Lch s hnh thnh v pht trin ca thy tinh

ng ngy: 06:40 01-12-2008 Th mc: TDCN - Cht liu

Cho n tn ngy nay, khng c s xc nhn v ngun gc ca thu tinh. Tuy nhin, c th ni ngun gc ca n t Mesopotamia hoc Ai Cp khong hai nghn nm trc Cng nguyn. Khi thy tinh c s dng nh l men mu cho ngh gm v cc mt hng khc. Nhng nn vn ho c xa ny lm ra nhng vt bng thu tinh vi phng php c th s. Nhng ngi th thu tinh u tin to hnh cho thu tinh bng cch p thu tinh lng xung quanh mt ci li bng ct hay t st, sau d b nguyn liu lm li. Cui cng thu tinh ngui c ct b v mi bng. Trong th k 1 trc cng nguyn k thut thi thy tinh pht trin v nhng th trc kia l him v c gi tr tr thnh bnh thng. Trong thi k ch La M rt nhiu loi hnh thy tinh c to ra, ch yu l cc loi bnh v chai l. Thy tinh khi c mu xanh l cy v tp cht st c trong ct c s dng sn xut n. Thy tinh ngy nay ni chung c mu hi nh xanh l cy, sinh ra cng bi cc tp cht nh vy. Cc loi thy tinh c ngun gc t nhin, gi l cc loi v chai, c s dng t thi k . Chng c to ra trong t nhin t cc nham thch (magma) ni la. Trong thin nin k tip theo, vic ch to thu tinh c thc hin rng ri hn trong th gii c i v c mt s ci tin trong phng php ch to thu tinh c bn, v d nh cng vic ct. Ngi nguyn thy dng v chai lm cc con dao cc sc v hc c cch cho thm mt s thnh phn vo thu tinh tng bn, lm cho thu tinh trong hn hay to ra mu sc c bit. Tuy nhin vic ch to thu tinh vn cn rt kh v thu tinh ch yu c dng trong hong gia cho nhng nghi thc tn gio Vo gia nm 30 trc cng nguyn v nm 395 sau cng nguyn, nhng ngui th thu tinh Siri pht minh ra chic ng thi, gip cho vic to ra v s sn phm khc nhau v hnh dng v dy. Trong sut thi gian phng php nh du thi k ny ca knh c, thu tinh tan c dng ti phn cui ca ng dn thi, thi phng ra thnh ng dn ging nh qu bng bay v sau c c thnh mt hnh dng thch ng.Qua y, cc hnh dng a dng v c ca cc sn phm thu tinh hot ng d dng hn thnh sn phm. K thut thi knh ny vn cn tn ti n tn ngy nay v tr thnh mt im du lch hp dn ti Venice. Tip ngay sau pht minh ra ng thi l s xut hin ca khun hai na, gip cho th thu tinh c th to ra hng lot nhng vt thu tinh ging ht nhau. Hai pht minh ny ln u lm cho nhng sn phm thu tinh tr nn va vi ti tin ca nhng ngi dn bnh thng. Trong th k u tin sau cng nguyn nhng ngi Rma lm mt cuc cch mng trong ch to thu tinh bng vic s dng mt lot phng php nh thi thu tinh, thi vo khun v p bng khun sn xut hng lot cc sn phm thu tinh c hnh dng khc nhau dng trong trang tr. Knh ca s, sn xut bng cch v ko gin thu tinh nng chy trn mt chic bn thp, thay i din mo ca nn kin trc. ch La m cng sn xut knh tm bng cch thi nhng qu bng hay mt tr thu tinh ln, sau tch ra v lm phng. H cng bt u ch to gng soi bng cch ph hn hp bc ln knh tm. Sng to ny ca ngi Rma khng lu sau c lan truyn khp chu u. Vi s sp ca ch La m rt nhiu k xo ca ngh thu tinh mt mt. Ty u thu tinh li tr thnh th sn phm dnh cho ngi giu v knh tm c s dng lm ca s ca nhng nh th trung c. Tuy nhin cng nghip thu tinh Byzantine tip tc cho ra i nhng sng to mi. Khong nm 650 sau cng nguyn, nhng ngi th thu tinh

Siri pht trin mt cng ngh knh mi c tnh cch mng sn xut knh "vng min" ("crown"). Loi knh ny c lm bng cch to ra mt l hng trn qu bng bng thu tinh nng chy, sau quay khi thu tinh mm lm ra tm knh mng hnh trn vi "tiu im" (bulls-eye) rt c bit tm. Bi v loi knh ny khng t lm nn n c dng lm knh ca s cho n cui th k 19. Cc vt lm t thy tinh t th k 7 v th k 8 c tm thy trn o Torcello gn Vnid. Cc loi hnh ny l lin kt quan trng gia thi La M v s quan trng sau ny ca thnh ph trong vic sn xut thy tinh. Khong nm 1000 sau cng nguyn, mt t ph quan trng trong k thut c to ra Bc u khi thy tinh s a c thay th bng thy tinh lm t cc nguyn liu c sn hn: b tt thu c t tro g. T thi im ny tr i, thy tinh khu vc pha bc chu u c s sai khc r nt vi thy tinh khu vc a Trung Hi, l khu vc m s a vn c s dng ch yu. Th k 11 c cho l ni bt, ti c, phng php mi ch to thy tinh tm ra i bng cc qu cu thi, sau chuyn n sang thnh cc hnh tr to hnh, ct chng khi ang cn nng v sau dt phng thnh tm. K thut ny c hon thin vo th k 13 Vnid. Cho n th k 12 thy tinh m (c ngha l thy tinh vi cc vt mu (thng thng l kim loi) khng c s dng rng ri na. Trung tm sn xut thy tinh t th k 14 l Vnid, ngi ta pht trin nhiu cng ngh mi sn xut thy tinh v tr thnh trung tm xut khu c li cc ng thc n, gng v nhiu xa x khc. Sau , mt s th thy tinh ca Vnid chuyn sang cc khu vc khc nh Bc u v vic sn xut thy tinh tr nn ph bin hn. H nhp khu dng thu tinh t Byzantine v bt u nn cng nghip thu tinh thnh vng ca mnh t th k 13. bo v "b mt thng mi", cc l nu thu tinh c chuyn ra o Muran, ni m thi k phc hng ca ngh thu tinh Italia tip tc trong vng vi th k. Nhng ngi Venid hon thin cng ngh sn xut knh tm theo phng php c thu tinh khng mu trn chic bn thp, sau nh bng tm knh cho n khi khng cn gn sng. Ngi Venid cng pht trin phng php trng thu ngn lm nhng chic gng ni ting khp chu u. Trong khi rt nhiu ngi cht v nhim c thu ngn, gng em li li nhun rt cao, n mc cc c cha ban b mc n t hnh cho nhng ai l b mt cng ngh. Mc cho nhng c gng , nhng kinh nghim lm knh ca Venid lan truyn khp chu u. Khng lu sau nhng ngi th thu tinh Php ci tin cng ngh Italia bng nhng chic bn ln lm ra nhng tm knh kch thc ln hn, ch to ra nhng l lm ngui knh trong vi ngy. Ngh thu tinh cng c hon thin c, Bc Bhmia v Anh, ni George Ravenscoft pht minh ra knh ch vo nhng nm 1670. Cng khong thi gian ny knh tm cng c sn xut Php bng phng php mt tr. ci tin cng ngh bt ngun t La m, nhng ngi th Php thi nhng mt tr thu tinh di, tch n ra v cn phng bng nhng khi g to ra hnh ch nht. Vi s ra i ca cng ty knh tm ca Anh vo nm 1773, nc Anh tr thnh trung tm knh ca s cht lng cao ca c th gii. y l mc nh du ln u tin trong lch s ngnh cng nghip thu tinh, ca s knh tr nn va vi ti tin ca a s nhng ch s hu nh. Anh l nc u tin tm kim v lp nn nhng trung tm sn xut knh ca mnh ti cc thuc a chu M. H lo s s cnh tranh t nhng nh sn xut trong nc v nhng l nu thu tinh ngoi vng php lut chu M. Sau cuc cch mng M, k thut lm knh trn sang t chu u, hnh thnh nn mt nn cng nghip knh y sc sng ti Hp chng quc. Sng to u tin ca nhng nh sn xut M l s pht minh ra chic my p, c cp bng sng ch nm 1825. Trong qu trnh p, thu tinh lng c

rt vo khun v c p to ra hnh dng mong mun nh pit-tng. Cch mng Cng nghip em li mt lot sng to trong ngh sn xut thu tinh, bt u vi s ra i ca chic bm kh nn Anh nm 1859. Chic bm ny t ng ho cng on thi thu tinh, gim bt c s th th cng lnh ngh. Nhng tin b v ho hc cng tc ng mnh n sn xut knh, cho php nhng nh sn xut thay i thnh phn nguyn liu to ra sn phm bn vng hn v chu nhit tt hn. Nm 1871, William Pilkington pht minh ra chic my t ng sn xut knh tm s dng phng php thi mt tr. Qu trnh c gii ho ny c J.H. Lubber ci tin M vo nm 1903. Bc sang th k sau, nhng nh sn xut knh nhn thy rng knh tm c th c ti bng cch nung li mt ln na v lm ngui i mt cch nhanh chng. Nh xut hin nhng ng sut c bit ca vt liu thu tinh m bn ca knh tng khong 400%. iu ny c bit quan trng i vi ngnh sn xut t lc ny ang cn s khai. Cng ngh mt tr tr nn li thi khi Irving Colburn (M) v Emile Fourcault (B) cng nhau pht trin cng ngh mi ko knh nng chy t trong l theo dng nh to thnh tm knh v lm ngui bng cch ko bng knh gia hai con ln aming. Mc d knh sn xut theo phng php "ko" vn cn b gn sng nhng l knh tm cht lng nht t trc v n lm gim gi thnh sn phm. Thc t nhng nm 1920 - 1930, do knh "ko" thng tr th trng nn gi knh tm gim khong hn 60%. Cng ngh ko cng cho php sn xut knh hoa bng cch ko bng knh gia nhng con ln aming c in hnh. Nhng kin trc s v nhng nh xy dng nhanh chng a knh hoa vo hng lot cc ng dng i hi s ring t kn o. Nhng nm sau chin tranh th gii ln th I, cng nghip knh tm chng kin s tng trng k l nh s bng n v nh v ca ngnh cng nghip t. n nm 1929, 70% knh tm sn xut ti M c bn cho ngnh ch to t. Rt nhiu trong s l knh an ton sn xut bng cch dn 2 tm knh vo mt lp trung gian bng a-x-tt sel-lu-l. Tuy cng ngh sn xut c ci tin, khu nh bng to ra knh tm cht lng cao vn l khu i hi nhiu thi gian v gi thnh cao.Nhng nh sn xut knh trn th gii tm cch lm ra knh tm cht lng cao c lm bng m khng cn cng on gia cng b sung. Ngnh sn xut knh ch hon ton thay i khi Alastair Pilkington pht minh ra cng ngh knh ni hin i vo nhng nm 1960, gim thiu s khc bit so vi tm knh qua nh bng. Trong cng ngh ca Pilkington, thu tinh lng theo mt dng hp chy lin tc c rt vo mt b nng cha kim loi nng chy, thng thng l thic. Thu tinh lng lan ra trn b mt kim loi nng chy v to ra bng knh cht lng cao vi dy n nh v c lm bng bng nhit. Cng ngh ca Pilkington cch mng nn cng nghip knh ton th gii v nhiu mt. N lm gim ng k gi thnh knh tm, to ra nhng ng dng mi cho nhng sn phm knh tm nh trang tr ni tht hay xy nn nhng to nh vn phng cao chc tri. Vi gi thnh thp, knh cht lng cao bt u thng tr cc ngnh xy dng, ch to t, cng nghip gng. Ngy nay hn 90% sn lng knh tm ca th gii c sn xut theo cng ngh ca Pilkington. Chng ta u bit rng thu tinh l mt dung dch rn dng v nh hnh, nhn c bng cch lm qu ngui khi silicat nng chy, thng c pha trn thm cc tp cht c tnh cht theo mun. sn xut thu tinh, ngi ta dng ct thch anh ht nh, tinh khit, soda (Na2CO3), Na2SO4, K2CO3, lmit, phn v cc loi ph gia nh B2O3, MnO, SnO2, CaO. Thu tinh c dng trong sut, bn v v mt sinh hc l loi vt liu khng hot ng, c th to ra hnh dng nhn v b mt khng thm nc.Tuy nhin, thu tinh gin v d v. Nhng thuc tnh ny c th thay i vi iu kin s dng cc hp cht khc.

T nhng ca s knh mu ca cc nh th thi Trung c cho n nhng tm gng ni ting Venecia thi Phc Hng, knh tm mang n cho chng ta s che ch trc mi trng v ng thi li phn chiu c v p ca thin nhin, to cho con ngi s tin nghi quanh nm, gim bt chi ph v nng lng, nng cao tnh an ton v thay th nhng bc tng vi gch v va bng mt bc tranh ton cnh ca nh sng v v p t nhin. V thnh phn ho hc, thu tinh xy dng gm 75 - 80% SiO2. l loi ging nh hp cht ho hc c tm thy trong thch anh, dng a tinh th ca n v ct. Trong vt l hc, cc cht rn v nh hnh thng thng c sn xut khi mt cht lng nht b lm lnh rt nhanh, v th khng c thi gian cc mt li tinh th thng thng c th to thnh. Thy tinh cng c sn xut nh vy t gc silict. Silict l ixt silic (SiO2) c trong dng a tinh th nh ct v cng l thnh phn ha hc ca thch anh. Silict c im nng chy khong 2.000C (3.632 F), v th c hai hp cht thng thng hay c b sung vo ct trong cng ngh nu thy tinh nhm gim nhit nng chy ca n xung khong 1.000 C. Mt trong s l s a (cacbonat natri Na2CO3), hay b tt (tc cacbonat kali K2CO3). Tuy nhin, s a lm cho thy tinh b ha tan trong nc - l iu ngi ta khng mong mun, v th ngi ta cho thm vi sng (xt canxi, CaO) l hp cht b sung phc hi tnh khng ha tan. Trong dng thun khit v iu kin bnh thng, thy tinh l mt cht trong sut, tng i cng, kh mi mn, rt tr ha hc v khng hot ng xt v phng din sinh hc, c th to thnh vi b mt rt nhn v trn. Tuy nhin, thy tinh rt d gy hay v thnh cc mnh nhn v sc di tc dng ca lc hay nhit mt cch t ngt. Tnh cht ny c th gim nh hay thay i bng cch thm mt s cht b sung vo thnh phn khi nu thy tinh hay x l nhit. Thy tinh c s dng rng ri trong xy ng, lm cha (chai, l, cc, chn, ly, tch) hay vt liu trang tr.p

__________________ * Cc phng php sn xut thu tinh - Phng php Crown (vng min): Cng ngh thy tinh Crown c s dng cho n gia nhng nm 1800. Trong cng ngh ny, ng thi thy tinh c th xoay trn khong 9lb (4 kg) thy tinh lng ti phn cui ca ng cho n khi n c lm phng thnh a ng knh khong 5 ft (1,5 m). a sau c ct thnh tm ch nht. Thy tinh ca ngi Vnid l cao gi gia th k 10 v th k 14 bi v h gi c b quyt. Khong nm 1688, cng ngh c thy tinh c pht trin, dn ti vic s dng n nh mt vt liu thng dng. S pht minh ra my p thy tinh nm 1827 cho php sn

xut hng lot cc vt t thy tinh r tin hn. Sau khi hon thnh vic ny, s yu cu hnh th Crown l hm nng li n khi n n khi ha mm v quay vi tc cao, s dng thanh iron nh mt axit. Lc ly tm lm ming ca Crown sau m ra rng, mc nh dng hnh a khong 1 mt trong thu knh.y l ct hon thnh tm knh. - Phng php ng xi lanh: c pht kin bi William J. Blenko trong nhng nm u ca thp nin 1900. Trong phng php ny, vt liu c bn tan ra l ng hnh tr, hoc nu sp xp rng, vt liu tr thnh ming hnh tr dng ng. Sau , tt c cc phn cui ca ng cn k nng rt cao v hnh tr dc tch ra thnh khong rng. Cng vic ny cn tin hnh trn nn tng ca tm kim loi ca l luyn vi mt thanh st ni vi g chm la trong s un nng kim loi n nhit gia cng hnh tr trong l luyn. - Phng php knh ko ni: Phng php ny pht trin vo nhng nm 1960. Nhng cng ty c bn quyn cng ngh knh ni ca Pilkington nng cao nng sut ca mnh v gim gi knh, gy ra nhng kh khn i vi nhng cng ty cha c cng ngh knh ni. Cho n nm 1975, s dy chuyn knh ni chim ti 97% s dy chuyn sn xut knh trn th gii, qua c th khng nh cng ngh ca Pilkington l mt trong nhng pht minh v i nht trong lch s ca ngnh cng nghip knh.Thu tinh tan ra trn nh ca kim loi nu chy l sn phm ca tm thu tinh. Thu tinh tan l s chuyn t l luyn, t trn tm tri v sau chy lng theo chiu di nh ca kim loi nu chy trn tm . Trong quy trnh ny, nhit di s iu khin nghim ngt v thu tinh tri s dy v rng hn ming. B mt ca tm kim loi nng chy l hon ton nm ngang, do vy lm cho tt c cc mt ca thy tinh tri cng hon ton nm ngang. Trong khong thi gian gia, thu tinh nng t c hai mt trn v di v khng tip xc bi bt k mt vt liu rn no. V vy, c hai mt u bng v nng t nhin. Ngoi ra, thu tinh lnh c mc tr thnh khng b bin dng, mo m khi chng cht ln trn trc ln. Sau n c ra sch, kh v cui cng ct tr thnh cc c rng. Cng ngh knh ni cho ra i nhiu cng ngh mi v nhng sn phm knh mi. Ln u tin, knh tm cht lng cao c lm ra vi nhiu dy khc nhau t 0,5-19mm hay ln hn. Knh c lm dy hn v mc ch an ton, chng n m vn m bo nhng tiu chun thm m. Thm vo cng ngh ny cn cho php nhng nh sn xut thay i thnh phn phi liu lm ra nhng sn phm mi, trong s c knh mu. Do cuc khng hong nng lng ton cu vo u nhng nm 1970, nhu cu knh tm c suy gim v nh hng n ton ngnh cng nghip. V nhng l do hiu qu nng lng, knh c s dng t hn trong nhng cao c. Cng nghip xy dng nh bn b vc do s tt hu nghim trng ca nn kinh t. Nhng chic xe hi nh gn s dng t knh hn, v nh l lm cho tnh hnh cng xu hn, hng Ford Motor bt u sn xut knh ni cho nhu cu ring ca h, lm gim nghim trng mc knh bn cho ngnh ch to t. Thc t, nm 1970 cng ty Nashville ca Ford l nh sn xut knh ni ln nht th gii. - Phng php thu tinh tan: Trong phng php ny, sn phm thu tinh tan trc tip qua hai trc ln nuc lnh. Trong sn phm thu tinh tan, b mt thy tinh c khc vi cc khun mu trn trc ln thp hn v sau thu tinh tan c gi trong mt dng hnh di bng tip din ln trn thng cha lnh. bn ngoi thng cha, di bng s ct thnh c c th sn xut hon thnh sn phm. Thu tinh c cc tnh cht sau: Thy tinh c th thay i tnh cht, ty theo vic la chn tm cht v hm lng pha thm khi nu thy tinh.

Truyn sng: Mt trong nhng c trng r nt nht ca thy tinh thng thng l n trong sut i vi nh sng nhn thy, mc d khng phi mi vt liu thy tinh u c tnh cht nh vy do ph thuc vo tp cht. truyn sng ca thy tinh trong vng bc x t ngoi v hng ngoi thay i ty theo vic la chn tp cht. nh sng nhn thy: Tnh trong sut ca thy tinh trong nh sng nhn thy l do s vng mt ca trng thi chuyn tip ca cc in t trong khong bc sng ca nh sng nhn thy, v trng thi ny l thun nht trong mi bc sng hn l ch trong khong bc sng ca nh sng nhn thy (s khng thun nht lm cho nh sng b tn x, lm tn x hnh nh c truyn qua). Cc kim loi v xt kim loi c b sung thm vo thy tinh trong qu trnh sn xut n thay i mu sc ca n. Mangan c th thm vo vi mt lng nh loi b mu xanh l cy to ra bi st hay trong mt lng ln hn cho thy tinh c mu tm amtt. Ging nh mangan, slen c th s dng vi mt lng nh lm bay mu ca knh, hay trong mt lng ln hn to ra mu hi . Mt lng nh cban (0,025 n 0,1%) sinh ra thy tinh mu xanh da tri. xt thic vi antimoan v xt asen sinh ra thy tinh mu trng c, ln u tin c s dng Vnid sn xut gi s. 2 n 3% ca xt ng sinh ra mu xanh lam. ng kim loi nguyn cht sinh ra thy tinh m c mu thm, n i khi c s dng thay th cho thy tinh mu hng ngc ca vng. Niken, ph thuc vo nng , sinh ra thy tinh c mu xanh da tri hay mu tm hoc thm ch l mu en. S b sung titan sinh ra thy tinh c mu nu vng. Vng kim loi trong mt lng rt nh (khong 0,001%), sinh ra thy tinh c mu hng ngc thm, trong khi mt lng thp hn sinh ra mu nht hn, thng thng gi l mu "cranberry". Nguyn t uran (0,1 n 2%) c th thm vo thy tinh c mu vng phn quang hay mu xanh l cy. Thy tinh uran ni chung l khng nguy him v phng x, tuy vy nu n dng bt, chng hn nh nh bng bng giy nhm, v dng bi th n l tc nhn gy ung th. Hp cht ca bc (thng thng l nitrat bc) c th sinh ra mt khong mu t da cam n vng. Phng thc t nng v lm lnh thy tinh c th c nh hng ng k ti mu sinh ra bi cc cht ny. Cc cht ny tham gia vo cu trc thy tinh nh th no hin nay vn cha c nghin cu k. Cc loi thy tinh mu khc vn thng xuyn c tm ra. Tnh n nh ho hc: Knh c bn ho hc cao. bn ho hc ph thuc vo thnh phn ca knh. Cc oxt kim cng t th bn ho hc ca n cng cao. Tnh cht quang hc: l tnh cht c bn ca knh. Knh silicat thng cho tt c nhng phn quang ph nhn thy c i qua v thc t khng cho tia t ngoi v hng ngoi i qua. Khi thay i thnh phn v mu sc ca knh c th iu chnh c mc cho nh sng xuyn qua. + T ngoi: Thy tinh thng thng khng cho nh sng c bc sng nh hn 400 nm, hay tia cc tm hoc UV i qua. C iu ny v s b sung ca cc hp cht nh tro s a (cacbonat natri). Thy tinh thun SiO2 (cn gi l thy tinh thch anh) khng hp th tia UV v n c s dng trong cc ng dng yu cu trong sut trong khong bc sng ny, mc d n t hn thy tinh thng. C th pha thm xri vo thy tinh tng vic hp th tia cc tm (cc bc x ion ha nguy him v mt sinh hc). + Hng ngoi: Thy tinh c th sn xut n mc tinh khit m hng trm kilmt thy tinh vn l trong sut bc sng hng ngoi trong cc si cp quang. Mt lng ln ca st c s dng trong thy tinh c kh nng hp th nhit, chng hn nh cc tm lc hp th nhit cho cc my chiu phim. Chit sut: Chit sut ca thy tinh c th thay i khi c cc thnh phn khc thm. Thy tinh c cha ch, chng hn nh ch tinh th hay thy tinh la, l rc r hn v n lm tng chit sut v sinh ra s 'lp lnh' c th nhn thy r hn. Vic b sung bari cng lm tng chit sut. xt thori cho thy tinh c h s chit sut rt cao v n c s dng

sn xut cc lng knh cht lng cao Khi lng ring ca knh thng l 2500kg/m3. Khi tng hm lng oxt ch th khi lng ring c th ln n 6000kg/m3. Modun n hi ca knh dao ng trong khong 48.000 83.000kg/cm2 (i vi knh thch anh 71.400kg/cm2). S c mt ca cc oxt CaO v B2O3 (c th n 12%) lm modun n hi tng ln. Knh c cng nn cao (700 1000kg/cm2), cng ko thp (35 85kg/cm2), cng ca knh silicat thng l 5 7. Knh gin (cng un va p khong 0,2 kg/cm2). H s n nhit ca knh thp: knh thch anh 5,8.10-7/00C-1; knh xy dng thng 9.10-6 15.10-6/00C. dn nhit ca knh thng khi nhit nh hn 1000C l 0,34 0,71 kCal/m.0C.h. Knh thch anh c dn nhit ln nht (1,16kCal/m.0C.h). Knh cha nhiu oxt kim c dn nhit nh. Knh c kh nng gia cng c hc, ca, ct c bng dao c u kim cng; mi nhn nh bng c. trng thi do (khi nhit 800 10000C) c th to hnh, thi ko thnh tm, ng, si. Nhit nng chy: Nh mi cht rn v nh hnh, thy tinh khng c im nng chy nht nh. Natri ni chung c thm vo h nhit nng chy ca thy tinh. S b sung s a hay b tt i khi cn h nhit nng chy xung thp hn. dn in: dn in v dn nhit ca thy tinh c th thay i khi thm bo, chng hn nh Pyrex. Nguyn tc ch to knh Nguyn liu chnh ch to knh l ct thch anh, vi, soda v sunfat natri. Nguyn liu c nu trong cc l nu thu tinh cho n nhit 15000C. Nhit 800 - 9000C l nhit hnh thnh silicat. Vo cui thi k hnh thnh silicat nhit 1150 12000C, khi thu tinh tr thnh trong sut nhng vn cn cha nhiu bt kh, vic tch bt kh kt thc 1400 15000C. Cui giai on ny khi thy tinh hon ton tch ht kh v n tr thnh ng nht. c do to thnh cn thit phi h nhit xung n 200 3000C. do ca khi thu tinh ph thuc vo thnh phn ho hc ca n.Cc oxt SiO2 , Al2O3 lm tng do, cn cc oxt Na2O, CaO th ngc li, lm gim d do. Vic chuyn t trng thi lng sang trng thi thu tinh (rn) l mt qu trnh thun nghch. Khi trong khng kh v nhit cao cu trc v nh ca mt s loi thu tinh c th chuyn sang kt tinh. Knh phng Knh phng dng lm knh ca s, ca i, mt knh cc quy trng by, hon thin bn trong v ngoi nh. Bn cnh knh thng ngi ta cn ch to nhng loi knh phng c bit nh knh ht nhit, knh c ct, knh ti, knh trang tr ngh thut... Knh lm ca, c 3 loi vi cc chiu dy khc nhau: 2; 2,5; 3; 4; 5; 6; ;7; 10mm. Khi chiu dy ca knh tng, kh nng xuyn sng ca n gim. Knh dng trng by c ch to bng cch nh bng vi kch thc 3,4 x 4,5 m v chiu dy 5 12mm. Trong xy dng cn dng c knh cng cao nh knh ti v knh c ct. ch to nhng loi knh c cc tnh cht c bit trong qu trnh sn xut ngi ta c th cho thm cc oxt kim loi hoc ph trn mt knh nhng mng kim loi, mng oxt hoc mng bt mu. lp ph ng nht, qu trnh ph phi c thc hin trong mi trng chn khng. Bng nhng bin php , c th to cho knh kh nng phn quang hoc cc tnh cht trang tr thch hp. Knh phn quang dng gim bt s t nng ca nh sng mt tri hoc iu ho nh sng. Thy tinh ngh thut i khi c to ra bng phng php khc axt hay bng cc cht n mn khc (to ra hnh cn thit trn b mt thy tinh). Thng thng n c to ra bi

cc ngh nhn sau khi thy tinh c thi hay c. Trong nhng nm 1920 phng php mi khc axt theo khun c pht kin, theo cc tc phm ngh thut c khc trc tip trn khun, v th mi mt lt c to ra hnh nh trn b mt thy tinh. iu ny lm gim chi ph sn xut v kt hp vi vic s dng rng ri ca cc loi thy tinh mu to ra cc sn phm thy tinh r tin trong nhng nm 1930, sau ny c bit n nh l thy tinh thi k suy thoi. Knh ti c ch to bng cch nung knh thng n nhit ti (540 6500C) ri lm ngui nhanh v u. Lm nh vy th ni ng sut s phn b u n trong knh, ng thi cng va p v cng chu un ca knh tng ln kh nhiu so vi knh thng. Knh ti c s dng rng ri lp cho cc quy trng by, quy hng ch to ca knh, che chn cu thang, ban cng... Knh c ct l loi knh c gia cng bng li kim loi ch to t nhng si thp c nhit v m crm hoc niken. Do b p cht trong knh, li kim loi s ng vai tr l b khung c tc dng gi cht nhng mnh knh vn khi n v nn trnh c nguy him. Knh c ct c dng lm cc kt cu mi ly nh sng. Knh ht nhit (gi nhit) v thnh phn khc vi knh thng ch c cha cc oxt st, caban v niken. Nh m c mu xanh nht. Knh ht nhit gi c 70 75% tia hng ngoi (2 3 ln ln hn bnh thng). Do s ht nhit ln nn nhit v bin dng nhit ca knh tng ln ng k. V vy khi lp knh cn phi cha khe h cn thit gia khung v knh. Knh bn nhit l tm borosilicat c cha cc oxt ch v oxt liti...H s n v nhit khong 2 4. 10-6/0C, c ngha l nh hn knh thng n 2 3 ln. Loi knh ny ch to cc chi tit bn nhit ca my mc. Knh dng trong xy dng: Knh dng trong xy dng c t th k 11. Vic s dng knh trong xy dng bao gm nh vt liu trong sut cho ca s, lp knh chia ra tng phn v nhng nt c trng kin trc. Knh trong xy dng c th l mt vt liu an ton, bao gm knh buc bng dy st, bn chc v dt mng. Knh si cch ly thng dng trong mi nh v tng. * Cc sn phm thu tinh Bloc thu tinh rng c kh nng tn x nh sng ln. Nhng ca s, vch ngn ch to t bloc thu tinh c tnh cht cch nhit v cch m tt. Bloc thu tinh thng gm hai na gn lin li vi nhau, gia rng. Dng ph bin nht ca blco thu tinh l dng c vn kha bn trong. Tnh cht ca bloc thu tinh rng: xuyn sng khng nh h 65%, tn x -25% h s dn nhit 0,34 kCal/m.0C.h. Ngoi bloc thng thng ngi ta cn sn xut cc bloc mu, bloc hai ngn (cch nhit) v bloc hng nh sng. Thu tinh xp lp bao gm hai hoc ba tm thu tinh xen gia l lp m khng kh b bt kn. V vy, knh lp bng sn phm ny c kh nng cch nhit v cch m tt, khng b ng sng, khng phi lau chi lp bn trong. Tu theo cng dng m sn phm thu tinh xp lp c th c ch to t knh ca, knh ti, knh phn quang hoc cc loi knh khc. ng thu tinh trong nhiu trng hp (chng hn trong mi trng n mn ho hc) t ra hiu qu hn ng kim loi. Chng c tnh n nh ho hc cao, b mt nhn, trong sut v v sinh. Nh ng thu tinh c s dng rng ri trong cng nghip thc phm v cng nghip ho hc. Nhc im chnh ca ng l gin, chu un v va p km; v tnh n nh nhit khng cao (khong 400C). Hin nay ngi ta sn xut c cc loi ng bn nhit, vi h s n nhit thp, t thu tinh borosilicat. ng dng: V thy tinh l mt vt liu cng v khng hot ha nn n l mt vt liu rt c

ch. Rt nhiu dng trong gia nh lm t thy tinh. Cc, chn, bt, a, chai, l v.v c th c lm t thy tinh, cng nh bng n, gng, ng thu hnh ca mn hnh my tnh v ti vi, ca s. Trong phng th nghim lm cc th nghim trong ha hc, sinh hc, vt l v nhiu lnh vc khc, ngi ta s dng bnh tht c, ng th, lng knh v nhiu dng c thit b khc c lm t thy tinh. i vi cc ng dng ny, thy tinh silicat bo (nh Pyrex) thng c s dng v sc bn v h s gin n nhit thp, to cho n s chng li tt hn i vi cc sc nhit v cho php o c chnh xc hn khi lm nng v lm ngui cc thit b. i vi phn ln cc ng dng c yu cu cao, thy tinh thch anh c s dng, mc d rt kh lm vic vi n. Phn ln thy tinh nh th ny c sn xut hng lot bng cc cng ngh khc nhau, nhng a phn cc phng th nghim ln cn rt nhiu cc loi thy tinh khc nhau v th h vn gi ng thi thy tinh trong vn phng. Thy tinh t ni la, nh v chai, c s dng t lu to ra cc cng c bng v k thut p la c th d dng to ra vi s ph hp vi thy tinh sn xut hng lot ngy nay. Ti ch: Thu tinh c to hnh khi n ang nng chy hoc bin mm, do nhng ph liu c tnh cht gn ging tnh cht sn phm cn to u c th ti ch (nu chy v to hnh li). nhng nh my ln sn xut thu tinh, a s u dng l b, l mt loi l c th nu lin tc. Ngi ta hn ch ti a vic dng l bi mi ln nh th, lng thu tinh cn tha (chim khong 20-30% th tch l) s ng cng, co li v ph hu lp gch chu la xy l v nh hng n kt cu thnh l. Chi ph xy gch mi v nhin liu cung cp cho qu trnh nng nhit ca l n nhit nu thu tinh s rt ln. Chnh iu dn n vic c mt s thu tinh thnh phm nhng cng c a vo ti ch (nu li). iu ny xy ra ti cc nh my thu tinh ln chng may hng bn khng chy, m hng tn ng li trong kho qu nhiu; nu tip tc sn xut mi s khng c ch cha. Bin php x l l p v thnh phm, em qua l nu li, mc ch l duy tr s hot ng ca l.Vic s dng tranh knh trong trang tr ni tht tr nn kh ph bin cc nc trn th gii, c bit l chu u, chu M. Cn ti Vit Nam, loi hnh ngh thut trang tr ny mi ch thc s pht trin khong hn 10 nm gn y. Tranh knh trong khng gian th vin. Tranh knh ngy xa thng c dng trang tr cho cc cung in, lu i, nh th, c ghp bi nhng mng knh mu vi nhau bng vt liu c bit to thnh nhng bc tranh y mu sc. nh sng chiu qua tranh knh s em li hiu qu cao, gip khng gian tr nn lung linh. Do xut x ca tranh knh t nhng ni c knh, sang trng nn chng thng c nt c in, sang trng cho khng gian kin trc. Vi ngh thut kin trc hin i, tranh knh c p dng nh mt th php trang tr pha nt ngh thut th cng. Hiu qu ca tranh knh trong trang tr trn.

T ch ch trang tr cho cc nh hng, khch sn... nay tranh knh lan rng ra cc cng trnh nh , vn ha v c bit l tn gio. Tranh knh c trang tr nhiu v tr trn cng trnh kin trc nh vm phng, cong, ca i, ca s, bc honh phi, mt tin, vch ngn, cc loi n trang tr p tng, treo trn, bn... Sn phm knh mu ghp c sn xut hon ton trn nguyn vt liu nhp ngoi, vi 24 gam mu chun v hn 360 gam mu ph c sn trong knh, kt cu bi nhng hoa vn, ha tit c ghp li vi nhau to thnh mt phng hoc mt cong knh. Sn phm c

lm ra bng th cng do cc ngh nhn v th lnh ngh Vit Nam. Tri qua cc cng on nh thit k to mu, ct knh v mi da, gia cng vt liu v to ng nt, v, qua nhit nung cao to kt dnh cht liu, thi cng lp rp cho cc cng trnh. Nhng mng tranh knh c ghp, v th cng.

Tuy nhin hin nay, do phng php ch tc tranh knh bng phng php ghp knh mu kh cu k, gi thnh cao nn ngi ta ngh ra phng php v trc tip ln knh bng ha cht c bit rt kh phai mu. Phng php ny lm cho gi thnh tranh knh gim xung nhiu. Hin nay gi tranh knh dao ng t 1.000.000 ng n 5.000.000 ng/m2 theo tng chng loi. Tranh knh l sn phm ca s sng to v sp t. Khi dng tranh knh, bn nn nh s t vn ca ngh nhn hoc kin trc s. Tranh knh khi trang tr ng cch s em li hiu qu rt cao, nhng nu tranh knh s dng u s c tc dng ngc li, lm cho cn phng b cm gic qu dim da v mu m. Tranh knh ch c tc dng thc s khi c nh sng chiu xuyn qua v thng c trang tr ti v tr ranh gii gia sng v ti.