BAØI 4: AÛNH HÖÔÛNG CUÛA CHAÁT ÑOÄN ÑEÁN

TÍNH CHAÁT CÔ LYÙ CUÛA CAO SU LÖU HOAÙ

I. Muïc ñích:
- Khaûo saùt ñoä khaùng nöùt do taùc duïng uoán gaáp vaø theo doõi
söï phaùt trieån veát nöùt maãu cao su döôùi aûnh höôûng cuûa caùc
haøm löôïng chaát ñoän khaùc nhau.
II. Nguyeân taéc:
- Thay ñoåi haøm löôïng cuûa chaát ñoän CaCO3 ñeå khaûo saùt ñoä
khaùng nöùt.
- Duøng maùy uoán gaáp Flexion taïo ra taùc duïng uoán gaáp theo chu
kyø nhaèm ñaùnh giaù khaû naêng khaùng laïi söï huûy hoaïi baèng cô
hoïc cuûa caùc maãu cao su vaø theo doõi söï phaùt trieån veát nöùt
treân maãu cao su khi chòu uoán gaáp nhieàu laàn.
III. Chuaån bò:
- Hoùa chaát theo ñôn pha cheá – Maùy caùn – Maùy eùp löu hoùa –
Khuoân taïo maãu uoán gaáp – Maùy uoán gaáp Flexion – Thöôùc ño –
Kính luùp.
IV. Thöïc haønh:
1. Caân hoùa chaát theo hai ñôn pha cheá coù haøm löôïng ñoän khaùc
nhau, moãi ñôn pha cheá töông öùng vôùi 100 gam cao su NR:

Ñôn pha cheá Ñôn pha cheá

A B
NR NR
100 100
ZnO ZnO
5 5
Stearic acid Stearic acid
2 2
S S
2.5 2.5
CBS CBS
1.2 1.2
TMTD TMTD
0.8 0.8
CaCO3 CaCO3
20 40

2. Caùn vaø xuaát taám daøy 2.2 – 2.5 mm.

-Đầu tiên là cán thông (mở khe lớn để cao su có thể đi qua được)
-Khi cao su đã bám trục thì ta bắt đấu cho các chất trong đơn vào theo trinh tự:
+Đầu tiện ta cho ZnO
+Sau đó ta cho vào một nửa lượng CaCO3 có trong đơn
+Kế tiếp ta cho một nữa lượng CaCO3 còn lại trộn chung với acid Stearic vào cùng lúc
+Sau đó ta cho CBS và TMTD vào cùng lúc
+Cuối cùng ta cho S vào
Sau mỗi lần ta cho vào thì ta phải cắt đảo ¾ vài lần để các chất phân tán đều vào trong cao
su.
-Sau đó ta cán đảo đấu vài lần trước khi xuất tấm( nhớ đánh dấu chiều xuất tấm)
3. Löu hoùa maãu uoán gaáp cho moãi ñôn pha cheá:
- Nhieät ñoä löu hoùa: t = 1500C = 3020F.
- Löïc eùp khuoân: F = 30.000 lbs vôùi 2 laàn xaû aùp (20.000 lbs vaø
25.000 lbs).
- Thôøi gian löu hoùa: T = 7 phuùt (thôøi gian löu hoùa khoâng tính tôùi
2 laàn xaû aùp).
- Maãu sau löu hoùa ñöôïc ñaùnh daáu theo ñôn pha cheá: caùc maãu
1, 2, 3 theo ñôn A, caùc maãu 4, 5 theo ñôn B.
4. Beà maët maãu thöû phaûi nhaün, khoâng coù daáu veát khuyeát
taät gì treân phaàn ñöôøng loõm cuûa maãu thöû. Duøng 3 maãu thöû
ñeå thí nghieäm vaø laáy keát quaû trung bình ñoái vôùi moãi ñôn pha
cheá nhöng do nhoùm bò hoûng moät maãu cuûa ñôn B neân ñôn B
chæ laáy trung bình theo 2 maãu.
5. Maùy uoán gaáp Flexion chaïy vôùi vaän toác 300 ± 10 chu kyø /
phuùt.
6. Maãu phaûi ñöôïc maéc song song theo phöông chuyeån ñoäng cuûa
maùy. Ñöôøng loõm treân maãu thöû phaûi ôû ñuùng giöõa vaø caùch
ñeàu 2 ngaøm keïp, phaûi laät maët ra ngoaøi khi maãu bò uoán gaáp.
Caùc maãu thöû khoâng ñöôïc gaàn nhau nhoû hôn 3 mm vaø khoaûng
chuyeån ñoäng töï do cuûa maãu thöû laø 75.9 + 0.3 mm.
7. Hai ngaøm keïp maãu ñöôïc ñieàu chænh sao cho khi ñeán saùt
gaàn nhau coøn caùch moät khoaûng laø 19 ± 0.1 mm, vaø khi taùch
rôøi ra xa nhaát caùch nhau moät khoaûng laø 75.9 + 0.3 mm. Caùc
ngaøm keïp phaûi luoân luoân song song vôùi nhau.
8.Sau khi kẹp các mẩu thử vào ngàm xong, cho máy chạy và bắt đầu theo dõi số chu kỳ
vận hành của máy.Sau mỗi khoãng chu kỳ cho dừng máy và quan sát mẩu thử.Khi nào có
dấu hiệu xuất hiện 1 vết nứt, ghi lại số chu ký máy chạy.Đưa ra kết luận
9. Trong thí nghieäm phaùt trieån veát nöùt, moãi maãu thöû seõ ñöôïc
caét moät laèn ñöùt ôû ñaùy ñöôøng loõm vaø caùch thaät ñeàu hai
beân bôø. Dao caét phaûi thaät thaúng goùc vôùi caû hai chieàu ngang
vaø doïc cuûa maãu, caét xuoáng maãu vôùi moät nhaùt duy nhaát
baèng caùch aán saâu dao xuyeân qua maãu. Ñöôøng caét ñaàu tieân
do dao caét laø 2,0 ± 0,1 mm.
10. Sau khi keïp caùc maãu vaøo ngaøm xong, cho maùy chaïy vaø
baét ñaàu theo doõi chu kyø vaän haønh cuûa maùy. Sau moãi
khoaûng chu kyø (nhoùm laáy 50 hoặc 100 chu kyø ñeå laøm khoaûng
quan saùt), cho ngöøng maùy vaø quan saùt maãu thöû, quan saùt
veát caét chính xaùc ñeán 0.3 mm baèng du xích coù ñoä chính xaùc
ñeán 0.1 mm, duøng kính luùp ñeå quan saùt soá löôïng veát nöùt
phaùt trieån treân maãu.
11. Tieáp tuïc thí nghieäm vaø theo doõi söï phaùt trieån cuûa veát
nöùt cho tôùi khi veát nöùt ñaït toái ña (phaùt trieån roäng ra tôùi 2
bieân). Khi moät maãu naøo ñoù bò nöùt hoaøn toaøn (veát nöùt ñaït
toái ña) thì khoâng quan saùt maãu ñoù nöõa nhöng vaãn ñeå nguyeân
treân maùy khoâng thaùo ra ñeå duy trì ñoä keùo daäp nhö cuõ.

N: Soá chu kyø cuûa maùy uoán gaáp.

Wi (mm): Beà roäng veát nöùt trung taâm cuûa maãu thöù i (i =
1, 2, 3, 4, 5).

KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM

1.Sau khi may chạy được 1103 chu ký thì trên mẩu 140 bắt đấu xuất hiện vết nứt. điều
này chứng tỏ rằng mẩu có hàm lượng chất độn nhiều hơn(40% CaCO3) sẽ có khả năng
kháng đứt kém hơn so với mẩu có hàm lượng chất độn ít hơn.
2.Thí nghiệm khảo sát sự phát triển vết nức theo số chu kỳ uốn gấp.
Baûng 1: Beà roäng veát nöùt trung taâm phaùt trieån theo
chu kyø uoán gaáp.

N W1 W2 W3 W4 W5
0 1.5 1.4 1.5 1.7 1.5
98 1.5 1.4 1.5 đứt(do có 2.58
khuyết tật)
145 1.5 1.4 1.5 3.4
200 1.5 1.4 1.5 4.00
249 1.5 1.4 1.5 4.5
281 1.5 1.4 1.5 4.7
301 1.5 1.4 1.5 5.0
330 1.5 1.4 1.5 5.4
360 1.5 1.4 1.5 5.7
400 1.5 1.4 1.5 5.8
450 1.5 1.7 1.8 6.58
483 1.5 1.7 1.8 7.1
504 1.5 1.7 1.8 7.4
553 1.5 1.7 1.8 7.8
601 2.6 2.5 2.4 8.1
650 2.6 2.5 2.4 8.2
702 2.8 3.0 3.2 9.9
750 2.8 3.0 3.2 14.6
802 2.9 3.5 16.3 25.6(đứt)
856 3.3 3.7 24.8(đứt)
900 3.6 3.7
1004 12.5 4.8
1054 12.6 12.9
1101 13.1 14.1
1153 22.8 14.3
1201 23.4 14.8
1303 25.3(đứt) 25.7(đứt
)

Mẩu A240
30

25

20

15 binh phuong
cuc tieu
10

0
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900

Mẩu A120
 30
chi ề u dài v ế t n ứ t 25

20

15 binh phương
10 cực tiểu
5

0
0
200 400 600 800 1000 0
120 140
0

chu ky`

Mẩu A320

30

25
i vất nứ t

20

15 bình phương
chiều dà

cực tiểu
10

0
0 200 400 600 800 1000
chu ky`

Mẩu A220
 30

i vết nứ t 25

20
bình phương
15
chiều dà

cực tiểu
10

0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400

chu kỳ

II. Traû lôøi caâu hoûi:

1.Coù nhaän xeùt gì veà aûnh höôûng cuûa haøm löôïng chaát
ñoän ñeán thôøi gian löu hoaù toái öu vaø ñeán caùc tính chaát
cô lí thoâng duïng:
Haøm löôïng chaát ñoän khoâng aûnh höôûng ñeán thôøi
gian löu hoaù maãu thí nghieäm vì söû duïng moät loaïi ñoän duy
nhaát CaCO3.
Haøm löôïng chaát ñoän neáu ít thì taïo ra ít lieân keát cho
neân taêng cô tính khoâng cao, coøn neáu haøm löôïng chaát
ñoän nhieàu thì coù nhöõng haït ñoän khoâng ñöôïc bao quanh
bôûi cao su töùc laø caùc haït ñoän rôøi raïc, lieân keát khoâng
chaët cheõ laøm giaûm cô tính cuûa saûn phaåm cho neân ñoän
cho vaøo phaûi coù moät haøm löôïng nhaát ñònh . Theo nhaän
xeùt cuûa nhoùm thì maãu coù haøm löôïng ñoän 40% coù ñoä
uoán gaáp khoâng toát baèng maãu coù haøm löôïng ñoän 20%.
2.So saùnh vaø nhaän xeùt veà toác ñoä phaùt trieån veát nöùt
cuûa caùc maãu:
Toác ñoä phaùt trieån veát nöùt giöõa 2 loaïi maãu 20% vaø
40% laø khoâng ñoàng ñeàu. Nhöõng maãu coù haøm löôïng ñoän
40% ñöùt ngang ôû chu kyø nhoû hôn nhöõng maãu coù haøm
löôïng ñoän 20% vaø toác ñoä phaùt trieån veát nöùt nhìn chung
cuõng nhö vaäy, maãu ñoän 40% vaãn phaùt trieån nhan hôn
maãu 20%, tuy nhieân ôû maãu 40% coù hieän töôïng moät maãu
baét ñaàu thì phaùt trieån theo chieàu doïc coøn ôû maãu 20%
coù xuaát hieän nhöõng veát nöùt nhoû beân ngoaøi veát caét
khôi maøo. Taát caû nhöõng ñieàu naøy laø do quaù trình caùn
troän ñaõ khoâng ñeàu chaát ñoän vaø caùc chaát khaùc cho
neân cô tính khoâng gioáng nhau ôû caùc maãu coù cuøng haøm
löôïng ñoän.