Fulbright Economics Teaching Program Microeconomics Lecture 12

KINH TEÁ HOÏC VI MOÂ

BAØI GIAÛNG 12

ÑÒNH GIAÙ VÔÙI QUYEÀN LÖÏC THÒ TRÖÔØNG

Moät nhaø ñoäc quyeàn baùn tính giaù ñoàng nhaát neáu nhö noù aán
ñònh cuøng moät giaù cho moãi ñôn vò xuaát löôïng baùn ra. Trong khi
nhaø ñoäc quyeàn baùn thu lôïi nhuaän nhôø chính saùch ñònh giaù
ñoàng nhaát toái öu, noù laïi khoâng nhaän ñöôïc thaëng dö ngöôøi tieâu
duøng hay maát maùt voâ ích do chính saùch naøy ñem laïi.

Tuy nhieân, nhaø ñoäc quyeàn baùn coù theå khaéc phuïc ñieàu naøy
baèng caùch aán ñònh nhieàu hôn moät möùc giaù cho saûn phaåm cuûa
mình.

Moät nhaø ñoäc quyeàn baùn phaân bieät giaù neáu nhö noù aán ñònh
hôn moät möùc giaù cho xuaát löôïng cuûa mình.

Caùc hình thöùc phaân bieät giaù

1) Phaân bieät giaù caáp moät 2) Phaân bieät giaù caáp

hai
3) Phaân bieät giaù caáp ba

Phaân bieät giaù caáp moät

Chính saùch phaân bieät giaù caáp moät (hay hoaøn haûo) ñònh giaù moãi
ñôn vò baùn ra taïi möùc toái ña maø ngöôøi tieâu duøng saün loøng chi
traû. Nhaø ñoäc quyeàn baùn coù theå quan saùt tröïc tieáp möùc saün
loøng chi traû naøy.

Möùc toái ña maø ngöôøi tieâu duøng saün loøng chi traû ñöôïc goïi laø
möùc giaù cao nhaát maø ngöôøi tieâu duøng chaáp nhaän.

Ta coù theå xem ñöôøng caàu nhö laø moät ñöôøng “saün loøng chi traû”!

Nhaø ñoäc quyeàn baùn seõ tieáp tuïc baùn caùc ñôn vò cho ñeán khi giaù
toái thieåu theo thò tröôøng ñuùng baèng chi phí bieân.

Do ñoù, moät nhaø ñoäc quyeàn baùn phaân bieät giaù moät caùch hoaøn
haûo seõ saûn xuaát vaø baùn soá xuaát löôïng hieäu quaû.

Dennis C. McCornac 1 Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh

Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh
Fulbright Economics Teaching Program Microeconomics Lecture 12

Giaù
Ñoä
c quyeà
n giaùñoà
ng nhaá
t Ñoä
c quyeà
n giaùphaâ
n bieä
t caá
p1
CS: E+F 0
PS: G+H+K+L E+F+G+H+J +K+L+N
TS: E+F+G+H+K+L E+G+G+H+J +K+L+N
DWL: J +N 0

Löôïng

Caâu hoûi:

Ñaâu laø ñöôøng doanh thu bieân cuûa moät nhaø ñoäc quyeàn baùn
phaân bieät giaù moät caùch hoaøn haûo?

Khi nhaø ñoäc quyeàn baùn theâm moät ñôn vò, noù khoâng phaûi giaûm
giaù nhöõng ñôn vò khaùc maø noù ñang baùn. Do ñoù, MR = P. (nghóa
laø ñöôøng doanh thu bieân baèng ñöôøng caàu)

Phaân bieät giaù caáp hai

Chính saùch phaân bieät giaù caáp hai coù nghóa laø nhaø ñoäc quyeàn
baùn nhöõng ñôn vò xuaát löôïng khaùc nhau vôùi giaù khaùc nhau,
nhöng moïi caù nhaân mua cuøng soá löôïng haøng thì traû cuøng moät
giaù.

Ñieàu naøy coù nghóa laø giaù khaùc nhau ôû nhöõng ñôn vò haøng hoùa,
chöù khoâng ôû ngöôøi mua.

=> Ñònh giaù khoái

Neáu moät ngöôøi tieâu duøng traû moät giaù cho moät khoái xuaát
löôïng vaø traû moät giaù khaùc cho moät khoái xuaát löôïng khaùc, thì
ngöôøi tieâu duøng ñang traû giaù khoái.

Phaân bieät giaù caáp ba

Chính saùch phaân bieät giaù caáp ba aán ñònh möùc giaù khaùc nhau
cho moãi phaân khuùc thò tröôøng (hay moãi nhoùm ngöôøi tieâu duøng).

Dennis C. McCornac 2 Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh

Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh
Fulbright Economics Teaching Program Microeconomics Lecture 12

Ñieàu naøy coù nghóa laø nhaø ñoäc quyeàn baùn xuaát löôïng vôùi giaù
khaùc nhau cho nhöõng ngöôøi khaùc nhau, nhöng cho cuøng moät ngöôøi
thì moïi ñôn vò xuaát löôïng ñöôïc baùn cuøng moät giaù.

Dó nhieân, ñieàu naøy ñoøi hoûi nhaø ñoäc quyeàn baùn xaùc ñònh roõ
raøng ngöôøi tieâu duøng cuï theå thuoäc nhoùm naøo.

Ví duï laø caùc möùc giaù khaùc nhau daønh cho ngöôøi nöôùc ngoaøi vaø
ngöôøi Vieät Nam.

Caùc ví duï coù lieân quan maät thieát laø Phaân bieät giaù theo thôøi
gian vaø Ñònh giaù theo giôø cao ñieåm.

Noù theå hieän ra sao?

Giaû söû chi phí bieân cuûa hai thò tröôøng laø nhö nhau. Laøm theá naøo
nhaø ñoäc quyeàn baùn toái ña hoùa lôïi nhuaän vôùi loaïi phaân bieät
giaù naøy?

Ñaët doanh thu bieân trong moãi thò tröôøng baèng chi phí bieân. (nghóa
laø nhaø ñoäc quyeàn baùn toái ña hoùa toång lôïi nhuaän baèng caùch
toái ña hoùa lôïi nhuaän cuûa töøng nhoùm rieâng leû.)

Ñieàu naøy haøm yù MR1 = MC = MR2 taïi ñieåm toái öu. Neáu khoâng,
nhaø ñoäc quyeàn baùn coù theå taêng doanh thu baèng caùch ñieàu
chænh möùc baùn töø nhoùm coù doanh thu bieân thaáp sang nhoùm coù
doanh thu bieân cao.

Ví duï MC = AC = 20

P1 = 100 - Q1 P2 = 80 - 2Q2

Giaù toái öu cho moãi nhoùm laø bao nhieâu?

MR1 = 100 - 2Q1 = MC = 20

MR2 = 80 - 4Q2 = MC = 20

Q1* = 40 Q2* = 15 P1* = 60 P2* = 50

Moâ hình veà nhaø ñoäc quyeàn baùn phaân bieät giaù

1. Coâng ty saûn xuaát cho hai thò tröôøng khaùc nhau: 1, 2

2. Coâng ty aán ñònh hai möùc giaù khaùc nhau trong moãi thò tröôøng:
P1, P2

3. Muïc tieâu cuûa coâng ty laø toái ña hoùa lôïi nhuaän.

TR = TR1 + TR2 TR1 = P1Q1 TR2 = P2Q2

Dennis C. McCornac 3 Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh

Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh
Fulbright Economics Teaching Program Microeconomics Lecture 12

  PQ
1 1  P2Q2  TC (Q1  Q2 )

Ta muoán tìm möùc Q1 vaø Q2 toái-ña-hoùa-lôïi-nhuaän.

d d
 MR1  MC  0  MR2  MC  0
dQ1 dQ2

Coâng ty toái ña hoùa lôïi nhuaän baèng caùch saûn xuaát taïi MR1 = MC,
MR2 = MC

hay MR1 = MR2

1
(1 + )
Giaûi: 1 1 hay P1 E2
P1 (1 + ) = P2 (1 + ) =
E1 E2 P2 (1 + 1 )
E1
Coâng ty seõ aán ñònh giaù cao hôn treân thò tröôøng
naøo coù ñoä co giaõn cuûa caàu theo giaù thaáp hôn.

Thòtröôø
ng 1 Thòtröôø
ng 2

D1
D2

Moät ví duï hay laø ngaønh haøng khoâng. Caùc coâng ty haøng khoâng
phaân chia thò tröôøng baèng caùch ñaët ra caùc ñieàu kieän veà veù.

 Veù reû: baùo tröôùc, ôû laïi qua kyø nghæ cuoái tuaàn, khoâng
hoaøn tieàn
 Veù ñaét nhaát: khoâng ñieàu kieän

Dennis C. McCornac 4 Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh

Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh