| |






|
 MӢ ĐҪU

Các tӃ bào, các tә chӭc cӫa hӋ thӕng sӕng là 1 hӋ keo dӏ thӇ, bao gӗm nhiӅu
pha khác nhau.

Khái ni͟m: - dung dͣch, dung môi và ch̽t hòa tan

- h͟ dͣ th͛, pha phân tán & môi trư͵ng phân tán

Các hiӋn tưӧng điӋn đӝng hӑc xuҩt hiӋn khi:

1. Đһt vào hӋ 1 điӋn trưӡng không đәi  xuҩt hiӋn sӵ chuyӇn đӝng cӫa các
pha trong hӋ.

2. Khi các pha trong hӋ chuyӇn đӝng cơ hӑc  tҥo nên 1 điӋn thӃ trong hӋ
Thí nghiӋm cӫa Reis

1908, Reis là ngưӡi đҫu tiên phát hiӋn thҩy các hiӋn tưӧng điӋn đӝng hӑc khi
nghiên cӭu sӵ chuyӇn đӝng cӫa các hҥt đҩt sét dưӟi tác dөng cӫa dòng điӋn
1 chiӅu

ß
ChuyӇn đӝng cӫa hҥt
đҩt sét mang điӋn âm

ChuyӇn dӏch cӫa nưӟc

 


| |






|



 Các pha cӫa hӋ dӏ thӇ chuyӇn đӝng khi đһt vào
hӋ mӝt điӋn trưӡng








 ! Bҧn thân sӵ chuyӇn đӝng tương đӕi cӫa các
"



#$% pha trong hӋ dӏ thӇ tҥo ra 1 điӋn trưӡng trong hӋ
Đһt lên hӋ dӏ thӇ 1 điӋn trưӡng không đәi, các pha cӫa hӋ sӁ chuyӇn
đӝng

1.



Sӵ chuyӇn đӝng cӫa các hҥt cӫa pha phân tán trong điӋn trưӡng hưӟng tӟi
điӋn cӵc trái dҩu ± hiӋn tưӧng điӋn di.

2.



HiӋn tưӧng chuyӇn đӝng cӫa môi trưӡng phân tán dưӟi tác dөng cӫa điӋn
trưӡng tӟi điӋn cӵc cùng dҩu ± điӋn thҭm
R. ĐiӋn thӃ chҧy

Xuҩt hiӋn khi chҩt lӓng chuyӇn đӝng do tác dөng cӫa áp suҩt thuӹ tĩnh qua
các mao quҧn, hoһc qua các lӛ mà thành lӛ mang điӋn tích  sӵ chuyӇn
đӝng cӫa môi trưӡng phân tán tҥo nên 1 điӋn thӃ trong hӋ.
Đây là hiӋn tưӧng ngưӧc vӟi hiӋn tưӧng điӋn thҭm

P
 €. ĐiӋn thӃ lҳng

Xuҩt hiӋn giӳa lӟp trên và lӟp dưӟi cӫa hӋ dӏ thӇ trong quá trình lҳng các hҥt cӫa
pha phân tán dưӟi tác dөng cӫa trӑng lӵc.

P
|ác ion dương d͝ bͣ
hydrate hóa hơn nên
khó l͇ng hơn

Quá trình lҳng máu

&

'

()%
*
*+%
*,-
.
*
/
0
1
*


%23
43
45
'
/1
6
7(8%
45
'
 *

*+%
VV. BҦN CHҨT ĐV N THӂ ĐӜNG
1. %-9
%:
*
;
<,
=

ViӋc xuҩt hiӋn cӫa điӋn thӃ đӝng có liên quan tӟi sӵ tӗn tҥi cӫa các điӋn tích tӵ
do trên bӅ mһt cӫa pha phân tán.

Theo 2 cơ chӃ:
þ
 

thưӡng xҧy ra trên bӅ mһt cӫa phân tӱ protein or phân tӱ hӳu cơ do sӵ có
mһt cӫa các nhóm hydroxyl, cacboxyl, amin«
Von nghͣch: là nhӳng ion rӡi bӓ hҥt phân tán và đi vào dung dӏch
Von t̹o th͗: là các ion cӕ đӏnh trên bӅ mһt cӫa hҥt phân tán, và chúng sӁ xác
đӏnh dҩu cӫa điӋn tích bӅ mһt.
2. ?

 


Xét phân tӱ protein:
Do sӵ có mһt cùng lúc cӫa nhóm acid cũng như nhóm kiӅm, nên phân tӱ
protein là phân tӱ lưӥng cӵc.

NH2 NHRß
R R
COOH COO-

Trong dung dӏch acid, phân tӱ protein giӳ vai trò là ion dương

NH2 NHRß
R ß HCl R ß Cl-
COOH COOH

Trong dung dӏch kiӅm, phân tӱ protein giӳ vai trò là 1 ion âm,

NH2 NH2
R ß NaOH R ß Naß ß H2O
COOH COO-
KӃt quҧ cӫa quá trình ion hoá các nhóm ±NH2 và ±COOH tҥo ra 2
loҥi ion:

1. Von tҥo thӃ, nҵm trên bӅ mһt pha phân tán

2. Von nghӏch nҵm trong môi trưӡng phân tán

>>> Xuҩt hiӋn lӟp điӋn kép, các điӋn tích đã bӏ phân ly mһc dù toàn bӝ
hӋ vүn trung hoà vӅ điӋn.

|&-
7>
#?4
*
@A4
Von tҥo thӃ
ß
Toàn bӝ ion tҥo thӃ nҵm trên bӅ
mһt hҥt keo
Nhӳng ion ngưӧc dҩu chia
thành 2 lӟp: lӟp thӭ nhҩt cách Von nghӏch
bӅ mһt hҥt keo 1 khoҧng d cӥ
kích thưӟc phân tӱ, và đưӧc
giӳ sát bӅ mһt hҥt keo nhӡ lӵc
hút tĩnh điӋn ± tҥo nên lӟp hҩp
phө.
Lӟp thӭ hai: chuyӇn đӝng tӵ do
trong môi trưӡng phân tán, tҥo
thành lӟp khuӃch tán. F

d- kích thưӟc lӟp điӋn kép

E ± thӃ nhiӋt đӝng t

 ¼
3B t *


t' điӋn thӃ -hay còn gӑi là điӋn thӃ ß

điӋn đӝng, chӍ xuҩt hiӋn do quá
trình chuyӇn đӝng cӫa các pha
trong hӋ dӏ thӇ.

t' điӋn thӃ - hay bưӟc nhҧy thӃ

xuҩt hiӋn giӳa lӟp hҩp phө và lӟp
khuӃch tán

ĐiӋn thӃ này hình thành trên ranh

giӟi giӳa màng dung môi cӵc F
mӓng (lӟp hҩp phө) trên bӅ mһt
cӫa hҥt và toàn bӝ phҫn còn lҥi
cӫa chҩt lӓng t

Nhӳng yӃu tӕ ҧnh hưӣng đӃn t điӋn thӃ

Bҩt cӭ yӃu tӕ nào ҧnh hưӣng đӃn lӟp điӋn kép đӅu ҧnh hưӣng đӃn
t điӋn thӃ:
-Nӗng đӝ các ion trong hӋ
-NhiӋt đӝ dung dӏch
-Bҧn chҩt môi trưӡng phân tán: lӟp điӋn kép chӍ có thӇ tӗn tҥi trong môi
trưӡng phân cӵc và tӹ lӋ thuұn vӟi mӭc đӝ phân cӵc cӫa môi trưӡng.
 VVV. NGUYÊN TҲC CӪA PP ĐV N DV

Pp điӋn di dùng đӇ:

Tách chiӃt , phân tích thành phҫn hӛn hӧp protein
Nghiên cӭu tính di đӝng cӫa các hҥt, tӃ bào hoһc bào quan trong điӋn trưӡng 
tính chҩt điӋn hoá cӫa bӅ mһt đӕi tưӧng nghiên cӭu.

 
()%
*
:
Mӝt hҥt mang điӋn tích q đһt trong điӋn trưӡng đӅu E sӁ chӏu lӵc tác dөng fV

fV = qE

Dưӟi tác dөng cӫa điӋn trưӡng, các hҥt tích điӋn dương chuyӇn đӝng cùng
chiӅu điӋn trưӡng, các hҥt tích điӋn âm chuyӇn đӝng ngưӧc chiӅu.
Có 2 loҥi hҥt mang điӋn:
‡Các ion dương hoһc âm phân ly tӯ các phân tӱ chҩt điӋn phân (acid, kiӅm,
muӕi tan trong nưӟc)
‡Các hҥt keo, vi khuҭn, hӗng cҫu, bҥch cҫu, các phân tӱ protein«

Vұn tӕc chuyӇn đӝng cӫa các hҥt trong điӋn trưӡng đӅu:


i
Ò-quãng đư͵ng chuy͛n đͱng, t- th͵i gian

Tác dөng lên hҥt còn có lӵc ma sát: fms=fv

Ð ± h͟ sͩ ma sát, phͽ thuͱc vào kích thưͳc, hình d̹ng phân t΅ và đͱ nhͳt môi
trư͵ng)

Khi hҥt chuyӇn đӝng đӅu : qE = fv  v = qE/f

Công thӭc Stokes (đӕi vӟi hҥt hình cҫu), hӋ sӕ ma sát
f=6› r -đӝ nhӟt; r-bán kính hҥt

Ta có:


 (1)
œ› ]

HӋ sӕ U=v/E=q/f - đӝ linh đӝng điӋn di

Toác ñoä ñieän di tyû leä thuaän vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng.
Đӝ linh đӝng U có giá trӏ bҵng tӕc đӝ điӋn di v khi cưӡng đӝ điӋn trưӡng E
bҵng 1 đơn vӏ.
Maët khaùc, ta có mӕi liên hӋ (2)
 


] ]

- hҵng sӕ điӋn môi cӫa dung dӏch,
 Thay (2) vào (1), ta có:

 œ›

 ] 
|6%
C
DE#-@E/F@
œ›


Theo đó, nӃu biӃt tӕc đӝ điӋn di v cӫa hҥt (các thông sӕ , V, E coi như đã
biӃt), có thӇ tính đưӧc t' điӋn thӃ .
 
|'
4(G%
4'4
*





7E%
-%
H
I
E

2. K
*






7J
'
&
%'
 1. ĐiӋn di trong dung dӏch tӵ do

Bӝ phұn chính: cuvet hình chӳ U

Dưӟi tác dөng cӫa điӋn trưӡng, các hҥt sӁ chuyӇn đӝng tӟi các điӋn
cӵc trái dҩu vӟi chúng  ranh giӟi giӳa dung dӏch nghiên cӭu và dung
dӏch đӋm sӁ chuyӇn đӝng.

Quãng đưӡng đi cӫa mӛi loҥi hҥt sӁ phө thuӝc vào điӋn tích cӫa hҥt 
mӛi hҥt sӁ ӭng vӟi 1 vӏ trí riêng.
Chөp ҧnh cuvet ӣ nhӳng thӡi điӇm khác nhau (t1, t2)  ӭng vӟi quãng
đưӡng dӏch chuyӇn trong thӡi gian ǻt sӁ tính đưӧc vұn tӕc điӋn di  đӝ
linh đӝng điӋn di cӫa hҥt.
ĐiӋn di trong dung dӏch tӵ do cho phép xác đӏnh:

1. Đӝ linh đӝng
2. ĐiӇm đҷng điӋn
R. Nhұn dҥng protein
€. Phát hiӋn nhӳng thay đәi hóa hӑc trong phân tӱ protein

ĐiӋn di trong dung dӏch tӵ do đóng vai trò quan trӑng trong nghiên cӭu
protein.
 



7J
'
&
%'

Dung dӏch nghiên cӭu đưӧc làm әn đӏnh trên các giá. Các giá әn đӏnh là
tinh bӝt, thҥch, gel, polyacrilamit «

ĐiӋn di trên giҩy: phә biӃn và có nhiӅu ӭng dөng

Nguyên lý cӫa điӋn di trên giҩy giӕng vӟi điӋn di trong dung dӏch tӵ do:
dung dӏch nghiên cӭu đưӧc chҩm trên giҩy như mӝt giá mang. Các hҥt
mang điӋn sӁ chuyӇn đӝng vӅ phía điӋn cӵc trái dҩu.
-
ß
 Nhuӝm màu:
Cӕ đӏnh và nhuӝm màu bҵng phҭm
nhuӝn thích hӧp.
Đӏnh tính và đӏnh lưӧng protein thông
qua các vӃt protein trên giҩy.

Ӭng dөng: phân tích các thành phҫn và tách

chiӃt protein, DNA«



3E
L-  ± hӋ thӕng giҧi trình tӵ CEQ 8000
Tách ADN trên cӝt mao quҧn và phát hiӋn bҵng huǤnh quang

Gel tách mүu

HӋ 8 mao quҧn, thành mao quҧn đưӧc phӫ hóa chҩt giúp gӍam thiӇu sӵ
bám dính cӫa ADN.
Hoҥt đӝng tӵ đӝng tӯ viӋc bơm gel tӟi phân tích kӃt quҧ.

Ӭng dөng:
-Giҧi trình tӵ ADN
-So sánh giҧi trình tӵ gen
-Đӏnh lưӧng ADN«

ĐiӋn di mao quҧn

 R.K
*


Có sӵ hӛ trӧ cӫa kính hiӇn vi.

Đưӧc sӱ dөng đӇ xác đӏnh thӃ điӋn đӝng cӫa các hҥt có kích thưӟc nhӓ
(các hҥt keo sinh vұt, tӃ bào đӝng thӵc vұt, vi khuҭn, hӗng cҫu«)

Qua kính hiӇn vi có thӇ quan sát đưӧc sӵ chuyӇn đӝng cӫa các hҥt
riêng lҿ  tính đưӧc tӕc đӝ di chuyӇn cӫa hҥt dưӟi tác dөng cӫa điӋn
trưӡng trong các điӅu kiӋn thí nghiӋm cө thӇ.
ĐV N THӂ - ĐV N ĐӜNG HӐC CӪA CÁC ĐӔV TƯӦNG
SVNH VҰT
Nhӡ vi điӋn di, tính chҩt điӋn hoá hӑc đһc trưng cӫa màng tӃ bào or bӅ mһt các
cҩu trúc sinh vұt khác đã đưӧc nghiên cӭu.
t' *

Ӣ mӝt sӕ loҥi tӃ bào,  

Tӕc đӝ điӋn di cӫa tӃ bào hӗng cҫu nguyên vҽn thưӡng là 1 đҥi lưӧng cӕ đӏnh
 thӃ điӋn đӝng trên bӅ mһt hӗng cҫu đưӧc xác đӏnh bӣi *
;
I
J
cӫa bӅ mһt, và các loҥi protein thưӡng không có khҧ năng hҩp phө lên bӅ
mһt hӗng cҫu

Giá trӏ thӃ điӋn đӝng ӣ hӗng cҫu cӫa cùng 1 loài thưӡng có giá trӏ cӕ đӏnh.
VD: hӗng cҫu cӫa ngưӡi da trҳng, da vàng hay da đen đӅu giӕng nhau;
nhưng giá trӏ này ӣ các loài khác nhau lҥi rҩt khác nhau.
 t' điӋn thӃ cӫa hӗng cҫu ӣ các loài đӝng vұt có vú khác nhau trong dung
dӏch đӋm photphat pH=7,€ đҷng trương


 t-điӋn thӃ

(mV)
›




   



œ 
  
   
   œ
 

t' điӋn thӃ chӍ thay đәi khi có sӵ thay đәi thành phҫn hoá lý cӫa chính bҧn
thân bӅ mһt tӃ bào  DI
3!
*M
%'
7H

*
*+%
N
*+%
/O

(8%
#1
&-
-
<
#P

Ӣ mӝt sӕ khác (vi sinh vұt), t' điӋn thӃ thay đәi phө thuӝc vào tính chҩt hoá lý
cӫa môi trưӡng

Q
*R%
*

Phҧn ánh tính chҩt hoá lý cӫa bӅ mһt tӃ bào

Đưӧc xác đӏnh bҵng phương pháp vi điӋn di.

ĐiӇm đҷng điӋn cӫa hӗng cҫu ӣ pH= 1,7.

Khi bӏ tәn thương hay bӏ thay đәi thành phҫn hoá hӑc do sӵ hҩp phө
cӫa các loҥi protein  điӇm đҷng điӋn cӫa hӗng cҫu thay đәi.
 ӬNG DӨNG CÁC HV N TƯӦNG ĐV N ĐӜNG HӐC
TRONG Y HӐC

Cho tӟi nay, hiӋn tưӧng điӋn đӝng hӑc đã đưӧc sӱ dөng rӝng rãi trong y
hӑc.
¿í dͽ:

Làm tăng khҧ năng thâm nhұp thuӕc qua da

Dùng dòng điӋn 1 chiӅu, trưӟc hӃt tҥo 1 dòng chҩt lӓng đi qua các lӛ cӫa
da (trưӟc đó trong các lӛ này thưӡng có điӋn tích và không khí). Khi các lӛ
này đưӧc ngҩm đҫy dung dӏch thuӕc thì thuӕc sӁ thâm nhұp vào trong
qua các lӛ bҵng cách khuӃch tán.
Giҧi thích quá trình chuyӇn đӝng cӫa bҥch cҫu tӟi các vùng bӏ viêm

Ӣ vùng bӏ viêm thưӡng xҧy ra các quá trình phân hӫy cҩu trúc tӃ bào
(protein, hydratcacbon, lypoprotein«). Như vұy, lưӧng phân tӱ chӫ yӃu là
các acid hӳu cơ; tұp trung nhiӅu ion Kß  sӵ thay đәi pH môi trưӡng.
Vùng bӏ viêm sӁ tích điӋn dương so vӟi vùng khác (100 -150 mV ).
Bҥch cҫu trong mao quҧn ӣ sát vùng bӏ viêm sӁ đi ra khӓi thành mao
quҧn vào mô và hưӟng vӅ vùng bӏ viêm theo gradien điӋn thӃ«