Bi thuyt trnh:

QUN L VN CA CH
Mt trong nhng vn ng lu tm nht trong mt vi nm tr li y l cuc chy ua p ng vn iu l 3000 t theo quy nh ca NHNN, hn cht vo ngy 31/12/2010. Vic tng v duy tr vn ca ch mt mc thch hp l mt bi ton gy au u cho cc nh qun l. Vy thut ng VCSH c ngha nh th no i vi NH, cc thnh phn, c im cng nh bin php qun l vn ch s hu l trng tm c tho lun trong bi sau y.
1

Vn ch s hu
1.1Khi nim

Vn ch s hu (hay cn gi l vn ca ch, vn ca ngn hng) l khon vn thuc s hu ca ngn hng, l ca ci thc s ca ngn hng.
1.2 Thnh

phn vn ch s hu

Trong bng cn i k ton ca mt ngn hng Vit Nam, VCSH bao gm cc khon mc sau: VN CH S HU Vn v cc qu Vn ca TCTD - Vn iu l - Vn u t xy dng c bn - Thng d vn c phn - C phiu qu - C phiu u i - Vn khc Qu ca TCTD Chnh lch t gi hot ng Chnh lch nh gi li ti sn

Li nhun cha phn phi

Vn iu l (Chapter Capital): l khon vn ghi trong bn iu l ca ngn hng, c hnh thnh ngay t khi ngn hng thng mi c thnh lp v c th iu chnh tng trong qu trnh hot ng ca ngn hng. Vn iu l c th do nh nc cp nu l ngn hng thng mi quc doanh, c th l vn ng gp ca c ng nu l ngn hng thng mi c phn. Trn th gii, vn ca hu ht cc ngn hng thng mi di dng vn c phn do cc c ng ng gp. ng v mt hch ton, NHTM coi s vn c phn l phn vay n t c ng. Do vy, vic huy ng vn thnh lp ngn hng c phn cng c coi l nghip v vay n. Theo lut, vn iu l ca ngn hng khng c nh hn vn php nh ( legal capital) quy nh cho ngn hng.
o

o
o o

Vn u t xy dng c bn

Thng d vn c phn ( capital surplus) th hin phn chnh lch gia gi tr th trng ca cc c phiu v mnh gi. C phiu qu: Theo quy nh ca php lut chng khon Vit Nam cng nh thng l quc t, c phiu qu l c phiu c cng ty c phn i chng pht hnh v c chnh cng ty pht hnh mua li bng ngun vn hp php. C phiu u i: c gi tr xc nh bng mnh gi ca tng s c phiu u i hin hnh. C phiu u i c th l vnh vin hoc ch tn ti trong mt khong thi gian nht nhv n m bo thanh ton mt t l thu nhp c nh.
o

Qu ca t chc tn dng: l khon tch ly, c trch t li nhun sau thu nhm phng nga nhng tnh hung bt thng c th xy ra hoc mc ch khc. Theo quy nh hin hnh ca NHNN cc qu c tnh vo vn ca ch ca ngn hng gm:
o

+ qu d tr b sung vn iu l + qu u t pht trin nghip v + qu d phng ti chnh Chnh lch t gi hot ng, chnh lch nh gi li ti sn: do gi tr cc ti sn v n ca ngn hng thng xuyn thay i theo gi th trng, c bit l chng khon v bt ng sn. Mc d cha bn, ngn hng cng nh gi li theo gi th trng. Nhng chnh lch c a vo qu nh gi li ti sn ca NH.
o

Li nhun khng chia: Li nhun sau thu c chia thnh 2 phn. Mt phn chia cho cc c ng ( chi tr c tc). Mt phn c gi li b sung vo vn kinh doanh ca NH.
o 1.3 Tm

quan trng cc ngun vn ch s hu

Bng 1. Vn ca cc NHTM Vit Nam ( nm 2009) v: t ng Khon mc Vn v cc qu - Vn ca TCTD + vn iu l + vn u t XDCB + thng d vn c phn + c phiu qu + c phiu u i + vn khc - Cc qu ca TCTD Chnh lch t gi hot ng Chnh lch nh gi li ti sn Li nhun khng chia 136492 5222 104 17320 13748 78.7% 3% 0.06% 10% 8% Quy m T l trong tng VCSH

Bng 1 cho ta thy nhng ngun vn khc nhau ca NH v vai tr a dng ca chng. Khon vn iu l, chnh l vn gp ca c ng i vi NHTM c phn, hoc vn c cp t nh nc i vi NHTM quc doanh l khon mc ln nht trong tngVCSH ca NH Vit Nam v s tuyt i, chim t l 78.7% tng VCSH

ng vai tr quan trng tip theo trong thnh phn VCSH l cc qu (10%)v li nhun khng chia (8%). Hu ht trong bng CKT ca cc NHTM Vit Nam khon mc c phiu u i, c phiu qu, chnh lch t gi hot ng v chnh lnh nh gi li ti sn c gi tr bng 0. 1.4 Cc bin php gia tng VCSH a, Huy ng ngun bn ngoi: - Pht hnh c phiu thng: u im: Khng phi hon tr cho ngi mua c phiu, c tc ca c phiu thng khng phi l gnh nng v ti chnh cho ngn hng trong nhng nm lm n thua l. Phng php ny lm tng quy m vn nn cng lm tng kh nng vay n ca ngn hng trong tng lai. Nhc im: Chi ph cao v c th lm long quyn s hu ngn hng (Dulution), gim mc c tc trn mi c phiu (Earning per share), lm gim t l n by ti chnh m ngn hng c th tn dng. T l n by ti chnh =
vncoban tngtaisan

- Pht hnh c phiu u i vnh vin: u im: Khng phi hon tr vn v khng lm phn tn quyn kim sot ngn hng, tng kh nng vay n ca ngn hng trong tng lai. Nhc im: C tc phi tr cho cc c ng l gnh nng ti chnh trong nhng nm ngn hng b thua l, chi ph pht hnh cao, gim mc c tc trn mi c phiu. - Pht hnh giy n th cp (thi hn ti thiu 7 nm): u im: Chi ph thp v khng lm phn tn quyn kim sot ca ngn hng. y l phng php hiu qa v tri phiu ny c cc nh u t a chung trn th trng. Nhc im: Phi hon tr cho ngi mua tri phiu khi n hn, li tr cho tri phiu l gnh nng cho ngn hng v ti chnh. Ngn hng cn c th thc hin cc bin php tng vn t ngun bn ngoi khc nh bn ti sn v thu li, chuyn i chng khon n thnh c phiu...

b, Ngun bn trong: Ch yu do tng li nhun gi li. y l li nhun ngn hng t c trong nm, nhng khng chia cho cc c ng m gi li tng vn. u im: Khng tn km chi ph, khng lm long quyn kim sot ngn hng v khng phi hon tr. Phng php ny gip ngn hng khng ph thuc vo th trng vn nn trnh c chi ph huy ng vn. Hn ch: Ch p dng vi cc ngn hng ln, lm n c li lin tc v u n. Hnh thc ny khng th p dng thng xuyn v n lm nh hng n quyn li ca c ng. Phng php ny ph thuc vo: Chnh sch c tc ca ngn hng: Chnh sch ny cho bit ngn hng cn phi gi li bao nhiu thu nhp tng vn phc v cho m rng kinh doanh v bao nhiu thu nhp s c chia cho cc c ng. Ta c: T l LN gi li = mc thu nhp gi li/ thu nhp sau thu T l chi tr c tc = tng gi tr c tc/ thu nhp gi li T l thu nhp gi li qu thp s lm cho mc tng trng vn ngn hng s chm, dn n gim kh nng m rng ti sn sinh li, tng ri ro ph sn. Ngc li, nu t l thu nhp gi li qu ln s lm gim thu nhp ca c ng dn n th gi c phiu ca ngn hng b gim. Tc tng vn t ngun ni b: Mt t l tng trng vn t ngun ni b l tng phi p ng c hai yu cu: Mt l, ngn hng tng trng c ti sn c (c bit l cc khon cho vay); Hai l, khng lm suy gim qu mc t s vn/ti sn ca ngn hng.

Vai tr vn ch s hu
2.1 Vai

tr VCSH vi NH.

Vn ch s hu ng vai tr sng cn trong vic duy tr cc hot ng thng nht v m bo cho NH kh nng pht trin lu di. VCSH c cc vai tr ni bt sau: Th nht, VCSH to lp t cch php nhn v duy tr hot ng ca NH. Vn l iu kin bt buc NH c c giy php t chc v hot ng trc khi n c th huy ng khon tin gi u tin. hot ng trong lnh vc NH i hi phi c quy m ngun vn ln, t nht phi ln hn mt mc ti thiu no th mi em li hiu qu hot ng. thanh lc th trng, p ng yu cu v mt h thng NH khe mnh, nh nc quy nh vn php nh mc

vn ti thiu mt ngn hng phi p ng c hot ng. VCSH l iu kin cn u tin xc lp t cch php nhn ca ngn hng. Mt ngn hng mi lun cn vn ban u mua t, xy dng c s h tng, trang b nhng iu kin lm vic, thu nhn vin trc khi hot ng chnh thc. Th hai, VCSH ng vai tr l 1 tm m gip chng li ri ro ph sn. l do, vn ca ch l s tin nh nhng ti sn c ca mt ngn hng vt qua nhng ti sn n ca n. VCSH c gi nh mt ci m phng nga s st mnh tm thi gi tr ca ti sn c, nu khng c ci m y th c th khin NH ny v n.V d nu VCSH ca ngn hng l 10% ti sn c ca n, v ngay nu khi NH tri qua cc v v n i vi cc khon cho vay, lm cho gi tr ti sn c st gim 5% th NH vn c kh nng duy tr kinh doanh. Th ba, VCSH cung cp nng lc ti chnh cho s tng trng v pht trin cc hnh thc dch v mi, cho nhng chng trnh v trang thit b mi. Khi mt ngn hng pht trin, n cn vn b sung thc y tng trng v chp nhn ri ro gn vi s ra i nhng dch v mi v nhng trang thit b mi. Hu ht cc ngn hng u m rng v pht trin c s vt cht so vi lc u v s b sung vn s cho php ngn hng m rng tr s, xy dng nhng vn phng chi nhnh theo kp vi s pht trin ca th trng v tng cng cht lng phc v khch hng. Th t, VCSH gp phn iu chnh hot ng ca ngn hng. VC cc c quan qun l ngn hng v th trng ti chnh u i hi rng vn ca ngn hng cn c pht trin tng ng vi s tng trng ca danh mc cho vay v ca nhng ti sn ri ro khc. V d: quy m ngun tin gi c tnh theo t l vi VCSH, quy m cho vay ti a i vi mt hoc mt nhm khch hng cng c tnh theo t l vi VCSH,v rt nhiu cc hot ng khc u c tnh theo t l vi VCSH. Nh vy quy m v cu trc hot ng ca ngn hng c iu chnh theo VCSH. Th nm, VCSH to nim tin cho cng chng v l s m bo i vi ngi gi tin v sc mnh ti chnh ca ngn hng. VCSH l tm p phch qung co cho sc mnh ti chnh ca ngn hng, to dng nim tin ca ngi gi tin i vi ngn hng. c im hot ng ngn hng l hot ng da trn uy tn, cc khon tin gi vo ngn hng, khch hng khng yu cu ti sn m bo. Mt ngn hng duy tr VCSH ln c th lm yn lng nhng khch hng gi tin, l im ta tt thu ht ngun tin gi ca khch hng.

2.2 Vai

tr VCSH i vi ngi gi tin.

Th nht, VCSH gip ngi gi tin an tm hn khi la chn ngn hng gi tin. Ngi gi tin cho rng,vi nhng ngn hng c VCSH ln, tc l vn ca cc c ng l ln, cc c ng ny s qun l cht ch hn cc hot ng ri ro ca ngn hng, v gim kh nng ph sn ca ngn hng. V vy nhng ngn hng ln l la chn s mt i vi nhng khch hng yu cu mc an ton cao vi khon tin gi ca mnh. Th hai, VCSH gp phn bo v li ch ca ngi gi tin. Kinh doanh ngn hng thng xuyn i mt vi ri ro v kh nng ph sn. Trong trng hp ngn hng ph sn hoc ngng hot ng, cc khon tin gi s c hon tr trc. Nh vy, nu quy m VCSH cng ln, ngi gi tin v ngi cho vay cng cm thy an ton hn v ngn hng.
2.3 Cc

nhn t nh hng ti quy m v cu trc VCSH

Chnh sch ca Chnh Ph c nh hng quyt nh ti quy m VCSH ca NHTM. Vi mc tiu khuyn khch NH t nhn hoc NH c quy m va v nh, NHTW c th quy nh VCSH ban u thp v ngc li.Tuy nhin ngn hng quy m nh thng c phm vi hot ng hp, kh nng a dng ha khng cao, v vy sc chng ri ro km cc ngn hng ln Chnh sch v kt qu kinh doanh ca ngn hng nh hng ti quy m v cu trc ca VCSH, ngn hng lm n pht t v c chnh sch gia tng sc mnh, s m rng VCSH v c kh nng m rng VCSH thng qua pht hnh thm c phiu, hoc t tch ly. Nhng NH nh th kh nng b hn ch. Vn ngn hng cng ln cng to cho ngi gi tin tm l an ton. Do vy tng uy tn, thu ht nhiu tin gi, NH phi tng quy m VCSH.
2.4 Mi

quan h VCSH v ri ro

Trong hot ng ca mnh, ngn hng phi i mt vi rt nhiu ri ro: ri ro tn dng, ri ro thanh khon, ri ro li sut V trn thc t, ngn hng c nhiu cch khc nhau chng li cc ri ro ny nh nng cao cht lng qun l, a dng ha, bo him tin gi... Khi tt c cc phng php ngn chn ri ro khng cn hiu qu na th VCSH s l bin php cui cng. Vn ch s hu b p cho tn tht bt ngun t cc khon cho vay v u t chng khon thiu hiu qu, t s qun l yu km, gip ngn hng c th ng vng hot ng cho n khi cc vn kh khn c gii quyt. Ch khi cc khon thua l ca ngn hng ln n mc tt c cc bin php k c VCSH u khng khc phc ni th s b

buc phi ng ca. VCSH l s chng thua l cui cng. V vy, chng li cc ri ro ngy cng cao, ngn hng phi nm d nhiu vn hn.
2.5 VCSH

v M&A

Mt s nghin cu gn y cho thy rng VCSH ng vai tr then cht trong s gia tng mnh m ca xu hng mua bn sp nhp NH. Trn th gii, in hnh l v M&A ngn hng ln nht trong lch s th gii ca hai i gia ngn hng chu u l ABN Amro NV ca H Lan v Barclays PLC ca Anh, v sp nhp ny s gip ngn hng mi tng li th cnh tranh, phc v khch hng tt hn v mang li li nhun cao hn cho cc c ng ca mi bn. Vit Nam, trong giai on 1998-2001,thi k pht trin t ca h thng tn dng, mt khung mc vn php nh mi c p dng i vi ngnh ngn hng nhm chn chnh li h thng, c khong 10 ngn hng b sp nhp hoc rt giy php. Sau cuc khng hong kinh t th gii, c bit l sau 3 nm Vit Nam hi nhp kinh t quc t, y l lc cn phi xem xt li h thng ngn hng. Bi trong h thng ny vn cn tim n nhiu ri ro, bt n nh, nht l nhng ngn hng nh, sc cnh tranh yu, vn yu.Vic NHNN yu cu tng vn iu l ln 3.000 v d kin nng ln 5.000-10.000 t ng s khin nh bng nh phi ra sc chy theo l trnh tng vn. Nhng nh bng cha p ng s i mt vi kh nng mua bn sp nhp. Theo thng k ca Cng ty chng khon Mekong, trong 6 thng u nm lnh vc chng khon ngn hng c 16 thng v mua bn sp nhp v l lnh vc c s v M&A ln nht, k n l lnh vc cng nghip xy dng.V d nh v Maritime Bank v cc thnh vin l c ng ln mua li 45% c phn Ngn hng pht trin M Kng, ANZ mua Sacombank: 10\%, Standard and Chartered Bank mua ACB: 10\%, HSBC mua Techcombank:10\%, v OCB mua VP Bank: 20%.
3

Qun l VCSH

Qun l VCSH thc cht l xc nh quy m v cu trc VCSH sao cho ph hp vi yu cu kinh doanh, quy nh ca php lut, ng thi tm kim cc bin php tng VCSH mt cch c hiu qu trn quan im li ch ca ch s hu. Xuyn sut qu trnh pht trin ca ngnh ngn hng, vn v vn lun lun l im nng gy nhiu tranh ci. Hu ht mi tranh lun u xoay quanh hai cu hi ch yu: Ai l ngi nn ng ra t chun mc v vn cho ngn hng? V th no l mc hp l ? Trc khi xem xt mt ngn hng cn bao nhiu VCSH, chng ta phi xem xt phng php xc nh quy m VCSH.

3.1 Xc

nh quy m VCSH.

C 3 quan im xc nh quy m VCSH. 3.1.1 Quan im: Nhng gi tr no khng phi hon tr theo cam kt u thuc s hu ca ngn hng VCSH= Tng ti sn- Cc khon n Phng php tnh theo gi tr s sch VCSH = Tng ti sn tnh theo gi tr s sch- cc khon n tnh theo gi tr s sch = C phn thng ( vn gp, vn c cp) + c phn u i vnh vin + li nhun b sung ( qu tch ly) + Qu thng d ( gi bn c phiumnh gi) + cc qu d phng, qu nh gi li ti sn Phng php tnh theo gi tr th trng: VCSH = Tng ti sn theo gi tr th trng tng n theo gi tr th trng 3.1.2 Qui m VCSH trn quan im c ng Theo quan im ca c ng th c phiu thng v li nhun tch ly phn nh gi tr VCSH ng ch . VCSH= C phiu thng X gi tr th trng ca c phiu
3.1.3

Qui m VCSH trn quan im ca NHTW

NHTW quan tm ti tnh an ton ca ngn hng li ch ca ngi gi tin, VCSH nhm m bo tnh an ton VCSH= Vn cp 1+ vn cp 2. Trong : Vn cp 1: gm Vn iu l( vn c cp, vn gp), li nhun khng chia, thng d vn c phn, li nhun khng chia, Qu d tr b sung vn iu l, Qu u t pht trin nghip v, tr i cc khon phi tr khi vn cp 1. Vn cp 2: gm cc khon nh gi li ti sn c nh, ti sn ti chnh, Qu d phng ti chnh, tri phiu, giy n chuyn i. Sau khi xem xt cch xc nh VCSH, gi l lc chng ta cng tr li cu hi: Mc VCSH l bao nhiu l hp l m bo an ton?
3.2

Xc nh quy m VCSH nhm m bo an ton.

y l quan im ca cc nh chc trch tin t, c c th ha thnh cc quy nh m cc ngn hng phi tun theo.

 tng p t mc vn ti thiu i vi cc ngn hng bt ngun t M vo thng 12/1981. Trc cc nh chc trch s dng mt cch tip cn ch quan, da vo lut so snh ch s ca mt nhm cc NH tng ng quyt nh xem mt ngn hng no c vn hay khng. Nhng t l c s dng xc nh quy m VCSH nhm m bo an ton l:
-

VCSH/ tng tin gi VCSH/ tng ti sn VCSH/ tng ti sn ri ro 3.2.1 Xc nh VCSH trong quan h vi tin gi.

C nhiu quan im cho rng t l ny cng cao th ngn hng cng an ton. Cc c quan qun l ngn hng nhiu quc gia quy nh t l ti a VCSH/ tin gi v coi nh 1tiu thc xc nh an ton thanh khon lin quan n quy m VCSH. T l ny Vit Nam l 1/20 i vi cc NHTM. Theo quy nh ny th quy m VCSH ni ln mc an ton ca tin gi. Trn thc t c nhiu v ph sn ngn hng chng minh quy m VCSH nh t lin quan n cc v thua l trong kinh doanh, cc ngn hng ln cng khng c kh nng thanh ton tin gi ngn hng khi lm vo tnh trng ph sn. Ngoi ra, khi c quan BHTG i vo hot ng th ngi gi tin h thp s phn ng i vi cc mc an ton v ri ro ca ngn hng. Do , cc ngn hng hng ti mt mc t l VCSH/ tin gi thp hn quy nh. 3.2.2 Xc nh VCSH trong quan h vi tng ti sn T l VCSH trn tng ti sn thay th t l VCSH trn tin gi xc nh mi quan h gia VCSH trn tt c cc khon n, phn nh kh nng b p cc tn tht i vi mi cam kt hon tr ca ngn hng. Tuy nhin quy nh ny hn ch vic m rng quy m ca ngn hng. Khi NH mun m rng ti sn tng li nhun th cng phi tng VCSH. V d: Mt NH vi s liu bnh qun trong k nh sau Tng TS l 1000, cc khon n l 900 v VCSH l 100 Li sut sinh li trn tng ti sn l 10%, li sut ngun vn l 9%, thu sut li nhun l 30% T l VCSH/ tng TS quy nh = 10% Gi s NH t mc tiu m rng quy m tng ti sn thm 10%, khi : Tng TS l 1100, cc khon n l 990, VCSH l 110 t l VCSH/TngTS l khng thay i.

Li nhun sau thu ca NH l: [(1100*10%) (990*9%)]*(1 0,3) = 14,63 p ng yu cu tng thm 10 VCSH, li nhun em chia ch c th l: 14,63 10 = 4.63, chim khong 31,65%

Nu NH mun tng t l chia li nhun cho c ng, ngn hng s phi pht hnh thm c phiu hoc gim tc tng tng ti sn. 3.2.3 Xc nh VCSH trong quan h vi tng ti sn ri ro Tn tht ca NH ch yu t ti sn ri ro: cc khon cho vay khng thu hi c, chng khon gim gi cc tn tht ny lm gim quy m ti sn v trc tip lm gim VCSH. Do vy, mt s c quan qun l NH quy nh t l VCSH/tng TS ri ro nhm xc nh quy m VCSH. Theo phng php ny TS ca NH phn chia theo mc ri ro, tng ng l cc h s ri ro. NH tnh c: Tng TS ri ro = TS*h s ri ro tng ng

VCSH tngTSruir o

T l

sao cho ph hp vi quy nh

V d minh ha: Mt NH c quy m v cu trc TS nh sau (s bnh qun) Phn loi cc TS Quy m TS 100 100 400 300 50 100 1050 H s rr % 0 20 50 100 100 50 Quy m TS rr 0 20 200 300 50 50 620

1. Tin mt v tin gi ti NH 2. 3. 4. 5. 6. Tng Tri phiu DH ca CP Cho vay c m bo Cho vay khng c m bo Ti sn c nh Ti sn ngoi bng

Nu t l VCSH/ tng TS ri ro l 9% th s VCSH cn thit l 620*8% = 49,6. Vi quy nh ny, mt NH c th tng quy m TS m khng cn tng VCSH bng cch thay i cu trc danh mc u t. Phng php ny cng c nhng hn ch nht nh: Th nht, vic quy nh chi tit h s ri ro cho cc danh mc TS ca cc NH l iu khng d dng. Vic xc nh t l ny hu ht da trn kinh nghim nghin cu thc t ri ro ca h thng ngn hng. Th hai, c th cng cho vay khng c m bo, cng mt h s chuyn i, song ri ro mi ngn hng l khc nhau do mi trng kinh doanh, kh nng qun l khc nhau. Do vy, hai NH c cng t l an ton vn song kh nng m bo an ton cho ngi gi tin rt khc nhau. 3.2.4 Xc nh VCSH trong mi lin h gia cc nhn t khc. Phng php xc nh VCSH vi cc ti sn ri ro gp phi nhng hn ch nht nh. Nhiu nh nghin cu cho rng cn tm thm mi lin h gia VCSH vi cc nhn t cht lng kinh doanh ca NH. Cc nhn t bao gm: - cht lng qun l - thanh khon ca TS - li nhun cc nm trc v t l LN gi li - cht lng v c im quyn s hu - kh nng thay i kt cu tin gi v kh nng vay mn - cht lng cc nghip v - kh nng b p cc chi ph Theo phng php ny, mi NH cn c mc VCSH khc nhau, thm ch mt NH cng c th c yu cu VCSH khc nhau trong tng trng hp c th.

3.3 Qun l hiu qu s dng VCSH.

3.3.1 Chi ph ca VCSH Mc ch ca tnh ton chi ph VCSH l : i) Tm hiu tc ng v mt chi ph ca b phn VCSH khc nhau vi li nhun ca ngn hng Tm hiu kh nng m rng qui m VCSH trn nguyn tc ti a ha t sut li nhun. V d v nh hng ca chi ph i vi VCSH
ii)

Mt NH c bng cn i rt gn sau (s d v li sut bnh qun)

Khon mc TS Ngn qu TS sinh li TS c nh

S tin 200 9000 300

Li sut %

Ngun vn Tin gi

S tin 7000 2000

Li sut % 6 7

Vay mn Vn v qu: -c phn thng

500 9500

Tng TS

9500

Tng NV

Thu li = 900*8% = 720 Chi tr li = 7000*6% + 2000*7% = 560 LNST = (720 560)*(1 0.3) = 112 T l li nhun sau thu trn VCSH: ROE =
112 500

= 0.224

Ngn hng quyt nh tng quy m hot ng bng cch: Trng hp 1: pht hnh tri phiu chuyn i. Gi s ngn hng pht hnh tri phiu chuyn i di hn 100, cho vay d n li sut 9%. Khon mc TS Ngn qu TS sinh li Cho vay d n S tin 200 9000 100 8 9 Li sut % Ngun vn Tin gi Vay mn Vn v qu: -c phn thng - tri phiu chuyn i TS c nh Tng TS 300 9600 Tng NV 9600 500 100 8 S tin 7000 2000 Li sut % 6 7

Thu li = 9000*8% + 100*9% = 729 Chi li = 7000*6% + 2000*7% + 100*8% = 568

Li nhun trc thu = 729 568 = 161 Li nhun sau thu = 161*(1 0.3) = 112.7 Li nhun trn vn c phn: ROE =
112 .7 500

= 0.2254

Nh vy, khi pht hnh giy n c kh nng chuyn i cho vay d n , c th lm tng hiu qu s dng, ng thi lm tng t l vn ti thiu do 50% giy n c kh nng chuyn i c tnh vo vn cp 2. Trng hp 2: Ngn hng tng quy m hot ng bng cch pht hnh thm c phiu. Khon mc TS Ngn qu TS sinh li TS c nh S tin 200 9000 300 8 Li sut % Ngun vn Tin gi Vay mn Vn v qu: -c phn thng Tng TS 9600 Tng NV 600 9600 S tin 7000 2000 Li sut % 6 7

Thu li = 9000*8% + 100*9% = 729 Chi li = 7000*6% + 2000*7% = 560 Li nhun sau thu = (729 560)*(1 0.3) = 118.3 Li nhun trn vn c phn: ROE =
118 .3 600

= 19.72%

Nh vy, trong trng hp vic gia tng VCSH bng cch pht hnh c phiu s lm tng li nhun sau thu ln nhiu nht song li lm gim ROE. T l CAR tng ln do vn c phn thng c tnh 100% vo vn cp 1.V d trn minh ha s thay i trong c cu VCSH s nh hng ti chi ph, doanh li, ROE, v CAR. Vic la chn c cu VCSH, v vy tc ng ti hiu qu VCSH v l mt ni dung quan trng trong qun l VCSH. 3.3.2 o lng hiu qu VCSH a) Hiu qu VCSH * Hiu qu VCSH = Li nhun sau thu VCSH

= [( Thu t li Chi tr li) + (Chi khc- thu khc)] x (1- thu sut) VCSH Hiu qu VCSH phn nh t duy ca ch s hu v tnh sinh li ca VCSH Hn ch ca ch tiu: - Khi s dng VCSH theo gi tr thng, VCSH c th tng hoc gim ph thuc vo phng php nh ga th trng, tuy nhin li nhun khng i do ti sn cha bn , dn n sai lch trong ch tiu hiu qu Khc phc iu nhiu ngn hng s dng VCSH tnh theo gi tr s sch trong trng hp khng iu kin nh gi li ti sn v n tnh hiu qu.
-

* Cc c ng ca ngn hng quan tm ti li nhun trn c phiu thng Hiu qu vn c phn (gi tr s sch)hoc vn NH Li nhun sau thu - li tr c phn u i = Vn c phn thng

Hn ch ca ch tiu: N loi tr cc b phn khc trong VCSH, ch tnh n vn CP thng trn quan im li ch ca CSH, kh nng sinh li ca CP thng.

4
4.1

Cc quy nh v an ton lin quan n VCSH ti Vit Nam

Thng c quc t v m bo an ton vn ti thiu.

Sau hng lot v sp ca cc ngn hng vo thp k 80, mt nhm cc Ngn hng Trung ng v c quan gim st ca 10 nc pht trin (G10) tp hp ti thnh ph Basel, Thy S vo nm 1987 tm cch ngn chn xu hng ny. Sau khi nhm hp, cc c quan ny quyt nh hnh thnh U ban Basel v gim st ngn hng (Basel Committee on Banking supervision), a ra cc nguyn tc chung qun l hot ng ca cc ngn hng quc t. Nm 1988, U ban ny ph duyt mt vn bn u tin ly tn l Hip c v vn ca Basel (Basel I), yu cu cc ngn hng hot ng quc t phi nm gi mt mc vn ti thiu c th i ph vi nhng ri ro c th xy ra. Thnh tu c bn ca Basel I l a ra c nh ngha mang tnh quc t chung nht v vn ca ngn hng v mt ci gi l t l vn an ton ca ngn hng. Theo , vn ca ngn hng c chia lm 2 loi: Vn loi 1 (vn c bn): Vn loi 1 bao gm lng vn d tr sn c v cc ngun d phng c cng b, nh l khon d phng cho cc khon vay.

Vn cp 2 (vn b sung): Vn cp 2 bao gm tt c cc vn khc nh cc khon li nhun trn ti sn u t, n di hn vi k hn ln hn 5 nm v cc khon d phng n (nh tr cp cho cc khon vay v tr cp cho cc khon cho thu). Tuy nhin, cc khon n ngn hn khng c bo m khng bao gm trong nh ngha v vn ny. Tng vn s bng tng ca vn cp 1 v vn cp 2. Theo quy nh ca Basel I, cc ngn hng cn xc nh c t l vn ti thiu cn c b p cho ri ro. Thi , cc nh hoch nh chnh sch ca ngn hng trung ng v c quan gim st ca 10 nc mi ch nhn nhn ra cc nguy c t ri ro tn dng, v v vy, mc ri ro tn dng m ngn hng i mt c xc nh l ti sn iu chnh theo ri ro ca ngn hng. Theo Basel I, tng vn ca mt ngn hng cn t nht bng 8% ri ro tn dng ca ngn hng . T l vn ti thiu = (Tng vn/ti sn iu chnh theo trng s ri ro) > 8% Theo bin i ca th trng, nm 1996, Hip c Basel I c sa i c tnh n ri ro th trng. Theo , ri ro th trng bao gm c ri ro th trng chung v ri ro th trng c th. Ri ro th trng chung cp n nhng thay i v gi tr th trng do c s bin ng ln trn th trng. Ri ro th trng c th l nhng thay i v gi tr ca mt loi ti sn nht nh. C 4 loi bin s kinh t lm pht sinh ri ro th trng, l t gi li sut, ngoi hi, chng khon v hng ha. Ri ro th trng c th c tnh theo 2 phng thc hoc l bng m hnh Basel tiu chun hoc l bng cc m hnh gi tr chu ri ro ni b ca cc ngn hng. Nhng m hnh ni b ny ch c th c s dng nu ngn hng tho mn cc tiu chun nh tnh v nh lng c quy nh trong Basel. Mc d c rt nhiu im mi nhng Hip c Basel I vi bn sa i nm 1996 vn c kh nhiu im hn ch. Mt trong nhng im hn ch l Basel I khng cp n mt loi ri ro ang ngy cng tr nn phc tp v vi mc ngy cng tng ln, l ri ro tc nghip. Chnh v vy, t nm 1999, U ban Basel n lc a ra mt Hip c mi thay th cho Basel I, v cho n nm 2004, bn Hip c quc t v vn ca Basel (Basel II) chnh thc c ban hnh v c hiu lc t thng 1/2007 v kt thc thi gian chuyn i n nm 2010. Ngoi cc mc tiu ca Basel 1, Basel 2 nhn mnh hn vo vic y mnh thc thi cc thng l c thit lp nghim ngt hn trong lnh vc qun l ri ro, c bit hng nhiu hn vo vic gim st, kim sot v cng b thng tin, cc s liu ni b. Basel 3 cng c thm bc tng thnh an ninh ti chnh - ngn hng Trc nhng din bin phc tp ca khng hong ti chnh ton cu v h ly lu di ca chng i vi h thng ti chnh - ngn hng ton th gii, U ban

Basel mt ln na li d tho v thng qua phin bn th 3 (Basel 3) v cc tiu chun an ton vn ti thiu. Cc tiu chun ca Basel 3 khng c hiu lc ngay lp tc. Chng bt u c hiu lc t nm 2013, c thc hin theo mt l trnh n ht nm 2018 v s thc hin y vo ngy 1/1/2019. Bng sau s cho thy l trnh c th ca vic thc thi hip c Basel 3: (xem bng 1). Ch tiu T l vn ch s hu ti thiu Vn m d phng Vn ch s hu ti thiu cng vn 3,5% m d phng Loi tr khi vn ch s hu cc khon vn khng tiu chun T l vn cp 1 ti thiu T l tng vn ti thiu 4,5% 8% 4% 20% 5,5% 8% 8% 2013 3,5% 2014 4.0% 2015 2016 201 7 4,5% 4,5% 4,5 % 0,62 5% 4,5% 5,12 5% 40% 60% 2018 201 9 4,5% 4,5 % 2,5 % 7% 100 %

1.25 1,87 % 5% 5,76 6,37 % 5% 80% 100 %

6,0% 6,0% 6,0 % 8% 8% 8% 8,62 5 8%

6,0% 6,0 % 8% 8% 10,5

Tng vn ti thiu cng vn m 8% d phng bt buc

9,12 9,87 5 5

Loi tr khi vn cp 1 v cp 2 Thc hin theo l trnh 10 nm bt u t nm cc khon khng tiu chun 2013 Vn d phng chng hiu ng chu Tu theo iu kin ca quc gia: mc t 0% k 2,5%

4.2Thng t 13. Thng t 13 c hiu lc thi hnh k t ngy 01 thng 10 nm 2010 v thay th Quyt nh s 457/2005/Q-NHNN ngy 19 thng 4 nm 2005 ca Thng c

Ngn hng Nh nc ban hnh Quy nh v cc t l bo m an ton trong hot ng ca t chc tn dng, Quyt nh s 03/2007/Q-NHNN ngy 19 thng 01 nm 2007 ca Thng c Ngn hng Nh nc v vic sa i, b sung mt s iu ca Quy nh v cc t l bo m an ton trong hot ng ca t chc tn dng ban hnh km theo Quyt nh s 457/2005/Q-NHNN ngy 19 thng 4 nm 2005 ca Thng c Ngn hng Nh nc, Quyt nh s 34/2008/Q-NHNN ngy 05 thng 12 nm 2008 v vic sa i, b sung mt s iu ca Quy nh v cc t l bo m an ton trong hot ng ca t chc tn dng ban hnh km theo Quyt tnh s 457/2005/Q-NHNN ngy 19/4/2005 ca Thng c Ngn hng Nh nc, Khon 1 v Khon 2 iu 4 Quyt nh s 03/2008/Q-NHNN ngy 01 thng 02 nm 2008 ca Thng c Ngn hng Nh nc v vic cho vay, chit khu giy t c gi u t v kinh doanh chng khon. Hon cnh ra i ca thng t 13 Bi cnh thay i k t nm 2007, khi h thng ngn hng Vit Nam gp phi hai vn ln gm: (1) ri ro v mt thanh khon v (2) ri ro t cc hot ng lin quan n chng khon v bt ng sn. Nhng vn ca h thng ti chnh trong nc bc l cng vi cuc khng hong ti chnh ton cu ti t nht t nhng nm 1930, l iu kin chn mui Vit Nam ban hnh mt quy nh cht ch v kht khe v cc iu kin m bo an ton trong hot ng ca cc ngn hng ni ring, h thng ti chnh ni ring. Cc quy nh c th v an ton lin quan n VCSH trong thng t 13. Bao gm quy nh v: - T l an ton vn ti thiu (h s CAR) + t l an ton vn ring l + t l an ton vn hp nht - Mc gii hn tn dng - Gii hn gp vn mua c phn T l an ton vn ti thiu im ng ch trong Thng t 13 l quy nh v t l an ton vn ti thiu. C th, theo iu 4 ca Thng t quy nh: T chc tn dng (TCTD), tr chi nhnh ngn hng nc ngoi, phi duy tr t l an ton vn ti thiu 9% gia vn t c so vi tng ti sn "C" ri ro ca TCTD (t l an ton vn ring l). Ngoi vic duy tr t l an ton vn ring l theo quy nh ni trn, TCTD phi

ng thi duy tr t l an ton vn ti thiu 9% trn c s hp nht vn, ti sn ca TCTD v cng ty trc thuc (t l an ton vn hp nht). T l an ton vn ring l ca t chc tn dng Vn t c = Tng ti sn c ri ro

T l an ton vn hp nht

Vn t c hp nht = Tng ti sn c ri ro hp nht

tnh 2 t l an ton vn trn, NHNN quy nh c th chi tit ti iu 5, iu 6 ca thng t ny.

Mc gii hn tn dng: gii hn cho vay, bo lnh. Gii hn cho vay: Tng d n cho vay ca t chc tn dng i vi mt khch hng c lin quan khng vt qu 15% vn t c ca t chc tn dng , i vi mt nhm khch hng gii hn ny l 50%.

Theo iu 8 thng t 13 quy nh:

Gii hn bo lnh: tng d n cho vay v s d bo lnh ca t chc tn dng i vi 1 khch hng khng c vt qu 25% vn t c, i vi 1 nhm khch hng c lin quan t l ny l 60%.

Gii hn gp vn mua c phn. Theo iu 16 thng t 13 quy nh: tng mc gp vn, mua c phn Trong tt c cng ty trc thuc ti a l 25% vn iu l.

Trong tt c cc doanh nghip, qu u t, d n u t, t chc tn dng khc v gp vn, mua c phn ca cng ty trc thuc ca t chc tn dng khng vt qu 40% vn iu l. nh gi tnh hp l ca thng t 13 Theo nhn nh ca cc chuyn gia ngn hng, vic ra i Thng t trn l mt tn hiu ng mng phn nh quyt tm ca NHNN trong vic nng cao hn na kh nng bo m an ton cho h thng ngn hng tip cn v p dng

h thng chun mc nh gi an ton ngn hng theo y ban Gim st ngn hng Basel Theo NHNN, vic iu chnh ny ph hp vi thc t hin nay, khi nhiu NHTM hot ng theo m hnh cng ty m - cng ty con, v nhm tin thm mt bc trong vic tun th 25 nguyn tc thanh tra c bn ca y ban Basel. H s an ton vn (vn t c/tng ti sn c ri ro (Capital Adequacy Ratio CAR) l mt ch tiu quan trng phn nh nng lc ti chnh ca cc ngn hng. Hn na, t nm 2008 h s an ton vn ti thiu ca cc ngn hng phi t 8%, theo tiu chun ca Basel I do y ban gim st cc ngn hng Basel ban hnh. Tuy nhin, trn th gii, vic p dng h s an ton vn ti thiu hin ph bin theo tiu chun ca Basel II mc 12%. Mt s thng k gn y cho thy h s CAR ti cc NHTM ca khu vc chu - Thi Bnh Dng bnh qun hin nay l 13,1%, ca khu vc ng l 12,3%. y cng l mc mt s NHTM Vit Nam t c. Ngoi ra, thng t 13 cn c nh gi l ban hnh vo ng thi im thch hp. V, trong nhng nm tr li y, s tng trng nhanh v quy m vn gip cc ngn hng ci thin ng k nng lc ti chnh v h s ny. H s CAR ca nhiu NHTM vt 9% m NHNN t ra ti Thng t 13. n c ti NHTMCP Ngoi thng Vit Nam (Vietcombank), h s CAR nm 2009 l 8,11%, nm 2010 l xp x 10% (so vi mc vn iu l mi d kin tng thm nm 2010 l 17.587 t ng). Bn cnh , Thng t s 13 c hiu lc t ngy 1/10/2010, y cng l thi im cc NHTM phi p ng vn iu l ti thiu 3.000 t ng (hn cht l 31/12/2010). Mt khc, vi d kin yu cu mc vn php nh ti thiu ca cc TCTD vo nm 2012 l 5.000 t ng; v s tng ln 10.000 t ng vo 2015. iu ny cng khng nh thm vic nng t l an ton vn ln l mt bc tin ph hp theo chun mc quc t. S phn ng ca cc NH Hip hi Ngn hng Vit Nam (VNBA) cho bit nhn c kin phn hi ca 14 hi vin, cp kh chi tit nhiu im c cho l bt cp v c nh hng ln i vi hot ng ca cc t chc tn dng trong Thng t s 13/2010/TT-NHNN do Thng c Ngn hng Nh nc ban hnh ngy 20/5/2010, bt u c hiu lc t ngy 1/10/2010. im u tin c nu ln trong vn bn ca Hip hi l nhng bt cp cn xem xt li trong iu 18 ca Thng t (T l cp tn dng so vi ngun vn huy ng).

Theo Thng t, t l s dng vn c tnh theo cng thc: Cp tn dng / Ngun vn huy ng = 80%. Trong khi , ngun vn huy ng ny li khng tnh cc khon mc nh tin gi khng k hn ca t chc kinh t, Kho bc Nh nc, Bo him X hi v cc t chc khc, vn t c v coi nh t c, tin vay ca cc t chc tn dng trong nc. iu ny gii hn kh nng cp tn dng ca cc ngn hng, lm tng chi ph huy ng gy kh khn cho hot ng kinh doanh ca NH. V vy, cc ngn hng phn ng rt mnh vi quy nh trn trong thng t 13. im th hai cc VNBA ngh xem xt li l iu 5 Thng t s 13 quy nh v t l an ton vn ring l ca t chc tn dng. Trong , Khon 5.6 quy nh v cc ti sn c h s ri ro l 250%. y cng c bt cp khi h s 250% l mu s chung cho cc i tng khc nhau, cc mc ri ro khc nhau. C th, im a Khon 5.6 quy nh cc khon cho vay u t chng khon c h s ri ro bng 250%. VNBA ngh Ngn hng Nh nc xem xt li vi trng hp cho vay ng trc tin bn chng khon do mc ri ro v tn dng l khng ng k. Tng t, im c Khon 5.6, vic quy nh h s ri ro 250% i vi tt c cc khon vay kinh doanh bt ng sn khng phn bit l bt ng sn hnh thnh hay l ti sn hnh thnh trong tng lai, theo VNBA, l khng ph hp vi mc ri ro i vi tng loi ti sn khc nhau. Vi nhng bt cp trn, VNBA ngh: Ngn hng Nh nc nn cn c vo mc ri ro ca khon cho vay kinh doanh bt ng sn quy nh h s ri ro cho ph hp, v vic tng h s ri ro i vi cc khon vay kinh doanh bt ng sn lm tng tng ti sn c ri ro ca ngn hng ln rt nhiu, trong khi mc vn t c khng thay i th t l an ton vn ti thiu ca ngn hng s gim i ng k. iu th 3 m VNBA mun cp n l: mt ni dung thuc phm vi iu chnh ca Thng t s 13 l gii hn gp vn, mua c phn (tp trung iu 16) trong khi thng t ban hnh v sp c hiu lc, nhiu thnh vin vn cha r v mt s trng hp iu chnh. V d nh trng hp t chc tn dng gp vn vo doanh nghip khc u t vo mt d n m gi tr ca d n u t ln hn vn iu l ca doanh nghip th gii hn gp vn c xc nh theo vn iu l ca doanh nghip hay gi tr ca d n u t? 4.3 S phn hi ca NHNN thng t 19 ra i. Thng t 19 thay i 1 s im quan trng trong thng t 13 s khi thng thm ngun vn cho h thng ngn hng. im thay i chnh trong

thng t 19 l tng thm ngun vn cho vay cho h thng ngn hng. Thng t 19 xc nh thm ngun vn cho vay m thng t 13 khng c, bao gm: im thay i th nht l Ngn hng thng mi c php dng "tin gi ca Kho bc Nh nc" nh ngun vn huy ng cho vay.

im thay i quan trng th hai l Ngn hng thng mi c php dng 25% tin gi khng k hn ca cc t chc trong nc lm ngun vn huy ng cho vay. im thay i quan trng th ba l Ngn hng thng mai c th dng "vn vay cc t chc tn dng khc c k hn t 3 thng tr ln" lm ngun vn huy ng cho vay.

Lu , 3 ngun vn trn th theo thng t 13 cha sa i th khng c php cho vay nhng theo thng t 19 th cc ngn hng c dng 3 ngun vn ny cho vay. Vic sa i thng th 13 chiu lng c i bn. Vi ngi quan ngi ri ro, quy nh mi vn cn trng vi cc khon vay c ri ro cao (gi nguyn h s ri ro, t l an ton ti thiu). Vi cc kin ngh ca hip hi ngn hng, kh nhiu im c sa theo, trong ng k nht l tnh thm ti 25% tin gi khng k hn v tin vay t chc tn dng khc c k hn 3 thng tr ln. Vic p dng thng t 19 d cht ch v t l m bo an ton hn trc, nhng cng khng p qu mc ngun vn c th cho vay. C 3 im thay i trn c cc ngn hng thng mi mong i gia tng thm ngun vn cho vay v t c th to ng lc h li sut. Vi s thay i quan trng trn tho g mt s nt tht trong h thng tin t hng c li cho cc ngn hng so vi trc khi thay i thng t 13. Nh vy sau hn 4 thng, ngn hng nh nc chnh thc a ra 1 "sn phm" theo hng ni lng hn chnh sch tin t, dung ha c an ton trong h thng tin t va khi thng ngun vn cho nn kinh t.

Nhm 8 : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Quch T Anh Trn Vn Chung D Th Dinh L Khnh Duy Phan Th Hi Bi Th Thu Hng Nguyn Th Mai Hong Thu Ngn Hong Th Nhung Phm Th Ngc Bch