Nigrán oferta un
Páxina 3 curso para estranxeiros
e emigrantes
retornados
Páxina 5

2 OPINIÓN
Editorial
Madeira de político
C
ando estamos diante dunha per-
soa á que lle atribuímos princi-
pios éticos, honestos, de boa ra-
za, vamos; dicimos que ten madeira de
boa persoa. Porque o ter ou non ter ma-
deira é algo consubstancial á persoa, ao
individuo, ao ser humano. Pola vida
atopamos a cotío homes e mulleres que
non sabemos realmente de que pé co-
xean. Desas persoas ás que coñeces su-
perficialmente e que de cando en vez
albiscas algo máis profundo no seu
comportamento e te deixa de pedra.
¡quen o ía pensar de…! ¡Mira que nos sa-
íu ra! No eido da política este tipo de
persoas é de comida diaria. Preséntan-
se diante dos electores cunhas galas de
homes e mulleres éticos, honestos, res-
pectuosos, demócratas… Logo, cando
as cousas non van polo seu rego poden
ser malvados, irrespectuosos, menti-
reiros, tramposos, indecentes. Se go-
bernan en maioría desprezan olimpica-
mente os seus adversarios (en moitos
a imaxe
Incertidume ante o verán turístico. O aspecto do paseo de Baiona sen
xente pode ser un aviso. Moitos hostaleiros xa están a ver como aínda non
chegaron as reservas previstas e o aluguer de apartamentos non atravesa,
nin de lonxe, o seu mellor momento. Xa non é só unha cuestión
meteorolóxica, ten que ver coa actual situación de crise provocada pola
especulación. Esa mesma que encheu de nova construción o noso litoral.
Director: Guillermo Rodríguez Fdez. Edita: A Peneira Condado S.A. Enderezo: Sarmiento Rivera, 17- Tel e Fax: 986 66 09 86 // 36.860 PONTEAREAS (Galiza)
Publicidade: Fran, Modesto e Departamento propio - Montaxe e deseño: Manrique Fdez. Impresión: Tameiga Publicacións /Mos - Tlf: 986 48 74 80 - Depósito Legal: OR/57/84
casos considéranos inimigos); se están
na oposición o seu lema é “al enemigo
ni agua”, dito así en castelán porque
esta sentencia é moi propia dos caste-
láns falantes, xente de ben “vivir”, ás
veces vividores. Botamos en falta polí-
ticos que sexan persoas das que te po-
des fiar aínda que estean a quilómetros
do teu punto de vista moral ou social.
Persoas que se non gobernan permitan
a gobernabilidade daquel grupo ou gru-
pos que nese momento está levando o
carro do goberno dun pobo, dun conce-
llo. Non son inimigos os demais parti-
dos; son lexítimos adversarios que pre-
tenden facelo o mellor que saben. Cla-
ro que poden equivocarse e aí está a
función da oposición: advertirlles do
seu erro estando dispostos a poñer o
ombreiro por se fora preciso para solu-
cionar mellor o problema. É o pobo
quen paga as consecuencias; ese pobo
que coa boca grande, durante as elec-
cións, dixemos que iamos servir.
Conflito no agro. Fronte á chantaxe, prezo xusto
Xurxo Martínez González *
A
gora que andamos a voltas e re-
viravoltas nas europeas, que
tanto interese xeran entre o co-
mún do pobo, volven a saltar chara-
muscas no rural como golpes do mar-
telo contra o metal que enfronta xor-
nadas de dura loita.
Hai dúas Galizas, a Galiza das dú-
as marchas que babexan os filisteos
que nos gobernan. Digo que babexan
porque unha frase que sempre está no
peteiro dunha persoa acaba por con-
vertese en babexa, en feliz expresión
popular que lle escoitei a un africano
en Portugal.
Pero hai unha Galiza cun problema
estrutural, letal, que acaba por se
converter en etnocidio avalado polas
institucións políticas, nas súas dife-
rentes escalas, cun silencio cómplice
que só se revela para acusar aos gan-
deiros de sabotaxes cando defenden a
viabilidade das súa explotacións.
Se noutrora Europa impuxo contra
os intereses de Galiza a cota láctea e
agora prevé a liberalización e a fin da
cota; se noutrora pesaban os intere-
ses de Estado por riba dos intereses
'rexionais'; se nós sempre acabamos
prexudicados nas contas do Estado
sendo o 40% da produción láctea esta-
tal, u-las medidas de sustentación do
sector lácteo, como parte fundamen-
tal do sector agrario? U-las pautas pa-
ra constituír un grupo lácteo galego?
U-las tácticas para promover a indus-
tria transformadora e a plena diversi-
ficación dos produtos resultantes? U-
la nova economía produtiva que pro-
move Europa e o Estado español e a
Xunta?
Galiza carece dun plan estrutural
que dea inicio a unha modificación
sistémica que poida botarlle unha
dentada á distribución, os responsá-
beis do encarecemento do produto. A
un gandeiro págaselle 0,27 céntimos
por litro cando hai apenas un ano es-
taba a 0,50€! Ao consumidor chégalle
arredor do 0,80€ nas marcas, e sobre
0,50€ nas marcas brancas.
A alza de prezos nos fertilizantes e
nos produtos derivados do petróleo
foron o primeiro golpe ás pequenas e
medianas explotacións que de súpeto
se miraron abocadas a un contrato ho-
mologado que non fixaba o prezo mí-
nimo e deixaba na negociación indivi-
dual entre o empresario e o gandeiro
o convenio. Jesús Lence, un trécole,
un delincuente xulgado, ameaza ao
sector gandeiro para erradicar as xus-
tas reivindicacións labregas. Á vez,
chantaxea ao Sindicato Labrego Gale-
go responsabilizándoo das xornadas
en que non se recolle o leite só porque
protestan de xeito contundente o que
todos os labregos e organizacións
XUÑO
DE 2009
s gandeiros póñense
O nerviosos porque non
miran trazas de
resolución do conflito e
máis vale cobrar 0,27€
que tirar o leite de toda
a semana, agardando
unha solución que non
sabemos de onde virá.
agrarias saben: non é posíbel a viabi-
lidade da explotación con ese prezo
en orixe. O prezo é 0,04€ inferior aos
custos de produción. Non cadran as
contas!
A Xunta ponse a carón de Lence.
Os sindicatos agrarios desmárcanse
das accións do SLG. Os gandeiros pó-
ñense nerviosos porque non miran
trazas de resolución do conflito e
máis vale cobrar 0,27€ que tirar o lei-
te de toda a semana, agardando unha
solución que non sabemos de onde vi-
rá.
Cae un sector produtivo da econo-
mía galega e un sector clave da socie-
dade. Hai unha camiño imparábel,
promovido polo neoliberalismo, de
converternos en dependentes das
grandes multinacionais. Perdemos se-
guridade alimentar e afastámonos
máis da idea progresista da soberanía
alimentar, o dereito a decidir o que se
produce e en que condicións se pro-
duce. Caeremos presos do mercado
cando agora todos din fuxir del.
Falacias e farsas. Actitudes arru-
fadas e silencio cómplice das organi-
zacións sociais da esquerda. Com-
prendedes a situación dunha familia
labrega con 50 vacas? Comprendedes
que non poden vivir só do agro senón
que o fan a tempo parcial duplicando
esforzos? Comprendedes que a cha-
mada é agónica?
A Xunta de Galicia debe mediar e
modificar a actual normativa para fi-
xar un prezo mínimo que cobra custos
de produción; debe controlar o dum-
ping do leite portugués e francés; de-
be intervir na economía agraria cami-
ño da soberanía alimentar; debe in-
tervir nas marxes de comercializa-
ción.
Se falan de economía produtiva
deberían aplicarse e comezar por de-
fender o sector primario, o sector
agrogandeiro. Senón todo será babe-
xa no peteiro dos filisteos.
*Xurxo Martínez González é filólogo.
 XUÑO
DE2009
ANTÓN F. ESCUREDO/ BAIONA
O ilusionante proxecto de
comunicar Baiona e Vigo cun
carril bici que, ademais, recu-
perara espazos naturais para
peóns e ciclistas, ademais de
persoas con mobilidade reduci-
da, polo xeral os grandes es-
quencidos, xa non será posible.
A nova consellería de Territo-
rio e Infraestruturas que dirixe
Agustín Hernández ven de co-
municar que desestiman a idea
do anterior goberno.
A realización desta vía tería
permitido transformar en acce-
sible a comunicación non mo-
a imaxe
O proxecto rexeitado xa estaba adxudicado polo que,
ademais, a Xunta deberá indemnizar con
importantes cifras ás empresas que o tiñan que realizar.
torizada agora imposible polo
mal trazado deste traxecto. Ta-
mén se tería recuperado o Ca-
miño de Santiago portugués
pola costa e serviría de atracti-
vo turístico non só para os veci-
ños dos lugares polos que pasa-
ría senón para os visitantes da
zona.
Na actualidade hai dous ca-
rris bici de grande tamaño en
funcionamento no sur da pro-
vincia e Portugal: o da Rama-
llosa e o de Monção. Este méto-
do de transporte é un dos de
máis proxeccción a nivel euro-
peo e non só en cidades senón
tamén en entornos rurais. “Non
se ía utilizar” foi a resposta que
deu o novo conselleiro cando se
lle preguntou polas razóns des-
ta decisión.
Sen alternativas
O proxecto rexeitado xa es-
taba adxudicado polo que, ade-
mais, a Xunta deberá indemni-
zar con importantes cifras que
poderían ser millonarias ás em-
presas que o tiñan que realizar.
Agustín Hernández admitiu es-
te problema pero sinalou que
tentarán minimizalo o máximo
posible. No novo proxecto non
entrará o carril bici e apostara-
se polo ensanchamento das bei-
rarrúas.
O Plan de Tráfico de Baiona
está en exposición pública no
vestíbulo da Casa do Concello
ata o día 10 de xuño. O
municipio pretende implantar
varios cambios de sentido nas
rúas polo que solicita aos
veciños, en especial aos
residentes no Burgo, Camiño
Real, Santa Marta, Camiño
Fontiñas e Santa Liberata, que
estuden o proxecto. Os cambios
implicarán a implantación de
sentidos únicos, supresión de
xiros e canalización.
BAIONA 3
breves
O PSdeG-PSOE esixe o
cesamento inmediato do
Concelleiro de
Medioambiente
Os PSdeG de Baiona esi-
xiron ao alcalde que cese ao
concelleiro de Medioambien-
te polo que consideran “medi-
das que repercuten negativa-
mente no entorno” do munici-
pio. Como exemplo apuntan
que a paisaxe tradicional esta-
se degradando en lugares co-
mo a Barbeira e os verquidos
na marisma de Sabaris. De-
nuncian tamén que esta pri-
mavera, en plena época de
cría, procédese a roza e tala
indiscriminada no Monte Boi,
no entorno da muralla do Cas-
telo Baiones, destruíndo infi-
nidade de niños de especies
protexidas que; como xílga-
ros, petirroxos, carrizas, ver-
derons, etc; elixen ese entorno
para aniñar.
Axudas de 150 euros par
as alfombras do Corpus
AConcellería de Cultura e
a Asociación de Comercian-
tes e Empresarios de Baiona-
Aceba concederán unha axu-
da de 150 euros ás rúas que se
decoren con alfombras pola
festa do Corpus Christi.
Unha delegación de
Llanes vista Baiona
Unha representación mu-
nicipal do concello de Llanes,
Asturias, visitou hai uns días
Baiona. Ángel Rodal, conce-
lleiro de Turismo, foi o encar-
gado de dar a benvida ás con-
celleiras asturianas que viaxa-
ban acompañando a un grupo
de cincoenta persoas. Baiona
e Llanes forman parte da de-
nominación “Vilas Mariñei-
ras”.
Primeiro Premio estatal de
Robótica para o IES
Primeiro de Marzo
Os alumnos de Tecnolo-
xía de 4º de ESO e 1º de Ba-
charelato do IES Primeiro de
Marzo de Baiona acadaron o
primeiro premio do concurso
estatal "Robocampeones09"
na categoría de proba libre.
Ademais conseguiron un se-
gundo e un octavo na de res-
cate. Acompetición celebrou-
se en Móstoles, Madrid.

4 NIGRÁN
breves
Programa diurno de
Balnearios organizado
pola Concellería de
Benestar Social
Abriuse o prazo de inscri-
ción para o Programa diurno
de Balnearios que organiza a
Concellería de Benestar So-
cial e a Deputación de Ponte-
vedra. Está dirixido a persoas
maiores de 50 anos e pensio-
nistas que acrediten a súa ne-
cesidade por prescrición mé-
dica. O prazo remata o 15 de
xuño.
Aberto o prazo para o
Programa de Vacacións de
Maiores
AConcellería de Benestar
Social e Igualdade do Conce-
llo de Nigrán, xestionada po-
lo nacionalista Xosé Lois Gu-
tiérrez, informou de que está
aberto o prazo para presentar
as solicitudes do Programa de
Vacacións de Maiores 2009.
Os destinos desta edición do
IMSERSO son as Illas Cana-
rias e Baleares, Península,
Viaxes Culturais e Turismo
de Natureza e Portugal. O
prazo remata o 16 de xuño.
Nigrán celebrou unha
semana dedicada ao
Documental Dixital
A Concellaría de Cultura,
dirixida polo nacionalista An-
xo Valverde Pino, organizou
entre os días 25 e 29 de maio
unha Semana do Documental
Dixital. Nas instalacións do
Centro Antena de Panxón
(antigo local de radiotelevi-
sión) puidéronse ver pelícu-
las sobre urbanismo e viven-
da, memoria, emigración e
sociedade. A actividade reali-
zouse coa colaboración da
Axencia Audiovisual Galega.
Aberto o prazo para
apuntarse ao campamento
urbano “Xogos na area”
A Concellería de Educa-
ción, dirixida por Estela Pé-
rez, organiza para xullo un
Campamento Urbano. Dará
comenzo o día 1 de xullo e re-
matará o 31 do mesmo mes.
Será no Pavillón Municipal
de Panxón de 9 as 13.30 ho-
ras; e poderán participar rapa-
ces-as de 5 a 14 anos. O prezo
será de 100€, e inclúe saídas,
material e dúas excursións.
XUÑO
DE 2009
A Rede de Dinamización da Sociedade da Información en Nigrán celebrou o maio máis
informático
Nigrán acolle cursos para achegar a
informatica á xente
A. FERNÁNDEZ/ NIGRÁN
Perderlle o medo aos ordena-
dores. Eis o traballo que veñen
realizando dende a Rede de Di-
namización da Sociedade da In-
formación. A rede conta con 51
dinamizadores e dinamizadoras
espallados pola xeografía gale-
ga. En Nigrán teñen o seu local
na rúa Curros Enriquez nº 3 onde
Paula Castro é a responsable de
coordinar e realizar os diferentes
cursos, encontros e obradoiros
de introducción á informatica e a
internet. “Os alumnos e alumnas
que temos son, sobretodo, xente
maior de 35 anos e ata os 80”, co-
menta Paula. Precisamente nesa
franxa de idade é onde máis ne-
cesidade hai de coñecemento das
novas tecnoloxías segundo datos
estatísticos.
Usuarios da Rede de Dinamización da Sociedade da Información de Nigrán.
P ara a Rede maio foi
un mes especial.
Ademais do obxectivo
día 17 de maio eran as Letras Ga- co CIM”, sinala Paula, “e leva-
Un maio especial legas e, ademais, o Día Interna- mos a cabo unha semana temáti-
de fomentar o sofware Para a Rede maio foi un mes cional das Telecomunicacións e ca ao redor da figura de Ramón
libre, este organismo especial. Ademais do obxectivo a Sociedade da Información, pa- Piñeiro”. Os alumnos e alumnas
de fomentar o sofware libre, este ra contar cun programa especial. buscaron información sobre o
fomenta o uso da lingua organismo fomenta o uso da lin- “Ademais dos obradoiros men- homenaxeado ao tempo que
galega gua galega. Por ese motivo apro- suais fixemos un curso de alfabe- aprendían o uso do ordenador e a
veitaron a coincidencia de que o tización dixital en colaboración navegación por internet.
a imaxe
“Olladas de Nigrán desde o
Centro Juan María” é a
exposición que estes días
percorre o municipio aportando
outra visión dos espazos
naturais, urbanos e
monumentais de Nigrán. A
mostra tenta sensibilizar a
poboación en xeral
promovendo espazos de
solidariedade. Está realizada
por alumnas e alumnos do
Centro de Formación
Ocupacional Juan María da
Asociación “La Esperanza del
Valle Miñor. Pasou polo Centro
Antena e no mes de xuño
estará na Casa Consistorial.
XUÑO
2009
DE
A NTÓN F. ESCUREDO / NIGRÁN
Quen dixo que o galego
non é útil? En Nigrán a conce-
llaría de Benestar Social e
Igualdade, que dirixe Xosé
Lois Gutierrez, ven de poñer
en marcha un curso gratuito de
Lingua e Cultura galegas para
persoas estranxeiras e emi-
grantes retornados. Comezou
o 18 de maio e en poucos días
de funcionamento xa conta
con nove matriculados que
asisten a clase todos os luns e
mércores de 17:30 a 20 horas
no Centro Multiusos ubicado
na antiga estación de tranvía
de Panxón.
Son de varias nacionalida-
des: India, Uruguai, ... pero co
mesmo interese polo noso
idioma. “Veño aos cursos por
aprender e comunicarme”,
asegura Jorge Eduardo que
chegou a Nigrán dende Uru-
guai. Neso coincide con Kan-
wal da India, outro dos alum-
nos cos que puidemos falar.
Lingua e Cultura
Aínda que é un curso inten-
sivo de só 15 horas o seu pro-
fesor explícanos que os alum-
nos aproveitan moi ben o tem-
po. “É xente que está moi inte-
resada e iso nótase”, sinala
Gabriel Fernández o seu mes-
NIGRÁN 5
tre. Ademais dos recursos bá-
sicos de gramática os asisten-
tes poden saber os fundamen-
tos da nosa cultura. Literatura,
historia, costumes desfán tó-
picos moi comúns entre os re-
cén chegados.
E n poucos días de
funcionamento xa
conta con nove
matriculados
Galego e castelán
O galego é maioritario pe-
ro hai alumnos que tamén pre-
cisan aprender castelán por
motivos laborais. “Algúns
matriculados só falan inglés e
eu facilítolles tamén a apren-
dizaxe do castelán”, apunta
Gabriel Fernández.
Para os alumnos e alumnas
do curso é moi importante a
boa predisposición de cara a
aprender. “O profesor ten moi-
ta paciencia con nós”, dí Jorge
Eduardo cun sorriso. “E
aprendemos moito en poucos
días”, engade Kanwal. E pen-
sar que aínda hai galegos que
aseguran que o seu idioma non
é útil...

Gabriel Fernández, profesor do curso de galego

‘A maior parte da xente fai o curso “P rimeiro

tiven que

por traballo’ saber que nivel

ANTÓN F. ESCUREDO/ NIGRÁN
-Como xurdiu a idea deste
curso?
-Foi a Concellería de Benestar
quen ideou a realización deste cur-
so para persoas adultas, neste caso
estranxeiras. Primeiro tiven que
saber que nivel tiñan para poder
adaptarme ao grupo xa que hai
xente de varios países.
-Que che contaban os alum-
nos e alumnas da razón pola que
facían o curso?
-A maior parte da xente fai o
curso por traballo. Esíxenlles unha
boa comunicación e con ela poden
atopar traballo con máis facilida-
de. Logo estarían as persoas que
queren aprender galego porque
lles gustan os idiomas. Temos un-
ha rapaza que domina castelán,
grego, inglés e sentiu interese polo
galego. Era un novo reto para ela.
Por último tamén está a xente que
se apuntou para comunicarse.
-De que xeito plantexas as
clases?
-Ademais do que é gramática
tamén temos un apartado de litera-
tura. É interesante que aprendan
un pouco da historia de onde están
residindo. Divido as clases en dous
bloques: un de literatura e outro de
gramática. No apartado de litera-
tura fago un percorrido pola histo-
ria da lingua galega, dende o gale-
go medieval ata os nosos días pa-
sando polos Seculos Escuros e o
Rexurdimento. Estivemos vendo
a Martín Códax coas Cántigas de
amigo, a Pondal e o himno galego,
... Ao mesmo tempo que lles dou
un guión sobre o autor eles apro-
veitan para escribir e ler en galego.
Perfeccionan a súa escritura e a súa
lectura. Na corrección posterior ta-
mén aprenden vocabulario. Logo
na clase de gramática estamos
vendo os artigos. Cousas sinxelas
xa que o curso só ten 15 horas e te-
mos que comezar por un nivel moi
básico.
tiñan para poder
adaptarme ao
-Terá continuidade este cur- grupo”
so?
-Sería unha boa idea. O ideal é
facer cursos adaptados ao nivel da
xente. Se se continúa os actuais
alumnos poderían facer un nivel
avanzado. Facer grupos xa que po-
de que a xente se entere tarde desta
actividade e se incorpor agora.
-Deuse o caso de que se apun-
tara algún galego?
-Non. Toda a xente matricula-
da é de fóra.
-Se os alumnos queren unha
titulación tedes algún recoñece-
mento oficial?
-Cando se remata o curso den-
de a Concellería de Cultura se lles
entrega un documento conforme
asistiron a un curso de 15 horas de
lingua e literatura galegas. A vali-
dez dese documento dependerá da
importancia que lle dé a empresa á
que se lle entregue. Seica hai uns
trámites para que a propia Xunta
homologue o curso.

6 GONDOMAR
Antonio Araúxo, alcalde de Gondomar
‘Os veciños saben onde
acaba a responsabilidade
do goberno e comeza a da
oposición’
Apenas ten dez minutos para atender aos medios de comunicación.
Entre reunión e reunión procura un oco para deixar claros varios
puntos que hoxe son actualidade en Gondomar: a actitude da
oposición municipal e os proxectos pendentes para o municipio.
ANTÓN F. ESCUREDO/ GONDOMAR
-Porque hai tanto interese en
apartar ao BNG da alcaldía de
Gondomar?
-Uf. Iso habería que preguntar-
llo a quen nos quere sacar do gober-
no. Eles dixeron publicamente que
habia que cambiar o goberno para
evitar a “parálise” urbanistica e re-
cuperar o PXOM do 2006. Penso
que iso é o único que os une, preci-
samente o Plan que paralizamos e
que deu lugar a un dos escándalos
urbanísticos máis grandes do Esta-
do español. Detrás hai uns intere-
ses urbanísticos moi potentes que
siguen estando aí e presionan aos
que se comprometeron, por exem-
plo, a recalificar case 600.000 m2
de rústico a convenios e logo 1 mi-
llón de m2 en urbanizable . Afortu-
nadamente hoxe a presión urbanís-
tica é menor polo que a presión des-
cendeu. Pero eses compromisos
están aí e alguén ten que responder
O Foro 21 de
Gondomar creará
unha Comisión de
Sanidade
REDACCIÓN/ GONDOMAR
Na última reunión trimestral
do Foro 21 de Gondomar acor-
douse crear unha Comisión de
Sanidade que tratará, como cues-
tión prioritaria, a situación deste
tema na comarca, o estado de tra-
mitación do cuarto hospital e rea-
lizar, a posteriori, charlas infor-
mativas nas parroquias. Tamén
se aprobou a colocación dunha
caixa de suxestións para o Foro
eu ter un blog propio. O vicepre-
sidente informou da necesidade
de aumentar o número de colec-
tores nas parroquias, incrementar
o número de zonas de aparca-
mento e potenciar as zonas ver-
des así como establecer badéns
no centro da vila para reducir a
velocidade de circulación.
deles.
Non hai unha percepción social
de que en Gondomar haxa un des-
goberno. De feito eles non fan fin-
capé nese tema. Hai un goberno
que funciona. Con moito traballo
xa que estamos en minoría e sen
dedicacións exclusivas pero que
funciona, que xestiona, que está
cos veciños, que fala e ten relación
cos axentes sociais. Que está resol-
vendo o dia a día dentro das caren-
cias que todos os concellos teñen.
Gondomar, con minoría ou maio-
ría, non se diferenza do resto dos
concellos do país. O único proble-
ma ven cando os grandes proxectos
teñen que pasar polo pleno e a opo-
sición vota sistematicamente que
non. Logo pola presión popular
cambian o seu voto. Pasou co sane-
amento do Parque Industrial da Pa-
saxe.
-Como se pode gobernar un
concello nestas condicións?
a imaxe
-Con moita dedicación e ima-
xinación. Cando proxectamos un-
ha obra temos que valorar cinco ou
seis posibilidades: si din que si, si
din que non, se se absteñen, se re-
corren, etc.Agora descubimos que
para sacar proxectos adiante temos
que contar co apoio do movemento
veciñal.
-Podemos dicir que o non ter
uns orzamentos aprobados per-
xudica a Gondomar?
-Evidentemente.Cando leva-
mos a pleno actuacións importan-
tes para Gondomar, previamente
faladas, e o pleno vota en contra a
primeira sensación é de frustra-
ción. Sobre todo porque pensas
que quen se está a perxudicar é aos
veciños. Por moito que pense a
oposición que amolan ao goberno
en realidade a quen amolan é a
Gondomar. Iso págase politica-
mente xa que os cidadáns non son
parvos. Saben onde acaba a res-
ponsabilidade do goberno e onde
comeza a da oposición.
-Que proxectos aprobados
ten Gondomar agora paraliza-
dos pola postura da oposición e o
cambio de goberno na Xunta?
-Nós perdemos varios proxec-
tos importantes, convenios coa
Xunta por causa de que a oposición
votou en contra. Non dos conve-
nios xa que os asinamos nós, senón
de aportar a parte que ao concello
lle toca. Para que un convenio se
efectivide nós tamén temos que
participar economicamente, senón
queda imvalidado. En novembro
votaron en contra dun investimen-
to de máis de 800.000€ en diferen-
tes obras: o arranxo do contorno da
praza de Abastos, o saneamento da
parroquia de Couso, o arranxo e
XUÑO
DE2009
adecuación das beirarrúas das vi-
vendas sociais de Gondomar, o sa-
neamento da Pasaxe, unha pista de
skate para os rapaces, etc.
No tocante á Xunta estamos
pendentes de proxectos importan-
tes por valor de 20 millóns de eu-
ros. Entre eles está o novo Centro
de Saúde que ten todos os trámites
aprobados e mesmo feita a cesión
dos terreos. Outro sería a legaliza-
ción e ordenación do Polígono In-
dustrial da Pasaxe. Está rematado o
proxecto de ordenación e falta a
aprobación do Plan Sectorial e a
adxudicación das obras de remo-
delación. Espero que a nova Xunta
non xogue cun polígono no que hai
máis de 120 empresas e case 3.000
traballadores. Hai demanda a pesar
da crise. Logo estaría o Plan secto-
ral de vivenda pública con 205 pi-
sos, o Paseo Fluvial, etc.
O Punto limpo de
Gondomar amplía o seu
horario de apertura. Agora
abrirá polas mañás os venres e
sábados de 10 a 14 horas e
polas tardes de luns a venres
de 16 a 19 horas. Se no
primeiro mes de
funcionamento foi usado por
46 persoas, en abril de 2009
entraron o dobre. En maio de
2008 depositaron unha
unidade de chatarra e este ano
depositáronse 37. O goberno
municipal anima á cidadanía a
que se tome a molestia de
acudir ao Punto Limpo para
depositar todo aquelo que non
se pode eliminar a través da
recollida de Resíduos Sólidos
Urbanos (electrodomésticos,
fluorescentes, termómetros,
radiografías, pinturas, aceites,
etc).
 XUÑO
DE2009 GONDOMAR 7

Concha Costas, presidenta de Espazo Lectura breves

Máis de 50 alumnos
‘O fomento da lectura ten que facerse participaron no Curso da
UIMP sobre patrimonio

con actividades estables’ arqueolóxico

A Aula de Cultura Ponte
de Rosas de Gondomar aco-
lleu entre o 7 e o 9 de maio un
curso da Universidad Inter-
nacional Menéndez Pelayo
Contomar despídese ata setembro. As sesións de contacontos sobre Patrimonio Arqueoló-
organizadas por Espazo Lectura semanalmente na Biblioteca xico de Val Miñor e Baixo
Municipal de Gondomar son xa un referente da dinamización da Miño. Máis de 50 inscritos
lectura na comarca e tamén fóra dela. Nesta tempada fixéronse asistiron a charlas, obradoi-
socios 80 nenos e nenas. incrementando a media de asistentes ás ros e saídas impartidas, entre
sesións. Ademais Espazo Lectura editou recentemente o libro outros, por Carlos Méixome,
“Os ollos de Contomar”, unha crónica gráfica desta Manuel Ledo e Felipe Arias.
experiencia, e abriu a A Casa da Lectura, unha pequena
biblioteca e centro de actividades arredor do libro e a lectura Cultura convoca o I
xestionado pola asociación situada en Donas. Concha Costas,
presidenta de Espazo Lectura, coméntanos como se creou este Certame Musical de
mar de libros e os resultados que está a ter no incremento de Grupos Noveles
lectores e lectoras na comarca.
A Concellería de Cultura
de Gondomar convocou un
A.F.E./ GONDOMAR Certame Musical de Grupos
-Como xurdiu a idea do Pretendemos que haxa un espazo Noveles. A intención é fo-
Contomar? estable. Nós cremos que o fo- mentar a proxección artísti-
-Foi en febreiro de 2006 na mento da lectura se ten que facer cadas formacións do Val Mi-
asociación de Nais e Pais do Co- con actividades estables e coor- ñor. Nesta primeira edición
lexio Antia Cal de Gondomar. Ía- dinadas porque é a única maneira os premios consisten na con-
mos todas as semanas a Vigo ao de crear hábitos. Non só fomen- tratación para participar na
contacontos que se facía na libre- tar o día 17 de maio ou o día do li- programación oficial de Cul-
ría "Libros para soñar" e acaba- bro. Permítenos un encontro tura en citas como o Rock no
mos pensando que estaría ben continuado cos libros e as lectu- Río´09 ou o Día das Letras
que se fixera aqui en Gondomar. ras, cos pais e cos nenos. Non se forzo por convidar a todas as fa- Queremos que os nenos vexan Galegas 2010. O certame terá
Como non había ninguén come- pode traer ao neno e marchar, é milias do cole onde estabamos que os contos que lles gustan es- lugar os catro sábados do mes
zamos un grupo de nais a contar unha actividade para disfrutala pero logo xa enviamos informa- tán aí, nos libros para que logo os de xuño e o primeiro de xullo
todas as semanas. Logo foi ache- xuntos. Que sexa na Biblioteca ción a outros colexios de Gondo- busquen eles. A actividade é en de 2009 na Praza do Centro
gando xente doutros coles e co- Municipal xa que pensamos que mar. É o máis bonito da entidade: galego aínda que o conto base de Saúde.
ñecímonos persoas que estaba- hai que reforzar socialmente este non nace a asociación para facer veña doutras linguas procura-
mos interesados no fomento da lugar. Que a xente se acostume a actividades senón que xurdiu a mos empregar o galego. O IEM gaña o Premio Vidal
lectura. O ano pasado, en xaneiro vir. Agora acabamos de editar un partir das actividades. Pouco a -Rematou maio, mes das
de 2008, formamos a asociación libro que se titula "Os ollos de pouco foi engadíndose xente que Letras Galegas, como vedes
Bolaño nesta edición 2009
Espazo Lectura que é a que orga- Contomar" no que se recolleron se foi animando a contar. Logo, dende a asociación o momento
niza o Contomar e outras activi- con fotos e texto esta experien- coa asociación funcionando, fi- no que está o libro galego? O Instituto de Estudos
dades. cia. Temos unha media de 40 ne- xemos clube sde lectures para -Nós procuramos realizar Miñoranos recibirá o Premio
-Cales son estas activida- nos todas as semanas polo que adultos e tamén se apuntaron. In- actividades estables, non só no Vidal Bolaño 2009 despois de
des? pensamos que está a funcionar corporáronse á lectura non xa mes de maio. Temos catro clu- que o xurado desta sexta edi-
-O contacontos semanal que moi ben e para nós é moi gratifi- polos nenos senón por eles. bes de lectura agora mesmo, ción así o decidira. Este reco-
xa leva tres anos e medio. Facé- cante. -Como preparades os con- tres de adultos e un infantil, o ñecemento, concedido polas
molo todos os luns unha hora. As -Como foron os inicios? tos? contacontos. Estamos con oito Redes Escarlata, avala o tra-
familias teñen unha participa- -É como todo. Primeiro ten -Temos un equipo que coor- citas ao mes. No tocante á si- ballo que desenvolve esta ins-
ción fundamental. Os que contan que haber información. Moitas dino eu. Hai formulas mixtas. tuación do libro vemos que a titución dende hai dez anos en
son as nais e os pais, agora mes- veces a xente non participa por- Hai xente que o teatraliza, outros media de lectores en Galiza é favor da cultura galega.
mo hai uns doce de diferentes co- que a idea non lles chega. Nós o que piden que os asesores e lles inferior á do Estado e ésta é in-
lexios de Gondomar e Baiona. que fixemos primeiro foi un es- botes unha man na selección. ferior á de Europa. Hai que in- Gondomar celebra o Día
Procuramos que haxa novidades cidir en crear lectores, crear há-
ao lado de cousas máis clásicas. bitos que se consegue dende as
Mundial do Medio
O contacontos tamén serve para actividades estables e conti- Ambiente
que as familias saiban que edito- nuadas.
ras hai, coñezan que obras hai de -Tedes datos sobre o resul- Con motivo da celebra-
literatura infantil en Galiza. Eles tado do voso traballo dinami- ción, o 5 de xuño, do Día
mesmos nos comentan que é un- zador da lectura? mundial do Medio Ambiente,
ha das cousas que máis valoran. -O bibliotecario comenta que o Concello de Gondomar, en
Cando van á libreria coñecen os a diferenza de visitantes é abis- colaboración co IEM e a Co-
títulos, de que van os contos. Te- mal de antes a agora. Incremen- munidade de Montes de Pei-
ñen un elemento de referencia touse o número de préstamos, o tieiros, ten prevista a pro-
logo de contalos aqui. Non face- número de socios e a presenza fí- xeccción do documental so-
mos literatura oral porque é unha sica da propia biblioteca. Vémo- bre a vida das lampreas (día 3,
actividade de fomento da lectu- lo na asistencia ás actividades. ás 20 horas, no local do IEM)
ra. Sempre empregamos o libro No primeiro contacontos que se e un paseo polo rio Morga-
como soporte aínda que os diálo- fixo había unha media de 20 ne- dáns (día 6 ás 17 horas da
gos se aceleren ou se resuman. nos e nenas e agora temos 47. Ponte das Animas.

Publicidade: Departamento propio - Montaxe e deseño: Manrique Fernández - Impresión: Tameiga Publicacións /Mos - Tlf: 986 48 74 80 - Depósito Legal: OR/57/84
Este Xornal faise con papel reciclado
O
pasado 22 de maio cum-
príronse 71 anos da masi-
va fuga de presos do forte
de "San Cristóbal", Navarra. No
momento da grande evasión, 795
fuxidos, había 185 galegos. Polo
penal pasaron máis de 600.
Dos fuxidos, só tres consegui-
ron cruzar a alfándega francesa.
Os outros foron detidos, caeron
víctimas dos disparos dos perse-
guidores ou foron fusilados aos
ser capturados. En total 221
mortos, deles 58 galegos. Os
seus restos xacen nas ladeiras do
monte Ezbaka, en 12 fosas co-
múns repartidas en outros tantos
cemiterios próximos así como
nalgunha situada no mesmo for-
te. Moitos dos presos que sobre-
viviron rematarían morrendo de
enfermidade nos meses seguin-
tes. Dos 622 galegos que alí esti-
veron, 281 eran da provincia de
Pontevedra, 182 da división ad-
ministrativa coruñesa, 49 da lu-
cense e 110 da ourensá.
Estes datos que recollemos
foron publicados por Felíx Sie-
rra e Iñaki Aljorja en "Fuerte de
San Cristóbal, 1938. La gran fu-
ga de las carceles franquistas"
(2006).
Iñaki Alforja visitou o Val Mi-
ñor, con motivo da arribada ao
porto baionés do Barco da Me-
moria, en xullo de 2006, onde
nos informou sobre a investiga-
ción que tiñan realizado e nos
Director: Guillermo Rodríguez Fdez.. Edita: EDICIÓNS A PENEIRA CONDADO S.A.
Enderezo: Sarmiento Rivera, 17- Tel e Fax: 986 66 09 86 // 36 860 PONTEAREAS (Galiza)
Os compañeiros de infortunio
presentou un magnífico docu-
mental sobre o penal.
Infortunadamente nas lista-
xes fornecidas polo traballo de
F. Sierra e I. Alforja tamén figu-
ran veciños do Miñor, dos que a
xeito de relatorio informamos:
¢PAULINO GARIÑO (sen se-
gundo), de 56 anos, casado e la-
brador, veciño de Gondomar,
condenado polo delicto de "re-
belión militar" a 30 anos de re-
clusión, segundo sentencia do
de Telmo Freitas
17/12/36; ingresou en "San Cris-
tóbal" o 22/02/37 e saíu do for-
te, en prisión atenuada, o
12/09/40.
¢JOSÉ VALVERDE (sen segun-
do), de 26 anos, solteiro, carpin-
teiro e veciño de Baiona; conde-
nado a 30 anos por "rebelión mi-
litar" en consello de guerra cele-
brado en Vigo o 17/12/36; ingre-
sou e saíu da prisión nas mesmas
datas que o anterior.
¢MANUEL DOMINGUEZ (sen
segundo), de 36 anos, xornaleiro
de Gondomar, casado; condena-
do a 30 anos por "rebelión mili-
tar" no consello de guerra cele-
brado en Vigo o 20/09/36. Ingre-
sou en "San Cristóbal" o 2/03/37
e saíu, en prisión atenuada, o
12/09/40.
¢EDUARDO HERMIDA PEREI-
RA.Veciño tamén de Gondomar,
de 19 anos, solteiro; de profe-
sión albanel; condenado a 30
anos polo mesmo motivo e no
A Peneira
na Rede
valminhor@apeneira.com
www.apeneira.com
Carlos Méixome
mesmo consello de guerra que o
anterior; ingresou no penal o
16/05/37 e deixouno, en prisión
atenuada, o 12/09/40.
Por desgraza, as ladeiras do
monte Ezkaba tamén acolle os
corpos sen vida de, canda me-
nos, un veciño do Val Miñor. Trá-
tase dun mozo, 19 anos, pana-
deiro, solteiro e veciño de Gon-
domar; condenado a 30 anos por
"rebelión militar" e que faleceu
por "disparos de la fuerza públi-
ca" na fuga do 22 de maio de
1938. Chamábase ANTONIO
IGLESIAS (sen segundo).
Tamén faleceu, o 27/06/39,
por enfermidade, segundo os re-
xistros JOSÉ FERNÁNDEZ URGAL,
natural de Malvas (Tui), de 25
anos, viúvo e mariñeiro e que
probablemente residise en Baio-
na.
Hai un outro caso, máis dubi-
doso este, o de NICETO CASTRO
GONZÁLEZ, de 24 anos, casado e
xornaleiro que foi condenado a
20 anos, en Segovia, por "auxilio
á rebelión" e ingresou no penal o
14/11/37. Nos seus datos figura
como natural de Santa Cristina
(?), Pontevedra.
Nunha outra Chan de Val Ver-
de achegaremos máis informa-
ción acerca destas víctimas da
sublevación militar fascista que
tiraremos dos datos fornecidos
polos respectivos consellos de
guerra á que foron sometidos.