SEJARAH TINGKATAN 3 BAB 6

PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK & SABAH

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Objektif Pembelajaran
 Pada akhir bab, murid dapat:  Memerihalkan Pentadbiran Tentera British di Sarawak & Sabah selepas kekalahan Jepun  Menerangkan faktor penyerahan Sarawak & Sabah kepada kerajaan British  Menceritakan Gerakan Antipenyerahan Sarawak  Menjelaskan langkah ke arah berkerajaan sendiri di Sarawak & Sabah  Mengumpul maklumat tentang penubuhan paarti politik di Sarawak & Sabah
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

6.1 Perubahan Pentadbiran ke Arah Berkerajaan Sendiri di Sarawak

 Januari 1941, Charles Vyner Brooke memperkenalkan Perlembagaan 100 Tahun Pengambilan Sarawak.namun tidak dapat dilaksanakan kerana Jepun menyerang.

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Sarawak selepas kekalahan Jepun

 British memperkenalkan Pentadbiran Tentera British pada 10 Sept 1945 -1 Julai 1946 untuk mengembalikan:  Ketenteraman  Pemulihan ekonomi &  Mengemaskini pentadbiran

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Faktor Sarawak di serahkan kepada British

 Desakan Kerajaan British-untuk menjamin Britishpelaburan mereka.  Pertikaian keluarga- Vyner Brooke sudah keluargatua & uzur serta tiada pengganti  Masalah kewangan-Selepas perang, banyak kewangankemusnahan & Vyner Brooke tiada wang yang cukup untuk membangunkan Sarawak

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Charles Vyner Brooke telah menghantar wakilnya, Gerald T. MacBryan mendapatkan tanda tangan ketua bumiputera & pemimpin tempatan dlm Majlis Tertinggi Sarawak.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

8 Feb 1946,Vyner Brooke mengisytiharkan keputusan Majlis Tertinggi namun, mendapat bantahan drp pelbagai pihak terutamanya org Melayu & Iban.

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Akibatnya: 1.Pej Tanah Jajahan minta Vyner Brooke mdpt persetujuan secara perundangan & demokrasi 2.Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-undang UndangPenyerahan Sarawak @ Cession Bill (18 undi menyokong & 16 undi menentang) 3.1 Julai 1946, Sarawak diisytiharkan sebagai Jajahan Mahkota British 4. Sir Charles Arden Clarke dilantik Gabenor british pertama

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Gerakan Antipenyerahan Sarawak

 Maksud:  Gerakan menentang penyerahan negeri Sarawak kepada British yang berlaku dari 19461946- 1949

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Gerakan ini disertai oleh:

 Orang Melayu-Datu Patinggi Abang Hj MelayuAbdillah bin Datu Patinggi Hj Mohamad Kassim  Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS)  Barisan Pemuda Melayu Sibu(BPM)  Barisan Pemuda Sarawak (BPS)  Persatuan Dayak Sarawak (PDS)
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Faktor Gerakan Antipenyerahan Sarawak

 Perlembagaan 1941 -Usaha untuk mendapat kemerdekaan menjadi sukar apabila diserah kepada British.  Tipu Muslihat -Vyner Brooke membuat keputusan sendiri, tanpa berunding (ketua bumiputera & pemimpin tempatan)  Anthony Brooke tidak dilantik sebagai Rajah Sarawak -BPM mahu Anthony Brooke ditabal sebagai Raja Sarawak yang baru agar mudah menuntut kemerdekaan.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Penentangan & reaksi British

 Golongan antipenyerahan hantar surat bantahan, kawat & telegram kpd British, namun tidak diendahkan.  Tampal poster  Demonstrasi oleh kaum wanita(cikgu Lily Eberwein, Syarifah Hjh Sipah, Dyg Fauziah & Cikgu Ajibah Abol)  Tunjuk perasaan membantah pelantikan Gabenor Sarawak pertama
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Reaksi British: British: Mengeluarkan notis Pekeliling no 9 kerana gerakan ini disertai oleh kakitangan kerajaan (guru melayu) Pekeliling no 9 ialah sebagai amaran kepada kakitangan kerajaan supaya tidak terlibat dlm gerakan antipenyerahan
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Kesannya:
 Pekeliling ini mendapat bantahan.  2 April 1947, 338 orang kakitangan kerajaan (guru melayu) letak jawatan.  22 buah sekolah terpaksa ditutup  56 pelajar maktab perguruan Melayu Sarawak tamatkan pengajian sbg bantahan.

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Gerakan penentangan semakin hebat apabila BPM Sibu mengadakan perhimpunan diwakili 250 perwakilan bumiputera seluruh cawangan. British cuba melemahkan gerakan antipenyerahan dgn memecahbelahkan perpaduan kaum
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Propaganda British mengekang gerakan antipenyerahan:

 British cuba melemahkan gerakan antipenyerahan dgn memecahbelahkan perpaduan kaum.  Menggalakkan penubuhan Young Malay Association (YMA)  Melaga-lagakan orang Melayu dengan Melagaorang dayak supaya bertelagah

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Kesan daripada propaganda British:

 Gerakan antipenyerahan semakin lemah.  Golongan muda dalam BPM menubuhkan Rukun Tigabelas.  Dianggotai oleh ahli BPM yang radikal.  Bersumpah menghapuskan pegawai Eropah & pemimpin Melayu bersubahat menyokong British  Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan Steward (Gabenor Sarawak kedua) semasa lawatan ke Sibu
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Akibatnya: Akibatnya: 1.British menggunakan kekerasan untuk melumpuhkan antipenyerahan. 2. Dijatuhi hukuman gantung sampai mati. 3. Mengharamkan Persatuan Melayu Sarawak 4. Melumpuhkan Gerakan antipenyerahan 5.Mengukuhkan kedudukannya di Sarawak sehingga 1963.

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Langkah ke arah berkerajaan sendiri di Sarawak

 1946-Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian yang 1946diketuai oleh Residen,Setiap bahagian dibahagi kepada beberapa daerah diketuai oleh Pegawai Daerah.  1947-Majlis Tempatan dibentuk unt memberi 1947peluang kepada ahli mengambil bahagian dlm pentadbiran tempatan.  1956- Pindaan keahlian Majlis Negeri & Ahli Majlis 1956Tertinggi dalam Perlembagaan Negeri Sarawak berkuatkuasa April 1957 menjadi 10 orang.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Penubuhan Parti Politik di Sarawak

      
Parti Negara Sarawak (PANAS) 9 April 1960 Datu Patinggi Abang Hj Mustapha Matlamat: Wujudkan keharmonian kaum Pendidikan Percuma sek rendah Pertingkatkan politik, ekonomi & sosial bumiputera
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Parti Bersatu Rakyat Sarawak (SUPP)

    
12 Jun 1959 Ong Kee Hui & Stephen Young Matlamat: Wujudkan perpaduan & kesetiaan Satupadukan kaum

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Persatuan Cina Sarawak (SCA)

   
Julai 1962 William Tan Matlamat: Ke arah perpaduan org Cina

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)

    
10 April 1961 Stephen Kalong Ningkang Matlamat: Perjuangkan hak & kepentingan orang Iban Mendapatkan kemerdekaan Sarawak

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA)

   
Ogos1962 Temenggung Jugah Matlamat: Bantu orang Dayak mencapai perpaduan & menjamin hak mereka dalam perlembagaan

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Nov 1962, Perikatan Sarawak dibentuk bagi menghadapi pilihanraya tahun 1963 dengan memenangi 138 kerusi. Perikatan Sarawak terdiri daripada SNAP, SCA, BERJASA, PANAS & PESAKA. .
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

6.2 Perubahan Pentadbiran ke arah Berkerajaan Sendiri di Sabah

 Selepas Perang Dunia Kedua, Sabah ditadbir oleh Pentadbiran Tentera British untuk mengembalikan keamanan & ketenteraman sehingga 15 Julai 1946.

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Sabah diserahkan kepada kerajaan British

 Pada 26 Jun 1946 Kerajaan British menandatangani perjanjian dengan Syarikat Borneo Utara British (SBUB) menyebabkan Borneo Utara secara rasmi menjadi tanah jajahan British pada 15 Julai 1946.

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Faktor Sabah di serah kepada British

 Desakan Pelabur & Pemodal EropahEropahmelindungi pelaburan di Sabah.  Mengeksploitasi Sumber Bahan MentahMentahPembekal bahan mentah & tempat bagi pasaran barangan Britain.  Menjamin Kedudukan & KeselamatanKeselamatankerana terletak di tengah jalan perdagangan ant. Spura dan HKong.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Langkah ke arah berkerajaan sendiri di Sabah

 Tahun 1950  British memperkenalkan perlembagaan baru.  Majlis kerja & Majlis Undangan ditubuhkan  Buka peluang Wakil-wakli anak negeri Wakilmelibatkan diri dalam pemerentahan negeri  Melatih penduduk tempatan menjadi pemimpin
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Tahun 1952
 Pilihanraya Majlis Tempatan diadakan untuk memilih perwakilan secara demokrasi

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Tahun 1960
 British meminda Perlembagaan untuk menambah jumlah bilangan pemimpin kaum bumiputera sebagai ahli tidak rasmi dalam Majlis Undangan.  Semua ahli dilantik oleh Gabenor British  1962- British memperkenalkan Pilihan Raya 1962Majlis Undangan

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Parti politik di Sabah sehingga 1963

 Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO)  Ogos 1961  Donald Stephen  Matlamat: Menjaga kepentingan & memelihara hak orang Kadazan Dusun

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO)

       23 Disember 1961 Pengasas: Tun Datu Mustapha b Datu Harun Matlamat: Perjuangkan hak bumiputera muslim Menjadikan B Melayu Bahasa Kebangsaan Agama islam- agama rasmi islamTukar nama Borneo Utara kepada Sabah

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Pasok Momogun
 Januari 1962  Pengasas: Orang Kaya-kaya Sedomo & GS KayaSundang  Matlamat: Lindungi kepentingan penduduk kawasan pedalaman Sabah

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Persatuan Cina Sabah (SCA) Gabungan Parti Bersatu dan Parti Demokratik
   
Oktober 1962 Pengasas: Khoo Siak Chiew & Peter Chin Matlamat: Melindungi hak orang Cina

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Barisan Rakyat Jati Sarawak (BERJASA)

4 Dis 1961 Datu Tuanku Hj Bujang bin Tuanku Othman Matlamat: Tuntut hak istimewa & Pertingkat taraf hidup Bumiputera  Wujudkan keharmonian rakyat  Mengelakkan rakyat terpengaruh dengan fahaman komunis  Bahasa Melayu dijadikan Bahasa Kebangsaan    
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Perikatan Sabah ditubuhkan untuk mengambil bahagian dalam pilihanraya 1962.Parti politik yang menganggotai Perikatan ialah USNO,UNKO, Pasok Momogun & SCA.

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Rumusan
 Banyak berlaku perubahan di Sabah & Sarawak  Pembunuhan Duncan steward merupakan kemuncak kebencian penduduk tempatan terhadap British.  Pertubuhan bersifat politik, ekonomi & sosial ditubuhkan.  Di Sabah, gerakan kebangsaan agak perlahan.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

SEKIAN

Hak cipta SBP Zon Timur 2007

Hak cipta SBP Zon Timur 2007