ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΚΑΙ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ

o ΕΞΑΜΗΝΟ Β΄

o ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

o ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ - ΜΑΘΗΜΑ 3ο
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΕΚΤΑΚΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΕ ΜΟΥΣΕΙΑ

Για τις περιπτώσεις των έκτακτων περιστατικών και την αποτελεσματική

αντιμετώπισή τους, δεδομένου ότι είναι πιθανόν να συμβούν ανά πάσα
στιγμή και φυσικά χωρίς προειδοποίηση, κάθε ίδρυμα φροντίζει να έχει
ένα καλά προετοιμασμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Όπως για
παράδειγμα το κράτος προστατεύει τον πολίτη με το σχέδιο
‘ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ΄(Γενικό Σχέδιο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής
Προστασίας), έτσι και κάθε ίδρυμα φροντίζει για την ασφάλεια του
ίδιου του κτιρίου, του προσωπικού και των συλλογών. Ίσως δεν
διαθέτουν όλοι οι χώροι κάποιο τέτοιο έντυπο σχέδιο, αλλά συνίσταται
η σύνταξη ενός που να αρμόζει στις ανάγκες κάθε μουσείου,
βιβλιοθήκης, πινακοθήκης κτλ., να συμφωνεί με τους διεθνής
οργανισμούς και αφού βέβαια έχουν γίνει οι απαραίτητες έρευνες ώστε
να ικανοποιούνται οι ανάλογες απαιτήσεις.

Κάποια μέτρα πρόληψης τέτοιων περιστατικών είναι

1. Ο προσδιορισμός αρχικά των ενδεχόμενων κινδύνων

Τα είδη των κινδύνων δηλαδή, που είναι
 Οι φυσικές καταστροφές(σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές)
και οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι
 Οι ανθρωπογενείς κίνδυνοι(ατυχήματα/ αμέλεια, κακοί
χειρισμοί, βανδαλισμός, παράνομες ενέργειες)
 Δομή του κτιρίου και προβληματική λειτουργία
εγκαταστάσεων
2. Το ιστορικό των περιστατικών
 Ο προσδιορισμός του τύπου της καταστροφής
 Τα αίτια
 Οι ζημιές που προκλήθηκαν
 Η συχνότητα
3. Η ανάλυση των κινδύνων
 Η μελέτη των χαρακτηριστικών κάθε φαινομένου
  Η εκτίμηση του χώρου και του χώρου που μπορεί να
συμβεί
 Η εκτίμηση των ζημιών που μπορεί να προκληθούν
4. Ο απαραίτητος εξοπλισμός για έκτακτα περιστατικά( κουτί
πρώτων βοηθειών, κιβώτιο έκτακτης ανάγκης, φακός, μεγάφωνο,
πυροσβεστήρες, φορητή γεννήτρια, ενδοεπικοινωνία, λοστοί,
ανεμόσκαλες)
5. Οι αρμοδιότητες του προσωπικού, ώστε να είναι ο καθένας
ενήμερος για τα καθήκοντά του και να είναι σε ετοιμότητα να
αντιδράσει σε συνεργασία με τους συναδέλφους του
6. Η συμφωνία και συνεργασία με άλλα ιδρύματα και φορείς
αρμόδιους για κάθε περίπτωση
7. Η συντήρηση του κτιρίου ,των εγκαταστάσεων, των εκθεμάτων
και του εξοπλισμού
8. Η ενημέρωση για τις εξελίξεις(κοινωνικές και καιρικές)

ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Το σχέδιο αντιμετώπισης ή αντίδρασης είναι αυτό που ακολουθείται

στην περίπτωση όπου τα προληπτικά μέτρα δεν έχουν λειτουργήσει για
οποιονδήποτε λόγο. Έχει να κάνει με τις ενέργειες που προτείνεται να
ακολουθηθούν από την αρχή της κατάστασης και καθ όλη τη διάρκειά
της.

Γενικότερα προτείνεται

 Η ψυχραιμία
 Η εκτίμηση της κατάστασης, ώστε να υπάρξει η κατάλληλη
αντίδραση
 Η ασφάλεια των ανθρώπινων ζωών
 Η διακοπή παροχής ρεύματος και νερού
 Η ειδοποίηση του αρμόδιου φορέα για βοήθεια
 Η διάσωση των πολιτιστικών αντικειμένων(με σειρά
προτεινόμενης προτεραιότητας
Ο σκοπός του σχεδίου αυτού είναι η ετοιμότητα αντιμετώπισης των
καταστάσεων χωρίς πανικό, αλλά με έγκαιρη και γρήγορη δράση.
Επιτυγχάνεται επίσης η μείωση των ζημιών όσο το δυνατόν σε
μεγαλύτερο βαθμό και βέβαια η ασφάλεια των επισκεπτών, όπως και
του προσωπικού και ύστερα η διάσωση των συλλογών.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Στους ανθρωπογενείς κινδύνους των έκτακτων περιστατικών, που

αναφέρθηκαν και παραπάνω, δυστυχώς συμπεριλαμβάνεται και η
εγκληματική ενέργεια, που μπορεί να είναι είτε βομβιστική επίθεση,
είτε ένοπλη επίθεση κτλ. Τέτοιες ενέργειες συνήθως είναι δύσκολο να
προβλεφθούν και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως. Οπότε θα ωφελούσε
περισσότερο αν επικεντρωνόταν το ενδιαφέρον στην προσπάθεια
μείωσης της πιθανότητας εκδήλωσής τους.

Κάποια προληπτικά μέτρα είναι

o Τα συστήματα συναγερμού-ασφαλείας
o Η εγκατάσταση συστημάτων παρακολούθησης-κάμερες
o Η επαρκής φύλαξη επί 24ώρου βάσεως
o Η ενημέρωση για κοινωνικές-πολιτικές εξελίξεις
o Η εκπαίδευση του προσωπικού για σωστή παρατήρηση-
ψυχολογία των επισκεπτών
o Η παρακολούθηση-έλεγχος ύποπτων κινήσεων εντός και εκτός
του ιδρύματος(πακέτα, μεγάλες τσάντες, οχήματα)
o Να αποφεύγεται η μεγάλη έλευση επισκεπτών που είναι δύσκολο
να ελεγχεί