ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΡΙΒΗ

1. ΤΡΙΒΗ ΣΕ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ ΤΟΙΧΟ

Ένα σώμα μάζας m=2kg ισορροπεί στηριζόμενο σε κατακόρυφο

τοίχο, με τον οποίο παρουσιάζει συντελεστές τριβής μ=μs = 0,5,
όταν δέχεται οριζόντια δύναμη F=60Ν.

α) Να σχεδιάστε τις δυνάμεις που ασκούνται στο σώμα και να

υπολογίστε τα μέτρα τους.
β) Αν σε μια στιγμή που θεωρούμε t=0, αρχίζουμε να μεταβάλλουμε το
μέτρο της δύναμης F, όπως στο σχήμα, ποια χρονική στιγμή το σώμα
θα αρχίσει να ολισθαίνει και ποια η επιτάχυνσή του τη χρονική
στιγμή t2=3s;
Δίνεται g=10m/s2.

2. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΡΙΒΗΣ

Ένα σώμα μάζας 10kg αφήνεται σε κεκλιμένο επίπεδο κλίσεως

θ (ημθ=0,6 και συνθ=0,8), με το οποίο παρουσιάζει
συντελεστή στατικής τριβής μs=0,8 και συντελεστή τριβής
ολίσθησης μ=0,5.
i) Υπολογίστε τις δυνάμεις που ασκούνται πάνω του.
ii) Δένουμε στο παραπάνω σώμα ένα ελατήριο με φυσικό μήκος 40cm
και σταθεράς Κ=400Ν/m και αρχίζουμε να ασκούμε δύναμη F στο
άκρο του.
Όταν το μήκος του ελατηρίου γίνει 45cm η τριβή που ασκείται πάνω
του είναι:
α. 64Ν. β. 40Ν. γ. 16Ν. δ. 24Ν. ε. 44Ν.
iii) Μόλις το ελατήριο θα αποκτήσει μήκος 60cm τότε η τριβή έχει
μέτρο:
α. 80Ν. β. 40Ν. γ. 64Ν. δ. 20Ν. ε. άλλη τιμή.
iv) Πόσο πρέπει να γίνει το μήκος του ελατηρίου, ώστε το σώμα να
αρχίσει να κινείται προς τα πάνω; Δίνεται g=10m/s2.
 3. ΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΙ Η ΤΡΙΒΗ

Να σχεδιάστε την τριβή στα παρακάτω σχήματα:

Κατά την άνοδο ή κατά την κάθοδο το σώμα έχει μεγαλύτερη κατά
μέτρο επιτάχυνση; Να δικαιολογήστε αναλυτικά την απάντησή σας.

4. ΣΤΑΤΙΚΗ ΤΡΙΒΗ ΚΑΙ ΤΡΙΒΗ ΟΛΙΣΘΗΣΗΣ

Ένα σώμα μάζας 5kg ηρεμεί σ’ οριζόντιο επίπεδο.

Α) Όταν του ασκήσουμε οριζόντια δύναμη F1=10Ν, το σώμα δεν

κινείται.
Β) Όταν αυξήσουμε την δύναμη, παρατηρούμε ότι το σώμα ξεκινά
μόλις το μέτρο της δύναμης γίνει F2 =20Ν.
Γ) Με σταθερή την δύναμη F2 =20Ν, παρατηρούμε ότι το σώμα θα
μετατοπιστεί κατά 8m σε χρονικό διάστημα 4sec.
α. Ποια πρόταση είναι λάθος:
i) Όταν ασκήσουμε την F1, το σώμα δεν κινείται επειδή η δύναμη αυτή
είναι μικρότερη από την τριβή που ασκείται το σώμα και η οποία είναι
20Ν.
ii) Η μέγιστη τιμή της στατικής τριβής είναι 20Ν.
iii) Μόλις ξεκινήσει το σώμα η τριβή μειώνεται.
iv) Aν η δύναμη σχημάτιζε γωνία με το οριζόντιο επίπεδο, προς τα
πάνω, η τριβή θα ήταν μικρότερη.
β. Να υπολογίστε την επιτάχυνση του σώματος κατά την κίνησή του.
γ. Να σχεδιάστε τις δυνάμεις που ασκούνται στο σώμα σε κάθε
περίπτωση και να υπολογίστε τα μέτρα τους.
Δίνεται g=10m/s2.
 5. ΣΤΑΤΙΚΗ ΤΡΙΒΗ ΚΑΙ ΟΡΙΑΚΗ ΤΡΙΒΗ

Στην καρότσα ενός φορτηγού βρίσκεται ένα κιβώτιο, το οποίο

παρουσιάζει με την καρότσα συντελεστή οριακής στατικής τριβής
μs=0,4.

Ποια είναι η μέγιστη επιτάχυνση που μπορεί να αποκτήσει το

φορτηγό, χωρίς να γλιστρήσει το κιβώτιο;

6. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΤΡΙΒΗΣ

Σε ένα λείο οριζόντιο επίπεδο ηρεμεί ένα σώμα Α μάζας m1=3kg,

πάνω στο οποίο ηρεμεί ένα δεύτερο σώμα Γ, μάζας m2=2kg, όπως
στο σχήμα.

Για t=0 ασκείται στο κάτω σώμα Α μια οριζόντια σταθερή δύναμη
μέτρου F=15Ν. Δίνονται οι συντελεστές τριβής μεταξύ των δύο
σωμάτων μs=μ=0,4 και g=10m/s2.
1) α) Να κάνετε δύο διαφορετικά σχήματα για να σχεδιάστε τις
δυνάμεις που ασκούνται σε κάθε σώμα ξεχωριστά.
β) Ποια ζευγάρια δράσης αντίδρασης έχουμε;
2) Να εφαρμόστε τον 2ο Νόμο του Νεύτωνα για κάθε ένα από τα
σώματα.
Υποθέστε ότι τα δύο σώματα κινούνται μαζί.
i) Ποια είναι η κοινή τους επιτάχυνση;
ii) Υπολογίστε την τριβή που ασκείται στο σώμα Α.
iii) Η τριβή αυτή είναι:
α) στατική β) τριβή ολίσθησης.
4) Αυξάνουμε το μέτρο της δύναμης F. Ποια είναι η μέγιστη τιμή του
μέτρου της F, για την οποία δεν παρατηρείται ολίσθηση μεταξύ των
δύο σωμάτων;
5) Αν F= 23Ν να βρείτε την επιτάχυνση κάθε σώματος.
 7. Η ΤΡΙΒΗ ΟΛΙΣΘΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΣΤΑΤΙΚΗ ΤΡΙΒΗ

Έστω ένα σώμα μάζας m=5kg που ηρεμεί σε οριζόντιο επίπεδο, με

το οποίο εμφανίζει συντελεστή τριβής ολίσθησης μ=0,4 και
συντελεστή οριακής στατικής τριβής μs=0,5. Αν g=10m/s2:
i) Ποιο το μέτρο της οριακής στατικής τριβής και ποιο της τριβής
ολίσθησης;
ii) Στο σώμα ασκούμε οριζόντια δύναμη F. Να υπολογιστεί η ασκούμενη
τριβή, αν το μέτρο της δύναμης είναι:
α) F= 16Ν β) F=20Ν γ) F= 23Ν και δ)
F=27Ν.
iii) Το σώμα εκτοξεύεται οριζόντια με αρχική ταχύτητα υ0=3m/s, ενώ
ταυτόχρονα ασκείται πάνω του η δύναμη F=20Ν. Τι κίνηση
πραγματοποιεί;

8. ΟΤΑΝ Η ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ α ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΛΟΓΗ ΤΗΣ F

Ένα κομμάτι ξύλου με μάζα 2 Kg βρίσκεται σε οριζόντιο επίπεδο.

Εξασκώντας στο ξύλινο αντικείμενο οριζόντια δύναμη F,
διαπιστώνουμε ότι όταν F=8N τότε μόλις αρχίζει να κινείται με
ασήμαντη σταθερή ταχύτητα.

1) Με πόση επιτάχυνση θα κινηθεί, όταν F=20N και όταν F = 32N;

2) Να παρασταθεί γραφικά η επιτάχυνση (α) σε συνάρτηση της

δύναμης F.
 9. ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ Ή ΤΡΙΒΗΣ;

Σαν ένα πείραμα που αποδεικνύει την αρχή της αδράνειας των
σωμάτων χρησιμοποιείται πολύ συχνά το παρακάτω.
Πάνω σε ένα ποτήρι βάζουμε ένα βιβλίο και πάνω του ένα κέρμα.
Τραβώντας το βιβλίο, το κέρμα πέφτει στο ποτήρι, αφού θέλει να
διατηρήσει την κινητική του κατάσταση, δηλαδή παραμένει ακίνητο
και δεν συμμετέχει στην κίνηση του βιβλίου.
Είναι έτσι τα πράγματα; Και τι ακριβώς σημαίνει απότομα; Πόσο
απότομα; Ας δούμε ένα παράδειγμα.

Ένα κέρμα ηρεμεί πάνω σε ένα βιβλίο, με το οποίο παρουσιάζει

συντελεστές τριβής μs=μ=0,5, όπως στο σχήμα. Τι θα συμβεί αν
τραβήξουμε το βιβλίο προκαλώντας του επιτάχυνση:
α) α= 7m/s2 β) α΄= 4m/s2.
Δίνεται g=10m/s2.

ΛΥΣΗ:

Οι δυνάμεις που ασκούνται στο κέρμα φαίνονται στο σχήμα, όπου Ν η κάθετη
αντίδραση από το χαρτόνι και Τ η τριβή.

Εικόνα 1

Η δύναμη που μπορεί να επιταχύνει προς τα δεξιά το κέρμα είναι προφανώς η τριβή.
Αν το κέρμα κινηθεί μαζί με το βιβλίο, η ασκούμενη τριβή είναι στατική, ενώ αν
γλιστρήσει θα είναι τριβή ολίσθησης.
Αλλά η μεγαλύτερη τιμή της στατικής τριβής, είναι η οριακή τριβή με μέτρο:

Τ= μs·Ν = μs·mg

Συνεπώς και η μέγιστη επιτάχυνση που μπορεί να αποκτήσει το κέρμα, χωρίς να

γλιστρήσει πάνω στο βιβλίο, θα είναι:
ΣFx mαx= m·αmαx ή
Τορ=m·αmαx ή
μs·mg = m·αmαx ή
αmαx=μs·g = 5m/s2.

Αν λοιπόν το βιβλίο αποκτήσει επιτάχυνση α=7m/s2, το κέρμα δεν μπορεί να κινηθεί

μαζί του, αφού θα αποκτήσει μικρότερη επιτάχυνση 5m/s2 και θα πέσει «πιθανόν»
μέσα στο ποτήρι.
Στη δεύτερη όμως περίπτωση θα αποκτήσει την ίδια επιτάχυνση 4m/s2 με το βιβλίο,
θα κινηθούν μαζί και «θα φανεί» σαν να μην παρουσιάζει αδράνεια!!!
Συμπέρασμα; Μάλλον όχι πετυχημένο πείραμα για επιβεβαίωση της αδράνειας του
κέρματος…