16ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός

Χημείας

Διάρκεια διαγωνισμού 3 ώρες.

Μην ξεχάσετε να γράψετε ευανάγνωστα, στο χώρο που θα καλυφθεί

αδιαφανώς, το όνομα σας, τη διεύθυνση σας, τον αριθμό του
τηλεφώνου σας, το όνομα του σχολείου σας, την τάξη σας, το όνομα
του Καθηγητή Χημείας στο σχολείου σας και τέλος την υπογραφή
σας.

Να καλύψετε τα στοιχεία σας, αφού προηγούμενος πιστοποιηθεί η

ταυτότητα σας κατά την παράδοση του γραπτού σας.

Για κάθε ερώτηση του 1ου Μέρους μια και μόνον απάντηση από τις
τέσσερις ή πέντε
αναγραφόμενες είναι σωστή. Να την επισημάνετε και να γράψετε το
γράμμα της σωστής
απάντησης (Α, Β, Γ, Δ) στον πίνακα της σελίδας 8. ΔΙΧΩΣ
ΣΧΟΛΙΑ. Για τις αιτιολογήσεις του 2ου Μέρους στους πίνακες της
σελίδας 9.

Προσοχή:
Οι σελίδες 8 και 9 με τις Απαντήσεις των Ερωτήσεων Πολλαπλής
Επιλογής και των αιτιολογήσεων Σωστού Λάθους πρέπει να
επισυναφθεί στο Τετράδιο των Απαντήσεων.

Κάθε σωστή απάντηση του 1ου Μέρους λαμβάνει 2 μονάδες. Ο

προβλεπόμενος μέσος χρόνος απάντησης για κάθε ερώτηση είναι
περίπου 3 min. Επομένως δεν πρέπει να καταναλώσετε περισσότερο
45 min για το μέρος αυτό. Αν κάποια ερώτηση σας προβληματίζει
ιδιαίτερα, προχωρήστε στην επόμενη και επανέλθετε, αν έχετε
χρόνο. Τα ανάλογα συμβαίνουν και για το 2ο Μέρος των
Αιτιολογήσεων σωστού - λάθους. Ο μέσος χρόνος είναι 3 min για
κάθε αιτιολόγηση, σε συνολικό χρόνο 30 min. Οι μονάδες για κάθε
θέμα αιτιολόγησης σωστού λάθους είναι 2 μονάδες. Στο 3ο Μέρος
των Ασκήσεων αφιερώνεται ο υπόλοιπος χρόνος.

Οι απαντήσεις για τα προβλήματα του 3ου Μέρους θα γραφούν στο

τετράδιο των απαντήσεων. Ο βαθμοί για τα προβλήματα του 3ου
Μέρους είναι συνολικά 50.

ΣΥΝΟΛΟ ΒΑΘΜΩΝ = 100

Προσπαθείστε να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα.
 Θα βραβευθούν οι μαθητές με τις συγκριτικά καλύτερες επιδόσεις.
Ο χρόνος είναι περιορισμένος και επομένως διατρέξτε γρήγορα όλα
τα ερωτήματα και αρχίστε να απαντάτε από τα πιο εύκολα για σας.

ΦΥΣΙΚΕΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ
Ο αριθμός Ανogadro, ΝΑ = 6,022‧1023 mol-1.
H σταθερά Faraday, F = 96487 C‧ mol-1.
Σταθερά αερίων R = 8,314 510 (70) J‧K-1‧mol-1 = 0,082 L‧atm‧
mol-1‧ K-1.
Μοριακός όγκος αερίου σε ΚΣ Vm = 22,4 L.
1 atm = 760 mmHg.
Kw = 10-14 mol2‧L-2 στους 25 °C.

Σχετικές ατομικές μάζες (ατομικά βάρη

Η=1 C =12 Ο = 16 Ν =14

Μg = 24 S = 32 Cl = 35,5 Να = 23
Ζn = 65,4 Βr = 80 I =127 Cu = 63,5

1ο ΜΕΡΟΣ - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

1. Το βορικό οξύ, Β(ΟΗ)3, σε υδατικά διαλύματα συγκεντρώσεων

μικρότερων ή ίσων με 0,025 M συμπεριφέρεται ως μονοβασικό
οξύ κατά Lewis:

Β(ΟΗ)3 (aq) + H2O(l) ⇄ B(OH)4-(aq) + H+(aq)

με Κ = 1 0-9 . Το pΗ ενός διαλύματος Β(ΟΗ)3 0,001 M είναι:
α. 3,0, β. 4,5
γ. 5,0, δ. 6,0

2. Ποιο ή ποια από τα ακόλουθα μόρια και ιόντα έχει ένα

ασύζευκτο ηλεκτρόνιο;
(Ατομικοί αριθμοί: Η = 1, C = 6, Ν = 7, 0 = 8 )
Α: μονοξείδιο του αζώτου Β: νιτρικό ανιόν Γ: όξινο
ανθρακικό ανιόν
α. Μόνο το Α
β. Μόνο το Β
 γ. Μόνο το Γ
δ. Τα Β και Γ

3. Κατά τη διάλυση ενός μείγματος Ζn(s) και ΖηΟ(s) σε

υδροχλωρικό οξύ παράγονται φυσαλίδες αερίου:
α. Η2 , β. O2, γ.Cl2, δ. HOCl.

4. 10 gr μείγματος βουτανίου (Μr = 58) και 2-βουτενίου (Mr = 56)

αντιδρούν στοιχειομετρικά με 8,0 gr βρωμίου (Αr = 80). Η στα
εκατό (%) κατά βάρος σύσταση του αρχικού μείγματος είναι:
α. 20%βουτάνιο - 80% 2-βουτένιο.
β. 46%βουτάνιο - 54% 2-βουτένιο.
γ. 72%βουτάνιο - 280/ο 2-βουτένιο.
δ. 98%βουτάνιο - 2% 2-βουτένιο.

5. Ποιο από τα επόμενα θα έχει μεγαλύτερο de Broglie μήκος κύματος:

α. πρωτόνιο κινούμενο με 1.000 m/sec.
β. ηλεκτρόνιο κινούμενο με 10.000 m/s.
γ. ηλεκτρόνιο κινούμενο με 1.000 m/s.
δ. πρωτόνιο κινούμενο με 10.000 m/s.

6. Σε κλειστό δοχείο σε θερμοκρασία 1000 Κ έχει αποκατασταθεί

η ισορροπία:
CaCO3(s) ⇄ CaO(s) + CO2(g)
Στην κατάσταση ισορροπίας υπάρχουν 0,50 mol CaCO3, 0,20
mol CaO και 0,20 mol CΟ2. Στο δοχείο εισάγονται 0,10 mol
CΟ2. Μετά την αποκατάσταση της νέας ισορροπίας στην ίδια
θερμοκρασία, στο δοχείο υπάρχουν:
α. 0,15 mol CΟ2 β. 0,10 mol CΟ2 γ. 0,08 mol CΟ2 δ.
0,20 mol CΟ2

7. Το pΗ ενός κορεσμένου διαλύματος Ρb(ΟΗ)2 στους 25 °C είναι

9. Η διαλυτότητα του Ρb(ΟΗ)2 σε mol/L, διαλύματος είναι:
α. 10-9, β. 10-5, γ. 5‧10-6 δ. 5‧10-9

8. Κατά τη διάλυση 0,02 mol Να σε Η2Ο σχηματίζονται 200 mL

διαλύματος. Το ρΗ του διαλύματος είναι:
α. 13, β. 8, γ. 7, δ. 1

9. Κατά την πυρηνική αντίδραση:

 235 1 236 143 1
92 U + 0n → 92 U → 56 Ba + X + 0n

Το στοιχείο Χ που δημιουργείται ανήκει στην:

α. 1η ομάδα του Περιοδικού Πίνακα
β. 8η ομάδα του Περιοδικού Πίνακα
γ. 2η ομάδα του Περιοδικού Πίνακα
δ. 18η ομάδα του Περιοδικού Πίνακα

10. Το ραδιοϊσότοπο του υδρογόνου τρίτιο, 3Η, χρησιμοποιείται

στην εύρεση του χρόνου σφραγίσματος φιάλης κρασιού και έχει
χρόνο ημιζωής 12,3 χρόνια. Σε ένα τέτοιο μπουκάλι υπάρχουν
3‧10-14 gr τριτίου. Η μάζα του τριτίου μετά από 49,2 χρόνια
είναι:
α. 6‧10-14 gr
β. 1,50‧10-14 gr
γ. 3,75‧10-15 gr
δ. 1,875‧10-15 gr

11. Αναμειγνύουμε ίσους όγκους διαλυμάτων της ίδιας

συγκέντρωσης των παρακάτω ουσιών. Ρυθμιστικό διάλυμα
προκύπτει όταν αναμειγνύονται διαλύματα:
α. αιθανικού και μεθανικού οξέος
β. αμμωνίας και μεθυλαμίνης
γ. υδροχλωρικού οξέος και χλωριούχου νατρίου
δ. αμμωνίας και χλωριούχου αμμωνίου

12. Η αντίδραση: Ν02(g) + CO(g) → CΟ2(g) + ΝΟ(g) ακολουθεί τον

μηχανισμό:
Ν02(g) + Ν02(g) → Ν03(g) + Ν0(g) (αργή)
Ν03(g) + CO(g) → CO2(g )+ Ν02(g) (γρήγορη)
Ο Νόμος Ταχύτητας είναι ως προς το CΟ:
α. πρώτης τάξης, β. μηδενικής τάξης, γ. δεύτερης
τάξης, δ. τάξης ½

13. Τα διαλύματα δύο αλάτων, ΝαΑ και ΝαΒ αντίστοιχα έχουν την
ίδια θερμοκρασία και ίσες συγκεντρώσεις. Το διάλυμα του ΝαΑ
έχει μεγαλύτερη τιμή pΗ. Από τα δύο οξέα ΗΑ και ΗΒ
ισχυρότερο είναι:
α. το ΗΑ, β. το ΗΒ, γ. Είναι της ίδιας ισχύος, δ. Δεν
επαρκούν τα στοιχεία για να απαντήσουμε

14. Τα ηλεκτρόνια της εξωτερικής στιβάδας του ατόμου του Ca

με ατομικό αριθμό 20, που βρίσκεται σε θεμελιώδη
ηλεκτρονική κατάσταση περιγράφονται με τις εξής τετράδες
κβαντικών αριθμών (n, l, ml, ms):
 α. (4, 1, 0, +1/2), (4, 1, 0, -1/2)
β. (4, 0, 0, +1/2), (4, 0, 0, -1/2)
γ. (4, 1, -1, +1/2), (4, 1, 0, -1/2)
δ. (4, 0, 1, +1/2), (4, 1, 1, -1/2)

15. Υδατικό διάλυμα περιέχει 0,320 Μ ΗClΟ και 0,010 M ΝaClΟ.

Η σταθερά ιον(τ)ισμού του υποχλωριώδους οξέος είναι Κa =
3,2‧10-8. Το διάλυμα έχει pΗ:
α. ίσο με 7, β. μικρότερο του 7, γ. μεγαλύτερο του
7, δ. ίσο με 14

2ο ΜΕΡΟΣ - Ερωτήσεις τύπου σωστό - λάθος με σύντομη

αιτιολόγηση

1. Το σημείο βρασμού του ΗΒr είναι -35 °C και του ΗΙ - 67 oC.

2. Οι ενθαλπίες εξουδετέρωσης του ΝaΟΗ(aq) με ΗCl(aq) και

με CΗ3CΟΟΗ(aq) είναι - 57,1 kJ/mol και - 54,6 kJ/mol
αντίστοιχα.

3. Σε κάθε υποστιβάδα αντιστοιχούν 2‧(2l+1) ηλεκτρόνια (όπου l

είναι ο αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός).

4. Στην αντίδραση: Cl2 + 2 ΝaΟΗ → ΝaClΟ + ΝαCl + Η2Ο

το οξειδωτικό είναι το Cl2 ενώ το αναγωγικό το ΝaOH.

5. Προσθήκη ΝΗ4Cl(s) σε ΝΗ3(aq) προκαλεί ελάττωση του pΗ του

διαλύματος της αμμωνίας.

6. Η σταθερά ταχύτητας για μια αντίδραση μηδενικής τάξης Α

→ προϊόντα είναι 4‧10-2 mol‧L-1‧s-1. Αν η αρχική
συγκέντρωση του Α είναι ίση με 0,5 mol‧L-1 τότε η
συγκέντρωση του μετά την πάροδο 25 s είναι ίση με 0,5 mol‧L-
1
.

7. Η ΝΗ3( l ) είναι λιγότερο πτητική από την ΡΗ3( Ι ).

8. Ένα υδατικό διάλυμα με pΗ = 7 στους 37 °C είναι όξινο.

9. Το στοιχείο Χ έχει στη θεμελιώδη κατάσταση 2 ασύζευκτα

(μονήρη) ηλεκτρόνια στην 3d υποστιβάδα. Ο μέγιστος δυνατός
ατομικός αριθμός του Χ είναι 22.
 10. Το στοιχείο με ατομικό αριθμό ίσο με 30 ανήκει στον τομέα 5.

3ο ΜΕΡΟΣ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

1. Κατά τη θέρμανση σε ανοιχτό δοχείο ΝαΗSΟ4(s)

απελευθερώνεται νερό και σχηματίζεται «πυροθειϊκό» νάτριο
σύμφωνα με την αντίδραση:
150 − 200 o C
2ΝαΗSO4(s)   → Na2S2O7(s) + H2O(g)

Παρατεταμένη θέρμανση οδηγεί στην έκλυση SO3(g) και

απομένει και στερεό θειικό νάτριο. Δείγμα 2,6 gr όξινου θειικού
νατρίου θερμάνθηκε έντονα και τα αέρια προϊόντα διοχετεύθηκαν
ποσοτικά με ρεύμα αδρανούς αερίου σε δοχείο που περιείχε 100
mL H2O. Το υδατικό διάλυμα που προέκυψε, αραιώθηκε μέχρις
όγκου 250,00 mL και το pΗ του μετρήθηκε ίσο με 1,4 (10-1,4 ≃
0,04).
Ζητούνται:
α) Να υπολογιστεί η % νν/w περιεκτικότητα σε θείο του στερεού
υπολείμματος, που απέμεινε μετά από τη θέρμανση του
δείγματος όξινου θειικού νατρίου, αν δίνεται ότι αυτό δεν
περιείχε υδρογόνο.
β) Να γραφούν οι ηλεκτρονικοί τύποι κατά Lewis των: SO42-,
S2O72-, SO3.
Δίνεται ότι, το πρώτο στάδιο ιον(τ)ισμού του θειικού οξέος
γίνεται πλήρως, ενώ η σταθερά ιον(τ)ισμού του δεύτερου είναι Κ2
= 0,012 mol‧L-1. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr (Η) = 1,
Α r (Ο) = 16, Α r (Νa) = 23, Α r (S) = 32 .
(μονάδες14)

2. Προκειμένου να βρεθεί η καθαρότητα δείγματος που περιέχει

ΒαFeO4 0,240 gr αυτού αντέδρασαν με περίσσεια διαλύματος
υδροχλωρικού οξέος, ΗCl(aq). Το Cl2 που παράγεται οξειδώνει
περίσσεια ΚΙ και το ιώδιο (Ι2) το οποίον παράγεται χρειάζεται
26,20 mL, διαλύματος S2O3-2 συγκέντρωσης 0,100 Μ για να
αναχθεί σε ανιόντα ιωδίου, I-.

α) Να βρεθεί η % καθαριότητα του δείγματος ΒαFeO4 και

β) να υπολογιστούν οι στοιχειομετρικοί συντελεστές στις

παρακάτω αντιδράσεις που αναγράφονται τα αντιδρώντα και τα
προϊόντα.
3+ 2+ -
i) BaFeO 4(s) + HCl (aq) → Cl2 (aq) + Fe (aq) + Ba (aq) + Cl (aq) + H2O (l)

- -
ii) Cl2 (aq) + I (aq) → Cl (aq) + I2 (aq)

iii) I2 (aq) + S2O3 2- (aq) → S4O6 2- (aq) + I- (aq)

 Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Ar Βa = 137,33, Ar O =
16, Ar Fe = 55,845 και οι αντιδράσεις με τα αντιδρώντα και
προϊόντα.

3. Μία ποσότητα ενός άκυκλου αέριου υδρογονάνθρακα Α

διοχετεύεται σε διάλυμα Βr2 σε CCl4, οπότε αυξάνεται η μάζα του
διαλύματος κατά 0,042 gr. Μετά την πλήρη απομάκρυνση του
τετραχλωράνθρακα [CCl4,] και της περίσσειας ποσότητας
βρώμιου (Βr2), απομονώνεται ελαιώδες υγρό, που η μάζα του
βρέθηκε ίση με 0,202 gr.
α) Να προσδιοριστεί ο συντακτικός τύπος του υδρογονάνθρακα Α
και
β) να γραφούν οι εξισώσεις των αντιδράσεων στο παρακάτω
διάγραμμα ροής.

Br2 / CCl4 KOH / αλκοολικό / θέρμανση

A  → B   → Γ
Η2SO 4 / HgSO4
  → Δ

H2 / Ni Η2SO 4 / θέρμανση
Δ  → Ε    → Α
(μονάδες 10)

4. Το δραστικό συστατικό του φαρμακευτικού σκευάσματος Αntadix

είναι το δισουλφίδιο της τετρααιθυλθειοουράμης.

S S
|| ||
(C2H5)2N-C-S-S-C-
N(C2H5)2
Το θείο που περιέχεται σε 0,432 gr του Αntadix οξειδώθηκε προς
SO2, το οποίο στη συνέχεια αντέδρασε με Η2O2 προς σχηματισμό
Η2SΟ4. Το σχηματιζόμενο Η2SO4 τιτλοδοτήθηκε με 22,10 mL
διαλύματος ΚΟΗ 0,0373 Μ. Να υπολογίσετε την περιεκτικότητα
στα εκατό (%) του σκευάσματος Αntadix στο δραστικό
συστατικό.

(μονάδες 6)

5. Οι πρωτοταγείς αλκοόλες οξειδώνονται από όξινα διαλύματα

ΚΜnO4 προς κορεσμένα μονοκαρβονικά οξέα

5RCΗ2ΟΗ + 4ΜnΟ4- + 8Η+ → 5RCΟΟΗ + 4Μn2+ +

9Η2O

15 gr κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης Α οξειδώνονται από

διάλυμα ΚΜnO4 οξινισμένου με H2SO4 και το οργανικό προϊόν Β
απομονώνεται κατάλληλα σε ποσοστό 80%.
Το Β διαλύεται στο Η2O και το διάλυμα αραιώνεται σε όγκο 2 L
και έχει pΗ = 3.
Το Β εξουδετερώνεται πλήρως με προσθήκη στερεού ΝaΟΗ και
το διάλυμα που προκύπτει έχει όγκο 2 L και pΗ = 9.

α) Να βρεθεί ο μοριακός τύπος της αλκοόλης Α.

β) Να γραφούν οι χημικές εξισώσεις όλων των αντιδράσεων.
γ) Είναι σωστό η λάθος ότι η Α μπορεί να παρασκευασθεί ως
κύριο προϊόν προσθήκης Η2O σε όξινο περιβάλλον στο προπένιο;
Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας γράφοντας και τη σχετική
χημική εξίσωση.

(μονάδες 10)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ 16ΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ

ΜΑΘΗΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΧΗΜΕΙΑΣ

1Ο ΜΕΡΟΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ

ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

1δ 4γ 7γ 10δ 13β
2α 5γ 8α 11δ 14β
3α 6δ 9δ 12β 15β

2Ο ΜΕΡΟΣ – ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΣΩΣΤΟ- ΛΑΘΟΣ

1. Λάθος. Και τα δύο δεν σχηματίζουν δεσμούς υδρογόνου. Άρα

θα έχει μεγαλύτερο σημείο βρασμού το σώμα με το
μεγαλύτερο μοριακό βάρος δηλαδή το ΗΙ.

2. Σωστό. Οι αντιδράσεις εξουδετέρωσης είναι εξώθερμες και

πραγματοποιούνται μεταξύ ιόντων. Στην
εξουδετέρωση όμως με CH3COOH (ασθενές οξύ) θα
πρέπει το οξύ πρώτα να ιοντιστεί και στη συνέχεια να
αντιδράσει με το ΝαΟΗ. Κατά τον ιοντισμό του
 (ενδόθερμη αντίδραση) απορροφάται θερμότητα, σε
αντίθεση με το HCl που είναι σε πλήρη ιοντισμό
(ισχυρό οξύ). Έτσι η ενθαλπία εξουδετέρωσης με το
CH3COOH θα είναι μικρότερη απ ότι με το HCl αφού
απορροφά θερμότητα για τον επιπλέον ιοντισμό του.

3. Σωστό. Γιατί για l = 0 έχουμε την υποστιβάδα s με 2

ηλεκτρόνια, με l = 1 την p με 6 ηλεκτρόνια, με l = 2
την d με 10 ηλεκτρόνια και με l = 3 την f με 14
ηλεκτρόνια. Σε κάθε υποστιβάδα έχουμε (2l + 1)
τροχιακά, άρα 2 (2l + 1) ηλεκτρόνια.

4. Λάθος. Το μόνο στοιχείο που μεταβάλλει τον Α.Ο του είναι το

χλώριο. Το ένα άτομο του οξειδώνεται από 0 → 1
στο CIO- και το άλλο άτομο του μορίου του ανάγεται
από
0 → -1 στο CI-). Ο Α.Ο των ατόμων στο NaOH δεν
μεταβάλλεται.

5. Σωστό. Το NH4CI είναι οξύ κατά Bronsted και Lowry

(προέρχεται από ασθενή βάση με ισχυρό οξύ). Το ιόν
NH+4 είναιωση του pH.

6. Λάθος. Είναι:
ΔC C − C0 C ⋅ 0,5
− =k⇒− =k⇒ − = 4 ⋅ 10 −2 ⇒ C = −0,5mol/L
Δt Δt 25
.
Αρνητική συγκέντρωση δεν έχει φυσική σημασία. (Η
αντίδραση έχει τελειώσει).

7. Σωστό. Το άζωτο και ο φώσφορος ανήκουν στην ίδια ομάδα

του Π.Π, τη 15η. Τα μόρια όμως της αμμωνίας
αναπτύσσουν δεσμούς υδρογόνου. Αν και μικρότερου
μοριακού βάρους, λόγω των δεσμών υδρογόνου, θα
είναι λιγότερο πτητική από τη φωσφίνη.

8. Λάθος. Η αντίδραση ιοντισμού είναι ενδόθερμη. Άρα στους

37οC το νερό ιοντίζεται σε μεγαλύτερο ποσοστό (η
αύξηση της θερμοκρασίας μετατοπίζει τη θέση
ισορροπίας προς τα δεξιά αφού είναι ενδόθερμη). Άρα
ΚW >10-14 οπότε [H3O+]⋅[ΟΗ-] >10-14 και [H3O+] >10-7
οπότε pH < 7.
 9. Λάθος. Σύμφωνα με τον κανόνα του Hund τα στοιχεία με 2
ασύζευκτα ηλεκτρόνια στην 3d υποστιβάδα είναι: Ένα
με 2 ηλεκτρόνια στην 3d (το 22Τi ) και ένα με 8
ηλεκτρόνια στην 3d (το 28Ni ).

10. Λάθος. Η δομή του είναι [Ar ] 4s23d10. Πρόκειται για τον
ψευδάργυρο, ( 30Ζn ) ο οποίος ανήκει στον τομέα d,
αφού το τελευταίο ηλεκτρόνιο του συμπληρώνει την
3d υποστιβάδα.

3ο ΜΕΡΟΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

1. α) Η θέρμανση του NaHSO4 τελικά σχηματίζει πυροθειϊκό και θειϊκό νάτριο

από στερεές

ουσίες και τριοξείδιο του θείου αέριο το οποίο γίνεται με νερό θειικό οξύ.

2,6
Έχουμε 2,6 gr ή 120 mol NaHSO4(S) .
2NaHSO4(S) → Na2S2O7(s) + H2O(g)
2,6 2,6
τα 120 mol δίνουν 120 mol.

Έστω C/4 mol Na2S2O7(s) διασπώνται σε Na2SO4(s) και

SO3(g)
Na2S2O7(s) → Na2SO4(s) + SO3(g)
τα C/4 mol δίνουν C/4 mol και C/4 mol
2,6 C C
−
Στερεό υπόλειμμα: ( 240 4 ) mol Na2S2O7(s) και 4 mol
Na2SO4(s)

SO3(g) + H2O(l) → H2SO4(aq)

τα C/4 mol δίνουν C/4 mol

Οπότε το διάλυμα του H2SO4 θα έχει συγκέντρωση C M.

Το H2SO4 ιοντίζεται σύμφωνα με τις αντιδράσεις:
 H2SO4(aq) + H2O(l) → HSO-4(aq) + H3O+(aq)

τα C M δίνουν CM και CM

SO-4(aq) + H2O(l) → SO-24(aq) + H3O+(aq)

τα x M δίνουν xM και xM

Στην κατάσταση ισορροπίας έχουμε:

(C-x) M HSO-4(aq), x M SO2-4(aq) και (C + x) M H3O+(aq).

Θα είναι: pH = 1,4 άρα [H3O+(aq)] = 10-1,4 = 0,04 Μ.

Άρα C + x = 0,04 (1)

[SO 24 - ][H 3 O + ] x ⋅ 10 -1,4 x ⋅ 0,04

Kα = ή 0,012 = ή 0,012 = ή 3C = 13 x (2)
[HSO −4 ] C-x C-x

Από τις (1) και (2) είναι: C = 0,0325 M.

Θα είναι C/4 = 0,008125 mol.
Στερεό υπόλειμμα:
2,6
− 0,008125 = 0,0027083 mol ή 0,0027083 ⋅ 222 = 0,060125 gr Na2S2O7(s)
240

Και 0,008125 mol ή 0,008125⋅142 = 1,154 gr Να2SO4(s)

H συνολική μάζα του στερεού υπολείμματος θα είναι ίση

με: 0,6015 + 1,154 = 1,75525 gr.

H μάζα του θείου θα είναι: 0,00270832⋅32 = 0,1728 gr

στο Na2S2O7(s) και
0,008125⋅32 = 0,26 gr στο Να2SO4(s)
Η συνολική μάζα του θείου και η % w/w περιεκτικότητα
είναι:

0,1728 + 0,26 = 0,4328 gr. Και 0,4328⋅100 / 1,75525 = 24,66%

2−
β) Στον ηλεκτρονικό τύπο του S2O 7 έχουμε τη δομή S – O – S.

26,2 -3
2− n = 0,1 ⋅ = 2,62 ⋅ 10 mol.
2. α) Για το S2 O3 : 1000

Με βάση τους στοιχειομετρικούς υπολογισμούς

βρίσκουμε 8,73⋅10-4 mol BaFeO4
ή 8,73⋅10-4 ⋅257,175 = 0,225 gr BaFeO4.
 H καθαρότητα % θα είναι: 0,225⋅100/0,24 = 93,75.

β) Οι συντελεστές των αντιδράσεων είναι:

i) 2 BaFeO4 + 16 HCl(aq) → 3 Cl2(aq) + 2 Fe3+(aq) + 10 Cl-(aq) + 8 H2O(l)

ii) Cl2(aq) + 2 I-(aq) → 2 Cl-(aq) + I2(aq)

2− 2−
iii) I2(aq) + 2 S2O 3(aq) → S4O 6(aq) + 2 I-(aq)

3. α) Έστω CνΗ2ν+2-2ψ ο ακόρεστος υδρογονάνθρακας.

Η αντίδραση προσθήκης θα είναι:

CνΗ2ν+2-2ψ + ψΒr2 → CνΗ2ν+2-2ψBr2

Το 1 mol = (14ν+2-2ψ) gr δίνουν (14ν+2-2ψ+160ψ) gr

0,042 gr 0,202 gr

Θα είναι: 22ψ = 7ν+1

Με απροσδιόριστη ανάλυση βρίσκουμε δεκτή λύση την: ν = 3 και ψ = 1.

Άρα ο άκυκλος υδρογονάνθρακας είναι το προπένιο (CH3-CH=CH2).

β) Οι ενώσεις είναι:
Α: 1,2 – δίβρωμο προπάνιο.
Β: προπίνιο.
Γ: προπανόνη
Δ: 2 - προπανόλη

4. Έχουμε την εξουδετέρωση:

H2SO4 + 2KOH → K2SO4 + 2H2O

Για το ΚΟΗ: n = 0,0373⋅0,0221 = 8,24⋅10-4 mol.

Άρα αντέδρασαν 8,24⋅10-4 / 2 = 4,12⋅10-4 mol H2SO4.
Tα 4,12⋅10-4 mol H2SO4 περιέχουν 4,12⋅10-4 mol S.
1 mol δισουλφιδίου = 296 gr και περιέχει 4 mol S
x; 4,12⋅10-4 mol S
-------------------------------------
χ = 3,05⋅10-2 gr δισουλφιδίου
 Άρα: στα 0,432 gr σκευάσματος περιέχονται 3,05⋅10-2 gr ουσίας

Στα 100 gr σκευάσματος ω;

gr δραστικής ουσίας.
-------------------------------------------------
ω = 7,06 gr. Άρα η ζητούμενη περιεκτικότητα θα
είναι 7,06% w/w.

15
α= (1)
5. Έστω α mol CνΗ2v+1CH2ΟΗ. Θα είναι: 14ν + 32
Τα α mol CνΗ2v+1CH2ΟΗ με πλήρη οξείδωση δίνουν α
mol CνΗ2v+1CΟΟΗ. Απομονώνονται 0,8α mol
CνΗ2v+1CΟΟΗ.
Για το διάλυμα CνΗ2v+1CΟΟΗ έχουμε: C = 0,8α/2 =
0,4α Μ.
CνΗ2v+1CΟΟΗ + Η2Ο ⇄ CνΗ2v+1CΟΟ- +
Η3Ο+
Αρχικά 0,4α Μ - -
Ιοντιζ./σχηματ. χΜ χΜ χΜ
Ιοντική ισορ. (0,4α - χ) Μ χΜ χΜ

pH = 3, άρα [Η3Ο+] = 10-3 Μ και χ = 10-3.

10 -6
Kα = (2)
Συνεπώς 0,4α

Για την εξουδετέρωση έχουμε:

CνΗ2v+1CΟΟΗ + ΝαΟΗ → CνΗ2v+1CΟΟΝα + Η2Ο

τα 0,8α mol δίνουν 0,8α mol

Για το διάλυμα CνΗ2v+1CΟΟΝα: C = 0,8α/2 = 0,4α Μ.

Το CνΗ2v+1CΟΟΝα σαν άλας που είναι θα βρίσκεται σε
πλήρη διάσταση. Θα είναι:
CνΗ2v+1CΟΟΝα → CνΗ2v+1CΟΟ- + Να+
0,4α Μ δίνουν 0,4α Μ
Το ιόν CνΗ2v+1CΟΟ- αντιδρά με το Η2Ο (υδρολύεται)
ενώ το Να+ δεν αντιδρά με Η2Ο αφού θα έδινε την
ισχυρή βάση ΝαΟΗ.

Υδρόλυση CνΗ2v+1CΟΟ-

CνΗ2v+1CΟΟ- +Η2Ο ⇄CνΗ2v+1CΟΟΗ +

ΟΗ-
 Aρχικά 0,4α Μ
Υδρολ./σχηματ. ψ ΨΜ ΨΜ
Ιοντ. Ισορ. (0,4α – ψ) Μ ΨΜ ΨΜ

Είναι: pH = 9 άρα pOH = 5 και [ΟΗ-] = 10-5 Μ.

Συνεπώς ψ = 10-5.
Kw 10 -10
Kb = = (3)
Επίσης Kα 0,4α

Από τις σχέσεις (2) και (3) βρίσκουμε ότι α = 0,25.

Από την σχέση (1) προκύπτει ότι ν = 3. Η αλκοόλη
είναι η 1 – προπανόλη και το οξύ το προπανικό οξύ.

β) Η πρόταση είναι λάθος, γιατί η προσθήκη έρχεται σε αντίθεση με τον

κανόνα

του Markovnikov.

+ -
CH 3 - CH = CH 2 + H - OH → CH 3 - CH − CH 3
|
H προσθήκη θα είναι: OH

δηλαδή 2 - προπανόλη