Burhanettin Noay Ege University,Economics 2010-2011

ERK
1.Orta Vadeli Programlarn tarihi
2.Orta Vadeli Programlarn temel ilevi
3.2011-2013 dnemi Orta Vadeli Programn ierii
4.2011-2013 dnemi Orta Vadeli Programn temel amac
5.Makroekonomik hedefler ve politikalar
6.Makroekonomik gstergelerin seyri

5018 sayl Kamu Mal Ynetimi ve Kontrol Kanunu, her yl,

yllk

perspektifle

OVP

hazrlanmasn

ngrmektedir.

Bu

hkm

erevesinde, imdiye kadar alt adet yllk program oluturulmutur.

Programda yer alan ama ve ncelikler bakmndan uygulamann izlenmesi,

deerlendirilmesi ve Bakanlar Kuruluna bilgi sunulmasndan Devlet Planlama Tekilat

Mstearl sorumludur.

Bu programlar esasen iki temel ilevi yerine getirmesi iin hazrlanyor.

*Birinci ilev hkmetin temel makroekonomik

byklklere ilikin ngrlerini piyasayla paylamasn
ieriyor.

*OVP'nin ikinci temel ilevi ise gelime eksenlerinde (rekabet gc,

istihdam, beeri gelime, blgesel gelime, kamu hizmetlerinde
kalite) hangi politikalarn uygulanacana dair bir "pa" olmas.
Brokrasi ve zel sektr buradaki politika nceliklerine bakarak
nmzdeki dnemdeki kararlarn ekillendirebilir, yol haritas
belirlerken faydalanabilir.

Orta Vadeli Program erii;

- Kamu ve zel kesim iin ngrlebilirlii artracak bir yol haritas niteliindedir.
- eitli alanlarda birbirleriyle tutarl bir ama, politika ve ncelikler seti sunmaktadr.
- Makro politikalarn yan sra, temel gelime eksenlerini ve ana sektrleri kapsar.
- Uzun vadeli amalara katkda bulunacak ekilde, yllk dnemde zerinde
younlalacak ncelikleri tespit eder.
- Uygulamalarn sonular ve genel artlardaki deimeler dikkate alnarak, her yl
yenilenecek dinamik bir yap arzeder.
- yllk perspektife sahiptir.

ORTA VADEL PROGRAM

(2011-2013)

Orta Vadeli Program(2011-2013) IV Blmden Olumaktadr.

I. DNYA VE TRKYE EKONOMSNDE GELMELER

II. TEMEL AMA

III. MAKROEKONOMK HEDEFLER VE POLTKALAR

IV. PROGRAM DNEM GELME EKSENLER

II. TEMEL AMA

2011-2013 dnemini kapsayan Orta Vadeli Programn temel amac, lkemizin refah
seviyesinin artrlmas nihai hedefi dorultusunda, bymeye istikrar kazandrmak,
istihdam artrmak, kamu dengelerini iyiletirmek ve fiyat istikrarn salamaktr.
Ekonominin rekabet gc, kamu harcamalarnda etkinlik, iyi ynetiim, devlet
yardmlar, eitim sistemi, yarg sistemi, kayt dlk, yerel ynetimler ve blgesel
gelime alanlarnda yapsal dnm ihtiyac devam etmektedir.
stihdam artrmak iin istikrarl byme ortamn salayacak politikalarn yan sra
igcnn niteliini, igc piyasasnn esnekliini ve igcne katlm artracak

politikalara arlk verilecektir.

Kamu kesimi aklarnn azaltlmas; bir taraftan ekonomide gven, istikrar ve
ngrlebilirliin glendirilmesine, dier taraftan zel sektrn kullanabilecei
kaynaklarn artrlmasna katk salayacak ve bylece zel sektr nclnde bir
byme srecinin gereklemesine yardmc olacaktr.

III. MAKROEKONOMK HEDEFLER VE POLTKALAR

4. Para Politikas
Para politikas 20112013 dneminde de enflasyon hedeflemesi erevesinde yrtlecektir.
Para politikasnn temel amac fiyat istikrarn salamak ve srdrmektir. Bu ama dorultusunda;

Temel para politikas arac olarak ksa vadeli faiz oranlar kullanlmaya devam edilecektir. Ksa
vadeli faiz oran dndaki para politikas aralar, nmzdeki dnemde de para politikasnn

etkinliini artrmak ve ekonomiye dair riskleri azaltmak amacyla kullanlabilecektir.

Enflasyon hedefleri, Hkmet ve Merkez Bankas tarafndan yllk vadede belirlenecektir.

Para politikasnda hesap verebilirlii ve effafl temin etmek amacyla, enflasyonun yl sonu
hedefinden belirgin olarak sapmas ya da sapma olaslnn ortaya kmas halinde, Merkez
Bankas hedeften sapmann nedenlerini ve enflasyonun tekrar hedefe yaknsamas iin alnmas
gereken nlemleri Hkmete yazl olarak bildirecek ve kamuoyuna duyuracaktr.

Esnek ve etkin likidite ynetimine imkan veren para politikasnn

operasyonel erevesi nmzdeki dnemde de srdrlecektir.

Dalgal dviz kuru rejimi uygulamasna bu dnemde de devam

edilecektir.
Piyasa derinliinin kaybolmasna bal olarak kurlarda salksz
fiyat oluumlarnn gzlenmesi durumunda dviz satm ihaleleri
yaplabilecei gibi speklatif davranlar gzlenmesi durumunda
piyasaya dorudan mdahale edilebilecektir.
Piyasa koullar gz nnde bulundurularak, rezerv biriktirme
amal dviz alm ihaleleri nceden ilan edilen program dahilinde

yaplmaya devam edilecektir.

1. Byme ve stihdam
Ek Tablo 1: Temel Ekonomik Byklkler
BYME VE STHDAM

2010

2011

2012

2013

GSYH (Milyar TL, Cari Fiyatlarla)

1.099

1.215

1.343

1.485

730

781

847

913

10.043

10.624

11.405

12.157

GSYH Bymesi (1)

6,8

4,5

5,0

5,5

Toplam Tketim (1)

4,4

4,5

4,2

4,4

Kamu

7,6

5,6

2,1

4,1

zel

4,1

4,4

4,4

4,5

22,0

5,5

8,7

9,6

Kamu

28,6

-8,9

0,7

1,0

zel

20,0

10,0

10,8

11,6

Toplam Nihai Yurtii Talep (1)

7,9

4,8

5,2

5,6

Toplam Yurtii Talep (1)

9,1

5,4

5,4

5,7

Nfus (Yl Ortas, Milyon Kii)

72,7

73,5

74,3

75,1

gcne Katlma Oran (%)

48,8

48,3

48,4

48,5

stihdam Dzeyi (Milyon Kii)

22,5

22,7

23,2

23,6

stihdam Oran (%)

42,8

42,6

42,8

43,0

sizlik Oran (%)

12,2

12,0

11,7

11,4

GSYH (Milyar Dolar, Cari Fiyatlarla)

Kii Bana Milli Gelir (GSYH, Dolar)

Toplam Sabit Sermaye Yatrm (1)

DI TCARET

2010

2011

2012

2013

hracat () (Milyar Dolar)

111,7

127,0

143,5

160,0

thalat (CIF) (Milyar Dolar)

177,5

199,5

222,5

245,0

D Ticaret Dengesi (Milyar Dolar)

-65,8

-72,5

-79,0

-85,0

hracat / thalat (%)

62,9

63,7

64,5

65,3

D Ticaret Hacmi / GSYH (%)

51,9

56,0

58,6

61,2

Turizm Gelirleri (Milyar Dolar)

22,5

23,8

25,5

28,0

-39,3

-42,2

-45,1

-47,8

Cari lemler Dengesi / GSYH (%)

-5,4

-5,4

-5,3

-5,2

Ham Petrol Fiyat (Dolar/w) (2)

76,8

79,9

81,8

83,1

9,3

10,6

11,8

13,1

37,8

42,9

47,9

53,1

Cari lemler Dengesi (Milyar Dolar)

Ham Petrol thalat (Milyar Dolar)

Enerji thalat (27. Fasl, Milyar Dolar)

ENFLASYON

2010

2011

2012

2013

GSYH Deflatr

8,0

5,8

5,3

4,8

TFE Yl(3)
Sonu % Deime
(Tahmin)

7,5

5,3

5,0

4,9

(1) Sabit fiyatlarla yzde deiimi gstermektedir.

(2) DPT tarafndan IMF tahminleri kullanlarak yaplan hesaplamalardr.
(3) 10 Aralk 2009 tarihinde belirlenen enflasyon hedefleri, 2010 yl iin yzde 6,5, 2011 yl iin yzde 5,5 ve
2012 yl iin yzde 5 dir.

Ek Tablo 2: Kamu Finansmanna likin Temel Byklkler

(Milyar TL)
2010

2011

2012

2013

Merkezi Ynetim Bte Dengesi

-44,2

-33,5

-32,3

-24,4

Merkezi Ynetim Bte Gelirleri

252,8

279,0

307,1

334,7

Merkezi Ynetim Bte Harcamalar

297,0

312,5

339,3

359,1

-1,9

3,0

8,7

14,6

-7,4

0,4

5,4

12,3

240,0

265,4

292,1

321,3

247,5

264,9

286,7

309,0

5,5

2,6

3,3

2,4

3,9

13,7

12,7

10,3

Toplam Kamu Faiz D Fazlas (Program Tanml)

Merkezi Ynetim Btesi Faiz D Fazlas (Program Tanml)
Merkezi Ynetim Btesi Gelirleri (Program Tanml)
Merkezi Ynetim Btesi Faiz D Harcamalar (Program
Tanml)
Dier Kamu Faiz D Fazlas (Program Tanml)
Toplam Kamu zelletirme Gelirleri

(GSYH'ya Oran, %)
2010

2011

2012

2013

Merkezi Ynetim Bte Dengesi

-4,0

-2,8

-2,4

-1,6

Merkezi Ynetim Bte Gelirleri

23,0

23,0

22,9

22,5

Merkezi Ynetim Bte Harcamalar

27,0

25,7

25,3

24,2

-0,2

0,3

0,7

1,0

-0,7

0,0

0,4

0,8

21,8

21,8

21,7

21,6

22,5

21,8

21,3

20,8

0,5

0,2

0,2

0,2

Toplam Kamu Faiz D Fazlas (Program Tanml)

Merkezi Ynetim Btesi Faiz D Fazlas (Program Tanml)

Merkezi Ynetim Btesi Gelirleri (Program Tanml)

Merkezi Ynetim Btesi Faiz D Harcamalar (Program
Tanml)
Dier Kamu Faiz D Fazlas (Program Tanml)
Toplam Kamu zelletirme Gelirleri
Sosyal Gvenlik Primleri Hari Vergi Yk (Red ve adeler
Hari)
Sosyal Gvenlik Primleri Dahil Vergi Yk (Red ve adeler
Hari)

0,4

1,1

0,9

0,7

19,7

19,7

19,6

19,5

26,2

26,4

26,3

26,2

AB Tanml Genel Ynetim Nominal Bor Stoku

42,3

40,6

38,8

36,8

Not: Negatif iaret a gstermektedir.

Ek Tablo 3: Kamu Kesimi Borlanma Gerei

KAMU KESM GENEL DENGES (KKGD) (2)
Genel Devlet
Merkezi Ynetim Btesi
Mahalli dareler
Bte D Fonlar
sizlik Sigortas Fonu
Sosyal Gvenlik Kurulular
Genel Salk Sigortas
Dner Sermayeli Kurulular
KT (zelletirme kapsamndaki kurulular dahil)
FAZ GDERLER VE ZELLETRME GELRLER HAR KKGD
Genel Devlet
Merkezi Ynetim Btesi
Mahalli dareler
Bte D Fonlar
sizlik Sigortas Fonu
Sosyal Gvenlik Kurulular
Genel Salk Sigortas
Dner Sermayeli Kurulular
KT (zelletirme kapsamndaki kurulular dahil)
(1) Devlet Planlama Tekilatnn klasik kamu kesimi genel dengesi format esas alnmtr.
(2) Gelir - gider farkn gstermektedir.
Not: Negatif iaret a gstermektedir.

(GSYH'ya Oran, %)
2010
2011
2012 2013
-3,4
-2,0
-1,8 -1,2
-3,7
-2,1
-1,8 -1,1
-4,0
-2,8
-2,4 -1,6
-0,2
-0,1
-0,1 -0,3
0,1
0,1
0,1 0,1
0,4
0,6
0,6 0,7
0,0
0,0
0,0 0,0
0,0
0,0
0,0 0,0
0,1
0,1
0,1 0,1
0,3
0,1
0,0 -0,1
1,0
0,9
1,3 1,7
0,6
0,8
1,3 1,7
0,4
1,0
1,2 1,5
-0,1
-0,3
-0,1 -0,1
-0,2
-0,6
-0,5 -0,4
0,4
0,6
0,6 0,7
0,0
0,0
0,0 0,0
0,0
0,0
0,0 0,0
0,1
0,1
0,1 0,1
0,4
0,1
0,0 -0,1

(GSYH'ya Oran, %)

Ek Tablo 4: Genel Devlet Borlanma Gerei

2010
-3,7
-1,8
-0,5
0,3
0,7
-2,0
-0,6
0,2

2011
-2,1
-0,8
-0,3
0,7
0,7
-2,3
-0,3
0,2

2012
-1,8
-0,3
-0,3
0,5
0,7
-2,4
-0,2
0,1

GENEL DEVLET DENGES (GDD) (2)

Merkezi Ynetim Btesi
Mahalli dareler
Bte D Fonlar
sizlik Sigortas Fonu
Sosyal Gvenlik Kurulular
Genel Salk Sigortas
Dner Sermayeli Kurulular
FAZ GDERLER VE ZELLETRME GELRLER HAR
GDD
0,6
0,8
1,3
Merkezi Ynetim Btesi
2,7
3,0
3,3
Mahalli dareler
-0,4
-0,5
-0,3
Bte D Fonlar
0,0
0,0
0,0
sizlik Sigortas Fonu
0,7
0,7
0,7
Sosyal Gvenlik Kurulular
-2,0
-2,3
-2,4
Genel Salk Sigortas
-0,6
-0,3
-0,2
Dner Sermayeli Kurulular
0,2
0,2
0,1
Genel Devlet Gelirleri
35,4
35,8
35,4
zelletirme Hari Genel Devlet Gelirleri
35,0
34,6
34,5
Genel Devlet Harcamalar
39,1
37,9
37,2
Faiz Giderleri Hari Genel Devlet Harcamalar
34,4
33,8
33,2
(1) Planlama Tekilat tarafndan Avrupa Birliine sunulan Katlm ncesi Ekonomik Program format esas alnmtr. Bu erevede, kamu

2013
-1,1
0,5
-0,5
0,5
0,7
-2,4
-0,1
0,1
1,7
3,7
-0,3
0,0
0,7
-2,4
-0,1
0,1
35,0
34,3
36,1
32,6

kaynann, ilk elde eden kurulu btesinde gelir; nihai olarak harcayan kurulu btesinde gider olarak yazlmas durumunda oluan ve KT'leri
kapsamayan Genel Devlet Dengesinde, toplam denge rakam klasik tanma gre deimemekte, ancak bte trleri itibaryla ak (veya fazla)
deimektedir.

TABLO: Orta Vadeli Programlardaki temel makroekonomik gstergelerin seyri,

2006-2013

GSYH (cari fiyatlarla, milyar

dolar)

2006

2007

2008

(2005) 2006-2008 OVP

365

393

422

423

470

522

483

527

571

(2008) 2009-2011 OVP

773

830

901

(2009) 2010-2012 OVP

608

641

669

723

730

781

847

(2006) 2007-2009 OVP

(2007) 2008-2010 OVP

2009

(2010) 2011-2013 OVP

Gerekleme
Kaynak: IMF
2010 tahmini: IMF

529

649

730

614

2010

729

2011

2012 2013

913

GSYH bymesi (sabit fiyat

% deiim)

2006

2007

2008

5,0

5,0

5,0

7,0

7,0

7,1

5,5

5,5

5,7

(2008) 2009-2011 OVP

5,0

5,5

6,0

(2009) 2010-2012 OVP

-6,0

3,5

4,0

5,0

6,8

4,5

5,0

(2005) 2006-2008 OVP

(2006) 2007-2009 OVP
(2007) 2008-2010 OVP

2009

(2010) 2011-2013 OVP

Gerekleme
Kaynak: TK
2010 tahmini: IMF

6,9

4,7

0,7

4,7

2010

7,8

2011

2012

2013

5,5

sizlik oran (%)

2006

2007

2008

(2005) 2006-2008 OVP

10,0

9,8

9,6

10,5

10,6

10,4

9,6

9,5

9,5

(2008) 2009-2011 OVP

9,8

9,7

9,7

(2009) 2010-2012 OVP

14,8

14,6

14,2

13,3

12,2

12,0

11,7

(2006) 2007-2009 OVP

(2007) 2008-2010 OVP

2009

(2010) 2011-2013 OVP

Gerekleme
Kaynak: TK
2010 tahmini: IMF

10,2

10,3

11,0

14,0

2010

11,00

2011

2012

2013

11,4

ihracat (milyar dolar)

2006

2007

2008

(2005) 2006-2008 OVP

84

94

106

93

105

120

112

124

138

(2008) 2009-2011 OVP

149

163

181

(2009) 2010-2012 OVP

96

108

118

130

112

127

143

(2006) 2007-2009 OVP

(2007) 2008-2010 OVP

2009

(2010) 2011-2013 OVP

Gerekleme
Kaynak: TK
2010 tahmini: EIU

86

107

132

102

2010

109

2011

2012

2013

160

Cari ilemler dengesi/ GSYH %

2006

2007

2008

(2005) 2006-2008 OVP

- 4,0

- 3,5

- 3,1

- 7,9

- 7,3

- 6,6

- 6,4

- 6,3

- 6,2

(2008) 2009-2011 OVP

- 6,8

- 6,8

- 6,5

(2009) 2010-2012 OVP

- 1,8

- 2,8

- 3,3

-3,9

- 5,4

- 5,4

-5,3

(2006) 2007-2009 OVP

(2007) 2008-2010 OVP

2009

(2010) 2011-2013 OVP

Gerekleme
Kaynak: IMF
2010 yl tahmini: IMF

- 6,1

- 5,9

- 5,7

- 2,3

2010

-5,2

2011

2012

2013

-5,2

ENFLASYON (TFE yl sonu %

deime)

2006

2007

2008

5,0

4,0

4,0

4,0

4,0

4,0

4,0

(2008) 2009-2011 OVP

7,5

6,5

5,5

(2009) 2010-2012 OVP

5,9

5,3

4,9

4,8

7,5

5,3

5,0

(2005) 2006-2008 OVP

(2006) 2007-2009 OVP
(2007) 2008-2010 OVP

2009

(2010) 2011-2013 OVP

Gerekleme
Kaynak: IMF

2010 tahmini: IMF

9,7

8,4

10,1

6,5

2010

7,6

2011

2012

2013

4,9

AB Tanml Genel Ynetim

Bor Stoku (GSYH oran)

2006

2007

2008

(2005) 2006-2008 * OVP

56,5

52,8

47,8

44,1

39,1

34,4

39,4

35,1

30,6

(2008) 2009-2011 OVP

35,0

33,0

31,0

(2009) 2010-2012 OVP

47,3

49,0

48,8

47,8

42,3

40,6

38,8

(2006) 2007-2009 * OVP

(2007) 2008-2010 * OVP

2009

(2010) 2011-2013 OVP

Gerekleme
* AB tanml deil
Kaynak: Hazine Mstearl
2010 tahmini: IMF
Esen alar dan alnt

46,1

39,4

39,5

45,4

2010

35,7

2011

2012

2013

36,8