i dng ghi nh

i dng ghi nh

hi k chnh tr 1963 - 1975 n bn ln 4, nm 2007 3

*****

Houston, Texas, U.S.A. Phm B Hoa

*****

Tc gi gi bn quyn. Mi trch dch hoc chuyn ng cn c tc gi ng bng vn bn.

Ngy Nay xut bn ln 1 ti Houston thng 11 nm 1994. Lu tr ti Th Vin Quc Hi Hoa K di s TX 4-045-945. S ISBN: 0-9648940-1-7. Lu tr trong ti Th Vin in T, trong CD Giao im 2.

Ngy Nay xut bn ln 2 ti Houston thng 11 nm 1995.

4

Lu tr ti Th Vin Quc Hi Hoa K di s TX 4-052-093. S ISBN: 0-9648940-0-9.

Ngy Nay xut bn ln 3 ti Houston thng 12 nm 1998. S ISBN: 0-9648940-2-5.

Ngy Nay xut bn ln 4 ti California thng 7 nm 2007. Lu tr ti Th Vin Quc Hi Hoa K di s Txu 1-364-153.

First printing, November 1994. Library of Congress Registration No: TX 4045-945. ISBN: 0-9468940-1-7. Second printing, November 1995. Library of Congress Registration No: TX 4052-093. ISBN: 0-9648940-0-9. Third printing, December 1998. ISBN: 09648940-2-5. Fourth printing, July 2007. Library of Congress Registration No: Txu 1364-153.

Copyright (c) 1994,1995, 1998, 2007 and 2009, by Hoa Ba Pham. All rights reserved. No part of this publication may be translated into different languages, reproduced, stored in a retrieval system in any form or by any means, electroncs, mechanical,
6

photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

*****

ni dung Li trn tnh...................................................

Li trn tnh.......................................................................................11 Li ni u........................................................................................16 o Chnh ngy 1 thng 11 nm 1963..............................................20 - hai -.................................................................................................130 o Chnh ngy 30 thng 1 nm 1964............................................130 - ba -..................................................................................................224 Biu Dng Lc Lng....................................................................224 ngy 13 thng 9 nm 1964................................................................224 - bn -................................................................................................269 o Chnh ngy 19 thng 2 nm 1965............................................269 Ngy Qun Lc. ...............................................................................333 - su -................................................................................................343 Khng Hong Chnh Tr....................................................................343 ngy 9 thng 3 nm 1966..................................................................343 - by -................................................................................................415 Vi S Kin Quan Trng...................................................................415 - tm -................................................................................................451 Nhng Thng Cui Cng..................................................................451 ca cuc chin 1954-1975................................................................451 - chn -...............................................................................................531 Nhng Ngy Cui Cng....................................................................531 Di tn!................................................................................................546 T quc ti, t nc ti, dn tc ti, n thi mt vn ri sao! ......554 - mi -.............................................................................................576 Gi Th 25........................................................................................576 Th l ht !!!....................................................................................607 Thay li kt.......................................................................................615 Ph bn A.........................................................................................638 Qun Lc Vit Nam Cng Ha ........................................................638 Ph bn B.........................................................................................656 Chn Dung .......................................................................................656 Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha.......................................................656 Ph bn C.........................................................................................665 Chn Dung .......................................................................................665 Ngi V Lnh Vit Nam Cng Ha..................................................665 9

Ph bn D.........................................................................................677 Nhn xt ca mt s c gi.............................................................677 Tc gi..............................................................684

*****

10

Li trn tnh ***** Knh tha qu v, Trc khi bt u ti rt n o, v mun ghi li s kin trung thc t nht cng l trung thc vi ti v nhng g m ti bit v
11

nhng g m ti lm, tt nhin l kh trnh khi nhng ng chm n qu v, c bit l vi cu i Tng Trn Thin Khim, cu i Tng Cao Vn Vin, v cu i Tng Nguyn Khnh. Ring vi cu i Tng Khim v cu i Tng Vin, l hai v m ti lun ghi nh ngha n. Ti khng c mt thn nhn hay mt bn b no quen bit khi vo qun ng thng 5 nm 1954. Thng 11 nm 1961, ang trong trch nhim Trng Ban hnh qun/Phng 3 S on 21 B Binh, ti c i T T Lnh S on 21 B Binh, kim T Lnh Khu Chin Thut Hu Giang, c gi chc Chnh Vn Phng. Thng 10 nm 1965, ti c Thiu Tng Cao Vn Vin, Tng Tham Mu Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha, c gi chc Chnh Vn Phng. Nh vy m ti c nhiu c hi tip xc vi nhiu v Tng Lnh, nhiu gii chc trong cc c quan Lp Php, Hnh Php, T Php, hc hi c nhng cn bn trong t chc v qun tr. Ti bit c nhng v gn nh mai danh n tch t khi n Hoa K sau ngy t nc vo tay cng sn 30 thng 4 nm 1975, nhng ti xin php c nhc n qu v
12

trong tp sch, v ti ch ni n qu v kha cnh qu v l nhng v lnh o Quc Gia, lnh o Qun Lc, ch ti khng ni n nhng ring t ca qu v. Ti xin tn trng phn ring t . V nhng g ti vit vo y, c th c s kin no m qu v cho l khng chnh xc, nhng theo ti, ti thy thn trng trong cch nhn ca ti khi vit nhng trang sch nh ny. Bit u, c nhng iu m ti ni ln c s tht lin quan n qu v m nhiu chc nm qua chnh qu v cng cha bit n, v cng c th ti lm sng t c iu g i vi d lun d rng qu v cho l c hay khng c cng chng sao. Th h chng ta hc nhiu bi hc qu bu t trong lch s, v vn dng vo bn phn cng dn trong trch nhim bo v quc gia. Ri y, nhng th h sau chng ta, cng cn n lch s m th h chng ta s l mt phn quan trng trong , v qu v l thnh phn quan trng hn ht trong giai on lch s 1954 - 1975. Lch s mt dn tc khng th t nhin m c. Mun c c lch s, ti ngh, sau chng ng phc v quc gia dn tc, mi ngi trong bt c lnh vc no ca x hi,
13

cn vit li trn giy trng mc en v nhng hiu bit xc thc ca mnh trong tng phm vi trch nhim lc ng thi, v vit vi mt trng thi tm hn tht bnh thn. T , nhng nh vit s gom gp li, chn lc, phn tch, nh gi, v to nn nhng dng s qua tng giai on thng trm ca t nc. "Ting thm mun i hay li s nhc lu mi trong s sch, truyn mi trong dn gian", khng phi ngi ny to cho ngi kia, hay ngc li, m mi ngi trong x hi t to cho chnh mnh qua nhng ngh suy, nhng phng tin din t, v trong nhng mi trng hnh ng. Ti khng dm ngh y l mt s liu, nhng ti c gng ghi chp ng theo tr nh ca ti, cc s gia may ra tham kho c i iu trong khong thi gian nghing ng ca t nc, m thu , quyn lc nm trong tay qu v. So vi n bn ln 1, ln 2, v ln 3, n bn ln 4 ny c vi sp xp li v cch trnh by v b tc thm mt s chi tit, v 1.600 trang giy hc tr m ti ln lt vit li trong thi gian b giam tri tp trung Nam H trn t Bc, ln lt gi v gia nh ct gi, v khi on t vi gia nh ti vn tip tc vit, n
14

nay ti nhn y t Vit Nam gi sang. Cng vi nhng s kin m cu i Tng Trn Thin Khim, Th Tng t nm 1970 n nm 1975, v cu i Tng Cao Vn Vin, Tng Tham Mu Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha t nm 1965 n nm 1975, hai v cho ti bit thm nhn khi v chng ti n Virginia hi u thng 9 nm 2003 v nhng nm sau , thm hai v v gia nh. Xin qu v vui lng, v trn trng knh cho qu v. Houston, Texas, Hoa K. Vit xong ngy 15 thng 8 nm 1994. B tc ln 1, ma Thu 1995. B tc ln 2, ma Thu 1998. B tc ln 3, ma ng 2001-2002. B tc ln 4, ma ng 2003-2004. B tc ln 5, ma ng 2005-2006. B tc ln 6, ma Xun 2007. B tc ln 7, ma H 2009.
15

Cu i T Phm B Hoa *****

Li ni u *****

Trong bi cnh quc t sau th chin th hai 1939-1945, do nh hng ln lao ca hai siu cng Hoa K vi Lin X, to thnh khi cc quc gia T Do v khi cc quc gia Cng Sn. Bn cnh l nhng quc gia nh v th ln lc, c ngi li vi nhau v hnh thnh khi th ba thng gi l khi Trung Lp.
16

Trong khung cnh gia nh, mc thu nhp hng thng hng nm khng chi tiu d l ti thiu, phi nh n s gip ca thn nhn thn quyn hay bn b bng hu. M khi nh v th t hay nhiu cng phi chu nh hng ca ngi y v mt ny mt khc. Vi hnh nh cp bc quc gia cng vy, cn cng thm nhng phc tp v chnh tr quc gia quc t na. Xin nh rng, trong bang giao quc t khng c vn tnh cm m ch c vn quyn li quc gia l trn ht. V vy, khi vay mn hay xin x ca nc no, phi chu nh hng v nhng sinh hot ca nc i vi quc gia mnh, thm ch c nhng chnh sch ca h khng lin h n mnh m mnh vn phi ng h, v khi chu nh hng th ngha ca Trung Lp khng cn na. Khi nhn nhn nh vy, r rng l cc quc gia trong khi th ba ni trn khng c kh nng Trung Lp. Do m s hnh thnh ca khi th ba ny chng qua l gng p, nu khng ni l do sc p t th lc bn ngoi tng thm th chnh tr cho h. Ti mun ni n mt th ng chnh tr: hoc khi T Do hoc khi Cng Sn. Cn tuyn b Trung Lp m quc gia ch
17

trng vo vin tr hay tr gip nhn o tn ti, l tnh cht di tr trong lnh o i vi ng bo, v khi lnh o di tr th khng xng ng lnh o ng bo ca h na. Lnh o cng sn Vit Nam l mt trong nhng nhm lnh o .

Vit Nam Cng Ha chng ta ng hn vo khi T Do do Hoa K lnh o. khng phi l cch chn la l tng, nhng khi phi chn la gia hai iu xu, ta phi chn iu xu t. Nhng chu nh hng nhng chnh sch ca Hoa K l mt vic, m bn lnh chnh tr ca nhng v lnh o Vit Nam Cng Ha trong vic tn dng ti a nhng chnh sch vo mc ch tng thm hay t ra cng phi bo v quyn lc v li ch quc gia, li l vic khc. l ct li ca lnh o. Lnh o Vit Nam Cng Ha chng ta k t gia nm 1954, ln lt trong tay cc v: ng Ng nh Dim, Trung Tng Dng Vn Minh, Trung Tng Nguyn Khnh, K s Phan Khc Su, Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Gio s Trn Vn Hng, v i Tng Dng Vn Minh (ln hai). Nhit tnh ca nhng v lnh
18

o trn y i vi quc gia dn tc d nhim k ca hai v sau cng cng li ch hn mt tun l, u ng c ca ngi, nhng v no li ting thm mun i hay li s nhc lu mi trong s sch, truyn mi trong dn gian, xin ty qu v qu bn. Xa hn na l phn xt ca lch s. Vi quyn sch ny, ti xin ghi li nhng lnh m ti nhn, nhng vic m ti lm, v nhng g m ti ngh, qua nhng lnh v nhng vic lm trong cc bin c chnh tr t nm 1963 n cui nm 1966. Ri nm cui cng ca cuc chin tranh bo v t quc cho n ngy 30 thng 4 nm 1975, ngy m lnh o nc cng sn Vit Nam Dn Ch Cng Ha chim trn Vit Nam Cng Ha chng ta, k c v ti liu m ti ghi chp lc ng nhim, cn lu gi c i iu. V gii hn trong phm vi trch nhim nn khng c c tnh cch trn vn ca mi bin c, nhng hy vng l ni dung ny c kh nng gip qu v qu bn nhn ra nhng nt trung thc khi ln theo mi s kin trong tng bin c. Cng xin ni thm rng, ti cha tng vit vn, cng khng bit vit vn, nn vn chng y rt lum thum. Knh mong
19

qu v qu bn vui lng xem ni dung quyn sch ny nh l mt chuyn k, nh u k . V by gi knh mi qu v qu bn vo chuyn k . . .

*****

- mt o Chnh ngy 1 thng 11 nm 1963 *****

Ngy 8 thng 5 nm 1963, Pht t thnh ph Hu biu tnh trc i pht thanh i c treo c Pht Gio trong ngy Pht
20

n, b n p bng bo lc gy thit hi nhn mng, nhng hnh ng bo lc ny c d lun nghi vn l khng do chnh quyn a phng thc hin. Vi ngy sau , Thng Ta Thch Tnh Khit, v lnh o ti cao ca Pht Gio gi bn Tuyn Ngn ln chnh ph, trong , Pht Gio i c hng ch ngang hng vi Thin Cha Gio. Chnh ph bt giam nhiu chc sc lnh o ca Pht Gio ti nhiu ni, nht l ti Hu. Trung tun thng 6 nm 1963, Thng Ta Thch Qung c, tr tr mt ngi cha nh vng Ph Nhun, Si Gn, t thiu ti gc ng L Vn Duyt v Phan nh Phng, trung tm th Si Gn, trc cc ng knh ca rt nhiu nh bo Vit Nam v ngoi quc. Ri sau , ln lt thm by tm v t thiu na ti cc tnh. Khng kh chnh tr si sc vi nhng cuc mt tinh biu tnh ca ng o sinh vin hc sinh, ng bo -nht l ng bo Pht t- lc c c c qun nhn vin chc v cnh st na. Nhiu phng vin bo ch truyn thanh truyn hnh ngoi quc -nht l Hoa K- n Vit Nam ghi nhn v nh gi tnh hnh.
21

Thit qun lut. Trc khi ht gi lm vic chiu ngy 20 thng 8 nm 1963, Thiu Tng Trn Thin Khim, Tham Mu Trng Lin Qun, gi ti vo vn phng:

Ti nay, ch vi my ch vn phng lm vic ti y. Ch cho my ch lun phin v dng cm ri tr li ngay. Ch cn hi g thm khng? C cn ng li y khng, tha Thiu Tng? C th khng cn. S c lnh sau y l ln u tin k t khi cm quyn ngy 7 thng 7 nm 1954, Tng Thng Ng nh Dim ra lnh B Tng Tham Mu ban hnh lnh thit qun lut trong phm vi Qun Trn Si Gn Cnh St cng mt v bao vy cc cha, tm bt Thng Ta Thch Tr Quang, v s c xem l lnh o Pht Gio. Nhng Thng Ta Tr Quang vt ro vo khun vin ta i s Hoa K v c php tm tr ni y.

22

Th l, t i hi trong bn Tuyn Ngn khng c gii quyt, n cc v t thiu phn i chnh ph, ri n v nh cm quyn vy bt ht Thng Ta Thch Tr Quang, dn dn y Pht Gio n cuc tranh u va n ha va bo ng ti hu ht cc tnh min Trung v mt s tnh min Nam, lm cho tnh hnh chung ca Vit Nam Cng Ha tr nn t hi hn ht, k t sau Hip nh nh Chin Genve thng 7 nm 1954. l phn ng quyt lit ca gio hi Pht Gio v nhiu Pht t trn ton quc. Vi mt tnh hnh nh vy, lm cho hu ht cc nc trong khi T Do, k c Hoa K l quc gia ng h Tng Thng Ng nh Dim mnh m nht, u phn i chnh sch tn gio trong hnh ng n p bt gi cc chc sc Pht Gio v Pht t Vit Nam. Trc d lun quc ni ln quc t, Tng Thng Ng nh Dim kh m bin minh chnh sch k th tn gio, cho d lnh cm treo c Pht Gio cng nh lnh dng bo lc trc tip hay khng trc tip do Tng Thng
23

ban hnh cng vy. V thu y, quyn lc rt ln trong tay hai em ca Tng Thng l ng Ng nh Nhu "C Vn Chnh Tr", v ng Ng nh Cn "C Vn Ch o Min Trung". ng Ng nh Dim, c Quc Trng Bo i mi v Vit Nam vo gia nm 1954 v nhn chc Th Tng ngy 7 thng 7 nm 1954. Tht ra, t trong hu trng chnh tr, ng Ng nh Dim c Hoa K ng h.

ng Bo i l v vua cui cng ca nh Nguyn, b Vit Minh cng sn cng bch thoi v t ma thu nm 1945. n nm 1949, chnh ph Php a v Vit Nam (t Php) nhn chc Quc Trng do Php c d l c nhng cuc hi hp ca cc nh chnh tr Vit Nam nh l s vn ng vi Php, gip cho cuc chin tranh xm lc ln hai ca thc dn Php, kh d c mu sc cuc chin tranh ni b ca Vit Nam, m nc Php c mt "gip "(!) Vit Nam chng cng sn. Vi chc v cao nht nc cho d b gii hn quyn hnh, nhng ng khng tn dng thc dn Php va xy dng quc gia
24

non tr va chng li ch ngha cng sn ang bt r ti Vit Nam, m ng li sng trn t Php nhiu thi gian hn l c mt trn qu hng Vit Nam y sng gi! Trong khi , Th Tng Ng nh Dim vi s ng h ca Hoa K, ng bt u c nhng chng i Quc Trng, in hnh l Th Tng khng sang Php (!) trnh din Quc Trng. Th Tng Ng nh Dim xc tin t chc cuc trng cu dn vo ngy 23 thng 10 nm 1955. Kt qu, cu hong Bo i b trut ph khi chc Quc Trng, v Th Tng Dim tr thnh v Tng Thng u tin ca Vit Nam t ngy 26 thng 10 nm 1955. T , ngy ny c chn lm ngy Quc Khnh hng nm. Tip sau, Tng Thng Dim cng b: "Vit Nam l mt nc Cng Ha", v danh xng ca Vit Nam l "Vit Nam Cng Ha". Tng Thng Ng nh Dim, trong nhng nm u cm quyn, vi s ng h mnh m ca Hoa K, c nhiu quc gia trn th gii cng nhn v thit lp bang giao. ng n nh c cuc sng cho non mt triu ngi t min Bc chy trn ch cng sn trc khi chng tin vo
25

cc thnh ph trn t Bc theo Hip nh nh chin Genve ngy 20 thng 7 nm 1954. Hip nh ny chia i Vit Nam ti v tuyn 17 m trn a th l sng Bn Hi vi cu Hin Lng. T v tuyn 17 tr ln Bc l nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha theo ch c ti do ng cng sn Vit Nam cai tr. T v tuyn 17 tr xung Nam l nc Vit Nam Cng Ha theo ch dn ch t do. Tng Thng Ng nh Dim cng ci thin c tnh hnh kinh t x hi trong mc kh quan. V qun s. Theo s c vn ca phi b qun s Hoa K, qun i c t chc li v pht trin t cp Tiu on ln cp Trung on, S on, Qun on, trn cn bn qun i trong chin tranh qui c. Mi dng c chin tranh trang b cho qun i, u do Hoa K cung cp. V chnh tr. ng thnh cng ng k trong n lc n ha ln s dng v lc trong mc ch em lc lng v trang ca Bnh Xuyn, ca Ha Ho, v Cao i v hp tc hoc gii th. Lc lng v trang Pht Gio Ha Ho v Cao i, l hai lc lng chng cng sn quyt lit.
26

 l s thnh cng bc u khng ai ph nhn c. Nhng, dn n v sau, ch di quyn Tng Thng, trong mt mc no , th hin tnh cch "gia nh tr", bi v ngoi Tng Thng ra, cn c: Th nht, em trai Ng nh Nhu trong chc v C Vn Chnh Tr, v v ng Nhu l b Trn L Xun, rt nhiu quyn lc trong tay, mt phn c th l Tng Thng Dim vn cn c thn nn v tr ca b trong mt mc no , nh nht phu nhn. Th nh, em trai Ng nh Cn trong chc v khng h c trong t chc quc gia l C Vn Ch o Min Trung, ng sng c thn. L ngi khng c vn bn b nhim nhng li c ton quyn i vi cc tnh duyn hi min Trung, c bit l cc tnh Qung Tr, Tha Thin/Hu, Qung Nam Nng, Qung Tn, v Qung Ngi. Quyn lc ca ng c th v bng "v s qun" ca 5 tnh ny. Th ba, anh trai Ng nh Thc, Gim Mc a phn Vnh Long, v t nm 1960 l Tng Gim Mc Tng Gio Phn Hu. Tuy l chc sc lnh o trong tn gio, nhng ting ni ca ng nh hng rt ln i vi
27

cng vic chnh quyn m cc em ca ng nm gi. Th t, em trai Ng nh Luyn, i S Vit Nam Cng Ha ti Anh quc, c xem l ngi t dnh dng n nhng t hi m cc anh ca ng gy ra trn qu hng Vit Nam. Khi vit li on trn y ti vn hiu rng, anh em thn thuc vi Tng Thng, (hay Th Tng, B Trng, Tng Lnh, ..v..v.. ), t khng phi l ci ti, v v lnh o khng b nhim ngi ny cng phi b nhim ngi khc. Ch khi no, ngi thn thuc li dng quyn lc ngi thn b nhim mnh m ngang nhin hnh ng vi phm lut php, lc l c ti. Khi ti trng phi by, ngi c b lut php trng pht nh bt c ngi cng dn no khc hay khng, l vn cn c nh gi ng mc. Tng Thng Ng nh Dim v hai em ca ng l Ng nh Nhu v Ng nh Cn, ln lt loi tr mt s nh chnh tr i lp qua nhng hnh ng trong khun kh lut php ln ngoi lut php.

28

Ri n nhng li l cng rn ca b Trn L Xun -em du ng- ti cc din n quc t cng nh quc ni, c bit l trong thi gian xy ra cuc n p Pht Gio nhiu ni trn ton quc. B nhiu ln ch trch cng khai vi v mit th v tn nhn v nhng v t thiu ca cc nh s phn i chnh quyn. Nhng s kin a ngi dn t ng h chnh ph lc u, dn dn tr nn bt mn, n mc cm th ch m Tng Thng Ng nh Dim l ngi trch nhim chnh. Vy, s kin n p Pht Gio ngy 8 thng 5 nm 1963 v nhng hnh ng t hi tip theo, l nguyn nhn quc ni dn n cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963. Ti ni "nguyn nhn quc ni", v theo ti, cn c "nguyn nhn quc t" na.

o chnh. Ngy 01 thng 11 nm 1963, ngy l "Cc Thnh" (All Saints), qun i c ngh bui sng. Khong 7 gi sng, chung in thoi nh ti reo: i y Hoa ti nghe.
29

Ch n nh ti ngay. Vng. Ti n ngay, tha Thiu Tng. l Thiu Tng Trn Thin Khim, Tham Mu Trng Lin Qun Qun i Vit Nam Cng Ha. Nh ti v nh ng cng trong khun vin tri Trn Hng o -tc B Tng Tham Mu- cch nhau khong vi trm thc. ng khu nh lu, ti khu nh trt. Cho Thiu Tng. Ch ly gh ra sn vi ti.Hon ton khc l vi mi ln ti n nhn lnh, nn ti ngh ngay n mt vn g phi l quan trng lm, bi thng khi ch ngi trong nh. Thiu Tng Khim v ti cng ngi gc sn st hng ro: Ch nghe y. Lnh m ti sp cho ch l lnh ti mt, nu ch tit l th ch b t u trc ti. Ch khng c ni vi bt c ai, k c v ch v ch C. Ch nghe r cha? Ti nghe r, tha Thiu Tng.
30

Ch C m Thiu Tng Khim va ni l Trung y Nguyn Hu C, s quan ty vin ca Thiu Tng Khim t nm 1960. (Trung y C ni y, trng h tn ln ch lt vi i T Nguyn Hu C lc y). Hm nay, ti v mt s v Tng Lnh o chnh ng Dim. V nhng vic sau y ch phi lm xong trong bui sng. Th nht, y l danh sch mi dng cm tra ti cu lc b (B Tng Tham Mu). Thc n do ch sp xp. Nh, cc v c mi phi c mt ti cu lc b ng 12 gi hoc trc cht t. Th nh, y l danh sch mi hp ti phng hp s 1 (tng trt trong ta nh chnh). Yu cu cc v ny c mt ti phng hp chm nht l trc 1 gi tra. ng 1 gi, ch cho lnh Qun Cnh kha ca li v khng ai c ra vo bt c v l do g khi cha c lnh ti. C hai danh sch ny, nu ch khng lin lc c vi bt c ai hoc c g tr ngi th ch trnh ngay cho ti. n y ch r cha? Vng. Ti r, tha Thiu Tng.
31

V th ba. Ch t chc an ninh chu o khun vin b Tng Tham Mu, bng cch s dng i i 1 Qun Cnh (ca Tng Tham Mu) v cc thnh phn an ninh ca Tng Hnh Dinh (Tng Tham Mu). Tt c cc cng ng li, tuyt i khng c m, ring cng s 1 -tc cng chnh- bt c ai ra hay vo u phi trnh ti. Lnh ca ti xong, ch c g cn hi khng? Tha Thiu Tng, l do mi hp ti phi ni th no khng b ng vc? Ty ch. Nh, ch mt cht s h l ch t u . Thi, ch vo vn phng lm vic i. Khun vin tri Trn Hng o c cc cng s 1 hng ra giao l V Tnh v ng Cch Mng, cng s 2 v s 5 hng ra ng V Tnh, cng s 10 hng ra ng Cch Mng, cng s 3 v s 4 hng ra ng V Di Nguy. y l ln th hai ti nghe thy trong i binh nghip. Ln th nht, xy ra vo na m v sng ngy 11 thng 11 nm 1960, lc ti ang hc tham mu ti Trng
32

i Hc Qun S, ta lc trong khun vin b Tng Tham Mu. Nhm lnh o cuc o chnh tht bi v khng c s ng h ca cc v T Lnh i n v. i T Trn Thin Khim, Quyn T lnh Qun Khu 5 kim T Lnh S on 21 B Binh, a qun t Sa c v lc lng S on 7 B Binh t M Tho, v y lui lc lng o chnh. i T Nguyn Chnh Thi -T Lnh Nhy D- v cc s quan trong thnh phn lnh o o chnh, dng phi c vn ti qun s C.47 bay sang Nam Vang -th Cam Bt- xin t nn chnh tr. V ln o chnh ny, d mun hay khng mun, ti cng phi can d vo cho d l can d nh mt s quan tha hnh tin cy. Lnh ti mt m ti va nhn qu l bt ng v phi thi hnh trong thi gian cp bch, vi li d din t nh th no i na th ti cng l ngi chu n Thiu Tng Trn Thin Khim, cho nn ti khng h ngh cng nh khng kp ngh n iu sp thi hnh l sai hay ng, v nn hay khng nn lm. Bi Thiu Tng Khim khng h bit ti, ngc li ti cng cha mt ln phc v di quyn ng, cho n khi ng v nhn chc T Lnh S on 21 B Binh ti Bn Ko tnh Ty Ninh vo u thng 2
33

nm 1960, thay th Trung T Trn Thanh Chiu b cch chc sau v Trung on 32 B Binh b qun cng sn t kch lc 3 gi sng ngy 29 thng 1 nm 1960 ti Trng Sp, cch tnh l Ty Ninh khong 6 cy s v pha bc, gy tn tht nng n v v kh vi mt s tn tht nhn mng. Lc , ti ang l Trung y, trng ban hnh qun/Phng 3 S on. Vi thng sau , S on c lnh Tng Thng Ng nh Dim chuyn xung Qun Khu 5, hot ng an ninh vng ng Thp Mi. B T Lnh S on tr li ni n tr c l qun l Sa c. n gia nm 1960, i T Khim c Tng Thng c gi chc Quyn T Lnh Qun Khu 5 ti Cn Th kim T Lnh S on 21 B Binh ti Sa c, thay i T Nguyn Vn Y chuyn v trung ng. Thng 4 nm 1961, lnh th qun s c t chc li thnh 3 Vng Chin Thut do 3 Qun on trch nhim: Qun on I/Vng I Chin Thut ti Nng, bao gm 5 tnh cc bc duyn hi. Qun on II/Vng II Chin Thut ti Plei ku, bao gm cc tnh Cao Nguyn v cc tnh duyn hi pha nam. Qun on III lm
34

thi/Vng III Chin Thut ti Si Gn, bao gm cc tnh vng t chuyn tip min nam v trn vng ng bng Cu Long. Nhng thng cui nm 1961, ti c thng cp i y v c c gi chc Chnh vn phng T Lnh S on 21 B Binh m v T Lnh l i T Trn Thin Khim. S on chuyn sang n tr ti Cn Th v trch nhim Khu 33 Chin Thut, cng gi l Khu Chin Thut Hu Giang. Ngy 6 thng 12 nm 1962, i T Trn Thin Khim thng cp Thiu Tng, ng thi c c gi chc Tham Mu Trng Lin Qun/B Tng Tham Mu, thay Thiu Tng Nguyn Khnh ln Plei Ku nhn chc T Lnh Qun on II/Vng II Chin Thut. Chc v "Tham Mu Trng Lin Qun" l chc v mi thnh lp, trc ch l Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu. Ngy 17 thng 12 nm 1962, ti thuyn chuyn theo Thiu Tng Khim v B Tng Tham Mu, v t ngy , ti gi chc Chnh vn phng Tham Mu Trng Lin Qun. V vy m ti thi hnh nhim v ti mt ny mt cch tch cc.

35

Tr li vic thi hnh lnh ca Thiu Tng Khim. u tin, ti gi Trung y Nguyn Hu C v cc nhn vin vo vn phng. Trung y C c trch nhim lin lc vi qun l cu lc b lo ba n tra. Tip l in thoi n i i 1 Qun Cnh (trong khun vin B Tng Tham Mu): Ti, i y Hoa y. Anh cho ti ni chuyn vi Trung y Phng, i i Trng (Nguyn Thc Phng). Vng. i y ch mt cht. H s quan trc tr li. Cho i y, ti Phng y. i y ang u ? Cho anh. Ti ang vn phng. Anh Phng , trong vng 3 ting ng h ti y, anh c th tp trung tt c anh em hay t nht cng l ti a qun s ca i i c khng? D c. V vn an ninh trong tri Trn Hng o hm nay, anh phi c gng ht sc nghe anh. Khi tp hp xong hoc chm
36

lm l 10 gi 30, anh in thoi li ti nhn lnh chi tit. Anh c g cn hi thm khng? C chuyn g vy i y? Lnh ca Thiu Tng nh vy ch ti khng bit g hn anh u. Thi nghe. Anh lo phn anh, ti cn vi vic khc na. Cho anh. Ti mi Thiu T Nguyn Vn Lung, Ch Huy Ph Tng Hnh Dinh/Tng Tham Mu n vn phng. Thiu T Lung, nm 1958 l Trung on Trng Trung on 35 B Binh/S on 12 Khinh Chin, n tr ti Kon Tum. Lc , ti l Trung y, trng ban 3 kim trng ban 5 B Ch Huy Trung on ny. Th ra Thiu T Lung nhn lnh ca Thiu Tng Khim ri, nhng ti vn ni thm chi tit v an ninh: Tha Thiu T, vi i i 1 Qun Cnh, ti in thoi cho Trung y Phng ri. Xin Thiu T ng 1 gi tra, ng tt c cc cng li v a lc lng bo v n b tr ngay lc . Cng s 2, 3, 4, 5, v 10, tuyt i khng m cho n khi c lnh. Ring cng s
37

1, lnh ca Thiu Tng Tham Mu Trng l bt c gii chc no mun ra hay vo, xin Thiu T hoc trng ton Qun Cnh in thoi vo ti v ch ti trnh Thiu Tng. Vn an ninh ta nh chnh, anh lo hay ti lo? Tha Thiu T, ti ph trch. cho r rng, an ninh trong phm vi tri Trn Hng o th Thiu T trch nhim, ring phm vi ta nh chnh ti lo. V lc lng, xin Thiu T cho ti 2 chic Thit Gip AM/M8 ln tng cng cho ti cng vi 2 t i lin t trn nc ta nh chnh. Xin nhc li, tt c mi vic ch c thc hin ngay trc lc 1 gi tra. Xin Thiu T vui lng chnh li ng h c gi thng nht. Thiu T cn cn g khng? ti v lo ngay cho kp. Cho anh nghe. Cho Thiu T. Ln lt ti in thoi cc v trong danh sch 1, tc l danh sch mi dng cm
38

nhng tht ra l qu v trong nhm o chnh, m hu ht cc v ny u bit trc. K tip, ti mi cc v trong danh sch 2, tc danh sch mi hp nhng tht ra s b gi cch ly vi cuc o chnh. V trc trc vi hai v trong danh sch 2, ti in thoi n Thiu Tng Khim: Trnh Thiu Tng, ti Hoa y. Ti in thoi xong, nhng c tr ngi l khng lin lc c vi i T Hunh Hu Hin -T Lnh Khng Qun- v i T H Tn Quyn -T Lnh Hi QunTheo ngi nh ca hai v y cho bit, th i T Hin ang trn khng trnh Si Gn- Lt, ti c dn ngi nh trn khi i T Hin n ni th in thoi v ti gp. Cn i T Quyn th ngi nh ni c l i l nh th, nhng ti gi n nh th c B nh ngi tm m khng gp. Ti s c gng nhng khng chc l ti s thc hin c, tha Thiu Tng. Ch rng tm hai ng, phn ti, ti cng tm cch lin lc. Vng. Cho Thiu Tng.
39

n y xin m ngoc ni thm v i T H Tn Quyn. Ti ngy 6 thng 9 nm 2003, trong lc d tic ci ti Washington DC, v chng ti ngi chung bn vi cu Trung Tng Ng Quang Trng v cu Ph c H Vn K Thoi. Bng dng ng Thoi nhc n v 1 thng 11 nm 1963, v sau ngy i T Quyn b git ng nghe ngi nh i T Quyn ni l c mt s quan no Tng Tham Mu in thoi mi i T Quyn i hp khng bit iu c ng khng? V nu ng th c th i T Quyn khng b git nu ng y i hp, d rng ti hm y ti c bit nu c i hp cng b cch ly vi cuc o chnh, nhng cch ly c th thot cht. Th l ti ln ting: Tha Anh, ngi mi i T Quyn hm y l ti. Ngi cm ng ni l ph n tr li cho ti l i T Quyn c th i nh th c B, nhng sau ti hai ln in thoi n nh th nhng khng tm thy i T Quyn. Cha n gi i l nn i T Quyn vo sn tennis vi ti.
40

Anh Thoi quay hn sang ti v tip: Khi ng Lc, s quan ty vin, n mi i T Quyn ln Th c d tic mng sinh nht ca i T Quyn do anh em Hi Qun t chc trn , c l thy i T Quyn chn ch nn ng Lc ni tip: i T rng i v anh em mun dnh cho i T s bt ng nn khng trnh trc vi i T. Ri i T Quyn c v n nang nn ln xe i. V sau th b ng Lc git cht. Nu nh ngi nh in thoi n sn tennis bo tin Tng Tham Mu mi i hp, rt c th l i T Quyn khng b git nh vy. Xin ng ngoc. Tr li hot ng trong vn phng ti. in thoi reo: i y Hoa ti nghe. Phng y i y. Ti tp trung i i xong ri, i y c lnh g cho ti? Cm n Anh, v y l chi tit: Ngay by gi, anh sn sng ti ch 3 Tiu i v ti s iu ng cng tc trong chc
41

lt. iu quan trng l 3 Tiu i ny phi di chuyn ngay tc th khi c lnh. Phn cn li ca i i, anh lin lc vi Thiu T Lung (Tng Hnh Dinh/Tng Tham Mu) nhn lnh. Anh cn bit g thm khng? D khng i y. Xin anh ng ri xa in thoi nghe anh Phng. Cho anh. Chun b ba n hm nay, Trung y Nguyn Hu C chu ton trch nhim mc d anh khng bit ti sao li c ba n bt thng ny. Ba n tra hm nay rt quan trng, nhng khng quan trng v thc khch m l quan trng im l ngy trang cho bui hp mt ti mt ca cc v trong nhm lnh o o chnh qun s. Ti ni ngy trang, v trong vng 3 tun l trc ngy ny, Thiu Tng Trn Thin Khim thng c nhng bui ti i u m ti khng bit chnh xc mc d h thng lin lc c bit gia ti ti nh, vi ton cn v trn xe theo sau xe Thiu Tng mi khi ra khi nh, chng ti gi lin lc thng xuyn nhng vn khng bm st c v tr ca ng. in hnh trong
42

mt ti, xe bt u ri nh Thiu Tng Khim, ti c thng bo v m my lin lc ngay. Mt lc sau: Hng H. Hng H. Bc Bnh gi. Tr li. Hng H ti nghe 5/5. C g cho ti. Tr li. Ti dng xe ng 45 (m danh ca ng K ng), Bng Hng c xe khc n nhng khng r i du, ti ch c lnh ch ti ch. Nghe r tr li? Ti nghe 5/5. Thi hnh lnh. Gi lin lc vi ti. Tr li. Nghe r. Xin gii thch. Ch "tr li" cui mi cu khi lin lc v tuyn l iu qui nh khi hc v Truyn Tin trong trng qun s. Ch ny cng c ngha "n y l ht cu". Hng H l danh hiu ca ti. Bc Bnh l danh hiu ca ton an ninh. V Bng Hng l danh hiu ca Thiu Tng Khim. Tt c ch dng trong h thng lin lc an ninh ny m thi.
43

Mt bui ti khc. Thiu Tng Khim cng i mt cch b mt nh vy, trong lc ti t t ra nhng gi thuyt v phn tch tm gi thuyt c th chp nhn c v hot ng bt thng , th chung in thoi nh ti reo: i y Hoa, ti nghe. Trung T ng y, ti c gi ng t dinh Thiu Tng Khim ng C Vn (Ng nh Nhu) ni chuyn vi Thiu Tng nhng khng gp. ng C Vn bo ti ni vi anh v anh trnh li Thiu Tng Khim l tnh hnh Si Gn lc ny phc tp lm, bn Vit Cng tung nhng t c cng vo ni thnh, chuyn m st cc tng lnh v cc s quan cao cp. ng C Vn dn Thiu Tng khng nn ra khi nh sau gi lm vic. l lnh, anh r cha? Tha Trung T, ti r . Cho anh. l Trung T Phm Th ng, Chnh vn phng ng C Vn Ng nh Nhu. n
44

gi pht ny (tc gi pht nhn lnh ca Trung T ng) th ti hiu rng, chng phi ng C Vn lo cho nhng ngi di quyn, m chnh l ng mun theo di nhng ngi di quyn ng c hnh ng g c th "phn trc" i vi anh em ng hay khng, v tnh hnh ngy cng ti t thm v t n lung lay chic gh cm quyn ca Tng Thng ln ca ng C Vn. Cng v vy m trong thi gian xy ra s i u ca Pht Gio vi Chnh Ph, d lun t cc nh chnh tr i lp ni v k hoch Bravo 1 ca ng C Vn Nhu, theo ng C Vn Nhu d nh thc hin cuc o chnh gi pht hin v trit tiu nhng ai chng i ch , khng phi l khng c c s. 10 pht trc 1 gi 00, ti nhc Thiu T Lung chun b ng cc cng cng lc vi vic iu ng lc lng tng cng cho cc cng. Mt khc, ti kim li cc v trong danh sch 2. V cho n lc ny, vn cn thiu i T Hunh Hu Hin v i T H Tn Quyn. Ngay lc trc 1 gi 00, tnh hnh trong tri Trn Hng o ni chung v ta nh chnh ni ring, nh sau:
45

Tt c cc cng s 1, 2, 3, 4, 5, v 10, u ng li v lc lng canh gc c tng cng trc s ngc nhin ca cc qun nhn thng trc. Chi i Thit Gip b tr ng sau ta nh chnh v 2 khu i lin sn sng trn sn thng. Bi u xe hai bn hng ta nh chnh, mi bn c 1 Tiu i Qun Cnh tc trc. Tiu i Qun Cnh th 3, tp trung an ninh tng lu 2, bn cnh phi (tnh t trong ta nh chnh nhn ra v nh trng), ni l vn phng Thiu Tng Trn Thin Khim, Tham Mu Trng Lin Qun, cng l bn doanh ca qu v lnh o o chnh. Trong phng Thiu Tng Khim, rt ng cc v trong danh sch mi n tra sau khi xong cu lc b, nh: Trung Tng Dng Vn Minh, Trung Tng Trn Vn n, Quyn Tng Tham Mu Trng v i Tng L Vn T ang dng bnh, Thiu Tng Trn Thin Khim, cng cc v Tng Tn Tht nh, Trn T Oai, L Vn Kim, Mai Hu Xun, ..... i T Mu -Gim c Nha An Ninh Qun i- i T Dng Ngc Lm, i T Nguyn Vn Quan, ......
46

Trong khi , vn phng ti v vn phng Trung y C, cc s quan ty vin v h s quan cn v, k ngi ngi ng cht c phng, v mi v Tng t nht cng c 3 hay 4 ngi i theo, nht l trong tnh hnh ny. ng gi G, tc 1 gi tra ngy 01 thng 11 nm 1963. Ca phng hp s 1 ng li, 2 Qun Cnh ng gc bn ngoi. So vi danh sch "mi hp" vn cn thiu i T Hin v i T Quyn. Hng L on Phng V Ph Tng Thng (gc ng Thng Nht-Cng -Hng Thp T) v khu vc Ph Tng Thng -tc dinh Gia Long- sng bt u n. Trong vn phng Thiu Tng Khim -bn doanh ca Hi ng Qun Nhn Cch Mng- m thanh n o hn ln cng vi s i li nhiu hn, do cc v in thoi ra lnh n v ny c quan khc, chen ln vi bn tho tnh hnh. Mt lc sau, ti vo trnh Thiu Tng Khim: Tha Thiu Tng, ti thy gi i T Vin (Cao Vn Vin, T Lnh L on Nhy D) di phng hp khng tin
47

lm. Xin Thiu Tng cho php ti a i T Vin ln ngi vn phng ti v ti chu trch nhim. c ri. Ch a i T Vin ln phng ch i. Ti quen bit cha nhiu vi i T Cao Vn Vin, nhng do b Trn Thin Khim ni li, theo th Thiu Tng Khim, Thiu Tng Khnh, v i T Vin rt thn nhau, nht l khi ba v ny l s quan cp y v cng chin u mt trn Na Sn trn t Lo trong hng ng qun i Lin Hip Php. V ba gia nh ny cng thn nhau t , v c nhiu thi gian sng chung nhau H Ni trong khi cc ng cng mt trn. Do , ti thy cn gip Thiu Tng Khim trnh iu kh x i vi ngi bn thn ca ng bng cch "gii thot" i T Vin ra khi phng "tm gi". Nguyn nhn ch l vy. i T Cao Vn Vin, nm 1960, ang gi chc Tham Mu Trng Tham Mu Bit B/Ph Tng Thng, lc l Trung T. Ngay sau cuc o chnh ngy 11 thng 11 nm 1960, ng c thng cp i T v nhn chc T Lnh L on Nhy D ang
48

khuyt, v i T Nguyn Chnh Thi chy sang Cam-Bt t nn chnh tr khi o chnh tht bi. Cng v vy m ng (i T Vin) b xp vo thnh phn tn cn ca Tng Thng Dim, v b gi chn trong phng hp s 1 cch ly vi cuc o chnh ang din tin. n y xin m du ngoc ni thm v cu i Tng Cao Vn Vin. Cng nhn dp d tic ci ngy 6 thng 9 nm 2003 nu trn, ti c n nh thm cu i Tng Trn Thin Khim, sau dng cm ti vi cu i Tng Cao Vn Vin ti nh ngi bn. Cu i Tng Vin ni rng: Nhng iu Anh (tc ti) ni v cuc o chnh 1 thng 11 nm 1963 trong quyn sch ca Anh v ti l ng, nhng c nhng iu khc m Anh cha bit. Rt ng, tha i Tng. Ti ch vit li nhng g m ti bit thi, cho nn cu chuyn khng trn tra c. Ti tr li, v cu i Tng Vin ni tip:

49

Trc khi Anh mi ti ln ngi vn phng Anh, c ngi xung gi ti ln vn phng gp ng Minh (tc Trung Tng Dng Vn Minh, cp bc lc by gi), nghe ng ni l ng o chnh Tng Thng Dim, ri ng hi ti ngh sao? Ti tr li l chuyn ln nh vy m by gi Trung Tng mi ni vi ti th ti u c quyt nh c. Lc y s quan cn v ca ng Minh lm le khu sng v pha ti nh sn sng bn ti. Ti cng nhc li vi Anh l trc , ti vi mt ng i T m ti giu tn (theo ti bit th l i T L Quang Tung, Ch Huy Trng S Khai Thc a Hnh, tn gi ngy trang ca c quan mt v) cng gi ln gp Trung Tng Minh, nhng va ra khi phng hp th ng b cng tay dn i v b git sau . Cn ti cng b cng nhng mi cng mt tay th Thiu Tng nh (Tn Tht) cht thy, ng bo tho cng ra, v s quan dn ti ln gp ng Minh nh ti va ni. Tip n mi ni vo chuyn ca Anh mi ti ln ngi vn phng Anh. n y l ht li k ca cu i Tng Cao Vn Vin. Ti xin tip li ca mt nhn chng khc cng lin quan n s kin ny.
50

Ti 18 thng 5 nm 2005, ti Houston, ti dng cm vi anh Trnh B Lc t Arkansas n thm thnh ph ny. Trong ba n cn c cu i T L Thun Tr, v cu Trung T Hoa Hi ng. Qua nhng cu chuyn trao i, trong c ni n cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963. Lc y, anh Lc l i y, s quan ty vin ca Trung Tng Dng Vn Minh. V y l li trao i gia ti vi anh Trnh B Lc. Khi ti thut li li k ca cu i Tng Vin lc ng b cng tay, anh Lc ni: i Tng Cao Vn Vin b cng tay ngay trc mt Trung Tng Minh, v ti ng bn cnh. Lc y ang ng bn ngoi ca vn phng ca Tng Tham Mu Trng, tc l trn tng lu 2 ch khng phi tng trt. ng nh i Tng Vin ni l ng b Qun Cnh mi cng mt tay, v chnh Trung Tng Minh ra lnh tho cng ra. Vy anh c bit ai ra lnh cng tay khng? Ti hi. Anh Lc p:
51

Chnh ti cng thc mc iu ny, v ti hon ton khng bit ai ra lnh. Vi li ca anh Lc, s kin nho nh ny tr thnh ci gt. V cu i Tng Vin ni l ng b cng tay sau khi ra khi phng tm gi tng trt ca ta nh chnh B Tng Tham Mu, v Thiu Tng nh ra lnh m cng, trong khi anh Lc ni i Tng Vin b cng tay tng lu 2 v Trung Tng Minh ra lnh m cng. S kin tuy nh, nhng khng r l v no nh ng, v mt v l nn nhn cn v kia l nhn chng. Ti s c gng tm hiu thm v s kin ny. Anh Lc cn k li mu chuyn ngn v l n ca i Tng Vin gi Tng Thng Trn Vn Hng xin gii ng, m ti b tc vo Li ni cui. Xin ng ngoc. Khong hn 1 ting ng h sau, in thoi reo: i y Hoa ti nghe. Tha i y, c Thiu T Trn Cu Thin v phng Tng Qun Tr lnh huy chng, v by gi xin ra cng.
52

 l li ca trng ton Qun Cnh cng s 1. Anh ch ti u my. Ti vo trnh Thiu Tng Khim nhng Trung Tng Dng Vn Minh ra lnh cho ti mt cch lnh lng: Anh em v nht lun cho ti. Vng. Xin ni thm. Tt c cc v trong Hi ng Qun Nhn Cch Mng u c mt trong phng Thiu Tng Khim, nn mi khi ti trnh iu g vi Thiu Tng Khim, cc v khc u nghe. Do vy m Trung Tng Minh ra lnh gi Thiu T Thin trong khi Thiu Tng Khim cha c phn ng. Mt lc sau, ti gp Thiu T Thin trong phng v sinh c Qun Cnh i km, ng Thin trng mt vi ti v khng ni mt li cho d ti cho ng n hai ln. Thiu T Thin rt c s tn nhim ca Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu sau khi Thiu T Thin c nh gi l xy dng thnh cng "khu tr mt" V Thanh-Ha Lu thuc tnh Phong Dinh (lc by gi cha thnh lp tnh
53

Chng Thin). Thiu T Thin l ng vin ng Cn Lao Nhn V m ng C Vn Nhu l lnh t. V vy m Thiu T Thin -trong mt chng mc no - xem thng ngay c vi i T Khim khi i T Khim ang l T Lnh S on 21 B Binh/kim Khu 33 Chin Thut, ch v i T Khim khng phi l ng vin, cng khng phi l tn Thin Cha Gio. Lc 3 gi chiu, in thoi ti reo: i y Hoa ti nghe. Ti l Hin y anh Hoa. Anh trnh Thiu Tng xem by gi ti n cn kp hp khng? Xin li, i T ang u ? Ti ang B T Lnh Khng Qun. y l i T Hunh Hu Hin, T Lnh Khng Qun. Xin i T vui lng ch u my, ti vo trnh ngay.

54

Tng t nh khi ti trnh vi Thiu Tng Khim v trng hp Thiu T Thin, trnh xong, Thiu Tng Khim cha c phn ng th Trung Tng Minh ra lnh: Ku qua nht lun Vng. Ti bo cho Qun Cnh ph trch cng s 1, m cng, v hng dn i T Hin vo phng hp, gi cho ng l "phng tm gi". n lc ny th in thoi ti reo lin hi, ht ng Tnh Trng ny n v Tnh Trng khc, hi thm tnh hnh ti th ra sao? Nhm o chnh c nhng v no? C a phng no gi v ng h cha? Cc v T Lnh Qun on S on c ng h khng? ..v..v.. Tt c nhng cu hi ch nhm mc ch tm hiu thm tnh hnh, cc v y quyt nh ng h Tng Thng Ng nh Dim hay ng h Hi ng Qun Nhn Cch Mng. Th thi. Do vy mi c thm nhu cu chuyn ngay cc bn vn ca a phng ng h Hi ng sang i pht thanh Si Gn loan tin kp thi. Th l ti c thm ng giy in thoi trc tip vi i pht thanh v hu nh tt c nhng bn
55

vn ng h Hi ng Qun Nhn Cch Mng ca nhiu v Tnh Trng, u do ti gi . V khi v y ng l ti chuyn n i pht thanh qua in thoi lun. Ngha l t lc ng Tnh Trng ng ng h n khi loan tin trn ln sng, ch trong vng 3 n 5 pht. Bt c bin c no cng c ngi ng h, ngi th khng, l l ng nhin. Trng hp o chnh ang din tin cng vy. Theo lnh Thiu Tng Khim, ti chuyn n Truyn Tin: H thng kim thnh s "chn bt" trn ln sng v tuyn, cc cng in gi v Ph Tng Thng v trnh ln vn phng Tham Mu Trng Lin Qun ngay. Cn trn h thng in thoi vin lin ngang qua tng i in thoi Cng Ha trong khun vin b Tng Tham Mu, phi thu bng cc cuc m thoi, ghi chp li v trnh ln vo mi u gi. By gi xin mi qu v qu bn cng ti ri b Tng Tham Mu ln Bin Ha, theo chn S on 5 B Binh, lc y i T Nguyn Vn Thiu l T Lnh. Nhng tin tc v hot ng ca S on ny lin quan n ngy o chnh 1 thng 11 nm
56

1963, do i T L cng Danh -nm 1963 l Thiu T, trng phng 3 S on 5 B Binh- k li cho chng ti nghe vo nm 1981, khi b giam chung tri tp trung t chnh tr Nam H, tnh H Nam Ninh, min bc Vit Nam. Chuyn k nh th ny: "Khong trung tun thng 10 nm 1963, i T Thiu lm cho b tham mu S on, nht l cc s quan Phng 2 Phng 3 rt ngc nhin. Lnh hnh qun ban hnh trong thi gian tht ngn, b tham mu phi vt v lm mi thi hnh xong nhng cng tc tham mu trong vic iu ng 1 Trung on B Binh cng vi Pho Binh, Thit Gip, v Cng Binh Chin u. Khi tt c sn sng sng mai hnh qun, th i T Thiu ra lnh ngng cuc hnh qun ny v lp tc iu ng lc lng sang vng khc. Tun l sau , li chun b mt cuc hnh qun khn cp ri n gi cht li thay i vng hnh qun, cng l khn cp! Chnh Phng 2 -ph trch tnh bo- cng khng hiu v sao li chuyn vng hnh qun m Phng 2 cha ghi nhn s hin din mt lc lng no ca qun cng sn c.
57

Ngy 30 v 31 thng 10 nm 1963, li chun b hnh qun vo cn c Bi Li. y l mt cn c quan trng ca qun cng sn, cho nn lc lng tham d gn 2 Trung on B Binh, 1 Tiu on Pho Binh, lc lng Thit Gip v Cng Binh. m 31 thng 10 rng ngy 1 thng 11 nm 1963, lnh ca i T T Lnh cho chuyn ton b cc n v xung hnh qun vng Phc Tuy (trn ng Si Gn-Vng Tu). B tham mu mun in u v nhng thay i m chnh cc s quan trch nhim iu ng v ym tr hnh qun, cng khng sao hiu ni. Sng 1 thng 11 nm 1963, cc n v, thay v di chuyn v hng Vng Tu nh lnh hnh qun nh, li c lnh dng qun ng ba xa l Bin Ha-Si Gn-Vng Tu, ch lnh mi. n 1 gi tra, lnh mi c ban hnh: Theo , cc n v chuyn hng v Si Gn. Ngoi lc lng ca S on 5 B Binh, cn c mt lc lng Thit Gip xut pht t Trung Tm Hun Luyn Vn Kip (n tr B Ra) cng tin qun. Vo bui chiu th bn doanh
58

S on v 1 b ch huy Trung on t ti trng i hc s phm, i l Cng Ha, trong khi lc lng ca S on chim gi cc v tr n nh trong phm vi th Si Gn. Li xin mi qu v, chng ta dnh thm cht th gi xung Qun on IV ti Cn Th, nhng trc khi xung Cn Th, n ng ba Trung Lng mi qu v tt vo M Tho quan st S on 7 B Binh ti y. T Lnh S on l i T Bi nh m. S on ph trch Khu 41 Chin Thut gm 4 tnh b bc Sng Tin l Kin Ha, Kin Tng, nh Tng, v Long An, gm c ng Thp Mi. V i T m c xem l thnh phn tn cn ca Tng Thng Ng nh Dim, nn Hi ng Qun Nhn Cch Mng a i T Nguyn Hu C t Si Gn xung M Tho, khng ch i T m cm chn S on ti ch. Xong, chng ta cng xung Cn Th, bn doanh b t lnh Qun on IV. Trung T Hunh Vn Tn xung b t lnh Qun on IV/Vng IV Chin Thut, vi nhim v thuyt phc Thiu Tng Hunh Vn Cao ng h Hi ng Qun Nhn Cch Mng nhng khng thnh cng, ng p dng bin
59

php d liu trc l uy hip Thiu Tng Cao n binh bt ng. Nm 1962, i T Hunh Vn Cao l T Lnh S on 7 B Binh ti M Tho, c thng cp cp Thiu Tng ngy 5 thng 12 nm 1962, trc Thiu Tng Trn Thin Khim mt ngy d rng hai Sc Lnh thng cp cng mt ngy k. iu c ngha l Thiu Tng Cao thm nin hn Thiu Tng Khim mt ngy, v trong qun i vn thm nin l rt quan trng v mt ch huy. Khng c g kh hiu khi bit rng Thiu Tng Cao l ng vin ng Cn Lao trong khi Thiu Tng Khim va l khc tn gio va l ngi ngoi ng. Qun on IV c thnh lp ngy 1 thng 1 nm 1963, v Tng Thng Dim c Thiu Tng Cao gi chc T Lnh Qun on ny t ngy y. Xin mi sang Sa c quan st hot ng ca S on 9 B Binh. i T Bi Dzinh, T Lnh S on v Trung T on Vn Qung, T Lnh Ph S on. Trung T Qung trch nhim khng ch i T Dzinh v gi chn S on ti ch. Nm 1961 v 1962, Trung T Qung l T Lnh Ph S
60

on 21 B Binh trong khi i T Trn Thin Khim l T Lnh. Do vy m lnh ca Thiu Tng Khim c Trung T Qung thi hnh mt cch tch cc. Nhng theo cu i T Dng Hiu Ngha, th trch nhim khng ch i T Bi Dzinh n binh bt ng S on 9 B Binh l do cu i T Nhan Minh Trang -lc l Thiu T- theo lnh Hi ng Qun Nhn Cch Mng t Si Gn xung Sa c thi hnh. i T Bi Dzinh v i T Trn Thin Khim cng hc lp "ch huy tham mu" ti Hoa K nm 1959, cng tr v Vit Nam v cng nhn chc ti S on 21 B Binh vo thng 2 nm 1960, khi Trung T Trn Thanh Chiu b cch chc. i T Khim T Lnh, i T Bi Dzinh T lnh Ph kim Tham Mu Trng S on. i T Bi Dzinh, rt c Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu tn nhim. S on 9 B Binh thnh lp ti Qui Nhn, v Tng Thng Dim c ng vo chc v T Lnh S on ny. Sau , S on 9 B Binh c lnh chuyn ton b vo hot ng vng ng bng sng Cu Long. By gi mi qu v tr v B Tng Tham Mu.
61

Trc 5 gi mt cht, ti trnh nhc Thiu Tng Khim v trng hp i T Quyn -T Lnh Hi Qun- Thiu Tng Khim cho bit l i T Quyn b s quan ty vin ca ng bn cht trn Th c ri. Lc 5 gi chiu: i y Hoa ti nghe. Cho anh Hoa. Ti l i y Bng y. Anh mi Thiu Tng Khim tip chuyn vi Tng Thng. i y Bng l s quan ty vin ca Tng Thng Dim, thng trc vn phng Ph Tng Thng. Vng. Anh ch ti u my. Ti vo trnh Thiu Tng Khim v nhc ng ni trao cho ng: Mi Thiu Tng tip chuyn vi Tng Thng. Thiu Tng Khim cha kp nhn ng ni th Trung Tng Minh chp ly ngay. Ti khng nghe Tng Thng Dim ni g m ch nghe Trung Tng Minh:

62

Chng ti ch chp nhn cho ng i ngoi quc nh mt ngi bnh thng. ........................ Khng. Tip , Trung Tng Minh ni vi cc v c mt trong phng Thiu Tng Khim sau khi ng dn ng ni xung v tr: ng i i nh mt Tng Thng, ti khng ng . Lc trong phng im phng phc, chng nh cch gii quyt ca Trung Tng Minh em li nim suy ngh cho cc v y th phi. Ti nhn vo thi ca cc v m suy on nh vy. in thoi li reo v u giy bn kia vn l i y Bng mi Thiu Tng Khim tip chuyn vi Tng Thng. Ti li vo: Trnh Thiu Tng, Tng Thng mun ni chuyn vi Thiu Tng. Cng nh lc ny, Trung Tng Minh chp ng ni ln, ri t xung my: Khng cn ni chuyn vi ng .
63

Ti tr ra phng v tr li i y Bng: Rt tic l Trung Tng Minh ct ng giy ri. Cho anh. Khong 6 gi chiu. Mt bui hp ngay trong phng Thiu Tng Khim, cng l bn doanh ca Hi ng Qun Nhn Cch Mng. Ngoi cc v c mt y t lc tra, ti thy c thm Trung T Mai ca Khng Qun (dng nh l Khc Mai) m my pht trc y Qun Cnh cng s 1 in thoi cho ti bit. Bui hp ngn gn ny quyt nh: "Khng Qun phi chun b cng nhiu phi tun khu trc cng tt, nu n 7 gi sng mai (2/11/1963) m Tng Thng Dim cha u hng th nh bom xung dinh Gia Long trong khi Thy Qun Lc Chin v Thit Gip sn sng xung phong sau khi Khng Qun nh bom xong" . Phi ni rng, lc by gi trn nt mt cc v biu hin t nhiu lo u, bi bn o chnh vi du hiu thnh cng cha nhiu, trong khi bn b o chnh cng cha c du hiu g nhiu v s tht bi, tuy cha
64

c v T Lnh i n v no ln ting ng h Tng Thng. Thiu Tng cao Tr, T Lnh Qun on I/Vng I Chin Thut Nng, c cng in ng h Hi ng Qun Nhn Cch Mng ngay t u. Thiu Tng Nguyn Khnh, T Lnh Qun on II/Vng II Chin Thut Plei Ku, c th l lc u cn chn ch nhng sau th c cng in ng h Hi ng Qun Nhn Cch Mng. Tht s nu ng c chn ch cng ng thi, v d sao th ng cng c Tng Thng Ng nh Dim tn nhim khi a ng t T Lnh Qun Khu 5 v gi chc Tham Mu Trng/Tng Tham Mu, v trong cuc o chnh ca i T Nguyn Chnh Thi ngy 11/11/1960, Thiu Tng Nguyn Khnh hon ton ng h Tng Thng. n Qun on III/Vng III Chin Thut l Thiu Tng Tn Tht nh, ang trong thnh phn Hi ng Qun Nhn Cch Mng ri. Cn Thiu Tng Hunh Vn Cao ang b khng ch ti b t lnh Qun on IV/Vng IV Chin Thut. i T Hunh Hu Hin, T Lnh Khng Qun, v i T Cao Vn Vin, T Lnh Nhy D, ang b gi ti ta nh chnh. i T H Tn Quyn b git lc tra. i T
65

L Quang Tung, Ch Huy Trng S Khai Thc a Hnh -c quan mt v ca ng C Vn Ng nh Nhu- cng b git ri. Xem chng Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu, ln ny khng c nhiu c may nh ln b i T Nguyn Chnh Thi o chnh cch y 2 nm, nhng d sao th Hi ng Qun Nhn Cch Mng cng cha yu t lc quan v s thnh cng ca mnh. C l cng v vy m Thiu Tng Khim bo ti ch thn li xe v nh n v v 2 con ng, a n nh ring ca Thiu Tng L Vn Kim trn ng V Di Nguy, gn khu ngha trang gip ranh vi cng s 3 ca b Tng Tham Mu, tm vng mt ti nh. Khu ny tng i vng v. Khi xe trn ng n nh Thiu Tng Kim, b Khim hi ti: Ch Hoa, ch bit ai lm o chnh khng? D bit. Nhiu v lm, c Trung Tng Minh, Trung Tng n, Thiu Tng nh, Thiu Tng Kim, Thiu Tng Xun, .... ng lm.

66

Nu c ai hi th ch ng ni c "nh ti" nghe ch. Vng. Tht ra th Thiu Tng Khim khng cho gia nh bit nhng g m ng v cc v khc cng lm, cho nn b Khim t ra u lo d phng ca ngi n b bnh thng vy thi. Tr li tnh hnh ti vn phng, v lc ny vo khong gia m. i y Hoa ti nghe. Trung T Minh y em . l Trung T Nguyn Vn Minh m cc bn ng thng gi l "Minh n", Tnh Trng tnh An Giang. L mt v Tnh Trng rt c lng Tng Thng v ng C Vn. Ti quen bit vi Trung T Minh nhiu l trong thi gian ti gi chc chnh vn phng T Lnh S on 21 B Binh ti Cn Th. Trung T Minh c ting l s quan x s rt kho vi cp trn v "chi ngt" vi cp di, nu nh cp di l thn cn vi cp trn ca ng. Do , c mi
67

khi ng xung Cn Th l y nh rng, ng gh cho ti t tin cm km theo cu "em cm ly ung c ph chi" m ti c bao gi ung c ph u. Tha Trung T, dng nh Trung T cha c cng in ng h Hi ng phi khng? Tnh hnh n gi ra sao ri em? Trung T theo di i pht thanh th r v tt c nhng thng tin l chnh xc. By gi ti th c bn vn ng h Trung T nghe, nu Trung T ng th ti chuyn sang i pht thanh ngay, ch vi pht sau l Trung T nghe cng in ng h ca Trung T v tnh An Giang pht i trn ln sng i Si Gn. Th l ti c bn vn lun, v Trung T Minh ng ng h Hi ng Qun Nhn Cch Mng. n khong 3 gi sng (2/11/1963), Truyn Tin mang vo cng in ca ng Tnh Trng Lm ng (nay l n bn ln th 4 m ti vn khng nh tn ng). Cng in ny gi Ph Tng Thng vi ni dung:
68

"... Qun Dn Cn Chnh tnh Lm ng nguyn ng h Tng Thng v gia nh, chng li cuc o chnh ca bn phn lon.." Ti mang vo trnh Thiu Tng Khim. Xem xong, ng trao cho Trung Tng Minh, lt qua ni dung, ng li a cho Thiu Tng nh v km theo khu lnh: Toa" kim ngi thay thng ny i. S d Trung Tng Minh trao cho Thiu Tng nh v tnh Lm ng thuc Qun on III/Vng III Chin Thut m Thiu Tng nh ang l T Lnh. Vi ngy sau , ng Tnh Trng Lm ng, ngi gi cng in ni trn, sau khi t vn phng Trung Tng Khim (Thiu Tng Khim thng cp Trung Tng chiu 2.11.1963) tr ra, ng hi ti vi v kh chu: Ti c gi cng in ng h Hi ng Qun Nhn Cch Mng m ti sao ti b cch chc. Anh c bit l do khng?
69

D khng Thiu T. Nhng ti bit l qu v trong Hi ng Qun Nhn Cch Mng c xem cng in Thiu T gi v Ph Tng Thng, do h thng Truyn Tin/Tng Tham Mu "chn bt" tt c nhng ln sng nh vy. ng quy qu ra khi phng m chng bun cho tr li. Tht ra th n gn sng ngy 2 thng 11 nm 1963, ng c cng in ng h Hi ng, nhng iu qu tr. Trong cuc sng, bit nhn ng thi c l tt nht, v hnh ng sm qu hay mun qu thng l khng mang li kt qu tt, i khi chuc ly nguy hi l khc.

Tng Thng Ng nh Dim b git. Khong 5 gi sng ngy 2 thng 11 nm 1963, in thoi reo trong khi ti ang bn cuc m thoi khc nn Thiu Tng Khim nhc ng ni sau my lt chung reo, v qua cuc ni chuyn ngn ca Thiu Tng Khim vi cc v c mt, ti bit u giy bn kia l ngi thn cn ca Tng Thng, nhng cha nghe ni dung. Ngay tc th, cc v gi nhau vo hp tht nhanh, tic l ti ngi phng ngoi nn ch nghe
70

lm bm m thi d rng ca ngn gia phng ti vi phng Thiu Tng Khim m thng xuyn t lc 1 gi tra hm qua. Do cng vic i hi ti ra vo vn phng Tham Mu Trng Lin Qun mt cch nhanh chng nn ti phi sang ngi phng s quan ty vin, v phng ny khi m ca th nhn thng vo bn vit ca Thiu Tng Khim, ni ang l bn doanh ca Hi ng Qun Nhn cch Mng. Nghe Trung Tng Dng Vn Minh ra lnh, ti mi bit l mt phi on do Thiu Tng Mai Hu Xun dn u s vo nh th Cha Tam n Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu v B Tng Tham Mu. Lc y ti trng thy vi v s quan cp t i v i ra phng Tham Mu Trng Lin Qun, nhng khng r nhng v ny c c c trong phi on hay khng. Mt lc sau, Thiu Tng Trn Thin Khim gi ti: Ch theo di khi on xe n Tng Thng v ng C Vn v n th hng dn xe u sn vn ng cnh ta nh
71

chnh, cho Qun Cnh gc chung quanh v khng cho bt c ai n gn. Xong, ch ln trnh ti. Vng. Trong thi gian ch i, cc v bn tho vi nhau chung quanh vn cch gii quyt Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu sao cho n v s pht lng khi Thin Cha Gio ln Pht Gio. Ngay lc , ngoi ca phng ti c mt ngi xin gp ti ni l ng c lnh mang qun o n y Tng Thng v ng C Vn i ngoi quc. Ti mi ngi nhng tht ra ti cng khng r lnh ny t u. Ti ng rng lnh xut pht t Trung Tng n v ng l ngi hu thun mnh m kin a Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu xut ngoi, c hiu l "lu vong". Trnh xong vi Thiu Tng Khim th ti khng theo di c na v phi xung lu n on xe sp vo cng B Tng Theo hng dn ca ti, chic Thit Vn Xa M113 vo v tr, v mt tiu i Qun Cnh bao quanh. Ti tr ln vn phng:

72

Trnh Thiu Tng, Thit Vn Xa ch Tng Thng v ng C Vn vo sn vn ng v c Qun Cnh bo v. Mnh xung i. l li Trung Tng Dng Vn Minh. Ni xong l ng ng ln trong khi Thiu Tng Trn Thin Khim nt mt khng vui: Cc "toi" xung i, thy ng d sao "moi" cng bi ngi! Tuy ni vy, nhng khi cc v ri khi phng th Thiu Tng Khim cng tng bc theo sau, v ti l ngi thp tng sau cng. Khi xung n bc thang cht ca tng trt th Thiu Tng Khim ng li, v cc v dng chn hnh lang bn ngoi, lc y c Thiu Tng Xun v mt s quan na m ti khng thy r l v no, ang trnh by g vi cc v. Bng cc v cng quay vo, Thiu Tng Khim ngc nhin: Vic g vy? Hai ng cht ri.

73

Trung Tng Minh tr li ngn ngn. Tt c cng tr ln lu. Lc by gi, ngi M, t phng nh ngay pha sau tm vch ngn vi bn lm vic ca Thiu Tng Khim bc ra, Trung Tng Minh cho ng ta bit l ng Dim v ng Nhu cht ri. R rng l ngi M ny t ra bc tc, v mt lc sau ng ta ra v. Ngi M m ti va ni, ti khng bit tn. ng ta c vc dng trung bnh, mc thng phc, c mt ti phng Thiu Tng Khim t tra hm qua (1/11/1963), nhng ng ta ch trong phng nh m khng bc ra phng cc v Tng lnh trong Hi ng Qun Nhn Cch Mng lm vic d ch cch vi bc i. ng ta c xch ci cp bnh thng nh nhng ci cp m cc v Tng Lnh thng xch theo khi i lm. V sau ti nghe ni l Trung T Conein, cng c ngi ni l ng Lansdale. Ti vn khng xc nh c l ai, nhng r rng l cuc o chnh lt Tng Thng Dim c mt s v Tng Lnh Vit Nam thc hin di bn tay o din ca Hoa K hay t ra cng c Hoa K ng . Cho d th no i na, chng ta cng nhn ra c s
74

kin ng Ng nh Dim "ln ngi" l do Hoa K t ng sau, v cng bi Hoa K m ng Dim b "h b". Nhng liu c phi Tng Thng Hoa K John F. Kennedy ra lnh cho v Tng Lnh no ca t nc Vit Nam khn kh ny git cht Tng Thng ca h khng? Hay ci cht ca Tng Thng Dim khng c trong d nh ca Hoa K khi h buc phi thay ngi lnh o Vit Nam cho ph hp vi chin lc ang thc hin? i, chnh tr! Ti xin m ngoc vit vo on ny nhng li m cu i Tng Trn Thin Khim cho ti bit vo ti 21 thng 10 nm 2003, lin quan n cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963. ng ni: V vic ch thc mc khng bit ngi M tham d o chnh l ng Conein hay Lansdale, Anh cho ch bit l Trung T Conein, ng cng cng nhm vi ng Lansdale. Anh ni thm vi ch, ng Conein l trng ton s quan Hoa K tng nhy d xung min Bc hi nm 1945 gip ng H nh Nht. Lc ai l k th ca Nht l bn ca Hoa K. V pha Hoa K, ng ta l ngi bit nhiu v ng H v Vit Minh cng
75

sn thi . By gi Anh ni v cuc o chnh (1/11/1963). Trc ngy o chnh, Anh (tc cu i Tng Khim) ni nh mt iu kin lin quan n Tng Thng Dim rng: phi Tng Thng bnh yn v xut ngoi. Lc Trung Tng Dng Vn Minh ng , Thiu Tng L Vn Kim cng ng . S d Anh ni Trung Tng Minh v Thiu Tng Kim, v hai ng ny l hai nhm ring ch khng phi l mt nhm u nghe ch. Khi bit ng Dim b git cng vi ng Nhu, i T Quyn (H Tn Quyn) b git, i T Tung (L Quang Tung) cng b git, n em ca ng Tung l L Quang Triu cng b la ri git cht. ng Vin (Cao Vn Vin) th b cng tay. H hnh ng ln nn Anh vi ch ngi trn lu c hay bit g u. My ng ngi bn phng ca i Tng T (L Vn T. Lc y i Tng T dng bnh ngoi Vng Tu, Trung Tng Trn Vn n Quyn Tng Tham Mu Trng) ri quyt nh vi nhau. Ngng mt cht, ng tip: Ch thy cha? Nhm ng Minh vi nhm ng Kim c c qu! ng Dim
76

gi in thoi bo cho xe n n, tc l ng u hng ri, ti sao li git ngi u hng? Trc , ng Minh ng Kim ng vi Anh l ng Dim bnh yn v lu vong, ti sao li git? Cho nn t Anh bt mn vi ng Minh ng Kim. Xin m ngoc nh. Ti ngh: C l v s chia phe chia nhm ny m khi c Trung Tng Trn Thin Khim i Seoul, i Hn, d l nhm chc ca Tng Thng Pak Chung Hi (Phc Chnh Hi), ri ra quyt nh c Trung Tng Khim gi chc T Lnh Qun on 3 khi Trung Tng Khim cn Tokyo chng? Li thm cht nh sng v s kin ny. Nhn khi cu i Tng Khim t Houston (ng chuyn t Virginia xung c tr Houston t gia nm 2005) ln Virginia hi thng 7 nm 2005 thm cu i Tng Vin v sc khe ca ng c phn suy yu. Khi nhc li s kin Trung Tng Khim b c sang Qun on 3, cu i Tng Vin ni: Cng v vic anh gip ti tr li L on Nhy D m anh b my nh (c l m ch Trung Tng Minh, Trung Tng n, ) y qua Qun on 3 .
77

Cu i Tng Khim ni tip: C iu l Anh khng r ti sao Hoa K loi Tng Thng Dim? Tha Anh, c lc Em ngh: phi chng Tng Thng Dim khng ng cho qun b chin Hoa K lp cn c trn t Vit Nam trong chin lc Domino lm bc tng qun s ngn chn cng sn trn xung ng Nam m Tng Thng Dim b loi chng? iu ny Anh c ngh n, nhng khng bit c cn g na khng? Cn vic ch nu nghi vn Trung Tng Minh c phi l ngi ra lnh git ng Dim ng Nhu khng, ch ngh coi nu hng phi ng th ai dm ra lnh . Tt nhin l em ngh nh vy, nhng y l vn lch s, khi em cha nm c bng chng xc thc v iu em ngh, th em khng dm khng nh m ch nu nghi vn sau khi phn tch mt s s kin lin quan thi. Chnh Trung Tng Trn Vn n trong quyn Vit Nam Nhn Chng, cng nu nghi vn nh vy Anh T. (b Khim th t
78

nn nhng cng s vin chung quanh thng gi nh vy). Nhng iu m cu i Tng Khim ni khng phi ch c th, v ti s b tc vo nhng bi nhng on lin quan trong cuc Chnh L ngy 30/1/1964, cuc Biu Dng Lc Lng ngy 13/9/1964 dn n s kin ng v gia nh lu vong, n cuc o Chnh ngy 19/2/1965 dn n s kin i Tng Nguyn Khnh lu vong sang Hoa K t tc nh i Tng Khim. Vn trong du ngoc ny, ti thut thm mt on ngn trong lc ni chuyn vi cu i Tng Khim sau khi ng v gia nh du lch Php quc v li Houston hi u nm 2007. Nhn lc vui v, ti hi: Tha anh T. Hi o chnh 1 thng 11 nm 1963, bt u t pha Hoa K hay t pha Vit Nam mnh anh T? T pha Hoa K. Vy ai l ngi ni vo Vit Nam mnh anh T? ng S..
79

ng y ni vo ai vy anh T? Ni vo anh, nhng anh thy vic ln qu nn gii thiu vi Trung Tng Minh (Dng Vn). Tha qu v, cu i Tng Khim c ni tn y ca ngi M ny, nhng ng khng mun ti nu tn ng ta d ng S. cht ri. Do vy ti ch c th vit tn ng ta vo y vi mu t u m thi. Trong nm 1963, ti c dp ni chuyn vi ng S. ny trong nhng lc ngi ch vo gp Thiu Tng Khim. ng ta trong ngnh tnh bo ti ta i s Hoa K Si Gn, v ni ting Php snh si. Xin ng ngoc. Vi cu chuyn ngn trn y gip ti ngh, c l t v tr quan trng ca cu i Tng Khim lc y nn ng a iu kin vi Trung Tng Dng Vn Minh v Thiu Tng L vn Kim, theo ng tham gia o chnh nhng phi Tng Thng Ng nh Dim lu vong. Ti ni v tr quan trng v l lc y cu i Tng Khim ang gi chc Tham Mu Trng Lin Qun, v l ngi m tnh bo Hoa K mc
80

ni u tin vo cuc o chnh lt Tng Thng Dim. Liu nguyn nhn chnh dn n cuc o chnh ny l do k hoch ca chnh ph Hoa K, hay bt ngun t chnh sch n p Pht Gio ca Tng Thng Ng nh Dim? Ti ngh, nu khng c s kin n p Pht Gio th Hoa K cng bng cch no thc hin cuc lt , v nu khng th mc tiu thit lp cn c qun s trn lnh th Vit Nam Cng Ha khng thc hin c, v nh vy c ngha l mt "mt xch" trong chin lc Domino ca h khng hon thnh. Phi chng s mu thun gia chnh ph vi Pht gio ngy cng t hi, li l c hi thun li cho Hoa K nhp cuc theo cch ca h? V cho d th no i na, r rng l h thnh cng. Gi thuyt rng, nu cuc o chnh khng phi bt ngun t Hoa K, th liu qu v Tng Lnh Vit Nam c t mnh quyt nh o chnh em li s bnh ng gia hai tn gio ln ni ring, v n nh tnh hnh ni b ni chung khng? Ti ngh, chc l khng. V thc hin mt cuc o chnh, kh, nhng c hay khng
81

c Hoa K ng h l iu kh hn, v cho d c thnh cng m khng c Hoa K ng h th sm mun g cng b ng i lt . Cn na, nu lt thnh cng ri, m cha chun b mt sch lc lnh o va chng cng sn va xy dng quc gia, th qu v cm quyn s b bi ri vi nhng k hoch v vu trong khi tnh hnh i hi mc tiu v ng li thc hin phi r rt, dt khot, v thc hin ngay. V Tng no ra lnh git Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu, v ai l ngi xung tay git hai ng? Hoc gi l so d nhm ln no gia ngi ra lnh vi ngi nhn lnh? Theo bc s Hunh Vn Hn, Y S trng bnh x Tng Tham Mu lc y (v sau c lc l Tng Trng Y T), ngi ph trch khm nghim v lau vt thng cho hai ng, th c hai ng va b bn va b m bng li l. Hai trong s t ngi lin quan trc tip n ci cht ca ng Dim v ng Nhu l Trung Tng Mai Hu Xun v Thiu T ( thng cp) Nguyn Vn Nhung, c hai cht ri. Ch cn li cu i Tng Dng Vn Minh v cu i T Dng Hiu Ngha, l hai v c ting ni chnh xc hn ht. Ch "trc tip" m ti dng y
82

c ngha l ngi ra lnh git, ngi git, hoc ngi nghe thy ngi ra lnh hay trng thy ngi git. V liu cu Chun Tng Phan Ha Hip c th l nhn chng chnh xc na trong v ny khng? Xin m ngoc. Ti b tc on trn vo thng 10 nm 2003, th cu i Tng Dng Vn Minh t trn trc my thng. Vy, nhn chng cn li l cu i T Dng Hiu Ngha. Nhng nm 2006, cu i T Dng Hiu Ngha xung tc vo cha tu hc. Xin ng ngoc. Nu nh Trung Tng Dng Vn Minh ra lnh git th ti sao khi ti trnh on xe n Tng Thng v C Vn v n, ng li gi cc v c mt cng xung gp hai v y, v chnh ng phi bit vic g xy ra ri ch? Hoc cng c th l Trung Tng Minh ra lnh git nhng vn ra v nh khng hay bit g v ci cht ca hai ng y? Chnh tr m! Trong s cc v c mt trong phng Thiu Tng Khim, ti khng trng thy nt mt, c ch, hay thi ca v no biu l mt cht g khc thng gia cc v vi nhau trc khi ln lt bc xung thang lu gp Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu. Hoc
83

l khng ai ra lnh git, hoc l v no qu kn o chng? Khi on xe ri nh th Cha Tam tr v B Tng Tham Mu trn chic M113 ch ng Dim v ng Nhu ch c i y Nguyn Vn Nhung v vi qun nhn trch nhim trn chic Thit Vn Xa ny. Thiu T Dng Hiu Ngha ngi xe Jeep cng vi i y Phan Ha Hip (cp bc trong lc o chnh). i y Hip cho bit nh vy. S d ti ni n Thiu T Ngha l v c d lun cho rng Thiu T Ngha cng ngi trn chic Thit Vn Xa M113 vi i y Nhung. Nu tht s Thiu T Ngha cng ngi trn chic Jeep vi i y Hip, iu cng cha yu t loi tr gi thuyt Thiu T Ngha khng phi l st th, v c lc on xe phi dng trc cng xe la chn ngang ng khi xe la chy qua. l khong thi gian tuy ngn ngi nhng cng cho mt st th ra tay. Nhng cng khng th cn c vo y m cho rng Thiu T Ngha l mt trong hai s quan git Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu, v Thiu T Ngha l mt s quan bc trc, thng tnh, rt nhit tm vi nhim v trong binh chng Thit Gip, v cha h c tai
84

ting g trc bin c chnh tr ny. ng rng, Thiu T Ngha l mt s quan rt can m, v khi lm trn th v ch huy ny khng nng tay vi k th, nhng git mt ngi khng phi l k th m ngi li l mt Tng Thng hay C Vn ca Tng Thng, th iu khng phi l iu m Thiu T Ngha hnh ng nh mt st th. Nhng nhng l l trn y cng cha loi tr gi thuyt "Thiu T Ngha l mt trong hai s quan thi hnh lnh git Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu". V i vi ti, Thiu T Ngha vn l mt nghi vn nhng mc thp hn nghi vn i vi i y Nhung. Vi i y Nhung. Chnh xc l i y Nhung ngi trn chic thit vn xa M113 ch Tng Thng v C Vn. i y Nhung, t ra l hai ln trc bin c chnh tr ny, anh khoe vi ti rng, mi ln anh git mt ngi th anh khc ln bng sng ca anh mt vch. Anh a bng sng cho ti xem, lc y c nm vch khc theo chiu thng ng bn tri bng sng. Cn c vo li ni v du tch trn bng sng, ti cho rng i y Nhung l mt s quan tng git ngi nu khng ni l thng tho th cng l quen tay. Xin ni thm, hnh ng git
85

ngi v hnh ng bn cht ch qun chin trng l hai hnh ng khc nhau. Nhng nh vy cng cha th kt lun i y Nhung l st th trong trng hp ny, v khng trng thy tn mt v cng khng nghe chnh i y Nhung t ni v s kin . Nhng nhn vo kha cnh khc, ti c nghi vn cao nht v i y Nguyn Vn Nhung vi ci cht ca Tng Thng Dim v C Vn Nhu. i y Nhung l s quan ty vin ca Trung Tng Dng Vn Minh, m ty vin th lun lun c mt bn cnh v Tng ca mnh. Trong trng hp ny, Thiu Tng Mai Hu Xun cng on ty tng c nhim v n nh th Cha Tam (trong Ch Ln) n Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu v B Tng Tham Mu, i y Nhung khng c l do g c mt trong thnh phn ny c. Nu cho rng, i y Nhung t thp tng sau ny khoe vi bn b l anh gp mt trn on xe lch s i na th ti sao i y Nhung -v ch mt mnh i y Nhung- c ngi trn chic Thit Vn Xa M113 ch Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu? S kin ny phi c Thiu Tng Xun ch nh hay t ra cng l ng . V liu c phi Thiu
86

Tng Xun t mnh ra lnh cho i y Nhung hay l thi hnh theo lnh ca Trung Tng Minh? Ti ni nh vy v ch c Trung tng Minh -ngi ng u nhm lnh o o chnh- mi c thm quyn ra lnh cho Thiu Tng Xun m thi. Vi li i y Nhung l s quan ty vin ca Trung Tng Minh th khng v Tng no dm s dng i y Nhung trong nhim v git Tng Thng v C Vn c. Vy, i y Nhung c mt trong on xe "lch s" ny v mt mnh ngi trong xe ch Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu, phn chc phi l do lnh ca Trung Tng Dng Vn Minh. Nu chnh xc l Trung Tng Minh ra lnh cho s quan ty vin ca mnh l mt thnh vin trong on xe lch s ny th lnh c mc ch g, chng l cho i y Nhung i theo chi? Suy on nh vy nghe khng n cht no. Nhng n y cng cha th qu quyt rng i y Nhung l ngi h st Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu bng sng v li l, v y l vn lch s nn khng th kt lun th phm khi cha chng c chnh xc, m ng s cht ri. Thi th anh yn ngh!
87

n y, ti c cu chuyn ngn. Hai mi tm nm sau, vo gia thng 11 nm 1991, ti v mt s bn c dp dng cm ti nh cu i T Nguyn Linh Chiu (Orange County, nam California) m ti thng gi ng l "i ca", v ng ln tui hn ti v thm nin hn ti nhiu. Hm y "i ca" ti thut li cu chuyn c lin quan n cu t hi ca ti nu trn. Chuyn nh th ny:

u nm 1991, nhn chuyn ng sang Paris d l ci ca v Tng mt thi l Tng Tham Mu Trng qun i quc gia Vit Nam trong khun kh qun i Lin Hip Php, "i ca" ti t chc ba n thn mt sau khi c cu i Tng Dng Vn Minh v cu Trung Tng Trn Vn n nhn li. Mc ch ca ba n l anh Chiu -bn thn ca hai v cu Tng Lnh thc khch- mun gip hai v lm ha nhau m tnh bn gia hai ng rn nt t sau cuc o chnh 1 thng 11 nm 1963. Theo anh Chiu th mc ch t c, v trong khng kh vui v , anh c nu cu hi vi cu i Tng Minh:

88

Anh c th cho bit cu "mission accomplie" m anh Xun (tc Thiu Tng Mai Hu Xun) trnh vi anh hm 2 thng 11 nm 1963 c ngha nh th no khng? Nhim v hon thnh th bo co hon thnh. C vy thi Anh Chiu cha chu thua v hi li, th cu i Tng Minh ni: Anh hiu sao th hiu Cu tr li ng l hiu sao th hiu. Ht cu chuyn. Cng vo cui nm 1991, ngi bn mi quen ca ti San Jose, tin s s hc Hong Ngc Thnh, lc y ang vit cun "Nhng Ngy Cui Cng Ca Tng Thng Ng nh Dim", ti c cung cp cho ng mt s d kin cn thit theo yu cu ca ng. ng ni rng, ng c c mt ti liu m cu i Tng Minh vit theo lnh ca nh cm quyn cng sn (sau thng 4/1975), theo , cu i Tng Minh nhn l ng ra lnh git Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu. Nghe th nghe vy nhng
89

tht ra ti cng khng hiu l bng cch no m ng bn ti xem c ti liu na. Vi ti, nhng g m ngi chin s chng cng sn cho d ngi l mt Tng Thng hay mt s quan bnh thng, phi vit theo lnh ca cng sn trong tri tp trung hay ti c quan ca chng, v vit di s hng dn ca nhng tn gi l cn b Cng An cho n khi chng chp nhn m chng gi l "t yu cu", th khng th xem l chnh xc c. V vy m theo ti, khng nn cn c vo kt lun cu i Tng Dng Vn Minh l ngi ra lnh git Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu, cho d ng c khai tht vi cng sn cng vy. Nhng d th no i na, vi ti, cu i Tng Minh vn l v duy nht m ti t nghi vn cao nht v ngi ra lnh git Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu. Cui nm 1993, nhn n nh ngi bn cng kha vi ti thm mt v Tng trc kia phc v ti Phng 7 B Tng Tham Mu, v nhn lc cu chuyn xoay quanh cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963, bn ti ni rng: "Ti c ngi bn thn, trc kia thng chi qun vt vi i Tng Minh, mt hm i Tng
90

Minh c ni l trc khi cht, ng li tp hi k cho cc con ng. Nu ng nh vy th cu tr li chnh xc ch c c khi cu i Tng Minh an gic ngn thu chng? Nm 2003, cu i Tng Dng Vn Minh t trn, nhng ti khng r l ng c li cun nht k nh li bn ti ni hay khng. n cu i T Dng Hiu Ngha, nm 1998 nh c ti tiu bang Washington. Theo ti, anh Ngha l mt trong nhng nhn chng ca cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963 ni chung, v c th l nhn chng duy nht trong v git Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu ni ring. Ti vi anh l bn thn t nm 1961 khi anh ang l Qun Trng qun Bnh Minh tnh Vnh Long. Khi vo t, chng ti b giam chung ln tri gia rng gi Yn Bi, n chung mm, ng st cnh nhau trn vt ging lm bng cy chm trong nhiu nm lin. C nhng lc nhc n ngy 1 thng 11 nm 1963, ti c gng tm hiu nhng nghi vn v ci cht ca Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu, nhng khng bao gi anh h mi na li v iu .

91

Ti bit anh Ngha c ni vi Trung y ng, Phng 3 Tiu khu Vnh Long khi anh l Tnh Trng tnh ny, theo , "anh bit ngi git ng Dim v ng Nhu, nhng cha th ni c". Ti tin li anh Ngha, nhng khng bit l lc no anh mi ni c. Bi v cha th ni c, c ngha l s ni ch khng phi khng ni. Di y l bi vit ca cu i T Dng Hiu Ngha, anh gi tng ti mt bn do cu i T Nhan Minh Trang trao li. c s ng ca anh Ngha qua ng giy in thoi vo u thng 11 nm 1998, ti xin trch phn lin h n ci cht ca Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu a vo n bn ln th 3 vo thng 12 nm 1998. Vi hy vng phn trch ng ny s gp phn lm sng t thm nhng tin tc v ci cht c tm vc lch s ca hai v lnh o Vit Nam Cng Ha, mt thi to nn ting vang quc ni ln quc t trong nhng nm 50 v 60. Ting vang tt hay khng tt, hoc c hai, iu ty qu c gi. Phn trch thut bt u. "Ti c dp n Houston khong thng 7 nm 1995, c ngi bn tng cun "i
92

Dng Ghi Nh" ca anh Phm B Hoa, cu i T Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Khng nh "Li Trn Tnh" qu khim nhng ca anh, quyn sch tuy khng chnh thc l mt s liu, nhng n ng gp rt nhiu cho cc s gia, v anh c vo mt v tr rt quan trng trong gung my hnh chnh v qun s trong mt giai on lch s 1960-1968. Nhng s vic m anh ghi li tht l trung thc, rt y tng chi tit, cng nh anh phn tch s vic rt v t, khch quan. Trong quyn sch, anh ni khng t v ci cht ca Tng Thng Ng nh Dim". "V s vic lch s ny, c rt nhiu ngi -k c ngi M- hi ti t sau ngy 2 thng 11 nm 1963 cho ti gi ny. Ai cng mun bit r chi tit ca s vic xy ra trn chic Thit Vn Xa trong on xe m c nhn ti c trch nhim an ninh h tng hm . Tc gi quyn "i Dng Ghi Nh" ch nu ln mt s d kin, mt s suy lun, mt s gi thuyt, v nghi vn chung quanh s vic ni trn, m khng h c xc quyt ai l ngi ra lnh v ai l ngi thi hnh lnh git Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu. y l im hon ton khc bit vi
93

mt vi quyn hi k khc c xut bn m ti c dp c". "Lin quan n s vic ny, ti mun ni n vi quyn hi k m tc gi c nhn xt thiu chnh xc, c khi cn sai lc hn. S vic cng khng c phn tch cho ng l ng tnh. C tc gi k li s vic m chnh mt tc gi khng mc kch c, tai cng ch nghe lm bm din tin m ngi thut cng khng phi ngi trong cuc. Hoc l vit theo mt s d kin do qu nhiu ngi thut li theo ci nghe c hay theo lp lun mt chiu. c bit l cu Trung Tng Nguyn Chnh Thi, tc gi " Vit Nam, Mt Tri Tm S", ng da trn li khai nguyn vn ca i y Nguyn Vn Nhung (ng ra l Thiu T v lc b bt l ngy 30/01/1964, anh Nhung thng cp Thiu T ri. PBH) m ng c c sau ngy "Chnh L 30 thng 1 nm 1964", nn s vic ng vit rt chnh xc. Ni rt r l ai thi hnh lnh git Tng Thng v git bng cch no..." "Sng ngy 2 thng 11 nm 1963, Trung Tng Dng Vn Minh ch nh Thiu Tng Mai Hu Xun v i T Dng ngc Lm, vo nh th Cha Tam trong Ch
94

Ln "n h" v y (H, tc Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu. V y, tc v B Tng Tham Mu. PBH). Ti c mt ti ch, v ti cng Trung i Thit Vn Xa va t dinh Gia Long v ti, v trnh Trung Tng Minh l Tng Thng v ng C Vn khng c trong dinh Gia Long. Do , ti nhn lnh ca Trung Tng Minh tip tc cho Trung i Thit Gip h tng Thiu Tng Xun v i T Lm vo nh th Cha Tam "n h" (nguyn vn ca Trung Tng Minh). Nh vy, ti c bit Thiu Tng Xun nhn lnh trc tip ca Trung Tng Minh, nhng ti khng bit l Thiu Tng Xun c nhn lnh mt g ca Trung Tng Minh khng. Cng ngay lc , ti c i T Nguyn Vn Quan -bn thn ca Trung Tng Minh- cho bit, trong khi ti xung dinh Gia Long th ng Dim v ng Nhu b mt vo trong Ch Ln, v hin nh th Cha Tam. T nh th, hai ng lin lc in thoi vi cc Tng Lnh. Ngay sau , Hi ng Qun Nhn Cch Mng quyt nh dt khot, t nht l s phn ca ng Ng nh Nhu, bng mi cch phi dit tr hu ha. Thiu Tng Xun, i T Quan, i T Lm, i T Mu, ... u c mt trong cuc tho lun ly quyt nh c tnh cch lch s ni trn,
95

cng vi Trung Tng Dng Vn Minh, Thiu Tng Trn Thin Khim, Thiu Tng L Vn Kim, Phm Xun Chiu. ..v..v.." "Ti cng c i T Quan cho bit thm rng, Trung Tng Minh, ngi ch huy cuc o chnh, nhanh chng a ra quyt nh rt dt khot Hi ng ly quyt nh chung. Cc v hin din lc , khng ai gp thm kin g. Lc im lng c xem l ng nhin chp thun ngh ca Trung Tng Minh. Tht ra, t 11 gi m 1 thng 11 nm 1963, trong lc tnh hnh cha ng ng hn, cc Tng Lnh c bn bc ring vi nhau trc v s phn ca ng Ng nh Nhu ri. Ring i vi Tng Thng Ng nh Dim th hu ht u tn thnh cho Ngi (vit hoa) i ra ngoi quc, khng thy v no pht biu khc hn. Do , khi Thiu Tng Xun nhn lnh i n Tng Thng l ng bit mnh s phi lm g ri, t nht l i vi ng C Vn Ng nh Nhu. Cn i vi Tng Thng th lc by gi ti hon ton khng bit l Thiu Tng Xun c nhn c mt lnh g thm t Trung Tng Dng Vn Minh hay khng."
96

"on xe khi hnh t B Tng Tham Mu khong 6 gi sng. Hai xe Qun Cnh dn u, xe Jeep ca ti v i y Phan Ha Hip, k l xe Jeep Thiu Tng Xun ri xe i T Lm, v on xe h tng gm Trung i Thit Vn Xa 5 chic (4 xe i u c b binh tng thit, v xe sau cng l ca Trung i Trng). Ti xin ni r thm. Ti thy khng c d tr xe no ch Tng Thng v ng C Vn Nhu, nn ti c hi Thiu Tng Xun trc khi khi hnh, th ng ni nhanh v cc lc "khng cn". Ti ngh, chc l ng c phng cch ri nn khng mun chng ti quy ry lm mt lung suy tnh ca ng trong lc ng c mission (nhim v) qu c bit, c l c bit hn bao gi ht trong cuc i Cnh St Cng An ca ng. Trc khi khi hnh, ti v i y Hip nhn thy i y Nhung ngi trn mt trong bn chic thit vn xa sau xe Jeep chng ti. i y Hip hi ti v s hin din ca v s quan b binh l mt ny. Ti gii thch s qua, l i y Nhung, s quan ty vin ca Trung Tng Dng Vn Minh, v c xc nhn vi i y Hip rng: "i y Nhung c hi ti c cng i vi Trung i Thit Vn Xa. Ti ngh, c l i y
97

Nhung c nhim v g do Trung Tng Minh ch thn giao cho, nn ti khng tin hi v khng lin quan g n nhim v an ninh h tng ca chng mnh". "Ti khng mun ni r vi i y Hip, nhng c nhn ti bit l i y Nhung c Trung Tng Minh sai i theo on xe thi hnh quyt nh ca Hi ng. Quyt nh lin quan n ng C Vn Ng nh Nhu. Quyt nh ny c chuyn thnh lnh v c Trung Tng Minh trao cho i y Nhung thi hnh. V chc chn Trung Tng Minh khng cn thy ai hn ngi s quan cn v thn tn ny thi hnh mt cng tc c bit, kh khn v quan trng ni trn. Ti dng danh t "mt" l v nu Trung Tng Minh c dn d iu g vi i y Nhung th khng mt ai trong Hi ng nghe thy c. V nu c ra lnh cho i y Nhung thi hnh quyt nh cng khai ca Hi ng, v mt mnh ng C Vn Nhu hay cho c hai ng, th cng khng mt ai trong Hi ng nghe thy c. Nhng ti khng nh l Trung Tng Minh c sai i y Nhung -tc l ra lnh cho i y Nhung- v lnh c a ra theo quyt nh ca Hi ng Qun Nhn Cch Mng. t nht l lin h n ng
98

C Vn Ng nh Nhu. Ti xin ni r li mt ln na, l ch lin quan n ng C Vn Ng nh Nhu. V nu Trung Tng Minh khng ra lnh th khng cn ai trong Hi ng c thm quyn ra lnh c bit ny? Cng nh nu khng sai i y Nhung, th ti sao i y Nhung li phi ni vi ti cho anh c ngi trn chic thit vn xa c cng i vo Ch Ln?" "Nhng ti cng xc nh l d c sai i y Nhung hay ra lnh cho i y Nhung, Trung Tng Minh cng l sai mt hay dn d mt m thi. Nh vy l n y, chng ta khng cn thc mc g v ngi no ra lnh v lnh xut pht t u. C nhn hay tp th Hi ng, i T Dng Ngc Lm, chc chn phi bit r mt lnh m Trung Tng Minh giao cho Thiu Tng Xun. V nu khng th ti sao ch thn ng n gp ti dn d ti trc khi on xe khi hnh: "N, my ngi ng c ni g by b nghe". "Ti cng bit chc chn ngay t lc bn tho k hoch s khi trc thng 11 nm 1963, cc v Tng T trong nhm lnh o
99

o chnh c d tr mt gii php dt khot i vi ng C Vn Ng nh Nhu. S d tr tr thnh quyt nh t sau 1 gi tra ngy 1 thng 11 nm 1963. l truy t ra ta v x ngay trong nc, khng cho ra ngoi quc. Ti xin lp li, s khi l nh vy. Nhng theo li i T Nguyn Vn Quan (khng phi i T ng Vn Quang. PBH) ni vi ti, lc khuya rng sng ngy 2 thng 11 nm 1963 khi cha c tin Tng Thng v ng C Vn ri khi dinh Gia Long, a s trong Hi ng khng cn a ng C Vn Nhu ra ta na, m nht quyt phi tr hu ha bng mi cch. R rng l nh vy. Lc by gi tnh hnh cha ng ng. Dinh Gia Long cha chim c, lc lng phng v Ph Tng Thng cha bung sng u hng, v cng chnh ng C Vn c qui trch cho mi xo trn trong nc, lm mt lng Dn Qun Cn Chnh, ... " "Ring i vi Tng Thng Ng nh Dim, tuy cha c quyt nh dt khot, nhng qua trao i ngoi hnh lang th a s cc v trong Hi ng c tn thnh mt gii php n ha. l, ng ra ngoi quc mt mnh nh mt dn thng, khng c hng l nghi qun cch ca mt Tng
100

Thng. Bin php ny coi nh l mt n hu i vi Tng Thng Ng nh Dim. Tuy nhin, theo li i T Quan xc nhn li vi ti, th Trung Tng Minh vn cn im lng, cha c kin". "Khi c bit Tng Thng v ng C Vn b mt ri khi dinh Gia Long, th tnh hnh tht s c thay i trong chiu hng bt li cho hai ng. Khi cn cha r hai ng u th Hi ng c phn lo u, v d o chnh c thnh cng m hai ng chy thot c th tnh hnh chnh tr ra sao y? Chng nhng khng c s n nh trong tng lai, m s c mt s chia r c th dn ti tranh chp quyn lc, nu khng mun ni l ni chin ngay ti min nam Vit Nam! V n lc chng cng sn s b nh hng nng n. Nht l n gi ny, Tng Hunh Vn Cao Vng IV Chin Thut cha chu tuyn b chnh thc trn i pht thanh ng v pha Hi ng, mc du c yu cu nhiu ln. Vng IV c 3 S on B Binh c km gi trong th n binh bt ng nh cng ca Thiu T Nhan Minh Trang, Thiu T Hunh Vn Tn, v i T Nguyn Hu C".

101

"Do , t quyt nh n ha trc , c mt s khng t thnh vin trong Hi ng bt u t thi cng rn v quyt lit hn, nht l Trung Tng Dng Vn Minh, linh hn ca cuc o chnh. ng khng mun thy ngy 11 thng 11 nm 1960 ti din (11/11/1960 l ngy i T Nguyn Chnh Thi o chnh tht bi phi vt thot lu vong. PBH). Chng ta phi thy c trch nhim nng n ca ngi ch huy cuc hnh qun o chnh lc by gi, mi bit c mc lo u nng rut ca Trung Tng Dng Vn Minh nh th no. T mi thy thi ca Trung Tng Minh qua ngh ca Trung Tng Hi ng ly quyt nh v trng hp c nhn ca ng Ng nh Nhu, dt khot, khng th do d hay yu mm c." "C ngi ni l trc khi on xe khi hnh, Trung Tng Minh ng trn lu ta nh chnh B Tng Tham Mu, hng v Thiu Tng Xun hay i y Nhung, a ra hai ngn tay ( ni l c hai ngi), nhng ti xc nhn l hon ton khng trng thy. Ti bit r tnh trm tnh v suy tnh chnh chn ca Trung Tng Minh, nn ti chc chn l ng khng bao gi c hnh ng vo pht cht qu l liu nh vy. Nu
102

c ra lnh, chc chn ng c n o suy tnh k cng trc ri, v ng phi dn d ngay i y Nhung ch khng bao gi ng li ra lnh cho ngi ta thy d dng nh vy." "Ti xin m thm du ngoc y. Trc khi khi hnh, ti c gh ngang b ch huy Thit Gip hnh qun t trn chic bn xch xa u cnh ta nh chnh, bo cho Trung T Nguyn Vn Thin bit v hng i v nhim v ca ti. Ti tuyt i khng ni thm iu no, v Trung T Thin khng phi l thnh vin ca nhm o chnh. Trung T Thin l cn b nng ct ca ng Cn Lao, l ngi tn cn ca Tng Thng v ng C Vn, nn b gi phng hp t tra hm qua (1/11/1963). Ti xin vi Trung Tng Minh cho ti lnh ng ra v ti hon ton trch nhim. c chp thun, v Trung T Thin ch huy Thit Gip trong cuc hnh qun ny. Sau o chnh, ng c thng cp i T v gi nguyn chc v Ch Huy Trng binh chng Thit Gip." "on xe n nh th Cha Tam, i y Hip gip ti lo b tr an ninh. Ti n gp Thiu Tng Xun v i T Lm nhn lnh. C hai ng, khng ai chu vo nh th
103

 gp Tng Thng v ng C Vn. Ti khng r ti sao, d l nhim v ca hai ng, v bo ti i din Hi ng vo mi Tng Thng v ng C Vn ra xe l c ri. Ti vo nh th qua cng nh bn mt cng chnh. Nhng khi bc vo khi cng khong 10 thc, ti sc nh l mnh vo mt c s tn gio khng nn mang theo v kh. Ti vi tr ra cng, ci sng lc trao cho ti x ca ti. Lc ny ngi dn chung quanh thy c vic l, t m ng l nh y c ng ba trc ro st ca nh th. Binh s cng khng gt gao cho lm, v chc chn by gi ngi dn bit c l Tng Thng v ng C Vn Nhu ang trong nh th ny." "Ti li bc vo nh th ln th hai, khng sng, v vn mt mnh. Ti khng nhn li pha sau, nhng ngh bng l anh em Thit Gip ngoi ro st, chc cng b tr theo di v an ninh cho ti, v bit rng, ti vo y khng mt tc st trong tay. Ti mnh dn bc ti. R v tay mt. i ti khong 20 thc th thy t pha dy nh bn hng phi ca nh th c 4 ngi i v hng ti. l Tng Thng Ng nh Dim tay cm gy, ng C Vn Ng nh Nhu, v 2 ngi mc thng phc. Ti ngh
104

bng, mt trong hai ngi mc thng phc c xch chic cp da phi l Th, ty vin ca Tng Thng. Ngi th t ti khng bit. Mi sau ny ti mi bit l i y An, s quan cn v ca Tng Thng. Ti ngh, chc l Tng Thng c Hi ng bo trc ri, nn khi nghe thy xe ti nh th l Tng Thng i ra. Ti ng li. Ch. Nhng vn khng xem hai s quan ny c v trang hay khng. V khi Tng Thng n cn cch ti khong 3 thc, ti ng nghim li, a tay ln m, cho ng l nghi qun cch, v gi nguyn t th ng nghim , ti ni: "Tha Tng Thng, chng ti c lnh ca Hi ng Qun Nhn Cch Mng n y mi Tng Thng v ng C Vn v B Tng Tham Mu. C Thiu Tng Mai Hu Xun i din cho Hi ng, ang ng trc ca ch Tng Thng". "Tng Thng ng li nghe ti trnh by v c ni mt cu ngn m ti nghe khng r. Sau , i y Th bo ti i trc, Tng Thng s theo sau. Nhng ti ng np qua mt bn, mi Tng Thng i trc ra hng cng nh bn phi. C 4 ngi qua ht ri, ti mi lng thng bc theo sau, cch xa 3 thc. D sao, trong
105

cng v s quan, ti vn bt buc phi gi l i vi Tng Thng d ang trong hon cnh ny. V i sau cng c th l mt hnh ng phn ng phng t nhin ca ti, ch hon ton khng c g khc. Ti inh ninh rng, Thiu Tng Xun phi c mt trc cng hng dn Tng Thng ln xe v Tng Tham Mu, v l nhim v ca ng. n cng ro, v l cng nh bn hng nn 4 ngi phi tun t qua cng. Tng Thng i trc, n i y Th, ri mi n ng C Vn, v i y An. Ti l ngi th 5 ra khi cng sau cng". "Ngay lc by gi, ti cht thy c chic Thit Vn Xa u ngay cng nh ny, cnh ca sau xe m rng, gc nm xung st mt l ng. Ti thy Thiu Tng Xun v i y Nhung c mt ti ch. Khng c i T Lm. Thiu Tng Xun bo i y Th trao cho ng chic cp da ca Tng Thng m i y Th ang xch. ng Xun xch chic cp i ngay, khng ni li no khc ngoi vic khoc tay ra lnh cho i y Th v i y An i theo ng". "i y Nhung hng v pha Tng Thng v ng C Vn Nhu, ni nh ra lnh:
106

"Mi hai ng ln". Va ni va ch vo ca Thit Vn Xa m. Lc ny Tng Thng v ng C Vn ng cch ca Thit Vn Xa khong 1 thc. Tng Thng khng ni li no, cha c mt phn ng no v thi km nh nhn ca ngi s quan m ng cha h bit mt. Tng Thng cn ang tn ngn, sng s, th ng C Vn Nhu ln ting vi v mt bt bnh: Ti sao ln xe ny? Khng cn xe no khc hay sao? Khng c. V l do an ninh, tnh hnh ang hn lon. Dn chng ang mun git hai ng . Hai ng phi ln xe ny thi, c bo v. "i y Nhung c v bc bi v cu hi vi ging k c, nn va tr li va a tay ra du nh c y hai ngi vo Thit Vn Xa. Nhn qua nhn li khng thy Thiu Tng Xun u c. i y Th v ngi s quan cn v cng khng thy c mt. Tng Thng hi:

107

Thiu Tng Mai Hu Xun u? Gi Thiu Tng n gp ti. Thiu Tng Xun ln xe i trc ri. i y Nhung va tr li va gic hai ng vo xe. Sau pht ngp ngng, hai ng phi bc vo xe. "Ti vn cn ng cch vi bc bn cnh cng nh nh th, nhn thy cnh Thiu Tng Xun u trn, khng nhn thng Tng Thng. Thiu Tng a tay nhn ly chic cp da t tay i y Th, xong l bc i lun v hng xe ca ng, khng qun ra lnh cho i y Th cng ngi s quan cn v theo ng, mc cho i y Nhung i p vi Tng Thng ra sao ty . Ti cng nhn thy c gng mt thn th, ngc nhin ca Tng Thng, v bt bnh cau c ca ng C Vn Nhu, v thi nng ny ca i y Nhung. Ti theo di c nhng cu trao i ngn ngi nhng mt bnh tnh ca ng C Vn vi i y Nhung, cng nh s im lng chu ng ca Tng Thng Ng nh Dim. Ti cn chng kin c cnh hai ngi lng l bc vo xe, cn nghe i y Nhung bo h ci u xung. i cho hai ng vo xe xong, i y Nhung mi bc vo sau
108

cng. V ca xe t t dng ng ln, ng kn li. ... " "Ngay lc by gi, ti mi kp nhn ra l trong Thit Vn Xa khng cn mt binh s Thit Gip no, ngoi tr ti x v ph ti x ngi pha trc. Lc i y Nhung bc vo xe, th r rng ti ch thy c 3 ngi trong xe. l Tng Thng, ng C Vn, v i y Nhung. Sau ny hi ra ti mi bit, trng xa v x th c i y Nhung yu cu tm qua xe khc. Ti bc xung lng ng, i b li gp Thiu Tng Xun, ti bo co tnh hnh sau cng, v ngh vi Thiu Tng cho on xe khi hnh v B Tng Tham Mu". "Ti bc v xe Jeep ca ti, ra lnh cho on xe n my v chun b ln ng. Th t cc xe nh c: Xe Jeep ca ti v i y Hip i sau 2 xe Qun Cnh dn ng, k l xe Thiu Tng Xun, xe i T Lm, theo sau l 4 Thit Vn Xa i lin nhau, trong , chic th 3 ch Tng Thng v ng C Vn vi i y Nhung, tip theo l xe ch b binh tng thit (tc l b binh ngi trn xe Thit Gip), sau cng l xe Trung i Trng. on xe ang i trn ng Hng Thp T, qua khi nh bo
109

sanh T D phi dng li cng xe la v sp c xe la chy qua. Thi gian on xe dng li y khong hn mi pht, cht ti nghe c my ting sng n pha sau, vo khong gia on xe. Ti cho quay u xe Jeep li, chy dc theo on xe xem vic g xy ra. n ngang chic Thit Vn Xa ch Tng Thng v ng C Vn, ti thy i y Nhung ngi trn nc xe v hng v pha chng ti, a mt ngn tay ci ln lm hiu (c hiu l mi vic tt p). Ti vi hi: Ting sng n u? "i y Nhung a tay ch vo trong xe m khng ni g. Ti quay u xe li, tip tc tr ln u on xe. Lc xe la cng va qua xong, cng chn ngang m, on xe chng ti tip tc chy hng v B Tng Tham Mu. c bit r rng hn, ti c hi Trung i Trng Thit Gip, vic g xy ra m c ting sng n trn chic Thit Vn Xa th 3. Ti c tr li: Ph ti x xe th 3 c bo co cho ti bit, ting sng do ng i y b binh ngi trong xe bn cht Tng Thng v ng C Vn ri.
110

C ti v i y Hip u nghe bit s vic ny qua h thng truyn tin Thit Gip trn xe ch huy ca chng ti, nhng ti vn cha c bo co g v Tng Tham Mu vo lc , c vi b ch huy Thit Gip cng vy. Ring ti, ti khng bit ti sao c hai ng b bn cht. V cho ti gi ny, cng nh cc Tng T thnh vin khc ca Hi ng, ti vn bit l Hi ng d cha c quyt nh no dt khot cho trng hp ca Tng Thng Ng nh Dim, nhng gn nh c mt s hiu ngm qua trao i kin ngoi hnh lang bn chnh thc gia cc thnh vin ca Hi ng, th Tng Thng c cho xut ngoi nh mt ngi dn bnh thng". "Gp Trung Tng Minh v cc v Tng Lnh ngay li vo ta nh chnh, Thiu Tng Xun bo co ngn gn rng: Mission accomplie (nhim v hon thnh). "Trm ngm v m chiu, Trung Tng Minh cha ni mt li no sau bo co ca Thiu Tng Xun, th Thiu Tng Khim (Trn Thin Khim) ngay sau hi nh:
111

Vic g xy ra? Hai ng cht ri."Trung Tng Minh tr li ngn gn nh vy. Ngay lc ny, ti c mt ti ch, v cht hiu. Th ra cu "nhim v hon thnh" (mission accomplie) cng c ngha l hai ng cht ri. Rt l r rng. Trung Tng Minh ni xong, tt c u khng c mt cu hi no khc na v cng nhau tr ln vn phng, khng i ra ch Thit Vn Xa u na. Ti cng i theo". " Bc vo y ti mi thy i y Nhung c mt vn phng ca Tham Mu Trng ri, tc l vn phng m Trung Tng Minh v cc Tng T trong Hi ng ang tm s dng. Lc by gi, ti mi bit thm l i y Nhung ln y trc v bo co vi Trung Tng Minh trc khi c ngi ln y trnh on xe n Tng Thng v n Tng Tham Mu. i y Nhung ch bo co ring cho Trung Tng Minh m thi, v chc chn l kn l mt, nn cc Tng T trong Hi ng, k c Thiu Tng Khim cng cha hay bit c vic g xy ra. Do , khi Trung Tng Minh cng cc Tng T
112

trong Hi ng cng i xung sn vn ng d tr gp Tng Thng v ng C Vn, th cha ai bit c vic g xy ra cho Tng Thng c. Va n tng di th gp ngay Thiu Tng Xun t ngoi sn bc vo, hn h bo co (cng khai) vi Trung Tng Minh l nhim v hon thnh". " tr li cu hi: "Vic g xy ra ca Thiu Tng Khim", Trung Tng Minh mi bung gn mt cu: "Hai ng cht ri". Ti kn o nhn xt thi ca cc thnh vin trong Hi ng ngay ti hnh lang tng di ca ta nh chnh B Tng Tham Mu, ngay sau khi Thiu Tng Xun bo co, v sau Trung Tng Minh tr li ngn gn cho Thiu Tng Khim. Thot u, tt c u c v vui (c l khi bit l n hay bt c Tng Thng v ng C Vn v y ri), v ai cng ngh rng phe o chnh ta nm chc phn thng 100% m khng cn s hu ha g na, v hai ng khng chy vut ra khi th cn mu tnh chuyn g khc u. V cu "mission accomplie" cng c cc Tng T trong Hi ng hiu l bt c hai ng v ri. n lc nghe Trung Tng Minh tr li cho Thiu Tng Khim l c hai u cht ht ri th phn ng
113

u c v sng st, ngc nhin, n khng ni c mt li no. V c y theo quyt nh, th cng lm cng ch mt mnh ng C Vn Nhu m thi, ti sao li l hai ngi? Ai cng ngh l Tng Thng s c Hi ng cho i ra ngoi quc, by gi ti sao li nh vy? Phi gii thch th no y? Ring Trung Tng Minh rt l trm tnh, khng ni mt li no vi Thiu Tng Xun d l mt li khen hi y lo, ch vi li ngn gn cho cu hi ca Thiu Tng Khim thi". "Sau vi hm, ti c dp gp li Thiu T Nhung ( c thng cp. PBH). ht thc mc, ti c gn hi li s vic xy ra nh th no trong chic Thit Vn Xa, th Thiu T Nhung va ci va tr li cho ti mt cch gn gng nh khng c chuyn g quan trng xy ra: Mt ngi cng vy, m hai ngi cng vy thi. Hai ngi cng kh khn lm, nhng chc n hn. Nhng lm g c lnh cho hai ngi? Ti gi hi thm.

114

V ng Dim chng c li sau khi ng Nhu b ti m cht, nn ti phi thanh ton lun. C lnh cng c, m khng c lnh cng vy thi. Cho n chc n. Lc u c i lnh c anh. "Thiu T Nhung cng cho ti bit l anh s dng dao gm c nhn ca anh, v sau bi thm cho mi ngi mt vin n n hu. Ti cn nh mi nhng cu i p ny mn mt, khng bao gi qun. Nhng khng bao gi dm h mi na li ... B mt quc gia chng? Cng c th l nh vy, v Hi ng hp bo c tit l iu g r rng u. Cng khng c gii thch iu g, v cng khng c tr li bt c cu hi no c lin quan n s vic ny". "Kt lun. Ti xin tm mn mt cu trch nguyn vn ca cu Trung Tng Trn Vn n trong quyn Vit Nam Nhn Chng: Tuy lc ti khng ngh n chuyn git hai ng Dim Nhu, sau ny nhn li cc s kin, ti cho rng ngi no ra lnh git ny, qu l mt ngi thy xa. ng ta khng phi ngu di g khi lm chuyn . Nhng theo ti, xt cho cng, ngi no cho d c thy xa, c ngu di hay c khn ngoan g th cng khng phi l ngi thc
115

s c quyn ch ng, v khng th ch ng g trong s vic ny. L do rt n gin v rt d hiu l lc no cng c mt bn tay lng l ca ngi ph thy vi chic a thn, lun lun c mt bn cnh ... ng trong bng ti". Ht phn trch dn. Tr li phng Thiu Tng Trn Thin Khim. Sau mt lc bn tho v vit vit sa sa, mt bn Thng Co c hon chnh, lin a sang i pht thanh cng b cho ton dn bit l Hi ng Qun Nhn Cch Mng thnh cng trong mc tiu lt ch c ti gia nh tr ca h Ng. ng thi cng loan tin vn tt rng, Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu t st. Ngay trong bui sng hm nay (2/11/1963), B Tng Tham Mu vi hng trm phng vin bo ch truyn thanh truyn hnh trong nc ngoi nc, cng vi nhng v hot ng chnh tr, ra vo ta nh chnh rt nhn nhp. Nhng chic xe bng ln chy vo chy ra nh "con thoi" vy. Hi ng Qun Nhn Cch Mng ra lnh th tt c t chnh tr d c n hay cha c n. Hi Qun c lnh ra tri t Cn Sn n cc t
116

nhn chnh tr v th , d nhin l khng c t chnh tr cng sn. Bui chiu (2/11/1963), trong bui l n gin ngay trong phng Thiu Tng Tham Mu Trng Lin Qun, Trung Tng Dng Vn Minh, nhn danh Ch Tch Hi ng Qun Nhn Cch Mng, thng cp Trung Tng cho cc v: Thiu Tng Trn Thin Khim, Thiu Tng Tn Tht nh, Thiu Tng L Vn Kim, Thiu Tng Mai Hu Xun, thng cp Thiu Tng cho i T Nguyn Vn Thiu v i T Nguyn Hu C, cng nhiu v cp Tng cp T khc. Trung Tng Minh ra lnh m ca phng hp s 1 v cc v b gi t tra hm qua c ra v, nhng a s cc v ny sau khng cn ngi li chic gh ti nhim s ca mnh m phi ngi nhng chic gh m bo ch thng gi l "ngi chi xi nc", hoc ngi gh nh ring ca qu v y. n ti, hng trm sinh vin hc sinh b bt giam trong cuc tranh u cho Pht Gio, sau khi ra khi nh t vo ta nh chnh B Tng Tham Mu, mang theo th thc n, no bnh m tht, bnh ty, bnh ngt, tht quay, gi ch, cho c cho tht, .... i
117

tt c nhng ai c mt ti y, t anh ty phi, th k, n cn v, ty vin hay chnh vn phng, v cc v Tng Lnh, mt ba n rt ngha trong mt khng kh tht vui. Phn ti mt ngy m khng chp mt v cng chng c th gi n ung mc d v ti c cho mang vo. Gi y cng vic khng n ni vt v nn tht ngon ming. Trong khi Hi ng Qun Nhn Cch Mng cng vi cc nhn vt chnh tr v tn gio, tho lun v thnh phn chnh ph thay th chnh ph sp , th thi hi ng Dim v ng Nhu c a sang bnh x Tng Tham Mu, ta lc bn kia ng gn nh i din vi ta nh chnh Tng Tham Mu, lm cc th tc trc khi tn lim v mai tng. Khai t ca hai ng lm ti qun Tn Bnh, tnh Gia nh, ngang cng s 2 tri Trn Hng o, tc B Tng Tham Mu. Ngh nghip trn t khai t ca ng Dim th ti khng c c, nhng ca ng Nhu ghi l "qun th th vin". Trung Tng Trn Vn n ra lnh cho Trung T Nguyn Vn Lung (va thng cp) tm mua hai quan ti tt nht, nhng tm c Si Gn ch c mt ci tt nht v ci cn li c xem l tt nh. D nhin ci tt
118

nht dnh cho c Tng thng Ng nh Dim. Theo yu cu ca b Trn Trung Dung, chu gi gi ng Dim ng Nhu l cu rut, a hai quan ti n qun ti bnh vin Saint Paul trn ng Phan Thanh Gin. Bit c tin , hc sinh sinh vin v phn ut trong t y khi tham gia u tranh cho s cng bng tn gio, nn d nh nh cp quan ti ca hai ng. Tin tc ny n tai b Dung, v B vi v xin Hi ng Qun Nhn Cch Mng chuyn tr vo B Tng Tham Mu. Sau cng, hai quan ti c an tng tm trong khun vin tri Trn Hng o, cnh cha An Quc. L an tng v nguyn th quc gia v v c vn ca ng ngay sau khi b lt , tht l th thm! Phi c hnh lc na m trnh nhng ng chm x xt vi hc sinh sinh vin. Trong bng m m mt, di nh n pha loi nh, nh sng ch cho cng vic h huyt hai quan ti. C mt lc , gm v linh mc ngi Php, ng b Trn Trung Dung (mt thi l B Trng Ph T Quc Phng di quyn Tng Thng Dim), Trung T Nguyn Vn Lung (trng ban mai tng), ti, v mt s qun nhn ca Tng Hnh Dinh/Tng Tham Mu ph trch an tng. Xong, mt bin bn c
119

thit lp, v ton b h s c ghp thnh mt tp dy cng vi hnh nh t lc tn lim n khi hon thnh hai ngi m. Hai ngi m tht bnh thng. Ti c gi mt h s ny, nhng cui cng cng phi thiu hy sau ngy ch t do Vit Nam Cng Ha chng ta sp 30 thng 4 nm 1975. Chnh ph Nguyn Ngc Th c Trung Tng Dng Vn Minh, vi t cch Ch Tch Hi ng Qun Nhn Cch Mng, chc nng Quc Trng tn phong, trong khi nhiu nhn vt tng c ng Dim v ng Nhu tin cn b bt gi. ng Nguyn Ngc Th, trong ngnh hnh chnh, l c Ph S thi Php cai tr, nguyn l Ph Tng Thng ca Tng Thng Dim, nhng ng c mi thnh lp chnh ph c l nh vo thnh tch khi phc nn kinh t trong nhng nm trc , vi li ng cng cha b tai ting g trong d lun. Tn chnh ph c mu sc dn s d l c vi v Tng Lnh nm gi B Quc Phng v B An Ninh (tc B Ni V c), nhng thc cht lnh o quc gia vn l Hi ng Qun Nhn Cch Mng m Trung Tng Minh l Ch Tch, hnh s chc nng Quc Trng.
120

Nhng ngy tip theo, cc chnh khch vn ra vo B Tng Tham Mu tuy khng nhn nhp nh nhng ngy u, nhng ta nh chnh lc no cng c khch dn s -ni chung- vo gp Trung Tng Minh hoc Trung Tng Khim. Chiu ngy 3 thng 11 nm 1963, i T ng Vn Quang, sau khi c iu chnh t i T tm thi thnh i T thc th, ng ni vi Trung Tng Khim: Trung Tng lo thng cp cho nhiu ngi m Trung Tng qun thng Hoa v nhn vin vn phng. Ti n thc vi Trung Tng my ngy nay, m chnh vn phng ca Trung Tng l cc nht . ng l ti khng nh. Ch Hoa, ch v my ch trong vn phng mi ch c thng 1 cp. Ch bo Phng Tng Qun Tr lm xong Ngh nh a vo ti trnh Trung Tng Minh duyt k. Th l ti c thng cp Thiu T t hm .
121

Cc chc v quan trng ti trung ng ngay sau cuc o chnh thnh cng, nh sau: (1) Trung Tng Dng Vn Minh, Ch Tch Hi ng Qun Nhn Cch Mng, tc Quc Trng. (2) Trung Tng Trn Vn n, Tng Trng Quc Phng kim Tng Tham Mu Trng. (3) Trung Tng Trn Thin Khim, vn Tham Mu Trng Lin Qun. (4) Trung Tng Tn Tht nh, Tng Trng B An Ninh kim T Lnh Qun on III/Vng III Chin Thut. Cc chc v quan trng ti a phng, nh sau: (1) Trung Tng Cao Tr, t Nng ln Plei Ku nhn chc T Lnh Qun on II/Vng II Chin Thut , hon chuyn vi Trung Tng Nguyn Khnh. (2) Trung Tng Nguyn Khnh, t Plei Ku xung Nng nhn chc T Lnh Qun on I/Vng I Chin Thut, hon chuyn vi Trung Tng Tr. Trong khi cuc o chnh cha phn thng bi, Thiu Tng Khnh chn ch trong quyt nh ng h bn no, n gn sng 2 thng 11 nm 1963 mi ln ting ng h Hi ng Qun Nhn Cch Mng, v khi thnh cng ng cng c thng cp Trung Tng. (3) Thiu Tng Bi Hu Nhn, T Lnh Qun on IV/Vng IV Chin Thut. i T Nhn
122

nhn chc T Lnh S on 21 B Binh t trung tun thng 12 nm 1962 do Thiu Tng Trn Thin Khim bn giao li, v chuyn S on t Cn Th xung Bc Liu. o chnh thnh cng, i T Nhn c thng cp Thiu Tng v nhn chc T Lnh Qun on IV thay Thiu Tng Hunh Vn Cao b cch chc. Cc chc v T Lnh Hi Qun (i T H Tn Quyn), T Lnh Khng Qun (i T Hunh Hu Hin), T Lnh S on 7 B Binh (i T Bi nh m), T Lnh S on 9 B Binh (i T Bi Dzinh), T Lnh L on Nhy D (i T Cao Vn Vin), T Lnh L on Thy Qun Lc Chin (i T L Nguyn Khang), Ch Huy Trng S Khai Thc a Hnh (i T L Quang Tung, b git trong ngy o chnh), ..... v Trng Phng Nh B Tng Tham Mu (i T Nguyn Vn Phc), u b thay th. Ring i T Cao Vn Vin, ch vi ngy sau c tr li chc v T Lnh L on Nhy D. Ngy 8 thng 11 nm 1963, ti chuyn lnh ca Trung Tng Trn Thin Khim sang B T Lnh Khng Qun, cp 1 chic trc thng ln G Du H (tnh Ty Ninh) n
123

i T Nguyn Chnh Thi v Si Gn. Trc thng v p ngay trong khun vin B Tng Tham Mu. Ti dng xe ca Trung Tng Khim ra n i T Thi v a vo phng Trung Tng Khim. Hai v, sau ci bt tay m nhau vi n ci rn r. Nhng liu ng sau hai n ci c phi xut pht t tnh cm chn thnh hay ch l u mi? Bi v 3 nm trc y, mt v lnh o cuc o chnh (i T Thi) v mt v ch huy nh dp cuc o chnh (Trung Tng Khim), gi y li gp nhau, bt tay nhau, cng nhau ci, nhng ci vui hay ci gng!!! Chnh tr, theo ti, l mt loi ngn ng v hnh ng m mi ngi hiu theo cch ring ca mnh ty theo bi cnh chung, s kin ring, thi gian v khng gian ca n. Ni nh vy, hnh ng nh vy, nhng khng nht thit l nh vy. Phi chng, Trung Tng Khim v i T Thi ang l nh vy? Cng theo ti, Tng Thng Ng nh Dim l v lnh o c bn lnh chnh tr. ng l ngi thy trc s suy yu trn chnh trng quc t ca Vit Nam Cng Ha nu nh chp thun cho Hoa K thit lp cc
124

cn c qun s trn lnh th Vit Nam Cng Ha, v nh vy cuc chin tranh chng cng sn s mt th chnh tr, trong khi th chnh tr rt l quan trng nu khng ni l c tnh cch quyt nh i vi cuc chin m Vit Nam Cng Ha ang lm trn (v iu ny tht s xy ra). Nhng rt c th cng v ng c tm nhn xa nh vy m ng b lt v b git cht? V th m ci cht ca ng vn cn l mt nghi vn v ngi ra lnh git ng. Nht thit ngi phi l ngi Vit Nam c thm quyn lc by gi, nhng liu c phi chnh ngi y t mnh quyt nh hay ngi y cng ch l ngi thi hnh lnh ca ai ng sau na? Nghi vn cao nht ca ti v ngi duy nht ra lnh git ng Dim ng Nhu vn l cu i Tng Dng Vn Minh. Gi thuyt rng, nu i Tng Minh t nhn ra lnh cho i y Nhung git ng Dim, iu ng hay sai tt hay xu cn ty thuc nhiu yu t m nhng s gia s dn n s phn xt sau ny, nhng nu i Tng Minh cho l ng thi hnh lnh ca Hoa K chng hn, chng ta c th phn xt ngay by gi ch khng cn ch i s phn xt sau ny ca lch s. Nhng nm 2003, cu i Tng Dng Vn Minh t trn, xin ng yn ngh!
125

Mt khc, Tng Thng Ng nh Dim, trong hn 9 nm cm quyn, va chin u chng du kch cng sn, va xy dng c nn kinh t non tr bc u, v nm 1962 cn bng c ngn sch quc gia. Tng Thng cng l ngi lnh o trong sch, nhng ng phi chu trch nhim v mi tc hi do anh em ng gy ra cho dn tc, bi v ng l Tng Thng, ng khng ngn chn, hoc ng khng can m ngn chn hnh ng ca anh em ng, hoc l ng xem thng thi chnh tr ca ng bo di quyn ng, nn mc anh em ng thao tng! Phi chng u im ca Tng Thng Ng nh Dim d c nhiu, nhng khng b c khuyt im ca ng, v khuyt im t trong trch nhim ca ng mi tht l ct li ca lnh o? Khi thm n v qun i, Tng Thng Ng nh Dim thng nhc nh ngi lnh "chin thng mt trn nhng khng nn t ra kiu cng hu phng, v nh vy l kiu binh, m kiu binh th mt lng dn, mt lng dn th khng thng c cng sn trong cuc chin tranh ton din ny".
126

Vy, c phi l Tng Thng vp phi iu m ng rn dy qun i khng? Nhng d sao th ci cht ca Tng Thng Ng nh Dim -v ch ring Tng Thng Ng nh Dim thi- ti ngh, li nhiu luyn tic, thng cm, thm ch l ngng m, trong cc thnh phn x hi, k c qun nhn cc cp trong Qun Lc Vit Nam Cng Ha.

**********

127

128

129

- hai o Chnh ngy 30 thng 1 nm 1964 *****

Cng du Nam Hn (South Korea) u thng 12 nm 1963, Trung Tng Trn Thin Khim gi ti vo vn phng: Ch thch i du lch khng? Rt thch, nhng cha c c hi tha Trung Tng. By gi c ri. Ch lin lc sang vn phng Trung Tng n (Trn Vn n, Tng Trng Quc Phng) lm th tc i i Hn (South Korea) vi ti. Khng ng l c hi tt n vi ti trong hon cnh ang vui, nn ti xc tin ngay.
130

Sau , ti mi bit y l phi on thay mt chnh ph sang i Hn (Nam Triu Tin) d l nhm chc ca Tng Thng Pak Chung Hi vo ngy 17 thng 12 nm 1963 ti th Seoul. Phi on chnh thc gm: (1) ng Phm ng Lm, Tng Trng Ngoi Giao, Trng phi on. (2) Trung Tng Trn Thin Khim, Tham Mu Trng Lin Qun, thnh vin. (3) Thiu Tng Nguyn Vn Thiu, T Lnh S on 5 B Binh, thnh vin. (4) i T Linh Quang Vin, B Quc Phng, thnh vin. (5) V ti, Thiu T Phm B Hoa, Chnh Vn Phng Tham Mu Trng Lin Qun, thnh vin. Ngoi ra cn c gia nh ca Trung Tng Khim v Thiu Tng Thiu, thm i y Nguyn Hu C, s quan ty vin ca Trung Tng Khim, v i y Nhan Vn Thit, s quan ty vin ca Thiu Tng Thiu. Trong nhm i u l i T Linh Quang Vin, v ti. Chng ti ri Si Gn ngy 8/12/1963, dng li Tokyo 5 ngy chun b ni n chn cho gia nh ca Trung Tng Khim v Thiu Tng Thiu, s ngon cnh v mua sm trong khi ch cc v d l bn Seoul tr li. Chng ti n
131

Seoul tra ngy 13/12/1963 khi nhit ni y xung n 5 di khng C. Tm thi chng ti khch sn Bando ti trung tm th Seoul. Vi s gip ca ta i s Vit Nam Cng Ha ti y, chng ti hon thnh cng tc chun b: i T Vin xong bn tng trnh v tnh hnh chnh tr trc v sau ngy bu c Tng Thng ca i Hn. V ti c y tin tc cng nh chng trnh chi tit trong ngy l cng nhng ngy sau dnh cho phi on Vit Nam Cng Ha. Cng qua nhng bui thuyt trnh ngn ca ta i s, chng ti hiu thm i nt v thi gian cu Tng Thng L Tha Vng trong thi gian lnh o quc gia ny. Theo , nu so vi b Ng nh Nhu nng v chnh tr, th hot ng ca b L Tha Vng nghing v kinh t, v khch sn Bando l mt trong rt nhiu c s kinh doanh ca nht phu nhn h L. Khi ng L Tha Vng lu vong, i Tng Pak Chung Hi nhn danh qun i ln cm quyn. ng c v C Vn phng pht ng Ng nh Nhu lc ng thi, l ng Kim Jong Pil. V vy m khi i Tng Pak Chung Hi chnh thc tuyn b ng c Tng Thng, ng C Vn ca i Tng Pak
132

Chung Hi theo khuyn co ca Hoa K xut ngoi trn an d lun nh l ng khng dnh dng n chnh tr, nhng tht ra ng chun b xong cng tc t chc bu c trc khi xut ngoi. Sau , cuc bu c din tin nh d nh v i Tng Pak Chung Hi c c. ng Kim Jong Pil li tr v Seoul, vn trong chc v C Vn. Phn chnh ca phi on n phi trng Kimpo, th Seoul, tra ngy 17/12/1963, tc l ngy i Hn c hnh l nhm chc Tng Thng ca ng Pak Chung Hi. C phi on y c hng dn ln khu Walker Hill cch Seoul khong 8 cy s v pha bc, mt khu thng cnh rt p ca i Hn, ch dnh cho khch ngoi quc thu ngoi t. C mt vng rng ni c bin thnh khu du lch vi nhng khch sn, nh hng, cc khu gii tr vi nhiu mn khc nhau, xy dng bn cc sn ni m hu ht l nhn xung sng Hn (Han river) un khc di chn. Vo ma ny, nc sng Hn ng bng trng xa, trng rt p. n ni, va mang hnh l vo phng l Trung Tng Khim gi ti:
133

My gi bt u l vy ch? D 3 gi chiu, tha Trung Tng. ng nhn ng h: Ngay by gi, ch chy i tm mua cho ti "cp lon 3 sao", v trong cp ti ch c "3 sao" cho mt bn o thi. Vng. Chng hiu i y Nguyn Hu C Tokyo, khi chun b hnh l cho "sp" li gp gp th no m chic o i l ca Trung Tng Khim ch c mt bn 3 ngi sao, ngha l thiu 3 ngi sao cho cu vai bn kia (cp hiu Trung Tng biu hin bng 3 ngi sao mi bn cu vai). Nhn lnh ca Trung Tng Khim l nh vy, nhng ti cha bit phi lm sao mua cho kp. Cht nh anh s quan Cng Binh ti B Quc Phng i Hn, Thiu T Choi, s quan ty vin cho phi on chnh ph Vit Nam Cng Ha v anh ta trnh din i T Linh Quang Vin ti sn bay trc khi phi on n. Ra phng khch, ti ni vi anh v nhu cu gp rt v hy vng anh ta gip ti c. Anh ta hi:
134

Anh sn sng cha? Sn sng. Th l chng ti ln xe ca phi on c cm c Vit Nam Cng Ha v xe Cnh St ca i Hn dn ng chy xung Seoul. Quanh co mt lc, c hai xe u ngoi ng ci, ti theo Thiu T Choi trn con ng hm vo gian hng nh i l nh nm su trong con ng tha vng ngi qua li. Mua ngay "cp lon 3 sao" m khng cn tr gi. Chng ti v n Walker Hill va vn cng phi on ln xe xung Seoul d l. Seoul chiu ngy 17 thng 12 nm 1963, ang trong thi tit 5 di khng C. Bu tri u m bao trm th , mt thnh ph ton cy tri l gia ma ng xm xt. Quan khch ca 25 quc gia v vin chc ca quc gia s ti, ngi cht c khn i khng mi che ngay trc ta nh Quc Hi. L nhm chc ca Tng Thng Pak Chung Hi c hnh ng 3 gi chiu trong mt khng kh khng c trang nghim kh d tng xng cho bui l quan trng ny. Mt phn v thi tit qu lnh, mt phn do dn chng tham d khng nhiu,
135

v phn khc l c mt s ngi tp trung bn kia ng h ho chng i mt cch lc lng, h co buc cuc bu c va ri l gian ln. Cnh St ch ng st lng ng gi trt t m khng c hnh ng no vi nhm ngi biu tnh. Ngay sau l, cc phi on c hng dn n nh ht xem trnh din vn ngh c truyn ca i Hn. Ri bui d tic trng th, t chc trong khun vin dinh Tng Thng mng ngy trng i ca i Hn Dn Quc, khon i cc phi on i din 25 quc gia ng minh. i Hn Dn Quc l tn gi ca quc gia pha nam ca Triu Tin theo ch dn ch t do, trong khi quc gia pha bc theo ch cng sn c ti, ranh gii gia hai quc gia ny l v tuyn 38. Khi chin tranh th gii ln th hai chm dt (nm 1945), cng l lc ba quc gia trn th gii b chia i: l c Quc chia lm hai quc gia theo chiu ng Ty, Triu Tin v Vit Nam chng ta chia lm bn quc gia theo chiu Nam Bc. Ring hon cnh chnh tr ca Trung Hoa Dn Quc (i Loan) c khc so vi Vit Nam Cng Ha v i Hn Dn Quc v a l, nhng hon cnh chnh tr l cng
136

chng chin tranh thc h cng sn, c l v vy m nhng ngy sau , phi tha nhn l chnh ph i Hn dnh cho phi on Vit Nam Cng Ha chng ta v phi on Trung Hoa Dn Quc, s n tip rt nng hu gn nh ring bit trong s 25 phi on quc t tham d. Tng Thng i Hn -theo li ca B Ngoi Giao i Hn- ch tip phi on Vit Nam Cng Ha v phi on Trung Hoa Dn Quc. Khi tip phi on Vit Nam Cng Ha, Tng Thng ni ting i Hn v ng Tng Trng Ngoi Giao Vit Nam Cng Ha ni ting Php. Ti rt ngc nhin v iu ny, v l ra ng phi ni ting Vit Nam. Thng dch bui tip kin l hai thanh nin i Hn, mt nam mt n. Quc gia th 3 c hon cnh chnh tr ging nhau l Cng Ha Lin Bang c, nhng c th do a l v vn ho m phi on Cng Ha Lin Bang c khng nm trong chng trnh ring bit ni trn chng, mc d phi on ny cng c mt trong l nhm chc? Trc khi ri Seoul, mi thnh vin trong phi on chng ta c chnh ph i Hn tng 2 thng tri cy ti (bm v nho)
137

do i Hn sn xut bc u v k ngh trong nng nghip. y l chnh sch quan trng trong sch lc quc gia ca i Hn Dn Quc -theo li ng i S Vit Nam Cng Ha ti i Hn- t sau cuc chin tranh 1950-1953. Tr li Tokyo ngy 20/12/1963. m 24/12/1963, phi on c ng i S Vit Nam Cng Ha v phu nhn ti Nht Bn, khon i phi on ti nh ring. Trong khi tr chuyn, bng mi th trong nh u rung chuyn nh nh, ly tch chn da lc l ku leng keng trong vi chc giy ng h. ng i S Ngha (xin li l ti khng nh h) trng thy nt ngc nhin ca phi on nn ng ln ting trn an: Khu vc chng ta ang ngi va b ng t nh nn khng h hi g. Mi qu v xem tivi s r. y l ln u tin trong i, ti cm nhn c i cht v ng t. Ngy 25/12/1963, ti vi i y Nhan Vn Thit -ty vin ca Thiu Tng Thiu- ri Tokyo tr v Si Gn v ht tin. ng Phm ng Lm, Tng Trng Ngoi Giao, cng
138

ri Tokyo ngy y, nhng ng cha v Vit Nam m cn i thm quc gia no .

Trung Tng Khim nhn chc v mi. V n l ti vo vn phng ngay v chnh vn phng Tng Tham Mu Trng gi ti vo gp Trung Tng Trn Vn n d hm nay l ngy ngh. Tha Trung Tng, ti va v n. Anh ngi i. Cng du c vui khng? Rt vui, tha Trung Tng. Anh c hay tin v chc v mi ca Trung Tng Khim cha? D cha Trung Tng Hi ng Qun Nhn Cch Mng c Trung Tng Khim gi chc T Lnh Qun on III/Vng III Chin Thut ri. Tha Trung Tng, trng hp ny h s Trung Tng Khim bn giao cho v no ti chun b cho kp?
139

Trung Tng Khim bn giao cho Trung Tng Kim (L Vn Kim). Anh chun b cn thit Trung Tng Khim khi v n l bn giao ngay v sang nhn Qun on III. Lnh ny Trung Tng Khim c bit cha, tha Trung Tng? Ti chc l cha, nhng d sao th anh cng nn trnh vi Trung Tng Khim khi anh n ng. M hm no Trung Tng Khim v? Rng sng ngy 1 thng 1 (1964) v n, tha Trung Tng. Anh lin lc vi chnh vn phng Trung Tng Kim v chnh vn phng Trung Tng nh thu xp chng trnh l bn giao. Mi vic u din tin trong phm vi ni b thi. Anh c iu g cn hi na khng? D khng. Ti s thi hnh, tha Trung Tng. Ti rt thc mc l ti sao khng ch Trung Tng Khim v hy a ra quyt nh ny.
140

Phi chng Trung Tng Dng Vn Minh c Trung Tng Trn Thin Khim vo phi on cng du ngoi quc cc v nh khng gp tr ngi khi quyt nh nh vy? Trung Tng Khim c ni vi ti rng, ng l mt trong rt t (nu ti nh khng lm l 4 v) v ng ra lnh o cuc o chnh ngy 1/11/1963), vi li ch ring nhng lnh ti mt m Trung Tng Khim ch th cho ti vo sng sm ngy o chnh, cng ni ln v tr quan trng ca ng n mc no trong cuc o chnh . Sao li x s nh vy? Bi y l mt cch m trong gii cm quyn thng na a na tht l "h tng cng tc". D ng hay khng ng th r rng l t chc v Tham Mu Trng Lin Qun ti B Tng Tham Mu n chc v T Lnh Qun on, nhn t bn ngoi l xung mt bc ri cn g! Ti chun b bn giao, k c xin lnh thuyn chuyn tt c nhn vin vn phng (6 ngi) sang B T Lnh Qun on III, n tr trong khun vin tri L vn Duyt, ta lc ng L vn Duyt, Qun 3 Si Gn (v sau l bn doanh B T Lnh Bit Khu Th ).

141

Tuy Trung Tng Khim dn ti v nhc li mt ln trc khi ti ri Tokyo ngy 25/12/1963, khi ng v gia nh v n Tn Sn Nht, ch mt mnh ti cng my nhn vin trong t dinh n m thi, v ng cho rng y chng qua l chuyn gia nh ch khng phi l phi on cng du tr v. Chnh v vy m ng chn chuyn phi c v n th khi Si Gn cn chm trong gic ng. ng 3 gi sng ngy 1/1/1964, Trung Tng Khim, Thiu Tng Thiu v hai gia nh v n. Phi c dng hn li. Tt my. Ti ra tn cu thang n ng. Ch vi bc i: Xin Trung Tng i chm mt cht v ti c nhn lnh ca Trung Tng n, tha Trung Tng. Chuyn g vy? Trung Tng c c tin g v lnh c Trung Tng gi chc T Lnh Qun on III cha? Cha. M ai ni vi ch vy?
142

D, Trung Tng n. ng ni vi ch hi no? D ngay khi ti v n Si Gn. V Trung Tng n c ni l cng tc bn giao sau khi Trung Tng v n. Ti chun b h s bn giao xong ri tha Trung Tng. Trung Tng Khim ng hn li v im lng mt lc: ng c ni g na khng? D khng. Sng mai ti gp my ng. Trung Tng Khim nhn vo nh ga bn khu vc dnh ring cho cc nhn vt quan trng: Ai n m ng vy? D cc v Trng Phng/Tng Tham Mu. Ti xin li Trung Tng, v cc v y ni qu nn ti khng th ni di v ngy gi Trung Tng v. Vi li ti ngh l khng nn cng nhc qu vi cc v
143

"tay phi tay tri" ca Trung Tng, e khng c li. i c my bc, b Khim quay li: Ch Hoa. B c chuyn h? Ti thut tm tt cho b Khim nghe, b c trch: Sao my ng k vy? Ti cho l iu khng bnh thng, d rng Trung Tng nh cn gim bt chc v T Lnh on III chu ton chc v Tng Trng An Ninh. Ch bit ai thay "nh ti" khng? D Trung Tng Kim. B Khim but ming: H hng vi ng n ri. Sng ngy 2/1/1964, Trung Tng Khim t phng Trung Tng n tr v, ng gi ti:
144

Ch t chc bn giao chc v Tham Mu Trng Lin Qun vi chc v T Lnh Qun on III ngay chiu nay. Khng c ai ch ta ht. Li ni v ging ni ca ng cho php ti suy on l ng ang tc gin. Vng. Ti thi hnh ngay tha Trung Tng. Ngay chiu hm y, Trung Tng Khim bn giao cho Trung Tng L Vn Kim ti B Tng Tham Mu, sau sang Qun on III nhn qun k tiu biu chc v T Lnh t tay Trung Tng Tn Tht nh. C hai l bn giao u t chc trong vn phng mi ni mt cch nhanh chng. T ngy Trung Tng Trn Vn n nhn chc Tng Trng Quc Phng kim Tng Tham Mu Trng (2/11/1963), gi lm vic trong qun i c n nh t 8 gi sng n 4 gi chiu, c ngh na gi n tra ti ch, nhng ti vn phng chng ti thng thng l phi n 6 gi chiu mi ra v. Trung Tng Khim kh xng xo trong cng tc i thm cc n v, cc tiu khu
145

trc thuc, nhng theo cch nhn ca ti th ng khng bc l ht nhit tnh nh lc gi chc v T Lnh S on 21 B Binh. Xin ng ngh rng, nt nhn ca ti b m nh bi quyt nh t chc v Tham Mu Trng Lin Qun/B Tng Tham Mu n T Lnh Qun on III ca Trung Tng Khim m c, v ti l mt s quan tham mu c bit di quyn trc tip ca Trung Tng Khim t nm 1960, nn ti kh quen vi thi cng nh c ch ca ng trong nhng lc vui bun, suy t, hay tc gin. Khong t trung tun thng 1/1964, tc l na thng sau ngy nhn chc T Lnh Qun on III, Trung Tng Khim (ti Si Gn) vi Trung Tng Nguyn Khnh (ti Nng), rt thng lin lc nhau qua in thoi vin lin, v r rng l Trung Tng Khnh khch Trung Tng Khim trong vic phc hi danh d v b thuyn chuyn m khng c bit trc. Trung Tng Khim l ngi t ni, khng thch tip xc vi cc c quan truyn thng, cng chng thch ph trng, v con ng chnh tr -theo ti- cng khng phi l hng i ca ng, nn ti khng ngh l ng
146

d dng b Trung Tng Khnh dn n mt cuc chnh bin na gi l phc hi danh d cho ng, nh rng ng ang bun phin v chc l bun phin v vn y.

Chnh L (o Chnh). Nhng ti lm, v cuc o chnh qun s li xy ra kh t ngt. Vo nhng ngy cui thng 1/1964, Trung Tng Khnh t Nng in thoi bo ti cho xe n ng trong cn c Khng Qun Tn Sn Nht (thng th n ng bn nh ga dn s) v tuyt i khng cho ai bit l ng v Si Gn. Ti trnh Trung Tng Khim v dng xe ca Trung Tng Khim i n Trung Tng Khnh. Lc y ht gi lm vic trong ngy. Sau , hai v cng ngi chung xe i u m ti khng r v xe an ninh khng c chy theo nh l thng. iu ny lm cho ti t hi: "Liu c cuc o chnh na hay khng, v s vng mt bt thng ny ging nh nhng ngy cui thng 10/1963 vy?"
147

M ti ngy 29/1/1964, sau khi t b t lnh Qun on III v n nh, Trung Tng Khim gi ti n nh ng ngay. Vo ca, ti thy bn n sn sng nhng gia nh ng cha ngi no ngi vo bn, ng ch ti ngi i din ng ngay trong phng khch, v ng ra lnh: Vic ny i vi ch l ln th hai. Ti mun ni l ch bit vic g phi lm. Ch m h mi vi bt c ai trc khi thc hin th ch b t u nghe cha. Vng. Trong mt thong tht nhanh ti lin tng n s i u ca hai v ging nh trc ngy 1 thng 11 nm ngoi (1963). "o chnh na chng, v Trung Tng Khim va ni y l ln th hai?" ng tip: Vo sng sm mai, ti + Trung Tng Khnh + v i T Vin (Cao Vn), lt nhm ng Minh ng n, v cc ng ny c k hoch a Vit Nam n trung lp m trung lp th sm mun cng vo tay cng sn. Ch r cha? D r.
148

Sau gi ny, ch iu ng xe truyn tin hnh qun ca Qun on v u sau nh ch. Nh ch c ch kn o hng? D c. Sau nh ti l vn chui, ti n bt vi cy cho xe vo v s thc hin khi tri ti. Bn tri nh ti l Thiu T o Ngc Th, v bn phi l gia nh Thiu Tng Thiu. Mnh Qun on, h thng lin lc hnh qun l chuyn bnh thng, chc chng ai quan tm u, tha Trung Tng. ch thn ch phi ln my lin lc trc tip vi Thiu Tng Thiu ( Bin Ha) v Thiu Tng C ( M Tho). Lm nh vy bit chc l mnh gi lin lc c vi hai ng thi, v khi lin lc c ri phi gi my thng trc cho ti. Cng tc ny phi xong trc 2 gi sng. Nu c g tr ngi, ch trnh ti ngay. Ch r cha? D r. Ch gi ch C sang ng nh ch m nay. Ch C khng c quyn bit trc cng tc ny. Ch vi ch C em xe truyn tin n sn nh Trung Tng
149

Khnh (st bn phi cng s 1 Tng Tham Mu) trc 3 gi sng, nhng khng nn sm qu. ng 3 gi sng, i T Vin v Tiu on D vo cng s 1. Ch n ti cng, mi i T Vin vo nh ng Khnh, v hng dn Tiu on ln b tr chung quanh ta nh chnh. Phn an ninh tri Trn hng o, ch vi Trung T Lung t chc nh ln trc. Ch cn hi g thm khng? D khng. Ch chnh ng h theo ng h ti y. Trung T Lung s nhn lnh sau. Sau khi ri khi nh Trung Tng Khim, ti sang B T Lnh Qun on, mi i U Truyn Tin (dng nh l i U Nguyn Hu Phng) ln vn phng: Trung Tng T Lnh va ra lnh cho ti, m nay Trung Tng cn gi lin lc thng trc vi S on 5 B Binh, theo di cuc hnh qun vo cn c H B (ca cng sn), v c tin l mt tn quan trng ca chng va n ni y (ti ba ra tin ny). Ngay by gi, anh c th cho anh em trn chic xe
150

AN/GRC 26 chun b di chuyn sang nh ti bn Tng Tham Mu. Ti cho lnh chun b ngay. Khi xong, xe n y ch lnh Thiu T. Cng phi mt na ting ng h dn ng, chic xe truyn tin mi vo c v tr. Lc ti lm ri, ti tr gip anh em truyn tin dng ct antenne v lin lc xa. i y Nguyn Hu C va n v tip tay, nn cng tc chun b cho h thng lin lc hnh qun c nhanh chng. i y C khng thy ti ni l do s c mt xe ny ti y nn cng khng hi, v tht ra gia chng ti hiu nhau v nhng vn bo mt, nu mt bn khng ni th bn kia khng bao gi hi. Nhm hnh qun chng ti chng ai ng c c, v n khuya xong l bt tay vo vic ln my gi S on 5 v S on 7. Lc 00 gi 30 ngy 30/1/1964: Cu Long gi ng Nai. Tr li. ng Nai nghe 5/5. C g cho ng Nai. Tr li. Gii chc ca Cu Long cn gp thm quyn ng Nai trn my. Tr li.
151

R. Xin ch u my.... Hoa h? Ti y. l ting ni ca Thiu Tng Nguyn Vn Thiu. Tha i Bng, i Bng ti ch cn bit c lin lc l tt ri. Ti xin php ngng. Tr li. c ri. Cu Long l danh hiu Qun on III. ng Nai l danh hiu S on 5 B Binh. i Bng c ngha l v T Lnh. n S on 7 B Binh, hai anh chuyn vin lun phin gi lin tc m c nh gi vo khong khng m mt ca m khuya v chng nghe tm hi u kia g c. ang ru thi rut! Bng dng, i ca S on 7 B Binh nhy v v lc gn 2 gi sng ri. Sau khi ti lin lc vi Thiu Tng Nguyn Hu C, c 3 i trn h thng c bit ny gi my thng trc. Xin ni r thm, S on 7 B Binh thuc Qun on IV, nn khng c trong h thng lin lc thng trc ca Qun on III. Nhng gia cc v thu xp trc, nn S on 7 B Binh vo h thng c bit ny. D nhin
152

l ti phi "ngy to l do" gii thch cho cc anh chuyn vin, v sao m S on 7 B Binh tng phi cho Qun on III trong cuc hnh qun c bit t hm nay. n gin, l vng hnh qun dc theo lin ranh Qun on III v Qun on IV. Th thi. in thoi trnh Trung Tng Khim xong, ti ngi lun trn xe truyn tin nh l ngi chi vi cc anh chuyn vin, nhng tht ra l ti ngn chn nhng lin lc n bt c ni no khc, v lc ny c mt anh thc mc v s c mt ca S on 7 B Binh trong h thng ny. Lc gn 3 gi, nhm chng ti di chuyn li nh Trung Tng Nguyn Khnh, tm gi l "bn doanh nhm lnh o o chnh". K ra th tn gi cng khng sai. Trc khi ri nh, ti mi cho i y Nguyn Hu C bit cng vic lm t m qua v ang lm tip. (hai ng cng tn Nguyn Hu C, nhng mt l i y v mt kia l Thiu Tng) Sao o chnh hoi vy Anh? V ti hi. Anh cng hng bit. Ch bit Trung Tng (Khim) ni l Trung Tng Dng Vn Minh c k hoch trung lp,
153

m trung lp th gn ti cng sn ri Em. Gh vy! ng 3 gi sng ngy 30 thng 1 nm 1964. i T Cao Vn Vin v Tiu on Nhy D lng l qua cng s 1 Tng Tham Mu vi nhim v sn sng tc chin, nu nh c n v no khng c li. Trong cuc o chnh ngy 1/11/1963, i T Cao Vn Vin, T Lnh Nhy D, b xp vo nhng nhn vt thn tn ca Tng Thng Ng nh Dim nn b Hi ng Qun Nhn Cch Mng cch ly vi L on. Ngy 2/11/1963, Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu b git, cc v b cch ly t hm trc c tr t do nhng hu ht u b cch chc. i T Cao Vn Vin cng trong s cc v b cch chc. Ngy hm sau b Cao Vn Vin in thoi ti: Ch Hoa. Trung Tng ca ch ( ni Trung Tng Trn Thin Khim) c ha vi ch l s xin vi Trung Tng Minh (Dng Vn Minh) cho i T (Cao Vn Vin) tr v chc v T Lnh Nhy D ly li danh d, v 24 ting ng h
154

sau i T s n t chc. Ch nh ch theo di din tin ra sao ri cho ch bit ngay nghe ch. Vng. Ngng mt cht, b tip: M ch thy c hi vng khng? Em th cha bit g v vic ny, nhng theo em ngh, vi v tr hin nay ca Trung Tng (Khim) trong Hi ng Qun Nhn Cch Mng, hi vng l Trung Tng thc hin c li ha vi ch. V ri i T Cao Vn Vin tr v chc v c, nhng sau ng c xin t chc T Lnh Nhy D hay khng th ti khng bit, nhng r rng l ng vn trong chc v T Lnh L on Nhy D. Cc n v an ninh thuc Tng Hnh Dinh/Tng Tham Mu vo v tr. Trung T Nguyn Vn Lung i lc no ti khng r, nhng chc chn l i ri. Nhim v ca Trung T Lung cng vi ton Qun Cnh, Nhy D, An Ninh Qun i, .... i bt nhng v Tng m Trung Tng Khim vi Trung Tng Khnh cho l c k hoch
155

trung lp. l cc v: Trung Tng Trn Vn n. Trung Tng Tn Tht nh. Trung Tng Mai Hu Xun. Trung Tng L Vn Kim. V Thiu Tng Nguyn Vn V. Ring Trung Tng Dng Vn Minh th ti khng r l c tn trong danh sch b bt hay khng. Trc lc bnh minh, ti bn doanh -nh Trung Tng Khnh- c mt: Trung Tng Trn Thin Khim, Trung Tng Nguyn Khnh, i T Cao Vn Vin, mt ngi Vit Nam dng vp trung bnh v chiu cao ln chiu ngang, v mt ngi M mc qun ty di o s-mi tay ngn. Anh chng M ny khng phi l ngi c mt trong cuc o chnh ngy 1/11/1963 trc y. Ni cch khc, ngi M ny khng phi Trung T Conein. Cn c theo ln o chnh , ti tin chc rng, ngi M ny l gch ni gia nhm o chnh vi gii chc thm quyn Hoa K ti Si Gn. Thm ch, c th l i din ca c quan tnh bo trung ng Hoa K t M. M cho d l gch ni hay i din i na, cng l bng chng mt s ng h ca Hoa K i vi cuc o chnh ngy 1/11/1963, v cuc o chnh hm nay 30/1/1964.
156

Ch cn ba nhn vt, mt t lc lng, vi mt ngi Hoa K quyn th, cuc o chnh din tin tht m thm v ch cn bt 5 v Tng ni trn l xong. m thm n ni ti tin rng, ngi dn Si Gn v ngay c nhiu c quan n v qun i, khng h bit g v mt bin c quan trng va xy ra, nu nh i pht thanh Si Gn vn pht i chng trnh bnh thng. Nm v Tng b bt, a ra phi trng Tn Sn Nht, v ni n l Nng. Trung Tng Khnh ch th ngoi n v a v ni giam gi. Ngi b bt th 6 l Thiu T Nguyn Vn Nhung -ty vin ca Trung Tng Dng Vn Minh- ngi m ti t nghi vn cao nht m v bn Tng Thng Ng nh Dim vi ng c vn Ng nh Nhu, th b a ln tri Hong Hoa Thm -tc doanh tri L on Nhy D- v gi ti . Ti y, Thiu T Nhung buc phi vit t khai v nhng g lm lin quan n ci cht ca ng Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu. Sau ngy o chnh 30/1/1964, ti cng khng bit g v ni dung trong t khai . (mi n nm 1998, qua bi bo ca cu i T Dng Hiu Ngha, ti mi bit chnh xc l Thiu T Nhung git hai ng y. c cu i T Ngha ng qua in thoi, ti b
157

tc phn trong n bn ln 3 vo cui nm 1998). Vi hm sau, L on Nhy D cho bit l Thiu T Nhung tht c t t. Mu tin n gin liu c my ngi tin? Bi i T Cao Vn Vin c xem l ngi thn tn ca Tng Thng Ng nh Dim, ng b gi trong ngy o chnh 1/11/1963, nhng sau nh Trung Tng Khim m ng c tr li chc v T Lnh L on Nhy D, do vy m cho du Thiu T Nguyn Vn Nhung c cht mt cch bnh thng cng l iu m d lun kh chp nhn, hung chi y l tin Thiu T Nhung tht c! Cn c theo li vit trong t khai, Thiu T Nhung khai l anh m ng Ng nh Nhu bng li l, Tng Thng Ng nh Dim chng c khi ng Nhu b anh m cht, nn anh m Tng Thng Dim lun. Sau , Thiu T Nhung bn bi thm cho mi ngi mt vin n n hu. C theo lut php thng thng trong x hi, git ngi phi n ti l chuyn phi n thi. Chuyn phi n trong hon cnh l nh vy, nhng Thiu T Nhung c ng cht hay khng li l vn khc. C iu l l ti khng thy d lun t nghi vn:
158

"Thiu T Nguyn Vn Nhung cht l do chnh ng t t, hay ng cht do b git ri to cnh nh l chnh ng t t? Nu Thiu T Nhung b git th ai l ngi ra lnh git? Ai l ngi thi hnh lnh ? V lnh git Thiu T Nhung c ng hay khng"? Nu cho rng, git ngi m khng do phn quyt ca ta n l sai, th Thiu T Nhung git Tng Thng Dim vi ng C Vn Nhu l sai, v ngi git Thiu T Nhung cng l sai. Ti ngh, nu truy t Thiu T Nhung ra ta n qun s trong tnh hnh lc by gi cm chc l bn n t hnh n vi anh. Nu hnh ng minh bch nh vy, s cho thy nhm lnh o o chnh tn trng lut php ch khng p dng "lut giang h" theo kiu tam-on-lun: Git ngi th b ngi (khc) git. Anh git ngi. Anh phi b ngi (khc) git. n y ti xin m ngoc ghi li li thut ca ba v ni v ci cht ca Thiu T Nguyn Vn Nhung. Trc ht l li ca cu Thiu T Lm Sanh Kim, nh c ti San Jose, California. Anh ng cho ti a vo h s ny qua e-mail lc 2 gi 31 pht chiu ngy 6/3/2004:

159

Vo thi im 1/11/1963, ti l Trung y, Trng Ban An Ninh Cn C Hong Hoa Thm L on Nhy D, thi i T Cao Vn Vin lm T Lnh L on ny. Thiu T Nguyn Vn Nhung b gi ti tri Ci Hi do Phn i 204 Qun Cnh Nhy D ph trch. Ti c lnh thm vn Thiu T Nhung v Thiu T Nhung khai rng, khi on xe chy n cng xe la trn ng Hng Thp T, ti xin lnh Thiu Tng Mai Hu Xun v vic ng Dim v ng Nhu, th c Thiu Tng Mai Hu Xun tr li bng cu ting Php Feu tous les deux (bn c hai). y l cu tr li c ghi li trong k c ti. Lun tin ti xin a ra d kin v vic Thiu T Nhung t t qu v phn xt. Trc khi ti bt u thm vn, Thiu T Nhung xin php ti in thoi v nh nhn nh v con yn tm. Trn nguyn tc th ngi ang b thm vn khng c lin lc ra ngoi, nhng ti mun to tnh cm thun li cho cng tc ly li khai nn ti ng . Thm vn xong, ti giao li Phn i 204 Qun Cnh Nhy D. n sng hm sau c bo l Thiu T Nhung treo c. Ti
160

n ni trng thy Thiu T Nhung treo c bng si giy giy loi giy cao c, c li my ch ba trng ca t bo nh sau: Em li nui cc con, bn Dim sng li ri'. Cy vit Parker 51 np vng, cn nm trn t bo. Ti thut li y qu v ty nghi xt on, nu khng th c nhiu ngi suy on trt qu xa s tht. Ti thiu, chng ta cng phi cn c trn cc d kin ti nu trn c th kt lun Thiu T Nhung t vn hn l b git. Ht phn trch dn trn trang e-mail v li thut ca cu Thiu T Lm Sanh Kim, v xin tip li thut ca cu Trung T Phm Ngc Khanh qua in thoi. Cu Trung T Phm Ngc Khanh, nh c ti San Francisco, California. Trong cuc o chnh 30/1/1964, anh l i y s quan ty vin ca i T Cao Vn Vin. Gia nm 2001, sau khi n Washington DC thm cu i Tng Cao Vn Vin tr v, anh in thoi cung cp cho ti mt s tin tc lin quan n sc kho v cuc sng hng ngy ca v Tng tng l Tng Tham Mu Trng lin tc gn 10 nm. Nhn , anh thut cho ti nghe mu tin Thiu T Nhung
161

t t sau cuc o chnh ngy 30/1/1964. Li thut nh sau: Ci hm Thiu T Nhung cht, lc cn sm lm, in thoi t s quan trc L on Nhy D gi n t dinh bo co l Thiu T Nhung t t, v a vo bnh x ca L on ri. i y Khanh trnh cho i T Vin, v i T Vin ra lnh: Ni vi s quan trc (L on) gi bc s cu c g th cu. Theo li i y Khanh th lc ra lnh , i T Vin khng c v g bt ng trc ci tin cht ngi nh vy, nht l ngi cht li l ngi m d lun t nghi vn, thm ch cn qu quyt anh y git Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu na. iu ny cho php chng ta suy on c th l i T Vin bit trc v ci cht ca Thiu T Nhung. Nhng nu bit trc, th liu i T Vin c lin quan g? Bi v ci tin Thiu T Nhung t t c th l tht, cng c th l khng tht. Khng tht, v c th ci cht l do dn dng cho Thiu T Nhung, cng c th l do p
162

lc dn n chnh Thiu T Nhung phi t t. iu ny vn cn trong bng ti. Cng lin quan n v ny, v th ba l cu i Tng Trn Thin Khim trong cuc in m vo ti ngy 21 thng 10 nm 2003, khi ni n ci cht ca Thiu T Nguyn Vn Nhung, ng ni vi ti l ng nghe ni mt s qun nhn Nhy D v tc gin vic Thiu T Nhung git Tng Thng Dim, nn ra tay git Thiu T Nhung. Xin ng ngoc. Tht tnh ti khng c bng chng qu quyt l ai ra lnh git, nhng iu m cu i Tng Khim nghe ni li, dng nh cha sc thuyt phc ngi c ln ngi nghe. Qu v c suy ngh g v s kin ny khng? Vi li thut ca cu Thiu T Lm Sanh Kim, i chiu vi li thut ca cu i T Dng Hiu Ngha m ti c php ng trong chng ni v cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963, th nghi vn v ngi ra lnh git Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu, tr nn phc tp. Ti xin ghi li nhng li sau y:
163

Theo li ca cu i T Ngha, sau ngy o chnh 1/11/1963, ng gp Thiu T Nhung v hi iu ng thc mc l ti sao git c hai ng, th Thiu T Nguyn Vn Nhung tr li mt cch tnh b rng: Mt ngi hay hai ngi cng vy thi. Hai ngi th kh khn mt cht, nhng chc n hn. V ng Dim chng c li sau khi ng Nhu b ti m cht, nn ti phi thanh ton lun. C lnh cng c, m khng c lnh cng vy thi. Cho n chc n. Lc u c i lnh c. Theo li thut ca cu Thiu T Lm Sanh Kim, th u nm 1964 anh l Trung y, s quan An Ninh ca cn c L on Nhy D, anh c lnh thm vn Thiu T Nguyn Vn Nhung, v anh ghi nhn li khai ca Thiu T Nhung nh sau: ... Khi on xe chy n cng xe la trn ng Hng Thp T, ti xin lnh Thiu Tng Mai Hu Xun v vic ng Dim v ng Nhu, th c Thiu Tng Mai Hu Xun tr li bng cu ting Php feu tous les deux (bn c hai) . .

164

Vy, ai l ngi ra lnh git Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu? Trung Tng Dng Vn Minh, hay Thiu Tng Mai Hu Xun, hay c hai v? Theo cu i T Dng Hiu Ngha, vi li ca Thiu T Nguyn Vn Nhung ni trc tip vi ng (tc cu i T Ngha), th nghi vn ca ti v ngi ra lnh git Tng Thng Dim vi ng C Vn Nhu l Trung Tng Dng Vn Minh (cp bc lc o chnh). Nhng theo li khai ca Thiu T Nguyn Vn Nhung trc mt cu Thiu T Lm Sanh Kim, th Thiu Tng Mai Hu Xun ra lnh cho ng (tc Thiu T Nhung) git ch khng phi Trung Tng Dng Vn Minh. Cho n by gi l thng 3 nm 2004, tc sau khi e-mail ca cu Thiu T Lm Sanh Kim vi ni dung thut li li khai ca c Thiu T Nguyn Vn Nhung, ti vn gi nguyn nghi vn Trung Tng Dng Vn Minh ra lnh cho i y Nguyn Vn Nhung (cp bc lc o chnh) git Tng Thng Ng nh Dim vi ng C Vn Ng nh Nhu, v Trung Tng Dng Vn Minh l v lnh o cuc o chnh ngy 1/11/1963. Trong chc v v quyn hn ca Trung
165

Tng Dng Vn Minh, ch c ng mi thm quyn ra lnh cho i y Nhung git Tng Thng Dim vi ng C Vn Nhu, ch khng th no Thiu Tng Mai Hu Xun trong trch nhim thay mt Hi ng Qun Nhn Cch Mng -theo li ca cu i T Dng Hiu Ngha- li t ra lnh ny c. C th nu mt gi thuyt l Trung Tng Minh c giao quyn rng ri cho Thiu Tng Xun ty c ng bin vi Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu i na, th t khi on xe ri nh th Cha Tam chy n cng xe la dng li ch xe la chy ngang, c vic g xy ra u m Thiu Tng Xun n ni phi ng bin bng ci lnh bn c hai nh Thiu T Nhung khai vi s quan an ninh cn c Hong Hoa Thm l Trung y Lm Sanh Kim lc y? Mt gi thuyt nh vy khng c sc thuyt phc, v lnh bn c hai l bn Tng Thng vi C Vn ca Tng Thng, tnh cch quan trng ca ci lnh ny cp quc gia ch khng phi ci lnh bn git ch qun dnh cho v T Lnh chin trng.

166

Ti c hai gi thuyt v li khai ca Thiu T Nguyn Vn Nhung: Th nht. Hoc li khai l tht, ngha l Thiu Tng Mai Hu Xun c Trung Tng Dng Vn Minh giao cho ci quyn rng ri ty tnh hnh m gii quyt. Nhng trn ng v B Tng Tham Mu trong mt tnh hnh hon ton yn tnh m Thiu Tng Xun li ra lnh bn c hai th hnh ng c th xem l lm dng quyn c giao. Nh vy, phi chng bt ngun t nguyn nhn hn th no ca Thiu Tng Mai Hu Xun i vi Tng Thng Ng nh Dim? Nhng nu do th hn ring t m Thiu Tng Xun dm ra lnh git cht Tng Thng v C Vn ca Tng Thng, qu l ng liu lnh. Liu lnh v cp trn ca ng l Trung Tng Dng Vn Minh cn , cho d ng c l bn thn ca Trung Tng Minh i na, khng chc ng dm liu n nh vy. Th hai. Hoc li khai do Thiu T Nguyn Vn Nhung t ba ra khai khi b thm vn. Nhng ti sao li ba ra? Rt c th l Thiu T Nguyn Vn Nhung mun bo v Trung Tng Dng Vn Minh, v Tng m Thiu T Nhung ang l cn v.
167

Hoc khng do nguyn nhn bao che bo v cho Trung Tng Minh, th rt c th l Thiu T Nhung c iu g khng bng lng Thiu Tng Xun nn khai cho Thiu Tng Mai Hu Xun chng? Gi thuyt ny c v khng vng, bi lc Thiu T Nhung cung cp li khai ny ch ba thng sau ngy Tng Thng Ng nh Dim v ng C Vn Ng nh Nhu b git, m trong d lun cha nghe loan truyn v ci lnh git Tng Thng v ng C Vn l cng hay ti, th kh m ni l Thiu T Nhung ti cho Thiu Tng Xun qua li khai ca ng. Rt li, ch cn gi thuyt on ght hay th hn ca Thiu T Nhung vi Thiu Tng Xun thi. Trong cuc sng, cng c nhng s kin xy ra m khng th da trn nhng d kin bnh thng suy on phn kt lun. Ni nm na l nghch l. Phi chng trng hp ny l th? Tr li ci cht ca Thiu T Nguyn Vn Nhung. Theo li ca cu Thiu T Lm Sanh Kim m t khi n phng giam trng thy thi hi Thiu T Nhung trong tnh trng tht c bng si giy giy loi giy cao c. y l loi giy m qun nhn s dng khi mc qun phc tc chin. Gi m cu Thiu T Kim m t r thm l khi b ng thm vn
168

th Thiu T Nhung mc qun phc g, c th c thm tin tc cn thit. S d ti nu iu ny v cuc Chnh L (cng l mt loi o chnh) thc hin lc na m v sng, nm v Tng v Thiu T Nguyn Vn Nhung b bt trong khi c dn Si Gn cn chm trong gic ng, th liu cc v c th gi mc qun phc khng? Thi th tm thi chp nhn Thiu T Nhung mc qun phc tc chin lc b bt a v giam ti Phn i 204 Qun Cnh Nhy D. V nu Thiu T Nhung khng mc qun phc tc chin tc l khng i giy cao c, vn li thm rc ri v phi quay tr li o su thm na lm sng t v ci cht ca Thiu T Nhung, v khng i giy cao c th si giy giy tht c anh Nhung t u ra? Na m v sng ngy 30/1/1964, Thiu T Nguyn Vn Nhung b bt a v cn c L on Nhy D l s tht. Thiu T Nguyn Vn Nhung tri qua cuc thm vn ti L on Nhy D l s tht. Thiu T Nguyn Vn Nhung cht trong tnh trng tht c l s tht. Nhng Thiu T Nhung cht trong tnh trng tht c, th nhng d kin trn y cha khng nh iu l s tht. Ti c hai gi thuyt:
169

Th nht. Chnh Thiu T Nguyn Vn Nhung t tht c. Nhng ng t tht c l do ng hi hn, do b p lc, hay do ng mun lm mt anh hng v ng git Tng Thng vi C Vn trong khi khng ai lm c, ng b bt nhng ng khng mun b lm nhc, dn n quyt nh nh vy? Gi thuyt hi hn khng vng, v lut php cng nh d lun c buc ti u. Gi thuyt do b p lc, hoc gi thuyt ng mun lm anh hng, c th lm. Th hai. Khng phi chnh Thiu T Nguyn Vn Nhung t tht c. Vy, ai tht c Thiu T Nhung? Ngi tht c Thiu T Nhung l do chnh ngi , hay ngi nhn lnh ca ngi no khc na? Ti khng c d kin no v gi thuyt ny, mong vo nhng nh vit s, theo thi gian s thu thp c nhiu d kin lm sng t vn . Cui cng, ti vn t nghi vn cao nht v duy nht l Trung Tng Dng Vn Minh, ngi ra lnh git cht Tng Thng Ng nh Dim vi ng C Vn Ng nh Nhu. Nay th Tng Thng Ng nh Dim, ng C Vn Ng nh Nhu, v Thiu T Nguyn Vn Nhung, ba con ngi ny vo lng
170

t ti tm m mt, hay ang bay ln trn nhng tng my cao vi nhng nng tin xinh p, thi hy cc v yn ngh! V nu nh hai con ngi no " ra lnh git Tng Thng Ng nh Dim, git ng c vn Ng nh Nhu, v ra lnh git Thiu T Nhung nu c, cn sng trn ci i ny m cn cht lng tm, ti tin l hai con ngi , v ang cm ci vi ni kh ring ca h! Nm 2003, i Tng Dng Vn Minh, ngi m ti t nghi vn cao nht l ngi ra lnh git Tng Thng Dim vi ng C Vn Nhu, vo gic ng ngn thu! Xin cm mt nn hng trc m ng, vi li nguyn hng linh ng sm siu thot vo ci vnh hng xa xi no , hay ci cng quanh qun trong ci tm trn ai ny! Thm na, theo li ca cu i Tng Trn Thin Khim cho ti bit vo ti 21 thng 10 nm 2003, th nguyn nhn dn ng vo cuc o chnh ny l v Trung Tng Dng Vn Minh ng vi ng (tc Thiu Tng Khim, cp bc lc o chnh) trong cuc o chnh ngy 1//11/1963, l ch gii quyt ng c vn Ng nh Nhu, cn Tng Thng Ng nh Dim phi c bnh yn v xut ngoi, nhng
171

sau Trung Tng Minh ra lnh git lun Tng Thng Dim lm cho ng bt mn. Cng do bt mn m Trung Tng Khim (cp bc trong cuc o chnh 30/1/1964) ng vi Trung Tng Khnh lt Trung Tng Minh v nhng v Tng thn cn ca Trung Tng Minh. Vy l suy on ca ti trong quyn i Dng Ghi Nh t n bn 1 n n bn 3, v nguyn nhn Trung Tng Trn Thin Khim trc tip trong cuc o chnh 30/1/1964, ch ng mt na. Ti c dp dng cm vi cu i Tng Cao Vn Vin vo ti ngy 6 thng 9 nm 2003 ti Virginia, nhng ti cm thy khng nn hi nhng g lin quan n ci cht ca Thiu T Nguyn Vn Nhung, v gn nh phn ln thi gian trong ba n ko di 3 ting ng h, cu i Tng Vin cho ti bit thm vi s kin, ng thi ng gii thch mt s s kin v nhng g ti vit v ng trong quyn i Dng Ghi Nh ca ti, nhng cn gii thch thm s kin c r rng. ng cng gii thch v nhng s kin m nhng tc gi khc ni v ng. Trong , c v ng khng bng lng tc gi Nguyn Tin Hng, v c nhng s kin
172

m ng ni l ng Hng tng tng hon ton. Xin ng ngoc, v mi qu v tr li bn doanh cuc o chnh. Khong 7 gi sng, i T Nguyn Chnh Thi n bn doanh. Mt lc sau, Thiu T Nguyn Huy Li -cng nhm lu vong vi i T Thi trong v o chnh 11/11/1960 tht bi- v nhiu s quan khc cng n. i T Thi bc vi n Thiu T Li ang ng bn ngoi nh, v sau mt lc li qua ting li, i T Thi bp mt pht vo mang tai Thiu T Li. Thiu T Li mt v trong t th sn sng bp li, nhng ngh sao , Thiu T Li quay lng b i. i T Thi vo nh, c v nh chng minh ng ng: Thng khn nn n coi thng ti. Li l ny ng hay khng ch c qu v trong nhm lu vong mi bit, nhng hnh ng nh vy, t i T Thi lm gim phong cch ca mt s quan cao cp trong qun i. Sau mt lc tho lun, vit ri sa, sa ri vit. Mt bn Tuyn Co c pht i trn ln sng i pht thanh Si Gn. i ni
173

dung cho rng, Hi ng Qun Nhn Cch Mng thnh lp trong cuc o chnh ngy 1/11/1963, c k hoch a nc Vit Nam n trung lp, m trung lp th trc sau g cng vo tay cng sn. Hi ng Qun Nhn Cch Mng thnh lp hm nay, s truy t cc v ra ta trong thi gian sm nht. Khong 10 gi sng, in thoi reo: Thiu T Hoa ti nghe. Em mi Trung Tng Khim ni chuyn vi Trung Tng Minh nghe em. l li ca Trung T Kin Nhiu, chnh vn phng ca Trung Tng Minh. Nm 1955, ng l Thiu T, Tiu on Trng ca ti (Tiu on 510 Khinh Qun), nn ng thng gi ti bng em. Xe ca Trung Tng Minh v Trung T Nhiu vo cng lc hn 9 gi. Xin Trung T ch u my. Mi Trung Tng tip chuyn vi Trung Tng Minh.

174

Ti bc n gh b m Trung Tng Khim ang nm v ng b cm, ti trao ng ni cho ng, nhng: Ch ni vi Trung Tng Minh l ti ang mt v cn ngh ngi. Ti s gi li sau. Qu tht l Trung Tng Khim ang mt, ng b khn ting. T lc bt u cuc o chnh, Trung Tng Khim l ngi ra chiu suy ngh u lo v theo di cht ch din tin "cuc hnh qun bt cc cc v Tng". n khi cc v ln phi c qun s i Nng, ng nm di trn gh b. D s tht l nh vy, nhng chc g Trung Tng Minh tin nh vy. V ri Trung Tng Minh c th ngh rng, Trung Tng Khim bt ht cc v Tng thn cn ca ng ri, nn khc t ni chuyn vi ng cng nn. Ti th khng ngh nh vy. Tuy Trung Tng Khim cha phi l v Tng xut sc ca chin trng hay ni bn giy, nhng ng c mt tnh cm chn thnh ca mt con ngi i vi cp trn, vi bn b, v nht l vi cc cng s vin xa gn ln nh ca ng. Ti chng kin nhiu ln khi ng nim n bt tay nhng ng i thuc Tiu on 3 Vit Nam, n
175

v m c ln Trung Tng Khim rt vui v khi ng ni vi ti l ng rt nhiu cm tnh. Nhng ng i trc kia di quyn ca Trung Tng Khim ti Tiu on ny, n nhng nm 60, phn ln l Thng S hay Thng S Nht. Tha Trung T, Trung Tng Khim b cm v khn c. Th no Trung Tng Khim cng gi li Trung Tng Minh khi sc khe cho php. Ni th ni vy, nhng khong 30 pht sau th Trung Tng Khim in thoi ni chuyn vi Trung Tng Minh. Theo li ng thut li vi Trung Tng Khnh v i T Vin, ti bit l Trung Tng Minh cn gp ng vi Trung Tng Khnh tho lun mt s vn cn thit. Vn g th ti khng bit, nhng ti ngh ch quanh qun v vic cc v b bt thi, ch chng vic nc vic non g u. Bi s th u vo ri. Nhng nu Trung Tng Khnh v tr Trung Tng Minh hin ti, th Trung Tng Khnh khng ni chuyn m thm nh nhng vy u, bi Trung Tng Khnh vn l khng n ha, nht l trong tnh cnh .
176

Sau mt lc tho lun to nh vi ngi M c mt t sm, Trung Tng Khnh mi Trung Tng Khim v i T Vin vo bn hp. Mt s s quan quan tm hay hiu k, ang ng lng ngng trong nh theo di tin tc, c mi ra sn. Ti sn, kh ng s quan cc qun binh chng, cng mt s phng vin bo ch. Tuy khng ng, khng nhn nhp nh cuc o chnh 1/11/1963, nhng cng cht sn trc. Lc by gi trong nh Trung Tng Khnh, ch c Trung Tng Khnh, Trung Tng Khim, i T Vin, ngi Vit Nam c v l thn tn ca Trung Tng Khnh, mt vin chc Hoa K, v ti. Trung Tng Khnh ln ting trc nh l ngi ch ta: Thi, mi vic xong ri. By gi th anh Khim lm i. Trung Tng Khim, tay phi g kin xung v tay tri lau kin, l nhng ng tc biu hin s suy ngh ca ng. Tip , ng xoay qua i T Vin, va ci va ni: Phn ti n y l ri. Ti khng thch chnh tr u, hay l anh Vin nhn i.
177

i T Vin vi n ci khng ht ming nh lc no, ng ni: Thi. Hai anh tnh vi nhau i, ai lm cng c m. Ti khng thch lao vo chnh tr u. Phn ti n y l xong. Ti mun L on D vi anh em ca ti. i T Vin ln tui hn hai v kia, nhng ng rt cn thn trong cch xng h vi mi ngi, ngay c vi cp di cng vy, ch khng nht thit l ch cn thn vi hai v ny. Cc "toa" khng nhn th "moa" nh nhn thi. Ni xong, Trung Tng Khnh ci khoan khoi. Trung Tng Khnh ni nhn y, l nhn chc Ch Tch Hi ng Qun Nhn Cch Mng, tc Quc Trng, v kim lun chc Th Tng. Vy l chc v ca Trung Tng Khnh nhiu bng chc v ca Trung Tng Minh vi ng c Ph S Nguyn Ngc Th trc y cng li. Trung Tng Khnh ng gi i T Vin trong chc v T Lnh L on Nhy D.
178

Mi Trung Tng Khim gi chc Tng Tng Quc Phng kim Tng Tham Mu Trng Qun i, nhng Trung Tng Khim khng nhn. ng mun li chc v T Lnh Qun on III. D nhin l chnh ng "mun" ch khng phi ng "b" nh cch y trn 1 thng. Bui hp chn v ng u quc gia v ng u chnh ph tm ngng, v Trung Tng Khnh phi ln ta nh chnh hp bo. Lc l 2 gi chiu, ti tng trt to nh chnh. Rt ng phng vin bo ch truyn thanh truyn hnh trong nc ln ngoi quc. Trn bn ch ta, i T Cao Vn Vin ngi cnh Trung Tng Nguyn Khnh, cn Trung Tng Khim vng mt v bnh. Chun U Nguyn Ngc Linh l thng dch. Chun U Linh tt nghip kha 12 (hoc 13) Trng S Quan Tr B Th c. ng l ch mt trng Anh ng kh ni ting ti Si Gn. Sinh vin s quan kha ny c mt s kh ng tt nghip i hc m bo ch thng gi l "thnh phn khoa bng". Tng qut th Trung Tng Khnh cho rng, mt s Tng Lnh trong nhm o chnh 1/11/1963, m mu a nc Vit Nam n trung lp, m trung lp l thi
179

k chuyn tip n ch cng sn. V m mu ny phi ph v t trong trng, nu khng, n s l mt s nhc cc chin s v ng bo ng xung cho ngn c quc gia chng cng. ng thi, dn tc Vit Nam phi chu s thng tr ca cng sn v l thuc Trung Cng nh hng ngn nm trong lch s. Do vy, m nhm ca ng ng ln lm cuc "chnh l" hm nay.... Sau , ng tr li nhng cu hi ca bo ch. Phn ln nhng cu hi u xoay quanh iu m ng ni l m mu trung lp Vit Nam. Ti khng nh ht nguyn vn cu hi v tr li, nhng nhng iu di y l ti tm tt theo tr nh (on ny ti vit li lc trong t): Nhm lnh o chnh l gm nhng ai? Nhm lnh o ca chng ti gm 3 ngi: Ti, Trung Tng Trn Thin Khim, v i T Cao Vn Vin. Va ni ng va ch i T Vin. Xin Trung Tng cho bit nhng bng c v m mu trung lp?

180

Hi ng chng ti s truy t cc v ra ta theo lut nh. To n s cn c vo nhng bng c phn quyt. Cc v Tng nghe ni b bt, c ng khng? Nu ng, th cc v b gi u? ng. Cc v c gi ni an ton trong khi ch ra ta. Nhm Chnh L c thnh lp chnh ph dn s nh nhm o chnh trc y hay khng? Chng ti thnh lp chnh ph qun s, nhng cng l tm thi. Hin Chng tm thi bao gi c thay i? S c thay bng Hin Php khi Quc Hi c bu ln trong mt tnh hnh n nh. Hm ru ca Trung Tng ct theo kiu c ngha g?

181

Dng nh b bt ng, Trung Tng Khnh a tay vut chm ru ct ngn km theo n ci ko di kh lu, chc l tm cu tr li trc cu hi ny. Mi qun nhn chng ti thng c ci g k nim cho ring mnh. Hm ru ca ti cng khng ngoi ngha . V cuc hp bo chm dt, nhng iu m cc phng vin thc mc lin quan n bng chng v k hoch trung lp ca cc v Tng b bt, th Trung Tng Khnh tr li rt m h, khin h t v khng hi lng. M tht ra ngn ng trong chnh tr, khng nht thit mt vi mt l hai nh trong ngn ng ca cc ngnh sinh hot khc, cho nn c hi lng hay khng hi lng cng vy thi. Trc ba n ti, Trung Tng Khnh, Trung Tng Khim, v i T Vin, tho lun vi mt s v dn s v hnh chnh thnh lp chnh ph. Ti xin php chy v nh v con ti ln cn nng, nn khng theo di c phn tho lun chi tit. Sau Trung Tng Khim gi ti tr li "bn doanh" gp:
182

Ch sang b t lnh Qun on ni vi i T Mnh (Nguyn Vn Mnh) Tham Mu Trng, chun b sng mai ti bn giao cho Thiu Tng Lm Vn Pht. Cn my ch cng chun b bn giao vn phng ri tr v Tng Tham Mu vi ti. Trung Tng nhn li vi Trung Tng Khnh? Khng c ngi nn ti phi nhn thi. Ti coi B Quc Phng v B Tng Tham Mu lun. Ti ngi vn phng m trc kia i Tng T ngi . Ch sp xp li cho ti. Phn ch, ch lm chnh vn phng c hai bn, ngha l B Quc Phng v Tng Tham Mu. Thi, ch chy qua Qun on lo cho kp. Nh bo i U Tun v li Tng Qun Tr lun. (i y Nguyn vn Tun, v sau l i T, Gim c Nha An Ninh Hnh Chnh khi i Tng Trn Thin Khim lm Th Tng) Cho Trung Tng, ti i ngay.

Sng 31/1/1964, bn giao xong, ti v cc qun nhn vn phng dn v li vn phng Tng Tham Mu Trng. Vn trn tng lu,
183

nhng khc phng. Trung Tng Khim nhn hai chc v ca Trung Tng Trn Vn n nhng khng c bn giao, v Trung Tng n b bt t hm qua. Cng lc, Thiu Tng Nguyn Vn Thiu nhn chc Tham Mu Trng Lin Qun, cng khng c bn giao v Trung Tng L Vn Kim cng b bt ri. Ti nhn bn giao ca Thiu T ng Vn Hoa, gm vn phng Tng Trng Quc Phng v vn phng Tng Tham Mu Trng. Vit Nam chng ta chu nh hng gn nh hon ton v kinh t v qun s ca Hoa K, d nhin l v mt chnh tr cng vy. Ni r hn trong cc bin c chnh tr, nhm no c M ng h th phn thng c th trong tm tay. ng h th c th c nhiu cch, nhng s c mt ca mt ngi M trong cuc o chnh 1/11/1963 v cuc o chnh ln ny, l biu hin r nht. Vi cuc o chnh 30/1/1964, gia b ba lnh o o chnh (chnh l, ch l mt loi ngn ng chnh tr) vi Hoa K, liu bn no l bn khi xng? iu ti khng r, nhng chc chn l ba v ny tip xc t nht l 2 ln vi Hoa K, k t lc ti n Trung Tng Khnh v n Si Gn.
184

Nhn t gc c nhn. Liu c phi cuc o chnh bt ngun t "ci hn ca Trung Tng Trn Thin Khim" khi c ng vo phi on cng du i Hn m ng tng nh phn thng, ri c ng vo chc v T Lnh Qun on III trong khi ng cng du ngoi quc cha v? Xin nh rng, Trung Tng Khim l mt trong nhng v nng ct lnh o cuc o chnh 1/11/1963, v trong chc v Tham Mu Trng Lin Qun nu ng khng tham gia th cuc o chnh cng khng d g thc hin c. V cng liu c phi l t "ci hn" ca i T Vin khi b tch khi L on Nhy D trong cuc o chnh 1/11/1963 khng? Nu khng phi l "nhng ci hn" , th ti sao trong bui hp chn ngi lnh o ngay sau khi o chnh thnh cng, Trung Tng Khim ni "phn ti n y l ri", v ti sao i T Vin cng ni "phn ti n y l xong ri". C hai v c cng cu ni tng t nhau l bao hm ngha rng "ti khng thch chnh tr" hoc "ti khng thch lao vo chnh tr", ri Trung Tng Khnh "nh" nhn c hai chc v cao nht nc? Hy cu tr li chnh xc cho cu i Tng Trn Thin Khim v cu i Tng Cao Vn Vin.
185

Nu chp nhn gi thuyt "hai ci hn" ni trn l nguyn nhn, th theo ti, hnh ng phc hn ca Trung Tng Khim v i T Vin mi l "ng lc", m ng lc khng cng cha , v phi c "ngi n" pht n na ch. Trung Tng Khnh l mu ngi nhiu tham vng, v y ng l "ngi n" y ng lc kia n my. Ti mun ni l Trung Tng Khnh khai thc ci hn ca Trung Tng Khim vi i T Vin bng cch khch hai v y phc hn. Cng cha , phi c "la" chm ngi n na ch. Ti cho rng Hoa K l nh la chm ngi. Nh vy, nu ng l phc hn th Hoa K cng c nguyn nhn no ch chng l Hoa K gip o chnh ch hai v phc hn ring t sao? Chc chn l khng. Nhn vo mt gc khc, gc chnh tr ngoi giao. Liu c phi Hoa K mun loi tr nhng Tng lnh cm quyn m trc c ting l thn Php ra khi chnh trng Vit Nam khng? Chc trong chng ta, la tui cho i thp 20, 30, khng ai qun l Php rt khng bng lng hnh ng ca Hoa K gp phn y nc Php n vic k kt Hip nh nh Chin Genve 20/07/1954 vi Vit Minh cng sn,
186

dn n s kin nc Php thua trn v on qun vin chinh ca Php hon ton rt khi Vit Nam nm 1956. Tng Thng Php quc, Tng Charles De Gaulle, vo u thp nin 1960, trong chuyn ving thm Cambodge, ng c v chnh sch trung lp c ba nc Vit Nam, Cam Bt, v Lo. Quan nim trung lp ca ng De Gaulle, chng khc no xi ba nc trn bn o ng Dng vo nh hng cng sn, iu c ngha l vc Vit Nam Cng Ha (cng vi Cam Bt v Lo) ra khi nh hng ca Hoa K. Phi chng y cng l cch phc hn ca Php i vi M? Lc y, Tng Thng Ng nh Dim phn ng mnh m v li tuyn b ca Tng Thng Php. Lin quan n on trn y, cu i Tng Khim ni vi ti trong cuc in m ti 21/10/2003, nh sau: Ti khng bit ti sao m M li b ri ng Minh na. Ti ni vi ng v nt nhn ca ti nh on vit trn. ng ni:

187

iu ch ni c l lm, nhng c th cn iu g ng sau na. Nhng m tha cc bn, vi cu ni ngn ngi ca cu i Tng Khim trn y, cng vi nguyn nhn m Trung Tng Khnh (cp bc lc o chnh) tuyn b trong bui hp bo cch nay 39 nm sau khi o chnh thnh cng (30/1/1964), theo th Trung Tng Dng Vn Minh v cc v trong Hi ng Qun Nhn Cch Mng thnh lp ngy 1/11/1963, c k hoch a Vit Nam n trung lp, c th lm qu v suy ngh nu qu v mun o su thm v con ngi dn n s kin ngy 30/1/1964. Nhn sang gc khc na, gc chnh tr ni b. Liu c phi nm v Tng va b bt kia, tht s c k hoch trung lp Vit Nam hay khng v Trung Tng Khnh vi quyn uy cao nht nc, ni vi bo ch l s a cc v ra ta (?). Ti chm hi trong ngoc n nh vy v ti nghi ng li ng. Ti nghi ng v chen ln trong lc ba v tho lun thnh lp chnh ph, Trung Tng Khnh c ni s ra lnh cho Trung T Cao (Albert Nguyn Cao) v Thiu T Nhiu (L Vn Nhiu) -s quan tnh bo- truy tm ti liu v "k hoch trung lp". Cu ni
188

 cho ti hiu i cht l khi bt cc v Tng b co buc "trung lp", th trong tay cc v o chnh cha c bng chng g trung lp ht, hoc nu c cng cha a cc v y ra ta. Nm 1994, khi ti vit li on ny th cu i Tng Trn Thin Khim sng Washington D.C. mt cch lng l, khng tip xc vi ai lin quan n chnh tr. Trong khi cu i Tng Cao Vn Vin th i su vo thin, cng Washington D.C. v cuc sng cng n dt hn cu i Tng Khim na. iu ng trong thi gian y. Ngy 6 thng 9 nm 2003, v chng ti ln Virginia thm ng b cu i Tng Khim, nhn thy ng v gia nh ng vn trong cuc sng n dt tuy l trong cn nh kh rng. Bui ti cng ngy, ti v hai ngi bn na n n cu i Tng Vin t mt gian phng nh trong building khang trang, v nh anh ch L Thanh Tm dng cm ti. Anh L Thanh Tm, mt cu s quan ngnh Tng Qun Tr. Anh Ch L Thanh Tm, l ngi gip cu i Tng Vin rt nhiu vic trong nhng nm gn y. Trong ba n ny, ti thy sc kho
189

ca ng rt km nhng s minh mn khng sa st bao nhiu, ti khng hi ng v thin v sc kho ca ng nh vy ng khng th ngi thin c na. C mt iu tht dt khot l ng khng th tham gia vo nhng vn chnh tr, n gin l sc khe ca ng trong tnh trng st km n mc kh m hnh dung c nu khng trng thy ng. Xin gii thch thm v cu i Tng Cao vn Vin. Trong cuc o chnh Tng Thng Ng nh Dim ngy 1 v 2/11/1963, lc y ng l i T, b Hi ng Qun Cch Mng cch ly khi chc v T Lnh L on Nhy D v b cch chc sau khi Hi ng Qun Nhn Cch Mng o chnh thnh cng. Nhng b Cao Vn Vin nh Trung Tng Trn Thim Khim (cp bc lc by gi) v hai v l bn thn, vn ng vi Trung Tng Dng Vn Minh v i T Vin c tr li chc v T Lnh L on Nhy D, d nhin v s quan thay th ng my ngy phi chuyn sang n v khc. Thng sau , trong mt cuc hnh qun trc thng vn (chuyn qun bng phi c trc thng ngay ti chin trng) dc bin gii Vit Nam-Cam Bt thuc qun Hng ng, tnh Kin Phong. Cuc hnh
190

qun ny nh nhau d di vi qun cng sn t bn trong lnh th Cam Bt xm nhp vo, vi s ym tr ca Pho Binh, Thit Gip, v Khng Qun, Nhy D chin thng nhng chp nhn s thng vong ng k. Trong s b thng c i T Vin, ng v nhng thng binh khc c a v Tng Y Vin Cng Ha iu tr. Chiu hm , Trung Tng Nguyn Khnh vi chc nng Quc Trng, cng vi Trung Tng Trn Thin Khim, Tng Trng Quc Phng kim Tng Tham Mu Trng, vo tn ging bnh trao gn cp bc Thiu Tng cho i T Cao Vn Vin. y l thng cp mt trn. n y l ht phn gii thch. Mt hm, Trung Tng Khim gi ti vo vn phng, ti thy ng c v nh c iu g quan trng, ng ni: Ch phi bit l ngoi B Quc Phng v B Tng Tham Mu, ti cn l c vn cho Trung Tng Khnh na, nn ti khng c th gi nhiu nh trc y. V vy m ch phi thn trng khi thu xp chng trnh tip khch hng ngy ca ti ti c th gi nghin cu nhiu vn . Ch hiu ti ch?
191

Vng. Ti hiu. D mun hay khng mun, ti cng phi dnh dng n chnh tr. l iu khng thch hp vi ti. Vng. Ti hiu. Ngng mt cht, ng tip: Ch lin lc Phng Tng Qun Tr (Tng Tham Mu) lm lnh thuyn chuyn i y ng Vn Chu v vn phng (Tng Tham Mu Trng), lm thng dch vin khi cn. i y ng Vn Chu l chnh vn phng Tnh Trng Vnh Long, lc y Trung T L Vn Phc l Tnh Trng. Sau ngy 1/11/1963, Trung T Phc b cch chc v gii ng. Th l i y Chu v vn phng ti. Trong vn phng Tng Tham Mu Trng c cc s quan sau y: Ti, i y Nguyn Hu C s quan ty vin lun lun i theo Trung Tng Khim, i y Nguyn Tinh T s quan ty vin ti t dinh, v i y ng Vn Chu thng dch vin. Trc ngy o chnh cn c i U Trn Thin
192

Ngn, anh ca Trung Tng Trn Thin Kim, nhng sau ngy o chnh anh thuyn chuyn n v khc v vn phng d s quan theo n nh trong bng cp s. Tht ra Trung Tng Khim ch s dng i y Chu thng dch trong trng hp tip cc phng vin bo ch ngoi quc, khng phi ng khng ni c Anh ng, nhng v nh bo ngoi quc thng hi nhng cu hc ba, thnh ra ng cn ci khong thi gian thng dch chun b cu tr li. Vi tun sau ngy tr li B Tng Tham Mu, Trung Tng Khim bo ti vit chi phiu xut 100 ngn ng cho nh th Martino tu sa nhng h hng, v nh hng trong cuc chm sng gia lc lng tn cng vi lc lng phng v Ph Tng Thng trong ngy 1/11/1963. Tp chi phiu ny ti nhn bn giao ngy 31/1/1964 t Thiu T ng Vn Hoa, chnh vn phng Tng Trng Quc Phng, lc y s tin trong qu mt cn 36 triu ng. Ln th nh, ti cng c lnh vit chi phiu 100 ngn ng cp cho Trung T Nguyn Vn Lung, Ch Huy Trng Tng Hnh Dinh/Tng Tham Mu, trong dp
193

Trung T Lung ci v cho con. Ti ngh, ngoi cng tc bt nhng v Tng khi u cng l kt thc cho cuc o chnh ngy 30/1/1964 ra, khng c nguyn nhn no khc Trung T Lung c phn thng ny c. Cho Trung T Lung ci v cho con, ti ngh, ch l ci c hn l nguyn nhn. Trong s nhng s quan b bt sau cuc o chnh ngy 1/11/1963 ang gi ti Nha An Ninh Qun i, c Trung T Nguyn Vn Minh, v Trung T Nguyn Khc Bnh, l hai trong s nhng v ti quen bit kh nhiu. Trung T Minh, Tnh Trng An Giang trong khi i T Trn Thin Khim (cp bc lc by gi) T Lnh S on 21 B Binh kim T Lnh Khu 33 Chin Thut (cn gi l Khu Chin Thut Hu Giang). Trung T Bnh, khi cn t chc Qun Khu, ng l Tham Mu Trng ng Qun Khu n tr ti Cn Th. Thng 4/1961, khi gii th t chc Qun Khu thnh lp Khu Chin Thut vi Vng Chin Thut, S on 21 B Binh t Sa c di chuyn sang Cn Th n tr ngay trong doanh tri Qun Khu va gii th, v Thiu T Bnh (cp bc lc by gi) gi chc Tham Mu Trng S on 21 B Binh. Do mi lin h cng tc
194

dn n thn tnh gia i T Khim vi hai v. Cng xin ni thm i nt v Thiu T Nguyn Khc Bnh. T S on 21 B Binh, Thiu T Bnh c Tng Thng Ng nh Dim b nhim vo chc v Tnh Trng nh Tng. Theo li i U Nguyn Hu Ti hi nm 1964 -anh ca Thiu Tng Nguyn Hu C- th sng ngy 1/11/1963, Thiu T Bnh mang mt phc trnh mt t M Tho ln Si Gn trnh Tng Thng Ng nh Dim v nhng du hiu ca mt cuc o chnh, nhng Thiu T Bnh b i T C (cp bc lc by gi) chn bt. B Nguyn Vn Minh v b Nguyn Khc Bnh, sau nhiu ln n nh ti nh ti trnh vi Trung Tng Khim xin cu xt gip cho hai ng c t do. Trung Tng Khim c v phn vn, cha quyt nh. Ln trnh by th nh ca ti cng vi n ca hai b, Trung Tng Khim ph dng ch trn hai n : Nha An Ninh (Qun i) cu xt rng ri.

195

Sau , Trung T Minh v Thiu T Bnh c t do. Cha c quyt nh g v Trung T Minh, nhng Thiu T Bnh c thuyn chuyn v vn phng Tng Tham Mu Trng, v Trung Tng Khim giao trch nhim cho Thiu T Bnh khai thc ng h s ca ng Cn Lao, m Trung Tng Trn Vn n cho ch y mt xe vn ti qun s GMC t Ph Tng Thng v ta nh chnh Tng Tham Mu t ngy 2/11/1963, v ti cho mang ln tng lu trn cng. Vi thng sau , Thiu T Nguyn Khc Bnh c thng cp Trung T. Trong khi Trung T Nguyn Vn Minh vn cp bc c, nhng ng c ci may khc. Trung T Minh ln u tin n vn phng ti k t sau ngy c t do, ng vn gi thng l chi ngt vi ti nn phn ung c ph chi ca ti ln ny l con bp b sn xut bn Ty rt p. Xin nhc li l khi ng lm Tnh Trng An Giang, ti l chnh vn phng T Lnh S on 21 B Binh n tr ti Cn Th, c mi ln ng n Cn Th hp l y nh rng, Trung T Minh tng ti ci phong b
196

m bn trong l 200 ng (Vit Nam) km theo li ni ca ng: Em cm ly ung c ph chi d ng bit rng ti khng quen ung c ph. Sau thnh thong ng tt vo vn phng ti chi. Mt hm Trung T Minh nh ti trnh Trung Tng Khim, cho ng thuyn chuyn n S on 21 B Binh v ng bng lng nhn bt c nhim v g . ng gii thch thm: Em bit hng, theo thy tng s, nu Anh c v hng s c nhiu c hi thng tin hn. Em rng gip Anh nghe Hoa. Trong khi ch quyt nh ca Trung Tng Khim, Trung T Minh cho ti thm thng tin lin quan n ng, rng i T T Lnh S on 21 B Binh ng c ng vo chc v Ch Huy Trng L on C Mau. V ri Trung T Minh thnh cng bc u, tc l ng c Trung Tng Khim chp thun thuyn chuyn n S on 21 B Binh. V bc th hai:

197

Hoa ! Em rng gip Anh ln na nghe. Ln ny l em thu xp cho Anh chic phi c L19, v iu cn l anh phi cng vi phi c c mt ti sn VIP ng 7 gi sng -khng sm cng khng mun- v ng tt my. Anh s ln phi c ngay. Anh ni nh em nghe: ng thy tng s ni nu nh Anh i ng nh vy v ng v hng S on 21 th tng lai Anh s ln tt nh trong qun i em. Rng nghe Hoa. Trc khi ra v, ng a ti ci phong b tng anh phi cng, v phn ung c ph chi ca ti cng l mt phong b. Xin gii thch. Trung tun thng 12 nm 1962, ngay sau khi Thiu Tng Trn Thin Khim (thng cp Tng ngy 6/12/1962) bn giao S on 21 B Binh cho i T Bi Hu Nhn, th B T Lnh S on cng cc n v ym tr trc thuc, di chuyn n ni n tr mi l Bc Liu, v B T Lnh Qun on IV s thnh lp t ngy 1/1/1963 n tr ti tri L Thng Kit trong tnh l Cn Th. Cn phi c L19 l loi phi c s dng quan st t trn khng, v hng dn Pho Binh hoc phi
198

c khu trc tc x. Trng hp cn thit, s dng ch mt s quan hay Tng Lnh cng tc. Cn L on C Mau l tn gi mt n v chin thut do S on 21 B Binh thnh lp cho nhu cu n nh tnh hnh tnh An Xuyn (C Mau l tnh l), gm Trung on 32 B Binh (trc thuc S on 21 B Binh) v Pho Binh vi Thit K (Thit Gip K Binh). Vi tun sau ngy Trung T Nguyn Vn Minh nhn nhim v ti L on C Mau, ng in thoi v ti: Hoa ! Anh ang c mt vic lin quan n ta n v h c giy gi Anh v Si Gn tr li mt s cu hi. Em rng ni vi chnh vn phng B T Php l n v Anh ang hnh qun, khi xong th Anh v trnh din. Em rng gii quyt cng sm cng tt nghe em. M chuyn g vy Trung T? Liu c gh gm lm hng? Khng quan trng u em. Chng qua l s vic cha r rng thi m.

199

c. Ti s c gng nhng khng ha chc chn nghe Trung T, v ti cha hiu u ui ra sao. Sau khi lin lc vi chnh vn phng ng Tng Trng T Php, ti mi bit Trung T Nguyn Vn Minh ang l mt trong nhng nghi can v ci cht ca my nhn vt chnh tr b th tiu tnh An Giang m lc y Trung T Minh l Tnh Trng. Chnh vn phng B T Php cho bit l ng Tng Trng thun di li n khi Trung T Minh chm dt hnh qun. Ti cng khng hiu l bng cch no m ch trong thi gian ngn sau , Trung T Nguyn Vn Minh vn ng ra sao m t ti khng nghe thy g v v ny na. Khi vit li nhng dng ny, ti t hi: c phi l ti chen chn vo v n hay khng na? Tht lng l ti ch ni ng theo yu cu ca Trung T Minh ch xin di ngy trnh din ca ng thi. V ng thy tng s t vi gii l s t vi ca Trung T Nguyn Vn Minh hay d ra sao th ti khng r, nhng c iu l sau cuc chin Ma H La thng 4 nm 1972, c d lun ngay trong B Tng Tham Mu l Trung Tng Nguyn Vn Minh
200

(ng thng cp kh nhanh) c hi vng thay th i Tng Cao Vn Vin trong chc v Tng Tham Mu Trng. Xin tr li B Tng Tham Mu. u thng 4 nm 1964, mt Sc Lnh do Trung Tng Nguyn Khnh k, nng danh xng B Tng Tham Mu thnh B Tng T Lnh. V mt Sc Lnh khc, nng danh xng Qun i thnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha bao gm: Lc Qun, Khng Qun, Hi Qun, a Phng Qun, v Ngha Qun. Vy l, B Tng Tham Mu, t by gi c danh xng l B Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha. V ng u tc Trung Tng Trn Thin Khim l Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha, nhng bn trn cn c v Tng T Lnh Ti Cao trong chc nng Quc Trng, chnh v Tng T Lnh Ti Cao ny mi c thm quyn tuyn chin. Trung tun thng 4 nm 1964, Hi ng Tng Lnh m nng ct l Trung Tng Nguyn Khnh, Ch Tch Hi ng Qun Nhn Cch Mng vi chc nng Quc Trng, kim Th Tng, Trung Tng Trn Thin Khim, Tng trng Quc Phng kim Tng T Lnh Qun Lc Vit
201

Nam Cng Ha, v Thiu Tng Cao Vn Vin, T Lnh L on Nhy D, ln Lt hp gii quyt nm v Tng b bt gi t ngy 30 thng 1 nm 1964, v cc v ny b co buc l ch trng trung lp ho Vit Nam v s truy t ra ta m Trung Tng Khnh tuyn b trong bui hp bo chiu ngy 30 thng 1 nm 1964 ti ta nh chnh B Tng Tham Mu, sau khi o chnh thnh cng. Kt qu trong tinh thn ha gii ha hp (?), xem nh cc v Tng b co u khng c ti nhng khng c gi nhng chc v quan trng trong qun i. Tht ra khng ha gii ha hp cng khng c, v u c bng chng g truy t ra ta. Ha gii ha hp xong, cc v c mt gm nguyn co ln b co m nhau vui v v n nhu linh nh, c c s gip vui ca nhng c gi ngay ti bit th chn lm ni hi hp. Cc c ny c phi c C47 a t Si Gn ln. S d Hi ng Tng lnh hp ti Lt l v sau khi nm v Tng b bt ngy 30 thng 1 nm 1964 a ra gi Nng, nhng do thiu tin nghi sinh hot nn Trung Tng Nguyn Khnh chp nhn li yu cu ca nm v m chuyn ln Lt giam trong mt bit th vi nhng tin nghi
202

sinh hot tt hn. Trong thi gian giam gi cc v ti Nng, Trung Tng Trn Thin Khim ch th ti trch nhim thanh ton chi ph, nhng khi chuyn ln Lt th vn phng Ph Th Tng trch nhim. V ha gii ha hp gia cc v Tng Lnh. Xin qu v qu bn li li nhng ngy cui thng 3 u thng 4 nm 1964. i T Nguyn Cao (c tn Php l Albert Cao), Trung T L Vn Nhiu, hai v ny thuc Ph Th Tng, v Trung T Nguyn Khc Bnh vn phng Tng Tham Mu Trng, ba s quan ny phc v nhiu nm trong ngnh tnh bo qun s, to thnh mt ton cng tc tnh bo c bit. Theo lnh ca Trung Tng Nguyn Khnh, ba v s quan ny truy tm chng c kt ti nm v Tng b co buc ch trng trung lp. n ngy kt thc, Trung T Bnh sau khi t phng Trung Tng Trn Thin Khim bc ra, anh ni vi ti: Anh bit hng, ti ti truy lc cc h s An Ninh Qun i, Tng Nha Cnh St, ri bn Ph c y Tnh Bo, v hu ht cc ta son bo ch, nhng khng tm ra bt c mt chng c no
203

lin quan n ch trng trung lp ca my ng Tng b bt c. Vy cc v Tng b co ch trng trung lp chng qua l ci c cho cuc Chnh L (Trung Tng Nguyn Khnh gi nh vy, tht ra cng l o chnh thi), cn nguyn nhn nm u? Ti cng t hi nh anh vy. Khi anh trnh kt qu ny, Trung Tng (Trn Thin Khim) c ni g hng? Khng. Vy, nguyn nhn nm u? Ti ngh, nguyn nhn ngi M c mt trong bui sng ngy 30 thng 1 nm 1964 ti nh Trung Tng Nguyn Khnh, y cng l bn doanh ca cc v lnh o o chnh. Phi chng Hoa K mun loi tr hn nhng Tng lnh cm quyn m trc b co buc l thn Php ra khi chnh trng Vit Nam khng? Nu ng nh vy th r rng l Hoa K thc hin mc tiu theo tng bc: Bc mt, lt Tng Thng Ng nh Dim v Tng Thng Dim khng ng Hoa K
204

thit lp cn c qun s trn lnh th Vit Nam Cng Ha trong chin lc Domino ca Hoa K, nhm to mt hng ro che chn mt Nam ca Trung Hoa cng sn. Tng Thng Dim nhn thy th chnh tr Vit Nam Cng Ha b tn thng trong bi cnh chnh tr quc t nu c mt qun b chin Hoa K trong cuc chin ny. Sau khi lt Tng Thng Dim, trao c vo tay Trung Tng Dng Vn Minh v cc v Tng thm nin pht tm. Bc hai, Hoa K bt n xanh cho Trung Tng Trn thin Khim, Trung Tng Nguyn Khnh, v i T Cao Vn Vin, ginh ly c t tay cc v Tng b co buc thn Php pht tip. Chnh sch ca Hoa K, nm 1954 y Php n ch chia i t nc Vit Nam, nm 1956 gp phn khng nh trong vic y qun i Lin Hip Php rt khi Vit Nam Cng Ha, v nm 1964 y lun cc v Tng b cho l thn Php ra khi chnh quyn ln qun i. Thun l ch? Tr li vn ni tnh Vit Nam. Trong hng c gng to chin cng c ting vang v kh nng lnh o, Trung Tng Nguyn Khnh lnh cho Trung Tng
205

Cao Tr, T Lnh Qun on II/Vng II Chin Thut, t chc cuc hnh qun qui m vo mt khu X, nm su trong vng rng gi gip ranh 2 tnh Kon Tum v Qung Ngi. Lc lng hnh qun vo tn so huyt X, ph hy nhiu v kh n dc v ton b c s tip vn (m cng sn gi l hu cn), nhng khng dit c lc lng ca chng. Tuy vy, mt phn lc lng tham d hnh qun qui m cng vi b ch huy hnh qun ca Trung Tng Tr, c a v th Si Gn tham d cuc duyt binh din binh ti cng trng Lam Sn, ng t i l Nguyn Hu vi i l L Li. Nhiu qun nhn c thng cp mt trn v n thng huy chng, m theo ti l vt trn mc thnh tch t c. S d c s kin nh vy v Trung Tng Nguyn Khnh mun t ra chnh ph do ng lnh o c kh nng to c thnh tch.

Hin Chng Vng Tu. Trung tun thng 7 nm 1964, ban hnh Sc Lnh thit lp cp Chun Tng trong Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Nhng cp bc Tng Lnh t trc n lc by gi l
206

Thiu Tng biu tng bng 2 ngi sao mi bn ve o hay cu vai trn o, Trung Tng 3 ngi sao, i Tng 4 ngi sao, v Thng Tng 5 ngi sao. Cp Chun Tng mi thit lp c qui nh l 1 ngi sao mi bn ve o hay cu vai trn o. Ngay sau l Sc Lnh thng cp Chun Tng cho 9 i T, v Trung Tng Trn Thin Khim c thng cp i Tng, d nhin l do Trung Tng Nguyn Khnh nhn danh Ch Tch Hi ng Qun Lc (ci danh ca Hi ng Qun Nhn Cch Mng)), vi chc nng Quc Trng, k ban hnh. Nh vy, c phi l i Tng Khim thng cp nhanh qu chng? V ngy 6 thng 12 nm 1962 ng t i T thng cp Thiu Tng do cng v, ngy 2 thng 11 nm 1963 thng cp Trung Tng do tham gia trong nhm lnh o o chnh 1/11/1963, ngy 15 thng 7 nm 1964 thng cp i Tng khng do nguyn nhn no c, tr khi Trung Tng Khnh mun v Tng T Lnh phi l cp bc 4 sao nh d tr cp bc l thuyt trong bng cp s B Tng T Lnh. Nhng liu khi Trung Tng Khnh quyt nh thng cp Tng cho mt s v l do nhu cu cng v, hay ng sau quyt nh cn c nhu cu no khc?
207

S d ti nu cu hi cho ti, v sau ngy trao gn cp Tng cho cc v va vinh thng, th Trung Tng Khnh cho triu tp i Hi ng Qun Lc ti ngi bit th mu trng Vng Tu, ni m c dn Vng Tu thng gi l bch dinh, thng qua bn Hin Chng thay th cho Hin c Lm Thi sau khi bi b Hin Php nht Cng Ha. i Hi ng Qun Lc sau khi c b sung mt s v mi thng cp Tng, nng tng s gn 40 thnh vin. V ri i Hi ng Qun Lc thng qua bn Hin Chng, ng thi bu Trung Tng Nguyn Khnh vo chc Ch Tch Vit Nam Cng Ha. Vy, theo qu v, c phi l Trung Tng Khnh mua chuc hay mt ngha no tng ng vi mua chuc cc thnh vin trong i Hi ng Qun Lc, nht l i vi cc v va mang nhng ngi sao mi toanh trn ve o? Ti cha kp c bn Hin Chng ny, nhng qua bo ch cng nh nhng bn tuyn b ca nhng t chc chnh tr, co buc Trung Tng Khnh l c ti khi son tho Hin Chng v iu khin i Hi ng Qun Lc bu ng vo chc v Ch Tch vi rt nhiu quyn hnh. Th l
208

ngay sau ngy Hin Chng c thng qua ti Vng Tu m bo ch thng gi l Hin Chng Vng Tu, cc t chc chnh tr, tn gio, m khi u l sinh vin xung ng mt tinh biu tnh, co buc Trung Tng Nguyn Khnh l c ti, i hy b Hin Chng Vng Tu, v i Trung Tng Nguyn Khnh t chc. Mt hm, ti mang h s ca i Tng Trn Thin Khim n Ph Th Tng s 7 i l Thng Nht, trnh tn tay Trung Tng Th Tng Nguyn Khnh ng lc on biu tnh va dng trc cng v h to: o Nguyn Khnh! o Nguyn Khnh! Lc by gi, Trung Tng Khnh t trong Ph Th Tng bc ra di s bo v ca hng ro cn v v trang chng biu tnh. Khi on biu tnh trng thy ng th h li h to: o Nguyn Khnh! o Nguyn Khnh! Lc y ti khng th tng tng c l Trung Tng Th Tng Nguyn Khnh cng gi tay ln v cng h to:
209

 o Nguyn Khnh! o Nguyn Khnh! Bng dng on biu tnh tr nn im lng. Ti ngh l on biu tnh qu bt ng v hnh ng ca Trung Tng Khnh lm cho h mt i th, v chnh ng cng o ng th cn ai on biu tnh o na. V ri Trung Tng Khnh chen vo on biu tnh ci ni huyn thuyn chng khc mt thnh vin nhit tnh trong on biu tnh vy. Phi cng nhn phn ng ca Trung Tng Khnh rt cao tay, ch khng phi ng qun ng l Trung Tng Th Tng Nguyn Khnh u qu v ! Cui cng Trung Tng Khnh tuyn b hy b Hin Chng mi cng b my ngy trc . Th l th on chnh tr ca ng i vi i Hi ng Qun Lc qu d, nhng vi lc lng chnh tr v tn gio th ngc li. Mt bn c qun c sng nhng phc tng, mt bn khc khng sng nhng li c mt sc mnh nu khng ni l phi thng th sc mnh cng p tan chic gh Ch Tch Vit Nam Cng Ha ca Trung Tng Nguyn Khnh. ng l qun nhn phi chp hnh k lut mt cch trit , nhng l nhim v
210

qun s thun ty, cn trng hp thng qua bn Hin Chng ti Vng Tu th khng th coi l nhim v qun s m l nhim v chnh tr, v cao hn na l nhim v lnh o quc gia. Vy, quyn quyt nh thng qua hay khng thng qua bn Hin Chng, cc v thnh vin i Hi ng Qun Lc phi t mnh quyt nh l phiu ca mnh ch! Nhng ri bn Hin Chng thng qua d dng, iu c ngha l cc v ng ni dung cho d t trong thm tm qu v rt c th l khng phi nh vy. Nu ng nh vy th qu v khng thc hin c vai tr thnh vin ca tp th lnh o quc gia ri cn g, v qu v phi chu chung li lm sai tri khi ng tnh vi ni dung bn Hin Chng b co buc l c ti. Hi ng Qun Lc thu hp vi v hp ti Trung Tm Hnh Qun/B Tng T Lnh tm gii php cho s khng hong, nhng sut ngy vn khng thnh cng. Cui cng, gii php lnh o bi ba ngi m bo ch gi l tam u ch, gm: i Tng Trn Thin Khim, Trung Tng Dng Vn Minh, v Trung Tng Nguyn Khnh. Rt cuc cng ch c Trung Tng Khnh nm quyn, v i Tng Khim vi
211

Trung Tng Minh, hoc khng th on i ph vi Trung Tng Khnh, hoc khng mun dn thn vo chnh tr. V d mun hay khng mun, hai v cng phi chu chung trch nhim v li lm ca Trung Tng Khnh trong gii php tam u ch. Nhng vn khng dng y, v Trung Tng Khnh t thy chic gh quyn lc ca ng thc s lung lay, th l Trung Tng Khnh nhm thng vo i Tng Trn Thin Khim m ng cho l nguyn nhn, l ngi ng ng sau mi hnh thc chng i ng. Ti nhn nh nh vy v c mt ngi khng c tn trong t chc qun i, trong t chc hnh chnh, hay bt c t chc hoc c quan no ca chnh ph, nhng li l ngi c th lc ch v ng l em v ca Trung Tng Nguyn Khnh, tn ca ng l Phm Quang Tc. Nhng thng trc , ng Tc thng n vn phng ti vi vi mn lt vt tng ti. Mi khi gp ti, ng ni chuyn huyn thuyn v mi chuyn, trong khi ti nghe rt t v lun bn vic ca vn phng B Quc Phng v vn phng B Tng T Lnh. Nhng t sau ngy Trung Tng Khnh buc phi tha mn yu sch ca gii chnh tr hy b Hin
212

Chng, cng l hy b chc Ch Tch m ng c bu, th ng Tc cng lnh nht vi ti. Ri t lnh nht n xem ti l k th cng ch vi bc thi, v vi bc qua khi ng Tc ni vi ti: i Tng ca anh phi cn thn , nu nh c ln ti na th tnh mng khng an ton u. Ni xong l ng i ngay m chng cn cho hi nh trc na. i Tng Khim rt bun Trung Tng Khnh, nhng v ng t ni nn ti khng nghe ng phn bua, cng chng bun gii thch vi nhng ngi chung quanh. Hoc c th l i Tng Khim xem thng Trung Tng Khnh m khng cn thanh minh chng? Nu ng vy, th i Tng Khim p dng cu im lng cng l khinh b.

Chuyn 10 k l vng thoi. Sau ngy Chnh L 30/1/1964 -cng l hay l o chnh- vi tun, Trung Tng Khim (cp bc lc by gi) gi ti vo vn phng:

213

Ch xung nh Trung Tng Minh (Dng Vn) nhn vng em v ct, ri lin lc xem c quan no gi th giao cho ngi ta. Tha Trung Tng (cp bc lc by gi), ti cha r cng tc ny. Xin Trung Tng cho bit ti s trnh nh th no vi Trung Tng Minh? Ch c ni l ti bo ch xung nhn vng l c ri. S d phi hi li l v c bao gi ti nhn ci lnh tng t nh vy u, by gi nghe ni nhn vng mt cch qu nh nhng nn hi bit mnh khng nghe lm. Ti n t dinh Trung Tng Dng Vn Minh m ni y bo ch thng gi l "dinh hoa lan". Ch mt lc, s quan ty vin a ti vo vn phng Trung Tng Minh. Li ch mt lc na. Vi thi vui v, va bc vo phng l Trung Tng Minh a ti ci ti xch v ni lun: Anh m ra xem v m li coi c 10 k khng, ri mang v a Trung Tng Khim.
214

 l ci ti xch mu xanh, c mm, bn ngoi c ch "Air Vit Nam". m xong: Tha Trung Tng, trong ti ny c 10 thoi nhng khng bit c phi l 10 k hay khng th ti khng r. Anh c mang v trnh Trung Tng Khim ch c cn ong o m g u m anh s. Vng. Cho Trung Tng. Va vo vn phng Trung Tng Khim l ti m ti ra trnh ng xem, nhng ng khng xem m ni: Ch nhn ri th ct trong t st i, c quan no nhn gi th ch giao cho ngi ta. Vng. Theo ti bit, s vng ny do Trung Tng Cao Tr -lc gi chc T Lnh Qun on I- tch thu ca ng Ng nh Cn Hu, em vo Si Gn giao cho Trung Tng Minh. By gi Trung Tng Minh giao li Trung Tng Khim. Xin nhc li l
215

sau cuc o chnh lt v git cht Tng Thng Ng nh Dim, ng C Vn Ng nh Nhu, v ng C Vn Ch o Min Trung Ng nh Cn (b ta ku n t hnh v thi hnh bn n sau chng bao lu), Hi ng Qun Nhn Cch Mng thnh lp "y Ban Tch Thu Ti Sn Gia nh H Ng", do Trung Tng L Vn Kim gi chc Ch Tch. c y Ban , nhng khng bit ti sao s vng ny li "vng vo lu lc" nh vy na, k c my thng nay n nm trong t st ngay sau lng ti. Khi mi giao ho gia Trung Tng Khnh vi i Tng Khim cng thng, i Tng Khim hi ti: Ch cn gi my k vng khng? D cn tha i Tng. Bao nhiu vy? D 10 k vng thoi. Ch lin lc xem c quan no nhn th giao cho ngi ta, gi hoi mt cng lm.
216

Vng. Ngy mai ti xung Ngn Hng Quc Gia hi xem ni y c bit khng, tha i Tng. Ti n Ngn Hng Quc Gia, mi bit y l c quan nhn s ti sn tch thu ca gia nh anh em Tng Thng Ng nh Dim do y Ban Tch Thu Ti Sn Gia nh H Ng bn giao. Sau khi c ng Gim c gii thch th tc giao nhn, ti hn hm sau mang n. Sng hm sau, ti lng thng xch ci ti Air Vit Nam vo. Khi ng Gim c thy ci ti c tng ti i ngang cht gh ch khng ngh l 10 k l vng bn trong, v ci ti qu c chng ai thm lm nu cht thy n bn ng. Khi bit vng bn trong, ng Gim c qu sc ngc nhin: Thiu T i vi ai? Mt mnh ti thi m. Sao Thiu T liu mng , d cht lm ! i mt mnh u c ai m cht. Nu bn cnh ti c thm Qun Cnh
217

hay nhn vin no i theo th k gian cho l ti mang th g qu gi bn trong n s theo chn ngay. Lc y mi l lc d cht ng Gim c. Ni cho vui nghe, chng trnh ca trng qun s cao cp chng ti c dy v "9 nguyn tc chin tranh", trong c nguyn tc "bt ng" m chng ti khng bao gi qun ng dng n, nh trng hp ny chng hn. Chng ti ci xa v bt tay vo vic. Th tc giy t xong, ng Gim c hng dn ti xung tng hm ca Ngn Hng Quc Gia. i chao! Mt bng ca tng hm ny c l rng hn mt bng ca tng trt th phi, v ti ngh l n nm ngay di mt ng "Bn Chng Dng" na . i mt vng rng ln, xem cc b cc c m bc. Nhn vin m bc ton mc o blouse trng khng ti. n ch cn trng lng: S vng ny cn h ng Gim c? Cn ch. Cn cho bit bao nhiu ghi vo bin bn thi Thiu T. Tri i! Hi ti nhn t tay Trung Tng Minh (Dng Vn Minh) ti ch m
218

10 thoi l mang v trnh "sp" ch c cn lng g u. Ti c gii thch l ci cn ny rt nhy v rt chnh xc. Mt ht ct b xu l cn hot ng ri. Ln lt cn tng thoi mt, b qua st li va 10 k. Xong, n trc mt ci t tht ln, hai nhn vin ngn hng cng tra hai cha kha vo v cng m mt lc. Li cng m thm cnh ca bn trong na, mt ci thng ln cha y vng l ng nh, ng Gim c ni: y l 42 k l vng l do y Ban Tch Thu Ti Sn Gia nh H Ng bn giao thng trc Thiu T. Th l 10 thoi vng ny vo ci thng lun. Nh vy l xong ri h ng Gim c? Xong ri Thiu T. Cu chuyn 10 k l vng thoi n y l ht. Xin mi tr li on cui ca cuc o chnh khng mu ngy 30/1/1964.

219

on kt. Vy l Trung Tng Dng Vn Minh, vi chc Ch Tch Hi ng Qun Nhn Cch Mng hnh s chc nng Quc Trng t 2/11/1963 n 29/1/1964, l thi gian qu ngn v lnh o th hin kh nng v bn lnh ca mnh, nhng vi cu m ng ni vi nhng v Tng Lnh trong Hi ng Qun Nhn Cch Mng ti ta nh chnh B Tng Tham Mu vo chiu ngy 2/11/1963, tc ngay sau khi lt Tng Thng Ng nh Dim thnh cng: Cc toa cn cn g moi khng moi cn i nh tennis? Qu tht l ng thiu trch nhim ca ngi lnh o quc gia ngay sau cuc o chnh vi bit bao vn t ra, ch ring phn n nh nhn s trong cc t chc trung ng sau cuc khng hong chnh tr l vn quan trng hng u, v nhn s bao gi cng chim n 50% trong mi thnh cng hay tht bi. Thm na, dn chng th hoang mang trong khi cng sn li dng tnh hnh ri ren gia tng p lc qun s ti nhiu ni. y vy m Trung Tng Minh t ra nhn nh, chng nh ng giao khon cng vic quc gia cho Chnh Ph Nguyn
220

Ngc Th v Tng Trng Quc Phng kim Tng Tham Mu Trng Qun i, ng i nh tennis th phi! L d nhin khng nn cn c vo mi cu ni trn m a ra nhn xt v v lnh o quc gia, nhng trong 3 thng cm c lnh o trong tay, r rng l Trung Tng Dng Vn Minh khng th hin bt c kh nng hay bn lnh ca v Tng lnh o quc gia. Chng nhng th, c Chnh Ph cng lng tng trong chnh sch p Chin Lc thi Tng Thng Ng nh Dim li. Trn cng v Tng Lnh trong qun i, qun i i hi phi c mt kin thc qun s vng chc bit nh v bit thng ch, phi c mt ngh thut lnh o ch huy qun s tin tng, tn trng, v nhit tnh thi hnh nhim v. Nhng khi v Tng trn cng v lnh o quc gia, v Tng cn c thm bn lnh v th on chnh tr lnh o ton dn, ng u vi k th ang xm lng t nc, ng u vi nhng th thch quc t, nht l vi cc quc gia ng Minh, trong trch nhim bo v t quc v pht trin dn giu nc mnh.
221

ng rng, Trung Tng Dng Vn Minh rt c lng ca nhiu thnh phn trong x hi, nhng cm tnh ny l do bn tnh hin ha vn c ca ng, ch khng do ti nng bn lnh ca v lnh o quc gia. Nhng chng l v lnh o quc gia ch cn trang b c ngn y thi sao? Vy, Trung Tng Dng Vn Minh, theo qu v, l v Tng thch ng n mc no trong vai tr lnh o quc gia?

**********

222

223

- ba Biu Dng Lc Lng ngy 13 thng 9 nm 1964 *****

S "mu thun mt chiu" t pha Trung Tng Nguyn Khnh i vi i Tng Trn Thin Khim, nh ci h ngy cng rng v su thm, c h kh m hn gn li nu khng ni l khng th hn gn c.
224

Hai v khng c nhng cuc tip xc trc tip nhau na, trong khi nhng hnh thc chng i Trung Tng Khnh t cc t chc chnh tr khng ngng ngh, cng lm cho Trung Tng Khnh tc ti thm v mc tiu chnh m ng cn trit h vn l i Tng Khim. Rt c th nhng s kin chnh tr ni tnh Vit Nam Cng Ha xy ra trong thng 7 v 8 nm 1964, cha ng thng tay vi i Tng Khim, v d sao i Tng Khim cng l ngi chnh yu a ng n tt nh vinh quang hin nay. V ri Trung Tng Nguyn Khnh c ci c m ti ngh l nguyn nhn ca Trung Tng Khnh, ng xung tay vi ngi bn ng kha v rt thn ca ng. V nu nhn theo gc cnh tnh cm, i Tng Khim cng l n nhn ca Trung Tng Khnh na. Ngy 13 thng 9 nm 1964, 07 gi sng, ti a i Tng Trn Thin Khim v gia nh gm v v hai con ca ng, cng vi i y Nguyn Trng Hng -s quan ty vin- ln phi c i Lt, v d tr tr v Si Gn vo bui chiu cng ngy. i y Hng thay th i y Nguyn Hu C
225

thuyn chuyn sang L on Nhy D, lm s quan ty vin cho Thiu Tng Cao Vn Vin. Phi c ri phi trng Tn Sn Nht, v khi mt ht trong nhng m my lang thang trn khng phn Gia nh, ti ln xe quay v nh vi d nh a gia nh do ph v lu lm mi c mt ngy ch nht rnh rang nh hm nay. Nhng khng. V khi v n nh l nghe ting sng rn r hng B Tng T Lnh, v hng B T Lnh Bit Khu Th . Ti chy sang B Tng T Lnh. ang m ca vn phng th gp ngay i T Hunh Vn Tn, T Lnh S on 7 B Binh (n tr M Tho) cng va n. Vi n ci c hu trc khi vo chuyn, ng hi: i Tng u ri anh Hoa? i Tng v gia nh i Lt, nhng khong 8 gi mi n trn . C chuyn g vy i T? Chng ti "Biu Dng Lc Lng" cnh co ng Khnh. C cch no anh lin lc c vi i Tng sm hn khng?
226

Ch c cch l nh h thng B Ch Huy Khng Chin ca Khng Qun th may ra, nhng ti ngh l mnh khng nn bn bit cuc ni chuyn nh vy, tha i T. Vi li khong 20 pht na th mnh lin lc c thi m. Ngay lc in thoi reo: Thiu T Hoa ti nghe. Trung Tng Khnh y. i Tng Khim u ri? Tha Trung Tng, i Tng Khim ang trn khng trnh Si Gn- Lt. Trung Tng c cn lin lc ngay by gi khng, tha Trung Tng? Khi n ni, anh ni i Tng Khim in thoi ngay cho ti. Vng. Nhng in thoi Trung Tng t dinh hay Ph Th Tng, tha Trung Tng? Ph Th Tng.

227

Ti lin gi ln Lt, dn trn trnh vi i Tng Khim lin lc ngay vi Trung Tng Khnh khi n ni. Va gc ng ni va xoay qua i T Tn: Trung Tng Khnh cn ni chuyn vi i Tng i T. ng u vy? D Ph Th Tng. V lnh o hm nay l ai vy i T? Trung Tng c vi ti. Trung Tng Dng Vn c l T Lnh Qun on IV/Vng IV Chin Thut. B T Lnh n tr ti Cn Th.

i Tng Trn Thin Khim b qun thc. Vi pht sau, in thoi reo: Thiu T Hoa ti nghe.

228

Hng y anh. Anh gi i Tng c vic g vy? Si Gn ang c bin ng do Trung Tng c vi i T Tn lnh o. Trung Tng Khnh dn i Tng khi n Lt l gi v ng Ph Th Tng . Anh trnh i Tng ngay i. C tin g th cho ti bit vi nghe. My pht sau , i y Hng gi ti: Trung Tng Khnh bo i Tng li Lt cho n khi no ng cho v mi c v. i Tng bo anh n nh ly mt t o qun v dng cn thit, cho phi c mang ln Lt ngay hm nay. Nh anh gh nh ti ly ti o qun gi ln gim ti lun. V ti ang chun b . (Trong nhng nm 19701975, i Tng Khim gi chc Th Tng, i T Hng l chnh vn phng. Hin anh nh c ti Houston). Chic (phi c) C47 cn trn khng? Sau khi ni chuyn vi Trung Tng Khnh, i Tng cho phi hnh on li v Si Gn ri.
229

Vy ti s yu cu chic tr ln Lt ngay chiu hoc ti nay. Nh, c tin g thm th gi ti ngay nh. Ngc li, ti cng gi anh khi c tin tc mi nht.

Cuc "Biu Dng Lc Lng" ca Trung Tng Dng Vn c n bui tra l xp xung sau my ting ng h n o, t lui qun v M Tho v Cn Th. Tnh hnh th cng nh nhng vng ln cn tr li yn tnh. Nhng ch l b mt thi. V y l li ca i T T Thnh Long, thut tm tt cho chng ti nghe khi cng b giam ti tri tp trung t chnh tr Nam H (min bc) nm 1981, v cuc "Biu Dng Lc Lng" ni trn. Lc by gi anh Long l Trung T Tham Mu Ph hnh qun B T Lnh Qun on IV ti Cn Th: "Gia m 12 rng 13/9/1964, Trung Tng c ra lnh t chc b ch huy hnh qun v cp tc di chuyn sang S on 7 B Binh M Tho, v chuyn qun ln Si Gn vo sng sm. Lm vic sut m v di chuyn trn chng ng Cn Th-M Tho trong m ti
230

m khng c bo v an ninh l trnh, mt cuc vn chuyn rt nguy him trong tnh hnh lc by gi, nhng cng may l n ni bnh yn. Sau khi phi hp vi S on 7 B Binh, tt c cng chuyn qun ln Si Gn". "Theo k hoch, cc n v phi dng li Bnh Chnh (mt qun ca tnh Gia nh ven ngoi th ), ch c Trung Tng c v cc s quan cn thit mi c vo Si Gn. Nhng Trung Tng c cho lc lng tin n Ph Lm, ngng ca pha ty ca th . Trung Tng c giao cho ti (tc Trung T Long) n ta i s Hoa K lin lc vi b phn tnh bo xem tnh hnh sp ti ra sao. n ni, ch mt lc mi tip xc c vi nhn vin tnh bo. ng ta ln ting: Cc ng khng thc hin ng li ha. Ti sao cc ng a lc lng vo Si Gn? Hnh ng ca cc ng gy kh khn cho chng ti v cho c cc ng na. ng ch ti lin lc v Hoa K nhn lnh. Khong na ting ng h sau : Hoa Thnh n quyt nh cc ng phi rt
231

qun v v tr ngay, nu khng, cc ng hon ton chu trch nhim v cuc bin ng hm nay. "Ti quay v B Tng T Lnh trnh cho Trung Tng c v kt qu cuc tip xc th ng cho lnh rt qun. V chuyn k ch c th". Cuc Biu Dng Lc Lng" ngy 13 thng 9 nm 1964, ch din ra trong khong mi ting ng h th lng l rt lui. Ngay sau , Trung Tng c b bt ti Cn Th a ln phi c v Si Gn, ng nng gin to ting khoa tay ma chn ti phi trng Tn Sn Nht khi Qun Cnh v An Ninh Qun i "du" ln xe a v c quan an ninh. Chc l Hoa K kh chu v ci hi hm "c ti" ca Trung Tng Khnh nhng cha n mc o chnh lt , nn "nh" Trung Tng c ra oai cnh co di tn gi "Biu Dng Lc Lng", v lc lng cnh co hng qu nn a qun p st th sut na l chim lun cc c s trng yu nh cc cuc o chnh trc y lm. Th l b phn tnh bo ti ta i s Hoa K ging cho mt lnh xut pht t Hoa Thnh n, v lc lng biu dng
232

vi vng rt lui c phn mt trt t mt cht. R rng l M cha bt n xanh hoc n xanh gii hn th ci gh Ch Tch Hi ng Qun Lc khng phi d.

i Tng Khim b cch mt chc. Xin mi tr li vi i Tng Trn Thin Khim. Sau mt tun b qun thc trong mt dinh th ti Lt, ng v gia nh c Trung Tng Khnh cho v Si Gn. Nhng ngy tip theo, i Tng Khim rt bun v khng vo vn phng lm vic. Bui sng v chiu, ti mang h s v nh trnh ng gii quyt. Trung Tng Khnh ra lnh i Tng Khim bn giao chc v Tng Trng Quc Phng cho ng, v ti th bn giao h s ca vn phng B Quc Phng cho Trung T Nguyn Khc Bnh (v sau, Trung T Bnh l Chun Tng, c U Trng Trung ng Tnh Bo, v T Lnh Cnh St). Trong h s ny c c h s 10 k l vng thoi m ti ni phn cui ca cuc Chnh L ngy 30 thng 1 nm 1964. Nh vy, Trung Tng Khnh, Ch Tch Hi ng Qun Lc, Th Tng, nay kim
233

thm chc Tng Trng Quc Phng. Mt mnh ng nm gi cc chc v ti quan trng ging nh trng hp Tng Thng Ng nh Dim trc ngy b lt v b git cht vy. Vo ngy cui thng 9 nm 1964, Trung Tng Khnh in thoi ti: Anh trnh vi i Tng Khim, 12 gi tra nay ti n n cm ti nh i Tng Khim. Xin Trung Tng vui lng in thoi vi i Tng Khim ang c mt ti nh, tha Trung Tng. Khng. Anh v trnh i. Ra lnh xong l ng gc ng ni. Tht kh ngh cho ti, v hai gia nh ang hn gin nhau nu khng ni l Trung Tng Khnh ang "ghm" i Tng Khim, v trng hp ny chng khc no Trung Tng Khnh li ti vo th trn ging nh ti ang tr thnh thnh vin trong nhm s quan di quyn ng vy.
234

Ti n t dinh i Tng Khim, trnh xong, i Tng Khim im lng trong khi b Khim tc gin: Ti sao ng khng in thoi n y m li ni chuyn vi ch? B phi hi ng Khnh sao li hi ch Hoa? Thi, b lo cm cho kp. i Tng Khim li cho ti. Nu i Tng Khim khng li th ti ch bit tr li l "Ti cng khng bit ti sao na". Phn ti, mi khi c khch n nh i Tng Khim dng cm, ti lo sp xp bn n, t chc an ninh, v nhng g cn thit lin quan n ba n . Hm nay cng vy, cng thm s thn trng cn thit. Sau khi ch nh cng vic v cch thc xp bn n cho my anh lm vic ti nh i Tng Khim, ti v vn phng. Mu st Trung Tng Khnh. Khong na gi trc gi n, ti tr li t dinh i Tng Khim. Nh thng l, kim sot cng tc chun b trong phng n,
235

ti sang bn cnh kim sot cc nhn vin an ninh bit chc l cng tc ang din tin nh d nh. Cht thy Trung T Lung i ti i lui my ln, iu m cha bao gi xy ra v khng lin quan g n chc v Ch Huy Trng Tng Hnh Dinh/Tng T Lnh ca ng c. Trung T Nguyn Vn Lung, nm 1958 l Thiu T Trung on Trng Trung on 35 B Binh thuc S on 12 Khinh Chin, n tr ti Kon Tum. Lc y ti l Trung y, Trng ban 3 kim Ban 5 b ch huy Trung on ny. Trong cuc o chnh 1/11/1963, ng l Thiu T Ch Huy Ph Tng Hnh Dinh/Tng Tham Mu (lc cha ci danh B Tng T Lnh), ngay sau thng cp Trung T v gi chc Ch Huy Trng thay th Trung T L Son v hu. Ti n cnh ng: ! Trung T. Trung T c g cn gp i Tng h? Khng. Khng c g. Khng c g sao Trung T i qua i li vi v suy t vy?
236

Trung T Lung k tai ti vi ging ngp ngng: Hm nay ti ti m st ng Khnh. Ti rt kinh ngc v cu ni ca ng: Bng cch no? Ngng mt lc, ng tip: Vo bn n 5 pht, ng Anh t trn lu gi in thoi xung y (va ni ng va ch in thoi trn bn cnh ca, st phng n), lc ti sang mi ng Khnh qua nghe in thoi v ni l ca Ph Th Tng gi. Khi ng ta va qua khi khung ca th anh Ym cu c v m cht. i Tng c bit vic ny khng Trung T? Khng. Vy l khng c. Ti mun Trung T hy b d nh ny, nu khng, ti s trnh i Tng ngay. Ti chc rng, i
237

Tng khng bao gi ng v mt hnh ng nh vy u. Xin Trung T hy hnh dung vic g xy ra tip , v c thng nay mi khi Trung Tng Khnh n y l y nh rng, tiu i cn v ca Trung Tng Khnh vi v kh cm tay gn nh bao quanh nh ny. Ch cn ting ng l no trong phng n, l tiu i nho v tc th, v liu s kin xy ra c phi l nhng xc cht -k c chng mnh- nm la lit y khng? Lch s s lu li nhng g cho mai sau, nu khng phi l "ting xu mun i" ch v tranh ginh quyn li m git cht ln nhau! Hy b i Trung T Trm ngm mt lc: Anh ch ti mt cht. Trung T Lung ln lu v khong 5 pht sau, ng li k tai ti vi ging t nhin: c ri. ng Anh ng hy b vic .

T dinh i Tng Khim gm 3 cn nh s 1, s 2, v s 3 c ca thng nhau, trong

238

dy s 4 (ca nhiu dy) trong c x tri Trn Hng o, tc khun vin B Tng T Lnh. Nh 2 tng, vch gch, lu c b tng, kin trc mang dng vp Chu u, v do qun i Php xy dng dng lm bn doanh b t lnh qun vin chinh ca h. Phng n cn s 1, ngay cnh phng n c ca thng qua cn s 2, ni c ci bn dnh cho s quan ty vin trc ti nh. Trn bn c my in thoi v nhng vt dng cn thit ca mt vn phng thu hp. Tng trt cn ny khng c ngi . Cn s 3 l gia nh ca v chng ngi em gi ca b Khim . Em r ca b l lut s Bi Vn Anh, chnh l ngi m Trung T Lung nhn ch th sau khi ti phn i v mu st ni trn. Ti khng trc tip nghe lut s Anh ni v v ny, m nhng g ti ghi li y l do Trung T Lung ni vi ti. (u nm 1975, Trung T Lung l i T, Ch Huy Trng Cnh St Khu 3 ti Bin Ha, v anh Lu Ym l i T Tnh Trng tnh Bin Ha) Trc 12 gi mt cht, Trung Tng Khnh n cng vi 2 xe Jeep ch y nhn vin cn v vi v kh trong tay. Vn nh hnh ng trong thi gian gn y, ton cn v c mt quanh nh nhng khng anh no
239

ngi hay ng yn mt ch m lun chuyn nhau t v tr ny n v tr khc, min sao cc anh y trng thy c bn n bn trong. V l ba n rt cng thng nn ti khng ra vo nh l thng. Khong 10 pht u tin, khng kh trong phng n tht yn lng nu c i mt bng quan no nhn vo. Nhng, sau , li qua ting li tuy khng n ni n o nhng r rng l ba n y sng gi. Li l gay gt qua li gia b Khim vi Trung Tng Khnh, cho ti nhn xt "khng cn sc" v pha b Khim trong khi i Tng Khim m chiu suy ngh hn l tranh ci, v Trung Tng Khnh ang c trong tay tt c quyn lc quc gia, u d dng b thuyt phc cho d ng b Khim l bn thn vi gia nh ng. Ch "bn thn" chng qua l thu cha c quyn lc y thi, ch by gi th khc. Khc xa lm ri!

i Tng Trn Thin Khim lu vong Khi Trung Tng Khnh ri phng n vi thi gn nh bnh thng, c nh khng c chuyn g xy ra c. l ci lnh lng
240

ca ngi c quyn lc i vi "k th"! M liu i Tng Trn Thin Khim c phi l k th ca Trung Tng Nguyn Khnh hay khng? Chnh tr, bit u m lng phi khng qu v? Ti vo phng n: Tha i Tng, iu g xy ra m Trung Tng Khnh to ting vy i Tng? ng Khnh "mun" (hm cha ngha mt mnh lnh) ti phi ra ngoi quc, nu khng th tnh mng ti kh an ton. i Tng ngh sao? Ti quyt nh i. Ch lo th tc cho ti v gia nh ti cng sm cng tt. Ch vi ch Chu, nu c th cng i vi gia nh ti. Ti s theo i Tng. Cn anh Chu th ti s hi kin anh y v trnh i Tng sau, tha i Tng. "Ch Chu" m i Tng Khim ni y l i y ng Vn Chu. Nm 1963, anh l chnh vn phng tnh Vnh Long, lc y
241

Trung T L Vn Phc l Tnh Trng. Sau cuc o chnh 1/11/1963, Trung T Phc b cch chc v anh Chu cng mt chc lun. Sau cuc o chnh 30/01/1964, i Tng Khim bo ti lin lc phng Tng Qun Tr/B Tng T Lnh thuyn chuyn anh Chu v vn phng chng ti thng dch Anh ng cho i Tng Khim khi c phng vin bo ch ngoi quc phng vn. i Tng Khim ni ting Anh rt kh, nhng vi bo ch quc t nn c thng dch c th gi suy ngh cho cu tr li. Khi hi kin, anh Chu ng i. Vy l s ngi "lu vong" c i Tng Khim, v v hai con ng, ti, v i y Chu. Anh Chu sang B Quc Phng xin "s v lnh", n S Hnh Chnh Ti Chnh s 6 lnh ph cp xut ngoi v "s v lnh" ghi "thay mt chnh ph sang Anh quc v Cng Ha Lin Bang c, cm n hai quc gia ny gip Vit Nam Cng Ha chng cng sn". Li n B Ngoi Giao xin thng hnh ngoi giao" v chiu khn ta i s Anh quc v Cng Ha Lin Bang c. Xong, xung Tng Nha Hi oi v Ngn Hng i ngoi t. Phn ph cp bng tin Vit Nam i c 10 ngn m kim, v
242

phn tin Vit Nam m ti gi trong t st ca vn phng i c 10 ngn m kim na. l s tin d tr trong t st i Tng cp pht cho cc n v tnh bo s dng. Trong cuc "Biu Dng Lc Lng" ngy 13/9/1964, ti mang v nh v i Tng Khim bo ti c gi . Nay, ti a i y Chu i i lun. ng lc mi th tc sn sng th Trung Tng Khnh in thoi ti: Anh khng c i m ch mt mnh i y Chu theo i Tng Khim. Ra lnh xong l ng gc ng ni ngay. Ti in thoi li th Thiu T Thnh, b th, anh Thnh cho bit Th Tng khng tip chuyn. Th l ti khng trnh by c g c. Ti n trnh i Tng Khim, i Tng khng ni g nhng r rng l b Khim khng hi lng. Ti nhn ra rng, b Khim khng hi lng khng phi v ti khng c i, m khng hi lng ch v b ng ti "cha chi tr mt" y. Ti p dng cu ca i Tng Khim c ln ni vi ti rng: "S trong sng khng cn phi nh chnh m thi gian s chng minh cho
243

mnh, tuy c chm nhng rt hiu qu". Ti tr v vn phng. Hm sau ti n Ph Th Tng xin gp Th Tng Khnh, v ng tip: Anh c chuyn g? Tha Th Tng, ti khng c i theo i Tng Khim trong chuyn i cha bit ngy no tr v. Vy, ti xin Th Tng vui lng cho ti mt s tin i 10 ngn m kim v mt giy php i s tin . S tin ny ti s trao i Tng Khim nh l mn qu nh i Tng v gia nh c thm khon tin chi tiu ngoi quc trong thi gian u. Xin tha vi Th Tng rng, ti n y l t ti ch i Tng Khim khng hay bit g v hnh ng ny, tha Th Tng. Khng cn suy ngh, ng tr li ngay: c. Ti cho anh. Xin cm n Th Tng.

244

Chnh ti i i tin, v ti thut li i Tng Khim nghe khi ti trao tin cho ng. ng rt cm ng: Ti cm n ch. Chiu ngy 6 thng 10 nm 1964, i Tng Khim gi ti n t dinh ca ng. Vo phng khch, ng mi ti ngi, iu m cha bao gi xy ra mi khi ti n nhn lnh ngoi tr hai ln ra lnh v o chnh. T ng, em bnh ngt vi nc tr ra mi ti. Ti hiu rng, "sp" ca ti sp tm s chia tay y ri v ngy mai ng v gia nh ri Vit Nam lu vong. Nm nm lm vic trc tip di quyn ng trong trch nhim mt s quan tham mu c bit, trong mt chng mc no , ti hiu c nhng c ch cng nhng thi ca ng th hin iu ng mun hoc ng sp lm. Xong ming bnh vi hp tr, ng vo chuyn: Ti cm n ch, trong my nm qua ch lm vic vi tt c nhit tnh v trung thc. Gi y, trc khi ri Vit Nam lu vong khng bit ngy v, ti mun ni vi ch rng, nu ch v nhng ch khc, cn nh n ti th ng bao gi lm chnh tr, v lm chnh
245

tr t khi ngi ta dnh li tnh cm cho bn b v i khi cng khng cn tnh cm cho thn nhn ca h na. Tay phi ng g kin cn xung v tay tri ng cm ming n lau, l thi quen mi khi ng suy ngh. Mang kin vo, ng li mi ti: Ch n bnh ung tr i. Vng. Xin mi i Tng. Thi ca ng lm ti lng tng. Ti ngh, khng phi ng ngng li mi ti n bnh ung tr, m l chnh ng ang nn li ni xc ng ca ng khi ng ang sng trong gc cnh tnh cm. i Tng Khim l mu ngi giu tnh cm, rt c tnh c ngha vi nhng qun nhn m trc kia cng n v vi ng cho d ngi hin l s quan hay h s quan cng vy. Ti nhiu ln chng kin hnh nh lc ng nim n bt tay nhng anh h s quan cng phc v ti Tiu on 3 Vit Nam hng chc nm trc . i Tng Khim tip li:
246

Trung Tng Khnh x s vi ti nh ch thy , tht l khng cn cht tnh ngha g ht. C vi v Tng Lnh nu thc mc vi ti rng: "Ti sao i Tng li im lm Trung Tng Khnh dng c th on khng tt vi i Tng". Ring ti, ti thy Trung Tng Khnh l mu ngi nhiu tham vng chnh tr, chnh vi i Tng l ngi gp phn quan trng a Trung Tng Khnh ln n tt nh a v ngy nay, nhng Trung Tng Khnh c qu quyt i Tng l ngi ang tm cch y ng ra khi nhng chic gh m ng ang ngi, tha i Tng. Ti bit ch ch. Nhng tranh ginh lm g! Trong phng tr nn yn lng. Mt lc sau: Cc s quan do ti o to l ngi c kh nng v l ngi tt na. Chc chn ch s c cc v khc s dng, v ti tin l khng c g kh khn cho ch u. Thi, ngy mai ti i, ch li mnh gii. Cho ti gi li thm thim.
247

Tha i Tng, ti chn thnh cm n i Tng du dt ti trong 5 nm qua. Ti knh chc i Tng v gia nh c mnh khe v lun gp iu may trn ng lu vong. Knh cho i Tng. Ti ng thng ngi v cho ng mt cch trn trng nh khi ti cho ng nhn chc chnh vn phng T Lnh S on 21 B Binh nm 1961 vy. i Tng Khim sit cht tay ti tht lu, v c hai u bi ngi trong cuc chia tay ny! Ngy 7 thng 10 nm 1964, i Tng Trn Thin Khim v gia nh ri Vit Nam Cng Ha trn chuyn bay ca Air France i Paris "lu vong" di danh ngha tht l vinh d (!): "Thay mt chnh ph Vit Nam Cng Ha sang Anh quc v c quc, cm n hai quc gia ng minh v ang gip Vit Nam Cng Ha chng cng sn". Ngay chiu hm , ti v gia nh dn ra khi c x trong khun vin b Tng T Lnh, v sn sng nhn lnh thuyn chuyn n n v hay c quan no , v c bao
248

gi mt chnh vn phng ca ng Tng tht sng li tip tc phc v ti n v c u, nht l n v c li l vn phng Tng T Lnh.

Trung Tng Nguyn Khnh thm chc Tng T Lnh Qun Lc. i Tng Trn Thin Khim ra i khng bn giao chc v Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Ngy hm sau, Trung Tng Nguyn Khnh vo nhn thm chc . C ngha l Trung Tng Khnh nm gi c 4 chc v cao nht nc: Ch Tch Hi ng Qun Lc, Quc Trng bao gm Tng T Lnh Ti Cao, Th Tng, Tng Trng Quc Phng, v Tng T Lnh Qun Lc. Ngay hm u tin Trung Tng Khnh nhn chc, ti vit "Phiu Trnh" trnh vo Trung Tng Khnh, xin ch nh n v ti trnh din. ng ph 3 ch: " ti ch". Th l ti vn ngi li vn phng ny nhng cha r chc v. Xin ni thm, Phiu Trnh l mt loi vn kin trong h s tham mu, s dng khi cn trnh mt vn g xin ch th ca cp trn.
249

Cng ngy hm y, ti thy thm mt th on ca Trung Tng Khnh. l hai ngy trc khi i Tng Khim lu vong, vn phng ti c nhn c mt "Ngh nh" thit lp "qu mt" cho ng Tng T Lnh vi s tin u tin l 20 triu ng (Vit Nam). Pha di Ngh nh c ghi ch "ch lnh". Gii chc thit lp qu l Trung Tng Khnh nhn danh Th Tng cp cho Tng T Lnh, v by gi chc Tng T Lnh cng trong tay Trung Tng Khnh. Vy l, gii chc cp qu vi gii chc s dng qu, u l ng. Lc y, hi sut chnh thc l 35 ng Vit Nam bng 1 m kim. Xin gii thch i nt v "qu mt" ny. Nguyn tc ca qu mt l chi tiu khng cn chng minh, nhng gii chc s dng phi chu trch nhim trc tip vi gii chc cp qu khi gii chc cp qu yu cu chng minh, nhng thc t th trong nhng nm qua ti cha thy yu cu ny xy ra ln no. Xem chng ly tin trong ngn kh ca chnh ph qu d chng? Nhng cn gh gm hn na ka. Theo li b Khim ni vi ti rng, khi m gia nh i Tng Khim vi gia nh Trung Tng
250

Khnh khng cn coi nhau l bn b thn thit nh trc na, b bit b Khnh hai ln a cho ngi em lm Tng Lnh S Vit Nam Cng Ha ti Hong Kong, mi ln 500 triu ng Vit Nam Cng Ha bn ly ng m kim. Ai mua tin Vit Nam nu khng phi l qun cng sn ca nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha, mang tr v mua hng trn th trng Vit Nam Cng Ha tip t cho qun ca chng nh li qun ta? S tht n mc no ti khng r, nhng nhng thng tin ny l t b Khim n ti v ti ghi li y l chnh xc. Xin m ngoc ni tip phn trn. Trong tp ch Th K 21, s 147 thng 7 nm 2001 pht hnh ti Nam California, c lot bi "Cng Cuc Nghin Cu Vit S Ti Bc M" (1975-2000), v bi s 10 vi ta: "Nhm Vit Hi K" ca tc gi Trn Anh Tun, ni v "S quan cp T vit hi k". Di y l vi on trch t trong bi ny. "Cp T vit hi k khong 18 ngi, theo th t tn gi l: Trng Dng, Trn Kim nh, Vng Vn ng, Phm B Hoa, ng Trn Hun, Kim, Trn Khc Knh, Hong Ngc Lin, V
251

Vn Lc, Phan Nht Nam, Trn Ngc Nhun, Phan Lc Phc, Phan Lc Tip, Trnh Tiu, V i Tn, Trn nh Tr, T T, v Ng Vn Xun". "Ni mt cch tng qut, khi chng ta ri b th gii hi k ca cp Tng c hi k ca cp T l chng ta sang mt th gii khc. Mt th gii ca vn nhn. Mt ng l quyn lc quc gia, v mt ng l vn chng nhn bn". " ... V hnh thc, nhiu hi k cp T vi nhng ng vn chng trong sng, ch dng nhiu khi c a, c th trch lm bi ging vn mu trong cc trung tm Vit ng ti hi ngoi. in hnh ca hi k loi ny l tc phm ca Phan Lc Phc, Phan Lc Tip, Phm B Hoa, ng Trn Hun, V Vn Lc, ......."

Sau khi tc gi im qua hi k ca hai nh vn Phan Lc Phc v Phan Lc Tip, n quyn i Dng Ghi Nh ca ti (Phm B Hoa), tc gi Trn Anh Tun vit: " ..... Hi k ca cu i T Phm B Hoa c ni dung khc hn nhng hi k va k". ".......... y l mt hi k chnh
252

tr, ghi li nhng bin c trn chnh trng Vit Nam Cng Ha t nm 1963 cho n ngy 30/4/1975. Giai on lch s ny tng ng vi thi gian tc gi ng vai tr tuy khng c ho quang ca mt nhn vt trn mt ni, nhng li l ngi sp xp v do thu hiu nhng un khc ca hu trng, cng din trnh ca nhiu bin c c tm mc lch s ngay t lc khi thy. Vic ghi nhn ny rt thng thn v thnh tht. Ngi bt Phm B Hoa can m, trung thc, bt v thn... " "c bit, i Dng Ghi Nh" ghi nhn s kin kinh khng trong chin tranh Vit Nam. l vic, ly ngun tin t b Trn Thin Khim, tc gi cho bit b Nguyn Khnh hai ln a cho ngi em lm Tng Lnh S Vit Nam Cng Ha ti Hong Kong, mi ln 500 triu, tng cng mt t bc Vit Nam Cng Ha i ly la. Sau tit l kinh khng , tc gi Phm B Hoa t mt cu hi chc nh inh ng ct, rng, "Ai mua tin Vit Nam trn t Hong Kong nu khng phi l Cng Sn Vit Nam?". Cu nghi vn ca tc gi Phm B Hoa, nay c pha bn kia kim chng l xc
253

thc. Nu mun, xin c gi tm c "ng La Trong Cuc Khng Chin Chng M Cu Nc" da theo hi k ca Thng Long Hunh B Vit v nhng ngi lm cng tc ti chnh c bit trong chin tranh vi s cng tc ca cc nh vn Nguyn Quang Sng, Hin Phng, Thanh Giang, v Hong Xun Huy, bit Ban Kinh Ti Mt Trn Dn Tc Gii Phng Min Nam Vit Nam (ca cng sn) mua tin Vit Nam Cng Ha t u em v chi ph cho chin trng min Nam..... " Sau on nhn xt rt tinh t ca tc gi v cch dng ch ca ngi min Nam trong khi c vi ch ti dng ch ca ngi min Bc gim nh ngha s tc gin ca Trung Tng Trn Thin Khim i vi Trung Tng Dng Vn Minh, tc gi Trn Anh Tun kt lun: "iu tc gi Phm B Hoa c th yn tm l, t nht c mt c gi tin ng, tin tm lng trung cang ngha kh ca ng. i Dng Ghi Nh, v th, l mt trong rt t hi k chnh tr hon tt sau bin c 30/4/1975 c c tn ti vi thi gian.
254

ng l mt s quan Qun Lc Vit Nam Cng Ha c t cch".

Xin ng ngoc, v tr li vn phng Tng T Lnh. Trung Tng Khnh cho gii tn vn phng Tng T Lnh, v t chc thnh "Nha ng L Vn Phng Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha". Thiu Tng Nguyn Vn V, c Trung Tng Khnh c gi chc ng L Vn Phng. Ln i l ln, nhng k i l k! Di quyn Thiu Tng V c: (1) Thiu T Thnh, b th. (2) Ti, Trng Phng Qun S V, vi ton b nhn vin v trch nhim ca vn phng Tng T Lnh trc y, ngoi tr nhng vn ring t ca ng Tng T Lnh. (3) Thiu T Hong Ngc Tiu -tc nh th Cao TiuTrng Phng Dn S V. (4) Thiu T Tm (ti khng nh h), Trng Phng Bo Ch. Cng tc k tip l Trung Tng Khnh giao cho Chun Tng Phm ng Ln, Ch Huy Trng binh chng Cng Binh, c b tng tng trn phng hp s 1 trong ta nh chnh (ni tm gi nhng v b Hi
255

ng Qun Nhn Cch Mng xem l trung thnh vi Tng Thng Dim trong cuc o chnh 1/11/1963) lm vn phng mi ca Tng T Lnh. ng thi xy ci hm ngm ngay pha di phng hp s 1 lm hm tr n vi tin nghi cn thit cho b ch huy hnh qun khong 30 ngi. T bn vit ca ng Tng T Lnh nhn n cui phng trc mt, st gc bn tri c cu thang xoy c xung hm. Nu khng phi nhn vin phc v ni y, phi lm mi trng thy c ci quan trng ca cu thang xoy c ny. Hm lm xong t mt t ln n nc l 2.2 thc, chung quanh v c nc hm c tn bng nhng tm kim kh tht dy, lp t trn nc hm dy n 1.5 thc. Ngay trn hm l mt on ca con ng vng ai bn trong hng ro km gai ngn cch gia B Tng T Lnh vi mt gc ca phi trng Tn Sn Nht. Trong lc n v Cng Binh ang t lp nc hm th Trung Tng Khnh ni vi Chun Tng Phm ng Ln, lc y ti ng cnh ch trnh cng vn gp ca Phng 3: Lm xong hm ny ti chp tt c phi c ca "thng" K .
256

Ni xong ng ci khoi ch, chng nh ng khng cn lo ngi Thiu Tng K o chnh ng bng Khng Qun vy. Ti khng hiu cu ni ca ng l tht hay a, nhng cho d l a hay tht th t ng ni ln ni lo ca ng v s chng i ca nhng ng i quanh ng. Nhng ti sao Trung Tng Khnh li s nh vy? Mu ngi nhiu tham vng vi mt bng th on nh ng, phi t hiu ti sao ng b c lp gia ng i v lc no cng s ng i ca ng. Qua nhng hnh ng ca ng t trong cuc o chnh ngy 30/01/1964 n by gi, theo ti, ng l v Tng c v nh mang tham vng vt ln trn tt c mi ngi tr thnh v lnh o bc nht ca Vit Nam Cng Ha trong nt nhn thn phc ca cc quc gia ln bang trong vng, v c Hoa K na. Ci tham vng ca Trung Tng Khnh d dng nhn thy qua 4 chc v cao nht nc ang trong tay ng: "Quc Trng + Th Tng + Tng Trng Quc Phng + Tng T Lnh Qun Lc". Vi 4 chc v , lm sao bin minh l ng khng c tham vng? Lm sao bin minh l ng khng c ti? Thm na, Trung Tng Khnh cn cp cho Cng Binh 10 triu ng xy ci hm
257

su trong lng ni ngay sau lng Trng Thiu Sinh Qun/Vng Tu na. Ti khng r nhng chi tit v ci hm ny, ch c nghe ng ni trong bui hp tham mu ca B Tng T Lnh rng: "Trng hp cuc chin dn n s xm nhp ca khng qun ch th hm ny l ni t bn doanh hnh qun ca B Tng T Lnh". n khi trng ny chun b di chuyn bt u ph ni xy hm, cng l lc Trung Tng Khnh lu vong nn k hoch b hy b. Ngay trc ngy Quc Khnh u tin 1/11/1964 -k t sau cuc lt Tng Thng Ng nh Dim- Trung Tng Khnh tn phong chnh ph dn s do gio s Trn Vn Hng lm Th Tng, v k s Phan Khc Su lm Quc Trng. Quc Trng l nh cch mng quc gia lo thnh, hot ng khng mt mi, tng vo t ra khm v hot ng cch mng, ni ting l trong sch, v chng cng sn mt cch trit . Th Tng l nh gio k cu, c ting l thanh lim, nhit tnh, chng cng sn khng khoan nhng, nhng c dng v v phong cch ca mt cng chc
258

cn mn hn l nh hot ng chnh tr. C hai v u do Trung Tng Khnh nhn danh Ch Tch Hi ng Qun i (Hi ng Qun Nhn Cch Mng i danh xng l Hi ng Qun i) c sau khi tham kho c quan do ng thnh lp c tn gi "Hi ng Dn Qun". Di nt nhn no cho thy Trung Tng Khnh mun d lun thy ng gim bt ci hi hm "c ti" m ng lun b co gic trong cc cuc mt tinh biu tnh, v nht l trong nhng v hot ng chnh tr, nn ng nhng chc Quc Trng v Th Tng cho hai v dn s. Nhng tht ra, vi chc Ch Tch Hi ng Qun i, ng vn t cho mnh ci chc nng trn Quc Trng chng khc di ch cng sn c ti bao nhiu. D sao th chnh ph dn s cng t im i cht cho hnh nh chnh tr Vit Nam Cng Ha chng ta, bt tnh cch nng n y u m ca mt v v tng cm quyn c pha cht "hi hm qun phit" lnh o. Ngy 1/1/1965, Trung Tng Khnh xung Cn Th ch ta l k nim "Ngy Qun on IV hai tui". ng nhn danh Ch Tch Hi ng Qun i thng cp Trung Tng
259

cho Thiu Tng Nguyn Vn Thiu, T Lnh Qun on ny. Trong cuc o chnh 1/11/1963, i T Nguyn Vn Thiu l T Lnh S on 5 B Binh tham gia tch cc. o chnh thnh cng, ngy hm sau ng c thng cp Thiu Tng, gi chc Tham Mu Trng Lin Qun. Chng bao lu sau , ng bn giao cho Thiu Tng Cao Vn Vin nhn chc T Lnh Qun on IV/Vng IV Chin Thut cch nay vi thng. Nay, ng c thm mt ngi sao mi bn cu vai. Trung Tng Khnh l ngi rt xng xo, nay n v ny mai n v khc. ng thng thm v khen thng ti ch v nhng thnh tch c nhn cng nh tp th n v. Mi ln i bng phi c, ti c lnh mang theo tt c h s cng vn ca cc phng trnh ln ng lm vic ngay trn phi c. Chic phi c C47 m Khng Qun dnh cho ng, c trang b bn vit, ging nm, t lnh nh, v vi tin nghi lt vt khc. Thng khi nh vy, ngoi Trung Tng Khnh ra, cn c s quan ty vin, cn v, vi nhn vin an ninh, vi nhn vin truyn tin, v ti. n thnh ph no l ti tm phi c khc ca Khng Qun Vit
260

Nam, Khng Qun Hoa K, hoc Hng Khng dn s, mang cng vn tr v B Tng T Lnh hon li cc Phng S. Vic bo v s cng vn ny lun c quan tm ng mc. y l nt c bit ca Trung Tng Nguyn Khnh m v Tng T Lnh trc ng l i Tng Trn Thin Khim, v nhng v sau ng l Trung Tng Trn Vn Minh, Trung Tng Nguyn Hu C, v i Tng Cao Vn Vin, khng c. Ti khng dm oan chc l iu tt, nhng r rng l ng khng thi gian trng trong nhim v ca ng. Ti khng bit c phi l do v "Biu Dng Lc Lng" ngy 13/09/1964 hoc v ch l "git nc lm trn ly nc" hay khng, nhng t sau v y th Trung Tng Khnh vi i s Hoa K -cu Tng Maxwell Taylor- bt ha nhau, v Trung Tng Khnh t bn doanh B Tng T Lnh ta nh trng Vng Tu. Ta nh ny, ngi dn a phng thng gi l "bch dinh". Hng ngy, ti dng phi c nh mang cng vn ca B Tng T Lnh t Si Gn ra Vng Tu trnh ng, xong l quay v Si Gn. Ngy hai bui sng chiu, ti i u u nh vy. i khi c cng vn gp, ti phi i ngay d l ngy ch nht
261

hay ngh l. Thng th ti s dng chic phi c L20 do anh bn cng kha vi ti li. Anh Nguyn Xun L, sau khi ra trng thi gian ngn th anh chuyn sang Khng Qun. Hin (2006) anh nh c ti Houston. Trong mt chuyn bay trn chic vn ti C7 (Caribou) t Vng Tu v Si Gn, b qun cng sn bn ln v i y Long ngi cnh ti b trng n xuyn t di mng ln vai, v cht lin. Khng bit chng bn bao nhiu vin n nhng ch c 1 vin trng phi c v gy t thng mt s quan mi ti ng vi thng trc , v ang phc v ti B Tng T Lnh. Hm y, chic L20 tu b, ti m cng vn qu giang chic L19 ra Vng Tu, v li qu giang chic C7 ni trn tr v Si Gn. Qu v ngh xem, ng Tng T Lnh gin ng i S ca nc "chi tin", di vn phng xa hn trm cy s, li ng sau c mt b tham mu u no ca qun i hn 600 ngn ngi ang tng gi chin u chng cng sn. Cho nn c nhng vic m v Trng Phng cn trnh by trc tip vi v Tng T Lnh cng ch dng in thoi m in thoi th khng hon ton bo mt c! Phi chng Trung Tng Khnh
262

l v lnh o quc gia xem chnh trng nh sn khu? ng chnh trng cng l mt loi sn khu, nhng nn tng ca sn khu l ngh thut dng li nhng gc cnh ca cuc sng, trong khi chnh trng l ni th hin ti nng, kinh nghim, bn lnh, ca ngi lnh o xy dng cuc sng . S d ti ni n "sn khu" l v trong nm 1964, nhiu bo ch ti Si Gn ni Trung Tng Khnh c ging mu ngh s. Xin m ngoc. Trong cuc m thoi ti ngy 21/10/2003, cu i Tng Trn Thin Khim t Virginia ni vi ti lin quan n on trn y, nh sau: Ch c bit ti sao ng Khnh vi ng Taylor gin nhau hng? D khng. Ti v ng Khnh chi ng Taylor (i S Hoa K) v v ng c (Trung Tng Dng Vn c) biu dng lc lng . ng Khnh ni vi ti nh vy sau khi ng b ui khi Vit Nam qua Hoa K vi ti my ngy. Xin ng ngoc.
263

Ngy 16/02/1965, Trung Tng Khnh ra phi trng chm hn na ting ng h, iu m t khi xy ra. Sau khi phi c ln n cao trc ch Qui Nhn, ng ngng tay duyt cng vn v quay sang ti: Ti va thnh lp xong chnh ph. Th Tng Trn Vn Hng cn khng, tha Trung Tng? Bc s Phan Huy Qut thay ng Hng ri. Vi ti th mi vic chng c g kh khn c. N ci ca ng lc by gi nu cu Th Tng Hng trng thy chc l d tc lm cho d gio s Hng c ting l ngi trm tnh. Ti khng r nguyn nhn thay i Th Tng, ch nghe Trung Tng Khnh ni rng: Trong giai on ny m lm mt lng tn gio th khng th chp nhn c. ng l Trung Tng, vi chc Ch Tch Hi ng Qun i, "" ngang nhin ch nh Th Tng trong khi Quc Trng vn ti
264

chc, li cn t cho mnh l ngi gii quyt cng vic quc gia nhanh chng na! n Qui Nhn, khng c phi c v Si Gn nn ti phi li. Tnh hnh qun s ti tnh Bnh nh ngy cng xu i, n ni m hm mi ngi phi ng ti hm chin u. Ti sang B Ch Huy 2 Tip Vn ng nh hm chin u ca B Ch Huy ny. Lc y, Tnh Trng Bnh nh l Trung T L Trung Tng. Thiu T Trng By l Ch Huy Trng B Ch Huy 2 Tip Vn. (V sau, Trung T Tng l Chun Tng qun i, Thiu T By l Chun Tng Cnh St). Sng hm sau, c on dng trc thng bay vo Nha Trang. Sau khi thm B T Lnh Lc Lng c Bit m Chun Tng on Vn Qung l T Lnh, Trung Tng Khnh bay ngc ra Vng R, ni m hm trc Hi Qun v Khng Qun Vit Nam Cng Ha bn chm chic tu ca qun cng sn ch v kh t ngoi bc xm nhp vo. Ni cho ng, chic tu ny b Hm i 7 Hoa K pht hin v lin tc theo di, n khi vo duyn hi Vit Nam Cng Ha th h bo cho B Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha bit. Kt qu
265

l tu ch b nh chm. Khi trc thng ln nhiu vng trn khng phn Vng R, ti nhn thy dng chy ca nhin liu t chic tu chm pha di loang di trn mt bin. Lc lng Ngi Nhi ca Hi Qun Vit Nam Cng Ha ang trc vt v kh ln tu, trong khi lc lng ca Qun on II ang hnh qun lc sot trong khu vc ni Bia, ln cn Vng R. Thiu Tng Nguyn Hu C, T Lnh Qun on II tin rng, trong khu vc ny c th c kho tn tr ca qun cng sn. Ch trong ngy 17/2/1965, c hai lc lng thu c hn 1000 khu sng loi, tt c hon ton mi nguyn c bao bc trong giy du cn thn. Theo nhn nh ca Phng Nh/B Tng T Lnh, hn mt nm qua, vi nhng bt n chnh tr trong ni tnh Vit Nam Cng Ha chng ta, qun cng sn min bc li dng "khong trng an ton" gia tng vn chuyn n v chnh qui v v kh n dc vo lnh th chng ta bng ng b dc dy Trng Sn v ng thy dc duyn hi t bc vo. Nhng ln trc, s v kh n dc tch thu c ca sng B tnh An Xuyn (C Mau), b bin Ba ng tnh Vnh Bnh (Tr Vinh). V Vng R
266

ny l ln th 3 tch thu c s lng v kh quan trng. Khi chnh thc cm quyn sau cuc o chnh thnh cng, vi mt Thng ip quan trng, Trung Tng Khnh chnh thc ln ting ku gi cc quc gia ng minh gip Vit Nam Cng Ha chng li cuc xm lng ca cng sn, iu m Tng Thng Ng nh Dim khng lm theo mun ca Hoa K. Nhng liu c phi Thng ip m Trung Tng Khnh tuyn c l do Hoa K trao cho ng hay chnh ph ca ng ch ng vit bn vn ? Nhn theo gc qun s, cho d Hoa K c cn thc hin "chin lc Domino" bng cch thit lp cc cn c qun s trn t nc chng ta hay khng th s hin din ca qun b chin Hoa K, trong mt mc no tht s l cn thit. Trong khi p lc qun s t pha qun cng sn ngy cng xu i th tnh tnh chnh tr ti th Si Gn vn trong tnh trng ri ren. Tuy l Quc Trng vi Th Tng u l dn s, nhng thc cht th quyn hnh vn trong tay Trung Tng Khnh. Cc nh chnh tr vn thng t chc nhng cuc hi hp mt tinh nhm to p
267

lc i Trung Tng Khnh rt lui tht s, v vy m Trung Tng Khnh lun lun lo s mt ngy "xu tri" no ng s b o chnh bi lc lng qun s. i Tng Trn Thin Khim lu vong t thng 10/1964, v Trung Tng Dng Vn Minh cng ln ng lu vong 2 thng sau , nhng iu khng c ngha l "ha o chnh" khng cn.

**********

268

- bn o Chnh ngy 19 thng 2 nm 1965 *****

Sng sm ch nht, 19 thng 2 nm 1965, ting sng n hng B T Lnh Bit Khu Th , hng cn c Khng Qun Tn Sn Nht, v hng B Tng T Lnh. Ti li xe xung Bit Khu Th v gn nh. ng L vn Duyt t Ch ng T n "tri L Vn Duyt" (tc B T Lnh Bit Khu Th ) phi hn na ting ng h v kt xe. n cng tri, ti gp ngay Thiu T Lu Ngc Knh -bn ti t nm 1955- ang l Tiu on Trng thuc S on 25 B Binh, c nhim v chim gi B T Lnh Bit Khu Th : Cho anh Knh. ng no lnh o vy anh? Anh Hoa, lu qu mi gp. Thiu Tng Pht (Lm Vn Pht) lnh o . By gi Thiu Tng i vi cnh qun no anh bit khng?
269

Thiu Tng ln hng cn c Khng Qun v ti on l ng ang trn . Ti nghe c ting sng bn hng B Tng T Lnh. Vy bn c lc lng no khng anh? C. Trung T Thao vi 2 Tiu on chim gi bn . N, anh ni gim vi Trung T Thao l ti n y ri m cha c lnh g thm, vi li khng c tip t thc phm cho anh em. Anh ni Trung T Thao lin lc vi ti v em tip t n y gim nghe. Sao anh khng gi my ni chuyn vi nh? Lnh im lng v tuyn cha gii to nn khng dng my. Thi, anh i gim i. c ri. Ti sang B Tng T Lnh ngay. Cho anh. Chic Jeep phi lch mi mi quay li c ng Thoi Ngc Hu v chy sang B Tng T Lnh. Ti cng s 1, Qun Cnh B Tng T Lnh kim sot cht ch ngi ln v xe ra vo cng. Bn trong, hu ht l
270

qun nhn mang ph hiu S on 25 B Binh. Trc ca vn phng Tng Hnh Dinh/B Tng T Lnh, ti gp Trung T L Hong Thao. u nm 1962, anh l Thiu T Tnh Trng tnh Vnh Bnh trong thi gian i T Trn Thin Khim, T Lnh S on 21 B Binh kim T Lnh Khu Chin Thut Hu Giang bao gm 8 tnh b nam sng Tin, k c tnh Vnh Bnh. Lc y ti l Chnh Vn Phng T Lnh S on 21 B Binh, kim iu hnh vn phng p Chin Lc ca Khu Chin Thut Hu Giang. Do cng tc ny m ti tip xc thng xuyn vi qu v Tnh Trng ang trc nghim p Chin Lc, t chng ti quen nhau. Anh Thao. Hm nay trng anh oai qu. Oai ci g. Mt qu tri y n. Anh Knh cn lin lc vi anh v xin anh lo tip t cho Tiu on ca nh bn Bit Khu Th . Gi ny lm sao ti lo c, bn phi t tc ch. c ri, ti s gi nh.
271

Thiu Tng Pht u anh Thao? Bn cn c Khng Qun. ng bt c ng Khnh ri ( ni Trung Tng Nguyn Khnh). Ti cho anh bit l c ng Tho bn M v lm v ny nghe. Xong l "sp" v ngay."Sp" m Trung T Thao va ni c ngha l i Tng Trn Thin Khim ang l i S Vit Nam Cng Ha ti Hoa K. Cn ng Tho, tc Trung T Phm Ngc Tho. Trc kia ng Tho bn hng ng cng sn v "hi chnh" thi Tng Thng Dim. Vi mc tin cy no , Tng Thng Dim ng ha cp i y cho ng v c ng gi chc Tnh Trng tnh Kin Ha (tc Bn Tre), mt a phng m a s ng bo c thn nhn hot ng trong hng ng cng sn. Do thnh tch trit h nhiu h tng c s cng sn ti y nn c tin cp Thiu T, sau li ln Trung T (cp ng ha khi c thng cp gi l "tin cp"), v do ngh ca Trung T Tho m Thiu T Thao c Tng Thng c gi chc Tnh Trng tnh Vnh Bnh. Trung T Tho c v nh c lng ca i T Khim, c th v ng c Tng
272

Thng Dim nng , cng c th do thnh tch ca Trung T Tho ti Kin Ha, hoc c hai kt hp li. Nhng c iu ti khng r l i T Khim c cm tnh vi Trung T Tho l tht lng hay v yu t chnh tr? Bi, theo ti, i T Khim l ngi t ni nhng khng phi l km thn trng, v d sao i na th nhng g Trung T Phm Ngc Tho t c trong thi gian qua, vn cha sc bi xa c ngun gc qu kh ca ng, to cho ng ch ng vng chc trong Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Trung T Tho ang lm vic trong ta i s Vit Nam Cng Ha ti Hoa K. Do nhng iu ti bit v i Tng Khim n trc ngy ng lu vong (7/10/1964) th ti khng tin i Tng Khim phi Trung T Tho v y t chc o chnh. Nhng c th l nhn thc ca ti sai lm, v bit u quan im chnh tr ca i Tng Khim t ngy lu vong n nay -d cha y 5 thng- thay i? D sao th Trung T Phm Ngc Tho -theo li Trung T Thao- cng ang c mt trong cuc o chnh ny vn lm ti thc mc.

273

n y ti xin m ngoc thut li cu chuyn lin quan gia ti vi cu i Tng Trn Thin Khim trong cuc in m ti 21 thng 10 nm 2003. Sau khi ng hi ti nhng chi tit trong cuc o chnh ny, ti lin hi li ng: (trong cu chuyn, cu i Tng Khim xng l anh T v ng gi ti l ch, ti th xng em) Tha anh T, em xin hi anh T trong v Thiu Tng Pht o chnh ngy 19 thng 2 nm 1965, theo li Trung T L Hong Thao ni vi em l c Trung T Phm Ngc Tho t ta i s Vit Nam Cng Ha ti Hoa K v tham gia, d tr khi thnh cng th anh T v cm quyn. iu c ng khng anh T? Tri i! By gi ch hi Anh mi bit l ti sao lc my anh nh bo ca M nht l t Washington Post theo phng vn Anh. H hi Anh bit g v cuc o chnh ? Anh tr li l Anh khng bit g ht, v ang ch tin tc t Vit Nam. Cn ci v ng Tho v Vit Nam l do ng Khnh (Trung Tng Nguyn Khnh) gi cng in gi ng Tho v gp . Anh
274

c nghe ni khi ng Tho v ti phi trng Tn Sn Nht, c ngi no cho bit l ng Khnh phi ngi chn bt ng Tho em i git, nn ngi gip ng Tho chy trn lun. V sau, b nhm no bt c v git cht. Vy th li ca Trung T L Hong Thao khng ng. V cu i Tng Khim hi li ti: Ch c bit l ti sao ng Pht (Thiu Tng Pht) o chnh ng Khnh (Trung Tng Khnh) b tht bi, m ng Khnh li lu vong hng? ng Pht thua th phi ri, cn ng Khnh ti sao thua? Hi ng Khnh qua y vi Anh (i Tng Khnh c n nh i Tng Khim khi ng Khim gi chc i S ti Hoa K), Anh c hi ng: Ti sao ng Pht thua m Anh cng thua na? ng Khnh ci ci m khng tr li. iu ny em khng bit r, ch bit rng Hi ng Qun i lc y c Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Thiu Tng Nguyn Cao K, Thiu Tng Nguyn
275

Chnh Thi, v cn na nhng ngi k li cho em nghe th khng nh ht, cc v quyt nh Thiu Tng Pht phi lui qun. V cc v li hp tip v quyt nh trc xut Trung Tng Khnh ra khi Hi ng Qun i, cch chc Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha, v buc lu vong. Anh c gp Thiu Tng Pht khi ng qua M ny, Anh hi ng ti sao ng o chnh hi nm 1965. ng Pht tr li tht ngn l M xi. Anh thy chuyn i m bun! Ch c bit l Anh (tc cu i Tng Khim), ng Khnh, ng c (Dng Vn), v ng Pht, bn a Anh cng hc mt kho khng? Vy m khi ln Tng li quay mt nh nhau! Ch c thy chnh tr n lm mt tnh cm gia anh em b bn vi nhau khng! Tha anh T, em cn nh vo chiu ngy 6 thng 10 nm 1964, khi chun b lu vong, anh T gi em n nh, anh ch thn em bnh rt nc tr mi em. Anh T c ni rng: Ti ni vi ch cng nh my ch trong vn phng, nu nh cn thng ti th ng bao gi lm
276

chnh tr, v chnh tr i khi dn ngi ta n ch khng cn gi li cho mnh tnh cm vi ngi thn, vi bn b bng hu. M theo em ngh, chnh tr t n khng c g l xu c, ch ti ngi lm chnh tr thi anh T. n y th cu i Tng Khim bn vic g gp nn chm dt vi vng. Mt lc sau ng gi li cho bit l c vic nn khng tip tc c. Xin ng ngoc. Trc khi tr li cu chuyn gia ti vi Trung T L Hong Thao, ti xin ni thm v s kin Trung T Phm Ngc Tho b bt v b git. Ngy 18 thng 1 nm 2004, i Ting Ni Vit Nam Hi Ngoi do ng Hng Phc phng vn ti v cuc Chnh L ngy 30 thng 1 nm 1964, nhng phn u ngi xng ngn c c bc th ca ng Bi Dzng t Paris (con trai ca cu i T Bi Dzinh). Theo th khong thng 7 nm 1965, Trung T Phm Ngc Tho b bt v b git cht sau . Theo mt v tr li trong cuc phng vn cng ca i Ting Ni Vit Nam Hi Ngoi, nguyn nhn l do b Bi Dzinh thng ti lui thm nui chng nn b l tung tch. Lc y cu i T Bi Dzinh, cu i T Vn Din,
277

v Trung T Phm Ngc Tho, cng trn chung trong mt ngi nh vng ngoi Bin Ha. ng Dzng cho bit, tht ra ngi n thm thng xuyn l b Vn Din nn b l tung tch ch khng phi b Bi Dzinh, tc m ca ng Dzng. Cui cng, ng Dzng yu cu nh chnh m ng c yn ngh trong lng t. (So vi n bn ln 3, xin nh chnh theo yu cu ca ng Bi Dzng, ng khng phi l bc s. a t) By gi xin tip tc cu chuyn. Ti hi Trung T L Hong Thao: Anh c chc l Trung Tng Khnh b bt ri khng? Chc chn m. Ni thit anh nghe, nu khng xong th 2 tri lu n ny gii quyt ri anh. Trung T Thao va ni va a 2 tay nm vo 2 tri lu n mc giy tht lng. Mc d anh Thao qu quyt vic Thiu Tng Lm Vn Pht bt c Trung Tng Nguyn Khnh nhng ti cha dm tin, v bt Trung Tng Khnh khng phi d dng u, bi ng c ton an ninh cn v xng ng vi s tin cy ca ng.
278

Ti ln xe vi nh xung nh Thiu Tng Nguyn Vn V, ng l Vn Phng B Tng T Lnh. Va ra cng B Tng T Lnh, trng thy xe ca bc s Trung y Nguyn c Thnh (em rut ca Thiu Tng Nguyn c Thng. Cp bc lc y), bc s ring ca Trung Tng Khnh, t hng phi trng xung, ti ngoc li: Anh Thnh. Anh c bit Trung Tng u khng? Trung Tng ln phi c i ri Thiu T. Chc khng anh, v ti nghe ng Trung on Trng ang chim gi B Tng T Lnh ni l Trung Tng b bt ri? Chc chn v ti a i m. Lc phi c ct cnh c 2 chic Thit Gip chy ra ng bng cn li nhng khng kp. Trung Tng i u anh bit khng? Ti khng r lm, nhng c th l bay xung S on 21 B Binh (Bc Liu). By gi ti xung nh Thiu Tng V, anh c i vi ti khng?
279

Ti bn cht vic, nu tin th ti n sau. Vng. Cho anh.Vo nh Thiu Tng V, hai ng b rt thn nhin chng nh khng c vic g xy ra ht trn. Lu qu mi gp anh. Anh ch mnh khe ch? B V tht vui khi ni vi ti nh vy. Cm n ch, ti ti vn thng thi. Hm nay anh y dng cm vi v chng ti nghe. y ny, anh in thoi v cho ch i. Va ni ch va a ng ni in thoi cho ti. Rt cm n ch v xin li ch, chng ti c thn nhn t Vnh Long ln thm, nn chc na phi quay v dng cm tra ch . Ti vo chuyn nng bng lun: Tha Thiu Tng, chc Thiu Tng bit tin Trung Tng Khnh xung min Ty ri?
280

C. Ti c bit. Lc y ti ngh mi khng ra l do u m Thiu Tng V bit nhanh nh vy. Ti thut li nhng g ti vi bc s Thnh ni chuyn vi nhau cho ng b V nghe, sau ti cho ng b v tr li B Tng T Lnh, tm gp Trung T Thao: Anh Thao, Trung Tng Khnh ri Si Gn bng phi c lc sng, iu l xc thc. Ti ngh l anh nn trnh vi Thiu Tng Pht m cn thn, v Trung Tng Khnh nhiu th on lm, ti e l khng n u nghe. Thiu Tng Pht ni vi ti l bt ng Khnh ri m. Ti khng ni Thiu Tng Pht ni khng ng, nhng anh nn nghe ti v tin ti nhn c l chnh xc. Ty anh. Ti vo vn phng v ch xem ni v m ti tin l tht bi. Bui tra hm y, cc v Tng Lnh hp trong cn c Khng Qun tm bin php gii quyt. Cc v nhit tnh nht l Trung Tng Nguyn Vn
281

Thiu, Thiu Tng Nguyn Cao K, v Thiu Tng Nguyn Chnh Thi. Kt qu buc Thiu Tng Lm Vn Pht phi rt qun.

Ti ngh, Trung Tng Khnh chc l rt bng lng khi bit quyt nh ny, v Hi ng Qun i thu hp d khng c ng nhng gii quyt ng theo ng. Nhng, cc v Tng li hp na, v kt qu sau cng l "trc xut" Trung Tng Khnh ra khi Hi ng Qun i, ng thi buc ng phi lu vong. Xin ni thm rng, sau cuc Chnh L ngy 30 thng 1 nm 1964, Thiu Tng Thi vi Thiu Tng K l hai v Tng Lnh ng h Trung Tng Khnh mnh m nht, v c 3 v ny c cng quan im l phi nh ra Bc mi gii quyt tn gc chin tranh. M cuc chin tranh vo lnh th cng sn min Bc l mt quyt nh chin lc ngoi tm tay v c tm vi ca nhng v lnh o ca chng ta cho d cc v ang nm quyn lnh o. Qun lc Vit Nam Cng Ha chng ta c Hoa K cung cp trang b cho mt kh nng phng th, m ch l phng th din a ch khng c kh
282

nng chng khng qun ca ch na. Vi hon cnh "tri tay" nh vy, quan nim nh ra Bc ch l mt chin lc khng tng, d rng quan nim ny khng phi l qu sm. Nhng d sao th nhng v Tng ca chng ta c mt quan nim chin lc nh vy cng l iu ng mng, v bc l mt trch nhim cao trong chin tranh gn gi qu hng. Khi bit mnh b loi ra khi Hi ng Qun i, Trung Tng Khnh gi v vn phng: Anh Hoa, anh tm xem ng i S M in thoi no v trnh ti ngay. Trung Tng ang u vy? Vng Tu. Vng. Ti thi hnh. Sau khi tm mi khng c, ti in thoi trnh Thiu Tng V th ng cho bit l Trung Tng Khnh va lin lc vi ng i S M ri. V theo Thiu Tng V bit th ng i S cho rng, ngi M khng can thip vo vn chnh tr ni b ca Vit Nam Cng Ha. iu ny c hiu l
283

Trung Tng Khnh khng cn li no thot. Vy l con ng lu vong m Trung Tng Khnh thit lp cho i Tng Khim "khnh thnh", k l Trung Tng Dng Vn Minh trong chc "i s lu ng", v by gi chnh ng l ngi l hnh n c trn con ng m chnh ng ch mun dnh ring cho nhng v Tng m ng xem nh k th. Ti ngh, Trung Tng Khnh khng ng rng, tn ng cng c trong danh sch nhng v mt thi l nn nhn quyn lc ca chnh ng! Xin m ngoc ghi li li thut ca anh V Vn Nghi, vo mt ti cui thng 11 nm 2003 ti thnh ph Houston. Anh l bn ti, v anh ng cho ti b tc vo n bn ln 4 ny. Anh V Vn Nghi, tt nghip kha 10 Trng V B Lin Qun Lt nm 1954. Cp bc sau cng (nm 1975) l Thiu T, binh chng Truyn Tin. Nm 1964, anh l i y Tiu on Ph Tiu on Truyn Tin/B Tng T Lnh. Anh c c vo chc v S Quan Truyn Tin/Ph Th Tng, vi nhim v chnh l cung cp mi dch v lin lc v tuyn khi thp tng theo Trung Tng Nguyn Khnh. Cng trong
284

ton Truyn Tin lu ng vi anh cn c i y L Vn Ha. Anh Nghi vi anh Ha, lun phin nhau trc i theo Trung Tng Khnh. Ngoi i y Nghi hoc i y Ha ty phin trc, trong ton Truyn Tin lu ng ny cn c mt Trung S v mt H S chuyn vin s dng my WM2. Gii thch ca Phm B Hoa: Ngy 1/11/1964, Trung Tng Khnh tn phong chnh ph Trn Vn Hng, sau l chnh ph Phan Huy Qut. Nh vy, Trung Tng Khnh khng cn ngi trong Ph Th Tng na, nhng theo li anh Nghi th Trung Tng Khnh vn s dng b phn Truyn Tin ca Ph Th Tng, v c quan ny c trang b my v tuyn WM2, loi my lin lc c vi tt c cc c quan hnh chnh cng nh tt c cc n v qun i trn ton quc. Do vy m anh Nghi thuc n v Truyn Tin/Ph Th Tng. iu ny cng c hiu l khi bn giao chc v Th Tng, Trung Tng Khnh vn gi nguyn ton truyn tin c bit v lu ng ny theo ng, nh l ton bit phi c bit. Ht phn gii thch. Ngy 19 thng 2 nm 1965, khi lc lng S on 25 B Binh do Thiu Tng Lm
285

Vn Pht iu ng xm nhp tin chim mt s c quan trng yu trong th Si Gn, th anh Nghi ang bn vic ngoi ph d l anh ang trong phin trc, v vy m anh khng kp i theo Trung Tng Khnh khi ng dng phi c C47 dnh ring cho ng thot khi Si Gn. Sau , ton Truyn Tin ca anh bn cnh Trung Tng Khnh bo tin cho anh hay, lc y Trung Tng Khnh n Vng Tu. V y l li ca cu Thiu T V Vn Nghi: ''Nghe nhn vin bo tin, ti vi dng xe Jeep vi bng s dn s chy ra Vng Tu. n ni, th phi c ct cnh i na ri nhng cha r i u. Ti quay v Si Gn. May qu, c tin t ton Truyn Tin lu ng cho bit l Trung Tng Khnh s n Bin Ha hp vi cc v Tng Lnh . Ti chy ln Bin Ha, lc y Trung Tng Khnh cha n. Thiu Tng K trng thy ti, ng ni: Gi ny m anh cn i theo ng Khnh lm g na. Ngng mt lc moi thm tr nh, anh Nghi ni tip:
286

Trung Tng Khnh n. Vo phng hp, nhng ti khng c v. Mt lc sau, anh cn v bc ra ni vi ti l Thiu Tng K (Nguyn Cao K) vi Thiu Tng Thi (Nguyn Chnh Thi) mun Trung Tng Khnh t chc lin, nhng Trung Tng Khnh khng ng v ng cho rng, v chic tu ca cng sn ch v kh n dc xm nhp Vit Nam Cng Ha b nh chm ti Rng R (tnh Khnh Ha, ngy 16/2/1965), ang l vn quan trng cn phi nghin cu c bin php thch ng vi tnh hnh. Sau , Trung Tng Khnh ra sn bay. Ln phi c. Ti i theo. Trung Tng Khnh ra lnh i y on, trng phi hnh on, bay ra Vng Tu (gii thch ca Phm B Hoa: t y, Trung Tng Khnh gi v vn phng bo ti tm ng i S Hoa K cho ng lin lc nh ti thut trn). Anh Nghi thut tip: Khong gia m, Trung Tng Khnh ra lnh tt c ln phi c, ct cnh ra Nha Trang. Trc khi p xung Nha Trang, ng bo ti gi cho ng ni chuyn vi ng T Lnh S on 25 B Binh
287

(dng nh l Thiu Tng L Lan). Ti lin lc c, nhng khi trao ng ni cho Trung Tng Khnh th u my bn kia khng ni na. Lc y phi c p phi trng Nha Trang. Trung Tng Khnh v ty tng xung phi c th b mt ton Khng Qun v trang bao vy. Trung Tng Khnh cha c phn ng g th Thng S Ngn trong phi hnh on, dng dc ni vi ton Khng Qun rng: y l chuyn ca nhng v Tng Lnh, my ch khng c hnh ng g vi Trung Tng (Khnh) c. Th l ton Khng Qun gii tn. Tht s th ti khng bit Thng S Ngn l ngi nh th no trong Khng Qun m li ni ca ng c ton qun nhn v trang ny nghe theo, nu khng th ti cng cha bit vic g xy ra na. Ngng mt lc, anh Nghi thut tip: Trung Tng Khnh bo ti lin lc vi Thiu Tng Nguyn Cao K ng ni chuyn. Ti lin lc c vi Thiu Tng K v xin ng ch ni chuyn vi Trung Tng Khnh, nhng khi ti trao ng ni cho Trung Tng Khnh th Thiu Tng K khng ni na. Ging
288

nh trng hp lin lc vi Thiu Tng L Lan (?). Nh vy c l l trung ng thng bo cho cc i n v ri, t ra cng l S on 25 B Binh ti Qung Ngi (gii thch ca Phm B Hoa: lc thnh lp, S on 25 B Binh n tr ti Qung Ngi, v sau di chuyn vo C Chi, Hu Ngha). Khong 2 gi sng (ngy 20/2/1965), Trung Tng Khnh ra lnh mi ngi ln phi c v ct cnh ln Lt. Cn c Khng Qun Nha Trang khng cho phi c ct cnh, nhng Trung Tng Khnh bo c ct cnh, v phi c ri khi ng bng an ton. i y on, trng phi c bo co c hai chic khu trc AD6 ct cnh t Si Gn ra, c th l h ui theo chic phi c ny. Trung Tng Khnh bo tt n v bay thp, i hng i Hong Kong. Nhng vi pht sau , Trung Tng Khnh bo quay li v bay ln Lt, ng p Lin Khng m p sn bay Cam Ly (gii thch ca Phm B Hoa: Cam Ly l phi trng nh, st ngoi thnh ph Lt). Phi c bay khng n, sn bay cng khng n, cng may l tri c trng nn p an ton. Ti gi my anh trong bit in em xe dodge ra n mt cch lng l. Trung Tng
289

Khnh cho i y on 20.000 ng nh khen thng anh iu khin phi c p an ton trong m ti, ri ng bo mi ngi ngh ngi. Ti hi anh Nghi: Theo anh th liu c gii chc no Lt bit Trung Tng Khnh n y khng? Ti chc l khng ai bit u. Khong 10 gi 30 tra, anh Truyn Tin gi ti dy v Trung Tng Khnh bo ti vo phng gp ng gp, v ng ra lnh: Anh (i y V Vn Nghi) tho cng in gi v Si Gn v ph bin ngay, ni l ti ng thoi v. ng thi yu cu cc n v o chnh hy tr v v tr. Ti xin anh dng li nu cu hi cho r: Anh c nh r l Trung Tng Khnh ni thoi v hay ni t chc? Anh Nghi lp li: Trung Tng Khnh ni thoi v. Lc y ti thy kh qu, v y l bn vn rt quan trng m ng bo ti vit ri gi lun. Ti trnh Trung Tng Khnh:
290

Xin Trung Tng vit v ti chuyn ngay. Anh vit l c ri. Li ca Trung Tng Khnh. D, ti vit ri trnh Trung Tng k. Khng cn. Vit xong anh chuyn i ngay. Vit xong ti gi v Truyn Tin Ph Th Tng v c bch vn lun. Ti yu cu ph bin ngay trn cc i pht thanh. Sau th Trung Tng Khnh tr v Si Gn. ng c yu cu B Tng T Lnh phi cho cc qun nhn phc v trc tip cnh ng lu nay, c chn n v phc v. V ti tr v chc v Tiu on Ph Tiu on Truyn Tin/Tng T Lnh. n y l ht phn tng thut ca cu Thiu T V Vn Nghi. Xin ng ngoc v tr li vi Hi ng Qun i. Li yu cu sau cng ca Trung Tng Khnh l xin Hi ng Qun i c ng gi chc i S Vit Nam Cng Ha ti Ty Ban Nha, Hi ng Qun i khng ng . Nhng theo li trnh ca Hi ng Qun
291

i, Quc Trng Phan Khc Su k Sc Lnh thng cp i Tng cho Trung Tng Nguyn Khnh. Phi chng y l hnh ng ca Hi ng Qun i an i i Tng Nguyn Khnh ln ng lu vong? Dng nh i Tng Khnh suy bng ta ra bng ngi khi ng xin chc i S, v bin php m ng loi tr i Tng Trn Thin Khim vi Trung Tng Dng Vn Minh l ng c i lm i S lu ng l xong. Mt chc v tng nh thng nhng tht ra l pht. Chc "i S lu ng" l mt chc v nghe rt ln v khng phi ch lm i S ti mt quc gia m l nhiu quc gia, ch ti mt iu l khng c ta i s, khng xe khng nh, cng khng ty tng hay cn v, bi chc v ny ch dnh cho nhng v Tng sa c tht th! Cng v vy m bo ch thng na a na tht khi v von cu: "c lm vua, thua lm i s". Trong na nm qua (1964) s tht l nh vy, nhng s tht ny h thp vai tr v trch nhim ca nhng v i S Vit Nam Cng Ha trn chnh trng quc t, v lm au lng nhng ai hng quan tm n Quc Gia Dn Tc!
292

Ngy 25 thng 2 nm 1965, i Tng Nguyn Khnh ri Vit Nam t i lm "i s lu ng" u . Trc khi ln phi c, i Tng Khnh th hin lng yu nc thng dn ca ng bng cch ht nm t cho vo ci ti nh m ng gi l "nm t qu hng" mang theo trn ng "nhm chc i s". n y xem nh xong mn bi hi kch ca mt ngh s trnh din. Nhng kh ni, nu nh ngh s ti th ch nhng khn gi thit hi v tin bc, v cng sc, v thi gian, cn trng hp i Tng Khnh trong 4 chc v lnh o cao nht vi nhng quyn uy tt nh ca t nc Vit Nam: Quc Trng + Th Tng + Tng Trng Quc Phng + Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha, ng gy tn hi tinh thn, tn hi nn np k cng ca qun i, tn hi uy tn quc gia trn chnh trng quc t, k c k th t quc gia pha bc v tuyn 17! Theo ti, gi m i Tng Nguyn Khnh gi nhng chc v lnh o qun i, iu binh khin tng chin trng th thch hp vi ng hn l nm gi chc v lnh o quc gia. Tht ra, i Tng Khnh c phong cch v ci uy ca v Tng xng pha trn mc. Trong cch nhn no sau
293

khi qua mt bn v kha cnh chnh tr v nhng g thuc v ring t, i Tng Nguyn Khnh, i Tng Cao Vn Vin, v c i Tng Cao Tr, mi v c cch ring ca mnh trong ngh thut lnh o chin tranh, v c ba v u l Tng Lnh rt xng hp trong vai tr lnh o v ch huy qun i trong chin tranh bo v t quc. Tic thay, ch hn mt nm cm th quyn trong tay, i Tng Khnh lm ri lon nn np sinh hot chnh tr ln k cng qun i. Phi cng nhn i Tng Khnh lm c nhiu vic, nhng ci ct li ca vai tr lnh o l em li s on kt mi thnh phn trong x hi thnh mt khi ton dn mt lng gn gi qu hng, th kt qu ngc li. Liu chng ta c nn qui mt phn trch nhim tinh thn cho i Tng Trn Thin Khim khi a i Tng Nguyn Khnh t T Lnh Qun on I ln n chc v lnh o quc gia hay khng, cho du s tip tay l v tnh to mi trng v c hi cho i Tng Khnh thc hin tham vng chnh tr? Nhng ngh cho cng, i Tng Khim b i Tng Khnh bc i n
294

mc hn th ri, khng nn nng ln tinh thn ng thm na. Xin ni thm l cui nm 1965, ti nhn c bc th di 8 trang vit tay ca B Trn Thin Khim, 8 trang nhng khng c ngha l bc th di v ch vit ca B rt to rt d c. C on B cho bit, d i x khng tt vi gia nh B, nhng i Tng Khnh cng vi Trung Tng Cao Tr, ( t nn trc thng trong cuc hnh qun vt bin nm 1970) n Washington D.C. sng trong gia nh B hng thng tri d B khng mi, khi B vit cu: "khch khng mi m vn c n c ". n y ti xin m ngoc thut li cu chuyn lin quan m ti trao i vi cu i Tng Trn Thin Khim trong cuc in m ti 21 thng 10 nm 2003. Sau khi ng hi ti nhng chi tit trong cuc o chnh ny, ti lin hi li ng: (trong cu chuyn, cu i Tng Khim xng l anh T v ng gi ti l ch, ti th xng em) Tha anh T, em xin hi anh T trong v Thiu Tng Pht o chnh ngy 19 thng 2 nm 1965, theo li Trung T L
295

Hong Thao ni vi em l c Trung T Phm Ngc Tho t ta i s Vit Nam Cng Ha ti Hoa K v tham gia, d tr khi thnh cng th anh T v cm quyn. iu c ng khng anh T? Tri i! By gi ch hi Anh mi bit l ti sao lc my anh nh bo M nht l t Washington Post theo phng vn Anh. H hi Anh bit g v cuc o chnh ? Anh tr li l Anh khng bit g ht, v ang ch tin tc t Vit Nam. Cn ci v ng Tho v Vit Nam l do ng Khnh (Trung Tng Nguyn Khnh) gi cng in gi ng Tho v gp . Anh c nghe ni l khi ng Tho v ti phi trng Tn Sn Nht, c ngi no cho bit l ng Khnh phi ngi chn bt ng Tho em i git, nn ngi gip ng Tho chy trn lun. V sau, b nhm no bt c v git cht. Vy th anh L Hong Thao khng ng. Xin ng ngoc, tr li B Tng T Lnh.

296

Hi ng Qun i c Trung Tng Trn Vn Minh gi chc Quyn Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha. (Trung Tng Minh ni y khng phi Trung Tng Trn vn Minh sau ny l T Lnh Khng Qun). Chc v ng u qun i hn 600 ngn qun, mt ln na khng c ai bn giao cho ngi nhn chc. Khng quc k, khng qun k, khng v no ch ta, cng khng s quan no tham d, ch mi Trung Tng Minh v vi s quan thn cn vo nhn vic mt cch lng l! B Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha m "xung gi" n mc thm thng nh vy ! Thm thng n mc khng bng bui bn giao chc v Trung i Trng b binh khi ti tt nghip Trng S Quan Tr B Th c na, v d sao cng c Trung y i i Trng ca ti -Trung y Nguyn Vn Tho- ch ta giao nhn ng hong, c bt tay chc mng thn mt, v cng nng chn nc tr bn bi chui ti khu vc hnh qun trong vng ho lnh thuc Qun Tam Bnh tnh Vnh Long vo thng tun thng 2 nm 1955. y l ln th t thay i chc v ng u qun i m khng c bn giao. Ln th nht ngay sau ngy lt Tng Thng Ng
297

nh Dim thnh cng, Trung Tng Trn Vn n nhn chc ngy 2 thng 11 nm 1963, lc y i Tng L Vn T nm qun y vin. Ln th nh, Trung Tng Trn Thin Khim nhn chc ngy 30 thng 1 nm 1964, lc y Trung Tng Trn Vn n b bt. Ln th ba, Trung Tng Nguyn Khnh nhn chc ngy 7 thng 10 nm 1964, lc by gi i Tng Trn Thin Khim va ri Vit Nam lu vong. Trung Tng Minh khng thay i t chc cng nh nhn vin vn phng, ngoi tr ng L Vn Phng v B Th ca ng. Rt c th v chc v ca ng c ch "Quyn" ng trc c ngha l "tm thi", nn ng khng thay i g c, v ng cng khng h thm bt c mt n v no, thm ch ngay c cc Phng ca B Tng T Lnh cng khng c ng gh mt vo na. Nhng ti vn phng, Trung Tng Minh gii quyt cng vic tng i nhanh chng v dt khot. Phi cng nhn l ng x s vi tt c qun nhn vin chc rt lch s. Khng bao gi ng gi anh ny anh kia, m bao gi ng cng dng ting "vous" (ting Php) bt lun trc mt ng l anh ty phi hay v s quan.
298

Ti khng r thi oanh lit ca Trung Tng Minh ra sao, nhng trong chc v Quyn Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha, ng khng khc v cng chc sp v hu bao nhiu, c nh "sng vc i ti vc v" u n nh vy trong my thng ngi trong phng rng ln chnh gia tng lu 2 ta nh chnh ca tri Trn Hng o. Bn phi bn giy ca ng l nhng ca kin nhn xung v nh trng rng ln uy nghi, vi ct c cao vi vi m trn nh l l quc k nn vng ba sc tung bay trong gi. Cng t y nhn bao qut l nhng dy nh 2 tng vi kin trc khang trang mang dng vp phng Ty, dng lm cc phng s c quan trc thuc n hin di nhng tn cy nhiu bng mt, t im thm nhng nt chm ph cho bn doanh c quan cao nht ca qun i: "B Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha". Mt c quan c n 2.000 qun nhn vin chc, trong s c rt nhiu Tng Lnh v s quan cao cp. Chnh ni y, nhng vn chin lc chin thut c cc phng s c quan nghin cu, son tho, ban hnh v t chc, trang b, hun luyn, nui dng, v iu khin hnh qun
299

chng tr qun cng sn xm lng Vit Nam Cng Ha trong mc tiu chin lc bnh trng ch ngha cng sn trn ton th gii ni chung, v Vit Nam Cng Ha trong bi cnh mt ng Nam cng sn ni ring. Nhng khng bit l Trung Tng Minh c khi no ng bn ca s nhn bao qut khun vin tri Trn Hng o ny, m thy r trch nhim ca ngi c t cch v quyn uy ngi vo chic gh Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha hay khng? Chc v Quyn Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha ca Trung Tng Trn Vn Minh, ko di n mt ngy tnh ra ch c gn 4 thng .

**********

300

- nmQun i Lnh o Quc Gia ngy 19 thng 6 nm 1965 *****

T ngy ln cm quyn, gn nh chng my khi gia Quc Trng Phan Khc Su vi Th Tng Phan Huy Qut ng quan im v chnh sch quc gia. Khng bit trc kia gia hai v c iu g bt ha nhau hay khng, m trong giai on hai v l ngi lnh o cao nht nc, ang gnh vc trch nhim qun tr quc gia trong thi chin, nhng c v nh ang quay lng vo nhau. Tht l ng bun! Bc s Phan Huy Qut nhn chc Th Tng ngy 16 thng 2 nm 1965. Hn mt tun sau , i Tng Nguyn Khnh ri Vit Nam (25/2/1965) lu vong. Vo nhng ngy u trung tun thng 6 nm 1965, Th Tng Phan Huy Qut gi n Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Tng Trng Quc Phng, mt vn th quay roneo di 2 trang giy dy, kh 21x33 phn ty, c ng
301

du ca Th Tng. Vn th ny c thng bo Trung Tng Trn Vn Minh, Quyn Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha, v ti c n. Lc y ti l Thiu T, Trng Phng Qun S V/Nha ng L B Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Xin c nhc li rng, sau cuc Chnh L ngy 30 thng 1 nm 1964, Trung Tng Nguyn Khnh trong chc v Ch Tch Hi ng Qun Nhn Cch Mng, hnh s chc nng Quc Trng, ban hnh Sc Lnh vo u thng 4 nm 1964, h thng ha t chc qun i di danh xng Qun Lc Vit Nam Cng Ha, bao gm: Hi Qun, Lc Qun, Khng Qun, v a Phng Qun Ngha Qun. Trong khi , B Tng Tham Mu tr thnh B Tng T Lnh, v vn phng Tng Tham Mu Trng cng bin ci li thnh Nha ng L B Tng T Lnh gm: Phng Qun S V m ti l Trng Phng. Phng Dn S V do Thiu T Hong Ngc Tiu -tc nh th Cao Tiu- Trng Phng. V Phng Bo Ch do Thiu T Tm lm Trng Phng. Vi t chc v phng thc iu hnh ca Nha ng L, hu nh tt c Vn Th ca cc Phng S B Tng T Lnh
302

u n Phng Qun S V trnh vo Trung Tng Tng T Lnh. V t chc Nha ng L, ti ngh rng, trong qun i v ngay c trong phm vi B Tng T Lnh, rt t s quan bit n, v y l mt t chc rt xa l vi nhng s quan tham mu hiu bit v t chc trong qun i. Xin tr li Vn Th ca Th Tng Phan Huy Qut. Ni dung ni ln s bt ng quan im gia Th Tng vi Quc Trng v vn thay i nhn s cp B trong chnh ph. Vn cha kt thc, bng dng Quc Trng cho bit l ng t chc. Nh vy, chnh ph cng phi t chc theo. Sau cng, Th Tng Qut yu cu Hi ng Qun i, hy nhn danh qun i m nhn lnh trch nhim lnh o quc gia trong giai on cc k kh khn hin nay. Xin ni thm l ngay sau cuc Chnh L, t chc i din qun i vn s dng danh xng l Hi ng Qun Nhn Cch Mng nh trc . n thng 11 nm 1964 th t chc ny ci danh l Hi ng Qun i. Do vn th , Hi ng Qun i hp lin tc trong cn c Khng Qun, v kt qu l Hi ng ng nhn li yu cu ca Th
303

Tng Phan Huy Qut. thc hin trch nhim lnh o quc gia, Hi ng quyt nh thnh lp mt t chc vi danh xng y Ban Lnh o Quc Gia lnh o theo nguyn tc y Ban quyt nh, nhng thnh vin thi hnh. Thnh vin y Ban Lnh o Quc Gia trn cn bn theo chc v ng nhim trong qun i l 11 v, gm: Ch Tch. Tng Th K. Th Tng. Tng Trng Quc Phng. Tng Tham Mu Trng. T Lnh Hi Qun. T Lnh Khng Qun. T Lnh Qun on I, T Lnh Qun on II, T Lnh Qun on III, v T Lnh Qun on IV. Sau cuc tham kho bu chn, kt qu cc chc v nh sau: Ch Tch: Trung Tng Nguyn Vn Thiu. Tng Th k: Trung Tng Phm Xun Chiu. Ch Tch y Ban Hnh Php Trung ng, tc Th Tng: Thiu Tng Nguyn Cao K. Thiu Tng K cn kim nhim chc v T Lnh Khng Qun. Tng y Vin Chin Tranh tc Tng Trng Quc Phng: Thiu Tng Nguyn Hu C. Thiu Tng C cn kim nhim
304

chc v Tng Tham Mu Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Cc thnh vin: c Trn Vn Chn, T Lnh Hi Qun. Thiu Tng Nguyn Chnh Thi, T Lnh Qun on I. Thiu Tng Vnh Lc, T Lnh Qun on II. Thiu Tng Cao Vn Vin, T Lnh Qun on III. Thiu Tng ng Vn Quang, T lnh Qun on IV. Th Tng Nguyn Cao K gi ni cc ca ng l ni cc chin tranh. Trong ni cc chin tranh ca ng c mt B mi thnh lp, l B Xy Dng Nng Thn, v Thiu Tng Nguyn c Thng c c gi chc Tng Trng. B ny p ng nhu cu bnh nh nng thn trong chin lc tch dn ra khi s kim sot ca cng sn. Nh li sau cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963, chnh ph Nguyn Ngc Th rt lng tng vi chnh sch p Chin Lc thi Tng Thng Ng nh Dim li. Vi chnh ph ca Th Tng Nguyn Cao K, chnh sch p Chin Lc c pht trin n mc c mt B ph trch, v Thiu Tng Nguyn c Thng c nh gi l mt Tng Lnh c kh nng, nhit tm, cng quyt, c xem l
305

trong sch, lnh o B ny (v nhng on Cn B Xy Dng Nng Thn ln lt ra i t k hoch ca Thiu Tng Thng). y Ban Lnh o Quc Gia theo thnh phn ni trn l 11 v, nhng v Tng Trng Quc Phng kim Tng Tham Mu Trng, nn thc t l 10 thnh vin. y Ban Lnh o Quc Gia chn ngy 19 thng 6 nm 1965 ra mt tn chnh ph, vi danh xng y Ban Hnh Php Trung ng. cng l ngy nh du Qun i nhn trch nhim lnh o quc gia. Cng v vy m ngy 19 thng 6 c y Ban Lnh o Quc Gia chn lm Ngy Qun Lc. Cn Quc Khnh vn gi ngy 1 thng 11 hng nm. Sau khi bn giao chc v T Lnh Qun on II xong, Thiu Tng Nguyn Hu C in thoi cho ti: Anh Hoa, anh li ph t cho anh Ti nghe. Vng. Cm n Thiu Tng.

306

Anh ph trch v h s cng vn ca B Tng Tham Mu, anh Ti (Thiu T Nguyn Hu Ti) s l chnh vn phng v c nhng cng tc c bit. By gi anh chun b l bn giao gia Trung Tng Minh vi ti vo ngy 15 thng 7 (nm 1965). Anh trnh Trung Tng Minh ri in thoi cho ti bit ngay. Ti ngh l Thiu Tng nn ni chuyn trc tip vi Trung Tng Minh tho lun nhanh hn, tha Thiu Tng. Anh trnh vi Trung Tng Minh l c ri. Vng. Ti trnh Trung Tng Minh v s trnh li Thiu Tng sau. Ti vo trnh cho chnh vn phng l Trung T Trn Vn Quin (khng phi ti vit sai u m tn ca ng l nh vy ), Trung T Quin bo ti vo trnh trc tip vi Trung Tng Minh. Ti thi hnh: Tha Trung Tng, Thiu Tng C t Pleiku in thoi v bo ti trnh Trung Tng l ngy bn giao chc v Tng
307

T Lnh s t chc vo ngy 15 thng 7, tha Trung Tng. Xin gii thch. B Tng Tham Mu do Trung Tng Khnh ci danh thnh B Tng T Lnh, khi y Ban Lnh o Quc Gia hnh thnh th y Ban quyt nh s dng li danh xng B Tng Tham Mu, trong lc giao thi ny Thiu Tng C gi l B Tng Tham Mu nhng Trung Tng Minh vn gi B Tng T Lnh. Vous c ni vi ng C l ngy no cng c. Hm ti mc qun phc i l. Vng. Ti s trnh li Thiu Tng C nh vy. Trung Tng Trn Vn Minh (khng phi l Trung Tng Trn Vn Minh m sau ny l T Lnh Khng Qun, cng khng phi l Trung Tng Nguyn Vn Minh, T Lnh Bit Khu Th ), thng dng ting ch vous (Php ng) khi tip chuyn hay khi ra lnh, li ca ng chm ri, t tn, r rng, chng my khi ti thy ng ni gin. Ti in thoi ln Pleiku:
308

Tha Thiu Tng, Trung Tng Minh ng ngy bn giao 15 thng 7, v bui l hm Trung Tng Minh mc qun phc i l 4 ti. Khng c. Anh trnh vi Trung Tng Minh l ti mc qun phc tc chin. Mnh ang trong tnh trng chin tranh m. Ti vo trnh Trung T Quin, ng vn bo ti vo trnh Trung Tng Minh. Tha Trung Tng, Thiu Tng C s mc qun phc tc chin v Thiu Tng C xin Trung Tng cng mc nh vy. Vous ni vi Thiu Tng C mc g th ty ng y. Cn ti, ti s mc 4 ti. Trnh qua trnh li, cui cng th hai v mc qun phc theo ring ca mnh. Mt v mc qun phc tc chin mu xanh l cy, mt v mc qun phc i l mu trng. Phi chng v Trung Tng Minh ang Quyn Tng T Lnh (ch quyn ng ngha vi tm thi), mt chc v m ng
309

tha bit l Hi ng Qun i dng ng tm thi trm vo ci khong trng trong khi tm ngi chnh thc, nn ng khng chp nhn nh hng ca v Tng no c? Cng c th v ng l v Tng thm nin, m ng khng sn lng chu s ngang hng vi v Tng cp nh m li t thm nin, cho d li yu cu ca Thiu Tng C khng c g l km trang trng? Ri nhng trc trc trong l bn giao ngy 15 thng 7 nm 1965 ti v nh trng B Tng T Lnh do Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Ch Tch y Ban Lnh o Quc Gia, ch ta. Theo l nghi qun cch, quan trng nht l lc trao qun k B Tng T Lnh theo tun t nh sau: Th qun k trao cho Trung Tng Trn Vn Minh. Trung Tng Minh trao cho Trung Tng Nguyn Vn Thiu, biu tng cho trch nhim v quyn hn Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha chm dt t gi pht ny. Trung Tng Thiu, vi t cch Tng T Lnh Ti Cao Qun Lc Vit Nam Cng Ha, ch ta bui l, sau khi dng dc
310

tuyn b trao trch nhim cho Thiu Tng Nguyn Hu C t gi pht ny, l ng trao qun k cho Thiu Tng C, biu tng trch nhim v quyn hn ca v Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha bt u t gi pht ny. Thiu Tng C vi qun k trong tay, ng tuyn b nhn trch nhim trc v Tng T Lnh Ti Cao v ha s hon thnh trch nhim, ri trao qun k li th qun k. Nhng ci trc trc rt l k cc li xy ra, v Trung Tng Minh khng chu nhn qun k t tay ca qun nhn th qun k, cho nn qun nhn th qun k phi ngp ngng mt lc ri bc n trao thng cho Trung Tng Thiu. S kin ny lm Trung Tng Thiu phi mt vi chc giy ng ngng mi a tay nhn. Li thm vi chc giy ng ngng na trc khi ng tuyn b trao qun k cho Thiu Tng C. R rng l Trung Tng Minh khng tn trng l nghi qun cch, d rng ng l v Tng rt thm nin m li xut thn t trng s quan ca qun i Php. Quc k biu tng mt quc gia, qun k biu tng mt n v. Trong tt c qun k th qun k B Tng T Lnh l cao nht v l biu
311

tng ca mt qun i, nhng hm nay -ngy 15 thng 7 nm 1965- qun k B Tng T Lnh c bn giao nh vy ! L mt qun nhn, ti cm nhn mt ni bun! Giao nhn xong, B Tng T Lnh tr li vi danh xng B Tng Tham Mu Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Gii tn Nha ng L v t chc li vn phng Tng Tham Mu Trng nh trc. Thiu T Nguyn Hu Ti gi chc Chnh vn phng, ti ph t cho anh. Nhn chc xong, ngoi cng tc bn giy v nhng ln i thm cc i n v, Thiu Tng C cho xy tm vch chn ngang cy n dng ca Trung Tm Hnh Qun, theo ng thng tng tng cha thng vo gia vn phng ng Tng Tham Mu Trng. Cng v cy n dng ny m khi Trung Tng Trn Thin Khim nhn chc Tng Trng Quc Phng kim Tng Tham Mu Trng vo ngy 31 thng 1 nm 1964, b Khim bo ti nh ngi treo ci knh soi mt tht ln dng hng v treo ln , nhm lm cho cy n dng nu ko di theo ng thng tng tng s ng vo tm king m khng vo bn
312

trong c. V vic th hai l Thiu Tng C cho di hai ngi m ca c Tng Thng Ng nh Dim v ng c vn Ng nh Nhu ra ngha trang Mc nh Chi, ni d tr h huyt ngy 5 thng 11 nm 1963 nhng khng thc hin c. Thiu Tng C cho rng, cy n dng v hai ngi m l nhng iu khng may cho B Tng Tham Mu trong thi gian qua. ng hay khng th sau mi r, nhng c iu l thm mt v Tng mang c lng tin v tng s, t vi, a l vo chc v cao nht ca qun i. Thiu Tng Nguyn Hu C kim nhim chc v Tng Tham Mu Trng ng 3 thng. Ngy 15 thng 10 nm 1965, Trung Tng Nguyn Vn Thiu li ch ta bui l Thiu Tng Nguyn Hu C bn giao chc v Tng Tham Mu Trng cho Thiu Tng Cao Vn Vin. Xin nhc li, Thiu Tng Vin sau khi bn giao chc v Tham Mu Trng Lin Qun, ln Bin Ha nhn chc T Lnh Qun on III. B T Lnh Qun on cng cc n v trc thuc, di chuyn t tri L Vn Duyt, Qun 3 Si Gn, ln n tr Bin Ha sau cuc Chnh L ngy 30
313

thng 1 nm 1964. Nay, Thiu Tng Vin tr li B Tng Tham Mu vi chc v cao hn trc. T sau cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963, chc v Tng Tham Mu Trng ln lt trong tay 6 v Nguyn Soi m trong 4 ln khng c bn giao, 1 ln bn giao khng ng l nghi qun cch. V ngy 15 thng 10 nm 1965 l ln bn giao th 6. L bn giao tuy mc trang trng khng t ng chc v ng u qun i, nhng giao nhn ng hong. Ln th nht, Trung Tng Trn Vn n nhn chc ngy 2 thng 11 nm 1963 sau khi Tng Thng Ng nh Dim b lt v b git cht. Ln th hai, Trung Tng Trn Thin Khim, nhn chc ngy 31 thng 1 nm 1964 sau khi Trung Tng Trn Vn n b bt. Ln th ba, Trung Tng Nguyn Khnh nhn chc ngy 8 thng 10 nm 1964 sau khi i Tng Trn Thin Khim lu vong ngy hm trc (7/10/1964). Ln th t, Trung Tng Trn Vn Minh, nhn chc ngy 26 thng 2 nm 1965 sau khi i Tng Nguyn Khnh lu vong ngy hm trc (25/2/1965). Ln th nm (15/7/1965), Trung Tng Minh bn giao cho Thiu Tng Nguyn Hu C
314

khng ng l nghi qun cch. V ln th su l ngy 15 thng 10 nm 1965 ny, bn giao gia Thiu Tng Nguyn Hu C vi Thiu Tng Cao Vn Vin, ng l nghi qun cch. Cha trn 2 nm m thay i 5 v Tng Tham Mu Trng, v Thiu Tng Cao Vn Vin l v Tng Tham Mu Trng th 6. Nu em thi gian chia u th mi v ch ngi gh Tng Tham Mu Trng c bn thng ri, th hi lm sao xy dng c chin lc chin thut thch ng vi mi bin chuyn ca tnh hnh qun i nm quyn ch ng trn chin trng, trong khi tnh hnh qun s ngy cng m mu vi nhng trn nh cp Trung on, S on. T ngy qun b chin Hoa K v i Hn trc tip tham chin, mt s S on ca Qun Lc Vit Nam Cng Ha chng ta gn nh tp trung vo nhng cuc hnh qun ym tr bnh nh nng thn chung quanh cc thnh ph th trn, ngoi tr lc lng ca Qun on IV vng ng bng Cu Long l vn trong th ch ng, v vng ny ch c cn c ca S on 9 B Binh Hoa K M Tho, v S on ny ch gii hn hot ng b bc sng Tin (hay Tin Giang) thi.
315

Nu c ci tranh ginh nh th ny hoi th bt c v Tng v T no c tnh liu mng hay bc ng, cng c th ln cm quyn chi mi ngi my thng nu c vi n v ng h. ri khi b y ra khi chic gh lnh o cng cn hi vng vt vt ci chc i S ti ch hoc i S lu ng ch c thua thit g u. S thua thit l nhng ai tha thit vi t quc dn tc, v hn na triu qun nhn di c l thua thit nht, v ngy m H mit mi vi chin trn ngn chn qun cng sn xm lng, trong khi trung ng th thng xuyn trong tnh trng ri ren do ginh git! Nhn bn giao xong, Thiu Tng Cao Vn Vin cho dn sang vn phng mi va xy dng xong, v kin trc ny do Trung Tng Khnh cho khi cng t thng cui nm 1964. Thiu Tng Vin c quyt nh dn ngay trong ngy bn giao, mt phn cng v Thiu Tng Nguyn Hu C khng chu di vn phng ca ng sang B Quc Phng. y cng l mt hnh ng k cc ca Thiu Tng C. ng c hai chc v m c hai chc v u thuc loi nht nh i vi qun i, v sau khi bn giao cho Thiu Tng Vin chc v Tng Tham Mu Trng, ng cn li chc Tng
316

Trng Quc Phng ch c phi ngi chi xi nc u m ng li tranh ch ngi ca ng Tng Tham Mu Trng mi nhn chc do chnh ng bn giao. iu k cc ny dn n s ci c gia hai phu nhn ca hai v Tng. Tuy cha phi l ln chuyn, nhng cng l thnh tch chng ng khuyn khch cht no trong ng lnh o! Ti, vi chc v ph t chnh vn phng khi Thiu Tng C l Tng Tham Mu Trng, ti chun b bn giao cho Thiu T Vnh Thi v ti ph trch ton b h s vn phng, cn Thiu T Thi l chnh vn phng T Lnh Qun on III, theo Thiu Tng Vin v B Tng Tham Mu. Trong lc chng ti giao nhn tng thnh phn h s nht l h s xp vo loi mt v ti mt m ti gi trong t st ngay sau lng ti, Thiu Tng Cao Vn Vin bc vo: Ch Hoa khng bn giao g ht. Ti c ch vo chc v chnh vn phng. Cn ch Thi s nhn nhim v khc. Tht ra th hai ngy trc , b Cao Vn Vin c in thoi ti:
317

Ch Hoa, Thiu Tng c ch lm chnh vn phng nghe. Cn anh Vnh Thi th sao Ch? Em ngi s mch lng vi anh y. Ch khng lo. Thiu Tng ni ch Thi thuyn chuyn sang B Quc Phng. Vy th em nhn, v cm n Ch. Sau , Thiu T Vnh Thi c c vo chc v Ty Vin Qun S ti ta i s Vit Nam Cng Ha i Hn Dn Quc. Thiu T Vnh Thi, nm 1960 ang dy ti Trng Sinh Ng Qun Qun i. Sau ngy 11 thng 11 nm 1960, thuyn chuyn sang L on Nhy D, gi chc chnh vn phng T Lnh m lc i T Vin va nhn chc T Lnh L on Nhy D. Ln lt theo Thiu Tng Vin v vn phng Tham Mu Trng Lin Qun, ri ln Qun on III. V gn b nh vy m ti rt thn trng khng dm nhn li khi Thiu Tng Vin in thoi cho ti trc khi b Vin gii thch. Anh Thi cng l ngi thng n Vin i Hc nhn gim bi hc em v cho Thiu Tng Vin, ang l
318

sinh vin ca i Hc Vn Khoa. Ti ngh, vic Thiu Tng Vin c ti vo chc v chnh vn phng, rt c th l do ti quen vic ni y, cng c th l ng ngh n ngy 1 thng 11 nm 1963 khi ti nhn trch nhim a ng t phng tm gi ln ngi trong vn phng ti. Tht ra th lc by gi hnh ng ca ti ch nhm gip Thiu Tng Trn Thin Khim (cp bc n ngy 1/11/1963), trnh c iu kh x vi bn ca ng thi. Vy l ti vi i y Nguyn Hu C, trc y l chnh vn phng v ty vin ca i Tng Trn Thin Khim, nhng gia nm 1964 i y C thuyn chuyn sang Nhy D lm s quan ty vin cho Thiu Tng Cao Vn Vin. By gi, sau hn mt nm, hai chng ti rp li trong chc v chnh vn phng v ty vin ca Thiu Tng Tng Tham Mu Trng. Ngy 1 thng 11 nm 1965, Quc Khnh Vit Nam Cng Ha, Thiu Tng Cao Vn Vin c thng cp Trung Tng. Cng thng cp Trung Tng vi ng cn c nhiu v na, v trong s c Thiu
319

Tng Nguyn Hu C, Thiu Tng Nguyn Chnh Thi, Thiu Tng ng Vn Quang. Thng sau , ti c thng cp Trung T. Trung Tng Cao Vn Vin c vc dng cao ln, thng luyn tp Yoga, vi b qun phc nhy d, trng ng rt khe mnh. ng c dng v ca v Tng chin trng. Trung Tng Vin rt xng xo, thng n thm cc n v nht l cc n v n tr v hot ng Vng I Chin Thut v Vng II Chin Thut. T gia nm 1965 l thi gian bt u v dn dp c nhiu n v ng Minh -nht l Hoa K- ln lt qun vo Vit Nam. Trung Tng Vin thng c c thay mt Chnh Ph v nhn danh Tng Tham Mu Trng, c mt ti cc a im b cho n qun bn. n v u tin m Trung Tng Vin cho n k t sau ngy nhn chc Tng Tham Mu Trng, l Thy Qun Lc Chin Hoa K b ln Chu Lai, cn gi l vnh Dung Qut. Vy l Hoa K thc hin c mc tiu chin lc ca h, chin lc Domino m trong thc t l nhng cn c qun b
320

chin ca Hoa K tri di nh nhng mt xch ni lin nhau t i Hn xung Nht Bn, sang i Loan, Phi Lut Tn, n Vit Nam Cng Ha, v Thi Lan. Nhng cn c ny l nhng ni xut pht lc lng Hi Qun, Lc Qun, Khng Qun, c kh nng ngn chn chin tranh xm lc ca cng sn tn cng cc quc gia trong vng ng Nam v ng Bc Chu. Qun Lc Hoa K trong vng Thi Bnh Dng, c trang b nhiu loi v kh ti tn mi c s dng ln u tin trn chin trng Vit Nam. Thi Tng Thng Ng nh Dim, Hoa K n lc thuyt phc Tng Thng Dim, nhng b Tng Thng Dim khc t mt cch cng rn. Xin m ngoc ni n cuc phng vn ngy 18 thng 10 nm 2003, gia ng Hng Phc ca i Ting Ni Vit Nam Hi Ngoi t Washington DC, vi ng Bi Tn cu i T qun i cng sn t Paris. Khi ng Hng Phc yu cu ng Bi Tn cho mt quan im nh l so snh gia Tng Thng Ng nh Dim vi ng H Ch Minh. ng Bi Tn ni rng, theo quan im ca ng th ng Ng nh Dim (ng Bi Tn khng dng ch chc v Tng Thng) yu nc tht s v sau khi nhn chc Thng Th
321

B Li khong 4 thng th t chc v Ton Quyn Php t sa i Ha c 1884 t Trung K di quyn bo h ca Php nh Bc K. ng Dim thng minh hn ng H, o c hn ng H, trong sch hn ng H, ch ring ci quyt nh khng bng lng cho Hoa K s dng cng Cam Ranh, ng Dim ni rng nu mt mnh t vo tay Hoa K, sau ny khi c hip thng gia hai min Nam Bc th ng phi gii thch nh th no vi ng bo. Cu ny do V Ngc Nh thut li cho ng Bi Tn nghe sau ngy ch Vit Nam Cng Ha sp , v ng ta gp li Bi Tn ngay trong dinh c Lp. V Ngc Nh, l mt cn b tnh bo cao cp c lnh o cng sn Vit Nam ci vo Ph Tng Thng (Vit Nam Cng Ha) vi chc v c vn ca Tng Thng. Xin ng ngoc. Nhn l Ging Sinh 1965, Trung Tng Vin ch th ti t chc bui tip tn trng th ngay ti v nh trng trc ta nh chnh B Tng Tham Mu. Khch mi: Ngoi quc, gm: Cc v trong Ngoi Giao on, k c cc v Ty Vin qun s. Cc v T Lnh lc lng ng Minh ang c mt trn lnh th Vit Nam Cng Ha, cc n
322

v trng cng cc s quan tham mu trc thuc lc lng ny. Ni b, gm: Cc v trong Chnh Ph, trong Quc Hi. Tt c cc v Tng Lnh ang phc v ti th v ln cn, cc v Ch Huy Trng binh chng, Tng Cc Trng, Cc Trng, v cc s quan cao cp phc v ti B Tng Tham Mu Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Tng s gn 500 v. y l ln u tin cc cp ch huy lc lng ng Minh, gm: i Hn, Phi Lut Tn, Tn Ty Lan, c i Li, Thi Lan, v Hoa K, vi cc cp ch huy ca Qun Lc Vit Nam Cng Ha, c c hi tip xc tm hiu nhau v c nhn cng nh v kin thc qun s. Trung Tng Nguyn Vn Thiu v Thiu Tng Nguyn Cao K u c mt. Chng trnh tng qut vi li chc Ging Sinh ngn gn ca Trung Tng Cao Vn Vin, Tng Tham Mu Trng, ca Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Ch Tch y Ban Lnh o Quc Gia, v ca Thiu Tng Nguyn Cao K, Ch Tch y Ban Hnh Php Trung ng. Tip l chng trnh vn ngh vi nhng bi ht Ging Sinh bng ting Anh v ting Vit. Bui tip
323

tn din ra trong bu khng kh thn hu v trang trng. Trung Tng Nguyn Vn Thiu vi Thiu Tng Nguyn Cao K, l hai v lnh o cao nht ca t nc. Tri qua thi gian cm quyn, ti ngh l nhng ai quan tm n thi s quc gia quc t, d dng nhn thy rng: v chc v th Trung Tng Thiu cao hn nhng Thiu Tng K li c ng bo trong nc cng nh nhiu nhn vt quc t bit n nhiu hn. Trung Tng Thiu th trm ngm, su sc, ch xut hin khi cn thit. Thiu Tng K thng tuyn b iu ny iu khc, i khi ng tuyn b ty hng m khng cn bit iu c thc hin c hay khng. Ni cch khc, Thiu Tng K khng c ci su sc trong a v chnh tr ca ng, nhng trong mt chng mc no , ng li l nhn vt c v thch ng vi vai tr ca ng, vai tr mt Th Tng c c tnh bc ng trong giai on chin tranh lc y. Phi chng l chnh sch ca Hoa K? Nhn chung th Trung Tng Thiu vi Thiu Tng K, khng hp nhau t bn cht c nhn, nhng li l mt cp lnh o t nc! Tht ra trong thut lnh o, trong hng lnh o rt cn nhng quan
324

im tri ngc, nhng l tri ngc trong tinh thn thc y pht trin quc gia ch khng phi tri ngc trong mc ch ph nhau do tinh thn c nhn hay phe nhm. Vy, qu v qu bn nhn Trung Tng Nguyn Vn Thiu vi Thiu Tng Nguyn Cao K nh th no? Xin hiu l nhn li rt ra bi hc kinh nghim cho mai sau, ch khng phi nhn li ch trch c nhn, thm ch l kt n. D lun trong gii chnh tr cng nh trn bo ch quc ni quc t, khi ni n nhng v lnh o quc gia ca chng ta thng nhc n b ba gm Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Thiu Tng Nguyn Cao K, v Trung Tng Nguyn Hu C, tc Quc Trng + Th Tng + Tng Trng Quc Phng. Theo ti, con ngi ca Trung Tng C khng c nt no hp vi Thiu Tng K, cng khng trm ngm nh Trung Tng Thiu. ng khng c tnh xc ni nhng cng khng su sc, ng rt hng say trong trch nhim lnh o Quc Phng, nhng dng nh kin thc tng qut cng nh kin thc qun s c nhng gii hn, nn khng c g c bit cng v ca ng trong ni cc chin tranh. Ti ngh, nhng cng vic c tnh cch iu
325

hnh ca B Quc Phng cng nh B Tng Tham Mu, thch hp vi ng hn l nhng vn chin lc chin thut. V cp hiu s quan m Tng Thng Ng nh Dim qui nh t u nm 1956 (hay 1957?), thay th cp hiu ca Php (m qun i quc Gia Vit Nam p dng khi mi thnh lp) l cp U biu tng bng bng mai vng v cp T l bng mai trng trn c o hoc trn m li trai. Nhng v k thut ca cc nh sn xut cha hon ho nn mu sc khng chnh xc gia trng vi vng, nht l thi gian s dng cng lu th mu sc cng d gy lm ln. Chng hn nh mt i y vi cp hiu 3 bng mai vng vi mt Thiu T cp hiu mt bng mai trng i ngc chiu nhau, nhng v mu sc trn bng mai vng phai m nn ng Thiu T tng lm ng i y i ngc chiu l i T, bn a tay cho cho du c thc mc khng bit c phi i T hay khng v trng tr qu. V vy m Trung Tng Nguyn Hu C quyt nh cp hiu ca s quan cp T c gn thm mt vch ngang pha di bng mai trng d phn bit gia cp U vi cp T. Th nhng, lc by gi c d lun cho rng, Trung Tng C c cc nh sn
326

xut cc loi huy hiu cp hiu qun i, lo lt mt khon tin ng a ra quyt nh nh vy, v tt c s quan cp T u phi mua cp hiu mi theo mu , v d nhin l cc nh sn xut thu c khon tin li ln. ng hay sai th ti khng r, nhng c iu chc chn l qui nh ny gip cho s d nhn gia cp y vi cp T. Ti ngh, y l mt quyt nh ng. Nhn v cp hiu ny xin ni thm v nhiu loi huy chng c thit lp trong thi gian Trung Tng Nguyn Khnh cm quyn, trong mc ch to iu kin thun li cho cc s quan tham mu v s quan chuyn mn, c tng thng thch hp v nhiu huy chng hn eo trn ngc o trong nhng l hi, nhng ln n tip cc phi on qun s ngoi quc, hoc du hc du hnh ngoi quc. Trung Tng Khnh c sng kin ny l v c mt v Tng (dng nh l Thiu Tng Nguyn c Thng) khi xut ngoi, trn ngc o ch c 3 huy chng cung trng tht l n ci v lm cho v Tng c v yu i mc d ng c vc dng cao ln v khe mnh. V cch gii quyt cng vn ti vn phng, i Tng Trn Thin Khim vi i
327

Tng Cao Vn Vin c cng thn trng nh nhau, nhng i Tng Vin c phn nhanh hn. i Tng Nguyn Khnh cng nhanh nhng mc thn trng khng bng hai v Tng ni trn. Trung Tng Trn Vn Minh th ch lm vic cho ht gi. Trung Tng Nguyn Hu C th thn trng qu ng nn c phn chm chp. Xng xo i thm cc n v ti mt trn hoc cc n v ang cng tc c bit, i Tng Vin v i Tng Khnh nh nhau, Trung Tng C cng gn nh vy, i Tng Khim th thnh thong, cn Trung Tng Minh th khng c g so snh. i Tng Khnh, trong hn mt nm cm th quyn trong tay, l thi gian nhiu xo trn chnh tr, th nhng ng dnh th gi n vi nhiu n v, l iu ghi nhn tt. ng l v Tng T Lnh duy nht cho mang theo cng vn ng lm vic trn phi c trong khi i thm n v, nhng ng cng l v Tng T Lnh k cc nht khi bt ng quan im vi ng i S Hoa K th t di vn phng lm vic cch xa B Tng T Lnh hng trm cy s (t thng 6 nm 1965, B Tng T lnh mi tr li danh xng B Tng Tham Mu).

328

V mi lin h tnh cm trong cng tc, Trung Tng Vin nghing v Thiu Tng K hn l Trung Tng Thiu, d rng Trung Tng Thiu chc v cao hn Thiu Tng K. Phi nhn rng, Thiu Tng K tuy c tnh xc ni nhng dm ni dm lm, d l lm c ln lm khng c, nhng c s ng h ca s ng chin hu v ng bo, nhng nhng nh hot ng chnh tr th khng ng h ng. Lc lng c kh nng trc tip tham gia o chnh l Nhy D v Thy Qun Lc Chin th ng v pha Thiu Tng Khang v Trung Tng Vin, nn Thiu Tng K c th ng vng hn nhng Th Tng trc ng. Trong nhng lc ni chuyn vi ti v s quan ty vin, Trung Tng Vin thng t ra ca ngi Thiu Tng K v khng h nhc n Trung Tng Thiu d Trung Tng Thiu ang l Quc Trng. Trung Tng Vin cho rng, trong s nhng khun mt hin nay (nm 1965-1966) th Thiu Tng K l ngi thch hp hn ht. Trong nm 1965 v u nm 1966, sinh hot trung ng tng i yn ng, tuy phn ln trong gii chnh tr lo thnh cng nh gii thn ho nhn s t ra khng ng
329

h Thiu Tng K. Ti cn c vo nhng bo co mt ca Tng Nha Cnh St thng bo cho Tng Tham Mu Trng m ghi nhn nh vy. Trong h thng iu hnh thng thng, chng c qui nh no buc Cnh St phi thng bo nhng tin tc v cc hot ng chnh tr cho B Tng Tham Mu c, nhng c th l do mi lin h mt thit gia Thiu Tng Nguyn Cao K -Th Tng- vi Trung Tng Cao Vn Vin -Tng Tham Mu Trng- m hu thun ca Trung Tng Vin l lc lng Nhy D v Thy Qun Lc Chin chng o chnh, nn Tng Gim c Cnh St -rt c Thiu Tng K tin cy- mi c nhng thng bo nh vy. Ngay sau ngy Thiu Tng Vin (hai tun sau ng mi thng cp Trung Tng) nhn chc Tng Tham Mu Trng, i T Ng Quang Trng -dng nh lc by gi ng l T lnh Ph Nhy D- n vn phng ti, ng ni: Anh Hoa, kp thi i ph vi nhng bin ng qun s v pha ni b, bt c l gi no trong ngy nu nh anh thy c iu g nghi ng v mt cuc o chnh hay tng t nh vy, th anh bo tin cho ti ngay, v lc no ti cng c
330

mt n v tc trc ti cn c Hong Hoa Thm (tn doanh tri ca L on Nhy D, khi ng t By Hin, trn ng Si Gn-Ty Ninh) Khi ti b tc on ngn ny th cu Trung Tng Ng Quang Trng t trn. Xin cm nn hng tng nh n ng, mt Tng Lnh khi xui tay yn ngh, nhn c lng ngng m v thng cm ca hu ht cc thnh phn trong Cng ng Vit Nam T Nn cng sn ti hi ngoi! iu lm cho cc v Tng lnh o trung ng ni chung v Thiu Tng K ni ring, lo ngi l Trung Tng Nguyn Chnh Thi, T Lnh Qun on I kim i Biu Chnh Ph ti Trung Phn, v nhng li tuyn b cng mt s hnh ng ca ng c tnh cch tri ngc vi trung ng nu khng ni l chng li trung ng. Xin nhc li. i T Nguyn Chnh Thi, sau hn 2 nm lu vong trn vng quc CamBt, c Hi ng Qun Nhn Cch Mng sau cuc lt v git cht Tng Thng Ng nh Dim n v, ln lt thng cp Thiu Tng, ri Trung Tng, v hai ln thng cp ny hon ton khng do cng trng trong chin trn.
331

Trung Tng Nguyn Chnh Thi l ngi c tnh bc trc, thng tnh, v nng tnh. Bui sng ngy 30 thng 1 nm 1964, ngay trong sn nh Trung Tng Khnh, trong lc c nhiu s quan quanh qun theo di tin tc v cuc Chnh L, Trung Tng Thi lc l i T, bt tai Thiu T Nguyn Huy Li vi tt c s nng gin ca ng. Hi ra ti mi bit l trong thi gian lu vong, Thiu T Li cng nh cc bn cng lu vong, khinh thng ng v ng khng lm ra tin m trng ch vo s chy go ca cc s quan cp nh hn ng trong nhm lu vong. Chc v vy m ng bt tai cho h gin, v chc cng t ra l ng qua thi xung ch v ang thi ln voi chng? Trong thi gian Trung Tng Khnh bt u c khong cch vi i Tng Khim, ri khong cch ngy cng rng v su thm, cho n mt ngy khong cch rng bng c i Ty Dng th i Tng Khim b y sang bn kia b pha ty gi l thm vi nc Chu u, th nhng v Tng thn thit nhau nh: Thiu Tng Nguyn Cao K, Thiu Tng Cao Vn Vin, Thiu Tng Nguyn Chnh Thi, v Thiu Tng L Nguyn Khang (1964), c
332

v nh khng can d g vo chuyn gia Trung Tng Nguyn Khnh vi i Tng Trn Thin Khim c. Nhng ti khng r l bt ngun t nguyn nhn no m Trung Tng Thi (1966) li tch ra khi nhm , v tch ra t lc no na. Ch bit l khi Trung Tng Thi chng i trung ng tr nn cng khai n mc bo ch ng ti, th lc Trung Tng Thi ang l T Lnh Qun on I ti Nng. Xin gii thch: ti ch ni n nhng v T lnh c qun c quyn trong tay v c kh nng o chnh ln chng o chnh thi.

Ngy Qun Lc. Khi Hi ng Qun i nhn trch nhim Lnh o quc gia theo yu cu ca Th Tng Phan Huy Qut, v thnh lp y Ban Lnh o Quc Gia vi y Ban Hnh Php Trung ng, v chn ngy 19 thng 6 nm 1965 ra mt quc dn ng bo v ngoi giao on. T , y Ban Lnh o Quc Gia quyt nh chn ngy 19 thng 6 hng nm lm Ngy Qun Lc. V Ngy Qun Lc 19 thng 6 u tin c t chc trng th vo ngy 19 thng 6 nm 1966. Ngy Qun Lc u tin ni y l
333

Ngy Qun Lc 19 thng 6, nhng tht ra cn mt Ngy Qun Lc c chn v t chc trc na. l Ngy Qun Lc 30 thng 1. Chuyn nh th ny. Xin nhc n cuc Chnh L ngy 30 thng 1 nm 1964 do Trung Tng Nguyn Khnh, Trung Tng Trn Thin Khim, v i T Cao Vn Vin, lnh o lt Hi ng Qun Nhn Cch Mng ca Trung Tng Dng Vn Minh, v thnh cng. Nhng sau khi Trung Tng Khnh cng b bn Hin Chng ti Vng Tu, lin tip nhng cuc mt tinh biu tnh co gic Trung Tng Nguyn Khnh l c ti, t Trung Tng Khnh cho rng i Tng Khim ng ng sau nhng v . Th l Trung Tng Khnh y i Tng Trn Thin Khim lu vong (7 thng 10 nm 1964). V ri Trung Tng Khnh quyt nh chn ngy 30 thng 1 lm Ngy Qun Lc. Ngy Qun Lc 30 thng 1 c t chc vo ti 30 thng 1 nm 1965, trn sn thng cu lc b B Tng T Lnh Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Thiu Tng Nguyn Vn V, ng L Vn Phng Tng T Lnh, ch th ti Trng Phng Qun S
334

V, v Thiu T Hong Ngc Tiu -tc nh th Cao Tiu- Trng Phng Dn S V, trch nhim t chc. Tham d Ngy Qun Lc 30 thng 1 nm 1965, gm: qu v trong Chnh Ph, qu v Tng Lnh, qu v trong Ngoi Giao on, cc n v trng trong Qun Trn Si Gn, v s quan cao cp phc v ti B Tng T Lnh. Ngy Qun Lc 30 thng 1 c t chc hm y l ln u tin, cng l ln duy nht. Ti ngh rng, Ngy Qun Lc t chc ngy 30 thng 1 nm 1965 rt t ngi bit n, v khng c vn kin ban hnh, cng khng ph bin bt c hnh thc no, Trung Tng Khnh ch ra lnh ngang qua Thiu Tng V, chng ti gi th mi, v tin hnh t chc thi. Chng trnh bui l rt n gin nh mt bui tip tn ngoi tri. Khng din vn di dng, cng khng mt ai pht biu. Ch sau mt din vn ngn gn ca Trung Tng Khnh l vo tic, vi chng trnh vn ngh rt ng ngh s tn nhc ni ting ca Si Gn lc y trnh din. Nhn y cng xin ni thm v nhng ngy khc, nu nh trc ngy 19 thng 6 nm 1966 m c cuc thm d kin trong qun
335

i th ti ngh, nhng ngy sau y c th c chn l Ngy Qun Lc, nh: ngy 1 thng 1, ngy 1 thng 5, hay ngy 1 thng 7.

Ngy 1 thng 1. Trong cuc chin gia thc dn Php vi Vit Minh cng sn 1945-1954, chnh ph Php c tnh khng th dp tan i phng trong thi gian 6 thng nh Cao y Php ti ng Dng tng tuyn b, nn s dng chnh sch dng ngi Vit khng cng sn nh nhau vi ngi Vit cng sn, bng quyt nh thnh lp mt s Tiu on Vit Nam v nhng n v nh hn, di quyn ch huy ca Php. u tin l Chi i Thm Thnh ca binh chng Thit Gip thnh lp ngy 1 thng 1 nm 1951. Ln lt sau , mt vi n v u tin l: Ngy 1 thng 2 nm 1951: mt n v Truyn Tin. Ngy 1 thng 5 nm 1951: mt n v Khng Qun. Cng ngy 1 thng 5 nm 1951: mt n v Qun Vn.
336

Ngy 1 thng 8 nm 1951: mt n v Nhy D. Ngy 1 thng 9 nm 1951: mt n v Cng Binh. Ngy 1 thng 11 nm 1951: mt n v Pho Binh. Ngy 1 thng 3 nm 1952: mt n v Hi Qun. Trong nt nhn no , nhng n v Vit Nam tiu biu cho Hi Lc Khng Qun nhng qu i khim nhng, ngoi tr Lc Qun c mt s n v kh d c kh nng "nh tay i" vi qun Vit Minh cng sn. Nh vy, ngy 1 thng 1, l ngy m n v u tin ca Vit Nam c thnh lp, d rng n v ny do Lin Hip Php ch huy v ym tr. Ngy 1 thng 5. Do D s 43 ngy 23 thng 5 nm 1952 (sau ny gi l sc lnh) ca Quc Trng Bo i, thnh lp B Tng Tham Mu Qun i Quc Gia Vit Nam t ngy 1 thng 5 nm 1952. V Tng Tham Mu Trng u tin l Thiu Tng Nguyn Vn Hinh. ng l Trung T Khng Qun Php chuyn sang. Tuy c c quan
337

u no ca qun i, nhng thc cht cc n v Vit Nam thnh lp trc vn do s quan Php ch huy v ym tr mi nhu cu ca n v. B Tng Tham Mu non tr ny tp trung n lc vo trch nhim t chc 60 Tiu on tn lp b binh do Php cung cp dng c chin tranh. B Tng Tham Mu thc hin quan nim t chc hai loi Tiu on m c quan ny cho l thch hp vi chin trng hin ti: "Tiu on Vit Nam" c trang b sng ci v i lin nh nhau vi cng sn cp i i, v lc y qun cng sn trn chin trng min Nam cng ch t chc n cp i i. V loi "Tiu on Khinh Qun", qun s t v trang b nh so vi Tiu on Vit Nam, d lun lch hot ng trong vng ch. Ngy 1 thng 7. Cn c qun s trong vng lng cho in Bin Ph ca Php b tht th vo ngy 7 thng 5 nm 1954, trc nhng cuc "tn cng bin ngi" ca qun Vit Minh cng sn di s ym tr mnh m ca qun Trung Hoa cng sn, dn n Hip nh nh Chin k ngy 20 thng 7 nm 1954 ti Genve, Thy S. Lnh th Vit Nam b chia i thnh hai quc gia:
338

V tuyn 17 tr ln Bc l nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha, theo ch cng sn c ti. V tuyn 17 tr xung Nam l Quc Gia Vit Nam, theo ch t do. Trn a th, tiu biu cho v tuyn 17 l "sng Bn Hi vi cu Hin Lng", pha bc th trn ng H, tnh Qung Tr. Trung tun thng 12 nm 1954, Tng Collins ca Hoa K v Tng Paul Ely ca Php tha thun, theo , B T Lnh Qun Vin Chinh Php s trao ton quyn ch huy qun s cho qun i Vit Nam t ngy 1 thng 7 nm 1955. Sau tha thun ny, mt phi b hn hp M Php c thnh lp t ngy 20 thng 1 nm 1955, di tn gi "Phi B Lin Lc V Hun Luyn Ti Vit Nam" (ting Anh l Training Relations Instruction Mission, gi tt l TRIM), vi s s quan gm 200 ca Php v 217 ca Hoa K. T sau tha c trn, B Tng Tham Mu gn nh o t tip nhn quyn ch huy h thng t chc lnh th, t Chi Khu (qun), Tiu Khu (tnh), Phn Khu (2 hoc 3 Tiu Khu), n Qun Khu (nhiu Phn Khu), v
339

cc n v tc chin ln ym tr. V tht s l B Tng Tham Mu nm quyn ch huy qun i quc gia Vit Nam t ngy 1 thng 7 nm 1955. Vy, ngy "1 thng 1 nm 1951" l ngy thnh lp n v Vit Nam u tin nhng do s quan Php ch huy, ngy "1 thng 5 nm 1952" l ngy thnh lp B Tng Tham Mu Qun i Quc Gia Vit Nam, v ngy "1 thng 7 nm 1955" l ngy B Tng Tham Mu chnh thc tht s nm quyn lnh o ch huy qun i quc gia Vit Nam. Ti ngh, nu phi chn mt ngy trong 3 ngy ni trn th ngy 1 thng 5 l danh chnh ngn thun k nim "Ngy Qun Lc" nu so vi ngy 30/01 hay ngy 19/06, v thng thng Ngy Qun Lc l ngy thnh lp qun i.

Nhng ti cng ngh rng, rt c th v qun i c khai sinh t qun i Php trong hon cnh chin tranh gia thc dn vi cng sn trong khi ngi Vit khng cng sn chng ta cha c v tr r rng trn bn c chnh tr, nn qu v khng chn mt trong nhng ngy m chn ngy qun lc nhn trch nhim lnh o quc gia
340

k nim. Ngy ny c ngha vai tr qun i trong chin tranh thc h gia T Do vi c Ti, gia ci Thin vi ci c. Quyt nh chn ngy 19 thng 6 lm "Ngy Qun Lc", tiu biu nt c th trong chin tranh gi nc ca chng ta trc ln sng trn xung pha nam trong nhng thp nin 50 n 70, m hip chng quc Hoa K v nhiu quc gia ng minh t Vit Nam Cng Ha chng ta vo v tr "quc gia tin n" trn mt trn ton cu ng u vi cuc chin thc h cng sn th gii, m cng sn Vit Nam l cnh tay ni di ca cng sn th gii. V k nim Ngy Qun Lc 19 thng 6 c B Tng Tham Mu Qun Lc Vit Nam Cng Ha t chc trng th hng nm k t nm 1966. Trong chn ring t, ngy 19 thng 6 nm 1966, cn tim n ngha s thnh cng ca y Ban Lnh o Quc Gia, trong n lc gii quyt v khng hong chnh tr m bo ch thng gi l khng hong min Trung na. Ni l thnh cng, nhng tht s c phi l thnh cng hay khng, ty s nh gi ca qu v qu bn.

341

T sau ngy 30 thng 4 nm 1975 n nay, ngi cu qun nhn chng ta trong nhng hon cnh thch hp ti mi quc gia hay thnh ph nh c, cng nhau t chc k nim Ngy Qun Lc 19 thng 06. Hnh ng nh vy, ti ngh l hon ton ng v nn tip tc. ng, v cho n nay -u nm 2007-, trong Cng ng Vit Nam chng ta t nn cng sn ti hi ngoi, khng mt c nhn hay mt t chc no kh d c t cch thay i. Vi li chng ta cn c -phi ni l rt cn- mt ngy trng i vinh danh qun i, vinh danh nhng ng i hi sinh, vinh danh nhng ng i thng ph binh li mt phn thn th trn khp min qu hng t nc, v vinh danh nhng b qu ph to tn to dng th h ni tip trch nhim ca chng ta. ng thi, cng l ngy nhc nh chng ta -nhng ngi cu qun nhn cha trn nhim v ang sng lu vong khp chn tri gc bin- hy tip tc nhim v cn dang d trong cuc chin hm nay, gp phn vo cng cuc dn ch ha ch chnh tr trn qu hng Vit Nam, v cng th h hu du ni tip xy dng mt ch dn ch t do tht s trn qu hng Vit Nam ngy mai.
342

**********

- su Khng Hong Chnh Tr ngy 9 thng 3 nm 1966 *****

u thng 3 nm 1966, Thiu Tng Nguyn Cao K -Th Tng- v Trung Tng Cao Vn Vin -Tng Tham Mu Trng- ra Nng duyt li tnh hnh Qun on I. Sau chuyn i, b Vin ni vi ti i rng: Ni l duyt li tnh hnh ch tht ra l tm cch gii quyt nhng bt ng gia
343

Thiu Tng K vi Trung Tng Thi v mt s vn , nhng cui cng vn khng gii quyt c g ht. Trc khi ln phi c ri Nng tr v Si Gn, Trung Tng Thi n bt tay ri vng tay m Trung Tng Vin, m khng h ni g vi Thiu Tng K, lm nh ch c Trung Tng Vin trong chuyn i ny. Thiu Tng K l ngi d nng gin, nhng lc by gi ng im lng, ng nhn, xem nh khng nghe khng thy Trung Tng Thi. Mt s vn m b Vin ni n, bo ch ti Si Gn cng ni n, v trong mt chng mc no , c xem l Trung Tng Thi chng i Chnh Ph. Vi thi im lng ca Thiu Tng K ti phi trng Nng, khng c ngha l ng chu thua Trung Tng Thi u! V y l hnh ng th hin thi ca Thiu Tng K. . .

Cch chc Trung Tng Thi.

344

Ngy 08 nm thng 03 nm 1966, bui hp thu hp ca y Ban Lnh o Quc Gia gm Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Thiu Tng Nguyn Cao K, Trung Tng Nguyn Hu C, Trung Tng Cao Vn Vin, v Trung Tng Nguyn Chnh Thi. Bui hp c mc ch gii quyt trc tip v Trung Tng Thi nhiu ln t ra chng li lnh ca trung ng. Ti ni thu hp, v y Ban Lnh o Quc Gia y gm 11 v, nhng bui hp hm nay ch c 4 v thuc trung ng nhng li khng c v Tng Th K, m li c v T Lnh Qun on I kim i Biu Chnh Ph Min Trung. C th ni y l bui hp thu hp c bit. a im hp l vn phng c dnh cho v Tng Tham Mu Trng, hin ang trng. Trung Tng Vin dn ti trc khi ng vo phng hp: y l hp ti mt, ch khi no cn th ti gi ch. Bt c ai khc u khng c vo. Vng, ti hiu.
345

ng l ti hiu mc ch ca bui hp, v chiu hm qua, Trung Tng Vin c ni vi ti tuy l khng ni r. n 1 gi tra, Trung Tng Vin bc ra vi nt mt y u t: Ch lo n tra ngay v mang vo n ti ch. Sm lm cng phi 40 pht, v phi xung nh hng Thanh Th tha Trung Tng. Th xong lc no mang vo lc y. Vng. Ti nh i y C xung nh hng Thanh Th (gn ch Si Gn) mua ngay 15 phn n tra ng trong hp, ch c vy mi nhanh thi. Tuy c 5 v hp nhng ti phi mua 15 phn, v mi v Tng u c s quan ty vin v cn v i theo.

Khi mang thc n vo, ti trng thy khng mt v no c nt mt cng nh dng v bnh thng hay vui ti nh nhng bui
346

hp quan trng trc , iu ny cho php ti suy on l vn cn gii quyt, chng nhng cha t c m tri li c th cng tr nn rc ri hn. T lc bt u hp cho n lc chm dt khi tri ti hn, khng mt v no bc ra ngoi, ngoi tr trng hp Trung Tng Vin bo ti lo n tra. Vi nt mt m chiu qua nhng np nhn trn vng trn ca cc v, ti on l c ngy hp chng t c kt qu no. Ring Trung Tng Thi c v nh tc gin th phi. Trc khi ra v, Trung Tng Vin hi ti v cng tc chun b cho ng thm S on 2 B Binh ti Qung Ngi v S on 23 B Binh ti Ban M Thut vo ngy mai 9 thng 3 nm 1966. Tha Trung Tng, mi vic ti chun b xong. Chuyn th ny. Bui sng, ngay khi n vn phng, ng gi ti: Ngy mai, ch t chc cho ti ra Qung Ngi gn huy chng cho S on 2. Sau ln Ban M Thut gn huy chng cho S on 23. Cm tra ti
347

y. Lc 1 gi tra, ri Ban M Thut v Si Gn. C g tr ngi ch trnh ti ngay. C cn s quan Tng Qun Tr thp tng khng, tha Trung Tng? Khng cn. Ch giao cho ch C l c. Chng trnh ca Trung Tng Vin, ti lin lc vi Khng Qun cung cp phi c, ct cnh lc 7 gi sng ti bi u VIP, theo khng trnh Si Gn-Qung Ngi-Ban M Thut-Si Gn. Cng thu xp chng trnh vi S on 2 v S on 23 B Binh xong lc sng. By gi ch cn xc nhn gi l xong. Ti in thoi ra Qung Ngi xin tip chuyn vi Chun Tng Hong Xun Lm: Ti Phm B Hoa, tha Chun Tng. Ngy mai, Trung Tng Tng Tham Mu Trng s n phi trng Qung Ngi khong 8 gi 45. Khng c s quan cao cp no thp tng. Sau khi d thuyt trnh ti b tham S on v trao gn huy chng xong, Trung Tng s ri Qung Ngi ln Ban M Thut ch
348

khng dng cm tra theo kin ca Chun Tng. Xin c xc nhn iu ny vi Chun Tng. Anh trnh vi Trung Tng, S on c tic tr sau khi gn huy chng, nu vy ti s mi Trung Tng dng tic tr trong khi thuyt trnh. Nu c g khc, anh cho ng Tham Mu Trng ca ti bit h. Nu ti khng in thoi li c ngha l Trung Tng ng , tha Chun Tng. Ti in thoi ln Ban M Thut gp ngay Chun Tng V Vn Cnh, T Lnh S on 23 B Binh: Tha Chun Tng, xin xc nhn v chng trnh ngy mai. Trung Tng Tng Tham Mu Trng s t Qung Ngi n Ban M Thut khong 11 gi. Gi chnh xc ti s xc nhn kp thi. Sau l gn huy chng v dng cm tra ti S on, Trung Tng s ri Ban M Thut lc 1 gi v Si Gn kp bui hp vi MACV, tha Chun Tng. (MACV, dch sang Vit ng l
349

B T Lnh Vin Tr Qun S Hoa K ti Vit Nam Cng Ha). Nu c g khc, anh gi ti ngay nghe anh Hoa. Ny, c bao nhiu s quan thp tng vi Trung Tng? D khng c v no c, ngoi s quan ty vin ca Trung Tng, tha Chun Tng. Sau khi cng tc chun b chuyn i ngy mai ca Trung Tng Tng Tham Mu Trng c xc nhn vi cc ni lin h, ti ra v. Lc y chng cn ai trong ta nh chnh ngoi s quan trc v nhn vin an ninh. Va v n nh th chung in thoi reo: Trung T Hoa ti nghe. Ch lin lc tm Trung Tng Thi (Nguyn Chnh Thi) v mi ng y ngy mai cng i chung phi c vi ti ra Qung Ngi, cn phi c ca Trung Tng Thi ch ti Qung Ngi n ng Thi ra Nng sau khi l xong. Phi c ct cnh ti Si Gn lc 6 gi sng ch khng phi 7 gi. Ch r cha?
350

Tha Trung Tng, ti nghe r. Ti lin lc v chuyn c li mi ca Trung Tng Vin n Trung Tng Thi ang c mt ti nh ng ng Gia Long, v c Trung Tng Thi chp nhn d dng. Tip n l lin lc vi B T Lnh Khng Qun xc nhn li gi ct cnh v khng trnh chuyn bay. Li phi cp tc lin lc xc nhn vi Chun Tng Lm (Qung Ngi) v Chun Tng Cnh (Ban M Thut). Lc 5 gi sng ngy 9/3/1966, in thoi reo vang: Trung T Hoa ti nghe. Ch tm xem Trung Tng C u v cho ti bit ngay. Vng. l lnh ca Trung Tng Tng Tham Mu Trng. Ti in thoi n t dinh Trung Tng C trong c x B Tng Tham Mu, nghe ting ph n:
351

Cho b. Ti l Trung T Hoa. Xin b vui lng cho ti tip chuyn vi Trung Tng. Nh ti ln xe i ri anh Hoa. D, cm n b. Ti in thoi n ton gc cng s 1 B Tng Tham Mu, c bit xe ca Trung Tng C ra cng v quo ln hng phi trng Tn Sn Nht. Ti gi ln phng VIP trong phi trng: Ti, Trung T Hoa. Xin li c Trung Tng Tng Trng Quc Phng khng ? Ti y anh Hoa. C vic g khng? D, Trung Tng Vin bo ti tm bit Trung Tng u th trnh li Trung Tng Vin ch khng c g, tha Trung Tng. Sau ti trnh Trung Tng Vin. V ng ra lnh: Ch vo vn phng ngay, bo cho cc ni hy b chuyn i ca ti ra Qung
352

Ngi vi Ban M Thut. Yu cu hai v T Lnh trao gn huy chng cho cc qun nhn trc thuc, v ti bn vo gi cht. Vng. Cho Trung Tng. Tri hy cn ti. S quan trc cng nh cc nhn vin an ninh ta nh chnh, trong my nm gn y quen vi nhng trng hp n uc sng choang trong vn phng Tng Tham Mu Trng, nn khng ai t m ln vn phng ti. Ti gi i y C v chnh anh gi cc nhn vin trc thuc vo vn phng lm vic. Sau khi lin lc xong vi B Ch Huy Khng Chin, vi Chun Tng Hong Xun Lm v Chun Tng V Vn Cnh xc nhn lnh ca Trung Tng Vin, nghe ting xe bn di ti n ca s nhn xung lu thy xe Trung Tng Vin va ngng thm tng trt. Trung Tng Vin vo mt lc th xe ca Thiu Tng Nguyn Cao K, ri xe ca Trung Tng Nguyn Vn Thiu n. C hai v, mt cch im lng, ln lt vo phng Trung Tng Vin. Ri Trung Tng Vin vo phng ti ra lnh c v vi vng:

353

Ch xung lu n Trung Tng C v Trung Tng Thi, hng dn vo phng hp hm qua. Ch mt mnh Trung Tng Thi vo thi, s quan ty vin v cn v ca Trung Tng Thi ngi phng ch v ch trch nhim. Ti xung lu. Tri vn cha sng. Xe Trung Tng Nguyn Hu C dng trn thm tng trt, trong khi s quan ty vin cha m ca xe th ton cn v ca Trung Tng C t xe Jeep pha sau nhy xung, sng cm tay trong t th sn sng s dng. Trung Tng Nguyn Chnh Thi xung xe, ton cn v km hai bn, v sau lng Trung Tng Thi mt khong ngn l Trung Tng C. n y th ti hiu vic g ang xy ra. Trung Tng C bo ti i trc, nh l dn ng ln phng hp hm qua. ng ni kh: Vo xong, anh kha ca li v cho Qun Cnh gc cn thn. Vng. Ti ni ring vi i y C:
354

Anh thay ti trch nhim canh gi anh ty vin vi cn v ca Trung Tng Thi nghe. Lnh ca Trung Tng . Tt hn ht l mnh "ngn cn kho" khng cho cc anh y i u ht, ngoi tr vo phng v sinh th bo Qun Cnh theo gi. i y C hi ngp ngng mt cht v cha bit nguyn nhn nhng anh khng hi, v chng ti qui c vi nhau rng, nu mt bn khng ni th bn kia khng hi v hiu rng l lnh mt. Vn cha n gi lm vic. Trung Tng Thiu, Thiu Tng K, v Trung Tng Vin, cng vo phng hp, m trong c Trung Tng Thi, cng l i Biu Chnh Ph ti Min Trung. Khong 1 ting ng h sau , ti vo trnh Trung Tng Vin v vn n sng. y l ti c tnh vo v s c tnh ny cng c l ca n, v lc y gn 9 gi (sng) m cc v cha n sng. Trc y, thnh thong c nhng bui hp c bit trc gi im tm, cc v thng gi ti vo lo cc phn n sng. Ti nghe cc v ni chen k v qua
355

 ti hiu phn no mc ch ca cc v thuc trung ng, nhm thuyt phc Trung Tng Thi chp nhn gii php sang Hoa K cha bnh mt thi gian, nhng Trung Tng Thi khng ng . m thanh ca Trung Tng Thi rt r rng v khng km phn mnh m, cho php suy on l ng khng d dng chu p lc ca bn v Tng ng u chnh ph v qun i. Trong khi cc v n tra ngay trong phng hp, tt c cc s quan ty vin v cn v ca cc v cng ang dng ba ti phng ti. S quan ty vin ca Trung Tng Thi ni vi ti l anh cn v nh Trung Tng Thi c vic cn, ti mi anh ngi xung v tip tc n tra: Anh thng cm cho ti nghe. Ci nghip chnh vn phng v ty vin ca ti mnh l khng c quyn ra lnh cho ai ht, m ch c nhn lnh v chuyn lnh thi. Trung Tng Tng Tham Mu Trng dn ti l tt c cc bn khng nn ri khi y cho n khi cc v hp xong. Vy, mi anh hy t nhin vi chng ti nh lc no. Thng cm nghe anh.
356

Ti ngh, anh ty vin mun ra khi y bo v nh Trung Tng Thi v bo ra Nng cho Qun on bit tnh trng ca Trung Tng Thi, v r rng l Trung Tng Thi "b cng bch" trc mt anh ch khng phi n y hp nh ngy hm qua. Cui cng cng khng t kt qu, nn y Ban Lnh o Quc Gia thu hp quyt nh "qun thc" Trung Tng Thi, lc u d tr ti cu lc b B Tng Tham Mu, nhng sau a v qun thc ti nh ng vi s canh gi ca An Ninh Qun i v Qun Cnh. Lc by gi l bui chiu, trong phng lm vic ca Trung Tng Vin, c 4 v Tng u mt mi vi nt mt m chiu, v trong nhiu pht khng v no ln ting, chng nh mi v c cch ngh ring ca mnh th phi? Ring Trung Tng Thiu, mt ng hi ln vi nhng git m hi lm tm hai bn thi dng mc d ng va t phng lnh bn kia sang phng lnh ny, chng t l khng kh bui hp rt cng thng. Trc khi ra v, Trung Tng Vin tt vo phng ti:
357

Ch mi "i Hi ng Qun Lc" hp lc 10 gi sng mai (10/3/1966). Khng mi T Lnh S on 1 (Thiu Tng Nguyn Vn Chun, ti Hu) v S on 2 (Chun Tng Hong Xun Lm, ti Qung Ngi). L do s cho bit khi hp. Phng hp no, tha Trung Tng? Bn phng hp s 2. Vng. i Hi ng Qun Lc c 36 v, gm: Tt c cc v trong y Ban Lnh o Quc Gia. Cc v Tng Lnh. Ch Huy Trng binh chng Thit Gip, Pho Binh, Cng Binh, Truyn Tin, Qun Vn, v Bit ng Qun. Cc v T Lnh Qun Chng, T Lnh Nhy D, T Lnh Thy Qun Lc Chin, T Lnh Lc Lng c Bit, u l Tng Lnh, ng nhin trong thnh phn trn ri. Mi ln mi hp u s dng in thoi, v phi mi cc v xa trc qu v y kp chun b phng tin v Si Gn, sau mi mi cc v trong Qun Trn Si Gn v ln cn.
358

Mi xong, cha kp thu xp ra v. Lc y mn m xung kh lu, in thoi li reo: Trung T Hoa ti nghe. Ch mi xong cha? D va xong, tha Trung Tng. Ch xc nhn li vi cc v l hp lc 8 gi sng, tc sm hn 2 ting ng h. Ch rng lm ngay trong m nay. Vng. Ti s ln lt xc nhn li, tha Trung Tng. Khi tr li cu hi u tin ca Trung Tng Vin, ti c tng s nhn c li khen ca ng, no ng chng khen m li nhn thm cng tc. Vy l bt u lm li. V c theo "bn c" m lm. Mi n gn na m mi ri vn phng! Ngy 10 thng 3 nm 1966. Ti phng hp s 2, cn c tn l "Tn Sinh Nng Thn" trong ta nh trt bn kia ng, xo v bn phi ca ta nh chnh, i Hi ng Qun Lc hp di s ch ta ca Trung
359

Tng Nguyn Vn Thiu, Ch Tch y Ban Lnh o Quc Gia. Vo phng hp, ti cm nhn ngay bu khng kh cng thng, ngt ngt, v tt c cc v u im lng. Tuy khi mi khng nu l do nhng gia cc v chc c lin lc nhau trc nn cng hiu c ti sao c bui hp c bit ny. Ti nhn ra iu ny l do vi v ni chuyn vi nhau trc khi vo phng hp. M u, Trung Tng Thiu tuyn b l do. Tip n l Thiu Tng K, ri Trung Tng C, lin tc nu nhng li pht biu cng nh nhng hnh ng ca Trung Tng Thi trong thi gian qua, lm quyn trung ng v chng li trung ng chng khc tnh trng "mt s qun" hay l "mt chnh ph trong mt chnh ph". Thiu Tng K v Trung Tng C ni nhiu nht, ni hng nht. ng ra l hai v lun phin "hi ti" Trung Tng Thi nhng Trung Tng Thi ang b qun thc ti nh ng, ngha l khng c mt trong phng hp. Nhng iu m cc v nu ln v li tuyn b cng nh hnh ng ca Trung Tng Thi, trc y bo ch ng ti khi nhng s kin xy ra. Chng hn
360

nh Trung Tng Thi nhn danh i Biu Chnh Ph, n nh gi biu t Hu vo Si Gn cho chi nhnh Hng Khng Vit Nam ti Hu v Nng. Theo gi biu ny th thp nhiu so vi gi biu do Tng Nha Hng Khng Vit Nam qui nh. n chuyn Trung Tng Thi t b nhim Thiu T Ngha (dng nh l h Nguyn) vo chc v Tnh Trng tnh Qung Tn, sau khi trung ng khng chp nhn ngh ny. D nhin l Th Tng K vn bc b quyt nh ca Trung Tng Thi. V v.. v.. Phi tha nhn rng, Thiu Tng K cng nh Trung Tng Thi, mi v u c nhng ci ng v nhng iu sai, v c hai u c ting l nng tnh, d gin, ngh sao ni vy, ni tut lut nhng iu mnh ngh n mc gi l "ni thng rut nga". Nhng trng hp ny, theo ti, Trung Tng Thi hon ton sai. Quyt nh b nhim Tnh Trng l quyn ca Th Tng tc Thiu Tng K, i Biu Chnh Ph ch c quyn ngh m thi. Trung Tng Thi i ln tuyn b vi bo ch rng, "cc Tng Lnh cm quyn trung ng c hnh ng tham nhng".
361

S kin ng hay sai cn phi vin dn y bng c, ch Trung Tng Thi khng th cn c vo iu ng ngh m ng t hnh ng vt quyn nh vy c. Nu Trung Tng Thi cho l cc v Tng cm quyn tham nhng, ng c a ra ta vi nhng bng c rnh rnh th quan ta lm sao bao che c. Vi li nu li t co ca Trung Tng Thi c minh chng xc tht vi bng c, chc chn d lun -nht l cc c quan truyn thng- chng ngi ngng g m khng ln ting ng h, nh vy l s kin ny cng thm thun li cho Trung Tng Thi cng nh thun li cho phin ta xt x. Hoc Trung Tng Thi phn i trung ng bng cch t chc l cch hay nht m ng c th lm c. Thm ch, Trung Tng Thi c th ng ra lnh o cuc o chnh thnh lp mt chnh ph trong sch lnh o quc gia, v o chnh khng phi l iu xa l cng khng phi l iu kh khn i vi Trung Tng Thi. Cn trong khi ang ti chc vi cp bc Trung Tng, m ng t tch mnh ra khi trung ng chng i trung ng th cn g l k lut qun i, cn g l mt chnh quyn thng
362

nht bo v quc gia dn tc ang b cng sn xm lng! Sau nhiu ting ng h tho lun gay gt, n phn b phiu kn: "Thun hay khng thun cch chc Trung Tng Thi?". Khi kim phiu c 1 phiu trng, cn li u thun. Trung Tng C, y gh ra sau, ng dy, v ln ting: Trong phng hp ny, chng ta l nhng ngi c trch nhim trong i Hi ng vi t cch thay mt ton qun, b phiu thun hoc khng, cn phiu trng trong trng hp ny l "lng chng", khng dt khot lp trng. Vy, ai l ngi b phiu trng nn gii thch cho anh em r? Va dt cu, c ting gh y tht mnh, tt c cp mt ca nhng v c mt gn nh ng lot quay nhn, v mt ngi dng dc ng ln. l Chun Tng D Quc ng, T Lnh Nhy D: Knh tha Trung Tng Ch Tch y Ban Lnh o Quc Gia, knh tha qu v. Ti l ngi b phiu trng. Trung Tng Thi mt thi l cp ch huy ca
363

ti trong binh chng Nhy D, nn ti khng th hnh ng chng Trung Tng Thi cho d Trung Tng Thi c sai tri vi qun i. Ti vn bit rng, hnh ng ca ti khng lm thay i c quyt nh chung cuc, nhng ti vn lm v l . V nu sau ny, c iu g xy ra vi Trung Tng Vin, ti vn hnh ng nh ti va lm. V by gi, qu v ton quyn quyt nh v ti: " li hay ra khi Nhy D, ti thi hnh ngay". Xin cm n. C phng hp im phng phc. Cui cng cng khng c quyt nh g v Chun Tng ng, c l cc v tha nhn tnh khng khi ca v Tng T Lnh Nhy D m khng bn g v ng chng? Ti rt khm phc ngha kh v lng dng cm ca Chun Tng D Quc ng, ng xng ng l v T Lnh binh chng Nhy D. nh rng, nu i Hi ng Qun Lc c cch chc ng v ng "ngi chi xi nc" i na, ng vn l Tng Lnh, nhng th hi c c bao nhiu v Tng khng khi nh ng. Sau bui hp, ti n cho Chun Tng ng v xin c bt tay ng, ch v hnh ng va ri ca ng.
364

Th l quyt nh cch chc Trung Tng Nguyn Chnh Thi, T Lnh Qun on I/Qun Khu I v i Biu Chnh Ph ti min Trung ca y Ban Lnh o Quc Gia thu hp ngy hm qua, tr thnh quyt nh chung cuc ca i Hi ng Qun Lc hm nay, m i Hi ng Qun Lc trn nguyn tc l thay mt ton qun. Ngay lc bui hp va chm dt, a s qu v thnh vin i Hi ng Qun Lc va t t ra ca va bn lun tnh hnh chin s gn nh l chuyn bn l, khng bit c phi qu v mun chuyn sang bu khng kh trch nhim thng xuyn lm nh i hoc qun i ci khng kh cng thng trong tnh ng i chen ln trong lnh vc chnh tr va ri hay khng, nhng r rng l khng kh rn rng vui v hn ln ch khng nng n nh lc ngi trong phng hp. Trung Tng Vin gi ti v vn phng gp ng: Ch tm Chun Tng Nhun v mi n gp ti ngay.

365

Hy vng l ti tm c v nh Chun Tng Nhun trong khun vin B Tng Tham Mu, tha Trung Tng. l Chun Tng Phan Xun Nhun, l mt trong chn i T c thng cp Chun Tng hi thng 7/1964 ngay khi Trung Tng Nguyn Khnh va thit lp cp bc Chun Tng. ng ang l Ch Huy Trng binh chng Bit ng Qun. Rt may, Chun Tng Nhun c mt ti nh. Vo vn phng Trung Tng Tng Tham Mu Trng mt lc, khi tr ra ng tt vo phng ti v ni l ng hy vng ti gip ng cho kp. Ni xong, ng vi vng i ngay chng nh thi gian gp rt lm. Ti ni vi theo l ti "s c gng", nhng tht ra ti cha hiu vic g ti phi lm lin quan n "hy vng" m Chun Tng Nhun va ni, cho n khi Trung Tng Vin bm chung gi ti: Ch lm ngay my vic. Th nht, ch thu xp ly chic C47 a Chun Tng Nhun v cc s quan thp tng ng ra Hu ngay chiu nay (10/3/1966). Th hai, in thoi ra Hu yu cu Thiu Tng Chun (Nguyn Vn Chun)
366

chun b v thc hin cng tc bn giao chc v T Lnh S on 1 B Binh cho Chun Tng Nhun ngay khi ng Nhun n Hu. Sng ngy mai (11/3/1966), Thiu Tng Chun vo Nng nhn chc T Lnh Qun on I/Qun Khu I. Th ba, in thoi i T Tham Mu Trng Qun on I, n Thiu Tng Chun v trnh by tnh hnh mi nht ng Chun nm vng tnh hnh. V th t, gi cng in "ha tc" xc nhn lnh vi Qun on I/Qun Khu I v S on 1 B Binh. Ch c g cn hi thm khng? D khng, tha Trung Tng. Mt Thng Co ca y Ban Lnh o Quc Gia c ph bin trn cc ln sng pht thanh vo bui ti, theo , y Ban Lnh o Quc Gia chp thun cho Trung Tng Nguyn Chnh Thi, T Lnh Qun on I/Qun Khu I, xut ngoi cha bnh mi mt thi gian. Thng Co n gin ch c th, nhng on vn ny li l khi u cho mt cuc khng hong chnh tr trong ni tnh Vit Nam chng ta. y Ban Lnh o Quc Gia xem nh gii quyt c s chng i ca Trung Tng Thi, nhng li
367

pht sinh vn khc, ging nh nhiu loi thuc tr bnh c km theo tc dng ph ca n vy. Vn ca Trung Tng Thi l vn ln, v nu khng ln h tt phi triu tp i Hi ng Qun Lc, nhng vn pht sinh th ln hn nhiu v lu hn nhiu.

Khng hong bt u. S kin Th Tng l Thiu Tng Nguyn Cao K vi i Biu Chnh Ph ti min Trung l Trung Tng Nguyn Chnh Thi bt ng nhau trm trng, khng gii no trong x hi l khng bit. y vy m ni dung Thng Co nh th th lm sao che c mt bn kia ca vn . Xin nh rng, Trung Tng Thi rt c lng ca khi Pht Gio min Trung, trong c c sinh vin, qun nhn Pht t, v gii chnh tr na. Cho nn c t lm th ngi ta cng nhn thc c s kin Trung Tng Thi b trung ng cch chc v a i lu vong. Thm na, nu tht s Trung Tng Thi i ngoi quc cha bnh th cn g phi Thng Co cho ton dn bit, ch cn ci sc lnh ca Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Ch Tch y Ban Lnh o Quc Gia, cho php
368

Trung Tng Thi xut ngoi, ng thi c v Tng khc thay th trong thi gian ng y vng mt l . Chnh s c mt ca bn Thng Co cp lnh o quc gia l iu khng bnh thng cht no. Th l Pht Gio c phn ng. V phn ng u tin bng cuc mt tinh biu tnh ti Nng, i chnh ph phc chc cho Trung Tng Thi. i hi ny nhanh chng lan ra Hu v vo vi tnh ln cn pha nam Nng. Kh th ca cc cuc mt tinh biu tnh ngy cng mnh m vi s ngi tham gia ngy cng ng, ng n kh c lng c l bao nhiu. Trc tnh hnh ny, ti cm thy cc v lnh o trung ng dng nh khng tin liu n, hoc c tin liu nhng tin liu khng n mc bo ng cao nh vy. Ngay ngy phn ng u tin ca khi ngi ng o ti Nng, Trung Tng Thiu, Thiu Tng K, Trung Tng C, vi Trung Tng Vin, hp trong phng Trung Tng Vin. Ri nhng ngy sau l hp lin min, khng gi gic g c. Chng ti lo n sng, n tra, n chiu, v n ti lun. Vi thnh phn nh vy, c th gi l "y Ban Lnh o Quc Gia thu hp
369

ca thu hp", v khng c mt Trung Tng Tng Th K, v hai v Tng T Lnh Khng Qun vi T Lnh Hi Qun. Phi c 3 v ny mi thnh phn thu hp ca y Ban Lnh o Quc Gia. Chun Tng Phan Xun Nhun, c y Ban Lnh o Quc Gia c vo chc v T Lnh S on 1 B Binh, n tr ti Hu v Qung Tr, rt c th v ng l ngi sinh trng ti min Trung v l mt Pht t, hy vng ng c th thuyt phc c nhng thnh phn chng i. Nhng ngay khi nhn chc T Lnh S on 1, ng tuyn b ng vo "hng ng lc lng ti Hu chng li trung ng". Do m ng c xem l T Lnh ca lc lng chng i ti y. S kin ny cho thy qu v trong y Ban Lnh o Quc Gia qu n gin khi b nhim mt Tng Lnh vo mt chc v rt cn uy tn, bn lnh, vi mt phong cch va thuyt phc va cng quyt, m theo ti, Chun Tng Nhun khng c nhng yu t . Ti khng r l Trung Tng Nguyn Chnh Thi c ngh hay khng, m cc v lnh o quyt nh cho ng tr ra Nng gi l gii thch s vic vi ng bo,
370

yu cu ng bo chm dt nhng xo trn trong khi chnh ph cn tp trung n lc vo tnh hnh qun s. Ngy 17/3/1966, chic C47 ca Khng Qun a Trung Tng Thi ra Nng. Trc khi ln phi c ti phi trng Tn Sn Nht, ng tuyn b vi bo ch rng: Ti chng c bnh mi g c, m cho d c bnh i na th ti cng iu tr ti Vit Nam ch khng i nc no ht. S tht l nh vy Li tuyn b ny chnh l s xc nhn r rng v dt khot. Cng c ngha l ng vch trn ni dung bn Thng Co ngy 10/3/1966 ca y Ban Lnh o Quc Gia ni v ng. Ti ngh, cc v trung ng chc phi cm nhn "ci tt" khi xem cu tr li ngn ngi trn cc bo ti th Si Gn. Ri sau . C mi ln Trung Tng Thi xut hin Nng, Hu, hay Qung Nam, u c s ng h nng nhit ca m ng mt tinh biu tnh. V nhng li tuyn b ca ng u chung mt l ng cng vi ng bo ni y chng li cc Tng Lnh cm quyn ti trung ng.
371

Th l cuc "khng hong min Trung" -bo ch thng gi nh vy- t dng c "trung ng" tng cng thm hai Tng Lnh, do m kh th cng thm mnh! Sai lm nghim trng ca trung ng trong quyt nh chn ngi vo chc v quan trng, hy vng s l mt trong nhng bi hc lnh o trong tng lai i vi nhng th h tip sau. Tip n, Trung Tng Phm Xun Chiu, Tng Th K y Ban Lnh o Quc Gia bay ra Hu, cng vi hy vng trong mt chng mc no , ng c th thuyt phc c Trung Tng Thi. ng n ta i biu chnh ph (Hu) cng vi Trung Tng Thi, trong khi bn ngoi ng nght thanh nin sinh vin. T trong m ng c ngi bc ra hi Trung Tng Chiu: Trung Tng c cng nhn hnh ng ca chng ti l ng khng? ng. Trung Tng Chiu tr li. Trung Tng cng nhn l ng. Vy Trung Tng c li Hu vi chng ti khng?
372

C. Lp tc, mt nhm thanh nin a vo hoan h Trung Tng Chiu v cng knh ng ra xe a n khch sn bn khu ch ng Ba. Nhm thanh nin ny ni l lun lun tc trc bn cnh Trung Tng Chiu v ng cn g c gi h. Ch "tc trc" y c hiu l "canh gi" Trung Tng Chiu. i T Nguyn Ngc Loan -cnh tay phi ca Th Tng K- Tng Gim c Cnh St kim Cc Trng Cc An Ninh Qun i, c nhiu ton Cnh St, An Ninh, Tnh Bo di quyn ng ra Hu v Nng, bm st tnh hnh. Mi ngy bo co hai ln v Ph Th Tng v thng bo vn phng Tng Tham Mu Trng. Cn chnh ng, s i li gia Nng vi Si Gn bt c lc no m ng cho l cn thit. Ngoi ra, tng i in thoi Cng Ha trong khun vin B Tng Tham Mu, c lnh thu bng ton b cc cuc ni chuyn bt c l ai, bt c t u n, m ngang qua h thng vin lin ny v trnh ln vn phng Tng Tham Mu Trng vo u gi bui sng, v cui gi bui chiu. y
373

l ngun cung cp thng tin xc tht nht v nhng li i thoi gia cc tnh min Trung vi Si Gn, bt lun ngi ni chuyn l ai cng u thu vo v trnh ln tt c. Nh m ti bit c nhng li i thoi gia cc v Tng t trung ng vi v T Lnh Qun on I cng nh vi cc v T Lnh khc. Tuy c c nhng cng in mt m thng xuyn ca nhm an ninh tnh bo, cng vi nhng t trnh ca tng i in thoi Cng Ha, nhng trong nhng cuc m thoi gia Trung Tng Thiu, Thiu Tng K, Trung Tng C t Si Gn vi Thiu Tng Chun ti Nng, th khng th no hiu c tnh hnh tht s khi nhn t B Tng Tham Mu. Trung Tng Thiu gi ti: Ch lin lc vi Thiu Tng Chun, hi tnh hnh hm nay ra sao ri cho ti bit. Vng. Ti gi ngay, tha Trung Tng. Ti in thoi ra Nng v Thiu Tng Chun ang c mt ti vn phng:
374

Ti Hoa y tha Thiu Tng. Trung Tng Ch Tch y Ban Lnh o Quc Gia mun bit s tht ca tnh hnh by gi ra sao. Hoc l Thiu Tng tip chuyn trc tip vi Trung Tng, hoc ti s chuyn trnh li Trung Tng, tha Thiu Tng. Anh trnh vi Trung Tng Ch Tch l tnh hnh khng c g ng ngi u. Nh th l c ri, ti khi phi trnh na. Thiu Tng Nguyn Vn Chun, nhng thng cui nm 1954 l Trung T, Ch Huy Trng Trng V B Lin Qun Lt, lc y ti l sinh vin s quan tr b ca Trng S Quan Tr B Th c trong s hn 200 sinh vin gi ln y hc, v Trng S Quan Tr B Th c khng c s. T , ti thng lin lc vi ng trong tnh thy tr. Ti trnh li Trung Tng Thiu th Trung Tng C bo ti gi cho ng ni chuyn trc tip vi Thiu Tng Chun. Kt qu cuc m thoi cng l nhng thng tin m ti nhn lc ny thi.
375

Mt thng sau ngy cch chc Trung Tng Nguyn Chnh Thi, hu nh tt c sinh hot ti Nng, Hu, v vi tnh ln cn, ni chung l rt xo trn, i lc c xem l hn lon na. V vy m phng lm vic ca Trung Tng Vin tr thnh ni lm vic hng ngy ca Trung Tng Thiu, Thiu Tng K, v Trung Tng C. Hi hp lin tc v nhng quyt nh v tnh hnh min Trung cng nh lin quan n cc i n v khc, u xut pht t y. Trung Tng C quyt nh, chnh ng phi ra Nng bit r tnh hnh, ch m m o o nh th ny th khng th gii quyt c m c th ngy cng trm trng n mc nguy him. Trung Tng Thiu v Trung Tng Vin, khuyn Trung Tng C khng nn mo him, v rt c th l Thiu Tng Chun b pha chng i qun thc canh gi nn Thiu Tng Chun khng th trnh by s tht c. Nu s th xy ra nh vy th Trung Tng C s t mnh dn thn vo th b ng ca Thiu Tng Chun lun. Nhng Trung Tng C vn gi nguyn quyt nh, v ng i Nng.
376

n cn c Khng Qun Nng, Trung Tng C gi v cho bit, con ng t cn c Khng Qun n b T Lnh Qun on I y chng ngi vt, nhng pha chng i m li cho xe ca Qun on n n ng. Ri cng khng khc Thiu Tng Chun v cch trnh by tnh hnh, v Trung Tng Thiu tin l Trung Tng C b qun thc cng vi Thiu Tng Chun. Th l trung ng tip tc ln su vo th b ng.

Bin php qun s. Ngy 14/4/1966, trung ng quyt nh chuyn qun ra Nng gii quyt tnh hnh. Ni cho tht ng l Thiu Tng K quyt nh s dng bin php mnh. Trung Tng Thiu khng phn i nhng cng khng hn l ng , Trung Tng Vin vn nh t ngy u n gi l khng tham gia quyt nh no c v ng cho rng y l vn chnh tr, vn ca chnh ph m ng ch thi hnh lnh thi. Trc khi ra v, Trung Tng Vin gi ti vo phng: Sng sm mai ti v b ch huy hnh qun ra Nng, ch lo my vic sau
377

y: Chun b ging xp v lng thc 7 ngy cho 10 ngi n. Ch C v vi ch trong ton an ninh theo ti. Ch tm ngay Trung T M Sanh Nhn cng i vi ti. Trung T Nhn s l Th Trng Nng thay cho Bc S Mn theo pha chng i. Ch lin lc vi vn phng Thiu Tng K bit gi phi c Caravelle ct cnh. Ch lo ngay cho kp. Giao cng tc lo gng xp vi lnh lng kh cho i y C xong, ti lin lc vi chnh vn phng ca Th Tng K c bit, b ch huy hnh qun s i bng phi c Caravelle ca Hng Khng Vit Nam v ct cnh lc 3 gi sng trc phng VIP. iu ti lo nht l khng bit c tm c Trung T M Sanh Nhn hay khng v gn y ti t c dp lin lc vi anh, nhng cui cng ti cng tm c. Khi ra sn bay, ti thy c mt c gi ngi Hu cng i vi Trung T Nhn, v theo li Trung T Nhn th c ny c kh nng gip anh thuyt phc thanh nin hc sinh Nng. Trong cuc chuyn qun ny, Khng Qun Hoa K dt khot khng cho mn phi c vn ti hng nng C130 ch chin xa, h nu l do phng tin chin u ch s
378

dng trong chin tranh ch khng can d vo cuc khng hong chnh tr ni b, nht l n p ng bo. H ni rt ng, nhng liu l do cn c mt tri ca n hay khng? Hy ch. Ti phi trng, ti c bit Chun Tng Trn Thanh Phong, Trng Phng 3/Tng Tham Mu, iu ng Thy Qun Lc Chin v Nhy D vo cuc hnh qun ny. Ngoi Th Tng K, Trung Tng Vin, cn c Thiu Tng L Nguyn Khang, T Lnh Thy Qun Lc Chin v Chun Tng D Quc ng, T Lnh Nhy D. T cn c Khng Qun Nng, i y Nguyn Hu C, s quan ty vin ca Trung Tng Tng Tham Mu Trng, in thoi v ti: Trung Tng v b ch huy n ni v tr ng trong cn c Khng Qun. Theo tin tc th ngoi ng ph y nght bn th v ngi ca pha chng i khi h bit lc lng tng tr b ra y gii quyt tnh hnh. C v rc ri lm. Trung Tng C (ti b t lnh Qun on I) tc gin v vic Nhy D
379

vi Thy Qun Lc Chin c mt ngoi ny anh. C g l ti s gi v anh. Vy l "khng kh chin tranh" gia trung ng vi a phng rt sn sng xy ra, nu nh pha trung ng c mt hnh ng no m pha chng i cho l khiu khch. Trong ngy u tin, lc lng trung ng n binh bt ng, pha chng i cng c cng tc b tr lc lng trn ng ph trong t th "nghnh chin". Ci au ch "c hai pha u l phe ta c!" Trung Tng C in thoi v phng Tng Tham Mu Trng ni chuyn vi Trung Tng Thiu: Ti sao trong khi ti ang dn xp vi bn kia th anh li a qun ra th ny? By gi khng cn cch no ni chuyn vi h c v h khng tin ti na! ng K . Anh cho rt v ngay i. Nu khng th tnh hnh s nguy him lm. c. Ti s cho lnh rt v.
380

Trung Tng Thiu ngi ti bn vit ca Trung Tng Vin, t ng vit cng in ra lnh chuyn lc lng tng tr b v Si Gn v k ngay trn bn tho . ng gi ti: Ch nh my xong, trnh Trung Tng Vin k v gi i ngay cho ti. Xong, trnh li ti. Vng, ti lm ngay tha Trung Tng. Ngay m hm (15/4/1966), Th Tng K v Trung Tng Vin v li Si Gn, giao cho Chun Tng Trn Thanh Phong ch huy. Lnh ny gy rc ri, v Chun Tng Phong km cp bc v km thm nin, nn Thiu Tng Khang v Chun Tng ng cng tr v Si Gn v trao quyn ch huy cho hai v T Lnh Ph ca hai ng. Ti thut li cuc ni chuyn gia Trung Tng Thiu vi Trung Tng C, ng thi trnh cng in "ha tc" (c ngha l phi gi ngay) cho Trung Tng Vin m ti nh my xong. ng khng nhn vo m ni:
381

Ch trn bn cho ti. Sng hm sau, Trung Tng Thiu n sm trong khi Trung Tng Vin cha n, khi i ngang bn ti ng ra hiu ti theo ng vo phng: Ch lm xong cha? Tha Trung Tng, xong ri, nhng Trung Tng Vin cha k. Ti sao? Ti khng r, tha Trung Tng.Khi Trung Tng Vin ti l ch trnh ngay cho ti. Vng. Trung Tng Vin n, v sau khi ng in thoi vi Thiu Tng K, ti khng r l Thiu Tng K ni g m Trung Tng Vin duyt k cng in . Lc lng rt v xong th Trung Tng C cng c pha chng i cho t do sang
382

cn c Khng Qun v Si Gn. Trung Tng Chiu t Hu cng vy. Trung Tng Tn Tht nh, mt trong nm v Tng b ba v trong nhm lnh o Chnh l ngy 30/1/1964 qun thc ti Nng ri chuyn ln qun thc Lt, 3 thng sau c t do nhng khng c gi cc chc v c qun c quyn. Trng hp nh vy bo ch thng gi l Tng khng qun. Trung Tng nh ng vi b Cao Vn Vin m ng tin chc l n tai Trung Tng Vin, v ri Trung Tng Thiu vi Thiu Tng K cng bit. Theo , Trung Tng nh bn ting rng: Nu c tn nhim vo chc v T Lnh Qun on I, ng c kh nng gii quyt c tnh hnh mt cch m du. B Vin ni cho ti nghe nh vy. V chc l nghe xui tai, vi li trong khi cha chn c v no khc, y Ban Lnh o Quc Gia thu hp, quyt nh c Trung Tng Tn Tht nh vo chc v T Lnh Qun on I thay Thiu Tng Nguyn Vn Chun, v ti c lnh lo phi c a ng v cc s quan thp tng ra Nng. Ngy hm sau, mt mu tin trn nhiu nht
383

bo ti th Si Gn c ni dung vn tt nh th ny: Trc khi ln phi c, Trung Tng nh tuyn b l cp v rng. ng l cp li v rng, v sau khi Trung Tng nh nhn chc T Lnh Qun on I th ng tuyn b ti Nng cng nh sau ti Hu, l ng ch ngy ny lu lm ri. ng thi ng ni thng ra rng ng ng v pha lc lng chng i trung ng. Th l khng kh u tranh trong hng ng chng i chnh ph cng thm hng hi, v c thm mt Tng lnh va t trung ng ra l chng li trung ng ngay. Lc ny hu ht v kh d tr trong cc kho Tip Vn ti Hu v Nng, u b pha chng i ly trang b cho lc lng ca h. T Lnh lc lng chng i ti Hu l Chun Tng Phan Xun Nhun. Ti Nng, pha chng i t chc mt Qun on ly tn l Qun on Trn Hng o do i T m Quang Yu gi chc T lnh. C mt s Cnh St v qun nhn Pht t tham gia. Ni l Qun on nhng tht ra ch l mt s qun nhn v cnh st Pht t tp hp li thi, ch c t chc S
384

on Trung on g u. Cn i T m Quang Yu, ang l Ch Huy Trng c Khu Qung (tc Qung Nam Nng), c pha chng i a ng vo chc T Lnh Qun on Trn hng o. Theo ngh ca i T Nguyn Ngc Loan, Cc Trng Cc An Ninh Qun i, ang c mt ti Nng, Trung Tng Vin bo ti lin lc vi Cc Qun C (qun tr cc loi dng c chin tranh) a ln cn c Khng Qun 500 khu sng trng loi MAS 36 (do Php sn xut t nh th chin) m Cc khng cn bit l do. Khng Qun chuyn s sng ny ra Nng v dng trc thng a n hai Qun pha bc thnh ph Hu, trang b cho cc ng vin Vit Nam Quc Dn ng. Lc lng tnh nguyn s chng cng sn v chng c lc lng ang chng i trung ng. y Ban Lnh o Quc Gia thu hp, ln lt tht bi trong vic chn ngi gi chc T Lnh Qun on I sau khi cch chc Trung Tng Thi, ngay vic hai v Tng lnh t trung ng ra Hu v Nng tm hiu v gii quyt tnh hnh ti ch, cng u tht bi. T nhng tht bi , nhng va chm qua li xy ra l iu khng
385

trnh khi, v trong ni b hnh thnh hai nhm: Nhm th nht gm: Trung Tng Thiu, Trung Tng C, v Trung Tng ng vn Quang, T Lnh Qun on IV. V nhm th hai gm: Thiu Tng K, Trung Tng Vin, Thiu Tng Khang, v Chun Tng ng. S d ti dng ch y Ban Lnh o Quc Gia thu hp v nhng quyt nh u do nhng v trong s 4 v trn y a ra ch khng phi y trong thnh phn y Ban Lnh o Quc Gia 11 ngi. Trnh by nh vy, ti c lch phn trch nhim ca 7 v cn li trong y Ban Lnh o Quc Gia khng c mt trong nhng quyt nh lin quan trc tip n tnh hnh xo trn gn hai thng qua. Vi li ch thu hp m ti dng y cng khng hon ton ng ngha na, m phi gi l thu hp ca thu hp'. Trong khi , cc v lnh o pha chng i chuyn mc tiu u tranh sang i xy dng mt ch dn c. Mc tiu ca pha chng i, bc u l phc chc cho Trung Tng Thi, khi Trung Tng Thi v
386

li Nng th chuyn sang bc th hai l u tranh i Trung Tng Thiu, Thiu Tng K, v Trung Tng C t chc, v by gi l bc th ba hon ton v chnh tr. y Ban Lnh o Quc Gia, r rng l t lc khi u n by gi u trong th b ng, tuy c nhiu c gng ti lp n nh tnh hnh nhng tt c u khng thnh cng. T dn n rn nt trong ni b thnh hai nhm, v nu tnh trng ny khng sm chm dt th ri y t nc s nh th no? Danh d v trch nhim i vi quc gia dn tc, qu v qun ri sao? L no li th! D th no i na th y Ban Lnh o Quc Gia, cng phi tm mt v Tng khc ra thay Trung Tng nh, v v l Thiu Tng Hunh Vn Cao. Thiu Tng Cao t sau cuc o chnh ngy 1/11/1963, ch gi nhng chc v khng c qun trong tay v nhng chc v cng chng c g quan trng theo ng ngha ca n. Cc v chn Thiu Tng Cao cng l iu kh hiu, v Thiu Tng Cao l tn Thin Cha Gio. Thi Tng Thng Ng nh Dim cm quyn, ng rt c tn cn. By gi c
387

c vo chc v c trch nhim gii quyt cuc khng hong vi Pht Gio, th liu mc thnh cng c c bao nhiu! Li thm mt chn la liu lnh na chng? Khi Thiu Tng Cao t phng Trung Tng Vin bc ra, chng nhng ng khng c c n ci nh l thng m tri li nt mt ca ng chng t rng ng rt lo u v chc v m y Ban Lnh o Quc Gia va giao cho ng. Nu nhn xt cho tht ng th Thiu Tng Cao s hi! y l ln th t ti c lnh lo phi c a v Tng ra Nng nhn chc T Lnh Qun on I trong mt tnh hnh ri ren ni b. Ch vi ngy sau khi Thiu Tng Cao c mt ti B T Lnh Qun on I, sau gi lm vic chiu tr v, in thoi nh ti reo: Trung T Hoa ti nghe. Ch lin lc tm s quan ty vin ca Thng Tng Westmoreland hi xem gi no phi c ct cnh v bi u u? Tha Trung Tng, ti cha r vic ny, xin Trung Tng cho lnh r hn.
388

Ti cn i Nng ngay by gi. ng Westmoreland cho ti mn chic phi c U 21 ca ng. Ch hi ri cho ti bit ngay. Thng Tng William C. Westmoreland, ang l T lnh Qun Lc Hoa K ti Vit Nam. U 21 l chic phi c phn lc, dng nh 8 ch ngi m Khng Lc Hoa K dnh ring cho ng. Mi thu xp xong xui, v phi c ct cnh lc 8 gi ti ti bi u ca Khng Qun Hoa K, v trn phi c ch mt hnh khch duy nht l Trung Tng Cao Vn Vin, Tng Tham Mu Trng. Trung Tng Vin 3 ngi sao, Thng Tng Westmoreland 4 ngi sao, phi hp nhau trong mi vn rt cht ch. Mi tun vo u gi lm vic chiu th hai u hp cp cao ti vn phng Trung Tng Vin, gii quyt nhng vn vt qu trch nhim ca hai b tham mu, hoc v hai b tham mu khng ng quan im nn cha gii quyt c. Ngoi ra, Thng Tng Westmoreland cn c mt i T (lc l i T Freund, ng ny thng ni ting Php), lm s quan lin lc ca ng v c vn phng ti B Tng Tham Mu ( tng trt ta nh chnh).
389

Trc khi ln phi c, Trung Tng Vin dn ti: Ch ch ti y v rt c th l ti v khuya lm. Ti mun bit chuyn g xy ra, nn in thoi hi b Vin v ti tin l b bit. V ng nh vy, b Vin cho bit: Thiu Tng Cao ni ng b ng Loan (i T Nguyn Ngc Loan) cho ngi mu st ng ngay ti vn phng, nn ng b Qun on chy sang t nn bn B T Lnh Lc Lng Tam Thy B Hoa K. Trung Tng ra gii quyt ngay trong m. Bng dng ti c dp quan st cn c Khng Qun v m. Di nh sng nh ban ngy do h thng n pha cc mnh, nhng b phn chuyn vin bo tr phi c v chun b bom n vi ha tin phi c sn sng ct cnh ln ng ra trn. Nhng ton qun nhn lm m, khng phn bit Vit Nam hay Hoa K, u hot ng lin tc. C na ting ng h l chic xe bn thc n nc ung ca Hoa K n bn cho cc qun nhn Vit M.
390

Lm vic ban m l mt nhim v cp trn giao ph, nhng nhn vo cung cch v thi ca nhng qun nhn chuyn vin , ti nhn thy tm lng ca h, tm lng ca Ngi Lnh Khng Qun i vi T QucDanh D-Trch Nhim. Xng ng bit bao hi nhng chin s Khng Qun m thm trong m ti. Trung Tng Vin v n lc 3 gi sng. Trc khi ln xe, ng a ti ci th khng nim, v ni: Ti v nh lun. Ch gh a th ny cho b Cao v ni rng, Thiu Tng Cao nh trao tn tay. Ngoi ra ng Cao khng c dn g thm. Nh Thiu Tng Hunh Vn Cao trong c x B Tng Tham Mu, nhng ti khng gh ngay m ti vo lun vn phng. Ti mun bit tnh hnh xy ra nh th no v ti ngh l th ca Thiu Tng Cao c th c nhng thng tin lin quan n. Th l ti sao chp mt bn trc khi gh nh Thiu Tng Cao trao cho b y. S d ti hnh ng nh vy l v t ci m Tng Thng Dim ra lnh thit qun lut 20/8/1963 lng bt Thng Ta Thch Tr Quang cho
391

n nay, ti ghi chp nhng s kin xy ra, v ng thi sao chp cc bn ti liu km theo bn vn ghi chp theo cu ni c sch mch c chng, sau ny cung cp cho nhng s gia hoc gi ti s ng bo hoc vit thnh sch. Mt phn nhng bn vn ghi chp cng nhng bn sao chp c c, ti thiu hy trc khi vo t thng 6/1975, ch cn li ti sn lu gi trong k c v mt bao ng nhng trang giy vit tay do qun cng sn lc sot khm xt v x b tung te trc khi bn h ri khi nh ti. Nm 1986, ti thut li cho cc bn trong phng giam s 1 tri t Nam H nghe trong 9 m lin. Thut li nh vy, ti ngh, s lu gi trong k c s c di lu v pht ra cng c ngha l thu li, v mt khc, trong s cc bn trong phng giam c nhng bn chng kin tn mt hoc tham gia mt s s kin ti a phng trong thi y nh i T m Quang Yu chng hn, xc nhn nhng g ti thut. C l nh vy m nhng g tn tr trong k c ca ti gip ti hon thnh quyn i Dng Ghi Nh, gp mt trong hng lot sch hi k xut bn ti hi ngoi.
392

Tr li th ca Thiu Tng Cao. Ti bit hnh ng nh vy l khng ng, nhng ti mun c d kin ghi chp chnh xc. Ti khng bin minh cho vic ti lm, nhng r rng l ti khng h c nh g ngoi iu ti va trnh by. Th ng cha y trang giy, ch vn tt rng : ..... V c ngi m hi nn ng phi ra ngoi quc tm k mu sinh v s gi tin v gip gia nh. Cui cng, ng cu xin c M che ch cho v con ng. Ngy hm sau, ti c b Vin cho bit thm nh th ny: Nhn chc xong, Thiu Tng Cao duyt li tnh hnh tng ni, c bit l ng ch trng n Nng v Hu. ng thy cn ra Hu nm vng tnh hnh ti y v lc lng di quyn ng cng nh lc lng ca pha chng i. Thiu Tng Cao n Hu bng trc thng ca Hoa K, khi chun b p th t m ng pha di c ngi bn ln v x th trn trc thng bn cht ngi . ng quay v Nng. Ri ngay trong phng lm vic ca ng ti
393

B T Lnh Qun on, bt ng ng pht hin kp thi mt s quan ca ng Loan (i T Nguyn Ngc Loan) d sng vo u ng t pha sau, nhng ng lc c mt s quan Hoa K bc vo nn hn khng hnh ng c. ng Cao qu tc gin v ni cho ng Loan bit l ng s ri b Qun on. ng Loan qu xung m chn Thiu Tng Cao v ni trong vi vng: 'Thiu Tng hiu lm ri, khng c chuyn mu st g u. Ti ly Thiu Tng, xin Thiu Tng ng b Qun on. Ngay sau , ng Cao sang B T Lnh Lc Lng Tam Thy B Hoa K xin Tng Waltz -T Lnh- gip cho ng sang Hoa K t nn chnh tr. Thiu Tng Cao vit th ti vn phng Tng Waltz. Li bin php qun s. Tr li vn phng ca Trung Tng Vin, Tng Tham Mu Trng. T sau ngy Thiu Tng Cao b Qun on I, cc v Tng lnh o quc gia v qun i, gn nh lm vic bt k ngy m ti phng lm vic ca Trung Tng Vin, c hm n
394

na m mi ri ni y. Trong mt bui ti, vn l Trung Tng Thiu, Thiu Tng K, Trung Tng C, v Trung Tng Vin, v y l ln u tin Trung Tng Vin trnh by quan im ca ng mt cch mnh m, ng nhn danh Tng Tham Mu Trng, ng khng chp nhn mt qun i trong mt qun i nh tnh trng hin nay. V ng ngh vi cc v c mt l phi dng bin php qun s gii quyt dt khot tnh hnh. Bui hp i n quyt nh l chp thun k hoch ca Trung Tng Vin, v ngy 15/5/1966 l ngy chuyn qun ra Nng. Ln chuyn qun ny c pha Hoa K trc tip cung cp vn ti c hng nng C130 v vn ti hm ch chin xa t Si Gn ra phi cng v hi cng Nng. Vn Thy Qun Lc Chin v Nhy D nh ln trc, cng thm lc lng Thit Gip. V ri din tin cuc hnh qun gii ta tnh hnh hn lon ti Nng c thc hin rt thun li, khng mt cuc n sng no xy ra gia lc lng chnh ph vi lc lng chng i, ngoi tr ti mt ngi cha nh c vi pht sng bn ra nhng khng gy thit hi no. Ti Hu cng trong mt tnh hnh tng t nh vy. i T Ng
395

Quang Trng, T Lnh Ph Nhy D, c c ra pha bc Hu tip xc vi mt Trung on ca S on 1 B Binh ng h trung ng, tin vo thnh ph Hu vi nhim v gii ta lc lng chng i. Nhim v hon thnh trong yn tnh. S kin gn nh tri ngc vi d on ca gii truyn thng cng nh ca nhiu thnh phn khc trong x hi khi c bit trung ng li a qun ra Nng. Bi v trc mt thng, trung ng chuyn qun ra Nng, v tht bi nn rt qun v. R rng l c mt iu g kh hiu, v lc lng chng i ang bng bng kh th, bng dng tt mt hon ton nh ngn n ang sng th tt pht khi c ngi ngt dng in vy. Phi chng khi khng kh mt tinh biu tnh ln n cng no th c thm ngn n xanh, v n lc ny th n xanh tt v n c ai bt ln hay khng? Xin qu v nh li cuc chuyn qun ngy 15/4/1966, Hoa K khc t ym tr phng tin vn ti hng khng vi l do khng bn ci vo u c, th nhng cuc chuyn qun ln ny cng cng mc tiu nh ln trc, li c ym tr y theo nhu cu. Liu quyt nh nh
396

vy c lin quan n ai ni trn hay khng? Xin lc li vi s kin gn nh c mi lin h vi nhau dn n tnh hnh va nu. Th nht, l sau ngy lc lng chng i nu yu sch i tin n sinh hot dn ch m bc u l bu c Quc Hi Lp Hin son tho Hin Php, th y Ban Lnh o Quc Gia tuyn b chp nhn t chc bu c quc hi vo thng 9/1966. Ti ngh, chc l Hoa K c nh hng nu khng ngh l h p lc n quyt nh ny. Th hai, l Trung Tng Tng Tham Mu Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha, trc ng khng c kin g v nhng quyt nh ca nhng v lnh o quc gia, nhng bt ng ng a ngh bin php qun s v cuc hnh qun din ra tht tt p. ng ra khi ni n hnh qun phi ni n chin thng, nhng ti thy khng n nu dng chin thng ch cuc hnh qun ny, v phe ta nh phe mnh vi li bt chin t nhin thnh. V ngh ca Trung Tng Vin, liu ng c bit l n xanh cho pha chng i tt v n bt ln chng? Cho d cc cu hi c t ra hay khng th nhng s kin cng
397

nhng quyt nh ni trn din tin rt nhp nhng, v nhng ai quan tm n t nc, c th t hi nh vy, hay hn th na. V th ba, cng c th l v no , khi thy Trung Tng Thi b cch chc lin nhp cuc vi nhng thnh phn ng h Trung Tng Thi, v dn dn nm quyn lnh o cuc chng i trung ng, tng bc i hi tin n xy dng c cu dn ch trong sinh hot quc gia, khi c trung ng chp nhn bu c Quc Hi Lp Hin th xem nh mc tiu u tranh t c nn ra lnh chm dt chng? Nhng trong trng hp ny, c phi l Trung Tng Vin mo him tr li quyt nh ca Th Tng K khng thnh cng cch mt thng khng? Nu ng nh vy, qu l Trung Tng Vin rt dng cm cho cuc mo him ca ng nhng tnh c li ng thi c. Nhn li chui bin c. V ti cng t hi: Liu t cuc o chnh lt Tng Thng Ng nh Dim ngy 1/11/1963 ca Trung Tng Dng Vn Minh, cuc Chnh L ngy 30/1/1964 ca Trung Tng Nguyn Khnh vi Trung
398

Tng Trn Thin Khim, ri cuc Biu Dng Lc Lng ngy 13/9/1964 ca Trung Tng Dng Vn c, n Thiu Tng Lm Vn Pht o chnh Trung Tng Nguyn Khnh ngy 19/2/1965, ri qun i nhn trch nhim lnh o quc gia ngy 19/6/1965, v cuc khng hong ny t ngy 9/3/1966, c lin quan vi nhau trong mt chui bin c chnh tr, hay ch l nhng s kin ring l? Nu ring l, th ti sao trong cuc o Chnh Tng Thng Ng nh Dim c mt ngi M (Trung T Conein) trong phng Thiu Tng Trn Thin Khim, bn doanh ca Hi ng Qun Nhn lnh o o chnh t lc bt u n khi Tng Thng Dim v ng C Vn Nhu b git cht? Ti sao trong cuc Chnh L ca Trung Tng Nguyn Khnh, Trung Tng Trn Thin Khim, v i T Cao Vn Vin, cng c mt ngi M ti bn doanh ngay trong t dinh ca Trung Tng Nguyn Khnh t u n cui? Ti sao vin chc tnh bo ti ta i s Hoa K ra lnh cho Trung Tng Dng Vn c (ngang qua Trung T T thnh Long), ngi ng u cuc Biu Dng Lc Lng phi rt qun v v tr? Ti sao Trung Tng Nguyn Khnh yu
399

cu ng i S Taylor gip khi b Thiu Tng Lm Vn Pht o Chnh th ng tr li l khng can thip vo ni b chnh tr ca Vit Nam Cng Ha, ng thi khuyn Trung Tng Nguyn Khnh nn ra ngoi quc? Ri ti sao Hoa K chun y khng vn bn cho Thiu Tng Nguyn Cao K sau khi Tng T Lnh Khng Lc Hoa K c li ng h? V ti sao Hoa K khng gip khng vn v hi vn chuyn qun v chin c ra Nng ln th nht trong khi lc lng chng i trung ng vi kh th rt mnh, n cuc chuyn qun v chin c ln th nh ch cch mt thng th Hoa K ym tr hon ton, cng lc vi s t lit (hoc hiu theo cch no cng tng ng nh vy) ca lc lng chng i ti Nng cng nh ti Hu? Hoc tt c nhng s kin l mt chui bin c chnh tr lin quan vi nhau? V Tng Thng Ng nh Dim khng ng Hoa K thit lp cn c qun s trn lnh th Vit Nam theo chin lc Domino ca h, nn ng b cc Tng Lnh ca ng lt vi ngn n xanh ca ng i S Hoa K, nhn chnh sch khng bnh ng tn gio ln cao im. Ri h khng mun vng vn cht nh hng no ca
400

Php trong gii Tng Lnh Vit Nam nn nhm Tng thn Php (Trung Tng Minh, Trung Tng n, ...) b h b, ng thi gy dng nhm Tng cm quyn thn M (Trung Tng Khnh, Trung Tng Khim). Khi Trung Tng Khnh ln ngi, ch tha mn nhu cu chin lc Domino m khng thc hin ch dn c, ri cuc biu dng lc lng ca Trung Tng c l mt cnh co ca Hoa K i vi Trung Tng Khnh phng pht tnh c ti. Tip n l Thiu Tng Pht vi S on 25 B Binh trong tay nhng khng bn lnh lt , li l c hi tt gip cho Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Trung Tng Nguyn Chnh Thi, v Thiu Tng Nguyn Cao K, y lun Trung Tng Nguyn Khnh lu vong. Vi thng sau , Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Thiu Tng Nguyn Cao K, v Trung Tng Nguyn Hu C, nhn danh qun i nhn trch nhim lnh o quc gia theo yu cu ca chnh ph dn s Phan Huy Qut. y l li yu cu trn vn bn, nhng vn bn cn c mt tri hay khng th ti khng r. Nhng vn cha thc hin ch dn c (theo ti, l do yu t an ninh hn l yu t
401

c ti qun phit) cho n khi cuc Khng Hong Min Trung i hi mi chp nhn. Liu s chp nhn bu c Quc Hi Lp Hin c phi l s thc gic ca Hoa K t pha sau, hay tht s l do pha chng i i hi? Nhng r rng l n lc ny th Hoa K hi lng v kt thc chui bin c chnh tr m h iu hng trong 3 nm qua. Nu ng nh vy th ti sao Hoa K phi kin nhn trong mt thi gian kh di vi mt thi m thm nhng rt hiu qu hng n mt ch dn c? Ta bit rng, c ch thng tng kin trc ca Hoa K gm Lp Php, Hnh Php, v T Php, c t chc v iu hnh theo quan nim Kim Sot v Cn Bng, nhng Quc Hi c ting ni mnh hn v chnh sch vin tr ngoi quc. Trong chnh sch ny, tiu chun c tnh cch quyt nh vin tr hay khng vin tr l ch dn ch hay khng dn ch ti quc gia m h cu xt vin tr. V vy m Hnh Php Hoa K khi thc hin chin lc qun s ti Vit Nam Cng Ha, vn phi trong khun kh chnh sch vin tr ca Lp Php. iu c ngha l, khi Hnh Php s dng cc Tng Lnh lt ch dn c Vit Nam
402

Cng Ha, th h phi bng mi cch xy dng li ch dn c trnh p lc ca Lp Php, nh hng n chin lc qun s ti Chu ca h. V h thnh cng, tuy cng gn 3 nm sau k t ngy lt Tng Thng Ng nh Dim.

Tr li tnh hnh Min Trung. Di quyn ca i T Nguyn Ngc Loan, cc thnh phn Cnh St v An Ninh Qun i ln lt bt gi Trung Tng Nguyn Chnh Thi, Trung Tng Tn Tht nh, Thiu Tng Hunh Vn Cao, v Chun Tng Phan Xun Nhun. Ring Thiu Tng Nguyn Vn Chun theo lnh v Si Gn hp v b gi t h tun thng 4/1966. Ngoi ra, lc lng an ninh cn bt gi nhiu ngi na, trong s c i T m Quang Yu, T Lnh Qun on Trn Hng o ca pha chng i, v bc s Mn, Th trng Nng. Song song vi cng tc bt gi mt s nhn vt, l cng tc b nhim cc nhn vt khc thay th: (1) Thiu Tng Hong Xun Lm, T Lnh S on 2 B Binh, nhn chc T Lnh Qun on I/Qun Khu I. (2)
403

i T Ng Quang Trng, nhn chc T Lnh S on 1 B Binh. (3) i T Phan Ha Hip, nhn chc T Lnh S on 2 B Binh. (4) Trung T L Ch Cng, ang l Ch Huy Trng Tng Hnh Dinh/Tng Tham Mu, nhn chc Th Trng Nng. Tip l nhiu chc v trng c quan n v ti Nng v Hu tch cc tham gia lc lng chng i trung ng, u b thay th. Mt quyt nh i ng dnh cho nhng s quan c xem l c cng c ban hnh khng vn bn, m ch bng in thoi do vn phng ti ph trch chuyn n v T Lnh Nhy D, T Lnh Thy Qun Lc Chin, v Ch Huy Trng binh chng Thit Gip. Rng, nhng s quan do cc v T Lnh v Ch Huy Trng chn v ngh ln Tng Tham mu Trng, s c du lch Hong Kong mt tun l. S v lnh do B Quc Phng cp vi l do cng v c bit. Vi l do nh vy, cc s quan s c ngn sch quc phng i th tin v phi c kh hi cng vi khon tin trn cn bn tin cng tc ngoi quc mi ngy nhn ln cho 7 ngy. Ngoi ra, v trng on
404

c cp thm mt khon na gi l ph cp ngoi giao. C tt c 4 danh sch v mi danh sch gm 7 s quan. c quyn a v thp tng v trng hp ny th B Quc Phng ch i th tin v phi c m thi. Danh sch khi c Trung Tng Tng Tham Mu Trng duyt y (tht ra Trung Tng Vin khng thm bt mt s quan no) th vn phng chng ti lm mi vic v mang tay ln B Quc Phng trao cho chnh vn phng. Tip l ng Tng Trng ra lnh cho Tng Gim c Ti Chnh v Thanh Tra Qun Ph lm th tc ngay. Ngha l th tc rt nhanh chng. Hai v T Lnh Nhy D v Thy Qun Lc Chin ng u danh sch ca binh chng. u thng 7 nm 1966, Trung Tng Cao Vn Vin, Tng Tham Mu Trng, gi ti vo vn phng v ra lnh: Ch mi cc v trong Hi ng K Lut c Bit v hp trong hai ngy 8 v 9 (7/1966) ti phng hp s 2 (tc phng hp Tn Sinh Nng Thn). Ch lin lc vi An Ninh Qun i t chc thu bng lm bin bn. Khng mt ai c vo
405

phng khi ang hp. Ch lo thc n tra ti ch. Tha Trung Tng, v an ninh phng hp c cn t chc c bit hay nh thng l? Khng cn c bit lm u, ty ch xem tnh hnh m thch ng. Ch mi cc v Tng b gi vo phng bn cnh, ch phi lun lun c mt ti ch v lo n sng n tra cho cc ng. Ch ln lt mi tng v vo phng hp ca Hi ng mi khi ti thng bo. Thnh phn Hi ng K Lut c Bit, khng phi l thnh phn ca Hi ng Qun Lc, v ch gm cc Tng Lnh m thi. Ngy hp. Bn gh trong phng hp c xp theo hnh ch U, y ch U l bn ca ch ta on, gm: Trung Tng Nguyn Vn Thiu, Thiu Tng Nguyn Cao K, Trung Tng Nguyn Hu C, Trung Tng Cao Vn Vin, v Trung Tng Linh quang Vin trong chc v Th K ca Hi ng, ph trch c cc bn co trng. Cn trn u ch U c bc g dnh cho v
406

Tng b co, tm gi l vnh mng nga. Bn gc tri cui phng hp c ci phng nh c thit tr my thu bng v my khuch i m thanh. Ch c chuyn vin truyn tin v s quan An Ninh c ra vo phng ny. Trc ca c Qun Cnh gc. Pha sau lng phng hp l mt phng kh rng dnh cho 5 v Tng b co ngi ch n lt, ng thi cng l ni m vn phng ti lo n sng n tra cho qu v y. Ti c ra vo phng hp ln phng thu bng. Bui hp bt u. Trung Tng Thiu, ri Thiu Tng K, trnh by l do vi cc v Tng Lnh thnh vin ca Hi ng, cng l cch cung cp cho cc thnh vin nm c nguyn nhn v sn sng thc hin nhim v c bit trong hai ngy hp ny. Khi phng hp sn sng, theo lnh Trung Tng Vin, ti mi Trung Tng Nguyn Chnh Thi vo trc v hng dn n bc g. ng bc vo vnh mng nga vi thi thn nhin nh mt v ch ta tng ng ln bc g ny ban hun th vy. Trung Tng Thiu: Hm nay, Hi ng K Lut c Bit hp nghe Trung Tng trnh by v
407

nhng vic lm ca Trung Tng trong thi gian xo trn chnh tr ti Min Trung, v c nhng iu m Hi ng cha bit chc l Trung Tng c phi hnh ng nh th hay khng, Hi ng c quyt nh khng nhm ln. Mong rng, Trung Tng cho bit s tht. Sau , Trung Tng Linh Quang Vin, vi t cch Th K ca Hi ng c bn co trng vi tng li tuyn b cng nh nhng hnh ng ca Trung Tng Thi trong thi gian ni trn. c xong, Trung Tng Thiu mi Trung Tng Thi bin minh v nhng li co trng va nu. Trung Tng Thi, vn bnh thn t nhin, v ni mt cch mnh m rng: By gi ti c ni nh th no i na th qu v cng khng tin ti, do m ti khng c iu g trnh by vi qu v. Qu v quyt nh nh th no th ty qu v. Trung Tng Thi dng ch rt hay. ng ni qu v quyt nh th no l ty qu v ch ng khng ni qu v quyt nh th no th ti thi hnh th y.
408

Thiu Tng Vnh Lc -T Lnh Qun on II- ni gn nh tha thit vi Trung Tng Thi l nn trnh by s tht anh em trong Hi ng hiu r c s vic. Trung Tng Thi vn gi nguyn cu ni ca ng va ri, v ng xin ra khi phng hp. C th tha nhn l Trung Tng Nguyn Chnh Thi c dng kh ca ngi lm Tng, iu m khng phi v Tng no cng c c nh ng. Nhng cng c th l ng thy khng c cch no bin minh nn th t ra cng rn vn hn chng? Theo ti, Trung Tng Thi qu l c dng kh ca v Tng. V k tip l Trung Tng Tn Tht nh. Rt d dng trng thy Trung Tng nh c c gng bnh tnh nhng ng khng nn c ni lo u trn nt mt khi bc vo vnh mng nga. Trung Tng Thiu cng ni nhng li nh ni vi Trung Tng Thi, v ri Trung Tng Vin c co trng ca ng. Trung Tng nh dn dn ly li s bnh tnh, ri bt u n o vi nhng li bin minh, nhng l bin minh mt cch gng go nn khng l l xa b c cu co trng no c.
409

Thiu Tng Hunh Vn Cao l v th ba vo vnh mng nga. Tip n Thiu Tng Nguyn Vn Chun, v sau cng l Chun Tng Phan Xun Nhun. Trung Tng Thiu v Trung Tng Vin (Linh Quang Vin), theo ip khc nh i vi Trung Tng Thi, Trung Tng nh, ngha l mt v gii thiu mc ch bui hp v v kia th k khai nhng ti ca tng v b co. Bn co trng ca Trung Tng Thi, Trung Tng nh, v Chun Tng Nhun rt di, v cc v ny chng i trung ng t u, cn co trng ca Thiu Tng Cao vi Thiu Tng Chun th ngn thi, v khng chng nhng cng khng lm trn nhim v trong chc v T Lnh Qun on I. Thiu Tng Cao vi Thiu Tng Chun kh bnh tnh khi bin minh v bin minh ngn gn, trong khi Chun Tng Nhun khc st mt vi nhng li trnh by ton ku oan, ch v ng mt lng lo gii quyt tnh hnh xo trn ti Hu. Lc by gi ti c lnh cho pht li on bng thu cuc m thoi gia Chun Tng Nhun (ti Hu) vi v Thng Ta ti cha n Quang (Si Gn). Trong on bng c li ca Chun Tng Nhun
410

rng: ..... Tha Thy, con quyt tm u tranh n khi no ba tn Thiu, K, C t chc mi thi ...... Nghe xong, Chun Tng Nhun a khc. Tht lng m ni, ti khng hiu ting khc ca ng c ngha l th nhn li ca ng, hay li l nc mt ku oan ch v ng mun li dng nhng v lnh o Pht Gio gii quyt tnh hnh, ch nhng li khng phi l tht lng? Cho d l nh th no i na, r rng l phong cch ca Chun Tng Nhun khng xng ng vi cp bc m Trung Tng Nguyn Khnh, vi chc nng Quc Trng trao gn cho ng mt nm trc . Ngy hm sau, Hi ng K Lut tho lun gn nh sut ngy t n mt kt lun thng nht, kt lun tr thnh bn n v bn n ny lm cho mt lot nhng v sao ri rng. Bn n trng pht mi v 60 ngy trng cm v gii ng bt buc. Ring Chun Tng Phan Xun Nhun b ging xung cp i T, v gii ng. Trong khi tho lun, Trung Tng Cao vn Vin v Thiu Tng Nguyn Cao K, c nhc li li vit ca Thiu Tng Hunh Vn Cao trong mt phc trnh trnh ln Tng Thng
411

Ng nh Dim sau v tht bi trn p Bc (M Tho) u nm 1963. Li vit l ....... Khi ti (tc Thiu Tng Cao) gi chc T Lnh S on 7 B Binh, ti tng trm trn trm thng ...... V i vi Chun Tng Nhun, Thiu Tng K cho l ch xng ng lm mt Thng S thi. Hnh pht trng cm l hnh pht cao nht i vi s quan m quy ch qui nh. Thng thng mt s quan khi b pht mt ln hay nhiu ln cng li ln n 60 ngy trng cm th b gii ng, v xem nh s quan c thnh tch xu, khng xng ng l s quan na. Hnh pht nh hn l hnh pht khinh cm. Mt tun sau ngy hp ni trn, mt bin bn c hon thnh vi 157 trang nh my quay rono mt mt, c 21x27 phn, ba mu xanh, c mang tay n cc v thnh vin ca Hi ng K Lut c Bit. Xem xong, phi hon li Cc An Ninh Qun i. Ring ti c tng mt bn ngoi s bn quay rono, nhng cui cng ti phi t mt phn cng vi nhiu tp ti liu m ti ghi chp t thng 8 nm 1963. Khi ti vo t, nh ti b lc sot mt tun l nn ban m v ti ln t mt phn na. V
412

phn cn li th b qun cng sn lc sot khm xt, chng x tng mnh hoc vt tng trang tung to khp nh. Sau cuc lc sot ny, v ti lm li tng trang tng mnh cho vo bao, n khi ti ra t mi gp nht dn li, cng b tc c mt s chi tit khi ti ln lt vit li v ln lt nh ngi mang qua M. Phn vit li ny c 1600 trang giy hc tr. Cuc khng hong min Trung kt thc bng bn n ni trn, nhng vi nt nhn chung cuc th cc v Tng Lnh lnh o quc gia phi chp nhn tin n xy dng c cu dn ch, m bc u l bu c Quc Hi Lp Hin vo h tun thng 9/1966, Nh vy: Theo qu v qu bn, ai thng v ai thua trong cuc khng hong ny? V cuc khng hong gn 3 thng qua, phi chng l mt th thch kh nng v bn lnh ca cc v Tng Lnh trong trch nhim lnh o quc gia thi chin? Nu l th thch, theo qu v qu bn, th cc v y nh th no?

**********
413

414

- by Vi S Kin Quan Trng (trong nhng nm 1967-1974) *****

Ti ri chc v chnh vn phng Tng Tham Mu Trng vo nhng ngy cui nm 1966 nhn chc ti tnh Phong Dinh (Cn Th), nn khng c iu kin theo di nhng s kin chnh tr t trong cn phng nh hp ca i Tng Tng Tham Mu
415

Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha (Trung Tng Vin thng cp i Tng nhn l Quc Khnh nm 1967), ni m cc v lnh o vi tt c quyn lc trong tay thng hi hp v quyt nh nhng vn trng i ca quc gia trong nm 1965 v 1966. Gia nm 1968, ti thuyn chuyn tr li B Tng Tham Mu, phc v trong b tham mu Tng Cc Tip Vn vi chc v Chnh S K Hoch Chng Trnh. Nm 1972, nhn chc Cc Trng Cc Mi Dch. Nm 1974, nhn chc Tham Mu Trng Tng Cc Tip Vn. Trong thi gian ny cho n gi th 25 ca cuc chin tranh bo v t quc, ti c c hi trc tip ln gin tip, theo di c tnh hnh quc gia qua mt s s kin quan trng trong phn ny v nhng phn tip sau. *****

Qu Tng Tr & Tit Kim Qun Nhn. Xin nhc li, u thng 6/1965, Th Tng Phan Huy Qut gi vn th mt, yu cu Hi ng Qun Lc nhn trch nhim lnh o quc gia, v do bt ng quan im vi Quc Trng khi thay i nhn s trong ni
416

cc m Quc Trng t chc, v Th Tng phi t chc theo. Vn th nhn mnh, nu Hi ng Qun Lc khng nhn trch nhim ny th tnh hnh c th s tr nn ri lon. Sau hai ngy hp, Hi ng Qun Lc quyt nh chp nhn li yu cu ca Th Tng. c kh nng m nhn trch nhim lnh o quc gia, Hi ng Qun Lc t chc hai c cu: y Ban Lnh o Quc Gia do Trung Tng Nguyn Vn Thiu gi chc Ch Tch, v y Ban Hnh Php Trung ng do Thiu Tng Nguyn Cao K gi chc Ch Tch. Ch Tch y Ban Lnh o Quc Gia hnh s chc nng Quc Trng, v Ch Tch y Ban Hnh Php Trung ng tc Th Tng chnh ph. Ngy 19 thng 6 nm 1965, tt c thnh vin ca hai y Ban ny ra mt quc dn ng bo v ngoi giao on. Trong nm 1965 v 1966, y Ban Lnh o Quc Gia t chc hai ln "i Hi Ton Qun", quyt nh ng li hnh ng trong trch nhim qun i lnh o quc gia. Tht ra nhng thnh vin ca hai ln i Hi ny, ti c tham d c hai i hi, hng ngn
417

qun nhn i din ton qun v Si Gn tham d nghe qu v thnh vin ca hai y Ban trnh by v nhng chnh sch ca cc ngnh sinh hot quc gia, v trong mt chng mc no , c th xem y l mt sch lc quc gia. Thiu Tng Nguyn Cao K vi t cch Th Tng, tuyn b ni cc ca ng l "ni cc chin tranh" v l "chnh ph ca ngi ngho". Sau ng c thc hin mt s chnh sch gip ngi dn ci thin i cht cuc sng, nh: Bn xe Lambretta 3 bnh tr gp dng ch khch trong thnh ph. y cng l cch gia tng phng tin chuyn ch cng cng trong thnh ph. Ct nhiu khu nh lin k, bn tr gp cho qun nhn vin chc. Bn xe gn my 2 bnh cho qun nhn tr gp. T chc h thng Qun Tip V, bn hng tiu dng thng thng vi gi min thu cho qun nhn v gia nh. V vn ... vn . . .
418

Nm 1967, y Ban Lnh o Quc Gia quyt nh tng lng ng u cho tt c qun nhn cc cp thuc ch lc qun, mi qun nhn 100 ng. Lc by gi, qun s ch lc qun khong 450.000 ngi (cha k qun s a Phng Qun v Ngha Qun). Ch 100 ng thi v ngn sch khng th chi tr nhiu hn na, m 100 ng thi im y cng chng mua sm c g. Cng khng r l y Ban Lnh o Quc Gia c chp thun cho B Quc Phng hay khng, v vic s dng 100 ng thnh lp mt qu gi l "Qu Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn", v ch p dng cho qun nhn ch lc qun m thi. Mc ch ca qu nh tn gi l "va tit kim va tng tr qun nhn v gia nh". Thiu Tng Nguyn Vn V, Tng Trng Quc Phng, gi chc Ch Tch Hi ng Qun Tr. Ti khng nh ht cc v thnh vin trong Hi ng Qun Tr, ch nh l c v Tng Gim c Ti Chnh Thanh Tra Qun Ph/B Quc Phng, v Thiu Tng ng Vn Khuyn (cp bc lc by gi) Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn/B Tng Tham Mu. Ti khng r v no a ra ngh ny, nhng c iu l Qu ny c hp l hay
419

khng th nhiu d lun tri ngc nhau, mc d Qu c B Ni V cp giy php hot ng. V y Ban Lnh o Quc Gia quyt nh tng lng l trch nhim ca cp lnh o i vi qun nhn, nhng B Quc Phng thay mt qun nhn quyt nh thnh lp Qu. Ngay trong B Tng Tham Mu, cc qun nhn cng phn nn quyt nh ny khng t, v H l thnh vin ng nhin nhng khng h c hi kin v vic nn hay khng nn thnh lp Qu. Vi li trn nguyn tc, Qu ny khng phi ca qun i m li do v Tng Trng Quc Phng nm chc Ch Tch Hi ng Qun Tr. Cc thnh vin trong Hi ng u c lnh ph cp. Cc v khc th ti khng r, nhng ring Thiu Tng ng Vn Khuyn lnh xong l ng hon vo qu. Chnh mt ti th khng thy, nhng Thiu Tng Khuyn ni iu ny trong nhng bui hp tham mu ca Tng Cc Tip Vn. Xin tm gc s kin ny sang mt bn, theo di d lun n on xoay quanh nguyn nhn dn n quyt nh tng lng m l s tin c tng gn nh chng ng l bao so vi vt gi th trng.
420

Lc by gi, d lun t cc nh hot ng chnh tr cho rng, y Ban Lnh o Quc Gia tng lng ch nhm mc ch ly lng qun nhn chun b cho lin danh qun i ra ng c Tng Thng-Ph Tng Thng, ch tht ra s tin c tng khng c gi tr bao nhiu v vt cht. V ri qu v Tng Lnh ra ng c tht. Khng phi mt lin danh m n hai lin danh: Trung Tng Nguyn Vn Thiu mt lin danh, v Thiu Tng Nguyn Cao K mt lin danh khc. S kin ny a qun i, cho d c thn nhin n my i na, t n hnh thnh ba khuynh hng: Mt khuynh hng ng h Trung Tng Thiu, mt khuynh hng khc ng h Thiu Tng K, v mt khuynh hng khc na th khng quan tm my n vic phi ng h lin danh no. Nu tnh trng hai lin danh vn quyt tranh ua trong cuc bu c ny th s phn ha trong qun i l iu khng trnh khi, v l iu t hi cho qun i, cho quc gia. Cng may, cc v Tng Lnh vn ng hai v ng u hai lin danh n st cnh ngy ht hn np n ng c, th Thiu Tng K bng lng ng chung lin danh vi Trung Tng Thiu, sau cuc hp kh
421

gay gt ti cu lc b B Tng Tham Mu. Cng trong "s thnh cng" , Trung Tng Nguyn Vn Thiu c ha nu c c Tng Thng, ng s tham kho cc v nh trong thnh phn y Ban Lnh o Quc Gia v ng li chnh sch quc gia. ng thi ng cng tha thun vi Thiu Tng K l s mi gio s Nguyn Vn Lc -ngi ng chung lin danh vi Thiu Tng K lc 2 lin danh ring r- thnh lp chnh ph. Tr li Qu Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn. Khi qun s ch lc qun gia tng th s vn hng thng cng theo m gia tng. Khi qun lc ln n hn 1 triu qun th ch lc qun xp x con s 600.000 ngi, v nh vy c ngha l s vn hng thng ca qu ngoi cc khon li khc, c tng thm n 60.000.000,00 ng. C th ni m khng s lm ln, lc by gi cha c c s ti chnh no ti Vit Nam m s vn gia tng nhiu n nh vy c. iu ny t nht cng l mt trong hai nguyn nhn dn n vic Qu Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn "b nh sp" sau 51 thng hot ng. Nguyn nhn th hai, ti s thut tip phn sau.
422

Trong thi gian thnh lp Qu Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn, ti ang phc v ti tnh Phong Dinh (Cn Th) nn khng trc tip thu hiu, nhng nm sau (1968) ti thuyn chuyn v Tng Cc Tip vn mi c c hi nghe Thiu Tng ng Vn Khuyn cho bit thm v t chc v hot ng ca Qu ny. Theo ng, s vn ngy cng gia tng nhanh chng v Hi ng Qun Tr quyt nh thnh lp mt s c s dch v v kinh doanh, song song vi gia tng s vn u t vo cc cng ty dt si, c bit l Vimytex (Vit M Dt Si Cng Ty). y l cng ty dt si ln nht lc by gi. Hng nm, cng ty ny trng thu khong 50% n 70% trong s 30 t ng (Vit Nam Cng Ha) cung cp vi treillis thng v treillis ngy trang dng may qun o trn cho qun nhn. Ngoi ra cn cc nhu cu vi si khc, nh: vi may qun phc Khng Qun, Hi Qun, vi may mng, may vng, may m, vi che ma, vi dng lau chi v kh, vi may qun phc i l, qun phc ma ng cho sinh vin Trng V B Quc Gia, qun phc cho sinh vin Trng B Binh Th c, vi may qun phc cho qun nhn cng du hoc du hc ngoi quc, ..v..v..
423

Theo thi gian, cc c s sau y c thnh lp: K thng ngn hng. Cng ty bc d hng ha ti cng Si Gn. Cng ty vn ti. Cng ty sn xut vt liu xy dng. Xy ct ta nh nhiu tng ti s 8 i l Nguyn Hu khu trung tm th , d tr s dng cho vn phng ngn hng, cho cc cng ty do Qu thnh lp, v cho thu. Ta nh ny thng c gi l "cao c s 8 Nguyn Hu". Quan im to bo nht l Hi ng Qun Tr s tin n xy dng nh my sn xut n bn thng m khi u l tn trang. Quan im ny cng tr nn mnh m khi Trung Tng ( c thng cp) ng Vn Khuyn c c gi chc Tham Mu Trng B Tng Tham Mu kim Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn. Khng bit do u m quan im ny lt ra ngoi, v pha Hoa K bn ting xa gn l s khng h tr mc tiu ny nu nh Qun Lc Vit Nam Cng Ha thc hin. Rt c th y l nguyn nhn th hai m ti va ni trn. Hoa K cho rng, h s cung cp y n dc vi ph tn nh hn so vi gi thnh sn xut ti Vit Nam. ng hay khng th cha r, v phi nm
424

c gi thnh sn xut ti Hoa K mi so snh c, vi li trong nghin cu chin lc lm khi nhng v lnh o phi chp nhn ph tn cao v kinh t t c mc ch khc cao hn nh mc ch chnh tr chng hn. Gi thuyt rng, mt vin n sn xut ti Vit Nam cng phm cht m gi thnh cao hn gi thnh sn xut ti Hoa K, chnh ph vn chp nhn c v ci ct li ca mc ch l kh nng t lc, cn gi thnh khng phi l yu t quyt nh cho d l yu t ng quan tm. Nhng iu cho php ta nhn nh l Hoa K khng mun Vit Nam Cng Ha dn dn ra khi tm kim sot ca h, m y l bc u Hi ng Qun Tr mun th nghim. V theo ti, y l nguyn nhn th hai gp phn dn n quyt nh nh sp Qu Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn, m li l quyt nh t Tng Thng Nguyn Vn Thiu! S tin thanh tr cho qun nhn v gia nh ra khi Qu, ngy c gia tng nhiu hn lc u nh vo s li thu c t cc ngun u t. ng mt ci, Tng Thng ch th Ph Tng Thng Trn Vn Hng thnh lp y Ban
425

Thanh Tra do i T Trng By (v sau l Chun Tng ngnh Cnh St) trch nhim, v Cc Mi Dch l c quan c nhm vo nh l trng tm. i T Trng By l s quan ngnh Tip Vn, v ng l v Cc Trng th hai t khi ngnh Mi Dch trong qun i thnh lp nm 1964. C quan ny cn c vo th l mi c hnh chnh quc gia, v cn c vo nhu cu cng nhng iu kin k thut do cc ngnh lin h cung cp, c trch nhim thit lp h s u thu v trnh Tng Cc Trng Tip Vn (nu kh c c tr gi n 80 triu ng lc thnh lp ngnh, v nm 1973 tng ln n 200 triu) v Tham Mu Trng B Tng Tham Mu quyt nh (nu kh c tr gi 80.000.001 ng tr ln, v nm 1973 th t 200.000.001 ng tr ln). Khi thnh lp Qu Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn, khng t s quan ngay ti qun trn Si Gn t than phin vic thnh lp Qu cng nh Hi ng Qun Tr Qu ny khng nm trong nguyn tc hnh chnh no c, v t chc ny khng hon ton qun s cng khng hon ton l dn s. Nhng khi Qu b bt buc gii tn v chi tr ti sn cho qun nhn th d lun quay
426

li ng h Qu, cho rng Tng Thng b "ti phit Ch Ln" v Hoa K khng ch, nh tm nh sp mt c s ti chnh m "ti phit Ch Ln" rt s s mt c quyn v kinh t ti chnh. ng hay khng, ti khng c c nhng bng chng xc ng v vic ny nn khng dm nh gi, nhng r rng l s sp ca Qu Tng Tr V Tit Kim Qun Nhn dn n ba tic rt trng th ca nhiu nh "ti phit Ch Ln". S d Cc Trng Cc Mi Dch b y Ban Thanh Tra nhm vo v Cc Trng l mt thnh vin trong y Ban Thc Hin cung cp my mc dng c cho cao c s 8 i l Nguyn Hu ni trn, c bit l cc thang my ch v ch ngi cho cao c ny, tr gi chung l 60.000.000,00 ng Vit Nam. y Ban Thanh Tra kt lun, vic thc hin hai loi thang my ni trn l khng ng nguyn tc, v h qu l v Cc Trng b pht v b cch chc. y Ban Thanh Tra cho rng, ng l y ban Thc Hin phi m cuc u thu cng khai vi cc nh thu quc t ln trong nc, ng ny y Ban Thc Hin ch "gi thu trc tip" d l vi nh thu quc t,
427

ngha l mi cc nh thu m y Ban Thc Hin xt thy c kh nng thi hnh kh c kho gi trc tip ri trnh ln Ch Tch Hi ng Qun Tr. S d trnh ln Hi ng Qun Tr v ngn khon ny khng thuc ngn sch quc gia, m l ngn khon ca Qu. Tht ra theo nguyn tc mi c hnh chnh do chnh ph Php ban hnh nm 1899 (chnh xc l vy ), m nn hnh chnh Vit Nam Cng Ha vn p dng khng my may thay i iu khon cn bn no c. Cng theo , "u thu cng khai" hay "gi thu trc tip", u ng nguyn tc c, c iu l mi nhu cu ty theo trng hp v thc hin theo cch no cho l thch hp nht m p dng, nhng nht thit phi c li cho ngn sch. Xt cho ng th khng c g tri nguyn tc c, vi li ln thc hin gim chi c khon tin ng k m li c mn hng tt na. Nhng khi cp thm quyn mun cho n sp th kt lun phi cho n sp, v l lnh ca Tng Thng m! Lc y ti ang phc v ti B Ch Huy 4 Tip Vn (Cn Th), c c thay th v Cc Trng ni trn. By gi l thng 6 nm 1972. Ti ng nhin l thnh vin trong y Ban Thanh L ti sn ca Qu
428

Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn. y Ban Thanh L do Tng Nha Ti Chnh v Thanh Tra Qun Ph/B Quc Phng gi chc Ch Tch, c nhim v thanh l v hon tr nhng khon cn li trong thi gian thc hin cao c s 8 i l Nguyn Hu, m trng tm l xc nh mc cng tc hon thnh ca nh thu Hunh Thi (?). V h th ti chc chn l ng, nhng v tn ca nh thu th ti cha dm xc nh. Trong thi gian tham gia y Ban ny, ti c bit mt s s kin, ng thi Trung T Bi Hy Trng -Cc Ph Cc Mi Dch lc thc hin hng cho cao c s 8 Nguyn Hu- cung cp cho ti nhng con s sau y: n khi b cng bch gii tn th s vn do ng gp l 3.520.000.000,00 (3 t 520 triu) ng Vit Nam. Trc , s tin chi tr cho qun nhn gii ng, v hu, hi sinh, t trn hay mt tch, l 460.000.000,00 (460 triu) ng. Khi thanh l ti sn, chi tr cho ton th qun nhn hi vin (gm c tin li) ln n 3.500.000.000,00 (3 t 500 triu) ng.
429

 chi ra 360.000.000,00 (360 triu) ng vo cng trnh xy dng cao c Nguyn Hu. S tin cn li trong ngn hng l 500.000.000,00 (500 triu) cng vi ti sn ti cc cng ty ca Qu c tnh cng n vi chc triu na. Cao c s 8 Nguyn Hu gm 12 tng, cng vi sn thng d tr s dng mt na pha i l Nguyn Hu cho thu khai thc nh hng c ca nhc, v mt tng hm lm ch u xe (parking) vi li ra vo dnh cho xe chuyn ch hng ha s dng chuyn vn ln cc tng trn, v hai my pht in cung cp in nng cho cao c khi b cp in. Ngay tng trt dnh cho K Thng Ngn Hng v phng khch chung cho cao c nh ti cc khch sn ln vy. B Ti Chnh c mua li cao c s 8 Nguyn Hu vi gi s khi do y Ban Thanh L ra gi l 1.000.000.000,00 (1 t) ng. Khi ti c c vo chc v Tham Mu Trng Tng Cc Tip Vn, ti khng cn trong y Ban Thanh L na nn khng r din tin nh th no m n thng 4 nm 1975, cao c vn cha bn c.
430

Hy mc ch thnh lp cng nh mc ch nh sp Qu Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn ng hay sai qua mt bn, chng ta th kt ton mt cch tng qut sau 51 thng hot ng: S vn 3 t 520 triu, ln n 4 t 460 triu, cng vi cao c s 8 Nguyn Hu tr gi 1 t, cng vi ti sn ti K Thng ngn hng v cc cng ty. Nu khng b nh sp, rt c th Qu Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn, c kh nng gp phn ng k vo mc tiu pht trin kinh t quc gia, cng c th gp phn quan trng vo mc tiu ca qun i tng bc tin n t lc trong nn kinh t quc gia, ang t trng tm vo kh nng v tim nng tm kim khai thc du ha di thm lc a Vit Nam, m y Ban Quc Gia Du Ha t nhiu tin tng vo , c tnh t nm 2000. Khng phi l o tng khi Thiu Tng ng Vn Khuyn (cp bc lc by gi), Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn, nm 1969, giao cho ti lc ti ph trch S K Hoch & Chng Trnh/Tng Cc Tip Vn, m thm nghin cu phc tho mt hng i cho ngnh Tip Vn tng bc tin n t lc cc loi dng c chin tranh, m mt trong nhng nn tng l kh nng v tim
431

nng du ha. Trong nm 1970, Thiu Tng Khuyn chp thun d tho ca ti v ngay sau ban hnh trong ton ngnh Tip Vn tp ti liu nh c tn l ng Li Tip Vn 10 im vi d phng t nm 2000 c kh nng t n nu nh nhng d phng pht trin ca y Ban Quc Gia Du Ha khng qu sai lch. Sau , tng lnh vc trch nhim c nghin cu phc tho tng qut. V ri thng 4 nm 1975 cht n, tt c tr thnh giy vn.

*****

Chun b pht trin quc gia. Hip nh ngng bn trn ton lnh th Vit Nam Cng Ha k ngy 27 thng 1 nm 1973, n thng 3 nm 1973 Hip nh c hiu lc. Sau l trao i t binh, gm c t binh Hoa K v t binh Vit Nam Cng Ha b cng sn giam gi. Hip nh b lnh o cng sn Vit Nam c tn l nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha vi phm ngay khi Hip nh tng chng cha ro mc. Nhng khng v vy m chnh ph t nh
432

nhu cu pht trin t nc. Vi nhng sinh hot kh rn rp, chun b cc d n pht trin quc gia thi hu chin, nh: Thng 6 nm 1973, mt phi on chnh ph gm qu v: Tng Trng Giao Thng Bu in, Tng Trng Ti Chnh, Tng Gim c Ngn Hng Pht Trin K Ngh cng 3 v Gim c trc thuc, Ch Tch Phng Thng Mi Si Gn, v nhiu cng k ngh gia thuc Phng Thng Mi Si Gn. Pha qun i c Th Tng ch nh ch danh 4 s quan ca ngnh Tip Vn lin quan n cc d n ca chnh ph, tham d: Chun Tng Nguyn Vn Chc, Cc Trng Cc Cng Binh. i T Nguyn Hu Bu, Cc Trng Cc Qun Nhu. i T Trn Vn L, Cc Trng Cc Qun Tip V. V ti, i T Phm B Hoa, Cc Trng Cc Mi Dch. Mt na phi on sang Hawaii hi tho vi cc nh u t Hoa K, ri sang Singapore rp vo mt na kia t Si Gn sang Singapore trc vi ngy, cng nghin cu v pht trin chiu cao, pht trin k ngh ch bin, v xy dng hi cng dnh cho loi tu ch container.
433

Trc , mt kha hi tho v u t pht trin c t chc ti Trng Cao ng Quc Phng ko di trong 3 tun l, vi s tham d ng o ca cng thng k ngh gia Vit Nam, v phi on k ngh gia Hoa K. Ti c Tng Cc Tip Vn ch nh tham d hi tho. Tm tt tng qut cc d n trnh by, gm: D n m rng Si Gn v pha Th Thim c xem nh th chnh tr. Bin vng Rng St ngp nc, lt thm gia Si Gn-Bin Ha-Vng Tu, thnh khu ch xut ln nht Vit Nam mang dng vp khu k ngh Jurong Town ca o quc Singapore. Mt phi trng quc t ta lc gn sng ng Nai, cng gn xa l Si Gn-Bin Ha. Phi trng Tn Sn Nht tr thnh phi trng quc t th hai. Hu ht nhng c s cp trung ng ca qun i chuyn ln hng xa l Si GnBin Ha, nhng ch cho nhng d n canh tn th . Tt c u d tr thc hin trong khong 20 nm k t u thp nin 1980. Vi nhng d n ny -trong mt chng mc no 434

cho thy chnh ph vn tin tng vo Hip nh, d rng b cng sn vi phm ngay sau khi Hip nh c hiu lc. S d ti c tham d kho hi tho ny v ti trch nhim lin lc vi B K Hoch lc u, v sau l y Ban Quc Gia Du Ha, nghin cu phc tho mt quan nim tng qut v kh nng ngnh Tip Vn c th tng bc tin n t lc v dng c chin tranh, cn c vo kh nng v tim nng quc gia m du ha c xem l nn tng cho cng cuc pht trin t nc. Cng tc ang din tin, th ln lt Phc Long ri Ban M Thut tht th, rt b Cao Nguyn, ri nhng cuc lui binh hn lon t tuyn u Qung Tr cho n Cam Ranh, ..v..v.. th l kt thc. Ngay trong nm 1973, trong phm vi Tng Cc Tip Vn, gm 8 ngnh chuyn mn: Qun Nhu, Qun C, Qun Y, Qun Vn, Qun Tip V, Cng Binh, Truyn Tin, v Mi Dch qun i, thc hin chng trnh ci t thch nghi vi vin tr qun s Hoa K s gim nhiu. Trng tm ca chng trnh ci t l gin lc h thng t chc v tn tr v sa cha qun dng theo quan nim tp trung, gim bt s
435

lng tn tr tri mng theo quan nim din a, v s lng dng c chin tranh khng nhiu nh trong thi chin. ng thi p dng khoa qun tr vo cng tc qun tr ton b dng c chin tranh bng my in ton IBM 360/50, l loi my c kh nng rt ln so vi qun i ca cc quc gia bn trong khu vc ng Nam lc by gi, gii quyt nhu cu tip liu, tn tr, vn chuyn, sa cha v tn trang, va chnh xc va nhanh chng. Tch hn k ton vi tn tr, quan nim ny c ngha l b phn gi kho khng h bit trong kho c nhng mn hng no, s lng bao nhiu, hay v tr mn hng u. Trung Tm in Ton Tip Vn l c quan k ton, v Trung Tm Tip Liu Lc Qun l c quan iu khin. Tng Cc Tip Vn s dng danh t khch hng ch cc n v Tip Vn ti 5 Vng Tip Vn, c ch nh lin lc trc tip vi Trung Tm in Ton Tip Vn ngang qua my in ton xin tip liu hay sa cha, ni chung l mi nhu cu v qun tr Tip Vn. Cng xin gii thch thm v 5 Vng Tip Vn: Vng 1 Tip Vn thuc Qun on I/Qun Khu I, Vng 2 Tip Vn v Vng 5 Tip Vn thuc Qun on II/Qun Khu II, v lnh th Vng ny tri di theo ven
436

bin v t ven bin ln tn Cao Nguyn, Vng 3 Tip Vn thuc Qun on III/Qun Khu III, v Vng 4 Tip Vn thuc Qun on IV/Qun Khu IV. K hoch ci t thc hin xong phn cn bn v t chc, nhng v my in ton ca cc khch hng cha thc hin xong, th ch dn ch t do chng ta sp .

*****

Vin tr qun s. Thng 3 nm 1973, Hip nh Paris Ngng Bn V Ti Lp Ha Bnh c hiu lc, nhng ngay sau qun cng sn m cuc bao vy tn cng vo n Tng L Chn trong phm vi Qun on III do Bit ng Qun tr ng. Ln lt nhiu n v khc cng b chng tn cng. l s vi phm Hip nh mt cch trng trn m Ban Qun S Lin Hp 4 bn do Hip nh Paris qui nh cng khng gii quyt c g c. Trong mt tnh hnh ngng bn nhng tht s th chin tranh vn cn nguyn , sng vn n, ngi vn thng
437

vong, nhng mc vin tr qun s gim nhiu. T 1.062.000.000 (1 t l 62 triu) m kim nm ti chnh 1972-1973 xung cn 700 triu cho nm ti chnh 1974-1975. Cng trong nm ti chnh ny, ln u tin C Quan Ty Vin Quc Phng Hoa K (gi tt theo ting M l D.A.O.) cho bit ngn khon vin tr trong mt nm, v l ln u tin cng l ln duy nht, c quan DAO yu cu Tng Cc Tip Vn cho bit quan nim s dng cng vi mt k hoch chi tit s dng s tin vin tr . Trc khi i su vo k hoch s dng 700 triu m kim vin tr, ti xin lt qua i nt v th tc vin tr qun s qu v qu bn c khi nim v ng la vin tr qun s ca Hoa K nh th no. Cng xin trnh by r thm, y khng phi l vit theo ti liu ca Hoa K hay ca Vit Nam, m l ti cn c vo nhng bui hp tham mu ca ton ngnh Tip Vn m c kt vo y. T khi Hoa K vin tr qun s trc tip cho Vit Nam Cng Ha chng ta (19661967) n cui ti kha 1973-1974, h khng cho chng ta bit trc l h vin tr cho chng ta bao nhiu trong mt ti kha, m h cn c theo nhu cu ca chng ta
438

a sang v h xt thy ph hp vi chnh sch ca h l h cp, d nhin l phi thng qua cc bui hp tham mu chuyn mn gia B Tng Tham Mu Qun Lc Vit Nam Cng Ha vi B T Lnh Vin Tr Qun S Hoa K ti Vit Nam. Qun lc Vit Nam nhn vin tr qun s trc tip t qun i Hoa K ch khng b rng buc bi o lut nm 1961 v vin tr qun s ngoi quc (theo ch MDAP), ngha l khng theo h thng B Tng Tham Mu ln B Quc Phng, ri sang B Ngoi Giao Vit Nam Cng Ha. T B Ngoi Giao Vit Nam Cng Ha chuyn sang B Ngoi Giao Hoa K, ln lt n B Quc Phng Hoa K, sau mi n Qun chng lin h ca Hoa K. Ti ni nhn vin tr trc tip (theo ch MASF, dch sang Vit ng l Qu Vin Tr Dch V Qun S), c ngha l mi qun chng Hi Lc Khng Qun ca Vit Nam Cng Ha, lin h trc tip vi cc qun chng Hi Lc Khng Qun ca Hoa K, ngang qua cc c vn ti cc qun chng a yu cu vin tr. Trong trng hp ny, B Tng Tham Mu theo di cht ch mi din tin, nhng B Quc Phng th khng nm vng nh vy.
439

By gi l cng tc tham mu son tho k hoch s dng 700 triu m kim vin tr qun s ti kha 1974-1975. Cn c trn quan nim ca Phng 3/Tng Tham Mu, quan nim ca Trung Tng ng Vn Khuyn, Tham Mu Trng B Tng Tham Mu, kim Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn, l mun duy tr mt kh nng phng th trong phm vi vin tr gii hn, cn: Phi c v kh, gm c phi c vi chin hm, bom n v cht n.

Phi di ng nhanh, tc l ni n phng tin vn chuyn ng b, ng thy, v hng khng, cng vi cc loi nhin liu thch hp. Phi duy tr tt h thng ch huy lin lc, tc l my mc truyn tin v tuyn ln hu tuyn, din a ln chin thut. V phi iu tr ng mc cho thng bnh binh, v sau mi trn chin th no cng c tn tht nhn mng, cho nn chi tiu cho cc qun y vin cng l nhu cu thit yu.

440

Quan nim cng dt khot, khng mua thm bt c loi qun dng chin tranh no, m t trng tm vo k hoch sn nht c phn t cc qun dng ph thi cng chng loi tn trang s dng. T quan nim cn bn , b tham mu Tng Cc Tip Vn iu hp vi cc Cc, son tho k hoch nh th ny: Vi nhu cu th nht l v kh th khng cn mua thm bt c loi no, cn s dng tn trang trong s 2 triu khu sng cc loi hin c. V bom n v cht n, bn thng k trong 3 nm trc do S n Dc ca Cc Qun C thit lp, cung cp mt lot thng k v mc tiu th trung bnh ca tng loi v kh, tng loi n n, n chiu sng, n khi, ..v..v.., tng loi bom, v tng loi cht n. Nhm cng tc tham mu ca Tng Cc Tip Vn s dng nhng thng k lm cn bn c tnh nhu cu nm 1974-1975 theo tnh hnh chin s do Phng Nh v Phng Ba/Tng Tham Mu c tnh. Xin nh rng trong nm 1971 n 1973, chin s d di nht l nm 1972, v mc tiu th cc loi qun dng chin tranh rt cao, vi ngn khon vin tr qun s nm ln n 1.062.000.000 m kim, v
441

con s ny l cao nht trong sut 20 nm Hoa K vin tr cho Vit Nam Cng Ha. Khi chit tnh nhu cu n dc, cc s quan tham mu ngnh Tip Vn phi tnh ring cho loi n bn thng nh sng trng, sng M16, sng trung lin, i lin, n cc loi n bn vng cu ca sng ci, sng i bc 105 ly, 155 ly, 175 ly, ha tin chng chin xa, ..v..v... V ri mi loi phi tnh n n chiu sng, n xuyn ph, n khi. Tm li l phi tnh n tng chi tit mua ng loi bom n tht s cn thit, ng chng loi v kh, ng s lng c tnh, v thch hp vi s tin vin tr. cng l phng chm ca ngnh Tip Vn: ng lc, ng mc, v ng ch. Khng c g cao siu trong cch tnh ny c, v n tng t nhng b ni tr trc khi i ch phi c tnh xem nu nhng thc n g, t mi tnh ra l mua nhng c nhng tm nhng hnh nhng ti, mi th bao nhiu nu ng mn v cho s khu phn trong gia nh thch ng vi hon cnh mi v kinh t ca gia nh. Tip Vn duy tr cho mt triu qun nhn t nh u xung n gt chn, t d dy n thng tch hay bnh hon, hy sinh hay t trn, t khu
442

sng vin n, n vn chuyn hay lin lc, ..v..v.., trong mt gc no , tng t nh b ni tr bo v hnh phc gia nh, d nhin l mc phc tp khc nhau. p dng cch tnh nh vy cho nhu cu duy tr kh nng di ng vi phng tin ca Lc Qun, l xe vn ti t 2.5 tn tr ln, phng tin ca Hi Qun l Giang Vn nh v Hi Vn Hm, phng tin ca Khng Qun l phi c vn ti C47, C130, ..v..v... Ch ring nhu cu cc loi nhin liu cho Hi Lc Khng Qun ngn ht 80 triu m kim ri, nhng mc chi tiu ny ch mi bng 2/3 chi ph nhin liu ca ti kho 1973-1974 thi. i vi nhu cu c phn sa cha cc loi my truyn tin trong h thng lin lc din a cng nh h thng lin lc chin thut, cng theo cch tnh trn. Ngha l loi no cn thit cho hai nhu cu trn mi a vo k hoch s dng ngn khon . C quan D.A.O. cng thng bo chnh thc cho Tng Cc Tip Vn bit rng, ch vin tr qun s theo Qu Vin Tr Dch V Qun S (MASF) s chm dt vo cui ti kha 1974-1975, sau chuyn sang
443

ch Chng Trnh Vin Tr Qun S (MDAP). H thng bo Tng Cc Tip Vn chun b cho kp thi gian, v h thng vin tr ny phi theo h thng vng vo cn nhiu thi gian cho hnh trnh giy t th tc, km theo mt danh sch di tht di, ghi r tng loi qun dng vi tng s lng ang s dng, tip l nhng danh sch c phn cn thc hin cho tng loi qun dng. H chp nhn mn qun dng no trong danh mc ca Tip Vn qun tr, h mi vin tr mt i mt cng nh c phn thay th n. Mt i mt tc l mt mt ci hoc ph thi mt ci Hoa K vin tr li mt ci, khng lm gia tng thm khi lng dng c chin tranh. Cng nn ni thm v s kin vo nhng ngy cui cng ca cuc chin, Qun Lc Vit Nam Cng Ha c xin thm ngn khon 300.000.000,00 m kim nhng Quc Hi Hoa K khng chp thun, v c d lun cho rng v khng c 300.000.000,00 m chng ta thua trn! Ti khng r vic c ng hay khng, nhng c iu ti bit l n thng 4 nm 1975 th ti kho 1974-1975 vn cn gi tr. iu c ngha l Qun Lc Vit Nam Cng Ha vn cn nhn vin tr theo ch Qu Vin Tr
444

Dch V Qun S, tc l ngn sch Quc Phng Hoa K vn vin tr trc tip cho chng ta nu h mun. Khi Hnh Php chuyn sang Lp Php, nu cha c o lut hay nguyn tc no khc thay i s iu hnh Qu Vin Tr Dch V Qun S trong hon cnh bt thng i vi Vit Nam Cng Ha chng ta, ti ngh, l cch gi t ca Hnh Php Hoa K, ch khng phi Hnh Php khng c thm quyn vin tr. Nhc li c thm cht chuyn xa thi, ch khi mun th cch no cng c, cn khi khng mun th cch no cng xong. Chuyn i thng th, chuyn chnh tr thng khi cng th, ch i khi chng th! Ngn ng chnh tr l th! Chng hn nh chng trnh Vit Nam Ha Chin Tranh vy thi. Khi mt xch ti Vit Nam cha thc hin c th chin lc Domino ca Hoa K trong mc tiu be b ngn chn s bnh trng ca cng sn quc t xung khu vc ng Nam Chu, t i Hn Dn Quc, xung Nht Bn, vng qua Trung Hoa Dn Quc (i Loan), Phi Lut Tn, ngang qua Vit Nam Cng Ha, v dng li Thi Lan, xem nh cha hon chnh. Th ri cuc o chnh
445

ngy 1 thng 11 nm 1963 git cht Tng Thng Ng nh Dim, khng bit c phi v Tng Thng t chi nh ca Hoa K thit lp nhng cn c qun s trn lnh th Vit Nam Cng Ha hay khng, n cuc chnh l ngy 30 thng 1 nm 1964, dn n Thng ip ca Trung Tng Nguyn Khnh vi chc nng Quc Trng Vit Nam Cng Ha, yu cu cc quc gia ng minh gip Vit Nam Cng Ha chng qun cng sn, m tht ra Thng ip chng khc chic cha kha dnh ring cho Hoa K m ca Vit Nam thi. T , qun b chin Hoa K ln lt thit lp cc cn c Chu Lai, Cam Ranh, Plei Ku, An Kh, ng Tm (M Tho), ..v..v.. cng chng ta chin u chng qun cng sn t min Bc len li xm nhp vo lnh th Vit Nam Cng Ha. n khi chnh tr ni b Hoa K c nhng bin chuyn khng thun li cho chnh ph lin bang, v qun i can d su vo cuc chin tranh chng cng sn trn lnh th Vit Nam Cng Ha chng ta, lc by gi Hoa K cho rng Qun Lc Vit Nam Cng Ha mnh ng u vi qun cng sn ca nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha min Bc, th l Hoa K thc hin chng trnh rt qun
446

c tn gi l Vit Nam Ha Chin Tranh. ch thc ca Vit Nam Ha Chin Tranh l g? n gin m ni, chng qua l Hoa K trit thoi qun i v nc m Hoa K thu c trong tha hip ngng bn Paris ngy 27 thng 1 nm 1973 l ci mn che chn danh d cho Hoa K rt qun v nc. Cn tht s ci Hip nh c phi l danh d cho cuc trit thoi qun i Hoa K v nc hay khng, li l chuyn khc! Khi rt qun, Hoa K li cho qun i chng ta mt khi lng dng c chin tranh gm i bc 175 ly nng di, i bc phng khng, xe tng M48, cc loi giang tc nh s dng tun duyn tun giang, phi c vn ti C130, ..v..v.., l nhng loi thuc vo hng c k k c s lng nm h hng -ng k l phi c cc loi- trong cc c xng ch sa cha, m nu chuyn vn tr v Hoa K khng chng phi tn mt ngn khon tng ng vi tr gi khi dng c ny na . Bo ch ca nhng ng minh chng ta, tht tn nhn khi ni Vit Nam Ha Chin Tranh chng qua l thay i mu da trn xc cht! Chng nh bn chng ta cho l Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha chng ta
447

cha bao gi cht trn, cho mi n khi qun i Hoa K v nc chng ta mi bt u cht trn vy! Bi hc cho chng ta, ti ngh: ng minh l ng minh, nhng quyn li quc gia vn l trn ht. V vy m nhng v lnh o cc cp t lp php, hnh php n qun i, hnh s chc nng ca mnh phi xut pht t t tng quyn li quc gia Vit Nam hi ha vi vn ho Vit Nam. l bi hc tht s cay ng cho mi ngi Vit Nam trong th h ng thi, v l bi hc qu bu cho th h mai sau trn chnh trng!

**********

448

449

450

- tm Nhng Thng Cui Cng ca cuc chin 1954-1975 ***** Tnh Phc Long tht th ngy 7 thng 1 nm 1975. Tnh Phc Long pha Bc ng Bc Si Gn, st bin gii Vit Nam-Cam Bt, l mt trong nhng tnh c thnh lp di thi Tng Thng Ng nh Dim, trong chin lc phng th quc gia. Ni y l vng t chuyn tip ca a hnh cao nguyn cui dy Trng Sn xung ng bng min Nam. V vy m Phc Long ni khng cao, rng khng rm rp nh rng gi Cao Nguyn. C dn hu ht l ngi min ni thuc nhiu b tc khc nhau. Thi thc dn Php cai tr, a phng ny c ci tn m bt c ngi dn bnh thng no cng khip m khi nghe n, l tri t B R. S ra i ca tnh Phc Long v tnh Bnh Long trong phm vi lnh th Qun on III/
451

Qun Khu III, do quan nim ca Tng Thng Dim chun b chng chin tranh xm lc ca cng sn min Bc di tn nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha. Bi theo Hip nh nh Chin m thc dn Php, cng sn Lin X, cng sn Trung Hoa, v cng sn Vit Nam k ngy 20 thng 7 nm 1954 ti Genve, Thy S, th hai nm sau -tc nm 1956- s tng tuyn c thng nht Nam Bc, nhng Tng Thng Ng nh Dim chnh thc cng b l khng chp nhn tng tuyn c v chnh ph Vit Nam Cng Ha khng k vo Hip nh . M tht ra, trong tnh hnh lc by gi, nu tng tuyn c th nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha c c hi chin thng trong cuc bu c , c ngha l khi T Do do Hoa K lnh o ni chung v Vit Nam Cng Ha chng ta ni ring, b trng k ca khi cng sn do Lin X lnh o. V nh vy, Vit Nam chng ta t i Nam Quan n Mi C Mau s b cng sn cai tr bng ch c ti t . Hn l Tng Thng tin rng nhm lnh o cng sn Vit Nam s bt u chin tranh xm chim Vit Nam Cng Ha, m bc u l mt lc lng ln n hng chc ngn cn b do chng ci li min Nam bng cch sng chen ln trong gia nh, hay
452

trong ng bo nng thn min Nam khi chng tp kt chuyn ra Bc theo Hip nh nh Chin qui nh. y s l lc lng nng ct gy chin trn lnh th Vit Nam Cng Ha chng ta. Mc tiu thnh lp cc tnh ti nhng vng m trong cuc chin tranh gia Php thc dn vi Vit Minh cng sn 1946-1954 m qun Php khng kim sot c, c cc c quan hnh chnh ln qun s hot ng va bo v dn va ngn chn qun cng sn thit lp h tng c s cho cuc chin tranh c tnh l rt c th s xy ra. Mt on trn quc l 14 t th trn Chn Thnh thuc tnh Bnh Long, chy ngang th trn ng Xoi -tc qun n Lun- thuc tnh Phc Long ln hng ng Bc s n tnh l Ban M Thut ca tnh Darlac. Ban M Thut c xem l th ph Cao Nguyn Min Trung. T y thng ln hng Bc s n Plei Ku, v tip tc thm khong 40 cy s na s n Kon Tum, tnh cui cng ca quc l 14 trn dy Trng Sn. Do vy m tnh Phc Long c tm quan trng v mt chin lc qun s ln chnh tr trong chin tranh chng cng sn, mt loi chin tranh m nh cm quyn khng d g nhn ra ch qun v chng
453

sng tr trn trong ng bo, thm ch l chng c th chen vo trong cc c quan na. T khi vng rng ni ny tr thnh tnh, dn s gia tng dn ln vi s ngi t Si Gn cng nh cc tnh khc n y khai ph t ba-dan trng cc loi cy k ngh, v bun bn lm n vi ng bo sc tc. Tuy cha phi l nhn nhp nh cc tnh vng ng bng Cu Long hay dc min duyn hi, nhng cng to c b mt y ca mt tnh l cng nh cc th trn qun v x. u nm 1957, qun cng sn gi li trn lnh th Vit Nam Cng Ha -nhiu nht l cc tnh cc Nam ng bng Cu Long- bt u quy ri trn ton lnh th. Lc y, tnh Phc Long cng trong tnh trng nh vy. Nhng nm u, hot ng ca cng sn tp trung vo phm vi kinh ti v u tranh chnh tr vi nhng cuc biu tnh l t nng thn, hoc vng ngoi cc th trn hay tnh l, phn i nhng cuc hnh qun bnh nh, hoc yu sch nhng tn cng sn b bt. Cui nm 1960, qun cng sn bt u hot ng vi lc lng du kch
454

cp Trung i trang b th s, v tng bc chng tin ln hot ng cp i i. Trong nhng nm 60, lc lng cp Trung on, ri S on, c cng sn Lin X v cng sn Trung Hoa trang b nhiu loi dng c chin tranh c xem l th h mi. T nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha pha Bc v tuyn 17, lun theo dy Trng Sn xm nhp vo lnh th Vit Nam Cng Ha, v thc hin nhng trn nh cp Trung on vo u nhng nm 70. Cho n thng 3 nm 1973, lc lng cng sn quanh qun trong vng rng ni ca Phc Long v cc tnh ln cn ln n cp S on, nhng cha lm g c Phc Long. Ri ngay sau ngy Hip nh Paris (thng 3 nm1973) c hiu lc, qun cng sn vn tip tc chin tranh, c ngha l chng ngang nhin vi phm Hip nh ny. Ngy 13 thng 12 nm 1974, mt n v c th l cp Tiu on tr ln, tn cng qun l n Lun, v tr n ng quc l 14 ln Ban M Thut hay xung Bnh Long, v lin tnh l 1 ln Phc Long, b qun tr phng y lui. Nhng cuc tn cng k tip th n Lun tht th. Sau , mt lc lng khc ca cng sn nh chim qun B
455

c (?) vi qun c Phong (c th ti nh khng chnh xc v tn Qun). Mt lc lng ca S on 5 B Binh c B Tng Tham Mu iu ng tng cng tnh l, trong khi ym tr ha lc khng qun c tp trung cho Phc Long, k c iu ng t S on 4 Khng Qun Cn Th tng cng. Cuc tip t cho cc n v hnh chnh, qun s, ln ng bo trong tnh l tr nn kh khn, thm ch l rt kh khn v qun cng sn s dng nhiu lc lng nh phc kch nhiu ngy m chng gi l ng cht ti cc on ng him tr dc theo ng lin tnh s 1 dn ln tnh l. Tnh trng ny lm cho cng tc chuyn vn cc loi tip liu bng ng b khng s dng c, trong khi tip t bng phi c rt hn ch t sau khi Tht Khng Lc Hoa K rt khi Vit Nam theo qui nh trong Hip nh Paris. Trong cng thi gian, qun cng sn pho kch mnh vo phi trng Lai Kh -ni hot ng rn rp ca S on 5 B Binh tip vin Phc Long- v phi trng Sng B, tnh l Phc Long. Ngy 24 thng 12 nm 1974, chic trc thng Chinook 47 ch chuyn vin t Si
456

Gn ln tnh l Phc Long sa cha chic phi c vn ti C.130 b h ang nm ti phi trng ngoi tnh l, sau khi ch tip t thc phm v nhin liu n ni. Lt v, chic Chinook 47 b ha lc phng khng ca qun cng sn bn h sau khi ct cnh cha y 5 pht. Cc phi tun khu trc phn lc A.37 c iu ng t S on 4 Khng Qun Cn Th ln tng cng ym tr ha lc cho lc lng phng th Phc Long, mt trong s cc phi cng phn lc A.37 -Thiu T Trn Quc Tun- ni vi ti rng:

Em cha bao gi gp ha lc phng khng dy c b tr chung quanh tnh l Phc Long. Phi ni rng, mt li la c mt vng rng ln gy tr ngi ng k cho cc phi tun khu trc ym tr Phc Long Ngay ngy u nm 1975, qun cng sn pho kch kh mnh vo cn c khng qun Bin Ha, ngn chn nhng phi tun khu trc ca S on 3 Khng Qun ct cnh ym tr Phc Long. Cng trong nhng ngy u nm 1975, cc n v cng sn gia tng p lc chung quanh tnh l vi
457

lc lng ghi nhn l cp S on, c bit s ghi nhn v lc lng phng khng ca chng rt mnh. ang trong tnh hnh ht sc nguy him cho lc lng tr phng, th s bt ng quan nim hnh qun gii ta Phc Long gia Trung Tng D Quc ng, T Lnh Qun on III/Qun Khu III, vi Tng Thng Nguyn Vn Thiu trong phin hp ti Ph Tng Thng, Trung Tng ng xin tng cng lc lng tng tr b nhng khng c chp thun. Xin ni thm, lc lng tng tr b di quyn iu ng ca B Tng Tham Mu, gm: S on Nhy D, S on Thy Qun Lc Chin, Lin on 81 Bit Cch D, v Lin on 7 Bit ng Qun. S bt ng quan im ny, ti ngh, khng phi l vn ln n ni gy bt bnh cho Trung Tng D Quc ng. ng tng l T Lnh S on Nhy D, tng c B Tng Tham Mu tng cng cho Qun on I, Qun on II, trong nhng tnh hnh chin s ti , chc ng d dng thng cm vi B Tng Tham Mu khi s dng lc lng tng tr b. V pha Qun on III, xin th ng c xin, nhng cn chp thun hay khng cn phi ty thuc tnh hnh khp cc Qun on m ch B Tng Tham Mu
458

mi nm vng. Trong thi gian Phc Long b tn cng gn nh ton tnh, th tnh hnh ti Qun on I v Qun on II cng khng phi l yn tnh, v cho d c yn tnh i na th Phng 2/B Tng Tham Mu l c quan c trch nhim cp nht ho bn nghin cu v c tnh tnh bo cung cp thng xuyn cho v Tng Tham Mu Trng v tnh hnh ti cc vng lnh th cc Qun on trch nhim. Ngha l v Tng Tham Mu Trng, lc no cng theo di thu hiu tnh hnh qun s khp ni trn lnh th. Ch nhn t bn ngoi thi, lc lng tr phng vng gii tuyn phi lun lun trong th sn sng chng tr nhng cuc tn cng ca mt lc lng cng sn nht thit l mnh hn cc vng lnh th khc, v bt c lc no chng cng c th t bn trn v tuyn 17 xua qun trn xung tn cng chng ta. C l v vy m B Tng Tham Mu tng cng di hn cho Qun on I, c lc lng ca S on Nhy D ln S on Thy Qun Lc Chin, trong khi Phc Long b mt mt s Qun nhng vn khng a ra quyt nh rt mt phn lc lng tng tr b t Qun on I v tng vin cho Qun on III, t phi c nguyn
459

nhn chnh ng, tr khi c nguyn nhn su xa no ng sau quyt nh ca Tng Thng khng chp thun ngh ca Trung Tng T lnh Qun on III. Theo li ca Trung Tng ng Vn Khuyn, Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu ni li trong bui hp tham mu ca Tng Cc Tip Vn, th Trung Tng D Quc ng xin t chc ngay trong bui hp ti Ph Tng Thng, nhng Tng Thng khng chp thun. L do m Trung Tng ng xin t chc, theo li ca cu i Tng Cao Vn Vin th sau khi trnh by tnh hnh qun s ti Phc Long l ng xin t chc ngay v ng t thy khng kh nng. Vy, s tht l Trung Tng ng xin t chc trc khi hay sau khi Tng Thng khng chp thun tng cng lc lng cho Phc Long theo ngh ca Trung Tng D Quc ng? Nu Trung Tng D Quc ng xin t chc trc khi Tng Thng khng chp thun tng cng lc lng gii ta p lc cng sn ti Phc Long, th ti sao ng khng t chc trc khi Phc Long tht s b p lc ca qun cng sn m ch n lc Phc Long nguy
460

ngp mi xin t chc vi l do khng kh nng gii quyt tnh hnh trong vng trch nhim? Chng l ng s chin trng Phc Long? Cn nu Trung Tng D Quc ng xin t chc v khng c Tng Thng tng cng lc lng, ti ngh, cng khng nn. Ti sao? Ti v c thm qun th tip tc lm T Lnh, khng c thm qun th xin ngh, m l xin ngh trong khi Phc Long vi hng chc ngn qun ln dn, vin chc ln cn b cc ngnh, ang trong tnh trng gn nh hp hi, n lng no xin t chc khng cn trch nhim vi hng chc ngn con ngi bng xng bng tht m t ra trong chc v T Lnh Qun on III, ng c i ba ln c H n tip nghe ng ban nhng hun lnh! Xin nhc li l ti rt ngng m Trung Tng D Quc ng, lc ng l Chun Tng, thnh vin trong Hi ng K Lut c Bit hp ngy 8 v 9 thng 7 nm 1966 ti B Tng Tham Mu, gii quyt 5 v Tng lin quan n s kin khng hong min Trung t ngy 9 thng 3 (1966) n 15 thng 5 nm 1966. Chun Tng D Quc ng dng dc nhn mnh l ngi b phiu trng, c ngha l ring ng khng chng li Trung Tng Nguyn Chnh Thi
461

d ng cng nhn Trung Tng Thi c li pht biu cng nh nhng hnh ng sai tri trong s kin khng hong . L do m ng trnh by v ng knh trng Trung Tng Thi l bc Thy ca ng. ng thi ng xin Hi ng quyt nh v chc v T Lnh Nhy D ca ng. Nhng sao by gi li nh vy? Chng l mt v Tng, li l v Tng trong binh chng Nhy D m s trn chin Phc Long ny sao? Hay l ng sau ca li xin t chc ca ng, c iu g un khc? Ti ngh, cho d Tng Thng c chp thun hay khng chp thun v ngh ca ng xin tng vin cho Phc Long, ng cng khng nn t chc. Ni cho cng, cho du trn chin Phc Long c a ng vo ng ct, ng vn phi dn thn. n gin, v ng l Trung Tng T Lnh Qun on III, m mt phn lnh th trch nhim ca ng ang trong tnh th nguy ngp! n ngy 7 thng 1 nm 1975, ton tnh Phc Long vo tay qun cng sn! Lin on 81 Bit Cch D l mt trong nhng n v rt tinh nhu ca qun i, phi bng rng tho chy vi tn tht kh
462

nng, v c B Tng Tham Mu tng cng vo lc tnh l lm nguy nht. Vi li cho d thin chin n u i na, th qun s ca Lin on c bit ny cng khng sao chng ni mt ch qun ng vo khong 2 S on, cho nn trong trng hp ny s tht bi trong nhim v ca Lin on l iu khng th trnh c. Lin on 81 Bit Cch D do i T Phan Vn Hun ch huy trng, c bit ni danh trong trn chin khc lit ma h 1972 trong nhim v phng th tnh l An Lc thuc tnh Bnh Long. Hi y, bo ch gi l Ma H La 1972 ch 3 mt trn chnh: ng H/Qung Tr, Tn Cnh/Kon Tum, Lc Ninh vi An Lc/Bnh Long, v mt trn ph l H Tin/Kin Giang. C 3 mt trn chnh u do nhng S on qun chnh qui ca cng sn t lnh th nc cng sn Vit Nam Dn Ch Cng Ha trn min Bc trn xung tn cng. Trn chin ma h 1972 ny lm ti nh li vo nhng nm cui ca thp nin 50, qun i Vit Nam Cng Ha ang t cp Tiu on l cao nht, c t chc ln n cp Trung on, S on, ri Qun on. Trang b thng nht vi ton b dng c chin tranh do Hoa K cung cp. Lc by
463

gi l nm 1958, sau khi ti hc xong kha i i Trng ti chi nhnh Trng V B Lin Qun Lt tr v Tiu on 2/Trung on 35/S on Khinh Chin 12 n tr Catecka, cch th x Plei Ku khong 8 cy s v pha Nam. Li d kha hun luyn b tc i i Trng ti Kon Tum do Ban C Vn S on Khinh Chin 12 t chc trong 3 thng. Xong kha hc, ti chuyn ln B Ch huy Trung on 35, gi chc Trng Ban 3 kim Trng Ban 5 Trung on. Ton b S on Khinh Chin 12 gm Trung on 34, Trung on 35, v Trung on 36, cng cc n v ym tr ang trong giai on cui ca chng trnh hun luyn, v chun b vo chng trnh hnh qun thao dt B Tng Tham Mu trc nghim kt qu hun luyn. Cuc hnh qun thao dt din ra trong phm vi tnh Kon Tum theo quc l 14 xung Plei Ku, vi tnh hnh gi nh l vo thi gian no , qun cng sn t bn trn v tuyn 17 m cuc tn cng vo Vit Nam Cng Ha vi 2 mt trn chnh: mt trn th nht l vt sng Bn Hi tn cng vo ng H v Qung Tr, mt trn th hai l t lnh th Cam Bt -sn Ty Vit Namtn cng vo Dak To v Kon Tum. Trung
464

on 34 v Trung on 35 B Binh, c nhim v tr hon chin t mt trn Kon Tum xung Plei Ku trong khi ch lc lng tng tr b tng cng phn cng. Cn Trung on 36 B Binh l lc lng tr b ca S on. Lc y, cc s quan tham mu chng ti cho rng, quan nim v mt tnh hnh gi nh nh vy l khng thc t vi chin trng Vit Nam, v s trng ca qun cng sn l nh du kch, c qu lm l ln n vn ng chin cp Trung on thi. Nhng 14 nm sau, tc nm 1972, chin trng din ra gn ng nh tnh hnh gi nh trong cuc hnh qun thao dt ca S on Khinh Chin 12 vo nm 1958 vy. Tr li tnh hnh hu Phc Long! Trong bui chiu cng ngy 7 thng 1 nm 1975, Trung Tng ng Vn Khuyn, Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu kim Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn, mi tt c cc n v trng trong phm vi Qun Trn Si Gn v vng ph cn n cu lc b/B Tng Tham Mu, nghe ng tm tt din bin tnh hnh ton tnh Phc Long, v ng ni rng: s tht th
465

ca tnh ny -Trung Tng Khuyn khng ni l iu may, m ng ni- l gim i ci ung nht trn c th, v vi kh nng khng vn hin ny m chin trng Phc Long cn n th B Tng Tham Mu khng th tha mn ni. Cu kt ca Trung Tng ng Vn Khuyn, lm cho c hi trng gn nh ng thanh ln mt ting, v tip n l nhng m thanh x xo m ti chc l cc c ta ang bt mn v li sau cng ca Trung Tng Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu. Chnh bn thn ti cng nhn thy Trung Tng Khuyn khng chun b trc cho bui hp ny, nn ni mt cu tuy ngn ngi nhng lm au lng nhng chin s tr phng cng nh tip vin Phc Long cn sng st, v lm tn thng vong linh nhng chin s ng xung cho s sng cn ca Phc Long! Xin ni thm rng, ngoi 4 nm phc v trong vn phng Tng Tham Mu Trng, ti c gn 7 nm phc v di quyn trc tip ca Trung Tng ng Vn Khuyn, thng khi bn tho vi ng v nhng quan nim cng nhng k hoch ci tin ngnh Tip Vn, v qua , ti nhn thy Trung Tng ng Vn Khuyn l v Tng rt c
466

kinh nghim trong nhiu lnh vc hot ng ca qun i, v mt s lnh vc v kinh t. Mi khi ng cp n vn no th ng din t c nhng g ng ngh, nhng c iu l ng ngh n u trnh by n ch khng hon ton tun t t A n Z, ni chung l khng mch lc. ng va c kinh nghim v va c nt nhn xa v tng lai ca qun i, nhng l nghing v qun tr con ngi, qun tr hnh chnh, qun tr tip vn, hn l v chin lc chin thut. Chng hn nh chng trnh ci t su rng v t chc v iu hnh trong ton ngnh Tip Vn trong nm 1973-1974, ng dm ngh v dm lm trong hon cnh va ti t chc va ym tr, v bc u c nh gi l thnh cng. Nt nhn xa ca Trung Tng ng Vn Khuyn c th hin trong Qu Tng Tr V Tit Kim Qun Nhn, m ti trnh by mt on trong chng by. V Trung Tng Khuyn ngh sao th ni vy, ni mt cch chn thnh v nhng iu m ng ngh, nn ti v nhng s quan tham mu trong Tng Cc Tip Vn c mt lc by gi, hiu v thng cm v cu ni m l ra ng khng nn ni, cho du iu ng ni c l s tht i vi kh nng ca B Tng
467

Tham Mu cng vy. Ti c nghe ni n chng lapsus v c gii thch rng, khi ngi no c chng ny th trong nhng lc bt cht li ni thng l khng ng nh iu ang ngh trong u. Khng bit c phi Trung Tng ng Vn Khuyn trong trng hp ny vo bui chiu ngy 7 thng 1 nm 1975 trong cu lc b B Tng Tham Mu hay khng? ng l kh nng chin u ca Qun Lc Vit Nam Cng Ha b suy gim, nhng khng phi suy gim n thun do tinh thn chin u ca Qun Nhn, m do nhng nguyn nhn khch quan, trc mt l khi lng dng c chin tranh vo hng ti tn do 500.000 qun ng Minh s dng, b Hip nh Paris y ra khi chin trng Vit Nam. l khi ha lc m qun cng sn tng khip m, bng dng khng cn na! Qun Lc Vit Nam Cng Ha ang nh gic theo kiu nh giu hay t ra cng l da hi nh giu, nay nh nhau theo kiu nh ngho th nh hng n tinh thn Qun Nhn l iu kh trnh khi! Phi chi nhng v lnh o ca chng ta -nht l thi Trung Tng Nguyn Khnh 1964- c bn lnh chnh tr vng vng, bit
468

u c th thuyt phc c ng minh Hoa K, thay v a qun sang Vit Nam th h nhit tnh gip chng ta cc loi chin c chnh chng ta chin u cho t nc chng ta, th chnh ngha trn vn trong tay chng ta. Trong trng hp , rt c th khng c ci Hip nh Paris 1973 k cc, cng vi s bo m cng k cc ca 13 quc gia v t chc Lin Hip Quc, ch nhm h tr cho qun cng sn nh chim Vit Nam Cng Ha chng ta. l mt th bo m khng cng bng, bi v khi qun cng sn vi phm Hip nh, thm ch khi chng xua qun chnh qui t nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha trn xung v tuyn 17 nh chim Vit Nam Cng Ha chng ta, cng chng c thnh vin no trong con s 13 thnh vin phn i c! Sau , Tng Thng Nguyn Vn Thiu c Trung Tng Nguyn Vn Ton thay th Trung Tng D Quc ng, trong chc v T Lnh Qun on III. Trung Tng Nguyn Vn Ton, thng 12 nm 1974, bn giao chc v T lnh Qun on II cho Thiu Tng Phm Vn Ph, v theo Ph Tng Thng Trn Vn Hng, Trung Tng Ton b t co tham nhng.
469

Trc , trong thi gian gi chc T Lnh S on 2 B Binh n tr ti Qung Ngi, Trung Tng Ton b bo ch ni n nh l mt Tng Lnh c qu nhiu tai ting khng tt. Nhng sau khi ri khi S on 2 B Binh, ng c Tng Thng c gi chc T Lnh Qun on II Plei Ku. Sau khi bn giao Qun on II, Trung Tng Nguyn Vn Ton nhn chc Ch Huy Trng Binh Chng Thit Gip. V thng 2 nm 1975, t B Ch Huy Thit Gip, ng nhn chc T lnh Qun on III.

*****

470

Tnh Darlac tht th ngy 13 thng 3 nm 1975. Tt Nguyn n u nm 1975, qun nhn v cng chc ngh chiu Ba Mi Tt v trn ngy Mng Mt Tt, thay v ngh 3 ngy ri nh mi nm, v tnh hnh nghim trng sau khi ton tnh Phc Long vo tay qun cng sn ngy 7 thng 1 nm 1975. Tra Mng Hai Tt, nu nh ngy thng th rt ng s quan nh xa dng cm tra ti cu lc b B Tng Tham Mu. Nhng
471

ba n tra hm nay, ch c Trung Tng ng Vn Khuyn, Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu kim Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn, ti -lc by gi l Tham Mu Trng/Tng Cc Tip Vn- v Thiu T Nguyn Vn Tn, s quan ty vin ca Trung Tng Khuyn. V d cho tnh hnh c th no i na, trong mi m gia nh vn cn hng v ngy Xun, nn hu ht cc s quan v nh dng cm vi gia nh. Vi nt mt tht bun, Trung Tng Khuyn ln ting ph tan s yn ng trong khong khng gian trng rng ca cu lc b: Ti ngh, chc mnh mt nc tht qu anh! Ti sao Trung Tng ngh vy? Anh ngh coi, c vn h tui hon dch trong cc tn gio c thm mt s thanh nin nhp ng, m Th Tng trnh ln Tng Thng, ri Tng Thng y xung Th Tng, khng v no dm nhn trch nhim v s ng chm n tn gio.
472

Ngng mt lc, ng tip vi ging tht nh: khng t vn th khng ni lm chi, m khi thnh vn th phi thc hin n ni n chn v l vn quc gia m, ch d dang nh vy ch lm mt uy tn ca ngi lnh o thi.

Khi nu cu hi vi Trung Tng Khuyn l ti mun nghe ng gii thch thm, ch tht ra th trong mt chng mc nht nh, ti hiu c cu ng ni. Chuyn nh th ny: Nhn l Ging Sinh, ti 24 thng 12 nm 1974, Trung Tng ng Vn Khuyn t chc ba n tht n gin phng trn lu ca cu lc b/B Tng Tham Mu, vi cc thc khch sau y: Trung Tng ng Vn Khuyn v phu nhn. Thiu Tng Smith, Trng C Quan Ty Vin Quc Phng Hoa K ti Vit Nam. Thc cht th c quan ny thay th B T Lnh Vin tr Qun S Hoa K ti Vit Nam (MACV) trong mt quyn hn thu hp. Y s Chun Tng Phm H Thanh, Cc Trng Cc Qun Y.
473

Chun Tng Nguyn Vn Chc, Cc Trng Cc Cng Binh. i T Phm K Loan, Tng Cc Ph Tng Cc Tip Vn, v phu nhn. i T Pelosky, Ph T ca Thiu Tng Smith v Tip Vn. Ti, i T Phm B Hoa, Tham Mu Trng/Tng Cc Tip Vn. V Trung T Nguyn nh B, chnh vn phng ca Trung Tng ng Vn Khuyn. Thiu Tng Smith tit l rng: B Quc Phng (Pentagon) Hoa K c k hoch vi ngn khon d tr hn 300.000.000 (300 triu) m kim di tn sang Hoa K khong 40.000 s quan v gia nh, nhng thi gian th cha r. Nhng li ni ngn ngi ny ca mt v Tng tuy khng c ho quang ca mt nhn vt quyn lc nh Thng Tng William C. Westmoreland trc y, nhng l nhn vt tiu biu cho ting ni ca B Quc Phng Hoa K ti Vit Nam chng ta lc y. V li ni ny, ti ngh, khng c cch hiu no khc, ngoi cch hiu l cuc
474

chin tranh bo v t quc ca chng ta sp kt thc, v kt thc vi ngha thua trn! V nu khng thua trn th lm g c k hoch di tn s quan v gia nh sang Hoa K! t ngt qu chng? C th l vi Hoa K, hay ni chung l vi th gii dn ch t do ln th gii cng sn c ti, th khng c g t ngt c v h l ngi ngoi cuc. C tt lm th h cng ch ni li thng hi hoc li phn u trong mt bi din vn no , cho ci dn tc bt hnh ny m thnh thong h ni Vit Nam Cng Ha l tin n trc nghim chin tranh thc h, hoc chng ta l tin n chng cng sn cho h thi! Nhng vi ti qu l t ngt, d ti c nghe nhng tin loan ti ng bun trn ln sng i pht thanh BBC qua chng trnh Vit ng! Rt c th l ti qu ch quan khi tin rng, chin tranh ang trong giai on khc lit nhng phn t t do ny khng th vo tay ch cng sn c ti c. Ti sao ti ch quan nh vy? n gin ch v ti tin rng cuc chin u ca Vit Nam Cng Ha chng ta l cuc chin u c chnh ngha, m chnh ngha th khng th
475

thua c! Lc by gi, r rng l ti khng thc t khi ti l mt trong s rt t c ta ngi nghe din gi Smith truyn t mt cu ngn ngi trong ba n m Ging Sinh nm 1974, n chng c ngha g v tn gio, nhng rt c ngha v cuc chin tranh m chng ta buc phi lm trn! Ti hi: Chng l t nc mnh n hi mt vn sao! C lc no Trung Tng ngh nh vy khng? Khng u anh. Tht ra c lc ti cng ngh nh anh, nhng cui cng ti bc b ngh , v d sao th mnh cng c mt qun i chng cng sn trit m anh. V ng ngh nh vy, nn khi thy mt vic nh tuy rt t nh m Th Tng vi Tng Thng l hai v lnh o cao nht nc vi y quyn lc trong tay, nhng khng v no dm nhn trch nhim, nn Trung Tng Khuyn mi tht ln cu ni nh mt li than bt lc ca chnh ng, v hm cho s phn mt quc gia: Vit Nam Cng Ha!
476

Cng trong ba n tra Mng Hai Tt ny, Trung Tng Khuyn nhc ti rng iu ng v n c B Ch Huy 2 Tip Vn (n tr ti Qui Nhn), vn chuyn hng tip liu ln Plei Ku chun b chng tr cuc tn cng ca qun cng sn thng khi l vo ma h. i T Bu Khng, Ch Huy Trng B Ch Huy 2 Tip Vn, ang thc hin k hoch vn chuyn cc loi hng tip liu loi 1, loi 3, v loi 5, t Qui Nhn ln d tr Plei Ku v Kon Tum. Cc loi hng tip liu trong qun i do ngnh Tip Vn qun tr, chia lm 5 loi: Loi 1, l lng thc thc phm cho ngi v th vt (qun khuyn = ch trn) Loi 2, l qun dng trang b cho tt c cc n v qun chng, binh chng, binh s, v cc c quan phng s tham mu, nh: qun xa, v kh bn thng, v kh bn vng cu, xe tng thit gip, xe o t i t, chin hm, phi c, my mc vn phng, bn gh, ..v..v.. c ghi trong bng cp s ca tng n v cng nh c quan phng s.
477

Loi 3, l cc loi nhin liu v cc loi du m bi trn. Loi 4, l nhng g thuc v vt liu xy dng v vt liu phng th. V loi 5, l cc loi bom n v cht n. S lng d tr d tr cho 20.000 qun tr phng Plei Ku v Kon Tum chin u trong 30 ngy khng cn tip t. l d tr cho mt tnh hnh t hi l khng ti tip t c, ch tht ra trong k hoch ca Tng Cc Tip Vn c d liu khi chin trn xy ra th t ngy th 3, m trong tham mu qun s gi l ngy N + 2, bt u ti tip t bng khng vn b sung mc d tr cho lc lng phng th. Khi mt Phc Long, Trung Tng Khuyn c tnh thi gian qun cng sn m cuc tn cng vo Plei Ku v Kon Tum, c th sm hn c tnh ca Phng 2/B Tng Tham Mu. V vy m ng cho tng cng thm qun xa ra Qui Nhn B Ch Huy 2 Tip Vn c thm kh nng vn chuyn. Hng ngy, tng on qun xa hng trm chic hng nh v hng trung, ln bnh trn quc l 19 ni lin Qui Nhn vi Plei Ku Kon Tum, v ngc li.
478

Nhng ngy sau , ti thng tho lun vi Trung Tng ng Vn Khuyn trong nhng ba n tra ti cu lc b, v cu chuyn ch xoay quanh ngun tin t Thiu Tng Smith, ha trong nhng tin chin s ngy cng nghim trng. Ban M Thut l th ph Cao Nguyn Min Trung. T y, theo quc l 14 v hng Bc khong 170 cy s s n Plei Ku, mt th trn t ba-dan, v tip tc hnh trnh thm khong 40 cy s na s n Kon Tum, mt th trn ton ct trng. Cng t Ban M Thut, theo quc l 14 xui hng Ty Nam, s n th trn Chn Thnh thuc tnh Bnh Long ri theo quc l 13 v n Si Gn. Nu t Ban M Thut, theo quc l 21 v hng ng vt o M'Drak s xung quc l 1, r phi s n Nha Trang v vo Si Gn, cn r tri s ra Tuy Ha, Qui Nhn, Qung Ngi, Nng, ri Hu, Qung tr. Ngay trong thnh ph Ban M Thut v phi trng Phng Dc, c B T Lnh S on 23 B Binh, cc n v ym tr, v Trung on 53 B Binh n tr. Phn cn li ca S on 23 ang bo v Kon Tum v Plei Ku. Ban M Thut trong phm trch nhim ym tr ca B Ch Huy 5 Tip Vn, v B Ch Huy ny n tr ti
479

bn o Cam Ranh, mt bn o ni ting trn th gii t u th k 20 khi Hm i ca Nga chy trn s truy lng ca Hm i Nht Bn. Tra ngy 9 thng 3 nm 1975, i y Ch Huy Trng Kho n ngoi Ban M Thut in thoi ti: Tha i T, theo lnh khn cp ca Phng 4/Qun on II (n tr Plei Ku), ti phi cp pht gii ta ton b s n d tr trong kho v tnh hnh rt nghim trng, v c th s b qun cng sn tn cng trong m nay. Chng ti s cp pht ti a cho cc n v n tr trong v ngoi th x theo kh nng m h tip nhn c. Xin trnh i T r. Anh em c gng cng tc khn cp ny v mong anh em hon thnh nhim v. S d Qun on II ra lnh trc tip l v cc kho d tr ca ngnh Tip Vn ti cc a phng chu s ch huy ca hai h thng: Di quyn ca B Ch Huy Tip Vn v hnh chnh v chuyn mn ca ngnh, trong khi Qun on ch huy v mt ym tr tc chin.
480

Trnh i T Phm K Loan, Tng Cc Ph Tng Cc Tip Vn xong, ti lin lc sang Phng 2/B Tng Tham Mu c bit, theo ngun tin kh tn th lc lng cng sn xut hin chung quanh Ban M Thut vo khong 2 S on, vi mt n v Pho Binh c th ln n cp S on, v chng c kh nng tn cng trong thi gian sm nht, ngha l c th ngay trong m nay. i T Loan v ti, lo ngi v cc cuc tn cng ca qun cng sn vo cc tnh Cao Nguyn trong khi chng ti cha hon tt mc d tr cc loi hng tip liu cho Plei Ku v Kon Tum nh lnh ca Trung Tng ng Vn Khuyn ban hnh. Trong lc ny, Trung Tng ng Vn Khuyn, Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu kim Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn, c php ca Tng Thng a thn ph ca ng sang Tokyo tr ung th c, v i T Phm K Loan, Tng Cc Ph, x l thng v chc v Tng Cc Trng. Sng ngy 10 thng 3 nm 1975, khi vo n vn phng th in thoai reo lin hi: i T Hoa ti nghe.
481

L y anh. Ti mi nghe ni l Ban M Thut b mt lin lc hu tuyn ln v tuyn t gia m qua. u anh xem li c phi vy khng? l i T Trn Vn L, Ch Huy Trng Trng Tip Vn, n tr trong cn c Long Bnh, Bin Ha. Ti gi khp cc c quan phng s trong B Tng Tham Mu, khng c quan no lin lc c vi bt c c quan n v no Ban M Thut c. Cht nh ra bn S Lin Lc c cn c ca n v Li H trn hot ng dc bin gii Vit NamCam Bt, c th cn gi lin lc c. V ng nh vy, Trung T Trn c Trn, in thoi gi ti sang ni chuyn trc tip vi nhn vin ca S Lin Lc trn . Trnh i T Loan xong l ti chy sang anh Trn ngay. Ti hi: Cho anh. Anh ang u ? Em ang n tr u phi trng nh trong thnh ph Ban M Thut. Chung quanh em ting sng n d lm v xe tng ca ti n (qun cng sn) vo n cui sn bay ri i T i!
482

Theo anh th ti n vo trung tm thnh ph cha? Xe tng ca n tn cng kho n m qua, v ti n tin vo thnh ph ri. Khu vc B T Lnh S on (23 B Binh) v bn B Ch Huy Tiu Khu u c ting sng d lm. Em cha r lm, nhng em ngh l b ti n chim ht ri. By gi em phi rt ra ngoi . Cho i T. Cm n anh, v cu nguyn cho anh cng cc bn vt thot bnh an. Cho anh v cc bn. Tr v Tng Cc Tip Vn trnh li i T Loan. i T Loan gi ra Cam Ranh ni chuyn vi i T Ch Huy Trng B Ch Huy 5 Tip Vn, nhng khng thu thp c tin tc g kh quan c. Bn h thng Viba ca Hnh Chnh v Bu in, cng khng lin lc c vi Ban M Thut. Ti gi ln Qun on II ni chuyn vi i T L Khc L, Tham Mu Trng Qun on, c bit Qun on II cho phi c khng thm trn khng phn ngoi Ban M Thut ch khng vo su bn trong
483

c v ha lc phng khng ca qun cng sn mnh lm, nn nhng tin tc ghi nhn cng khng gip c g cho Qun on kh d c d kin nhn nh tnh hnh mt cch r nt, c phn ng thch nghi. Trong khi , Qun on II s dng phi c chin u ca S on 2 Khng Qun v S on 6 Khng Qun, oanh kch d di vo qun cng sn ven ngoi Ban M Thut, nhng cng khng vo khng phn trung tm thnh ph oanh kch cc mc tiu trong thnh ph, do ha lc phng khng ca ch nh nhng li la an cho c khng phn Ban M Thut. S on 23 B Binh, c 2 Trung on hot ng trn Kon Tum, v 1 Trung on gi phi trng Phng Dc, nn s chng tr yu t ca lc lng phng th Ban M Thut ch gm nhng n v ym tr ca S on 23 B Binh, v cc n v a Phng Qun Ngha Qun ca Tiu Khu, trong khi lc lng tng vin ca Qun on trc thng vn xung gii ta, nhng b ha lc phng khng ca cng sn ngn chn t bn ngoi thnh ph, khng chng ni qun cng sn qu ng trn ngp chin trng! Nhng trn nh ring l -v khng c v ch huy thng nht- chng th
484

no o ngc c tnh th, ri n ngy 13 thng 3 nm 1975, Ban M Thut v ton tnh Darlac vo tay qun cng sn! Vit Nam Cng Ha chng ta, hai tnh vo tay qun cng sn!

*****

485

Rt b Cao Nguyn ngy 17 thng 3 nm 1975.

Lc by gi cc v lnh o quc gia, lnh o qun i, v vi cp ch huy lin quan n nhng phn ng sau , l: (1) Tng Thng: Nguyn Vn Thiu (Trung Tng). (2) Th Tng: Trn Thin Khim (i Tng). (3) Tng Tham Mu Trng: i Tng Cao Vn Vin. (4) Tham Mu Trng B Tng Tham Mu, kim Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn: Trung Tng ng Vn Khuyn. ng c php a thn ph sang Tokyo cha bnh ung th, nn ng vng mt trong nhng ngy u cuc rt qun. (5) T Lnh Qun on II/Qun Khu II: Thiu Tng Phm Vn
486

Ph. (6) T Lnh hnh qun trit thoi: Chun Tng Phm Duy Tt. (7) X l thng v Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn: i T Phm K Loan. (8) Ch Huy Trng B Ch Huy 2 Tip Vn (Qui Nhn): i T Bu Khng. (9) Tham Mu Trng Qun on II, i T L Khc L. (10) Ti, i T Phm B Hoa, Tham Mu Trng Tng Cc Tip Vn. Ngy 14/3/1975, mt bui hp quan trng ti Cam Ranh di quyn ch ta ca Tng Thng, nhng ngi bn ti Ph Th Tng khng r ni dung m ch ng chng l vch k hoch phn cng chim li Ban M Thut. Rt tic l Trung Tng ng Vn Khuyn cha v, nn ti vi i T Phm K Loan, Tng Cc Ph, khng bit g hn. Ngy 15/3/1975, ngay u gi bui lm chiu, in thoi reo: i T Hoa ti nghe. C ai ngi gn anh khng? D khng, tha i Tng.
487

 l i Tng Cao Vn Vin, Tng Tham Mu Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha. ng tip: Tuyt i l anh khng cho ai bit lnh ny ngoi nhng s quan trch nhim thi hnh. Vng, ti r tha i Tng. Tng Cc Tip Vn c bao nhiu phi c vn ti C.130 kh dng? Thng thng th s dng 2 hoc 3 chic, nhng trng hp ti cn thit c th s dng c 8 hoc 9 chic. Nhng ti s hi bn Khng Qun v s trnh li i Tng con s chnh xc hn, tha i Tng. Thi c. iu cn thit l anh phi s dng ti a v y l nhu cu khn cp. Anh lin lc ngay vi Qun on II, xem h cn bao nhiu chic th cho h by nhiu, cn s dng vo cng tc g th ty h. Nhim v k t ngy mai. Anh r cha? Tha i Tng, ti r.
488

Phn anh, anh chuyn cc qun dng t tin ra khi Pleiku v mun em v u th ty anh. Vng. Ti thi hnh, tha i Tng. Ti thut li cho i T Loan nghe, v c i T Loan ln ti, u khng c tnh c l chuyn g sp xy ra m chng ti khng c php bit. Nu chun b nh nhau vi qun cng sn th ti sao khng qun dng li thay th s tn tht? Nu khng nh nhau,..... m khng nh nhau l th no? Tht khng hiu ni! T chc mt qun i, phi c hai yu t chnh, l "con ngi v qun dng". Qun dng do ngnh Tip Vn qun tr. Nhng g trang b cho mi qun nhn t nh u xung n gt chn, t dinh dng n iu tr khi b thng hay au yu, vn mai tng v ngha trang, ri doanh tri, phng tin di chuyn, ri sng n, xe tng thit gip, i bc ha tin,...... u l nhim v ca ngnh Tip Vn. y vy m Tip Vn li khng c quyn bit n k hoch hnh qun, t nht l i vi lnh va
489

ri ca i Tng Tng Tham Mu Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha ! Trong qun i, ch c Trung Tng Cao Tr v Trung Tng Ng Quang Trng, l hai v T Lnh i n v t Tip vn vo ng v tr ca ngnh ny m thi. in hnh l Trung Tng Cao Tr, T Lnh Qun on III, u nm 1970 khi son k hoch hnh qun sang lnh th Cambodia tn cng cc kho d tr tip vn ca qun cng sn st bin gii Vit Nam, sau khi quyt nh ngy N, Trung Tng Tr nu cu hi vi Trung T Trng By (sau ny l Chun Tng Cnh St) Ch Huy Trng B Ch Huy 3 Tip Vn: "Theo k hoch hnh qun trnh by, Tip Vn c chun b kp khng? Nu khng, Qun on s li ngy li". Khi v T Lnh hi nh vy, cho d chun b gp rt cch my cng phi thc hin cho xong ch u th xin li ngy c. ng no cng phi vt v, nhng vt v m c bit n vn vui lng hn.

490

u thng 12 nm 1974, trc khi ln Plei Ku nhn chc T Lnh Qun on II, Thiu Tng Phm Vn Ph in thoi ti: Anh Hoa , ti sp sa ln Qun on II, anh cho ti mn Trung y Thim mt tun n ln chn hng t bn giy gim ti nghe anh. Vng. Ti s ni vi anh Thim v Thiu Tng c lin lc trc tip vi anh y v nhng chi tit cn thit. Lc by gi ti l Cc Trng Cc Mi Dch (n tr Si Gn). Trong n v ti c Trung y Nguyn Xun Thim c nhiu ngi cho l gii tng s, t vi, v ch k. V sau 5 ngy cng tc ring cho Thiu Tng Ph Plei Ku tr v, Trung y Thim ni vi ti: Tha i T, ti thy vn s ca Thiu Tng Ph ht ri, nhiu lm cng ch tnh bng thng ch khng tnh bng nm u. Anh c ni g vi Thiu Tng Ph khng?
491

D khng. V s Thiu Tng mt tinh thn. Vi li c ni ra cng khng c cch g gii c, th khng ni vn hn. Ngh nh anh cng phi. (Nm 2004, khi sang Sydney, Australia, ti c gp cu Trung y Nguyn Xun Thim, ang l Gim c mt Cng Ty ca Hoa K ti Sydney). Ti vi anh thng lin lc thm hi nhau qua e-mail) Ti nh, c mt hm Trung Tng ng Vn Khuyn ni vi ti rng, "Thiu Tng Ph tui con rn, nn Tng Thng c ln Qun on II v rn thch hp vi ni rng". Tht s c thch hp hay khng, ti ngh, qu v r. Tr li lnh ca i Tng Tng Tham Mu Trng. Ti gi ln Plei Ku lin lc vi i T L Khc L, Tham Mu Trng Qun on II: Ti Hoa y anh L. Ti c lnh cp C.130 cho anh nhng khng c bit l Qun on s dng vo cng tc g. Vy anh c th cho ti bit ti tin
492

sp xp phi c theo ng nhu cu ca anh khng? V chc anh cng bit l s phi c kh dng ca chng ti gii hn lm. Anh c a ln y cho ti, cn s dng vo cng tc g th khng th ni c u. Li ca i T L. nh vy. Nhng anh cn bao nhiu chic? Cn vo lc no? V chuyn vn t u ti u? Anh c bao nhiu chic th a ln ti by nhiu k t sng mai (16/3/1975). Khng trnh c th l t Plei Ku n Nha Trang hoc Sign. Sao li l c th m khng r ni n? Ti khng th cho anh bit u. Vy th nh th ny. Sng mai ti cho ln anh 2 chic, trong khi 2 chic k tip tc trc ti phi trng Tn Sn Nht v anh cn l ct cnh ngay, v mt lc anh u s dng c 4 chic. c khng?

493

c. 8 gi sng mai anh cho c mt ti phi trng C Hanh nghe. Xong. Mnh tha thun nh vy. Ti trnh i T Loan l vn khng bit c g thm Qun on II. Ti cng nu thc mc vi i T Loan, l ti sao i T L ni khng trnh c th l t Plei Ku n Nha Trang hoc Si Gn, m khng xc nh im n mt cch r rng. iu ny hn c g b n bn trong. i T Phm K Loan in thoi hi Chun Tng Trn nh Th, Trng Phng 3/B Tng Tham Mu, Chun Tng Th cng khng tit l iu g. Bn Khng Qun xc nhn l c th s dng ti a 9 chic C.130, nhng sau khi s dng nh vy th cc nhu cu tip theo khng th thc hin c t nht l mt tun v phi tu b li. B Ch Huy Khng Chin, c quan iu ng phi c, ng v tha thun gia ti vi i T L Khc L, ngha l 2 chic C130 ct cnh ln Pleiku th 2 chic k tip tc trc ti cn c Tn Sn Nht. Sng ngy 16/3/1975, in thoi reo: i T Hoa ti nghe.
494

B Ch Huy Khng Chin y i T. Trng phi c C.130 ang trn khng phn phi trng C Hanh (Plei Ku), cho bit l khng th no p xung phi trng c, v ngi ta ng khng th tng tng ni. Chng bit l chuyn g xy ra v khng lin lc c di t. V hai chic C.130 ang ch lnh i T. Anh chuyn n Trng phi c l hy ch ti vi pht ti lin lc vi Qun on II xem tnh hnh ra sao. Gi Qun on II, v ti ni chuyn vi i T L: Phi c ti ang trn khng phn ca anh , nhng khng th p c. Nu anh mun h p xung th anh phi gii ta sn bay gim i. Nu chm qu th h s v li Si Gn . M chuyn g xy ra vy Anh? Ti v ngi ta tranh nhau ch ln phi c mi c chuyn trn ngp ng bng nh vy. ti cho Qun Cnh gii ta, anh bo phi c p xung cho ti i.
495

Th phi hnh on ang ch ng bng trng l p xung, tr khi anh khng gii ta ni. Anh nh u tin cho anh Lin on Trng Ym Tr Tip Vn ca ti Plei Ku, ch mt s kin hng quan trng xung Qui Nhn hoc Nha Trang nghe. Ti li nh B Ch Huy Khng Chin chuyn n phi hnh on C130. V sau , phi c p xung c tuy rt kh khn v ng nght ngi l ngi hai bn ng bng. ri mt hnh nh hn lon cha tng thy -theo li thut ca Trng phi c- l c mt rng ngi chen ln x y, thm ch p ln nhau tranh ln phi c, v ht sc kh khn n nguy him, phi hnh on mi cho phi c ct cnh c. Ha ra l B T Lnh Qun on II chuyn xung Nha Trang. Ti trnh ngay cho i T Loan v c tnh l sp nh nhau vi qun cng sn ri. c tnh ny khng phi l v cn c, bi v cng sn chim Ban M Thut, th ph Cao Nguyn, by gi chng tn cng vo B T Lnh Qun on II ( Plei Ku) cng l iu xy ra trong qun s thi. Nhng chng ti nhm ...
496

V sng ngy 17/3/1975, trong lc 2 chic C130 trn khng phn Plei Ku th in thoi nh ti reo, hm nay l ch nht nn ti i lm mun: i T Hoa ti nghe. B Ch Huy Khng Chin y i T. Trng phi c cho bit l ton th x Plei Ku hm nay khng c bng mt sinh vt no c, v by gi phi hnh on xin php v li cn c. Anh hi li phi hnh on gim ti, nu s thc hon ton ng nh vy th ti ng phi c quay v. Xin nh, y l trch nhim rt quan trng nghe anh. Ti in thoi qua nh i T Phm K Loan, v ngay sau i T Loan lin lc Chun Tng Trn nh Th (Trng Phng 3/B Tng Tham Mu) nhng Chun Tng Th vn khng nh c mt git thng tin no v tnh hnh c. Ti v i T Loan tc lm, nhng chng ti khng c cch no khc v Trung Tng ng Vn Khuyn i Tokyo cha v. C v nh chng ti b coi nh l nhng s quan khng ng tin cy th phi, t nht cng l khng c
497

tin cy trong cuc hnh qun ny, d rng i T Loan ang l cp ch huy cao nht ca ngnh Tip Vn vi gn 100.000 qun nhn cng chc chuyn ngnh, v qun tr mt khi lng dng c chin tranh trn di 7 t m kim! Tt c cc h thng lin lc truyn tin bng v tuyn ln hu tuyn ca qun i, cng nh h thng lin lc bn hnh chnh, u khng lin lc c vi bt c c quan n v no Plei Ku c. i T Bu Khng, Ch Huy Trng B Ch Huy 2 Tip Vn Qui nhn, cng khng c tin tc g kh hn trong khi on qun xa hn 100 chic ca Lin on 2 Vn Ti (Qui Nhn) vn cn kt trn Plei Ku v quc l 19 ni lin Qui Nhn - Plei Ku b qun cng sn chim gi nhiu chng. Mt tnh hnh khng th hiu ni t nht l i vi ngnh Tip Vn chng ti. Khng bit ti sao lc y chng ti khng ngh n gi thuyt no khc, chng hn nh Qun on II v rt qun ra ngoi thnh ph b ng cho qun cng sn tin vo, ri bt thnh lnh qut li tn cng chng ngay trong thnh ph. Cn v gi thuyt rt b Cao Nguyn th nht thit khng th c trong t tng ca bt c s quan no ch chng ring g chng ti. Cho
498

d mt gi thuyt nh vy thi cng khng c trong hng s quan cp di, nhng n li l mt k hoch tht s ca v lnh o t nc 20.000.000 dn, trong c mt qun i hn 1.000.000 ngi! C hai chng ti -i T Loan v ti- khng thng bo tnh hnh t hi cho b tham mu Tng Cc Tip Vn bit, trong khi chng ti ht sc lo lng cho tt c qun nhn ni chung v s phn ca anh em trong ngnh Tip Vn Plei Ku v Kon Tum ni ring, v chng ti khng c bt c mt thng tin no v tnh hnh , k c ngun cung cp chnh xc nht l v Tng Trng Phng 3 ngang hng vi c quan chng ti, v v Tng Tham Mu Trng cp trn ca chng ti cng vy. Chiu 18/3/1975, in thoi reo: i T Hoa ti nghe. Khng y anh Hoa. l i T Bu Khng, Ch Huy Trng B Ch Huy 2 Tip Vn, n tr ti Qui Nhn. Anh c tin g v anh em mnh trn Plei Ku cha?
499

Lin on 2 Vn Ti mi lin lc v tuyn vi on xe b kt trn Plei Ku ri anh. on xe ny ang cng vi hng ngn qun xa v dn xa rt b Plei Ku v Kon Tum, ang di chuyn trn ng lin tnh s 7 xung Tuy Ha. Ton b lc lng gm nhiu n v chin u, cng vi Pho Binh, Thit Gip, b sa ly sau khi vt qua Cheo Reo. Phn th ng h cu sp lm nhiu chin xa M.48 v pho binh 175 ly c ng xung h, gy tn tht rt nng cho c qun i ln dn s, nhng cha thy phn ng ca Qun on. Anh em mt tinh thn lm anh i! c ri. Bo v on qun v khi no xung n Tuy Ha, chc chn l trch nhim ca Qun on. By gi anh nn chun b t chc nhiu ton do mt s quan ca B Ch Huy Tip Vn ch huy v t ti Tuy Ha, mi ton ph trch mt cng tc, khi on qun xung n Tuy Ha th cp pht ngay cho bt c n v no m khng cn theo th tc tip liu thng thng, ch cn vit tay v k nhn l . Hng mang theo cp pht l: Lng kh n 3 ngy, 1 b qun
500

o trn, y xng du cho xe chy bnh v xe chy xch. Ton Qun Y th cp thuc cho cc bnh thng thng v cp cu u tin. Anh thy c khng? c anh. ti lo. Anh ni Lin on 2 Vn Ti rng gi lin lc v khi c bt c tin tc g v on qun ny th anh cho ti bit ngay nghe anh Khng. S d c on xe hng trm chic b kt Plei Ku, l v sau khi Phc Long mt, Trung Tng ng Vn Khuyn ra lnh cho ti thc hin k hoch chuyn tip liu loi 1 (lng thc thc phm), loi 3 (nhin liu), loi 5 (n dc cht n), ln Plei Ku d tr cho 20.000 qun phng th trong 30 ngy mi b sung. Do vy m hng ngy on xe c trm chic i i v v gia Qui Nhn vi Plei Ku vn chuyn tip liu t Qui Nhn ln Plei Ku. Ti sang vn phng i T Loan, v sau khi trnh cho anh xong, ti in thoi ln vn phng i Tng Tng Tham Mu Trng:

501

Ti Hoa y anh Nguyn (i T Nguyn K Nguyn, chnh vn phng), anh cho ti trnh vn gp vi i Tng. Anh ch ti mt cht. ......................... Ti y. Tha i Tng, ti Hoa y. C vic g vy? Tha i Tng, cch y vi pht, i T Bu Khng, Ch Huy Trng B Ch Huy 2 Tip Vn, cho ti bit v on qun rt b Plei Ku v Kon Tum ang b sa ly ... (ti thut li chi tit m ti vi i T Khng ni vi nhau). Anh c chc l ng nh vy khng? T ch on xe b kt n i T Khng nh th no th ti khng dm chc, nhng t i T Khng n ti l hon ton chnh xc, tha i Tng. Thi c. Anh ng ni vi ai na nghe.
502

Vng. i T Loan v ti u ngn ng v cu sau cng ca i Tng Tng Tham Mu Trng. Chng ti ngn ng v khng hiu ti sao tnh hnh n nh vy m vn mun giu kn chng ti na! Vi pht sau , Chun Tng Trn nh Th, Trng Phng 3/B Tng Tham Mu, in thoi ti: Cng i (Chun Tng Th thng gi ti nh vy), cng c lin lc vi on xe trn ng s 7 h? Ti khng trc tip lin lc nhng Lin on 2 Vn Ti ca chng ti lin lc c vi on xe ch tip liu ln Plei Ku v b kt trn , nay th cng trong on qun sa ly m va ri ti trnh i Tng. C. i Tng mi gi anh y. Cng c bit vy thi nghe. Cng li giu nhau! Ti c bit cht t v ng lin tnh s 7 ny, t on Plei Ku vo n Cheo Reo v
503

xung n Cung Sn. V cui nm 1955 -lc by gi ti l Thiu y, i i Trng thuc Tiu on 510 Khinh Qun- ton b Tiu on chng ti t Vnh Long, cng vi Tiu on 507 Khinh Qun, v Tiu on 527 Khinh Qun t Tr Vinh, di chuyn ln Cao Nguyn v n tr ti Cheo Reo, thnh lp Trung on 35 B Binh trong h thng t chc S on 12 Khinh Chin. B T Lnh S on n tr ti Plei Ku. Cc Tiu on c cp phin hiu nh sau: Tiu on 507 thnh Tiu on 1/35, Tiu on 510 chng ti thnh Tiu on 2/35, v Tiu on 527 thnh Tiu on 3/35. V cc n v ym tr tip liu v hnh chnh ti chnh n tr Plei Ku, nn chng ti thng xuyn i li gia Cheo Reo vi Plei Ku bng ng lin tnh s 7 v mt on quc l 14. S d on ng t ng ba quc l 14 vi lin tnh l 7 -tn a phng l M Thch- vo n Cheo Reo cn s dng c, l v trong chin tranh gia thc dn Php vi cng sn 1946-1954 (lc Cng sn np di tn Vit Minh), Cheo Reo l c im qun s ca Php, nn ng ny c tu b v n l "con ng huyt mch" ca c im. Cn on t Cheo Reo xung Cung Sn v
504

Tuy Ho, qun i Php khng s dng nn khng tu b g c. Khi Trung on chng ti n Cheo Reo, xc nhng chic thit gip ca Php cn ngn ngang ti , cn chic cu bc ngang Sng Ba th ti t hn bt c chic cu ti t no. Thu y "rt l ho bnh", nn chng ti thng i sn trn ng t Cheo Reo xung n Cung Sn, ch cn thn trng mt cht th xe jeep vn b qua chic cu ti t y c. Trn on ng ny, chic xe jeep ca chng ti ch gi l "b" ch khng th gi l chy c v mt ng gia vng rng gi heo ht ny hu nh khng cn g gi l con ng na. Gia nm 1969, lc y ti l i T, thp tng Trung Tng Nguyn Vn L, n thm cc n v ti Cheo Reo v cc qun ln cn, con ng bn kia Sng Ba c tu b i cht. V nu on ng tip ni xung Cung Sn ra Tuy Ho (tnh Ph Yn) khng c tu b thng xuyn, m Qun on II quyt nh s dng cho on qun hn 10.000 ngi cng vi trn di 2.000 qun xa, dn xa, v chin xa hng nng trit thoi, qu l to c bt ng i vi ch, nhng phi ni l qu liu lnh! Bt ng, nhng con ng c s dng c
505

hay khng, li l vn trc mt ca Qun on II ni chung, v ca b ch huy hnh qun cuc hnh qun lui binh ny ni ring. Chiu ti hm sau th Trung Tng ng Vn Khuyn t Tokyo (Nht Bn) v n. Sau khi nghe chng ti trnh by v tnh hnh t ngy ng vng mt n nay, ng ni sng mai s trnh din Tng Thng vi i Tng, chc l s c tin tc r rng hn. V y l nhng tin tc : "... Sau khi mt Ban M Thut, p lc ca qun cng sn rt mnh. Tng Thng nhn nh l khng kh nng bo v ton b Cao Nguyn trong khi Ban M Thut cn gi hn l Plei ku vi Kon Tum, v vy m Tng Thng trong bui hp ti Cam Ranh, quyt nh rt b Plei Ku, Kon Tum, Ph Bn, em lc lng v phn cng ly li Ban M Thut. Tng Thng giao cho Thiu Tng Phm Vn Ph, T Lnh Qun on II, nhim v thc hin cuc hnh qun trit thoi khi 3 tnh , nhng phi gi b mt ti a v bo v ton vn lc lng. Thiu Tng Ph trnh k
506

hoch l rt theo ng lin tnh s 7, d rng con ng ny khng s dng t lu nhng t c yu t bt ng i vi lc lng cng sn. Vi ngh ca Thiu Tng Ph, Tng Thng thng cp Chun Tng cho i T Phm Duy Tt. Lc u, Tng Thng khng ng , nhng Thiu Tng Ph c lp li ngh, v sau cng th Tng Thng chp thun. Lc by gi, i T Phm Duy Tt ang l Ch Huy Trng Bit ng Qun/Qun on II. Khi mang cp bc Chun Tng, ng c Thiu Tng Phm Vn Ph, T Lnh Qun on giao ph trch nhim T Lnh cuc hnh qun lui binh. Ht gi bui chiu kh lu, b tham mu Tng Cc Tip Vn ch cn nhn vin trc hot ng. Trung Tng Khuyn gi ti ln vn phng (ng ngi vn phng Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu, trn ta nh chnh), v ng a ti xem mt xp khng nh (nh chp t trn phi c) c gii on y . Ton b xp khng nh cho thy on xe khng phi theo mt hnh di m l mt hnh gn nh trn, v khi phn i u b kt th nhng chic sau c ln qua bn tri hay bn phi vi hy vng
507

tm c li i, nhng cng ln vo rng th cng khng li thot, v c nh th m c on xe qu nhiu to nn dng nh vy. Ghi ch bn cnh nhng khoanh trn bng ngi bt ca chuyn vin gii on khng nh, c gn 800 xe b thiu hy. Nu nh gii on vin khng nh chnh xc hay t ra cng gn nh vy, th ch mi 4 ngy dn thn vo ng lin tnh s 7 m s xe b tn tht trn di 1/3 trong tng s xe cc loi, qu l rt nng. Trong s tn tht c Tiu on Pho Binh 175 ly c ng v Trung on Chin Xa hng nng M48". y l hai loi v kh mi c Hoa K vin tr nm 1973 bng cch cc n v pho binh v chin xa ca h ch rt ngi v nc v ton b chin c li cho qun i chng ta. Vi chin xa M48, n l loi v kh c, thm ch l qu c i vi Hoa K, nhng vi chng ta n l loi mi! Nhng bi hc chin thut trong trng V B cng nh trng i Hc Qun S (hu thn ca Vin Nghin Cu Qun S ng Dng ca Php v l tin thn ca trng Ch Huy Tham Mu Cao Cp) u tha nhn rng, trong cc cuc hnh qun th hnh qun rt lui (hay trit thoi, hay lui binh) l nhiu him nguy hn cc cuc hnh
508

qun khc, v n v "a lng" v pha ch. Khi tn cng th trc mt l ch v sau lng l hu tuyn, cn trong rt lui th trc mt li l hu tuyn m sau lng tr thnh tin tuyn. Nguy him l vy. Nguyn tc cn bn ca bi hc "lui binh" l phi c mt lc lng hnh qun giao tip bo m an ton pha trc mt (hu tuyn), cn lc lng lui binh th t bo v pha sau lng (tin tuyn), ngoi ra phi c Khng Qun quan st v ym tr ha lc na. Vi cuc hnh qun giao tip chm chp t Tuy Ho ln, on qun trit thoi ngy cng tan tc trn ng lui binh v cng hn lon v b qun cng sn lin tc phc kch, tp kch. Khi v n Tuy Ha th tn tht n ni khng cn kh nng thc hin k hoch phn cng chim li Ban M Thut c na. S dn thng b cht dc ng nhiu khng km s thng vong ca qun i. Cht v sng n, cht v xe c tranh ginh li i m gy tai nn ba bi, cht v tranh nhau ming n nc ung, cht v cp git, ..v..v... Rt b 3 tnh Cao Nguyn l Plei Ku, Kon Tum, v Ph Bn, nhng tng bo ton c lc lng gm mt phn ca S
509

on 23 B Binh, cc Lin on Bit ng Qun, Pho Binh, Thit Gip, Cng Binh, Truyn Tin, v cc ngnh khc, phn cng chim li th ph Ban M Thut, nhng ri ton b Cao Nguyn min Trung bng dng ri vo tay qun cng sn mt cch nh nhng. Ti ni "bng dng", v rt b Plei Ku t m th by 16 rng ngy ch nht 17 thng 3 nm 1975, m n 3 gi 15 pht chiu th t 20/3/75 tn hiu Truyn Tin ti B T Lnh Qun on II mi ngng hot ng. i T Cc Trng Cc Truyn Tin ni vi ti nh vy. iu ny c th l lc qun cng sn mi n v ph hy my mc hoc tt my, cng c th l qun cng sn cha chim nhng v my pht in ht nhin liu nn c h thng u ngng hot ng. Cho d vo trng hp no i na, r rng l qun cng sn m mnh tng n bao vy hay sp sa bao vy Plei Ku, nhng tht ra chng cn tn u u nn mi 4 ngy sau - l thi gian sm nht- chng mi vo chim B T Lnh Qun on, trong khi nhng S on ca chng cng xa Plei Ku v hng Nam v ng Nam th khong cch cng gn vi on qun trit thoi hn, do d m thit hi ca on qun nng n cha tng thy trong 20 nm chin tranh! Mt tht bi
510

v cng au n cho nhng ngi cm sng, nht l nhng ngi cm sng di quyn ch huy ca v T Lnh tng xng pha trn mc! Thiu Tng Phm Vn Ph, khi cn l s quan cp y cp T trong hng ng qun i Lin Hip Php ln trong qun lc Vit Nam Cng Ha, c ting l cp ch huy can m, khng li bc bt k chin trn gay go nghing ng nh th no. Nay, vi chc v T Lnh Qun on II, liu c phi l hi qu tm lnh o ch huy ca ng khng? Hay l quyn lc hoc kh nng ca ng b iu g gii hn? Thiu Tng Phm Vn Ph t t ngay ngy 30 thng 4 nm 1975. Vi chic xe p mi toanh, ti n cha Vnh Nghim (Si Gn) vo sng sm ngy 2 thng 5 nm 1975, trc quan ti ng, ng nghim kh lu, nhn chung quanh trc khi a tay ln ngang trn cho ng ng tc phong mt s quan cp di. Ti cho tin bit Thiu Tng Phm Vn Ph, tin bit ng vo ci vnh hng gia hon cnh au thng ca t nc, dn tc! Nm 1960, trong thi gian ti hc ti Trng i Hc Qun S, ti c c mt
511

tp ti liu, c nhn nh rng: "Trong chin tranh Vit Nam, ai chim gi c Cao Nguyn min Trung, ngi s nm phn chin thng". Chc chn rng, nhng v Tng ca chng ta ang nm quyn lnh o quc gia v lnh o qun i u bit ti liu , nhng c th cc v b chnh tr y Cao Nguyn ra khi tm tay chng?

*****

512

Vit Nam Cng Ha chng ta thu ngn theo chiu Bc Nam! Ngc dng thi gian, thng tun thng 5/1954, in Bin Ph do 13.000 qun ca Php trn gi, tht th lm rng ng ton b qun vin chinh Php ti ng Dng, rng ng c nc Php, v hin nhin l s tht trn ny a nc Php n tnh trng phi ri khi ng Dng gm Vit Nam, Cam Bt, v Lo. Hn 20 nm sau -thng 3/1975- ton b Cao Nguyn min Trung vo tay qun cng sn, lm rng ng ton qun v ton dn Vit Nam Cng Ha. V liu s tht bi ny c phi l nguyn nhn dn n ton b Vit Nam Cng Ha vo tay qun cng sn t ngy cui thng 4/1975 khng? D g i na th s th l nh vy ri!
513

Tnh trng hn lon bi t trong cuc hnh qun lui binh trn ng lin tnh s 7, nu cha phi l nguyn nhn chnh, cng l khi u cho s hn lon trong cc cuc hnh qun lui binh ca Qun on I, v cc S on 1, 2, 3, 22, 23 B Binh, Nhy D, Thy Qun Lc Chin, Bit ng Qun, Hi Qun, Khng Qun, dc cc tnh duyn hi t Qung Tr , Hu, Nng, n Qung Nam, Qung Tn, Qung Ngi, Bnh nh, Ph Yn, Khnh Ha, Cam Ranh. Trc ngy cui thng 3/1975, t Qung Tr n Cam Ranh u b ng. Ti ni "b ng" v khng c Tiu Khu no hay Trung on, S on no, phng th chng li qun cng sn, hoc nu c chng tr nh S on 3 B Binh ti sn Ty Nng cng ch trong thi gian ngn ngi l rt lui, cn li l rt i trc khi qun cng sn n! Trong s nhng v Tng T Lnh i n v thuc Qun on I v Qun on II rt khi vng trch nhim ca nhng v , ti lun t hi v thi ca Trung Tng Ng Quang Trng, T Lnh Qun on I/Qun khu I. Ti c tip xc vi ng qua nhng cng tc "d phng chng o chnh" t nm 1965 khi ng l T Lnh Ph S on
514

Nhy D. Chnh v hiu ng m ti t hi nh vy. Bi trong cuc tn cng ca qun cng sn hi Tt Mu Thn u nm 1968, Hu v nht l trong khun vin thnh ni, ni c bn doanh cng mt s n v ca S on 1 B Binh n tr, b qun cng sn chim gi trong 3 tun l. Lc by gi, Chun Tng Ng Quang Trng (cp bc lc y) l T Lnh S on ny. Cuc phn cng chim li tng khu vc trong thnh ni Hu rt cam go vi tn tht kh nng, Chun Tng Trng chng t quyt tm tiu dit qun cng sn hay t nht cng phi nh bt chng ra khi Hu trong thi gian ngn nht, khi ng ng nghim chnh chn ct c vi l phc v huy chng biu tng cho cc chin cng ca ng, Chun Tng Trng ku gi quyt tm ca qun s di quyn ng hy v danh d v trch nhim i vi t quc dn tc. Qua li ku gi y trch nhim cng vi nhit tm ca ng, chnh l quyt tm ca v T Lnh cng qun s chin u, thc y cuc phn cng ca S on n chin thng v vang. nh rng trong cuc hnh qun phn cng ny, c s chin u ym tr ca qun lc Hoa K, nhng S on 1 B Binh Vit Nam vn l lc lng chnh.
515

Ma H La nm 1972, Trung Tng Ng Quang Trng ( thng cp) ang l T Lnh Qun on IV/Qun khu IV vng ng bng Cu Long, c Tng Thng Nguyn Vn Thiu c gi chc T Lnh Qun on I/Qun Khu I v tc tc ln phi c ra Nng nhn chc. Mt v Tng nh th, ti ngh, ng khng th Nng vo tay qun cng sn gn nh m thm nh vy! Xin nh, Trung Tng Ng Quang Trng gc l binh chng Nhy D, v binh chng ny l mt trong nhng binh chng rt l vi chin trn. Nhng s th din ra nh vy, t phi c iu g ng sau quyt nh rt b thnh ph cng quan trng ca min Trung. V ch c Trung Tng Ng Quang Trng mi c th hiu n tn cng iu y m thi. Xin m ngoc. Ti ngy 6/9/2003, khi v chng ti d tic ci ti Washington DC, chng ti ngi chung bn vi cu Trung Tng Ng Quang Trng, v cu Ph c H Vn K Thoi, ti c nh hi Trung Tng Trng v iu thc mc ca ti, nhng v cu Ph c Thoi li a vn cuc o chnh ngy 1/11/1963 hi ti nn mi ni chuyn vi ng, ri cui cng khng cn th gi xin li tm s t
516

cu Trung Tng Ng Quang Trng. V ng ngoc. Hai chc nm sau nm 1975. Ngy 14/1/1995, ti gp anh Nguyn Thnh Tr trong ch Hong Kong Houston, bn ti. Anh l cu i T, T Lnh Ph S on Thy Qun Lc Chin, v S on ny t di quyn s dng di hn ca Qun on I t sau trn chin Ma H La nm 1972. Xin mi qu v lui li 20 nm trc, v xin qu v c tng nh chng ta ang sng li nhng ngy cui thng 3 nm 1975 ti Nng, lc y b ch huy hnh qun S on Thy Qun Lc Chin khu vc Non Nc, nghe anh k li mt gc nh trong cuc trit thoi khi Nng: ''Khong 5 gi chiu ngy 28 thng 3 nm 1975, qun cng sn tn cng vo S on 3 B Binh sn Ty Nng, v ch chng tr trong thi gian ngn l S on 3 B Binh rt lui, to khong trng bn sn ca Thy Qun Lc Chin, v cc n v co v bn doanh S on (Thy Qun Lc Chin). Thiu Tng Bi Th Ln, T Lnh S on Thy Qun Lc Chin, ri khi S on v ln chin hm ca Hi Qun
517

(Vit Nam) t lc chiu. Nhng trc khi i ng c n gp Trung Tng Ng Quang Trng xin quyt nh v tnh hnh rt nghim trng, nhng Trung Tng Trng khng ni g c. Khi n b ch huy hnh qun S on, c c ng Tng Lnh S Hoa K ti Nng cng i vi Thiu Tng Ln. ng Tng Lnh S c mang theo my v tuyn cm tay loi nh, chc chc ng ta thng bo v tr ca ng vi ai u m ti (tc cu i T Tr) khng r. Thiu Tng Bi Th Ln ni vi ti rng: ng Tng Lnh S khuyn ng (tc Thiu Tng Ln) nn bo ton lc lng, nhng Thiu Tng Ln khng ni iu ny vi Trung Tng Trng. ''Khong na m 28 rng 29 thng 3 nm 1975, c ting ng c trc thng xung bi p bn cnh, s quan trc chy ra n v hng dn phi on vo b ch huy hnh qun S on Thy Qun Lc Chin, gm cc v: Trung Tng Ng Quang Trng, Chun Tng Khnh (ti khng bit h) T Lnh S on 1 Khng Qun (n tr ti Nng), i T Phc (cng khng bit h) Khng on Trng Khng
518

on 51/S on 1 Khng Qun, i T Nguyn Hu Du, Tnh/Th Trng Tha Thin/Hu, v i y s quan ty vin ca Trung Tng Trng. Ti b ch huy hnh qun S on Thy Qun Lc Chin, sau khi Trung Tng Trng lin lc vi cc n v v c bit rt lui an ton (tc b Nng), Trung Tng Trng ni vi cc s quan cng i theo ng: By gi th cc anh hy t thot, cn ti , ti i theo Thy Qun Lc Chin. ''Trung Tng Trng va ni xong th gn nh cng mt lc, Chun Tng Khnh, i T Phc, i T Du, cng cho Trung Tng Trng v ln trc thng ct cnh ngay. ''Khong 6 gi sng ngy 29 thng 3 nm 1975, s quan trc vo trnh ti l chin hm ang tin vo n cc n v Thy Qun Lc Chin. Ti n trnh Trung Tng Trng: Tha Trung Tng, ti khng bit do lnh t u m chin hm ang ch n ti v cc n v Thy Qun Lc Chin.
519

Vy Trung Tng nn i vi chng ti ngay by gi, tha Trung Tng. ''Sau mt lc chn ch nh c khng mun ri Nng, ng ng dy cng i vi ti. Nhng v chin hm khng vo st b c, cng khng c tu nh t b ra chin hm, nn tt c u li nc, v khi mc nc ln n ngc cng l lc tro ln tu. Sau khi mi ngi ln chin hm, lc y ti trng thy i T Hng (Nguyn Xun Hng), T Lnh L on 1 K Binh c mt trn tu. Chin hm lui ra khi nhng cha chy, c v nh ch lnh hay ch ai . ''Vi ting ng h sau, chic trc thng ch cc s quan ri khi b ch huy hnh qun S on Thy Qun Lc Chin lc na m qua, quay tr li, khng r l do thi tit xu hay v l do g , c ba v l Chun Tng Khnh, i T Phc, vi i T Du, cng li nc ra chin hm. Vn l chin hm ang c Trung Tng Trng trn . Ti thy s chia tay m qua sao m thn nhin qu, thn nhin n mc khng c v g c cht tnh cm ng li trong giy pht
520

chia tay lm ti cm thy kh chu. (li ca Phm B Hoa: Thut chuyn n y i mt anh Tr hoe, chc pht khc! R rng l anh ang xc ng!) Sau pht im lng v xc ng, cu i T Nguyn Thnh Tr k tip: ''Ti nh ng Hm Trng 3 s quan ny pha trc hu trnh cho Trung Tng Ng Quang Trng trng thy e khng p lng nhau. Mi n qu tra, chin hm mi ri vng bin Nng v trc ch Cam Ranh. Gia chin hm vi B T Lnh Hi Qun gi lin lc v tuyn cht ch, nn khi chin hm va n vnh Cam Ranh th nhn c cng in ca Tng Thng Nguyn Vn Thiu. Theo , Tng Thng ra lnh cho tt c ln b, ch ring Trung Tng Trng vn trn chin hm v v Si Gn ngay. Ti thc mc nu mun Trung Tng Trng v Si Gn ngay th ti sao Tng Thng hay B Tng Tham Mu khng cho phi c ra Cam Ranh n m li bo i bng tu? Lc Trung Tng Trng ni l ng i theo Thy Qun Lc Chin ch khng v Si Gn.
521

n khi Thiu Tng Phm Vn Ph, T Lnh Qun on II, t Nha Trang vo Cam Ranh khuyn Trung Tng Trng nn v Si Gn theo lnh Tng Thng. Sau , Trung Tng Ng Quang Trng, T Lnh Qun on I theo chin hm v Si Gn''. n y l ht li k ca cu i T Nguyn Thnh Tr, T Lnh Ph S on Thy Qun Lc Chin. Vi li thut trn y ca cu i T Nguyn Thnh Tr, ti ngh rng: rt c th l cc v T Lnh i n v ti Qun on I, t binh chng B Binh, Nhy D, Thy Qun Lc Chin, n qun chng Hi Qun, Khng Qun, v cng c th ngay c Trung Tng Ng Quang Trng, T Lnh Qun on I na, nhn c li khuyn bo ton lc lng nh Thiu Tng Bi Th Ln nhn ca ng Tng Lnh S Hoa K ti Nng cng nn? V khng chng chin hm vo gn b n Thy Qun Lc Chin cng t li khuyn ca ng Tng Lnh S na chng! V r rng l cu i T Tr khng h bit lnh xut pht t u m. V phi chng vi li khuyn dn n cc v T Lnh c qun c quyn trong tay ln lt ri khi n v hoc
522

ch huy n v trit thoi? iu ny ti khng r, nhng c iu qu v u r l B T Lnh Qun on I v Nng vo tay qun cng sn qu d nh khi vo B T Lnh Qun on II Plei Ku vy! By gi xin mi qu v nhn vo on ngi ng o b ca chy ly ngi c cc loi tu qun s ln tu hng hi, tu ca Vit Nam ln thng thuyn ngoi quc thu mn, vn chuyn ng bo t Hu, Nng, v cc tnh dc duyn hi xui Nam, v a ra o Ph Quc tm tr. Ph Quc thuc tnh Kin Giang m tnh l l Rch Gi, nm ngay ca ng vnh Thi Lan. S ng bo chy lon ny do B X Hi ph trch nui n trong khi ch bin php gii quyt chung. B X Hi yu cu Tng Cc Tip Vn gip h tip t mi ngy 20.000 phn cm vt v phi c a ra Ph Quc cung cp cho ng bo. Trung Tng ng Vn Khuyn bo ti lo gip B X Hi. Ti in thoi ln Trung Tm Hun Luyn Quang Trung, xin tip chuyn vi Thiu Tng Trn B Di, Ch Huy Trng Trung Tm ny: Hoa y Anh. C vic ny xin nh Anh v hi vng Anh tip tay c. Xin li qu
523

v, ti xng h nh vy vi Thiu Tng Trn B Di, v chng ti thn nhau t lu. Vic g m coi b quan trng vy anh? Ti Ph Quc hin c khong 20.000 ng bo ca cc tnh min Trung chy vo tm tr, bn B X Hi nh qun i nu cm, vt li tng vt, v dng phi c qun s a ra Ph Quc cho ng bo. Chuyn ny l chuyn hng ngy nghe Anh. Go th B X Hi cung cp. Anh liu Trung Tm c th gip bng cch nu cm, vt li, cho v thng v a ra phi trng c khng? D nhin l chng ti lo phi c. c ch. Chuyn chung m. Nhng chng no ti tui nu? Ngay hm nay, mai l chuyn tip t u tin do qun i nhn gip. Vy Anh cho mn go hm nay nghe, ngy mai chng ti ch go n Anh mt tun, sau mnh tnh tip. c. Ti cho nu ngay. Khi xong, ti cho anh hay.
524

Cm n Anh rt nhiu. Ci g m cm n. Mi ngi mi n v gp mt tay vo trch nhim chung ch! Trong khi vnh Cam Ranh b ng, th ti Bin Ha, ni c bn doanh ca B T Lnh Qun on III, Trung Tng Nguyn Vn Ton, T Lnh Qun on gp rt t chc B T Lnh Tin Phng, v Trung Tng Nguyn Vnh Nghi tnh nguyn nhn trch nhim ch huy B T Lnh ny. Ngay sau , B T Lnh Tin Phng/Qun on III di chuyn ra Phan Rang, t bn doanh ngay trong cn c S on 6 Khng Qun ti phi trng Bu Sn (Phan Rang hay l Ninh Thun), vi nhim v t chc v ch huy tuyn phng th ti y. Phi nhn rng, s kin Trung Tng Nguyn Vnh Nghi nhn chc v ny trong mt tnh hnh ht sc nguy him, v Phan Rang pht chc tr thnh tuyn u trc p lc ca qun cng sn ang trn thng th, l mt hnh ng xng ng c tuyn dng. Trung Tng Nghi ngang hng vi Trung Tng Ton, m ng chp nhn di quyn Trung Tng Ton, qu l ng hnh ng v s lm nguy ca t quc.
525

Ti ni qun cng sn 0ang trn thng th, nhng khng phi chng thng th do thng trn, m chng thng th v cc i n v ca chng ta ln lt rt b tuyn phng th trc khi qun cng sn n. Cn ti sao cc i n v rt b nh vy, ti ngh, ch c qu v T Lnh cc i n v mi gii thch c. Nhng c l khng nn loi tr gi thuyt v nguyn nhn bo ton lc lng tng t nh li ca Thiu Tng Bi Th Ln -T Lnh S on Thy Qun Lc Chin- ni vi i T Nguyn Thnh Tr -T Lnh Ph S on Thy Qun Lc Chin- l ng Tng Lnh S Hoa K ti Nng khuyn ng (tc Thiu Tng Ln) nh vy. Lc lng di quyn Trung Tng Nguyn Vnh Nghi tht l phc tp, v lc lng cn li ca S on 2 B Binh, S on Nhy D, v S on Thy Qun Lc Chin qu mt mi, trong khi ti trang b cng nh nhng nhu cu tip liu khc cha hon chnh. in hnh l S on 2 B Binh t Qung Ngi, v S on 22 B Binh t Qui Nhn, trit thoi v Vng TuB Ra, Tng Cc Tip Vn a qun trang qun dng t Si Gn ra ti trang b theo tiu chun: Mi S on t chc 2 Trung
526

on (thay v 3), mi Trung on t chc 2 Tiu on (thay v 3), Pho Binh S on t chc 2 Tiu on (thay v 3), mi Tiu on Pho Binh t chc 2 Pho i (thay v 3), mi Thit on K Binh t chc 2 Chi on (thay v 3). Tt c ch v khng qun s, cng khng qun trang qun dng, v s lng qun trang qun dng tn tr l dnh cho nhu cu thay th ch khng d tr trang b cp i n v. Ch c cc n v ca Thy Qun Lc Chin l c S on ny b sung qun s tng i y bng s tn binh va hun luyn xong. Sau khi ti t chc, tuy vn cn danh hiu Tiu on, Trung on, S on, nhng t chc n v, trang b, cng vi tinh thn, phi cng nhn l sc chin u cc n v chc chn s st gim nghim trng! Ti t chc v trang b xong, Chun Tng Trn Vn Nht, T Lnh S on 2 B Binh tc tc chuyn qun ra Phan Rang, trong khi Chun Tng Phan nh Nim, T Lnh S on 22 B Binh chuyn qun theo quc l 4 xung trn gi Tn An. Quc l ni lin Si Gn vi cc tnh ng bng Cu Long.
527

V ri tuyn u Phan Rang tht th. Trung Tng Nguyn Vnh Nghi, T Lnh chin trng, v Chun Tng Phm Ngc Sang, T Lnh S on 6 Khng Qun, cng nhiu s quan trc thuc b bt lm t binh. Tip l Lt, Lm ng, Bnh thun (tc Phan Thit), v Bnh Tuy (tc Hm Tn), u b ng, lui v Vng Tu v th Si Gn. S on 25 B Binh ca Thiu Tng L Tng B, t Ty Ninh cng lui v cn c C Chi, st nch Si Gn. Ngay trc ngy rt b Nha Trang, Trung Tng ng Vn Khuyn, Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu kim Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn, ch th ti gp rt nghin cu ti t chc ton ngnh Tip Vn v phi tr t v tuyn 13 (trn a th l Phan Rang) tr xung. Vi lnh ny, ti hiu l lnh th Vit Nam Cng Ha ch cn li t Phan Rang xung n C Mau, ra Ph Quc v Cn Sn! Ti ch kp trnh bn phc tho k hoch th Phan Rang tht th, v nhim v nghin cu chm dt t . Xin nhc li l lc by gi c d lun v mt p lc t pha ngoi quc, buc Vit Nam Cng Ha ct phn trn v tuyn 13 n v tuyn 17 giao cho t chc gi l Mt Trn Dn Tc Gii Phng Min Nam do lut s
528

Nguyn Hu Th lm Ch Tch. Mt Trn ny l t chc ngoi vi ca ng cng sn Vit Nam v khai sinh vo cui nm 1960 trong khu rng gi bin gii Vit Nam-Cam Bt. Nh vy, d lun khng phi l khng c c s. Lui xung tuyn Xun Lc. Ti y, S on 18 B Binh do Thiu Tng L Minh o gi chc T Lnh, c tnh khong 2 S on qun cng sn m cuc tn cng vo S on 18 B Binh ti Xun Lc, tnh Long Khnh. Rt c th l chng c tng ch tre nh t sng Bn Hi (v tuyn 17) xung n y, nhng chng may cho chng l sc khng c mnh lit ca S on 18 B Binh, cng vi quyt nh s dng bom CBU -loi bom ht ht dng kh trong mt ng knh nht nh v nhng ai trong khu vc u khng c dng kh th- v loi bom 10 tn dng khai ph bi p cho trc thng gia rng gi, gy thit hi nng n cho qun cng sn. Thit hi n mc chng phi ri mc tiu S on 18 B Binh vng xung tn cng Bin Ha. Sau , S on 18 B Binh c lnh Qun on III rt v trn gi cn c Long Bnh.
529

V pha Tip Vn. T sau ngy mt Cao Nguyn n lc ny, ton b cc kho ca ton ngnh Tip Vn t Hu vo n Cam Ranh, hu nh nguyn vn khi nhng on qun trit thoi, v Tng Cc Tip Vn khng nhn c bt c mt mnh lnh no phi ph hy cc kho tn tr trc khi cc i n v rt lui c. M tht ra nu c lnh cng khng chc l cc n v trch nhim c th gi ph, vi hu ht l rt lui trong hn lon ch c k hoch g u m ph hy!

**********

530

- chn Nhng Ngy Cui Cng. (ngy 21/4 n 28/4/1975) *****

Tng Thng Thiu t chc. Trong chnh tr, khng thiu nhng ci khi hi, nhng khi hi trong ci gi l Hoa K
531

vn tip tc vin tr qun s cho Vit Nam Cng Ha vo ci lc m chnh Hoa K mun con bnh Vit Nam mau c tn lim, qu l khi hi n ri nc mt! l nhng ngy h tun thng 4 nm 1975, c nhng chuyn phi c vn ti C.130 v C.141 lc c p phi trng Tn Sn Nht, mang theo mt s i bc 105 ly dng ri, mt s m st khng ng b, ngha l ch c m nha bn trong m khng c m st bn ngoi, vi trm ti cu thng c nhn,..... m bo ch gi l Hoa K vn vin tr cho Vit Nam Cng Ha! Tht l ti nghip cho ch ngha! Tht ra, ch l nhng chuyn phi c n Si Gn vi nhim v chnh l chuyn ch nhng ti liu v my mc quan trng ca Hoa K ri khi Vit Nam. Trong khi Vit Nam cn ngay trc mt 300.000.000,00 m kim b sung nhu cu duy tr kh nng chin u, th phi on ny ri phi on khc ca Hoa K ln lt n Vit Nam gi l cu xt vin tr, nhng dng nh h mun n tn x s bt hnh ny xem chng chin tranh thc h gia cng sn vi t do bao gi th bt u xp vo qu kh, khi h t nhng
532

cu hi chng thin cm cht no trong lc h xem "trng by" ti v nh trng B Tng Tham Mu, mt s v kh tch thu ca qun cng sn. M tht ra cc gii chc Vit Nam cng tha hiu l h khng c tch cc no trong mc ch nghin cu thi s cho vn vin tr b sung c, nn B Tng Tham Mu cng ch trng by mt s v kh tch thu ca qun cng sn t nhng chin trng trc ch khng phi t chin trng nng hi mi y. Xin ni thm rng, trong ti kha 1974-1975, Hoa K vin tr qun s cho Vit Nam Cng Ha 700.000.000,00 m kim, v y l ln u tin h cho bit s ngn khon vin tr cho Qun Lc Vit Nam Cng Ha, ng thi h yu cu cung cp cho h k hoch nhn vin, gm nhng loi qun dng no? Loi n no? Bao nhiu? ..v..v.. V Tng Cc Tip Vn cung cp k hoch cho h. Sau khi Phc Long vo tay qun cng sn, mt phin hp mt c t chc ti phng hp s 2 ca B Tng Tham Mu, thng gi l phng hp "Tn Sinh Nng Thn". Tham d, v pha Vit Nam c: (1) Trung Tng ng Vn Khuyn, Tham Mu
533

Trng/B Tng Tham Mu, kim Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn. (2) Chun Tng Trn nh Th, Trng Phng 3/B Tng Tham Mu, vi 5 s quan tham mu ca Phng 3. (3) i T Phm K Loan, Tng Cc Ph Tng Cc Tip Vn. (4) Ti, i T Phm B Hoa, Tham Mu Trng Tng Cc Tip Vn, v 3 s quan na ca b tham mu chng ti. Pha Hoa K tham d, c: (1) Thiu Tng Smith, Trng Vn Phng Ty Vin Quc Phng Hoa K ti Vit Nam. (2) i T Pelosky, Ph T Thiu Tng Smith v Tip Vn, v 2 s quan tham mu ca h. Mc ch bui hp l Vn phng Ty Vin Quc Phng Hoa K -ch khng phi do B Tng Tham Mu- trnh by k hoch ti t chc Qun Lc Vit Nam Cng Ha (!) vi qun s 472.000 ngi, v Hoa K d tr vin tr duy tr i qun ny mi nm l 600.000.000,00 m kim. H yu cu B Tng Tham Mu Qun Lc Vit Nam Cng Ha nghin cu li cc bng cp s ca tng loi n v qun s tham gia tc chin c 65%. Tt nhin l bui hp cn tho lun nhiu chi tit na.
534

Xin c nhn mnh l h c k hoch rt chn ra khi Vit Nam trc mt tnh hnh cc k nguy him -bng chng l li ca Thiu Tng Smith ni trong ba n ti nhn Ging Sinh nm 1974- m h li ra ci iu vn quan tm n tng lai Vit Nam khi h a ra k hoch ti t chc qun i, nghin cu k hoch vin tr b sung. Ngn ng chnh tr l nh vy ! Ni vy, nhng khng nht thit l nh vy u, m ty thuc nhiu yu t khc nhau hiu loi ngn ng ny. nh rng, nhng i hi cp bch trong ni b Hip Chng Quc Hoa K kt thc s can d ca Hoa K vo chin tranh chng cng sn ti Vit Nam, cho nn t li ni ngoi giao n hnh ng cng ngoi giao ca Hoa K, ch l chuyn u mi cht li ca nhng nh chnh tr cng nh qun s thi. Th on ca nhng nh chnh tr l iu cn thit trong phng th hay tn cng i phng, thm ch s dng ngay c cc quc gia ng minh na, nhng th on m Hoa K s dng i vi Vit Nam Cng Ha chng ta, mt quc gia m Hoa K tha nhn l tuyn u chng cng sn quc t ti ng Nam Chu, qu l thiu lim s trong lnh o!
535

Ti ngh, y l bi hc lnh o m th h chng ta khng bao gi qun, bi v n cay ng qu, bi thm qu! V nhng th h sau chng ta, nn gn gi bi hc cha ng qu nhiu xng mu ca dn tc trong hnh trang vo i, nghin ngm m phc v nguyn vng ton dn d bt c cng v no trong x hi. Xin mi qu v qu bn ri khi ci phng hp gn sut bui sng, ni n cha mt khng kh y di tr trong chnh tr ln qun s t mt cng quc ng minh, nhn vo mt thc ti bi thm ca chng ta! Vi nhng cuc rt lui hn lon ca Qun on I, Qun on II, v phn ln ca Qun on III, trong khi ton lnh th Qun on IV gm 16 tnh vng ng bng sng Cu Long, cha c nhng trn nh quan trng no, v Thiu Tng Nguyn Khoa Nam, T Lnh Qun on IV, ra lnh bo ng cho S on 7 B Binh, S on 9 B Binh, S on 21 B Binh, S on 4 Khng Qun, cng vi Hi Qun, v cc n v tc chin khc -k c a Phng Qun Ngha Qun- sn sng chng tr cc cuc tn cng ca qun cng sn. V cng
536

n lc ny (20/4/1975), cha thy ch du no v mt thm trng rt lui hay b chy trong phm vi Qun on IV c. Thiu Tng Nguyn Khoa Nam, vn d l mu ngi hin ha nhng rt cng quyt. ng rt quan tm v chm sc i sng ca qun nhn thuc quyn. T cch v uy tn ca ng, hon ton chinh phc c nhng v Tng Lnh v qun nhn thuc quyn. T Quc ang trong cnh mt mt suy tn, vi v vn au thng cho tt c cc tng lp trong x hi, nht l i vi nhng gia nh t cc tnh Cao Nguyn v Duyn Hi min Trung, b ca chy ly ngi vo sng nh sng tm trn phn t mong manh cn li ny, th tnh hnh chnh tr ni b li lung lay tn gc r. Nhng tin n on no l i Tng Dng Vn Minh o chnh, Thiu Tng Nguyn Cao K o chnh, no l Tng Thng Nguyn Vn Thiu b p lc t chc, ..v..v.. c truyn i t ngi ny sang ngi khc, nhng tht s th chng my ai bit nhng tin xut pht t u c. Thng thng th nhng loi tin nh vy cng khng phi hon ton v cn c, nu n xy ra th tr thnh s tht nhng nu n khng xy ra
537

th xp vo loi cu chuyn lm qu hoc cu chuyn lc tr d tu hu t ra mnh nm vng thi cuc. Trong lot tin n on ln ny, c mt tin xy ra ng nh vy, l Tng Thng Nguyn Vn Thiu, v Tng Thng th nh ca Vit Nam Cng Ha v l Tng Thng th nht ca nn nh Cng Ha, tuyn b t chc vo ti 21 thng 4 nm 1975, sau khi ng mnh m co gic Hoa K b ri ng minh Vit Nam (!) V ng cng tuyn b i rng, "... qun i s c thm mt chin hu cm sng chin u ..." ni l Trung Tng (Thiu) s tip tc phc v trong hng ng qun i. Hn hai tun trc , i Tng Trn Thin Khim bn giao chc v Th Tng cho Dn Biu Nguyn B Cn, ng nhim Ch Tch H Ngh Vin. Lc by gi c d lun cho rng, i Tng Trn Thin Khim ang c qun i ng h trong mt tnh hung no s thay th Tng Thng Nguyn Vn Thiu, v qun i ang b Tng Thng Thiu a chnh tr vo cp quyn lnh o ca cc c1p ch huy, v l l do Tng Thng
538

Thiu cch chc Th Tng Trn Thin Khim. V phn ti, ti khng thu thp c g trong cc c quan s ti B Tng Tham Mu v iu n on ny, nhng ti tin l c iu g ta nh cm khng lnh canh khng ngt gia Tng Thng Nguyn Vn Thiu vi Th Tng Trn Thin Khim. Xin nhc li. i Tng Trn Thin Khim lu vong t ngy 7 thng 10 nm 1964, sau gi chc i S Vit Nam Cng Ha ti Hoa K. Chuyn sang nhim s ti Trung Hoa Dn Quc (i Loan) thng 10 nm 1965. n thng 5 nm 1968, v Vit Nam gi chc Tng Trng Ni V. u nm 1969, gi chc Ph Th Tng. V n u thng 9 nm 1969, thay gio s Trn Vn Hng trong chc v Th Tng. Ri khi Thiu Tng Nguyn Vn V b cch chc Tng Trng Quc Phng nm 1972 v v Qu Tng Tr v Tit Kim Qun Nhn, th i Tng Trn Thin Khim kim nhim thm chc v ny. Trong nhng nm chin tranh cha n hi khc lit v c vin tr y , Tng Thng, Th Tng, st cnh vi qun i v ton dn chin u chng cng sn,
539

nhng khi t quc tht s lm nguy th hai v lnh o cao nht nc, k tip nhau chuyn giao chc v cho hai v khc trc cn du si la bng ca t nc nh b v bt hnh trin min ny! Sau , hai v m thm b t quc Vit Nam, ni m qu v c sinh ra v ln ln. Qu v b qun i Vit Nam, mt qun i tng a qu v ln tt nh quyn uy danh vng. V qu v b gn 20 triu ng bo m chnh H tng b phiu bu mt trong hai v vo chc v Tng Thng trong hai nhim k lo bo v nc, lo chm sc dn. Ni chung l qu v b li ng sau tt c, ri qu v lng l ri khi Vit Nam trong m ti trc ngy dn tc Vit Nam b cng sn c ti cai tr! Cn g ni y! Nu sau ny qu v c ni g vi dn tc Vit Nam khn kh ny, xin qu v ng ni rng qu v t chc ch v Hoa K khng cn vin tr nn khng phng tin tip tc chng cng sn na! Ti ngh, qu v ng ni g c th vn s khng t thm! Theo ng Hin Php, Ph Tng Thng Trn Vn Hng tuyn th nhm chc Tng Thng hai ngy sau . V trn ln sng i pht thanh H Ni, cng sn nu
540

yu sch v c v nh Hoa K ng la vi h gy p lc buc tn Tng Thng Trn Vn Hng giao chc v ny cho nhn vt khng d liu trong Hin Php 1967. l i Tng Dng Vn Minh. V iu l l i Tng Minh sn sng nhn chc Tng Thng khng hp hin t tay Tng Thng hp hin Trn Vn Hng. Tn Tng Thng Trn Vn Hng l mt nh gio mu mc, lim khit, mt nh chnh tr vi tt c nhit tnh v quc gia dn tc, v l mt nh lnh o rt bnh tnh thn trng. ng yu cu triu tp Quc Hi c quyt nh v ng s tn trng quyt nh . iu ny cho thy Tng Thng Trn Vn Hng khng tham quyn c v, nhng ng khng th t mnh chuyn giao chc v nh vy c, v Hin Php khng d liu iu khon no cho trng hp tng t.

*****

541

Tng Thng Hng bn giao cho i Tng Minh.

m 27 thng 4 nm 1975, trong khi ng ph th ng nght ng bo bng b di tn v y t cc tnh vo tay cng sn, Quc Hi lng vin hp v quyt nh Tng Thng Trn Vn Hng bn giao chc v ny cho i Tng Dng Vn Minh. Quyt nh ny hn l hp "khu v chnh tr" nn cc v lnh o quyn uy thi hnh ngay. Hoa K cng khng c kin g khc. Nc Php thua trn trc i th Vit Minh cng sn c nh du bi Hip nh nh Chin k ngy 20 thng 7 nm 1954 ti thnh ph Genve, Thy S. Sau on c vn Hoa K vo Vit Nam th qun i Php trit thoi ton b khi Vit Nam trong nhng thng u nm 1956. n u nm 1964, qu v Tng Lnh Vit Nam c khuynh hng thn Php u b gt khi vai tr lnh o qun i t sau cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963 thnh cng. V by gi, trong tnh th Hoa K ang nh "thua trn" trc i th Vit Nam cng sn, nc Php mun a nh hng
542

ca h tr li chnh trng Vit Nam vi bc u l m nhim "vai tr con thoi" gia tn Tng Thng sp nhn chc Dng Vn Minh vi cng sn H Ni. Ngi thay mt nc Php ti Vit Nam Cng Ho trong vai tr i tm mt gii php chnh tr kh d hai bn c th chp nhn c l ng i s Mrillon. Nhng n sau ngy 30 thng 4 nm 1975, mi v l rng, nc Php b cng sn H Ni la, v h nht quyt nh chim Vit Nam Cng Ha ch khng nhm mc ch tm gii php g c. Nhng toan tnh u mi ca H Ni l loi chnh sch "ngoi giao hng tm hng c" m h thng p dng trong bang giao quc t, y vy m nc Php -mt trong nhng cng quc u Chu- b h qua mt d dng. l "mt ci tt au" m cng sn Vit Nam tng Php quc. Liu c nn chia x "ci au" y vi cng quc u Chu ny hn 80 nm h Vit Nam mnh hay khng? Chiu 28 thng 4 nm 1975, bui l giao v nhn chc Tng Thng gia Gio s v l nh chnh tr lo thnh Trn Vn Hng vi i Tng Dng Vn Minh, din ra trong khng kh hn lon trn ng ph th v khng kh trm lng ngay trong Ph
543

Tng Thng. V Tng Thng 7 ngy Trn Vn Hng gii thiu tn Tng Thng Dng Vn Minh nh l mt ngi rt can m khi nhn chc v ny, trong khi tn Tng Thng Dng Vn Minh rt thn trng cha dm ha l s lm c g, nhng ng tin l ng c kh nng thng thuyt vi Chnh Ph Lm Thi Cng Ho Min Nam thnh lp chnh ph lin hip, em li ha bnh cho quc gia dn tc. "Chnh ph lin hip" c hiu l chnh ph quc gia v cng sn. Tng Thng Dng Vn Minh khng ni n nh cm quyn cng sn H Ni, m ng ch ni l s thng thuyt vi Mt trn Dn Tc Gii Phng Min Nam do lut s Nguyn Hu Th lm Ch Tch. Ti ngh, l cch dng ch ca Tng Thng Dng Vn Minh, nhng bt c ngi dn no cng hiu rng, ng Ch Tch Nguyn Hu Th hay Th Tng Hunh Tn Pht ca ci Mt Trn cng ch l nhng ci loa ca cng sn H Ni thi. Cho nn Cng Ha Min Nam hay Cng Sn Min Bc, cng l cng sn. Cng trong l bn giao ny, cu Tng Thng Trn Vn Hng ni mt cch dng dc v r rng rng, "... nu nh tri hi mt nc th ng quyt li vi mi
544

ngi ch khng b qu hng t quc...". V gio s mu mc v l nh chnh tr lo thnh Trn Vn Hng, gi ng li ni ca mnh. V sau cng, ng cht ngay trn qu hng Vit Nam gia mun vn au kh ca ng bo di ch d cng sn c ti nghit ng! V gio s gi : ng Trn Vn Hng, xng ng c chng ta ng m ci cho mt cch trn trng. T ni hi ngoi na vng tri t xa xi, xin gi v mt nn hng nh cm trc m Gio S Trn Vn Hng, vi li nguyn hng linh ng siu thot nh nhng . . . V li ni u tin ca tn Tng Thng Dng Vn Minh, th bt c ngi dn bnh thng no cng hiu rng, k hoch ha bnh ca ng nu c cng sn H Ni chp nhn, chng qua l h chp nhn u hng theo tng bc. Bc u l ha gii ha hp v ch cn bc k tip l ton ci Vit Nam tr thnh cng sn thi. Nhng ni i cng nn ngh li, l bit u, nu nh "thi c" ca ng n th ng cng lm nn chuyn v i lm ch. Nhn xt v suy ngh ca ti, i Tng Dng Vn Minh l mt nhn vt d to
545

cm tnh vi nhiu ngi nhiu gii, nhng l nhn vt khng thch hp vi vai tr lnh o chnh tr, li cng khng thch hp vi mt tnh th nh vy, v ng khng phi l ngi tho vt, nhanh nhn, v dng lc.

***** Di tn! Ti 23 thng 4 nm 1975, i T Phm K Loan, Tng Cc Ph Tng Cc Tip Vn, in thoi n nh ti, ng ni: i T Pelosky, yu cu cc s quan Tng Cc a tn gia nh sang bn (tc Vn Phng Ty Vin Quc Phng Hoa K=DAO) ghi vo danh sch chuyn bay, v gia nh c th ri Vit Nam vo ti mai hoc m sau . S quan s i sau. Vy anh lin lc a danh sch gia nh ngay trong m nay cho ti hoc a thng cho i T Pelosky cng c. Tuy bit v li ca Tng Smith, cng theo di cht ch tnh hnh chin s v tnh
546

hnh chnh tr quc ni quc ngoi, nhng ti vn cm thy tin ny qu t ngt, ti p: y l vn rt quan trng i vi cuc sng gia nh ti v nh hng n thn quyn ti na, nn ti cn tho lun vi gia nh mi quyt nh c anh . Ngha l ti cha th tr li trong m nay, v d sao th ti cng cm n anh. Th l t m hm sau, nhng gia nh ca cc s quan trong ngnh ln lt ln phi c Hoa K ri Si Gn n o Guam tm tr, ch lm th tc v cng l ch ngi thn n trc khi vo lc a Hoa K nh c. Ti xin ni thm rng, khng phi gia nh ca tt c s quan trong ngnh Tip Vn u ra i, v lnh ny khng c ph bin cho nn s quan no bit th lin lc vi cc s quan trch nhim ca Tng Cc Tip Vn, cc v ny gii thiu vi i T Pelosky v c ghi vo danh sch ln phi c ri Vit Nam vo m sau . Sng 24 thng 4 nm 1975, ti ln vn phng Trung Tng ng Vn Khuyn, ng ni:
547

Gia nh ti khng i mc d danh sch a cho i T Pelosky ri. Sao vy Trung Tng? Anh ngh coi, gia nh ti u c tin, sang bn lm sao m sng. Vi li tnh hnh quc gia nh th ny m li tnh chuyn ra i th cn mt mi g na! Ngng mt lc, ng tip: Mt nc n ni m cc ng c tranh nhau chc v quyn hnh ( ni n chc v Tng Thng!) Bun qu! Ti th cha tnh g, nhng nu Trung Tng c tnh i th nn cho gia nh i ngay ko mun, v gia nh cc anh n v trng v cc anh Chnh S ti Tng Cc Tip Vn mnh i ri. Ti cng cha dt khot. Li ca Trung Tng Khuyn. Ni th ni vy, nhng m sau -25 thng 4 nm 1975- gia nh ca Trung Tng ng Vn Khuyn cng ln ng i Guam. Theo li Trung Tng Khuyn th
548

Thiu Tng Smith thc gic ng a gia nh i cng sm cng tt. Tht ra th hnh khch trn cc phi c C130 v C141 ri phi trng Tn Sn Nht vo mi ti k t 24 thng 4 nm 1975, khng phi ch c gia nh s quan m cn c mt ca nhiu ngi nhiu gii trong x hi na, v bt c ai c bn b quen bit vi i T Pelosky, th h gii thiu hay gi gm khng c g kh khn c. T ngy bt u di tn vi nhng chuyn bay m, th mi sng ti u ln vn phng Trung Tng ng Vn Khuyn, tho lun v chin s v thi s trong tnh cch tm tnh hn l ra lnh v nhn lnh gia Tng Cc Trng vi Tham Mu Trng Tng Cc. Tm bn trn vch tri bn giy ca ng, nhng c hiu hnh dng nh ci phong b mu tng trng n v cng sn bao quanh Si Gn, v tng t nh vy nhng mu xanh l cy tng trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha phng th th , th mu nhiu hn mu xanh. Tht ra cha chc l thc lc ca qun cng sn n nh th, bi chng thng ngy to bng cc sng truyn tin loi trang b cho i n v t u , cc sng
549

tnh bo k thut ca mnh ghi nhn v ghi ln bn v tr cc i n v ca chng. Trong s lc lng cng sn do Phng 2/B Tng Tham Mu ghi nhn trn bn , c th mt s l c tht, s khc rt c th l chng ngy to thm. Ti nhn nh nh vy, v phi on tnh bo k thut ca Phng 7/B Tng Tham Mu tng ghi nhn v pht gic s kin ny. Lnh di tn khng cho ph bin gy nhiu phn n ngay trong hng s quan cao cp ang phc v trong Qun Trn Si Gn, v nhiu v trong s ny u cho l B Tng Tham Mu tc trch, hoc c g khc. Tc trch th chc chn l khng, nhng c g khc hay khng th ti khng r, nhng hin nhin l c li nng ting nh i vi Tng Cc Tip Vn. Chng hn nh Y S i T Hong C Ln, Ch Huy Trng Trng Qun Y l trng hp in hnh khi ng y ca tht mnh v sng sng trc mt ti: Ti sao i T khng thng bo cho chng ti bit k hoch di tn? Nh vy l g? Anh ng nng, ti tr li anh y. Chng ti khng thng bo cho bt c
550

ai, v l lnh m chng ti cng ch l cp tha hnh thi. Ngoi ra, khng c g ht. By gi xin anh cho bit l anh cn g? Ti cn a gia nh di tn. C g kh u m anh phi to ting. Mi anh sang gp i T Tng Cc Ph cung cp danh sch, v ti mai l gia nh anh i thi. Trong tun l cui cng ca thng 4 nm 1975, trn ng v nh dng cm chiu ri vo ng m trong Tng Cc Tip Vn, ti s dng ng Cch Mng 1/11, chuyn sang ng Hin Vng v thng ng Trn Quc Ton v c x Bc Hi (cng gi l c x s quan Ch Ha). Nhn ng ph th cha n ni gi l hn lon nhng cng khng xa ngha bao nhiu. Ting ng c v ting ci inh i ca cc loi xe, chen ln trong m thanh ca nhng on ngi ngc xui gia khi m thi ra t cc xe ln nh, ha vo bi bm ph phng, to nn mt hnh nh bi thm ca chin tranh! Trong nhng on ngi t cc tnh chy v y, ngi th tm ni c tr, k tm phng tin chy xa thm
551

na. Cc n v qun i cng tn lon, dn khng hn l dn m lnh cng khng hon ton l lnh. Qun phc khng nghim chnh, sng n th k cn ngi mt, khng bit cp ch huy u m tm. Mt khc, cn phi tm thn nhn tht lc sau cuc di tn y him nguy gian kh! Trng nt thm thng ca cc ng i, ti mi thy ti cn nhiu may mn hn cc bn y. Nhng ti khng lm c g c! Vo phi trng Tn Sn Nht tm gip gia nh ngi bn v trao bc th v anh y khng vo c, ti li chng kin cnh tng chia tay cha bit ngy gp li tht l xt xa thng cm! l nhng ngi ch ln phi c m hu ht l ph n v tr con. Ting tr con khc i n, la i b, nhng a khc th chy nhy rt ngy th n ti nghip! Ngi ln th k ngi ngi ng, u t, lo lng, thm ch i mt hoe, v chc chc nhn ra hng cng phi trng nh mong ngng ngi thn trong nhng gi cn li trn phn t qu hng trc khi "di tn" sang Hoa K, mt t nc xa xi n na vng tri t! Bn cnh hnh nh au thng , nhiu xe du lch u st l ng hay trn sn c, v
552

trong s c nhng chic xe c sn cha kho cng vi th ch quyn c km theo mnh giy ca ch nhn: "Tng xe ny cho bn no ngi vo tay li. Xin cho". Ti nhn vo mt chic xe nh vy. Trong khi bn ngoi cng, mt dng xe xp hng t cng phi trng di gn n cng B Tng Tham Mu. Tng gia nh tm nm tm by trn chic chiu nh hoc tm vi trng di ci nng gay gt ca Si Gn thng t, v bn cnh l nhng thc n nc ung ngn nga, l cnh chy trn thm ha cng sn! Xung bn Bch ng, ni c nhng thng thuyn ngoi quc ln thng thuyn Vit Nam sp sa ko neo, cng ci cnh nhn nho, vi v, ting gi i i vi ting la ting khc ca tr con, v c ting go tht gia ngi i k , ai ai cng vi v, cng hp tp, sao m bi thm n nh vy! Trong th k 20 ny, ngi dn sinh sng min Bc mt ln chy trn thm ha cng sn hi nm 1954-1955. Gi y -20 nm sau- li mt ln na, hng chc ngn ngi trong s cng vi nhiu chc ngn ngi sinh sng min Nam, v ang tm
553

cch chy khi vng tay cai tr ca cng sn. Nhng ln ny, h phi chy n mt ni ngn ng bt ng, vn ho khc bit, phong tc tp qun hon ton xa l. Ni chung l rt nhiu ni lo chng cht pha trc, nhng vn cp bch l phi chy khi ni y ri mi vic s bt u . . .

T quc ti, t nc ti, dn tc ti, n thi mt vn ri sao! Sau ngy cu Tng Thng Nguyn Vn Thiu v cu Th Tng Trn Thin Khim ln phi c sang i Bc (i Loan), n i Tng Cao Vn Vin, Tng Tham Mu Trng mt qun i hn 1.000.000 ngi, cng ln phi c ri b Vit Nam! ng ra i trong khi Chun Tng L Minh o, T Lnh S on 18 B Binh, ang qun tho vi khong 2 S on qun cng sn ti Xun Lc v chung quanh. Vi nhng tn tht nng n nhng qun cng sn khng h ni S on 18, nn chng ri chin trng Xun Lc chuyn qun xung tn cng cn c S on 3 Khng Qun ti Bin Ha. Cc n v thuc S on 1 Khng Qun t Nng, S on 2 Khng
554

Qun t Plei Ku, S on 6 Khng Qun t Qui Nhn v Nha Trang, tp trung v cn c Khng Qun Bin Ha, li chuyn xung S on 4 Khng Qun Cn Th, sau khi tham gia nh chn lc lng b binh v phng khng ca ch. Chiu 28 thng 4 nm 1975. T ca s vn phng Trung Tng ng Vn Khuyn, ti ng nhn ton cnh khun vin B Tng Tham Mu Qun Lc Vit Nam Cng Ha, theo con ng chnh v pha phi l ra cng s 1 ti giao l V Tnh ni di vi ng Cch Mng 1/11, v pha tri l cng s 3 ra ng V Di Nguy. Ngay trc ta nh chnh l v nh trng rng ln, uy nghi, chnh gia l ct c cao vi vi vi l quc k nn vng ba sc ang tung bay trong gi. Vn nhng ta nh 2 tng khang trang vi dng vp kin trc Chu u, dng lm vn phng cho cc Tng Cc v Phng S ca B Tng Tham Mu. Vn nhng hng cy trang im mu xanh, cng l bung phi ca cn c qun s u no m ti nhn thy gn nh lin tc hn 12 nm qua. Vn nhng chic qun xa trn nhng con ng ngang dc y bng mt. V vn thp thong nhng qun nhn qua li gia cc ta nh, nhng ti tng nh
555

mnh ang tr tri gia khong trng mnh mng ca mt ngha trang chin tranh no ! V rng nhng v Tng Lnh cng nhiu s quan cao cp ca c quan u no ny ra i, s cn li cng ang ni chuyn ra i, chng cn ai ni n chuyn chin u na! Cho n lc ny th hu ht nhng v y quyn lc ca chng ti ni y, cao bay (trc thng) xa chy (ra Hm i 7 Hoa K) ht ri! Phi chng, y l gi hp hi ca B Tng Tham Mu, c quan u no ca Qun Lc Vit Nam Cng Ha? i! Qun Lc Vit Nam Cng Ha, mt qun lc v l tng t do m chin u, nhng li bt hnh bi nhng v lnh o quyn lc khng thi hnh trch nhim khi t quc tht s lm nguy!

*****

Trc gi th 25.

556

Tng Thng Nguyn Vn Thiu, ngay trc khi tuyn b t chc Tng Thng vo m 21 thng 4 nm 1975, co buc Hoa K phn bi ng minh Vit Nam, b ri Vit Nam, ... v ng hy vng s t chc ca ng, Vit Nam Cng Ha s c Hoa K ti vin tr qun s ... Qua h thng truyn thng cng cng trong nc cng nh trn th gii trong nhng thng u nm 1975, v c bit l trong 2 thng cui cng ca cuc chin, h cung cp cho khn thnh gi trn ton th gii -trong c chng tahiu rng, Hoa K ang lt trang cui cng v s can d ca h vo cuc chin tranh gia t do vi c ti trn lnh th Vit Nam, trong ngha bi trn v pha Vit Nam Cng Ha chng ta. Th m Tng Thng Nguyn Vn Thiu li hy vng M s vn tip tc vin tr qun s sau khi ng t chc! Chc chn l Tng Thng Thiu tha hiu iu hn ai ht, v ng l Tng Thng cho d Tng Thng cng ch l mt con ngi, nhng nht thit con ngi Tng Thng phi hn hn nhng ngi khc ch, nu khng nh vy th ha ra ng hng sao! Vy, Tng Thng Nguyn Vn Thiu v l do g nh b mt p lc t hu trng
557

chnh tr chng hn, nn ng a ra li co buc sang tay cho v k nhim khi thy con ng chin u pha trc y chng gai nguy him, ri ung dung b chy v li l chy sm ra ngoi quc na ch! Chng l Tng Thng Thiu ni l b M p lc m ng phi t chc th nghe khng n, v ng l Tng Thng, l v lnh o quyn lc v quyn uy nht nc! Nhng nu tht s ng ngh hay ng tuyn b nh vy, th liu trong 10 nm trn ngi v lnh o quc gia, c phi tht s ng ngi lnh o t nc Vit Nam hay Hoa K l ngi lnh o? Hay l ng chy trn trch nhim? V 10 nm tr v vi y quyn lc v quyn uy ca mt Tng Thng, ng bao ln ra lnh cho n v ny, ch th n v kia, c v ti cc qun trng, h ho ti cc din n quan trng, u trong n lc khuyn khch thc y mi ngi -nht l qun nhn- hy hi sinh thn mnh bo v t quc. Vy m, khi t quc tht s lm nguy th ng qun ht cc mnh lnh ca ng, ca v Tng T Lnh Ti Cao Qun i m ng tng dng dc tuyn b, ri ng lng l li ng sau tt c nhng g khng phi ca ng v gia nh ng!

558

Tng Thng Nguyn Vn Thiu cng tng tuyn b rng: t nc cn th cn tt c, t nc mt th mt tt c. Li ca Tng Thng rt ng, v ng vi tt c cng dn Vit Nam Cng Ha, ngoi tr ng v nhng v lnh o b chy l khng ng. V cc v c mt g u d rng t nc mt! Nh ca qu v l cc dinh th thuc ti sn quc gia, xe i ca qu v hng ngy cng l ti sn quc gia, c s kinh doanh ca qu v cm chc l khng do ng lng tht s ca qu v to nn, vn tc t ai n in cng th, gia nh v thn nhn cng chy theo qu v, thm ch c thn nhn ca t nht l mt trong s qu v chy ra ngoi quc bng Hng Khng Vit Nam do ngn sch quc gia i th na ch! Tng Thng Nguyn Vn Thiu, trong phin lng vin Quc Hi ngay trong cuc tng cng kch ca qun cng sn vo dp Tt Mu Thn u nm 1968, tuyn b: ng bo ng nghe nhng g cng sn ni, m hy nhn k nhng g cng sn lm. Li ca Tng Thng hon ton ng. V mt trong nhng bn cht ca cng sn
559

l di tr, h ch c tuyn truyn ch khng c thng tin, thnh ra nhng g cng sn ni u l tuyn truyn c, m l tuyn truyn th c g l tht u. Nhng ti 21 thng 4 nm 1975, ngay sau khi tuyn b t chc Tng Thng, Trung Tng Nguyn Vn Thiu c ni vi ng bo vi qun i rng ... qun i s c thm mt chin s . . ., c hiu l Trung Tng s tr v hng ng qun i chin u. Nhng my ngy sau , Trung Tng Nguyn Vn Thiu b chy! Vy, ring trng hp ny thi, liu ng bo v qun i c nn nhn k hnh ng ca Trung Tng hn l nghe Trung Tng ni khng? n v lnh o quc gia hng th hai l i Tng Th Tng Trn Thin Khim. V Th Tng 5 nm ri, l thi gian ch ng sau thi gian ca Tng Thng Ng nh Dim kim nhim. C hai thi gian ny cng li l 15 nm, v hn 5 nm cn li ln lt chuyn tay nhau gia 9 v. Nu chia u th mi v ch c my thng cm quyn chi! Ti ni cm quyn chi l v ch c my thng th mi v Th Tng ch kp duyt qua cng tc ca cc B trong chnh ph l ht thi gian ri, u cn th gi son tho nhng k hoch, nhng d n,
560

nhng mc tiu quc gia, ni chung l sch lc quc gia phc v dn tc. u nm 1970, b Trn Thin Khim, trong cuc m thoi hn na ting ng h, b thut cho ti nghe cu chuyn tht ngn vi ni dung nh sau: .. Trn chuyn bay Si Gn- Lt m trn phi c ch c gia nh Tng Thng Thiu v gia nh i Tng Khim. Tng Thng Thiu mi i Tng Khim gi chc Th Tng, b Khim hi to ting khi hi li Tng Thng Thiu rng: Tng Thng bit anh Khim khng thch lm chnh tr m cn ku lm Th Tng, c phi l Tng Thng mun anh Khim ngi Tng Thng lm g th lm khng? Tng Thng Thiu gt ngang: Chuyn ca n ng, b bit g m ni. Ring v chuyn k ngn ngi ny ch c th, nhng ti mun lp li y c thm mt chng minh v con ngi ca i Tng Trn Thin Khim nh ti nhn nh hi nm 1964 trc khi ng cng gia nh lu vong. Theo li b Khim trn y th i Tng Khim vn l con ngi khng thch dn thn vo chnh tr, m Th
561

Tng l chc v chnh tr cp quc gia. iu ny li nhc ti lin tng n v o chnh ngy 19 thng 2 nm 1965 do Thiu Tng Lm Vn Pht lnh o, v Trung T L Hong Thao ch huy mt Trung on ca S on 25 B Binh vo chim B Tng Tham Mu, ng ni vi ti l c Trung T Phm Ngc Tho (cng sn hi chnh, nhng khng r l hi chnh gi hay hi chnh thit) t ta i s Vit Nam Cng Ha ti Hoa K -lc i s l i Tng Trn Thin Khim- v tham gia, nu thnh cng th i Tng Khim tr v cm quyn. Ti rt nghi ng li ni ca Trung T L Hong Thao. Cng c th l ti ch quan chng, nhng ti vn gi nguyn cch nhn ca ti nh vy. Vi nt nhn ca ti, i Tng Trn Thin Khim khng phi l con ngi chnh tr, cng khng thch dn thn vo chnh tr, nhng li gi chc v chnh tr m l chc v trn nguyn tc ch di quyn Tng Thng thi, cho nn hn 5 nm trong ngi v Th Tng, ng khng c g xut sc v mt lnh o vi chc v kh nhiu quyn lc trong tay, d rng v phong cch v c tnh th ng vn l ngi chinh phc c cm tnh ca nhiu gii trong x hi. Nhng
562

chng l con ngi chnh tr trong chc Th Tng ch cn trang b ngn thi sao! V ri ng cng i ngoi quc cng chuyn phi c vi Trung Tng Thiu, cng l chuyn bnh thng, v ng bn giao chc Th Tng 3 tun trc . Tha qu v qu bn, Xin m ngoc. Thng 7 nm 2009, ti nhn c hai th vit tay di y do ngi bn tr Chn V, t New York gi tng trn e-mail. Ni dung th vit tay c vit li di y cho d c: Quyt nh: (1) Nay c cu Tng Thng Nguyn Vn Thiu v cu Th Tng Trn Thin Khim i din Tng Thng VNCH (Vit Nam Cng Ha) n i Bc phn u cng Chnh Ph v Nhn Dn THDQ (Trung Hoa Dn Quc) nhn dp Tng Thng Tng Gii Thch t th. (2) Sau , hai v trn c c tip tc ving thm cc quc gia trn th gii xt cn thit trong vng 6 thng lm sng t thin ch ha bnh ca VNCH, ng thi vn ng cc Chnh Ph v Nhn Dn cc Quc Gia h tr lp trng ha bnh ca Chnh Ph v Nhn Dn ta. Chng trnh thm ving s do hai v ty nghi quyt nh th theo s
563

thun li ca tnh hnh i vi cc quc gia . (3) Yu cu B Ngoi Giao ch th cc Ta i S VNCH ym tr cn thit nguyn Tng Thng Nguyn Vn Thiu v nguyn Th Tng Trn Thin Khim cng phi on chu ton nhim v giao ph. (4) Chi ph cng tc do B Ngoi Giao v B Quc Phng i th (Quyt nh n ch th l ht bn vn, nhng li c nt ch khc thm vo ..) trong khun kh c lut l n nh. (Suy on 8 ch thm vo vi nt m l ca Tng Thng Hng). Si Gn, ngy 25 thng 4, 1975.

564

Di y l vit li th vit tay ca nguyn Tng Thng Nguyn Vn Thiu cho d c: Si Gn, 25/4/75. Knh trnh Tng Thng Trn Vn Hng. Tha C, thc hin cng tc C giao ph, ti knh xin C chp thun cho nhng s quan sau y gi l thnh phn ti thiu cn thit gip ti, i theo ti trong sut thi gian cng du: (1) i t V Vn Cm. 92) i T Nguyn Vn c. 93) i T Nhan Vn Thit. (4) i T Trn Thanh
565

in. (5) Trung T Tn Tht i Chiu. (6) Bc s Thiu T H Vng Minh. (7) i y Nguyn Ph Hi. (8) V phc dch vin (tn) Ngh. Ngoi ra, cu Th Tng i Tng Trn Thin Khim cng cn em theo nhng s quan v dn s sau y: (1) Trung T ng Vn Chu. (2) Thiu T inh Sn Thng. (3) Thiu T Nguyn Tn Phn. (4) V ng ng V. i Tng Trn Thin Khim nh ti trnh C chp thun. Knh cho Tng Thng. (k tn Thiu)

566

Xin nhn mnh. C hai vn kin u vit tay, trong cng mt ngy 25/04/1975. Theo ni dung trong e-mail cho bit th vn kin quyt nh ca Tng Thng Hng do i T V Vn Cm vit v Tng Thng Hng ch ghi thm dng ch trong khun kh c lut l n nh ngay sau ch i th. i T V Vn Cm l chnh vn phng ca Tng Thng Thiu, Anh nh c San Francisco (California) v t trn ti . Vn kin n xin ca nguyn Tng Thng Thiu vit trn giy in sn c tiu Nguyn Vn Thiu, Tng Thng Vit Nam Cng Ha ngay di quc huy c quc k VNCH. C thm ch Cu vit tay ngay trc ch Tng Thng ... C l giy in sn tiu loi kh nh nn di tn Bc s Thiu T H Vng Minh .. c vit tay -2- tc l sang trang 2. Vi hai vn kin vit tay trn y, qu v c nhn ra hai v nguyn Tng Thng v nguyn Th Tng mun chng minh l hai v i cng tc ngoi quc ch khng phi b nc b dn b qun chy! Thm na, theo vn kin ca Tng Thng Hng th phi on 14 ngi u do ngn sch Quc Phng v Ngoi Giao i th, nhng khng bit qu v c kp lnh ph cp
567

cng du hay khng v lc y qun cng sn p st si Gn ri. Xin ng ngoc v tip tc n v lnh o qun i. Khi i Tng Cao Vn Vin ri Vit Nam, trn bn giy ca ng ti B Tng Tham Mu c vn kin do Tng Thng Trn Vn Hng k cho ng gii ng. iu ny c hiu l i Tng Vin ri khi Vit Nam vi t cch mt cu Tng Lnh ch khng phi mt Tng Lnh ng nhim chc v Tng Tham Mu Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Xin m ngoc. Ngy 18 thng 5 nm 2005, ti c dp dng cm vi cu Trung T (?) Trnh B Lc, s quan ty vin ca i Tng Dng Vn Minh n gi pht u hng, anh Lc thut cho ti v cc bn ti bn n cng nghe. n xin gii ng ca i Tng Cao Vn Vin vit bng tay, khng hiu v sao m n c chuyn t vn phng Tng Thng Trn Vn Hng sang vn phng i Tng Dng Vn Minh hi kin. V bt ph ca i Tng Minh: Thun.

568

Vo u thng 3 nm 2006, ng Lm L Trinh (LLT)-B Trng Ni V thi Tng Thng Ng nh Dim- ph bin trn NET bi mn m c thu thanh vi cu i Tng Cao Vn Vin t h tun thng 12 nm 2004. Trong c on lin quan n trng hp ng ri khi Vit Nam m ng cho l ti vit khng ng. Nm 2004, cu i Tng Vin c tng ti quyn sch ti theo m sa li, nhng ti khng lm theo ca ng v ti khng ng cch bin minh ca ng. y l mt on trch nguyn vn v nguyn ch trong bi vit ca ng Lm L Trinh, lin quan n cu i Tng Cao Vn Vin v ti: ng LLT. Ni trang 428-429 ca hi k Vit Nam Nhn Chng (nxb Xun Thu,1989), tng Trn Vn n vit: C ln ng Thiu than phin ng Cao Vn Vin khng lm vic nhiu .. .ng Thiu nh ti ni vi i tng Vin, Tng Tham Mu trng, v vic ng ny c mi Tng Tham mu lm vic, khng chu i ra ngoi, ng Vin tr li: Ti xin t chc my ln m ng Thiu khng chp nhn nn ti c vn phng lm vic m thi!

569

Mt khc, trong quyn hi k i dng ghi nh nu trn, cu i t Phm B Hoa cng c nhn xt rng trong gn 9 nm ri gi chc Tng Tham Mu trng - chc v quan trng bc nht trong Qun i - anh nhit tnh hot ng 7 nm u nhng hai nm sau cng, v Nguyn soi ca Qun i Min Nam khng cng ng ht trch nhim, n vn phng cho c l, tp luyn yoga v i hc ly bng c nhn vn khoa ngoi gi lm vic. Mong anh i tng vui lng, nu tin, gii thch thi . ng CVV. Ti sn sng tr li. Trc khi cuc m phn ti Paris tin n giai on kt thc nm 1973, tnh hnh qun s thm cng thng. Tng thng Thiu, vi t cch Tng t lnh Qun i, tp trung ht quyn bnh trong tay, cho t mt h thng my truyn tin ti Dinh c lp lin lc thng vi cc qun khu, iu ng cc n v, b nhim t lnh vng v ra lnh trc tip hnh qun. B Tng Tham Mu ln hi b dn vo vai tr tun hnh v th chng. B Quc phng ch cn l hp th gia Tng thng v B Tng tham mu. V khng c iu kin lm vic c nh trc, ti nm, su ln v n xin t chc. ng Thiu yu cu ti nn li, i ngi thay th nhng
570

ng khng quyt nh. Ti khng c quyn b ra i mt cch v trch nhim. Tuy nhin khi Tng thng Trn Vn Hng nhng gh cho tng Dng Vn Minh thng 4.1975, ti cng quyt xin gii ng v ti khng phc ng Minh t lu, ti tng l nn nhn ca ng Minh. TT Hng chp nhn n ca ti. Ngy 27.4.1975, ti ri Si Gn trong tnh trng cu Tng Lnh. ng LLT: Vic Tng thng Thiu tm ht quyn bnh trong tay, qua mt Quc hi v Ti cao Php vin, mt mnh quyt nh b Cao Nguyn v Min Trung l iu c li hay hi? Trong quyn hi k i dng ghi nh (1994, trang 191-215), cu Chnh vn phng ca anh l i t Phm B Hoa c k li cuc rt qun bi thm ca tng Phm Vn Ph theo ng s 7 v nhc li hai khu lnh ca anh bng in thoi cho ng s ng 15 v 18.3.1975 bo gi phi c vn ti C130 cho Qun on 2 v ch cc qun dng t tin khi Pleiku m khng cho bit l do. ng Hoa than phin Tng Cc Tip vn, thuc b Tng Tham mu, khng h c thng bo v tnh hnh suy sp Cao Nguyn. Anh ngh sao v li than phin ny?
571

ng CVV: Tt nhin khng c li. Mt c nhn khng th quyt nh n phng vn mng ca t nc. ng Phm B Hoa trnh by khng ng v mt s s kin trong quyn hi k m ti nhn c. Ti c gi cho y mt bn The Final Collapse c b tc lm sng t vn nhng khng thy y ni g. Phm vi cuc mn m hm nay khng cho php i su vo chi tit. Xin dp khc. Ht phn trch dn v ng ngoc. Cu i Tng Vin tr li khng ng cu hi ca ng Lm L Trinh ring v phn ti. Tha qu v qu bn, Khi ng trc cu i Tng Cao Vn Vin, v tnh cm ring t, ti gi ng v tr mt s quan n em nh trong thi gian i Tng c ti gi chc chnh vn phng, nhng v trch nhim trong qun i th ti nhn v Tng Tham Mu Trng ca ti theo cch khc. Tht s th nm 2003, cu i Tng Vin c ni vi ngi bn thn ca ti nh l cch ng nhn gi n ti, theo ng mun ti vit li ni dung ng ri khi Vit Nam vi t cch mt cu Tng Lnh ch khng nh ti
572

vit l ng b li ng sau tt c ra i. Ti khng ng , v nhn su vo s kin ti thy khng phi l nguyn nhn ca s tht. i Tng Vin nhn chc Tng Tham Mu Trng ngy 15 thng 10 nm 1965, n ngy 27 thng 4 nm 1975 ng ri khi Vit Nam. Trong hai nm sau cng ca hn 9 nm ri trong chc v ng u qun i, i Tng t li trc thng i lm. Ti mun nhn mnh im ny thy quyn lc ca v Tng Tham Mu Trng. Nhng khi t nc tht s lm nguy th ng xin gii ng, vi l do n gin l ng khng phc i Tng Dng Vn Minh sp sa nhn chc Tng Thng. Gia trch nhim lnh o qun i ang chin u chng qun cng sn ngay trong sn nh, vi l do khng phc v Tng Thng tng lai. Mt bn l quc gia i s, mt bn l chuyn c nhn, xin hi bn no l ct li ca la chn? M ngh cho cng, gi nh i Tng Minh c ni bng gi xa xi l ng s m hi i Tng Vin i na, ti ngh, i Tng Vin cng khng th v m xin gii ng, bi ng ang l i Tng Tng Tham
573

Mu Trng ca mt qun i hn mt triu qun, m lc y qun cng sn ang st nch th Si Gn. Ci l do n gin m cu i Tng Vin tr li ng Lm L Trinh trong n xin gii ng, tht s khng c kh nng thuyt phc c c gi ni chung, v Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha ni ring. Ti li nh n ngy 30 thng 4 nm 1999, trong cuc phng vn ca i pht thanh Little Saigon (Nam California) do xng ngn vin Vit Dng ph trch hm y, khi hi cm ngh v ngy 30 thng 4 th cu i Tng Vin tr li, ti khng nh nguyn vn nhng nh th ny: Khi d i hi cu qun nhn ti Dallas, i Tng Vin c ni vi c ta rng, quc gia hng vong tht phu hu trch. Mt nc l trch nhim chung ca mi ngi m ng l mt trong s , sao li trch nhim cho ng? Nghe xong ti qu i ngc nhin. Ngc nhin, v u c ngi dn no c quyn hn nh i Tng, cng khng c v Tng no ng nhim trong qun i m c quyn hn nh i Tng c, ..v..v..
574

nhng trch nhim sao li chia u nh vy! Qu v qu bn ngh sao?

**********

575

- mi Gi Th 25 *****

T sau ngy Tng Thng Nguyn Vn Thiu t chc, hng ngy, trc u gi v sau cui gi lm vic, ti thng ln vn phng Trung Tng ng Vn Khuyn theo di v trao i tnh hnh. Qua cu chuyn trao i mang tnh cch tm tnh vi nhau hn l Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu ra lnh cho Tham Mu Trng Tng Cc Tip Vn. Xin mi qu v qu bn vui lng tr li ngy 27 thng 4 nm 1975 trc khi vo gi th 25. Ti ta nh chnh B Tng Tham Mu, ht gi lm vic bui chiu t lu, ti vn cn ngi trong vn phng Trung Tng ng Vn Khuyn, nghe ng tm s:

576

Anh bit khng, Thiu Tng Smith ni vi ti l cp ch huy ca ng ta t Pentagon (lu nm gc, tc B Quc Phng Hoa K) ni ng ang ng h mt Trung Tng cng sn ngay ti Si Gn. ng ta mun m ch Trung Tng phi khng? Ti cng ngh vy. Trung Tng c ni g khng? Khng. n lc ny, Trung Tng c quyt nh ra i cha? Ti hi nh vy l v lc sng, Y S Chun Tng Phm H Thanh, Cc Trng Cc Qun Y, ln hi thm tnh hnh, Trung Tng Khuyn yu cu Chun Tng Thanh cho ng 2 chai thuc c, v ti cng xin 2 chai (1 chai trong ti v 1 chai trong cp xch tay). Khi ng xin thuc c, iu cho thy c th l ng khng b chy, hoc xin th xin nhng chy vn chy. Nhng ti ngh, t ra th Trung Tng Khuyn ang c hai gii php trong u. Im
577

lng mt lc, chng nh ng ang xc ng nn li ni ca ng tht nh: Ti ha vi ng (tc Thiu Tng Smith), v ti cm thy s khng an ton nu nh ti khc t di tn. Thiu Tng Smith c ni bao gi th i khng, tha Trung Tng? ng c lnh t Pentagon l s a ti i. Thiu Tng Smith c ni l s i vo lc no khng Trung Tng? Trung Tng Khuyn bung thng: Gi th 25. ng c ni vi Trung Tng gi l gi no khng? Gi s Pentagon. c quyt nh t

Sng ngy 29 thng 4 nm 1975, Tng Thng Dng Vn Minh cho ph bin bn tuyn b trn i pht thanh Si Gn, theo th Tng Thng yu cu Hoa K lp tc
578

rt ton b cc c quan v nhn vin Hoa K ra khi Vit Nam Cng Ha. Ngay sau bn tin ngn ngi nhng rt quan trng , tng on trc thng ca Hi Qun Hoa K vo Si Gn, chuyn ch nhng ngi "di tn" ra Hm i 7 ngoi khi Vng Tu. Bi p chnh ca trc thng l khu vc Vn Phng Ty Vin Quc Phng Hoa K Tn Sn Nht, v bi p trn sn thng ta i s Hoa K, ta lc bn tri i l Thng Nht (t Dinh c Lp nhn v hng Tho Cm Vin). Ti xin dng y thut tip phn cui ca cu chuyn ngn (phn u ti thut trong cuc o chnh ngy 1 thng 11 nm 1963) do cu i T Nguyn Linh Chiu k cho cc bn trong ba n ti nh ng Orange County, Nam California, vo ngy 15 thng 11 nm 1991. Hm y, ti l mt thc khch trong s . Chuyn m cu i T Chiu k li l nhn chuyn ng sang Paris u nm 1991, ng c mi cu Tng Thng Dng Vn Minh v cu Trung Tng Trn Vn n dng cm, gip gii ta mi bt ha gia hai v m c hai v u l bn thm giao ca cu i T Chiu. Trong ton b cu chuyn ngn c on
579

cu i T Chiu hi cu Tng Thng Dng Vn Minh: Ti sao anh mi nhn chc Tng Thng m anh ra lnh ui M v nc? "Moa" khng ui M. Bn vn ui M l do i S Martin (Hoa K) a cho "Moi" v yu cu "Moi" ph bin. Phn cui cu chuyn ch c th, nhng n cho thy Hoa K "an bi chin tranh chng cng ca Vit Nam Cng Ha chng ta" n tn cng chi tit. V vy m chng ta khng ngc nhin khi bn vn "ui M" va pht i trn ln sng i pht thanh Si Gn, th tng on trc thng Hoa K thuc Hm i 7 ca h t ngoi khi Thi Bnh Dng, o o vo Si Gn, c nh cc trc thng tc trc ng chin trn ng bay ca Hng Khng Mu Hm vy. Thm ch n v Thy Qun Lc Chin Hoa K c mt ti phi trng Tn Sn Nht v ta i s t na m 28 rng 29 thng 4 nm 1975, bo v cuc vn chuyn di tn. Cc s kin xc nh r rng ch khng phi ngu nhin. Ngn ng chnh tr l nh vy m. Nghe vy, nhng khng phi vy, m i khi cng c th l nh vy.
580

Vn sng ngy 29 thng 4 nm 1975, nh nhng ngy trc , ti ln vn phng Trung Tng ng Vn Khuyn, theo di tnh hnh, vn cha nghe ng ni g v gi th 25 mc d Tng Thng chnh thc yu cu Hoa K rt khi Vit Nam Cng Ha trong vng 48 ting ng h! Tr v vn phng, ng lan can ngay trc vn phng ti, nhn sang bi p bn kia hng ro km gai ngn cch gia khun vin B Tng Tham Mu vi mt gc ca khun vin phi trng Tn Sn Nht. Tng chic trc thng h cnh ri ct cnh vi y ngi chen chc bn trong, mt vi chic c c ngi cn tn teng cng chn trc thng ch cha vo c bn trong. Lc y ti lin tng n tm nh vi ghi ch ngn trn nhng nht bo pht hnh ti Si Gn ngy 18 v 19 thng 4 nm 1975. Tm nh chp lc nhng gii chc ca quc gia Cam Bt, ang chen ln ln trc thng Hoa K di tn khi qu hng ca h, v qun cng sn ang tin chim th Nam Vang (Phnom Penh). Ngha l h thua trn trc Vit Nam Cng Ha, nhng h hn ta im l h cn chng gi th Nam Vang c vi tun. Cu ghi ch rng: "Nhng ngi Cao Min ng bn ngoi
581

ro, trng h rt thn nhin khi nhn ci cnh trn chy ca nhng ngi tng lnh o t nc h ...". Tht lng m ni, lc y ti khng bit ti ang ngh g v phi lm g khi trng thy cnh tng nh vy din ra ngay trc mt! C v nh ti cha sn sng chp nhn hnh nh l s tht trong cuc i, mc d n ang xy ra trc mt ti! Khng bit c phi l khi mt ngi c nhng suy t lo ngh trong mt mc no th h cn kim sot c, c ngha l h vn cn suy t lo ngh, nhng khi iu suy t lo ngh vt qu mc kim sot th h tr nn bnh thn trc s vic chng? Nu trong khoa tm l v khoa dch l c ni n trng hp nh vy, th ti ang trong tnh trng vt qu mc kim sot . ng nhn cp trn ti v cc ng i ti ang b chy m ti khng bit ti ang ngh g v phi lm g na! Trong khi cnh di tn bng trc thng trong khun vin phi trng Tn Sn Nht phn i din vi khun vin B Tng Tham Mu vn din tin, Trung Tng ng Vn Khuyn y ca vo phng ti, nhng ti bn in thoi cung cp nhin liu cho L
582

on 3 K Binh t Bin Ha rt v G Vp. Thy ti bn, ng quay tr ra v sang phng v sinh. in thoi xong, ti ra ng cnh lan can ch ng. D nhin l khi tr ra, Trung Tng Khuyn trng thy ti, ng i ngang ti, ri i thng n xe Jeep cch ti chng 5 bc. ng ln xe, nhn thng pha trc, v im lng. Cha bao gi ti thy thi ca ng nh vy, do vy m ti ngh: "Phi chng gi th 25 bt u?". ng khng ni mt ting no trong khong 5 pht. ng ra hiu bng tay, anh H S Quan ti x cho xe ln bnh. Ti ng thng ngi, a tay ln trn, cho ng, ri khoa tay t bit ng hiu l ti on c chuyn g ang xy ra. Nu ti khng lm, th Trung Tng Khuyn s rt xc ng nu nh ng ni vi ti bt c li no, v vy m ti khng cht phin mun i vi Trung Tng ng Vn Khuyn cho d ng khng mt li t bit, mt li t bit vi bit bao nguy him cho ngi i ln ngi cha i! Lc l 11 gi 30 pht sng ngy 29 thng 4 nm 1975, v ti xem y l giy u tin trong 3.600 giy ca Gi Th 25!
583

Khong hai ting ng h sau , Thiu T Tn, s quan ty vin ca Trung Tng ng Vn Khuyn, in thoi ti: Trnh i T, Trung Tng vo gp Thiu Tng Smith ri. Anh ang u vy? Ti ang nh ti. a, anh khng i sao? D khng i T. Anh c th cho ti bit l sau khi ri ch ti th Trung Tng i nhng u khng? Ri vn phng i T, Trung Tng hng dn ti x li xe trn nhiu con ng trong Tng Tham Mu, ri ra cng s 3 (cng s 3 ra ng V di Nguy) v quanh vo cng sau phi trng. Ti y c s quan ty vin ca Thiu Tng Smith n v hng dn vo. i c mt khong th lnh gc Thy Qun Lc Chin Hoa K gi ti li, bo ti tho khu sng lc li cng.
584

i b vo n Vn phng Ty Vin Quc Phng th Thiu Tng Smith ng ch , c hai ng vo vn phng, ti cho Trung Tng ri tr v nh. Anh trng thy nhiu ngi trong ch? ng lm i T i! ng nght ngi ln. Cm n anh, v mong l anh em mnh cn lin lc nhau c ngy no mng ngy y thi. Cho anh nh. Vy l, qu v lnh o t nc Vit Mam va bn giao chc v lnh o quc gia ln qu v ng kim chc v lnh o qun i, ln lt "ri b Vit Nam" gn nh theo h thng qun giai cho d l h thng qun giai ngu nhin cng vy: Trung Tng Nguyn Vn Thiu, v Tng hai ln t tay ln Hin Php tuyn th "bo v quc gia dn tc, bo v Hin Php" khi nhn chc Tng Thng v Tng T Lnh Ti Cao Qun i, ln phi c i ngoi quc!
585

i Tng Trn Thin Khim, hn 5 nm trong chc v Th Tng kim Tng Trng Quc Phng, ln phi c i ngoi quc! i Tng Cao Vn Vin, v Tng Tham Mu Trng Qun Lc Vit Nam Cng Ha t ngy 15 thng 10 nm 1965, ln phi c i ngoi quc! u gi th 25, Trung Tng ng Vn Khuyn, Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu kim Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn, cng ln phi c i ngoi quc! V khi v Tng Tham Mu Trng v Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu, ri b chc v "i ngoi quc", th qu v Tng Lnh cng nhiu v Trng Phng ca B Tng Tham Mu, cng ra i! B Tng Tham Mu Qun Lc Vit Nam Cng Ha lc 12 gi tra ngy 29 thng 4 nm 1975, khng cn mt v no c thm quyn quyt nh bt c vn g ht, ngay c cng tc phng th tri Trn Hng o -tc B Tng Tham Mu- cng khng ai trch nhim na. Qun nhn v cng chc quc phng ca B Tng Tham Mu trn
586

di 2.000 ngi, khng cn cp ch huy, nn h nh phi quyt nh: T ng tan hng! Ti in thoi cho i T Nguyn Hng i (con r ca Tng Thng Dng Vn Minh), nguyn l Chnh S K Hoch/ Tng Cc Tip Vn bit phi v Ph Tng Thng: Anh i. Anh vui lng trnh vi Tng Thng l cho n lc ny, trong B Tng Tham Mu khng cn v Tng Lnh no ht, cng khng ai trch nhim bo v bn doanh Tng Tham Mu na. Ti trnh xin Tng Thng c ngi vo chc v Tng Tham Mu Trng v Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn. Nu hm nay khng c v no vo y th b tham mu nh ca Tng Cc Tip Vn chng ti s sang Bit Khu Th lm vic, v khch hng m ti ym tr ch cn Bit Khu Th v mt phn lc lng ca Qun on III thi. c ri, ti trnh "ng Gi" ngay v sau s in thoi anh. Mt lc sau, i T i gi ti:
587

ng Gi" cho bit, lc 3 gi chiu nay s c phi on Tng Lnh vo nhn chc trong B Tng Tham Mu. Anh yn tm. Lc 2 gi chiu 29 thng 4 nm 1975, ti mi cc v Cc Trng Cc Ph, Trung Tm Tip Liu Lc Qun, Trung Tm in Ton Tip Vn, Ch Huy Trng Trng Tip Vn, n hp gp. Kim im li ch cn Cc Trng Cc Qun Y (Chun Tng Phm H Thanh), Cc Trng Cc Qun Vn (i T Nguyn T Khanh), Cc Ph Cc Qun Nhu, Cc Ph Cc Cng Binh, Cc Ph Cc Qun C, Cc Ph Cc Truyn Tin, Cc Ph Cc Qun Tip V, v Cc Ph Cc Mi Dch. Ti vo ngay: Trong trch nhim Tham Mu Trng/Tng Cc Tip Vn, ti xin thng bo n qu v v cc bn v tnh hnh chung v tnh hnh ni b Tip Vn ca mnh. V tnh hnh chung, hin nay theo Phng 2/B Tng Tham Mu th c khong 10 s on qun cng sn bao quanh Si Gn v chng ang p st ven ngoi . iu cho php d on l chng c th tn cng chng ta bt c lc no m chng cho l thun li. V
588

lc lng phng th ca ta th khng c n v no nguyn vn, k c Nhy D v Thy Qun Lc Chin. Ngay c S on 106 Bit ng Qun mi thnh lp vi i T Nguyn Vn Lc gi chc T Lnh, i T V Phi Hng lm T Lnh Ph, v i T Cao Vn y lm Tham Mu Trng, cng ch l s kt hp gp rt cc Lin on Bit ng Qun cng vi vi n v Pho Binh v Thit Gip cn li thi. V ni b Tip Vn, th Trung Tng Tng Cc Trng v gn ht cc s quan cao cp trong Tng Cc Tip Vn, t ng ri khi nhim s ri. Ch Huy Trng Trung Tm Tip Liu Lc Qun v Ch Huy Trng Trung Tm in Ton Tip Vn, cng th. Cn ti cc Cc, ti ngh l cc bn bit r hn ti. Thng bo mt tnh hnh nh vy, ti mun qu v v cc bn ty nghi v ti khng c thm quyn v bt c vn g vt qu trch nhim v quyn hn ca ngi Tham Mu Trng Tng Cc. Ti c by nhiu li, v nu khng c iu g cn hi, ti xin cho qu v, cho cc bn, v trong chng ta khng ai bit c nhng g s cht n vi mnh trong nhng ngy thng sp ti 589

S d phi ni li cho ngay v ti thy i T Nguyn T Khanh c v nh mun ri phng hp. Qu tht, hn ting ng h sau , i T Cao Vn Phc, Cc Ph Cc Qun Vn cho ti bit l i T Khanh vi v xung Giang on Vn Ti v i ri. Lc 3 gi chiu ngy 29 thng 4 nm 1975, Trung Tng Vnh Lc - mt thi l T Lnh Qun on II, ri Ch Huy Trng Trng Cao ng Quc Phng- vo nhn chc Tng Tham Mu Trng. Cng lc, Chun Tng Nguyn Hu Hnh nhn chc Tham Mu Trng/B Tng Tham Mu. V mt vi i T nhn chc Trng Phng. i T Nguyn Khc Tun, chnh vn phng Trung Tng Tng Tham Mu Trng. i T Tun gi ti ln trnh din Trung Tng tn Tng Tham Mu Trng: Cho Trung Tng. Cho anh. Nhng v Tng cm quyn chy ht ri. By gi chng mnh hy cng nhau c gng nhim v trng i ca Quc Gia. Vo gi pht lm nguy
590

ny mi thy c gi tr ca mi ngi nh th no i vi T Quc. Tha Trung Tng, gi ny ti c mt y v ang trnh din Trung Tng, trong khi cc cp ch huy trn ti ri khi nhim s, v cc cp ch huy di ti cng vy, c ngha l ti vn tip tc trch nhim ca ti, tha Trung Tng. Nhim v ym tr Tip Vn cho cc n v phng th Si Gn, ti trng cy vo anh. Vng. Ti v ang lm tt c nhng g thuc v trch nhim ca ti, v ti vn tip tc nh vy. V nu khng c v no khc th xin Trung Tng c Chun Tng Nguyn Vn Chc vo chc v Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn, v ti c bit Chun Tng Chc sn sng nhn chc v ny, tha Trung Tng. Anh s c v Tng Cc Trng ngay hm nay. Vng. Cho Trung Tng.
591

Lc 5 gi chiu 29 thng 4 nm 1975, Chun Tng Nguyn Vn Chc, trc l Cc Trng Cc Cng Binh, k n l bit phi sang ph Quc V Khanh c trch khn hoang lp p, n nhn chc Tng Cc Trng Tng Cc Tip Vn. Mt chc v m Chun Tng Chc hn mt ln t ng ngh thng vi Trung Tng Khuyn ngh ln cp trn b nhm ng vo . Chun Tng Chc, trong thi gian sinh hot trong "Nhm i Mi" -ti cng l mt thnh vin trong Nhm- ca c Trn Vn n, c ln ni vi ti rng "ln n Tng l phi hot ng chnh tr v ng cng ni thng l ng mun nm gi chc v cao hn l Cc Trng nu vn phc v trong qun i, v ng t thy kh nng ca ng nh vy, v mi l tng lai s nghip ca ng. Chun Tng Chc l ngi rt hot ng, khi ng tham gia cng tc vi n v Cng Binh ca ng th ng lm nhit tnh nh bt c ngi lnh Cng Binh no, v trong nhng trng hp nh vy ng rt thch c phng vin bo ch tip xc. Chun Tng Chc l mu ngi rt nhit tnh trong trch nhim, v ng cng rt mun c xut hin trong sinh hot chnh trng.
592

Ti trnh by tnh hnh chung v tnh hnh ring ca ngnh Tip Vn nh cung cp cho cc v ch huy Tip Vn trong bui hp ngn ngi lc 2 gi, v tnh hnh ym tr Tip Vn cho cc n v chin u. Chun Tng Chc vit tay lnh b nhim i T Trn Vn L (ang l Ch Huy Trng Trng Tip Vn) tr li chc v Cc Trng Cc Qun Tip V. Cc v Cc Trng b nhim s th ng c cc v Cc Ph gi chc Quyn Cc Trng. By gi xin php anh ti v nh dng cm ri tr li ngay. Trong thi gian nu c n v no xin ym tr th anh bo h in thoi cho ti v ti gii quyt. c ri, anh v i. Anh c cn xe m ng khng v ng ph ng nght ngi vi xe c ? Cm n anh. Khng cn u anh. Khng ch l ng ph ng nght ngi m l hn lon cha tng thy! ng chng 6 cy s m phi gn 2 ting ng h ti mi v n nh. Dc ng, ting gi nhau chy lon vang vang c mt qung di, ng l "lon th lc!". Tri ti hn, nhng
593

chic trc thng Hoa K th "ha chu" chiu sng lin tc, tng on trc thng ph trch "di tn" thi hnh nhim v. Nhiu phi tun khu trc phn lc cng ca Hoa K, go tht trn khng phn th sn sng tn cng cc n v cng sn nu nh trc thng vn ti ca h b bn h, trong khi n phng khng ca cng sn tua ta vt ln khong khng gian b nh va ti li va sng! Trong nhng nm chin tranh d di, nht l trong trn chin "ma h la nm 1972", ngy cng nh m, ngi dn Si Gn rt quen vi ting ng c phn lc chin u, tng i tng on, x khng gian ln ng nh ch bng ha lc mnh lit m n c cc nh ch to Hoa K nghin cu trang b, v quen n mc nu nh vng m thanh th h cho l chuyn khng bnh thng. Bng i mt thi gian kh lu, m nay, m thanh tr li, nhng l tr li nh du mt tnh hung bi thm ca dn tc Vit Nam sau hai thp nin chin u v Dn Ch T Do! Cm xong ti ra xe, nhng n 10 gi m m vn cha ra n ng T Hin Thnh mc d ch cch nh ti hn 100 thc.
594

Chng nh tt c mi ngi u x ra khi nh tm ng sng vy! Ti xung xe v chen nhau tng bc gia khi ngi l ngi mi tr vo c trong khu c x do cc thanh nin trong c x canh gc bo v, v ngay ngoi cng trc ca c x c vi nh b cp git ri. Ti in thoi sang Tng Cc Tip Vn: Cho anh Chc, Hoa y anh. By gi ti khng c cch no ra ngoi c x c v hn lon n mc khng sao tng tng ni. Anh cho php ti nh, tt c in thoi v nhu cu Tip Vn anh chuyn sang cho ti v ti gii quyt ngay. Cng vic ca Tng Cc mnh by gi thu gn lm ri anh. Hng tip liu cho cc n v ch gm nhin liu v n dc, ti cho ln xe sn sng ti cc kho cung cp tht nhanh theo yu cu. Anh an tm. c ri. C g ti gi anh. Vi tri n i bc ca qun cng sn n bn ngoi khun vin c x nhng cha gy thit hi quan trng no. Phi trng Tn Sn Nht chc l b pho kch nhiu, v ti nghe ting i bc n lin hi hng
595

. Trong c x c 1 i i Nhy D t trn cn c Hong Hoa Thm (u phi trng Tn Sn Nht pha Hc Mn) rt v y, v c dn an lng i cht v c lc lng phng th. Gn na m, i T Trng nh Liu, Ch Huy Trng Tng Kho Long Bnh, in thoi ti: Trnh anh l ti cho trit thoi ton b v y ri. Ch lnh Tng Cc hoi khng thy, n khi cc n v trong cn c Long Bnh rt lui, ti lin cho anh em theo h. Anh hnh ng ng thi. Chun Tng Chc nhn chc Tng Cc Trng lc chiu, ng y khng ra lnh th ti lm g c. V ym tr th ti lo c, nhng ra lnh rt lui th ti u c thm quyn. Anh hiu ti ri hn. Khong 2 gi 30 sng ngy 30 thng 4 nm 1975, in thoi (nh ti) reo: i T Hoa ti nghe.

596

Trung Tng Lc y anh. Lc ny, L on 3 K Binh c xin tip t xng v n, khng bit l h lin lc vi anh cha? Chun Tng (L Trung Tng) Tham Mu Trng Qun on III c gi ti, v ti cung cp ri, tha Trung Tng. C gng nghe anh Hoa. Vng. Ti trnh by vi Trung Tng chiu qua ri, ti vn thi hnh nhim v ca ti cho n khi no ti khng th tip tc c na, tha Trung Tng. Khong 3 gi sng ngy 30 thng 4 nm 1975, Thiu T ng Kim Ming, chnh vn phng Tng Cc Ph, v t chiu qua l chnh vn phng Tng Cc Trng, t vn phng Tng Cc Tip Vn in thoi ti: Tha i T, Chun Tng Chc ln xe i ri. Chun Tng i mt mnh hay i vi ai vy anh?

597

D i mt mnh. Chun Tng i m khng xch ci cp theo, v cng khng cho xe h tng (xe c ci h m chiu qua ng mang n) theo na.

Thi c. Sng sng mt cht, ti tm cch n Tng Cc hn hay Tip in thoi li reo: i T Hoa ti nghe. i y anh (i T Nguyn Hng i). Lc 10 gi sng nay (tc 30/4/1975) "ng Gi" s cng b gii php chnh tr, anh theo di trn i pht thanh Si Gn nghe. Nhng m ni dung gii php l g? Trung lp, nh ti ni vi anh . Vy l ti chun b. Cm n anh. n y ti xin m ngoc ni n 2 iu cho vn c r thm.

598

iu th nht. Khong nm 1998, ti c dp gp anh Nguyn Hng i ti thnh ph Houston, tiu bang Texas. Sau khi thm hi nhau, anh xc nhn li anh ni vi ti l ng nh trong quyn i Dng Ghi Nh, nhng v thi gian th sai. Anh ni khng phi rng sng 30 thng 4 m l rng sng 29 thng 4, v ti 29 thng 4 anh ang trn tu ra bin. Tr nh ca ti vn ghi nhn li anh ni vo rng sng 30 thng 4, v y l m u tin ti b ng ti nh sau 3 tun cm tri ng ti vn phng ti (Tng Cc Tip Vn) trong khun vin B Tng Tham Mu, v ti tip chuyn in thoi vi anh lc ti t ca s nh ti nhn ln bu tri vi nhng m thanh go tht ca nhng chic phn lc c Hoa K bao vng ym tr cho trc thng a ngi di tn. V vy ti vn vit li y theo tr nh ca ti. V iu th hai. Khi ti ni "ti chun b", tc l ti chun b ri khi Vit Nam ngay sau khi Tng Thng Minh tuyn b trung lp. Ngha l ti v gia nh d tr ri khi Vit Nam nhng khng i trc khi c gii php chnh tr, m ra i trong lc giao thi d ch trong ngn ngi. Chng ti d tr 6 gia nh, trong s ny c 2 gia nh thuc phi hnh on C130, dng chic C130 sang
599

Singapore i Australia, v ti c s gip ca ngi bn gc Trung Hoa trong cng ty INTRACO ti Singapore, ni lin lc vi c quan ngoi giao Australia ti v c ng . Xin ng ngoc. Va m sng l ti ln xe. Hng ng t By Hin -ni tr thnh tin tuyn- c nhiu ting sng trng v tiu lin, nn khng c ngi i li bao nhiu, v ti cho xe chy ngang ch ng T ri r sang V Tnh ni di. Qun cng sn cha xung n ng t By Hin, v ti an ton n Tng Tham Mu. n, nhng khng c php vo. Chuyn nh th ny: Trung T Tng, Ch Huy Trng Tng Hnh Dinh/B Tng Tham Mu thp tng i Tng Cao Vn Vin i ngoi quc t my ngy trc, v Trung Tng Vnh Lc c i T Trn Vn Thng -s quan An ninh qun i- gi chc Ch Huy Trng Tng Hnh Dinh/Tng Tham Mu ang khuyt. i T Thng ra lnh cho ton Qun Cnh gc cng s 1 B Tng Tham Mu, khng cho bt c ai vo nu khng c th an ninh do S quan an ninh Tng Hnh Dinh/Tng Tham Mu cp. Ti c th, nhng khng bao gi mang trn ti o m l trong cp
600

xch tay, v ci cp th ti qua ti vn trn bn vit vn phng. Ti lm nh vy l v tt c nhng qun nhn trch nhim cng gc ny, khng ai l xa l vi ti c. S quan Qun Cnh ni: i T thng cm, v lnh ca i T Thng nh vy nn ti phi thi hnh. Ti hiu. By gi i T Thng u vy anh? D i T Thng dng nh ln vn phng Trung Tng ri i T. Thi c. Chc na i T Thng v li vn phng, anh ni l ti khng c mang theo th an ninh nn khng vo c, v ti sang Bit Khu Th lm vic . Cm n anh nghe. i T thng cm cho ti nghe i T. Nu ti l anh, ti cng vy thi m. Anh ng bn tm. Ti i y. n i bc ca qun cng sn n nhiu Tn Sn Nht v bt u n trong khun vin B Tng Tham Mu trong lc ti ang
601

ni chuyn vi anh s quan Qun Cnh. Chng ti phi np vo thn cy trc vn phng Tng Hnh Dinh. Sang tri L vn Duyt, ti ngi tm trong vn phng i T Ng Vn Minh, Tham Mu Trng Bit Khu Th . Ti bo cho Thiu T ng Kim Ming bn Tng Cc Tip Vn bit v tr ca ti v dn anh chuyn tt c in thoi sang ti nu c ai gi. Trung Tng Vnh Lc in thoi cho ti, ng ng ti ngi Bit Khu Th iu hnh cng tc ym tr Tip Vn. V ng cho bit l ng phi xung dinh c Lp d l ra mt chnh ph lc 9 gi (sng). Sau ti mi bit l Trung Tng Vnh Lc cng b chy nh nhng v Tng b chy, m chiu hm qua, khi ng ra lnh cho ti rng lo v Tip Vn, ng kh nng li vi cc v y. Nhng ngh cho cng, Trung Tng Vnh Lc ch ngi gh Tng Tham Mu Trng vn vn c 18 ting ng h, v l 18 ting ng h cui cng ca cuc chin 20 nm 9 thng 10 ngy -ti ngh- ng khng phi l v Tng Tham Mu Trng gp phn trch nhim
602

v ci cht tc ti ca mt qun i hn 1.000.000 ngi! Ti B T Lnh Bit Khu Th . Trung Tng Nguyn Vn Minh (c bit danh l Minh n), T Lnh, b chy ri. Thiu Tng Lm Vn Pht -ngi o chnh Trung Tng Khnh ngy 19 thng 2 nm 1965 tht bi- c Tng Thng Dng Vn Minh c gi chc T Lnh Bit Khu. Chun Tng L Vn Thn, gi chc T Lnh Ph. Thiu Tng Pht t sng sm ln trc thng quan st tnh hnh, va p xung l ng gi T Lnh Khng Qun cho cc phi tun khu trc lin tc oanh kch qun cng sn ang quanh qun dc con ng t pha trn ng t By Hin ln n Hc Mn. V T Lnh Khng Qun lc by gi l Chun Tng Nguyn Hu Tn, v Trung Tng Trn Vn Minh (khng phi l Trung Tng Minh gi chc Quyn Tng T Lnh qun lc sau khi i Tng Nguyn Khnh lu vong), T Lnh Khng Qun cao bay xa chy ri. V B T Lnh Khng Qun cng cc phi on cn li, t cn c S on 5 Khng Qun Tn Sn Nht v cn c S on 3 Khng Qun Bin Ha, rt xung cn c S on 4 Khng Qun ti Tr Nc, cch Cn Th
603

khong 7 cy s. Ti ni "cc phi on cn li", l v c nhiu phi cng li hng trm phi c cc loi bay qua cn c Utapao ca khng qun Hoa K, v pha ng nam th Bangkok ca Vng quc Thi Lan, di tn. Thiu Tng Lm Vn Pht va p xung sn B T Lnh, Chun Tng L Vn Thn bo i T Ng Vn Minh ghi ln bn m ng ang cm trn tay, v tr ca cc n v bn ng bay quan st v hng dn cc phi tun khu trc tn cng cc n v ch. Khong mt ting ng h sau , chic trc thng tr v nhng khng c Chun Tng Thn. Ti hi ngay: Chun Tng Thn u ri cc bn?Chun Tng bo ti p xung Cn Gi, ng xung ri bo ti v i. Vy l Chun Tng Thn cng chy ri. (Su thng sau , ti gp li Chun Tng Thn trong cng tri tp trung Tam Hip, Bin Ha, tri ny ngi a phng cn gi l tri Sui Mu na)
604

i T Ng Vn Minh t trong Trung Tm Hnh Qun gi ti: Anh Hoa, anh ni chuyn vi L Minh o khng? Hn ang u my bn kia n. l Thiu Tng (mi thng cp cha kp t chc l gn cp hiu 2 sao) L Minh o, T Lnh S on 18 B Binh, qun tho vi 2 s on qun cng sn Xun Lc v gy cho chng tn tht rt nng. V p lc ca chng qu mnh, nn Qun on III cho lnh lui v cn c Long Bnh. Cho anh o, Hoa y. Anh ang u vy? Ti ch "nh my xi mng H Tin" v ang tm xung qua sng. Ti cng sn n ui theo sau lng ti n. Ht ri anh i! D g th anh nh nhau vi ti n mt trn ngon lnh, anh oai hn nhiu v T Lnh khc m. Sao anh ch anh Minh?
605

(Ti mn cu ca anh tr li anh) "Ht ri anh i"! V ch cn ym tr cho Bit Khu thi, v gi ny th cn n v no na u. Thi, chc anh may mn nghe, v mong rng chng mnh vn cn gp li nhau l mng ri. Sau -tc sau gi Tng Thng Dng Vn Minh tuyn b bung sng v bn giaoThiu Tng L Minh o dng giy t gi xung Rch Gi hy vng vt thot ra Hm i 7 Hoa K, nhng anh khng thc hin c v tr v nh trong cng c x vi ti. Sau ny, c nhng nm chng ti t chung trong mt tri nhng khc bung giam. Lc 10 gi 15 ngy 30 thng 4 nm 1975, t my thu thanh trong phng i T Ng Vn Minh, c m thanh "... ng ni i...., nhanh ln,.... ch g na,....". Mt ging ni gn nh qut: "ng tuyn b nhanh ln..." V i li ca Tng Thng Dng Vn Minh nh l mt mnh lnh i vi qun i ".... cc n v khng c n sng, yn ti ch v bn giao cho lc lng gii phng...". i vi pha cng sn, ng yu
606

cu ng n sng v ng ha s bn giao chnh quyn trong vng trt t. Ti xem y l giy th 3.600, giy cui cng ca gi th 25, gi cui cng ca ngy th 7.583, v l ngy cui cng ca mt giai on chin u bo v t do dn ch! Th l ht !!! Ti lng l ri ni y, theo ng L Vn Duyt, r sang ng Trn Quc Ton, p bn phi gh vo Cc Mi Dch, cho cc cng s vin c ca ti. Trung T Nguyn Vn Thnh, Cc Ph, hi ti cch bn giao ra sao? Ti bo: Khng bn giao g c, cc bn no mun ly g th ly ri thn nhin ra v, ai mun vo y lm g mc h. Dc ng v nh, nhng ni m ti va i qua, c bit bao b trn -nhng b qun phc tng l biu tng qun phong qun k ca qun nhn- nhng m nhng giy, vt vng ngn ngang trn ng ph. Trong dng ngi ngc xui vi v, c rt nhiu ngi qun i o lt m ti tin
607

 l nhng ng i ca ti tm thi ln trnh bn cng sn. (Hnh nh ny l mt phn trong bn nhc ''Nh L Cht Cnh Kh'' do cu i T Phan Vn Minh - mt thi l ng L Vn Phng ca Ph Tng Thng Nguyn Cao K- sng tc trong thi gian b giam tri tp trung H Ty, tnh H Sn Bnh). Qun cng sn cha tht s c mt trong thnh ph, nhng nhng tp thanh nin nam n eo bng tay vi sng M16 trn tay v ngi xe jeep chy y trong trn ng ph Si Gn. l nhng bn m chng ti gi l "cng sn 30 thng 4". D trong mt tm nhn hn hp , tng cng ni ln mt cnh tng trong bit bao cnh tng au thng ngp trn tri tim Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha v cha trn trch nhim vi dn vi nc! Chc chc ti s vo chai c dc trong ti, d nh ca ti khi xin Y s Chun Tng Phm H Thanh l ti s s dng nu nh ti b cng sn bt hoc cha bt nhng chng s nhc ti. Nhng, chiu hm y, ti nm n vo thng rc v vi khu sng lc 9 ly (do ng Johnson, trng ton
608

tnh bo vng ng bng Cu Long tng ti ti Cn Th nm 1968) vo ci ging ngay sau nh c ti ng Thnh Thi, sau khi v ti ngi di chn ti va khc va ni nh van ln: "Anh i, trong mi trng hp, anh ng b em v cc con nghe anh!". Ti tin l v ti khng bit g v chai c dc trong ti ti, nhng c l do cm tnh c bit ca ngi v thu hiu tnh chng trong hon cnh nghit ng m ni vi chng bng c tm hn ngi v ngi m! Hn mt ting ng h sau li tuyn b u hng (khng n sng c ngha l u hng ri!) ca Tng Thng Dng Vn Minh, n v Thit Gip u tin ca cng sn mi vo dinh c Lp. V t gi , Vit Nam Cng Ha chng ta b nh cm quyn nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha cai tr! Trong lc trn di 200.000 qun ca Qun on IV, cha mt trn nh quan trng no, cng cha mt v T Lnh no b chy, phi bung sng u hng theo lnh ca Tng Thng Dng vn Minh! Trc , khi cuc chin cha ngng ting sng, c nhng v Tng y quyn lc,
609

tht s b chy ra nc ngoi. V gi y, cuc chin tht s tn, v tn trong ngha thua trn, bi trn, hay u hng, hiu th no cng th thi. Nhng trong cnh bi trn ny, Qun Lc Vit Nam Cng Ha chng ta, xut hin Nhng V Tng Tht S L Nhng Anh Hng khng km nhng v Anh Hng trong lch s tun tit khi thnh tht th. l hnh ng t st ngay ni nhim s ch khng chp nhn u hng, ca:

Thiu Tng Nguyn Khoa Nam, T Lnh Qun on IV. (Cn Th) Chun Tng L Vn Hng, T Lnh Ph Qun on IV. Chun Tng Hng c vinh danh "Anh Hng An Lc" trong ma h la 1972 chin trng An Lc, tnh Bnh Long. Chun Tng L Nguyn V, T Lnh S on 5 B Binh. (Lai Kh, Bnh Dng)

610

Chun Tng Lnh S on 7

Trn Vn Hai, T B Binh. (M Tho)

Thiu Tng Phm Vn Ph, T Lnh Qun on II, t t ti nh v tn tui Qun on II b chn theo nhng nm m v danh trn ng lin tnh s 7 t gia thng 3 nm 1975 ri.

Ngoi ra, cn bit bao Qun Nhn thuc cc Qun Chng, Binh Chng, Binh S, Cnh St, Vin Chc Hnh Chnh cc ngnh, tun tit! l "Nhng Anh Hng V Danh" rt ng cho chng ta trn trng. Vo nhng ngy 30 thng 4, ti ngh, chng ta nn dnh vi chc giy ng h, ng hay ngi u cng c, ci u, im lng, tng nh nhng v Anh Hng ca chng ta, nhng ngi cng chng ta cm sng chng qun cng sn xm lc, nhng vo gi pht kt thc bi thm cuc chin u ca chng ta, th nhng v can m thc hin trn vn li th trc bn th T Quc trong ngy tt nghip trng v b: "...
611

Quyt hy sinh thn mnh bo v T Quc Dn Tc ..." V theo ti, Thiu Tng L Minh o, T Lnh S on 18 B Binh, l ngi rt xng ng c vinh danh "Anh Hng Xun Lc" trong trn nh sau cng. Thiu Tng o, d bn doanh k cn th Si Gn nhng khng b chy, m tri li, ng l v T Lnh duy nht trong 3 Qun on, chng tr mnh lit v gy tn tht nng n cho 2 S on qun cng sn tn cng Xun Lc (thuc tnh Long Khnh). V S on 18 B Binh ch rt lui khi c lnh ca Qun on III. Mt giai on lch s do Tng Thng Dng Vn Minh -v Tng Thng c nhim k ch hn 40 ting ng h- va sang trang! Dn Tc Vit Nam, t nay di s thng tr ca cng sn c ti nghit ng! Qu hng Vit Nam chng ta, dn tc Vit Nam chng ta, sao m bi thm n nh vy!

612

sao m bt hnh n nh vy!

**********

613

614

Thay li kt *****

Tha qu v, qu bn,

Nhng ngy cui Thng T, thng gi li trong mi ngi Vit Nam Cng Ha c, nht l nhng cu qun nhn chng ta, du n su m nht trong i qun ng. Nhng ngy tht l ngn ngi i vi lch s, nhng l nhng ngy m th h chng ta li mt vt en trong dng lch s ng i. Vt en c tht s l do li lm ca chng ta hay khng, cn phi ch lch s phn xt, nhng c iu chc chn l chng ta phi chia phn gnh vc trch nhim cha trn ca Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha! Cuc chin tranh chng cng sn bo v t quc Vit Nam, tht s l ti khng r bt u t lc no. Tnh t ngy ngng bn theo Hip nh nh Chin k ti Genve,
615

Thy S, ngy 20 thng 7 nm 1954, hay tnh t nm th 3 sau ? S d ti nu cu t hi tnh t nm th ba, l v Hip nh d liu 2 nm sau s t chc tng tuyn c ton quc. Vi li 2 nm d liu trong Hip nh, cng sn cha c hot ng cng khai no nn xem nh thanh bnh. Do s phn i ca chnh ph Vit Nam Cng Ha chng li cuc bu c ni trong Hip nh, v chnh ph khng k vo nn khng chp nhn s rng buc phi thi hnh. Th l cng sn cng khai gy chin ngay t nm th ba, tc nm 1957. Nm 1964, B Tng Tham Mu c ban hnh mt vn kin, theo th cuc chin tnh t ngy 1 thng 1 nm 1960. Tht ra ni dung ny khng c tnh cch xc nh chin tranh bt u t ngy , m nhm c mt nh im tng i v thi gian n nh nin hiu trn cung huy chng Chin Dch Bi Tinh. Chin Dch Bi Tinh trn ngc o ca hu ht qun nhn c mt hoc hai nin hiu: Nin hiu 1945-1954 i vi nhng qun nhn phc v t trc n khi kt thc cuc chin . V nin hiu th hai mi c s 1960-....... i vi nhng
616

qun nhn mi vo qun i sau ngy nh chin thng 7 nm 1954. V nin hiu th hai ny mi c 4 s u. Ti ngh, mt triu qun nhn Qun Lc Vit Nam Cng Ha c mt trn qu hng Vit Nam n lc 10 gi 15 ngy 30 thng 4 nm 1975, chng ta t ng ghi ln nin hiu 4 s k tip l 1975. Khng cn ghi ln cung huy chng c nn xanh trng, m chng ta ch cn ghi vo k c chng ta l . Ti cng ngh rng, chng ta nn thc hin thm nin hiu th ba vi 4 s u l 1976-......, v tuy chng ta thua trn vi t cht l 222.809 ngi vo t, hng trm ngn ng i khc ln trn hay ang sng kh au di ch c ti ca cng sn ngay trn qu hng Vit Nam, v hng triu ngi gm ng bo ng i vt thot tm t do khp nm chu bn bin, c lng khong 3.000.000 ngi. Nhng nhng hnh ng ca tt c chng ta bng cch ny hay cch khc, u th hin ngha ca mt cuc chin tranh khc trong mc ch tip tc chng nhm lnh o cng sn c ti cng nh chng bt c ch c ti no khc trn t nc Vit Nam. Ti mun ni n nm 1975 mt cuc chin kt thc, nm 1976 mt cuc chin
617

khc bt u. V cuc chin n nay l nm 2007, vn ang tip din v ngy cng quyt lit. Ch khc cuc chin 1954-1975, thay v v kh l sng n, th cuc chin cho t do dn ch trn qu hng Vit Nam ny vi v kh chnh tr, nhn quyn, kinh t, gio dc, ni chung v kh trong cuc chin hin nay l mt tng hp mi sinh hot quc gia. Vy, chin tranh bt u t ngy no? Theo ti, ti tnh t ngy 20 thng 7 nm 1954, l ngy k Hip nh nh Chin ti Genve, v cng sn t bt u thc hin k hoch li hng chc ngn cn b cc loi ca chng li nam v tuyn 17 khi chng tp kt (danh t dng trong Hip nh) ra bc v tuyn 17. Nh vy, v pha cng sn th h bt u ngay t ngy y cho mt cuc chin k tip sau cuc chin 1945-1954. V nu tnh t , th chin tranh bo v T Quc ca chng ta n ngy thua trn cui cng trong mt giai on chin u t ngy 20 thng 7 nm 1954 n ngy 30 thng 4 nm 1975, l 20 nm 9 thng 10 ngy, hay l 7.583 ngy! Chc v Tng Thng. Vi thi gian hn 20 nm khng phi l di i vi lch s,
618

nhng trong thi gian , Vit Nam Cng Ha chng ta ln lt do 7 v Tng Thng hay Quc Trng lnh o, l: Tng Thng Ng nh Dim cng l Th Tng hn 9 nm. Quc Trng Dng Vn Minh 3 thng. Quc Trng Nguyn Khnh 9 thng. Quc Trng Phan Khc Su 8 thng. Quc Trng ri Tng Thng Nguyn Vn Thiu gn 10 nm. Tng Thng Trn Vn Hng 7 ngy. Sau cng l Tng Thng Dng Vn Minh khng do dn bu, cha c 2 ngy. Tng Thng Thiu -tnh c thi gian gi chc Ch Tch y Ban Lnh o Quc Giagn 10 nm, l ngi tr v lu nht, v v c nhim k ngn nht l Tng Thng Dng Vn Minh ch va hn 40 ting ng h. ng l v Tng can m nht khi tnh nguyn nhn chc Tng Thng, nhng ng cng l v Tng nhc nh nht khi tuyn b u hng cng sn. Nhng khng bit ngi dn Vit Nam Cng Ha chng ta ni chung v th dn Si Gn ni ring, c nn cm n ng hay khng, v nh ng u hng m Si Gn khng b tn ph bi ha tin v n i bc ca cng sn? Nhng chng l ng tnh nguyn ginh chc Tng Thng u hng sao? Nu mc ch ch
619

c nh vy th u cn n v Tng m li l Tng 4 sao na ch! Chc khng phi vy. Nhng iu nhc nh xy ra nh vy, bit gii thch sao y! Chc v Th Tng. y l cp lnh o quc gia hng th hai, ln lt qua tay 11 v, l: Th Tng Ng nh Dim. Th Tng Nguyn Ngc Th. Th Tng Nguyn Khnh (kim nhim). Th Tng Trn Vn Hng (ln 1). Th Tng Phan Huy Qut. Th Tng Nguyn Cao K. Th Tng Nguyn Vn Lc. Th Tng Trn Vn Hng (ln 2). Th Tng Trn Thin Khim. Th Tng Nguyn B Cn. Sau cng l Th Tng V Vn Mu cha kp trnh din chnh ph th Tng Thng Dng Vn Minh tuyn b u hng! Ngi tr v lu nht l Th Tng Ng nh Dim hn 9 nm, v v c nhim k ngn nht l Th Tng V Vn Mu. Chc v Tng Trng Quc Phng. Vi chc v ny, ln lt do 10 v sau y, l: Tng Thng Ng nh Dim kim nhim. Trung Tng Trn Vn n (ln 1). Trung Tng ri i Tng Trn Thin Khim (ln 1). Trung Tng Nguyn Khnh. Trung Tng Nguyn Vn Thiu. Thiu Tng ri
620

Trung Tng Nguyn Hu C. Thiu Tng Nguyn Vn V. i Tng Trn Thin Khim (ln 2) kim nhim. Trung Tng Trn Vn n (ln 2). Sau cng l gio s Bi Tng Hun trong ni cc ca Th Tng V Vn Mu cha kp trnh din. Chc v Tng Tham Mu Trng. C 9 v ln lt gi chc Tng Tham Mu Trng hay tng ng, l: Thiu Tng Nguyn Vn Hinh. Thiu Tng ri Trung Tng ri i Tng L Vn T. Khi lm trng bnh, Trung Tng Khnh nhn danh Ch Tch Hi ng Qun Cch Mng hnh s chc nng Quc Trng, gn cp bc Thng Tng 5 sao ti ging bnh trc khi ng t trn. Trung Tng Trn Vn n kim nhim. Trung Tng ri i Tng Trn Thin Khim kim nhim. Trung Tng ri i Tng Nguyn Khnh kim nhim. Trung Tng Trn Vn Minh. Thiu Tng ri Trung Tng Nguyn Hu C kim nhim. Thiu Tng ri Trung Tng ri i Tng (4 sao) Cao Vn Vin. Sau cng l Trung Tng Vnh Lc. Chc nguyn soi ny trong tay i Tng Cao Vn Vin l lu nht, n 9 nm ri, v Trung Tng Vnh Lc l v Tng
621

Tham Mu Trng c thi gian ngn nht, ch 18 ting ng h! Hot ng ca qun cng sn. Trong thi gian t gia nm 1954 n cui nm 1959 (4 nm ri), hot ng ca cng sn ch trong phm vi chnh tr vi nhng cuc biu tnh quanh qun cc th trn nh, v hot ng kinh ti vng nng thn (cng bch dn ng thu), c xem nh l thi gian ha bnh tng i. T u nm 1960 n cui nm 1964 (5 nm), cng sn m rng sang hot ng qun s t cp Tiu i, dn ln cp Trung i, i i, v lc c c vi trn nh n cp Tiu on. Tt c ch trong hnh thi chin tranh du kch. T u nm 1965, va p dng du kch chin v va chuyn sang hnh thi vn ng chin vi cp Trung on. T nm 1966, qun lc Vit Nam Cng Ha v qun lc ng Minh, bt u nh nhau vi qun chnh qui cng sn cp S on t lnh th nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha ca h xm nhp vo lnh th Vit Nam Cng Ha chng ta theo hnh lang dy Trng Sn. V 2 thng sau cng ca cuc chin hn 20 nm, cng sn iu ng cp Qun on tn cng vo th Si Gn,
622

ni tp trung ton b cc c quan u no ca Vit Nam Cng Ha chng ta. C iu khng r l t chc ca qun cng sn c ng theo t chc cp Qun on hay khng, hay ch vi Trung on vi mt S on cng thuc loi gn ghp l h gi Qun on h da chng ta chng? Qun Lc Vit Nam Cng Ha. T 150.000 ngi vo nm 1956, vi trang b cc loi v kh do Php v M sn xut t trc v trong thi gian chin tranh th gii ln th 2, vi t chc n v ch n cp Tiu on. Mi nm sau -tc nm 1966qun s tng ln n 733.252 ngi, khng cn s dng cc loi v kh do Php sn xut na, nhng nhn chung th trang b cng cha c ci tin bao nhiu, v mi qun dng u do Hoa K sn xut t trong nh th chin. Theo bnh trng chin tranh ca qun cng sn, qun i phi pht trin ln n 1.100.000 qun vo gia nm 1974, v c trang b cc loi v kh do Hoa K sn xut, trong c mt s loi v kh thuc th h mi, thm ch cn trong thi k trc nghim na. V t chc. Cc n v t cp Tiu on c pht trin ln cp Trung on, S
623

on, Qun on, vi y cc qun chng tc chin, cc binh chng tc chin ln ym tr tc chin, v cc binh s chuyn mn ym tr hnh chnh ti chnh, hnh chnh nhn vin, hnh chnh tip vn. V qun tr con ngi. T lm bng tay xem tng h s phiu, tng bc tin ln qun tr bng my in ton IBM 360/20 ri 360/40, do Trung Tm in Ton Nhn Vin trc thuc Phng Tng Qun Tr/B Tng Tham Mu trch nhim . V qun tr qun dng. Cng t cng tc lm bng tay tin ln s dng my in ton IBM 360/40 v sau cng l my IBM 360/50, do Trung Tm in Ton Tip Vn trc thuc Tng Cc Tip Vn trch nhim. y l loi my c xem l ti tn nht i vi qun i cc quc gia vng ng Nam , m hi ngh Tip Vn cc quc gia vng ty Thi Bnh Dng ti Okinawa vo thng 10 nm 1971 nh gi nh vy. V hun luyn. Mt h thng qun trng gm cc Trung Tm Hun Luyn, cc Trng Chuyn Mn, cc Trng V B, Trng Ch Huy Tham Mu, Trng Hi Qun, Trng Khng Qun, v cao hn ht l Trng Cao ng Quc Phng, c nhim
624

v hun luyn cn bn, v tng bc nng cao trnh hun luyn t ngi qun nhn c cp bc thp nht n s quan cc cp v Tng Lnh. Nhiu v Tng v cp i T theo hc cc lp Qun Tr Quc Phng ti M. Nhiu s quan tham mu v s quan cc binh chng binh s, c o to cc trng ti Php v cc quc gia thuc a ca Php t trc nm 1954, v sau du hc Hoa K. c bit l Trng V B Quc Gia Lt vi chng trnh 4 nm, o to i ng s quan c kh nng lnh o cc ngnh sinh hot quc gia trong tng lai, sau thi gian gn lc qua kinh nghim chin trng, kinh nghim tham mu, v nht l kinh nghim lnh o ch huy qun i cc cp n v. Tuy cha phi l hon ho, nhng tt c nhng kh nng gp li, to cho qun i mt sc mnh dng mnh v vt cht ln tinh thn, m chnh qun cng sn -qua cc ti liu tch thu c- phi tha nhn l h d dng chp nhn nh nhau vi qun i Hoa K hn l ng u vi qun lc Vit Nam Cng Ha, d rng ha lc ca Hoa K l cc k mnh.

625

V ph tn chin tranh. Ngn sch quc phng tiu tn xp x con s 3.000 t bc Vit Nam, v phn Hoa K vin tr qun s tnh thnh tin cng khong 8 t m kim. Cng nn ni thm rng, trong ngn sch quc phng Vit Nam, phn vin tr ca Hoa K chim 25% v c gi l vin tr chung u. Phn vin tr ny phn phi ri rc trong cc chng ca ngn sch, ngha l n ha trong cc chi tiu ch khng phi vin tr ch tr lng (v khng t ngi lm tng nh vy). Ring phn qun i Hoa K ti Vit Nam, Thi Lan, Phi Lut Tn, Trung Hoa Dn Quc (i Loan), con s chi tiu ln n 104 t m kim (theo ti liu ca Vn Phng Ty Vin Quc Phng Hoa K ti Vit Nam Cng Ha u nm 1973, nhng h ni l cha chnh xc). Mt qun i pht trin theo nhu cu chin trng. Vi mt h thng t chc cht ch t h tng n thng tng, v lun c nhng bin ci thch nghi vi tnh th, d cha phi l hon thin. Vi ti liu v phng php hun luyn da theo Hoa K nng v k thut, theo kinh nghim chin tranh du kch do Vin Nghin Cu Qun S ng Dng ca qun i Php c kt, v ti liu do Tng Cc Qun Hun/B Tng
626

Tham Mu cng cc qun trng sng to qua kinh nghim thc tin chin trng. Vi n lc p dng khoa hc k thut v s dng phng tin tn tin vo cng tc qun tr con ngi, qun tr qun dng mt cch nhanh chng v chnh xc. Vi mt ph tn gm ca Vit Nam Cng Ha ln ca Hoa K l ht sc ln lao, v nht l vi mt tinh thn phc v qun i, mt tinh thn chin u dng cm ca Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha, cng vi tinh thn chng cng quyt lit ca cc vin chc hnh chnh, cn b, v nhn dn. y vy m Vit Nam Cng Ha chng ta thua trn sau hn 20 nm chng gi! Trch nhim mt nc do u? Do tp th qun i, do cp lnh o quc gia, cp lnh o qun i, hay l do tt c gp li? V liu Hoa K c phn trch nhim trong ny khng? Ti ngh, rt c th l qu v qu bn ng vi ti rng, chng ta chin u chng cng sn l chin u cho dn tc Vit Nam chng ta, chin u bo v t quc Vit Nam chng ta, ch khng phi chng ta chin u cho Hoa K hay cho bt c quc gia no khc. V vy m ti khng ngh n
627

trch nhim ca Hoa K trong s thua trn ca chng ta. Khi khng nh iu ti vn hiu rng, qun i Hoa K thit lp cn c qun s trn t nc chng ta v tham chin bn cnh chng ta, l chng t rng h chin u ngn chn s bnh trng thc h cng sn, l th gii i nghch vi th gii t do m Hoa K l nc lnh o, ch khng thun nht l h chin u cho ring quc gia chng ta u. Xin nh rng, trong bang giao quc t khng c vn tnh cm, m tt c v quyn li ca quc gia, ngoi tr cc quc gia cng sn ch phc v cho quyn li ca ng h. Ti vn hiu rng, thc trng ca Vit Nam chng ta t nm 1954, nu khng c vin tr ca Hoa K th cuc chin u bo v t quc ca chng ta chc chn l v vn kh khn. Nhng ni i th cng nn ngh li, l vo bi cnh quc t lc by gi, mt bi cnh chia ra 2 khi trong mt th gii: mt bn l dn ch t do do Hoa K lnh o, v mt bn l cng sn c ti do Nga S lnh o. C hai cng quc ny u s dng cc quc gia nh chu nh hng ca h vo mc tiu chin lc tri rng tm nh hng ca h bao trm th
628

gii, hay t ra cng l phn ln th gii. Vi bi cnh nh vy, s kin qun lc Hoa K chin u chng cng sn trn t nc i Hn, trn eo bin i Loan, trn t nc Vit Nam chng ta, cng l s kin m Hoa K phi lm, v tt c u nm trong mc tiu chin lc ca h. V th m ti va cm n chnh ph v nhn dn Hoa K, va rt li li cm n ch ring vi cc v lnh o Hoa K, v cc v lnh o hip chng quc khng ch qu mc cc v lnh o ca chng ta. Vy m, qu v lnh o ca chng ta dt du nhau ln phi c bay ra ngoi quc b li sau lng mt qu hng, mt dn tc, mt qun i m qu v bao nhiu ln ra lnh cho chng ti qua nhng cch khc nhau, tu trung bo Ngi Lnh phi bo v t quc bo v dn tc cho du phi hi sinh! i Tng Trn Thin Khim v Trung Tng Nguyn Vn Thiu b chy ra ngoi quc vi t cch hai v ng quyn i cng du trong 6 thng ti bt c quc gia no, v mi chi ph do ngn sch quc gia i th! Vy l, cui cng ca cuc chin 20 nm, qu v vn hng bng lc ca quc gia mc cho 18 triu dn chm su trong s cai tr nghit ng ca cng sn, m trong
629

c 1.000.000 Qun Nhn gp phn a qu v ln nh cao ca quyn lc mt thi! Tht l au lng, n nay 34 nm lu vong, cha mt v lnh o y quyn lc no ca chng ta thu y, dm nhn trch nhim vi lch s c. Tri li, vn cho rng mt nc l ti M b ri! Tt nhin l trong hon cnh sng trn t ngi, khng ai c thm quyn gn trch nhim sp ngy 30 thng 4 nm 1975 cho v ny hay v khc, v trn v quyn lc ny c v quyn lc khc, v c nh th. Nhng chia u trch nhim mt cch bnh qun nh cu i Tng Cao Vn Vin, ti e khng hp l cng bng, bi v trch nhim phi cn bng vi quyn lc trong mi chc v. Ch trch nhim m ti dng y, l ct cht trch nhim bo v T Quc Dn Tc trong lnh vc qun s m Qun Lc Vit Nam Cng Ha cha trn. Trong lch s, cng c nhng tin nhn b mt nc, nhng ci nhc ca th h chng ta l mt nc khng phi v nh nhau thua trn, m v l do no , hay v trch nhim ca gii chc no, tp th no, hay l tt c gp li, chng ta phi ch lch s soi sng qua tng gc cnh ca nhng
630

v lnh o, tng gc cnh ca bi cnh quc gia quc t lin quan. Nhng nu chng ta ni rng, ch t do ca Vit Nam Cng Ha chng ta sp l trch nhim ca Hoa K hay ca ai , th liu chng ta c lim s khi ng trc quc k Vit Nam nn vng ba sc tung bay trong gi hay khi ng trc bn th t quc d cha phi l trn qu hng Vit Nam khng? Bi v, t nc l t nc Vit Nam, dn tc l dn tc Vit Nam, cc v lnh o quc gia v lnh o qun i u l Vit Nam, tt c qun nhn trong Qun Lc Vit Nam Cng Ha u l Vit Nam, lc hi sinh v T Quc Dn Tc Vit Nam, c nm trong quan ti Vit Nam, c nghe li nguyn bng ting Vit Nam, v ngn i yn ngh trong lng t Vit Nam, th i vi lch s, chng ta khng th trn trnh trch nhim t nc vo tay cng sn c ti! Ch trch nhim m ti dng y, l trch nhim ca tt c nhng v thuc hng lnh o bt k lnh vc no trong h thng t chc v qun tr x hi, c bit l lnh vc chnh tr v qun s. Trong bang giao quc t, khng c vn tnh cm m ch c quyn li quc gia. Hoa
631

K gip chng ta l do quyn li ca Hoa K, v Hoa K rt khi Vit Nam cng do quyn li ca h, vn l kh nng v bn lnh ca nhng v lnh o trong mi hon cnh t nc, s to th ng cho nhng v trong lch s: hoc c ngi i vinh danh hay b ngi i nguyn ra, lu mi trong s sch, truyn mi trong dn gian! Th h chng ta, tha hng mt giang sn gm vc, mt truyn thng ho hng ca nhng bc tin nhn lng danh th gii trong hnh trnh m nc v gi nc, mt nn vn ho dn tc tri di nhiu ngn nm trong lch s, trong con ngi c trn trng. n lt chng ta, chng ta chin u gi nc v pht trin t nc, nhng t nc vo tay ch cng sn c ti, mt ch tn bo nht trong lch s nhn loi! Tuy nhm lnh o cng sn cng l ngi cng chng tc, nhng h rp khun theo cng sn quc t m cai tr dn tc vi nhng chnh sch c ti nghit ng! V tht s l h tn bo hn qun xm lc Trung Hoa phong kin, v nghit ng hn thi b thc dn Php cai tr na!
632

Theo qu v, th h chng ta va li nhng g cho th h tip ni chng ta, v nhng th h sau na? Phi chng l kinh nghim t mt ch t do sp , mt kinh nghim lun ging x chng ta trong qung i cn li?! T gc o l m soi ri vo thm cnh chng ta, phi chng l chng ta b trng pht t u , v chng ta khng thc hin trn vn li th trc bn th T Quc trong nhng bui l tt nghip ti cc trng qun s! Bi th m nhiu chc ngn bn ng i khi t chn ln t nc Hip Chng Quc Hoa K b ci sc khi bc vo mt x hi rt thc t, thc t n tn nhn ca cuc sng vi bit bao gian trun ca ngi lu vong! Trong khi hn hai trm ngn ng i chng ti, gm: qun nhn, vin chc, cn b, cc v dn c, cc nh kinh doanh sn xut, cc v hot ng chnh tr, b cng sn lu y trong cc nh t, v con b y a trong cc khu kinh t mi m thc cht l nhng ni lu y, ti sn th b chng tch thu. Qu v c bit rng sau khi qu v c qun c quyn b chy, chng ti, Nhng Ngi
633

Lnh Vit Nam Cng Ha, nh ca b cng sn cp, xe c b cng sn ot, nhiu chc ngn ngi trong s chng ti trong tnh trng v con b cng sn la vo nhng ni m chng gi l khu kinh t mi, hoc i ly chng v khng ni nng ta! Bn thn chng ti hn 200.000 ngi b la vo giam gi nghit ng trong hn 200 tri tp trung ca cng sn, c nhiu ngn ng bo ng i, b xc trong cc vng t trong Nam, trong cc vng rng ni hoang vu t min Trung, min Bc! Ngha l mt tt c ng nh Tng Thng Nguyn Vn Thiu tin liu mt cch chnh xc! Xin tha, on trn y ti khng c phin trch bt c v no, m ti ch mun ni n mt gc nh ca s tht ha trong nhn thc ca mt s quan tham d sut chiu di cuc chin tranh bo v t do dn ch 1954-1975! Ti quan nim, ni s tht khng phi l ni xu, cho du s tht c ng cay n my cng vy. Ch khi no chuyn b x ra to hoc dng chuyn ni mi l ni xu.

*****
634

Tha qu v qu bn, K c ti cn lu li ngn y s kin cng vi nt nhn ca ti trong nhng bin c chnh tr xy ra t m thit qun lut 20 thng 8 nm 1963, c gi ghm trong quyn sch ny m qu v qu bn va c qua. Ti khng c kt lun v trch nhim do u hay do ai m ch t do ca Vit Nam Cng Ha sp vo ngy 30 thng 4 nm 1975, v thit ngh, phi trng ch vo cc s gia mi c iu kin thu thp ti liu to thnh dng lch s ng i, v dng lch s c kh nng ni vi th h mai sau v nhng g m chng ta lm. Nhng, trong khi ch i s phn xt ca lch s, tt c chng ta Nhng Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha, cho d din gii nh th no i na, cng phi tha nhn l chng ta c chung trch nhim v ngy 30 thng 4 nm 1975, ngy m t quc Vit Nam chng ta b cng sn nh chim v dn tc Vit Nam b cai tr bi ch c ti tn bo, do chng ta cha trn trch nhim! Chng ta hy can m m nhn trch nhim , v c nh vy, chng ta mi vi bt ni giy v trong tri tim Ngi Lnh thua trn cui cng!
635

Nhn trch nhim khng ch l li ni sung, m ty mi hon cnh ca chng ta v bng cch ny hay cch khc, gp phn xy dng Cng ng Vit Nam t nn chng ta c mt sc mnh tp th, v gp phn trc tip hay gin tip vo cng cuc dn ch ha ch chnh tr trn qu hng Vit Nam. Phn quan trng khc, l h tr v khuyn khch con chu chng ta trau di kin thc khoa hc k thut, v rn luyn ngh lc vi mt tinh thn trch nhim cng ng. T sc mnh , tui tr Vit Nam hi ngoi c kh nng gp phn quan trng vo cng cuc xy dng mt x hi dn ch php tr trn qu hng Vit Nam vng vng trn nn tng phc v nguyn vng ton dn. V ti xin ht li. Houston, Teaxs, Hoa K. Vit xong ngy 15 thng 8 nm 1994. B tc ln 1, ma Thu 1995. B tc ln 2, ma Thu 1998.
636

B tc ln 3, ma ng 2001-2002. B tc ln 4, ma ng 2003-2004. B tc ln 5, ma ng 2005-2006. B tc ln 6, ma Xun 2007. B tc ln 7, ma H 2009 Cu i T Phm B Hoa ***** Ph bn: A: Qun Lc Vit Nam Cng Ha B. Chn dung Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha. C: Chn dung Ngi V Lnh Vit Nam Cng Ha. D: Nhn xt ca mt s c gi. E: Tc gi.

637

Ph bn A Qun Lc Vit Nam Cng Ha ***** Qun Lc Vit Nam Cng Ha, c sc mnh ca mt lch s ho hng, vi dng kh ca mt dn tc v vang, xng pha trn mc bng l tng t do dn ch, trong mc ch phc v nguyn vng ton dn, bao gm cc quyn t do cn bn v quyn mu tm hnh phc cho bn thn, cho gia nh, v qu hng Vit Nam s tr nn hng mnh. Nhng, Qun Lc Vit Nam Cng Ha b bc t t ngy 30 thng 4 nm 1975. Bi ny gp phn n li chuyn hm qua. n li chuyn hm qua, khng phi hoi nim hay luyn tic bt c iu g, m xc nh ng mt ch phc v nguyn
638

vng ngi dn, khng nh mt lp trng chnh tr, gp phn ung c ch dn thn trong cng cuc dn ch ha ch chnh tr trn qu hng Vit Nam. 1950-1954: Giai on hnh thnh Trong cuc chin tranh gia qun Php thc dn vi Vit Minh cng sn (19461954), Quc Hi Php thng qua o lut vo thng 5 nm 1950, thnh lp qun i Vit Nam vi 60.000 qun, vi danh xng Qun i Quc Gia Vit Nam trong khun kh Lin Hip Php Nhng n ngy 1 thng 5 nm 1952, vn kin thnh lp mi chnh thc ban hnh do Quc Trng Bo i k, v v Tng Tham Mu Trng u tin l Thiu Tng Nguyn Vn Hinh. Thiu Tng Hinh, gc l s quan Khng Qun ca Php chuyn sang. Bn doanh B Tng Tham Mu ta lc trn i l Trn Hng o, thuc Qun 5 Si Gn. Trc khi thnh lp B Tng Tham Mu, c mt s n v c thnh lp, tuy l n v Vit Nam nhng do s quan Php ch huy. l:
639

Trng S Quan Vit Nam ti Hu 1948, sau chuyn ln Lt tip nhn Trng V B Lin Qun c Bit ca Php, v i tn l "Trng V B Lin Qun Lt". u nhng nm 1960, trng ny ci t chng trnh hun luyn vi thi gian o to s quan hin dch ln n 4 nm, v i tn l Trng V B Quc Gia. Trng S Quan Tr B Th c v Trng S Quan Tr B Nam nh, vn kin thnh lp t ngy 24 thng 12 nm 1950, nhng n nhng thng cui nm 1951 mi bt u khai ging kha u tin. Nhng Trng Nam nh ch o to kha duy nht ri ng ca. Trong nm 1951, cc n v u tin v thp nht c thnh lp, l: Thit Gip. Truyn Tin. Qun Vn. Nhy D. Cng Binh. Pho Binh. Trong khi trn chin trng, hot ng qun s ca Vit Minh cng sn, vi s ym tr ti a ca Trung Hoa cng sn, lm cho b t lnh vin chinh Php ngy cng bi ri bi nhng trn nh vi cp b i on, mt loi n v chin thut trn cp trung on nhng di cp s on. Mt cn c kin c bc nht ca Php ti chin trng
640

ng Dng vi gn 13.000 qun tr phng, c xy dng trong vng lng cho in Bin Ph, gn bin gii Lo. Mc tiu l nh cc n v ln ca Vit Minh cng sn n Php dng ha lc pho binh v khng qun tiu dit. Nhng, sau 3 thng nh nhau d di vi nhng tn tht nng n cho c hai bn, ngy 7 thng 5 nm 1954, qun tr phng Php u hng. S kin ny dn n Hip nh nh chin ngy 20 thng 7 nm 1954 ti Genve, Thy S, chia Vit Nam thnh hai quc gia: T v tuyn 17 tr ln pha bc l nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha do cng sn cai tr, t v tuyn 17 tr xung pha nam, l nc Quc Gia Vit Nam theo ch t do. Hip nh khng c ch k ca Vit Nam v Hoa K. Lc by gi, di Quc Trng Bo i c chnh ph do Th Tng Ng nh Dim lnh o. Bit bao vn kh khn khi t nc ch cn li t v tuyn 17 tr xung, trong cng tc nh c cho gn 1 triu ng bo min Bc chy nn cng sn vo Nam, l mt trong nhng mc tiu ln ca chnh ph mi nhn trch nhim ngy 7 thng 7 nm 1954, vn vn ch hai tun l trc .
641

Vo cui giai on ny, Qun i Quc Gia Vit Nam c: Lc Qun: B Tng Tham Mu v cc c quan phng s trc thuc.. Trng V B Lin Qun Lt, o to s quan hin dch (chuyn nghip). Trng S Quan Tr B Th c. Trng H S Quan ti cc Qun Khu. Trung Tm Hun Luyn Quang Trung, o to chin binh. 67 Tiu on B Binh. 5 Tiu on Pho Binh. Lin on Nhy D vi 5 Tiu on. Trung on Thit Gip. 6 i i Truyn Tin. 6 i i Cng Binh. V 6 i i Qun Vn.
642

Khng Qun: 2 Phi on Quan St Tr Chin, trang b phi c Morane. Trc cui nm 1954, nhn thm 39 phi c quan st v phi c vn ti do M vin tr ngang qua trung gian ca Php.

Hi Qun: 3 Hi on Xung Phong, trang b loi giang nh LCM v LCVP. 3 Lin on Tun Giang. V mt lc lng com-mng-. Tuy khng thuc hi qun, nhng khi chuyn vo Nam th sp nhp vo mt t chc c tn l "Hi Qun B Binh". Binh chng ny l tin thn ca "Thy Qun Lc Chin", thnh lp thng 5 nm 1955.

1955-1967, giai on pht trin ln 1. Ngy 23 thng 10 nm1955, cuc trng cu dn vi kt qu l Quc Trng Bo i
643

b trut ph, Th Tng Ng nh Dim tuyn b "Vit Nam l mt nc Cng Ha", gi ngn gn l "Vit Nam Cng Ha" v ng tr thnh Tng Thng t ngy 26 thng 10 nm 1955. T , tiu trn cng vn qun s ghi l "Qun i Vit Nam Cng Ha". kp thi chng li nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha do h ci li hng chc ngn ng vin cng sn trn lnh th Vit Nam Cng Ha khi h chuyn t nam ra bc theo Hip nh nh Chin qui nh, mt k hoch ti t chc ton b qun i c thc hin ngay trong nm 1955. Lc y, t chc n v cao nht ch l cp Tiu on, c t chc thnh Trung, S on, v Qun on, vi dng c chin tranh do Hoa K vin tr. u nm 1956, ton b qun i Php rt khi Vit Nam. Bn doanh B Tng Tham Mu, t Qun 5 chuyn n a im mi gn phi trng Tn Sn Nht thuc Qun Ph Nhun (tnh Gia nh), trc l bn doanh ca B T Lnh Vin Chinh Php. Doanh tri ny rt khang trang, b th, c tn l Tri Trn Hng o, ta lc trn ng V Tnh ni di.
644

Cuc ci t bc u hon tt, vi 4 S on D Chin v 6 S on Khinh Chin. S khc bit gia hai loi S on ny l vn trang b. S on Khinh Chin vi qun s khong 6.500 v trang b nh, trong khi S on D Chin vi qun s khong 10.000 v trang b nng. Cuc ci t sang bc th hai. 10 S on t chc li thnh 7 S on B Binh. Loi S on ny thng nht v t chc ln trang b, vi qun s mi S on khong 10.500 qun, c cc n v binh chng ym tr trc thuc: Qun Vn, Qun Nhu, Qun C, Qun Y, Cng Binh, Truyn Tin, Pho Binh, Thit Gip. Ln lt thnh lp thm 3 S on B Binh, v pht trin L on Nhy D vi L on Thy Qun Lc Chin ln cp S on. Trong giai on ny, nhiu cuc o chnh qun s xy ra nh hng n nhim v qun s ca qun i, v trong mt mc no , nh hng n s phn ha cp lnh o cao nht. Thng 4 nm 1964, Trung Tng Nguyn Khnh (cm quyn sau cuc o chnh ngy 30/1/1964), h thng ha t chc qun i vi danh xng Qun Lc Vit Nam Cng Ha bao gm:
645

Hi Qun, Lc Qun, Khng Qun, v a Phng Qun Ngha Qun. Do li ku gi ca Trung Tng Nguyn Khnh, cc quc gia ng Minh gm Hoa K, i Hn (S. Korea), Thi Lan, Australia, New Zealand, Phi Lut Tn, a qun n gip Vit Nam chng cng sn. Qun i ng nht l Hoa K vi hn 500.000 qun. Qun Lc Vit Nam Cng Ha vo cui giai on 1955-1967, nh sau: B Tng Tham Mu vi cc c quan phng s trc thuc.

Lc Qun: 4 B T Lnh Qun on (I, II, III, IV) vi cc n v ym tr trc thuc. 10 S on B Binh (1, 2, 5, 5, 9, 18, 21, 22, 23, 25). S on Thy Qun Lc Chin (tng tr b). S on Nhy D (tng tr b). Lin on 81 Bit Kch D (tng tr b).
646

Lc Lng c Bit. Lc lng Bit ng Qun. Nha K Thut (n v c bit). 4 Trung on Thit K (khng k cc Thit on trong t chc S on B Binh). 11 Tiu on Pho Binh 155 ly v 1 Tiu on 155 ly (khng k cc Tiu on Pho Binh trong t chc S on). Tng Cc Tip Vn vi 8 ngnh chuyn mn Qun Y, Qun Nhu, Qun C, Qun Vn, Qun Tip V, Mi Dch, Cng Binh, Truyn Tin, v 5 B Ch Huy Tip Vn a phng. Tng Cc Qun Hun vi cc qun trng o to s quan, h s quan, o to chuyn vin cho cc binh chng binh s, v cc trung tm hun luyn o to chin binh. 44 Tiu Khu vi lc lng a Phng Qun Ngha Qun, v Pho Binh din a v Qun Y din a.

Khng Qun:
647

B T Lnh Khng Qun vi cc c quan trc thuc. Khng on 41 ti Nng. Khng on 62 ti Plei Ku. Khng on 23 ti Bin Ha. Khng on 33 ti Tn Sn Nht. Khng on 74 ti Cn Th. Khng on Tn Trang & Ch To.

Hi Qun: B T Lnh Hi Qun vi cc c quan trc thuc. Lc Lng Giang Lc v Hi Lc, c trang b 64 chin hn v 303 chin nh. Cc B T Lnh Hi Lc, Giang Lc cp Vng. Hi Qun Cng Xng.

1968-1975, giai on pht trin cao im.

648

Sau cuc tng tn cng ca qun cng sn vo hu ht cc tnh l trn ton quc u nm 1968 nhn Tt Nguyn n Mu Thn, Hoa K cung cp mt s loi v kh mi cho Qun Lc Vit Nam Cng Ha, nh: Sng trng M16, sng i lin M60, sng phng lu M79, sng chng chin xa M72, Lc y gi l ti tn ha qun dng. Do tha c Chm Dt Chin Tranh v Lp Li Ha Bnh, k ngy 27 thng 1 nm 1973 ti Paris, ton b qun i ng Minh rt khi Vit Nam Cng Ha. Qun i Hoa K li hu ht v kh gip qun lc Vit Nam Cng Ha gia tng qun s, kh d lp vo khong trng do qun i ng Minh rt v nc. Lc y gi l Vit Nam Ha Chin Tranh. Qun Lc Vit Nam Cng Ha vo u nm 1975, vi qun s gn 1.100.000 ngi trong h thng t chc nh sau: C quan trung ng. B Tng Tham Mu vi y cc c quan, binh chng, binh s trong h thng
649

qun tr hnh chnh, nhn vin, hun luyn, chin tranh chnh tr, tip vn. Ring ngnh Tip Vn c kh nng sa cha v tn trang ton b qun dng chung, do Lc Qun Cng Xng, cc Cn C Qun Nhu, Cng Binh, n Dc, Truyn Tin, Tn Tr Sa Cha D, v cc Trung Tm Bo Ton qun dng trch nhim. Qun dng chung, l nhng loi qun dng trang b cho Lc Qun nhng Hi Qun v Khng Qun c s dng. V hun luyn. Trng Cao ng Quc Phng trc thuc B Quc Phng, o to s quan, tng lnh, v vin chc hnh chnh, c kin thc lnh o cc ngy sinh hot quc gia. Trong qun i, mt h thng trng qun s, gm: Trng Ch Huy Tham Mu, o to cp ch huy Qun on, S on, Trung on, v s quan tham mu cc cp. Trng V B Quc Gia Lt, vi chng trnh 4 nm, o to s quan hin dch c kin thc cn bn trong cc ngnh sinh hot quc gia. Trng B Binh Th c (v sau l Long
650

Thnh), o to s quan tr b, c kin thc cn bn b binh, v o to ch huy cp i i, cp Tiu on. Trng Hi Qun v Trng Khng Qun, o to s quan v chuyn vin cho qun chng. Trng Ch Huy Tham Mu trung cp Khng Qun, o to s quan tham mu cho qun chng. Trng ng , o to h s quan. T nm 1968, tr gip Trng Th c, o to s quan tr b cho nhu cu pht trin qun i do lnh tng ng vin. Trng Tip Vn, Trng Qun Y, Qun C, Qun Nhu, Qun Vn, Truyn Tin, Cng Binh, Pho Binh, Thit Gip, Bit ng Qun, Hnh Chh Ti Chnh, o to cc s quan chuyn mn cho binh chng binh s lin h. Trung Tm Hun Luyn Quang Trung, o to chin binh. Cc Trung Tm Hun Luyn cp Qun Khu, o to chin binh, v ti hun luyn cp n v.
651

Trung Tm Hun Luyn Nhy D, v Trung Tm Hun Luyn Thy Qun Lc Chin (ng Ba Thn), o to chuyn mn cho binh chung. V qun tr. Trung Tm in Ton B Quc Phng, vi dn my IBM 360/40, qun tr ton b v ngn sch quc phng. Trung Tm in Ton Nhn Vin/ B Tng Tham Mu, vi dn my IBM 360/40, qun tr ton b qun nhn. Trung Tm in Ton Tip Vn/Tng Cc Tip Vn, vi dn my IBM 360/50, qun tr ton b qun dng chung. Trung Tm in Ton Khng Qun, qun tr ton b qun dng ca qun chng, ngoi tr qun dng chung. Trung Tm in Ton Hi Qun, qun tr ton b qun dng ca qun chng, ngoi tr qun dng chung. V trang b tng qut. Qun Lc Vit Nam Cng Ha c trang b:
652

Hn 2.000.000 khu sng cm tay. 1.200 xe chy xch, k c chin xa M48. Hn 1.000 khu i bc, t 105 ly, 155 ly, n 175 ly nng di c ng. Hn 40.000 xe chy bnh. 1.600 chin hm chin nh. Hn 2.000 phi c cc loi, t cnh qut, trc thng, n phn lc.

Lc Qun: 4 B T Lnh Qun on v cc n v ym tr trc thuc. 11 S on B Binh, k c S on 3 B Binh thnh lp thng 10 nm 1971. 1 S on Nhy D. 1 S on Thy Qun Lc Chin. 1 Lin on Bit Cch D. Hn 20 Lin on Bit ng Qun. 4 L on K Binh Thit Gip.
653

Lc Lng Li H v Bit Hi. Cc n v Pho Binh (k c i bc 175 nng di xe ko) v Phng Khng. Lc lng a Phng Qun Ngha Qun chim khong mt na qun s. Vo nhng ngy cui thng 4/1975, S on 106 Bit ng Qun c thnh lp gp rt phng th Ph Lm, ca ng vo th Si Gn t hng ty nam.

Khng Qun, vi qun s hn 60.000, t chc tng qut gm: B T Lnh vi cc n v ym tr trc thuc. 5 S on tc chin. 1 S on vn ti. 1 Khng on Tn Trang Ch To. Ch trong nm 1973, tip nhn hn 900 phi c, gm: 560 trc thng, 230 khu trc, 100 vn ti, v cc loi khc. Trong t chc 6 S on khng qun, c s lng cc phi on nh sau: 20 phi on khu trc, trang b
654

khong 550 phi c. 23 phi on trc thng, trang b khong 1000 phi c. 8 phi on quan st, trang b khong 200 phi c. 9 phi on vn ti, trang b khong 150 phi c. V 4 phi on ha long, trang b phi c AC119 nhng khng r s lng. Ngoi ra cn c cc Phi on c bit. Hi Qun, vi qun s hn 40.000, v sau khi tip nhn 5 Giang on ca Hi Qun Hoa K, lc lng Hi Qun nh sau: B T Lnh v cc n v ym tr trc thuc. Giang Lc vi 14 Giang on, trang b chin nh cc loi. Hi Lc vi 1 Hm i, trang b tun dng hm, h tng hm, khu trc hm, tr chin hm, giang pho hm, tun duyn hm, dng vn hm, hi vn hm, v giang vn hm. Lin on Ngi Nhi. Hi Qun Cng Xng.

655

******

Ph bn B Chn Dung Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha *****

Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha thi hnh bn phn cng dn, t v tuyn 17 xung tn Mi C Mau, t duyn hi quanh nm
656

sng v n rng gi heo ht i sng, t Cao Nguyn rm rp xung ng bng sng rch Cu Long, mi qu bn ln theo du chn n, v nhn ra Chn Dung Nhng Ngi Lnh y, sau khi c khi nim v Qun Lc Vit Nam Cng Ha. Hn 20 nm chin u dng cm chng li cuc xm lng ca nc cng sn Vit Nam Dn Ch Cng Ha, Qun Lc Vit Nam Cng Ha to nhiu chin tch v vang. C th nhn nh m khng s sai lm rng, th gii ch bit thnh tch ca chng ta qua hai trn chin in hnh, l cuc phn cng ton din trong cuc tng cng kch ca qun cng sn hi Tt Mu Thn u nm 1968, v cuc phn cng nh bi 3 trc tn cng do lnh o nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha t H Ni, xua qun chnh qui vt v tuyn 17 trc din tn cng Vit Nam Cng Ha vo ma h 1972, thng gi l Ma H La. Ch h khng th hiu c nhng chin thng vi bit bao trn chin n l xy ra hng ngy hng m, nh nhau tng ngi, tng t, tng tiu i, trung i, ca B Binh, ca a Phng Qun Ngha Qun, trong ni a lnh th, nhng chin thng ca "lc lng Dn S Chin u",
657

ca "Lc Lng c Bit", ca nhng "Ton Li H", ca "Lin on Bit Cch D", ..v..v.. trong nhng cnh rng gi hoang d dc bin gii Vit Nam-Cam Bt. Ni m qun chnh qui cng sn t min bc, theo hnh lang bin gii m chng gi l "ng Trng Sn", xm nhp lnh th Vit Nam Cng Ha. H cng khng th hiu chiu su nhng trn chin thm lng vi sc thi du kch m Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha phi i ph. Phi rnh m tm ch m nh. Bt ng gp nhau l nh. nh nhau bt lun bao nhiu tay sng, bt k ngy m, bt c ni no. Chin trng khng ch l trn tuyn trong chin tranh qui c, m chin trng din ra ngay trong nh, ngoi ng, chin trng l bi chui trong vn, l m bp trong ry, l rung la ng su. Chin trng cng l gc ni, bi cy, l rng rm cao nguyn, l bi ly t Mi (C Mau), l "bin cn" Thp Mi. Tng gc ph, cn nh, tng con ng trong thnh ph, tng bn u phi c hay ni tu cp bn, u u cng l chin trng ca qun cng sn trong mc ch xm lng Vit Nam Cng Ha.
658

Ni chung l ngi ngoi quc, cho d l nhng phng vin hay nhng nh lnh o chnh tr, h khng th no hiu c nhng chin thut trn chin trng Vit Nam v cch vn dng chin thut ca "Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha", trong khi 500.000 qun ng Minh rt kh thch ng vi cuc chin m bn cht ca n l "chin tranh tng th" trn chin trng Vit Nam chng ta, bi h khng thu o nn vn ho Vit Nam nn cha hiu c Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha. Vy, Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha l ai? H, l nhng nng dn cht phc hin ha, l nhng ng dn min duyn hi quanh nm sng v, l nhng cng nhn ni thnh ph, l nhng hc sinh tt nghip trung hc, l nhng sinh vin hay tt nghip i hc, l nhng vin chc cn b am m i sng qun ng, l nhng ngi chuyn mn trong cc ngnh ngh t do. H, theo ting gi quc gia, tnh nguyn vo cc trng qun s. "H", tun lnh chnh ph, trnh din cc trng qun s. "H", l qun nhn hin dch, l qun nhn tr b, l qun nhn ng ho, l nhng n
659

qun nhn. "H", l nhng chuyn vin, nhng chin binh, nhng h s quan, s quan, tng lnh. "H" c mt trong cc qun chng, binh chng, binh s, cc c quan tham mu, qun trng. Khi t quc lm nguy, "H" phng s t quc, phc v dn tc. Tt c c gi mt cch thn thng tru mn l "Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha", nhng ngi lnh trong mt h thng t chc cht ch, k lut nghim minh l Qun Lc Vit Nam Cng Ha.

Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha: L Ngi Lnh a Phng Qun, Ngha Qun, ngy m quanh nm sut thng hn 20 nm rng r, m thm, lng l, trn gi h thng giao thng v bo v h tng c s. L Ngi Lnh Lc Lng c Bit, Bit Cch D, ln li vng bin gii hoang vu ngn chn qun th. L lc lng Giang Lc, canh gi trn khp min sng rch. L Ngi Lnh Khng Qun, t trn khng nh xung. L Ngi Lnh Nhy D, t trn khng xung nh. L Ngi Lnh Hi Qun, t ngoi bin nh vo. L Ngi Lnh Thy Qun Lc Chin, t ngoi bin vo nh. L Ngi Lnh B Binh, Ngi
660

Lnh Bit ng Qun, nh ch ngay trn b nam Bn Hi trong tm n qun th. nh ch dc bin gii Ty Nguyn ni rng rm rp. nh ch trn cht Mi C Mau quanh nm ngp nc, trn bin cn Thp Mi, trong Rng St snh ly gai gc, gia ng bng tr ph Cu Long. nh ch ginh li tng gc ph ca th , tng ngi nh gia c c knh, tng b tng ca c thnh Qung Tr. "H" mit mi vi chin trn, v mt nhoi sau chin trn. "H" nh ch n giy pht cui cng! V "H", xng danh l "Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha". Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha, anh dng hi sinh nhng khng c yn bnh vnh cu trong cc ngha trang m t quc ghi cng, v qun cng sn o m cuc m. L nhng chin s li mt phn thn th gp phn gn gi giang sn, nhng b k th nhc m a y. L nhng qun nhn c vng trn nhn nheo vi mi tc gi nua trc tui. L nhng ngi t chnh tr b cng sn lu y trong cc tri tp trung nghit ng trn khp min qu hng t nc, gnh phn ngi lm phn bn
661

rau xanh, khing nc tiu ti ln hoa mu, nhng "H" ch c n nhng cng rau do phn v nc tiu ca "H" m vn ln. ri nhiu ngi trong s "H", cht trong au thng, i kh, nhc nhn! Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha, khi ri t nc lu vong vi hai bn tay trng, ch cn li tnh thng ca v ca con, ca ng hng ng i, che ch cho nhau ni x ngi xa l. , l "chn dung Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha", m ngi phng Ty cha th no nhn ra c. Bi, h cha hiu c chiu su ca lch s v vn ho Vit Nam, h cha hiu c chiu su tnh cht tro tr lt lng vi bn cht c ti tn bo ca cng sn Vit Nam, h cng cha hiu c chiu su ca cuc chin tranh t v v pha chng ta. Do vy m ngi phng Ty cha th nh gi c chiu su ca cuc chin trn lnh th Vit Nam Cng Ha. Mt cuc chin m trong , nc Vit Nam Dn Ch Cng Ha xua qun vt bin gii xm lng nc Vit Nam Cng Ha. Khng th ni khc c,
662

d cng chng tc, nhng hai quc gia u c th gii cng nhn vi nhng ta i s thit lp trn lnh th mi quc gia. Qun ca quc gia ny sang nh chim quc gia kia, ngoi ch "xm lng" ra, khng c ch no khc ch hnh ng c. Nhng ngn t m cng sn s dng ni n cuc chin ny, u l nhng di tr nh la d lun quc ni ln quc t, ngy trang mc tiu chin lc ca h. "Ngi Lnh Vit Nam Cng Ha", hnh thnh "Qun Lc Vit Nam Cng Ha". Mt qun lc hnh thnh trong chinh chin, rn luyn trong chin chinh, nhanh chng trng thnh trong chin trn. V t trong chin trn, to nn nhng chin tch vang danh, nhng anh hng c ton dn ngng m. Vo gi th 25 ca mt giai on chin u, vn to thm nhng anh hng cho lch s ng i ca t quc, thnh mt cht theo thnh. V vy: ''Qun Lc Vit Nam Cng Ha rt xng ng c vinh danh, d ngy 30 thng 4 nm 1975 b bc t sau hn 20 nm dng cm chin u t v, nhng th hin cao nht v kh nng v tinh thn
663

chin u ni tip dng lch s v vang ca t quc, th hin vn trn o ngha v truyn thng bt khut kiu hng ca dn tc Vit Nam.

********

664

Ph bn C Chn Dung Ngi V Lnh Vit Nam Cng Ha *****

Trong cuc sng, s thnh cng hay tht bi no cng c ci gi ca n. Trong chin tranh cng vy, ci gi ca nhng chin tch lng danh m Qun Lc Vit Nam Cng Ha (QLVNCH) phi tr, l nhng ng i hi sinh, nhng ng i khc li mt phn thn th trn khp min t nc, v h ly di lu l nhng a tr vnh vin xa cha, nhng ngi v vnh vin xa chng! Ngi qun nhn hi sinh v t quc, l s hi sinh cao c m t quc mi mi ghi cng. Nhng, hnh nh ngi qu ph, vi mt na tm hn, mt na con tim, mt na phn hi th, theo chng ln i t quc ghi cng, v nhng na cn li c trch nhim trang b cho cc con mt hnh trang vo
665

i, phi c tha nhn l s hi sinh khng km phn cao c nh ngi chng dng cm ni chin trng, rt xng ng c knh trng. Cng trong chin tranh, chng chin trng, v nh qun xuyn cng vic gia nh m cng vic gia nh nhiu n ni c nhng vic cha kp t tn, nhng tt c u l vic. Chm sc cc con, chm sc tnh thn gia nh quyn thuc, chm sc tnh bn b bng hu. ri, nhng gi pht yn tnh v m khi cc con chm trong gic ng, m mng ngh n chng ni chn xa xi, hay ang trong chin trng khc lit, vi bao khc khoi lo u, su mun! Ri chin tranh chm dt trong ni nghn ngo ut hn, bi y l cuc chin m cui cng b chm dt thua trn! Sau li tuyn b ca v Tng Thng cui cng, hng trm ngn ng bo, qun nhn, vin chc, cn b, b ca chy ly ngi, t nn trn t M. Vi nhng thnh phn tng t nh vy gm 222.809 ngi, l lt b la vo 200 tri t trn khp min t nc. Ngi 5 nm, 10 nm, 15 nm, thm ch 17 nm rng r, do lng th hn tt cng ca
666

nhm lnh o cng sn Vit Nam. Hng trm ngn gia nh di tn ra ngoi quc, cng nh hng chc triu gia nh cn li trn qu hng, tt c u ht hng. Ht hng v cuc sng trn t ngi vi bit bao xa l trong mt x hi k ngh m bc u cha th hi nhp. Ht hng v pht chc, t ch t do b y vo ch c ti trn ton ci nc Vit Nam! Cnh i th nht. Trong cuc i t nn, v chng con chu c c hi bn nhau, cng chia x kh au, cng gnh vc nhc nhn, cng nhn chung ni nhc! Ni nhc phi ri khi qu hng trong thn phn lu vong! Vi nhng b v chng ta, vn sinh ra v trng thnh trong x hi nng nghip, nay phi cng chng tng bc hi nhp vo x hi k ngh ni nh c, phi m m m bc t bn xe cng cng v nh trong mn tuyt lnh sau nhng gi nhc nhn ni hng xng. Lnh n ni khng bit git nc ln trn m l nc mt, hay mnh tuyt va tan! Cnh i th hai. Trong x hi m k thng trn y lng th hn, th gia nh ly tn, s sng b bp nght n tn cng ca kh au, ca nc mt bi chnh sch bt mt
667

bt tai bt ming! Ci ch m nhng ngi lnh o lun ming hunh hoang l "dn ch gp trm ln dn ch t bn", li bt mi ngi phi sng trong ni s hi trin min vi nhng i mt rnh rp quanh nm sut thng! Cnh i th ba. Ring vi nhng b v li m chng vo t, cn t hn nhiu so vi hai cnh i ni trn. Hng ngy phi i ph vi bn cm quyn a phng, ci bn m u c ton t st v rc ri, ch bit n p cp ot. ng thi phi chm lo cuc sng cc con tng ngy, lo nui chng tng thng! V nhng b v chng ta, hi ngoi hay trong nc, tht s l Nhng Ngi n B Vit Nam rt can m khi phi chu ng v vt qua ni au ni nhc ! au n ni khng cn nc mt khc, nhc n ni chng cn li than! Nu em so snh gia hai cnh i trong nc vi ngoi nc, th hi: "Ai au hn ai v ai nhc hn ai?" Vi ti, khng ai au hn ai, cng khng ai nhc hn ai! V ni au no cng c ci au ring ca n, ni nhc no cng c ci nhc ring ca n! Xin nhng ng chng dim phc, hy nhn li i nt v
668

hnh nh Nhng B V Chng Ta trong cuc sng kh au thm lng , m ngi vit c nhng b v trong cuc k li: Mt cnh au thng. Mt b v cng con cm giy php gnh go nui chng trn t Bc. Ba ngy i, ba ngy v, 2 ting ng h gp g! Khi tr v c x Bc Hi, nh b nim phong vi dng ch "nh vng ch". au n bit bao! Xt xa bit dng no! Bng dng nh b mt! B gc u vo ca! B cng gia nh nh c ti Houston, Texas t thng 4 nm 1991. Mt cnh au thng khc. Mt b v bao nhiu ln b cng an Phng ra lnh i khu kinh t mi, nhng b vn khng i. Chng hnh h bng cch gi b n vn phng, bo ngi t u gi n cui gi, ngy no cng vy, v rng r 6 thng nh vy. Mt hm, chng bo a giy t nh gii quyt. Khi chp c h s, lp tc tn cng an ra lnh trong vng 24 ting ng h b phi ra khi nh. "i! Cn ni au no cao hn ni au ny trong cnh i thua trn!" B xiu vo trn ng v nh cch my dy nh lin k cng trong c x Bc Hi, v gc ng ngay trc nh! B cng gia nh nh c vng bc
669

California t nm 1993, nhng chng qua i vo nm 2003. Mt cnh au thng khc na. Mt b v c chng b giam trn t Bc hng chc nm tri, bng dng mt lin lc. B ln li khp cc c quan ti Si Gn, H Ni, tn km, mt nhc, nhng hon ton bt tin. Ni bun n vi b qu sc chu ng ca ngi ph n tui 50, m c lc b cm thy nh mnh ang bn b vc thm, ri ng dn xung...... B b tai bin mch mu no, nm bt ng mt ch. Nhiu thng sau , bt ng, ngi nh ca b nhn c giy cho php b thm chng. Tri t ch cch nh vn vn 1 cy s (khm Ch Ha). Bn b khing b n nh t. C hai chng ng v lit ton thn, ch bit nhn nhau, a khc...! Khc cho mnh! Khc cho cuc i! Phi chng, mi kh au trn ci i ny ang bao quanh hai con ngi au kh ? Khng. Khng ch c vy. M l tt c nhng b v c chng b cng sn giam gi trong t, tiu biu qua 3 cnh i trn y trong hng vn cnh i trn t nc Vit Nam, u trong ni kh tt cng ! Tnh trng bi lit
670

theo B cng chng nh c ti Houston, nhng ri B t trn nm 2004! Si Gn-H Ni 1.736 cy s, xe la tc hnh chy 72 ting ng h, tc 3 ngy 3 m. Mi ngi ch c mang theo 20 k l ln xe la, mang nhiu hn s phi hi l cho mt lot nhn vin t cng vo cho n nhn vin trn xe la. Hnh l ngn ngang c trn li i gia toa xe. Ban ngy cng phi lch tng bc chn vo ch trng. Cn ban m, tht kh m tng tng! Hai bng ngi i din, mt bng 3 ngi. Hai bng pha bn kia li i, mi bng 2 ngi ngi. Hai u trn ca hai bng 6 ngi, mng c 3 ci vng cho 3 ngi, 1 ngi nm co qup trn sn xe en a nhy nha gia 2 bng i din, v 2 ngi cn li cng nm co qup trn 2 bng ngi. Nu nhn ton cnh ca toa xe s thy, bng ngi y ngi nm, nhng chic vng b xu che kn trn u bng, c li i vn d nh hp cng y ngi nm chen ln trong ng hnh l tht hn n. Nhng b v thm chng, mang theo hng trm k l, bit bao l nhc nhn gian kh! Gi th, nu nhng ng chng chng kin nhng hnh khch nm cong queo trong ci gi l chic vng kia, hay co qup
671

gia nhng gi qu y p tnh thng trn sn xe nhp nha , l nhng b v ca mnh, liu c cm c nc mt khng? Nghe ni li, nghe thut li, ng chng no cng n au thng cm cho tnh cnh nhng b v quanh nm gnh go nui chng! Nhng khng c n au thng cm no c th em cn bng ni n au thng cm ca nhng b v trn tnh vn ngha nh vy c c! Ti hnh dung nhng b v chng ta qua hnh nh trn y m chnh ti trng thy khi ti ra tri tp trung cng vi 90 bn ng t, t Nam nh v Si Gn bng xe la ng 72 ting ng h hi thng 9 nm 1987. Trn y l mt c gng dng li hnh nh "Nhng B V Chng Ta", nu khng r nt th t ra cng l nhng nt chnh ca hnh nh y, qua s kt ni bn hp phn sau y: Hai hp phn trong chin tranh, l nhng b v m chng hy sinh, v nhng b v m chng ang chin u. Hai hp phn sau chin tranh, l nhng b v cng chng con di tn ngoi quc, v
672

nhng b v li Vit Nam, va nui con trong mt x hi y hn th v k th, va nui chng trong nhng tri tp trung nghit ng! Nhng cnh i bi thng, nhng kh au su mun, nhng nc mt, m hi, c khi ln t nhng gc cnh li ti trong hng vn hng vn cnh i nh vy, m Nhng B V Chng Ta chu ng trong nhng nm di tht di! Quyn Chn Tri Du B ca Giao Ch, k chuyn trn t M, v quyn Gia Dng Nghch L ca Duy Nng, k chuyn trn qu hng Vit Nam. Hai tc phm ny trong mt mc no , c th xem l tiu biu cho rt nhiu tc phm di dng chuyn k tht bnh thng, nhng m p bit bao xt xa thng cm cho thn phn ngi ph n Vit Nam sau ngy thua trn, d sng trong hai x hi cch nhau na vng tri t. Vi tc phm ca Duy Nng, ngi k chuyn l b Hng Phng H. B l mt trong s hng trm ngn b v thm nui chng trong t. phn kt, b ni: "... Cc anh trong t, kh v vt cht v au v tinh thn n vn ln, iu chng ti bit. Nhng, chng ti -nhng
673

b v ca cc anh- au kh gp ngn ci vn ln ca cc anh na, cc anh c bit khng? Ti khng cao mt b v no, m ti cao tt c nhng b v thm nui chng trong cc tri t ci to. Bi v: H, ng vng trong phm gi Ngi V Min Nam. H, rt xng ng c cc anh knh trng. V H, chnh l V ca cc Anh". V vy m mt s bn ng t chng ti trong tri tp trung, khng qu li khi ni vi nhau rng: "Ra t, chng ta phi cng v chng ta i vng quanh tri t, n b i cht v sc chu ng bit bao nhc nhn gian kh nui cc con v nui chng mnh. By gi nhn li, trong mt ngha no , nhng cu t nhn chnh tr chng ta, cng v i c na vng tri t ri. n ngy Vit Nam tht s t do dn ch, chng ta s cng v tr v qu hng l trn vng tri t nh t ha, phi khng qu v? Vi nt chn dung , ti qu quyt rng, Nhng B V Chng Ta rt xng ng c vinh danh. V nu qu ng i v qu v ng hng ng vi ti, chng ta cng ni to ln rng:
674

Chng ta cng vinh danh Nhng B V Chng Ta l nhng ngi n b cao c, rt xng ng c knh trng. Bi, trong hon cnh nghit ng ca ch c ti cng sn, nhng ng vng trong phm gi Ngi V Min Nam, cng lc, chu ton thin chc lm M, v trn bn phn lm Con. Vinh danh bng nhng ting ni n tnh bn tai v, trao tng v mt bng hng tht p, hn v nhng n hn tht di. iu lun nhc nh ngi chng trong cuc sng thng ngy, phi th hin lng hiu bit v mnh nhiu hn, cm thng v mnh nhiu hn, ri qung tay vo lng v mnh cht hn, cng nhau i sut chiu di cn li trong cuc sng la i tht mn nng, nh cha bao gi mn nng n nh vy. Trng hp v l do g m bn ang sng mt mnh, xin bn hy gn bng hng mu ln ni no m khi nm ngh bn u trng thy, trao tng v khi on t bn nhau. Hoc s trng thy , s gip bn c c nhng giy pht sng li nhng nm thng mn nng trong tnh yu v chng thu chung chn chung gi, thu m hai ngi dng chung mt tn.
675

*****

676

Ph bn D Nhn xt ca mt s c gi *****

Nh vn Giao Ch, San Jose: Ti c mt m ht cun sch. Li cun lm. Anh nh

677

kh nhiu chi tit v vit rt t ch m l ra cn ph bnh hn th na. Vn Hc Giai Phm s Xun 1995, Nam California: Tc gi l mt nhn chng ng tin cy ca nhng bin chuyn hu trng chnh tr min Nam. Bng tr nh, tc gi k li nhng chuyn tai nghe mt thy trong i qun ng ca mnh, v k mt cch dung d, chn thnh, khng cao mnh cng khng bi nh ngi khc. y l mt chng liu tt cho nhng ngi mun vit s Vit Nam. Th K 21 s Xun 1995, Nam California: i Dng Ghi Nh, vn khng lum thum nh tc gi t khim. ng ni thng vo s kin, khng ro n, khng k thut, cng khng trau chut li vn ca mnh, nhng chnh l vn phong ca ng m ti ngh ng c c l nh vi chc nm trong qun i vi nhng vn th li l xung ut thng tp nh lnh so hng. i pht thanh VOVN/Houston, Texas: S d chng ti chn c quyn i Dng Ghi Nh trong chng trnh Lt Trang S C, v tc gi khng hot ng chnh tr m ng l mt qun nhn nh ngh, Do , chng ti hy vng li thut ca ng s khch quan
678

hn nhng cun hi k pht hnh ti hi ngoi. Giai Phm Quc Dn s Xun 1995, Houston, Texas: Tng gi nhiu chc v chnh vn phng ca nhiu nhn vt cao cp, tc gi cung cp kh nhiu chi tit pha sau sn khu chnh tr min Nam. Gio s m Quang Hng, Houston, Texas: Tc gi rt khch quan nn mc trung thc ng c tin cy. Li vn nh nhng nh hi th. ng khng cao mnh, cng khng ch trch ngi khc. Lut s Ng Hu Lin, Houston, Texas: S kin rt thc v li vn cng rt thc. Rt cn thit vi cc s gia. Cu Trung T Bi Cng inh, Washington DC: Tc gi rt khim nhng. Li vn trong sng v chn thc. Ti liu lch s rt qu. Nh bo Vng Mai Tho, Houston, Texas: Tc gi cng hin rt nhiu d kin cho nhng nh vit s. Cu i T Hunh Thanh Sn, Pasadena, California: Mt cun sch sng tht vi ti liu lch s m khng ai c c.
679

Cu i T Bi Vn Mnh, Frankfurt, c Quc: Rt hoan nghnh vic lm ca anh. Phi ni thng nh vy mi tht s gp phn lm sng t kh nng, bn lnh, v trch nhim ca nhng nhn vt lnh o t nc. Nh bo Phm Hu, Seattle, tiu bang Washington: Xem vn bit ngi. Anh vit rt thnh tht, cng bng, v tm huyt. Anh l ngi nh c nhiu iu quan trng v l ngi nhit tnh vi t nc. Ti thch nht l on so snh gia 5 v Tng Tham Mu Trng, v rt khch quan. Nh bo Yn M, San Jose, Bc California: Tc gi l mt trong cc s quan li lm vic n gi pht cui cng ca thng 4/1975. ng c c hi lm vic thn cn vi cc Tng Lnh, c kh nng tham mu v hnh chnh, vi mt tr nh rt tt, v l mt s quan tham mu cao cp y tinh thn trch nhim. ng Nguyn Nng Tha, Virginia. Tui tr rt cn nhng cun sch nh cun i Dng Ghi Nh ca ng Phm B Hoa.

680

K s L Thnh Nhn, Austin, Teaxs. Ti c lin tc t u n cui mt cch thch th. Anh k chuyn nh tht vi li vn chn thnh v tin tng. Cun sch c tnh cch nht k nhng l mt s liu v cng qu gi. Gio s Ng Quc Tng, Nam California: Anh k chuyn vi tm hn trong sng, vi li l mc mc, cng c cng thy gi tr ca cun sch. Cu i T Nguyn Hng i, Paris, Php quc (con r ca cu Tng Thng Dng Vn Minh): Ti xem nhiu cun hi k xut bn ti hi ngoi, v ti vn tt vi Anh rng: Anh l ngi cm bt lim s nht. Nh vn ng Trn Hun, Nam California: Tc gi i Dng Ghi Nh kh thnh tht. ng khng khoe khoang, khng ph trng, kh nhn nhn, v d dt trong phn xt. Him c mt cun sch nh vy. y l cun sch ng c. Cu c s hnh chnh Nguyn Vn Cng, Oklahoma: Cun sch xng ng c trn trng trong mi gia nh t nn. Ti mua nhiu cun tng bn b sau khi
681

xem bi nhn xt ca nh vn ng Trn Hun. Tin s L Duy Cn, Ottawa, Canada: Tc phm i Dng Ghi Nh ng gp ng k vo vic lm sng t mt cch trung thc trong mt giai on lch s y bin c ca nc nh. Bc s Tn Tht Sn, Na Uy: c xong bi hi k Rt Qun Trn ng S 7, tim ti mun chy mu, mt ti m i vi cht nc mt cn st li . . . Nh vn Diu Tn, Vn Bt Vit Nam Hi Ngoi, San Jose: y l chin s v l s liu qu gi. Cm n Anh. Bc S Nguyn Phc Bo Qu, Australia: Ti liu c tnh cch lch s m tui tr rt cn. Dc s H Duy Thin (khng r u) Ti c say sa v c li nhiu thu hiu mt s d kin. y l tp ti liu v cng qu gi cho nhng lp ngi i sau nh chng ti. Khc vi li l rt khim nhng, ti tin rng ti liu ny cn qu gi hn nhng s liu hay sch v xut bn t sau ngy 1/11/1963.
682

*****

683

Tc gi *****

Phm B Hoa, sinh nm 1930 ti lng i Ngi, qun

684

K Sch, tnh Sc Trng. Nhp ng ngy 12 thng 5 nm 1954 vo Trng S Quan Tr B Th c, thuc ti nguyn s quan tr b kha 5. V khng c s, c gi ln hc Trng V B Lin Qun/ Lt. Tr v Th c d l tt nghip kha V Dn cui thng 1 nm 1955, vi cp bc Thiu y.

Ln lt gi cc chc v: - Trung i Trng, ri i i Trng, Tiu on 510 Khinh Qun. - Tiu on Ph Tiu on 2, Trung on 35, S on 12 Khinh Chin. - Trng Ban 3 B Ch Huy Trung on 35, S on 12 Khinh Chin. - Trng Ban Hnh Qun, ri Ph Phng 3/ S on 21 B Binh. - Chnh Vn Phng T Lnh S on 21 B Binh. - Chnh vn phng T Lnh Qun on 3. - Chnh Vn Phng Tham Mu Trng Lin Qun/B Tng Tham Mu.
685

- Chnh Vn Phng Tng Trng Quc Phng. - Chnh Vn Phng Tng Tham Mu Trng. - Tnh Trng/Tiu Khu Trng Phong Dinh (Cn Th). - Chnh S K Hoch/Tng Cc Tip Vn. - Ch Huy Ph B Ch Huy 4 Tip Vn. - Cc Trng Cc Mi Dch. - Tham Mu Trng Tng Cc Tip Vn. Thng cp: - i y, thng 11 nm 1961. - Thiu T, thng 11 nm 1963. - Trung T, thng 12 nm 1965. - i T, thng 9 nm 1969. Theo hc: - Kha i i Trng, chi nhnh Trng V B Lin Qun Lt 1956. - Kha Tham Mu, Trng i Hc Qun S/Si Gn 1960. - Kha Ch Huy&Tham Mu Cao Cp, Trng Ch Huy & Tham Mu Lt 1970. Tham d cc kha hi tho: - Tip Vn Min Ty Thi Bnh Dng 1971, Okinawa, Nht Bn.
686

- Qun Tr Quc Phng 1971, Trng Cao ng Quc Phng, Si Gn. - Pht Trin Quc Gia 1973, Trng Cao ng Quc Phng, Si Gn. Cng du: - Nht Bn & i Hn 1963, Thi Lan 1966, i Loan 1970, Okinawa 1971, Singapore 1973. T chnh tr: - T thng 6 nm 1975 n thng 9 nm 1987, trong cc tri tp trung Long Giao tnh Long Khnh, Tam Hip tnh Bin Ha, Yn Bi tnh Hong Lin Sn, v Nam H tnh H Nam Ninh. - nh c ti thnh ph Houston, tiu bang Texas, Hoa K, trong t HO 5 nm 1991. Sinh hot Cng ng: - Tham gia Hi Cu Sinh Vin S Quan Tr B Th c ti Houston t nm 1995 n nm 2000. - Tham gia Tng Hi Cu Sinh Vin S Quan Tr B Th c Hi Ngoi: Nhim k 1 (2000-2002) hp ti Houston, Hoa K. Nhim k 2 (2002-2004) hp ti Toronto, Canada. Nhim k 3 (2004-2006) hp ti
687

Brisbane, Australia. V nhim k 4 (20062008) hp ti San Jose, Hoa K. - Tham gia nhm pht thng hc sinh gii t lp 5 n lp 12 t nm hc 1997-1998 n nm hc 2002-2003. - Tham gia ban pht thanh Pht Gio/Houston t thng 4 nm 1998 n ht thng 1 nm 2008, trong thi gian c trn ln sng i pht thanh Ting Ni Vit Nam (VOVN) 86 bi ca cc tc gi vit v Pht Gio trong i sng. - Ph trch chng trnh thi s Nhng Vn Hm Nay trn ln sng i TNT/Houston t thng 9 nm 2001 n cui thng 1 nm 2006, vit v c 349 bi vi ni dung h tr cng cuc dn ch ha ch chnh tr trn qu hng Vit Nam. - Tham gia sinh hot trn NET t nm 2003 vi nhng bi vit v lp trng chnh tr h tr cng cuc dn ch ha ch chnh tr trn qu hng Vit Nam. - Tham gia hi i Hu Vnh Long, Vnh Bnh, Sa c ti Houston, t nm 2005. Tc phm n hnh: i Dng Ghi Nh, hi k chnh tr Vit Nam Cng Ha 1963-1975. Nh xut bn Ngy Nay n hnh ln 1 nm 1994, ln hai
688

nm 1995, ln 3 nm 1998, v ln 4 nm 2007. Dy 386 trang. K S Trong T, tm s v nhn thc ca Mt T Nhn Chnh Tr trong cc tri tp trung Long Giao tnh Long Khnh, Tam Hip tnh Bin Ha, Yn Bi tnh Hong Lin Sn, Nam H tnh H Nam Ninh, t thng 6 nm 1975 n thng 9 nm 1987, v trong thi gian Si Gn ch xut ngoi. Nh xut bn Ngy Nay v nh sch T Qunh n hnh nm 2008, dy 535 trang. Tc phm ang xin s lu tr: Ti l Mt H.O., tm s ca Mt H.O. v s ng gp nh nhoi vo sinh hot Cng ng t nn cng sn t nm 1991 n nm 2008. Dy 650 trang. Qu Hng & Qun Ng, tm s Mt Qun Nhn gn lin vi qu hng & qun ng trong giai on chin tranh gi nc t nm 1954 n nm 1975. Dy 347 trang. Tnh trng gia nh n u nm 2008: - V v nm con u lp gia nh, vi chn chu Ni Ngoi. - Va k nim 50 nm hn l.

689

***********

Trang sau

ba

t nc l t nc Vit Nam, dn tc l dn tc Vit Nam, cc v lnh o quc gia v lnh o qun i u l Vit
690

Nam, tt c qun nhn trong Qun Lc Vit Nam Cng Ha u l Vit Nam, chng ta chin u bo v t quc Vit Nam, lc hi sinh v T Quc v Dn Tc Vit Nam, c nm trong quan ti Vit Nam, c nghe li nguyn bng ting Vit Nam, v ngn i yn ngh trong lng t Vit Nam, th i vi lch s, chng ta khng th trn trnh trch nhim t nc vo tay cng sn c ti!

Trong bang giao quc t, khng c vn tnh cm m ch c quyn li quc gia. Hoa K gip chng ta l do quyn li ca Hoa K, v Hoa K rt khi Vit Nam cng do quyn li ca h, vn l kh nng v bn lnh ca nhng v lnh o trong mi hon cnh t nc, s to th ng cho nhng v trong lch s, hoc c ngi i vinh danh hay b ngi i nguyn ra, lu mi trong s sch, truyn mi trong dn gian.

691

692