Professional Documents
Culture Documents
π +ψ
4.U
2
2 π −ψ
π π ∫ψ
U (n ) = U . sin(n.ω .t ).d (ωt ) = . cos(n. ) (5.67)
−
nπ 2
2
Bieân ñoä soùng haøi cô baûn ñöôïc ñieàu khieån bôûi ñoä roäng ψ theo heä thöùc:
4U π −ψ
U (1) = . cos( ) (5.68)
π 2
5-21
Ñieän töû coâng suaát 1
Haèng soá k coù theå choïn vôùi caùc giaù trò khaùc nhau. Vôùi k=2/3, pheùp bieán hình khoâng baûo
toaøn coâng suaát vaø vôùi k= 2 3 pheùp bieán hình baûo toaøn coâng suaát.
Ví du 5.1ï: Xaùc ñònh vector khoâng gian cho caùc ñaïi löôïng ba pha daïng cosin sau:
v a = V m . cos( x − θ 0 )
2π
v b = V m . cos( x − θ 0 − )
3
4π
vc = V m . cos( x − θ 0 − )
3
Giaûi:
Vector khoâng gian theo ñònh nghóa:
r 2 2π 4π
v = [Vm . cos( x − θ 0 ) + a .Vm . cos( x − θ 0 − ) + a 2 .Vm . cos( x − θ 0 − )]
3 3 3
r
v = Vm .[(cos( x − θ 0 ) + j. sin( x − θ 0 )] = Vm .e j ( x −θ 0 )
Nhö vaäy, trong heä toïa ñoä vuoâng goùc
r
α − β , vector khoâng gian v coù bieân ñoä Vm
baét ñaàu töø vò trí V m .e jθ 0 seõ quay chung quanh
truïc toïa ñoä vôùi taàn soá goùc ω .
{ }
r r 1
2
r
v b = Re a 2 .v = − .Re{v } +
2
3 r
Im{v } (5.72)
r 1 r 3 r
v c = Re{a .v } = − .Re{v } − Im{v }
2 2
Töø hình veõ H5.16 vaø caùc heä thöùc daãn giaûi, deã suy ra raèng keát quaû cuûa pheùp bieán hình
r
vector khoâng gian ngöôïc chính laø hình chieáu cuûa ñaïi löôïng vector v leân heä 3 truïc toïa ñoä
(abc) leäch pha 1200 trong maët phaúng vector phöùc.
Ví duï 5.2: Xaùc ñònh quyõ ñaïo vector khoâng gian cuûa ñieän aùp ba pha taûi cuûa boä nghòch löu
aùp ba pha ñieàu khieån theo phöông phaùp 6 böôùc:
Giaûi:
5-22
Ñieän töû coâng suaát 1
Baèng caùch choïn thôøi ñieåm ban ñaàu nhö hình veõ H5.17, aùp duïng heä thöùc (5.70) ñònh nghóa
r
vector khoâng gian, ta xaùc ñònh vò trí vector v theo thôøi gian vaø ñieàn vaøo baûng B5.1.
Baûng B5.1:
(0, π 6 ) (π ,π )
6 2
(π , 5π )
2 6
(5π , 7π )
6 6
(7π , 3π )
6 2
(3π ,11π , )
2 3
(11π ,2π )
3
va 2Vd/3 Vd/3 -Vd/3 -2Vd/3 -Vd/3 Vd/3 2Vd/3
vb -Vd/3 2Vd/3 Vd/3 -Vd/3 -2Vd/3 -Vd/3
Vd/3
vc -Vd/3 -2Vd/3 -Vd/3 Vd/3 2Vd/3 Vd/3 -Vd/3
S1 1 1 0 0 0 1 1
S3 0 1 1 1 0 0 0
S5 0 0 0 1 1 1 0
r
v 2Vd 2V d jπ 3 2Vd j 2π 3 2Vd jπ 2Vd j 4π 3 2Vd j 5π 3 2Vd
.e .e .e .e .e
3 3 3 3 3 3 3
r r r r r r r
v1 (100) v2 (110) v3 (010) v4 (011) v5 (001) v6 (101) v1 (100)
r
Bieåu dieãn vector v döôùi daïng toång quaùt, ta coù:
k1 .π
r 2V j.
v = d .e 3 (5.73)
3
vôùi ⎡ x + π
k 1 = int ⎢
⎤
6 ⎥ , x = ω .t ; k1={0,1,2,3,4,5} (5.74)
⎢ π ⎥
⎣ 3 ⎦
Vd laø ñoä lôùn ñieän aùp nguoàn dc boä nghòch löu aùp.
r
Vector v dòch chuyeån laàn löôït di chuyeån nhaûy ñeán 6 vò trí ñænh cuûa hình luïc giaùc ñeàu vôùi ñoä
lôùn vector baèng 2Vd/3 vaø löu laïi ôû töøng vò trí trong thôøi gian 1/6 chu kyø löôùi.
Ví duï5.3: Xaùc ñònh quyõ ñaïo cuûa vector khoâng gian ñieän aùp ba pha taûi cuûa boä nghòch löu aùp
ba pha ñieàu khieån theo phöông phaùp ñieàu cheá ñoä roäng xung (sin).
Giaûi
5-23
Ñieän töû coâng suaát 1
r
Deã daøng thaáy raèng, coù taát caû 8 vò trí maø vector v coù theå ñaït ñöôïc, bao goàm 6 vò trí
ñænh cuûa hình luïc giaùc vaø 2 vò trí taïi goác toïa ñoä (vector khoâng) maø noù ñaït ñöôïc khi boä
nghòch löu aùp coù caû ba linh kieän cuûa cuøng nhoùm treân (S1=S3=S5=1) hoaëc cuûa cuøng nhoùm
döôùi (S2=S4=S6=1) ñöôïc kích ñoùng.
Baûng B5.2
S1 1 1 0 0 0 1 1 0 1
S3 0 1 1 1 0 0 0 0 1
S5 0 0 0 1 1 1 0 0 1
va 2Vd/3 Vd/3 -Vd/3 -2Vd/3 -Vd/3 Vd/3 2Vd/3 0 0
vb -Vd/3 Vd/3 2Vd/3 Vd/3 -Vd/3 -2Vd/3 -Vd/3 0 0
vc -Vd/3 -2Vd/3 -Vd/3 Vd/3 2Vd/3 Vd/3 -Vd/3 0 0
r 2Vd 2Vd jπ 2Vd
v jπ j2π j 4π j 5π 0 0
2Vd e 3 2Vd e 3 .e 2Vd e 3 2Vd e 3
3 3 3
3 3 3 3
r r r r r r r r r
v1 (100) v 2 (110) v 3 (010) v 4 (011) v 5 (001) v 6 (101) v1 v0 v7
(100) (000) (111)
5-24
Ñieän töû coâng suaát 1
5-25
Ñieän töû coâng suaát 1
r r
- khi thôøi gian taùc ñoäng τ 2 cuûa vector v2 baèng 0, vector trung bình V coù ñænh naèm
r r
treân ñoaïn thaúng noái giöõa 2 ñænh cuûa vector khoâng v 0 vaø vector v1
r r
- khi thôøi gian taùc ñoäng τ 0 cuûa vector v 0 baèng 0, vector trung bình V coù ñænh naèm
r r
treân ñoaïn thaúng noái giöõa 2 ñænh cuûa vector v1 vaø vector v2
- khi thôøi gian taùc duïng cuûa moãi vector ñeàu lôùn hôn khoâng ( τ 0 > 0 ),
r
( τ1 > 0 ; τ 2 > 0 ) vector V naèm trong maët phaúng giôùi haïn bôûi 3 ñænh cuûa 3
r r r
vector v 0 , v1 vaø v2 .
- Baùn kính ñöôøng troøn quyõ ñaïo vector lôùn nhaát noäi tieáp beân trong hình luïc giaùc xaûy
ra khi ( τ1 + τ 2 = 1) coù ñoä lôùn töông öùng baèng V d 3 . Tuøy theo daáu cuûa bieåu
r
thöùc ( τ1 − τ 2 ) döông hoaëc aâm maø vò trí vector V seõ tröôùc hoaëïc chaäm pha so vôùi
truïc X.
Trong thöïc teá, ta thöôøng gaëp baøi toaùn ñieàu khieån vector khoâng gian trung bình (töông
r
ñöông) nhö sau: xaùc ñònh thôøi gian ñoùng ngaét linh kieän ñeå ñaït ñöôïc vector V coù ñoä
r
lôùn V vaø goùc leäch pha γ cho tröôùc- xem hình veõ H5.18. Töø hình veõ, ta coù theå daãn
giaûi heä thöùc tính τ 1 ,τ 2 ,τ 0 nhö sau:
V
τ1 = 3 . . sin( π − γ ) (5.77)
Vd 3
V
τ2 = 3 . . sin γ
Vd
τ 0= 1 − τ 1 − τ 2
vôùi Vd laø ñieän aùp maïch nguoàn DC cuûa boä nghòch löu aùp.
r
Neáu vector v i (V α ,i;V β ,i) naèm ôû goùc phaàn saùu thöù i so vôùi goùc phaàn saùu thöù nhaát vôùi
r r r
caùc vector cô baûn v i ,1 , v i ,2 vaø v 0 , vieäc tính toaùn thôøi gian taùc ñoäng τ 1 ,τ 2 ,τ 0 cuûa caùc
r
vector treân coù theå thöïc hieän baèng caùch qui ñoåi vector v i veà goùc phaàn saùu thöù nhaát –
r
töùc v (baèng heä thöùc (5.78)) roài aùp duïng coâng thöùc (5.77).
Pheùp qui ñoåi thöïc hieän theo coâng thöùc sau:
⎡ π π⎤
⎡V α ⎤ ⎢cos( i − 1) 3 − sin( i − 1) 3 ⎥ ⎡V α ,i ⎤ Vβ
⎢V ⎥ = ⎢ ⎥.⎢ ⎥ ;V = V α2 + Vβ2 ; γ = arctan (5.78)
⎣ β ⎦ ⎢ sin( i − 1) π cos( i − 1) π ⎥ ⎣Vβ,i ⎦ Vα
⎣ 3 3 ⎦
5-26
Ñieän töû coâng suaát 1
Vd
V t (1 ) m = (5.79)
3
Chæ soá ñieàu cheá töông öùng seõ laø:
Vd
3 π
m= = = 0.907 (5.80)
2V d 2 3
π
Kyõ thuaät thöïc hieän ñieàu cheá vector khoâng
gian:
Ví duï trong goùc phaàn saùu thöù nhaát vôùi caùc
r r
vector cô baûn v 1 ,v 2 vaø caùc vector khoâng
r v
v 0 ,v 7 , ñeå ñieàu khieån vector trung bình
r
V dòch chuyeån ñeàu ñaën treân quyõ ñaïo ñöôøng troøn beân trong hình luïc giaùc qua caùc vò trí
5-27
Ñieän töû coâng suaát 1
r r r r
1,2,3,4, traät töï traïng thaùi caùc vector cô baûn v 1 , v 2 , v 0 , v 7 coù theå thöïc hieän nhö treân hình
veõ H5.19. Trong thôøi gian moät chu kyø laáy maãu TS, thôøi gian toàn taïi caùc traïng thaùi T1,T2 vaø
T0 ñöôïc xaùc ñònh töø modul vaø pha cuûa vector döïa theo caùc coâng thöùc (5.77), thôøi gian T0
r r
bao goàm toång thôøi gian xuaát hieän vector V0 (T01) vaø thôøi gian xuaát hieän vector V7 (T02).
Thoâng thöôøng, moät trong caùc tieâu chuaån ñeå choïn giaûn ñoà kích ñoùng linh kieän laø sao cho
giaûm thieåu toái ña soá laàn chuyeån maïch cuûa linh kieän ñeå giaûm toån hao do quaù trình ñoùng
ngaét chuùng. Soá laàn chuyeån maïch seõ ít nhaát neáu ta thöïc hieän trình töï ñieàu khieån caùc vector
nhö sau – xem giaûn ñoà kích daãn caùc linh kieän cuûa ba pha boä nghòch löu aùp vaø vector ñieän
aùp taïo thaønh ñöôïc veõ treân hình H5.20. Trong nöûa chu kyø laáy maãu ñaàu tieân:
r r r r
v 0 ( t 0 / 2 )..v 1 ( t1 )..v 2 ( t 2 )..v 7 ( t 0 / 2 ) (5.81a)
5-28
Ñieän töû coâng suaát 1
r r
Giaû söû taïi thôøi ñieåm t=0, vector V1 (S1S2S6) ñang taùc duïng vaø löôïng vector V1 (vector
töø thoâng) seõ di chuyeån taïo neân quyõ ñaïo- ñöôøng 1. Ñeå trong goùc phaàn saùu ñöôïc khaûo saùt treân
hình veõ H5.22, vector töø thoâng khoâng vöôït ra khoûi phaàn quyõ ñaïo giôùi haïn bôûi hai ñöôøng troøn
r r r
ñoàng taâm, vector ñieän aùp seõ thay ñoåi giöõa caùc traïng thaùi V1 (ñöôøng 1), V 2 (ñöôøng 2) vaø V0
(ñieåm 0). Tieáp tuïc nhö vaäy, trong goùc phaàn saùu tieáp theo, söï di chuyeån cuûa vector töø thoâng seõ
r r r
do ba vector ñieän aùp V 2 ,V 3 vaø V0 gaây neân. Soá laàn chuyeån ñoåi traïng thaùi cuûa caùc vector ñieän
aùp seõ phuï thuoäc vaøo ñoä sai bieät cho pheùp ñöôïc thieát laäp cho hai quyõ ñaïo töø thoâng giôùi haïn.
Traïng thaùi vector ñieän aùp caàn taùc duïng cuõng nhö thôøi gian taùc duïng cöïc ñaïi cuûa chuùng seõ
r
ñöôïc tính toaùn tröôùc bôûi khoái 1. Neáu ñieàu khieån thôøi gian taùc duïng cuûa vector khoâng V0 keùo
daøi, toác ñoä di chuyeån cuûa vector töø thoâng seõ chaäm laïi vaø giaù trò taàn soá ñoàng boä töø thoâng ω S seõ
nhoû ñi.
Neáu löôïng vector ñieän aùp di baùm saùt quyõ ñaïo ñöôøng troøn vôùi sai soá ñuû nhoû, vector töø
thoâng stator ñaït ñöôïc di chuyeån theo quyõ ñaïo ñöôøng troøn. Thôøi gian taùc ñoäng caùc vector ñieän
aùp boä nghòch löu phaûi ñöôïc tính toaùn tröôùc ñeå vector töø thoâng khoâng vöôït ra ngoaøi hai quyõ
ñaïo troøn giôùi haïn.
Ñieàu cheá vector khoâng gian caûi bieán (Modified space vector modulation)
Moät soá taùc giaû ñöa ra phöông phaùp ñieàu cheá vector khoâng gian caûi bieán [55],[56] trong ñoù,
trình töï chuyeån maïch giöõa caùc vector ñöôïc thöïc hieän theo sau:
r r r
v 0 ( t 0 / 3 )..v1( 2 t1 / 3 )..v 2 ( t 2 / 3 ).. (5.82a)
r r r
v 2 ( t 2 / 3 )..v 1 ( 2 t1 / 3 )..v 0 ( t 0 / 3 ).... (5.82b)
Phöông phaùp ñieàu cheá vector khoâng gian caûi bieán khoâng caûi thieän ñöôïc chæ soá ñieàu cheá. Tuy
nhieân, noù coù theå haïn cheá soùng haøi doøng ñieän cuõng nhö giaûm toån hao phaùt sinh do quaù trình
ñoùng ngaét. Löôïng soùng haøi seõ giaûm ñoái vôùi chæ soá ñieàu cheá cao khi söû duïng phöông phaùp ñieàu
cheá vector caûi bieán. Ngöôïc laïi, löôïng soùng haøi seõ thaáp hôn ñoái vôùi chæ soá ñieàu cheá thaáp khi aùp
duïng kyõ thuaät ñieàu cheá vector theo (5.81). Do ñoù, ñeå ñaït hieäu quaû ñieàu cheá trong phaïm vi
ñieàu khieån tuyeán tính ñeán m=0,907, coù theå keát hôïp (5.81a), (5.81b) vaø (5.82a), (5.82b).
5-29