Soru: Boy/çap oranı 2.

5 olan silindirik biçimli bir dolomit örneğinin kütlesi 3125 gr olarak

ölçülmüştür. Vakumlu kapta su banyosuna daldırılıp bekletilen örneğin ağırlığı 3175 gr ve
kurutulduktan sonra tartıldığı zaman kütlesinin 3100 gr olduğu gözlenmiştir. Fiziksel
özellikleri korunan örnek daha sonra direkt çekme dayanımı, üç eksenli basma dayanımı, tek
eksenli basma ve deformabilite testlerine tabi tutulmuştur. Ayrıca örnek üzerinde uygulanan
testlere ilişkin veriler aşağıda sunulmuştur (Direkt çekme dayanımı 40 MPa; örnek çapı 3.8 cm; suyun
yoğunluğu 1 gr/cm3; yerçekimi ivmesi 981 gr/s2 ).

Yan basınç Eksenel Gerilme σ (MPa) εa (x10-3) εd (x10-3)

(MPa) (MPa) 0 0 0
20 120 1.5 35 15
47 160 2.5 70 20
74 200 3.8 110 25
100 240 4.9 145 30
7.8 210 40
10 255 50
16 325 65
22 375 85
28 420 105
37 480 140
45 535 165
53 590 190
58 625 215
68 690 265
75 745 350
79 785 400
85 875 485
87 925 520
88 950 540
89 1000 565
91 1100 610

Buna göre;

a) Örneğin yoğunluk, birim hacim ağırlık, katı tane yoğunluğu, gözeneklilik, taşın
doluluk oranı, su içeriği ve doygunluk derecesi gibi fiziksel özellikleri bulunuz.
b) Dolomit örneğinin dayanım zarfını çizerek, içsel sürtünme açısını ve kohezyonu
hesaplayınız. Ayrıca örneğinin en yüksek dayanım zarfı denklemini yazınız ve 25 MPa
seviyesindeki eksenel gerilmeyi bulunuz.
c) Deney sonuçlarını mohr diyagramında gösteriniz. İçsel sürtünme açısını ve görünür
kohezyonu hesaplayınız. Ayrıca 55 MPa normal gerilmenin etkidiği bir düzlemde
kesme gerilmesiyle kırılma olabilmesi için kesme gerilmesinin değeri ne olmalıdır?
Bu gerilme seviyesindeki içsel sürtünme açısı nedir.
d) 38 mm çapındaki örneklerden elde edilen tek eksenli basınç dayanım değeri 91 Mpa
olarak bulunmuştur. Buna göre örneğin normal gerilme, kayma gerilmesi, kırılma açısı
ve kohezyon değerlerini hesap ediniz. Örneğin çapı 50 mm olsaydı, tek eksenli basınç
dayanımı ne olurdu? Tahmin ediniz.
e) Dolomit örneğinin eksenel gerilme-eksenel birim deformasyon ve eksenel gerilme-
çapsal birim deformasyon eğrilerini çizerek, başlangıç young modülü, ortalama young
modülü, teğetsel young modülü ve kiriş young modülünü hesaplayınız. Ayrıca örneğe
ait teğetsel poisson oranı ve kiriş poisson oranını da bulunuz.