Ορισμοί Εκπαίδευσης

Ενηλίκων
Ορισμός Ι
Η Εκπαίδευση Ενηλίκων αφορά οποιαδήποτε μαθησιακή δραστηριότητα ή πρόγραμμα σκόπιμα σχεδιασμένο
από κάποιον εκπαιδευτικό φορέα, για να ικανοποιήσει οποιαδήποτε ανάγκη κατάρτισης ή ενδιαφέρον που
ενδέχεται να πραγματοποιηθεί σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής ενός ανθρώπου που έχει υπερβεί την ηλικία της
υποχρεωτικής εκπαίδευσης και η κύρια δραστηριότητά του δεν είναι πλέον η εκπαίδευση. Η «σφαίρα» της,
επομένως, καλύπτει μη επαγγελματικές, επαγγελματικές, γενικές, τυπικές και μη τυπικές σπουδές, καθώς επίσης
και την εκπαίδευση που έχει συλλογικό κοινωνικό σκοπό» (ΟΟΣΑ, 1977 στο Rogers, 1999, 55)
Ορισμός ΙΙ
«Εκπαίδευση ενηλίκων είναι κάθε εκπαιδευτική διεργασία, κάθε περιεχομένου, επιπέδου ή μεθόδου, είτε
πρόκειται για τυπική εκπαίδευση είτε όχι, είτε για διεργασία που επεκτείνει χρονικά ή αντικαθιστά την αρχική
εκπαίδευση στα σχολεία, κολέγια και πανεπιστήμια, καθώς και για μαθητεία, μέσω των οποίων άτομα που
θεωρούνται ενήλικα από την κοινωνία στην οποία ανήκουν αναπτύσσουν τις ικανότητές τους, εμπλουτίζουν τις
γνώσεις τους, βελτιώνουν τα τεχνικά και επαγγελματικά τους προσόντα ή τα προσανατολίζουν προς άλλη
κατεύθυνση και επιφέρουν αλλαγές στις στάσεις ή τη συμπεριφορά τους με τη διπλή προοπτική της πλήρους
προσωπικής ανάπτυξης και της συμμετοχής σε μια εναρμονισμένη και αυτοδύναμη κοινωνική, οικονομική και
πολιτιστική ανάπτυξη» (Unesco, 1975).
Προσδιορισμός του όρου «ενήλικας»-Ι
Στο πεδίο της εκπαίδευσης ενηλίκων είναι έντονος ο προβληματισμός γύρω από τον τρόπο με τον οποίο
ορίζεται κάποιος ως ενήλικος.
Ορισμένοι θεωρούν την ηλικία των 25 ετών ως καθοριστική για την ενηλικιότητα, ενώ άλλοι προτιμούν
να μη θέτουν χρονικά όρια.
Ενήλικος θεωρείται οποιοσδήποτε έχει κατακτήσει ένα επίπεδο ωριμότητας τέτοιο που να του επιτρέπει
να αναλάβει την ευθύνη για τον εαυτό του συμπεριλαμβανομένων και των οικονομικών ευθυνών τόσο σε
ατομικό επίπεδο αλλά ακόμα και για τρίτους.
(Hiemstra,1991) (http://home.twcny.rr.com/hiemstra/train1.htm/23.08.2007/9:58)

Πηγή: «Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων»: Προγράμματα Διά Βίου Εκπαίδευσης στα Κ.Ε.Ε. και στο Κ.Ε.Ε.ΕΝ.ΑΠ.»
Προσδιορισμός του όρου «ενήλικας»-ΙΙ

Ενήλικος εκπαιδευόμενος είναι οποιοσδήποτε ενήλικας εμπλέκεται σε μια δραστηριότητα, τυπική ή

άτυπη, με στόχο να αποκτήσει γνώσεις ή δεξιότητες ή να αξιολογήσει τις προσωπικές του στάσεις ή
ακόμη και να κατακτήσει μια νέα συμπεριφορά..

Πηγή: «Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων»: Προγράμματα Διά Βίου Εκπαίδευσης στα Κ.Ε.Ε. και στο Κ.Ε.Ε.ΕΝ.ΑΠ.»
Προσδιορισμός του όρου «ενήλικας»-ΙΙΙ

Σύμφωνα με τον Rogers (1999), η έννοια του ενήλικα τείνει συχνότερα να συνδέεται με την ηλικία του ατόμου,
προσδίδοντας έτσι μια πολύ περιορισμένη εικόνα, αφού το κριτήριο της ηλικίας διαφοροποιείται από κοινωνία σε
κοινωνία, αλλά και αναλόγως της χρονικής περιόδου που αυτό χρησιμοποιείται.

Η UNESCO (1997) υιοθετεί τη φράση «νέος και Εκπαίδευση Ενηλίκων», αναφερόμενη στη μάθηση και κατάρτιση των
ατόμων μετασχολικής ηλικίας και, συγκεκριμένα, των ατόμων που συγκαταλέγονται στην ηλικιακή ομάδα των 15+.

Πηγή: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
Προσδιορισμός του όρου «ενήλικας»-ΙV

Σύμφωνα με τον Κόκκο (2005, 39) ένα άτομο θεωρείται ενήλικας, «εάν βρίσκεται στην κατάσταση
ενηλικιότητας», χαρακτηριστικό της οποίας αποτελεί η αναγνώριση στον εαυτό και από τους άλλους των
στοιχείων της ωριμότητας και του αυτοπροσδιορισμού.

Ο Rogers (1999, 61) αναλύει την κατάσταση της ενηλικιότητας βάσει τριών κύριων ομάδων ιδεών: της
αίσθησης της προοπτικής, της πλήρους ανάπτυξης και της αυτονομίας. Τα χαρακτηριστικά αυτά γίνονται ακόμη
πιο κατανοητά, όταν αντιπαρατεθούν με τον προσδιορισμό της παιδικότητας.

Πηγή: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
 Προσδιορισμός του όρου «ενήλικας»-V

Πηγή: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
 Άλλοι ορισμοί του ενήλικα-VI

• «Η έννοια «ενήλικας» δεν είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ηλικία, αλλά σχετίζεται με όσα γενικά συμβαίνουν,
όταν μεγαλώνουμε. Δηλαδή, αποκτούμε φυσική ωριμότητα, γινόμαστε ικανοί να διαχειριζόμαστε τον εαυτό
μας, απομακρυνόμαστε (τουλάχιστον στις περισσότερες κοινωνίες) από τους γονείς μας, αποκτούμε παιδιά και
έχουμε πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα να κάνουμε τις δικές μας επιλογές» (Tight, 2002, 15).
• «Γινόμαστε ενήλικες από κοινωνική άποψη, όταν αρχίζουμε να αναλαμβάνουμε ρόλους ενηλίκων, όπως τους
ρόλους του πλήρως απασχολουμένου, του συζύγου, γονέα, πολίτη που ψηφίζει κ.λπ. […]. Γινόμαστε ενήλικοι
από ψυχολογική άποψη, όταν φτάνουμε στην αυτοαντίληψη ότι εμείς είμαστε οι υπεύθυνοι για τη ζωή μας, ότι
είμαστε αυτοπροσδιοριζόμενοι.» (Knowles, 1998, 64).
• «Ενήλικας είναι κάθε άτομο ηλικίας 16 ετών και άνω που έχει ολοκληρώσει το αρχικό σύστημα εκπαίδευσης
και κατάρτισης» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2008). (στο Ιωάννου, 2014)