466

CHNH NIM THC TP THIN QUN
Nguyn Duy Nhin dch

Pht hnh theo tha thun gia Cng ty Vn ha Hng Trang v tc gi. Nghim cm mi s sao chp, trch dch hoc in li m khng c s cho php bng vn bn ca chng ti. GPXB s 729-2006/CXB/06-80/ThaH
In n v pht hnh ti Nh sch Quang Minh 416 Nguyn Th Minh Khai, P5, Q3, TP HCM Vit Nam
Published by arrangement between Huong Trang Cultural Company Ltd. and the author. All rights reserved. No part of this book may be reproduced by any means without prior written permission from the publisher.
NGUYN DUY NHIN dch

Thc s Trit hc NGUYN VN CHINH hiu nh
CHNH NIM THC TP THIN QUN

Nguyn tc MINDFULNESS IN PLAIN ENGLISH ca Ven. Henepola Gunaratana
NH XUT BN THANH HA
Li gii thiu
c ch ca quyn sch ny l trnh by phng php thc hnh thin qun vipassana. Ti lp li, phng php thc hnh. y l mt kim ch nam thin tp, l nhng li hng dn chi tit, tng bc tng bc mt cho phng php thin qun (insight meditation). Ti thy chng ta c kh nhiu nhng quyn sch bn v cc kha cnh trit l v l thuyt ca thin tp Pht gio. C nhiu quyn rt hay. Nhng y l mt quyn sch vit v thc hnh. Ti vit quyn sch ny cho nhng ngi mun thc tp thin qun, v nht l cho nhng ai mun bt u ngay by gi. nh ca ti l mun trao cho bn nhng d kin cn bn cn thit, gip bn c th khi u cho sun s. Ti ngh, ch nhng ai tht s thc hnh theo nhng li ch dn y mi c th ni l ti thnh cng hay tht bi. V ch c nhng ai thc hnh u n v tinh tin mi c th ph bnh nhng n lc ca chng ti. Ti ngh, khng c bt c mt quyn sch no c th trnh by c ht tt c nhng vn m mt thin sinh c th gp phi. Cui cng ri chng ta cng cn phi tm n mt v thy c kh nng. Nhng trong lc ny, y l nhng quy lut nn tng v cn bn
Ven. Henepola Gunaratana 5
m ti mun chia s vi bn. Hiu r c nhng g ti trnh by trong nhng trang k, s gip bn tin c nhng bc tht xa trn con ng thin tp. C nhiu phng php thin tp (meditation) khc nhau. Trong bt c truyn thng tn gio ln no, cng c nhng phng cch m ta thng gi l tnh tm, hoc thin. Danh t ny thng c dng vi tnh cch chung chung. Cng xin bn hiu rng, trong quyn sch ny chng ti ch c bit ni v thin vipassana trong truyn thng Pht gio Nam tng m thi. Vipassana thng c dch t ting Pali sang l Minh st tu, hay cn gi l thin qun. Mc ch ca loi thin ny l mang li cho hnh gi mt tu gic, hiu c t tnh ca mi vt v nhn thy su sc c s vn hnh ca tt c mi hin tng trong cuc sng. Mt o Pht ton vn tht ra khc rt xa cc tn gio thn hc m a s chng ta thng bit. N l mt cnh ca dn ta bc thng vo cnh gii tm linh hoc siu hnh m khng cn phi nh vo s gip ca bt c mt v thn linh hoc mt trung gian no khc. Mi v ca o Pht c tnh cht gn vi mn tm l hc thc nghim hn l ci m ta gi l tn gio. Trong o Pht, con ng tu tp l mt s qun chiu thc ti khng ngng ngh, lun lun xem xt t m mi tin trnh ca tri gic. Mc ch l lc b i nhng g sai lm v gi di, vn ln tm mn che ph thc ti, ta c th trc tip tip xc c vi t tnh ca mi s vt chung quanh mnh. V
6 Chnh nim - Thc tp Thin qun
php mn thin qun vipassana ny l mt phng cch c truyn v mu nhim, gip ta c th thc hin c vic y. Pht gio Nam tng, Theravada, cung hin cho chng ta mt phng php khai ph ni tm rt hiu qu, tht ra n cn gip ta tip xc c vi ngay chnh gc r tm thc ca mnh na. V truyn thng ny l kt qu t nhin ca hn 2.500 nm pht trin trong nhng nn vn ha truyn thng tt p nht ca vng Nam v ng Nam . Trong quyn sch ny, ti s c gng tch bit ra nhng g l trang sc vi nhng g l nn tng tht s, trao cho bn mt s tht ct li nht. i vi nhng bn no thch v nghi l, c th tm c thm v truyn thng Pht gio Nam tng trong nhng quyn sch khc, chc chn bn s tm c mt gia ti phong ph y nhng nghi thc, cng l, rt p v y ngha. V nhng bn no c khuynh hng thc tin c th ch cn chn phng php thc hnh thin tp, v c th em p dng n vo bt c lnh vc no ca cuc sng. Vn chnh y l s thc hnh. im khc bit gia thin qun, vipassana, v nhng loi thin khc rt l quan trng. Chng ta cn phi hiu cho tht r iu ny. Trong o Pht c hai loi thin (meditation) khc nhau. Chng khc nhau v phng php thc hnh, v cch hot ng, v v nhng trng thi tm thc. Hai loi thin y l thin qun (vipassana) v thin nh (samatha).
Thin qun, vipassana, cn c dch l thin Minh st, c ngha l mt thc, mt ci thy r rng v chnh xc v nhng g ang xy ra. Thin nh, samatha, cn c dch l thin tnh lng hay thin ch, c ngha l dng li. y l mt trng thi khi tm ta tp trung vo mt i tng duy nht no , dng li, v khng i ra ngoi i tng y. Khi lm c nh vy, mt trng thi an vui s lan ta khp thn tm hnh gi. Mt trng thi tnh lng rt su sc m ta phi t mnh tri nghim mi c th hiu c. V a s th nhng phng php thin ca chng ta u c da trn yu t nh ny. Theo phng php ny th hnh gi tp trung tm mnh vo mt i tng duy nht no , nh l mt li cu nguyn, mt bi kinh, mt ngn nn, hoc l mt linh nh... v loi b tt c nhng t tng, nhn thc khc ra khi tm thc ca mnh. Kt qu l hnh gi s cm thy mt s h lc rt ln, nhng n ch c mt cho n khi ta x thin. Cm gic y rt l nhim mu, tt p, nhiu ngha, v li cun, nhng n cng ch l tm b m thi. Thin qun, vipassana, th ch tm vo yu t tu gic. Hnh gi thc tp thin qun ch dng yu t nh nh l mt phng tin gip cho chnh nim ca h c th ln hi c v i bc tng v minh t lu ngn che nh sng ca thc ti. y l mt tin trnh t tn v u n. N mt nhiu nm thng, nhng ri s c mt ngy, mt nht ba ca hnh gi s lm cho bc tng v minh y sp , v khng gian chung
quanh s ngp trn nh sng. Con ng chuyn ha c hon tt. Ta gi l gii thot, v n s rt vng bn. Gii thot l mc tiu ca mi trng phi trong o Pht. Nhng con ng i n c rt nhiu li r khc nhau. Trong o Pht c rt nhiu trng phi khc bit nhau. Chng c phn chia ra lm hai dng t tng ln l Bc tng (Mahayana) v Nam tng (Theravada). Pht gio Bc tng c truyn qua khp vng ng Nam , nh hng su rng n nn vn ha ca nhng quc gia nh l Trung Hoa, Triu Tin, Nht Bn, Ty Tng v Vit Nam. Mt tng phi ln ca i tha l Zen, c truyn b su rng Nht Bn, Triu Tin v Vit Nam. V Pht gio Nam tng th c du truyn qua nhng quc gia min Nam v ng Nam nh l Tch Lan, Thi Lan, Min in, Lo v Kampuchia. Sch ny c bit ni v phng php hnh thin ca Pht gio Nam tng. Nhng kinh in thuc truyn thng Nam tng u c ni n c hai phng php hnh thin: nh (samatha) v qun (vipassana). Kinh in Pali c ni n bn mi mc thin khc nhau. y l nhng mc dnh cho c thin nh v thin qun gip dn n tu gic. Nhng quyn sch ny l mt kim ch nam cn bn, v vy chng ta s gii hn mc ca thin qun vo mt i tng ch yu v c bn nht: hi th. Quyn sch ny s gii thiu n cc bn mt
phng php thc tp chnh nim qua s ch n thun, v mt thc r rng v tin trnh ca hi th. Ch cn dng hi th lm i tng thin qun, hnh gi cng c th qun chiu c ht ton th tin trnh nhn thc trong v tr ring ca chnh mnh. Hnh gi s nhn thy c nhng thay i ang xy ra trong mi kinh nghim vt l, cm th v tri gic, cng nh nhng bin chuyn trong chnh tm thc ca mnh. Tt c nhng i thay ny lc no cng u ang c mt trong mi kinh nghim ca chng ta, trong mi giy v mi pht! Thin (meditation) l s sng. N l mt sinh hot m khng th no em ra ging dy nh mt mn hc ch c tnh cch hn lm. Tri tim ca thin hc phi c xut pht t kinh nghim bn thn ca chnh v thy. Tuy vy, chng ta may mn c c mt s lng ln ti liu v thin hc, c trao truyn bi nhng v c tu gic ln tng bc i trn mt t ny. S vn liu ny l mt kho tng qu gi gip cho s tu hc ca chng ta. a s nhng im c nu ra trong sch ny c ly ra t Tam tng (Tipitaka), l ba b kinh in cha ng ton b gio l ca c Pht. Tam tng gm c Gii lut (Vinaya), nhng gii lut dnh cho cc hng tng, ni v c s, Kinh (suttas), nhng bi gio php ca Pht, v Lun (Abhidhamma), nhng hc thuyt, l lun thng c xem nh mn tm l hc ca o Pht.
Chnh nim - Thc tp Thin qun
10
Vo th k th nht, c mt nh hc Pht ni ting l Upatissa vit quyn Gii thot o (Vimuttimagga), trong ng tm tt nhng gio l ca c Pht dy v thin tp. Vo th k 5, mt hc gi ni danh khc l ngi Buddhaghosa cng vit thm mt b lun rt quan trng khc v thin tp, l quyn Thanh tnh o (Visuddhimagga), m cho n ngy nay vn c xem l mt quyn sch gi u ging ca cc thin gi. Trong sch ny, chng ti c mun trnh by vi cc bn nhng li ch dn r rng v chnh xc nht v phng php thin qun vipassana. Quyn sch ny s gip bn t mt bc chn tht vng vng trn ngng ca ca thin tp. Cn nhng bc chn k tip trn con ng khai ph ra ta l ai v ngha ca s sng, l hon ton ty thuc chnh bn. V y l mt hnh trnh rt quan trng. Ti chc bn s thnh cng!
Ven. Henepola Gunaratana
11
Chng Mt V sao phi quan tm n thin?

hin khng d. N i hi thi gi v cng sc. N cng i hi mt s chu ng bn b v k lut. Tm li, thin tp i hi ta nhng phm cht m thng thng ta vn cho l khng c g th v v nu c th th lun mun trnh n. Ta c th ni rng thin tp i hi ta mt dng lc. Ngi thoi mi trn chic gh bnh xem ti vi c phi l d dng v th v hn khng? Th th ti sao ta li cn phi ngi thin? Ti sao ta li phi b ph bao nhiu l thi gi v cng sc ca mnh, trong khi ta c th ngi hng th c bao nhiu l nhng s vui th khc? Ti sao th? Gin d lm! V chng ta l con ngi. V v s tht rng chng ta l con ngi, nn ta t nhin tha hng ci tnh cht bt toi nguyn ca cuc sng, v n s khng bao gi t mt i. Bn c th nn cm gic bt mn y trong giy lt, bn c th chi b n trong mt vi gi, nhng ri chc chn n s tr li, v thng khi l vo nhng lc bt ng nht. S c mt giy pht no , t nhin bn git mnh tnh dy, nhn li nhng g mnh ang c v thy r c tnh trng ca chnh mnh. Trong giy pht y, t nhin ta nhn thy mnh b ra trn cuc i, m tht s ch l mi c gng
sng. Ta lc no cng gng gi mt b ngoi tt p. Ta c gng gii quyt mi vn v gi cho mnh lc no cng c v ti vui. Nhng vo nhng lc tht vng, nhng khi ta cm thy mt mi v chn nn, ta li ch mun gi kn cho ring mnh. Trong ta l mt ni c n, bun chn, v ta bit rt r iu y. Nhng chng ta giu rt kn v rt ti. Tht ra, su kn trong tm hn, ta tin rng phi c mt ci g tt p hn, mt li sng hnh phc hn, mt ci nhn cao rng hn, mt con ng m ta c th tip xc c vi s sng ny trn vn hn. V thnh thong ta cng c c hi nm c ci hng v y: khi ta tm c mt cng vic tt, khi ta bit yu, khi ta thng cuc... Trong nhng giy pht y tt c bng nhin thay i. Cuc sng ny dng nh ti sng hn, c ngha hn, khin nhng mun phin v bun t hng ngy u tan bin mt. Trong giy pht y dng nh tt c u thay i v ta t nh: By gi l c ri , mnh s l mt ngi hon ton c hnh phc. Nhng ri nhng giy pht y ch thong qua, nh mt ln sng m trong bui sng sm. Ta ch cn li cht k c nh nhoi v mt thc m h rng cuc i ny dng nh c mt s bt an no . Chng ta c cm gic rng cuc i ny phi c mt ci g su sc hn, ngha hn, nhng sao mnh vn khng thy c. Ta cm thy nh mnh b chia ct. Ta cm thy nh mnh b c lp. Ta khng tip xc c vi s sng ang tht s c mt quanh
mnh. Nhng ri nhng thao thc , nhng ngh cng phai m i, v ta li tr v vi thc trng c. Cm xc trong cuc i cng ging nh mt chuyn xe do chi qua vng i ni, ta mt nhiu thi gian pha di con dc mong ch, ao c nhng giy pht c ln trn nh cao. Nh vy th ta c vn g y? Ti sao mnh li l nh th ny? Tht ra th ta khng c mt vn g ht. Ta ch l mt con ngi, th thi! Ta mang mt chng bnh chung ca c nhn loi. Trong mi ngi chng ta c mt con qui th vi nhiu cnh tay di, chng l s cng thng tinh thn, thiu tnh thng chn tht i vi k khc, ngay c nhng ngi gn gi vi mnh nht, nhng cm xc ng kn v s kh cn tnh cm. Con qui th y c nhiu, rt nhiu cnh tay, v chng ta khng ai c th thot c n. Ta c th chi b n. Ta c th c gng nn n. Chng ta cn xy c mt nn vn ha t bo v mnh, np pha sau v gi v nh mi vic u bnh thng. Chng ta t tm s xao lng trong nhng mc ch, qua cc d n, v nhng lo toan v a v ca mnh trong x hi. Nhng con qui th y vn c mt. Trong mi ngh, mi suy tng ca ta, lc no cng c mt ging ni nh xen vo: Nh vy cng cha . Cn phi c thm na. Cn phi lm cho tt hn na. Phi gng c thm na. N l mt con qui th, mt con qui th c mt khp mi ni, biu hin qua nhng hnh dng rt tinh t.
Bn i n mt bui tic, lng nghe nhng ting ci dn tan biu l mt s vui th bn trn, v mt ni s hi nm pha di. Cm thy mt s cng thng, nn. Khng c mt ai l tht s thoi mi. Tt c mi ngi u gi to. Bn i n xem mt trn banh, nhn nhng khn gi trn cc hng gh, nhn nhng cn nng gin bc pht, nhn nhng tc ti, bc dc xut pht t mi ngi, nhng c tr hnh di danh ngha ca s hm m, hng hi, tinh thn ng h i nh. Nhng la , lng m, t tn np di danh xng ca s trung thnh vi i mnh, say ru, nh nhau - tt c ch l nhng cch ngi ta gii ta s cng thng ca mnh. H l nhng ngi bn trong c rt nhiu bt an. Xem tin tc trn ti vi, lng nghe nhng li ca ca cc bi nhc ang thnh hnh, bn s thy tt c u ang lp i lp li cng nhng ti: ghen t, kh au, bt mn v cng thng. S sng dng nh l mt cuc tranh u khng ngng ngh, mt n lc chng li nhng nghch cnh. V gii php ca chng ta l g? Chng ta t than vn: Nu nh... phi chi... Nu nh ti c nhiu tin hn, ti s c hnh phc... Phi chi ti tm c mt ngi tht s yu mnh... Phi chi ti st i chng mi k... Phi chi ti c mt ci ti vi mu, mt bn tm nc nng, mt mi tc cong... v danh sch y s khng bao gi chm dt. Nhng nhng ci pht xut t u? V quan trng hn na, chng ta c th lm g c vi chng? Chng pht xut t nhng i
hi trong chnh tm thc ca chng ta. l nhng thi quen tm l n su t lu i, rt tinh t kh nhn bit v chi phi khp c, cng ging nh mt gt mc c dn d ct tht bi nhiu mi tht cht, v by gi cng vy, mun m ra th ta cng phi bit t t tho g tng mi mt. Chng ta cn thp ln ngn n ca thc, vt ln t chiu su tm thc tng mnh vn nh, v mang ra t di nh sng ca chnh nim. Chng ta c th lm cho v thc tr thnh thc, tht t tn, mi ln mt cht. Bn cht mi kinh nghim ca chng ta l s thay i. S thay i y khng bao gi ngng ngh. Trong mi giy, mi pht, s sng tri chy v bin i lin tc, khng bao gi ng yn. Chnh s chuyn bin khng ngng y l bn cht ca v tr tri gic ny. Mt t tng khi ln v cha n na giy, n bin mt. Ri mt t tng khc khi ln, ri cng bin mt... Mt m thanh chm vo tai ta, ri thinh lng. M mt ra, c th gii tun trn vo trong; nhm mt li v tt c mt ht. C nhng ngi n v i trong i ta. Bn b ri xa, ngi thn mt i. Thi vn ca ta ln ri li xung. i khi ta thng, nhng thng hn l thua. Tt c l mt s bin chuyn bt tn: i thay, i thay v i thay. Khng bao gi c hai giy pht ging ht nhau! Nhng tht ra th khng c g l vn vi vic y ht. T tnh ca v tr ny l vy. Nhng c iu l vn ha nhn loi dy cho chng ta c mt phn
ng kh k cc i vi s thay i ny. Chng ta phn loi nhng kinh nghim qua. Khi c bt c mt nhn thc, mt s i thay no xy ra, chng ta t ng b n vo mt trong ba hc t khc nhau: tt, xu hoc trung ha. V ty theo vic ta xp n vo hc t no m ta s c nhng phn ng tng ng vi n. Nu l mt nhn thc c ta cho l tt, ta s c gng nu ko cho thi gian dng li. Ta nm bt, m cng ly n, khng cho n thot i. V khi ta bit rng mnh khng th gi c n mi, ta s tm mi cch mang li kinh nghim no khi dy nhn thc y. Chng ta hy gi thi tm l ny l nm gi. V hc t k bn c dn nhn hiu l xu. Khi ta nhn din iu g l xu, ta s x y n i. Chng ta c gng chi b n, xa lnh n, xua ui n bng mi cch. Tht ra l chng ta ang chng c li kinh nghim ca chnh mnh. Chng ta ang chi b mt phn ca chnh ta. Chng ta hy gi thi tm l ny l xua ui. V gia hai thi y l mt hc t th ba: trung ha. Trong hc t ny, chng ta b vo nhng kinh nghim no m ta nhn thy khng tt cng chng xu. Nhng g ta cm thy l nht nho, nhm chn, hoc v v. Chng ta xp nhng kinh nghim y vo hc t ny ta c th qun i, v mang s ch ca mnh tr v vi nhng g l l th hn. Ni mt cch khc, ta tr li chy theo vng quay bt tn ca nhng s thng v ght. V v vy, nhng kinh nghim
trung ha ny b chng ta b qua, khng h lu n. Ta hy gi thi ny l b l. V kt qu trc tip ca nhng thi in r ny l ta nh mt ngi chy trn chic my tp chy, c chy mi m chng i n u c! Mi khi c iu g a thch th ta tm cch nm gi, gp iu g kh chu th ta xua ui, v b l i gn 90 phn trm nhng kinh nghim cn li ca i mnh. V ri chng ta li t hi: v sao cuc i ny li qu v v n th? Ni tm li, thi phn ng my mc ca chng ta s khng th no mang li cho mnh s hnh phc. Cho d bn c n lc theo ui nhng th vui v thnh t n u, ri cng c lc bn s gp tht bi. Cho d bn c chy trn nhanh v khn kho n u, s c lc kh au bt kp bn. V gia nhng giai on , cuc sng ny nhm chn n bn c th tht ln c. Tm ta cha y nhng ph bnh v thnh kin. Chng ta t xy ln cho mnh nhng bc tng kin c bo v, v ri v tnh t giam mnh vo ngi nh t lm bng nhng a thch v ght b ca chnh ta. V ta kh! Kh l mt danh t rt to tt trong o Pht. y l mt nim quan trng m chng ta cn phi hiu tht r. Ch dng trong ting Pali l dukkha, v n khng ch c ngha l s au n, dy v ca thn xc m thi. N cn mang mt ngha thm su, tinh t
hn v mt cm gic bt toi nguyn ca mi tng, m chng l kt qu trc tip ca nhng phn ng my mc ca ta. Bn cht ca s sng l kh, dukkha, c Pht dy th. Mi nghe qua th c v nh rt bi quan v chn i. M dng nh cng khng hon ton ng vi s tht na. Du sao th cuc sng ny cng u c thiu g nhng giy pht m mnh cm thy vui th, phi th khng bn? Nhng khng, s tht khng phi vy. N ch c v l nh vy m thi. By gi bn hy th chn ra mt giy pht no m bn ngh l mnh tht s cm thy hi lng nht, ri nhn k li i. Bn di nim vui y, bn s thy c mt s cng thng, mun phin, bit rng cho d giy pht ny c trn vn n u, ri n cng s chm dt. Cho d bn c thu t c nhiu n u chng na, chc chn ri bn cng s nh mt i, hoc b ht ngy thng cn li bo v nhng g mnh c v tnh ton lm sao c nhiu hn na. Nhng cui cng cuc i bn s cn li g? Ci cht! Cui cng ri ta cng phi bung b ht tt c. Tt c ch l tm b m thi! Nghe c v bi t qu bn nh? Nhng may mn thay, s tht khng phi vy. N ch bi t nu ta nhn bng con mt ca cuc i, mt ci nhn ch c s nm gi hoc xua ui. Nhng chng ta cn c mt cch
nhn khc na. Vi cch nhn ny, chng ta khng cn phi bt thi gian dng li, khng cn phi nm bt mt kinh nghim no tri qua, v cng khng cn phi ngn chn hoc b l trc bt c mt kinh nghim no khc. N l mt mc kinh nghim nm trn nhng nim v tt v xu, vt ln trn s vui sng v n au. Cch nhn y v cuc i l mt cch nhn rt nhim mu, v ta c th hc tp c. L d nhin khng phi l d, nhng ta c th lm c. Hnh phc v an vui l nhng vn trng i ca con ngi. l nhng g chng ta ang tht s tm kim. Nhng tht ra rt kh m thy c iu , v ci c m cn bn y thng b che lp bi tng tng lp lp nhng mong mun trn b mt. Chng ta mong mun nhiu thc phm, s giu sang, sc dc, th vui, danh vng... Nhiu khi ta cn ngh rng nim v hnh phc tru tng qu. Ti l mt con ngi rt thc t. Cho ti tin bc, ti s mua c ht nhng hnh phc m ti cn. iu khng may l chuyn y khng th no c c! Bn hy th nhn cho su sc v mc ch ca nhng mong mun , bn s thy rng chng rt l nng cn. Bn mun c thc phm. lm g? V ti i. Bn i , vy th sao? Th nu ti n, ti s ht i. V khi ht i th ti s cm thy d chu. , th ra l vy! Bn mun c cm thy d chu: y mi chnh l l do chn tht! Nhng g chng ta mong
mun khng nm trong nhng mc ch trn b mt, v ch l nhng phng tin dn ta n cu cnh m thi. Ci m ta tht s tm kim l ci cm gic nh nhm theo sau, khi mong mun ca mnh c tha mn. Mt cm gic nh nhng, th th, khng cn b cng thng na. Hnh phc v an vui - khi khng cn nhng kht khao. Th th hnh phc ny l g? i vi phn ln chng ta th nim v s hnh phc hon ton l c c tt c nhng g mnh mun v c kh nng kim sot c tt c, c lm mt v ch t c th bt c th gii ny phi nhy ma theo mi s thch ca ring mnh. Nhng cng th, chuyn y cng khng th no c c. Hy th nhn li lch s ca th gii, bn s thy tht ra cng c nhng ngi c c quyn uy rng ln nh th, nhng h khng h l nhng ngi c hnh phc. Chc chn mt iu l h khng c c s an vui vi chnh mnh. Ti sao th? V h c kht vng mun lm b ch th gii ny mt cch tuyt i, v h khng th no lm c vic y! H mun kim sot tt c mi ngi, nhng vn cn c nhng ngui khng b kim sot. H khng th kim sot c nhng v sao trn tri. Ma vn ri, my vn bay, l vn rng. H vn ng bnh. H vn phi cht! Ta khng bao gi c th c c tt c nhng g mnh mun. l chuyn khng th c. Nhng may thay, ta vn c mt s la chn khc. Ta c th hc cch lm ch c tm ca mnh, bc ra ngoi
vng xoay bt tn ca s ham mun v ght b. Ta c th thc tp tr b s ham mun, nhn din nhng tham vng nhng khng b chng sai khin. Nhng iu y khng c ngha l t nay chng ta s nm xung gia ng, v mc cho ai cng c th bc ngang qua ch p. iu y ch c ngha l ta vn tip tc sng i sng bnh thng ca mnh, nhng vi mt ci nhn hon ton mi m. Chng ta vn lm nhng g m mt ngi bnh thng phi lm, nhng ta c t do, khng b thc y, li cun bi nhng ham mun ca mnh. Ta c th mun mt ci g , nhng khng phi eo ui theo n. Ta c th s hi mt iu g, nhng khng cn phi ng m run ry. Thi y khng phi l d. N i hi rt nhiu nm thng thc tp. Nhng ta bit rng c gng kim sot ht mi vic trn i ny l mt chuyn khng th no c c. Th th gia hai ci, ci kh lm vn cn hn l ci khng th lm c. Nhng m, hy khoan ci ! Hnh phc v an vui, c phi l mc tiu nhm n ca nn vn minh chng ta chng? Chng ta xy nhng ta nh chc tri v nhng xa l. Chng ta c nhng thng ngh h c tr lng, nhng chic ti vi mu... Chng ta c nh thng min ph, nhng ngy ngh bnh, an ninh x hi v li dng chung. Tt c nhng ci nhm mc ch mang li cho chng ta mt mc hnh phc v an vui no . Nhng d vy, s bnh nhn tm thn trong x hi vn mi ngy mt nhiu
v con s ngi phm php mi ngy mt tng nhanh hn. ng ph y dy nhng c nhn bo ng v thiu qun bnh. a tay ra khi ca nh mnh, bn c th b ai lt mt i chic ng h m khng hay! C iu g khng c n cho lm. Mt ngi hnh phc khng bao gi trm cp. Mt ngi c an lc khng bao gi bit bo ng. Ta mun tin rng, x hi chng ta tn dng ht mi lnh vc ca kin thc con ngi t n mc tiu an lc v hnh phc, nhng s tht khng phi th. Chng ta ch mi bt u thc rng, mnh pht trin kha cnh vt cht ca s sng qu , chng ta sn sng hng th n trn s sng tm linh v tnh cm ca mnh. V by gi chng ta ang phi tr gi cho vic lm . Ni l mt chuyn, v tht s lm mt ci g sa i, li l mt chuyn khc. Ni bt u phi l t bn trong chnh mi ngi ca chng ta. Bn hy th quay li nhn vo trong chnh mnh cho su sc, mt cch chn tht v khch quan. Bn s thy r, chnh ta cng c nhng giy pht m Ti chnh l k phm php v Ti chnh l ngi in r. V khi ta c th nhn din c chng mt cch r rt, v t, v khng ph phn hoc trch mc, chng ta mi c c hi bc ra khi c. V chng ta s khng th no thay i c bt c mt iu g ca mnh ht, tr khi ta nhn thy c con ngi thc ca mnh, ngay trong gi pht ny. Chng y s chuyn ha s xy ra mt cch rt t
nhin v tri chy. Bn khng cn phi n lc hoc tun phc theo mt uy quyn no bt buc bn ht. T ng bn s thay i. Nhng lm sao ta vn c th gi c ci tu gic ban u y, mi l vn kh! Bn phi nhn thy c mnh l ai, v nh th no, mt cch chn tht, khng thnh kin, v khng chi b. Bn phi thy c ch ng v nh hng ca mnh trong x hi. Bn phi thy c bn phn v trch nhim ca mnh i vi nhng ngi sng chung quanh, v hn na trch nhim i vi chnh mnh nh l mt c nhn sng chung vi k khc. V cui cng, bn phi thy c rng ht tt c nhng iu y tht ra ch l mt m thi, mt ci chung ton vn m trong tt c u c lin h mt thit vi nhau. Tuy iu y nghe c v rt phc tp, nhng tht ra n c th xy ra trong mt chp mt. Cng nng ca thin tp c mt sc mnh v song, n c th em li cho ta th tu gic ny, v mt hnh phc rt tnh lng. Kinh Php c (Dhammapada), mt quyn kinh rt xa ca o Pht c vit: dn u cc php, lm ch, to; Nu vi nhim, Ni ln hay hnh ng, Kh no bc theo sau, Nh xe, chn vt ko .
dn u cc php, lm ch, to; Nu vi thanh tnh, Ni ln hay hnh ng, An vui bc theo sau, Nh bng, khng ri hnh (K s 1 v 2, bn Vit dch ca Ha Thng Thch Minh Chu) Mt khi t thn n, Khng c con che ch, Khng cha, khng b con, Khng thn thch che ch. Bit r ngha ny, Bc tr lo tr gii, Mau l lm thanh tnh, Con ng n Nit bn. (K s 288, 289, bn Vit dch ca Ha Thng Thch Minh Chu) V thin tp l mt phng php gip ta lm thanh tnh c tm mnh. Thin tp gip ta thanh lc c tin trnh t tng ca ta, gip ta gn b c nhng cht kch ng tm nh l tham lam, sn hn v si m, nhng th tng tri buc ta bng si dy giam hm ca tnh cm. Thin tp s mang tm ta n mt trng thi tnh lng v tnh thc, mt trng thi ca nh v hu. Trong x hi ngy nay, chng ta t nim tin rt ln vo s gio dc. Chng ta tin rng hc thc c th
lm mt ngi tr nn vn minh hn. Nhng tht ra, vn minh v hc thc ch nh bng phn bn ngoi ca con ngi m thi. Bn ch cn th em mt ngi hc thc v ng knh y ra i din vi nhng hon cnh nh l cng thng trong chin tranh hoc kinh t suy sp, v xem ngi y cn ng knh na hay khng! Chng ta tun theo lut l v khng mun chu hnh pht v s hu qu l mt chuyn; cn chng ta tun theo lut v mnh c thanh tnh, khng cn lng tham trm cp, hoc lng sn hn git hi, th l mt chuyn hon ton khc. Thy mt hn xung dng sui. Dng nc chy s lm mn i b mt bn ngoi ca hn , nhng bn trong vn y nguyn. Nung hn y trong mt l la cho n khi ta nng chy, c hn y s bin dng t trong ra ngoi. Vn minh v hc thc ch c th thay i b ngoi ca con ngi m thi. Thin tp s chuyn ha con ngi mt cch ton din t bn trong. Thin tp cn c v nh l mt v thy ln. N l ngn la ti luyn chng ta, tuy chm chp nhng rt chc chn, bng s hiu bit. Khi s hiu bit ca chng ta cng rng ln bao nhiu, th lng tha th, bao dung v tm t ca chng ta s cng rng m by nhiu. Chng ta s tr thnh nh l mt bc cha m gng mu hay mt v thy ton thin. Ta sn sng tha th v b qua tt c. Ta cm thy thng yu tt c mi ngi v ta hiu c h, v s d ta c th hiu c h l v ta hiu r c chnh mnh. Chng ta
quay li nhn su vo chnh mnh, v ta thy c nhng s gi to, nhng thiu st ca mt con ngi, cng nh nhng gii hn ca kip ngi, v t ta bit tha th v thng yu tt c. Khi ta c tm t i vi chnh mnh th t nhin ta s c tm t i vi k khc. Mt thin sinh gii s c c s hiu bit ln i vi s sng, v t h s i x vi cuc i ny bng mt tnh thng su xa, khng h phn xt. Thin tp cng ging nh lm rung vy. Mun c mt tha t trng ta trng trt, trc ht ta phi bit n cy v bng i ht nhng gc r. Ri sau chng ta mi cy t, bn phn, gieo ht, v gt hi. i vi tha rung tm cng th, trc ht chng ta phi dn dp lm trng i ht nhng yu t no lm tr ngi - ta phi bng nh tn gc r chng khng th no cn mc tr li. Ri chng ta bn phn cho mnh t tm: bng s tinh tin v n lc. V sau , ta gieo xung nhng ht ging tt, v gt hi nhng hoa tri ca nim tin, gii lut, chnh nim v tu gic. Nim tin v gii lut trong o Pht mang mt ngha rt c bit. Nim tin trong o Pht khng phi l s tin tng vo kinh in xut pht t mt ng thing ling, hay c tin vo nhng gio l ca mt bc o s no . ngha ca nim tin y gn ging vi s t tin hn. Chng ta tin l s tht v chnh ta thy, v t mnh kinh nghim c iu y. V cng th, gii lut khng phi l nhng nghi
thc, nhng quy lut c t ra bi mt uy quyn no bn ngoi. Tht ra gii lut l nhng khun thc hnh ng m ta thc v t nguyn hnh x theo, v ta bit rng chng tt p v cao thng hn li hnh x bnh thng ca mnh trong i sng hng ngy. Mc ch ca thin tp l mt s chuyn ha t thn. Ci ti i vo bn ny ca kinh nghim thin tp s khng phi l ci ti i ra pha bn kia. Thin tp s thay i con ngi ca ta qua mt tin trnh nhn thc su sc v nhng cm gic ca mnh, n bt ta thc r rt v nhng ngh, li ni v hnh ng ca ta. Lng t tn s tan bin v thi chng i ca ta cng s kh cn i. Tm ta s tr nn an tnh. V cuc sng cng c sun s hn. Thin tp c kh nng gip ta i din vi nhng thng trm ca cuc i mt cch d dng hn. N lm gim i nhng s cng thng, lo lng v s hi. Nhng bt an s vi i v nhng am m cng s nh nhng hn. Mi vic ri nm yn vo v tr ca n, v cuc i ca ta s ging vi mt con thuyn nh lt trn mt dng nc hn l gp ghnh tri qua nhng con thc. V tt c bt u bng mt s hiu bit. Thin tp s gip cho nh lc v tu gic ca ta ngy c su sc thm. V t , nhng ng c thc y nm su kn trong v thc, nhng phn ng my mc ca ta, s dn dn b phi by ra. Trc gic ca ta s tr nn bn nhy hn xa. S suy ngh ca ta s
chnh xc hn, v dn dn ta s c th trc tip tip xc c vi s vt chung quanh mnh nh bn cht hin hu tht s ca chng - ng nh vy - khng phn xt, khng b nhng vng tng lm sai lch. By nhiu l do liu tr li cho ta cu hi v sao phi quan tm n thin hay cha? Tht ra th cha thm tha g ht! Du sao th chng cng ch l nhng l thuyt sung trn giy m thi! Ch c mt cch duy nht gip bn c th bit c thin c ch li g cho mnh hay khng, l thc hnh, v thc hnh cho ng. Bn hy t chnh mnh kinh nghim ly.
29
Chng Hai Nhng g khng phi l thin?

hin l mt danh t. Chc bn cng nghe ni v n ri, nu khng th c l bn khng cm n quyn sch ny. Ch thin ngy nay c dng trong mi lnh vc, v ni ln nhiu quan nim khc nhau. C nhng ci ng, v cng c nhng ci hon ton khng ng. C nhng quan nim c th ng i vi nhng h thng thin tp khc, nhng chng khng lin quan g n phng php thin qun vipassana. Trc khi bt u, ti ngh l chng ta nn gn lc ht nhng nim sai lm v thin qun ra khi u, c th tip nhn nhng ci mi. V by gi, chng ta hy bt u vi nhng sai lm r rt nht. Ti s khng dy bn ngi suy tng v ci bng ca mnh hay tng nhng m thanh b mt no . Bn cng khng cn phi hng phc c qu hay l kim sot nhng nng lng v hnh. Bn khng cn phi eo ai mu, cng khng cn phi co u hay qun tc. Bn khng cn cho ht ti sn ca mnh v i vo sng trong mt tu vin. Tht ra, bn c th bt u ngay t by gi ci thin cuc sng ca mnh, tr khi l bn ang sng mt cuc sng bt lng hoc qu nhiu bin ng. Nghe ra tht khch l i vi hu ht mi ngi, bn c thy vy khng?
C rt nhiu sch vit v thin. a s c trnh by theo mt quan im hon ton thuc v mt tn gio, hoc mt truyn thng c bit no . Nhng nhiu khi tc gi khng ni r cho c gi bit iu y. H c nhng li tuyn b v thin nh l mt s tht chung cho tt c mi phng php thin, trong khi tht ra n ch l nhng tnh cht ring, theo truyn thng c bit ca h m thi. V nhiu khi nhng l thuyt, nhng li gii thch y li rt mu thun vi nhau. Kt qu l mt s hn lon v lm ln ln: c trm kin tri ngc c h tr bi ngn d kin khc nhau. Quyn sch ny rt l ring bit. Chng ti ch trnh by duy nht phng php thin qun vipassana m thi. Ti s hng dn cho bn phng cch nhn, theo di nhng hot ng ca tm mnh, mt cch khch quan v tnh lng, ta c th c tu gic v nhng hnh ng ca chnh mnh. Mc ch ca ta l pht trin chnh nim, mt thc mnh lit, sng t v tinh t, gip ta c th thy c thm thu t tnh ca mi hin tng. Ti thy c mt s quan nim sai lm chung v thin. Nhng vn ny thng xuyn c nu ln bi cc thin sinh mi. V chng l nhng quan nim sai lm, nn c th c nh hng n s thc tp ca ta. Ti ngh, chng ta cn nn mang nhng s hiu lm y ra tng ci mt, v ha gii chng:
31
1. Thin ch l mt phng php ngh ngi?
Sai lm trong quan im ny nm ch ch l. Ngh ngi l mt phn chnh yu ca thin tp, nhng trong thin qun vipassana, chng ta cn nhm n mt mc tiu khc cao thng hn. Cu y c th ng vi mt s phng php thin tp khc. Tt c nhng php mn thin u nhn mnh n vic tp trung t tng, em tm v mt mc, mt im duy nht. Khi ta c th thc hin c vic y mt cch thun thc, ta s t n mt trng thi h lc v an ngh, gi l Jhana, hay l cc tng nh. Trong trng thi tnh lng y, ta s cm nhn c mt s h lc rt ln, mt cm gic hnh phc su sc m ta khng th no kinh nghim c vi mt tm thc bnh thng. V a s nhng php mn thin u dng li ch ny. Jhana, hay cc tng nh, l mc tiu ca h. V khi ta t c n ri th s tu tp ca ta l c tip tc lp li nhng kinh nghim y sut i mnh. Nhng thin qun vipassana th khc, v n hng n mt mc tiu khc: s tnh gic. S tp trung v ngh ngi ch l nhng yu t i km theo s tnh gic m thi. Chng l nhng yu t quan trng i trc, nhng cng c cn thit v l nhng ph sn k diu. Nhng chng khng phi l mc tiu chnh. Mc tiu chnh l tu gic. Thin qun l mt php mn tu tp nhim mu, nhm n mt mc tiu duy nht l lm thanh tnh v chuyn ha cuc sng hng ngy ca
ta. Trong mt chng sau, chng ta s c dp ni su hn v s khc bit gia thin nh (concentration) v thin qun (insight).
2. Thin l i vo mt trng thi xut thn?
Cng vy, quan im ny c th ng vi mt php mn thin tp c bit no khc, nhng n khng phi l thin qun. Thin qun khng phi l mt hnh thc thi min. Chng ta khng bao gi c gng kha kn tm thc mnh li khng cn bit g c, hoc bin ta tr thnh mt th c cy, g v tri gic. Ngc li, thin qun s gip ta tr thnh bn nhy hn, ha iu hn vi nhng bin i trong tnh cm ca mnh. Chng ta s hiu c mnh mt cch r rt hn v chnh xc hn. Trong s thc tp, s c nhng lc c nhng trng thi m i vi ngi ng ngoi c v nh l hnh gi ang xut thn. Nhng s tht hon ton ngc li. Trong trng thi xut thn ca thi min, hnh gi hon ton b kim sot bi ngi bn ngoi; cn trong trng thi nh, hnh gi hon ton gi c s t ch. C hai ch ging nhau v ngoi m thi. Nhng du sao i na th nhng trng thi ny vn khng bao gi l mc tiu ca thin qun. Nh ta ni, cc tng nh ny ch l nhng phng tin, nhng bc chuyn tip trn con ng i n tu gic cao hn m thi. Vipassana, thin qun, t n c ngha l mt s o luyn chnh nim v tu gic. V vy, nu nh
trong khi ngi thin m bn cm thy mnh tr nn khng cn hay bit g na, th lc bn khng khng phi l ngi thin theo ngha ca vipassana.
3. Thin l huyn b khng th hiu c?
iu y cng l gn ng, nhng cha ng. Thin c lin quan n nhng mc tm thc su kn hn nhng t tng bnh thng ca ta. V vy, c mt s kinh nghim trong thin tp chng ta khng th no gii thch bng li c. Nhng iu y khng c ngha rng thin l mt ci g huyn b khng th hiu c. C nhiu cch ta hiu su sc mt vn g m khng cn dng n ngn ng. Bn hiu c i b l nh th no, phi khng? Nhng c th bn khng gii thch c nhng si thn kinh v nhng bp tht ca ta hot ng chung vi nhau nh th no. Nhng bn bit cch thc hnh. Thin tp cng cn c hiu theo cch - bng s thc hnh. Ta khng th hiu thin qua nhng l thuyt tru tng, hoc ch bn lun sung. Ta phi tri nghim c n. Thin khng phi l mt cng thc my mc, lc no cng em li nhng kt qu t ng v c th on trc c. Trong gi thin tp, ta s khng bao gi c th on chnh xc c vic g s xy ra. Mi ln thin tp l mt tin trnh khm ph, mt cuc th nghim v l mt chuyn phiu lu. Tht ra, nu nh s thc tp ca bn i n mt giai on m bn c
th on trc c iu g s xy ra, tt c u lp li ging nh nhau, th l du hiu bn i sai ng v s tu tp ang b nh tr. Hc nhn mi giy pht ny nh l mt giy pht u tin v duy nht trong cuc i mnh, chnh l tinh hoa ca thin qun.
4. Mc ch ca thin l t thn thng?
Khng phi vy! Mc ch ca thin l pht trin s tnh gic. Bit c tng lai hoc c c ngh ca k khc khng phi l mc ch ca thin. Bay bng khi mt t khng phi l mc ch ca thin. Mc tiu ca thin l gii thot. C mt s lin h gia nhng hin tng phi thng vi thin tp, nhng s lin h y rt phc tp. Trong nhng giai on u ca thin tp, nhng hin tng ny c th xy ra hoc khng xy ra. C ngi kinh nghim c nhng trc gic khc thng, hoc nh li qu kh trong mt tin kip no ; v cng c ngi khng thy g ht. Tht ra, nhng hin tng ny khng nn c coi nh l mt kh nng siu phm, ng tin cy, hoc s chng nhn cho trnh tu tp ca mnh. Chng ta ng bao gi dnh cho chng mt s quan tm qu ng. Tht ra, nhng loi hin tng y rt nguy him i vi nhng thin sinh mi, v chng rt cm d. Chng c th l nhng ci by ca t ng, la gt chng ta i lc hng. Cch hay nht l ng bao gi xem nhng iu l quan trng. Chng c xy ra hay khng cng khng thnh vn . S c mt giai
on trn con ng tu tp, hnh gi c th cn phi thc hnh pht trin mt s quyn nng no . Nhng vic cn lu lm mi xy ra. Ch khi no hnh gi t n mt tng nh, jhana, rt cao, h mi c th tip xc c vi nhng nng lng ny m khng s nguy him, khng s b chng kim sot v chim hu lun i mnh. Nhng quyn nng y bao gi cng ch c dng phc v v gip k khc m thi. Thng thng th giai on ny ch n i vi nhng hnh gi no c hng chc nm tu tp tinh chuyn. Bn ng lo lng g ht! Ch nn c gng thc tp pht trin chnh nim cho mi ngy mt thm vng mnh. Gi s nh c hnh nh hoc m thanh no l hin ln, bn ch cn ghi nhn chng ri bung b i. ng vng mc vo chng.
5. Thin rt nguy him v nn trnh xa?
Tt c mi vic u nguy him. Khi bng qua ng bn c th b xe ng. Khi vo bung tm bn c th trt chn t gy xng. Khi ngi thin bn c th khi ln nhng vn xu xa hoc rc ri trong qu kh ca mnh. Nhng iu c chn vi su kn qua bit bao nm thng y, chng c th rt ng s. Nhng khm ph v tm hiu chng s mang li cho ta nhng li ch rt ln. Khng c mt hnh ng no m khng km theo nhng s may ri, nhng iu y khng c ngha l ta nn nm yn co rt trong ci t kn ca mnh! khng phi l sng m l mt ci
cht khi ang sng. Phng cch ta i din vi nhng nguy him l thc c cng ca n, bit n nm u, v bit cch i ph mi khi n khi ln. V cng chnh l mc ch ca quyn sch thc hnh ny. Thin qun, vipassana, l s pht trin ca chnh nim v tnh gic. Khng c g l nguy him trong s thc tp y. Ngc li, chnh nim cn l mt s che ch, bo v ta trnh khi nhng him nguy. Nu ta thc hnh ng, thin tp l mt tin trnh rt t tn v nh nhng. C thc hnh thong th, s tin trin v chuyn ha s xy ra mt cch rt t nhin. Khng nn thc bch bt c iu g. V sau ny, khi bn sn sng, di s hng dn v tu gic ca mt v thy c kh nng, bn c th gia tng tc tin trin ca mnh bng cch tham d nhng kha thin nghim tc nhiu ngy hn. Nhng trong giai on u, bn hy thc hnh cho thoi mi. T tn m thc tp, mi vic s tt p.
6. Thin ch dnh ring cho cc bc thnh?
Thi ny thng thy rt nhiu cc nc chu , trong nhng nn vn ha m cc v s, tu s rt c tn th v knh n. iu ny cng ging nh thi ca ngi phng Ty i vi nhng thn tng ca s, ti t, v nhng anh hng th thao ca h vy. Nhng nhn vt y c thin h ng khung, t ln trn tht cao chim ngng, v ri h c gn cho
nhng c tnh m t c mt ngi no c th sng ng theo c. V chng ta cng c nhng thi tng t i vi thin tp. Chng ta cho rng thin gi l mt nhn vt rt tn knh, ni h ngi mt chic l cng khng dm ri. Nhng ch cn tip xc vi h trong vi giy pht l nhng o vng ca ta s t ng tan v ht. Tht ra h ch l nhng ngi bit tinh tin, c mt s ham thch mnh lit, v sng i mnh vi mt ngh lc ln. L d nhin l a s nhng bc thnh nhn, o s u c hnh thin, nhng khng phi h hnh thin bi v h l thnh nhn. M ngc li, h l thnh nhn bi v h hnh thin; nh thin tp m h tr thnh thnh nhn. H bt u tp thin trc khi tr thnh mt thnh nhn, nu khng h khng th no thnh thin c! l im quan trng. C mt s thin sinh quan nim rng trc tin cn phi hon ton trong sch v c o c ri mi c th hc thin. Nhng vic khng bao gi c th xy ra. V vn o c i hi ta phi c kh nng kim sot c tm mnh n mt mc no . Ta khng th no tun theo gii lut c nu ta khng c mt cht g t ch. M nu tm ta c chy vng quanh, bt an mi, th u th gi l c t ch c? iu trc tin chng ta cn phi c l mt s vn ling tm linh. Thin tp trong o Pht gm c ba yu t chnh l gii, nh v tu. Ba yu t y cng pht trin vi nhau khi s tu tp ca ta mi ngy c thm su
hn. Yu t ny s nh hng trc tip n hai yu t kia, v vy lc no chng ta cng trau gii c ba cng lc ch khng ring r. Khi bn c tu gic thy r c vn , t nhin bn s c tnh thng i vi tt c nhng ngi ang b kt trong hon cnh y, v tm t t nhin thc y bn kim ch t tng, li ni v hnh ng ca mnh, khng lm nhng g c th gy thm kh au cho mnh v k khc. V vy, hnh ng ca bn t nhin s c o c. Ch khi no khng hiu bit ta mi gy ra vn . Khi ta khng nhn thy c hu qu chuyn mnh lm, ta s hnh x rt di dt. Nu ta c ch cho mnh tht trong sch, tht o c ri mi bt u hc thin, th ta s phi ch sut i, v chuyn s khng bao gi xy ra! Ngi xa ni vic y cng ging nh mt ngi ng ch cho bin lng, sng yn ri mi xung tm. hiu r hn v mi lin h ny, chng ta hy thc rng vn o c, hay gii lut c nhng cp bc khc nhau. Trnh thp nht l tun hnh theo nhng quy tc, iu lut do mt ngi no t ra. Ngi y c th l v gio ch ca bn, v cng c th l ngi c quyn hn, v tc trng, hoc cha m... Khng cn bit ngi t ra l ai, cp bc ny th chng ta ch cn nh v lm ng theo lut l l . Mt ngi my cng lm c chuyn . Mt con kh c hun luyn cng c th lm c, nu nhng iu lut tng i n gin, v thnh thong ta c
nh n vi roi mi khi n phm lut. trnh ny th chng ta khng cn g n thin tp. Chng ta ch cn nhng iu lut r rt v c ngi cm roi ng k bn l . Mt trnh gii lut cao hn l ta vn tun theo by nhiu quy lut, cho d khng c ai ng k bn pht. Ta gi gii lut v chng thm nhp vo mnh. Ta t pht ly, mi khi ta phm mt gii g. trnh ny th n i hi ta cn phi c mt cht tp luyn tm no . V khi t tng ta bt an th hnh ng ca ta cng s b bn lon theo. Tp luyn tm s gip ta c an n hn. V mt trnh cao nht ca gii lut, cp bc th ba, m ta c th gi l o c. Trnh ny l mt bc nhy vt rt xa so vi hai trnh va k, n l mt ci nhn hon ton khc bit. trnh ca o c th mt ngi khng nht thit cn phi cng ngt tun theo nhng lut l c t ra, bi bt c mt uy quyn no. Ngi y ch chn tun theo con ng c hng dn bi chnh nim, tu gic v t bi. Trnh ny i hi ta phi c mt tr thng minh, mt kh nng nhn xt, thy c ht tt c nhng yu t trong mi hon cnh, v lc no cng i n nhng phn ng sng sut. V hn na, ta phi c kh nng bc ra ngoi ci tm nhn nh b ca mnh. Ta phi thy c hon cnh di mt nh mt khch quan, xem nhng nhu cu ca ngi khc cng
quan trng nh ca chnh mnh. Ni mt cch khc, ta phi thot ra c khi s kim ch ca tham lam, sn hn v ganh t, v mi th ch k, nh nhen khc ca ring mnh, cn nhn thy c nhng vn ca ngi kia. Ch chng y, ta mi c th tht s chn la c nhng hnh ng no l thch ng cho hon cnh ang c mt. V trnh ny, chc chn i hi ta cn phi c mt s thc tp thin qun, tr khi sinh ra ta l mt v thnh. Ngoi ra, khng cn c mt phng cch no khc hn na. Tin trnh ny i hi ta cn c mt kh nng phn lc rt ln, ta phi bit phn tch v chn lc nhng g ang xy ra trong mi hon cnh. Nhng tm thc bnh thng ca ta khng th no lm ht c nhng vic y. Nu nh tm tr ca ta c phi phn tch, suy xt ht tt c nhng g ang xy ra, th chc chng ta s khng cn th gi lm g khc c na ht. Cng nh mt ngi lm tr ma ri khng thin ngh, ta khng th no thy by nhiu nhng tri banh v gi chng trn khng trung cng mt lc c. Nhng may mn thay, mt mc tm thc thm su hn, ta c th lm c vic . Thin qun c th gip ta thc hin c tin trnh phn tch v chn lc y. l mt chuyn hi l, nhng s tht l vy. C mt ngy kia bn gp mt vn - v d nh l ch Ba sp sa ly d. Hon cnh ca ch Ba dng nh khng cn c li thot, du nh Trng Trnh ti sinh
c mun gip cng khng th c li khuyn g c. Ngy hm sau, trong khi bn ang ng ra chn, v trong u ang suy ngh v mt chuyn u u no , t nhin c mt gii php li hin ra rt r rng. T u su xa trong tm thc, cu tr li khi ln v mi kh khn u c gii quyt. Nhng s kin trc gic ny ch xy ra khi no bn bit tm gc qua mt bn nhng suy lun, tnh ton bnh thng ca mnh, v cho phn su hn ca tm thc c c hi m p vn . Nhiu khi, ci u c suy lun hng ngy ca ta c th l mt chng ngi. Thin tp dy cho ta mt phng cch t tho g mnh ra khi ci tin trnh suy ngh y. N l mt ngh thut t trnh qua mt bn, cho chnh mnh c th bc ti. l mt ngh thut rt c ch li trong cuc sng hng ngy. Thin tp khng bao gi l mt php mn c bit ch dnh ring cho nhng nh n s, nhng nh tu kh hnh. N l mt php mn c lin h trc tip n nhng vn trong i sng hng ngy, v c th p dng ngay vo cuc sng ca chnh chng ta. Thin khng phi l dnh ring cho mt th gii khc. Nhng khng may l s tht ny c th lm cho mt s thin sinh b tht vng. H bc chn vo thin vi hy vng s c c nhng khm ph ln lao v tc th, cng vi ting thin thn ca ht vang tri. Nhng ci m h hc c l mt phng cch lm sao
mang rc ra trc nh c hu hiu hn, lm sao gip ch Ba c nhiu kt qu tt p hn... Nhng tht ra h cng ng nn vi tht vng. Vn em rc ra th bao gi cng cn c gii quyt trc tin, ting ca ht ca thin thn th phi mt thi gian lu hn mt cht.
7. Thin tp l s trn trnh thc ti?
Hon ton sai! Thin tp c ngha l i tm thc ti. Thin tp khng tch ri chng ta vi nhng ni au ca cuc i. Ngc li, n gip ta tip xc su sc vi mi kha cnh ca s sng, gip ta c th i xuyn qua nhng bc tng kh au v vt thot ra ngoi. Thin qun l mt phng php c mc ch duy nht l tip xc vi thc ti, tri nghim cuc sng ng tht nh n ang hin hu, v ng x mt cch chnh xc vi nhng g ta thy. Thin tp gip ta ph tan i nhng o tng, thot ra nhng iu gi to, nhng li di tr hay p m ta thng dng vi chnh mnh. Ci g c mt th ang c mt. Bn thn ta ra sao th s l nh vy. Khi ta t di mnh v nhng yu ui, v nhng ng lc thc y ca mnh l ta ch t tri buc vo chng cht hn m thi. Thin qun khng phi l mt cch t qun mnh v che giu i nhng vn ca ta. Thin qun l hc cch t nhn li cho tht chnh xc, thy c nhng g ang tht s c mt v chp nhn chng. V ch t ta mi c th chuyn ha c chng m thi.
8. Thin tp l mt cch t n khoi cm?
Quan im ny c phn ng nhng cng c phn sai. Thin tp i khi c mang li cho ta mt cm gic lng lng, thch th. Nhng khng phi l mc ch ca thin, v cng khng phi lc no n cng xy ra. Hn na, nu bn ngi thin vi mc ch c c nhng khoi cm y, n s li cng t khi no xy ra, hn l nhng khi bn ch ngi thin vi mt mc ch pht trin chnh nim. Cm gic h lc pht sinh t mt s ngh ngi, v s ngh ngi l kt qu ca s bung th ht nhng cng thng trong ta. Nu nh trong thin tp, ta c gng tm kim mt cm gic h lc, tc l ta to nn mt s cng thng trong ta, v l d nhin lc y ta s khng th no bung th c. N ng nh vy, ta ch c th c c s h lc nu ta khng tm kim v eo ui n. Va a tay nm bt l n s bin mt ngay. Nhng bn nn nh rng s khoi lc khng phi l mc tiu ca thin tp. N s khi ln rt thng, nhng ta nn nh chng ch l nhng nh hng ph thuc m thi. D sao th y cng l mt hiu ng ph rt d chu, v khi ta cng thin tp lu ngy bao nhiu, chng s li cng xy ra thng xuyn hn by nhiu. Ti tin rng bn s khng bao gi nghe mt thin gi nhiu kinh nghim no m li khng ng vic ny.
9. Thin l ch k?
C l nhn b ngoi th ngi khc thy l nh vy. Mt thin sinh nhm mt ngi yn trn ta c.
C phi anh hay ch ta ang cho mu chng? Khng phi! Th th anh hay ch ang gip cc nn nhn b thin tai chng? Cng khng phi! Ta hy th tm hiu xem ng c no thc y mt thin sinh ngi yn . Mc ch ca mt thin sinh l lm sao loi c nhng sn hn, thnh kin v ght b ra khi tm ca mnh, cng nh nhng tham lam, s cng thng v thi v tnh ca ta. Nhng yu t no m tng ngn tr lng t bi v tnh thng ca h i vi mi ngi chung quanh. V ch tr khi no nhng chng ngi khng cn na, bt c nhng vic lm tt lnh no ca h cng s ch l mt s biu l ca t ng m thi, v n s khng mang li mt ch li lu di no ht. Gy thng au cho cuc sng di danh ngha cu i l mt trong nhng tr xa xa nht. Nhng cuc thnh chin v tn gio php nh vo thi trung c chu u l mt v d. Nhng cuc thiu sng cc ph thy Salem di danh ngha v li ch chung cng th. Bn hy nhn li cuc i ca nhng thin gi nhiu kinh nghim, a s h l nhng ngi c tham gia vo cc vic lm x hi. Nhng bn s khng bao gi thy h hy sinh bt c mt c nhn no cho l tng ca h, du cao thng n u. S tht l chng ta ch k v nh nhen hn mnh tng. Bn ng ca ta c kh nng bin nhng vic lm cao thng thnh nhng th rc ri thp hn nu ta bung th
n hon ton. Nh thin tp m chng ta thc c con ngi tht ca mnh, bng cch thy c nhng hnh ng thc y bi lng v k. V nh m ta mi c th tht s tr thnh hon ton v tha. Chuyn ha hon ton lng ch k ca mnh, khng phi l mt hnh ng ch k.
10. Thin l ngi ngh n nhng tng cao thng?
iu khng ng! C nhng truyn thng thin tp khc lm nh vy. Nhng khng phi l thin qun vipassana. Thin qun l mt s thc tp chnh nim, tnh gic, c thc r rng v nhng g ang c mt, cho d l mt chn l tuyt vi hay ch l mt cng rc nh. Ci g c mt th n c mt. L d nhin, trong thin tp cng c lc nhng t tng cao thng s khi ln. Ta khng cn phi trnh n chng. V ta cng khng cn phi tm kim chng. Chng ch l nhng phn ng d chu ca thin tp. Thin qun l mt phng php thc tp rt n gin. N bao gm s tri nghim nhng s kin trong i sng mt cch trc tip, khng tm a thch v cng khng thm tht vo bt c mt hnh nh hay tng no khc. Thin qun c ngha l nhn s sng mnh khai m ra trong mi giy mi pht, khng thin v. Vic g n s n. Rt n gin nh vy thi!
46
11. Sau vi tun thin tp, mi kh khn s bin mt?
Rt tic, thin tp khng phi l mt th thn dc nhanh chng tr c tt c mi cn bnh. Tuy bn c th thy c nhng thay i ngay t bc u, nhng nhng hiu qu su sc s phi cn n nhiu nm di. cng cch cu thnh ca c v tr ny. Khng mt iu g c gi tr li c th t c mt cch qu nhanh chng! Xt theo mt vi kha cnh th thin tp l rt kh khn. N i hi tnh k lut kin tr v i khi l c qu trnh rn luyn vt v. Sau mi ln ngi thin, bn s c c nhng kt qu chuyn ha, nhng nhng kt qu y thng l rt vi t. Chng xy ra trong chiu su thm ca tm thc v ch biu hin ra sau kh lu. V nu bn ngi thin vi tm lun mong i nhng thay i ln lao ngay tc th, bn s khng c c ngay c nhng chuyn ha rt vi t . Ri bn s tht vng, t b v nguyn ra rng thin tp khng mang li bt c kt qu no. S kin nhn l cha kha ca vn . Hy kin nhn. Cho d bn khng hc c g khc qua thin tp, bn cng hc c s kin nhn. V chnh l bi hc gi tr nht lun sn dnh cho bn.
47
Chng Ba Thin l g?
hin l mt danh t. V t ng th c s dng qua nhiu cch khc nhau, bi nhiu ngi khc nhau. iu ny nghe qua c v rt tm thng, nhng khng phi vy. Bao gi chng ta cng cn phi hiu c chnh xc ngha ca nhng t ng m mt ngi no s dng. iu rt quan trng. C th l trn ton th gii ny, bt c mt nn vn ha no cng c nhng phng php o luyn tm linh, m h gi l thin (meditation). Tt c ty thuc vo vic bn nh ngha thin nh th no. Phng php thin th trn th gii ny c rt nhiu v khc bit nhau, nhng chng ta s khng bn n y. C nhiu sch khc lm vic y. y, chng ta ch gii hn vo nhng phng php thin quen thuc v ph thng i vi ngi phng Ty. Trong truyn thng Thin cha gio, chng ta thy c hai phng php chng ln ln nhau, l cu nguyn (prayer) v trm t (contemplation). Cu nguyn l mt hnh thc dng ln hoc ni chuyn trc tip vi mt ng linh thing no . Trm t l dnh mt thi gian di suy t mc tng v mt ti nht nh, thng l nhng l tng tn gio hoc mt on kinh no . Theo quan im ca thin tp th c hai phng php trn u l nhng bi tp thuc v thin nh. Nhng t tng tp nhp, n o
48
trong u u b hn ch, hnh gi em tm mnh tp trung vo mt mc duy nht. V kt qu cng ging vi nhng g ta tm thy trong mi phng php thin nh khc: mt s tnh lng su sc, nhng hot ng tm sinh l chm li, vi mt cm gic rt an vui v khe khon. Trong truyn thng n gio (Hindu), ta c php mn yoga, v y cng l mt php mn thun ty thuc v thin nh. Phng php thc tp cn bn l em tm tp trung vo mt i tng duy nht - nh l mt hn , mt ngn nn, mt m thanh, hay mt iu g - v khng suy ngh lan man. Sau mt thi gian thc hnh thun thc, hnh gi s tip tc ni rng s thc tp ca mnh ra bng cch chn nhng i tng khc phc tp hn - nh l nhng bi kinh, nhng hnh nh tm linh mu sc, nhng lun xa trong ngi... Nhng cho d mc thin tp ca h c phc tp, cu k n u, phng php cng vn l mt, thun ty ch l nhng bi tp v nh. Trong truyn thng ca o Pht th thin nh c mt gi tr rt cao. Nhng n cn c cng thm mt yu t mi, v c nhn mnh hn, l yu t tnh gic. Tt c nhng phng php thin tp trong o Pht u nhm n cng mt mc tiu l s pht trin tu gic, v nh lc c dng nh l mt cng c i n . Php mn ca o Pht th rt mnh mng, v v vy m c nhiu con ng khc nhau i n mc tiu y.
Trong truyn thng ca Zen th ngi ta s dng hai phng cch. Cch th nht l trc tip i thng vo tm thc bng ngh lc v ch ca chnh mnh. Ta ch vic ngi xung, v c ngi yn y, c ngha l ta b ra ngoi tt c nhng g trong u, ch tr ci thc tnh gic v s ngi thin ca mnh m thi. Nghe th c v rt l gin d. Nhng tht ra l rt kh. Nu bn khng tin c th ngi xung thc hnh trong giy lt i, bn s hiu nhng g ti ni. Phng cch th hai, c dng trong truyn thng thin Lm T, l kho lo la tm ca ta ra khi nhng li suy ngh thng thng v i vo mt s tnh gic n thun. Theo phng cch ny ngi ta s dng cng n, tc l nhng vn khng th gii p c, nhng cu hi khng c cu tr li, v thin sinh b bt buc phi gii quyt, trong mt hon cnh hun luyn rt gian nan. V v thin sinh khng th no trn chy i u c, h bt buc phi nhy thng vo ci kinh nghim tht ca giy pht hin ti, ch u cn mt ni no khc hn na? Zen l mt php mn thc tp kh gian nan. N c th mang li hiu qu cho nhiu ngi, nhng l mt php mn rt cam go. Mt php mn khc na l Pht gio Mt tng, (Tantric Buddhism) phng php ny th hon ton tri ngc li. Nhng t tng bnh thng, thng ngy ca ta l nhng biu hin ca mt t ng, mt ci ti m ta nhn l mnh. Mi thc ca ta u c lin h n mt nim v ci ng. Tht ra nim v mt ci ti, hay ci ng ch l nhng phn ng v
nhng hnh nh c t ln trn nhng thc n thun ca mnh. Php mn tantra ny c gng p tan i nhng hnh nh , gip ta tr v vi thc thanh tnh. V phng php ca h dng l qun tng. Thin sinh c trao cho mt hnh nh thing ling no qun tng, v d nh l mt v thn trong truyn thng ca h. Ngi thin sinh s thc tp cho n khi no h tr thnh v thn linh y. Ta b ci ng ca mnh i v mang ln mt ci ng khc. Cng vic ny, nh bn thy n i hi nhiu thi gian, nhng rt c hiu qu. Qua tin trnh y, hnh gi s hiu c cch cu thnh bn ng v hot ng ca n. T , h c th nhn din c tnh cht v nn tng ca mi ci ng, bao gm c bn ng ca chnh mnh, v nh m h c th gii thot khi s tri buc vi bn ng. H cng nhn thc rng, ta c th chn ly bt c mt ci ng no nu mun, v ta cng c th khng chn mt ci no ht, ty tin. V kt qu l mt thc n thun. Nhng php mn tantra ny cng khng phi d. Thin qun vipassana l mt php mn thin tp xa xa nht ca o Pht. Phng php ny bt ngun t kinh T nim x (Bn lnh vc qun nim Satipatthana Sutta, Trung b, 10) do chnh c Pht dy. Thin qun vipassana l mt phng php trc tip v t tn, n nui dng v gip ta pht trin chnh nim v tu gic. Thin qun l mt phng php tin chm ri tng bc, tng bc mt, qua nhiu nm thng. Hnh gi em s ch ca mnh
chiu soi tht cn k vo mt s phng din no trong i sng ca chnh mnh. Ta ghi nhn mi kinh nghim ca i sng. Thin qun l mt php mn rt nh nhng, nhng n cng rt l t m v hon ton. N l mt php mn c truyn v l mt truyn thng rt nghim tc, gm nhng bi thc tp gip ta pht huy chnh nim, v thc c nhng kinh nghim trong cuc sng mnh r rng hn. l nh ta bit lng nghe chm ch hn, qun st tnh thc hn, v thc nghim k cng hn. Chng ta thc tp ngi nm mi v tinh nhu hn, xc chm trn vn hn, v thc c ht nhng bin i xy ra trong tt c nhng kinh nghim y. Chng ta hc cch lng nghe nhng t tng ca mnh m khng b vng mc vo chng. Mc ch ca thin qun l thy c t tnh ca v thng, v ng v s bt toi nguyn c mt trong tt c mi hin tng. Chng ta c tng rng mnh bit ht chng ri, nhng tht ra ch l mt o tng m thi. Trong cuc i, chng ta rt t khi no ch n nhng kinh nghim sng ca mnh, nhiu khi chng ta hnh x nh mt ngi ang m ng. Chng ta khng c chnh nim thc c rng mnh khng c chnh nim! Qua s thc tp chnh nim, dn dn chng ta s thc c mnh l ai. Chng ta s nhn xuyn qua c tm mn ca t ng. Ta tnh dy v tip xc vi s sng ang c mt. Cuc sng khng phi ch l nhng cuc thng trm, hn thua, cn mt. Chng
khng tht. S sng su sc hn th, nu ta bit nhn, v nhn bng mt con mt qun chiu. Thin qun l mt phng php ti luyn tm , dy cho ta bit kinh nghim s sng ny qua mt ng li hon ton mi l. Ln u tin, ta s thc s tri nghim c nhng g ang xy ra cho ta, chung quanh ta v trong ta. N l mt tin trnh t khm ph, mt s kho st m trong ta va qun st nhng kinh nghim ca mnh, li va trc tip tham gia vo . Chng ta thc tp vi mt thi : Khng cn bit nhng g ti hc. B qua ht mt bn nhng l thuyt, nim v thnh kin ca mnh. Ti ch mun hiu c t tnh ca s sng ny. Ti mun bit c th no l mt kinh nghim sng thc s. Ti mun c hiu thu v su sc tnh cht ca cuc i ny, v ti khng mun ch nghe li gii thch ca bt c mt ngi no khc. Ti mun t chnh mnh nhn thy. V nu bn theo ui con ng thc tp thin qun vi thi y, ti tin chc bn s thnh cng. Bn s bit cch nhn s vt bng con mt khch quan, nh chng tht s ang hin hu - bin chuyn v thay i trong tng mi giy pht. Cuc sng lc y s t nhin tr nn v cng phong ph v k diu. Ngn ng khng th no din t c, ta ch c th t tri nghim m thi. Trong ting Pali, danh t chuyn mn ca thin qun l vipassana bhavana. Bhavana c ng cn
l bhu, c ngha l tng tin hay tr thnh. V vy, bhavana c ngha l mt s ti luyn, v lun lun n c dng c lin quan n tm . Bhavana c ngha l s o luyn tm . Ch vipassana c ghp t hai ch gc: Passana c ngha l thy, hay l nhn bit. Vi l mt tip u ng (prefix) bao gm nhiu ngha m ta c th tm dch l bng mt cch c bit, v cng c th l i vo hay xuyn qua mt cch c bit. Ton ngha ca ch vipassana l nhn thng vo mt vt, hay mt i tng no , mt cch r rt v chnh xc, thy r c tng yu t ring bit, v xuyn thu qua tt c nhn din c bn cht thc s ca n. Vipassana cn c dch l minh st tu. Tin trnh y dn ta n mt tu gic v t tnh cn bn ca i tng m ta ang qun st. Ghp hai ch y li vi nhau, vipassana bhavana c ngha l s o luyn tm , gip ta nhn s vt qua mt phng cch c bit mang li tu gic v mt s hiu bit trn vn. Trong thin qun vipassana, chng ta thc tp mt cch nhn c bit i vi s sng. Chng ta tp tip xc vi thc ti ng tht nh chng ang hin hu, v ta gi cch nhn ny l chnh nim. Chnh nim l mt cch nhn mi m, khc vi cch nhn thng thng ca ta. Thng ngy, chng ta c nhn nhng khng thy c nhng g ang tht s c mt ngay trc mt mnh. Chng ta nhn cuc i qua mt lng knh ca
t tng v nim, v ri ta nhm ln chng vi thc ti. Chng ta b chm tri trong dng sng tng bt tn ny, trong khi thc ti vn i ngang qua m ta khng h hay bit n. Ta mit mi trong nhng sinh hot ca i sng, eo ui theo nhng th vui v s tho mn, trn trnh nhng kh au v s tht vng. Chng ta dn ht nng lc c gng lm sao cho mnh c d chu hn, che giu i nhng lo lng v s hi v khng ngng tm kim mt s an n. Trong khi y, thc ti vn i ngang qua, m ta khng h tip xc, khng h hay bit n. Trong thin qun vipassana, chng ta thc tp bung b ht nhng thi thc mong mun c d chu hn. Thay vo , chng ta tip xc trc tip v ha nhp vi thc ti. Bi v iu nghich l y l, hnh phc tht s ch c mt khi chng ta khng cn theo ui n. y cng l mt tnh hung b tc cho hu ht chng ta! Khi ta bit dng li, khng cho s ham mun nhng cm gic d chu thc y mnh na, hnh phc tht s s c mt. Khi ta thi khng cn theo ui ngoi cnh, s sng mu nhim s bt u hin l. Khi ta sn sng mun bit mt thc ti trn vn, khng o tng, gm c nhng au n v him nguy, khi y ta s c c t do v an n tht s. y khng phi l mt kiu gio thuyt m ti mun bn tin theo, nhng l mt s tht rt hin nhin m bn c th v nn t mnh kim chng. o Pht c t hn 2.500 nm, v bt c mt h thng t tng no c trao truyn lu i nh
vy u c thi gian to dng nn nhiu tng lp gio thuyt v nghi thc. D vy, thi cn bn ca o Pht vn l s thc nghim v khng da vo thn quyn. c Pht C-m (Gotama) l mt ngi khng b tri buc vo truyn thng v chng li ch ngha gio iu. Ngi khng bao gi xem nhng li dy ca mnh nh l nhng tn iu c on, m ch xem nh l nhng tng xut m mi ngi phi t mnh kim chng. Li mi gi ca c Pht lc no cng vn l Hy n v thy. Ngi dy rng: ng bao gi t thm ln u mnh mt ci u no khc na. C ngha l ta ng bao gi chp nhn li gii thch ca bt c mt ai khc. Hy t mnh thy. V ti mun bn cng c cng mt thi y khi c quyn sch ny. Ti s trnh by nhng iu m bn khng nn tin v chp nhn ch v uy tn ca ti trong lnh vc ny. Mt nim tin m qung khng c ch li g. Tt c nhng s tht ny u c th chng nghim c. Bn hy hc bit thay i cch nhn ca mnh theo nhng ch dn trong sch ny, v ri bn s thy. Khi , v ch n khi bn mi c c nn tng cho nim tin ca mnh. Thin qun nht thit phi l mt s thc hnh qun xt khm ph t thn. V gi y ti xin php c trnh by s lc mt s im chnh trong gio l o Pht. Ti khng mun ni nhiu, v ti ngh bn c th tm thy y hn nhng ni khc. Nhng nhng iu ti trnh by y c lin h trc tip v s gip ta hiu r thm v thin qun.
Theo cch nhn ca o Pht th loi ngi chng ta ang sng theo mt cung cch rt k l. Chng ta nhn thy nhng s vt v thng, thay i chung quanh mnh, nhng c vn tin rng chng s tn ti vnh cu. Nhng thay i xy ra lin tc v khng ngng ngh. Ngay c trong khi bn ang c nhng dng ch ny, c th ca bn cng ang gi nua i. Nhng bn u c ch n vic y u! Quyn sch bn cm trn tay ang mc nt i. Nhng dng mc ang phai m, v nhng t giy ang vn v ra. Nhng bc tng chung quanh bn ang nt i. Nhng phn t bn trong bc tng y ang rung ng vi mt tng s rt cao, tt c u ang trong tin trnh o ngc, tan v v t t tiu hy. V bn cng chng h g n vic y. Ri cho n mt ngy, bn cht nhn li. Da mnh sao li nhn nheo v nhng khp xng bt u au nhc. Quyn sch ny by gi ch cn l nhng t giy vng, phai m, ri r. Cn nh, nhng bc tng l nhng ng gch vn. Bn tic nui tui tr mt, khc thng cho nhng g l ca mnh. Nhng ni au y pht xut t u? N pht xut t s thiu tnh thc ca chnh mnh. Ta khng chu nhn cho r s sng. Ta khng nhn thy mt dng sng bin i tri chy lin tc trong cuc i ny. Chng ta xy dng ln nhng nim, hnh nh v ti, quyn sch, cn nh, v ri ta c inh ninh cho chng l tht, l bt bin, khng bao gi thay i! Ta nht nh cho rng chng s tn ti mi mi. iu chng bao
gi c c! Nhng bn c th thc tp tip xc vi nhng s bin i lin tc y. Bn c th hc cch nhn thc i mnh nh l mt dng chuyn ng khng ngng, nh mt v iu hay mt nhc khc rt tuyt vi. Bn c th hc cch tm c nim vui trong s tri qua lin tc ca tt c mi hin tng. Bn c th hc cch sng vi dng chy ca thc ti thay v l lin tc chng li nhng i thay. Bn c th lm c tt c nhng iu y. Vn ch l thi gian v s thc tp m thi. Thi quen nhn thc ca con ngi chng ta rt l sai lm. Chng ta b ra ngoi ht 99% nhng cm xc thu nhn qua cc gic quan ca mnh. V 5% cn li, ta em ng cng li thnh mt nhn thc kin c trong tm. V ri ta phn ng vi nhn thc y bng nhng tp qun v thi quen ca mnh. V d, bn ang ngi mt mnh yn tnh trong mt bui ti thanh vng. Bng t xa c ting ch sa. Bn thn s nhn bit m thanh y tht tuyt vi n mc khng th m t c, nu nh bn chu tm phn tch n. Trong mn m tch mch nh mt bin im lng bng ni ln nhng con sng m thanh rung ng. Tai bn tip nhn nhng m thanh phc tp ng yu , bin chng thnh nhng in t li ti kch thch t bo thn kinh. Bn thn tin trnh nhn thc tht tuyt vi v hon ho. Nhng con ngi chng ta thng c khuynh hng b qua khng nhn bit tt c nhng iu . Thay v vy, chng ta ng cng
s nhn thc y li thnh mt i tng tm . Ta dn thm ln mt hnh nh, v ri tip theo l mt chui phn ng tm l v vt l: Cng li con ch na! H ti khuya ti l c sa om ln. Khng ai chu c. m no cng nh m ny th ai y m chu ni! Phi c ai lm g i ch! Chc l mnh phi gi cnh st! Khng c, gi ch bt ch mi phi! Thi, mnh vit mt l th tht nng ri gi thng cho ngi ch ch. M cng phin phc qu, thi mnh c nht bng gn vo tai cho xong chuyn. Tht ra, tt c nhng ci ch l nhng tp qun v thi quen nhn thc. Chng ta c hc cch suy ngh v phn ng nh th t lc cn nh, t nhng ngi sng quanh ta. Li phn ng y khng phi l mt c cu di truyn c sn trong h thn kinh ca ta. Nhng mch in tuy c y ri, nhng khng phi cch duy nht ta c th s dng chng. Nhng g ta hc c th cng c th b c. Bc u tin l nhn din r rng nhng hnh ng ca mnh ang lm, v bc li li, lng yn qun st. Theo quan im ca o Pht th con ngi ca chng ta c mt ci nhn kh o ngc v cuc i. Chng ta nhn nhng nguyn nhn gy nn kh au, v li thy l hnh phc. Nguyn nhn ca kh au l ci bnh ham mun v ght b m ta ni n trc y. Mt nhn thc no khi ln. C th l bt c mt iu g, mt c gi d thng, mt anh chng p trai, mt chic xe hi i mi, mi thm ca
mt chic bnh mi nng, mt chic xe ti lao thng vo bn... bt c mt nhn thc no. V ngay sau s l ci phn ng thng ght ca mnh i vi n. V d nh s lo lng chng hn. Chng ta lo lng rt nhiu. Lo lng t n chnh l mt vn . S lo lng l mt tin trnh c th lp. Lo lng khng phi ch l mt trng thi ca s sng, m n cn l mt tin trnh rt r rng. Chng ta ch vic nhn vo giai on u ca tin trnh y, lc s khi trc khi n bt u pht trin ln mnh. Mc u tin trong si dy xch lo lng chnh l ci phn ng thng-ght ca ta. Ngay khi c mt hin tng no va khi ln trong tm thc, lp tc ta phn ng bng cch hoc c nm gi, hoc xua ui n i. V t vng quay lo lng bt u xoay chuyn. Nhng may mn thay, thin qun l phng cch c th gip chng ta lm cho chic bnh xe y dng li. Thin qun dy cho chng ta cch qun st t m tin trnh nhn thc ca mnh mt cch chnh xc. Ta s hc theo di s sinh khi ca nhng t tng v nhn thc ca mnh, vi mt thi tnh lng khch quan. Ta s nhn thy r rng nhng phn ng ca ta khi b kch ng, vi mt s an tnh. V t , ta s thy c mnh ang phn ng, nhng khng h b dnh mc vo nhng phn ng y. Chng ta vn c th lp gia nh. Chng ta vn c th trnh sang mt bn mi khi c mt chic xe ti lao thng vo mnh. Nhng ta khng cn phi kh au v chng.
60
Khi ta gii thot ra khi c nhng rng buc ca t tng, mt chn tri mi s m rng ra. l mt bin chuyn rt ln lao, mt cch nhn thc mi hon ton khc bit. N mang n cho ta mt nim vui c gii thot ra khi s khng ch. V nhng l do m o Pht xem cch nhn ny l mt cch nhn chn chnh v cuc i. Trong kinh Pht gi l nhn s vt ng tht nh chng ang hin hu. Thin qun l mt phng thc thc tp gip chng ta dn dn m ra mt cch nhn mi v thc ti ng tht nh n ang hin hu. V cng vi thc ti mi m y l mt cch nhn mi v kha cnh quan trng nht ca thc ti, l ci ti. Tht ra, cch ta x s vi ci ti ny, cng ging y nh cch ta x s i vi nhng nhn thc khc. Chng ta em nhng bin chuyn khng ngng ca t tng, cm th, cm xc ng cng li thnh mt cu trc tm linh. Ri chng ta dn ln mt nhn hiu l ti. T , chng ta hnh x nh n l mt thc th c tht, bt bin v vng bn. Ta xem ci ti nh l mt c th ring bit v c lp vi nhng th khc. Chng ta t tch ri ra khi mt s sng m lc no cng i thay, v ri than th rng mnh cm thy qu c n. Chng ta qun i bn cht lin h mt thit gia ta vi mi sinh th khc, v c nht nh l ti phi gom gp mi th v thnh ca ti, ri trch mc sao con ngi li qu tham lam v v tnh. V chu k y c tip tc mi. Tt c mi hnh ng c tm, nhng thi v tnh ca con ngi i x vi nhau trn th
gii ny, u bt ngun trc tip t ci nhn thc sai lm v mt ci ti ring r ny. Nu bn p v c nim v ci ti y, ton th v tr ca bn s thay i. Nhng bn cng ng k vng rng mnh c th thc hin c vic y mt cch qu nhanh chng. Bn b ra mt i mnh xy dng nn nim y, bo v v nui dng n vi mi t tng, trong tng li ni v hnh ng, qua bit bao nhiu l nm thng. N s khng d dng g m tan bin ngay. Nhng n s thay i nu bn dnh thi gian v s ch . Thin qun l mt phng thc gip ta ha gii c nim sai lch v ci ti. Tng cht, tng cht mt, bn s lm v n ra, ch bng s qun chiu ca mnh. nim v ci ti l mt tin trnh. V chng ta lc no cng trong tin trnh y. Nh thin qun, chng ta nhn thy c r mnh ang lm vic y, khi no ta lm vic y, v ta lm nh th no. Chng , nim v mt t ng s tan r nh sng m bui sng, nh my tri qua bu tri tnh lng. Ta thc rng mnh c t ch, ta c th quyt nh lm hay khng lm, ty theo vic c thch hp vi hon cnh hay khng. S bt buc khng cn na, ta by gi c mt s chn la. l nhng tu gic ln. Mi tu gic l mt s hiu bit rt su sc v nhng vn cn bn ca hin hu. Nhng vic y s khng xy ra trong mt sm mt chiu, v cng i hi kh nhiu cng phu.
Nhng li ch ca n rt l to tt, s chuyn ha c i mnh. Mi giy pht sng ca ta s hon ton thay i. Hnh gi i n giai on ny s chm dt ht mi kh au, c c mt hnh phc trn vn, mt tnh thng chn tht i vi mi loi. Vic d nhin khng phi l d. Nhng tht ra bn cng khng cn phi i n cui con ng mi thy c kt qu. Nhng kt qu nho nh s c mt ngay lp tc, v chng s tch t thm theo ngy thng. Cng ngi thin lu ta li cng nhn thy r c t tnh ca mnh. Cng b ra nhiu gi thc tp, ta li cng c kh nng qun st, trong tnh lng, mi tc , t tng v cm th khi chng va khi ln trong tm. S tin b trn con ng gii thot c o lng bng nhng gi ngi trn ta c. V bn cng c th dng li bt c lc no, khi bn cm thy qu . Khng c mt quy lut tuyt i no bt bn phi tun theo, tt c ch l v ta mun thy c t tnh ca s sng, mun lm cho cuc i ca mnh v ngi chung quanh c ti p hn thm. Thin qun l mt php mn thc nghim ch khng phi l l thuyt sung. Thc tp thin qun s khin ta tr nn nhy cm trc nhng kinh nghim sng, gip ta tip xc c vi nhng g ang tht s c mt quanh ta. Ta khng ngi suy tng, m mng v cuc i. Ta thc s sng. V thin qun, trn ht tt c, chnh l mt phng cch sng!
63
rong th k va qua, gii khoa hc phng Ty c mt khm ph ln lm chn ng tt c mi ngi: Chng ta l mt phn ca th gii ta nhn. iu y c ngha l, chnh s qun st ca ta s thay i i tng m ta qun st. V d, ht in t l mt vt th nh b nht. Chng ta khng th no nhn thy n bng mt thng. V nhng kh c no ta s dng nhn s quyt nh nhng g ta nhn thy. Nu ta nhn mt ht in t, di mt gc cnh n s c nhng c tnh ca mt ht phn t (particle), mt vin banh b t nhy theo nhng ng tht thng. V khi ta nhn n di mt gc cnh khc, ht in t y li c c tnh ca mt ln sng (wave), n rc sng v nghing nga khp ni, khng c mt v g l c rn ht. Mt ht in t l mt s kin (event) hn l mt vt, v ngi qun st tham gia vo s kin y bng chnh hnh ng qun st ca h. Khng c cch no trnh khi mi tng quan y. Khoa hc ca phng ng nhn ra c nguyn l cn bn ny t lu. Tm thc cng vy, t n l mt nhm s kin, v chng ta tham gia vo cc s kin y mi khi ta quay li nhn vo chnh mnh. Thin tp l mt s qun chiu c tham gia: i tng qun chiu s phn ng ty theo s qun chiu ca ta.
Chng Bn Thi
Trong trng hp ny, i tng qun chiu l chnh ta, v nhng g ta thy s hon ton ty thuc vo cch ta nhn. V vy, phng php thc tp thin qun phi v cng tinh t, v kt qu s hon ton ty thuc vo trng thi tm thc ca ta. Ti mun trnh by cho bn mt s thi quan trng, cn thit cho s thc tp. Nhng thi ny cng c ni s qua trc y, nhng y ti mun gom chng li nh l nhng quy lut thit yu cho s thc tp:
1. ng k vng bt c iu g
Ch vic ngi li v xem chuyn g s xy ra. Coi tt c nh l mt cuc th nghim. Hy tch cc ch tm, nhng ng b dnh mc vo nhng k vng v bt k mt kt qu no. Cng th, ng lo ngh v bt c mt vic g s xy ra. Hy cho tin trnh thin qun xy ra theo nhp v ng hng ca n. Hy s thc tp dy cho ta. Trong thin qun ta ch mun thy c s vt ng tht nh chng ang hin hu. Cho d c ng vi s k vng ca ta hay khng, ta cng cn tm gc qua mt bn mi nim v nh kin ca mnh. Trong sut thi gian ngi thin, chng ta cn b qua ht nhng hnh nh, kin, v s ph phn ca ta. Bng khng ta c th b vp ng.
2. ng n lc cng thng qu
ng thc p bt c iu g hoc c gng qu mc bnh thng. Thin tp khng th bo ng. Mi c

gng c tnh cht bo ng u khng c ch ng v hon ton khng cn thit trong thin tp. Hy gi cho s n lc ca ta tht va phi v bn vng.
3. ng vi v
Khng c g gp gp c, c t tn. Hy ngi xung ta c v c ngi nh l ta c trn ngy. Bt c iu g qu gi u cn phi c thi gian pht trin. Kin nhn, kin nhn v kin nhn.
4. ng bm vu v cng ng bc b
Hy cho vic g n c n, v lm cho mnh thch nghi vi n, bt c l vic g. Nu mt hnh nh tt p no khi ln trong tm, cng c. Nu mt hnh nh xu xa khi ln trong tm, cng khng sao. Hy nhn tt c bng mt con mt bnh ng, v gi cho mnh c thoi mi trc mi vic xy ra, ng chng li nhng g mnh kinh nghim, ch qun st n trong chnh nim.
5. Bung x
Hy mnh tri theo vi nhng bin i pht sinh ra. Bung x mi th v th gin.
6. Chp nhn nhng g khi ln
Hy chp nhn nhng cm th ca mnh, cho d c th l nhng iu mnh khng mun. Hy chp nhn nhng kinh nghim ca mnh, cho d l
66
nhng g mnh ght. ng bao gi t ln n mnh v c nhng khim khuyt v li lm. Hy xem tt c nhng hin tng trong tm l rt t nhin v c th hiu c. Hy c thc tp lc no cng c mt thi chp nhn khch quan i vi mi kinh nghim ca mnh.
7. Hy rng lng vi chnh mnh
Hy x s tt vi chnh mnh. Bn c th khng hon ho, nhng chnh s khng hon ho ny l nhng g bn c thc tp. Tin trnh tr thnh mt ngi hon ho nh mong mun phi c khi u trc ht bng s chp nhn hon ton con ngi tht hin nay ca bn.
8. Qun chiu t thn
t cu hi vi tt c. ng bao gi cho bt c mt iu g l d nhin ht. ng bao gi tin mt iu g ch v n nghe c v y tu gic, thing ling, hoc v mt thnh nhn no ni. Hy t mnh thy. Nhng iu y khng c ngha l ta cn phi a nghi, bt knh hoc s sng. N ch c ngha l ta nn c tinh thn thc nghim. Hy th nghim ht tt c nhng li tuyn b y, v ly kt qu lm kim ch nam cho mnh. Thin qun pht sinh t mt kht vng mun c tnh thc, tip xc vi thc ti, v thp sng hin hu. Ton b qu trnh thc tp phi da trn mt c m mun thy c chn l. Bng khng th s thc tp y s ch l cn ct, hnh thc m thi.
9. Xem mi kh khn nh l s th thch
Hy nhn mi vn tiu cc khi ln nh l nhng c hi gip ta hc hi v trng thnh. ng chy trn, ng t trch mc, cng ng m nng trong lng vi s im lng ca bc thnh. Bn c vn ? Tt! Thm c hi cho ta thc tp. Vui ln, dn thn vo v qun chiu.
10. ng suy lun
Chng ta khng cn phi hiu ht tt c mi chuyn. Li suy ngh min man s khng gip ta gii thot c. Trong thin qun, tm ta c thanh lc bi nng lng ca chnh nim, bi mt s nhn din n thun khng cn n ngn t. Nhng li suy lun v bn tho theo thi quen l khng cn thit cho s gii thot ca ta. iu cn thit l mt nhn thc khng nh kin, khng phn bit v t tnh ca s vt. By nhiu thi cng lm cho nhng si dy tri buc ta b t tung. nim v l lun ch l nhng cn tr m thi. ng ngh ngi g ht. Nhn i.
11. ng c chp vo nhng s khc bit
Gia con ngi vi nhau s c nhng s khc bit, nhng nu mnh b kt vo th rt l nguy him. Phi cn thn lm, bng khng n c th trc tip a ta n mt thi chp ng. Li suy ngh ca mt ngi bnh thng bao gi cng y nhng tham lam, ganh t v t i. Mt ngi n ng gp mt ngi
khc i trn ng c th ngh ngay: Anh chng ny p trai hn mnh. V kt qu lp tc s l s ganh t hay mc cm. Mt c gi gp mt c gi khc c th ngh: Mnh chc chn l p hn c ta. V kt qu l s t kiu. Thi so snh l mt tp qun ca tm , v n s trc tip dn n mt cm th bt an no , nh l ham mun, ganh t, t i, t kiu, hoc th ght. Chng l nhng tm trng bt thin, nhng li lun xy n vi ta. Chng ta so snh v ngoi ca mnh vi ngi khc, hoc l s thnh cng, tin bc, ti sn, hoc ch s thng minh... v tt c u dn n cng mt kt qu: s xa ri, ngn cch gia mi ngi v mt cm gic bt an. Cng vic ca ngi thin sinh l ho gii thi quen bt thin ny bng cch nhn cho su sc, v ri thay th n bng mt ci khc. Thay v tm kim nhng im sai bit gia ta v ngi khc, chng ta hy ghi nhn nhng im tng ng ca nhau. Ta ch tm n nhng im chung ph bin mi s sng, nhng iu s mang chng ta xch li gn nhau hn. V nu c s so snh, th phi l nhng g dn ta n mt cm gic tng thn ch khng phi l chia cch. H hp l mt tin trnh ph bin. Tt c ng vt u c mt li th ging nh nhau. Mi sinh vt u trao i thn kh v dng kh vi mi trng chung quanh mnh, bng cch ny hoc cch khc. cng l mt trong nhng l do m hi th c chn lm mt mc ca thin qun. Thin sinh c khuyn nn t khm ph tin trnh th ca mnh, n
s gip ta thc c s lin h mt thit gia mnh v nhng s sng khc chung quanh. Nhng iu khng c ngha l chng ta nn nhm mt lm ng trc nhng s khc bit trn cuc i ny. S khc bit bao gi cng c mt. N ch c ngha l chng ta nn bt quan trng ha nhng sai bit, v nn nhn mnh vo nhng yu t chung, ph bin m trong chng ta ai cng ging nh ai. Phng php nhn thc y l nh th ny: Khi tip nhn mt i tng ca gic quan, chng ta s khng m gi n theo mt li thng thng. Thay vo , chng ta s qun st tin trnh nhn thc y. Ta theo di xem i tng y nh hng n gic quan v nhn thc ca ta nh th no. Ta theo di xem c nhng cm th v tm hnh no khi ln tip theo sau. Ta ghi nhn kt qu l mt s thay i xy ra trong tm thc mnh. V trong khi theo di nhng hin tng ny, chng ta cn thc c tnh cht ph bin ca nhng g mnh nhn thy. Nhn thc ban u s lm pht sinh nhng cm th d chu, kh chu, hoc trung ha. V l mt s kin rt ph bin, n xy ra trong tm thc ca tt c mi ngi khc, cng nh trong ta, v ta cn thy r c iu y. Tip theo nhng cm th y s l nhng phn ng, v chng c th khc nhau. Chng ta c th cm thy ham mun, khao kht hoc ghen ght. Chng ta cng c th cm thy s hi, lo lng, bt an hoc bun chn. Nhng phn ng y cng rt l ph bin. Chng ta ch cn ghi nhn v gom chng li vi nhau. Ta nn
nh rng, nhng phn ng ny ch l s p ng bnh thng ca mi con ngi, n c th khi ln trong bt c mt ai. S thc tp theo phng php so snh ny, lc u c th cm thy nh l hi b p buc v gi to. Nhng tht ra n cng khng km phn t nhin hn nhng g chng ta vn hnh x thng ngy. Ch c iu l ta cha quen m thi. Vi mt s thc tp, thi quen mi ny s thay th thi quen so snh c y ng chp, ri v sau ta s cm thy n t nhin hn. V kt qu l ta tr thnh mt ngi rt hiu bit v cm thng. Chng ta khng cn bc mnh v nhng thiu st ca k khc. Ta tin dn n mt trng thi hi ha vi tt c mi s sng quanh ta.
71
c d trong thin qun chng ta c rt nhiu mc qun chiu, nhng ti khuyn bn nn bt u bng cch tp trung s ch vo hi th ca mnh. iu s gip cho ta t c mt mc nh lc cn bn. Nhng cc bn nn nh, lm nh vy khng c ngha l chng ta c gng nhp nh, hay ch thun ty thc hnh thin nh m thi. Chng ta ang thc hnh thin qun, chnh nim, v iu i hi ta phi c mt nh lc c bn. Mc ch ca ta l thc tp chnh nim, pht huy tu gic thy c chn tnh ca hin hu. Ta mun thy c s hot ng v nhng lin h ca thn tm ng nh chng ang tht s hin hu. Ta mun chuyn ha c ht mi phin mun, u lo trong tm thc, mnh tht s c mt i sng an vui v hnh phc. Tm ta khng th no thanh tnh nu ta khng bit nhn s vt ng nh chng ang tht s hin hu. Nhn-s-vt-ng-nh-ang-hin-hu, l mt tuyn b kh quan trng v cng hi m h. Nhiu thin sinh mi thc tp khi nghe chng ti ni cu y thng rt thc mc, v h ngh trong chng ta ai c mt m li khng nhn s vt ng nh chng ang hin hu? Tht ra, chng ti dng cu y ni n mt tu gic do s thc tp thin qun. N khng c ngha
Chng Nm S thc tp
l nhn s vt bng mt ci thy nng cn b ngoi, nhng thy bng mt ci nhn su sc, bng tu gic. V nhn bng tu gic l nhn s vt trong khun kh ca thn-tm mnh, cn c gi l danh-sc, khng b nh hng bi nhng nim v nh kin v tham, sn v si. Thng thng, khi ta qun st s hot ng ca thn-tm, ta c khuynh hng xua ui nhng cm th kh chu v nm gi nhng cm th no d chu. Mt l do l v tm ta lc no cng b nh hng bi s ham mun, ght b v m m ca mnh. Ci ti, ci ng, kin ca mnh lc no cng xen vo v t mu, lm sai lch i s phn on ca ta. Khi qun st nhng cm gic trong thn (bodily sensation) bng chnh nim, ta khng nn lm ln chng vi cc tm hnh (mental formation). V cm gic c th pht sinh hon ton c lp vi tm thc. V d, ta ang ngi thoi mi. Mt lc sau, c th c nhng cm gic kh chu khi ln ni lng v chn. Tm ta s kinh nghim c nhng cm gic kh chu y ngay, v lp tc to nn mt s ngh chung quanh ci cm gic y. Ngay lc , thay v cho cm th tr nn ln ln vi tm hnh, chng ta nn phn bit v tch ri cm th ra, qun st chng di nh sng ca chnh nim. Cm th l mt trong 7 tm hnh ph thng, m khng c mt tm no li khng c by yu t ny. By tm hnh ph thng (Sabbacittasdhran) l xc (Phassa), th (Vedan), tng (Sa), t (Cetan),
nh (Ekaggat), nui dng s sng (Jvitindriya), v tc (Manasikra). Nhng lc khc, cng c th s c nhng cm xc nh l bt mn, s hi hoc l i dc sinh khi. Trong nhng lc ny, chng ta cng cn theo di nhng cm xc y ng tht nh chng ang hin hu, v khng ln ln vi bt c mt ci g khc. Khi chng ta gom nm un - sc, th, tng, hnh v thc - ca mnh thnh mt, v xem tt c nh l mt cm th duy nht, ta s b ln ln, v ta khng cn thy c u l ngun gc ca cm th na. Nu chng ta qun st cm th, nhng khng bit tch ri n ra khi nhng tm hnh khc, ta s kh c th thy c s tht. Chng ta mun c tu gic nhn thy r t tnh v thng ca vn vt, nh m vt qua ht nhng kh au v s hi ca mnh. Mt hiu bit su sc v kh au, s gip ta chin thng c nhng tham i no gy nn kh au. Mt thc su sc v v ng, s gip ta vt thng c nhng si m pht sinh bi mt nim v t ng. C c nhng tu gic ny, ta s bt u thy c thn v tm, danh-sc, l hai t th ring bit. Khi thy r c s ring bit y, ta cng s thc rng chng c mt lin h v cng mt thit vi nhau. V khi tu gic bt u bn nhy hn, ta li cng thc c r rt nm un ca mnh, tm v sc, lc no cng hp tc v h tng ln nhau, ci ny khng th c mt m khng cn ci kia. Chng y, ta s tht s hiu c t d v mt ngi m c mt
thn th khe mnh, v mt ngi tt nguyn nhng c i mt sng. Hai ngi y u b gii hn. Nhng khi ngi tt nguyn c i mt tt leo ln vai ngi m khe mnh, cng vi nhau h c th i khp ni v lm c nhng g h mun. Thn v tm ta cng tng t nh th. T mt mnh, thn khng th lm c g ht, n cng nh mt khc g, khng c ng hay nhc nhch, ch nm yn chu nh lut ca v thng lm h hoi v tan r. V tm ca ta nu khng c thn, cng ch l v dng. Khi chng ta qun st thn v tm di nh sng chnh nim, ta c th thy c nhng iu k diu m c hai c th cng hp tc lm nn. Nh ngi yn mt ch m ta c th pht huy c nim lc. Tham d mt kha thin vi ngy, hoc vi thng, theo di hi th ca mnh, theo di nhn thc, v s nhng t tng, v mi trng thi ca tm thc, s gip cho ta c tr nn tnh lng v an vui hn. Nhng thng thng th chng ta u c th gi nhiu dnh cho vic ngi yn mt ch. V vy, ta phi tm cch p dng s thc tp y vo i sng hng ngy, gip chng ta i ph vi tt c nhng chuyn bt ng c th xy ra. Nhng g chng ta i din mi ngy, ta khng bao gi c th on trc c. Chuyn xy ra do nhiu nguyn nhn, v nhiu iu kin khc nhau, v chng ta sng trong mt th gii v thng, lun thay i. Chnh nim l cy cha kha, mt cy a thn, lun
lun c mt gip ta. Gi s nh khi ta cm thy mnh b khinh thng, nu c chnh nim, ta c th khm ph ra nhiu s tht kh a v mnh. V d, c th v ta l mt ngi ch k, t cao, chp ng, lc no cng cho mnh l ng, ai khc cng sai, ta c thnh kin, thin v, m tt c cng bi v ta khng tht s bit thng mnh... S khm ph y v con ngi tht ca ta, tuy rt chi tai, nhng li l mt tu gic to ln nht. V trn con ng tu hc, khm ph y s gip ta gii thot ra khi mi kh au v s hi. Thc tp chnh nim c ngha l thc tp thnh tht vi chnh mnh mt trm phn trm. Khi ta nhn su vo thn tm, ta s ghi nhn c mt s iu v mnh khng c p cho lm. V v khng thch, cho nn ta s loi b chng i. Chng ta khng thch nhng iu g? Chng ta khng thch xa la nhng ngi mnh thng, hoc phi sng vi nhng ngi mnh ght. Khng phi chng ta ch thng ght i vi con ngi, ni chn, v vt cht m thi, m cn l nhng kin, nim tin v quyt nh na. Thng th chng ta khng thch nhng g t nhin xy n cho mnh. V d nh l chng ta khng thch gi nua, bnh tt, yu ui, chng ta lm mi cch gi cho mnh c c v tr trung. Chng ta khng thch ai ch li ca mnh, v ta rt t ho. Chng ta cng khng thch ai c tr tu hn mnh, v ta rt t cao. V ch l mt vi th d kinh nghim c nhn ca tham, sn v si.
Trong cuc sng hng ngy, mi khi tham, sn, si ni ln, biu hin ra, chng ta s dng nh sng v nng lc ca chnh nim theo di v tm n gc r ca chng. Gc r ca chng nm su kn ngay trong chnh ta. V nu nh ta khng c ht ging ca sn hn, s khng mt ai c th lm cho ta ni gin c ht. Chnh ci ht ging sn hn c mt trong ta, phn ng li vi hnh ng hoc li ni ca mt ngi no , khin ta tc gin. Nu c chnh nim, ta s kin nhn dng tu gic v t quay nhn li chnh mnh. Nu trong ta khng c ht ging ca sn hn, ta s khng quan tm hay bc mnh g khi c ngi khc ch li ca mnh. Thay v vy, ta cn bit n ngi y gip cho ta thy c nhng li lm ca mnh. Ngi c chnh nim v tu gic s cm n nhng ai gip mnh sa li, ta thng tin nhanh hn trn con ng tu hc. Trong tt c chng ta, ai cng c khuyt im. Ngi chung quanh c th l nhng tm gng gip ta thy c nhng khim khuyt y ca mnh. Chng ta phi bit xem nhng ngi ch li cho ta nh l nhng k khm ph gip ta nhng kho tng qu gi cn chn kn trong ta. V nh thy c nhng li lm y m ta c th sa i chng, ta mi c th thng tin c. Con ng t chuyn ha l mt con ng thng trc tip dn ta n mt s ton thin, mc ch ca s tu tp. Trc khi sa i th ta cn phi thy c nhng g mnh cn phi sa i. Khi y, v
ch khi y, bng cch chuyn ha nhng khim khuyt ca mnh, ta mi c th pht trin c nhng c tnh hay p vn cn ang b vi kn su trong tim thc. Nh khi mc bnh, ta cn phi tm cho ra nguyn nhn bnh ca mnh. Chng ta mi c th tm cch cha tr. Nu ta c gi v nh mnh khe mnh, khng c kh au hay bnh tt, ta s khng bao gi i tm thuc cha. Cng th, nu ta khng chu nhn mnh c li lm, ta s khng th no sa i tin ln trn con ng tu hc. Nu nh chng ta khng thy c nhng khim khuyt ca mnh, ta cn phi nh n ngi khc ch gip cho ta. V ta phi bit n ngi y, nh thy X-li-pht ni: Du cho c mt thy sa di 7 tui ch cho ti thy nhng li lm ca mnh, ti cng s knh trng v ghi nhn vi ht lng thnh knh. Thy X-li-pht l mt ngi c nng lng chnh nim rt cao, thy khng bao gi lm li. Nh Thy khng cn t i nn Thy mi c c thi y. Mc d s tu tp ca chng ta cha n mc ca Thy X-li-pht, nhng chng ta cng nn thc tp c thi y, v mc ch s tu tp ca ta l t c s chng c nh Thy. L d nhin, ngi ch li cng cha chc g hon ton ht li, nhng d vy h vn c th thy c li lm ca ta, cng nh ta nhn thy nhng iu m h khng h bit n, cho n khi ta ch cho h. Nhng hnh ng y, ch li ca k khc v phn ng khi c ngi khc ch li, phi c thc hnh trong
chnh nim. Nu chng ta s dng nhng t ng nng n v kh nghe ch li ca k khc, iu s to nn v v nguy hi hn l mang li li ch. Mt ngi bt mn th khng th no c chnh nim, v khng th no by t r rng c. Mt ngi cm thy b tn thng s mt i chnh nim, v khng cn tht s nghe ngi kia ang ni g na. Chng ta phi bit thc tp ni v lng nghe trong chnh nim th s trao i mi c th c nhiu hiu qu. Khi chng ta bit chia s v lng nghe trong chnh nim, tm ta s khng cn b nh hng, chi phi bi nhng s tham lam, nh nhen, sn hn v si m na.
Mc ch ca ta
L mt thin sinh, chc chn chng ta cn phi c mt mc ch. Bng khng nu ta c m qung nghe theo li hng dn, th ta cng nh mt ngi qu qung trong bng ti m thi. Mt hnh ng c thc v c no chc chn cng phi c mt mc ch. Nhng mc ch ca mt thin sinh vipassana khng phi l c gic ng sm hn nhng k khc, hoc c nhiu quyn nng hn, hoc c hng li lc nhiu hn. Cc thin gi khng bao gi tranh ua, ginh git vi nhau v chnh nim. Mc ch ca ta l t c trn vn nhng trng thi cao p v ton thin vn cn nm su kn trong tm thc mnh. Mc ch y c nm yu t: thanh lc tm, chuyn ha mun phin, vt thng kh au,
i trn con ng dn n hnh phc chn tht, v t c hnh phc y. Bn hy ghi nh nm iu y trong tm, v chng ta c th bc ti trong t tin v hy vng.
S thc tp
Trong khi ngi thin, bn hy c gng ng thay i t th cho n khi ht gi nh trc. V d, bn thay i t th ngi v cm thy kh chu, v chuyn sang mt t th mi. Ch mt cht sau, bn li s cm thy t th mi ny cng tr thnh kh chu. Ri bn li mun i sang mt t th khc, v mt cht sau, t th y cng tr thnh kh chu. Ta c th nhc nhch, c ng, thay i t th trong sut thi gian ngi thin, nhng ri ta s khng pht huy c mt mc nh lc no ht. V vy, ta cn phi c gng ng thay i t th trong khi ngi thin. Chng ta s bn thm v phng cch i tr ci au trong chng 10. trnh vic thay i t th, trc khi ngi thin bn nn nh trc l mnh s ngi bao lu. Nu bn l ngi mi thc tp, nn ch ngi yn di hai mi pht. Cng thc tp lu, bn c th gia tng thi gian y ln. Thi gian ngi thin ty thuc vo hai yu t: bn c th b ra bao nhiu gi mi ngy v bn c th ngi c bao lu m khng b ci au hnh h qu mc. Chng ta cng khng nn t ra mt thi hn no cho mc ch y, v s thnh cng ca ta cn ty thuc
vo s pht trin tm linh v tu gic ca mnh na. Chng ta thc tp tinh tin trong chnh nim t n mc tiu mnh mun, nhng khng cn phi hn nh mt khong thi gian nht nh no. Khi no sn sng, ta s n ni. Vic chng ta c th lm by gi l chun b cho thi im y. Sau khi ngi yn khng c ng, bn hy nhm mt li. Tm ta cng v nh mt ly nc c v c pha trn bn. Cng gi cho ly nc c yn chng no, bn cn s lng xung nhanh chng y, v nc s tr nn trong hn. Cng vy, khi ta gi cho thn mnh c yn, khng nhc nhch, hon ton ht tm vo mc thin qun, tm ta s t nhin lng ng xung, v ta s kinh nghim c mt nim vui ca vic ngi thin (thin duyt). Mun t n trnh ny, trc ht ta phi thc tp gi cho tm mnh c mt trong giy pht hin ti. Giy pht hin ti thay i lun v rt nhanh, mt ngi bnh thng khng th no thy c vic y, cho d h c nhn. Mi giy pht no cng c mt trong mt chui nhng s kin, v khng c giy pht no m li khng c mt s kin xy ra. Chng ta khng th no ghi nhn mt giy pht m li khng ghi nhn nhng s kin ang c mt trong giy pht y. V vy, giy pht m ta ang ch tm bng mt s ch n thun phi l giy pht hin ti ny. Tm ta i qua mt chui s kin nh l nhng hnh nh chy ngang qua my chiu phim. C nhng hnh nh pht sinh t nhng kinh nghim trong qu kh, v c
nhng hnh nh l do s tng tng ca ta v nhng d nh trong tng lai. Tm ta khng th no tp trung c nu n khng c mt i tng. V vy, ta cn tm cho tm mnh mt i tng m lc no cng sn sng v c mt trong giy pht hin ti. Mt trong nhng i tng y l hi th. Hi th lc no cng c mt v rt d tm thy. Trong mi giy mi pht, hi th ra vo ni mi ca ta. Khi ta thc tp thin qun, tm ta c th d dng tp trung vo hi th v n r rt v u n hn bt c mt i tng no khc. Sau khi bn ngi tht yn nh chng ta trnh by, v ban ri tnh thng n tt c mi ngi, hy th ba hi di v su. Sau khi th ba hi, hy cho hi th tr li bnh thng, ra vo t nhin, khng c mt c gng no ht. Bn bt u tp trung s ch vo vnh l mi, ni khng kh ra vo xc chm. Ch n gin ghi nhn cm gic ca hi th ra vo ni u mi. Khi mt hi th vo va xong v trc khi mt hi th ra bt u, c mt s ngng ngh ngn. Ghi nhn n v ghi nhn s bt u ca hi th ra. Khi hi th ra chm dt, cng c mt s ngng ngh ngn trc khi hi th vo bt u. Bn cng nh ghi nhn giai on ngng ngh y. C ngha l chng ta c hai lc hi th tm ngng - mt cui hi th vo v mt cui hi th ra. Hai khong ngng y rt ngn, xy ra ch trong giy lt, c th chng ta khng h nhn thy. Nhng vi s thc tp chnh nim, ta c th ghi nhn c chng rt r rng.
Bn khng nn ni thm hay tng tng thm mt iu g c. Hy n gin ghi nhn hi th ra vo m khng cn phi ni thm, Ti th vo, hoc l Ti th ra. Khi ta t s ch ca mnh vo hi th, ta b qua ht mt bn mi t tng, tr nh, m thanh, mi v... v ch hon ton ch tm vo hi th m thi, khng mt iu g khc. Lc u, c hi th vo v ra u rt ngn, v thn v tm ca ta cha c lng yn v bung th. Ghi nhn cm gic ca hi th vo ngn v hi th ra ngn trong khi n xy ra, nhng ng ni thm th vo ngn hoc th ra ngn. Trong khi ta tip tc ghi nhn cm gic ca hi th vo ngn v th ra ngn, thn v tm ta s tr nn tnh lng hn. Hi th ta s t nhin tr nn di hn. V ta hy ghi nhn cm gic ca hi th di y m khng cn phi ni thm: hi th di. Tip theo , ta ghi nhn ton th tin trnh ca hi th t u cho n cui. Hi th ta s dn d tr nn vi t hn, thn v tm ta s tr nn tnh lng hn. Ghi nhn cm gic tnh lng v an vui ny ca hi th mnh.
Ta lm g khi tm mnh ngh n vic khc?
Cho d c c gng ht sc gi cho tm mnh lun ch vo hi th, tm ta vn lun c khuynh hng i lan man n nhng ni khc. N c th lang thang v qu kh, nh li nhng ni chn mnh mt ln ving thm, nhng ngi c dp gp, nhng bn b
cch xa lu ngy, mt quyn sch c t lu, mi v ca chic bnh ngy hm qua... v ri c tip tc mi. Mi khi bn va thc l tm mnh khng cn ch n hi th na, hy mang n tr v vi hi th, v b neo ni . Nhng c l ch vi giy sau l bn li c th b li ko ngh n tin nh cha tr, tin ch cha a, cn phi gi in thoi cho mt ngi bn, vit mt l th, git qun o, i ch, i n tic, d tnh cho chuyn ngh h sp ti... V mi khi bn thy tm mnh khng cn vi hi th, bn ch cn nh nhng mang n tr v trong chnh nim. Di y l mt vi ngh c th gip bn pht huy mt nh lc cn thit cho s thc tp chnh nim.
1. m hi th
Trong nhng trng hp ni trn, vic m hi th s gip ch rt nhiu. Mc ch ca vic m l gip ta tp trung tm mnh vo hi th. V khi tm ta tp trung vo hi th ri, ta khng cn phi m na. y l mt phng cch gip ta pht huy nh lc. C nhiu cch m khc nhau. Nhng d l cch no, ta cng phi m thm trong tm m thi, khng nn pht ra ting ng. Di y l mt vi phng cch m hi th: a) Trong khi th vo, m mt, mt, mt... cho n khi phi y dng kh. Trong khi th ra, m hai, hai, hai... cho n khi bung phi ta trng khng. V khi tip tc th vo hi k, m ba, ba, ba... cho n
khi bung phi y tr li, v khi th ra cng m bn, bn, bn... cho n khi ht hi th ra. m cho n mi ri quay tr li mt. b) Phng php th hai l m nhanh t mt n mi. Trong khi m mt, hai, ba... cho n mi, bn th vo ht mt hi, v khi th ra bn cng m mt, hai, ba... cho n mi. C ngha l trong mi hi th vo v th ra bn u m t mt cho n mi. Bn c th tip tc phng php ny bao nhiu ln cng c, cho n khi no tm ta c nh vo hi th. c) Phng php th ba l m ni tip nhau t mt n mi. Th vo ta ch m n nm m thi: mt, hai, ba, bn, nm, th ra ta m ln n su mt, hai, ba, bn, nm, su. Ri khi th vo, ta li m n by: mt, hai, ba, bn, nm, su, by, v khi th ra ta m cho n tm mt, hai, ba, bn, nm, su, by, tm. Tip tc, th vo ta m cho n chn, th ra ta m cho n mi. Ta c th tip tc nh vy bao nhiu ln cng c, cho n khi no tm ta c nh vo hi th. d) Phng php th t l th di hi. Khi phi ta y khng kh, nim thm mt v th ra hon ton cho n khi no phi trng khng. Tip m thm hai, th vo mt hi di, m ba v th ra hon ton nh ln trc. Khi phi ta trng khng, nim thm bn... Tip tc m nh vy cho n mi. Ri
85
li m ngc t mi cho n mt. Tip tc m t mt n mi ri li t mi n mt. e) Phng php th nm l ni lin hi th vo vi hi th ra. Khi bung phi ta xp hn khng cn khng kh, nim thm mt. Ln ny, bn m c hi th vo v hi th ra l mt. Bn tip tc th vo v th ra, v m thm hai. Theo phng php ny, bn ch m t mt n nm v lp li t nm n mt. Bn c th thc tp theo cch ny cho n khi no hi th mnh tr nn tht tinh t v nh nhng. Nn nh rng khng phi lc no ta cng cn m hi th. Khi tm ta tp trung c vo vnh mi, ni hi th vo ra xc chm, v ta bt u cm thy hi th mnh tr nn tinh vi v nh nhng, ta khng cn phn bit c gia hi th vo v hi th ra na, lc bn nn ngng m. Phng php m dng gip cho tm mnh c tp trung ln mt i tng no .
2. Ni lin Sau hi th vo, ng i giy pht ngn m hi th ta ngng li, hy ni lin hi th vo vi hi th ra, ta cm thy hai hi th vo v ra nh l mt hi th lin tc. 3. im ni lin
Sau khi ni lin hi th vo vi hi th ra, gi cho tm ta ngay im m ta cm thy hi th vo v hi

th ra giao tip vi nhau. Th vo-ra nh l mt hi th duy nht i vo ra v xc chm, tip xc vi u mi ca mnh.

4. Tp trung tm nh ngi th mc
Ngi th mc vch mt ng thng trn tm vn m anh mun ca. Ri anh gi li ca ca mnh cho thng, ct ngay theo ng vch sn. Anh khng h nhn theo nhng rng ca khi anh ko li ca ln xung trn tm vn. Anh hon ton t ht tm ca mnh vo ng v, gi cho tm vn c ct ngay. Cng vy, chng ta nn gi tm ca mnh ngay trn vnh mi, ni im m ta cm nhn c s xc chm ca hi th r rng nht.
5. Tm ta lm ngi gc cng
Mt ngi gc cng khng bao gi cn ch n mi chi tit ca nhng ngui ra vo. Anh ta ch cn ghi nhn nhng ngi no ang vo v ra cng. Cng th, khi bn tp trung tm ca mnh, bn khng cn quan tm n cc chi tit nhng kinh nghim ca mnh. Ch cn n gin ch v ghi nhn cm gic ca hi th ra vo ngay ni u l mi. Khi bn tip tc s thc tp ca mnh, thn v tm ca bn s tr nn nh bng, khin c lc bn cm thy nh mnh ang l lng trong khng kh, hoc l trn mt nc. Bn cng c th cm thy nh thn mnh ang bay bng ln tri. Khi nhng phn
th thin ca hi th chm dt, phn vi t ca hi th vo-ra s sinh khi. Hi th tinh t ny by gi tr thnh i tng tp trung tm ca ta. V l du hiu ca nh. Mt i tng c hnh tng c thay th bng mt i tng cng lc cng vi t hn. Ta c th v d vic y cng ging nh mt ting chung. Khi chng ta ly mt cy di ln nh vo chung, ban u ta s nghe mt m thanh ln v th. Khi ting vang nh dn i, m thanh s cng lc cng tr nn rt vi t. Cng th, hi th vo-ra ca ta lc ban u c mt hnh tng rt th thin. Khi ta em mt s ch n thun t ln trn hi th ca mnh, hnh tng ca n s dn dn tr nn tinh t hn. Tm ca ta vn hon ton tp trung vo u l mi, ni hi th ra vo xc chm. Lc y, nhng i tng thin qun khc s cng lc cng tr nn r rt, trong khi hi th cng lc cng tr nn nh nhng v vi t hn. Nhiu lc, ta c cm tng nh khng cn nhn din c hi th mnh na. Bn ng tht vng ngh rng ta nh mt hi th ca mnh, hoc l s thc tp khng cn tin b na. ng lo vic y. Hy gi chnh nim v kin tr mang cm gic ca hi th v li ni u l mi ca mnh. y l lc bn phi thc hnh cho tht tinh tin, gi cho qun bnh nm nng lng ca tn, tn, nim, nh v tu.
T d ngi nng phu
C mt bc nng phu dng tru cy rung. n gia ngy, bc tho m cho nhng con tru c t do,
v t mnh n nm ngh di bng mt ca mt gc cy. Khi bc thc dy th khng thy nhng con tru u na! Nhng bc khng lo lng, bc ch i xung pha b ao, ni nhng con th vn thng t tp ung nc, v bc tm thy nhng con tru ca mnh ni y. Bc li dt chng tr v, gn chic ch vo v cy tip tha rung. Cng tng t nh vy, khi bn tip tc thc tp, s c lc hi th bn tr nn rt vi t v nh nhng, khin bn hon ton nh khng th ghi nhn cm gic ca hi th c na. Khi vic ny xy ra, bn ng nn lo lng. N khng mt i u ht. N cng vn c mt ngay ni nh trc - ngay u l mi ca bn. Bn th th nhanh vi hi l bn s cm thy n li ngay. C tip tc nhn din n thun vo cm gic xc chm ca hi th vi vnh l mi ca mnh. Khi bn tip tc tp trung ch vo u mi, bn s bt u ghi nhn c nhng du hiu tin trin ca thin tp. Bn s cm thy c mt cm xc d chu ca mt du hiu, hay mt biu tng, bt u xut hin. Mi hnh gi s c mt kinh nghim ring. Du hiu y s ging nh mt v sao, mt vin ngc qu trn, mt ht trn chu, mt ht bng gn, mt ci cht lm bng g qu, mt si dy di, mt trng hoa, mt ln khi, mt mn nhn, mt ln my mng, mt hoa sen, mt vng mt trng hay mt tri...
89
Khi ta bt u thc tp, ta ly hi th vo v hi th ra lm nhng i tng ca thin tp. By gi ta li c thm mt i tng th ba na l du hiu y. Khi bn tp trung tm vo i tng th ba ny, tm bn s t n mt trng thi nh su sc c th gip cho s thc tp thin qun. Du hiu y c mt rt r rt ngay ni u mi. Bn hy tp lm ch n, hon ton kim sot c n, bt c khi no cn n, n s sn sng cho bn. Hy em tm ta ha nhp vi du hiu y, m n ch c mt trong gi pht hin ti, v cho tm ta i theo tng giy pht k tip nhau. Khi ta ch tm mt cch n thun, ta s thy du hiu y ang bin i trong tng giy pht. Gi cho tm mnh c mt vi tng s thay i y. V ta cng ghi nhn rng, tm mnh ch c th tp trung vo giy pht hin ti ny m thi. S kt hp gia tm mnh v giy pht hin ti c gi l nh nht thi (momentary concentration). V khi nhng giy pht c tip tc tri ngang qua, khng ngng ngh, tm ta cng s i theo cng mt nhp , thay i theo chng, sinh dit theo chng, m khng h b dnh mc vo bt c mt ci no. Nu chng ta c gng bt tm mnh dng li trong mt giy pht, ta s tr nn hoang mang v bi ri, v tm thc ta khng th no dng yn c. N phi theo kp vi nhng g ang xy ra trong mi giy pht mi. V giy pht hin ti c th c tm thy trong bt c
mt lc no, cho nn mi giy pht tnh thc ca ta c th l mt giy pht tp trung, mt loi nh nht thi. Mun kt hp tm ta vi giy pht hin ti, chng ta phi tm mt ci g ang xy ra trong giy pht hin ti. Nhng d nhin, bn khng th no tp trung tm mnh vo tt c nhng thay i, nu bn khng c c mt mc nh lc no . V khi c c nh lc ri, bn s c th dng n tp trung tm vo bt c mt kinh nghim no ca mnh - s phng xp ca bng theo hi th, s ln xung ngc, s pht sinh v chm dt ca cm xc, hi th, t tng ca mnh... Mun c tin trin trn con ng thin qun, bn cn phi c c loi nh nht thi ny. Tht ra, trn con ng thc tp thin qun, bn ch cn c by nhiu thi, bi v tt c nhng kinh nghim ca ta ch c mt trong mt pht chc. Khi bn tp trung tm nh ny vo nhng s bin i ang xy ra trong thn v tm, bn s ghi nhn rng, hi th chnh l thuc v thn, v nhng cm xc hi th, thc v cm xc, v thc v cc du hiu, chnh l thuc v tm. Trong khi nh tm vo , bn s thy rng chng lun thay i khng ngng ngh. Bn cng c th cm nhn c mt s nhng cm gic khc c mt trong thn, ngoi cm gic ca hi th. Hy qun st ton thn mnh. Nhng cng ng c gng to thm mt cm th no khng t nhin pht
sinh trong ta. Ch ghi nhn tt c nhng cm gic no khi ln trong thn. V khi c mt t tng khi ln, ta cng cn phi ghi nhn n. Trong mi vic xy ra, bn ch cn nhn thy c t tnh v thng, v ng v bt toi nguyn c mt trong tt c nhng kinh nghim ca mnh, cho d l thuc v thn hay tm. Khi chnh nim ca ta pht trin, s bt mn v nhng i thay, s ght b nhng kinh nghim kh chu v nm gi nhng g d chu, v nim v mt ci ti, tt c nhng iu s c thay th bng mt nhn thc su sc v v thng, v ng v bt toi nguyn. Ci nhn mi v thc ti ny s gip cho ta c c mt thi an tnh v chn chn hn v cuc i. Ta s thy rng, nhng g trong qu kh ta cho rng thng hng v bt bin, tht ra ang thay i rt nhanh, tng chng nh tm ta cng khng th no bt theo kp. Nhng d vy, chng ta vn ghi nhn c hu ht nhng bin i y. Ta s thy c s vi t ca t tnh v thng v v ng. Nhng tu gic ny s mang li cho ta an vui v hnh phc, v gip ta i din vi nhng vn trong i sng hng ngy mt cch sng sut hn. Khi tm ta hp nht vi mt hi th lun chuyn ng, ta s t nhin c mt trong giy pht hin ti ny. Ta ghi nhn c cm th pht sinh do hi th tip xc vi vnh l mi. Khi yu t t ca hi th tip xc vi yu t t ca l mi, tm ta s cm nhn c s chuyn ng ca khng kh ra vo. Cm gic
m p c mt ni u mi, hoc bt c phn no trn c th, l do s tip xc vi yu t la pht sinh ln bi tin trnh ca hi th. Cm th v v thng ca hi th pht khi ln khi yu t gi ca n chuyn ng xc chm vi l mi. Mc d yu t nc cng c mt trong hi th, nhng tm ta khng th ghi nhn c n. V ta cng cm nhn c s phng xp v co gin ca bung phi, bng, phn di an in, khi hi th trong sch c vo ra ni phi. S co gin ca phn di rn, bng v ngc u l mt phn ca mt tit nhp nhng chung ca v tr. Tt c mi vic trong v tr ny u c mt nhp co tht v gin n, cng ging nh hi th v c th ca ta. Mi s vic u sinh ra v dit i. Nhng y, chng ta ch ch yu quan tm n hin tng sinh dit ca hi th v nhng phn chi tit ca thn v tm m thi. Mi khi ta th vo, ta kinh nghim c mt s tnh lng nho nh no . S tnh lng s tr thnh s cng thng nu ta ngng li trong giy lt v khng chu th ra. Khi ta th ra, s cng thng s bin mt. V sau khi th ra, ta cng s cm thy kh chu nu chng ta ch i hi lu mt cht, trc khi mnh li th vo. iu c ngha l, mi khi phi ta y, ta phi th ra, v mi khi phi ta trng, ta phi th vo. Sau mi ln th vo ta s cm thy mt s an tnh nho nh, v sau mi ln th ra ta cng cm thy mt cm gic an tnh nho nh. Chng ta mun c an tnh
v thoi mi, ta khng thch cm gic cng thng v thiu hi th. Ta mun s thoi mi y c ko di lu hn, v s cng thng qua i nhanh hn. Nhng s cng thng y khng qua nhanh nh ta mun, v cm gic tnh lng y cng khng lu nh ta mong cu. V v vy m ta m ra bc bi v cau c. iu gip cho ta thy c mt s tht l, ch cn mt mc nm bt rt nh nhoi, trong mt hon cnh v thng, cng c th mang li cho ta nhiu kh au. V v khng c mt ci ti no c kh nng lm ch c tnh trng y, ta li cng cm thy tht vng hn na. Nhng nu ta bit theo di hi th ca mnh m khng mong cu s an tnh, v cng khng ght b s cng thng pht sinh theo mi hi th ra vo, chng ta ch kinh nghim thun ty nhng t tnh v thng, v ng v bt toi nguyn ca hi th mnh, tm ta s t nhin tr nn tnh lng v an vui. Tm ta khng phi lc no cng c mt vi hi th. N cng s c mt vi nhng m thanh, k c, tnh cm, tng, nhn thc v cc tm hnh khc khi ln. Khi chng ta kinh nghim c trng thi ny, ta nn tm qun i cm th ca hi th, v lp tc em s ch tm ca mnh t ln cc i tng mi - mi ln ch mt ci thi, ng bao gi mt lc m gom ht tt c. V khi nhng i tng y phai m i, ta li em tm mnh tr v vi hi th. Hi th l mt cn nh tr n m tm ta c th tr v sau mi chuyn i, di hoc ngn, n nhng trng thi khc nhau
ca thn tm. V chng ta cng nn nh rng, tt c nhng hnh trnh ny u xy ra ngay trong chnh tm thc ca mnh. Mi khi ta mang tm mnh tr li vi hi th, n tr v mang theo mt tu gic su sc hn v t tnh v thng, v ng v bt toi nguyn c mt trong tt c. Tm ta c c nhiu tu gic hn nh bit qun chiu, theo di nhng g xy ra mt cch khch quan, khng dnh mc. Ta thc c mt s tht l thn ny, cm th ny, nhn thc ny v cc tm hnh ny, ch c dng vi mt mc ch duy nht, l gip ta nhn v hiu su v mt thc ti phc tp ca thn tm.
95
hng php thin tp c mt t hn my ngn nm. Thi gian y di ngi ta c th th nghim v ti luyn cho n tht hon ho. Trong o Pht, thn v tm ta c mt mi lin h rt mt thit vi nhau, ci ny c nh hng n ci kia. V vy, c mt s li khuyn v phng php iu thn c th gip ch ta rt nhiu. Chng ta nn thc hnh theo nhng li hng dn ny. Nhng bn cng nn nh, nhng t th ny ch l mt phng tin h tr thm cho s thc tp m thi. ng ln ln hai vic ny vi nhau. Thin tp khng c ngha l ngi yn trong t th kit gi. Thin tp l mt s ti luyn tm linh. N c th c thc tp bt c u v lc no mnh mun. Nhng t th ny ch l phng tin gip bn t c vic y, v nh vy gip bn thng tin nhanh hn trn con ng tu tp. Bn nn bit cch p dng chng.
Lut chung
Chng Su Phng cch iu thn
Mc ch ca cc t th ngi thin u c chung ba yu t. Th nht, gip cho thn ta c cm thy vng vng. Nh vy, ta khng phi quan tm n nhng vn nh l s cn bng, hoc bp tht mt mi, ta c th ch tm vo mc thin qun ca mnh. Th hai, to ra mt s bt ng thn, v s c phn nh bng mt s tnh lng tm. N gip
cho tm ta c c mt nh lc rt vng v su. Th ba, gip ta c th ngi lu m khng b nh hng bi ba chng ngi chung ca cc thin sinh - au n, nhc mi v bun ng. iu quan trng nht trong khi ngi thin l gi lng tht thng. Ct xng sng ca ta phi c gi cho tht thng, vi nhng t xng nh nhng ng xu c chng ngay ngn ln nhau. Gi cho u ca ta thng hng vi ct xng sng. Nhng tt c phi c lm mt cch tht thoi mi. Khng c gng cng qu! Bn khng phi l mt tn lnh g, m cng khng c mt hun luyn vin no bt nt bn ht. Gi cho lng thng, nhng nh ng lm cng hoc gng mt bp tht no ht. Ngi mt cch nh nhng v bung th. Xng sng ta cng ging nh mt thn cy tr trung v ngay thng, mc thng ng trn mt mt t mm. Nhng phn cn li ca c th bung th theo hai bn thn cy y mt cch t nhin. Vic ny cng i hi mt s th nghim v thc tp ca ta. Thng thng, chng ta quen ngi trong mt t th kn o, v hi th th mi khi ta i ng hoc ni chuyn, v khi ngh ngi th ta c ng ln ngi ra, khng gi gn g ht. C hai trng hp y, khng mt thi no l thch hp. Nhng tht ra chng ch l tp qun v thi quen m thi, v c th sa i c. Mc ch ca ta l tm cho mnh mt t th no m ta c th ngi yn khng ng y trong sut thi gian ngi thin. Lc u, bn c th cm thy hi kh chu khi ngi thng lng. Nhng ri cng s quen. iu
ny i hi mt s luyn tp, nhng bn nn nh rng mt t th ngay thng l rt quan trng. Trong sinh l hc, t th ny c xem l mt t th gy phn khi, mang li cho ta s tnh to v sng sut. T th cong vo s lm cho tinh thn ta mi mt, hn trm. V vic chn ta c cng quan trng khng km. Bn s cn n mt chic gh hay l mt gi ngi thin, ty theo t th bn chn, nhng cng mm ca ta c cng phi c chn la cn thn. Mt ta c mm qu c th khin bn bun ng. Cng qu s d lm cho b au.
Y phc
Qun o mc trong khi ngi thin nn rng v nh. Nu cht qu c th ngn chn s lu thng ca mu v p nhng dy thn kinh trn thn th, kt qu l ta d b nhc mi hoc t chn. Nu bn c mang dy nt, nn ni ra. ng mc qun b cht qu, hoc c lm bng th vi th cng. Nhng chic vy di l l tng nht cho cc b, cc c. Qun mng v thun gin s thch hp cho mi ngi. Nhng chic o thng di trong cc truyn thng chu , nh l srng hoc l ki-m-n cng rt tt. Bn nn ci giy ra, v nu v ca bn cht qu, cng nn ci ra lun.
T th ngi truyn thng
Nu bn ngi trn sn nh theo truyn thng ca mt s nc chu , bn cn c mt chic gi nng ct xng sng ln cho thng. Hy chn mt chic gi
tng i cng, v khi ngi ln vn cn dy khong ba phn. Ngi trn phn pha trc ca gi, chn xp bng trn sn nh trc mt. Nu sn nh c lt thm s gip cho u gi v ng chn bn c au. Nu khng, bn cn c mt tm lt ngi ln. Ngi trn mt tm chn xp li cng c. Bn nh ng ngi xch ra pha sau ca gi. V th ny s khin cnh trc ca gi chn vo pha di i v ngn cn s lu thng ca mu. Kt qu l chn s b t v au. C nhiu cch khc nhau ngi xp bng. Chng ti s nu ra bn cch, t d n kh. a) Cch ngi ca th dn chu M: Bn chn phi pha di u gi tri, v bn chn tri t di u gi phi. b) Cch ngi Min in: C hai chn u t st trn sn nh t u gi cho n bn chn, song song vi nhau, chn ny pha trc chn kia. c) Cch ngi bn gi: C hai u gi u chm xung sn nh, mi chn v bn chn c t pha trn bp chn kia. d) Cch ngi kit gi: C hai u gi chm trn sn nh, v hai chn cho ln nhau ni bp chn. Bn chn tri t trn i phi, v bn chn phi t trn i tri. C hai bn chn u nga ln tri. Trong cc t th ny, hai bn tay bn c t chng ln nhau, trn lng chn pha trc mt,
lng bn tay nga ln trn. Hai bay tay s nm ngay di rn, hai c tay cong li t trn i. Hai cnh tay trong t th ny gip gi vng cho phn thn trn ca ta. ng gng cng bp tht c v hai vai. Hai cnh tay bung nh nhng hai bn. Gi cho c honh c thoi mi, c th cng ra ti a phng tht y. ng cho c mt s cng thng no ni bng. Cm hi a ra mt cht. Mt m hay nhm cng c. Nu bn m mt, hy nhn ngay ni u mi ca mnh, hoc ni khong gia ngay pha trc mt. Tht ra, bn khng nhn vo vt g c, ch ty hng mt n mt im khng c g c th nhn, nh bn c th qun i vn th gic. ng c sc, ng gng ngi, v ng cng ngt. Bung th. Hy gi cho ton thn c t nhin v mm mi. Hy cho ton thn treo trn ct xng sng nh mt con bp b bng vi. Phng php bn gi v kit gi l hai cch ngi truyn thng ca chu . V cch ngi kit gi c xem l cch ngi tt nht, rt vng chi. Khi bn kho chn ngi vo t th kit gi, bn c th hon ton bt ng trong mt thi gian rt lu. Nhng v n i hi mt mc co gin ca i chn nn khng phi ai cng c th ngi c. Hn na, l do chnh bn chn mt th ngi khng phi v li khen ch ca k khc, m phi v s thoi mi ca chnh mnh. Hy chn cho mnh mt t th gip ta c th ngi yn c lu nht v t b au chn. C th nghim ht nhng cch ngi khc nhau. Gn ct ca bn s dn dn c
th gin sau mt thi gian luyn tp. Chng y, bn c th tp nhng t th kh hn nh ngi kit gi.
Ngi trn gh
C ngi ngi trn sn nh khng c v b au chn hay v mt l do no . Khng sao c, bn c th ngi trn gh. Hy chn mt chic gh c mt ngi bng phng, lng da thng, v khng c ch gc tay. Cch ngi tt nht l ng da lng vo gh. Cng ng cnh mt ngi hoc n vo pha di i mnh. t hai chn song song vi nhau, bn chn nm st phng trn mt sn. Cng nh nhng t th ngi khc, t hai tay chng ln nhau, nga ln, trc mt, trn i. ng gng nhng bp tht c v vai, bung thng hai cnh tay. Mt c th m hoc nhm. Trong cc t th va trnh by, bn nn nh r mc ch ca chng. Bn mun mnh c c mt trng thi qun bnh v vng vng, nhng bn cng khng mun ri vo tnh trng m ng. Hy nh li v d v ly nc bn. Bn mun gi cho thn mnh tht yn, t tm ta cng c tnh lng theo. Nhng cng cn c mt trng thi tnh thc ni thn, gip cho tm ta lun c sng sut. Bn c vic th nghim. Thn th l mt cng c gip to nn nhng trng thi thch hp trong tm. Hy s dng n sao cho ng n!
101
Chng By Phng php iu tm

hng php thin tp chng ta hc y l thin qun. Nh ti ni, c rt nhiu i tng thin tp, v trong hng ngn nm qua c v s i tng c cc hnh gi s dng. Ngay c trong truyn thng thin qun vipassana cng c nhng khc bit v i tng thin tp. C v thy dy hc tr mnh theo di hi th bng cch qun st s phng xp bng. C v thy khuyn hc tr ch vo nhng xc chm ca thn trn ta c, hoc bn tay chm trn bn tay, hoc cm gic ca hai chn ln nhau... V phng php chng ta trnh by y c xem nh l chnh thng nht, c l chnh l phng php m c Pht Thch-ca hng dn cho cc t ca ngi. Kinh T nim x (Bn lnh vc qun nim - Satipatthana Sutta) l bn kinh c bn trong c Pht thuyt ging v chnh nim. Kinh ny dy chng ta trc ht phi tp trung s ch ca mnh vo hi th, v t ghi nhn tt c nhng hin tng vt l v tm l no sinh khi. Chng ta ngi, theo di hi th ra vo ni mi. Mi nhn qua c v nh y l mt cng vic rt k cc v v ch. Nhng trc khi i vo chi tit, chng ta hy tm hiu l do nm pha sau vic y. Cu hi u tin
ta c th t ra l ti sao phi tp trung tm lm g? S thc tp ca chng ta l pht trin chnh nim m! Ti sao ta khng ch ngi xung v tp c thc v bt c iu g ang c mt trong tm mnh? Tht ra th cng c nhng phng php thin ging nh vy, i khi c gi l phng php thin qun khng mc. Nhng s thc tp nh vy rt kh. Tm ta n tinh ranh lm. T tng l mt tin trnh v cng phc tp. C ngha l lc no ta cng b mc kt, dnh mc v li cun vo s suy ngh ca mnh. Mt t tng s ko theo mt t tng, li ko theo mt t tng khc, li thm mt ci na, v mt ci na, ri c tip tc mi... Mi lm pht sau, ta git mnh thc dy v thy rng t ny gi mnh ch ngi m mng vin vng, v lo lng v tin nh, tin ch, mi chuyn trn i... Khi ta thc v mt t tng, iu khc vi khi ta suy ngh mt t tng. S khc bit ny rt vi t. Trc ht, l vn cm xc hay kt cu. Mt t tng c nhn din n thun to cm gic kt cu rt nh nhng, c th cm nhn c nh l c mt khong cch gia t tng y v s tnh thc nhn bit n. N khi ln nh nhng nh mt bong bng nc, v ri dit i m khng nht thit phi lm sinh khi mt t tng no k tip. Cn t tng trong cch suy ngh thng thng c mt kt cu nng n hn. N chm chp, c ti v p buc. N li cun ta vo v bt buc ta phi tun phc. T tnh ca n rt
l c on, n dn ta ht t tng ny lp tc sang ngay t tng khc, khng mt khong trng no gia. S suy ngh to nn nhng cng thng tng ng trong thn, nh l s co rt ca cc bp tht, hoc l nhp p nhanh ca tim. Nhng thng th ta khng cm nhn c nhng i thay , cho n khi no chng tr thnh mt cn au tht s. V s suy ngh lc no cng rt tham lam. N nm bt tt c mi s ch ca ta, khng cn li g ch n hu qu ca n. S khc bit gia vic thc mt t tng v suy ngh mt t tng l rt thc. Nhng n rt tinh t v kh nhn bit. V nh lc l mt trong nhng phng tin cn thit gip ta thy c s khc bit y. nh lc thm su c cng nng lm chm li tin trnh ca t tng, v gia tng s qun st ca hnh gi. Kt qu l ta c th theo di qu trnh ca t tng d dng hn. nh lc l mt chic knh hin vi gip ta nhn thy c nhng trng thi vi t trong tm thc. Chng ta tp trung s ch tm mnh t n trng thi nht tm cng vi mt s tnh thc v tnh lng. Nu khng c c s nht tm nh mt chic neo nng ta, chng ta s b tri dt khp ni bi nhng ln sng x y nhau bt tn trong tm thc. Chng ta dng hi th lm mt im tp trung tm . N l im ch yu, mi khi tm ta i lang
thang s c mang tr v im y. S xao lng khng th c nhn bit nu ta khng c mt im chnh nht nh no lm im gc. Ta cn mt khung nht nh lm ci mc chun, c th da vo m qun st nhng chuyn ng v bin i khng ngng ca t tng. Kinh in Pali thng so snh thin tp vi vic hun luyn mt con voi rng. Ngy xa, ngi ta ct con voi rng hung d mi bt c vo cy ct bng mt si dy thng tht chc. Con th lc y rt l bc tc. N vng vy, ku rng v git ko si dy c ngy. Cho n mt lc n hiu rng mnh chng th i u c ht, v chu ng yn. Khi y, ta c th cho n n v bt u hun luyn n. Sau cng, ta s khng cn n si dy thng v cy ct na, v ta c th dy cho con voi y lm nhng cng vic khc nhau. By gi ta c c mt con voi thun phc, c th gip ta lm nhng cng vic ch li. Trong t d y, con voi rng hung d chnh l tm ca ta, si dy thng l chnh nim, v cy ct chnh l i tng ca chnh nim, tc hi th. Mt con voi thun phc tng trng cho mt tm an tnh, tp trung, c th gip ta chc thng c ht nhng tng lp m m che ph thc ti. Thin tp s thun ha c tm ta. Cu hi k tip ta c th t ra l: Ti sao li chn hi th lm mc chnh ca thin tp? Sao ta khng chn mt mc no khc th v hn? Tht ra, c rt nhiu cu tr li cho cu hi ny. Mt mc thin
qun tt phi c tc dng lm pht huy chnh nim, c th mang n u cng c, c th d dng tm thy v khng tn km. V n cng khng lm ta ri lon, tri buc ta vo nhng trng thi kh au, nh l tham, sn, si. Hi th p ng c tt c nhng iu kin y, v cn nhiu hn th na! Hi th th ai cng c. Chng ta mang n theo bt c ni no mnh n, nn lc no cng c th tm thy, chng bao gi gin on t khi ta sinh ra cho n lc cht i, v ta c th s dng n khng tn km g c! Hi th l mt qu trnh khng cn khi nim, ta c th tri nghim n trc tip m khng cn n t tng. Hn na, n l mt tin trnh sinh ng, mt phn ca s sng lc no cng thay i. Hi th tun hon theo mt vng trn - th vo, th ra, th vo, v li th ra... N cng ging nh mt kiu mu thu nh ca chnh s sng. S cm nhn hi th l v cng tinh t, nhng s tr nn r rt khi ta bit cch ha nhp vi n. Cn phi n lc luyn tp i cht, nhng bt c ai cng c th lm c. Bn cn phi c c gng nhng khng c qu sc. V tt c nhng l do y m hi th l mt i tng rt l tng cho thin tp. Bnh thng, hi th l mt qu trnh t nhin din ra theo nhp iu ring ca n m khng cn n ch. D vy, ch mt tc ng ca ch l c th lm cho n chm li hoc nhanh hn, di ra v du dng hoc ngn li v gp gp. ng ranh gii gia hi th t nhin v
hi th c ch rt l mng manh. V t y ta c th hc c rt nhiu iu v bn cht ca ch v c mun. Cng vy, v tr ngay u l mi ca ta c th c xem nh l mt cnh ca ni lin gia th gii bn ngoi v bn trong ta. N l im ni lin v cng l mt ni trao chuyn nng lng. ngay im ny, nhng g t th gii bn ngoi i vo v tr thnh mt phn m chng ta gi l ti v cng t ni ny, mt phn ca ci ti tr ra v ho nhp li vi th gii bn ngoi. T y, ta cng c th hc c rt nhiu v nim v s cu thnh ca mt ci ti. Hi th l mt hin tng chung cho tt c mi sinh vt trn v tr. Mt hiu bit thc nghim v qu trnh hi th s gip ta xch li gn hn vi mi s sng khc. N gip ta thc c mi lin h mt thit vn sn c gia mi s sng. V sau cng, hi th cn l mt qu trnh ca hin ti. Ngha l n ch c th xy ra by gi v y m thi. Thng th chng ta t khi no c mt trong gi pht hin ti. Chng ta dnh hu ht thi gian sng hi tng v qu kh hoc m mng n tng lai, lc no cng y nhng lo lng v d tnh. Hi th th khng c tnh cht mt thi gian khc. Khi chng ta ch n hi th, l t nhin chng ta c t tr v ngay trong gi pht hin ti. Chng ta c ko ra khi vng ly ca nhng nim v hnh nh, v tr v vi mt kinh nghim n thun ca by gi v y. V vy, hi th cng chnh l mt phn sinh ng ca thc ti. Mt
ci nhn chnh nim v ci kiu mu thu nh ny ca s sng, cng c th dn n nhng tu gic rng ln hn v tt c nhng kinh nghim khc ca ta. Bc u tin trong vic dng hi th lm i tng thin qun l tm thy n. Ci m chng ta mun tm l mt cm gic vt l r rt ca hi th ra vo ni mi. Thng th n c mt ngay pha trong u l mi. Nhng im y s thay i ty theo mi ngi, n cng cn ty thuc vo hnh dng ca chic mi na. Mun tm im ca mnh, bn hy ht vo mt hi di v su, v ghi nhn im ngay pha trong l mi hoc l pha mi trn, ni no m bn cm thy khng kh xc chm r rt nht. l im m bn s dng theo di qu trnh hi th ca mnh. Mt khi xc nh c v tr r rng ca n ri, bn ng bao gi ri xa im y. Dng ngay mt im ny gi s ch ca mnh. Nu khng c c mt im nht nh, tm bn s di chuyn khp ni trong v ngoi l mi, ln xung theo ng kh qun, rng ui theo hi th, nhng ri s khng bao gi bt kp v n c tip tc thay i, chuyn ng v tri chy mi! Nu bn c dp no dng ca x g, chc chn bn phi bit cch thc. Ngi cm ca khng bao gi dn mt mnh theo li ca ln xung. iu s lm cho bn chng mt. Bn ch nn nhn vo mt im ni li ca tip xc vi khc g, v ch c cch bn mi c th gi cho ng x c thng! Khi ngi thin cng th, chng ta tp trung s ch ca mnh
vo mt im cm xc duy nht pha trong mi. T im u th , ta c th theo di ton th s chuyn ng ca hi th vo ra mt cch r rng v nh tnh. Ta cng khng bao gi c gng kim sot hi th ca mnh. y khng phi l mt phng php tp luyn th nh trong cc php mn yoga. Hy tp trung v ch vo s chuyn ng t nhin ca hi th. ng iu khin, cng ng nhn mnh n v bt c mt l do g. Nhng thin sinh mi thng hay mc phi li ny. V mun d tp trung vo cm gic ca hi th, nhiu khi h v tnh thay i cch th ca mnh. V kt qu l mt s c gng g b, thiu t nhin, lm tr ngi v ngn chn s tp trung. Bn ng bao gi c gia tng chiu su hoc m thanh ca hi th mnh, hy gi cho n tht t nhin. Vn m thanh rt quan trng, nht l khi ta ngi chung trong mt nhm. Th ln ting c th lm nh hng n nhng ngi chung quanh. Hy cho hi th ca mnh c t nhin, khng c gng, nh trong lc ta ng. Bung th v cho n i theo nhp iu t nhin ca n. iu ny nghe c v d dng, nhng tht ra l kh hn bn tng. Bn cng ng nn lng khi thy ch mnh c xen vo, mun iu khin hi th. Hy dng c hi y qun chiu v cc c tnh ca nhng tc . Hy ch n mi quan h vi t v phc tp gia hi th, mun iu khin hi th, v mun ngng iu khin. C th bn s cm thy rt bc mnh, nhng tht ra ta c th hc c t nhiu iu, v
giai on ny ri cng s tri qua. Sau mt thi gian, hi th s ra vo t nhin, v ta khng cn cm thy mun iu khin n na. n y, bn s hc c mt bi hc ln l trong ta lc no cng c mt s thc y mun kim sot c v tr ca mnh. Tin trnh ca hi th va nhn thong qua c v nh rt bnh thng v nht nho, chng c g th v, nhng tht ra li v cng phc tp v k diu. Nu qun st k, bn s thy trong hi th c rt nhiu s khc bit tinh t. Hi th vo v hi th ra, hi th di v hi th ngn, hi th cn, hi th su, hi th nh nhng, v hi th gp gp... Nhng s khc bit ny kt hp vi nhau mt cch phc tp v tinh t. Hy qun st hi th cho tht k. Tht s nghin cu n. Ta s tm thy v s nhng bin dng khc nhau ca hi th, v chu k thay i y c tip tc lp i lp li, ging nh mt bn nhc giao hng. ng ch qun st v ngoi ca hi th. Cn c rt nhiu iu nhn bit ch khng ch l nhng hi th vo v hi th ra. Mi hi th u c phn bt u, phn gia v phn cui. Mi hi th vo u phi i qua mt qu trnh sinh, tr v dit. V mi hi th ra cng ging ht nh th. Chiu su v tc ca hi th thay i ty theo tm trng ca bn, nhng ngh no ang c mt trong u, nhng m thanh no bn ang nghe. Hy nghin cu nhng hin tng ny tht k. Bn s khm ph ra nhiu iu k diu!
Nhng iu khng c ngha l bn nn ngi yn v t nh: y l hi th ngn v th, kia l hi th di v su. Khng bit hi th sp ti s nh th no? Khng phi vy. khng phi l thin qun. l suy ngh. Lc u vic y rt thng xy n cho ta. Nhng bn cng ng lo, n ri cng s qua. Bn ch cn n gin ghi nhn s kin y, v em s ch tr v qun st cm gic ca hi th. Nhng s xao lng trong tm s tip tc xy ra. V ta li c tip tc mang s ch ca mnh tr v vi hi th mt ln na, ln na, v li mt ln na... cho n khi no s xao lng khng cn na. Khi mi bt u thc tp phng php ny, bn nn chun b i mt vi mt s kh khn. Tm ta lc no cng lang thang i khp mi ni, phng bn ny, vt sang bn kia, ging nh mt con ong bu trn nhng bng hoa. Bn ng lo. Hin tng tm vin m l rt thng thng v mi thin sinh gii u tng phi i mt. Bng cch ny hay cch khc h u vt qua c. V th, chc chn bn cng s lm c. Khi iu xy ra, bn ch cn ghi nhn s tht l mnh , ang suy ngh, m tng, lo lng hoc l g g ... Bn nh nhng ghi nhn, nhng cng rt cng quyt, khng b bc mnh hoc t trch mc v vic y, c t tn tr v vi cm gic ca hi th. V ln ti khi n xy ra, bn cng li lm y nh vy, v ri ln ti, ln ti, v ln ti na...
Mt lc no trong tin trnh thc tp, bn s trc tip i din vi mt nhn thc bt ng v kinh khng l mnh hon ton in r. Tm ta l mt cn nh in y nhng ting ku r, la ht hn lon, ang lao u xung mt con dc cao, hon ton mt t ch, khng ngi iu khin. Nhng khng sao ht. Bn hm nay tht ra cng chng in r g hn bn ngy hm qua. Tht ra lc no n cng vy, ch c iu bn khng bao gi n m thi! V bn cng chng in r g hn nhng ngi ang sng quanh bn. Vn khc bit l bn chu i din vi s tht y, cn nhng ngi khc th vn cha. H vn cn cm thy tng i an n. Nhng iu y khng c ngha l h c li th hn ta. Ngu si c th hng thi bnh y, nhng n s khng gip ch g cho ta trn con ng gii thot. V vy bn ng quan tm v vn ny. Tht ra n l mt mc rt quan trng, l mt du hiu ca s tin b. S tht rng bn nhn ngay tn mt ca vn c ngha l bn cng ang i trn con ng gii thot ra khi vn y. Trong khi qun st v theo di hi th, c hai trng thi ta cn trnh: suy ngh v hn trm. Tm suy ngh lung tung l biu hin ca mt hin tng tm vin m, tm ta nh mt con kh chuyn cnh, ta nh mt con nga phng nhanh trn ng. V hn trm l mt trng thi hon ton tri ngc li. Hn trm, ni chung, l nhng trng thi thc mp m, khng r rt. Nu tt nht th n cng ch ging nh
mt khong khng trong tm thc, khng c t tng, khng theo di hi th, khng hay bit g ht. N l mt l hng, mt trng thi l m khng c hnh dng, cng ging nh mt gic ng khng m. Hn trm l mt khong trng v ch trong tm. Hy trnh n! Thin qun l mt chc nng rt linh ng. nh l mt s ch mnh lit vo mt i tng duy nht. Nim l mt s tnh thc, sng t v r rng. nh (samadhi) v nim (sati) l hai kh nng chng ta cn c gng trau gii. V hn trm khng h c hai yu t . Lc t th n c th lm bn ng gc. Cn khi kh lm n cng ch lm ung ph th gi ca bn m thi. Khi no bn cm thy mnh ang b ri vo trng thi hn trm, hy ghi nhn n v mang s ch ca mnh tr li vi cm gic ca hi th. Nhn din cm gic ca hi th vo tht r rng. V cm nhn r rt s xc chm ca mi hi th ra. Th vo, th ra, v theo di nhng g xy ra. Nu bn tip tc thc tp c qua mt thi gian - c th l nhiu tun hoc nhiu thng - bn s bt u cm nhn c s xc chm y r rng nh l mt i tng vt l. Hy c n gin tip tc th vo v th ra, theo di vic g ang xy ra. Khi nh lc ca bn c gia tng, tm con kh ca bn cng s bt lng xng i. Hi th bn chm li. Bn s theo di c d dng, v cng lc cng t b gin on hn. Bn s bt u tri nghim c mt trng thi an tnh rt su sc, v khng cn b nh hng bi nhng yu t kch ng trong tm na, nh
l tham lam, ganh t, sn hn v si m. Nhng bc tc bin mt, s hi cng khng cn. y l mt trng thi rt hnh phc, tt p v ti sng trong tm. Nhng chng cng ch tm thi thi, chng s chm dt khi ta x thin. D vy, nhng kinh nghim ngn ngi ny cng s thay i cuc i ca bn. Tuy t n khng phi l gii thot, nhng l nhng bc tin gip ta i v ng hng y. Nhng bn cng ng k vng rng ta s c c nim hnh phc ngay tc th. Nhng bc ny cng i hi thi gian, cng phu luyn tp v mt s kin tr. Kinh nghim thin tp khng phi l mt s tranh ua. Ta c mt mc ch nht nh, nhng khng c mt thi hn no ht. Vic ta cn lm l o cho tht su, xuyn qua ht nhng tng lp o tng, i n mt tu gic v mt hin hu chn tht. Qu trnh y t n v cng hp dn v tho mn. Ta cm thy rt vui v hnh phc khi i trn con ng ny. Khng c g phi vi v ht. Sau mi gi ngi thin, bn s cm thy c mt cm gic ti mi v an lnh trong tm. l mt nng lng an tnh, tch cc v hn hoan m ta c th p dng chuyn ha nhng kh khn trong cuc sng hng ngy. By nhiu cng l mt li ch rt ln ri. Tht ra, mc tiu ca thin tp khng phi gip ta i ph vi vn , mc d kh nng chuyn ha nhng kh khn l mt trong nhng li ch ph ca n, v ta nn nh iu y. Nu ta t nng vn
vo vic gii quyt nhng kh khn, ta s ch tm vo kha cnh ny trong lc ngi thin, v nh lc ca mnh s b phn tn. Trong lc ngi thin, ta ng nn ngh v nhng kh khn ca mnh. Ta nh nhng tm gc chng qua mt bn. Tm ngh mt cht, khng lo lng v d tnh g c. Hy xem gi thin tp nh mt chuyn i ngh mt hon ton. Tin vo mnh, tin vo kh nng chuyn ha kh khn ca ta sau ny, nh bit s dng nhng nng lng an vui v tnh lng tch t c trong lc ngi thin. Hy t tin nh th, v th no ri iu cng s thc s xy ra. ng t t cho ta mt mc tiu no xa vi qu. Hy nh nhng vi chnh mnh. Bn ch cn theo di hi th mt cch lin tc, v ng b gin on. Nghe qua th rt d, v v vy bn s c khuynh hng p buc mnh cho c tht chnh xc v hon ton. iu y khng thc t lm. Hy chia tin trnh ra thnh tng phn nh. Lc bt u hi th vo, ta ch cn c gng theo di trn vn sut mt hi th vo thi. Mc d cng khng d, nhng t ra ta c th lm c. V ri, lc bt u hi th ra, ta ch cn c gng theo di trn mt hi th ra thi, t u cho n cui. Bn s lin tc tht bi, nhng hy kin tr thc tp. Mi ln bn vp ng, hy bt li t u. Mi ln ch c mt hi th. Thc tp nh th bn s thnh
115
cng. Hy gi nh vy - mi ln bt u li l mt hi th mi, mt n v thi gian nh. Qun st mi hi th cho tht chu o v chnh xc, trong mi st-na l mt quyt tm mi. c nh vy ta s c mt chnh nim lin tc v khng gin on. Chnh nim v hi th l mt thc c mt trong gi pht hin ti. Khi thc hnh ng n, ta ch thc v nhng g ang xy ra trong giy pht ny m thi. Bn khng nhn li pha sau, cng khng nhn v pha trc. Bn qun i hi th va ri, v cng khng mong ch hi th k tip. Khi hi th vo va bt u, bn khng nhn ti trc, ch n chm dt. Bn cng khng vi nhy sang hi th ra k tip. Bn c mt ngay vi nhng g ang tht s xy ra trong gi pht ny. Hi th vo ang bt u, v l iu bn ang ch , ngoi ra khng cn c g khc na. Phng php thin tp ny gip ta o luyn li tm mnh. Trng thi bn mun t n l hon ton thc c tt c nhng g ang xy ra trong v tr nhn thc ca mnh: chng tht s xy ra nh th no, vo lc no... Mt chnh nim hon ton khng gin on trong gi pht hin ti. Tht ra, y l mt mc tiu rt cao xa, v ta khng th no t n trong mt ln. N i hi mt cng phu luyn tp, v vy ta cn phi bt u bng nhng bc i nh. Chng ta bt u bng cch gi chnh nim hon ton trong mt n v thi gian nh, ch cn trong mt hi th vo. V khi bn thnh cng ri, s sng ca bn s l mt s chuyn ha ln.
u n gi chng ta ch ni v l thuyt. By gi chng ta hy bt u phn thc hnh. V ta bt u thin tp nh th no? Trc nht, bn cn t quyt nh cho mnh mt chng trnh thc tp r rng, c mt thi gian nht nh ngi thin v khng lm g khc. Khi ta cn b th, ta cha bit i. Phi c ngi mt bao cng kh dy ta. H nm tay ta, khuyn khch ta, hng dn ta t bn chn ny trc bn chn kia, cho n khi ta c th t i c mt mnh. Thi gian c th gi l mt tin trnh thc tp cho ngh thut i. Trong thin tp, chng ta cng phi theo mt tin trnh ging nh vy. Chng ta dnh ra mt thi gian nht nh, c bit ch dnh ring cho s thc tp chnh nim. Ta dnh ht thi gi y ch ring cho vic ngi thin. Sp xp mi trng chung quanh sao cho thun li v gim thiu ti a s quy ry. Hc cch thc tp chnh nim khng phi l mt chuyn d. Chng ta b c cuc i mnh ra hun tp nhng thi quen, tp qun suy ngh tn lon. By gi, mun tho g chng ra cng i hi nhiu cng phu v s tp luyn. Nh trnh by, tm ta cng ging nh mt ly nc c v bn. Mc tiu ca thin l gn lc nhng cn bn y, ta c th nhn thy c r rng nhng
Chng Tm Ngi thin
g trong . Phng cch hay nht l cho n yn lng. C thi gian, cn bn s lng xung. Ta c c mt ly nc trong. Trong thin tp, ta b ra mt thi gian c bit thc hnh cng vic gn lc ny. Nhn t bn ngoi, vic chng ta lm c v nh v ch. Ta ngi v dng nh nhng hnh tng bng trn cc nc nh. Nhng bn trong ta, c bit bao nhiu vic ang xy ra. Nhng tm hnh vng ng lng yn xung, tm ta tr nn trong sng hn, v n s gip cho ta ng u vi nhng kh khn sau ny trong cuc sng. Nhng iu y khng c ngha l chng ta cn phi lm g, tm mnh mi c n nh. y l mt tin trnh t nhin, n t ng din ra. Chnh hnh ng ngi yn xung v gi chnh nim l l do mang li s an tnh ny. Tht ra, bt c mt c gng no khc ca ta cng s c tc dng ngc li. Bt c s kim ch no cng s khng thnh cng. Khi ta c gng xua ui mt iu g ra khi tm mnh, tht ra ta ch em cho chng thm nhiu nng lng m thi. Tm thi ta c th thnh cng, nhng kt qu sau cng l lm cho chng mnh hn. Chng n np su trong tim thc, n lc ta khng , chng s nhy ra, v ta hon ton bt lc khng chng c c. Phng cch hay nht thanh lc ly nc tm ca mnh l cho n t n nh ly. ng em vo tnh trng thm bt c mt nng lng no na ht. Ch nhn nhng bn cn cun xoy di nh sng
chnh nim, khng b li cun hoc dnh mc. V khi n n nh xung ri, n s c n nh mi. Trong thin tp, chng ta s dng nng lng nhng khng dng sc lc. S c gng duy nht ca ta ch l t tn v kin tr chnh nim. Gi thin tp cng l tiu biu cho trn mt ngy ca ta. Tt c nhng g xy n cho ta trong ngy u c gn gi li u trong tm thc, qua nhng hnh thi ca tinh thn hoc cm xc. Trong sinh hot hng ngy, bn phi chu p lc ca nhiu s kin m rt him khi c th gii quyt c trn vn nhng vn cn bn trong . Nhng vn ny s b vi lp trong tim thc, nm c si sc, ray rt, khng yn. V ri ta c thc mc khng bit nhng cng thng ca mnh do u m c! Tt c nhng th y, di hnh thc ny hoc hnh thc khc, s li khi ln trong lc ta ngi thin. Bn s c c hi nhn li chng, thy c chn tng ca chng, ri bung b i. Chng ta sp t mt thi gian ngi thin nht nh l to mt mi trng thun li cho s ha gii ny. Ta u n mi ngy thit lp li chnh nim. Ta s tp trnh bt i nhng hon cnh no lun kch ng tm mnh. Ta bt tham gia vo nhng sinh hot no hay am chc vo cm xc ca mnh. Ta tm mt ni vng v v ngi xung tht yn, v chng s t nhin si sc ln. V ri chng cng s i qua ht. Kt qu cng ging nh l ta np li bnh in ca mnh vy. Thin tp np li nng lng chnh nim trong ta!
Ngi thin u?
Hy tm mt ni im lng v vng v, ni ta c th mt mnh c. Bn khng cn phi tm mt ni tht l tng nh gia rng. Nhng phi l mt ni bn cm thy tht thoi mi, khng b quy ry. V cng ng cho mnh cm thy b ph by qu. Bn mun c hon ton ch tm n vic hnh thin, khng phi bn tm lo lng v li khen ch ca ngi chung quanh. Hy chn mt ni no cng yn lng cng tt. Khng cn phi l mt cn phng cch m hon ton, nhng c mt s m thanh ta cn nn trnh. m nhc v ting tr chuyn l nhng th t hi nht. Tm ta c khuynh hng b cun ht vo nhng m thanh ny khng cng li c, v nh lc ta s tiu tn ht. Trong truyn thng cng c mt s iu c th h tr, gip cho ta c c mt mi trng thun li trong khi ngi thin. Mt cn phng ti vi mt ngn nn cng tt. Mt nn hng thm cng tt. Mt chic chung nh bt u v chm dt gi ngi thin cng tt. Nhng ta nh y ch l nhng th ph m thi. Chng c th h tr, khuyn khch thm i vi mt s ngi, nhng hon ton khng phi l thit yu cho s thc tp. Nu ta c th mi ngy ngi cng mt ch th rt tt. Mt ch ch dnh ring cho ngi thin, v khng lm mt vic g khc. Dn d bn s lin kt ch ngi y vi s tnh lng ca thin nh, v s kt hp s
gip cho bn i vo trng thi nh nhanh chng hn. im chnh yu l ngi mt ni no bn cm thy thch hp cho s thin tp ca mnh. Vic y c th i hi mt cht th nghim. Hy th vi ch khc nhau, cho n khi no bn tm c mt ni thoi mi. Bn ch cn tm mt ni no khng to cm gic e ngi, lng tng v bn c th ngi thin m khng gp phi nhng quy nhiu khng ng c. Nhiu ngi thy rng vic ngi thin chung vi nhng ngi khc rt c li. S thc hnh u n l mt iu thit yu, v hu ht mi ngi u cm thy d duy tr s u n hn khi c mt s thc bch phi gi ng theo thi biu ca c nhm thc tp. Bn ha tham gia v c nhng ngi khc ang ch i bn. V th, vic b qua mt bui tp v ry ti bn qu s b loi tr mt cch kho lo. Bn c th tm mt nhm tp thin no gn ni mnh . Nu h thc hnh theo mt phng php thin no khc, iu cng khng quan trng, min sao l nhng kiu thin gi im lng. Mt khc, bn cng nn c gng t lc trong s thc tp. ng ph thuc vo s c mt ca cc bn tu nh ng lc duy nht ca vic ngi thin. Nu thc hnh cho ng cch, ngi thin l mt nim vui ln. Hy xem cc bn tu nh l mt s h tr ch khng phi l ch bn nng ta.
Ngi thin khi no?
Quy tc quan trng nht y l: Phi vn dng nguyn l trung o trong vic ngi thin. ng thi
qu, cng ng chnh mng. iu khng c ngha l bn ch ngi thin khi cm thy thch, m l hy t cho mnh mt thi biu thc tp r rng v kin tr nhng thoi mi tun th theo . Vic t ra mt thi biu l t khuyn khch. Tuy nhin, nu bn cm thy thi biu y khng cn gi tr khuyn khch m tr thnh mt gnh nng, c ngha l bn i sai ng. Ngi thin khng phi l mt bn phn, cng khng phi l trch nhim! Ngi thin l mt hot ng tm l. Bn s i ph vi nhng cht liu th l ci ngun ca mi cm th v cm xc. V vy, thi ca bn trc mi gi ngi thin s nh hng rt nhiu n kt qu. Khi bn c mt k vng no, thng thng bn s t c ci . V vy, s thc tp ca ta s tri chy tt p nu ta c mt thi mong i ti gi ngi thin. V nu khi ta ngi xung v ngh rng n s gay go, cc nhc, th c l n s tht s l nh vy. Th cho nn, bn hy sp t mt chng trnh no m mnh c th theo c mi ngy. N phi thc t. N phi thch hp vi cuc sng ca ta. V khi no bn bt u cm thy chng trnh y tr thnh mt gnh nng trn con ng gii thot, bn cn phi thay i mt iu g . Bui sng sm khi va mi thc dy l thi gian tt nht cho vic ngi thin. Tm ta cn ti mi, cha b nhng vn v trch nhim trong ngy lm mt mi. Mt thi ngi thin bui sng l cch rt tt bt u mt ngy mi. N gip ta iu chnh li, v
gip cho ta c th ng u vi nhng vn trong ngy hu hiu hn. Mt ngy ca ta nh vy m cng c nh nhng hn. Nhng bn nh l mnh cn phi tht tnh to. Cn nu ta dy sm, nhng ngi ng g, ng gt th cng chng c ch li g. Bn nn ra mt, hoc tm cho tnh, trc khi bt u. Bn cng c th lm vi ng tc th dc cho mu c lu thng iu ha. Lm nhng g bn cn lm gip cho mnh tht tnh gic, ri bt u ngi thin. Nhng cng ng b vng vu qu vo nhng th tc mi sng ca mnh. Chuyn ngi thin rt d b qun hoc b gc b sang mt bn. Hy sp vic ngi thin ln trn ht, v t n thnh mt vic quan trng nht mi bui sng. Bui ti trc khi i ng cng l mt thi im rt tt ngi thin. Tm ta y nhng rc ri thu nhn trong sut mt ngy. Ta cng mun bung b nhng gnh nng trong tm trc khi i ng. Ngi thin s gip ta thanh lc v lm ti tr li tm mnh. Thit lp li chnh nim, v gic ng ca bn s tht s l mt gic ng yn. Khi mi bt u, mi ngy bn ch cn ngi thin mt ln l . Nu bn cm thy mun ngi nhiu hn cng c, nhng nh ng thi qu. Thng thng, cc thin sinh mi thng gp hin tng ui sc. H nhy vo v ngi thin mi lm ting mi ngy sut my tun lin tip. V ri h phi i mt vi cuc sng thc t. Khi y, h thy rng vic thin tp i hi qu nhiu thi gi. H phi hy sinh qu nhiu! H
khng c thi gian dnh cho vic ngi thin! ng sa vo ci by . ng vt kit sc mnh ngay trong tun l u tin. Tinh tin nhng phi t tn. S c gng phi u n v bn b. Hy dnh thi gian s thc tp thin qun ha nhp vo i sng hng ngy v pht trin mt cch dn dn, u n. Khi s a thch ca bn v thin tp tng trng, bn s t tm cho mnh nhiu thi gi hn thc tp. l mt iu rt t nhin, t n xy ra khng cn mt s p buc no ht. Nhng thin sinh lu nm c th b ra ba hoc bn gi mi ngy ngi thin. H cng sng mt cuc sng bnh thng, i lm nh tt c chng ta, nhng h vn c th sp t c thi gi. V h rt vui thch. iu n rt t nhin!
Ngi thin bao lu?
Vn l s vn dng nguyn l trung o: Ngi lu ty theo sc ca mnh, nhng nh ng thi qu. Nhng thin sinh mi ch nn ngi t hai mi n ba mi pht. Lc mi bt u, ngi lu hn thi gian cng kh mang li cho ta mt li ch no. T th ngi cha c t nhin v vng vng, cng cn mt mt thi gian iu chnh. Tm ta cng cha thun thc, vic theo di hi th cha quen, cng cn c mt thi gian thch nghi. V khi no quen vi cch thc thc tp ri, bn c th tng thi gian ngi thin ln, mi ln mt cht.
Ti tin rng, sau khong mt nm thc tp u n bn s c th ngi thoi mi c sut mt gi ng h. y l mt im quan trng bn cn nh: thin qun vipassana khng phi l mt hnh thc kh hnh. Mc ch khng phi l hnh xc. Chng ta c gng lm tng trng chnh nim, ch khng phi s au n. C nhng ci au khng trnh c, v d nh chn. Chng ta s bn su hn v vn i tr nhng cn au trong chng 10. Ti s chia s vi bn mt s nhng phng php v thi c bit i din vi nhng s kh chu ny. iu ti mun ni: y khng phi l mt cuc thi ua chu ng hnh xc. Bn khng cn phi chng minh mt iu g cho bt c ai. V vy, bn khng cn phi ngi yn vi mt cn au dy x ri c th ni rng mnh ngi sut mt gi ng h! l mt vic lm v ch ca mt ci ng. V giai on u, bn nh ng bao gi lm g qu . Bit c gii hn ca mnh, v ng bao gi t trch sao ta khng th ngi yn c mi mi, nh mt tng . V khi thin tp bt u thm nhp, tr thnh mt phn trong i sng ca mnh, ta c th tng gi ngi thin ln lu hn mt ting. Lut chung y l, quyt nh cho mnh khong thi gian m ta c th ngi thoi mi c trong giai on ny. V ri ngi lu hn thi gian chng nm pht.
125
Khng c mt quy lut cng nhc, c nh no v vn thi gian ngi thin phi l bao lu. Cho d bn nh trc cho mnh mt thi gian ti thiu no ri, cng s c nhng ngy c th bn khng th no ngi lu c nh th. Nhng cng khng phi l ngy hm y ta s dp b chuyn ngi thin sang mt bn. iu ti quan trng l ngi cho u n. Cho d ch ngi mi pht thi, cng c th rt ch li. L d nhin l ta xc nh thi gian ngi thin trc khi bt u. ng bao gi quyt nh trong khi ang ngi thin. Ta s b chi phi bi nhng bt an ca mnh, v tm bt an l mt trong nhng iu ta mun qun chiu trong chnh nim. V vy, hy chn mt khong thi gian cho thc t, v gi ng nh vy. Bn c th dng ng h theo di thi gian ngi thin, nhng ng c mi hai pht li h mt ra nhn. nh lc ca bn s tiu tn ht, v s bc bi li pht sinh. Bn s thy mnh x thin ng dy trc khi gi ngi thin chm dt. khng phi l ngi thin, l ngi xem ng h. ng nhn ng h cho n khi no bn ngh gi ngi thin chm dt. Tht ra, bn cng khng cn n ng h na, khng phi lc no ngi thin cng cn n n. Ni chung, bn ch cn ngi ht thi gian bn mun ngi. Khng c mt thi gian no l c nh ht. Cch hay nht l nh trc cho mnh mt thi gian ti thiu. V nu khng, ta s c khuynh hng chm dt sm hn. Bn s t
ng x thin mi khi c iu g kh chu khi ln, hoc lc no cm thy bt an. iu khng tt. V chnh nhng kinh nghim y s mang n cho ta rt nhiu ch li, nhng ch khi no ta chu ngi v i din vi chng m thi. Ta cn phi hc cch qun st chng vi mt s tnh lng v sng sut. Nhn chng di nh sng ca chnh nim. Khi bn thc hnh y , chng s khng cn kh nng quy ry bn na. Bn nhn thy chn tng ca chng: ch l nhng cm xc, sinh ln ri dit i, tt c u qua i. V i sng ca ta s tri chy tht sun s. K lut l mt ch rt kh i vi phn ln chng ta. N gi ln hnh nh ca mt ng thy gi vi cy roi di ng k bn v bo rng ta lm sai ht. Nhng k lut t gic li l mt chuyn khc. l mt ngh thut nhn thu c ci tnh cht rng tuch ca nhng cm xc trong ta, v thy xuyn qua c nhng b mt ca chng. Chng khng cn c kh nng kim ch ta c na. Tt c ch l mt v tung, mt s di la. Nhng cm xc y, chng thi thc ta, hung hng vi ta, chng phnh ph ta, d d ta, e da ta, nhng tht ra chng li hon ton rng tuch. Ta tun phc chng ch v thi quen m thi. Ta chu thua v ta khng bao gi chu kh nhn xuyn qua chng. Pha sau chng khng c mt ci g ht. Nhng ch c mt cch duy nht khm ph ra iu y, m nhng ch in trn trang giy ny khng th lm c.
Bn cn ngi xung v nhn vo bn trong, qun st nhng g sinh khi: bt an, lo lng, vng ng, au n... Ch cn nhn v theo di, v ng tham d vo. Bn s ngc nhin khi thy rng chng t ng bin i mt. N sinh ln, n dit i. Rt n gin. Tht ra c mt ch khc dng thay cho k lut t gic, l s kin nhn!
128
Chng Chn Chun b trc khi ngi thin

nhng nc theo truyn thng Pht gio Nam tng (Therevada), cc thin sinh thng bt u gi ngi thin bng cch c tng mt s nghi thc. Mt ngi ng ngoi c th nhn s qua nhng li tng c ny v cho rng chng ch l nhng nghi thc v thng v pht ch khng c g c bit. Nhng tht ra, ci m ta gi l nghi thc c t ra v ci ha bi nhng bc tu hnh tinh chuyn v c mt tinh thn thc tin. V v vy chng c mt mc tiu rt l c th, ta cn nn tm hiu thm cho su sc. Vo thi ca ngi, c Pht c xem nh mt ngi i ngc li chiu hng x hi. Ngi sinh trng trong mt x hi chu nh hng rt nng n ca nhng hnh thc cng t v l nghi rm r, phc tp. V ch trng ca ngi l ph s sng bi nhng hnh tng v thn thnh ca cc giai cp thng tr vo thi y. Ngi nhiu ln bi xch nhng cch s dng nghi l mt cch m qung, v ngi rt cng rn trong vn ny. Nhng iu khng c ngha l cc nghi l khng c cng dng g, m ch c ngha l vic thc hnh cc nghi l t n khng th gip cho bn c gii thot. Nu bn tin rng nhng li tng nim t n c kh nng cu gip c bn, bn s b ph
thuc v mc kt vo nhng cu ch v khi nim. iu ny khin cho bn ri xa s trc nhn thc ti. V vy, nhng nghi thc m ti sp trnh by y cn phi c thc hnh vi mt s hiu bit r rng v ngha cng nh l do v sao chng mang li hiu qu. Chng khng phi l nhng cu thn ch c nng lc k b. Chng ch l nhng phng cch thanh lc tm, i hi ni ta mt s tham gia tch cc mi c c kt qu. Nhng li tng c lm thm v thc s khng mang li mt ch li no ht. Thin qun l mt hot ng tm l rt tinh t, v tm trng ca hnh gi l yu t chnh quyt nh s thnh cng. Phng php ny c hiu qu nht trong mt khng kh tnh lng, thn thin v t tin. V nhng li c ny cng nhm mt mc ch nui dng nhng c tnh y. S dng ng cch, chng c th l nhng cng c nhim mu gip ta rt nhiu trn con ng tu tp.
Ba s hng dn
Thin tp l mt vic kh gian nan. T thn n l mt cng vic rt c c. Mt mnh ta chin u chng li nhng nng lc rt to ln, nhng kh khn nm su kn trong tm thc. V khi tin vo su hn, cui cng ta s phi i din vi mt hin thc kh kinh hong. Mt ngy no , ta nhn li v thc c s to tt khng l ca ci nng lng m mnh ang chng li. Bn c cm tng nh mnh ang c gng chc thng mt bc tng cht cng m khng mt
tia sng nh no c th xuyn qua ni. Bn ngi nhn m m vo chng vt y v t hi: Ci sao? Mnh phi vt qua ci sao? Nhng lm sao c th c? Tt c ch c n thi. N l c th gii ny. N l tt c nhng g c mt, v n l ci m ti dng t bit mnh v hiu c nhng g ang xy ra chung quanh ti. Nu ti ph v n i th th gii ny s sp , v ti s cht. Khng cch no ti c th vt qua c. Nht nh l khng cch no! l mt cm gic rt ng s, mt cm gic rt c c. Bn c cm tng rng: Gi y ch c mi mnh ti, n c, c gng knh chng li mt ci g to tt n vt ra ngoi mi khi nim. ha gii cm gic , bn nn nh rng bn khng bao gi l loi mt mnh c. Trc bn c bit bao nhiu ngi i qua y ri. H cng gp phi chng ngi , v h cng vt qua c pha bn kia n vi nh sng. H ghi li nhng nguyn tc gip cho ta c th lm c vic y, v h cng kt hp vi nhau thnh mt nhm h tr v nng ta ln nhau. c Pht cng tng i din v vt qua chnh bc tng y, v sau ngi cn bit bao nhiu ngi na. c Pht li nhng hng dn qua hnh thc gio php, Dhamma, gip chng ta i theo con ng ca ngi. V ngi thnh lp mt tng on, Sangha, gm nhng tu s xut gia, gip duy tr gio php v gip ln nhau. Bn khng bao gi c n c, v tnh trng khng v vng nh bn ngh.
Thin tp cn mt nng lng. Bn cn nhiu can m i din vi nhng hin tng tm l kh kh khn, v s cng quyt ngi yn chu ng nhng trng thi tm thc rt kh chu. S li nhc s khng gip c g. pht huy mt nng lng h tr ta trong lc ngi thin, bn hy nim thm nhng li di y. Hy cm nhn c mun thnh tht ca mnh trong . V tin vo nhng g mnh ni. Ti sp sa bt u bc i theo trn con ng m c Pht v cc t ca ngi i. Mt k bing nhc s khng th no theo ni. Xin nguyn cho nng lng ca ti c trn y. Xin nguyn cho ti c thnh cng.
Nim tm t
Thin qun l mt s thc tp chnh nim, c ngha l mt thc v ng, khng cn n mt ci ti. Trong thin qun, ci ti s b dit tr tn gc r bng nng lc qun chiu ca chnh nim. Lc mi bt u, hnh gi thc tp vi mt ci ti hon ton lm ch thn v tm. Dn dn, khi chnh nim qun st v theo di cc chc nng y, n s xuyn thu n tn gc r ca ci ng, v lm tan r n ra. Nhng qu trnh y nghe qua cng c v hi kh hiu. Chnh nim l mt thc v ng. Nu chng ta bt u vi mt ci ng hon ton lm ch, th lm sao ta c th p dng chnh nim vo ngay lc , c th khi u mt s chuyn ha?
Tht ra, lc no chnh nim cng c mt, ch l t hay nhiu m thi. Vn l lm sao ta c th tch t y nng lng n c th tr thnh hu hiu. Mun thc hin c vic y, chng ta cn p dng mt phng cch kho lo. Ta lm suy yu i nhng kha cnh nguy hi nht ca ci ng, v t chnh nim s pht huy d dng hn. Tham lam v sn hn l hai biu hin chnh ca mt ci ng, ci ti. Hai yu t ny lc no cng c mt trong tm, v n cng gy nhiu tr ngi cho chnh nim. iu ny rt d thy. Nu bn ngi thin trong khi tm mnh ang b dnh mc hoc say m v mt iu g, bn s khng th no tin trin c. Nu bn ang lo ngh lm sao c thm tin, bn s b ht thi gi ngi thin ca mnh ra ch toan tnh v vic y. V nu nh bn ang bc tc v li ni ca mt ngi no , tm bn trong khi ngi thin cng s ch quan tm n vn y. Mt ngy ca ta ch gii hn c by nhiu thi gi, v gi ngi thin ca ta v cng qu gi. ng bao gi lng ph n. Trong truyn thng Nam tng, c mt phng cch gip ta ha gii nhng chng ngi ny trong tm, du ch tm thi, ta c th ngi thin c an n, v nh c th bng nh chng mt ln cho tn gc. Bn c th dng mt tng ny xa b mt tng kia. Bn c th lm trung ha mt cm xc tiu cc bng cch khi ln mt cm xc tch cc. B th c th i tr c lng tham. Tnh thng c th i tr
c lng sn hn. Nhng bn nn nh iu ny: y khng phi l mt c gng t gii thot bng t k m th. Ta khng th iu kin ha s gic ng ca mnh. Nit-bn l mt trng thi v iu kin. Mt ngi gii thot bao gi cng rng ri v t bi, nhng khng phi v h c luyn tp nh vy. H c nh vy bi v l nhng biu l t nhin ca t tnh mnh, khng cn chp vo mt ci ng na. khng phi l b iu kin ha. l nhng phng thuc thn diu tr liu tm ta. Nu bn bit dng thuc y ng theo li ch dn, n s tm thi mang li mt s nh nhng v gim bt nhng kh au trong tm. V t , bn s c th thc tp chuyn ha ngay chnh gc r ca cn bnh mnh. Trc ht, bn bt u bng cch bung b ht nhng t tng t ln n, t th ght mnh trong tm. Trc ht, bn hng nhng cm th tch cc, nhng li mong cu tt p n cho chnh mnh, iu ny tng i d. K tip, bn lm nh vy i vi nhng ngi thn thit nht ca mnh. Dn dn, bn tip tc ni rng vng thng yu y ra, cho n khi no bn c th hng nhng tnh cm tt lnh v tnh thng n vi nhng k th ca mnh, v n vi mi chng sinh khp mi ni. Nu thc hnh cho ng, y l mt bi tp chuyn ha v cng mu nhim. Trc khi bt u gi ngi thin, bn hy nim thm nhng li di y. Hy tht s cm nhn c s thnh tm ca mnh:
Mong sao cho ti c khe mnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho ti khng b nguy him. Mong sao cho ti khng gp kh khn. Mong sao cho ti khng gp nhng vn kh x. Mong sao cho ti lc no cng gp thnh cng. Mong sao cho ti lun c kin nhn, can m, v s cng quyt vt qua ht mi kh khn, tht bi v kh au khng trnh khi trong i sng. Mong sao cho ba m ti c khe mnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho h khng b nguy him. Mong sao cho h khng gp kh khn. Mong sao cho h khng gp nhng vn kh x. Mong sao cho h lc no cng gp thnh cng. Mong sao cho h lun c kin nhn, can m, v s cng quyt vt qua ht mi kh khn, tht bi v kh au khng trnh khi trong i sng. Mong sao cho cc bc thy ca ti u c khe mnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho h khng b nguy him. Mong sao cho h khng gp kh khn. Mong sao cho h khng gp nhng vn kh x. Mong sao cho h lc no cng gp thnh cng. Mong sao cho h lun c kin nhn, can m, v s cng quyt vt qua ht mi kh khn, tht bi v kh au khng trnh khi trong i sng. Mong sao cho tt c nhng ngi thn ca ti u c khe mnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho h khng b nguy him. Mong sao cho h khng gp kh khn. Mong sao cho h khng gp nhng vn
kh x. Mong sao cho h lc no cng gp thnh cng. Mong sao cho h lun c kin nhn, can m, v s cng quyt vt qua ht mi kh khn, tht bi v kh au khng trnh khi trong i sng. Mong sao cho cc bn ca ti u c khe mnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho h khng b nguy him. Mong sao cho h khng gp kh khn. Mong sao cho h khng gp nhng vn kh x. Mong sao cho h lc no cng gp thnh cng. Mong sao cho h lun c kin nhn, can m, v s cng quyt vt qua ht mi kh khn, tht bi v kh au khng trnh khi trong i sng. Mong sao cho tt c nhng ngi ti khng quen bit u c khe mnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho h khng b nguy him. Mong sao cho h khng gp kh khn. Mong sao cho h khng gp nhng vn kh x. Mong sao cho h lc no cng gp thnh cng. Mong sao cho h lun c kin nhn, can m, v s cng quyt vt qua ht mi kh khn, tht bi v kh au khng trnh khi trong i sng. Mong sao cho tt c nhng k th ca ti u c khe mnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho h khng b nguy him. Mong sao cho h khng gp kh khn. Mong sao cho h khng gp nhng vn kh x. Mong sao cho h lc no cng gp thnh cng. Mong sao cho h lun c kin nhn, can m, v s cng quyt vt qua ht mi kh khn, tht bi v kh au khng trnh khi trong i sng.
Mong sao cho tt c mi chng sinh u c khe mnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho h khng b nguy him. Mong sao cho h khng gp kh khn. Mong sao cho h khng gp nhng vn kh x. Mong sao cho h lc no cng gp thnh cng. Mong sao cho h lun c kin nhn, can m, v s cng quyt vt qua ht mi kh khn, tht bi v kh au khng trnh khi trong i sng. Sau khi c thm xong nhng li y, bn hy b qua ht mt bn nhng rc ri, kh khn v bt ha ca mnh, trong sut thi gian ngi thin. Bung b mt lt ht tt c. Nu trong khi ngi thin chng c khi ln, c xem chng nh mi t tng xao lng khc. Chng ta cng nn thc tp bi tp ban ri tm t ny mi ti trc khi i ng, v mi sng khi va thc dy. Bi tp ny c th gip cho ta c c mt gic ng an lnh khng mng m. N cng gip ta thc dy ti tnh hn. V n gip cho ta tr nn ci m v thn thin vi tt c mi ngi, th hay bn, vi tt c mi sinh linh, c cy v t . S sn hn l mt yu t kch ng tinh thn nguy hi nht c th khi ln trong ta, nht l khi tm c tnh lng. Bn c th cm thy mt ni cm phn khi nh li mt vic no xy ra trong qu kh, gy cho bn mt ni au tinh thn hoc th xc. N to cho bn mt s bt an, cng thng, bc dc v lo lng. N
137
khin bn khng th no an n tip tc ngi thin c na. V vy, ti khuyn bn, bao gi cng nn bt u gi ngi thin bng cch thc tp bi nim v tm t ny. Bn c th thc mc, lm sao m mnh li c th Mong sao cho tt c nhng k th ca ti u c khe mnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho h khng b nguy him. Mong sao cho h khng gp kh khn. Mong sao cho h khng gp nhng vn kh x. Mong sao cho h lc no cng gp thnh cng. Mong sao cho h lun c kin nhn, can m, v s cng quyt vt qua ht mi kh khn, tht bi v kh au khng trnh khi trong i sng. Bn nn nh iu ny, bn thc tp nim tm t l thanh lc tm mnh, cng ging nh bn ngi thin l c c hnh phc v an vui cho chnh mnh, ta khng cn kh au na. V khi bn thc tp c tm t vi chnh mnh, bn s hnh ng v x s vi cng mt thi y, khng phn bit, khng th on, v khng phn xt. Thi cao qu y s cho php bn gip c nhng ngi chung quanh mnh, c nhng hnh ng c th lm gim bt kh au ca h. Ch nhng ai c tm t mi c th thc s gip c k khc m thi. Tm t l mt biu hiu ca tnh thng c th hin ra bng hnh ng. V thiu tnh thng ta s khng th no gip c ai iu g ht.
138
Mt thi cao qu c ngha l x s vi mt tinh thn thn i. Thi bao gm c ngh, li ni v vic lm ca ta. Nu mt trong ba ci mu thun vi nhau tc l c mt iu g sai trt, m mt thi mu thun th khng th no l mt thi cao qu c. Hn na, nui dng mt t tng thin Mong sao cho mi ngi u c hnh phc bao gi cng tt lnh hn l Ti th ght hn. T tng thin lnh ca ta ri mt ngy no s biu hin ra thnh nhng vic lm cao thng, v ngc li, nhng t tng th ght s pht sinh hnh ng xu xa. Bn nn nh, nhng t tng ca ta cui cng s bin thnh li ni v hnh ng mang li kt qu. V khi t tng chuyn sang hnh ng, chng s mang li nhng hu qu r rt. V vy, bn lc no cng nn ni v lm trong mt tm t. Khi tm t trong ta c pht trin, nhng ngh, li ni v hnh ng ca ta s tr nn nh nhng, chn tht, c ngha, c li ch cho mnh v ngi chung quanh. Cn nu ngh, li ni hoc hnh ng ca ta gy kh au cho mnh hoc ngi khc, ta nn dng li v t hi: Mnh tht s c thc tp tm t hay khng? Thc t m ni, nu tt c nhng k th ca ta u khe mnh, hnh phc v an vui, h khng l k th ca ta! Nu h khng c vn , kh khn, au n, kh s, u phin, ri tr, cng thng, s hi, bt an... h khng tr thnh k th ca ta! V vy, phng cch hay nht i tr cc k th l gip h
chuyn ha nhng vn ca h, v nh ta cng c sng trong an vui v hnh phc. Tht ra, nu c, bn hy gip k th ca mnh thc tp nim tm t, gip h bit c th no l mt chn hnh phc. V h cng cng thng, bt an, ri tr bao nhiu, h li cng mang li kh au v nhiu bt n cho cuc i by nhiu. Nu bn c th chuyn ha mt ngi hung d v c c tr thnh mt ngi thnh thin v t bi, l bn thc hin c php l. Hy nui dng tm t trong ta chuyn ha nhng tm bt thin tr thnh nhng tm hn thnh thin. Khi chng ta ght mt ai, ta thng ngh Cu sao cho hn tht xu x, cho hn cht trong au n, cho hn ngho i. Cu sao cho hn khng c giu c, khng c danh ting, cho hn phi c n sut i. Cu sao cho sau khi cht hn s ti sinh vo mt ci xu xa v b kh au vnh vin... Nhng tht ra, trong khi bn c nhng t tng , th chnh c th ca bn ang pht ra nhng cht ha hc nguy hi, bn s cm thy mt s au n, tim p mnh, ngi cng thng, gng mt tr nn cau c, mt n, mt ng, v rt kh chu vi nhng ngi chung quanh. Bn ang phi chu ng v tri qua nhng g m bn nguyn ra k th mnh. V lc y, bn cng khng cn nhn thy s tht c na. Tm bn nh mt bnh nc si sng sc. Bn khng cn nhn thy c nhng g hay p trong k khc. Trong tnh trng y, chc chn ta khng th no an n ngi thin c!
V vy, ti mun nhn mnh mt ln na v s cn thit ca vic thc tp nim tm t trc khi ngi thin. Bn hy c thm nhng cu ban ri tnh thng y trong chnh nim v vi mt s chn thnh. Khi bn nim thm nhng li y, hy cm nhn c tnh thng i vi chnh mnh trc, ri sau ban ri chng n nhng ngi khc. V chng ta khng th chia s nhng g mnh khng c! Nhng du sao bn cng nn nh rng, y khng phi l nhng nghi thc thn diu. T thn chng khng th no mang li kt qu. Nu khng hiu c iu y, bn s ch ph thi gi v cng sc ca mnh m thi. Nhng nu bn tht s tm vo nhng li y, chuyn ti nng lng ca mnh vo trong , chng s gip ch cho bn rt nhiu. Bn hy th i, v bn s thy!
141
Chng Mi Nhng kh khn trong lc ngi thin

rong khi ngi thin, bn s gp mt s nhng kh khn. Thin sinh no cng vy. Nhng kh khn s n di mi hnh thc, mi mc . iu duy nht bn c th bit chc l th no bn cng s gp mt s kh khn no . Cch khn ngoan nht i tr nhng chng ngi ny l c mt thi thch ng. Kh khn l mt phn khng th tch ri khi s thc tp. Chng khng phi l nhng g ta cn trnh n, m chnh l nhng iu hu ch. Nhng kh khn y c th mang li cho ta nhng bi hc v gi. L do chng ta b sa ly trong bn ly kh au ca cuc i l v ta khng ngng chy trn nhng kh khn, v eo ui theo nhng ham mun ca mnh. Thin tp gip cho ta c c hi dng li, to mt mi trng thun li xt li cn bnh ny. V ri c th tm ra mt phng cch i tr n. Nhng kh khn v tr ngi bt ng khi ln trong lc ngi thin u l nhng nguyn liu cn thit cho s thc tp ca ta. Chng l nhng nguyn liu m ta cn phi ch bin. Khng c mt s vui th no m khng c mt mc au n trong . V cng khng c mt n au no m khng c mt cht vui th. S sng l mt tp hp ca hnh phc v kh au. Chng nm tay cng
i chung vi nhau. Trong thin tp cng vy. Bn s tri nghim qua nhng lc thng trm, nhng an vui thm su v nhng cn s hi ln p. V vy, bn cng ng ngc nhin khi thnh thong mnh c nhng kinh nghim ging nh va vo mt bc tng kin c. ng cho rng v mnh c bit hn mi k khc. Tt c nhng thin sinh lu nm u gp nhng bc tng ring ca h. Chng thnh thong li xut hin. Hy chun b v sn sng i ph. V kh nng i ph y nm ngay thi ca mnh. Nu bn xem nhng tr ngi y nh l nhng c hi gip ta tin trin trn con ng tu tp, bn s tin b. Kh nng i tr vi nhng kh khn trong lc ngi thin, s nh hng n i sng hng ngy ca ta, n gip ta i ph vi nhng vn khc c d dng hn. Cn nu bn c trnh n nhng xu xa khi ln trong gi ngi thin, bn ch v tnh cng c thm ci thi quen trn trnh gy nhiu kh au cho i mnh. Chng ta cn phi hc bit cch i mt vi nhng kha cnh khng my d chu ca cuc sng. L mt thin sinh, ta phi bit kin nhn vi chnh mnh, nhn li mnh mt cch khng thnh kin, khng thin v, m trn ht nhng bun phin cng nh nhng thiu st ca chnh mnh. Ta phi bit i x tt vi chnh mnh. Ko di mi s trn trnh nhng kh chu l mt hnh ng rt khng tt vi chnh mnh. Nu bit thng mnh, ta phi hc cch i din vi nhng kh khn khi chng khi ln.
Thng thng, khi c nhng vn kh khn khi ln, ngi ta tm cch t di mnh rng l iu d chu thay v l kh chu. Nhng phng php ca c Pht th khc, hon ton ngc li. Thay v che giu hoc ci trang vn , c Pht bt ta phi xem xt, kho st n cho tn gc r. o Pht khuyn ta ng bao gi nn nhi vo nhng tnh cm no m mnh tht s khng c, hoc trnh nhng tnh cm no m mnh tht c. Nu bn kh cc th bn kh cc, s tht l vy, l nhng g ang xy ra, hy i din vi n. Nhn ngay vo mt n m khng h nao nng. Khi bn gp mt kh khn, hy xem xt kinh nghim y, qun st n trong chnh nim, nghin cu cho k, v hc bit c ch hot ng ca n. Phng cch thot ra khi mt ci by l nghin cu n, hc bit cch cu to ca n. Ta lm c vic y bng cch tho g n ra tng mnh nh. Chic by s khng th no giam gi c bn nu n b tho ra tng mnh. Kt qu l mt s t do. y l mt im rt ch yu, nhng n li l im b hiu lm nhiu nht trong o Pht. Nhng ai hc Pht mt cch nng cn, hi ht s vi vng kt lun o Pht l mt o ym th, lc no cng nhc i, nhc li nhng chuyn kh au, c bt ta phi i din vi nhng s tht v au n, gi, bnh v cht. Nhng tht ra, nhng nh hc Pht khng bao gi t cho mnh l k ym th, chn i - m ngc li. Kh
au bao gi cng hin hu trn cuc i, v c nhng kh au ta khng th no trnh c. Hc cch i ph vi n khng phi l ym th, nhng ngc li, l mt hnh thc lc quan rt thit thc. Ta s i ph vi ci cht ca v hay chng ca mnh ra sao? Nu ngy mai y m ca bn qua i, bn s cm thy th no? Hay l anh, ch, em hoc mt ngi bn thn nht ca mnh? Gi s, bn b mt vic, mt ht tin ca, v khng cn s dng i chn mnh c na, tt c xy ra trong cng mt ngy, bn c th i din c vi vin tng l mnh s sng c i cn li trn mt chic xe ln khng? Lm sao bn c th ng u vi cn au ca bnh ung th, v bn s i ph vi ci cht gn k ca mnh nh th no? Bn c th trnh c a s nhng bt hnh y, nhng bn khng th no thot khi tt c! Phn ln chng ta, ai cng tng mt i nhng ngi thn, nhng ngi bn, trong cuc i. Chng ta ai cng thnh thong ng bnh, v tt c chng ta mt ngy no ri s cht. Bn c th chn cch che giu n v kh au chu ng khi n xy ra, hoc bn c th ci m v i din trc tip vi n. S la chn l ca bn. Ta khng th no trnh c ci au, nhng ci kh th trnh c. au v kh l hai vic khc nhau. Nu c mt thm kch no xy ra trong gi pht ny, chc chn bn s kh. V thi quen phn ng ca tm bn trong gi pht ny, s nht cht bn vo trong ci kh
y, khng mt li thot. V bn cn tm mt phng cch khc hn l nhng phn ng c iu kin y. a s chng ta b ht th gi v nng lng ca mnh ra tm cch lm gia tng nhng th vui v gim bt nhng au n. o Pht khng bao gi khuyn bn nn chm dt v ng lm nhng vic y. Tin bc v s an n cng tt. Trnh c au n chng no tt chng y. Khng ai khuyn bn nn cho ht ti sn ca mnh, hoc i tm nhng s au n khng cn thit. Nhng o Pht khuyn bn nn b th gi v nng lng vo vic hc cch i ph vi nhng s kh chu, v c nhng ci au ta s khng th no trnh c. Khi bn nhn thy mt chic xe ti lao v hng mnh, bng mi cch hy trnh qua mt bn. Nhng bn cng nn b cht thi gi vo vic ngi thin. Hc cch i ph vi nhng bt an l phng php duy nht bn c th sn sng i din vi nhng chic xe ti m bn khng h thy trc! Nhng vn kh khn s khi ln trong lc ta thc tp. C nhng kh khn v th xc, c nhng kh khn v tnh cm, v cng c nhng kh khn thuc v thi . Nhng tt c u c th i tr c v mi ci u c mt phng cch p ng ring. Tt c u l nhng c hi gip ta gii thot.
1. au
Khng ai thch b au ht, nhng bt c ai cng phi tri qua. au l mt trong nhng kinh nghim
ph bin nht trong cuc sng, v trong thin tp n s khi ln qua mt hnh thc ny hoc hnh thc khc. iu tr ci au l mt phng php gm hai giai on. Trc ht, ta phi lm cho mnh ht au, nu c th, bng khng th phi lm gim c cng nhiu cng tt. Ri t , nu cn au vn cn c mt, bin n thnh mt i tng ca thin qun. Bc u tin l gii quyt v mt th cht. Ci au c th do mt cn bnh no , nhc u, ln cn st, vt bm, hoc mt nguyn nhn no khc... Trong trng hp ny, ta cn phi p dng nhng phng cch iu tr thng thng ca y khoa trc khi ngi thin: ung thuc, xoa bp du, p dng nhng phng thc tr liu thng thng. V c nhng ci au c bit l do t th ngi. Nu bn cha quen ngi xp bng trn sn nh, bn cn c mt thi gian iu chnh. C nhng s kh chu gn nh l khng ai trnh c. Nhng ty theo ci au ni no m ta c phng thuc ring cho n. Nu au chn hay u gi, xem li qun ca bn ang mc. Nu cht qu hoc lm bng mt th vi dy, c th l nguyn nhn. Thay mt ci khc rng hn. Xem li dy ca gi ngi, phi cn khong ba phn sau khi ngi ln. Nu thy au quanh bng, bn nn ni lng dy nt ra. Nu cn th m c dy tht lng ra. Nu bn cm thy au phn di lng, c th l do t th ngi khng ngay ngn. Xt li xem lng bn c b cong v pha trc khng, hy iu chnh cho
n thng ln. Khng gng hoc cng ngt qu, nhng phi gi cho ct xng sng tht thng. Cn au ni c hoc phn lng pha trn c th do nhiu nguyn nhn. Mt nguyn nhn l do v tr khng ng ca hai bn tay. Hai bn tay ca bn phi c t yn, ngh ngi trn lng chn. ng ko n ln cao ngang bng. Bung th hai cnh tay v nhng bp tht c. ng u gc v pha trc, phi gi cho thng v ngay hng vi ct sng. Sau khi bn iu chnh li y phc v t th ri, c th vn cn au. Nu vy, bn nn tin sang bc th hai: Bin ci au y tr thnh mc thin qun ca mnh. ng nhy dng ln v cng ng mt bnh tnh. Hy qun st ci au trong chnh nim. Khi ci au tng cng ln, bn s thy n ko ht s ch ca mnh ra khi hi th. ng chng li. Hy cho s ch ca mnh nh nhng lt sang v tr vo i tng cm th mi ny. Tht s tip xc vi ci au y. ng ngn chn trng thi . Kho st t m cm xc y. Hy vt qua phn ng mun trnh n ca ta, v i thng vo ci cm gic thun ty nm ngay pha di ci au. Bn s khm ph rng tht ra l c hai s kin xy ra. S kin th nht l mt cm xc n gin ci au. S kin th hai l s chng c vi cm xc y. Phn ng chng c ny c mt phn l tm l v mt phn l vt l. Phn vt l gm c nhng bp tht
cng thng, gng li ngay bn trong v chung quanh ch b au. Hy bung th nhng bp tht y. Tip xc vi chng tng ci mt, v bung th mi ci cho tht hon ton. Ch trong mi mt bc ny thi, bn cng c th lm gim cn au ca mnh rt nhiu. Sau , bn tip tc sang phn tm l ca s chng c. Cng ging nh nhng bp tht vt l, bn cng ang gng cng trong tm mnh. Tm bn ng cht li chung quanh cm gic ca ci au, c gng loi tr, vt b n ra khi nhn thc ca mnh. S phn ng khng li y c ngha l Ti khng a cm gic ny hoc l hy ct i... N rt l vi t. Nhng n tht s c mt ni y, v bn s thy ngay nu bn chu kh tm. Hy xc nh v tr ca n, v bung th n lun. Phn th hai v tm l, hi kh hiu hn mt cht. V n tinh t hn. Tht ra, ta kh m c th dng ngn t gii thch cho d dng c. Cch hay nht l ta so snh nhng im tng t ca n. Hy qun st cch ta lm th gin cc bp tht cng thng thn, v chuyn nhng hnh ng y sang th gii tm l. Ta th gin tm cng cng mt cch ging nh ta th gin thn. o Pht ghi nhn c mt s lin h rt mt thit gia thn v tm. S tht, c mt s ngi khng ngh rng y l mt phng php c hai giai on. i vi h, th gin thn cng l th gin tm, v ngc li. H kinh nghim s bung th, tm l v vt l, nh l cng mt tin trnh duy nht. Nhng d sao i na, bn hy th gin ht tt c, hon ton, cho n
khi no thc ca mnh chm li, vt qua c bc tng khng y, v ho nhp vo mt cm gic n thun nm bn di ci au. Bc tng chng c y, tht ra l do chnh mnh dng ln. N l mt khong h, mt cm gic cch bit gia ta v ngi khc. N l mt ng ranh gii gia ti v ci au. Ph hy c bc tng y ri, mi s cch bit s t nhin bin mt. Bn chm li, i vo trong bin cm xc, v ha nhp vi ci au. Bn tr thnh ci au. Bn nhn thy nhng s thng trm, ln xung ca n, ri t nhin c mt s kin rt l xy ra. N khng cn au n na. Ci kh bin mt. Ch c ci au c mt, mt kinh nghim thi, v khng g khc hn th. Ci ti kh au by gi bin mt. Kt qu l ta c t ti, khng cn au n na! y l mt qu trnh tng trng dn dn. Lc u, bn c th thnh cng i vi nhng ci au nh v tht bi trc nhng ci au ln. Cng ging nh mi kh nng khc, n s tng trng theo s thc tp ca mnh. Cng thc tp, bn cng c kh nng i ph vi nhng ci au ln hn. Nhng ti xin bn nh mt iu quan trng ny: chng ta khng bao gi tn thnh hoc ch trng vic tm th vui trong nhng cn au. Vn khng phi l t hnh xc. y l mt s thc tp chnh nim, ch khng phi hnh h mnh. Nu b cn au n dy xo, khng cn chu ni, bn hy c vic c ng, nhng nh lm chm chp v trong chnh nim. Theo di nhng c
ng ca mnh. Qun st nhng cm gic trong mi c ng. Xem n c nh hng g i vi ci au. Qun st ci au t t gim bt i. Nhng nh ng di ng nhiu qu. Di ng t chng no, ta cng d duy tr c chnh nim nhiu chng y. Nhng thin sinh mi thng ni rng h cm thy kh gi c chnh nim khi c mt cn au. Vn y bt ngun t mt s hiu lm. Nhng thin sinh ngh rng, chnh nim l mt ci g hon ton ring bit vi ci au. Khng phi vy. Chnh nim khng th no t n c mt. Chnh nim cn phi c mt i tng no , v bt c i tng no cng u tt nh nhau. Ci au l mt trng thi ca tm. Bn c th c chnh nim v ci au ging ht nh l bn c chnh nim v hi th vy. Nhng phng cch trnh by trong chng 4 c th c p dng vi ci au, cng nh i vi bt c mt trng thi tm thc no khc. Nhng bn nn nh cn thn ng i xa hn nhng cm xc, v cng ng thiu ht. ng cng thm mt ci g d tha vo , v cng ng b st mt ci g. ng lm m c i ci kinh nghim thun ty ca mnh bng hnh nh, nim hoc nhng ngh lan man. Gi chnh nim ngay trong gi pht hin ti, ngay c vi ci au, ta thy c trn vn t u n cui. Khi ci au khng c nhn di nh sng chnh nim s lm khi ln nhng phn ng nh l s hi, bt an hoc
l gin d. Nu chng ta bit qun chiu cho ng, ta s khng c nhng phn ng y. N s ch l mt cm gic, mt nng lng m thi. V khi bn hc c phng php ny ri, bn c th em p dng vo mi kha cnh khc ca i sng. Bn c th p dng n vo bt c mt cm gic kh chu no. N c hiu qu i vi ci au, v cng s c hiu qu i vi nhng bt an v lun c chng bnh trm cm na. Phng php ny l mt trong nhng k thut c li ch v d ng dng nht. N l s kin tr.
2. T chn
Mt vn rt ph thng cho nhng thin sinh mi l chn h b t trong khi ngi thin. H cha quen vi cch ngi tro chn trn sn nh. C nhiu ngi rt lo lng v vic ny. H cm thy mnh cn phi ng dy v i vng vng mt cht cho . Mt s li tin rng h s b h chn v mu khng lu thng n c. Tht ra, vn t chn khng c g phi lo s ht. N gy ra bi dy thn kinh b n, ch khng phi v thiu s lu thng ca mu. Ta khng th no lm h hi cc m t bo chn ch bng cch ngi. ng lo! Khi chn bn b t trong lc ngi thin, hy qun st n trong chnh nim. Kho st xem cm gic l nh th no. C th l cm gic hi kh chu, nhng khng au, ch tr khi no bn gng ln. Hy c bnh tnh v qun st. Nu chn bn b t trong sut thi gian ngi thin, vic y cng khng sao ht.
Sau mt thi gian thc tp, ci t s dn dn bin mt. C th bn s c iu chnh v bt u quen vi s thc tp hng ngy. Lc , bn s c th ngi rt lu m khng h cm thy t hoc au chn.
3. Nhng cm gic l Ngi ta kinh nghim mi hin tng khc nhau trong khi ngi thin. C ngi b nga. C ngi cm thy nh c kin b, hoc cm thy c th gin rt su, hoc cm thy nh nhng nh mun bay bng. Bn cng c th cm thy mnh b nh li hoc ln ra, hoc bay bng ln khi mt t. Nhng thin sinh mi thng rt hi hp trc nhng cm gic ny. ng lo, bn cha th bay ln c u! Khi ta hon ton th gin, h thng thn kinh ca ta s c kh nng tip nhn nhng tn hiu ca gic quan hu hiu hn. Mt s ln nhng d kin trc kia b ngn chn gi y c th chy tun vo, lm khi ln ht nhng cm xc c bit. Nhng chng khng h biu trng cho mt iu g c bit ht. Chng ch l nhng cm gic m thi. V vy bn c p dng nhng phng cch hc. Qun st chng khi ln, ri dit i, v ng b li cun vo! 4. Bun ng
Cm gic bun ng hay hn trm trong lc ngi thin l mt chuyn rt thng gp. Khi ngi thin, bn tr nn tnh lng v th gin. iu l hon ton ng theo tin trnh thc tp. iu khng may
l ta thng c nhng cm gic d chu ny khi mun i ng m thi, v v th ta lin kt hai vic y li vi nhau. V do m khi ta c cm gic d chu ny, ta t nhin thy bun ng. Khi vic ny xy ra, bn nn p dng chnh nim vo trng thi bun ng y. Bun ng c mt s c tnh rt c bit. N gy nh hng nht nh i vi s suy ngh ca ta. Hy tm xem nhng nh hng l g. N cng km theo nhng cm th nht nh ca thn. Hy nhn din chng. thc tm kim ny l mt trng thi hon ton nghch li vi s bun ng, v s ha gii n. Nu ha gii khng c, th s bun ng c th l do mt nguyn nhn vt l no . Hy tm v iu tr n. Nu bn va mi n no, c th l nguyn nhn. Cch tt nht l ta khng nn n nhiu trc gi ngi thin. Hoc l ngh t nht mt gi sau ba n no. V cng ng qun nhng l do r rng trc mt. Nu bn c ngy khun vc nng nhc, t nhin bn s cm thy mt mi. Cng th, nu c m qua bn ch c ng c vi ting ng h. Hy chm sc cho c th bn trc. Ri ngi thin. ng cho s bun ng khut phc mnh. Tnh thc v gi chnh nim. Ng v thin nh l hai trng thi hon ton i chi nhau. Bn s khng bao gi c c tu gic bng gic ng, ch c qua thin tp. Nu bn cm thy bun ng qu, hy th vo mt hi tht su, v nn hi li, cng lu cng tt. Xong ri th ra tht chm. Th vo mt hi su na, ri gi li n khi no khng cn gi c na, v t t th ra chm ri. Lp li bi tp ny cho
n khi no c th bn nng ln v cn bun ng tan bin mt. V ri tr v vi hi th ca mnh.

5. Khng tp trung c
Chng ta ai cng tng kinh nghim mt trng thi lng xng, khi s ch ca mnh khng ng yn c, c phng nhy khp ni. Vn ny c th c i tr bng nhng phng php s trnh by trong chng k tip, bn v s xao lng. Nhng bn cng nn bit rng, c nhng nguyn nhn bn ngoi gp phn to ra hin tng ny. V cch hay nht l ch n gin iu chnh li chng trnh ca mnh. Hnh nh l mt thc th c rt nhiu quyn lc. Chng c th c mt v sng trong tm thc ta trong mt thi gian rt lu. Tt c nhng ngh thut k truyn u trc tip s dng kho lo cc hnh nh. V nu ngi k c ti, h c th cho nhng hnh nh v cc nhn vt c mt nh hng rt lu di v su sc trong tm thc ngi nghe. Sau khi bn i xem mt cun phim hay, gi ngi thin ca bn tip theo s ton l nhng hnh nh trong cun phim y. Nu bn ang c d dang mt cun truyn kinh d, gi ngi thin ca bn s y nhng con qui th! V vy, bn nn kho lo i ngc li th t ca nhng vic y. Ngi thin trc. Ri sau mi c truyn hoc i xem ht. Mt yu t c nh hng quan trng khc na l tm trng. Nu i sng bn ang gp mu thun,
nhng kh khn y s c mang vo trong gi ngi thin. Nu c, bn hy c gng gii quyt ht nhng kh khn hng ngy trc khi ngi thin. Cuc i bn s tri chy sun s hn, v bn khng phi suy ngh v ch trong gi thin tp. Nhng ng li dng li khuyn ny nh mt ci c trn ngi thin. Nhiu khi ta khng th gii quyt c ht mi vn trc gi ngi thin. C ngi. Hy dng thin tp bung b ht mi thi chp ng hng giam gi ta trong nhng quan nim nh nhoi, c chp. Nh m nhng vn ca ta s c gii quyt d dng hn. V cng c nhng ngy m dng nh tm ta khng th no ng yn, v ta cng khng xc nh c nguyn nhn ca n. Bn cn nh ti c trnh by v mt vng quay thay i trc y khng? Thin tp cng i theo nhng vng xoay trn. Ta c nhng ngy tt, v ta cng c nhng ngy xu! Thin qun vipassana ch yu l s luyn tp chnh nim. Lm cho tm ta c trng rng khng quan trng bng c chnh nim v nhng g ang xy ra trong tm ta. Nu trong lng bn ang ri bi v khng th lm g yn xung c, hy c qun st n. Tt c u nm trong ta! Kt qu l bn s tin thm c mt bc na trn hnh trnh t khm ph chnh mnh. iu quan trng l ng bao gi bc dc v s lng xng ca tm . Chng cng ch l thm mt i tng chnh nim cho ta m thi.
156
6. Nhm chn
Tht kh tng tng c cn c g nhm chn hn l ngi yn trong vng mt ting ng h v khng lm g ht, ch theo di hi th ra vo ni u l mi! Trong nhng gi ngi thin bn s rt thng xuyn ri vo tm trng nhm chn. Ai cng vy. Nhm chn l mt trng thi tm l, v cn phi c i x nh vy. Di y l mt vi phng cch gip bn i tr:
a. Thit lp li chnh nim tht s
Nu bn cm thy hi th dng nh rt l v v v bun t, khng c g l theo di, bn nn tin chc mt iu ny: Bn khng cn theo di hi th vi mt nng lng chnh nim ng n na. Di nh sng ca chnh nim, khng c mt ci g l nhm chn c. Hy nhn li i. ng t cho rng mnh bit hi th l g ri. ng chp nhn mt cch d di rng mnh thy v bit ht tt c mi vic. V lm nh th l bn ng khung li nhn thc ca mnh. Bn khng cn qun st thc ti linh ng ca n na. Khi bn c chnh nim r rng v hi th hay bt c mt i tng no, iu khng th nhm chn. Chnh nim nhn mi vt bng nh mt ca mt tr th, thy iu g cng k diu. Chnh nim nhn mi giy pht nh l mt giy pht u tin v l duy nht trong v tr ny. V vy, bn hy nhn li mt ln na i!
157
b. Qun st tm trng
Hy nhn li trng thi nhm chn ca mnh trong chnh nim. Nhm chn l g? Nhm chn nm u? N c cm gic nh th no? N c nhng c tnh g? N c mt cm th vt l no khng? N nh hng n t tng ta ra sao? Hy xt li s nhm chn vi mt ci nhn mi, nh l ta cha tng bit n l g.
7. S hi
i khi, trong lc ngi thin s c nhng cm gic s hi khi ln m khng c mt l do no r rt. l mt hin tng rt thng thng, v c th do nhiu nguyn nhn khc nhau. C th bn ang tri qua phn ng ca mt vn g b nn t lu. Nn nh, t tng pht khi trc ht t trong tim thc ca ta. Phn tnh cm ca mt t tng thng c hin l trn tm thc ta rt lu trc khi t tng y xut hin. Nu bn ngi yn vi ni s y, nhng k c v n cui cng s hin l, gip cho ta c th chu ng c. Nguyn do th hai l c th bn ang trc tip i din vi mt ni s chung ca tt c chng ta: s ci mnh khng bit. C mt lc trn con ng tu tp, bn s t nhin thc c tnh cht nghim trng ca chuyn mnh ang lm. Bn ang ph bc tng o tng tng bo v bn khi ngn la ca thc ti, v c bn dng gii thch
ngha ca cuc i. Bn sp sa c nhn tn mt s tht. iu y rt ng s. Nhng cui cng th no ri bn cng phi i din vi n. ng ngi, c vic lao thng vo i. V nguyn nhn th ba l: ni s y c th do chnh mnh to nn. N c th pht sinh do mt s tp trung thiu khn kho ca ta. C th bn c sn mt chng trnh trong tim thc ca mnh kho st bt c mt iu g khi ln. V khi c mt hnh nh tng tng s hi no khi ln, bn tp trung vo n, v ni s hi y li ly nhin liu t nng lng ca s tp trung, v tng trng ln. Vn chnh y l v chnh nim ca ta yu ui. Nu nh chnh nim ca bn vng mnh, n s ghi nhn c ngay s ch tm thiu khn kho y, v i ph vi tnh trng ny nh mi th khc. Khng cn bit ni s ca bn l do nguyn c g, chnh nim bao gi cng l phng thuc. Hy qun st ni s nh n tht s ang hin hu. ng bm vu vo n, ch theo di mt cch khch quan s sinh khi v tng trng ca n. i x vi tt c nh mt ngi ngoi cuc quan tm n vn . iu quan trng nht l ng c chng li tnh trng y. ng c gng trn p nhng k c, nhng cm th hoc nhng tng tng khi ln. Ch vic ng qua mt bn, cho n si sc ln v ri s tan bin mt. N khng th lm hi g c ta. N ch l k c. N ch l mt s tng tng. Khng c g hn m ch l mt ni s!
Mt khi ta cho ni s din ra theo tin trnh t nhin trn bnh din thc, n s khng cn ri vo trong tim thc. N s khng cn tr li v e da ta na. Ni s y s bin mt mi mi!
8. Kch ng bt an
Nhng bt an thng l s che y cho nhng vn ang cn nm su kn trong tim thc. Con ngi chng ta rt gii nn mi vic! Thay v i din vi nhng t tng hoc kinh nghim kh chu, chng ta thng chn giu chng i khi phi nhn thy. Khng may l vic lm y khng bao gi thnh cng! Chng ta c gng chn giu nhng t tng ca mnh, nhng nhng nng lng ca chng vn cn c mt , v c si sng sc. V kt qu l ta cm thy c mt cm gic kch ng v bt an. Ta khng th xc nh c vn nm ch no. Nhng ta khng cm thy an n. Ta khng th ngh ngi c! Trong lc ngi thin, nu c cm gic ny, bn hy c qun st n. ng cho n lm ch mnh. ng ng dy v b chy. Cng ng chng c li hoc c gng x ui n i. Hy c cho n c mt v theo di cho tht cht ch. Cui cng, nhng vn b chn su s t t hin l, v ta tht s bit c nhng g lm cho mnh lo ngh. Nhng kinh nghim kh khn m ta mun trnh n , c th l bt c mt ci g: mt mc cm ti li, tham lam, hay mt kh khn no . N c th l mt ci au ngm ngm, mt chng bnh tinh t, hoc mt
cn bnh mi bt u. Cho du n l g i na, hy c cho n hin l ln v qun st bng chnh nim. Nu bn ngi yn v theo di nhng kch ng v bt an ca mnh, chng s t ng bin mt. Ngi yn v i din c vi nhng bt an ca mnh l mt bc tin ln trn hnh trnh tu tp. Ta s hc c rt nhiu. Ta s khm ph c rng nhng kch ng v bt an y tht ra l mt trng thi rt nng cn. N khng lu di v rt l ph du. N n ri i. V khng c mt quyn lc g i vi ta c!
9. C gng qu sc
Nhng thin sinh k cu thng l nhng ngi rt vui tnh. H c mt c tnh rt qu, l bit khi hi. Nhng khng phi l mt s i p khn lanh, gi to ca cc nhn vt trnh din trn sn khu. l tnh khi hi chn tht. H c th bt ci trc nhng li lm ca chnh h. H cng c th mm ci vi nhng tai ha xy n. Cn nhng thin sinh mi bt u i khi thng nghim trang qu mc. Bn nn hc gi cho mnh c thoi mi v th th trong lc ngi thin. iu y rt quan trng. Bn cn hc nhn bt c iu g xy ra bng mt nh mt khch quan. Bn khng th lm c vic y nu bn cng thng v c gng qu . ng coi mt vic g l nghim trng qu. Nhng thin sinh mi thng hay quan trng ha vn kt qu. H c nhng k vng to tt v b thi phng. H nhy vo thc tp, v lp tc mun
c nhng kt qu v i ngay. H thc y. H cng thng. H dng cng tot m hi, rt quyt lit v nghim khc. Nhng l mt thi hon ton i nghch li vi chnh nim. L d nhin, h s khng t c kt qu tt! V ri h tha cho phng php thc tp l khng c hiu qu, khng em li c nhng g h mong i. H coi thng v gc n sang mt bn. y, ti mun ni r iu ny: Chng ta hc thin bng cch hnh thin. Chng ta hc bit thin l g, v n s dn ta v u, bng mt cch duy nht l trc tip tri nghim n. V vy, cc thin sinh mi khng bit mnh ang i v u v h cha c nhiu kinh nghim qua s thc tp ca mnh. L d nhin, nhng k vng ca cc thin sinh mi bt u thng khng thc t v thiu hiu bit. H hy vng nhng iu khng ng v khng mang li mt ch li no c. i khi chng cn tr thnh chng ngi na. C gng qu mc s dn n nhng s cng rn, kht khe, bun bc, v cn mang li cho ta nhng mc cm ti li, thua st. Khi chng ta dng cng qu , s c gng ca ta s tr nn my mc, v khng cn l chnh nim! Bn nn bung b i. Hy bung b ht nhng k vng v s cng thng. Cng phu bng mt s c gng bn b v qun bnh. Hy c c hnh phc trong lc thin tp v ng t nng mnh bng nhng n lc ca m hi v nc mt. Ch cn c chnh nim. Thin tp t n s chm sc cho tng lai ca ta.
162
10. Nn lng
Kt qu ca s c gng qu l s tht vng. Bn trong mt trng thi cng thng v khng tin n u c. V khi thy mnh khng tin b nh hy vng, bn m ra nn lng. Bn cm thy mnh l ngi tht bi. Tht ra, l mt hu qu t nhin m ta hon ton c th trnh c. Nguyn nhn l v ta t nhng k vng khng thc t. Nhng d sao, cng l mt hin tng chung cho tt c chng ta. Du bit ri i chng na, n vn c th xy n cho chnh mnh. C mt gii php. Nu bn cm thy chn nn hoc thi ch, hy qun st tm trng y cho k. Nh ng cng thm vo bt c mt iu g. Ch theo di n. Cm gic chn nn y cng ch l mt phn ng tm thi v ngn ngi m thi. Nu bn vng mc vo, n s dng chnh nng lng ca bn v tr nn mnh m hn. Nu bn ch hon ton khch quan theo di n, n s qua i. Nu bn cm thy chn nn v ngh rng mnh tht bi trong vic thin tp, vic y cng d i tr. Bn tht bi l v qun gi chnh nim. Hy c chnh nim v cm gic tht bi y. Ch bng mt hnh ng , ta thit lp li c chnh nim ca mnh! Tht ra khng bao gi c chuyn tht bi trong vic thin tp. Ch c nhng kh khn v vp ng. Nhng khng bao gi c vn tht bi, ch tr khi no ta hon ton b cuc m thi. Cho d bn c b ra hai mi nm tri v cm thy khng i n u ht,
bn vn c th thit lp li chnh nim trong bt c mt giy pht no bn mun. Ty bn quyt nh. Hi hn ch l mt trong nhng vic lm ca s tht nim. Ngay khi ta thc c rng mnh khng c chnh nim, th chnh giy pht y l giy pht ca chnh nim. V vy, c tip tc con ng mnh i. ng b lc hng ch v mt phn ng ca cm xc.
11. Khng mun thc tp
S c nhng lc bn cm thy mnh khng mun ngi thin cht no. Ch cn ngh n vic y thi cng lm bn cm thy kh chu. Tht ra, b l mt bui ngi thin cng khng c g quan trng, nhng chng d tr thnh mt thi quen. V vy, chng ta nn khn ngoan vt qua s khng mun . C vic i ngi thin. Qun st cm gic khng mun y trong tm. Trong hu ht trng hp, y ch l mt cm xc tm thi, n v i, bin mt ngay trc mt ta. Sau khi bn ngi xung, ch chng nm pht l n bin mt. Trong nhng trng hp khc, khi nguyn nhn l tm trng khng tt trong ngy hm y, cm gic khng mun s tn ti lu hn mt cht, nhng chc chn ri cng s qua. Du sao th vic ngi thin trong hai, ba mi pht loi b cm gic y vn tt hn l mang theo n trong lng v ph hng ton b thi gian cn li trong ngy. Trong vi trng hp, cm gic khng mun ngi thin c th l do nhng kh khn bn ang gp phi
trong vic thc tp. Bn c th bit hoc khng bit g v nhng kh khn y. Nu bn bit c kh khn l g, hy s dng mt trong nhng phng cch c trnh by trong sch ny i tr. Khi bn ha gii c n ri th cm gic khng mun ngi thin cng s t nhin bin mt. Cn nu bn khng bit c vn l g, bn cn chu kh ng u vi n. Hy ngi thin vi cm xc khng mun y v qun st n trong chnh nim. Ri n s tri qua. V nhng nguyn nhn sinh khi ca n ri s hin l, v t bn s c th i tr. Nu cm gic khng mun ngi thin xy ra rt thng xuyn, th bn nn xem xt li cho k thi thc tp ca mnh. Ngi thin khng phi l mt hnh thc l nghi. N cng khng phi l mt bi thc tp nhiu au n, hoc mt thi gian di nhm chn. V n cng khng phi l mt bn phn hoc trch nhim nng n. Thin tp l chnh nim. N l mt cch nhn mi v cng l mt hnh thc vui chi. Thin tp l mt ngi bn. Hy xem n ng nh vy, v mi cm gic phn khng i vi vic ngi thin s tan bin nh sng khi di nh nng mt tri trong bui sm mai. V nu bn th qua ht nhng ngh trn ri nhng vn cn cm thy khng mun ngi thin, c th l bn ang gp phi vn . C th c mt vi tr ngi lin quan n vn siu hnh khng c
cp trong phm vi ca sch ny. Thng thng th rt him khi nhng thin sinh mi li gp nhng tr ngi ny, nhng iu vn c th xy ra. ng b cuc. Hy tm ngi gip . Hy tm n nhng v thy gii v c kinh nghim v phng php thin qun vipassana, nh h gip bn vt qua nhng tr ngi y. Nhng bc thy nh th hin hu trn i ny chnh l gip bn!
12. Trng thi n hoc m
Chng ta c bn qua v vn bun ng hay hn trm. Nhng c mt con ng c bit dn ta n trng thi y, v bn cn nn . Trng thi n hoc m ny c th l mt h qu ph ca nh lc khi n bt u c su sc. Khi s th gin ca ta thm su, cc bp tht trong ngi s bung th, v nhng tn hiu truyn trong h thng thn kinh ca ta cng bt u thay i. Vic ny s to nn mt cm gic rt an tnh v nh nhng. Bn cm thy rt yn, v dng nh tch la khi thn xc mnh vy. y l mt cm gic v cng d chu. Vo lc u, s tp trung ca bn vn cn vng mnh, vn cn ch vo hi th. Mt thi gian sau, khi cm gic d chu y tng trng, chng s lm xao lng s tp trung vo hi th. Bn bt u cm thy thch th vi trng thi y, v chnh nim s gim st rt nhanh. Cui cng, nh lc ca bn b tn mc khp mi ni, tri dt trong m my m ca mt cm gic lng lng. V kt
qu l s tht nim, cng tng t vi mt trng thi m n. L d nhin, phng thuc cha tr bao gi cng vn l chnh nim. Hy qun st nhng hin tng ny trong chnh nim, v n s t nhin tiu tn mt. Khi c mt trng thi m pht khi ln, chp nhn n. Ta khng cn phi trnh n n, nhng cng ng n tri buc. y ch l mt cm th vt l, v hy qun st n ng nh vy. Qun st cm th nh l cm th. Qun st s m nh l s m. Nhn chng sinh khi v nhn chng dit mt i. ng vng mc vo! Bn s gp phi nhng kh khn trong s thc tp ca mnh. Ai cng vy. Bn c th xem chng l nhng kh no hay l nhng th thch cn phi vt qua. Nu xem chng nh l nhng gnh nng, s ch lm cho kh au ca ta tng trng m thi. V nu bit xem chng nh l nhng c hi gip ta hc hi v trng thnh, trin vng tm linh ca ta s l v gii hn!
167
Chng Mi Mt i tr vi s xao lng - Phn I

t c thin sinh no cng s phi gp cc vn lo ngh hoc xao lng trong lc ngi thin. V chng ta rt cn c nhng phng cch i tr chng. C nhiu phng cch kho lo c th gip ta lp li chnh nim d dng v nhanh chng hn l ch c gng dng ch ca mnh chinh phc chng. nh v nim lc no cng i song song vi nhau. Ci ny b tc cho ci kia. Nu ci ny b yu, ci kia cng s b nh hng theo. Nhng ngy no ta cm thy s thin tp ca mnh khng c sun s cho lm, thng th a s vn l do mt nh lc sa st. Tm ta c tri bnh bng i khp ni. Chng ta cn mt phng php thit lp li nh lc, cho d c kh khn n u. Nhng may thay, trong truyn thng tu tp ta c rt nhiu cch. Tht ra, ta c th chn mt trong nhng phng cch c th sau y i tr vi s xao lng:
1. Phng on thi gian
Chng ta c dp bn qua phng cch ny trong mt chng trc. Mt s xao lng no ko bn i xa hi th, v bn cht git mnh thc rng t ny gi mnh ch ngi m tng vin vng. S kho lo y l lm sao ta c th thot ra khi nhng g ang
li cun mnh, bung b n, c th tr v v hon ton ch tm li vo hi th. Bn c th lm c vic y bng cch c nh khong thi gian m ta b xao lng. Khng cn phi chnh xc. Bn khng cn mt con s tht chnh xc, ch on chng l . Bn c th o lng khong thi gian bng giy pht, hoc bng nhng t tng quan trng. Ch cn t ni thm: Ny gi mnh b xao lng khong hai pht hoc t lc nghe ting ch sa hoc t khi bt u nh n chuyn tin bc... Khi mi bt u thc tp cch ny, bn c th t ni thm trong u. Khi no quen ri, bn s khng cn ni thm na, vic y s xy ra khng cn ngn t v rt nhanh. Vn y l lm sao ta c th thot ra khi s xao lng , v tr v vi hi th ca mnh. Bn thot ra bng cch bin n tr thnh i tng chnh nim ca mnh, ch va ta c th phng on xem n ko di bao lu. Khong thi gian y, t n khng quan trng. Mt khi bn thot khi n ri, hy bung b ht v tr v vi hi th. ng b vng mc vo s phng on.
2. Th su
Khi tm ta b tn lon v xao ng, ta thng c th thit lp li chnh nim bng cch th vi hi nhanh v su. Ht hi vo mnh m v th ra cng cng mt cch y. N s gip cho cm gic xc chm ca hi th ra vo ni u l mi tr nn r rt hn, gip ta theo
di c d dng hn. Hy vn dng ch mnh m v c gng tp trung s ch . Hy nh rng nh lc c th c tng trng nh vo s n lc, v qua tm bn li c an n tr v vi hi th.
3. m hi th
m hi th l mt phng thc c t rt xa trong truyn thng, cn c gi l php s tc. C nhng trng phi s dng n nh l mt phng php nn tng cn bn. Thin qun vipassana s dng n nh l mt phng php ph tr, gip thit lp chnh nim v gia tng nh lc. Nh chng ta c dp bn qua trong chng 5, c nhiu cch khc nhau m hi th. Nhng nh l bao gi cng phi ch tm vo hi th. Bn c th ghi nhn c mt s thay i sau khi thc hnh phng php m ny. Hi th tr nn chm li, hoc rt nh nhng v vi t hn. y l mt du hiu sinh l cho thy nh lc c thit lp. Lc ny, thng th hi th tr nn rt nh, hoc nhanh v vi t n ta khng cn phn bit c r rng hi th vo vi hi th ra. Chng dng nh ho nhp li vi nhau. Lc y, bn c th m c hai nh l mt chu k th. Hy tip tc m, nhng ch t mt n nm chu k th v quay tr li mt. Khi ta cm thy vic m hi th tr thnh s kh chu, hy tin sang bc k tip: B ht nhng con s v qun i nim v hi th vo v hi th ra. Hy i thng vo cm gic thun ty ca
hi th. Hi th ny ha ln vi hi th tip theo trong mt chu k tri chy, nh nhng v thun ty.
4. Nim vo-ra
Thay v m hi th, ta cn c mt cch khc na, cng c cng mt cng nng. Ch tm vo hi th ca ta v nim km theo mi hi th ca mnh l th vo... th ra... hoc vo... ra.... Tip tc cho n khi no bn cm thy khng cn n nhng nim na, v bung b chng i.
5. Hon i t tng
C nhng t tng khng bao gi chu mt i. Con ngi chng ta rt d b li cun. l mt trong nhng vn ln nht ca ta. Chng ta c khuynh hng tri buc vi nhng th nh l m tng tnh dc, lo ngh, tham vng... Chng ta nui dng nhng m nh qua bit bao nhiu nm thng, v cho n bit bao nhiu c hi c bi dng bng cch ngh v chng mi giy pht mnh rnh ri. V mi khi ngi thin, ta li bt chng phi i ch khc chi cho ta c yn. Chng c g ng ngc nhin khi chng khng chu nghe li ta. V nhng t tng l lm y i hi mt phng php i tr trc tip, mt cuc tn cng ton din. Tm l hc Pht gio c pht trin mt h thng phn hng rt r rt. Thay v chia t tng ra thnh hai loi tt v xu, cc nh hc Pht thng ni
n chng nh l thin vi bt thin. Mt t tng bt thin l t tng c lin quan n tham, sn v si. Chng l nhng t tng m tm ta c th da vo b m nh hoc dnh mc. Chng c xem l bt thin v chng a ta i xa mc tiu gii thot. Ngc li, mt t tng thin l t tng c lin quan n s lng, t bi v tu gic. Chng c xem l thin v chng c th c dng nh nhng liu thuc cha tr cho nhng t tng bt thin, v nh vy mang ta n gn vi mc tiu gii thot hn. Chng ta khng th no t ra nhng iu kin cho s gii thot. N khng phi l mt trng thi c xy dng bi nhng t tng. V ta cng khng th no xc nh c th nhng c tnh m s gii thot s mang li. Nhng t tng v nhn t c th lm pht sinh mt v ngoi t t, nhng n khng tht. Gp chuyn n cng s sp ht. Nhng ngh v tm t ch lm pht sinh nhng tnh thng hi ht bn ngoi. V vy, nhng t tng thin ny, t chng s khng th no gip ta gii thot. Chng ch c xem l thin nu c s dng nh l nhng liu thuc ha gii c t ca cc t tng bt thin. Mt t tng rng lng s ha gii c lng tham lam. N tm gip cho lng tham lng yn xung mt cht, lu chnh nim c c hi lm vic khng b ngn tr. V khi nng lng ca chnh nim soi thu c gc r ca ci ng, lng tham t nhin s tan bin v mt tm t tht s s hin l.
V bn cng c th p dng nguyn l ny vo s thc tp hng ngy ca mnh. Nu nh c mt t tng no ang quy ry, khng ch, bn c th ha gii n bng cch khi dy mt t tng i nghch li. Ly mt v d: Nu nh bn rt ght anh X chng hn, v gng mt ca anh li c hin ra trong u mnh, bn hy em nhng t tng tt lnh hng v anh X, hoc nh ngh v nhng c tnh tt ca anh. Bn s c th lm cho nhng hnh nh y trong u mnh chm dt. V ta c th tip tc vic ngi thin. i khi, ch mt cch thc ny l cha . Nhng t tng khng ch ta qu nng n. Trong trng hp ny, ta cn phi lm cho n suy yu i phn no trc khi c th ha gii c n. y, mc cm ti li, mt tm hnh rt l v ch li c th c bit c s dng. Bn hy nhn cho tht k ci cm xc m mnh ang c gng loi tr. Hy tht s suy ngh v n o v n. Xem n khin cho ta cm thy th no. Xem n lm g cho i ta, hnh phc ca ta, sc khe, v nhng mi lin h ca ta. Hy nhn xem n khin ta i x vi ngi khc nh th no. Xem n ngn tr con ng tu tp, gii thot ca ta ra sao. Tht ra, kinh in Pali c khuyn ta nn thc hnh nhng vic ny mt cch tht t m. Kinh dy chng ta nn suy xt cho su sc, v cm nhn c mt s gh tm v ght b nh l ta ang qung trn c mnh xc mt con th ra thi ri vy. iu ta hng n chnh l mt cm gic gh tm, tht s mun bung b. Phng
cch ny c th t n gii quyt c vn ca ta. Nu khng, s dnh mc y cng b suy yu i, v ta c th ho gii c phn cn li bng cch khi dy nhng tm hnh i nghch. T tng tham lam bao gm tt c mi tham vng, t s bn xn, keo kit v tin bc, cho n mun c lm mt ngi o cao c trng... T tng sn hn bao gm t nhng hnh vi nh nhen, ti tin cho n mt cn in git ngi... T tng si m bao gm tt c t nhng m mng vu v cho n nhng o tng vin vng... Tm rng lng ha gii c lng tham. Tm t ha gii c lng sn hn. Bn c th tm c mt phng thuc thch hp cho bt c mt t tng bt thin no, nu bn chu kh xem xt n k mt cht.
6. Nh li mc tiu ca mnh
Nhiu khi, c nhng vic ngu nhin pht khi ln trong tm mt cch tnh c. Nhng ch, nhng li ni, cu vn... khi ln t tim thc m khng h c mt nguyn do no r rt. Nhng i tng pht sinh ln. Hnh nh vt thong qua ri bin mt. Nhng kinh nghim ny cng kh phin toi. Tm ta nh mt l c bay lch phch trong gi ln. N b x y ti lui nh nhng ngn sng trn mt i dng. Thng th nhng lc nh vy, ta ch cn t nhc nh mnh: Ti sao ta li ngi y? Bn c th t nhc thm: Ti khng phi ngi y hoang ph thi gi mnh vi
nhng ngh y. Ti ngi y ch tm theo di hi th mnh, n c mt trong tt c mi s sng. i khi ch by nhiu thi cng lm tm bn tr nn an tnh, ngay c khi bn cn cha hon tt ngh y. Nhng cng c nhng lc bn phi lp li cu y dm ba ln mi c th tr li ch tm vo hi th. Nhng phng thc ti va trnh by trn, c th c s dng ring r hoc phi hp vi nhau. Nu thc hnh ng, chng s l nhng phng cch rt cng hiu gip bn thun phc ci tm con kh lng xng ca mnh!
175
Chng Mi Hai i tr vi s xao lng - Phn II

y gi y, ta ang ngi thin tht p. Thn ta bt ng v vng chi, tm ta an vui v tnh lng. Chng ta nh nhng ch tm theo di hi th ca mnh, ra, vo, ra, vo... Tnh lng v an nh. Mi vic u tht hon ho. Bng dng c mt t tng khng bit t u t ngt khi ln trong u: Phi chi by gi mnh c c mt cy kem th tuyt bit my! r rng l mt s xao lng. Ta ghi nhn n, v em mnh tr li ch tm vo hi th, nh nhng theo di, ra, vo... V ri: Mnh tr tin nc thng ny cha nh? Li l mt s xao lng. Ta li ghi nhn n, v mang s ch tr v vi hi th. Ra, vo, ra, vo... Cun phim m mnh ch i s ra ngy hm nay. Chc l mnh s i coi ti th Ba ny. Khng, th Ba khng c, nhng m th T cng bn lm. Chc l phi th Nm... Li thm mt s xao lng na! Bn li ko mnh ra khi n v tr v vi hi th, nhng c iu l khi bn cha kp lm vic y th c mt ging ni nh trong u: i ch, nhc mi lng qu! Chu khng ni! V ri c tip tc mi, ht xao lng ny n xao lng khc, dng nh l bt tn...
176
Tht l bc mnh! Nhng tht ra thin tp l ch c vy thi. Nhng s xao lng l vn chnh. Ch yu l lm sao i tr c chng, hc cch ghi nhn chng m khng b dnh mc. l l do chng ta ngi thin. Nhng s xao lng, lo ngh vu v y rt l phin toi, nhng ci tm bnh thng ca ta hot ng nh vy . ng bao gi cho n l k th. N ch n gin l mt thc ti ca ta. V nu nh bn mun thay i bt c mt iu g, trc ht bn phi thy c thc cht ca n. Ln u tin, khi bn mi ngi xung tp trung s ch vo hi th, bn s nhn thy rng tm ca mnh lung tung v cng. N nh mt con nga bt kham, chy nhy khp ni. N hc u ny, v u kia. N rt ui chnh n, chy theo mt vng trn bt tn. N ni chuyn khng ngng. N suy ngh. N tng tng v m mng vin vng. Nhng bn ng bao gi bc tc v nhng chuyn y. cng l t nhin thi. Mi khi tm ta xao lng, khng cn ch tm vo mc thin qun, ta ch cn qun st s xao lng y trong chnh nim. Trong thin qun, khi chng ta ni n s xao lng l ni n bt k mt vn no li ko s ch ri xa hi th. iu ny khin ta c thm mt quy lut mi rt quan trng trong s hnh thin. l, mi khi c mt trng thi tm thc no khi ln, mnh ko ta ra khi mc thin qun, hy tm thi ch tm
vo chnh s xao lng y. Tm thi dng s xao lng y lm i tng thin qun trong lc . Xin bn nh r l ch tm thi. iu rt quan trng. Ti khng bao gi khuyn bn gia ng i nga. V ti cng khng khuyn bn c vi ba giy li i mc thin qun ca mnh mt ln. Hi th lc no cng l i tng tp trung ch yu ca ta. Bn chuyn s ch ca mnh sang s xao lng ch trong thi gian va c th nhn din c nhng c tnh ca n. N l g? N mnh n u? V n ko di n bao lu? Va khi bn c c cu tr li cho nhng cu hi y, khng cn bng li, l bn xong vic vi n v c th em s ch tr v vi hi th. y cng vy, xin bn n cm t khng cn bng li. Nhng cu hi y khng phi l s mi gi chng ta nhiu chuyn thm. V lm nh th l chng ta ang i ngc chiu v pha gia tng s suy ngh. Chng ta mun mnh bt li s suy ngh. Chng ta mun tr v vi mt kinh nghim thun ty ca hi th, khng cn ngn t, khng cn nim. Nhng cu hi y l gip bn thot ra c s xao lng, thy c t tnh ca n, ch khng phi bn tr nn b dnh mc hn. Chng c mc ch, ch trong mt bc, gip bn nhn din c ci g lm mnh xao lng v ri bung b n - mt cng m hai chuyn! Vn l th ny: Khi mt s xao lng, hay bt c mt trng thi tm thc no khc khi ln trong tm, n xut hin trc trong phn tim thc ca ta. V
ngay sau , n mi hin l ln trn phn thc. Ci khonh khc sai bit y rt l quan trng. V chnh ngay trong khong thi gian tch tc y, s dnh mc xy ra. S dnh mc y c mt gn nh l tc th, v n xy ra ngay trong phn tim thc ca mnh. Khi s dnh mc y khi ln trn phn thc, khi ta bt u nhn din c, l ta b n kim ch mt ri! V chng y, mi lc ta qun st n, ta li cng b n tri cht vo thm. Lc ny, tht ra ta khng cn c kh nng qun st bng mt s nhn din n thun na, ta ch suy ngh v n m thi. Nhng vic y din ra trong mt chp mt. V vn nm ngay ch . Khi ta c thc v mt s xao lng no, th ta b s xao lng y kim ch mnh ri! Ba cu hi: N l g? N mnh n u? V, n ko di bao lu? l mt phng thuc thn diu cha tr cho chng bnh ny. Mun tr li c ba cu hi , ta bt buc phi hiu c tnh cht ca s xao lng y mt cch su sc. V mun lm c vic y, ta phi tch ri ra khi n, bc li li mt bc, v nhn mt cch khch quan. Chng ta phi thi khng suy ngh ci t tng y, hoc cm nhn ci cm th y, th mi c th qun st n mt cch khch quan c. Tin trnh chnh l mt bi thc tp v chnh nim, mt thc v s nhn din n thun. Nng lc kim hm ca s xao lng s b ph v v chnh nim s c thit lp tr li. V t , chnh nim s nh nhng tr v vi i tng chnh ca n l hi th.
179
Khi bn mi bt u thc tp phng php ny, c l bn s phi nh n ngn t. Bn t cu hi thnh li v bn c cu p li cng bng li. Nhng ch sau mt thi gian ngn, bn s khng phi cn n chng na. Mt khi bn thc tp quen ri, bn ch cn n gin ghi nhn s xao lng, nhn din nhng c tnh ca n, v tr v vi hi th. l mt qu trnh khng cn nim v rt nhanh. S xao lng t n c th l bt c mt iu g: mt ting ng, mt cm gic, mt cm th, mt m tng, bt c l mt iu g... Nhng cho d l g i chng na, ta cng ng bao gi n p n, ng c xua ui n ra khi tm mnh. Vic y hon ton khng cn thit. Ch cn qun st n trong chnh nim, bng mt s nhn din n thun. Lng l kho st s xao lng y, ri t n s bin mt. V t nhin bn s thy s ch t nhin nh nhng tr v vi hi th. Cng ng bao gi t trch mnh v c nhng xao lng y. S xao lng l t nhin. Chng n v chng i. Nhng cho d c nhng li khuyn, ri bn vn s t trch mnh sau mi ln xao lng. V iu l t nhin. Hy qun st cm gic hi trch y nh l mt s xao lng khc, v ri tr li vi hi th ca mnh. Hy theo di chui tin trnh y: Th. Th. Mt t tng vu v khi ln. S bc mnh khi ln v thy mnh suy ngh. Tip , mt s t trch mnh. Bn tr v vi hi th. Th. Th. N l mt chu k rt t nhin
v nhp nhng, nu bn bit thc hnh cho ng. D nhin, cha kha ca vn l s kin tr. Nu bn c th nhn din nhng xao lng ny m khng b dnh mc, mi vic s tr nn rt d dng. Bn s nh nhng lt xuyn qua nhng xao lng y, v tr v vi hi th. L d nhin, cng cng mt s xao lng y c th s khi ln trong giy pht k tip. Nhng ta ch cn nhn din n bng chnh nim. Nu l mt t tng xao lng c gc r lu i, n c th s cn tip tc trong mt thi gian di, nhiu khi l hng nm. Nhng ng bao gi bc mnh. cng l chuyn t nhin. Hy nhn din s xao lng y v tr v vi hi th. ng chng c li chng, ch tn cng v ch m thi. Mi nng lng bn a vo s chng c s nui dng cho nhng t tng y, v lm cho chng mnh thm. V vy, ng bao gi c gng xua ui nhng t tng y ra khi tm mnh. Bn s khng bao gi thng c trn chin . Ch cn qun st n bng chnh nim, v t n cui cng s i mt. Tht k l, nhng bn cng n thun nhn din n bao nhiu th n s cng tr nn yu i by nhiu. Nu bn qun st lu, v nng lc ca chnh nim, n s bin mt vnh vin. Cn khi b chng c li, n s cng mnh thm. Hy qun st n mt cch khch quan, n s ho hon v tn t i. Chnh nim l mt chc nng c th tho g v ho gii s xao lng. Nhng xao lng nho nh c th
c gii tr ch bng mt ci nhn thong qua thi. em nh sng chnh nim chiu ln n, v lp tc n tan bin ngay, khng bao gi tr li na. Cn nhng tng c gc r su xa, tr thnh tp qun thi quen, i hi ta phi c nhiu kin tr, dng chnh nim tinh chuyn qun chiu cho n khi no si dy tri buc b t tung. Tht ra, s xao lng cng ging nh mt con cp giy! T n khng c mt quyn lc no ht. N phi c nui dng thng xuyn, nu khng n s cht. V khi ta t chi khng nui dng n bng s s hi, sn hn v lng ham mun ca mnh na, n s b tiu dit. Chnh nim l kha cnh quan trng nht ca thin qun. N l yu t ch yu m ta ang c gng trau gii. V vy, ta khng cn phi chng li s xao lng. iu quan trng l c chnh nim v vic g ang xy ra ch khng phi kim sot nhng g ang xy ra. Bn nn nh, nh lc ch l mt phng tin. N l th yu so vi s nhn din n thun. Di ci nhn ca chnh nim th khng c mt ci g l xao lng ht. Bt c iu g khi ln trong tm cng u c xem nh mt c hi gip ta thc tp chnh nim. Hi th c chn lm i tng c bn gip ta tp trung tm . V s xao lng l i tng th hai gip ta ch tm. N cng c tht v l mt phn ca thc ti, cng nh hi th. Tht ra, i tng chnh nim ca ta l g, vic y khng quan trng. Bn c th c chnh nim v hi th, hoc c chnh nim v s xao lng ca
mnh. Bn c th c thc r rng tm mnh ang an tnh v c nh lc mnh m, hoc thy r rng tm mnh ang hn n, ri ren v nh lc hon ton suy sp. Tt c u l chnh nim. Ta ch cn tip tc duy tr s chnh nim , v cui cng nh lc s c phc hi. Mc ch ca thin qun khng phi l ch tm vo hi th mi mi v khng b gin on. l mt mc tiu v cng v ch. Mc ch ca thin qun cng khng phi t c mt tm hon ton bt ng v an tnh. Mc d l mt trng thi rt tt p, nhng t n khng th no a ta n gii thot c. Mc tiu ca thin qun l c c mt chnh nim lin tc, khng gin on. Chnh nim, v ch c chnh nim, mi c th a ta ti gic ng. S xao lng c mi hnh tng, mc , v mi v. Tm l hc Pht gio phn chia chng ra thnh nhiu loi. Mt trong nhng loi l chng ngi. Chng c xem nh l chng ngi v chng ngn tr hai yu t thin qun ca ta: chnh nim v nh lc. Ta cng nn thn trng ch ny: Ch chng ngi c v mang mt nim hi tiu cc, m tht ra chng l nhng trng thi tm thc m ta mun loi tr. Nhng iu y khng c ngha l ta phi n p chng, trn trnh hoc ght b chng. Chng ta hy ly lng ham mun lm mt v d. Ta mun trnh khng ko di bt c mt trng thi ham
mun no khi n khi ln, v n s dn n s rng buc v phin no. Nhng iu khng c ngha l mi khi c nhng t tng ham mun khi ln, ta phi xua ui n ra khi tm mnh. Chng ta ch cn ng khuyn khch v nui dng n li m thi. Ta cho n n, v ta cho n i. Khi ta nhn din lng ham mun mt cch n thun, s khng c s ph phn, khen ch no ht. Chng ta ch n gin bc li li v nhn n khi ln. C qu trnh sinh ng ca s ham mun, t u cho n cui, cn c qun st vi cng mt thi y. Chng ta khng gip thm, cng khng ngn chn, v cng khng xen vo mt cht no ht. N bao lu th n s by lu. V trong khi n c mt, ta s hc hi ht nhng g mnh c th hc c. Chng ta qun st tc dng ca s ham mun. Ta nhn thc vic n gy phin no cho ta v l gnh nng cho k khc nh th no. Ta thc rng n khin ta lc no cng cm thy khng tho mn, lun trong mt trng thi thm kht v thiu thn. T kinh nghim trc tip , ta hiu c su sc s ham mun l mt chng ngi cho ta. V s hiu bit khng phi l l thuyt, m l mt thc nghim. Tt c nhng chng ngi khc cng c i tr cng bng mt phng thc y, v y chng ta s xem xt chng tng ci mt.
Ham mun
Gi s nh trong lc ngi thin c mt kinh nghim d chu no khi ln khin bn b xao lng. N c th l mt m tng th v hoc mt ngh t ho. N c th l mt cm gic hnh din. N c th l mt tng thng yu hoc mt cm gic an vui do thin qun mang li. Cho du l g i na, chc chn theo sau s l mt trng thi ham mun - ta mun c c nhng g mnh ang m tng, hoc mun ko di cm gic th v, d chu y. V cho du bt c n l g, bn cn i tr nhng s ham mun y nh sau. Ghi nhn t tng hoc cm xc d chu y khi n khi ln. Ghi nhn trng thi ham mun i km theo n nh l mt ci g ring bit. Ghi nhn chnh xc cng v tm mc ca s ham mun y. V ri, ghi nhn xem n ko di bao lu v khi no n bin mt. Sau khi lm xong nhng vic y, bn em s ch tr v vi hi th ca mnh.
Ght b
Gi s nh trong lc ngi thin c mt kinh nghim kh chu no khi ln khin bn b xao lng. N c th l mt ci g lm bn s hi hoc mt s lo u, phin toi no . N c th l mt mc cm ti li, bun chn hoc mt ci au. Cho d ngh hoc cm th l g i na, bn s thy mnh tm cch xua ui hoc n p n - c gng trn trnh, chng c hoc chi b n. V phng cch i tr ca ta y
cng tng t. Hy theo di s pht sinh ca t tng hoc cm th kh chu y. Ghi nhn trng thi ght b i km theo n. Qun st xem n ko di bao lu v khi no th qua mt. V ri em s ch tr v vi hi th.
Hn trm
Hn trm c nhiu cp bc v cng khc nhau, n bao gm t mt cht u oi cho n mt trng thi hn m, khng cn bit g ht. y, chng ta ni v mt trng thi ca tm thc, ch khng phi l ca c th. Bun ng hoc s mt mi ca c th l nhng iu hon ton khc hn v trong h thng phn loi ca Pht hc thng c xp vo nhng cm th vt l. Hn trm rt gn gi vi s ght b, v n l mt cch kho lo tm ta trn trnh nhng vn no n cm thy kh chu. Hn trm cng ging nh l ta tt i b my tm thc ca mnh, lm lu m i nhng tri gic v nhn thc ca ta. N l mt s gi v ngu ngc nh mnh ang ng.
Kch ng Nhng trng thi bt an v lo lng l nhng biu hin ca s kch ng trong tm. Tm ta phng nhy khp ni, khng chu yn mt ch. Bn c th c suy i, ngh li loanh quanh ch c mt vi vn . Ci mnh nht y l mt cm th khng an n. Tm ta t chi khng chu dng yn bt c ni no. N chy nhy khng ngng. V phng thuc cho tnh trng 186 Chnh nim - Thc tp Thin qun
ny cng tng t. S bt an truyn t mt cm th c bit n tm thc ta. Bn c th cho n l c mt mi v hoc mt kt cu c bit no . Gi l g i chng na, cm gic bt an y vn c nhng c tnh ring bit m ta c th nhn din c. Hy tm n. Khi bn thy n, hy ghi nhn s c mt ca n. Ghi nhn khi no n khi ln. Theo di xem n ko di bao lu, v khi no chm dt. V ri tr li vi hi th.
Nghi ng
Nghi ng cng c mt cm gic c bit ca n trong tm thc. Kinh in Pali din t tm trng nghi ng rt hay. N cng ging nh cm gic ca mt ngi b lc li hoang mang trong sa mc, v anh ta n mt ng t ng khng c bng ch dn. Nn i theo li no y? Khng lm sao bit c. V anh ta c ng phn vn mi. Mt trong nhng hnh thc nghi ng c mt trong lc ngi thin l nhng cu c thoi trong u, tng t nh th ny: Ti sao mnh li c ngi yn nh th ny lm g? C tht s ch li g khng ch? ! Nht nh l c ri. N gip ch cho mnh nhiu lm. Trong sch ni nh vy m. Khng u, vic ny tht l in r. Mt cng sc, mt th gi thi, ch chng c ch li g ht. Nhng khng, mnh s khng bao gi b cuc. Mnh ni mnh c gng hc thin, v mnh s nht nh hc thin. M mnh c cng u qu khng?
Chng bit na. Mnh chng bit g ht... ng b ri vo chic by ny. N cng ch l mt chng ngi m thi. Mt ln ha m ca tm thc, vi mc ch khng cho ta nhn thy c nhng g ang xy ra trong gi pht hin ti. Mun i tr tm ng vc, ta ch cn thc c trng thi thay i khng yn ny ca tm, nh l mt i tng thin qun. ng b kt trong chic by y. Bc li li v nhn n cho r. Xem n mnh n u. Xem khi no n n v ko di bao lu. Ri xem n t t qua i, v ta li tr v vi hi th. l nhng phng cch chung bn c th s dng ha gii bt c mt s xao lng no khi ln. Ti dng ch xao lng ch cho bt c mt trng thi no khi ln v lm tr ngi cho s thin tp ca ta. C mt s chng ngi rt l vi t. Ti ngh chng ta cng nn nu ra mt vi v d. Nhng trng thi tiu cc a s thng rt d nhn din, nh l: bt an, s hi, nng gin, bc rc, chn nn v tht vng. S dnh mc v tham mun th hi kh nhn din hn mt cht, v chng c th c p dng vo nhng g chng ta cho l cao thng hoc ng qu. Ta c th ham mun cho mnh c hon thin hn. Ta c th eo ui nhng c tnh tt lnh. Ta c th dnh mc vo nhng kinh nghim an tnh, hnh phc trong lc ngi thin. Bung b nhng cm gic cao qu y khng phi l d. Nhng cui cng, chng cng ch
lm tng trng thm lng tham ca ta m thi. Tht ra, chng ch l mt s mong mun c tho mn v mt cch kho lo trnh n thc ti. Nhng kh nhn din hn ht l nhng trng thi tm thc tch cc m nh nhng len li vo trong s thin tp ca ta. Hnh phc, an vui, hi lng, cm thng, v t bi i vi tt c mi ngi khp mi ni. Nhng trng thi ny rt l ngt ngo v tt lnh, n ni ta khng c lng d no m t tch mnh ra khi chng. N khin ta cm thy nh l mnh phn bi nhn loi. Nhng bn u cn phi cm thy nh vy? Ti khng bao gi khuyn bn nn bc b nhng trng thi tm thc y, hoc bin mnh tr thnh g . Ti ch mun bn hy nhn chng nh chng tht s ang hin hu. Chng ch l nhng trng thi ca tm thc. Chng n v chng i. Chng sinh ln ri chng dit i. Khi bn tip tc thin tp, nhng trng thi ny s cng xy ra thng xuyn hn. iu quan trng l ng b dnh mc vo chng. Ch cn qun st tng ci mt khi n khi ln. Xem n l g, mnh bao nhiu, v ko di n bao lu. Ri xem n t t tri i mt. N cng ch l mt v tung na trn sn khu tm thc ca mnh m thi. Cng ging nh hi th c tng giai on, nhng trng thi tm thc cng th. Mi hi th c phn bt u, phn gia v phn cui. Mi trng thi tm thc c cc giai on sinh khi, tng trng v hoi dit. Bn nn c gng qun st thy r c nhng
giai on ny. L d nhin vic y khng phi d. Nh chng ta bit, mi t tng v cm gic u khi ln bt u trc ht t trong phn tim thc ca ta, ri sau mi khi ln trn b mt ca thc. Thng th ta ch thc c chng sau khi chng xut hin trn bnh din thc, v c mt trong mt thi gian. Tht ra, chng ta ch thc c s xao lng sau khi n thi khng cn quy ry ta na, v ang bt u phai m i. Cng chnh ngay im ny, ta t nhin thc t ny gi mnh ang lo ngh, m tng xa xi, vin vng, hoc l g . R rng, lc mi vic cng qu tr ri. Chng ta c th gi hin tng ny l bt con s t bng ui, hnh ng khng khn ngoan cht no ht. Cng ging nh khi i din vi mt con th d, ta cng phi tin n ngay trc nhng trng thi tm thc ca mnh. V vi s kin tr, ta s nhn din c nhng xao lng y, khi chng va mi khi ln t phn tim thc su kn trong tm. V nhng trng thi tm thc khi ln t di tim thc, mun bt c ngay khi n va xut hin, ta phi ni rng nhn thc ca mnh xung di phn tim thc y. Vic ny cng hi kh, v ta khng th thy c nhng g c mt ni , t nht l cng khng c r rng nh trn bnh din thc. N i hi mt s thc tp. V mt nh lc thm su cng c nh hng rt nhiu n kh nng y. nh lc s lm chm li s xut hin ca nhng trng thi
tm thc ny. N cho ta thi gian cm nhn tng ci mt, khi chng va mi khi ln t pha di tim thc, ngay c trc khi ta thy c s c mt ca chng trn phn thc. nh lc s gip ta ni rng nhn thc ca mnh xung phn tm ti cn nm su pha di, ni t tng v cm gic ca ta bt u pht khi. Khi nh lc ca bn thm su, bn s c kh nng nhn thy c nhng t tng v cm gic chm chm khi ln, ring r nh nhng bong bng nc, mi ci c bit v c nhng khong trng gia nhau. N ni ln tht chm ri t di tim thc. N li trn b mt thc mt i cht, ri t t tri i mt. Nhn din n thun nhng trng thi tm thc l mt cng vic i hi mt s chnh xc c bit. Nht l i vi cm th hoc cm xc. Chng ta d i qu i vi nhng cm xc ca mnh, c ngha l cng thm vo nhng g d tha. V ta cng rt d b thiu ht, khng tip xc ht, khng nhn thc c hon ton cm xc ca mnh. Mc tiu m ta mun t n l kinh nghim c mi trng thi tm thc mt cch tht trn vn, nh n tht s ang hin hu, khng thm tht vo v cng khng b st bt c mt iu g ht. Chng ta hy ly mt v d v ci au ni chn ca mnh. Ci tht s ang c mt ch l mt dng cm gic thun ty v bin chuyn. N lun lun bin i, khng bao gi l cng mt ci, t giy pht ny
sang giy pht k. N di chuyn t ch ny sang ch khc, v cng n tng gim khc nhau. Ci au khng phi l mt vt. N l mt s kin. Ta khng nn dn ln n bt c mt nim no, hoc lin kt n vi bt c mt ci g khc. Vi mt s nhn din n thun, ta s kinh nghim n n gin nh l mt dng nng lng c th t tri chy, v ngoi ra khng l g khc. Khng c t tng v khng c s bc b. Ch l nng lng. Trn con ng thin tp, chng ta cn xt li quan im ca mnh v vn hnh thnh khi nim. i vi a s chng ta, s thnh cng trong hc ng v trong cuc i, l nh vo kh nng bit s dng, sp xp nhng hin tng tm thc mt cch hp l. l kh nng bit nhn nh. Cng danh s nghip, nhng thnh cng trong i sng hng ngy, nhng lin h hnh phc... phn ln nhng thnh t y l nh vo kh nng bit nhn nh ca mnh. Nhng trong thin tp, chng ta tm gc b qua mt bn tin trnh nhn nh v s dng khi nim y, v ch tm trc tip n ci bn cht ca nhng hin tng tm thc. Trong thin tp, chng ta mun kinh nghim tm thc mnh mt cch trc tip, khi mi khi nim hon ton cha sinh khi. Nhng tm bnh thng ca chng ta li nhn nh ci hin tng chn y l au n. Ta ngh n n nh l mt ci au. Nhng ch l mt khi nim. N l mt nhn hiu ta dn ln trn ci cm gic y.
Ri chng ta to nn mt nh tng trong u, hnh nh ca mt ci au, c hnh dng r rng. Bn dng nh thy c mt biu ca ci chn au, v ngay ch b au c v bng nhng ng nt r rng, v cn c mu sc na. Vic y rt sng to v v cng th v, nhng khng phi l ci ta mun. Chng ch l nhng khi nim kh cng c ta gn kt vo thc ti sinh ng. V thng thng ta s t cho rng, Chn ti b au. Ti l mt khi nim. N l mt s d tha cng thm vo ci kinh nghim thun ty ca mnh. Khi bn thm ci ti vo l bn to ra mt khong cch gia thc ti v ci thc qun st thc ti y. Nhng t tng nh l ti hoc ca ti hon ton khng c ch ng trong mt kinh nghim trc tip. Chng khng ch l nhng ph gia v ch, m cn rt l thm him. Khi ta mang ci ti vo, tc l ta nhn ci au l mnh. Ta ch lm cho ci au y quan trng thm m thi. V khi ta b ci ti ra ngoi, ci au s khng cn l au n. N ch l mt dng nng lng thun ty c cng cao. N cn c th l k diu na ka! Nu bn thy ci ti y ang len li vo trong kinh nghim ca ci au, hoc bt c mt cm gic no khc, bn hy theo di n trong chnh nim. Hy nhn din n thun ci hin tng nhnci-au-lm-mnh y ca ta. Mc tiu chung ca chng ta tht ra rt n gin. Ta mun tht s nhn thy c mi cm gic ca
mnh, cho d l au n, h lc hay l chn chng. Ta mun kinh nghim c n mt cch trn vn v thun ty, di mt hnh thi t nhin nht, cha b lm sai lc. V ch c mt phng cch duy nht m thi. Thi im ca bn phi tht l chnh xc. thc v mi cm gic phi c phi hp ngay cng mt lc vi s sinh khi ca cm gic y. Nu bn nm bt tr mt cht, bn s ht mt phn u, v khng thy c tt c. V nu bn vn cn nm gi cm gic y, khi n phai m ri, th ci m bn gi ch l k c v n m thi. N i qua mt. V trong khi bn lo nm gi k c y, bn s b l c hi nhn thy s sinh khi ca mt cm gic k tip. y l mt cng vic v cng tinh t. Bn lc no cng phi c mt trong giy pht hin ti, tip nhn v ri bung b, m khng c mt cht chm tr. N i hi mt s tip xc rt nh nhng. S lin h ca bn vi cm gic, khng bao gi c th l ca qu kh hoc tng lai, nhng lun n gin l ci ngay trong lc ny. Tm bnh thng ca chng ta lc no cng tm cch t khi nim ln trn mi hin tng, v n lm mt cch rt kho lo. Mi cm gic s khi dy mt chui nhng nim. Ly v d v ci nghe chng hn. Bn ang ngi thin, v c ai phng cnh bn nh ri mt ci a. m thanh y chm vo tai bn. Ngay lp tc trong u bn hin ln hnh nh ca cn phng cnh bn. C l bn cng thy lun c ngi nh ri ci a y. Nu y l mt khung cnh quen
thuc, nh l trong nh bn chng hn, c th bn s hnh dung ra tt c nh trong mt cun phim 3 chiu, v ai lm ri a v chic a no b nh ri. V ton b chui s kin y xy ra trong mt chp mt. N nhy vt ln t tim thc vi nhng chi tit tht r rt, trong sng, v hp dn n ni n tng kh ht mi chuyn khc ra khi tm ta. Chuyn g xy ra cho ci cm gic nguyn s lc ban u, v ci kinh nghim nghe thun tu y? N hon ton b n p v lc mt u trong nhng s ln xn v qun lng. Ta b l thc ti. Ta i vo mt th gii mng tng. y l mt v d khc: Bn ang ngi thin v cht c mt m thanh chm n tai mnh. N l mt ting ng khng r rt lm, mt ting lo xo u , m c th do bt c mt ci g. V nhng g xy ra k tip c th l th ny: Ci g vy? Ai th? m thanh y xut pht t u vy? C xa ch mnh ngi khng? C g nguy him khng?... V c th m tip tc, khng c cu tr li, ch ton l nhng tng tng v phng on ca ta m thi. Nhn nh bng nim l mt tin trnh rt xo quyt v khn kho. N len li vo trong kinh nghim ca ta, v ri hon ton chim ot ht. Trong thin tp, nu ta nghe mt m thanh, ta ch cn nhn din n thun v ci kinh nghim nghe y. N v ch c ring n m thi! Tht ra, nhng g xy ra rt l n gin, m nhiu khi v vy chng ta li b qua v khng chu nhn thy. Ln sng m thanh chm vo
mng nh ca ta theo mt phng cch c bit no . Nhng ln sng y c chuyn thnh nhng tn hiu in trong b no, v ri nhng tn hiu y biu hin thnh mt dng m thanh trong tm thc ca ta. V ch c vy thi. Khng c hnh nh. Khng c phim chiu. Khng c nim. Khng c s c thoi, thc mc. Ch n gin l mt ting ng. Thc ti khng trang im v n s mt cch k diu. Khi bn nghe mt ting ng, hy c chnh nim v tin trnh nghe . Cn tt c nhng ci khc ch l d tha, c thm tht vo. B chng i. V lut c th p dng ht cho tt c mi cm gic, mi cm th, mi kinh nghim ca bn. Hy nhn li kinh nghim ca chnh mnh cho tht k. o xuyn qua ht nhng tng lp ca m c vn vt trong tm thc, xem ci g tht s c mt. Bn s v cng kinh ngc khi khm ph ra rng n n gin v nhim mu n nh th no! Cng c nhng lc, s c nhiu cm gic cng khi ln mt lt. Bn c mt t tng s hi, mt cm gic co tht trong bng, mt ci lng au, nga l tai bn tri, tt c cng c mt trong mt lc. ng ngi bi ri. ng thay i ti lui, hoc phn vn khng bit nn chn ci no lm i tng. S c mt ci l mnh nht. Ch cn bn m rng ra, v hin tng no dai dng nht, ni bt nht, t n s bt bn phi ch n n. Hy ch tm n n mt i cht, ch lu nhn thy n phai m i. Ri tr v vi hi
th ca mnh. Nu c mt ci no khc ni bt ln, hy cho n vo. V khi xong ri, li tr v vi hi th. Nhng bn nn cn thn, qu trnh ny cng rt c th b lm dng. ng c ngi v tm kim mt ci g lm i tng chnh nim. Hy lun gi chnh nim trn hi th, cho n khi c mt ci g khc xen vo li ko s ch ca mnh i. Khi no bn cm thy vic y xy ra, ng chng c li. Hy s ch ca bn nh nhng chuyn sang i tng xao lng y mt cch t nhin, v gi chnh nim cho n khi no n phai nht i. Ri tr v vi hi th ca mnh. ng tm kim thm bt c mt hin tng vt l hoc tm l no khc. Ch tr v ch n hi th ca mnh. Hy cho nhng i tng t ng n vi ta. L d nhin, cng c nhng lc bn ng gt i mt cht. Cho d bn thc tp lu, c lc bn s git mnh tnh dy, thc rng t ny gi mnh ang u ! ng nn lng. Hy thc r rng mnh m ng khong bao lu v tr v vi hi th. Ta khng cn phi c mt phn ng tiu cc no. Chnh s thc rng mnh xao lng t n l mt hnh ng chnh nim. T n chnh l mt bi tp v s chnh nim thun ty, v s nhn din n thun. Chnh nim s c tng trng theo s thc tp chnh nim. Cng ging nh khi ta tp th dc cho cc c bp vy. Mi khi bn tp luyn, bp tht ca bn s n nang thm mt cht. Bn lm cho n c
197
mnh thm mt cht. S tht bn c cm gic git mnh tnh gic y, cng l mt bng chng rng nng lng chnh nim ca bn c tng trng. N c ngha l bn thng cuc. Hy tr v vi chnh nim v khng hi hn. Mc d hi hn l mt phn ng t nhin, v n th no cng c mt - ch l mt thi quen ca tm thc. Nu bn cm thy bc mnh, chn nn, hoc t trch mc mnh, hy qun st chng bng chnh nim. N cng ch l mt s xao lng khc m thi. Ch tm n n mt cht, qun st n phai m i, v tr v vi hi th. Nhng quy tc ti va trnh by c th v cn c p dng cho mi trng thi tm thc khc. Bn s khm ph ra rng y l mt vic lm khng phi d. y s l mt cng vic kh khn nht m bn tng thc hin. Bn s khm ph ra mnh sn sng p dng phng php y cho mt s kinh nghim ny, v li hon ton khng mun p dng n cho mt s khc. Thin tp cng ging nh mt loi axt ca tm thc vy. N s t t xi mn bt c ci g n tip xc. Loi ngi chng ta rt k l. Chng ta a thch mi v ca mt s cht c, v ta c l lm tiu th chng mc d bit chng ang tiu hy mnh. Nhng t tng m ta b dnh mc l nhng c t. Bn s thy rng, c mt s t tng chng ta sn sng o su v bng nh tn gc r, trong khi c mt s khc
chng ta li cng chiu, bo v ht mnh. V l tnh trng ca con ngi. Thin qun khng phi l mt tr chi. Chnh nim khng phi ch l mt mn thc tp gii tr. N l con ng dn ta thot ra khi mt bi ly, bi ly ca s thng yu v ght b ca chnh ta! p dng chnh nim ho gii nhng vn au n, kh khn trong cuc sng, du sao th tng i cng vn d hn. Khi ta nhn thy rng s s hi v tuyt vng s tiu tan di nh sng qun chiu ca chnh nim, t nhin ta s mun em ra p dng mi. l nhng trng thi tm thc tiu cc. Chng lm ta au kh. Ta mun loi tr chng v chng mang cho ta phin no. Nhng s kh khn gp bi phn khi ta em p dng cng cng qu trnh cho nhng trng thi tm thc m ta trn qu, nh l lng yu nc, tnh mu t, hoc mt tnh yu chn tht. Nhng vic y cng v cng cn thit. V nhng dnh mc tch cc cng s gi bn li trong bi ly, ging nh nhng dnh mc tiu cc vy. Bn s c th ngoi ln v thot c ra khi bi ly y c th ht th d dng hn, nu bn bit chuyn cn thc tp thin qun. Thin qun l con ng dn n Nit-bn. V t nhng g c k li do nhng ngi i trc trn con ng y, n rt xng ng cho s c gng ht sc ca ta.
199
Chng Mi Ba Chnh nim (Sati)

hnh nim l ch dng dch ch sati trong ting Pali. Sati l mt sinh hot. Nhng tht ra n l g? Ta khng th c mt cu tr li chnh xc, t nht l khng th bng vn t. Vn t c thnh lp trn bnh din nhng biu tng ca tm thc, v vy chng c dng din t nhng thc ti no c lin h n nhng suy ngh c tnh cch biu tng. Chnh nim l tin biu tng, c ngha l n c trc khi c biu tng. N khng b tri buc bi l lun. Nhng d vy, chnh nim vn c th kinh nghim c - mt cch rt d dng - v n cng c th din t c, nu ta nh rng ngn ng ch l ngn tay ch mt trng m thi. T chng khng phi l mt trng. Kinh nghim tht s ca ta nm ngoi ngn ng v cc biu tng. Ngi ta c th gii ngha chnh nim bng nhng danh t hon ton khc hn vi nhng g chng ta s dng y, v nh vy vn c th ng. Chnh nim l mt tin trnh rt vi t m bn ang s dng ngay trong giy pht ny. S tht rng tin trnh ny vt ra ngoi v bn trn ngn ng, khng c ngha l n khng c tht - m ngc li. Chnh nim l mt thc ti lm pht sinh ngn ng - v nhng ngn ng y tht ra ch l mt bng dng l m ca n. V vy, iu quan trng chng ta cn nh l
nhng iu theo sau , ch l nhng bng dng tng t ca thc ti m thi. Ta s khng th no thy v hiu n hon ton c. Thc ti bao gi cng nm ngoi nhng suy lun bng l tr. Nhng c iu l ta c th kinh nghim c n. Phng php thin qun vipassana, m c Pht ch dy hn hai mi lm th k qua, l nhng bi tp tm thc c mc ch gip ta kinh nghim c mt trng thi chnh nim min mt, khng gin on. Khi bn mi nhn bit mt iu g, thot tin s c mt khonh khc ca s nhn din n thun thong qua rt nhanh, ngay trc khi bn bt u lp nim v vt y, trc khi bn nh ngha n. chnh l mt trng thi tnh thc. Thng thng th trng thi ny rt ngn ngi. N l mt giy pht chp nhong, khi bn mi va mt nhn vo mt vt, khi bn mi ch tm vo n, trc khi bn nh ngha v t tn cho n, c lp v tch ri n ra khi phn cn li ca thc ti. N xy ra trc khi bn bt u suy ngh v s vt y - trc khi tm bn nhn nh: , l mt con ch. Giy pht ch tm nh nhng ca mt thc n thun y chnh l chnh nim. Trong giy pht chp nhong ny, bn kinh nghim s vt khng nh l mt s vt. Bn kinh nghim mt s tri chy nh nhng ca mt kinh nghim thun ty, an kt vo vi thc ti, ch khng h c mt ring r. Chnh nim cng ging nh mt ci thy ton din, so vi mt ci nhn tp trung nh hp v
b gii hn. V ci thy ca chnh nim c tng cha mt tu gic su sc y s bin mt ngay khi bn thu nh tm mnh li, i tng ha v bin n tr thnh mt s vt. Trong tin trnh nhn thc bnh thng ca ta, bc chnh nim u tin ny rt l ngn ngi, gn nh l khng th no thy c. V trong nhng bc k tip, chng ta c thi quen hoang ph s ch ca mnh vo nhng vic nh l tm hiu n, t tn cho n, v hn ht, to nn mt chui tng y nhng biu tng v n. Giy pht chnh nim ban s kia trong pht chc tan bin mt. V mc ch ca thin qun l gip ta c th ko di c giy pht chnh nim y. Khi giy pht chnh nim ny c ko di, bng s thc tp, bn s thy n rt su sc, v c th thay i c hon ton quan im ca mnh v cuc sng. Nhng trng thi cn phi c hc hi, v cn c mt s thc tp thng xuyn. Mt khi bn hc c ri, bn s thy rng chnh nim c rt nhiu kha cnh th v.
Nhng c tnh ca chnh nim
Chnh nim l mt tm gng soi thc ti. N phn nh nhng g ang c mt trong giy pht hin ti ny, ng tht nh l ang xy ra. Khng c thin kin. Chnh nim l mt s qun st khng phn xt. N l mt kh nng qun st nhng khng ph bnh
ca tm. Nh vy, ta c th nhn s vt m khng ch trch, khng ln n. Khng c mt iu g lm cho ta ngc nhin. Ta ch n gin qun bnh ch vo s vic nh n tht s ang hin hu, trong trng thi t nhin ca n. Ta khng cn phi quyt nh v cng khng ph phn. Ch qun st. Khi ti ni khng cn phi quyt nh v cng khng ph phn l c v d thin sinh vi mt nh khoa hc trong phng th nghim. ng ta quan st i tng ca mnh di ng knh hin vi m khng c mt nhn thc, mt thin kin no trc, ch nhn s vt ng nh n ang hin hu. Cng bng cch , hnh gi qun st nhng tnh cht v thng, v ng v bt toi nguyn ca mi hin tng. Chng ta khng th no khch quan qun st nhng g ang xy ra trong ta, nu ta khng cng mt lc chp nhn s c mt ca n trong tm mnh. iu ny c bit ng i vi nhng tm thc tiu cc. Mun qun st ni s ca mnh, trc nht ta phi chp nhn l mnh s hi. Chng ta khng th no khm xt c ni kh ca ta, nu ta khng chu chp nhn n trn vn. V i vi nhng nhc nhi, bun lo, bc tc, v tt c nhng cm th bt an khc cng vy. Chng ta khng th no qun st c mt s vic g trn vn, nu ta c bn rn chi b s c mt ca n. Bt c mt kinh nghim no ang c mt trong ta, chnh nim s chp nhn n. N ch n gin l mt s kin khc ca cuc sng, thm mt vic na
ta c thc. Khng t ho, khng mc cm, khng c g l c nhn - ci g c mt th n c mt. Chnh nim l mt s qun st v t. N khng thin v mt bn no. N khng b dnh mc vo nhng g n nhn thc. N ch n thun nhn thc. Chnh nim khng b nhng trng thi tt p lm m m, v cng khng trnh n nhng trng thi xu xa. Khng nm bt nhng g d chu, cng khng xua ui nhng g kh chu. Chnh nim i x vi tt c mi kinh nghim u bnh ng nh nhau, mi t tng bng nhau, v mi cm th cng bng nhau. Khng c g c a ln, khng c g b xung. Chnh nim khng c s thin v. Chnh nim l mt thc khng cn khi nim. Mt cch khc din t chnh nim l s nhn din n thun. N khng phi l suy ngh. N khng c lin quan g n t tng hoc khi nim. N khng dnh lu g n tng, kin hoc k c. N ch nhn v qun st. Chnh nim ghi nhn ht nhng kinh nghim, nhng khng h so snh. N khng dn nhn hiu hoc phn loi chng. N qun st mi vic nh l chng ang xy ra ln u tin. y khng phi l mt s phn tch da trn k c v nhng suy tng. M chnh l mt kinh nghim trc tip v tc th v bt c mt iu g ang xy ra, khng cn n t tng. Chnh nim c mt trc t tng trong tin trnh nhn thc.
Chnh nim l s thc trong giy pht hin ti. N c mt ngay by gi v y. Chnh nim qun st nhng g ang xy ra ngay trong gi pht ny. N vnh vin trong giy pht hin ti, lc no cng ng yn trn u nhng ngn sng thi gian ang lt ngang qua. Nu bn nh v c gio dy lp mu gio ca mnh, l k c. Khi bn c thc rng mnh ang nh v c gio dy lp mu gio, th l chnh nim. V nu bn nhn thc vic y v t bo thm , ti ang nh, th l suy ngh. Chnh nim l mt thc khng c mt ci ng. N xy ra khng cn n mt ci ti no ht. Vi chnh nim, chng ta nhn mi hin tng m khng cn phi cng thm nhng nim nh l ti hoc ca ti. V d, c mt ci au ni chn. Bnh thng, tm bn s ni: Ti b au. Vi chnh nim, ta ch n gin ghi nhn cm gic y nh l mt cm gic. Ta s khng gn thm ln n mt nim v mt ci ti d tha. Chnh nim ngn chn khng cho ta cng thm bt c mt ci g vo nhn thc ca mnh, hoc b bt ra. Ta khng nhn mnh mt ci g. Ta khng t m mt ci g. Ta ch qun st nhng g ang tht s c mt - khng bp mo. Chnh nim l mt thc v s thay i. N qun st dng bin chuyn khng dng ca mi hin tng. N theo di s vt trong khi chng ang thay i. Chnh nim nhn thy c tin trnh sinh ra, ln ln v gi i ca mi hin tng. N nhn chng tn hoi
v tiu dit. Chnh nim theo di s vt trong tng giy pht, khng gin on. N qun st tt c mi s kin - vt l, tm l hoc cm th - bt c nhng g ang c mt trong tm. Ta ch ngi yn v xem mt tn tung ang din ra. Chnh nim nhn thy c t tnh cn bn ca cc hin tng i ngang qua. N qun st s vt sinh khi v dit mt. N thy c phn ng v cm xc ca mnh i vi chng. N nhn thy c nhng nh hng ca chng trn k khc. Trong chnh nim, ta l mt ngi quan st v t, khng thnh kin, vi mt cng vic duy nht l ghi nhn ht nhng g ang i qua th gii ni tm ca mnh. Xin bn ghi nh im cht y. Trong chnh nim, ta qun st th gii bn trong ta. Hnh gi thc tp chnh nim khng quan tm g n th gii bn ngoi. Mc d n c , nhng trong thin tp chng ta hc kho st v nhng kinh nghim ca chnh mnh, t tng ca mnh, cm th ca mnh, v nhn thc ca mnh. Trong thin tp, tm ta chnh l phng th nghim. Th gii bn trong ta c tng cha nhng d kin rt phong ph, phn nh c ht th gii chung quanh, v cn rng ln hn th na. Kho st nhng cht liu ny s a ta n gii thot. Chnh nim l mt s qun st c tham d. Hnh gi va l ngi qun chiu m cng va l ngi tham d. Nu ta ang theo di cm th hoc cm xc ca mnh, th cng cng ngay trong lc y, ta ang
cm nhn n. Chnh nim khng phi l mt chc nng thuc v tri thc. N ch thun ty l mt thc. Chnh nim rt v t v khch quan, nhng khng c ngha l n dng dng hoc lnh lng. Ngc li, n l mt kinh nghim sng rt sinh ng, mt s qun chiu c tham d trong qu trnh ca s sng. Chnh nim rt kh c th no din t c bng ngn t. Khng phi v n qu phc tp m l v n qu n gin v rng m. V cng l mt vn chung trong mi lnh vc ca i sng. Nu bn s thy rng, nhng nim c bn thng li l nhng g m ngi ta kh lnh hi nht. Th m mt quyn t in Anh Vit ra v bn s thy. Nhng ch di v phc tp li thng c nhng cu nh ngha rt chnh xc v r rng. Trong khi nhng ch cn bn nh l the v be c th li c rt nhiu nh ngha khc nhau, c khi di n c trang. Trong khoa hc vt l cng th, nhng chc nng kh din t nht li l nhng ci c bn nht - v d nh nhng g c lin quan n ci thc ti c bn v lng t hc (quantum mechanics). Chnh nim l mt chc nng tin biu tng, n khng cn n biu tng. Bn c th tm ti, s dng nhng biu tng ca ngn ng c ngy, v ri bn s khm ph ra rng mnh khng tht s hiu g ht. Chng ta khng th no din t c mt cch trn vn chnh nim l g. Nhng ta c th ni c n lm nhng g.
207
Ba chc nng cn bn ca chnh nim
Chnh nim c ba chc nng cn bn. l: 1. Chnh nim nhc nh ta v nhng g mnh phi lm. 2. Chnh nim gip ta nhn s vt ng tht nh chng ang hin hu. 3. Chnh nim gip ta thy c tht tnh ca mi hin tng. By gi chng ta hy ni chi tit hn v nhng chc nng ny.
Chnh nim nhc nh ta nhng g phi lm
Trong thin tp, chng ta t s ch ca mnh vo mt s vt duy nht. Khi tm ta i lan man ra khi mc ny, chnh nim nhc nh tm ta ang b tn mc v ta cn phi lm g. Chnh nim mang tm ta tr v vi mc thin qun. Tt c nhng iu xy ra tc th, khng bng ngn t. Chnh nim khng phi l suy ngh. Cng phu thin tp lu ngy s gip ta bin kh nng ny thnh mt thi quen, v mang n vo trong mi lnh vc khc ca i sng. Mt thin sinh tinh tin lc no cng thc tp nhn din n thun i vi mi s vic xy ra, ngy hay m, trong lc ngi thin hay khng ngi thin. y l mt mc tiu rt cao thng m chng ta cn hng n, v n c th mt nhiu nm hoc i khi phi n my mi
nm. Thi quen dnh mc vo t tng ca ta cng c gc r rt lu i, khng d g bng nh n i trong mt sm mt chiu. Ch c mt phng cch duy nht l c kin tr thc tp chnh nim cho tht min mt. Khi ta c chnh nim, ta s thy c khi no mnh ang b kt vo thi quen suy ngh. N s gip ta dng li v bc ra khi tin trnh suy ngh y, v ta c c t do. Ri chnh nim s mang s ch ca ta tr v vi mc chnh. Nu bn ang ngi thin, bn s tr li ch tm n i tng thin qun. Nu bn khng ngi thin, bn ch cn p dng mt s nhn din n thun, thun ty ghi nhn nhng g ang khi ln m khng b dnh mc: , ci ny khi ln... v ri ci ny, v ci ny na... v by gi l ci ny... Chnh nim va l s nhn din n thun, va l chc nng nhc nh chng ta nhn din n thun, mi khi ta l nh. Nhn din n thun l ghi nhn. N t thit lp li chnh n bng cch ghi nhn rng mnh khng c mt trong giy pht hin ti. Va khi bn ghi nhn rng t ny gi mnh khng ghi nhn g ht, th ngay chnh lc l bn c s ghi nhn, c ngha l bn thit lp li chnh nim. Chnh nim cng c mt cm th ring bit ca n trong tm thc. N c mt v ring - nh nhng, trong sng, nhiu nng lng. Ngc li, nhng t tng bnh thng khc c nhng tnh cht nng n, cn nhc, v kh khn. Nhng mt ln na, bn nn nh
rng nhng iu ny cng ch l ngn t m thi. S thc hnh ca chnh bn s ch cho bn thy s khc bit y. Khi , bn s c th gii thch bng chnh ngn ng ca bn, cn nhng ch ngha dng y ch l d tha, v ch. Hy nh, s thc tp mi l vn chnh.
Nhn s vt ng tht nh ang hin hu
Chnh nim khng thm vo mt ci g, v cng khng b ra bt c mt ci g. N l mt s nhn din n thun, ch nhn xem ci g ang c mt. ngh ca ta thng t im cho kinh nghim, chng cht ln thm nhng tng ca mnh, nhn chm ta xung cn lc xoy ca nhng lo u, d tnh, s hi v m c. Khi c chnh nim, chng ta s thi khng lm nhng vic y na. Ta ch ghi nhn chnh xc iu g ang khi ln trong tm, v ri ghi nhn ci k tip. , ci ny... v ci ny... v by gi l ci ny. iu rt n gin.
Thy c tht tnh ca mi hin tng
Chnh nim, v ch c chnh nim mi c th nhn thc c rng, ba c tnh trong o Pht l ba s tht su sc nht ca hin thc. Trong ting Pali, ba c tnh l anicca (v thng), dukkha (bt toi nguyn, kh), v anatta (v ng - khng c mt thc th c lp, thng hng v ring r) Nhng nhng s tht ny trong o Pht khng bao gi c trnh
by nh l nhng gio iu tuyt i, bt ta phi m qung tin theo. Ngi hc Pht cm thy nhng s tht ny rt l ph bin v hin nhin cho bt c ai mun kho st mt cch ng n. Chnh nim l phng php kho st . Chnh nim t n c y nng lc lm hin l ci thc ti su kn nht m con ngi chng ta c th qun st c. Di s qun chiu y, ta c th thy c nhng iu ny: a. Bn cht ca mi s vt tn ti c iu kin l lun lun bin i. b. Tt c mi vic trn th gian ny, xt cho cng u l bt toi nguyn. c. Khng c mt thc th no thng hng hoc khng thay i, ch c nhng tin trnh lin tc din ra m thi. Chnh nim cng ging nh mt knh hin vi in t. C ngha l n tinh vi n ni c th gip ta tht s tip xc trc tip c vi thc ti m ta ch bit qua l thuyt v qu trnh nhn thc ca mnh. Chnh nim c th nhn thy c tnh cht v thng ca mi nhn thc. N thy c tnh cht tm thi v t tnh thay i ca nhng g n tip xc. N cng thy c bn cht bt toi nguyn ca nhng s vt no vn cn tn ti c iu kin. N hiu rng, bm vu vo nhng v tung tm b ny s chng mang li mt li ch no. Ta s khng bao gi c c hnh phc bng cch y. V sau ht, chnh nim nhn thy c
bn cht v ng trong tt c mi hin tng. N thy c r rng chng ta chn ly mt s nh nhn thc hoc tri gic no , ct t v tch la chng ra khi dng kinh nghim, ri xem nh l mt thc th ring bit v c bn cht tht s. Chnh nim c th thc s nhn thy c nhng vic y. N khng ngh v chng, n trc tip thy chng. Khi chnh nim c tng trng y , ta c th nhn thy c ba thuc tnh ny ca s sng mt cch trc tip v tc thi m khng cn n s can thip ca t tng. Tht ra, bn cht ca ba thuc tnh y - v thng, v ng v bt toi nguyn - cng ch l mt. Chng khng th no c mt mt cch ring r c. S d c s phn bit y l do kt qu ca mt s din t kh khn, khi ta c gng din t tin trnh chnh nim n gin ny bng nhng biu tng, tng y thiu st v rm r. Chnh nim l mt qu trnh, nhng n khng xy ra theo th t tng bc mt. Chnh nim l mt qu trnh xy ra trong mt n v trn vn: ta ghi nhn rng mnh khng c chnh nim; v s ghi nhn y, t chnh n l kt qu ca chnh nim. Chnh nim l s nhn din n thun; v nhn din n thun c ngha l nhn s vt nh n tht s ang hin hu, khng thm, khng bt, khng bp mo; v s vt nh n tht s ang hin hu chnh l: anicca (v thng), dukkha (bt toi nguyn) v anatta (v ng). Tt c
nhng iu ch xy ra trong mt vi st-na, mt khonh khc ca tm thc. Nhng vic y khng c ngha l bn s lp tc t c gii thot ngay sau khi mnh mi va c chnh nim. Lm sao mang cht liu chnh nim y vo trong cuc sng hng ngy l mt qu trnh khc. V hc cch duy tr trng thi chnh nim cho c di lu li l mt qu trnh khc na. Nhng l nhng qu trnh rt l th v v hnh phc, chng hon ton rt xng ng vi cng sc ca ta.
Chnh nim (Sati) v Thin qun (Vipassana)
Chnh nim l tri tim ca thin qun v l cha kha ca c tin trnh y. N va l mc ch, va l phng tin ca thin qun. Ta t n chnh nim bng cch tinh tin gi chnh nim. Mt ch Pali khc cng c dch thnh chnh nim l appamada, c ngha l khng l ng hoc s vng mt ca in r. Mt ngi lc no cng ch n nhng g ang xy ra trong tm, s t n mt trng thi hon ton an n v tt lnh. Ch sati trong ting Pali cng c hm ngha l ghi nh. Ghi nh y khng c ngha l nhng k c v cc hnh nh, tng thuc qu kh, nhng l mt ci bit r rng, trc tip, khng li v ci g c v ci g khng, v ci g ng v ci g sai, v nhng g mnh ang lm v nn lm nh th no. Chnh nim nhc nh hnh gi ch tm ng lc n i tng thch
hp v vi s c gng ng mc thc hin c vic qun chiu. Khi nng lng ca chnh nim y , hnh gi s lun lun trong mt trng thi an vui v tnh gic. Trong tnh trng ny, nhng trng thi chng ngi hoc kch thch ca tm thc s khng th no khi ln c - khng cn tham lam, sn hn, si m v li bing. Nhng chng ta u l con ngi v v vy u c nhng l lm. Phn ln chng ta c li lm lin tip. Mc du c gng ht lng, nhng i khi chng ta vn cho chnh nim mnh b s xut, v b mc kt vo nhng li lm ng tic. Nhng cng l iu bnh thng ca con ngi m thi. Chnh nim gip ta ghi nhn c nhng s xut y. V cng chnh nim nhc nh ta vn dng chnh nim t ko mnh ra khi. Nhng l lm ny s tip tc xy ra, nhng nhp ca n s dn dn gim i theo s tu tp ca ta. V mt khi chnh nim y c nhng tm thc vn c ny sang mt bn, nhng tm thc khc tt lnh hn s thay th chng. Th hn s c thay th bng tnh thng, am m s c thay th bng s bung x. Chnh nim cng ghi nhn c nhng i thay ny, v n nhc nh hnh gi bit c gng tinh tin duy tr nhng trng thi tt lnh y. Nh chnh nim m tu gic v tnh thng c ln mnh. Thiu chnh nim, chng s khng bao gi c th tng trng v thnh thc c.
214
Nm su kn trong tm thc ta l mt c ch tinh thn lun chp nhn nhng kinh nghim m tm ta cho l p, l d chu v loi b nhng kinh nghim c cho l xu, l kh chu v au n. C ch y lm pht khi nhng tm thc m chng ta ang c gng tu tp trnh - nh l tham lam, am m, sn hn v ghen tc. Chng ta mun trnh nhng tm thc chng ngi ny, khng phi v chng l iu xu c theo ngha thng thng, nhng bi v chng rt l c on; bi v chng xm ln tm ta, chim hu hon ton s ch ca ta; bi v chng c chy quanh qun theo nhng suy ngh vng vo; v bi v chng ngn che ta vi thc ti sinh ng. Nhng chng ngi y s khng th no khi ln khi chnh nim c mt. Chnh nim l s ch vo giy pht hin ti. V vy n l mt liu thuc trc tip ho gii c ht tt c nhng tm thc no lm tr ngi cho vic y. L mt thin sinh, ch khi no chng ta l nh, sng trong tht nim, c ch phn bit y mi c th ginh quyn kim sot - n nm bt ci ny v loi b ci kia. V t , nhng mu thun s xut hin lm lu m i thc ca ta. Chng ta khng cn kh nng ghi nhn c nhng g ang xy ra. Ta qu bn rn vi mt ngh tr th, hoc tham lam, hoc l g g ... Chnh nim s nhn din c s kin y. Chnh nim s nh li phng php thc tp, v tp trung li s ch ca ta, khin cho nhng ri lon y t t phai nht i. V cng l chnh
nim c gng duy tr cho n c lu di, nhng chng ngi y khng cn ni ln c na. V vy, chnh nim l mt loi thn dc ha gii c ht tt c mi chng ngi. N va l bin php cha tr m cng va l mt bin php ngn nga. Chnh nim pht trin ng mc l mt trng thi hon ton t ti, khng b dnh mc vo bt c mt s vic g trong cuc i ny. Nu ta gi c trng thi ny, ta s khng cn phi nh n bt c mt ci g khc chuyn ha nhng kh khn ca mnh. Chnh nim l mt thc su sc. N nhn thy s vt mt cch thm thu, xuyn qua mi bnh din ca nim v t tng. Ci nhn y s mang li cho ta mt nim tin vng chc v kin c, khng ng vc. N c biu hin bng mt s ch tm chuyn nht, khng gin on, khng lay ng v cng khng bao gi thi chuyn. Nng lc ca chnh nim khng nhng ch c lp cc chng ngi trong tm thc, m cn lm phi by c ch hot ng ca n ra, ri tiu hy i. Chnh nim lm thanh tnh mi u trong tm. Kt qu l mt tm thc hon ton trong sng v an n, hon ton bt ng trc mi phong ba v thng trm ca cuc sng.
216
Chng Mi Bn Nim v nh
hin qun cng tng t nh mt hnh ng gi thng bng ca tm. Bn c gng pht trin hai phm cht ring bit ca tm nim v nh. L tng nht l hai yu t ny lm vic chung vi nhau. Chng h tng cho nhau. V vy, iu quan trng l chng ta cn phi pht trin hai yu t ny song song vi nhau v gi cho chng c qun bnh. Nu mt ci ny tri hn v ln p ci kia, tm ta s mt i s thng bng v vic thin tp khng th thc hin. nh v nim l hai chc nng hon ton khc bit. Mi ci gi mt vai tr ring bit trong thin tp, v s lin h gia chng vi nhau cng rt l r rng v t nh. nh cn c gi l trng thi nht tm. N gm c s p buc ch tm vo mt im c nh. Xin lu n ch p buc. nh l mt hot ng c tnh cch cng p v bt buc. N c th c pht trin bi s p buc n thun bng sc mnh kin tr ca ch. V khi c pht trin ri, n vn duy tr mt phn no tnh cht p buc . Ngc li, chnh nim l mt chc nng rt kho lo, n a n mt s nhy cm tinh t. nh v nim l hai ngi bn ng s cng i trn con ng thin tp. Nim l mt ngi bn rt t nh. N ch v ghi nhn ht mi s vic. V nh mang li sc mnh. N
gip cho s ch y c gi yn trn mt mc duy nht. Nim chn i tng thin qun, v ghi nhn khi no s ch ca mnh b xao lng. nh l k tht s lm cng vic gi cho s ch c yn trn i tng y. Nu mt trong hai yu t ny b yu, cng phu thin tp ca ta s lp tc b sp ngay. Ta c th nh ngha: nh l mt kh nng tp trung tm trn mt i tng duy nht v khng gin on, mt trng thi nht tm. Cng cn nn nhn mnh, chnh nh () l mt trng thi nht tm hin thin. C ngha l n khng b nh hng bi tham, sn v si. Cng c nhng trng thi nht tm bt thin, nhng chng khng a ta n gii thot. Bn c th t c nht tm trong mt trng thi m m dc lc. Nhng n khng a bn i n u c. Ch tm khng gin on vo mt i tng th ght s khng gip ch g cho ta. Tht ra, nhng trng thi nh bt thin y rt l ngn ngi, nht l khi ta dng chng lm hi k khc. Chnh nh () t n khng bao gi b nh hng bi nhng th xu xa y. nh l mt trng thi khi tm c gom t li, v nh c c cng v sc mnh. Chng ta c th v n vi mt chic knh lp. Nhng tia nng chiu ri xung b mt ca mt t giy khng lm c g khc hn l si m n. Nhng cng cng by nhiu tia nng , nu ta dng mt ci knh lp hi t chng li, chiu ri vo mt im duy nht, t giy s bc chy. nh lc chnh l chic knh lp. N ch
tc ra mt sc mnh t nng cao , cn thit, gip ta soi chiu vo nhng ng ngch su kn trong tm. Chnh nim chn i tng cho chic knh lp soi ln, v ri n nhn qua thu knh y xem nhng g ang c mt. Ta nn xem nh lc nh l mt cng c, mt phng tin. V cng nh mi cng c khc, n c th c dng cho mc ch tt hoc xu. Mt con dao bn c th c dng chm tr nhng ng nt m thut, v cng c dng gy thng tch cho k khc. Tt c u ty vo ngi s dng. nh lc cng vy. S dng ng, n c th gip a ta n bn b gii thot. Nhng n cng c th c dng phc v cho bn ng. N c th c s dng trong mt khun kh ca s thnh t v tranh ua. Bn c th dng nh lc thng tr k khc. Bn c th dng n cho mt mc tiu ch k. Tht ra, vn l nh lc t n khng th gip cho ta nhn thy chnh mnh c. N khng th lm sng t c nhng vn cn bn ca ng chp v t tnh ca kh au. Ta c th dng n o su vo nhng trng thi tm l su kn. Nhng d vy, ta vn khng hiu c nng lc ca ng chp. Ch c chnh nim mi c th lm c vic . Nu nh chnh nim khng c mt nhn vo thu knh y, thy c nhng g c nh lc phi by, th tt c ch l cng d trng. Ch c chnh nim mi hiu. Ch c chnh nim mi lm pht sinh tu gic. nh lc vn cn b nhiu gii hn khc.
Nhng trng thi nh thm su ch c th t c trong nhng mi trng c bit v thch hp. Nhng ngi tu Pht b ra rt nhiu cng sc xy dng cc thin ng v tu vin. Mc ch chnh l to nn mt khung cnh, iu kin yn tnh ta c th pht huy c kh nng nh ny. Khng c ting ng n o, khng b gin on. V cng quan trng khng km l to cho hnh gi mt mi trng tnh cm an n. S pht trin nh lc s b ngn chn bi 5 iu chng ngi, nh ta trnh by trong chng 12. l: ham mun dc lc, ght b, hn trm, kch ng v nghi ng. Tu vin l mt mi trng m nhng tnh cm no ng v phin toi ny s c gii hn n mc ti a. Nhng ngi khc phi khng sng chung vi nhau. Nh vy, dc vng t c c hi khi ln. Ta khng c php gi mt ti vt g, nh vy s trnh c nhng s tranh chp, chim hu, gip gim i c hi ca s tham lam v thm kht. Ta cng cn nn nhc n mt chng ngi khc na ca nh lc. Trong mt trng thi nh thm su, ta c th b thu ht vo i tng thin nh ca mnh, v qun ht mi vn nh nht khc. V d nh l thn ta, ta l ai, v tt c nhng th khc quanh mnh. Chnh ch ny m tu vin li l mt mi trng rt thch hp. y, chng ta c ngi khc lo cho mnh bng cch chm sc nhng nhu cu vt cht nh l thc n, ch ng v an ninh ca ta. Khng c nhng bo m , ta s
do d v khng bao gi dm i vo nhng mc nh thm su hn. Ngc li, chnh nim khng bao gi c nhng vn ny. Chnh nim khng b ph thuc, v cng khng i hi phi c mt hon cnh hoc mi trng c bit no ht. Chnh nim ch l mt chc nng ghi nhn. V vy, n c th t do ghi nhn bt c mt ci g khi ln - tham dc, ght b, ting n o. Chnh nim khng h b gii hn bi bt c mt iu kin no. N c th c mt trong bt c lc no v bt c hon cnh no. V chnh nim cng khng cn phi c mt i tng c nh tp trung. N qun st s thay i. C ngha l n c v s nhng i tng khc nhau ch . N ch theo di nhng g i ngang qua tm ta, v khng phn loi. Nhng s xao lng v gin on cng c ghi nhn cng vi mt s ch tm nh bt c mt mc thin qun ch yu no khc. Trong trng thi chnh nim, s ch ca ta bin chuyn theo bt c s thay i no c mt trong tm. Thay i, thay i, thay i... By gi l ci ny, by gi l ci ny, v by gi l ci ny... Chng ta khng th lm pht trin chnh nim bng s p buc. Nghin rng, gng ngi dng ch cng s khng em li cho ta mt ch li no. M tht ra, n cn lm tr ngi cho s tin b ca ta na. Chnh nim khng th no c pht huy bng mt s tranh u. N ch tng trng bng s hiu bit, bng s bung b, bng cch dng yn li trong giy
pht hin ti, v gi cho mnh c thoi mi vi bt c iu g ta ang tri nghim. Nhng iu khng c ngha l chnh nim t ng s xy ra. Ngc li th. N i hi mt nng lng. N i hi mt s tinh tin. Nhng s tinh tin ny khng phi l dng sc mnh p buc. Chnh nim c pht trin bng mt s c gng du dng. Ta nui dng chnh nim bng cch thng xuyn nh nhng nhc nh mnh, bit theo di v ch n nhng g ang c mt trong giy pht hin ti. Kin tr v t tn l b quyt. Chnh nim c nui dng bng s thng xuyn mang ta tr v trong trng thi tnh thc, mt cch du dng, nh nhng v tht t tn. Ta cng khng th no s dng chnh nim cho s ch k c. Chnh nim l mt thc khng c mt ci ng. Trong mt trng thi chnh nim thun ty khng c ci ti. V vy s khng c mt ci ti no m cho ti hoc ca ti c c. Tri li, chnh nim mang n cho ta mt ci nhn r rng v chn tht v mnh. N gip ta c th bc li li mt bc, ra khi nhng ham mun v ght b, c th tht s nhn li chnh mnh v ni , th ra ti tht s l nh vy! Trong trng thi chnh nim, ta s tht s thy c r mnh l ngi nh th no. Ta thy c thi ch k ca mnh. Ta thy c nhng kh au ca mnh. V ta cng thy c mnh t to nn nhng kh au y ra sao. Ta thy mnh gy nn au n
cho k khc. Ta nhn xuyn thu qua nhng lp gi to m bnh thng ta vn dng t la di mnh, v nhn thy c s tht! Chnh nim s a ta n tu gic. Chnh nim khng bao gi c gng t n mt ci g ht. N ch nhn v theo di. V vy, s ham mun v s ght b khng c ch ng. S tranh ua v chin u thnh cng cng khng c gi tr g trong qu trnh ny. Chnh nim khng nhm n mt mc tiu no c. N ch qun st nhng g ang hin hu. Nim c mt chc nng rng ln v to tt hn nh. Nim bao gm tt c. Ngc li, nh c tnh cch chn lc v phn bit. N ch tm vo mt ci duy nht v b ra ngoi tt c nhng ci khc. Chnh nim thu nhn ht. N li li ng bn ngoi t im ca s ch tm, v nhanh nhn ghi nhn ht tt c nhng s thay i no khi ln. Nu bn ch tm vo mt tng , nh lc s ch thy c mi mnh tng . Ngc li, chnh nim s bc ra ngoi tin trnh y, n thc c tng , thc c nh lc tp trung trn tng , thc c cng ca n, v lp tc ghi nhn bt c mt s thay i no ca s ch tm khi nh lc b xao lng. Chnh nim s ghi nhn khi c mt s xao lng xy ra, v cng l chnh nim s mang s ch ca ta tr v vi tng . Nim lc kh pht trin hn nh lc, v n l mt chc nng rt rng ln v su sc. nh ch l mt s tp trung tm
, cng ging nh mt tia sng laser. N c nng lc t chy v i thng vo trong tm thc ta v soi sng nhng g ang c mt . Nhng c iu n khng hiu c nhng g n thy. Chnh nim c th qun xt c ch hnh thnh ca lng ch k v thu hiu nhng g n thy. Ch c chnh nim mi c th xuyn thng c tm mn b mt ca kh au v c ch bt toi nguyn. Chnh nim c th khai phng bn! Tuy nhin, y li l mt tnh hung loanh quanh b tc. Chnh nim khng h phn ng li vi nhng g n thy. N ch nhn v hiu. Chnh nim l tinh hoa ca s nhn ni. V vy, nhng g ta thy cn phi c chp nhn hon ton, tha nhn v qun st mt cch bnh thn. iu ny khng d, nhng n v cng cn thit. Chng ta si m, ch k, tham lam v rt khoe khoang. Ta ham m sc dc v a ni di. l s tht. Chnh nim c ngha l nhn thy nhng s tht ny v bit nhn ni vi mnh, bit chp nhn con ngi tht ca mnh. Nhng vic lm rt ngc i. Ta khng mun cng nhn n. Ta mun chi b n, hoc thay i n, hoc bo cha cho n. Nhng s chp nhn li chnh l ct ty ca chnh nim. Nu chng ta mun c trng thnh trong chnh nim, ta phi bit chp nhn nhng g m chnh nim tm thy. N c th l s nhm chn, bc rc hoc s hi. N c th l s yu ui, thiu km, hoc li lm. L g i chng na, th cng l con ngi tht ca ta. l mt hin thc.
Chnh nim chp nhn hon ton nhng g c mt. Nu bn mun chnh nim c tng trng th chp nhn mt cch kin nhn l phng cch duy nht. Bi v chnh nim ch c th c pht trin nh vo s thc tp chnh nim lin tc, nh vo s c gng duy tr chnh nim, v nhng iu cng c ngha l kin nhn. Ta khng th p buc v cng khng th thc p tin trnh y. N s tin trin theo nhp ring ca chnh n. Trong thin tp, nim v nh lc no cng i i vi nhau. Chnh nim dn li cho nh lc. Chnh nim gi vai tr ca mt v gim c iu hnh. nh lc cung cp nng lc cho chnh nim, gip n c th xuyn thu c vo nhng bnh din su kn nht trong tm thc. Kt qu ca s hp tc l mt tu gic v hiu bit su sc. Hai yu t nim v nh cn phi c kt hp vi nhau mt cch qun bnh. Nhng cng cn hi nhn mnh yu t chnh nim mt cht, v chnh nim l tri tim ca thin qun. Nhng tng nh thm su nht tht ra cng khng tht s cn thit cho s tu tp gii thot. D vy, mt s cn bng bao gi cng rt quan trng. Tnh thc, ch nhiu qu m khng c s tnh lng s dn n mt trng thi nhy cm cung nhit qu , tng t nh trng hp lm dng cht gy o gic (LSD). Qu nhiu s tp trung, tnh lng m khng c s tnh thc, ch , s dn n triu chng ng Pht bng , khi ta ngi yn bt ng v khng bit g ht, tnh lng nh mt khi ! C hai trng hp y u nn trnh.
Giai on mi bt u ca s tu tp thin qun c bit rt t nh. Nu ta qu ch trng n chnh nim trong thi im ny, n s lm chm tr cho s pht trin nh lc. Khi mi bt u tp ngi thin, mt trong nhng iu u tin bn ghi nhn l tm mnh no ng v bn rn v cng. Truyn thng Nam tng gi hin tng l tm con kh. Trong truyn thng Ty tng, n c v nh mt dng thc t tng. Nu trong thi im ny, bn ch trng n yu t nim th s c qu nhiu i tng ch , n ni vic nh tm khng th thc hin c. ng nn lng. iu ny xy ra cho tt c mi ngi. V c mt gii php rt n gin. Trong giai on u, hy dn ht cng phu vo vic t n trng thi nht tm. Hy kin nhn thc tp, tip tc mang tm mnh tr li vi mt i tng duy nht, mt ln, mt ln na, ri thm ln na... Hy kin tr thc tp. Nhng bi thc tp v hng dn cho phng php ny c trnh by trong chng 7 v 8. Sau mt vi thng thc tp, bn s c c mt nh lc ng k. V t bn c th mang nh lc ny ng dng vo chnh nim. Nhng bn nh gi cho qun bnh, ng nh lc nhiu qu s a ta n mt trng thi sng s, ng ngn. Trong hai yu t nim v nh, nim bao gi cng vn l quan trng hn. Ta cn phi thit lp chnh nim ngay khi cm thy c c s thoi mi. Chnh nim s cung cp nn tng cn thit cho s
pht trin mt nh lc su hn. Nhng sai lm trong s cn bng gia hai yu t ny s dn dn c t iu chnh qua thi gian. Chnh nim s t nhin lm pht sinh chnh nh. Khi chnh nim cng pht huy, bn cng ghi nhn c nhng s xao lng mt cch nhanh chng hn, v bn cng thot ra khi n v tr v vi i tng thin qun ca mnh sm hn. Kt qu t nhin l mt nh lc mnh m hn. V cng th, chnh nh s h tr v lm tng trng cho chnh nim. nh lc ta cng mnh bao nhiu, ta s cng t b li cun mi khi c mt s xao lng khi ln. Bn ch n gin ghi nhn s xao lng y, v ri em s ch tr v vi mc thin qun. V vy, hai yu t nim v nh c khuynh hng cn bng v h tr cho nhau pht trin mt cch rt t nhin. y ch c mt quy lut bn cn ghi nh l: Trong giai on u, bn cn phi ch tm c gng vo vic pht trin nh lc trc, cho n khi no tm con kh ca bn bt u c lng yn i cht. Sau , ch trng vo chnh nim. Khi no bn cm thy no ng, xn xao, hy nhn mnh vo yu t nh. Khi no bn cm thy ngn ng, m m, hy nhn mnh vo yu t nim. Nhng ni chung th nim l yu t cn nhn mnh hn. Chnh nim hng dn cho s pht trin trong thin tp, v chnh nim c kh nng thc c chnh n. Chnh nim s gip cho bn c c mt ci nhn sng t v s tu tp ca mnh. Chnh nim cho bn
thy c mnh thc tp nh th no. Nhng cng ng nn lo lng v vic y qu. y khng phi l mt cuc ua. Bn khng cn phi tranh ti vi bt c mt ai, v cng khng cn theo mt thi biu no ht. Mt trong nhng iu kh hiu nht m chng ta phi hc bit l: Chnh nim khng h ph thuc vo bt c mt cm th hoc mt trng thi tm thc no. Thng thng chng ta c mt s hnh nh c nh v thin tp. Thin tp l mt ci g c thc hnh trong nhng hang ng vng v, bi nhng v tu s i ng tht chm chp. Nhng tht ra ch l nhng iu kin gip hnh gi luyn tp m thi. l mi trng gip ta nui dng nh lc v pht trin chnh nim. Mt khi ta bit cch thc tp chnh nim ri, ta c th b i nhng g b ca s tp luyn y, v cn nn bung b n. Bn khng cn phi c ng chm chp nh mt con c sn mi gi l c chnh nim. Bn cng khng cn phi im tnh na. Bn c th c chnh nim trong khi ang c tm gii p cho mt bi ton s tch phn. Bn c th c chnh nim gia mt sn banh. Bn cng vn c th c chnh nim ngay gia mt cn gin in cung! Nhng hot ng tm l v vt l khng th no lm cn tr c chnh nim. Nu nh bn thy tm mnh qu no ng, bn ch cn qun st t tnh v cng ca n. N ch l mt phn ca mt v tung tm din ra trong tm ta m thi!
228
Chng Mi Lm Thin tp trong i sng hng ngy

t c nhc s u bit chi nhng thang m. Khi bn hc chi dng cm th l iu u tin bn hc, v t bn s khng bao gi ngng chi nhng thang m. Nhng nhc s dng cm ti danh nht th gii cng vn phi chi cc thang m. l mt k nng c bn khng th ngng luyn tp. Cc tay bi li u phi luyn tp nhng ng tc ca tay chn. l nhng iu cn bn bn hc khi mi tp bi, v bn s khng bao gi ngng luyn tp. Trc mi cuc ua bi th vn hi, cc lc s mn bi li bt u bng cch n luyn nhng ng tc cn bn y. Nhng k nng c bn lc no cng phi c gi cho tht bn nhy. V ngi thin l lnh vc m cc thin gi dng luyn tp nhng k nng khiu c bn ca chnh mnh. Mn chi y l tri nghim s sng ca chnh mnh, v dng c c s dng l nhng gic quan! Ngay c nhng hnh gi lu nm nht cng vn phi tip tc luyn tp ngi thin, v n gip iu chnh v lm bn nhy nhng k nng c bn cn thit cho cuc chi ca h. Nhng chng ta ng qun rng, ngi thin t n khng phi l cuc chi y. N l mt s luyn tp. Mn chi m nhng k nng y c ng dng chnh l s tri nghim cuc sng. Thin tp m
khng c ng dng vo i sng hng ngy th s rt l v ch v hn ch. Mc ch ca thin qun khng g khc hn l chuyn ha tn gc r nhng kinh nghim v tri gic v nhn thc mt cch vnh vin v ton din. N s chuyn i hon ton kinh nghim sng. Thi gian ngi thin l nhng gi pht ta b ra gieo trng nhng tp qun tm thc mi. Bn hc nhng phng cch mi tip nhn v hiu c nhng cm gic. Bn pht trin nhng phng thc mi i ph vi cc t tng, cng nh s x y bt tn ca cc cm xc. V thi mi ny cng cn phi c ng dng vo i sng hng ngy. Bng khng, thin tp s tr thnh kh cn v khng c hoa tri. N s ch l mt phn l thuyt ring r, khng dnh dng g n phn cn li ca cuc sng. iu quan trng l chng ta cn phi c gng ni lin hai phn y li vi nhau. C mt s tin trnh lin kt s din ra hon ton ngu nhin trong cuc sng, nhng tin trnh y chm chp v khng ng tin cy. C rt nhiu kh nng l bn s phi i din vi cm gic khng c g tin trin v t b tin trnh y v thy n khng c hiu qu. Trn con ng tu hc, mt trong nhng giy pht ng nh nht s l lc bn nhn thy rng mnh c th thin tp ngay gia nhng sinh hot bnh thng ca i sng hng ngy. Bn ang li xe trn xa l hoc mang thng rc ra ng, v t nhin chnh
230
nim pht khi ln rt r rng. l hoa tri bt ng ca mt cng phu thc tp v nui dng chnh nim tinh cn, v l mt nim vui ln. N m ra mt cnh ca s nh cho ta thy c tng lai. Bn t nhin hiu r c ngha ca s thc tp. C hi gip bn thc rng s chuyn ha y c th tr thnh mt phn vnh vin ca kinh nghim mnh. Bn hiu rng, trong cuc sng, ta c th tht s ng ngoi vng kim ta, p lc ca nhng ham mun v tham vng ca chnh mnh, khng b chng li cun v sai x. Bn nm c mt cht mi v ngt ngo ca s gii thot. Giy pht y v cng nhim mu! Nhng kinh nghim ch tr thnh hin thc nu bn bit mang s thc tp vo i sng hng ngy. Giy pht quan trng nht trong thin tp l khi bn ri khi ta c ca mnh. Khi gi cng phu chm dt, bn c th ng dy v r b ht mi vic, hoc bn c th mang s thc tp y ng dng vo mi sinh hot khc trong i sng. iu ct yu l bn cn phi hiu r thin tp l g. N khng phi l mt th ngi c bit no , v cng khng phi ch l mt s bi tp ca tm thc. Thin tp l s o luyn chnh nim v em ng dng chnh nim y khi n c pht trin. Bn khng cn phi ngi yn mi c th l thin. Bn c th thin trong khi ra chn. Bn c th thin trong khi tm, trong khi i xe p, hoc trong khi vit th... Thin c ngha l c thc, v n cn phi c p dng vo mi sinh hot ca i sng. Vic y tht khng d!
Trong thin tp, chng ta thng chn t th ngi yn trong mt hon cnh tnh lng, v l mt mi trng thun li nht. Thin trong khi di ng th kh hn bi phn. Thin gia nhng sinh hot bn rn ca i sng hng ngy li cn trm ln kh hn na. V thin gia nhng sinh hot y ng i nh l yu ng hoc ci v th l mt th thch ti hu. i vi nhng thin sinh mi th i ph vi nhng vn n gin thi cng kh khn ri! Nhng mc tiu ti hu ca thin tp l gip cho ta c c nh lc v chnh nim vng vng khng b lay chuyn trc nhng xao ng v p lc ca x hi ngy nay. Cuc sng lc no cng mang n mi th thch m mt thin sinh nghim tc s khng bao gi b nhm chn. Mang chnh nim vo nhng sinh hot ca cuc sng hng ngy khng phi l mt vic lm n gin. C th i v bn s thy. im chuyn tip t lc bn chm dt gi ngi thin v bt u i sng tht l mt bc nhy rt di, qu di i vi phn ln chng ta! S an tnh v tp trung ca ta tan bin ht ngay vi pht sau khi x thin, v ta cm thy mnh chng c g khc bit hn lc cha ngi thin. ni lin khong cch ny, cc thin gi nhiu kinh nghim c t ra mt s bi tp gip chng ta lm cho s chuyn tip ny c tri chy. H em chia ct bc nhy di y ra thnh tng bc nh. V mi bc nh c th c thc tp ring r.
232
Kinh hnh
S sng hng ngy ca chng ta y nhng sinh hot v s di ng. Ngi bt ng hng gi gn nh l chuyn hon ton tri nghch vi nhng kinh nghim bnh thng ca ta. Nhng trng thi sng sut v tnh lng c c trong lc ngi thin thng c khuynh hng tiu tn ht khi ta va ng dy. V vy, chng ta cn c nhng bi tp chuyn tip, gip cho mnh c mt kh nng duy tr c s tnh lng v chnh nim y ngay gia nhng hot ng. V kinh hnh c th gip cho ta lm c vic , chuyn t mt trng thi bt ng yn ngh sang cuc sng hng ngy. y l mt phng php thin trong khi di ng, v n cng thng c dng thay th cho phng php ngi thin. Kinh hnh rt hu ch vo nhng lc bn cm thy tm mnh c nhiu bt an. Mt gi i kinh hnh thng c th gip bn vt qua c nng lng bt an , m vn mang li cho ta mt s sng sut. V nh bn c th tr li ngi thin vi nhiu li ch hn. Trn con ng tu tp, chng ta thng c khuyn khch nn tham d nhng kha tu nhiu ngy h tr thm cho s ngi thin hng ngy. Mt kha tu l mt thi gian tng i kh di v ch dnh ring cho s hnh thin. i vi ngi c s ti gia th thi gian y l hai hoc ba ngy. Nhng thin sinh lu nm trong mi trng ca mt tu vin c th b ra hng thng v khng lm mt vic g khc. Thi gian
tu tp y kh kht khe, v i hi rt nhiu t c thn ln tm. Tr khi bn hnh thin c t nht vi nm, thi gian bn ngi cng nh li ch mang li u c gii hn. Ngi thin lin tc trong sut mi ting ng h s mang li cho hnh gi s c mt trng thi au n gh gm, vt qu mc chu ng ca nh lc. V vy, mt kha tu mun c c nhiu li ch cn phi c nhng s thay i v t th, cng nh c nhng s di ng. V thng trong cc kha tu, ngi ta xen k nhng gi ngi thin vi gi i kinh hnh. Mi ln khong mt ting ng h vi nhng khong ngh ngn xen vo gia. i kinh hnh, bn cn mt ch rng c th i thng ti c t nht t nm n mi bc. Bn s i ti i lui tht chm ri. Di mt ngi thng, bn trng rt l k cc v xa cch vi cuc sng chung quanh. Bn khng nn thc hnh trc sn nh, ni c th thu ht ci nhn xoi mi ca nhng ngi hng xm. Hy chn mt ni ring t! Bi tp i kinh hnh rt n gin. Chn mt khong cch khng c chng ngi v bt u t mt pha. ng yn vi s ch tm trong chng mt pht. Hai tay bn gi sao cng c, pha trc, pha sau, hoc bung hai bn, min l cho thoi mi. Ri khi th vo, d mt gt chn ln. Khi th ra, ngh chn trn nhng ngn chn ca n. Ri li khi th vo, nhc chn y ln v a ti trc, v trong khi th ra t chn xung v chm mt t. Lp li chui c
ng y cho bn chn kia. i tht chm ri cho n cui qung ng, ng yn chng mt pht, quay ngi tr li, v ng yn chng mt pht na trc khi i tr li. V ri bt li t u. Gi cho u c thng v c bung th. M mt d gi qun bnh, nhng ng chm ch nhn vo mt ci g. i t nhin. Gi mt tc chm ri nht m ta vn cm thy thoi mi, v ng quan tm n s vt chung quanh. xem c mt s cng thng no khi ln trong thn khng, v bung th chng khi va ghi nhn c. ng c gng c mt dng iu qu phi. ng c gng lm cho p. y khng phi l mt bi tp th dc, v cng khng phi l mt iu v. y l mt bi tp chnh nim. Mc tiu ca bn l c c mt thc sng t, mt s nhy cm cao , v mt kinh nghim ca bc i trn vn, khng b chng ngi. Hy t ht s ch ca mnh vo nhng cm gic c mt ni bn chn v cng chn. C gng ghi nhn ht mi d kin cng nhiu cng tt v mi bn chn khi n di ng. Hy tip xc thng vi ci cm gic bc ti thun ty y, v ghi nhn tng chi tit i thay trong mi bc chn. Cm nhn tng bp tht no ang lm vic. Kinh nghim mi cm xc li ti thay i khi bn chn tip xc vi mt t v khi nhc chn ln. Hy ch n cch thc m s di ng b ngoi c v nh nhng v tri chy ny c cu thnh t mt chui c ng co git nho nh v phc tp. C gng
ng l mt s ghi nhn no. nng cao mc nhn thc ca mnh, ta c th chia ct s c ng y ra thnh nhng phn ring bit. Mi bn chn u i qua nhng giai on d ln, a qua v t xung. V mi giai on y li c phn u, phn gia v phn cui. Mun tip xc vi chui c ng ny, bn c th bt u bng cch ghi nhn r rng tng giai on mt. Nim thm trong u d ln, a qua, t xung, xc chm, p xung v.v... y l mt bi tp gip ta quen thuc vi chui tin trnh di ng, v bo m cho ta s khng b st mt chi tit no. Khi bn bt u thc c v s nhng s kin li ti c mt, bn s khng cn c th gi cho ngn t na. Bn s ha nhp vo mt dng thc tun chy khng gin on v s di ng. Bn chn s tr thnh ton th v tr ca bn. Nu tm ta xao lng, ghi nhn s l nh y nh thng l, v ri mang s ch tr v vi bc chn kinh hnh. Khi i kinh hnh ng nhn xung bn chn ca mnh, v khi i ti lui cng ng c hnh nh no trong u v cnh chn hoc bn chn ca mnh. ng suy ngh m hy cm nhn n. Bn khng cn c mt nim v chn, bn khng cn hnh nh. Ch ghi nhn ht nhng cm gic no ang tri qua. Lc u, c th bn s c kh khn trong vic gi thng bng. V chng ta s dng nhng bp tht chn theo mt cch mi, vn l cha quen m thi. Nu bn cm thy bc mnh, ghi nhn, ri bung b n i.
Phng php kinh hnh ny c mc ch lm trn y tm thc bn vi nhng cm gic n s, v n lm y n mc tt c mi ci khc u b y sang mt bn. Khng c ch trng cho t tng, v v vy cng khng c ch trng cho cm th. Khng c th gi cho s nm bt, v cng khng c th gi ta ng cng cc hot ng li thnh nhng nim. Khng cn phi c mt ci ng no. N ch l mt chui cm gic ca s xc chm v chuyn ng, mt dng sng kinh nghim sng trc tip, tri chy khng ngng. y chng ta thc tp thot vo trong thc ti, thay v l ra khi n. V nhng tu gic no ta c c s c th trc tip ng dng ngay vo trong i sng hng ngy y nim ca mnh.
T th
Mc ch ca s tu tp l lm sao ta c th hon ton thc c ht mi kha cnh ca kinh nghim mnh, trong mi giy mi pht khng h b gin on. Phn ln nhng g chng ta lm v kinh nghim u trong v thc, c ngha l chng ta lm m khng bit mnh lm, v thiu chnh nim. Thn ta y m tm ta hon ton mt ni khc. Chng ta a s sng trong mt trng thi t ng, khng ngi li, b lc trong mn sng m ca mng tng v nhng bn tm suy tnh. Mt trong nhng kha cnh ca hin thc thng b lng qun nht l thn ta. Nhng v tung vi cc hnh nh mu sc hot ha trong u, chng rt hp
dn, khin ta khng cn g n nhng cm gic v xc chm v s chuyn ng trong thn mnh. Nhng d kin y lc no cng tun chy theo nhng ng dy thn kinh ln n b c, trong mi giy pht, nhng phn ln b ta ngn chn li bn ngoi thc. N trn vo nhng tng lp tm thc thp hn, v khng thot i u c. Trong o Pht, ta c nhng bi thc tp gip m tung cnh ca ngn ny v cho php nhng d kin y tun chy vo trong phn thc. cng l mt phng cch ta bin phn v thc tr thnh thc. Trong sut mt ngy, c th ta tri qua bit bao nhiu s mo m v vn vo. Bn ht ngi ri li ng. Bn i ri li nm. Bn ci xung, chm ln, chy, b, trn... Cc thin s khuyn bn nn thng xuyn ch n ci v iu bt tn ny. Trong mt ngy, mi vi pht bn nn b ra chng vi giy kim sot li t th ca mnh. Nhng khng phi l ph phn g ht. y khng phi l mt bi tp iu chnh li t th, hoc l ci thin cho b ngoi ca mnh. Qut s ch ca mnh t u cho n chn, v cm nhn xem ta ang gi thn mnh nh th no. Nim thm trong u i hoc ngi hoc nm hoc ng. Nghe nh c v qu sc n gin, nhng bn ng bao gi coi thng tin trnh ny. y l mt bi tp v cng hiu qu. Nu bn thc hnh cho nghim chnh, nu bn bin n thnh mt thi quen trong tm, n c th chuyn ho c nhng kinh nghim ca bn. N
gip bn tip xc c vi mt kha cnh mi ca cm gic, v bn s cm thy mnh nh mt ngi m va mi c sng mt.
Hnh ng chm ri
Mi hnh ng ca ta c kt hp bng nhng phn ring r. Mt hnh ng gin d nh l ct dy giy cng c lm bng mt chui c ng vi t v phc tp. Nhng a s nhng chi tit y u khng c ch n. Mun thc tp c mt thi quen chnh nim, bn hy tp lm nhng hnh ng n gin y vi mt thi cc k chm ri - c gng ch n tng chi tit nh nht trong vic lm y. V d nh khi ngi ung tr chng hn. C bit bao nhiu vic cho ta tri nghim! Qun st t th ngi ca mnh, cm nhn ci quai cm ca tch tr trong nhng ngn tay. Ngi mi hng thm ca tr. Ghi nhn v tr, s sp xp ca tch nc, l tr, cnh tay, v ci bn. Theo di tc mun nng tay ln pht khi trong tm, cm nhn cnh tay ta ang a ln, cm nhn tch tr chm vo mi v nc chy vo trong ming. Nm hng v tr, ri qun st tc mun tay xung. C tin trnh y rt l k diu v p v cng, nu bn c mt trn vn, v khch quan ch n tng cm gic cng nh dng t tng v cm th ca mnh. V bn c th em cch thc ny p dng vo mi sinh hot khc trong i sng hng ngy. C lm
chm li ngh, li ni v c ng ca mnh. iu s cho php ta i su v hiu r chng hn bnh thng. Nhng g bn khm ph s l rt nhim mu. Trong thi gian u, ta c th cm thy kh gi c s chm ri c ch ny trong cc vic lm bnh thng ca mnh, nhng ri k nng y s dn dn pht trin. C nhng tu gic ln bng v trong lc ngi thin. V nhng tu gic ln y cng c th bng v trong khi ta qun st nhng hot ng ni tm ca mnh, ngay gia nhng sinh hot bnh thng hng ngy. Ni y mi chnh l phng th nghim gip ta tht s thy c c ch cm th v cch hot ng ca lng ham mun. Chnh ni y ta mi c th tht s o lng c mc hiu qu ca l tr, v thy c s khc bit gia ci nguyn do tht s v chic o gip gi to ta khoc ln t di mnh v k khc. Chng ta s thy rng a s nhng d kin ny rt ng ngc nhin, v c th l kh chu, nhng chng u mang li nhiu li ch cho ta. S ch n thun s mang li trt t cho nhng vn ba bn cn nm su kn trong nhng ng ngch ca tm thc. V khi bn vn gi c mt thc sng t gia nhng bn rn trong cuc sng, bn cng s c c s sng sut v tnh lng khi em nh sng chnh nim chiu soi vo nhng gc ti x xnh ca tm thc. Bn s bt u thy c trch nhim ca chnh mnh i vi nhng kh au. Bn thy r rng nhng su kh, s hi v cng thng l do chnh mnh t to nn. Bn s thy c ta gy nn nhng kh au y bng cch
no. V cng thy r bao nhiu, chng li cng mt i kh nng tri buc mnh by nhiu.
Phi hp vi hi th
Trong khi ngi thin, ta ch tm vo mc chnh l hi th. S ch tm hon ton vo hi th lin tc bin i s a ta tr v ngay vi giy pht hin ti. V ta cng c th dng nguyn tc y ng dng vo nhng sinh hot hng ngy. Bn c th phi hp cng vic ang lm vi hi th. N s mang li mt nhp iu tri chy cho nhng c ng ca ta, v gip nhng giai on chuyn tip bt vng v v t ngt hn. Ta s d ch tm vo vic ang lm hn, v chnh nim c ln mnh hn. thc ta nh vy d an tr trong hin ti. Mt cch l tng th thin qun phi c thc tp hai mi bn gi mt ngy. V l iu thc tin m ta c th lm c. Trng thi chnh nim l mt trng thi tm thc sn sng. Tm ta khng b nng bi nhng s bn tm v lo lng. Nhng g khi ln s c i ph ngay lp tc. Khi ta tht s c chnh nim, h thn kinh ca ta lc no cng c ti mi v lnh mnh, n nui dng tu gic. Khi c mt kh khn no khi ln, bn ch gin d i ph vi n, nhanh chng, hiu qu v khng lm ln chuyn. Bn khng ng bi ri, v cng khng chy i tm mt gc vng v no ngi xung thin. Bn ch n gin i ph thng vi n. V trong nhng trng hp him hoi, khi khng
tm c mt gii php no, ta cng khng mnh bn tm v n. Ta ch chuyn sang ci k tip ang cn n s ch ca mnh. Trc gic ca ta tr thnh mt chc nng rt c th.
Nhng giy pht d tha
nim v mt giy pht lng ph khng c i vi nhng thin sinh nghim tc. Nhng khong thi gian trng trong mt ngy c th c bin thnh thi gian hu ch. Bt c mt giy pht rnh ri no cng c th c dng thin tp. Khi ngi lo lng trong phng nha s, hy qun chiu s lo u y. Khi cm thy bc dc lc ng xp hng trong ngn hng, hy qun chiu s bc mnh y. Khi cm thy nhm chn trong lc ng ch xe but, hy qun chiu s nhm chn y. Hy c gi cho mnh lc no cng ch v tnh thc trong sut mt ngy. Hy c chnh nim v nhng g ang xy ra trong giy pht ny, cho d n c nh nht v bun t n u. Hy li dng nhng giy pht bn c mt mnh. Hy li dng nhng cng vic no c tnh cch my mc, t ng. S dng mi giy pht d tha cho s thc tp chnh nim. Hy s dng ht tt c thi gian m bn c!
Ch tm vo mi hnh ng
Bn nn c gng gi chnh nim trong mi vic lm v nhn thc ca mnh trn ngy, bt u vi nhn thc u tin khi bn va mi thc dy, v chm dt
vi t tng cui cng trc khi bn ri vo gic ng. y l mt mc tiu cc k ln lao. Bn ng mong rng mnh c th nhanh chng t c. Hy tin tng bc mt, chm ri, v cho kh nng ca mnh c tng trng dn. Mt cch hay nht thc hin c vic ny l chia ct mt ngy ca ta ra thnh nhiu phn nh. Dnh ra mt khong thi gian no , ch ring cho vic duy tr chnh nim v t th ca thn, ri t ni rng vng chnh nim y ra n nhng sinh hot n gin khc, nh l n ung, ra chn, thay qun o... Thnh thong trong ngy, bn cng c th b ra chng mi lm pht thc tp qun st, theo di nhng trng thi tm thc ring bit, nh l nhng cm th d chu, kh chu v trung ha; hoc nhng tm thc chng ngi hay t tng ca mnh. Ty bn sp xp. iu quan trng l hy thc tp ghi nhn nhng g ang xy ra v duy tr chnh nim cho tht trn vn trong sut mt ngy. Hy c gng t n mt chng trnh sinh hot thng ngy sao cho c th gim thiu c ti a s khc bit gia khi ngi thin v nhng thi gian khc trong ngy. Hy cho ci ny tri chy t nhin sang ci kia. Thn ta khng bao gi hon ton dng yn c. Lc no cng c nhng s di ng ta qun st. t nht cng l s chuyn ng ca hi th. Tm ta cng khng bao gi ngng suy ngh, ch tr trong nhng trng thi nh tht thm su. Lc no cng c chuyn khi ln ta theo di. Nu bn thc hnh
thin qun nghim tc, s khng bao gi bn cm thy thiu i tng mnh ch . S thc tp ca bn phi c th ng dng c vo trong mi hon cnh ca cuc sng. Cuc i l mt phng th nghim. N cung cp nhng c hi thc hnh v th thch cn thit, gip cho s thc tp ca ta c su sc v chn tht. N l l la ti luyn, thanh lc ht nhng li lm v gi di trong s thc tp. N l mt s th nghim axt, cho ta thy r khi no mnh tht s c tin b, v khi no ta ch t di mnh. Nu cng phu thin tp ca bn khng gip bn i ph c vi nhng kh khn v xung t trong i sng hng ngy th n cn rt l nng cn. Nu nhng phn ng cm xc ca bn khng c r rng hn, d ch ng hn, th bn ch ang hoang ph th gi ca mnh m thi. V bn s khng bao gi bit c trnh ca mnh ang mc no, cho n khi bn tht s dm chu nhng th nghim ny. Duy tr chnh nim l mt phng php thc tp m rng, lc no cng c mt. Ta khng th no thc tp trong mt lc ny v ri khng thc tp trong nhng lc khc. Lc no ta cng thc hnh c. Thin tp m ch thnh cng khi bn ngi yn trong thp ng yn tnh s l th thin tp cn rt non nt. Thin qun l s thc tp chnh nim trong tng giy, tng pht. Hnh gi hc cch nhn din n thun nhng tnh cht sinh, tr, hoi, dit ca mi hin tng trong tm. Chnh nim khng t chi ci no v cng khng
b st mt ci no. N gm c t tng, cm th, hnh ng v s ham mun, y tt c. Chnh nim qun st ht tt c v theo di lin tc. N khng phn bit v khng cn bit l p hay xu xa, cao thng hay ng h thn. N nhn s vt nh ang thc s hin hu vi nhng bin i ca chng. Khng c mt kha cnh no ca kinh nghim li b b st hoc trnh n. N l mt tin trnh ht sc chu ton. Gia nhng sinh hot hng ngy, nu khi no bn cm thy c mt s nhm chn, hy qun chiu s nhm chn y. Th tm xem n c cm gic nh th no, hot ng nh th no, c cu ca n l gm nhng g. Nu bn ni gin, hy qun chiu cn gin y. Kho st v c ch, cu trc ca ci gin. ng b chy. Nu bn thy mnh ang b bng ti ca s tuyt vng vy hm, hy qun chiu ni tuyt vng y. Qun st s tuyt vng mt cch t m v tht khch quan. ng nhm mt m qung b chy. Hy th khm ph v v r li ng i nc bc trong ci m y. Nh , bn s c th i ph d dng hn vi cn tuyt vng ln ti, nu n li n. Thc tp thin qun gia nhng thng trm ca cuc sng hng ngy l im chnh yu ca php mn vipassana. S thc tp ny rt gian nan v nhiu i hi. Nhng n s mang li cho ta mt trng thi tm thc linh ng v song. Mt thin gi bao gi cng gi cho tm mnh rng m trong tng giy pht. H lun lun kho st s sng, khm xt kinh nghim
ca chnh mnh, qun st hin hu mt cch chm ch v khch quan. Nh vy m lc no h cng sn sng m rng tip nhn s tht, di bt c hnh thc no, t bt c ni no v vo bt c khi no. l mt tm thc rt cn thit cho s gic ng. Kinh nghim ca nhng ngi i trc cho thy rng s gic ng c th t n bt c lc no, nu tm ta sn sng v tnh lng. Nhng vic tm thng nht cng c th khi dy s gic ng: nh trng qua ca s, ting chim ku, ting gi xuyn qua nhng hng cy... Nhng g ta nhn thc khng quan trng bng cch ta nhn thc. Trng thi rng m v sn sng y v cng quan trng. N c th xy n cho bn ngay trong lc ny nu bn sn sng. Cm gic xc chm ca ngn tay bn trn quyn sch ny c th khi dy iu y. m thanh ca nhng ch ny trong u bn cng c th l . Bn c th t c s gic ng ngay trong giy pht ny, nu bn sn sng.
246
Chng Mi Su c g cho ta?

n c th k vng rng thin tp s mang li cho bn mt s li ch no . Lc ban u l nhng li ch c th, v giai on v sau l nhng chuyn ha to tt hn. N i t nhng iu tht n gin cho n nhng vic siu phm. y chng ta s trnh by mt s nhng li ch y. V s thc tp ca bn s ch cho bn thy c s tht. Kinh nghim ca chnh bn, mi l iu quan trng. Nhng ci m ta gi l nm iu chng ngi, tht ra chng ch l nhng thi quen bt li ca tm thc m thi. Chng l nhng biu hin cn bn ca mt ci ng, ci ti. Ci ng, t n tht ra chnh l mt cm nhn b tch ri, khc bit - mt nhn thc v s chia cch gia ci gi l ti v ci gi l k khc. Nhn thc y ch hin hu khi n c trau gii lin tc, v nhng iu chng ngi l s trau gii y. Lng tham lam v i dc l nhng c gng mun gom gp v cho ta; lng sn hn v ght b l s c gng tch xa thm ci khong cch gia ti v n. Tt c nhng chng ngi y u bt ngun t nhn thc sai lm v mt ranh gii ngn chia gia ta v k khc, v chng s nui dng thm nhn thc y mi khi chng c biu hin. Chnh nim nhn thc
ti mt cch sng t v su sc. N mang s ch soi chiu n tn gc r ca vn , v lm phi by c ch hot ng ca chng. N nhn thy r c kt qu v nh hng ca chng i vi ta. Chnh nim khng th b nh la. Mt khi ta thy c b mt tht ca tham i v nhng g n gy ra cho ta v ngi khc, t ng ta s bung b ngay. Khi mt a b a bn tay s vo mt l la nng, bn khng cn phi bo n rt tay li, n s t ng lm vic y, khng cn suy ngh v cng khng cn phi quyt nh. Trong h thn kinh chng ta c mt phn x t nhin, v n hot ng cn nhanh hn t tng. Khi a b cm thy nng bng v bt u khc r ln, th bn tay ca n git li t lu. Phng cch hot ng ca chnh nim cng tng t nh th: n khng li, t ng v v cng hiu qu. Mt chnh nim sng t s ngn tr s pht trin ca cc chng ngi. V mt chnh nim kin tr s tiu dit chng tn gc. V vy, khi chnh nim ca ta tng trng, nhng bc tng ca ci ng t n s sp , lng tham dc s gim bt, thi bo th v ngoan c cng bt i, ta tr nn ci m hn, linh ng hn v d chp nhn hn. V bn bit chia s tnh thng ca mnh hn. Theo truyn thng th nhng ngi hc Pht thng t khi mun cp n chn tnh tuyt i ca con ngi. Nhng nhng v no chu din t th thng chia s rng chn tnh, hay Pht tnh ca
chng ta rt thanh tnh, trong sng v nhim mu. V l do duy nht chng ta khng cm nhn c n l v ci kinh nghim v Pht tnh y thng b cn tr. N b ngn chn nh l nc pha sau mt b . V nhng iu chng ngi l nhng tng dng xy ct nn b y. Khi nh sng chnh nim lm tan r nhng tng , soi thng b , lng t bi v tm h x s tun chy trn vo. Khi nng lng thin qun ca chnh nim c tng trng, tt c nhng kinh nghim ca bn s thay i. Chng tr thnh mt kinh nghim sng y sinh ng, mi cm gic nhn thc u tr nn v cng sng t v chnh xc, khng cn ch l nhng s bn tm lo lng v thc. Mi giy pht t n s ni bt hn ln. Nhng giy pht tri qua khng cn b ha nhp vi nhau v tr nn nha nht. Khng c g ch l thong qua hoc b coi thng c! Khng c mt kinh nghim no b n gin dn cho nhn hiu tm thng. Mi vt u sng chi v c bit. Bn khng cn xp loi kinh nghim ca mnh v b n vo nhng hc t nhn thc khc nhau na. Nhng s gii thch v ging ngha u c dp sang mt bn. Mi giy pht c cho php t n trnh by. Bn tht s lng nghe nhng g n mun ni, v lng nghe nh l ln u tin. Khi cng phu thin qun ca bn c su sc, iu ny cng s tr thnh vnh vin. Bn lc no cng qun st bng mt thc n thun i vi c hai: hi
th v bt c mt hin tng no khi ln trong tm thc. Bn cng ngy cng cm thy vng vng hn, nh mt con thuyn b neo trong bn, v kinh nghim c s sng ca mnh trong mi giy, mi pht. Mt khi tm bn c gii thot khng cn t tng, n s tr nn tnh thc v c ngh ngi trong mt trng thi thc rt thun ty. Trng thi thc ny khng th no din t cho trn vn c. Ngn ng khng c kh nng. Trng thi ny ch c th hiu c bng kinh nghim ca chnh mnh. Hi th s khng cn ch l hi th. Hi th khng cn b gii hn trong mt nim c nh v thng thng ca ta v n. Bn khng cn cm nhn n nh ch l mt chui tip ni ht vo v th ra, mt chui kinh nghim v v v tm thng. Hi th tr thnh mt tin trnh sng ng v bin i, mt ci g rt sinh ng v k diu. Hi th khng phi l mt ci g c mt trong thi gian, m t n chnh l giy pht hin ti. Thi gian ch l mt khi nim, khng phi l mt kinh nghim thc ti. Trng thi ny l mt thc n s, mc mc khng thm tht vo mt chi tit d tha no. N ng vng trn mt t ca hin ti vi mt thc sinh ng. Bn bit chc rng y l s tht, n chn tht hn bt c nhng g bn tng kinh nghim, v t bn c mt u im, mt tiu chun mi o lng cc kinh nghim ca mnh. Bn s thy r c
250
lc no mnh tip xc vi s vt bng mt thc n thun, v khi no mnh bp mo s vt bng nhng nhn thc y nim v thnh kin. Bn nhn din c nhng khi mnh vn vo thc ti bng nhng ph phn trong tm, bng nhng hnh nh c nh v kin c nhn. Bn bit r mnh ang lm g, v khi no mnh lm vic y. Bn tr nn bn nhy khi tip xc vi thc ti, v c khuynh hng nhn s vt mt cch n s v khch quan hn, khng thm vo cng khng bt ra mt iu g. Bn tr nn rt chun xc. T ni bn nhn, tt c u sng t. V s nhng hot ng ca thn v tm c hin l ln vi nhng chi tit tht r rng. Bn qun st trong chnh nim s ln xung khng ngng ca hi th; bn qun st mt dng sng cm gic bt tn ca nhng xc chm v chuyn ng thn; bn thy c s bin i nhanh chng ca chui t tng v cm th; bn cm nhn c nhp iu vang vng t nhng bc chn u n ca thi gian. V ngay gia nhng bin chuyn bt tn y, khng c ngi qun st, ch c s qun st m thi! Trong nhn thc ny, khng c g tn ti trong hai giy pht k tip nhau. Mi vt u bin chuyn lin tc. Mi hin tng sinh ra, mi hin tng ln ln v ri dit i. Khng c mt ngoi l no c! Bn t nhin thc c s thay i khng ngng ca cuc i mnh. Bn nhn quanh v thy tt c mi s vt
251
u bin i, tt c mi s vt. Tt c ln cao ri xung thp, tng ln ri gim i, sinh ra ri dit mt... Mi s sng, t nhng vt vi phn cho n mt i dng bao la, u lun lun chuyn ng. Bn nhn thc v tr nh l mt dng sng kinh nghim v i. Nhng g m bn trn qu nht ang t t vut ra khi bn tay ca bn, ngay chnh c cuc i mnh. Nhng s v thng y khng lm cho bn su kh. Bn ng khng lay chuyn, nhn nhng sinh hot din ra trong bt tn, v phn ng ca bn l mt nim vui, mt hnh phc nhim mu. Tt c ang chuyn ng, ang nhy ma v trn y s sng. Khi bn tip tc qun st nhng i thay ny v thy c s tng quan ca chng vi nhau, bn s thc c mt s lin h mt thit gia tt c nhng hin tng ca tm l, xc gic v vt l. Bn nhn mt t tng ny dn sang mt t tng khc, bn thy s tn hoi s lm khi ln nhng phn ng tnh cm, v cm th y li lm sinh khi nhiu t tng khc. Hnh ng, t tng, cm th, ham mun - tt c u lin kt khn kht vi nhau, trong mt tin trnh nhn qu rt tinh vi. Bn nhn nhng kinh nghim th v n ri i, bn thy chng khng bao gi c mt di lu. Bn nhn nhng s au n n khng cn ai mi gi, v bn thy mnh vng vy, c gng tng y chng i; v bn nhn mnh tht bi. V by nhiu c tip tc lp i, lp li mi, trong khi bn bc lui li, yn lng v qun st n xy ra.
Qua nhng nhn xt y, bn khng trnh khi i n mt kt lun duy nht. Bn thy r i mnh c nh du bng s tht vng v bi ri, v bn cng thy r nguyn nhn ca chng. Nhng phn ng y xut pht t s bt lc ca ta v khng t c nhng g mnh mun, t mt s s hi khng mun nh mt nhng g mnh c, v t mt thi quen khng bao gi hi lng vi nhng g ang nm trong tm tay mnh. Chng khng cn ch l l thuyt v nim sung bn thy v kinh nghim, v bn bit l mt hin thc. Bn nhn thc c ni s ca mnh, mt ni bt an khi i din vi vn sinh t. l mt mi lo u rt ln lao, n n su n tn gc r ca ta v bin s sng tr thnh mt cuc tranh u. Bn thy mnh hoang mang nm bt, c qu tm nhng g vng chc v ng tin cy. Bn thy mnh lc no cng c gng bm vu vo mt ci g , nm gi bt c mt ci g, gia mt vng ct sa ly. V ri bn hiu rng khng c g ta bm vo c ht, khng c g khng thay i c! Bn thy c ni au ca nhng s mt mt v bun lo. Bn thy mnh b bt buc phi t thch ng vi nhng kh au c mt trong i sng. Bn chng kin nhng mu thun v xung t c mt hng ngy, v bn cng thy c rng chng nng cn n u. Bn qun st ci qu trnh ca au n, bnh hon, gi nua v ci cht. V bn cng thc c rng nhng iu y tht ra khng c g ng s. Chng ch l mt hin thc!
Qua s qun chiu v nhng kha cnh tiu cc y ca cuc i, bn s c mt hiu bit su sc hn v dukkha - tnh cht bt toi nguyn ca hin hu. Bn bt u nhn din c dukkha trong mi lnh vc ca i ngi, t nhng ci rt hin nhin cho n nhng ci vi t nht. Bn thy c kh au lc no cng theo sau s nm bt, va khi bn nm gi bt c mt ci g, kh au c mt, khng th trnh khi. V mt khi bn hiu r c s hot ng ca lng ham mun, bn s tr nn bn nhy hn i vi n. Bn thy c n khi ln u, khi ln khi no, v c nh hng ra sao. Bn nhn thy n hot ng lin tc, biu l xuyn qua nhng gic quan, ri chim ot v lm ch tm thc! Ngay gia nhng kinh nghim d chu v th v, bn nhn thy nhng bm vu v dnh mc ca mnh. Ngay gia nhng kinh nghim kh chu v au n, bn nhn thy c mt s chng c pht khi. Bn khng phi ngn chn nhng hin tng y, bn ch cn theo di chng. Bn mun i tm mt ci g gi l ti, nhng ci bn tm thy ch l ci thn vt l ny, v lm sao ta c th nhn ci ti da bc xng y l mnh c? Ri i tm su hn na, bn thy nhng hin tng tm l - nh l cm th, suy ngh, v kin - v ri li t nhn ht nhng ci y l ti. Bn thy mnh tr nn chim hu, bo v, v che ch cho chng, iu y tht l in r! Bn c i tm mt ci g c th gi l ti- c th vt l, cm xc trong thn,
cm th, v tnh cm - nhng chng c xoay vn v bin i mi trong khi bn tm kim, lc li trong mi ng ngch, x xnh c tm cho ra c mt ci gi l ti. Cui cng, bn s khng tm c mt ci g c! Trong tt c nhng kinh nghim bin i khng ngng y, c tm c g chng th cng ch l nhng tin trnh v ng, c thc y v quy nh bi nhng tin trnh i trc. Khng c mt ci ng hoc ci ti c nh no trong c! Tt c ch l nhng tin trnh. Bn tm thy t tng nhng khng c ch th t tng, bn tm thy tnh cm v ham mun, nhng khng c ngi no lm vic y. Cn nh hon ton trng vng. Khng c mt ai nh c! Quan nim ca bn v mt ci ti t nay s thay i vnh vin. Bn s nhn li ta nh l mt tm hnh trn mt trang bo. Di con mt thng, bc hnh y l mt tm nh v ta tht r rng. Nhng khi nhn di mt ci knh lp, tm hnh y s hin r thnh mt tp hp ca v s nhng du chm nh en trng phc tp. Cng tng t, di nh sng ca chnh nim, cm nhn v mt ci ng, ci ti, hoc l mt ci g s mt i tnh cht rn chc ca n v b tan r. Trong thin qun, s c mt lc tu gic v ba c tnh ca hin hu - v thng, bt toi nguyn, v v ng - s bng ln trong ta. Bn kinh nghim c ht sc r rt s v thng ca i sng, s kh au ca kip ngi, v s tht v khng c mt ci ti c
nh v ring r! Bn kinh nghim c nhng iu ny rt su sc, n ni t nhin bn thc rng tt c nhng tham i, nm bt v ght b ca mnh l v ngha l v hon ton v ch. Trong giy pht y, tm thc ca bn c chuyn ha hon ton. Ci ti hon ton b tan r. Tt c cn li ch l nhng hin tng v ng lin kt, tng quan vi nhau, ch tn ti vi nhng iu kin nht nh v lun bin i khng ngng! Lng i dc tt ngm v gnh nng c bung xung. Ch cn li mt dng sng thong th tri, khng chng c, khng ngn ngi. By gi ch cn c mt mt hnh phc thng hng, Nit-bn, v sinh, t n!
256
Li Kt Nng lc ca tm t
hng php thc tp chnh nim c trnh by trong quyn sch ny, nu c gng thc hnh, chc chn s chuyn ha c i bn. Gi y, ti xin c gii thiu v nhn mnh thm v mt kha cnh khc ca o Pht, con ng ny i song song vi chnh nim, l metta, hay tm t. Thiu tm t, ch ring chnh nim kh c th no ph v c s dnh mc v ng chp. V ngc li, chnh nim l mt nhn t cn bn cn thit pht huy tm t. Hai iu ny lc no cng phi song hnh vi nhau. Mi ngi trong chng ta u c y nhng ht ging v tim nng thng yu. Nhng ch vi mt tm thc tnh lng, khng b nh hng bi tham lam, sn hn v ganh t, nhng ht ging thng yu ny mi c th trng thnh. Nh mnh t ph nhiu ca chnh nim m hoa tnh thng c n r. Chng ta cn nui dng nhng ht ging thng yu y trong ta v trong ngi khc, gip chng cm r v trng thnh. Ti c dp i rt nhiu ni trn th gii dy Pht php, v v vy ti phi mt nhiu thi gian nhng sn bay. Mt hm, ti ngi sn bay Gatwick gn London ch mt chuyn bay. Ti c nhiu thi
gian trng, nhng i vi ti iu khng bao gi l vn . Tht ra n l mt nim vui, v ti c c hi thc tp thin qun. Th l ti ngi gia phng i ca sn bay, chn xp bng trn gh, mt nhm li, trong khi quanh ti ngi ta l lt n v i, hi h i chuyn bay. Trong nhng hon cnh ny, khi ngi thin ti thng thc tp nim tm t, em tnh thng ban ri n cho mi ngi, khp mi ni. Vi mi hi th, mi mch nhy, mi nhp tim, ti cho ton th con ngi mnh c thm nhun v ta sng mt tnh thng, mt tm t. Gia sn bay no nhit y, chm m trong mt cm th ca tm t, ti khng cn n s n o v x b ca th gii chung quanh. Nhng bng dng ti c cm gic nh c mt ngi no ang n ngi st bn ti. Ti vn khng m mt ra, tip tc hnh thin v phng ri tm t. Ri ti cm thy c hai bn tay nh xu m chong ly c ti. Ti t t m mt ra, v thy l mt em b gi nh tht d thng, chc ch chng hai tui. Mt chu mu xanh tht sng, vi nhng ln tc vng, ang m chm ly ti tht st. Ngi trong phi trng, trc y ti c thy chu i vi m chu, bn tay b nh nm cht ly ngn tay ca m. C l chu ri m chu v chy sang ch ti. Ti nhn ln th thy m chu cng va ui ti ni. Thy n ang m c ti, m chu bo: Xin Thy ban phc cho chu v n i. Ti khng bit a
b ni ting g, nhng ti bo chu bng ting Anh: Chu i i. M chu c nhiu n hn cho chu lm, nhiu chi v nhiu ko na ka. Cn ta chng c g ht. Chu i i. Nhng a b vn c b cht vo c ti, khng chu bung ra. V ngi m li nhn ti, chp tay li v ni vi mt ging rt n cn: Xin Thy lm n ban phc cho chu, v cho chu i. Lc ny, nhng ngi khc trong phi trng cng bt u n chng ti. C l h ngh ti quen bit vi a b gi, hoc l ti vi n c lin h vi nhau. H tin chc rng ti v a b nht nh phi c mt s rng buc no . Nhng trc hm y, ti cha tng gp n bao gi. Ti cng khng r chu ni ngn ng g na. V ti li phi nn n: Chu i i. Chu v m chu cn phi ln phi c cho kp gi. Tr ri . M c nhiu chi vi ko lm ka. Ta u c g u. Hy i i. Nhng a b gi vn khng cht nao nng. N li cn m cht ly ti hn na. Ngi m thy vy n nh nhng g tay ca a b ra v nh ti ban phc cho n. Chu ngoan lm. Ti ni: M chu thng chu lm. Nhanh ln. Coi chng tr chuyn bay ri . Chu i i. Nhng a b gi vn khng chu i. N o khc ln. Cui cng, m n phi b n ln. a b vng vy v la khc. N mun tt xung v chy li ti. Nhng ln ny m n c gi n li v mang n ln phi c. Ln cui cng ti nhn thy chu vn cn ang c thot ra khi m chu chy li vi ti.
C th v chic y ti mc m a b gi ny tng ti l ng gi N-en hoc mt nhn vt thn thoi no chng? Nhng cng c th l mt l do khc. Trong lc ti ang ngi trn gh v thc hnh nim tm t, metta, phng ri nhng t tng thng yu ra khp ni vi mi hi th. C th a b gi ny cm nhn c iu . Tr con rt nhy cm trong lnh vc ny, tm thc ca chng d dng hp th c nhng cm th chung quanh chng. Khi bn gin, chng cm nhn c s rung ng y, v khi bn trn y thng yu v hnh phc, chng cng cm nhn c. C th a b gi y mun n gn ti v n cm nhn c mt tm t. Gia ti v n c mt s rng buc - bi mt si dy ca tm t.
Bn trng thi siu vit
Tm t rt nhim mu. Chng ta ai cng c kh nng thng yu c. Cho d ta c nhn bit hay khng, nng lng v ht ging ca thng yu bao gi cng c mt trong ta. Tm t l mt trong bn trng thi siu vit m c Pht c ni n trong kinh. Ba tm kia l tm bi, tm h v tm x. Bn trng thi y u lin kt mt thit vi nhau, ta khng th no pht trin mt ci ny m li khng cn n ba ci kia. Mt cch d hiu hn l ly v d ca tnh thng cha m. Khi mt ngi n b tr bit rng mnh ang c thai mt a b, c s cm thy c mt tnh thng v b bn i vi a con trong bng. C ta s sn
sng lm tt c mi vic bo v n. C s c gng ht sc mnh ci bo thai c khe mnh v tt lnh. Ngi m tr y c y nhng t tng thng yu v hy vng v a con trong bng mnh. Cng ging nh tm t, metta, tnh cm ca mt ngi m i vi a con l v b bn, bao trm tt c v hon ton v iu kin! Khi a b sinh ra v ln ln, n bt u khm ph th gii chung quanh, cha m s bt u c tm bi i vi n. Mi khi a b b t try u gi, u u st trn, cha m lun cm nhn c ci au ca con mnh. C nhiu bc cha m cn ni rng, mi khi con mnh au l h cng cm thy nh chnh mnh ang b au. Nhng y khng phi l mt s thng hi, v lng thng hi ch to nn khong cch gia ta v ngi khc. Tm bi l mt tm mun cho ngi khc c bt kh au. Tm bi dn ta n nhng hnh ng thch hp. V mt hnh ng thch hp ca tm bi l mun lm sao s au n sm chm dt, con mnh khng cn kh na. Thi gian tri qua, a con ln ln v cp sch n trng. Cha m nhn con mnh kt bn mi, hc hnh tin b, tham gia cc mn th thao... C th a con hc xut sc v mn ton, hoc c nhn vo i banh, hoc c bu lm lp trng... Cha m khng bao gi cm thy ganh t v nhng thnh cng ca con mnh, ngc li cn hn hoan vui mng theo n na. chnh l tm h. Ta mng vui cho k khc nh
l nim vui ca chnh ta. Mc d ngi khc c vt tri hn ta, may mn hn ta, chng ta vn hoan h vi nhng thnh cng ca h, mng vui theo vi nim hnh phc ca h. V ri khi a con trng thnh. N ra trng, c s nghip, lp gia nh v c con ci. y l lc cha m thc tp tm x. L d nhin, chc chn y khng phi l mt thi lnh lng v dng dng. N l mt s bnh an, hnh phc v thy rng mnh lm ht nhng g cn phi lm cho con. Ta cng thc c s gii hn ca mnh. V l d nhin, cha m vn tip tc thng yu v gip con ci, nhng h bit rng mnh khng cn kim sot c chng na. l s thc tp tm x. Mc ch ti thng ca thin tp l nui dng v pht trin bn trng thi ny ca tm t, tm bi, tm h v tm x.
Ht ging c mt trong mi chng ta
Mi s vt s phn chiu nh sng mt tri qua nhng cch khc nhau. Cng vy, mi ngi biu l tm t qua nhng phng cch khc nhau. C ngi bc l s nng nhit mt cch t nhin, c ngi hi kn o v do d khi m con tim mnh ra... C ngi thc tp tm t mt cch kh vt v, trong khi c ngi li khng c kh khn g nhiu... Nhng khng mt ai li hon ton khng c tm t! Chng ta u sinh ra vi mt bn nng thng yu, metta. Bn hy
nhn nhng a b th mm ci rng r trc hnh nh ca mt gng mt ngi, bt c l gng mt ca ai. Ti nghip mt iu l c nhiu ngi khng thc c kh nng thng yu ca mnh. Tim nng thng yu y b chn vi bn di nhng sn hn, gin hn, ght b, m ta hun tp trong mt i - m c l l rt nhiu i - qua nhng t tng v hnh ng bt thin. Nhng ai trong chng ta cng u c th nui dng li con tim bit thng yu y, cho du trong bt c mt hon cnh no. Chng ta vn c th ti tm v nui dng ht ging t bi, cho n ngy hoa tnh thng n r v bay v trm hng. Vo thi c Pht, c mt ngi tn l Agulimla (ng-qut-ma-la). Anh ta l mt k st nhn git hi rt nhiu ngi. Anh ta tn c n ni eo trn c mnh mt xu chui lm bng ngn tay ca nhng ngi anh git. V anh c nh chn c Pht lm nn nhn th mt ngn ca anh! Mc d ng trc nhng li n v b ngoi d tn ca Agulimla, c Pht vn c th nhn thy c tim nng thng yu ca anh. V nh khi dy c tim nng trong chnh anh ta m c Pht cm ho c anh, v ging Php cho k git ngi khng gm tay ny. Sau khi nghe li ging ca c Pht, Agulimla bung gm xung v quy y Pht. Anh ta xin xut gia v i theo tng on ca ngi. Trong kinh k rng, nhiu nm v trc, Agulimla bt u i git hi nhiu ngi v tin
theo li ch bo ca mt o s m anh nhn lm thy. Bn cht ca Agulimla khng phi l tn bo, cng khng phi l c c. Tht ra, khi cn nh anh l mt cu b rt hin lnh. Trong tim anh c y s thng yu, du dng v thn thin. Sau khi xut gia, nhng tim nng y trong anh li c hin by, v ch trong mt thi gian ngn anh t c s gic ng. Cu chuyn v Agulimla nhc nh ta mt iu. i khi con ngi c th c nhng hnh ng rt nhn tm v tn bo, nhng ta nn hiu rng khng phi l t tnh ca h. C th v hon cnh, iu kin trong cuc i khin h c nhng cch hnh x bt thin y. Trong trng hp ca Agulimla, l v anh hon ton tin tng theo li hng dn ca thy mnh. V i vi tt c chng ta, khng phi ch ring g nhng k ti phm, c rt nhiu l do v iu kin khc nhau - thin v bt thin - a y lm cho ta c cch hnh x nh ngy hm nay. Cng vi nhng bi thin tp trnh by trong sch ny, ti xin c gii thiu thm mt bi thin tp nim tm t. Trc ht, bn bt u bng cch loi b ht nhng t tng t ght b hoc t trch mc mnh. Bt u mi thi ngi thin, bn hy t nim thm nhng cu sau y, v phi tht s cm nhn c s chn thnh ca mnh: Mong sao cho tm ti c y nhng t tng t, bi, h v x. Mong sao cho ti c nhiu rng lng.
264
Mong sao cho ti c thoi mi. Mong sao cho ti c vui v v hnh phc. Mong sao cho ti c khe mnh. Mong sao cho con tim ti c du dng. Mong sao cho ti lun ni li i ng. Mong sao cho ti lun hnh ng t t. Mong sao cho nhng g ti thy, nghe, ngi, nm, xc chm v suy ngh s gip cho ti nui dng thm tm t, bi, h v x. Mong sao cho chng gip ti c thm rng lng v t t. Mong sao cho chng gip ti c ngh ngi. Mong sao cho chng lm khi dy nhng hnh ng thn i trong ti. Mong sao cho nhng kinh nghim y l s ngun sui ca hnh phc v an vui. Mong sao cho chng s gip ti gii thot ra khi mi s s hi, cng thng, lo lng v bt an. Bt c ni no ti n trn th gian ny, trong bt c mt phng no, mong sao cho ti lun tip xc vi mi ngi bng mt nim an vui v thn thin. Mng sao cho ti c bo v trong mi phng khi nhng tham lam, sn hn, ghen t, nh nhen v s hi. Khi chng ta pht trin tm t trong ta, ta s thy rng n cng c mt trong ngi khc - cho d c b vi lp n u. i khi ta phi o tht su, v i khi n hin nhin ngay trn b mt.
Nhn xuyn qua nhng vt d bn
c Pht c k cu chuyn v mt thy n tm thy mt ming vi d trn ng. Tm gi rch y bn thu n ni thy y khng dm s ti. ng ta ly
chn n mt hi cho nhng th d bn y ri ra bt. Kinh tm, ng ta ly ht can m dng hai ngn tay cn thn cm n ln a ra xa, s chm vo ngi mnh. Du vy, v thy y vn nhn thy c tim nng v gi tr ca ming vi y, ng ta mang v v git ra tht nhiu ln cho tht sch. Cui cng, nc git tr nn trong, v pha di nhng lp bn thu, d dy y l mt cht liu c th s dng ch li. V thy y thy rng, nu ng c th tm c thm nhng ming vi nh vy, ng c th may c cho mnh mt chic y tht tt. Cng vy, v mt ngi no c nhng li l l mng v c c, ngi y c th c xem nh l hon ton v dng. Ta kh c th no thy c nhng ht ging v tim nng thng yu trong h. Nhng y chnh l ch ta nn thc tp s dng nhng phng tin thin xo. Bn di lp v th l v cc cn ca ngi y, bn vn c th tm thy c mt ht chu sng chi v ta chiu, n chnh l chn tnh ca h. Mt ngi c th dng nhng li l th l i vi ngi khc, nhng i khi vn hnh x rt thng yu v du dng. H c th l nhng ngi khu x tm Pht. c Pht so snh hng ngi ny vi mt ao nc b rong ru ph kn. Mun dng nc y, bn phi bit dng tay gt nhng rong ru sang mt bn. Cng vy, i khi chng ta cng cn phi b qua nhng s xut b ngoi ca mt ngi, v nhn thy con tim chn thnh ca h.
Nhng nu mt ngi c li ni khng d thng v c ch, hnh ng cng khng d thng th sao? Hng ngi ny cng vn c mt con tim chn tht. Th tng tng bn ang i trn sa mc. Bn khng mang theo nc, v chung quanh cng khng c nc. Bn mt v kht. Mi bc i lm bn kht thm v li cng kht thm. Bn tuyt vng, cu mong cho c nc ung. V lc y, bn tm thy mt du chn tru. Trong du chn tru c mt cht nc, nhng khng nhiu lm v l rt cn. Nu bn ly tay vc nc ln, n s ni bn. Trong cn kht, bn qu v ci xung. T t, bn a ming mnh k st xung v hp t ngm nh, chm chm, khng cho bn d b khuy ln. Mc d bn d c mt nhng nc vn c trong. Bn c th lm ht cn kht ca mnh. Cng vi cng mt thi c gng y, bn c th tm thy c mt con tim chn thnh trong mt ngi m hon ton c v nh khng c cht g mun hi ci. Thin vin ca ti nm mt min i ni thuc vng ng qu tiu bang West Virginia. Khi trung tm thin tp ny mi m, c mt ng hng xm cui ng t v dng nh khng c thin cm vi chng ti. Mi ngy ti thng i b rt lu, v mi khi thy ng ta, ti vy tay cho, nhng ln no ng cng nhu my v quay i ni khc. D vy, ln no gp ng ti cng a tay vy cho v phng gi nhng t tng t bi, tt lnh n cho ng. Ti khng h nn lng trc thi ca ng ta, ti khng bao gi b cuc vi ng.
Mi khi gp ng, ti vy tay cho. Sau chng mt nm tri, thi ca ng bt u thay i. ng ta khng cn nhu my na. Ti cm thy rt vui. S thc tp ban ri tm t c l bt u c hoa tri. Mt nm sau na, khi ti i ngang ng trong lc i b, c mt php l xy ra. ng li xe i ngang qua v a mt ngn tay ln khi tay cm li. V ti ngh: , tht l tuyt vi! T bi qun c hiu qu qu! V ri li mt nm na tri qua, mi ln gp ng ti vn vy tay cho v chc lnh cho ng. Nm th ba, ng gi hai ngn tay ln v hng ti. V ri nm k , ng d ln c bn ngn tay khi tay cm li. Thi gian vn tri qua. Mt ngy n ti ang i trn ng v gp ng ang cho xe vo ng nh mnh. Ln ny ng d hn tay mnh ln khi tay cm li, a ra bn ngoi ca xe, v vy li ti. Sau khng lu, mt ngy n, ti gp ng u xe bn mt con ng rng nh. ng ta ngi bn pha tay li v ang ht thuc l. Ti n cnh bn ng v chng ti bt chuyn. Lc u chng ti ni v chuyn thi tit, v dn dn, ng bt u k cu chuyn ca ng. My nm trc y ng b mt tai nn rt nng, mt cy to ng ln chic xe ti ca ng. ng b gy ht phn ln xng trong ngi v b hn m trong mt thi gian rt lu. Ln u tin ti gp ng trn ng, lc y ng cng mi va bt u bnh phc. ng khng vy tay cho li ti khng phi v ng l mt ngi kh chu, nhng v ng khng th c ng
ht nhng ngn tay. Nu ti b cuc th c l ti s khng bao gi bit c ng l mt ngi tt nh th no! C mt ngy n, khi ti phi i xa, ng c gh sang trung tm tm ti. ng lo lng v nhiu ngy khng thy ti i b. By gi chng ti l bn.
Thc hnh nim tm t
c Pht dy: Ta em tm ta qun chiu khp th gian ny, v ta khng thy mt ai m li thng ngi khc hn thng chnh mnh. V vy nhng ai thng mnh nn thc hnh nim tm t. Chng ta thc hnh ban ri tm t n chnh mnh trc, vi ch chia s nhng t tng thng yu y n cho ngi khc. Pht trin cm th y. Hy t t vi chnh mnh cho tht trn vn. Chp nhn mnh l nh vy. Lm ha vi nhng khuyt im ca ta. m p v chp nhn nhng yu km ca mnh. Hy t tn v tha th cho chnh mnh ngay trong giy pht ny. Nu c t tng khi ln, rng ta phi l nh th ny hoc nh th khc, hy bung b chng i. Hy cho nhng cm th thng yu v tha th ny n su vo trong ta. cho nng lc ca tm t dng trn khp thn v tm mnh. An ngh trong s m p v ta sng ca n. V ri ni rng cm th ny n vi ngi mnh thng, ngi khng quen bit, hoc cng khng thng khng ght - v ngay c n nhng ngi th ght mnh na! Tt c chng ta hy tng tng rng tm mnh c gii thot ra khi mi ham mun, sn hn, ganh
t v s hi. cho nhng t tng ca tm t m p ta v ph kn ta. cho mi t bo, mi git mu, mi nguyn t, mi nguyn t ca thn v tm ta c thm nhun trong tm t. Hy bung th c th. Hy bung th tm mnh. Hy cho thn v tm ta c ngp trn nhng ngh thng yu. Hy cho s an vui v tnh lng ca tm t thm nhp ton thn ta! Mong sao cho mi ngi, mi loi trong khp mi phng, trong khp ci th gii, u c tri tim thng yu. Hy cu cho h c hnh phc, hy cu cho h c nhiu may mn, hy cu cho h c tt lnh, hy cu cho h c c nhng ngi bn tt v chn thnh. Mong sao cho mi ngi v mi loi u c sng trong cm th ca tm t - trn y, cao thng v v bin. Mong sao cho tt c khng b ai th nghch, khng b lo u v su kh. Mong sao cho mi ngi lun sng trong hnh phc! Cng nh vic ta i b, chy b, hoc bi li gip cho c th c trng kin, s thc tp nim tm t mt cch u n s lm con tim mnh c vng mnh. Lc u, n c th nh l s thc hnh ca ta ch b ngoi m thi. Nhng khi ta c tip tc lin tng n nhng ngh t bi mt cch u n, n s tr thnh mt thi quen, mt thi quen rt tt lnh. Theo thi gian, con tim ta s tr nn mnh m hn, v phn ng thng yu ca ta s tr nn t ng. V khi con tim mnh c vng chi ri, ta c th d dng ban ri t tng t bi, thng yu n nhng ngi kh tnh nht.
Mong sao cho nhng ngi th ght ti lun c khe mnh, vui v v an lnh. Mong sao cho h khng gp iu nguy hi no, khng gp mt kh khn no. Mong sao cho h khng bao gi b au n. Mong sao lc no h cng c thnh cng. Thnh cng? C ngi s hi: Lm sao ta c th cu mong cho k th ght mnh thnh cng c? Nu nh h mun git hi mnh th sao? Khi chng ta mong cu cho ngi th ght mnh c thnh cng, ta khng c ni v mt th thnh cng ca th gian, hoc thnh cng trong nhng vic lm bt thin hay thiu o c. Chng ta c ni n s thnh cng thuc v lnh vc tm linh. R rng l k th ght ta khng h thnh cng v tm linh, bng khng h khng lm nhng iu g c th gy hi cho ta! Khi chng ta nguyn cho k th ght mnh Mong cho h c thnh cng, l ta mun ni rng Mong sao cho ngi th ght ti c thot khi nhng sn hn, tham lam v ganh ght. Mong sao cho h c an vui, d chu v hnh phc. Ti sao mt ngi li c nhng hnh ng tn nhn hoc khng d thng? C l v ngi y ln ln trong nhng hon cnh kh khn hoc thiu may mn. C l do nhng nguyn nhn su xa no trong cuc i ngi y, m ta khng bit n, khin h hnh x kh thng nh vy. c Pht khuyn ta nn ngh n h ging nh l nhng ngi ang b cn bnh khn n hnh h. Chng ta c bao gi bc tc hay gin hn mt ngi
mc bnh khng? Hay l ta c lng thng v mun gip ngi y? C l k th ght ta cn nhiu tnh thng ca ta hn l nhng ngi thn, v kh au ca h ln hn gp bi phn. V vy, h l nhng ngi cn tm t ca ta nhiu nht. Chng ta nn gi h trong tri tim mnh, nh nhng ngi thn thng nht ca ta. Mong sao cho nhng ai lm hi ta s c gii thot khi nhng ham mun, sn hn, ganh t v s hi. Hy cho nhng t tng ca tm t m p h v ph kn h. Hy cho mi t bo, mi git mu, mi nguyn t, mi nguyn t ca thn v tm h c thm nhun trong tm t. Hy cu cho h bung th c th ca mnh. Hy cu cho h bung th tm mnh. Hy cho thn v tm h c ngp trn nhng ngh thng yu. Hy cu cho s an vui v tnh lng ca tm t thm nhp ton thn ca h! Thc tp nim tm t c th thay i c nhng ng li suy ngh tiu cc ca mnh, v cng c li nhng t tng tch cc. Khi ta thc tp nim tm t, tm ta s c ngp trn hnh phc v an vui. Ta s c an ngh. Tm ta c nh. V khi tm ta tr nn tnh lng v an vui, mi s ght b, sn hn, v th hn s phai m i mt. Nhng tm t khng phi ch gii hn trong t tng. Chng cn phi c biu l ra thnh li ni v hnh ng ca mnh. Ta khng th pht trin tm t bng cch c lp mnh vi th gii chung quanh.
Bn c th bt u bng cch ngh nhng t tng tt lnh v tt c mi ngi bn tip xc mi ngy. Nu c chnh nim, bn c th thc hnh iu ny trong mi giy pht bn tip xc vi k khc. Khi bn gp mt ngi no, bn thc rng, cng nh bn, ngi y mun c hnh phc v khng thch b kh au. Chng ta ai cng mong c iu y. Mi chng sinh u mun iu y. Cho n mt con cn trng nh b nht cng mun trn trnh n au. thc c im tng ng ny, ta s thy rng tt c mi s sng u rt gn gi vi nhau. Ngi n b ng sau quy hng tr tin, ngi n ng bn qua mt trn xa l, cp tnh nhn tr nm tay nhau bng qua ng, c gi ngi trong chic gh cng vin cho b cu n... Mi khi bn gp mt ngi no, loi no, bt c mt sinh vt no, hy ghi nh mt iu y. Hy mong c cho h c hnh phc, an vui, v c gp mi iu tt lnh. l mt s thc tp c th thay i cuc i bn, v c nhng cuc i khc chung quanh bn. Lc u, c th bn s cm thy c mt s chng c li s thc tp ny. S thc tp dng nh hi gng p v gi to. C l bn khng th no cm nhn c nhng loi t tng y. C l bn cm thy mnh c th d dng phng tm t n mt s ngi ny, v li cm thy rt kh khn i vi mt s ngi khc. V d, nhng a b th bao gi cng d khi dy lng thng yu trong ta, trong khi nhng ngi khc li kh khn hn. Hy qun st thi quen y trong tm
ta. Hy hc nhn din nhng tnh cm tiu cc ca mnh v chuyn ha chng. Vi chnh nim, t t tng cht mt ta c th lm thay i c nhng phn ng ca mnh. Phng gi t tng t bi n mt ngi no, c tht s thay i c ngi y khng? Thc tp nim tm t c th thay i c th gii ny khng? Khi bn phng tm t n nhng ngi xa hoc nhng ngi mnh khng quen bit, l d nhin bn s khng th no bit c nh hng ca n. Nhng bn c th nhn thy c nh hng ca vic nim tm t trn s an vui ca mnh. iu quan trng l s chn thnh trong li mong cu hnh phc ca ta cho k khc. S tht l nh hng y xy ra tc th. Nhng ch c mt cch duy nht bit c iu ny l t chnh mnh hy th ly. Thc tp nim tm t khng c ngha l ta s hon ton lm ng trc nhng hnh ng bt thin ca k khc. N ch n gin c ngha l ta s p ng li nhng hnh ng y bng mt ng li thch hp. C mt v hong t tn l Abharaja Kumara, mt hm tm n gp Pht v hi l c bao gi c Pht i x kht khe vi mt ngi khc hay khng. Lc y, v hong t ang b a con nh ca mnh ngi trong lng. c Pht hi: Ny hong t, gi s nh a con ny ca hong t ly mt ming g nh b vo ming v ngm li, hong t s lm g?
274
V hong t p: Nu n b mt ming g vo ming n, ti s gi ly n tht cht v dng nhng ngn tay mc vo ming n ly ra. Du n c khc la v vng vy my i na, ti cng s mc cho bng c ming g y ra khi ming, cho d n c b chy mu. Ti sao hong t li lm nh vy? Bi v ti rt thng con ca ti. Ti mun cu ly mng sng ca n. c Pht ni: Cng vy , hong t! i khi ta cng phi kht khe i vi t ca mnh, khng phi v ght b, m v tnh thng ca ta i vi h. Nh vy l tnh thng, ch khng phi lng sn hn, thc y hnh ng ca ngi. c Pht cung cp cho ta nm phng cch gip ta i x tt lnh vi k khc. l nm gii qu bu. C ngi cho rng gii lut lm cn ngn v gii hn s t do. Nhng tht ra, chnh gii lut gii thot chng ta. Gii lut gip ta trnh c nhng kh au m ta thng gy ra cho chnh mnh v ngi khc khi hnh x thiu chnh nim. Gii lut gip ta bo v ngi khc khi b hi, v khi ta bo v ngi khc l ta cng ang bo v chnh ta! Nm gii qu bu ngn nga chng ta khng git hi, khng trm cp, khng t dm, khng ni di hoc ni li cay c, v khng s dng nhng cht gy say khin ta hnh x thiu chnh nim.
Pht trin chnh nim qua thin tp cng c th gip ta i x vi ngi khc bng tm t. Trn ta c, chng ta theo di tm mnh khi c nhng s thng ght khi ln. Chng ta hc cch th gin tm mnh khi cc t tng y khi ln. Chng ta hc nhn nhng thng ght ch l nhng trng thi tm thi, v ri bung b chng. Thin tp gip ta nhn cuc i di mt nh sng mi v cho ta mt li thot. Cng thc tp su sc bao nhiu, ta s cng tr nn khn kho by nhiu!
i tr phin gin
Khi chng ta gin ai, ta thng tr nn c chp v ch nhn thy c mt kha cnh nh hp no ca ngi y. Thng th ch trong chng mt vi giy cng cho ta ni vi li cay c, mt ci nhn gh tm, mt hnh ng thiu suy ngh... Trong tm ta, nhng kha cnh tt p khc ca ngi y u b tiu tn ht. Tt c cn li ch l ci phn ca ngi y m khi dy cn gin ca ta. Khi ta lm iu ny l ta chp gi v c lp mt phn rt nh nhoi, lun thay i, ca mt con ngi ton vn, v ri xem l tht, l c nh. Chng ta khng nhn thy ht mi yu t v nng lc cu thnh con ngi y. Chng ta ch tp trung vo mt kha cnh duy nht ca ngi - ci phn m lm chng ta ni gin! Trong nhiu nm qua, ti c nhn c nhiu l th gi ra t trong t, t nhng phm nhn mun tm
hc Pht php. C nhiu ngi phm nhng ti rt nng, nh l git ngi. D vy, by gi h c mt ci nhn khc bit v mun thay i i mnh. Ti c nhn c mt l th cht cha nhiu tu gic v lm ti xc cm rt su m. Trong l th, ngi y k li nhng phm nhn khc thng hay la ht v ch giu nh th no mi khi thy ngi lnh canh xut hin. Anh ta c gng gii thch cho nhng t nhn khc rng ngi lnh y cng l mt con ngi! Nhng h b s cm th lm m mt. Tt c nhng g h thy ch l b lnh ca anh ta, ch khng thy c mt con ngi pha di lp qun o y! Khi chng ta ni gin i vi mt ngi no, ta c th t hi mnh nh sau: C phi ti ang gin nhng si tc trn u ngi khng? Ti gin da ca ngi y? Hay rng ca ngi y? B c ca anh ta? Tri tim ca anh? Tnh hi hc ca anh? S du dng ca anh? Tnh rng ri ca anh? N ci ca anh?... V khi chng ta chu b th gi ra xem xt ht tt c nhng yu t v tin trnh cu thnh ngi y, cn gin ca ta t nhin s nh xung. Bng s thc tp chnh nim, chng ta hc cch nhn li mnh v ngi khc c r rng hn. S hiu bit y s gip chng ta i x vi k khc bng mt tnh thng. Trong mi chng ta l mt ct li ca s tt lnh. Trong nhiu trng hp, nh trng hp ca Agulimla, chng ta khng th no nhn thy c chn tnh ca h. Hiu c nim v v ng s gip
con tim ta c nh nhng hn, v gip ta d tha th hn cho nhng hnh ng kh thng ca ngi khc. Chng ta s bit i x vi chnh mnh v k khc bng tm t. Nhng nu ngi khc mun lm hi ta th sao? Nu ngi khc lng m, s nhc ta th sao? C th bn s mun tr a li - v cng ch l mt phn ng bnh thng thi. Nhng ri n s dn n u? K s 5 kinh Php C dy rng: Hn th khng th tiu dit c hn th. Mt phn ng sn hn ch a n thm nhiu sn hn. V nu bn em t bi p li cho hn th, s sn hn ca ngi kia s khng th no tng trng. Dn dn n s phai m i. Cng bi k trn trong kinh Php C vit tip: Ch c tnh thng mi dit c hn th. Mt ngi lun tm th nghch c Pht l Devadatta (-b-t-a) c by mu git ngi. ng ta xi gic vua Ajtasattu (A-x-th) cho mt con voi ung ru say v th n chy n ni m ng bit c Pht ang c mt. Mi ngi trn ng thy con voi say hung hng nh in cung u hong s b chy. Gp c Pht ang i trn ng, h bo cho ngi hay v bo ngi nn trnh i. Nhng c Pht vn tip tc i ti. Thy vy, thy nanda, th gi ca Pht, ngh rng mnh phi ngn chn con voi in y li. Khi thy nanda bc ra chn pha trc c Pht bo v ngi, c Pht bo nanda hy trnh sang mt bn. Sc mnh ca thy nanda khng th no ngn chn c con voi say y!
Khi con voi say tin n gn c Pht, n nhc cao u ln, hai tai m to nh hai cnh qut, vi n a ln cao mt cch in cung. c Pht ch ng yn ngay trc mt n v phng ri tm t ca ngi n con th y - v con voi say ng sng li. c Pht du dng a bn tay ca ngi ln, lng bn tay hng v pha con th d, ban phng tnh thng ca ngi n cho n. Con voi t t qy xung, khut phc ngoan ngn nh mt con cu. Ch bng nng lc ca tm t, c Pht c th khut phc c mt con th d in cung! Phn ng sn hn i li vi sn hn l mt phn ng c iu kin. N l kt qu ca mt s hun luyn hn l mt bn cht t nhin ca ta. Nu khi cn th, chng ta c hun luyn thc tp kin nhn, du dng v t tn, th tm t s tr thnh mt phn ca i mnh. N tr thnh mt thi quen. Bng khng, sn hn tr thnh thi quen. Nhng d vy, du trng thnh, chng ta vn c th thay i c ci thi quen phn ng ca mnh. Chng ta vn c th tp cho mnh phn ng theo mt cch khc. C mt cu chuyn khc v cuc i c Pht c th dy cho chng ta cch p li nhng li nng n v s s nhc ca k khc. C mt ngi th nghch vi c Pht, mua chuc mt c gi im tn l Cinca n bu xu v lm nhc Pht. Cinca b nhng thanh g nh li v n vo trong bng, pha di o, trng ging nh mt ngi ang mang bng cha. Trong khi
c Pht ang ging Php cho mt thnh chng vi trm ngi, c bc ra trc c Pht v ni: Ny ng la o kia. ng lm b nh mnh l mt ngi thnh thin ging o cho hng trm ngi ny. Nhng hy nhn xem ng lm g vi ti! Ti mang ci bng ny l do ng . c Pht vn im tnh, khng cht tc gin, khng th ght. Vi mt ging y t bi v thng yu, c Pht ni vi Cinca: Ny c kia, y ch c c v ti l bit c vic g xy ra. Cinca b bt ng khi nghe cu tr li ca c Pht. V qu lng tng nn khi bc ra c b vp t. Si dy b nhng thanh g b t tung v chng ri xung t. Bng c nh li, v mi ngi u thy c ci mu chc gian di ca c. Vi ngi trong m ng mun nh pht c, nhng c Pht ngn li: ng lm nh vy! khng phi l cch ta i x vi c ta. Ta nn em gio l ch dy cho c ta. V mi l iu thch hp. Sau khi nghe c Pht ging dy, tm tnh ca c Cinca hon ton thay i. C tr nn hin lnh, d thng v lng y tm t. Khi c mt ngi no mun lm cho bn tc gin hoc lm g hi bn, hy gi nhng t tng tt lnh ca mnh i vi ngi y. c Pht dy: Mt ngi trong tm trn ngp nhng t tng t bi cng ging nh mt t. Ngi ta c c gng lm tiu hoi t bng cch dng cuc o xi ln, nhng ch l nhng vic lm v ch. Cho d h c o xi trn i mnh, hoc nhiu i i chng na, mt t ny
vn khng suy suyn. Qu t ny vn nguyn vn, vn trn y. Cng ging nh t, i vi mt ngi c tm t s tc gin s khng th no chm ti c. Trong mt cu chuyn khc v cuc i ca c Pht, c mt ngi tn l Akkosina, c ngha l khng cn sn hn. Nhng tht ra anh ta li hon ton ngc li: anh rt nng tnh. Khi anh ta nghe ni rng c Pht khng bao gi ni gin vi bt c ai, anh quyt nh tm gp. Khi thy c Pht, anh ta n trc mt ngi v bt u chi ra thm t, anh dng mi t ng xu xa s nhc c Pht. Sau mt hi, anh ta im lng v thm mt. Khi y, c Pht hi anh c ngi thn hay bn b g khng. Anh tr li: C ch.. Ngi li hi: Khi anh n thm nhng ngi y, anh c thng mang qu tng h khng? Anh p: L d nhin, lc no ta cng mang theo qu. c Pht hi: Nhng nu h khng nhn qu ca anh th anh lm g? , th ta mang v nh cho mnh v gia nh mnh hng th. c Pht ni: Cng ging nh vy, hm nay anh n y v mang cho ti nhng mn qu, nhng ti khng nhn. Anh hy mang chng v nh cho gia nh ca anh. Vi s kin nhn, khn kho v t bi, c Pht ku gi chng ta hy thay i li suy ngh ca mnh v nhng mn qu tc gin ca k khc.
Nu chng ta p li nhng li l s nhc, gin d bng chnh nim v tm t, ta s c th nhn c vn mt cch trn vn v r rt hn. C th ngi kia khng h thc c nhng g mnh ni. C th nhng li y khng h c c g i vi ta. Chng c th ht sc tht th v v tnh. C l v tm trng ca ta lc nghe nhng li y khng c tt p lm. C l ta khng nghe r c tt c hoc l hiu lm ca ngi kia. Cn thn xem xt li nhng g h ni cng l mt iu rt cn thit. Nu chng ta vi ni gin, ta s khng th no thy c ci thng ip pha sau nhng li y. C th ngi y mun nu ln mt iu g , m ta cng cn lng nghe. Chng ta, ai cng u c gp nhng hng ngi chuyn chc tc mnh. Thiu chnh nim v tm t, chng ta s t ng phn ng bng sn hn hoc ght b. Vi chnh nim, chng ta c th thy c r nhng phn ng ca tm mnh i vi mt s li ni v hnh ng. Cng ging nh lc ang ngi trn ta c, ta c th theo di s khi ln ca nhng ham mun v ght b. Chnh nim cng ging nh mt tm li an ton, bo v ta khi nhng hnh ng bt thin. Chnh nim gip cho ta c th gi, v th gi s gip cho ta c s chn la. Chng ta khng cn cho nhng cm th ca mnh li cun i. Ta c th p ng bng tu gic thay v l si m.
282
Nim tm t
Nim tm t khng phi l nhng g chng ta lm khi ngi yn mt ch trn ta c: suy ngh, suy ngh v suy ngh... Chng ta cn phi cho nng lc ca tm t biu l ra trong mi s tip xc ca mnh vi k khc. Tm t l mt nguyn l nn tng ca mi t tng, li ni v hnh ng tt lnh. Vi tm t, ta s nhn thy r c nhng nhu cu ca k khc v sn sng gip h. Vi tm t, ta cm nhn c mt nim vui chn tht trc s thnh cng ca k khc. Chng ta cn c tm t sng v lm vic hi ha vi nhng ngi chung quanh. Tm t s bo v chng ta khi nhng kh au do lng sn hn v ganh t gy nn. Khi chng ta nui dng c tm t, tm bi, tm h v tm x, khng nhng ta s lm cho cuc sng ca nhng ngi chung quanh c d chu hn, m chnh cuc i ta cng s tr nn an vui v hnh phc hn. Nng lc ca tm t, cng ging nh nh sng mt tri ta chiu, tc dng ca n l v bin v v tn. Mong sao cho tt c nhng ai ang b giam cm, du hp php hay khng hp php, ang trong s kim ch ca cnh st, trn khp th gii, s c i x hnh phc v an vui. Mong sao cho h thot khi mi tham lam, sn hn, th hn, ganh t v s hi. Hy cho thn v tm h c trn ngp nhng t tng t bi. Hy cho s bnh an v tnh lng c thm nhun ton th thn v tm ca h.
Mong sao cho tt c nhng ai ang nm trong cc bnh vin, ang chu ng nhng kh au v bnh tt s c gp nhiu an vui v hnh phc. Mong sao cho h thot khi mi au n, su kh, tht vng, lo u v s hi. Cu cho nhng t tng t bi ny m p h, trm ph h. Cu cho thn v tm h c trn ngp nhng t tng t bi. Mong sao cho tt c nhng b m ang sanh n c gp nhiu an vui v hnh phc. Cu cho mi git mu, mi t bo, mi nguyn t, mi nguyn t trong ton th thn v tm ca h c trn ngp nhng t tng t bi. Mong sao cho tt c nhng a tr b lm dng v ngc i bi ngi ln c gp nhiu an vui v hnh phc. Mong sao cho cc em lun c trn y nhng t tng t, bi, h v x. Mong sao cho cc em lc no cng c nh nhng. Mong sao cho cc em c th thi. Mong sao cho tri tim cc em c du m. Mong sao cho nhng li em ni c d thng. Mong sao cho cc em c thot khi mi s s hi, cng thng, lo lng v bt an. Mong sao cho tt c nhng nh lnh o u rng lng, t t v thng yu. Mong sao cho h cm thng v hiu c nhng k b tr, nhng ngi thp c b ming, ngho kh, b p bc v k th. Mong sao cho tri tim ca h yu mm trc ni kh ca dn chng. Cu cho nhng t tng t bi ny m p h, trm ph
284
h. Cu cho mi git mu, mi t bo, mi nguyn t, mi nguyn t trong ton th thn v tm ca h c trn ngp nhng t tng t bi. Hy cho s bnh an v tnh lng c thm nhun ton th thn v tm ca h. Mong sao cho tt c nhng k b tr, nhng ngi thp c b ming, ngho kh, b p bc v k th, c gp nhiu an vui v hnh phc. Mong sao cho h thot khi mi au n, su kh, tht vng, lo u v s hi. Mong sao cho mi ngi mi phng th gii c an lnh, hnh phc v an vui. Mong sao cho h c c kin nhn, can m, hiu bit v s cng quyt vt qua mi kh khn, th thch v nhng tht bi trong cuc i. Cu cho nhng t tng t bi ny m p h, trm ph h. Cu cho thn v tm h c trn ngp nhng t tng t bi. Mong sao cho mi chng sinh mi ni, trong bt c hnh dng no, vi hai chn, bn chn, nhiu chn, hoc khng chn, ang sinh ra hoc sp c sinh ra, trong kip ny hoc kip sau, u c c mt tm an vui. Mong sao s khng c loi no lng gt hoc khinh mit loi no. Mong sao s khng c loi no st hi loi no. i vi tt c mi chng sinh, mong sao cho ti c c mt con tim v bin, trn, di, v khp chung quanh, khng b ngn ngi bi th hn hoc ganh ght. Mong sao cho mi chng sinh u c thot khi kh au v c c mt hnh phc hon ton.
285
Tm t vt ra mi bin gii ca tn gio, vn ha, a l, ngn ng v quc gia. N l mt quy lut chung v c xa, buc cht tt c chng ta li vi nhau khng phn bit ta c mt hnh dng no. Tm t cn c thc tp mt cch v iu kin. Ci au ca k th ght ti cng l ci au ca ti. Ci gin ca h cng l ci gin ca ti. Tm t ca h l tm t ca ti. Nu h vui, ti cng vui. Nu h an n, ti cng thy an n. Nu h khe mnh, ti cng khe mnh. Cng nh chng ta chia s vi nhau nhng kh au khng phn bit, ta cng nn chia s tm t vi tt c mi ngi, mi ni. Khng c mt quc gia no c th tn ti m khng cn nng ta vo s gip ca nhng quc gia khc, v cng khng c mt c nhn no l c lp. Mun sinh tn, chng ta cn phi c nhng loi khc, nht l nhng loi rt khc bit vi mnh. S tht n gin l nh vy. Chnh v nhng s khc bit y m s thc tp tm t l mt iu hon ton cn thit. N l si dy buc cht tt c chng ta li vi nhau!
286
MC LC
Li gii thiu ..........................................................5 V sao phi quan tm n thin? ...........................12 Nhng g khng phi l thin? ..............................30 Thin l g? ..........................................................48 Thi .................................................................64 S thc tp ...........................................................72 Phng cch iu thn .........................................96 Phng php iu tm ........................................102 Ngi thin ..........................................................117 Chun b trc khi ngi thin ..............................129 Nhng kh khn trong lc ngi thin ..................142 i tr vi s xao lng - Phn I ............................168 i tr vi s xao lng - Phn II ...........................176 Chnh nim (Sati) ...............................................200 Nim v nh .....................................................217 Thin tp trong i sng hng ngy ....................229 c g cho ta? ..................................................247 Nng lc ca tm t ...........................................257
287

466

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

466

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHNH NIM THC TP THIN QUN

Nguyn Duy Nhin dch

NGUYN DUY NHIN dch

CHNH NIM THC TP THIN QUN

Ven. Henepola Gunaratana

Chng Mt V sao phi quan tm n thin?

Ven. Henepola Gunaratana

Chng Hai Nhng g khng phi l thin?

Ven. Henepola Gunaratana

1. Thin ch l mt phng php ngh ngi?

8. Thin tp l mt cch t n khoi cm?

Chnh nim - Thc tp Thin qun

11. Sau vi tun thin tp, mi kh khn s bin mt?

Ven. Henepola Gunaratana

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Ven. Henepola Gunaratana

ng thc p bt c iu g hoc c gng qu mc bnh thng. Thin tp khng th bo ng. Mi c

9. Xem mi kh khn nh l s th thch

Ven. Henepola Gunaratana

Sau khi ni lin hi th vo vi hi th ra, gi cho tm ta ngay im m ta cm thy hi th vo v hi

th ra giao tip vi nhau. Th vo-ra nh l mt hi th duy nht i vo ra v xc chm, tip xc vi u mi ca mnh.

Ven. Henepola Gunaratana

Ven. Henepola Gunaratana

Chng Su Phng cch iu thn

Ven. Henepola Gunaratana

Chng By Phng php iu tm

Chng Tm Ngi thin

Ven. Henepola Gunaratana

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Chng Chn Chun b trc khi ngi thin

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Ven. Henepola Gunaratana

Chng Mi Nhng kh khn trong lc ngi thin

n khi no c th bn nng ln v cn bun ng tan bin mt. V ri tr v vi hi th ca mnh.

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Ven. Henepola Gunaratana

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Ven. Henepola Gunaratana

Chng Mi Mt i tr vi s xao lng - Phn I

Ven. Henepola Gunaratana

Chng Mi Hai i tr vi s xao lng - Phn II

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Ven. Henepola Gunaratana

Chng Mi Ba Chnh nim (Sati)

Ven. Henepola Gunaratana

Ba chc nng cn bn ca chnh nim

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Chng Mi Lm Thin tp trong i sng hng ngy

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Chng Mi Su c g cho ta?

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Ven. Henepola Gunaratana

Chnh nim - Thc tp Thin qun

Ven. Henepola Gunaratana

You might also like