ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ
ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ
Ευσέβιος Χατζηκώστας
Χημικός
Εγκεκριμένος Σύμβουλος ΕΞΥΠΠ

Ασφάλεια στα Χημικά και Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 1

ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ
 Εκτίμηση Κινδύνου
 Μέτρα για αποτροπή του κινδύνου
 Σύστημα αντιμετώπισης περιστατικών

έκτακτης ανάγκης
 Σχέδιο Δράσης Αντιμετώπισης

περιστατικών έκτακτης ανάγκης

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 2
ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Η ανάπτυξη και εμπέδωση

συντονισμένης δράσης για
πρόληψη των ατυχημάτων
και αντιμετώπιση
περιστατικών

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 3
ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

 Ευαισθητοποίηση στα θέματα

πυρκαγιάς
 Παρουσίαση του Σχεδίου Πρόληψης και
Σχεδίου Δράσης για αντιμετώπιση
έκτακτων περιστατικών
 Εξοικείωση με τα συστήματα
αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 4
ΑΣΚΗΣΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ

ΚΑΙ

ΑΣΚΗΣΗ ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗΣ

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 5
ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
 Επιτροπή Ασφαλείας
 Εκτίμηση του κινδύνου
 Πρώτες Βοήθειες
 Αναλύσεις αίματος
 Ετήσιες Γενικές Εξετάσεις
 Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Προσωπικού
 Μέτρα Προσωπικής Προστασίας
 Τραυματισμοί Ατυχήματα και έκτακτα περιστατικά
 Διαχείριση Διασκορπισμού Υγρών
 Πυρασφάλεια
 Σύστημα Συναγερμού
 Συνεχής Βελτίωση Προληπτικά Μέτρα Προστασίας

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 6
 ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ

ΚΑΙ

ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 7
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ
 Τομέας Εφαρμογής
 Σκοπός
 Οργανωτική δομή
 Υπευθυνότητες
 Περιστατικά Έκτακτης Ανάγκης
 Μίγμα Δεξιοτήτων
 Μίγμα Ενεργειών:
◦ Για αντιμετώπιση πυρκαγιάς
◦ Για αντιμετώπιση διαρροής χημικών
◦ Για ατυχήματα (τραυματισμούς)

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 8
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ (συνέχεια)

 ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ
◦ Συντονιστή
◦ Υπεύθυνου για επιθεώρηση πυροσβεστικού
εξοπλισμού
◦ Τηλεφωνήτριας
◦ Ομάδας Πυρόσβεσης
◦ Τοπικών υπευθύνων
◦ Υπεύθυνου Διακίνησης
◦ Υπεύθυνου Σημείου Συγκέντρωσης
◦ Πρώτου Βοηθού

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 9
ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Το σχέδιο εφαρμόζεται στο εργαστήριο και
στους χώρους αποθήκευσης Χημικών
ουσιών και αναφέρεται σε όλο το μόνιμο
και προσωρινό προσωπικό
περιλαμβανομένων των επισκεπτών στο
εργαστήριο.

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 10
ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ
Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι ο
καθορισμός των αρμοδιοτήτων κάθε
μέλους του προσωπικού προκειμένου για
τη συντονισμένη και με ψυχραιμία
αντιμετώπιση περιστατικών έκτακτης
ανάγκης κάτω από πραγματικές συνθήκες
ή κάτω από συνθήκες τακτικών ή έκτακτων
ασκήσεων.

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 11
ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ
 Συντονιστές Πυρασφάλειας
 Υπεύθυνος Διακίνησης
 Υπεύθυνος Σημείου Συγκέντρωσης
 Υπεύθυνος Επιθεώρησης Πυροσβεστικού
Εξοπλισμού
 Τοπικοί Υπεύθυνοι
 Τηλεφωνήτρια
 Πρώτος Βοηθός
 Ομάδας Πυρόσβεσης

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 12
ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

 Φωτιά ή έκρηξη

 Διαρροή τοξικών ή/και εύφλεκτων υγρών

 Περιστατικά Τραυματισμών

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 13
ΜΙΓΜΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
Γνώση
Γνώση της συμπεριφοράς και των τρόπων και μέσων
αντιμετώπισης της πυρκαγιάς.
Κρίση
Ικανότητα διάκρισης της έκτασης του κινδύνου και της
πλέον αποτελεσματικής παρέμβασης για αποτροπή του.
Ψυχραιμία
Η αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών κατόπιν λογικής
σειράς ενεργειών.
Αποφασιστικότητα
Έγκαιρη ανάληψη δράσης για μεθοδική αντιμετώπιση της
έκτακτης ανάγκης.

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 14
 ΜΙΓΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ
Σε περίπτωση Πυρκαγιάς
Γνωστοποίηση
Ενημερώνονται οι παρευρισκόμενοι και
οπωσδήποτε ο Συντονιστής, ο οποίος
ενεργεί σύμφωνα με την §3.2.1.2.
Αντίδραση
Χρησιμοποιούνται τα κατάλληλα μέσα
πυρόσβεσης (πυροσβεστήρες,
τυλιχτήρες, κουβέρτες πυρόσβεσης
κλπ).
Περιορισμός
Αποτρέπεται η επέκταση της πυρκαγιάς
(απομάκρυνση εύφλεκτων, κλείσιμο
πόρτων, διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος
κλπ)
Απομάκρυνση
Στην περίπτωση που κριθεί ότι υπάρχει
αδυναμία αντιμετώπισης της
πυρκαγιάς οι παρευρισκόμενοι
απομακρύνονται από τον χώρο.

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 15
ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

 Ενημερώστε τους
παρευρισκόμενους
και τον Συντονιστή
Αναφέρατε:
 Τι είναι το

πρόβλημα
 Πού είναι το

πρόβλημα
 Πού είσαστε

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 16
ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

 Χρησιμοποιείστε
τα κατάλληλα
μέσα
πυρόσβεσης.

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 17
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ

 Αποτρέψτε την
επέκταση της
πυρκαγιάς
◦ Απομακρύνετε τα
εύφλεκτα
◦ κλείστε τις πόρτες
χωρίς να τις
κλειδώσετε
◦ διακόψτε το ηλεκτρικό
ρεύμα

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 18
ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ

 Στην περίπτωση
που κριθεί ότι
υπάρχει
αδυναμία
αντιμετώπισης
της πυρκαγιάς
απομακρυνθείτε
από τον χώρο.
Ασφάλεια στα Χημικά και
Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 19
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ

 Αν ακούσετε τη
σειρήνα
συγκεντρωθείτε στο
προκαθορισμένο
σημείο
συγκέντρωσης

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 20
ΑΝΑΦΟΡΑ

 Αναφέρατε το
όνομά σας στον
υπεύθυνο του
σημείου
συγκέντρωσης

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 21
ΠΡΟΣΟΧΗ

 Από την στιγμή που τεθεί το

σχέδιο δράσης σε εφαρμογή
υπακούετε στις οδηγίες του
συντονιστή μόνον ή στον
αξιωματικό πυροσβεστικής αν
είναι παρόν.
 Μην επανέρχεστε στο χώρο
της πυρκαγιάς ή των κτιρίων
για οποιοδήποτε λόγο εκτός
αν έχετε συγκεκριμένες οδηγίες
 Μη βάζετε τον εαυτό σας σε
κίνδυνο

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 22
 Ασφάλεια στα Χημικά και
Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 23
 ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ
Σε περίπτωση Πυρκαγιάς
 Ενεργοποίηση Συστήματος Συναγερμού

 Ειδοποίηση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας

 Ενεργοποίηση της Ομάδας Πυρόσβεσης

 Εκκένωση Εγκαταστάσεων

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 24
ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ
Σε περίπτωση διαρροής χημικών
 Γνωστοποίηση
Ενημερώνονται οι παρευρισκόμενοι και
οπωσδήποτε ο Συντονιστής. Η ανάγκη
ενημέρωσης του υπόλοιπου
προσωπικού κρίνεται από τον
Συντονιστή.
 Περιορισμός
Αποτρέπεται η επέκταση της διαρροής
με παρεμπόδιση του προβλήματος εν τη
γενέσει του (π.χ σφράγισμα οπής,
αναστροφή βαρελιού/δοχείου κλπ)
 Αντίδραση

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 25
 ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ
Σε περίπτωση Τραυματισμού
 Γνωστοποίηση
Ενημερώνονται οι παρευρισκόμενοι
και οπωσδήποτε ο Πρώτος Βοηθός.
 Αντίδραση
Ο Παθών προστατεύετε από
ενδεχόμενους κινδύνους:
Απομακρύνετε τον κίνδυνο από τον
πάσχοντα ή αν αυτό δεν είναι
δυνατόν απομακρύνετε τον
πάσχοντα.
 Πρώτες Βοήθειες
 Ειδοποίηση νοσοκομειακού
οχήματος

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 26
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ

 Ενημερώνεται για την εξέλιξη του

περιστατικού
 Παίρνει αποφάσεις για περιορισμό των

συνεπειών
 Συντονίζει τις δραστηριότητες των

Ομάδων Δράσης

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 27
 ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ
 Βεβαιώνεται ότι οι πυροσβεστήρες βρίσκο
νται στην σωστή τους θέση.
 Βεβαιώνεται ότι οι πυροσβεστήρες δεν
φέρουν σημεία φθοράς και ότι βρίσκονται
γενικά σε καλή κατάσταση.
 Βεβαιώνεται ότι η ημερομηνία λήξεως δεν

έχει φθάσει.
 Αναφέρει γραπτώς επί του εντύπου XF

002 στο συντονιστή το αποτέλεσμα κάθε

δύο μήνες. Ασφάλεια στα Χημικά και
Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 28
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΗΤΡΙΑΣ
 Παρακολουθεί την είσοδο και την έξοδο
του προσωπικού και των επισκεπτών.
 Μόλις πάρει το τηλεφώνημα από σημείο
πυρκαγιάς (1) ενεργοποιεί τον συναγερμό
και (2) ενημερώνει τον Συντονιστή.
 Μεταβαίνει στο Σημείο Συγκέντρωσης και
αναφέρει στον Υπεύθυνο Σημείου
Συγκέντρωσης (1) ποιοι ήταν οι
επισκέπτες κατά την ώρα του
περιστατικού και (2) ποια μέλη του
προσωπικού έχουν εξέλθει των γραφείων.

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 29
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ
 Είναι πλήρως εκπαιδευμένη στη χρήση μέσων
πυρόσβεσης.
 Είναι πλήρως εκπαιδευμένη στην χρήση
αναπνευστικής συσκευής και κουβερτών
πυρόσβεσης.
 Διενεργεί ασκήσεις ετοιμότητας κάθε τρεις μήνες και
για τις ασκήσεις αυτές κρατούνται αποδεικτικά
στοιχεία.
 Ενεργεί υπό τις άμεσες οδηγίες του Συντονιστή και
μόνον.
 Ο ρόλος της καθορίζεται στη κατάσβεση ή
περιορισμό πυρκαγιάς μέχρι άφιξης της
Πυροσβεστικής Υπηρεσίας οπότε και αποσύρεται.

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 30
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ
 Έχουν την ευθύνη επιτήρησης
καθορισμένου τομέα όσον αφορά στον
εξοπλισμό πυρόσβεσης και στον
εντοπισμό ύποπτων καταστάσεων που
θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε
επικίνδυνα περιστατικά. Σε περιπτώσεις
έκτακτης ανάγκης οι τοπικοί υπεύθυνοι
έχουν ευθύνη να εφαρμόσουν τα ειδικά
καθήκοντα που εφαρμόζονται στο Σχέδιο
Δράσης.

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 31
ΕΙΔΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ
Μόλις ηχήσει το συνεχές κουδούνι
συναγερμού
 Κλείνουν τους διακόπτες του ηλεκτρικού

στον τομέα τους.

 Ελέγχουν αν υπάρχουν εγκλωβισμένα

άτομα στον Τομέα Ευθύνης τους.

 Κλείνουν τις πόρτες και τα παράθυρα
 Αναφέρουν στον Υπεύθυνο Σημείου

Συγκέντρωσης τη διεκπεραίωση των

καθηκόντων τους.
Ασφάλεια στα Χημικά και
Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 32
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ
ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ
 Καθοδηγεί τα οχήματα άμεσης δράσης.
 Εποπτεύει τον περίγυρο του εργοστασίου.
 Σταματά τα μη εξουσιοδοτημένα άτομα

από του να εισέρχονται στο εργοστάσιο

και γραφεία (περίεργους, δημοσιογράφους,
κ.λ.π)

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 33
 ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΣΗΜΕΙΟΥ
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ
 Τηρεί ενημερωμένο κατάλογο με τα μέλη του προσωπικού
τον οποίο φέρει μαζί του σε κάθε περίπτωση έκτακτου
περιστατικού.
 Ελέγχει τις παρουσίες τόσο των μελών του προσωπικού
όσο και των επισκεπτών.
 Φέρει κατάλογο των τομέων ευθύνης (ΧΙ004) και
βεβαιώνεται ότι έχει πάρει αναφορά από τους
Τοπικούς Υπεύθυνους κάθε τομέα
 Αναφέρει στο συντονιστή τυχόντα άτομα, μέλη του
προσωπικού ή επισκέπτες, που λείπουν.
 Βεβαιώνεται ότι όλοι παραμένουν στο σημείο
συγκέντρωσης μέχρι να ληφθούν οδηγίες από την
Πυροσβεστική Υπηρεσία ή τον Συντονιστή.

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 34
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΠΡΩΤΟΥ ΒΟΗΘΟΥ
 Συντηρεί και αναπληρώνει τον εξοπλισμό
πρώτων βοηθειών (ΧΙ002)
 Αναλαμβάνει την φροντίδα και την

περίθαλψη των τραυματιών μέχρι της

άφιξης του νοσοκομειακού οχήματος

Ασφάλεια στα Χημικά και

Μικροβιολογικά Εργαστήρια Ε. Χατζηκώστας 35