You are on page 1of 143

1^pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

pd e f w pf y G i f h
rd k ; rd k ; (tif ; vsm;)
rdk;rdk;(tif;vsm;) 59ESpfjynfh trSwfw&
jrefrmtD;bkcf pmwnf;tzGJY
pDpOfonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)^ 2

jrefrm tD;bkcf 1
2003?atmufwdkbm 9

okyfazmfykHrsm;
rdk;rdk;(tif;vsm;)ykHwlyef;csDvuf&mrsm; (rarT; pm 30? vSxGef;atmif pm
56? rsKd;GefY pm 70? rkwfokef pm 122) ? 0wKokyfazmfykHrsm; ( OD;udkav; pm
96? yef;csD ausmfaomif; 110) ? py,fjzK r*Zif; rdk;rdk; (tif;vsm;)
trSwfw& rsufESmzkH; pm 124

3^pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

pDpOfolYtrSm
rdk;rdk; (tif;vsm;) &JU 59ESpfajrmuf trSwfw&tjzpf azmftJAm;
payhpfa'ghuGrf;&JU tGefvdkif; owif;pmapmif pmrsufESmrsm;ay:rSm
atmufarhzG,f pmrsufESmtjzpf pDpOfwifqufzdkY aqG;aEG;MuwJh tcg jrefrm
tD;bkcf pmzwfolrsm;eJY rdk;rdk;(tif;vsm;)&JU pmzwfy&dowftwGuf rdk;rdk;
(tif;vsm;)trSwfw& tD;bkcfpmtkyfi,f wpftkyf oD;oefYpDpOf wifquf
ay;jcif;tm;jzifh 0ufbfpmrsufESmrsm;&JU tuefYtowfudk ausmfvTm;NyD;
pmzwfolrsm;rsm; tm;yg;w& zwfp&m jznfhqnf;ay;Edkif vdrfhr,fvdkY
arQmfvifhNyD; pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)udk rl&if; 'pf*spfw,fpmtkyftaeeJY
xkwfa0zdkY qkH;jzwfvdkufMuygw,f/
'gayr,fh 'Dpmtkyfi,frSm azmfjyxm;wJh pmrsm;tm;vkH; ykHESdyf xkwfa0NyD;
rlrsm;rS a&G;cs,f aumufEIwfwifqufxm;jcif;om jzpfygw,f/
pmtkyftaeeJYom tD;rl&if;tjzpf pDpOfvdkufayr,fh pmrsm;&JU wu,fhrl&if;
rsm;u ykHESdyfrD'D,may:rSmom jzpfygw,f/
jrefrmpmtkyfavmueJY pmzwfolrsm;twGuf oJwpfyGifhrQjzpfap
jznfhqnf;yg0ifvdkwJhqEeJY tck tD;bkcfudk pDpOf&jcif;yg/ tajctae
tcGifhtvrf;ay: rlwnfNyD; jrefrmtD;bkcfpmzwfrsm;twGuf qufvuf
BuKd;yrf;oGm;rSm jzpfNyD; a0zeftMuHjyKcsufrsm;udk ay;ydkYyg&ef
zdwaf c:ygw,f/
jrefrmtD;bkcf pmwnf;tzGJY

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)^ 4

aus;Zl ; wif v T m
'DtD;bkcfpmtkyfi,frSm yg0ifwJh aqmif;yg;rsm;udk a&;om;cJhwJh
q&mewfEG,f? jrifhoef;? pdk;jrifhvwfwdkYudk vnf;aumif;? rdk;rdk;(tif;vsm;)
pmpkpm&if;jyKpkol raqGaqGrmudk vnf;aumif;? vGrf;pmacG u@yg
aumufEIwfcsufrsm; &,lcJh&m aqmif;yg;rsm; a&;om;cJhwJh q&mrBuD; vlxk
a':trm? py,fjzLpmwnf;tzGJY? cifESif;,k? [def;vwf? avhvmolwpfOD;?
pmay a0zefa&;q&mwpfOD;? jrefrmpmausmif;ol *syeftrsKd;orD;
rpEm0if;wdkYudk vnf;aumif;? rdk;rdk; (tif;vsm;) arG;aeY ESpfywfvnf
trSwfw&pmudk oD;oefY a&;om;csD;jrifhay;aom q&mr (a':)
cifaqGOD;tm; vnf;aumif;? pmtkyfi,ftwGif; tokH;jyKxm;aom rdk;rdk;
(tif;vsm;)&JU ykHwlyef;csDrsm; a&;qGJcJhMuolrsm; jzpfwJh yef;csD rsKd;GefY?
rkwfokef? rarT;? vSxGef;atmifwdkYtm; vnf;aumif;? vdktyfaom
pmtkyfpmwrf;rsm;tm; &SmazGulnDaom pmMunfhwdkufrSL; OD;pdk;jrifhoef;
(aEGoifEdkif) tm; vnf;aumif;? vdktyforQ tultnDrsm;udk ay;tyfcJhwJh
rdk;rdk;(tif;vsm;)&JU cifyGef; udkrsKd;GefY(pmayavmu)udk vnf;aumif;
aus;Zl;wif&SdygaMumif; rSwfwrf;jyKtyfygw,f/

5^pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rmwd u m
rdk;rdk; (tif;vsm;)\ txkywdtusOf; 1
rdk;rdk;(tif;vsm;) pmpkpm&if; 3
rdk;rdk; (tif;vsm;)taMumif; a&;om;onfh pmpkpm&if; 18
rdrdESifh rdk;rdk;(tif;vsm;)
ewfEG,f 29
rdk;rdk;(tif;vsm;)\ xkwfa0NyD; pmtkyfrsm; tTef; 55
pmzwfolwdkY ESvHk;om;wGif xm0& wnf&Sdaernfh rkd;rdk; (tif;vsm;) ESifh
olY0wKrsm;
pdk;jrifhvwf 71
rdk;rdk; (tif;vsm;)\ wnfaqmufxm;aom rdef;rrsm;taMumif;
jrifhoef; 79
tdrfeD;csif;
rdk;rdk;(tif;vsm;) 97
odum&SdwJh rkefY[if;cg;
rdk;rdk;(tif;vsm;) 111
vGrf;pmacG 121

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)^ 6

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rdk;rdk; (tif;vsm;)\ txkywdtusOf;


rdk;rdk; (tif;vsm;) (c&pf 1944-1990)/ / trsKd;om; pmayqk
av;Budrfwdkifwdkif &&SdcJhaom pma&;q&mr rdk;rdk; (tif;vsm;)udk yJcl;wdkif;
'dkufOD;NrdKUe,fwGif tz OD;xGef;? trd a':jr&SifwdkYu 1944ckESpf atmufwdk
bmv 24 &uf arG;zGm;onf/ trnf&if; a':pef;pef;jzpfonf/
'du
k Of ;D NrKd Utpd;k & txufwef;ausmif;wGif pwifynmoifMum;Ny;D
1956 ckEpS w
f iG f pwkww
ef; paumvm;&Spq
f k &onf/ ckepfwef; ausmif;ol
b0wGif uAsmrsm; pwif a&;pyfonf/ ausmif;pmMunhfwdkufESifh eH&Huyf
pmapmif aumfrwDrsm;wGif trIaqmiftjzpf aqmif&GufcJhonf/ txuf
wef; ausmif;olb0wGif cdik t
f vdu
k f pmpDpmuH;k NyKd iyf rJG sm; qkrsm;&&Scd o
hJ nf/
1956 ckEpS w
f iG f &efuek f 0dZm ESio
hf yd w
H uov
kd w
f iG f ocsmF bmom
t"dujzifh wufa&muf ynmoifMum;onf/ ynmoifMum;&if; aexdik &f m
taqmiftrnfukd tpGjJ yK rk;d rd;k (tif;vsm;) [laom uavmiftrnfjzifh
uAsm? aqmif;yg;rsm; pwifa&;om;onf/ yxrqH;k a&G;cs,f azmfjycH&aom
0wKwrkd mS 1972 ckEpS f pufwifbmvxkwf aiGwm&Dr*Zif;yg ]]tdref ;D csi;f }}
0wK jzpfonf/ xkd0wKwdkudk jrefrmhtoHrS Zmwfvrf;yrm em;qifp&m
tjzpfvnf; toHvTifhcJhonf/ 1974 ckESpfwGif yxrqHk; vHk;csif;0wK&Snf
jzpfaom ]]aysmufaom vrf;rSm prf;w0g;}} 0wKudk a&;om;onf/
xkdpOfrSp 0wKwdk? 0wK&SnfESifh aqmif;yg;rsm;udk uG,fvGefcsdef
txd tqufrjywf a&;cJ&h m 0wKwEkd iS hf r*Zif;0wK&n
S f pkpak ygif; 101yk'?f
vHk;csif;0wK 24 yk'fESifh aqmif;yg; 55 yk'fcefY &Sdonf/
a&;om;cJhaom 0wKwdkrsm;udk pkaygif; ]]r*Zif; 0wK&Snfrsm;}}?
]]0wKwrkd sm;(1)}}? ]]jrefrmjynfrmS aeMuonf}}? ]]xkad eYu rD;rvmyg}}ESihf ]]rd;k rd;k
(tif;vsm;)\ r*Zif;0wK&Snfrsm;(2)}}ESifh ]]0wKwdkrsm;(2)}} wdkYudk pmtkyf
xkwaf 0cJo
h nf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rd;k rd;k (tif;vsm;) onf ]]aysmufaom vrf;rSm prf;w0g;}} vH;k csi;f


0wK&Snfjzifh 1974 ckESpf trsKd;om; pmay 0wK&Snfqkudk vnf;aumif;?
]]r*Zif; 0wK&n
S rf sm;}} jzifh 1980 jynfEh pS f trsK;d om;pmay 0wKwakd ygif;csKyf
qkudkvnf;aumif;? ]]0wKwdkrsm;(1)}}jzifh 1982 ckESpf trsKd;om;pmay
0wKwdkaygif;csKyfqkudkvnf;aumif;? ]]0wKwdkrsm;(2)}}jzifh 1986 ckESpf
trsK;d om;pmay 0wKwakd ygif;csKyf qkuv
kd nf;aumif; trsK;d om; pmayqkukd
av;Budrf wdkifwdkif qGwfcl;EdkifcJhol jzpfonf/
ol\ ]]aysmufaom vrf;rSm prf;w0g;}} 0wKudk k&Sm;bmom?
*syefbmom rsm;odkYvnf;aumif;? ]]b,folvmulyghr,f}} 0wKudk k&Sm;
bmomodkYvnf;aumif;? ]]rSwyg; tjcm;r&SdNyD}} 0wKudk *syefbmomodkY
vnf;aumif; oufqdkif&m EdkifiHtoD;oD;rS bmomjyefqdk xkwfa0cJhMu
onf/ xdkYtjyif 0wKwdk trsm;tjym;udkvnf; t*FvdyfbmomodkY
vnf;aumif;? tcsKUd udk *syefbmomodv
Yk nf;aumif; jyefqx
kd w
k af 0cJo
h nf/
rd;k rd;k (tif;vsm;) onf 1989 ckEpS f Mo*kwv
f rS p uG,v
f eG cf sed f
txd pHy,fjzLr*Zif;wGif wm0efcHpmwnf;tjzpf aqmif&GufcJhonf/
rdk;rdk; (tif;vsm;) onf pmay wm0efudk xrf;aqmif&if; 1990
jynfEh pS f rwfv 13 &ufaeYwiG f &efuek Nf rKd U uG,v
f eG o
f nf/ uG,v
f eG cf sed w
f iG f
cifyGef; OD;rsKd;GefYESifh om;ESpfa,muf? orD;wpfa,muf usef&pfonf/
(jrefrmhpG,fpkHusrf; ESpfcsKyfpmtkyf 1991rS)

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rdk;rdk;(tif;vsm;) pmpkpm&if;
rdk;rdk;(tif;vsm;) pmpkpm&if;udk pmMunfhwdkufynm 'DyvdkrmbGJUtwGuf
wifjyaom usrf;i,ftjzpf raqGaqGrmu jynfhpkHpGm jyKpkcJhygonf/
pmtkyfi,fwGif pma&;q&m\ t"dupmayvuf&mrsm; jzpfonfh
0wKwEkd iS hf 0wK&n
S rf sm; pm&if;ESihf rd;k rd;k (tif;vsm;)taMumif; a&;om;onfh
pmpkpm&if;rS aqmif;yg;rsm; pm&if;udkom xkwfEIwf wifjyvdkufygonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

0w K rsm;
1/ ]]uJ&D;tGef&if&if}} ? *Dwya'om
ya'om? wGJ 1? rSwf 6 (Edk0ifbm 1980) pm
50-53? 59/
2/ ]]uwfaMu;wpfvuf}} ? ra[oD? rSwf 58 (Mo*kwf 1989) pm 124127/
3/ ]]udk,fa&;BuHKawmh}} ? ppfjyef? rSwf 2 (Zlvdkif 1977) pm 34-37/
4/ ]]udk,fhudk,fudkzsuf}} ? armajr&ifaoG;r*Zif; (Zlvkdif 1984) pm
106-110/
5/ ]]aus;Zl;wifyg&ap}} ? rl ; ,pf? rSwf 2 (atmufwdkbm 1984) pm
72-86/
6/ ]]Mu,fuav;awGcspfp&m tjyma&mifaumif;uifrSm}} ? oajy
oajy? rSwf
109 ('DZifbm 1983) pm 178-214/
7/ ]]uGaJ MuoGm;aom rSepf rsm;}} ? 'dkufOD;NrdKU tpdk;&txufwef;ausmif;
aiG&wktBudKr*Zif; ('DZifbm 1980) pm 154-164/
8/ ]]uRefromvQif r,m;tppfjzpfygaMumif;}} ? wkdif;&if;ar
ar? wGJ 25?
rSwf 6 (1 atmufwdkbm 1974) pm 41-43? 46-47/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

9/ ]]cifpdk; uifyGef;pcef;rSmaeonf}} ? aiG w m&


m&D? rSwf 240 (ZGef 1980)
pm 136-149/
10/ ]]csrf;omjcif;ESifh aysmf&Tifjcif;}} ? om;a&TOkyfpHkr*Zif;? wGJ 1? rSwf 1
(1989) pm 88-91/
11/ ]]cGeftm;}} ? uvsm
uvsm? rSwf 59 (Zefe0g&D 1990) pm 76-79/
12/ ]]*si*f smat;aomufcsiw
f ,f}} ? I r 00? wGJ 40? rSwf 478 (rwf 1987)
pm 45-49/
13/ ]]idk&ifykvJ? &D&if&GJ}} ? pHy,fjzL
zL? rSwf 13? (Zefe0g&D 1986) pm 6369/
14/ ]]pum;rqdk0Hatmif}} ? wdkif;&if;ar
ar? wGJ 24? rSwf 8 (1 Ekd0ifbm
1973) pm 26-29? 34/
15/ ]]pdk;aMumufrdygonf}} ? obif? rSwf 14 ('DZifbm 1984) pm 7476? 78/
16/ ]]pdkufwkef;uawmh rcspfpk}} ? aiG w m&D? rSwf 166 ({NyD 1947) pm
82-90/
17/ ]]ppfom;r,m;}}? wdkif;&if;ar
ar? wGJ 23? rSwf 16 (1 rwf 1973) pm
26-19? 32-34/
18/ ]]pdwZn}} ? kyf&SifatmifvH? rSwf 306 (azazmf0g&D 1982) pm
131-134/
19/ ]]pdwfxm;wwfvQif}} ? wuodkvf"rmHk a&T&wkr*Zif; (ar 1985)
pm 111-117/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

20/ ]]qefydk;}} ? rl;,pfr*Zif;? rSwf 5 (Mo*kwf 1989) pm 52-58/


21/ ]]q,fESpfausmfumvrsm;}} ? aiG w m&D? rSwf 214 ({NyD 1978) pm
86-92/
22/ ]]q,fjym;wef'e}} ? yefkyfpHkr*Zif;? wGJ 4? rSwf 12 ('DZifbm
1986) pm 29-33/
23/ ]]w&m;op m rS e f a omtcgum;}} ? pmayvk y f o m;
m;? rS w f 30
(atmufwdkbm 1983) pm 136-148/
24/ ]]wpfbufuMunfhawmhtkyf? wpfbufuMunfhawmhyef;}} ? uvsm
uvsm?
rSwf 37 (Zefe0g&D 1988) pm 87-90/
25/ ]]wpfa,mufwnf;aevnf;jzpfygw,f}}? vH k r av;
av;? wGJ 2? rSwf 1?
(Zefe0g&D 1986) pm 49-54/
26/ ]]Bwd}} ? kyf&Sifaw;uAsm
w;uAsm? wGJ 9? rSwf 14 (Zefe0g&D 1990) pm 103107/
27/ ]]xrif;qDqrf;? a&TvifAef;eJYay;yg}} ? ra[oD? rSwf 25 (Mo*kwfv
1986) pm 148-154/
28/ ]]xkdaeYu rD;rvmyg}}? kyf&SifatmifvH? rSwf 328 ('DZifbm 1983)
pm 98-113/
29/ ]]xkdaeYu rD;vm\}} ? ra[oD? rSwf 38 (pufwifbm 1987) pm
106-109/
30/ ]]xdkYaMumifh uJhodkY}}? ppfjyef ? rSwf 5 (rwf 1978) pm 178-192/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

31/ ]]axmifajy;}} ? I r 00? wGJ 49? rSwf 462 (Edk0ifbm 1985) pm 8487/
32/ ]]'kuudkyJ&Smae&w,f}}? pHy,fjzL
zL? rSwf 32 (Mo*kwf 1987) pm 2434/
33/ ]]aeol&JUajreDcif}} ? aiG w m&D? rSwf 226 ({NyD 1979) pm 152-169/
34/ ]]aea&mifatmufrmS va&mufaysmuf&onf}} ? Ouvmr*Zif; (rwf
1980) pm 46-49/
35/ ]]ae&pfcJhyg}} ? k y f & S i f? wGJ rSwf 3 (ZGef 1980) pm 42-48/
36/ ]]aEGudkrkef;onf}} ? yef;a0oD? rSwf 10 ({NyD 1989) pm 6-11/
37/ ]]aEGrSmaysmufqHk;oGm;aom ESifhyGifhuav;rsm;}} ? wuodkvfaiG&wk
tBudKr*Zif;? (Zefe0g&D 1980) pm 114-121/
38/ ]]aESmif;rdk;}} ? 0gPd Z (Zlvkdif 1979) pm 48-56/
39/ ]]ykpOf;jym awmifyHum;&,f}}? obif? rSwf 6 ({NyD 1948) pm 3041/
40/ ]]ydpYk uwfav;wpfapmif}}? wdkif;&if;ar
ar? wGJ 24? rSwf 14 (1 azazmf0g&D
1974) pm 2-26? 33/
41/ ]]aygu&0rdk;}}? {&m0wDr*Zif;? rSwf 1? (1989) pm 72-76/
42/ ]]ydefcsifvdkYwJhawmfa&}} ? pHy,fjzL
zL? rSwf 1 (Zefe0g&D 1985) pm 115119/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

43/ ]]ydefrSjzpfr,f}} ? ra[oD? rSwf 61 (Edk0ifbm 1985) pm 92-95/


44/ ]]jynfAm&mrStpjyK}} ? cs,f & D? rSwf 2 (pufwifbm 1984) pm
106-116/
45/ ]]jynfhpHkjcif;ESifh rjynfhpHkjcif;}} ? jrpfi,fr*Zif; (azazmf0g&D 1979)
pm 140-150/
46/ ]]yGifhopfwdkY yifvHk;a0}} ? aiG w m&D? rSwf 255? (pufwifbm 1981)
pm 126-151/
47/ ]]jzwfpm;vQyfpm;}} ? wdkif;&if;ar
ar? wGJ 37? rSwf 2 (Mo*kwf 1986) pm
28-33/
48/ ]]b0wdu
k yf pJG wifjcif;}} ? oHvGifOD;r*Zif;? rSwf 5 (azazmf0g&D 1979)
pm 36-39/
49/ ]]b0tarSmif}}? aiG w m&D? rSwf 155 (ar 1973) pm 119-123/
50/ ]]bda&Smh[krf;ESifh a'0D}}? taumufcGefESpfvnfr*Zif; ('DZifbm
1986) pm 110-114/
51/ ]]b,folvmulyghr,f}} ? aiG w m&D? rSwf 186 ('DZifbm 1975) pm
126-141/
52/ ]]rkdjym aumvd,acsmif;ab;rSmaeonf}} ? pmayvkyfom;
m;? rSwf 1
(ar 1981) pm 26-39/
53/ ]]rwm refusnf;&GmrSmaeonf}} ? aiG w m&D? rSwf 2500 ({NyD 1981)
pm 146-166/

10

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

54/ ]]rzl;om}} ? jrpfBuD;em;r*Zif; (Zefe0g&D 1981) pm 97-102/


55/ ]]rrt,f'DwmawG}} ? *Dwya'om
ya'om? rSwf 90 (Mo*kwf 1988) pm
44-48/
56/ ]]rD;&xm;ESihf c&D;oGm;jcif;taMumif;}} ? pmayvkyfom;
m;? rSwf 8 ('DZifbm
1981) pm 54-57/
57/ ]]rkq;kd rwpfa,muf\ wrf;csi;f }}? vHkrav; (Zefe0g&D 1987) pm 132146/
58/ ]]rk'dwm}} ? cs,f & D? rSwf 56 (atmufwdkbm 1989) pm 46-51/
59/ ]]rd;k ausmf ausmufyef;awmif;rSmaeonf}} ? yckuLr*Zif; (rwf 1981)
pm 246-157/
60/ ]]rdk;wdrfvGifhaomf rkefwdkif;Nidrfrnf}} ? jr0wD? wGJ 31? rSwf 1 (Edk0ifbm
1982) pm 142-158/
61/ ]]rif;oDwm odkYr[kwf...}} ? rk d ; a0
a0? rSwf 163 (Mo*kwf 1981) pm
74-88/
62/ ]]jrLarSmifa0uif;}} ? wkdif;&if;ar
ar? wGJ 38? rSwf 8 (15 'DZifbm
1978) pm 66-72/
? ? wGJ 38? rSwf 9 (1 Zefe0g&D 1988) pm 82-88/
? ? wGJ 38? rSwf 10 (azazmf0g&D 1988) pm 82-85/
? ? wGJ 38? rSwf 11 (rwf 1988) pm 68-72? 83-84/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

11

? ? wGJ 38? rSwf 12 ({NyD 1988) pm 78-82/


? ? wGJ 38? rSwf 13 (ar 1988) pm 98-104/
?? wGJ 38? rSwf 14 (ZGef 1988) pm 86-104/
? ? wGJ 38? rSwf 15 (Zlvdkif 1988) pm 82-86/
63/ ]]rQa0ray;om}}? kyf&SiftjrKaw
jrKaw? wGJ 27? rSwf 10 (atmufwdkbm
1984) pm 96-97/
64/ ]]arQmfvifhjcif;ESifhtwl}}? I r 00? wGJ 42? rSwf 502 (ar 1989) pm
96-97/
65/ ]]NrHK;xJu ig;ESpfaumif}}? aiG w m&D? rSwf 197 (Edk0ifbm 1976) pm
142-158)/
66/ ]]&D&Drm q,fhESpfvHk;wef;rSmaeonf}} ? I r 00? wGJ 36? rSwf 412 (ZGef
1982) pm 138-158/
67/ ]]a&pD;aMumif;}} ? ayzl;vTm? rSwf 94 (ZGef 1989) pm 52-55/
68/ ]]a&rSmaysmfaomig; awmrSmaysmfaomqif}} ? aiG w m&D? rSwf 208
(atmufwdkbm 1977) pm 110-113/
69/ ]]kyf&SifwpfyGJavmufMunfhcsifw,f}} ? &ifckefyGifh? rSwf 2 (Edk0ifbm
1986) pm 120-125/
70/ ]]a&Tvufjzifah c:ygonf}} ? tP0gr*Zif;? rSwf 1 (azazmf0g&D 1989)
pm 18-25/

12

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

71/ ]]va&mifvrG ;f vnf; urf;ESiahf 0;cJ}h } ? rl;,pfr*Zif;? rSwf 3 ('DZifbm


1985) pm 52-65/
72/ ]]vlYpdwf}} ? ppfjyef? rSwf 122 (Zefe0g&D 1989) pm 46-49/
73/ ]]avqdyf}}? '*k e f? wGJ 3? rSwf 7 (Zlvdkif 1987) pm 67-72? 77/
74/ ]]av;bufeH&H}} ? tdyfrufzl;? rSwf 2 (Mo*kwf 1988) pm 18-28/
75/ ]]avmuxJu xGuaf jy;csiw
f ,f}} ? aiGwm&D? rSwf 189 (rwf 1976)
pm 87-93/
76/ ]]vufacRyGifh}} ? jr0wD? wGJ 28? rSwf 6 ({NyD 1980) pm 86-99/
77/ ]]0HykavGrjzpfvdkaom odk;i,f}} ? pmayvkyfom; ('DZifbm 1980)
pm 172-176/
78/ ]]0if;az pmar;yGJus&onfhtaMumif;}} ? rtlyifr*Zif; ('DZifbm
1980) pm 172-176/
79/ ]]oZifawGzl;ygwJh}} ? ppf j yef? rSwf 113 (azazmf0g&D 1988) pm
102-105/
80/ ]]oZifoHk;cuf}} ? vH k r av;
av;? rSwf 5 (ar 1985) pm 122-127/
81/ ]]om;orD;&JU tqHk;tr}} ? pHy,fjzL
zL? rSwf 25 (Zefe0g&D 1987) pm
60-62/
82/ ]]olt
Y wGuv
f m;? ud,
k t
hf wGuv
f m;}} ? rS reufjzefESifh e0&wfudk;oG,f?
&efukef? cs,f&Dyef;pmay? 1985/ pm 77-87/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

13

83/ ]]aoonf\ tjcm;rJh}} ? aiG w m&D? rSwf 201 (rwf 1977) pm 98102/
84/ ]]aomhwGJtyfcsifw,f}} ? &ifckefyGifh? rSwf 12 (pufwifbm 1987)
pm 140-154/
85/ ]]odum&SdwJh rkefY[if;cg;}}? pHy,fjzL
zL? rSwf 52? (rwf 1990) pm5458/
86/ ]]tudik ;f tcufwo
Ykd nf twdt
k &Sn&f MdS uuke\
f }}? csnfrQifESifhtxnf
pufHk(ppfudkif;)r*Zif; (azazmf0g&D 1984) pm 164-176? 194/
87/ ]]tcspfyGifhOD;}}? &ifckefyGifh? rSwf 26 (Zefe0g&D 1989) pm 146-156/
88/ ]]tcspo
f nf b0\ tpdwt
f ydik ;f wpfc}k }? pHy,fjzL
zL? rSwf 46 (pufwif
bm 1989) pm 146-155/
89/ ]]tajcrwlaom udef;*Pef;rsm;}}? cs,f & D? rSwf 25 (Mo*kwf 1986)
pm 1700-174/
90/ ]]tpdrf;eJY teD}}? ra[oD? rSwf 49 (Mo*kwf 1988) pm 136-140/
91/ ]]tjyefwpf&mrkdufOD;rSm}}? pmayvkyfom;
m;? rSwf 58 ('DZifbm 1985)
pm 58-67/
92/ ]]tjzLa&mifESvHk;om;}}? a&TbdkNrdKU trSwf(1) tpdk;& txufwef;
ausmif; ausmufpdrf;&wkr*Zif;? (1945-1980) (Zefe0g&D 1980) pm
140-155/
93/ ]]tarqkawmif;vdkufygonf}}? ppfjyef? rSwf 17 (azazmf0g&D 1980)
pm 110-121/
94/ ]]tarhpm}}? vIdif;bGJUr*Zif; (ar 1980) pm 86-91/

14

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

vkH;csif; pmtkyfrsm;
1/ a<urvdkeJUa0 a0rvdkeJYa<u
<u/
&efuek ?f yg&rDpmpOf? 1981/ 302
pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 143) tro 81^147/
2/ a<u&iftwlwla<ur,f/ &efuek ?f ArmtrsKd ;orD;pmay? 1983/ 113232 pm? 16 pifwD/
3/ cHwufEkuav;awG dI;csdefwefawmh/
&efukef? rdk;rdk; (tif;
vsm;) pmtkyf? 1987/ 224 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf
164) &wp 8761/
4/ *sd K ;;/ &efukef? yg&rDpmpOf? 1980/ 404 pm? 16 pifwD (pmayavmu
pmtkyftrSwf 139) wAp-283077
5/ iyvDZmwfvrf;/
&efukef? tifvsm;pmay? 1975/ 202 pm?
16 pifwD (pmayavmu pmtkyftrSwf 112) tro 76^162
6/ Nidrf;udk&Sufygg/ &efukef? yg&rDpmpOf? 1979/ 225 pm? 16 pifwD
(pmayavmu pmtkyftrSwf 137) tro 79^897/
m;
7/ nDrav;u tcspfudkudk;uG,fowJhvm;/
&efukef? yg&rDpmpOf?
1981/ 315 pm? 16 pifwD (pmayavmu pmtkyftrSwf 145) wAp195523/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

15

8/ xdkaeYu rD;rvmygESifh r*Zif;0wK&Snfrsm;


sm;/ &efukef? rdk;rdk;(tif;
vsm;) pmtkyf? 1985/ 441 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyf 158)
wAp-324926/
9/ emrusef;onf tdkESif;qD/ &efuek ?f rd;k rd;k (tif;vsm;) pmtky?f 1983/
347 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 150) &wp-8762/
10/ yef;dkif;wpf&mm/ &efukef? ynm*kPfpmay? 1981/ 79-198 pm?
16 pifwD? wAp-294617/
11/ aysmufaomvrf;rSm prf;w0g;
w0g;/ &efukef? xGef;xGef; jrefrmpmay
jrifhwifxkwfa0a&;Xme? 1974/ 222 pm? 16 pifwD (pmayavmu
pmtkyftrSwf 92) wAp 176242/
12/ yGifhwcsdKU a<uwcsdKUU/ &efukef? qdk&S,fpmtkyfwdkuf? 1975/ 315
pm 16 pifwD/ wAp 250187/
13/ b,folvmulyghr,f/
16 pifwD? wAp251750/

&efukef? tif;vsm;pmay? 1977/ 218 pm?

14/ rok"rpm&D/ &efukef? rdk;rdk;(tif;vsm;) pmtkyf? 1982/ 317 pm?


16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 146) wAp-297550/
15/ rD;a&mifatmufudk0ifvQif/
&efukef? rdk;rdk;(tif;vsm;) pmtkyf?
1985/ 348 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 154)
16/ rdk;rdk;(tif;vsm;)\ 0wKwdkrsm; 11/ &ef u k e f ? rd k ; rd k ; (tif ; vsm;)
pmtkyf? 1982/ 248 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 147)
wAp-300745/

16

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

17/ rdk;rdk;(tif;vsm;)\ 0wKwdkrsm; 22/&efuek ?f rd;k rd;k (tif;vsm;) pmtky?f


1986/ 283 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 162) wAp364023/
18/ rdk;rdk;(tifvsm;)\ 0wKwdkrsm; 33/ &efuek ?f wufvrf;pmay? 1993/
323 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 198)
19/ rkd;rkd;(tif;vsm;)\ 0wKwdkrsm; 44/ &efukef? aomfupmay? 2003/
295 pm? 16 qifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 332)
20/ rdk;rdk;(tif;vsm;)\ r*Zif;0wK&Snfrsm;
sm;/ &efukef? yg&rDpmpOf?
1980/ p? 305 pm? 16 pifwD (pmayavmu pmtkyf 141) wAp283859/
21/ arwmurf;em;? tcspfopfyif /
&efukef? rdk;rdk;(tif;
vsm;) pmtkyf? 1985/ 279 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf
156) wAp-323684/
22/ jrLarSmifa0uif;/
&efukef? aomfupmay? 2003/ pm 88? 11
qifwD? (pmayavmu pmtkyftrSwf-328)/
23/ jrefrmjynfrSmaeMuonf/
&efuek ?f rd;k rd;k (tif;vsm;) pmtky?f
1983/ 251 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 151) wAp311793/
24/ rSwpfqifh/ &efukef? yg&rDpmpOf? 1978/ 254 pm? 16 pifwD
(pmayavmupmtkyftrSwf 133) tro 78^1477/
25/ rSwyg; tjcm;r&SdNyD/
&efuek ?f yg&rDpmpOf? 1978/ 241
pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 131) tro 78^989/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

17

26/ &GufvSyef;/ &efukef? tif;vsm;pmay? 1975/ 262 pm? 16 pifwD


(pmayavmupmtkyftrSwf 103) tro 75^ 1349/
27/ a&Twd*HkudkjrifvQi
Qif/
&efukef? yg&rDpmpOf? 1979/ 395 pm? 16
pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 135) wAp-278231/
28/ a0'emMumeDyGifh/
&efuek ?f rd;k rd;k (tif;vsm;)pmtky?f 1982/ 291
pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 148) wAp-303747/
29/ ork'&mckESpfpif; jrpfrif;wpfq,fhoHk;oG,f/&efukef? yg&rDpmpOf?
1980/ 370 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 142) wAp287385/
30/ oHk;vGef;wifrSBudK;;/
&efuek ?f rd;k rd;k (tif;vsm;)pmtky?f 1982/ 379
pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 149) &wp-876
31/ oaAowm ta0&ma[mEK/
&efuek f yg&rDpmpOf 1983/ 251
pm 16 pifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 132) tro-78^1991/
32/ tcspfqdkaomt&m
omt&m/
&efuek ?f tif;vsm;pmay? 1976/
308 pm? 16 pifwD (pmayavmupmtkyt
f rSwf 117) tro 76^1507/

18

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rdk;rdk; (tif;vsm;)taMumif; a&;om;onfh pmpkpm&if;

aqmif ; yg;
1/ udkudkudk/
]]rok"rpm&D^orD; roka0vm&D}}? pE m? rSwf 246
(ar 1990) pm 114-115/
1990 ckESpf rwfv (31)&ufwGif rkd;rdk;\ om;ESifh
orD;wkdYtm; udk&if? oDv&Sif0wfay;aom tvSLr*FvmyGJ rkd;rdk;ESifh
wlvGef;vSaom orD; oG,frsKd;GefY (oDv&SifbGJUtrnf roka0vm&D) tm;
olYtaruJhodkY pmay xl;cRef *kPfwifhapcsifaMumif; a&;zGJUxm;onf/
2/ ausmfpnfNidrf;/ ]]rdk;rdk;(tif;vsm;)trSwfw& pwkwESpfywfvnfyGJ}}
*sDtD;pD r*Zif;? rSwf 5 (ar 1994) pm 122-125/
rk;d rd;k (tif;vsm;) trSww
f & 4ESpaf jrmuf txdr;f trSwf
tcrf;tem;wGif rk;d rk;d (tif;vsm;) trSww
f &tzGUJ \ em,ursm; ajymMum;
aom trSmpum;rsm;xJrS rSwfom;p&m pum;vHk;rsm;udk tusOf;csKH;
azmfjyxm;onf/
3/ ausmfpGmxuf/ ]]rd k ; rd k ; (tif ; vsm;) od k Y r [k w f a&cJ y if v ,f x J u
xdk;xGufaewJh a&cJawmif&JU xdyfpGef;ydkif;}}? rd k j ym&J U ES i f ; qD c if ; pmpk?
rEav;? BuD;yGm;a&; (atmufwdkbm 1990) pm 103-108/
rkd;rdk;(tif;vsm;)aoqHk;rIowif;udk rarQmfvifhbJ
Mum;& tHMh o0rf;enf;&yHrk S olrESihf oduRr;f cJyh rkH sm;udk a&;om;xm;onf/
olr\ kyf&nfoGifjyif? pdwf"mwfa&;&m? olr\ 0wKwdkrsm; 1-[k trnf
ay;xm;yHkwdkYudk oabmusESpfoufaMumif; azmfjyxm;onf/ xdkrSwpfqifh
pHy,fjzLr*Zif; tifwmAsL;u@twGuf awGUqHMk uyHk q&mr uG,v
f eG jf cif;

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

19

onf jrefrmpmayavmutwGuf tBu;D rm;qH;k aom qH;k I;H rIBu;D jzpfaMumif;


udk vGrf;qGwfowd&jcif;rsm;pGmjzifh a&;om;xm;onf/
4/ ausmf&ifjrifh/ ]]aoEkdifygdk;vm;}}? pHy,fjzL
zL? rSwf 54 (ar 1990)
pm 45-47/
rEav;pmaytzGJUESifh rdk;rdk;wdkYawGUqHkum pHy,fjzL
r*Zif;twGuf aqG;aEG;tMuHay;Mu cspfcif&if;ESD;vkdY t&Sdefaumif;
&aeMupOf rkd;rkd;aoqHk;oGm;onfhtwGuf 0rf;enf;aMuuGJ&um jynfol
cspfaom tEkynmonfonf b,fawmhrS raoEkdifbJ jynfolvlxk\
&ifxJwGif xm0&wnf&Sdaevdrfhrnf[k a&;om;xm;onf/
5/ Munfvifat;/]]tm;enf;olwdkYbufu}} rdkjym&JUESif;qDcif;pmpk?
rEav;? BuD;yGm;a&; (atmufwdkbm 1990) pm 141-147/
rd k ; rd k ; \ tm;EG J U ol ? tm;enf ; ol ? rd e f ; rom;ud k
em;vnfaxmufxm;pmem rdef;rom;rsm;bufrS cHpm;a&;zGJUxm;aom
rok"rpm&D? avmutarSmif? yGifhwcsKdU a<uwcsKdU ponfh 0wKrsm;xJrS
pmom;wcsKdUudk jyefvnfcHpm;azmfjy&if; q&mrtouf&Sifaexdkifvsuf
pmawGqufa&;aernfOD;rnfqdkvQif tEkynmvufeufudk tm;udk;&if;
tm;enf;olawGbufrS &yfwnfaeOD;rSyJ[k a&;om;xm;onf/ olr\
vuf&mopfrsm;udk rawGU&awmhbJ aernfjzpf 0rf;enf;rdaMumif;
a&;om;xm;onf/
6/ cufrm/]]wrf;wjcif;wHqdyf}}? uvsm
uvsm? rSwf 111 (ar 1994) pm8085/
]]rkd;rdk;(tif;vsm;) twGuf (4) ESpfajrmuf trSwfw&
tcrf;tem;wGif olYudkcspfaom pma&;q&mrsm;u olr\ yHk&dyfrsm;udk
vGrf;qGwfowd&pGm ajymMum;MupOf pma&;ol&ifxJ cHpm;&aom
tawG;rsm;udk a&;om;xm;onf/

20

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

7/ cifaqGO;D /
]]pmaywGufwm? wpfoufvsm}}? pHy,fjzL
zL? rSwf 54
(ar 1990) pm 6/
,ck v xk w f pH y ,f j zLr* Z if ; \ acgif ; BuD ; tjzpf
a&;om;azmf j y&mwG i f r* Z if ; wpf a pmif t wG u f wm0ef c H p mwnf ;
t&nftcsi;f &S&d ef vdt
k yfyEkH iS hf rk;d rd;k wGif xdt
k &nftcsi;f rsm; jynfrh aD Mumif;
r*Zif;wm0efxrf;aqmifpOftwGi;f pGr;f pGr;f wrH aqmif&u
G o
f mG ;cJah Mumif;
rsm;udk a&;om;azmfjyxm;onf/
8/ / ]]yef;oD;wpfvHk;aysmufqHk;jcif;}} pHy,fjzL
zL? wGJ 2? rSwf 3 (rwf
1990) pm 69-71/
rd k ; rd k ; ES i f h pma&;ol w d k Y pH y ,f j zLr* Z if ; twG u f
aysm&f iT w
f uf<upGmtvkyv
f yk Mf uyHu
k kd vGr;f qGwo
f wd&pGma&;om;xm;onf/
ESpfOD;om; txl;cifrifcspfcifyHk? rkd;rkd;uG,fvGefoGm;jcif;onf 0if;rSnfh
arT;csKad om yef;oD;wpfv;kH aysmufq;kH jcif;ESiw
hf al Mumif;udk aqmif;yg;xJyif
uAsmwpfyk'fjzifh a&;zGJU*kPfjyKxm;onf/
9/ ? ]]orkdif;wGifvsuf xm;cJh&ufw,f}}? pH y ,f j zL
zL? rSwf 54 (ar
1990) pm 95-97/
rkd;rdk; ouf&Sdxif&Sm;&SdpOftcgu pHy,fjzLr*Zif;
t,f'DwmtzGJUESifhtwlpmaytwGuf vIyf&Sm;aqmif&GufMuyHkrsm;? rkd;rdk;
ajymcJhaom pum;rsm;ESifhtwl olr\ aysmfaeaomrsufvHk;uav;rsm;?
0rf;enf;aeaom rsufvHk;uav;rsm;udk owd&atmufarhum bk&m;
&Sdckd;wdkif; trQay; arwmydkYaMumif; a&;om;xm;onf/
10/ ckid af v;ud/k
]]emruse;f onftEkd iS ;f qD (odrYk [kw)f rk;d rd;k (tif;vsm;)
ESifholYpmrsm;}}? tysKdpif? wGJ 1? rSwf 3 (Ekd0ifbm 1993) pm 13-17/
rk;d rd;k (tif;vsm;)\ pmayt,ltq? pmayoabmxm;
rsm;udk wifjyaqG;aEG;xm; olra&;om;cJhaom vHk;csif;0wK&Snf
wpftkyfcsif;pD\ qkdvdkaomtaMumif;t&mrsm;udk wpfckcsif; a&;om;
a0zefaqG;aEG; azmfjyxm;onf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

21

11/ acwfxeG ;f ? armif/ ]] rk;d rd;k (tif;vsm;) trSww


f &}}? a&T0wfrIef?
wGJ 4? rSwf (ar 1994) pm 29-33/
rk d ; rd k ; (tif ; vsm;) uG , f v G e f j cif ; (4)ES p f j ynf h
atmufarhzG,f trSwfw&tcrf;tem;rS tpDtpOfrsm;udk a&;om;
azmfjyxm;onf/ rkd;rdk;(tif;vsm;) trSwfw&tzGJU\ em,ursm;u
ajymMum;aom trSwfw&pum;rsm;udkvnf; azmfjyxm;onf/
12/ ? ]]rkd;rdk;(tif;vsm;)trSwfw&a[majymyGJ}}? *sDtD;pD r*Zif;? rSwf 8
(Mo*kwfb 1994) pm 50/
18? 6? 94 aeY 0dkiftrfpDatcef;r jyKvkyfaom
rk d ; rd k ; (tif ; vsm;) trS w f w &a[majymyG J q&m atmif o if ; \
a[majymcsuf r sm;ud k aumuf E k w f w if j yxm; trS w f w &tzG J U \
tpDtpOfrsm;udk a&;om;azmfjyxm;onf/
13/ cspfOD;dk/ ]]qGJqkwfypfcsifwJh jyu'defwpf&Guf}}? pHy,fjzL
zL? rSwf 54?
(ar 1990) pm 123-125/
r*Zif;wpfapmif\ wm0efcHt,f'Dwmtjzpf twef
toifh tawGUtMuHK&SdcJhzl;oltaejzifh pHy,fjzL r*Zif;udk rkd;rdk;(tif;vsm;)
t,f'Dwmtjzpf vkyfudkifpOf r*Zif; tppt&m&m wkd;wuf aumif;rGefcJh
aMumif; a&;om;azmfjyxm;onf/
14/ ? ]] rkd;rdk;(tif;vsm;) trSwfw& kyfyHkvTmrsm;}}? jrm;ewfarmif?
wGJ 3? rSwf 9 (ar 1994) pm 105-107/
rdk;rdk;twGuf 4 ESpfajrmuf trSwfw&yGJ rkd;rdk;\
rde;f rom;wefrhJ zwfozD wfoD ajy;vTm;ae&aom kyyf ?kH iyvD awGUcJah om
vlYavmurS oif,lp&mrsm;udk rem;wrf; &SmazGaeaom kyfyHkESifh pma&;
q&m wpfa,mufxrH S olvckd siaf om pmrlwpfy'k &f atmif zefw;D awmif;,l
Edik af om t,f'w
D maumif;wpfa,muf\ kyyf rkH sm;udk trSw&f pGm owd&pGm
a&;om;azmfjyjcif;jzpfonf/

22

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

15/ pEm? r/]]a<uaomfvnf;ra<u}}? &ifckefoH? rSwf 17 (ar 1991) pm


104-107/
rdk;rdk;onf rarhEdkifaumif;aom pmayzefwD;&Sif
jzpfaMumif;? olronf yef;av;wpfyiG hf a<uovdk jzKwcf eJ a<uaomfvnf;
ol r zef w D ; cJ h a om Zmwf a umif ; rsm;pG m onf ra<uEd k i f a om
yef ; uav;rsm;tjzpf ol r ud k , f p m; pum;ajymaernf j zpf a Mumif ;
a&;om;xm;onf/
16/ pdefwif? r/ ]] rk d ; rd k ; (tif ; vsm;) uG , f v G e f j cif ; ES p f y wf v nf
atmif;arhzG,faeY}}? &ifckefoH? rSwf 17 (ar 1991) pm 100-103/
k&Sm;trsKd;orD; rpdefwifu olrESifh rkd;rdk;(tif;vsm;)
cifrif&if;ESD;yHk? pma&;q&mr\ 0wKudk bmomjyefqdkyHk? rkd;rdk;(tif;vsm;)
uG,fvGefjcif;ESpfvnf tcrf;tem;wGif 0rf;enf;aMuuGJ&yHk ajymjycsufudk
pma&;q&mr rpEmESifh MuLMuLoif;u rSwfwrf;wifxm;jcif;jzpfonf/
17/ pdrf;ol? armif(ykodrf-)/ ]]rk;d rd;k (tif;vsm;)&JU yxraeYrsm; (yxrydik ;f )}}?
&ifckefoH? rSwf 9 (pufwifbm 1990) pm 76-78/
rdk;rkd;\ taqmifaeausmif;olb0? tdrfaxmifonf
b0ra&mufrDumvrsm;udk azmfjyxm; udkrsKd;GefY\ oli,fcsif;wpfOD;
tjrifjzifh rkd;rdk;tay: ol\ xifjrif,lqcsufrsm; a&;om;xm;onf/
18/ / ]] rkd;rdk;(tif;vsm;)&JU yxraeYrsm; ('kwd,ydkif;)}}? &ifckefoH? rSwf
14 (azazmf0g&D 1991) pm 60-63/
rdk;rdk;ESifh udkrsKd;GefYwdkY\ r*FvmaqmifyHk&dyfrsm;udk
azmf j yxm; ol w d k Y \ td r f a xmif O D ; rS om;OD ; uav; aersKd ; G e f Y
arG;zGm;onfhtcsdefumvrsm;xJrS oltrSwf&aom rkd;rdk;\ yHk&dyfrsm;udk
a&;om;xm;onf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

23

19/ / ]] rkd;rdk;(tif;vsm;) yxraeYrsm; (wwd,ydkif;)? &ifckefoH? rSwf


27 (ar 1992) pm 118-120/
rk d ; rd k ; (tif ; vsm;)wd k Y rd o m;pk prf ; acsmif ; Nrd K Ue,f ?
[oFwvrf; aexkdifpOfumvrS NrdKUxJ 33 vrf;udk ajymif;onftxd
aysmufaomvrf;rSm prf;w0g; 0wK a&;om;xkwaf 0jzpfaom tcsed rf sm;xJrS
rkd;rdk;(tif;vsm;)\ yHk&dyfrsm;udk a&;om;azmfjyxm;onf/
20/ pd;k jrifv
h wf/ ]]pmzwfolwdkYESvHk;om;wGif xm0&wnf&Sdaernfh
rkd;rdk;(tif;vsm;)ESifh olY0wKrsm;}}? pHy,fjzL
zL? rSwf 54 (ar 1990) pm 107110/
rk;d rd;k \ vH;k csi;f 0wK&n
S rf sm; vlaY bmifavmutwGuf
tusK;d oufa&mufyu
kH kd azmfjyxm;um olronf d;k d;k ukwu
f w
k f aexkid &f if;
apwemygaom od u m &S d a om pmrsm;ud k o m a&;om;cJ h N yD ;
trsKd ; om;pmayqk u d k xk d u f x k d u f w ef w ef & &S d c J h o l w pf O D ; jzpf a Mumif ;
a&;om;xm; jrefrm0wKrsm;jzifh urmph maytodik ;f t0dik ;f xJoYkd ajccsr&d ef
pGrf;aqmifEkdifcJholwpfOD;jzpfaMumif; azmfjyxm;onf/
21/ pGrf;&nf? armif/]] rkd;rdk;(tif;vsm;)ESifh b0okyfazmf0wK}}? pHy,fjzL
zL?
rSwf 54 (ar 1990) pm 48-52/
rkd;rkd;\ pmayoabmw&m;? pmayt,ltqwdkYudk
a&;om;xm; rkd;rkd;onf pum;enf;enf;yJ ajym ajymonfhtwdkif;
vkyfaqmifum olr\ 0wKrsm;onfvnf; acwfNydKif vlrIa&;b0?
rsuf a rS m uf a cwf omref j ynf o l t rsm;pk \ b0ud k xif [ yf a om
a&;om;csuf r sm;jzpf jref r mpmayavmuwG i f awmuf y onf h
Mu,fwpfyiG jhf zpfaMumif;udk todtrSwjf yK armfueG ;f a&;xk;d &rnfjzpfaMumif;
a&;om;xm;onf/
22/ dx
k eG ;f vl/ ]]a<uusESif;qD}}? rdkjym&JUESif;qDcif;pmpk? rEav;?
BuD;yGm;a&; (atmufwdkbm 1990) pm 27-34/
rkd;rdk;(tif;vsm;) aoqHk;rIowif;udk Mum;&pOfrSmyif
rdk;rdk;\ pmayrsm;udk pGJvrf;cJh&yHk? ZmwfaumifwdkY\ b0udk em;vnfcJh&yHk

24

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

wdt
Yk jyif rEav;NrKd U&Sd vlxw
k u
kd rf mS olrESiq
hf ckH &hJ yHu
k kd wa&;a&; jrifa,mif
um oHo&mtqufqufrmS olr a&;csiaf ompmrsm; a&;Ekid yf gap[k qkreG f
aumif;awmif;aMumif; a&;om;xm;onf/
23/ ESi;f qDatmif/ ]]uRerf odaom rk;d rd;k (tif;vsm;)}}? rdkjym&JU ESif;qDcif;
pmpk/ rEav;? BuD;yGm;a&; (atmufwdkbm 1990) pm 27-34/
rkd;rdk;(tif;vsm;)\ 0wK&Snfrsm;teufrS wcsKdUudk
aumufEkwfwifjyxm; xdk0w&SnfrS &&Sdaom tawG;tac:rsm;?
ar;cGe;f rsm;udk azmfjyxm;onf/ xk0d wK&n
S rf sm;udk zwfNy;D aemuf pma&;ol\
&ifxrJ mS jzpfay:vmaom cHpm;csurf sm;udv
k nf; a&;om;azmfjyxm;onf/
24/ ra[oDt,f'w
D mtzGUJ / ]] rkd;rdk;(tif;vsm;) twGuf aEGOD;eHeuf}}?
ra[oD? rSwf 114 ({NyD 1994) pm 32-33/
rkd;rdk;(tif;vsm;) uG,fvGefjcif; 4ESpfjynfh txdrf;
trSwfyGJwGif uAsmq&m? pma&;q&mrsm;u trSwfw&pum; ajymMum;
MuyHkESifh armifaoG;opf olrtwGuf trSwfw&*kPfjyK&Gwfqdkaom
]aqmif;aESmif;av;vD aEGOD;av;vSnfh} uAsmudk azmfjyxm;onf/
25/ ]] rkd;rdk;(tif;vsm;) uG,fvGefjcif;...ESifh tif;vsm;pmay}}? [ef o pf?
rSwf 46 ({NyD 1994) pm 32-33/
rk d ; rd k ; (tif ; vsm;) uG , f v G e f j cif ; av;ES p f a jrmuf
txdrf;trSwfjyKvkyfaom tcrf;tem;taMumif; a&;om;xm;jcif;
jzpf o nf / av;ES p f j ynf h txd r f ; trS w f u Asmud k armif a oG ; opf u
a&;om;&Gwq
f
kd rk;d rd;k \ kyyf v
kH mT rsm;udk udk ;kd uGe?Yf rESi;f azG;? cspOf ;D dw
k u
Ykd
trSwfw& ajymMujcif;udk a&;om;xm;onf/
26/ jrwfcikd /f
]] rk;d rd;k (tif;vsm;) ESpyf wfvnftrSww
f &}}? &ifckefoH?
rSwf 17 (ar 1991) pm 108-111/
qd k A D , uf E k d i f i H o l a':pd e f w if ? rk d ; rd k ; (tif ; vsm;)
ESpyf wfvnftcrf;tem;okYd wufa&mufy?kH rk;d rd;k \ yef;yk kyx
f yk w
kH u
l kd orD;

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

25

oG,frsKd;GefYrS wpfqifh a':pdefwiftm; vufaqmifay;onfh taMumif;


t&mrsm;udk rSwfwrf;wifazmfjyxm;onf/
27/ jrwf[def;? armif/ ]pma&;q&mr rkd;rdk;(tif;vsm;) uG,fvGefonfh
pwkwESpfavmufrSm? pHy,fjzL
zL? wGJ 2? rSwf 5? (ar 1994) pm-125/
rkd;rdk;(tif;vsm;) \ uG,fvGefjcif; av;ESpfjynfhcJh
aomfvnf; olrudk rarhaom pmayrdwfaqGrsm;u trSwfw&tpDtpOf
jyKvyk jf cif;udk a&;om;xm; pma&;q&mr rk;d rd;k (tif;vsm;)onf *kPo
f a&
&SdpGmjzifh olYacwf olYtcgwGif atmifjrifausmfMum;cJhaom pma&;q&mr
wpfOD;[k rSwfwrf;wif *kPfjyKa&;om;xm;onf/
28/ d;k uGe?Yf ud/k ]]jrifuiG ;f us,t
f oHa&mifp}kH }/ rdkjym&JUESif;qDcif;pmpk?
rEav;? BuD;yGm;a&; (atmufwdkbm 1990) pm 75-86/
rdk;rkd;a&;cJhaom 0wKwcsKdUxJrS Zmwfaumifrsm;
taMumif;udk a&;om;xm;onf/ edru
hf sek ;f uef&aom b0rsK;d pHu
k kd pmayjzifh
a&;zGJUcJhaom olrtm; aorif;rS vGwfajrmuf&efqkawmif;rdaomfvnf;
r&EkdifawmhaMumif; a&;om;xm;onf/
29/ vlr;kd at;/ ]]aysmuf a omvrf ; rS m prf ; w0g; (od k Y r [k w f )
NrdKUjyrD;tdrf}}? ra[oD? rSwf 33 ({NyD 1987) pm 146-149/
aysmufaomvrf;rSm prf;w0g;0wKudk *syefbmom
jyefqkdol,mqkudk'dkbm&SD\ a0zefcsuf? wdkdkwmazmifa';&Sif;\ pmay
a0zefcsuf? *syefpmzwfy&dowfwpfOD;\ tjrifrsm;udk a&;om;azmfjy
xm;onf/
30/ avhvmolwpfO;D / ]]pmayb0waphwapmif;}}? pHy,fjzL
zL? rSwf 54 (ar
1990) pm 29-35/
rdk;rdk;onf pma&mvla&m cspfcifp&maumif; ol\
b0ESifh tEkynm? wpfxyfwnf;usaom pmESifh pma&;q&maoG; trsKd;
tpm; wlol[k csD;usL;*kPfjyK a&;om;xm; rkd;rdk; ouf&Sdxif&Sm; &SdpOf

26

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

tcgu pmayavmutwGuf yg0ifvIyf&Sm;cJhaom "mwfyHkrsm;udkyg


azmfjyxm;onf/
31/ 0ifh? r (jrpfi,f)/]]tvGrf;rsm;pD;wJh vGef;rsm;pnf;}}? rdkjym&JU
ESif;qDcif;pmpk? rEav;? BuD;yGm;a&; (atmufwdkbm 1990) pm 8795/
ukeaf ps;EIe;f Bu;D jcif;xuf wjcm; a&;p&mxufaumif;
aom odraf rGUeufidI ;f onfh taMumif;t&mrsm;udk a&;om;&ef tm;ay;aom
rk d ; rk d ; twG u f rE a v;Nrd K UteD ; &S d &G m i,f a v;rsm;rS xk w f v k y f a om
tEkynmxGuu
f ek yf pn;f topftqef;uav;rsm;taMumif; tao;pdwf
a&;om;azmfjyxm;onf/ vGe;f rsm; pnf;&ufvyk af om vli,fw\
Ykd b0ESihf
tm;rmefowdu
v
kd nf; a&;om;azmfjyxm;onf/ olr trnfay;xm;aom
vGef;rsm;pnf; txnfuav;udkMunfh&if; pma&;ol&ifxJrS tvGrf;rsm;
zdpD;vmygonf[k a&;om;xm;onf/
32/ 0if;pnfo/l
]]yifxufaysmfoifh}}? rk d j ym&J U ES i f ; qD d c if ; pmpk ?
rEav;? BuD;yGm;a&; (atmufwdkbm 1990) pm 49-53/
aorif;u vlrmS ;jy;D ac:wwfw,faemf[k trSww
f rJh
ajymcJhol rkd;rkd; wu,fqHk;oGm;aomtcg olrudk vGrf;qGwfwrf;wvsuf
r*Zif;t,f'w
D mvkyo
f l olru r*Zif;azmifyw
d &f ufukd owfrw
S Ef idk cf ahJ omf
vnf; olrb0 azmifydwfoGm;cJhonfudk ajymrjycJhavygvm;[k a&;om;
zGUJ qdx
k m;onf/
33/ 0if;rif;xGe;f / ]]qkawmif;vdkufonf tkdESif;qD}}? uvsm
uvsm? rSwf 63
(ar 1990) pm 56-58/
rk;d rk;d onf omrefred ;f rom;r[kwb
f J pmaye,ftwGuf
wefzkd;&Sdaom rdef;rom;wpfOD;jzpf olr uG,fvGefjcif;onf tpm;xkd;
r&Ekdifaom tEkynm&SifwpfOD; qHk;IH;jcif;jzpfaMumif; a&;om;xm;onf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

27

34/ owif;t,f'Dwm/ ]] rkd;rdk;(tif;vsm;) trSwfw&tpDtpOfrsm;rS}}?


&ifckefoH (ar 1994) pm 28-33/
rkd;rdk;(tif;vsm;) uG,fvGefjcif; pwkwESpfywfvnfyGJ
tcrf;tem;usi;f yyH?k trSww
f &tzGUJ zGUJ ,if;tzGUJ \ a&SUvkyif ef;pOfrsm;udk
a&;om;azmfjyxm;onf/
35/ ol&aZmf/ ]] rkd;rdk;(tif;vsm;) trSwfw&}}? pHy,fjzL
zL? wGJ 2? rSwf 5
(ar 1994) pm 120-124/
rk;d rd;k (tif;vsm;)\ yH&k yd rf sm;xJrS pma&;olowd&rdaom
wdkif;&if;ar*sme,f uavmifaoG;p umvrsm;? rkd;rkd;\ tdrfaxmifOD;
b0yHk&dyfrsm;udk trSwfw& azmfjyxm;onf/ olr\ ZmwdNrdKUjzpfaom
'du
k Of ;D NrKd UwGiv
f nf; trSww
f &wpfck vkyo
f ifah Mumif; tMuaH y;xm;onf/
36/ oQm;wJhatmif/ ]] rkd;rdk;(tif;vsm;) psmyerSwfwrf;}}? pHy,fjzL
zL? rSwf
54 (ar 1990) pm 19-28/
rk;d rk;d aoqH;k onfah eYrpS &ufvnfqrG ;f auR;onfah eY
txd tpDtpOfrsm;? rD;oN*[
o
f nfah eYwiG f ol\ pmay&Jabmf&b
J ufrsm;u
*kPjf yKuAsm&Gwq
f Mkd uyHrk sm;udk xGe;f xGe;f (pHy,fjzL)\ rSww
f rf;"mwfyrkH sm;
ESifhwuG rSwfwrf;jyKpkxm;onf/
37/ [de;f vwf/ ]]rk;d rd;k (tif;vsm;)\ aojcif;tbd"rm}}? pHy,fjzL
zL? rSwf
54 (ar 1990) pm 126-130/
rdk;rkd;onf olr\ pmayrsm;aumif;Mumif;udk pma&;
q&m tcsif;csif;u csD;usL;onfhtcg *kPf,lrmerwufbJ wnfNidrfaom
rsufESmjzifh pmzwfolrsm;twGuf tusKd;&Sdrnfh pmayrsm;om a&;om;
onf[k jyefajymavh&adS Mumif;? jyKH ;omaewwfaMumif;? pHy,fjzLr*Zif;udk
aumif;onfxufaumif;atmif aqmif&GufcJhaMumif; a&;om;xm;onf/

28

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

38/ trm? a':(vlxk-)/ ]]rkd;rdk;(tif;vsm;) twGuf tarhvufaqmif}}?


pHy,fjzL
zL? rSwf 54 (ar 1990) pm 44/
rd;k rk;d onf jrefrmpmay o&zl\ pdew
f pfyiG jhf zpf olr\
pmayrsm;onf acwfwpfacwfukd azmfjyaeonfh pmayrsm;jzpfaomaMumifh
t"GefY&Snf wnfwHhygap[k qkrGefaumif;awmif;xm;onf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rdrdESifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

ewf E G , f

29

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

31

1
(u)
tcgwdkif;vdkyJ ol ryGifhwyGifhuav; NyHK;aeonf/ olYrsufvHk;rsm;udk
rSdwfxm;onf/ EIwfcrf;pHkudkvnf; rxdwxduav; aphxm;onf/ ol\
yg;jyifrsm; rdt
Yk ad eMuonf/ odaYk omf olNyKH ;aeonf/ ol\ tNyKH ;udk rsucf rHG sm;
ay:wGif awGYae&onf/ yg;jyifrsm;ay:wGif awGYae&onf/ EIwfcrf;rsm;
ay:wGif awGaY e&onf/ olNyKH ;onfu 'gyJjzpfonf/ 'gavmufyjJ zpfonf/
onfhxufvnf; avsmhrNyHK;yg/ onfhxufvnf; ydkrNyHK;yg/tNrJwrf;yif
jzpfonf/ ol\twGif;pdwfrsm;udk ESpfae&mwGifom xkwfazmfxif[yf
wwfonf/ tenf;i,fpw
d v
f yI &f mS ;vQif yg;jyifrsm; eDjref;vmNy;D ? tenf;i,f
pdwfIyfaxG;vQif rsufarSmifukwfoGm;wwfonf/ onfrSwpfyg;um; ol
NyKH ;aeonf/ xH;k pHtwdik ;f ryGiw
hf yGiahf v; NyKH ;aewwfonf/ onftNyKH ;udk
rdrd aumif;aumif;rSwfrdonf/ rdk;rdk;\ tNyHK;yifjzpfonf/ ,ckvnf;
xHk;pHtwdkif; ol NyHK;aeonf/
(c)
xdkaeYu eHeuf 10 em&DwdwdwGif MuHawm tat;wdkuf 0if;aygufodkY rdrd
a&mufoGm;onf/ oN*Kvfrnfhtcsdefu 11 em&D jzpfonf/ wrifyif
wpfem&DapmNyD; vmcJhjcif; jzpfonf/ odkYaomf rdrd a&muf&SdoGm;csdefwGif
0if;xJrSma&m? {nfhcHcef;rxJrSa&m vlawG jynfhusyf aeMuNyD jzpfonf/
0ifaygufoYkd ra&mufrw
D iG f aemufbufrS vlwpfa,muf ygvm
onfuo
kd
d Munfv
h u
kd &f m yef;cs0D okef jzpfonf/ olvnf; rdrv
d ykd if tdrrf S
wdu
k f u
kd v
f mol jzpfonf/ bwfpu
f m;pD;Ny;D ajcusiaf vQmufvmol jzpfonf/
rdrdwdkYudk um;ESpfpD; jzwfausmfoGm;onf/ pmaye,frS todrdwfaqGrsm;
jzpfonf/

32

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

0if;ayguf0odkY a&mufaomtcg tod pma&;q&mrsm;? uAsm


q&mrsm;? yef;csDq&mrsm;? umwGef;q&mrsm;? xkwfa0olrsm;? kyf&SifESifh
*Dwe,frS rdwfaqGrsm;udk awGY&onf/ ta0;wGifvnf; usufrSwfrdaom
rsufESmrsm;udk vSrf;jrif&onf/
rdrdxHodkY vli,fpma&;q&mwpfOD; avQmufvmonf/ pmayESifh
tEkynm rdwfaqGrsm; pDpOfaom trSwfw& pmtkyfuav;udk ay;onf/
wpfa,mufu ,yfawmifurf;onf/ Ny;D awmh trdejYf yefwrf; zwfrnfu
h pd
ajymonf/
todrdwfaqGrsm;udk jyHK;jyEIwfquf&if; {nfhcHcef;rqDodkY rdrd
avQmufomG ;onf/ t0if0teD;wGif cspOf ;D ndKEiS ahf wGUonf/ ]]trdejYf yefwrf;}}
udk jyonf/ rdrd zwfMunfhonf/ xdkYaemuf ]tpfudkzwfrvm;} [k olu
ar;onf/ rdrdu olYudkyif zwf&ef ajymvdkufonf/
cef ; rBuD ; twG i f ; od k Y 0if o G m ;aomtcg rd r d u d k jrif o jzif h
armifaoG;opf a&mufvmonf/ tpDtpOfrsm;udk ajymjyonf/ jyefwrf;udp
ar;onf/ rdrdu cspfOD;ndKESifh awGYNyD;jzpfaMumif; ajymvdkufonf/ jyefwrf;
rdwLxm;&ef ajymaomtcg azjrifhxHwGif &Sdonf[k qdkonf/
rdk;rdk;onf pmaytusdK;? pma&;q&mwdkY\ tusdK;? pmayjzifh
jynfolwdkY tusdK;wdkYudk rdrdwdkYESifhtwl o,fydk;vkyfaqmifoGm;&ef us&m
wm0efudk ,lxm;olwpfOD; jzpfonf/ ol\0dnmOf taMumifhtMuuif;pGm
oGm;vdk&m oGm;Edkif&ef rdrdwdkYu xHk;wrf;pOfvm 0w&m;t& trdefYjyefwrf;
zwfMum;Mu&rnf jzpfonf/
rd k ; rd k ; vJ a vsmif ; ae&mod k Y rd r d a vQmuf o G m ;onf / rd r d o nf
aemufydkif;wGif ESvHk;tm;enf;ojzifh tNyD;tydkif cGJcGmoGm;Muawmhrnfh
rdwfaqGrsm;\ rsufESmrsm;udk Munfhum EIwfrqufjzpfonfrSm tawmf
MumoGm;NyD/ odkYaomf rdk;rdk;ESifhrl rawGY&onfrSmvnf; umvtwefMumNyD/
aemufqHk;taeESifh awGYqHkEIwfquf&efvnf; wm0ef&Sdonf xifojzifh
olvJavsmif;&mteD;odkY a&muf&SdoGm;onf/ rdrd a&muf&SdoGm;aom
vuf0Jbufab;wGif vl ESpfa,muf? oHk;a,muf &Sdaeonfudk wdk;0ifNyD;
rd;k rd;k \ rsuEf mS udk Munfv
h u
kd o
f nf/ onfrmS ol NyKH ;aeonfukd awGU&onf/
rdk;rdk; NyHK;aeonf/ rdrd tBudrfaygif;rsm;pGm awGYjrifcJh&zl;aom
tNyHK;yif jzpfonf/ ,cifu awGUjrifcJh&onfrSmvnf; onftNyHK;yif jzpf

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

33

onf/ ,ckvnf; onftNyHK;yif jzpfonf/ ol\tNyHK;onf tpOfxm0&


wnf&Sdaevdrfhrnf[k xif&onf/
vuf,mbufab;wGif vlwpfa,muf&Sdaeonfudk owdjyKrd
ojzifh Munfv
h u
kd &f m udrk sKd ;nGejYf zpfonf/ vGecf ahJ om ESpaf ygif; ESpq
f ,fausmf
uwnf;u olESifh vufwGJcJhol jzpfonf/
udrk sKd ;nGeu
Yf rdru
d kd owdjyKr[
d ef r&Syd g/ rnfonfh tjcif;t&mudk
rQvnf; owdjyKr[
d ef r&Syd g/ rxifrw
S b
f J olu
Y kd cGcJ mG oGm;ol\ rsuEf mS udo
k m
dI;i,fpGm ai;pdkufNyD; Munfhaeonf/
ol oGm;awmhrnf[k NyKH ; EIwq
f ufaeaom rsuEf mS ESihf wu,f
cGJcGmoGm;onfudk r,HkMunfEdkifbJ jzpfaeaom rsufESmwdkYudk wpfvSnfhpD
Munfhum xdkae&mrS rdrd xGufcGmcJhonf/
vSyaom? arT;ysHUaom yef;jcif;rsm;? yef;acGrsm;tMum;wGif
wpfckaom yef;acG&Sdaeonf/ ]]jrefrmEdkifiH pma&;q&mrsm;? jrefrmEdkifiH
uAsmq&mrsm;? pme,fZif; okyfazmfyef;csDq&mrsm;}} [k pmwef; a&;xdk;
xm;onf/
rdrw
d \
Ykd aemufq;kH EIwq
f ufjcif;yif jzpfygonf tNyKH ;&Si/f rdrw
d Ykd
wwfEdkiforQaom twdkif;twmjzifh *kPfjyKvdkuf&jcif;jzpfygonf/
(*)
xdak eYuvnf; paeaeYyifjzpfonf/ rd;k rd;k udk *loiG ;f oN*Kd vcf o
hJ nfh aeYuvnf;
17-3-90 paeaeY/ ol\om;ti,f armifaZmfrsKd ;nGeEYf iS hf orD;roG,rf sKd ;nGeYf
udk &SifomraPESifh oDv&Siftjzpf oGwfoGif;csD;jrifhonfh aeYuvnf; 313-90 paeaeY/
xdkaeYuvnf; rdrdonf tvSLr*FvmXmejzpfaom r[mpnf
omoemh&dyfom "romvmr@yfodkY 10 em&Dtcsdef a&muf&SdoGm;ygonf/
ausmif;ayguf0odkY t0ifwGif wifarmifat; (uefYbvl)ESifh awGUojzifh
ESpfa,muftwl 0ifoGm;Muygonf/
r[mpnf&dyfom tvSLodkY tvsifu wpfBudrfom a&mufzl;
ygonf/ udkrsdK;nGefYESifh rdk;rdk;wdkY\ om;tBuD; aersdK;nGefYudk &SifjyKwkef;u
jzpfonf/ onfwkef;u udk&ifh taza&m? tara&m &SdMuonf/

34

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

,ck om;ti,fwGifrl araru wrvGefb0rS w&m;em&rnf


jzpfygonf/
OD;jynf;acgif;wHk;ESifh oDv&Sifrav; oG,frsdK;nGefYudk awGU&aom
tcg olt
Y ar oDv&Sif 0wfco
hJ nfukd vnf;aumif;? olt
Y ar a&;om;cJah om
rok"rpm&Dudk vnf;aumif; trSwf&&Sd&awmhonf/
rdk;rdk;\ 0wK&Snfrsm;wGif rdrdtBudKufqHk;ESpfyk'fudk jyyg[kqdkvQif
aysmufaomvrf;rSm prf;w0g;
w0g;ESifh rok"rpm&DwdkYyifjzpfonf/ rok " r
pm&Dukd zwfpOfu rdrrd su&f nfusc&hJ onft
h jzpfukd rd;k rd;k tm; rdrd rajymvdu
k f
&yg/
trSeaf wmh rdrad &m? rd;k rd;k yg pum;enf;Muolrsm; jzpfojzifh rdrw
d Ykd
onf tESpfESpfq,frQ &if;ESD;cifrifcJhMuaomfvnf; pum;rsm;rsm; ajymzl;
Mujcif;? ajymjzpfMujcif; r&Sdyg/
(C)
trSefyifjzpfonf/ udkrsdK;nGefY? rdk;rdk;(tif;vsm;) wdkYESifh rdrd cifrif&if;ESD;cJh&
onfrSm tESpfESpfq,frQyif jzpfonf/ 1970 0ef;usifu 33 vrf;wGif
rdrw
d Ykd pcef;csonfh ae&mrSm pmayavmu jzpfonf/ olwYkd ESpaf ,mufu
1969 ckESpfwGif vufxyfcJhMuonf r[kwfvm;/
rdrdESifh yxrqHk; cifrif&if;ESD;&onfrSm udkrsdK;nGefY\zcif pmay
avmu OD;cifnGefYyifjzpfonf/ rdrd &efukefa&mufp 1953 avmuf
uwnf;uyif olu
Y kd od&cdS &hJ onf/ pmayavmu
pmayavmuudk b,fvpdk Ny;D odoenf;/
pmzwforl sm;? pmay0goem&Sirf sm;? pma&;q&mrsm;taeESihf pmayavmu
udk ]]rodbJae r&Edkifojzifh}} odMu&jcif;jzpfonf/
]]rodbaJ e r&Edik o
f jzif}h } [kq&kd jcif;rSm ]]pmayavmu pmtkyf
qdkif}} onf pmayavmuwGif wpfrlxl;jcm;cJhaomaMumifh jzpfygonf/
xdpk Ofu &efuek Nf rKd UwGif xif&mS ;aom jrefrmpmtkyq
f ikd rf sm;[lk
OD;b&DESifh orD;rsm;? udkwifatmif rpef;pmay? udkarmifarmif rEkpmay
wdYk jzpfMuonf/ olwo
Ykd nf wdu
k cf ef;us,Bf u;D rsm; r[kwaf omfvnf; olwYkd
ae&mESifh olwdkY &SdMuonf/ qdkifcef;r&Sdolrsm;um; yvufazmif;ay:wGif
a&mif;Muonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

35

]]pmayavmu pmtkyfqdkif}} rSm tcef;r&Sdyg/ odkYaomf yvuf


azmif;ay:wGif cif;a&mif;onfvnf;r[kwyf g/ olu xl;jcm;onf/ pmtkyf
qdkiftjzpf jyKjyifxm;aom um;BuD;jzifh a&mif;csjcif; jzpfonf/ nae
H;k qif;csed q
f v
kd Qif ql;avbk&m;vrf;ESihf taemf&xmvrf;axmifw
h iG f a&muf
&SdaeayNyD/ ]]pmayavmu}} um;BuD;udk ta0;uyif awGYjrifEdkifonf/
rdrw
d o
Ykd nf pmtky0f ,fonfjzpfap? r0,fonfjzpfap? olu
Y m;a&SUrS
avQmufoGm;wdkif; olYudk EIwfqufonf/ pum;ajymonf/ tcsdef&vQif
tcsed Mf umMum ajymjzpfonf/ OD;cifeG u
Yf rsuEf mS csKd onf/ tajymcsKd onf/
pum;rsm;rsm; ajymwwfonf/ olEiS hf pum;ajym&onfrmS ESpo
f ufz,
G &f m
jzpfonf/ taMumif;pHk ajym&onf/ odkYjzifh rdrdonf &efukef a&muf
uwnf;u olu
Y kd od&o
dS nf[k qd&k jcif;jzpfonf/ odrYk [kwf pmayavmu
pmayavmuESihf
&if;ESD;cJh&jcif; jzpfonf/
xdkYaemuf pmayavmu
pmayavmuonf 33 vrf; tcef;odkY a&muf&Sdvm
onf/ pmtkyfqdkiftjyif yHkESdyfwdkufESifh pmtkyfxkwfa0a&;wdkYyg jzpfonf/
rdrdwdkYonf 33 vrf;a&mufwdkif; pmayavmu OD;cifnGefYESifh
ZJOG ;D xGe;f &Sed w
f EYkd iS hf pum;ajym&onf/ ]]ZGBJ u;D }}uvnf; pum;ajymaumif;ol
jzpfonf/ pum;udk tm;&yg;& ajymqdw
k wfol jzpfonf/ olEiS hf ajym&onf
rSm A[kokwrsm; &&Sdovdk? pdwfaysmf&TifpGmvnf; &,farmMu&onf/ ,ck
]]ZGBJ u;D }} r&SNd y/D
rdrdwdkYonf xdkpOfu 33 vrf;odkU aeYpOfvdkyif a&muf&SdMuNyD;
pmayavmu
pmayavmuodv
Yk nf; aeYpOfvykd if 0ifa&mufMuonf/ qdik af &SUwGif du
k x
f m;
aom opfom; xdkifcHkrsm;ay:wGif pum;ajymMuonf/ rdrdonf ]]pmay
avmu}} qdik u
f kd rSerf eS 0f ifa&muf&if; pmayavmu rdom;pktm;vH;k ESiyhf if
&if;ES;D &onf/
wpfaeYwiG f xdpk Ofu rdk;a0 r*Zif;wnf&&dS m 107 vrf;? eHYomwdkuf
odYk pma&;q&mOD;b0if; (uG,v
f eG )f ESihf OD;cifneG w
Yf Ykd a&muf&v
dS mMuonf/
rvdcuavmiftrnfjzifh rdrw
d aYkd &;om;cJah om jrefrm0wKtnTef; pmtkyf
rsm;udk 'kw,
d tBurd f jyefu
kd v
f akd Mumif; OD;cifneG u
Yf vmajymjcif; jzpfonf/
OD;b0if;udk tazmfac:vmjcif; jzpfonf/ wGif rdrdu
]aMomf OD;cifnGefY&,f? 'grsm; uRefawmfu bmrsm;vJrSwfvdkY/
bmjzpfvdkY wul;wuefY vmae&wmvJ? OD;cifnGefYwdkYqdkifudk uRefawmf
aeYwdkif;avmuf a&mufaewmyJ}

36

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

]b,f[kwfrvJAs? pma&;q&mqDu pmrludk av;av;pm;pm;


awmif;rSaygh}
OD;cifnGefYu tav;teuf ajymonf/
][kwfw,f? olu cifAsm;qDudk oGm;r,fqdkNyD; uRefawmfhudk ac:
vmwm/ udkewfEG,f tqifajyatmif vkyfay;vdkufyg}
OD;b0if;u 0ifajymonf/
][m bmtqifrajyp&m &SdrvJ? 'gayr,fh rvdcu uRefawmf
wpfa,mufwnf; r[kwfawmh udkrif;ausmfudk wdkifyif&OD;r,f/ reufjzef
uReaf wmf taMumif;jyefr,fav? tm;vH;k tqifajyrSmyg/ reufjzefaeYcif;
uRefawmf qdkif0ifvmcJhr,f}
]tJ'gqdk&if aumif;w,f/ uRefawmfvnf; qdkifrSm &Sdaer,f/
'gayrJh yHEk ydS w
f u
kd ef YJ xkwaf 0a&;vkyif ef;awGukd uReaf wmfo
h m; armifrsKd ;nGeYf
udk vTJxm;w,f/ olu pmtkyfxkwfa0a&; vkyfcsifw,f/ uRefawmf olYudk
vTMJ unfw
h m rqd;k ygbl;? ol vkyw
f wfygw,f/ olrY mS pdwu
f ;l uav; &Sw
d ,f/
vli,fqakd wmh acwftjrifvnf; &Sw
d ,f/ olY oli,fcsi;f awGuvnf; olu
Y kd
0dik ;f ulnMD uw,f/ olo
Y il ,fcsi;f awG udek wfE,
G o
f rd mS aygh/ a'gufwmaiGp;kd wd?Yk
armifazjrifhwdkY? armifaZ,swdkY}
]uRefawmfodygw,f? udkrsdK;nGefYudka&m? olY oli,fcsif;awGa&m
uRefawmf odaewmyJ/ reufjzef uRefawmf vmcJhr,f}
xdkaeYnaeu rif;ausmfudk tusdK;taMumif; ajymaomtcg
rdrd BuKd uo
f vdv
k yk &f ef vTt
J yfvu
dk yf gonf/ odjYk zifh aemufwpfaeYwiG f pmay
avmu
avmuodkY rdrd a&muf&SdNyD; OD;cifnGefY? udkrsdK;nGefYwkdYESifh pmtkyfxkwfa0a&;
tpDtpOfrsm; aqG;aEG;Muonf/ udkrsdK;nGefYu pmrlcudk pmtdwfuav;
wpftdwfESifhxnfhNyD; csufcsif;yif ay;vdkufonf/
odkYjzifh rvdc\ jrefrm0wKtnTef; 1? 2 wpfwGJESifh 3? 4? 5
wpfwGJudk pmayavmu
pmayavmurS oyf&yfcHhnm;pGm xGufvmonf/ wpfcsdefu
armifae0if; pDpOfcJhaom jrefrm0wKwdkrsm; pmtkyfudk jyefxkwfcsifonf
qk
d vnf; rdrd pDpOfay;&onf/ xdaYk emuf pmayavmu pmtkyw
f iG f pmrl
a&;ay;&onf/ xdkYaemuf ]]aumvd,}} uavmiftrnfjzifh urmhordkif;
tbd"mef udk rdrad &;ay;cJo
h nf/ xdaYk emuf ewfE,
G t
f rnfjzifh teDESifhteuf
udk bmomjyefay;&ef uwdjyKcJhonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

37

udkrsdK;nGefYESifh ol\ oli,fcsif;rsm;jzpfMuaom a'gufwmaiGpdk;?


udak zjrif?h udak Z,swo
Ykd nf pm pa&;pjzpfNy;D ? pmayESihf pmayxkwaf 0a&;udk
txl;pdw0f ifpm;Muum? urm*h E0ifpmayrsm;udk xkwaf 0&ef pdik ;f jyif;vsuf
&SdMuonf/ xdkpOfu udkaiGpdk;wpfa,mufom q&m0efjzpfNyD; udkazjrifhESifh
udak Z,swu
Ykd aemufq;kH ESpf aq;ausmif;om;rsm; jzpfMuonf/ olwYkd txJ
wGif jrefrmpmXmerS udkjrifhpdk;vdIifvnf; yg&Sdonf/
odkYjzifh rdrdonf pmayavmu pmtkyfwdkuf? pmayavmu
rdom;pk? pmayavmutodik ;f t0dik ;f ESihf &if;ED;DS cJo
h nf/ pmayavmu rdom;pk
wpfO;D jzpfaom rd;k rd;k ESiv
hf nf; rdom;pkwpfO;D yrm &if;ES;D &onf/ onfwek ;f u
rdk;rdk;uvnf; pma&;umpyJ &Sdao;onf/ olYudk olYrdom;pkrsm; ac:onfh
twdkif; ]]rpef;}} [kyif rdrd ac:cJhonf/
rd;k rd;k \ 0wKwakd v;rsm; aiGwm&DwiG f ygp jyKaeNyjD zpfaomfvnf;
olYudk pma&;q&mtjzpf wtHhwMo awGY&Sdvdkuf&onfuawmh ol\
aysmufaomvrf;rSm prf;w0g; xGufaomtcgwGif jzpfygonf/
2
rdk;rdk;\ vHk;csif;0wKwpfyk'fudk yHkESdyfaeaMumif; od&aomtcg trSwf
rxifyifjzpfonf/ dk;dk;om;om; ajym&vQif txifrBuD;rdyg/ omrefrQ
avmufomjzpfvrd rhf nf[k xifonf/ omrefxufyif avsmeh nf;vQiv
f nf;
avsmhenf;Edkifonf/ taMumif;rSm aysmuf a omvrf ; rS m prf ; w0g;
xGufaomumvonf ,aeYpum;ESifhajym&vQif ]]a&TvHk;csif;acwf}} [k
ajymEdkifaom 70 pkumv jzpfonf/ 1971 ckESpf avmufrSpNyD; vHk;csif;
0wKawG wpfacwf xvmonf/ tjywf jzefYcsdonfh pepf ay:vmonf/
]]&mcdkifEIef;}} pepf ay:vmonf/ 20 &mcdkifEIef;? 30 &mcdkifEIef; ponfjzifh
jzpfvmonf/
ta&mif;&xdkif;aom pma&;q&mrsm;yif apmifa& 2000 jywf
Muonf/ pma&;q&mtopfrsm;vnf; 2000 jywfMuonf/odkYjzifh
xkwfa0olawG wdk;vmovdk pma&;q&mawGvnf; wdk;vmonf/ ]]&SJ'dk;}}
ESifh ]]trnfcH}} pma&;q&mrsm;vnf; wpfygwnf; jzpfay:vmMuonf/
emrnfBu;D pmaywdu
k rf sm;rS ]]trnfc}H } pma&;q&mrsm; wpfNyKd iw
f nf;vdyk if

38

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

xGuaf y:vmMuonf/ rnfou


l wu,fa&;onf? rnfou
l trnfcH jzpf
onf/ rnfou
l rnfot
Yl wGuf a&;ay;onfukd pmaye,fom; tcsi;f csi;f
od&SdMuygonf/ tjyifodkYvnf; owif;rsm; ysHUESHUvsuf &Sdonf/
xdt
Yk jyif olwpfyg;udk ]]&S'J ;kd }} ta&;cdik ;f Ny;D ]]trnfc}H } pma&;q&m
r[kwfonfhwdkif pmtkyfxkwfa0a&;wdkufydkif&Sif? pmyHkESdyfwdkufydkif&SifESifh
ywfowforl sm; if;wd\
Yk wdu
k rf aS eNy;D pmtkyx
f u
G v
f mcJv
h Qiv
f nf; ud,
k w
f ikd f
a&;jcif;jzpfonfw
h ikd f ydu
k q
f &H
dS xkwaf 0jcif;? pmtkyw
f u
kd &f
dS xkwaf 0jcif;
[kom rSwf,lrdonf/ pma&;wwf pmtkyfjzpfvmjcif;[k rxifrdyg/
,ckvnf; pmayavmu pmtkyw
f u
kd Ef iS hf yHEk ydS w
f u
kd yf ikd &f iS f acR;r?
wpfenf;ajym&vQif ,if;wdkuf refae*sm\ZeD;u vHk;csif;pmtkyf xkwfa0
rnfqdkaomtcg udk,fhacR;r pmtkyf? udk,fhZeD; pmtkyfudk ]]yvufazmif;}}
&Sd pifwifMunfhjcif;om[k rSwf,lrdygonf/
rdrdwdkYonf pmayavmu pmtkyfwdkufESifh &if;ESD;cifrifolrsm;
jzpfonft
h avsmuf ,if;wdu
k rf S pmtkyrf sm;udk &efukefvrf;nTef? csufjyKwf
enf;? udk,fawGUq&m0ef qdkonfrsm;utp udk,fESifh vdkufvdkuf? rvdkuf
vdkuf? zwfzwf? rzwfzwf arwmvufaqmiftjzpf xGuforQ pmtkyf
tm;vHk;udk ,lavh &SdMuygonf/ odkYjzifh rdk;rdk;\pmtkyf xGufvmaomtcg
wGifvnf; udkrsdK;nGefYxHwGif arwmvufaqmif awmif;aomtcg
]aeOD;q&m? 'Dpmtkyfu pma&;q&mudk,fwdkif vufrSwfxdk;NyD;
q&mwdkYudk ay;vdrfhr,f}
odjYk zifh rd;k rd;k u ol\pmtkyu
f kd olu,
kd w
f ikd f vufrw
S x
f ;kd Ny;D rdrw
d Ykd
udk pmayvufaqmif ay;ygonf/
rdrdwGif xHk;pHwpfck&Sdonf/ xkwfa0olxHrS &&Sdaom arwm
vufaqmifpmtkyfrsm;udk tukeftpif zwfjzpfcsifrS zwfjzpfaomfvnf;?
pma&;q&mudk,fwdkifu arwmvufaqmifay;aom pmtkyfrsm;udkum;
av;av;pm;pm; zwfIwwfygonf/ zwfNyD; rBudKufvQif bmrQrajymbJ
aewwfygonf/ BudKufvQif BudKufonfhtaMumif; ajymwwfygonf/
(tvGet
Yf vGef rBuKd uv
f Qiv
f nf; aqmif;yg; a&;wwfygonf/ &Hzef&cH gwGi/f )
rd;k rd;k \pmtkyu
f kd ,lomG ;Ny;D aemufwpfaeYrmS yif zwfjzpfygonf/
onfawmh tHMo&onf/ rdk;rdk; pma&;wwfyguvm;? omref\ txufrSm
&Sdyguvm;/ odkYaomf rBudKufonfh tcsuftcsdKUvnf; &Sdygonf/ ted|mHk
oabm enf;enf; vGefuJaeonf[k xifrdonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

39

aemufwpfaeYwGif rdk;rdk;udka&m? udkrsdK;nGefYudka&m pmtkyfzwfNyD;


aMumif; BudKufaMumif;? odkYaomf ted|mHkoabm tenf;i,f vGefuJ
aeonf[k xifjrifaMumif; ajymvdu
k o
f nf/ xdrk Qru rdwaf qG pma&;q&m
rsm;udkvnf; rdk;rdk;\ 0wKudk zwfNyD;NyDvm;[k ar;rdonf/ rzwf&ao;[k
qdv
k Qif zwf&ef wdu
k w
f eG ;f rdonf/ xdaYk emuf xH;k pHtwdik ;f yif aysmufaom
vrf;rSm prf;w0g; taMumif; aqG;aEG;jzpfMuonf/
odkYwapvnf; 0wK trsdK;om;pmayqk &vdrfhrnf[k rdrd
rxifcJhyg/ odkYr[kwf ay;vdrfhrnf[k rxifcJhyg/ taMumif;rSm apmapmu
ajymcJhonfhtwdkif; ted|mHkoabmuav;rsm; yg&SdaeaomaMumifh
qka&G;cs,fa&;tzGJUu BudKufyghrvm;[k/
qk&onf[k od&aomtcg 0rf;om&onf/ pmayavmu pmtkyf
wdkuftESpf 20 ajrmuf txdrf;trSwfESifh rdk;rdk; pmayqk &&Sdonfh txdrf;
trSwfudk urf;em;vrf;[dkw,fwGif wcrf;wem; usif;yaomtcg rdrdwdkY
tm;vHk; 0rf;omtm;& wufa&mufcJhMuonf/
xdkYaemuf rdk;rdk;\ 0wKrsm;udk jywfawmif;jywfawmif; zwf&
onf/ ]]jywfawmif; jywfawmif;}} [k qdk&onfrSm olu pma&;usJaom
aMumifh jzpfonf/ tcsdKUu wpfv wpftkyfavmuf a&;aecsdefwGif olu
wpfESpfrS wpftkyf? ESpftkyfoma&;ygonf/ tvGefqHk; oHk;av;tkyfom
xGuyf gonf/
wpfcgu ol&,f? udrk sKd ;nGe&Yf ,f? rdr&d ,f oH;k a,mufwnf; &Sad epOf
rdrdu ,ckwavm pma&; rNyD;aMumif;? wpfaeYudk ESpfazmifavmuf
NyD;atmif renf;a&;&aMumif;? ,cifwkef;uqdkvQif wpfaeY av;ig;azmif
a&;aMumif;? azmif 30 ausmf&Sdaom 0uFyg udk wpfywfwnf;ESifh a&;cJh
aMumif; (,cktcg wpfaeY wpfazmifyif rNyD;awmhyg/ Z&mjzpfygonf/)
ajymaomtcg rdk;rdk;u
]q&m&,f uRefr tJ'Dvdk a&;csifvdkufwm? uRefru wpfaeY
wpfazmif rajymeJU? wpfaeYudk oHk;av;rsufESm NyD;atmifawmif renf;
a&;&w,f} [k qdkygonf/
xdkYaemuf rdk;rdk;onf pmtxGufenf;onfudk tm;r&ojzifh
pmydNk y;D a&;Edik &f ef H;k tvkyrf S xGuv
f u
kd yf gonf/ xdrk Qru vGwv
f w
G v
f yfvyf
a&;Edkif&ef orw[dkw,frSm oGm;a&;ygonf/

40

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

orwrSm olutcef;iSm;xm;onf/ odaYk omf nrtdyyf g/ aeYbuf


wGif pma&;Ho
k m oGm;ygonf/ reuf &Spef m&D? ud;k em&DavmufwiG f oGm;Ny;D
naebuf av;em&D? ig;em&DavmufwGif jyefvmavh&Sdygonf/ rdrdwdkYu
rdk;rdk;tjyefudk udkrsdK;nGefYESifhtwl oGm;BudKavh &Sdygonf/
trSefawmh ]]oGm;BudKonf}} qdkonfxuf ]]bD,moGm;aomuf
onf}} qdkjcif;u rSefygonf/ tJ'Dwkef;u ]]bD,m}}&Sm;ygonf/ (tckayg
raygrodyg/) [dkw,frsm;wGifvnf; tjyifrS vma&mufpm;oHk;olrsm;udk
bD,m ra&mif;yg/ wnf;cdkolrsm;udkom a&mif;ygonf/ xdkodkYjzifh
rdk;rdk;orwrSm pmoGm;a&;onfrSm rdrdwdkY bD,maomufzdkY jzpfaeonf/
nae av;em&D? ig;em&DavmufwGif rdrdwdkYu pmayavmu
pmayavmurSm
pkNyD; orw[kdw,fodkY csDwufoGm;Muygonf/ atmufxyf {nfhcef;
aumifwmrS zkef;qufvdkufvQif rdk;rdk;onf ydkufqHtdwfuav;udkudkifNyD;
qif;vmygonf/ rdrdwdkYrSm bD,mtwGufvnf; ryl&yg/ bD,mzdk;vnf;
ryl&yg/ bD,m'g,dumrBuD; wrvGefb0rSm om,mcsrf;ajrUygap/
wpfcgwpfcgwGif rdrdwdkYonf av;em&D? ig;em&Dtxd rapmifhEdkif
ojzifh nae oHk;em&DavmufrSmyif a&muf&SdoGm;wwfMuonf/
onftcg rdrdwdkYu
]rd;k rd;k a& aqm&D;yJ? uaeY aeenf;enf;ylwmeJY apmapm xGuv
f m
Muwm}
olu xHk;pHtwdkif; NyHK;vdkufNyD;]&ygw,f? uRerf uvnf; naebufq&kd if q&mwdyYk J arQmaf ewm}
]udkrsdK;nGefYudk arQmfaewmr[kwfvm;}
onftcg vifr,m;ESpfa,muf &,fusJusJ/
odkYaomf wpfcgwGif rdrdu rdk;rdk; orw[dkw,fwGif pma&;onfh
taMumif; pmxJrS uvdvdkufrdonf/
onfvdk .....
]]rdrdonf rdk;rdk;vdkvnf; orw[dkw,frSmoGm;NyD; pm
ra&;Edik /f rif;ausmv
f v
kd nf; uavmrSmoGm;Ny;D pmra&;Edik o
f jzifh oefvsif
rSmyif jcHuav;wpfjcH 0,f&onf/}}
rdk;rdk; uRJNrD;wdkNyD; rdrdudk tawmfMumMum pum;rajymbJaecJh
onf/ rif;ausmfESifh armifae0if;wdkYudkvnf; wdkifwef;cJhonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

41

]q&mewfEG,fu uRefrtxyfcdk;uav;rSm b,fvdkae&w,f


qdkwmvJ odvsufom;eJU? bmjzpfvdkY orwrSm oGm;ae&w,fqdkwmvJ
odvsufom;eJY tckvdka&;vdkufawmh pmzwfolawGu uRefrudk wrif
BuD;us,fwmvdkY xifroGm;Mubl;vm;}
aqm&D;yg rdk;rdk;/
wpfcgwpf&w
H iG f rdru
d &if;ED;S onfo
h abmjzifh [du
k vd? onfuvd
vkyfwwfovdk &Hzef&HcgwGifvnf; tuif;ryg; jzpfwwfonf/
wpfnaewGif twefi,fr;kd csKyo
f nftxd pmayavmu xdik cf kH
wpfckay:wGif xdkifaepOf udkrsdK;nGefYu
]q&m b,foGm;rvdkYvJ}
]b,frSroGm;bl;? tdrfjyefrSmyJ/ 'Dtcsdef um;enf;enf;usyfvdkY
xdik af ewm}
]uRefawmf vdkufydkYr,fav}
xdkpOfu pmayavmu
pmayavmuonf pudk'gqvGef;um; zGwfcsuf
zGwcf suBf u;D udk 0,fNy;D cgp jzpfonf/ ]]zGwcf suf zGwcf su}f } [k ajym&onfrmS
xdkum;udk 0,fpOfu oHk;aomif;ay;&onf[k ajymonf/ jyefa&mif;awmh
oHk;aomif;HI;onf[k ajymonf/ uJraumif;vm;/
rdrdu tm;emojzifh
][maeygap? uRefawmfwdkYqDu ta0;BuD;}
]&ygw,f/ aeOD;? uRefawmf udkaiGpdk;udk ac:vdkufOD;r,f}
udkrsdK;nGefY txyfcdk;ay: wufoGm;onf/
xdpk Ofu um;armif;rnfo
h l r&Sad o;ojzifh q&m0ef pma&;q&m
BuD; a'gufwmaiGpdk;u apwem'dkifbm/
twefMumaomtcg udkrsdK;nGefYESifh a'gufwmaiGpdk;wdkY qif;vm
Muonf/ rdk;rdk;vnf; ygvmonf/
]rdk;rdk;u b,foGm;rvdkYvJ}
rdrdu rdk;rdk; wpfae&moGm;rnf xifojzifh ar;vdkufonf/
]olvnf; vdkufr,fwJh}
udkrsdK;nGefYu ajzonf/
rdrdtdrfu vrf;rBuD;ay:wGif r[kwf? vrf;oG,fuav;wGif
jzpfonf/ twGi;f odYk 0if&onf/ vrf;enf;enf;qd;k onf/ tcsKd U tiSm;um;
rsm;qdkvQif vrf;xJr0ifcsif/

42

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rdrdu olwdkYudk tm;emojzifh vrf;xdyfrSmyJ qif;NyD; avQmufcJh


onf/ olwu
Ykd m;rSmvnf; vrf;xdyrf mS twefMum&yfaeNy;D aemuf jyefxu
G f
oGm;onf/
aemufwpfaeYwiG f rif;ausmEf iS hf w,fvzD ek ;f ajym&mwGif raeYu
udkrsdK;nGefYwdkY vdkufydkYaMumif;? rdrdu olwdkYudk tm;emojzifh vrf;xdyfrSmyif
qif;cJhaMumif;ajym&m rif;ausmfu
]tJ'gawG cifAsm; cufwmyJ/ tJ'gaMumifh armifae0if;u cifAsm;
udak jymwm? ajrmufOuvmyieJ[m vnfrvdv
k ekd YJ wpfcgwpfcg w,ftw
l m
yJw}hJ
]bmjzpfvv
Ykd }J
]rd;k rd;k u cifAsm;tdru
f kd a&mufz;l csiv
f Ykd wrifvu
kd v
f mwm/ reuf
u uRefawmfukdrsdK;nGefYeJY awGUNyD;NyD? cifAsm;u rac:awmh olwdkYvnf;
vrf;xdyu
f yJ vSnjhf yefc&hJ w,fw/hJ 'DvAkd s? rd;k rd;k u pma&;cgpqdak wmh pma&;
q&mawGeUJ pum;ajymcsiw
f ,f/ pma&;q&mawG&UJ ud,
k yf ikd f pmMunfw
h u
kd f
awG udkvnf; Munfhcsifw,f/ bmpmtkyfawG zwfovJaygh/ wpfaeYu
uReaf wmft
h rd u
f kd vmoGm;MuNy;D uReaf wmfph mMunfch ef;udk tMumBu;D Munfh
oGm;w,f}
][mAsm olwdkYu 'DvdkrS rajymbJ? uRefawmf b,fodyghrvJ}
odkYjzifh oeyfyifa[majymyGJrS tjyefwGif? oeyfyifrS 'dkifemum;
BuD;jzifh awmufavQmufjyefcJhMu&mwGif vrf;oifhaom rdrdudk tvsifqHk;
0ifydkYcJhMuaomtcg? rdrdu rdk;rdk;udk um;ay:rS twif;qif;apNyD; rdrd\
pmMunfhcef;udk Munfhapygonf/
aemufrS pOf;pm;rdonf/ ,if;tjzpfrsm;vnf; r[kwfao;yg/
vrf;uvnf; Murf;? um;uvnf; aqmifh? 'gavmufyifyef;vmwJh vl
wpfa,mufukd nBu;D rd;k csKyrf mS um;ay:u twif;qif;apNy;D pmMunfch ef;
udk MunfhaponfrSm (xdktcsdefwGif rdrdwdkYu ]]0rf;azmfonfkwf'f}} qdkNyD;
wpfyufpD armhaeMuonf/) .../
aqm&D;yg rdk;rdk;/
odkYaomf rdrd rdk;rdk;ESifh ydkrdk&if;ESD;&onfrSm pmqdkawmf c&D;rsm;
aMumifhyif jzpfygonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

43

3
vlwpfa,muftaMumif;udk t&uftwlaomufaomtcg od&onf/
zJtwl dkufaomtcg od&onf/ omreftcsdefwGif rawGYjrifEdkifaom
twGi;f pdwu
f kd awGUjrif&onf/ tcsKd Uu oabmxm; jynf0h onf/ pdw&f n
S f
onf/ tepfemcHonf/ ulnDwwfonf/ dkif;yif;wwfonf/ tay;t,l
&Sdonf/ tjyeftvSef av;pm;rI&Sdonf/ tcsdKUu... tcsdKUu...
xm;ygawmh/ ykxZk Of vlom;awGy/J cRw,
f iG ;f csuf uav;awG?G tm;enf;csuf
uav;awG &SdwwfpjrJyJ/ 'DvdkyJ onf;cHEdkiforQawmh onf;cHMu&onf/
pmaya[majymyGJ oGm;Mu&aomtcgwGiv
f nf; ,cifu omref
rQom qufqHcJhMu&aom pma&;q&mrsm;\ twGif;pdkufudk od&SdMu&
onf/ tcGit
hf a&; wpf&yfyifjzpfonf/ pdwcf sr;f om&onfh tcgrsm;vnf;
&So
d nf/ tenf;i,f pdwt
f aESmift
h ,Suf jzpf&onfh tcgrsm;vnf; &So
d nf/
pma&;q&mrsm;vnf; vlxJu vlawGyif jzpfonf/
trsKd ;orD; pma&;q&mrsm;ESit
hf wl oGm;&aomtcg tenf;i,f
owdxm; &onf/ olwdkYrSm pma&;q&m0dnmOf yl;uyfaeovdk vufikwf
vuf&if;jzpfaom trsdK;orD; 0dnmOfuvnf; &Sdaeonf/ tb,frQyif
todPfynm xufjrufNyD; tawG;tjrif us,fjyefYonfjzpfap? tenf;
ESit
hf rsm; qdo
k vdk trsKd ;orD;awGonf trsKd ;om;awGEiS hf rwlaom oD;jcm;
t&nftcsif;awG &Sdaewwfonf/ kyfydkif;t&a&m? pdwfydkif;t&a&m
jzpfonf/ txl;ojzifh kyyf ikd ;f ESihf ywfoufonfrsm;udk rnforl Q rjiif;qef
Edkifay/ pdwfydkif; qdkonfrSmvnf; kyfydkif;rS xif[yfvmjcif;rsm;yif r[kwf
vm;/
rdrt
d aeESihf uHaumif;onf[yk if ajym&rnfvm;rod/ taMumif;
tm;avsmfpGm trsdK;orD;pma&;q&m tawmfrsm;rsm;ESifh c&D;twlwl
oGm;zl;onf/ wpfBudrfwpfcgrQ pdwftaESmifht,Suf jzpfcJh&onfr&Sdyg/
rdrd taMumufqHk;u ZDZmaMumifjcif;yif/
rdrdwdkYudk zdwfMum;xm;aom pmqdkawmf aumfrwDrsm;u
tyif y ef ; cH u m? tqif ; &J c H u m? aiG u k e f a Mu;uscH u m? vd k t yf v Qif
atmufusdKUwefonfhae&mwGif atmufusdKUum rdrdwdkY\ oGm;a&;vma&;?

44

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

aea&;xdkifa&;? pm;a&;aomufa&;wdkYudk twwfEdkifqHk; aumif;rGefatmif


aqmif&Gufay;Muygonf/
odaYk omf tajctaeqdo
k nfrmS tpd;k r&yg/ txufwef;vufrw
S f
BudKwif0,f,lxm;aomfvnf; tem;uyfNyD;rS z,fay;&jcif;? {nfh&dyfom
wpfckwGif wnf;cdkae&if; wef;vef;rS z,fay;&jcif;? wcsdKUtpDtpOfrsm;
jyKvkyfxm;NyD;rS y,fzsufvdkuf&jcif;/
wpfcgwpfcgwGif pma&;q&mqdo
k nfrmS taumifaygufpuav;
wpf a umif a vmuf r S wef z d k ; r&S d w wf y g/ pma&;q&mrsm;twG u f
wnfcif;aom pmqdkawmf pm;aomufyGJrsm;[k qdkaomfvnf;? pma&;q&m
onf ta0;qk;H wpfae&mwGif tnHq
h ;kH ukvm;xdik w
f pfv;kH ESihf xdik &f wwf
onf/
pmqdak wmfa[majymyGcJ &D;rsm;wGif jzpfovdk oGm;&jcif;? jzpfovdk
tdyf&jcif;? jzpfovdk pm;&jcif;rsm;onf BuHKawmifhBuHKcJrsm; r[kwfyg/
onftcgrSm ZDZmraMumifzdkY ta&;BuD;ygonf/
axmifvdkufusus? jym;vdkufusus cHEdkifzdkY ta&;BuD;ygonf/
rdrdwdkYonf pma&;q&mjzpfNyD; pmayvkyfief;rsm;udk vkyfaqmif
aeayonf/ rdrdwdkY wm0efudk rdrdwdkY xrf;aqmifaeMujcif; jzpfonf/
wdkif;jynfwm0ef[kajymu BuD;us,f&ma&mufvQif pmaywm0ef[kawmh
ajymEdkifygonf/

wpfcgwke;f u rdrw
d Ykd NrKd UwpfNrKd UodYk a[majymyGo
J mG ;onf/ trsKd ;om; pma&;
q&moHk;OD;? trsdK;orD; pma&;q&m wpfOD;/
tjyefc&D;wGif
rD;&xm;ESifh jyef&rnf/ xdkNrdKUu blwm&SdaomNrdKUESifh tvSrf;a0;
onf/ um;wpfwefpD;&rnf/ odkYaomf um;r&Sdyg/ aps;um;u reuf
tapmBu;D wpfacgufom&So
d nf/ odjYk zifh rdrw
d Ykd xGepf ufaemufwjJG zifh jyef&
onf/ vrf;u zkefwaxmif;axmif; xaeaom vSnf;vrf;/
uJ . .. jyef M uNyD / rd r d w d k Y t m;vH k ; arsmuf j zLBuD ; awG v d k
azG;aeonf/ q&mr wpfcsufuav; rnnf;yg/
rdrdu
]r... wpfacgif;vHk; azG;ukefNyD}

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

45

]udek wfE,
G u
f aum}
]uRefawmfwdkYu a,musfm;awGyJ}
]a,mufsm;yJjzpfjzpf? rdef;ryJjzpfjzpf acgif;[macgif;? qHyif[m
qHyifygyJ? bmrS rxl;ygbl;/ tm;vHk;jzLvdkY vdkufjzLwmyJ}
[kwfygh? a':]]r 0g'D}} BuD;&,f/
rD;&xm;vrf;NrdKUodkYa&mufaomtcg n 7 em&DausmfaeNyD/
uJ...xrif;pm;Mur,f/
blwmteD;wGif tdE,
d xrif;qdik f wpfqikd Ef iS hf wkwaf cgufqq
JG ikd f
wpfqikd yf J &So
d nf/ jrefrmqdik f r&Syd g/ odjYk zifh wkwq
f ikd u
f kd a&G;vdu
k Mf uonf/
qdkifxJodkY 0ifoGm;Muonf/
bd;k awmfb&k m; vufxufu acgufqq
JG ikd yf /J txJrmS arSmifrnf;
aeonf/ pm;yGJ oH;k av;vH;k &So
d nf/ pm;yGw
J ikd ;f rSmyif awmufwrkd ,f& ypn;f
awG wifxm;onf/ rdrdwdkYtwGuf pm;yGJwpfvHk; &Sif;ay;onf/ odkYaomf
pm;yGu
J acs;uGuaf wGEiS hf jzpfonf/ tem;awG yJah eonf/ tv,frmS tpif;
awG? csKd ichf u
G af wGEiS hf jzpfonf/ ukvm;xdik af wGu eJaY eonf/ ayaeonf/
usdK;aeonf/
rwwfEdkifbl;? xdkifMur,f/
bmawG&rvJ/
tpdr;f aMumf? awmufawmufaMumf? 12 rsKd ;[if;csKd ? 0uftal csmif;?
bk&m;pl; a&S;a[mif; acgufqGJqdkifygyJ/
]uJ...&Sw
d myJay;yg}
vmNyD...yef;uefawGu jywdkufxJu yef;uefawG/ yJhaeMu
onf/ tufaeMuonf/ ZGef;awGuaum? aMu;ZGef;awG aMu;ndwufae
onf/ aMu;apmf eHvu
kd w
f m/ tif;...aMu;apmfeH jyefvu
kd Of ;D omqd&k ifawmh
'Dn xrif;pm;Mu&awmhrSm r[kwfbl;/
tJ'w
D ek ;f u aqmif;wGi;f ? pmqdak wmfqw
kd m ajrmufjyefavaoG;wJh
a[rE&moD/ csr;f w,f? tawmfuav; csr;f w,f/ Ny;D awmh v,fxeG pf uf
'PfaMumifh tawmfuav;vnf; yef;aeMuw,f/
'geJY.../
]aygufazmfBuD;? aomufp&m bm&SdvJ}

46

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

(tJ...aygufazmfBuD;yJ ac:rdovm;? axmifuJBuD;yJ ac:rd


ovm;? 'grSt[kwf avmyef;Bu;D yJ ac:rdovm;awmh taotcsm rrSwrf d
yg/)
]tm; &Sdp,f...&Sdp,f...&rf&Sdp,f}
][m &rf aumif;wmaygh? ,lcJhyg}
wkwfBuD;u rSefawGuGJaeaom ADdkBuD;wpfvHk;twGif;rS ykvif;
wpfvHk; ,lvmonf/ ykvif;wHqdyfwGif t*Fvdyfvdk (MANDALAY RUM)
[k yHkESdyfxm;onf/
uJ ...zefcGuf,lcJh/
tm;yg;...b,fwek ;f u zefcu
G af wGvrJ od/ tajrm if; tajrm if;
awGEiS hf awmifqyk af vmuf&adS om zefcu
G Bf u;D awG/ xH;k pHtwdik ;f EIwcf rf;awG
yJhaeonf/ tv,faumifrSm tufaeonf/ zifrSm te,fawGxdkifNyD;
t&ufcsdK;awG uyfaeonf/
ykvif;udk azmufvdkufawmh...bk&m;ocif u,fawmfrlyg/
teHYBuD;u pl;0g;vSonf/
t&omu qdk;&Gm;vSonf/
]]&rf}} ppfrnfrxif? twkBuD;ESifh wlonf/
]]&rf}} ppfvQif arT;arT; oif;oif;uav;? csdKcsdK&S&S uav;/
uJ...rwwfEikd b
f ;l / ppfppf? rppfppf aomufvu
kd Mf upd?Yk aq;cg;
BuD; ESpfusyfcGJom;/
caemfceJY ukvm;xdik w
f iG f ud,
k [
f efxed ;f Ny;D xdik af e&aom q&mr
udk rdrdu
]tm;emvdu
k w
f m}
]bmtm;emwmvJ}
]qdkifuvnf; raumif;? yef;uef cGufa,mufawGuvnf;
raumif;? tpm;taomufuvnf; raumif;}
]'g udkewfEG,f vkyfwmrS r[kwfbJ}
]aemufNyD;awmh t&ufapmfuvnf; eHaewmyJ}
]eHvnf; t&ufygyJ? arT;vnf; t&ufygyJ/ uRerf u a&arT;pufkH
rSm a[m&atmif vdkufvmwm r[kwfygbl;}
]aus;Zl;ygyJ q&mr}

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

47

xrif;pm;NyD;awmh wpfjyavmufa0;aom blwmHkudk oGm;Mu


onf/ &xm;b,ftcsdef vmrvJ/
dkufwdkif;...wpfq,fhESpfem&D? 'gayrJh wpfcgwav ESpfem&D?
oHk;em&DavmufrS vmwwfw,f/
aumif;ygayh/
odkYjzifh aqmif;avw[l;[l; wdkufcwfaeaom yvufazmif;
ay:wGif rdrdwdkY usHKUusHKUuav;awG xdkifaeMu&awmhonf/
(pmzwfolrsm;cifAsm;? b,folYrS jyefrajymbl;qdk&if q&mr
qdw
k mu a':cifaqGO;D yg/ ypfwikd ;f axmif oH;k a,mufuawmh armifae0if;
&,f? okarmif&,f? rdr&d ,f/ tJ 0#fa<u;ruif;vdYk vrf;ay:u pma&;q&m
awGeJU tazmfygvmol wpfOD;uawmh q&mr&JUtar q&muawmf
a':MunfMunf jzpfygaMumif; cifAsm;/)
aemufwpfcgrSmvnf; rdrdwdkY NrdKUwpfNrdKUudk oGm;Muonf/ trsdK;om; ESpfa,muf?
trsdK;orD; wpfa,muf/
tJ'ND rKd UrSmu ESpn
f ESpyf JG Ncrd jhf crd o
hf o
J cJ ifAs/ rdrw
d u
Ykd 'kw,
d nrSmrS
ajym&rSm/ 'gayr,fh yxrnrSm cPvdkufem;axmifygOD;qdkvdkY vdkufoGm;
Mu&w,f/
a[majymyGu
J av[mjyifxrJ mS / awmfawmfukd at;w,f/ 'gayrJh
y&dowfuawmh tjynhyf /J ajymvdu
k w
f hJ q&mrawGuvnf; wpfa,mufukd
wpfem&D? ESpef m&D/ q,fem&Dvnf;rNy;D ao;? q,fw
h pfem&Dvnf; rNy;D ao;/
rdrw
d rYkd mS yGq
J ufawGvnf; &Sx
d m;ojzifh yef;aeonfu wpfaMumif;? 'Dq&m
awG a[mwJhtaMumif;wGudk Mum;&zefrsm;vdkY em;awG tlaeonfu
wpfaMumif;aMumifh {nf&h yd o
f mrSm jyefem;yg&apvdYk aumfrwDukd awmif;yef
&w,f/
tJ'Dawmh rdrdwdkYudk *spfum;wpfpD;eJY jyefydkYay;w,f/ NyD;awmh
uReaf wmfwYkd ]jyefem;axmifvu
kd Of ;D r,f} qdNk y;D jyefomG ;Muw,f/ {nf&h yd o
f m
rSm rdrdwdkYoHk;a,mufwnf; usef&pfw,f/
udpr&Sdyg/ rdrdwkdYrSm tazmfwpfa,muf &Sdonf/ trsdK;trnf
rrSwfrdawmhaom ykvif;wpfvHk;/ &rfvm;? b&rf'Dvm;yJ/

48

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

q&mru tdyaf wmhrnfqNkd y;D oltcef;xJ 0ifomG ;onf/ aumif;


onf/ rdrw
d Ykd ESpaf ,mufwnf; at;at;aq;aq; aomuf&rnf/ ykvif;udk
zGiMhf uonf/
tm;yg;? rvG,fyguvm;/ aqmif;wGif;BuD;rSm acR;NydKufNydKuf us
vmonf/ wpfcgwpfcg ykvif;zGi&hf onfh tvkyrf mS vufeufu&d ,
d m r&Sv
d Qif
EGm;owf&onfxuf yifyef;ao;onf/
aemufqHk;wGif ykvif;tzHk; a<urGwGefYvdyfNyD; yGifhoGm;onf/
atmifNyD...atmifNyD
uJ...aomufMur,f/ zefcGuf&Sdonf? taumif;pm; yef;yGifh
uav;awGESifh/ vSvdkufwm? b,ftdrfu iSm;xm;ovJ rod/
a&&Sdonf/ a&tdk;BuD;ESifh tjynfhyJ? a&mcsifoavmuf a&m/
'gayr,fhtjrnf;r&Sdyg/ bmtjrnf;rS r&Sdyg/ b,folrSvnf; r&Sdyg/
b,fvv
kd yk f rvJ/ rdrw
d u
Ykd vnf; emrnfysuaf umif;Hk taysmw
f rf; t&uf
orm;rsm; jzpfojzifh tjrnf;rygvQif vHk;0 raomufwwfyg/
rdrw
d Ykd {nf&h yd o
f mu NrKd Uv,fEiS hf ta0;Bu;D ? vlaetdraf jcrsm;ESihf
ta0;BuD;/ a&SUbufwGif Hk;BuD;wpfHk;? acgif;&if;bufwGifvnf; Hk;wpfHk;
[kyif xifonf/ ajc&if;bufwiG u
f m; uGi;f Bu;D wpfuiG ;f ? abmvH;k uGi;f Bu;D
vm;yJ/ aemufbufwiG f bm&So
d vJawmh rodyg/ vlaetdraf jc r[kwo
f nf
uawmh aocsmonf/
tvmwkef;u vrf;auGYwpfae&mwGif uGrf;,mqdkifvdk qdkif
uav; wpfqdkifjrifcJhonf/ rdkif0ufavmufawmh a0;rnf/ bmyJjzpfjzpf
tanmif;ajy avQmufomG ;vQif yJBu;D avSmw
f pfxyk ?f 'grSr[kwf ajryJavSmf
wpfxkyfavmufawmh &Edkifygonf/
aumif;NyD? b,fol oGm;0,frvJ/
oGm;wmu b,foloGm;oGm; &onf/ rdrdwdkYtcsif;csif; ruwf
owfyg/ tjrnf;&rnfqdkvQif t0DpdyJ oGm;& oGm;&/
odaYk omf wpfa,mufomG ;vQif wpfa,mufu trsKd ;orD; pma&;
q&mrESifh ESpfa,mufwnf; usef&pfcJhrnf/
rdrdwdkYtaeESifh tb,frQ dk;om;onf qdkaomfvnf; y&dowf
tjrifwGif roifhavsmfyg/ rdrdwkdY pma&;q&mawG 'DudprsdK;ESifh ywfouf
emrnfysuf rcHEdkifyg/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

49

aumif;NyD? 'gjzifh ESpfa,mufpvHk;oGm;rnf/ 'gvnf; rjzpfEdkifyg/


rdrw
d Ykd ESpaf ,mufpvH;k oGm;vQif 'DAv
kd w
f aJ [mif;Bu;D rSm? ntcsed rf awmfBu;D
rSm trsKd ;orD;wpfa,mufwnf; use&f pfrnf/ vloal v;yg;ESiahf 0;? atmf
ac:vnf; rMum;Edkifyg/ wpfckck jzpfoGm;vQif rdrdwdkYrSm wm0ef&Sdonf/
aemufNyD; 'DAdkvfwJBuD;u wapajcmufonf[kvnf; ajymMuonf/
'gu tqef;r[kwyf g/ Adv
k w
f aJ [mif;rSev
f sif wapyjkH yifu &Spd jr/J
rawmfwq olrY mS ESv;kH a&m*g&Sad eNy;D wpfpw
kH pf&mudk xdwv
f efu
Y m aoqH;k
cJhvQif .../
]awmuf jyemyJ}
rdrdwdkYESpfa,muf awmufacgufum us,favmifpGm nnf;vdkuf
Muonf/
t&ufyv
k if;udk EGm;owfovdk zGiahf eMuonfh toHMum;yJ tdyf
raysmfovm;? 'grSr[kwf rdrdwdkY awmufacgufaomtoH us,favmif
vGef;vSyJ vefYEdk;ovm;rodyg/ q&mrtcef;xJrS xGufvmNyD;...
]q&mwdkY bmawG jyem jzpfaeMuwmvJ}
]t&uf&SdNyD; bmtjrnf;rS r&Sdbl;}
]tvmwke;f u vrf;auGrY mS uGr;f ,mqdik w
f pfqikd f uRerf jrifcw
hJ ,f/
tJ'DrSm oGm;0,f&if wpfckck &rSmaygh}
]jyemu 'gyJaygh/ uRefawmfwdkYESpfa,muf oGm;&if r...
wpfa,mufwnf; usefcJhrSmpdk;vdkY}
]'grsm; tvG,af v;yg q&mwd&Yk ,f/ jyem r[kww
f m jyem
vkyfaeMuw,f/ q&mwdkYoGm;&if uRefrvnf; vdkufcJhrSmaygh}
[kwfvdkufav? 'Dvdkawmhvnf; tvG,fuav;yJ/
,if;odkYjzifh rdrdwdkYoHk;a,muf wdwfqdwfaom? Nidrfoufaom?
at;jraom? om,mvSyaom ntv,fwGif at;aq;pGm vrf;avQmuf
vsuf &SdMuawmhonf/
(pmzwforl sm; cifAsm;...b,forl S rMum;atmif wd;k wd;k uav;
ajym&&if q&mru wuodkvfjrpdrf;yg/ tjrnf;jyem wufaeol
taysmw
f rf; t&uform;ESpOf ;D u armifae0if;ESihf rdryd g/ ,ck armifae0if;
u aorSmaMumuf taysmfwrf;b0udkyif pGefYvTwfvdkufygNyD/)
,if;odkYjzifh pmaywm0efudk rdrdwdkY wwfpGrf;orQ xrf;aqmif&ef
pmay nDtpfrrsm;ESihf pmayc&D;oGm;&onfrmS aysmaf rGUzG,&f m aumif;vSyg

50

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

onf/ armif&if;ESryrm cifrif&if;ESD; Mu&ygonf/ onftxJwGif rdk;rdk;


(tif;vsm;) vnf; yg0ifygonf/

rdk;rdk;ESifh rdrd yxrqHk;c&D;twl oGm;zl;onfrSm 1978 ckESpfu jzpfonf/


rdrw
d Ykd tzGUJ wGif rif;ausm?f armifae0if;? ajrZmESihf rd;k rd;k \cifyeG ;f udrk sKd ;nGew
Yf Ykd
yg0ifonf/ ,if;c&D;u wpfauGUwpfywfBuD;jzpfonf/
yxrqHk; rJZvDukef;odkY oGm;onf/ ,if;yGJudk jrifhpdk;vdIifu pDpOf
jcif;jzpfonf/ &efuek rf S rJZvDuek ;f odYk toGm;wGif jrifph ;kd vdiI w
f Ykd ZeD;armifEHS
vnf; yg&S&d m wpfpw
k a0; waysmw
f yg;Bu;D yif jzpfonf/ &efuek rf S rJZvDuek ;f
udk &xm;ESpq
f ifh pD;&onf/ rJZvDuek ;f rStjyef avmfu,f&xm;wGif ae&m
r&&Sdojzifh tayguf0 Murf;jyifay:rSm xdkifMu&onf/ wHcg;r&Sdaom
avmfu,f&xm; tv,faygufBuD;wGif ajcwGJavmif;csNyD; xdkifaeaom
rd;k rd;k udk kww
f &ufMunfv
h u
kd v
f Qif a'ocH ukepf rd ;f onf wpfa,mufvm;[k
xif&onf/ rdrw
d w
Ykd pfou
kd u
f awmh 12 yGv
J u
kd o
f nfh zJo;kH csyo
f rm;rsm;vdv
k ?kd
&xm;ayguf0rSm wdk;vdkYwGJavmif;/ tm;vHk; aysmfaysmf&Tif&Tifyif/
[oFmwwGif ZvGefpmqdkawmftzGJUu apmifhBudKaeMuonf/
[oFmwaomifBuD;udk aeylxJwGif jzwfMu&onf/ oJuylyl? aeuylyl?
avuylyl? a&uylyl/
[oFmwrS ZvGeo
f Ykd um;jzifh oGm;Muonf/ wmd;k ay:rSm azmuf
xm;aom ajrvrf;jzpfojzifh rnfonfhtrsdK;tpm;rSef; rodawmhaom
um;Bu;D onf tl;wpfa,mufvkd ,dr;f xd;k Ny;D oGm;aeonf/ ajreDreI rYf sm;u
rdrdwdkYudk rdwfuyfjc,fay;Muonf/ rdk;rdk;u trdk;oHudkif;udk wtm;qkyf
xm;onf/ odkYr[kwfvQif vGifhusNyD; usef&pfcJhEdkifonf/
ZvGefuae tazsmufudk armfawmfuav;jzifh oGm;&onf/
tazsmufuae rtlyifov
Ykd nf; armfawmfuav;ESiyhf if/ aygif;rd;k armfawmf
uav;/
tazsmufuae rtlyifukd wpfaeukef oGm;&onf/ ysi;f aeatmif
pD;&onf/ armfawmfaygif;rdk;uav;atmufwGif arS;idkufaeMuonf/
aea&mifu a&jyifrS wpfqifh rdrdwdkYudk a&mifjyef[yfaeonf/
ysif;p&maumif;vdkufwm? zJxkyfygvm&if aumif;rSmyJ/
atmifr,f...wpfa,mufrSm zJxkyfygvmonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

51

uJ...'gjzifh upm;Mu&atmif/
uefYuGufol r&Sdyg/
rdk;rdk;aum ygOD;rvm;/
[kwu
f &hJ iS /hf
bmupm;MurvJ/
wpfcsyfarSmufyJ aumif;ygw,f/
yxrawmh rdrw
d u
Ykd rd;k rd;k udk nmupm;Muonf/ rdrw
d u
Ykd ,
kd f rdrw
d Ykd
wpfcsyfarSmuf yg&*lBuD;awG[k xifxm;Muonf/
aemufawmh b,f[kwfrvJ? ydkufqHawGtm;vHk; rdk;rdk;vufxJ
a&mufomG ;onf/ taysmw
f rf;rdYk awmfawmhonf/ aMu;Bu;D Bu;D rsm; upm;rd
vQif rdrw
d Ykd ykq;kd awG? wdu
k yf akH wG aygif&ojzifh a[majymyGpJ ifay:udak wmif
0wfpHk iSm;wufMu&rnf/
]rd;k rd;k u upm;wwfom;yJ}
]q&mwdyYk J ajymw,f/ pma&;q&mqdw
k m pHak tmif avhvmxm;&
w,fq}kd
olu NyHK;aeonf/ rdk;rdk;\ tNyHK;/
aemufwpfyGJu oeyfyif? 1979 Edk0ifbm/
oeyfyifyGJudk rdk;rdk;\ tpfudk OD;jrifhodef;u pDpOfjcif; jzpfonf/
onfyrJG mS vnf; rdr?d rd;k rd;k ? ajrZm? rif;ausm?f armifae0if;/ 'D ig;a,mufyif/
udrk sKd ;nGev
Yf nf; ygonf/ trSeaf wmh olvnf; a[mzdaYk umif;onf/ olvnf;
pma&;q&myif/
OD;jrifhodef;u rdrdwdkYtwGuf a'otpm;tpmrsm; txl;pDpOf
ay;onf/ zm;&,f? <uuf&,f.../
rdrdwdkYrSm rEdIuf&J EdIuf&J? rpm;&J pm;&J/
rdk;rdk;udk Munfhvdkufawmh wuRwfuRwfESifh/
]rdk;rdk;u w,f[kwfygvm;}
]q&mwdkYyJ ajymw,f? pHk&r,fqdk}
[kwyf gh/
aemufwpfyGJu ykodrf? omaygif;? 1979 'DZifbm/
onfc&D;rSmawmh rdr?d rd;k rd;k ? rif;ausm?f armifae0if; av;a,muf
wnf;/ ajrZm rygawmh/ udkrsdK;nGefYvnf; rvdkuf/ rdk;rdk;\ oli,fcsif;
wpfa,muf tazmfvdkufvmonf/

52

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

ykodrfAdkvfwJrSm wnf;&onf/ rdrd? rif;ausmf? armifae0if;u


wpfcef;? rdk;rdk;ESifh olYoli,fcsif;u wpfcef;/
xdn
k u rdrw
d Ykd aumif;aumif;rtdy&f / wpfzufcef;u rde;f uav;
ESpfa,muf wpfnvHk; pum;wGwfxdk;aeMuaomaMumifh.../
reufusawmh]b,fvjkd zpfMuwmvJ? wpfnvH;k rtdyyf J bmawGrsm;? 'gavmuf
ajymaeMuwmvJ}
]q&mwdYk rodb;l vm;? 'DAv
kd w
f u
J wapajcmufw,fqv
kd Ykd wpfn
vHk; xdkifNyD; pum;ajymaeMuwm}
]aMumufvdkYvm;}
]raMumufygbl;? wapvmvdkY&Sd&if awGY&atmifyg}
aumif;ygayh? wapeJY ]]AsL;}} rvdkYeJY wlw,f/
omaygif; AdkvfwJrSmvnf; wpfnvHk; pum;ajymaeMuonf/
awmfawmfajymEdkifonfh ESpfa,mufyJ/
odkYaomf...
rdk;rdk;onf a[majymyGJwGifawmh pum;odyfrajymyg/ em&D0uf
avmufomajymonf/
trSeaf wmh olonf a[majymonft
h vkyu
f kd tm;oefvyS kH r&yg/
pma&;aumifaomfvnf; pum;ajymraumif;vSyg/ toHw;kd onf/ trlt&m
vIyf&Sm;rIr&Sd/ NyHK;Hkuav;rQom/
rdrdwdkYu a[majymyGJ tawGUtBuHK? e,fy&dowf tawGUtBuHK
&Sdatmif wdkufwGef;ac:aqmifvGef;vSojzifhom vdkufygvmjcif; jzpf[ef
&So
d nf/ olonf 79 ckEpS f wpf&moDyJ [kww
f yd wfwd vdu
k zf ;l onf/ xdt
Yk jyif
rdrdwdkY oHk;a,mufavmufESifhom vdkufjzpfonf/
ykodrf? omaygif;rS tjyefwGif aZ,s0wDodkY oGm;Muonf/ rdrd?
rd;k rd;k ? armifae0if;? armifprG ;f &nfjzpfonf/ udrk sKd ;nGev
Yf nf; vdu
k yf gvmonf/
aZ,s0wDpufu
kH t&ufxu
G o
f nfq
kd avhvm&atmif vdu
k yf gvmjcif;
vnf; jzpfEikd o
f nf/ rdrw
d Ykd a&mufomG ;csed w
f iG f pufykH w
d x
f m;onf/ odaYk omf
rdrdwdkY vmrnfqdkojzifh pufHkrydwfcif rdrdwdkY jrnf;prf;Munfh&ef t&uf
wpfpnf (wpfayyg) csufxm;onf[k qdkonf/ uJ...b,fhES,f&Sdp?
bmtckrS aMumufygNyDvJ/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

53

aZ,s0wD r S tjyef w G i f &ef u k e f r S m wpf y G J a [mMuonf /


vrf;rawmfrSm jzpfonf/ xHk;pHtwdkif;yif rdrd? rif;ausmf? armifae0if;?
ajrZm? rdk;rdk;/
xdyk rJG mS tqdt
k wD;awGvnf; ygonf/ q&mBu;D apmif;OD;boef;
&,f? xm;&,f? at;0rf; wifwifvSu tcrf;tem;rSL;/
a[majymyGJ NyD;aomtcg aumfrwDu rdrdwdkYudk av,mOfysH
pmtdwu
f av;awG wpftw
d pf aD y;onf/ zGiMhf unfv
h u
kd af wmh aiG ESp&f mpD/
[m...b,fvdkjzpfwmvJ/
rdrdwdkYudk vufaqmifypnf; ay;MuwmawG &Sdonf/ odkYaomf
,ckvdk wpfcgrQ ydkufqHray;zl;ygbl;/
]'Dvdkygq&m? uRefawmfwdkYu tqdkawmfawGudk wpfyk'f ESpf&m
ay;&w,f/ 'gaMumifh q&m? q&mrwdkYudkvnf; ESpf&mpD ay;wmyg/
ao[Jh edEd,/
]q&m&,f ydu
k q
f aH wmh ,lvrYkd aumif;bl;xifygw,f/ uRerf wdu
Yk
ajcaumufvdkufa[mwmrsKd; jzpfaeNyD}
rdk;rdk; pdwfIyfaxG;[efjzifh ajymonf/
onfhaemuf rdk;rdk;a[majymyGJrvdkufawmhyg/
(wpfcgyJ e,fpyfa'o wpfae&modkY vdkufoGm;onf[k Mum;&
onf/)
aemufy;fkd wGif rd;k rd;k ESihf rdrd tawGUuso
J mG ;onf/ rdk;a0 r*Zif;udk
'kw,
d tBurd f jyefvyk &f mwGif ta&SUydik ;f csif;wGif;wdkufEiS hf ausmufajrmif;
a&Tjynfpdk;wdkurf sm;odYk a&muf&o
dS mG ;&m t&ifuavmuf 33 vrf;odYk ra&muf
awmh/ odaYk omf rdk;a0
a0twGuf pmrlawmif;vQif rd;k rd;k a&;ay;ygonf/ ]]rndKjym
aumvd,acsmif; eHab;rSmaeonf}} rSm rdk;a0 r*Zif; 0wK&n
S f jzpfonf/

rdk;a0udk 'kwd,tBudrf vufvTwfjyefaomtcg rdrdu 37 vrf;odkY jyef


a&mufvmonf/ odkYaomf rdk;rdk;u ausmufajrmif;odkY ajymif;oGm;onf/
ausmufajrmif;tdrfodkY rdrd wpfacgufyJa&mufzl;onf/ rdrdwdkY
naebuf 0dkif;xdkif&ef ydkufqH r&Sdojzifh udkrsdK;nGefYu ausmufajrmif;tdrf
0ifNyD; ydkufqH,ljcif;jzpfonf/ rdk;rdk;u xHk;pHtwdkif; rdrdwdkYudk vJhvJhuav;
NyKH ;um ydu
k q
f t
H w
d u
f zkd iG Nhf y;D &So
d rQ ydu
k q
f t
H ukeaf y;vdu
k o
f nf/ wpf&mausmf
ESp&f mvm;yJ/

54

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rd;k rd;k ESihf rdrd aemufq;kH awGUonfrmS 1988 ckEpS f atmufwb


kd mv
20 &ufaeYu jzpfonf/ pmayESifh pma&;q&mtusdK; o,fydk;&ef aqG;aEG;
ndE iId ;f MupOfu jzpfonf/ rd;k rd;k wuf<uvsu&f o
dS nf/ olu pmayESihf pma&;
q&mrsm; tusdK;twGuf us&mwm0ef xrf;aqmif&ef pdwftm;xufoef
vsuf &Sdonf/ rdrdwdkYESifhtwl vufwGJaqmif&Guf&ef uwdjyKonf/
,if;aMumifv
h nf; olu,
G v
f eG af omtcg wm0ef0w&m;rsm; aESmifzUJG aejcif;
r&Sb
d ?J oGm;vd&k modYk vGwv
f yfpmG oGm;a&mufeikd &f ef rdrw
d u
Ykd aMuuG0J rf;enf;
pGmjzifh trdefYjyefwrf; jyefMum;cJh&jcif; jzpfonf/
oGm;vdk&modkY vGwfvyfpGm oGm;ygawmh rdk;rdk;/
rdrdwdkYuawmh &nfrSef;xm;aom pmay c&D;vrf;udk qufvuf
csw
D ufMu&ygOD;rnf/
wpfaeYwiG f rdrw
d Ykd arQmv
f ifx
h m;aom pmayyef;wdik o
f Ykd a&muf&dS
rnfrSm ajrBuD;vufcwf rvGJyg rdk;rdk;/
rdk;rdk;udk rdrdwdkY rSwfwrf;wifxm;ygonf/
(cs,f&D? ar? ZGef? Zlvdkif? 1990)

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rdk;rdk;(tif;vsm;)\ xkwfa0NyD; pmtkyfrsm; tTef;

55

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

57

1/
<u/ &efukef?
a<urvdkeJUa0 a0rvdkeJYa<u
yg&rD p mpOf ? 1981/ 302 pm? 16 qif w D
(pmayavmupmtkyftrSwf 143) tro
81^147/
tcspf a &;wG i f awG a 0 rjywf o m;
jzpf w wf a om rd e f ; uav;wpf O D ; taMumif ;
jzpfonf/ ESvHk;om;rS cspfoludk OD;aESmufESifh
a&G;cs,fwwf&ef rdef;uav;rsm;tm; todynm
ay;xm;onf/
rSwcf su/f
/ 'gd k u f w mBuD ; jrif h u xk d t rnf E S i f h y if k y f & S i f
okyfaqmif &efatmif? ausmf&Jatmif? aroef;EkwdkYESifh kyf&Sif
du
k u
f ;l cJo
h nf/
a<u&iftwlwla<ur,f/
2/
&efukef?
Arm trsdK;orD;pmay? 1983/ 113-232 pm? 16
qifw/D
*DwtEkynm&Sirf sm;udk olw\
Ykd tdraf xmif
zuf r sm;u txl ; em;vnf z d k Y vk d t yf a Mumif ;
a&;om;xm;onf/ tdraf xmifpw
k pfcw
k iG f vifa&m?
r,m;yg tqd k ; taumif ; ud k rQa0cH p m;zk d Y
vkdtyfaMumif; a&;zGJUxm;onf/
rSwcf su/f / rpEm\ *sdef;*sdef;*sKwf*sKwf
*sdef;*sKwf*sKwfESifh yl;wGJ xkwfa0onf/

58

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

cHwufEkuav;awG dI;csdefwefawmh/
3/
&efukef? rdk;rdk; (tif;vsm;) pmtkyf? 1987/ 224 pm?
16 pifwD (pmayavmupmtkyt
f rSwf 164) &wp
8761/
ysO;f rem;aZ,s0wDoMum;pufukd trSjD yK
vkyfudkif&SmazGpm;aomuf aeMuaom 0efxrf;
rd o m;pk r sm;taMumif ; ud k a&;zG J U xm;onf /
avmuwGif qif;&J'Pfudk raMumufbJ b0udk
yifyef;pGm wnfaqmufMuol? ynmwwf jzpfvdkol?
at;aq;d;k om; t&Sut
f aMumufBu;D ol? b0udk tvG,v
f rf;rS vku
d
f
BuD ; yG m ;csrf ; omvd k o l ponf j zif h avmuD v l o m;wd k Y t aMumif ; ud k
Zmwfaumifrsm;pGmjzifh okyfazmfa&;zGJUxm;onf/
4/
&efuek ?f yg&rDpmpOf? 1980/ 404
*sd K ;;/
pm? 16 qifwD (pmayavmu pmtkyt
f rSwf 139)
wAp-283077
rdrdb0\ tm;enf;csufudk rdrdbmom
dk;r,fzGJUum avvGifhcJholwpfOD; taMumif;udk
a&;zGJUxm;onf/ udk,hfb0udk,f aumif;atmif
vkyfzdkYESifh avmu"Hudk owd&SdpGm t"dyg,f&Sd&Sd
&ifqdkifzdkYomvQif t"dujzpfaMumif; azmfTef;
a&;om;xm;aom 0wKwpfyk'fjzpfonf/

58

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

cHwufEkuav;awG dI;csdefwefawmh/
3/
&efukef? rdk;rdk; (tif;vsm;) pmtkyf? 1987/ 224 pm?
16 pifwD (pmayavmupmtkyt
f rSwf 164) &wp
8761/
ysO;f rem;aZ,s0wDoMum;pufukd trSjD yK
vkyfudkif&SmazGpm;aomuf aeMuaom 0efxrf;
rd o m;pk r sm;taMumif ; ud k a&;zG J U xm;onf /
avmuwGif qif;&J'Pfudk raMumufbJ b0udk
yifyef;pGm wnfaqmufMuol? ynmwwf jzpfvdkol?
at;aq;d;k om; t&Sut
f aMumufBu;D ol? b0udk tvG,v
f rf;rS vku
d
f
BuD ; yG m ;csrf ; omvd k o l ponf j zif h avmuD v l o m;wd k Y t aMumif ; ud k
Zmwfaumifrsm;pGmjzifh okyfazmfa&;zGJUxm;onf/
4/
&efuek ?f yg&rDpmpOf? 1980/ 404
*sd K ;;/
pm? 16 qifwD (pmayavmu pmtkyt
f rSwf 139)
wAp-283077
rdrdb0\ tm;enf;csufudk rdrdbmom
dk;r,fzGJUum avvGifhcJholwpfOD; taMumif;udk
a&;zGJUxm;onf/ udk,hfb0udk,f aumif;atmif
vkyfzdkYESifh avmu"Hudk owd&SdpGm t"dyg,f&Sd&Sd
&ifqdkifzdkYomvQif t"dujzpfaMumif; azmfTef;
a&;om;xm;aom 0wKwpfyk'fjzpfonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

59

iyvDZmwfvrf;/ &ef u k e f ? tif v sm;


5/
pmay? 1975/ 202 pm? 16 qifwD (pmayavmu
pmtkyftrSwf 112) tro 76^162
Nrd K Uaevl w ef ; pm;tay: aus;awmol
&cd k i f o l u av;wpf O D ; \ awG Y j rif c H p m;&yH k u d k
a&;zGJUxm;jcif;jzpfonf/ dk;om;oefYpifonfh iyvD
urf ; ajc\ tvS t yud k tusnf ; wef n pf E G r f ;
aponfh txufwef;pm;ESifh vlvwfwef;pm;wdkY\
azmufjyefrI rrSefuefrItaxGaxGudk yDjyifatmif
a&;zGJUxm;aom 0wKjzpfonf/
Nidrf;udk&Sufygg/
6/
&efukef? yg&rDpmpOf?
1979/ 225 pm? 16 qif w D (pmayavmu
pmtkyftrSwf 137) tro 79^897/
avmb a'go arm[rD;wdjYk zifh avmifNrKd uf
vsu&f o
dS nfh rdom;pk wpfpt
k wGi;f aexdik &f aom
'kudwa0'emonf\ vlYoabm? vlYraemESifh
&Suzf ,
G &f m pdu
k v
f uPrsm;udk Ijrifo;kH oyfryd EkH iS hf
pdwfcHpm;csufudk a&;zGJUxm;onf/
7/ nDrav;u tcspfudkudk;uG,fowJhvm;
m;/
&efukef? yg&rDpmpOf? 1981/ 315 pm? 16 qifwD
(pmayavmu pmtk y f t rS w f 145) wAp195523/
b0&nf r S e f ; csuf rjynf h p H k b J tcspf u d k
udk;uG,f qnf;uyfrdygu b0tem*wfrvSybJ
pdwaf &mvlyg 'ku a&mufwwfaMumif; rde;f uav;
rsm;tm; oifcef;pmay; 0wKwpfyk'fjzpfonf/
tcspf u d k ,H k M unf u d k ; pm;rd o nf h rd e f ; uav;
wpfa,muf taMumif;udk a&;zGJUonf/
---? 'kwd,tBudrf/ &efukef? rdk;rdk;(tif;vsm;) pmtkyf? 1984/ 302 pm?
pm 16 qifwD (pmayavmupmtkyf 145 'k) wAp-315861/

60

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

8/
xdkaeYu rD;rvmygESifh r*Zif;0wK&Snf
rsm;
rsm;/ &efukef? rdk;rdk;(tif; vsm;) pmtkyf? 1985/
441 pm? 16 qifwD (pmayavmupmtkyf 158)
wAp-324926/
r*Zif;rsm;wGif azmfjycJhaom 0wK&Snf (7)
yk'fudk wpfaygif; wpfpnf;wnf; yHkESdyfazmfjy
xm;onf/
yg0ifaom 0wKrsm;udk 0wKtcef;u@
wpfyk'fcsif;pD oD;jcm;azmfjyxm;NyD; udkvnf;Munfh
tTef;jzifh jyefTef;xm;ygonf/ (131? 116? 101? 115? 78? 61? 83
udkvnf;Munfh)
emrusef;onf tdkESif;qD/
9/
&efukef?
rd;k rd;k (tif;vsm;) pmtky?f 1983/ 347 pm? 16 qifwD
(pmayavmupmtkyftrSwf 150) &wp-8762/
---/ 'kwd,wGJ/ &efukef? rdk;rdk;(tif;vsm;) pmtkyf?
1983/ 349-678 pm? 16 pifwD (pmayavmu
pmtkyftrSwf 150-'k) &wp-8736/
pmay0goem&Sif rde;f uav;wpfa,muf\
b0ESifh BudK;yrf;rIudk a&;zGJUxm;onf/ rnfodkYaom
tajctaersd K ;rS m yif j zpf a p? rd r d , H k M unf & m
pmayvrf;aMumif;ay:wGif r,drf;r,dkif razmuf
rjyef &yfwnfEdkif&ef BudK;yrf; tm;xkwfaom
pma&;q&mwd k Y \ b0ES i f h ,H k M unf c suf u d k
a&;zGUJ xm;onf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

61

10/ yef;dkif;wpf&mm/ &ef u k e f ? ynm*k P f


pmay? 1981/ 79-198 pm? 16 qifwD? wAp294617/
pm;aomufqdkifwGif pm;yGJxdk;vkyf&aom
rde;f uav;wd\
Yk tE&m,frsm;yHu
k kd a&;zGUJ xm;onf/
tcuftcJtrsKd ;rsKd ;Mum;rS tusiphf m&dw rysupf ;D bJ
pm;aomufqikd w
f iG f pm;yGx
J ;kd vky
f b0wufvrf;udk
vrf;rSefrS BudK;pm;&SmazGaom rdef;uav;wpfOD;\
b0ESifh tm;rmefudk a&;zGJUxm;onf/
rSwcf su/f
/ armifom&\ &Gmi,fZeyk'f rD;uav;
rSdwfwkwfESifh yl;wGJxkwfa0onf/
11/ aysmufaomvrf;rSm prf;w0g;
w0g;/
&efuek ?f xGe;f xGe;f jrefrmpmay jri w
hf if xkwaf 0a&;
Xme? 1974/ 222 pm? 16 qifwD (pmayavmu
pmtkyftrSwf 92) wAp 176242/
td r f a xmif w pf c k u d k xl a xmif & mwG i f
rd e f ; uav;ES i f h a,musf m ; av; ES p f O D ; pvH k ;
tcuf t cJ u d k ow d & S d p G m &if q d k i f a jz&S i f ; &ef
vd k t yf a Mumif ; ES i f h cuf c J u sOf ; ajrmif ; aom
NrdKUjyvlaepepfudk a&;zGJUonf/
---/ 'kwd,tBudrf/ &efuek ?f tif;vsm;pmpOf? 1975/ 222 pm? 16 qifwD
(pmayavmupmtkyftrSwf-92 'k) tro 75^1302/
---/ wwd,tBudrf/ &efukef? c&rf;a&mifpmpOf? 1994/ Z? 147 pm? 16
qifw/D
rSwfcsuf /
/wwd,tBurd x
f w
k f pma&;ol\ trSmpmyg&So
d nf/
1974 ckESpf trsdK;om;pmayqk&pmtkyf jzpfonf/ 'g&dkufwm
Munfp;kd xGe;f u xdt
k rnfEiS yhf if &ky&f iS o
f &kyaf qmif rif;OD;? ZifrmOD;wdEYk iS hf
AD'G ,
D &kd u
kd u
f ;l cJo
h nf/

62

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

12/ yGifhwcsdKU a<uwcsdKUU/


&efukef? qdk&S,fpmtkyfwdkuf? 1975/ 315 pm 16
pifwD/ wAp 250187/
b0tcuftcJtwGuf kef;uefvIyf&Sm;
Mu&mrS m avS a vS m f & if ; wuf u sd K ;Mu&aom
rdef;uav;wpfOD;taMumif;udk a&;zGJUxm;onf/
taMumif ; tqif r oif h a&wd r f e pf M u&mwG i f
qif;&Jom;rsufESmrGJ rdef;uav;rsm;u ydkepfem
wwfMuaMumif;udk a&;zGJUxm;jcif;jzpfonf/
---/ 'kwd,tBudrf/ &efukef? yg&rDpmpOf? 1977/ 315 pm? 16 qifwD/
wAp-257091
13/ b,folvmulyghr,f/
&efukef?
tif;vsm;pmay? 1977/ 218 pm? 16 pifwD?
wAp251750/
rdcifqHk;oGm; tdrfaxmifwpfckvHk;udk
wm0ef,l&aom rdef;u av;wpfOD;\ pGefYvTwf
tepfemcHrEI iS hf wm0efow
d wfru
I kd a&;zGUJ xm;onf/
xdkrdef;uav;rsdK;wdkY\ pdwfcHpm;csufudk tdrfom;
rsm;u em;vnf*kpdkuf zdkYvdktyfaMumif;udkvnf;
a&;om;xm;onf/
14/ rok " r p m&D/ &efukef? rdk;rdk; (tif;vsm;)
pmtky?f 1982/ 317 pm? 16 qifwD (pmayavmu
pmtkyftrSwf 146) wAp-297550/
avmuD v l o m;wd k Y \ avmb? a'go?
arm[? rmeESihf tmCw w&m;wd\
Yk ylavmifrEI iS hf
Ak'w&m;awmf&dyfatmufrS omoemjyKyk*dKvfwdkY\
arw m ? uk P m? rk ' d w m? Nid r f ; at;rI r sm;ud k
EdIif;,SOfa&;zGJUxm;onf/ &Sm;&Sm;yg;yg; &cJvSaom
oDv&Siw
f \
Ykd a,bk,saeYpOfb0udv
k nf; a&;om;
xm;onf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

63

rSwcf su/f
/'gdu
k w
f mMunfp;kd xGe;f u xdt
k rnfEiS yhf if
&kyf&Sif o&kyfaqmif rdkYrdkYjrifhatmif? ausmf&Jatmif? jrifhjrifhcdkif?
Ir0prf;prf;at;? aZmfvif;wdkYjzifh kyf&Sifdkuful;cJhonf/
15/ rD;a&mifatmufudk0ifvQif/
&efukef?
rd;k rd;k (tif;vsm;) pmtky?f 1985/ 348 pm? 16 qifwD
(pmayavmu pmtkyftrSwf 154)
k y f & S i f a vmu\ I y f a xG ; ayG v D a om
vl r I a &;taMumif ; jzpf o nf / k y f & S i f a vmu
wpfckwnf; usifvnfaeMuaom vlom;wdkY\
b0 tajctae pdwfcHpm;csuf? pGrf;aqmifEdkifrI
twd k i f ; twm? atmif j rif r I twuf t usud k
a&;zGUJ xm;onf/
16/ rdk;rdk;(tif;vsm;)\ 0wKwdkrsm; 11/
&efukef? rdk;rdk;(tif;vsm;) pmtkyf? 1982/ 248 pm?
16 qifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 147)
wAp-300745/
1972 ck E S p f puf w if b mv aiG w m&D
r* Z if ; wG i f azmf j yyg&S d o nf h pma&;ol \
yxrqH;k 0wKwkd tdref ;D csi;f trnf&0dS wKrS tpjyK
1979 ckESpf Zlvdkifv 0gPdZr*Zif;rS aESmif;rdk;
trnf & S d 0w K wd k t xd 0w K wd k (14) yk ' f u d k
pkpnf;yHEk ydS af 0jcif;jzpfonf/
yg0if a om 0w K wd k r sm;ud k 0w K rsm;tcef ; u@ wpf y k ' f c sif ;
oD;jcm;azmfjyxm;NyD; udkvnf;MunfhtTef;jzifh jyefTef;xm;ygonf/
(154? 72? 104? 69? 71? 95? 63? 130? 153? 138? 58? 76? 103? 53
udkvnf;Munfh)
rSwcf su/f
/ 1982 ckEpS f trsK;d om;pmay0wKq&k pmtkyjf zpfonf/

64

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

17/ rdk;rdk;(tif;vsm;)\ 0wKwdkrsm; 22/


&efukef? rdk;rdk; (tif;vsm;) pmtkyf? 1986/ 283
pm? 16 qifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 162)
wAp-364023/
1980? rwfvrS 1985 Edk0ifbmvtwGif;
yH k E S d y f a zmf j yNyD ; aom 0w K wd k w pf q ,f h i g;yk ' f u d k
jyefvnfpkpnf;azmfjyxm;onf/
yg0ifaom 0wKwdkrsm;udk 0wKrsm; tcef;
u@ wpfyk'fcsif; oD;jcm;azmfjyxm;NyD; udkvnf;
MunfhtTef;jzifh jyefTef;xm;ygonf/
(89? 149? 90? 92? 133? 109? 151? 111? 73? 118? 70? 97? 135?
86 udkvnf;Munfh)
rSwfcsuf/
/ 1986 ckESpf trsKd;om;pmay0wKwdkqk&pmtkyf
jzpfonf/
18/ rdk;rdk;(tifvsm;)\ 0wKwdkrsm; 33/
&efukef? wufvrf;pmay? 1993/ 323 pm? 16
qifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 198)
r*Zif;rsm;wGif azmfjycJhaom 0wKwdktyk'f
(30) ud k wpf a ygif ; wpf p nf ; wnf ; jyef v nf
yHEk ydS af zmfjyxm;onf/
yg0ifaom 0wKwdkrsm;udk 0wKrsm;tcef;
u@ wpfyk'fcsif; oD;jcm;azmfjyxm;NyD; udkvnf;
Munfh tTef;jzifh jyefTef;xm;ygonf/
(59? 86? 68? 80? 144? 82? 102? 124?
77? 136? 67? 128? 84? 79? 134? 145? 65? 127? 96? 125? 91? 122?
57? 113? 98? 66? 150? 81? 152? 140 udkvnf;Munfh)

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

65

19/ rkd;rkd;(tif;vsm;)\ 0wKwdkrsm; 44/ &efuek ?f


aomf u pmay? 2003/ 295 pm? 16 qif w D
(pmayavmupmtkyftrSwf 332)
r*Zif;xJwGif azmfjycJhaom 0wKwdk 15
yk'fudk wpfaygif;wpfpnf;wnf; jyefvnfyHkESdyf
azmfjyxm;onf/

20/ rdk;rdk;(tif;vsm;)\ r*Zif;0wK&Snfrsm;


sm;/
&efuek ?f yg&rDpmpOf? 1980/ p? 305 pm? 16 qifwD
(pmayavmu pmtkyf 141) wAp-283859/
r*Zif;rsm; azmfjycJhaom 0wK&Snfrsm;
wpfaygif;wpfpnf;wnf; yHkESdyfazmfjyxm;onf/
pma&;ol\ trSmpm yg&Sdonf/
yg0ifaom0wKrsm;udk 0wKrsm;tcef;u@
wpfyk'fcsif; udkvnf; MunfhtTef;jzifh azmfjyxm;
onf/
(148? 123? 120? 100? 88? 85 udkvnf;Munfh)
rSwfcsuf/
/ 1980 jynfhESpftwGuf trsdK;om;pmay 0wKwdkqk
&&Sdaompmtkyf jzpfonf/
21/ arwmurf;em;? tcspfopfyif/
&efukef? rdk;rdk;(tif;vsm;) pmtkyf? 1985/ 279 pm?
16 qifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 156)
wAp-323684/
b0qdkonfrSm udk,farQmfvifhovdk rjzpf
wwf o nf h oabmud k a&;zG J U onf / i,f & G , f
acsmarmonfh rkqdk;rwpfOD;\ b0ESifh tcspf
taMumif; jzpfonf/

66

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)
22/ jrLarSmifa0uif;/ &efuek ?f aomfupmay?
2003/ pm 88? 11 qif w D ? (pmayavmu
pmtkyt
f rSw-f 328)/
wdkif;&if;ar*sme,f? tcef;quf0wK&Snf
tjzpf azmfjyyg&SdNyD;onfudk vHk;csif;0wKtjzpf
jyefvnfxw
k af 0/
aemuf t d r f a xmif j yKoG m ;aom zcif u d k
rauseyfonfhpdwfjzifh qefYusifaom rdef;uav;
wpfa,muftaMumif; jzpfonf/

23/ jrefrmjynfrSmaeMuonf/
&efukef?
rd;k rd;k (tif;vsm;) pmtky?f 1983/ 251 pm? 16 qifwD
(pmayavmupmtkyt
f rSwf 151) wAp-311793/
jrefrmjynfwGif;&Sd vli,frsm;\ vIyf&Sm;
k e f ; uef a exd k i f M u&rI u d k xif [ yf a zmf j yEd k i f & ef
BuKd ;yrf;a&;om;xm;onfh 0wKrsm;jzpfonf/ r*Zif;
rsm;wGif azmfjyzl;aom 0wK&Snf 5yk'fudk wpfaygif;
wpfpnf;wnf; azmfjy xm;onf/
yg0ifaom 0wKrsm;udk 0wKrsm;u@
wpfyk'fcsif; oD;jcm; azmfjyxm;NyD; udkvnf;MunfhtTef;jzifh jyefTef;xm;
ygonf/
(64? 107? 108? 114? 121 udkvnf;Munfh)
24/ rSwpfqifh/
&efukef? yg&rDpmpOf?
1978/ 254 pm? 16 qifwD (pmayavmu
pmtkyftrSwf 133) tro 78^1477/
olaX;orD;jzpfvsuEf iS hf b0ay; tajctae
twdkif; oufaomifh oufomESifh b0udk orm;
d;k ustwdik ;f roGm;vdb
k J ud,
k t
hf BuKd uo
f ;D jcm; b0
yHkpHwpf&yf wnfaqmufMunfhvdkaom rdef;uav;
wpfO;D taMumif;jzpfonf/ tawG;tac: t,ltq

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

67

csi;f uGm[vsu&f adS om rdbESihf om;orD;wd\


Yk y#dyuMum;rS oHa,mZOfEiS hf
cspfjcif;arwmudk a&;zGJUxm; onf/
25/ rSwyg; tjcm;r&SdNyD/
&efukef? yg&rD pmpOf? 1978/ 241 pm? 16 qifwD
(pmayavmupmtk y f t rS w f 131) tro
78^989/
om;orD;wdt
Yk ay: rnfonfah rQmv
f ifch surf Q
rxm;bJ twdik ;f rod xm;&St
d yfaom rdcifwpfO;D \
arw m ES i f h rd o m;pk w pf p k t wG i f ; rS m yif pd w f
oabmxm; t,ltqcsif; uGm[vsuf&Sdaom
nDtpfudkarmifESrwpfpkwdkY \ tjzpftysufudk
a&;zGUJ xm;onf/
rSwcf su/f
/ 'gdkufwm cifarmifOD;? pdk;odrf;xG#fu
xdt
k rnfEiS yhf if ky&f iS f u
kd u
f ;l cJ&h m trsKd ;orD; Zmwfyq
Ykd u
k kd a':jrifjh rifh
cif uvnf;aumif;? trsdK;om;ZmwfydkYqkudk armifpdrf;atmifu
vnf;aumif; 1980 ckESpftwGuf tu,f'rD &&SdcJhonf/
26/ &GufvSyef;/
&ef u k e f ? tif ; vsm;
pmay? 1975/ 262 pm? 16 qifwD (pmayavmu
pmtkyftrSwf 103) tro 75^ 1349/
vlb
Y 0 tajymif;tvJ[o
l nf jrefqefv
S ?
vlu b0udk rzefwD;Edkif? b0uom vludk zefwD;
aewwfonfh oabmudk a&;zGJUxm;onf/ tcspf
twGuf emusnf;jcif;? b0\ qHk;HI;rIrsm; twGuf
wkefvIyfawGa0jcif;udk Mum&Snf rcHpm;oifhbJ
jzpfvmonfh tajctaerS tm;rmef tjynfEh iS hf b0
udk &ifqdkifBudK;pm;zdkYvdkaMumif; a&;zGJUxm;onf/
---/ 'kwd,tBudrf/ &efuek ?f tif;vsm;pmay? 1995/ 256 pm? 16 qifw/D

68

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)
27/ a&Twd*HkudkjrifvQif/ &efukef? yg&rDpmpOf?
1979/ 395 pm? 16 qif w D (pmayavmu
pmtkyftrSwf 135) wAp-278231/
NrdKUjyvlaerIpepf\ usOf;ajrmif;Muyfwnf;
I y f a xG ; rI ? Nrd K Ujyvl a erI jyemrsm;Mum;wG i f
Muyfwnf;rGef;epfpGm vIyf&Sm;kef;uef aeMuonfh
NrdKYjyae vlom;rsm;\ 'kua0'emrsm;udk pkpnf;
a&;zGJUxm;onfh 0wK jzpfonf/

28/ a0'emMumeDyGifh/ &efukef? rdk;rdk;(tif;


vsm;)pmtk y f ? 1982/ 291 pm? 16 qif w D
(pmayavmupmtkyt
f rSwf 148) wAp-303747/
rdef;uav;wpfa,muf\ b0udk kef;uef
&ifqikd &f o
J nfh owEd iS hf qE&ruu
f if;pGm cspw
f wf
aom pdwfudk cHpm;em;vnfwwf&ef a&;zGJUxm;
onf / vl w d k Y o nf ud k , f a rG ; zG m ;usif v nf & m
ywf0ef;usirf S ke;f xGuEf ikd &f ef BuKd ;pm;Muaomfvnf;
ratmifjrifbJ us&mb0wGif tqifajyovdk ae
oGm;Muonfh vlYb0avmutaMumif; jzpfonf/
h ;kH oG,/f
29/ ork'& mckEpS pf if; jrpfrif;wpfq,fo
&efukef? yg&rDpmpOf? 1980/ 370 pm? 16 qifwD
(pmayavmupmtkyt
f rSwf 142) wAp-287385/
rdrw
d nfr&DS mavmuwGif ae&Jonfh owu
d kd
t&if;wnf usifvnfaeMu&onfh rdef;rom;wdkY\
b0tawGUtMuHK? tjzLtrnf;? tvif;tarSmif?
tH M o0rf ; ajrmuf z G , f & m? 0rf ; enf ; emusnf ;
zG,f&mrsm;udk a&;zGJUxm;onf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

69

30/ oHk;vGef;wifrSBudK;;/
&efukef? rdk;rdk;
(tif;vsm;) pmtkyf? 1982/ 379 pm? 16 qifwD
(pmayavmupmtkyftrSwf 149) &wp-8764/
rsuaf rSmufacwf aus;vufawm&Gmuav;
wpf&GmrS awmifolv,form;rsm;ESifh ukefoG,f
v,f,m0efxrf;wcsdKU\ b0udk xyf[yfEdkif&ef
a&;zGUJ xm;onf/

31/ oaAowm ta0&ma[mEK/ &efukef


yg&rD pmpOf 1983/ 251 pm 16 qif w D
(pmayavmupmtk y f t rS w f 132) tr178^1991/
avmu"HtcuftcJrsm;? b0tcuftcJrsm;
Mum;wGif b0wpfck &yfwnfEdkif&ef dk;om;pGm
&SmazGvkyfudkif pm;aomufMuaom qif;&Jom;wdkY
ab;tE&m,fukd a&Smif&mS ;wwf&ef a&;zGUJ xm;onf/

32/ tcspfqdkaomt&m
omt&m/
&efukef? tif;vsm;pmay? 1976/ 308 pm? 16
qifwD (pmayavmupmtkyftrSwf 117) tro
76^1507/
i,f o l w d k Y a vmuwG i f jzpf w wf a om
aysmf & T i f M unf E I ; jcif ; ? aMuuG J 0 rf ; enf ; jcif ; ?
pdwyf sut
f m;avsmjh cif;? &Tiv
f ef;wuf<ujcif; ponfh
vli,fwdkY\ pdwfcHpm;csufrsm;ESifh rjywfom;aom
tcspfpdwftaMumif;udk a&;zGJUonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

71

pmzwfolwdkY ESvHk;om;wGif xm0& wnf&Sdaernfh rkd;rdk; (tif;vsm;)


ESifh olY0wKrsm;
pdk;jrifhvwf

(1)
1970-80 umvrsm;wGif jrefrmpmayavmu trsdK;orD; pma&;q&mr
ESpOf ;D wdYk wpfNyKd ief ufvkd xGuaf y:vmonfukd owdjyKro
d nf/ olwEYkd pS Of ;D rSm
rd;k rd;k (tif;vsm;)ESihf rpEmjzpfMuNy;D olwYkd uavmifrsm;uvnf; ol[
Y efEiS o
hf l
xufjrpl;&SMuonf/ vHk;csif;wpftkyfpDESifhyif udk,hfuavmifudk pmzwf
y&dowfMum; <um;<um;0ifh0ifh wifhw,fEdkifMuolcsnf; jzpfMuonf/
olwEYkd pS af ,mufonf jrefrmpmayavmu\ wu,fu
h kd acwfNyKd if
pmayol&aJ umif;rsm; jzpfMuonf/ tm;aumif;armif;oef uavmifrsm;yDyD
q,fpEk pS f ESpcf ek ;D yg;rQ t&Sed t
f [kef aumif;aumif; cGmoHajzmif;ajzmif;jzifh
csDwufvmMu&m ckcgwGifrl olwdkYESpfOD;xHrS rdk;rdk;(tif;vsm;) [laom
uavmifwpfacsmif;onf rarQmv
f ifb
h J kww
f &uf tm;vH;k udk EIwq
f ufum
vlYb0ESifh pmaye,frS tEdkifydkif; xGufcGmoGm;cJhacsNyD/

72

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)
(2)

ol\ yxrqHk;aom vHk;csif;0wKrSm ]aysmufaomvrf;rSm prf;w0g;}


jzpfonf/
xdk0wKwGifolonf NrdKUjyrS acwfynmwwf vli,f tdrfaxmif
onfw\
Ykd b0 tcuftcJukd a&;zGUJ onf/ NrKd Ujy vlrpI ;D yGm;'ku 0J*,ufwiG f
prf;w0g;0g;jzifh avQmufvSrf;&if; vrf; b,frjrif jzpfae&onfh acwfjy
aMu;rHk wpfcsyftjzpf MunfMunfvifvif jrif&atmif a&;oGm;Edkifonf/
]'DaeYacwf trsdK;orD;awGrSm bmjyemawG&SdaevJ} [laom
wpfpw
kH pfa,mufaom ol\ ar;cGe;f rS tpjyK tawG;pwdYk pD;qif;,Sujf zm
um 0wKukd a&;zGUJ jzpfonf[al om 0wKaemufu,
G rf S toHukd Mum;od&
zl;onf/
xdkyGJOD;xGuf 0wKESifhyif olonf 1974 ckESpftwGuf trsdK;om;
pmay 0wK&Snfqkudk qGwfcl;&&SdoGm;onf/ xdk0wKudk 1975 ckESpfwGif
'kw,
d tBurd f jyefu
kd &f Ny;D aemifwiG f k&mS ;bmomjzifh jyefqjkd cif; cH&onf[k
od&onf/
onfvEkd iS hf olonf 0wKw?kd &SnEf iS hf vH;k csi;f 0wKrsm;udk qufwu
kd f
vdk a&;om;xkwaf 0vmcJo
h nf/ txl;ojzifh olonf trsKd ;orD;wd\
Yk b0udk
ydk em;vnfovdk pdwf0ifwpm;} a&;zGJUvmonfudk awGU&onf/
ol\ 'kw,
d 0wKpmtkyjf zpfaom ]yGiw
hf csKd U a<uwcsKd U} rSm acwf
umv\ vlrIpD;yGm;vdIif;wHydk;rsm;Mum;wGif ul;cwfkef;uef&if; b0udk
wnfaqmufaeMu&ol trsdK;orD;i,frsm;\ b0udk zGifhqdkxm;onf/ xdk
vdIif;wHydk;rsm;Mum;wGif wcsdKUum; vef;qef;vSypGm yGifhvsuf wcsdKUum;
a<uvGifhvsuf/
olonf 0wKa&; q&mrwpfO;D jzpfaomfvnf; ol,
Y MkH unfrEI iS o
hf l
vrf;avQmufojl zpfonf/ wm0efoo
d jd zifh pma&;olwpfO;D vnf; jzpfonf/
ol\ 0wKrsm;rSm a&mif;taumif;qH;k ? vlBuKd ut
f rsm;qH;k [laom pm&if;wGif
ryg0if/ olb
Y 0 ywf0ef;usirf S du
k cf wfvmaom a0'emESihf cHpm;csurf sm;udk
pl;pl;epfepf azmfxkwfwifjyaom vlYb0 yef;csDum;rsm; jzpfaewwfonf/
pmzwfoltBudKufvdkuf atmifjrifrIay: arsmcdkpD;aeaom
pma&;q&mrsdK; olrjzpfcsif/ ]]pmzwfoludk tav;xm;aom? pmzwfol

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

73

uvnf; av;pm;aom pma&;q&mrsdK;om oljzpfcsifonf}} tcsufudk


olpmaya[majymcsuf wpfckxJwGif &Sif;&Sif;vif;vif; zGifh[xm;onf/
]jynfot
l m;vH;k &JUb0? jynfot
l m;vH;k &JU cHpm;rIukd azmfxw
k Ef ikd rf S
uRefrwdkY wm0efausrSmyg/ uRefrwdkYtm;vHk; pma&;olawG? pmzwfolawG
tm;vH;k rSm wm0ef&ydS gw,f/ wcsKd Upma&;olawGuawmh pmzwfoal wGtay:
vHk;vHk;vTJcswwfMuygw,f/ zwfwJholawGu 'gawGyJ zwfMuwm? 'gawGyJ
a&;&wmayghwJh? 'g[m pmzwfoludk apmfum;wmygyJ? pmzwfoludk
ckw;kH vkyw
f mygyJ}
uJ...olb,favmuf wm0efausovJ...
]a&Tw*d u
kH jkd rifvQi}f wJ/h 1978 ckEpS w
f iG f ol 0wKwpfy'k f a&;xkwf
vdkufonf/ &efukefNrdKUESifh teD;rS 0ef;usiftzHkzHk? vlwef;pm; tpHkpHkwdkY\
b0udk rSeu
f u
l u
G o
f zG,f a&;jc,fxm;onf/ a'gyHNk rKd Ue,f\ tedrq
hf ;kH aom
tvTmrS 0if'grD,mtxd vlwef;pm;aygif;pHk vkyif ef;aygif;pH?k pdu
k af ygif;pHk
wdkYudk olYynmjzifha&marTum ol jzwfoef;ae&aom ordkif;acwf\
yHk&dyfwdkYudk tvSyqHk;ESifh todrfarGUqHk; a&;zGJUoGm;onf/
pma&;ouf av;ESpfrQtMumwGifyif olYvuf&monf tHhMo&
avmufatmif wd;k wufvmonf/ vlb
Y 0ESihf vlpY du
k w
f u
Ykd kd axmifah ygif;pHrk S
Munfhwwfvmonf/ b0\ toGifuGJ trsdK;rsdK;udkvnf; vwfqwfaom
a&;zGJUyHk twwfynmwdkYjzifh &uf,S,fvmonfudk awGU&onf/
1978 ckESpfonf olYb0wGif a&;tm; taumif;qHk;? t&Sdeft&
qH;k aom ESp[
f k ajymvQirf mS ;rnfrxif/ xdw
k pfEpS w
f nf;wGif olonf vH;k csi;f
av;tkyfwdwd a&;om;xkwfa0EdkifcJhonf/
]rSwpfyg;tjcm;r&SdNyD} ]oaAowm ta0&ma[mEK} ]rSwpfqifh}
ESifh ]a&Twd*HkudkjrifvQif} wdkYjzpfonf/ xdktxJwGif ]rSwpfyg;tjcm;r&SdNyD}
0wKrSmvnf; atmifjrifaom rdcifarwmbGJU wpfyk'fjzpfonf/
pdkuftrsdK;rsdK;? pdwf"gwftzHkzHkwdkUjzifhvmaom om;orD;rsm;\
aumif;usKd ; qd;k usKd ;trsKd ;rsKd ;udk ayGUydu
k cf pH m;&aom rkq;kd rrdcifBu;D \ arwm
w&m;udk eufiId ;f xda&mufpmG a&;oDzUJG jyoGm;onf/ ky&f iS t
f jzpf du
k u
f ;l &m
wGifvnf; rxifrSwfbJ atmifjrifoGm;onf/ aemifwGif k&Sm;bmomjzifh
jyefqdkjcif;cH&aom 0wKvnf;jzpfonf/

74

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

aemifESpf 1979 ckESpfwGifum;? olvufyef;usoGm;onfxifh/


]Nird ;f ud&k u
S yf g} [laom 0wKav;wpftyk o
f m xGuv
f mawmhonf/ xd0k wK
av;rSm pmtkyt
f aejzifh yg;vSyv
f yS af v;rQomjzpfovd?k Zmwfvrf;aMumd;k
taeESifhvnf; bmrS BuD;rm;us,fjyefYaom taMumif;t&m r[kwfaomf
vnf; ]ol0Y wKxw
J iG f tm;taumif;qH;k vlpY du
k zf UJG 0wK[k qdck siyf gonf}}
tarGupd t
wGuf wpfO;D ESiw
hf pfO;D rdom;pkcsi;f yif jzpfaomfvnf; oHo,?
avmb? arm[? twESifh rmewdkYjzifh wnD;nD; awmufavmifaeol
rdom;pkrsm;udk bD;wyfvSnf;ay:rS xdkifMunfh&if; wpdrfhpdrfh&Sufaeonfh
'kudwrav; Nidrf;\ cHpm;csuf? a0'emwdkYudk a&;zGJUoGm;onfrSm MuufoD;
arG;nif;xavmufonfh tEkynmvuf&m[kyif ajymcsifygonf/
1980 ckEpS w
f iG rf l r*Zif;rsm;wGif yg&Scd NhJ y;D aom ol\ 0wK&n
S rf sm;
udk pkaygif; rdk;rdk;(tif;vsm;) \ ]r*Zif;0wK&Snfrsm;} [k xkwfa0&m
xdkESpftwGuf trsdK;om;pmayqkudk xyfrH&&SdcJhjyefygonf/
1981 ckESpfwGifrl olonf ]a<urvdkeJUa0? a0rvdkeJYa<u} ESifh
]nDrav;u tcspu
f kd ud;k uG,o
f wJv
h m;} 0wKwu
Ykd kd a&;om;xkwaf 0cJo
h nf/
ESpftkyfvHk;rSm tcspfa&;ESifh ywfouf trsdK;orD;wdkY\ b0? cHpm;csuf?
tcGit
hf a&; wdt
Yk ay:xm;onfh ol\ apwemudk azmfusL;aom pmtkyrf sm;
jzpfMuygonf/
txl;ojzifh ]nDrav;u tcspfudk udk;uG,fowJhvm;} rSm
nDrav;t&G,f rdef;rysdKav;wdkYtwGuf b0 oifcef;pm,lp&m Zmwfvrf;
wpfyk'f jzpfovdk rSefuefaom apwemtavsmufvnf; atmifjrif&cJh
jyefygonf/ xdkYaMumifhyif 1983 ckESpfwGif 'kwd,tBudrf jyefvnf xyfrH
dkufESdyfxkwfa0cJh&onf r[kwfygvm;/
1982 ckESpfwGifrl olonf tqifuGJ 0wKoHk;tkyfudk qufwdkuf
a&;xkwv
f u
dk af vonf/ ]rok"rpm&D} ]a0'em MumeDyiG }hf ESihf ]oH;k vGe;f wifrS
BudK;} wdkYjzpfonf/ xl;jcm;onfrSm ]rok"rpm&D} 0wKonf jrefrm0wK
avmuwGif &Sm;yg;aom taMumif;t&mrsm;jzpfonfh oDv&ifw\
Ykd b0udk
azmfusL;aom 0wKjzpfonf/
udk,fwdkif oDv&if0wf &&Sdonfh tawGUtBuHK cHpm;csufwdkYrS
a&;aom0wKjzpf&m okyfyDvGef;? pdkif;eif;vGef;ojzifh q&mOD;okcwdkYvdk
pma&;q&mBu;D uyif cs;D usL;&aom 0wKjzpfygonf/ ]a0'emMumeDyiG }hf rSmrl

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

75

vli,fav;rsm;\ b0ESifh tcspfvGef;xdk;&uf,SufrIudk zGJUonfh0wKjzpfNyD;?


]oHk;vGef;wifrSBudK;}rSmrl jrefrmEdkifiHrS v,form;wdkY\ b0okyfrSef0wK
wpfyk'f jzpfygonf/ pifppf jrefrmpmaywGif v,form;0wKrSm &Sm;yg;vS
ayonf/
v,forsm; trsm;pkaexdkif&m? pdkufysdK;a&;udk tm;jyKonfh EdkifiH
wGif v,form;0wKrSm q&marmifxif\ ]ib}? rif;atmif\ ]rdk;atmuf
ajrjyif} ESifh q&modef;azjrifh\ ]vrf;pay:NyD} wdkY avmufom&Sdonf/
vufcsKd ;a&&onf/ aemufyikd ;f wGirf l wifq
h ef;\ ]tiwfrcH} wdYk qifjzLuRe;f
atmifodef;\ ]v,form;olykef} wdkYavmufom zwf&onf/
aemufNyD; q&mwuodkvfbkef;Edkif\ ]OD;BuD;bxdkuf (odkY) rdk;ESifh
ajrudkatmifEdkifjcif;}/ xm;ygawmhav? aocsma&MunfhrnfqdkvQifyif
vufESpfzuf rjynfhwwf/ xdkvlenf;pkxJwGif rdk;rdk;(tif;vsm;)ygonf/
ordkif;acwfwpfck\ ta&;BuD;aom u@udk pma&;q&mu
rarhravsmh wm0efausyGefpGmjzifh rSwfwrf;wifcJhjcif;yif r[kwfygvm;/
xdkESpfwGifyif ol\ yxrqHk;aom ]0wKwdkaygif;csKyf pmtkyf}
xGufvmonf/ 1982 ckESpftwGuf trsdK;om;pmay0wKwdk qk&onf/
wwd,tBudrfajrmuf &jcif;jzpfonf/ xdktcgolonf atmifyGJESifhtwl
BuD;rm;aom wm0efudk owdjyK tav;xm;rdonfxifh/
pma&;om;jcif;ESifhqdkifaom cdkifrmonfh ol\ qHk;jzwfcsufudk
&J&J0Hh0Hh xkwfazmfvmonfudk awGU&ygonf/
]... ... ... ...
pma&;jcif;ESihf t&Sno
f jzifh &yfwnfawmhr,fvYkd qH;k jzwfvu
kd w
f hJ
tcgusawmh 'Dvu
kd sO;f ajrmif;wJh rdryd wf0ef;usif uGuu
f u
G u
f av;udyk J
a&;aevdkY rjzpfawmhbl;
emrnfav; rSefrSefygHk? aiGpuav;&HkuvGJvdkY tjcm;bm
t"dym,frsm; &SdygovJ...
'Dvdk t"dym,fr&SdwJh tvkyfudk vufanmif;cHNyD; vkyfrvm;?
'grSr[kwf t"dym ,f&&dS ?dS tusKd ;&S&d dS &yfwnfzYkd b,fvv
kd yk rf vJ/ pOf;pm;
vmrdw,f/
pmudk qufa&;&r,f/
BuKd ;pm;Ny;D a&;&r,f/

76

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

usOf;ajrmif;ao;odrfwJh taMumif;awGudk z,fxkwfypfvdkuf


&r,f/ yk*v
u
d cHpm;csuaf wGukd arhypf&r,f/ ud,
k ef t
YJ wlwl &yfwnf
aewJh omref jynfolrsm;&mpk&JU cHpm;csufawG? tjzpftysufawG?
emusifrIawGudk avhvmazmfxkwf&r,f? a&;zGJUwifjy&r,f/
'DvdkyJ qHk;jzwfrdygw,f}
(0wKwdkrsm; (1) ausmzHk;trSmpmrS)
1983 ckrSmawmh vlYb0xJrSm tESpf (40) eD;yg;&SdvmNyD; pma&;
oufq,fEpS af vmuf &vmwJo
h v
l m ]emruse;f onf tdEk iS ;f qD} qdNk y;D twGJ
2 wGJyg 0wKpmtkyfudk a&;om;xkwfa0cJhygNyD/
rdcifEiS hf zcif&UJ tdraf xmifa&; y#dyuMum;xJu pmzwf pma&;
0goemygwJh pdwu
f ;l ,OfwwfwhJ rde;f ri,fav; wpfa,muf&UJ b0upvdYk
tao;pdwf a&;zGJUxm;onfh 0wKjzpfygonf/
zwf&onfrSm wNidrfhNidrfhESifh t&om&SdvSygonf/ vlYb0c&D;\
twuftus tedrt
hf jrifw
h u
Ykd kd yDjyifatmif a&;zGUJ oGm;cJo
h nf/ tm;usp&m?
aMuuGpJ &m? vGr;f qGwpf &mwdjYk zifh &oajrmufvo
S nfh pGrJ ufz,
G f 0wKwpfy'k f
jzpfygonf/
xdkESpfwGifyif olonf ]jrefrmjynfwGifaeMuonf} [laom
acgif;pOfjzifh r*Zif;rsm;wGif a&;cJah om vli,fw\
Ykd b0toD;oD;rS ke;f uef
vIyf&Sm;rIwdkYudk a&;zGJUonfh 0wKrsm;udk pkpnf; xkwfa0cJhygonf/
xdk0wKwdkrsm;onf ,aeYacwf\ vlrIpD;yGm;b0 taxGaxGudk
vli,frsm;u ola&muf&&dS mae&m? tvTm? tqifw
h rYkd aS e toD;oD; &ifqikd f
kef;uef aeMu&yHkudk um;csyfi,fav;jzifh pkpnf;azmfjyxm;onfh acwf\
kyfyHkvTmwpfcsyfyif jzpfygonf/
ynmudkoifcsifvSaomfvnf; oifzdkYtcGifhta&; r&onfh
aumvd,acsmif; eHab;rS rndKjymawG&Sdovdk NrdKUawmf&efukef&JU tvkyf
vufrhJ jyemMum; acwfynmwwf vli,fawG&UJ qdeYk pfaMuuGrJ I a0'em
awGudk udk,fpm;jyKwJh q,fhESpfvHk;wef;u &D&DrmawG ponf ponfjzifh
jrefrmjynf t&yf&yfrSm aeMuwJh vli,fawG&JU b0eJU a0'emudk olrarh/
rarhw
kH ifru a&;&wm tm;r&bl;xifonf/ bD;vif; oMum;
pufaemufcH vli,fav;awG\ b0a&mifpw
kH jYkd zifh jc,freI ;f aom 0wKwpfy'k f

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

77

udk olaemufq;kH taejzifh wm0efausyeG pf mG a&;zGUJ cJo


h nfav/ ]cHwufEak v;
awG nSdK;csdefwefawmh} wJh/
vli,fawGxJrSmyJ ynmrwwfwJhvli,f? ynmr&wJhvli,f?
ynmoifcsiw
f v
hJ il ,f? ynmwwfvil ,f? tvkyo
f rm;vli,f olwaYkd wG&UJ
b0awG[m b0ay; tajctaeawGt& rwlMuayr,fh jzwfoef;ae&wJh
ordkif;acwfuawmh wpfckwnf;jzpfwJhtwGuf tJ'Dordkif;acwf&JU wHkYjyef
du
k cf wfcsuaf wGuvnf; olwaYkd v;awG&UJ b0udk du
k cf wfvmwJt
h cg jzpf
ay:vmwJh tusKd ;qufeUJ a0'emawGukd ]cHwufEak v;awG ndK ;csed w
f efawmh}
vdkY pmempdwfeJY a&;zGJUoGm;cJhao;onf r[kwfygvm;/ (cHwufEkav;awG
wJhvm; q&mr&,f)
1985-ckEpS rf mS awmh ola&;wJ0h wK ESpyf 'k v
f ;kH u tdraf xmifonf
trsKd ;orD;awG&UJ b0? tcspef UJ ke;f uefraI wGukd zGUJ wJh 0wKawGcsn;f jzpfae
wmudk awGU&onf/ tdrfaxmifonf kyf&Sifrif;orD;wpfa,muf&JU b0udk
]rD;a&mifatmufu0kd ifvQi}f qdw
k 0hJ wKeUJ azmfjyNy;D ud,
k t
hf m;ud,
k u
f ;kd Ny;D ud,
k hf
ajcaxmufay: udk,f&yfwnfcsifwJh rkqdk;r i,fi,facsmacsmav; wpf
a,muf&UJ rd;k xJavxJu b0ke;f uefru
I kd ppfreS w
f hJ tcspo
f abmw&m;eJU
wnfaqmufyu
kH akd wmh ]arwmurf;em; tcspo
f pfyif} qdw
k hJ 0wKeUJ vSypGm
a&;zGUJ jyoGm;onf/
xd0k wKEpS yf pk v
f ;kH onf b0udk ke;f uefae&aom tdraf xmifonf
rdef;rysdKrsm;twGuf b0tm;rmefudk ay;onfh 0wKrsm;jzpfovdk vSy
odrfarGUaom tcspf0wKrsm;vnf; jzpfygonf/
xdkESpfwGif ]0wK&Snfrsm; (2)} udk xkwfa0cJhNyD; aemifESpf 1986
ckESpfwGifrl ]0wKwdkrsm; (2)} xGufvmNyD; pwkwtBudrfajrmuf trsdK;om;
pmayqkudk xyfrH&&Sdjyefygonf/

78

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

(3)
ol o nf ol Y b 0wpf a vQmuf v H k ; od u m &S d a ompmrsm;ud k a&;cJ h N yD ; ?
odum &S&d jdS zifyh if trsKd ;om;pmayqkukd av;Burd w
f ikd w
f ikd f xdu
k x
f u
kd w
f efwef
&&So
d w
l pfO;D wnf;aom pma&;q&m jzpfayonf/ xdjYk yif jrefrm0wKrsm;udk
urmhpmay t0ef;t0dkif;xJodkY ajccsrd&ef olY0wKrsm;u pGrf;aqmifcJhNyDyJ/
wkw?f qdAk ,
D uf? *syefponfh Edik if t
H oD;oD; ol\ 0wKrsm; bmomjyefNy;D
jzpf&m tm&Se,fedrdwfwGif awmufypGm xGef;ajymifcJhayNyD/
xdrk Qomru tm&S tmz&du pma&;q&mrsm;toif;rS xkwaf 0
aom ]Mumyef;r*Zif;} (Lotus)trSwf (60) (1988) wGif ol\ 0wKwdk
wpfyk'fudk ]The price of peace in the family} [laom trnfjzifh jyefqdk
xm;onfudk awGU&ygonf/
olonf d;k d;k ukwu
f w
k jf zifh aexdik &f if; apwemygaom pmzwfol
ay: wm0efausaom pmayrsm;udk a&;om;&if; kwfw&uf vlYavmurS
xGucf mG oGm;NyD jzpfaomfvnf; olpY mrsm;um; pmzwfojl ynfow
l \
Ykd ESv;kH om;
wGif xm0&&Sifoefwnf&Sdaernfum; trSefyifwnf;/
pdk;jrifhvwf

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

79

rdk;rdk; (tif;vsm;)\ wnfaqmufxm;aom rdef;rrsm;taMumif;


jrifhoef;
rdk;rdk;(tif;vsm;)onf 0wKwdk? 0wK&Snfrsm; a&;om;cJhNyD; vlYtzGJUtpnf;
ESifh ynm&yfqdkif&m taqmufttHkrsm;uyg todtrSwfjyKcHcJh&ol
jzpfonfomru ol\ ta&;tom; tawmfrsm;rsm;udk bmomjcm;
pm^pum;rsm;tm;jzifh jyefvnfazmfxkwf wifjyjcif;cH&onf/ pma&;om;
jcif;jzifh rdk;rdk;(tif;vsm;) &&SdcJhaom atmifjrifrIESifh todtrSwfjyK cH&rI
twGuf oHo,jzpf&ef jyufodumrQaom taMumif;r&Sd/ wpfenf;qdk&
aomf pma&;om;jcif;jzifh rd;k rd;k (tif;vsm;) u azmfxw
k w
f ifjycJo
h nfrsm;rSm
pmayt&mrajrmuf[k qd&k efr&S/d odjYk zpf&um; rd;k rd;k (tif;vsm;)\ tm;xkwf
rIrsm;udk avhvmMunfhoifhonf/
wGif 1980 jynfEh pS Ef iS hf 1997 ckEpS w
f w
Ykd iG f jyefvnf yHEk ydS f xkwaf 0cJh
aom rdk;rdk;(tif;vsm;)\ r*Zif;0wK&Snfrsm; 1 udk tajcwnf ta&;
tom;tcsKdUudk avhvmMunfhygrnf/ xdkpmtkyfrSm 1980 jynfhESpfwGif
trsKd;om;pmayqk (0wKwdk)qkvnf; &cJhaom? [l\/ wGif axGjym;Edkif
aom tcsufwpfckudk a&S;OD;pGm aqG;aEG;vdkygonf/ pmtkyf\trnfwGif
,wdjywf ]0wK&Snf} [k azmfxkwfwifjyxm;jcif;ESifh ]0wKwdkqk &&Sdjcif;}
wdkY\ tMum;rS axGjym;aeaom owfrSwfcsufjzpfonf/ uRefawmfhtjrif
oufouft&aomf ]0wKwdk} [laom owfrSwfcsufudk trSef,lygonf/
0wK&Snf[k qdk&efrSm pmvHk;^pum;vHk;a& yrmPESifh pmvHk;^pum;vHk;\
twdkif;twm (tus,ft0ef;)rSm enf;vSygonf/ xdkYjyifru 0wK&Snf[k
owfrw
S &f ef oD;jcm;txl;jyKazmfxw
k x
f m;rIrsm;ryg/ qifyh mG ;azmfxw
k af om
taMumif;rsm; (qifyh mG ;Zmwfvrf;rsm;) ryg/ Context [laom pum;vH;k
udk oHk;pGJqdk&aomf Context is what the message is [lom
qd&k ygrnf/ rd;k rd;k (tif;vsm;)\ r*Zif;0wK&n
S rf sm; 1 wGif rd;k rd;k (tif;vsm;)u

80

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

oljyqdkvdkaom taMumif;wpfpHkwpf&mudk ta&;tom; wpfckvHk; (0wK


wpfy'k pf t
D wGi;f ) twGi;f a&;om; azmfjycJo
h nfrmS rSeaf omfvnf; qifu
h J
jzpfay:aom taMumif;(rsm;)udk xnfhoGif;rxm;cJh/ odkYtwGuf rdk;rdk;
(tif;vsm;)\ r*Zif; 0wK&n
S rf sm; 1 wGif ]0wK&n
S }f [k rsK;d wlpl jk yKxm;onf
rSefaomfvnf; xdk0wK&Snf[k rsKd;wlpkudk xyfrHuefYowfxm;vdkufaom
]r*Zif;} [laom pmvHk;^pum;vHk;udkyg owdjyKoifhonf/ jrefrmEdkifiHwGif
xkwaf 0aeMuaom r*Zif;wd\
Yk owfrw
S cf su(f pH)t& ]0wK&n
S }f [k rsK;d wl
pkjyKxm;jcif;om jzpfz,
G &f o
dS nf[o
k m qd&k ayrnf/ pmayta&;tom;t&
0wKwdk[k a,bk,sowfrSwfEdkifaom *kPf&nfwpfpHkwpf&mjzifh wdkif;wm
xm;jcif; r[kwf[k qdk&rnf xifonf/
rnfodkYyifjzpfap ta&;tom;awGif rdk;rdk;(tif;vsm;)\ 0wKwdk
ta&;tom;tjzpfom avhvmrnfjzpfaomfvnf; &|d trnf owfrSwf
csufESifhywfouf t"duxm; aqG;aEG;rnfr[kwfyg/ rdk;rdk;(tif;vsm;)\
0g,r pdkufxkwfxm;aom ta&;tom;tay:wGif tav;ay; avhvm
rnfjzpfygonf/ rd;k rd;k (tif;vsm;)\ r*Zif;0wK&n
S rf sm; 1 yg ta&;tom;
wcsKdUudk avhvm Munfhygrnf/
(1)
]va&mifvrT ;f vnf;urf;ESiahf 0;cJ}h udzk wf&if;? 'g pma&;wwfvYkd a&;wJh pmyJ[k
uRefawmfhbmom rSwfcsufcsrdygonf/ odkYjrifrdonfrSm taMumif;
&Sdygonf/ pma&;jcif;udk vlwdkif;a&;Edkifaomfvnf; pmay ajrmufatmif
odkYr[kwf pmayta&;tom;wpfck[k owfrSwfcH&Edkifaom ta&;tom;
wpfcjk zpf&efrmS vlwikd ;f a&;Edik o
f nf r[kwyf g/ pma&;wwf? pmzwfwwfwikd ;f
pmta&;tom;wpfck jzpfrvmyg/ wdwdususqdk&aomf ]pmayt&m
ajrmufjcif;} onf pmta&;tom;rsm;twGi;f rS oD;jcm; ay:xGuv
f maom
taMumif;wpfckomjzpfonf[k qdk&ygrnf/ t&yf pum;jzifhqdk&aomf
vufrSwfxdk;wwfjcif;onf pmay wnfaqmufrIwpfck r[kwfEdkifyg/
wGif &yf&iS pf epf (yHpk )H t"duxm;aom pmayynm&Sif (Russian
Formalist) wdw
Yk ifjycJah om ]pmayt&m ajrmufjcif;} taMumif; pOf;i,frQ
wifjyvdyk gonf/ pmayESihf pmayr[kwo
f nfrsm;tMum;rS t"duusaom

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

81

jcm;em;csufwpfckrSm ]pmayt&majrmufjcif;} om jzpfygonf/ tqdkyg


pmayynm&Sirf sm;teufrS drk mef;,muGwq
f if (Roman Jacobson)u
rl ]pmayudk odyHynmwpf&yftaejzifh avhvmonf[kqdk&mwGif avhvm
onfhtaMumif;rSm pmayr[kwf/ pmayt&majrmufjcif; (pmaywpf&yf
jzpfjcif;) taMumif;om jzpfonf/ qdv
k o
kd nfrmS rnfoYdk pmayt&majrmuf
aMumif; avhvmjcif;jzpfonf} [k qdkonf/ odkYjzpf (pepf)yHkpH t"du
xm;aom ynm&Sirf sm; taejzifh rnfonfukd a&;om;wifjyxm;jcif;xuf?
rnfokdYa&;om;wifjyxm;jcif;udk ydkpdwf0ifpm;Muonf/ ta&;tom;
wpfcw
k iG f pmay[k ac:qdak vmufonfh odrYk [kwf pmaywpf&yfjzpfajrmuf
avmufonfh pdu
k v
f uPmwdu
Yk kd pdppfavhvmMuonf/ wpfenf;tm;jzifh
pmay\ bmompum;ESihf pmayr[kwaf om aeYpOfo;kH bmom pum;wd\
Yk
tMum;rS rwlnrD rI sm;udk avhvmpdppfMuonf/ &yf&iS pf epf(yHpk )H t"duxm;
avhvmolrsm;tMum; ta&;ygaom toHk;tEIef;wpfck&Sdonf/ if;udk
jrefrmbmom pum;tm;jzifah omf ]&if;ES;D rIr&Sx
d m;jcif;} [Defamiliarisation (ostranenie)] (pdr;f aeatmif jyKxm;jcif;/ qef;opfaeapjcif; [k
vnf; rSwf,lEdkifonf) [k qdkEdkifonf/
xd k t oH k ; tEI e f ; ud k ynm&S i f Acf w m&S c avmh p uD ; (Victor
Shklovsky) u wifjycJhjcif;jzpfonf/ 1917 ckESpf wGif xkwfa0aom
ol\ta&;tom;wpfck ("Art as Device") wGif xdo
k abmudk wifjycJh
jcif;jzpfonf/ olu t"duxm; wifjyxm;aom tcsufwpf&yfrSm vl\
jrifodrIudk tEkynmu zefwD;rIenf;ynmt& tjrifopfjzpfay: vmap
onfjzpf\/ zefwD;rIonf tpOftvmodjrifrI? jrif&mrS tvdktavsmuf
odvmrI oabmrsm;udk tav;ray;[k qdck o
hJ nf/ odjYk zpf &SavmhpuD;\
tvdkt& tEkokckrynm&yftm;vHk;twGuf ta&;ygqHk;rSm wu,fwrf;
jzpf&adS eaom taMumif;t&m tjzpftysuf ponfrsm;udk yHzk sujf yvdu
k jf cif;
[Deformation (Distortation r[kw)f ] omjzpfonf/ ae&mwGif
]yHkzsufonf} [k qdkojzifh teuf,l rvGJMuapcsifyg/ (Dismantle,
distortion udk rqdv
k ykd g/) olqv
kd o
kd nfrmS tEkynmtm;jzifh zefw;D xkwf
vkyx
f m;aom wpfpw
kH pf&monf jrifoEd iS Nhf y;D om; wpfpw
kH pf&m r[kwaf wmh
jcif;jzpfonf/ topfwpfcu
k o
hJ Ykd jzpfNy;D opfqef;ae&rnf/ &if;ES;D aeNy;D om;
wpfpHkwpf&m r[kwf&awmhacs/ aeYpOfb0xJwGif aeYpOfawGY-jrif-od

82

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

&onfrsm;onf xdktwdkif;om&SdaeMuojzifh xkdxkdaom t&mrsm;onf


tEkynmypnf;rsm; r[kwfacs[k qdkvdkjcif; jzpfonf/
]va&mifvrT ;f vnf; urf;ESiahf 0;cJ}h wGif rd;k rd;k (tif;vsm;)u pmayt&m
0ifw,fqdkwm 'Dvdka&;&w,f[k ajymaeouhJodkYjzpfaMumif; uRefawmf
owdxm;rdvu
kd o
f nf/ taMumif;rSm Zmwfvrf; odrYk [kwf pm\ twGi;f om;
(Content [k qdv
k akd omfqykd g) rSm ajymyavmufatmif tiftm;&So
d nf
r[kw/f aps;xJwiG ?f vufzuf&nfqikd w
f iG ?f ,kwpf t
G qH;k uaZmfqikd w
f iG yf if
Mum;&? od&Edik af om taMumif;wpfcjk zpfonf/ a&;csiv
f Qif pmwpfaMumif;
ESpfaMumif;ESifh NyD;EdkifaomtaMumif;rsKd;jzpfonf/ ajymcsifvQif wpfrdepf
avmufjzifh Ny;D atmifajymjyEdik o
f nf/ aMu;a&wwfro
d m;pktxJrmS jzpfae
Mu taMumif;wpfck/ t"duZmwfaumif rif;rif;rSm vrf;vGJvdkufrd
aemufq;kH aooGm;&onf[k a&;vdu
k (f ajymvdu
k )f vQif udpN y;D avmufonf/
xdkodkYjzifh udpNyD;Edkifonf rSefaomfvnf; pmay ta&;tom;wpfckum;
jzpfrvmEdkif/ aeYpOfb0xJwGif jrifodyHkrsKd;udk jyefvnfazmfxkwfjyjcif;jzifh
owif;wpfyk'f omjzpfvmrnf/ odkYjzpf rdk;rdk;(tif;vsm;)u &if;ESD;&if;pGJ&Sd
onfh taMumif;t&mwpfckudk &if;ESD;rIr&Sdxm;aom taMumif;rsm;ozG,f
wnfaqmufjyvdu
k o
f nf/ zefw;D rIonf tEkynmt&m ajrmufjcif;udk jzpf
aponfom jzpfaMumif;udk ol\ ta&;tom;jzifh jyqdkcJhonf/
]va&mifvrT ;f vnf;urf;ESiahf 0;cJ}h wGif pmaya&;om;jcif; twwfynm
twGif;rS ta&;ygaom? ajymjyraeeJY/ jyHkomjyvdkuf (Show; don't
tell) qdkonfudk tjynfht0 toHk;csoGm;cJhonf/ rif;rif; b0ysufoGm;&
jcif;udk pmzwfolwdkYu odcJh&onfrSefaomfvnf; bmaMumifhqdkonfudk
pma&;olu rajymjycJh/ onfudk ol\uRrf;usifESHYpyfaomynm&yf
(odrt
I ajccHuRr;f usirf )I wpfc[
k k rqd
k rjzpf/ odjYk zpf rd;k rd;k (tif;vsm;)\
ta&;tom; odkYr[kwf pmvHk;pum;vHk;rsm;jzifh jyefvnfwifjyxm;jcif;
rsm;rSm wifjyHkoufoufr[kwfawmh/ ynm&yf (wGif ta&;tom;)
wpfcjk zifh pmayt&majrmufap&ef wnf aqmufxm;rIjzpfomG ;awmhonf/
ta&;tom; oufouf taejzifh wpfckrSwpfckodkY arsmygoGm;aom odkYr
[kwf vGifhxGufoGm;aom a&m[efjzifh a&;om;xm;aom 0wKwpfyk'frSm
]tudkif;tcufwdkYonfvnf; twdkt&Snf&SdMuukef\} jzpfonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

83

rdk;rdk;(tif;vsm;)\ ta&;tom;ESifhywfoufaomf? oabmayguf


avmufNy[
D k ,lq rd;k rd;k (tif;vsm;) wnfaqmufjyxm;cJah om taMumif;
t&mrsm;ESifh ESD;ET,faeaom tydkif;udk qufvufaqG;aEG;ygrnf (ta&;
tom;udk vdktyfonfhae&mrsm;wGif aqG;aEG;ygrnf)/
(2)
]tcspo
f nf b0\ tpdwt
f ydik ;f wpfc}k onf rde;f r wpfa,muf\ odrw
I iG f
tajccHxm;aom ]cspfjcif;}\ teuft"dym,fjzpfonf/ tvm;wl
oabmaqmifaom ta&;tom; av;-ig;yk'yf gonf/ ]tcspo
f nf b0\
tpdwt
f ydik ;f wpfc}k ESihf eD;eD;pyfpyfwo
l nfrmS ]av;zuf eH&}H jzpfonf/ vH;k 0
rwlaom taetxm;wpfckrSm ]av;zufeH&H} \ ed*Hk;jzpfonf/ rdk;rdk;
(tif;vsm;)u ]tcspf onfb0\tpdwt
f ydik ;f wpfc}k wGif ray;cJah omtajz
odkYr[kwf ajzrcscJhaom Zmwfvrf;udk ]av;bufeH&H}wGif azmfxkwfjyvdkuf
onf/ t"du wlnaD eaomtcsurf mS rde;f rwpfa,muftjzpf wnfaqmuf
xm;jcif; cH&aom taetxm;rS a&;om;xm;jcif;jzpfonf/
ae&mwGif pma&;q&mESihf ola&;om;wifjyaom taetxm; ESpcf k
pvHk;udk Munfh&efvdktyfaeonf/ rdk;rdk; (tif;vsm;)rSm rdef;rpma&;q&m
jzpfonf/ ]tcspfonf b0\ tpdwftydkif;wpfck} ESifh ]av;bufeH&H} wdkYrS
t"du Zmwfaumifrsm;onf rdef;rrsm;yifjzpfMuonf/ t"du taMumif;
&if;rSm rdef;rwpfa,muf\ ]cspfjcif;} tay: vufcHem;vnfxm;aom
tjrifESifh xdktjrif\ ajymif;vJoGm;(Edkif)jcif; taMumif;jzpfonf/ odkYjzpf
&um; xnfhoGif; pOf;pm;Munfh&rnfh tcsufwpfckrSm rdef;rwpfa,muf\
tjrif vufcHxm;&SdrI ponfh wpfpHkwpf&mudk azmfxkwf&ef pma&;q&mu
rde;f rpma&;q&mtjzpf a&;cJyh govm;[laom tcsuw
f pf&yfjzpfaeonf/
tcsufESifhpyfvsOf; txdkuftavsmuf &Sif;jyyg&ap/
,cifu uReaf wmf a&;om;cJah om ta&;tom;tcsKUd wGif ]vl-txD;}?
]vl-tr} ponfjzifh oH;k pGcJ zhJ ;l ygonf/ xdo
k Ykd oH;k pG&J mwGif jrefrmbmompum;
ESifh pm t&mwGif uRrf;usifESHYpyfMuaom bkef;BuD;? vljyefawmf? t&yfom;
ynm&Sit
f csKUd ESihf aqG;aEG;cJzh ;l ygonf/ xdaYk emufwiG rf S uReaf wmfu,
kd w
f ikd f
vnf; oabmwlojzifh ]vl-txD;} [k oHk;pGJjcif;omjzpfygonf/ xdktoHk;

84

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

tEIef;rSm aus;vuftajccH jrefrmh,Ofaus;rIabmiftwGif;rS toHk;tpGJ


jzpfygonf/ Oyrmqd&k aomf aus;vufrsm;wGif wpfO;D wpfavmufu rD;wGi;f
0ifuav;arG;aomf ]bmav; arG;owke;f } [k ar;Muonft
h cg ]txD;av;
[J}h ]trav;[J}h [k ajzwwfMuygonf/ arG;zGm;vmaom ]vl}\ jzpfjcif;rSm
txD;-tr [laom bmompum; toH;k tEIe;f jzifo
h m qH;k jzwfMuygonf/
NrKd Ujyrsm;wGiaf omf ]bmav;arG;owke;f } [k ar;aomf ]a,musmf ;uav;[J?h
rdef;uav;[Jh} [k ajzwwfMuonf/ vlYtzGJUtpnf;twGif; ydkrdk ,Ofaus;
onf[laom rSef;q,HkMunfcsufjzifh oHk;pGJxm;aom toHk;tEIef;rQom
jzpfonf/ ]a,musfm;uav;} jzpfonf[k qdkjcif;rSm ]txD;uav;} yJ
[laomobmESifh xyfwljyK ajymqdkMujcif;jzpfonf/
odkY&mwGif bmompum;\ teufazmfxkwfrIudk ydkrdk wif;usyfpGm
vufc
H oH;k pGaJ omf ]vl-txD;jzpfjcif;}ESihf ]a,musmf ;jzpfjcif;} wdrYk mS xyfwl
oabmraqmifyg/ ]vl-txD;} rSm obm0\ jzpfay:rItwGi;f rS vdiu
f jJG ym;
rI udk tajccHum ay:aygufaejcif;jzpfNyD; ]a,musfm;} jzpfjcif;rSm vlYtzGJU
tpnf;wpfc\
k ,Ofaus;rI tpOftvmESihf ,Ofaus;rI tajccH taetxm;
rsm;t& wnfaqmufxm;jcif;om jzpfygonf/ vljzpfaejcif;twGif;
obm0taetxm; t&m jzpf&Sdvmaom (jzpf&Sdaeaom) txD;jzpfjcif;?
trjzpfjcif;onf rnfokdYrQ rwlnDEdkifaom taetxm; wpfckjzpfNyD; xdk
rwlnDjcif;onf ]vl}tjzpf jzihf &Sdaejcif;twGif;rS 'GefwGJaeaom rwlnDrI
wpfckomjzpfygonf/ xdkrwlnDrI\ &Sdaejcif;udk rnfolurQ rjiif;Edkifyg/
]a,musmf ;} ]rde;f r} [k ac:qdo
k wfrw
S cf surf mS rl obm0\tjzpfysuf (odrYk
[kw?f wdu
k q
f ikd rf aI Mumifh ay:aygufcjhJ cif;wpfpw
kH pf&m) r[kwrf
l vufc
H
jiif;qdkjcif;ESifh jiif;qdk vufcHjcif; jyKEdkifaom taetxm;&Sdygonf/
t&yfpum;jzifq
h akd omf orkwo
d abmaqmifaom ynwfrsm;om jzpf
ygonf / vl jzpf a e&jcif ; twG i f ; a,musf m ;-rd e f ; r ponf j zif h
ynwf x m;jcif ; jzpf y gonf / xd k ynwf c suf r sm;rS m ,wd j ywf
owfrSwfajymqdk r&ojzifh orkwd oabmoufoufomjzpfygonf/
qdkvdk onfrSm a,musfm;-rdef;rrSm vlYtzGJUtpnf; rwlnDrItwGif;
uGJjym;aeaomaMumifh jzpfygonf/ rdef;r (rdef;uav;) qdk Adkif;aumif;?
ausmuf z d xm;&w,f / rd e f ; r (rd e f ; uav;) qd k w m
qifr,OfomavQmuf&w,f[k qdkaom t,ltqudk vufcHxm; aom

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

85

,Ofaus;rI (umv-a'oESifh qufpyfaeaom vlYtzGJUtpnf;) twGif;rS


]rde;f r} owfrw
S af c:qdx
k m;aom ]vl-tr} ESihf rde;f rqdw
k m a,musmf ;vdyk /J
a,musf m ;av;vk y f o rQ vk y f E d k i f w ,f [ k vuf c H x m;aom
,Ofaus;rItwGi;f rS ]vl-tr}wdrYk mS rwlMuyg/ xko
d Ykd rwl&onfrmS ,Ofaus;
rItajccH tqH;k tjzwfaMumifo
h mjzpfygonf/ xdt
k csurf mS todtrSwjf yK
xm;&onfh tcsuv
f nf; jzpfygonf/ odjYk zpf ]rde;f r} [k owfrw
S
f eT ;f qdk
cH&jcif;rSeforQrSm ,Ofaus;rI? bmompum;ESifh vlYtzGJUtpnf;\ vlrI
qufqaH &;yHpk w
H u
Ykd wnfaqmufxm;aom xkwu
f ek w
f pf&yfom jzpfygonf
(Gender is a construct, a product of language, culture, and
its institutions oabmjzpfygonf)/
rQqakd omf oabmaygufMuvdrrhf nf[k ,lq rlvOD;wnfcsuo
f Ykd
jyefomG ;yg&ap/
rdk;rdk;(tif;vsm;)udk rdef;rpma&;q&m[k ac:qdk owfrSwfa&;om;
&mwGif vl+tr+pma&;q&m[k qdkvdkjcif;r[kwfbJ rdef;r+pma&;q&m
oabmudo
k m qdv
k ykd gonf (tu,f vl+tr+pma&;q&mudk &nfeT ;f
vdk onf&adS omf pma&;q&mrudk qdyk grnf/ pma&;q&mr=pma&;q&m+tr
oabmjzpfygonf)/ wpfenf;qd&k jyefaomf rde;f rjzpfcNhJ y;D jzpfaom vlwpfO;D
wpfa,mufu pma&;q&mjzpfaeonf[k ,wdjywf tcdik t
f rmajymqdjk cif;
odkYr[kwf TefjycH&Edkifoljzpfonf/ pma&;q&mr qdkonfrSm txD;? tr
jzpfaejcif;u t"dur[kwfbJ rdef;rwpfOD;tjzpf a&;aeolomjzpfonf/
qdkvdkonfrSm pma&;om;wifjyolrSm vl+tr tjzpf a&;om;aeaom
a,musfm;aomfvnf;aumif;? rdef;r&Smaomfvnf;aumif; trsKd;rsKd;jzpfEdkif
onf/ a&S;u&SdcJhaom? pma&;q&mr trnfcHxm;aom a,musfm;pma&;
q&mBuD;rsm;udk jyefvnf owdxm;Munfhaomf qdkvdk&if;udk oabmayguf
Murnf xifonf/ odq
Yk &kd onfrmS taMumif;&Syd gonf/ rd;k rd;k (tif;vsm;)
onf uefo
Y wfxm;aom vlt
Y zGUJ tpnf;ESihf ,Ofaus;rIrsm;twGi;f rde;f rwdYk
\taetxm;udk rnfodkY jrifcJhonf/ azmfxkwfwifjyjcif;ESifh jyefvnf
wifjyjcif;rsm;udk rnfokdYjyKcJhonfudk avhvmMunfhEdkif&efjzpfonf/

86

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

(3)
]tcspfonfb0\tpdwftydkif;wpfck} ESifh ]av;bufeH&H} twGif;rS
t"duZmwfaumifjzpfaom rdef;rESpfOD;wdkYrSm rdrdomwnfaom yk*vdu
cHpm;rI tajccH cspfjcif;udk rdrdwdkYrStyjzpfaom ya,m* (wpfpkH
wpf&m)aMumifh xdef;csKyfMu&if; NydKysufEdkiforQ NydKysufoGm;ap&ef NzdKzsuf
cJ&h olrsm;jzpfonf/ vlrq
I ufqaH &;b0twGi;f rS kyyf ikd ;f tajccH cspjf cif;udk
wwfrufru
I if;yaom b0\ jzpfysuw
f pfct
k jzpf ajymif;vJypfEikd o
f nfum;
rSe\
f / od&Yk mwGif tpGjJ zpfaeaom odrt
I ajccH cspjf cif;onf yjcKyt
f wGi;f rS
a>ruJhodkY tjyifrS MunfhHkjzifh txJwGif yg;jyif;xEdkifaom a>rwpfaumif
&Sdaeao;aMumif;udk rajymEdkif/ yjcKyf\ twGif; touf&Sdaeao;onf/
rd;k rd;k (tif;vsm;)u ]tcspo
f nfb0\tpdwt
f ydik ;f wpfc}k wGif tpOf
tvmqdk ;kd pum;wpfceG ;f udk azmfxw
k jf y&if; vlt
Y zGUJ tpnf;twGi;f rS rde;f r
(rde;f uav;)wpfa,muf\ ae&mudjk yvdu
k o
f nf/ ]ud,
k cf spu
f rkd &SmeJ?Y olcspf
udk&Sm&w,forD;&,f...} (pm?34)[k tarjzpfolu orD;jzpfoludk
qHk;rvdkufaompum;udk azmfjyvdkufNyD; wpfqufwnf;rSmyif bmom
pum;\abmiftwGif;rS teufvGJt"dym,foufa&mufudkjzpfapom
(Irony [k ac:vdk aomfac:yg) pum;qdak pcJo
h nf/ if;rSm ]bmyJjzpfjzpf?
orD;pdwfwdkif;us qHk;jzwfyg/ tar tusyfrudkifcsifygbl;} (,if;/)[l
jzpf o nf / xd k Y a emuf Zmwf v rf ; \ wpf a e&mwG i f ]ud k , f c spf u d k
r&SmeJ.Y ...}[laomtcsuu
f ykd if tajccHNy;D tarjzpfou
l yif orD;jzpfol
udk odkY ajymjyefonf/ ]olcspfudk&Sm&owJhorD;&,f/ rwifjr[m...
rdbay;pm;wmr,lbJ olcsp,
f w
l m/ udak tmifoef;wdYk ESyd pf ufyrkH sm; oufq;kd
r&SnfvdkYom awmfawmhw,f...} (pm? 41) ponfjzifh? ]udk,fcspf} &Smrd
onft
h wGuf aemufqufwJG qd;k usK;d rsm;taMumif; ajymjycJo
h nf/ odjYk zifh
]tcspo
f nfb0\tpdwt
f ydik ;f wpfc}k twGi;f rS t"du Zmwfaumif a0onf
tarjzpfo\
l qEwnfaom tqH;k tjzwft& cspjf cif;udk yk*v
u
d cHpm;rI
tajccHwpfct
k jzpfrS vlrq
I ufqaH &;b0twGi;f rS odrw
I pfct
k jzpf ajymif;vJ
vdu
k cf &hJ onf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

87

]tcspo
f nf b0\tpdwt
f ydik ;f wpfc}k wGif rd;k rd;k (tif;vsm;)u vlt
Y zGUJ
tpnf;twGif;rS tpOftvm ,Ofaus;rI ponfwdkYjzifhwnfaqmufxm;
aom rdef;r\ taetxm;udk jyvdkufonf/ a,bk,susaom ]vl} [l
jzpf-&Sd ae&jcif;twGif;rS oD;jcm;oabmudk aqmifoGm;aom ]vl-tr} (ydk
rdk usO;f ajrmif;oGm;aom vl\taetxm;wpfc)k taMumif;udk wifjycJo
h nf
r[kwf/ tpOftvm? ,Ofaus;rI ponfwdkYjzifh wnfaqmufxm;aom
rdef;rwpfa,muf\ taetxm;udk jrifapcsifonf/ wpfcsdefwnf;rSmyif
wnfaqmufxm;jcif;cH&aom rde;f rwpfO;D ESihf rde;f rpma&;q&m wpfa,muf
\ae&mrS obm0 tajccHjzpfay:rI (Biologically designated [k
ac:vdkaomf ac:yg) t& jzpf-&Sd aeaom ]vl-tr} tay: xm;&Sdaom
oabmxm;udk azmfjycJo
h nf/ ]uRerf onf rde;f rjzpf &onfb
h 0udk yxrqH;k
tBudrf pdwfemrdygonf} (pm?42)/ ]tcspfonfb0\tpdwftydkif;wpfck}
udk ed*Hk;csKyfvdkufaomtcg rdk;rdk;(tif;vsm;)u vlrIqufqHa&;b0twGif;
rS udk,fum,jcif; ESD;aESmrIudk tajccHaom &if;ESD;rIonf vl-vlcsif;
wG,fwmrIwpf&yf jzpfvmap(Edkif)onfudk azmfxkwfjycJhonf/ odkYaomf
cspjf cif;\ taetxm;ajymif;vJrt
I ydik ;f wGif atmifjrifonf? ratmifjrif
qdkonfudk rajymcJh/ rjycJh/
]av;bufeH&H} wGifaomf tpOftvmESifh ,Ofaus;rI wdkYt& wnf
aqmufxm;aom ]rde;f r}\ cspjf cif;ESihf tcspcf &H jcif; taetxm; ESpcf pk vH;k
twGif;yif olonf wnfaqmufcHxm;&olomjzpfaMumif; ydk ay:vGif
apcJhonf/ ol\yk*vdub0? jzpf-&Sd ae&jcif;rSm tjcm;ol (odkYr[kwf?
ya,m* wpfpw
kH pf&m) \ wnfaqmufay;xm;rIomjzpfonfukd jycJo
h nf/
cifouf cspfaom udkudku olcspfaom cifoufudk olvdkcsifovdk (yHkoGif;)
wnfaqmufay;cJ&h ifjzifh Zmwfvrf;qH;k oGm;onf/ cspw
f wfoEl iS hf tcspcf &H ol
cifouf\ b0taetxm;ESpfckpvHk;rSm bmrS rxl;jcm;/ taMumif;rSm
taetxm;ESpcf pk vH;k cifoufonf vlt
Y zGUJ tpnf; tpOftvm? bmom
pum; tp&So
d nfwt
Ykd m;jzifh wnfaqmufxm;aom rde;f rwpfa,mufom
jzpfonf/ odjYk zpf xdo
k Ykd wnfaqmufxm; jcif;cHae&aom rde;f rwpfa,muf
twGif;rS? obm0w&m;twGif;rS uGJjym;pGmwnf&Sdaeaom rdef;r (wGif
]vl-tr} udk qdkvdkonf/) tay: jyefvnfoHk;oyfMunfhrdonf/ ]rdef;r
wpfa,muf[m b0tusO;f axmifxrJ mS ol&Y UJ cEmud,
k u
f o
kd mru pdwu
f ykd g

88

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

csKyaf ESmifwm;qD;xm;&r,fwv
hJ m;.../ pdw&f UJ vGwv
f yfciG ahf v;udak wmif
xGufaygufay;cGifhr&Sdbl;wJhvm;} (pm?181) ponfjzifh ar;cGef;rsm; xkwfcJh
onf/
]av;bufeH&H} ed*Hk;wGif rdk;rdk;(tif;vsm;)u tpOftvm? ,Ofaus;rI
ponfwdkYtm;jzifh wnfaqmufxm;aom rdef;rudk rdef;rpma&;q&m
\wpfa,mufae&mrSm todtrSwjf yK&if; oa&mfjycJo
h nf/ tcsut
f vuf
tm;jzifo
h m aumif;onfr[kwaf wmh/ a&SUwGif wifjycJah om ]ta&;tom;}
tydkif;udkyif jyef axmufjy&awmhrnf/ ]udk,fha,musfm;udk udk,fcspfvdkY
,lvmwm ckvnf; odycf spw
f ,fa[h? odycf spw
f ,f}[kajymzdYk 0efrav;awmh
ygNyDwnf;/} [laom pmaMumif;udk aocsmpGm zwfMunfhaomf a':cifcif
ouf\pum;onf pmzwfot
l m; qefu
Y sib
f ufteuf oufa&mufapvdrk I
rsm; rnfa&GUrnfrQ yg0ifaeaMumif; awGU&ayrnf/ wnfhwnfha&;NyD;
qefYusifbuf teufudk jrifapcsifjcif;jzpfonf/ xdkta&;tom;rsKd;onf
yif rd;k rd;k (tif;vsm;)\ ta&;tom;rsm;wGif awGU&wwfaom a&;om;wwf
jcif; odrYk [kwf d;k d;k ta&;tom;wpfcrk S pmayjzpfatmif a&;Edik jf cif; ynm
wpf&yf[k rjrifrjzpfEdkif/ xdktm;xkwfrIrsKd;udk todtrSwfjyK&rnfom
jzpfonf/
(4)
]tjyefwpf&mrdkufOD;rSm}? ]tcspfyGifhOD;} ESifh ]jynfAm&mrStpjyK} 0wK
wdkrsm;onf rsKd;wlpk wpfckwnf;twGif;rS vlom;wdkY\ cspfjcif;ESifh vlYtzGJU
tpnf;ESihf ,Ofaus;rI\ xkwu
f ek w
f pf&yfjzpfaom rde;f rwd\
Yk yHk yk f azmfcjhJ yef
onf/ ]tcspfyGifhOD;} rSmrl rsKd;qufESpfcktMum;rS tjrifjzpfonf/ odkY&mwGif
yxrrsK;d qufuOkd ;D wnf aemufrsK;d qufwpfcu
k jyefvnfppd pfMunfv
h u
kd f
jcif;jzpfonf/
rd;k rd;k (tif;vsm;)\ ta&;tom;rsm;twGi;f rdr\
d yk*v
u
d cspjf cif;udk
rdrb
d mom csK;d ESrd yf pf&jcif;twGuf ya,m*wpfcck &k adS eonfcsn;f jzpfonf/
wpfqifhwufqdk&aomf rdrd\cspfjcif;udk rdrdrSty jzpfaomtaMumif;
wpfaMumif;aMumif;aMumifh taetxm;ajymif;vdkuf&olrsm;rSm rdef;rrsm;
omjzpfMuonf/ qdkcJhNyD;onfhtwdkif; ,Ofaus;rIESifh vlYtzGJUtpnf;\

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

89

azmfxkwfay;vdkufaom yHkkyfwGif rdef;rwdkYonf ]rdef;rqdk? 'Dvdkjzpf&r,f}


[laom yHkpHatmufodkY a&muf&Sdaeum cspfjcif;ESifhywfouf uefYowf
ay;xm;aom twdik ;f twmxuf rvGeEf ikd Mf u/ odYk &mwGif ]tcspyf iG Ohf ;D }rl
rdk;rdk;(tif;vsm;)u rdef;rwpfa,mufwGif uefYowfcH&aom taetxm;
wpfpw
kH pf&monf rdrrd t
S yjzpfaom ya,m* wpfpw
kH pf&maMumifh r[kwb
f J
rdr\
d tqH;k tjzwfaMumifjh zpfcahJ omf...[laom tcsujf yemudk wifjy
vmcJhonf/ xdktcsufrSm tvGefpdwf0ifpm;zG,faumif;aom tcsuf
jzpfonf/ a0a0EG,\
f tar (a':) cufcufE,
G o
f nf rdrt
d qH;k tjzwfjzifh
rdrd\ cspfjcif;udk xdef;uGyf tpG,fcsKd;um okwfoifEdkif&ef tm;xkwfcJhol
jzpfonf/
odkYaomf ta&;tom;rSm cspfjcif;twGuf pGefYvTwfonf[laom
t,ltqudk axmufcHxm;aom ta&;tom;wpf&yfr[kwf/ (a':)cuf
cufEG,fonf ol\ atmifjrifrItwGuf &nf&G,f ol\cspfjcif;udk tvTJ
tajymif; vkyv
f u
kd jf cif;omjzpfonf/ qm;ay;-qD,l oabmom jzpfonf/
atmifjrifrEI iS hf cspjf cif;wdo
Yk nf ol\b0 (jzpf-&Sad erI)twGuf rnfonfu
yd
k ta&;ygonf/ rnfonfukd a&SUwef;wif&rnf ponfwu
Ykd kd ol b
h mom
a&G;cs,q
f ;kH jzwfcjhJ cif;jzpfonf/ (a':)cufcufE,
G b
f ufrMS unfah omf ol&,l
vdak om atmifjrifru
I kd &,lco
hJ jzifh ol\pGev
Yf w
T &f jcif;rSm tjynfrh [kw/f
xuf0uf (ig;q,f&mcdkifEIef;)omjzpfonf/ pmzwfoltaejzifh qifjcif
Munfh&rnfh taetxm;wpfckrSm tu,fESifh tu,fomvQif (a':)
cufcufE,
G t
f aejzifh vH;k 0 odrYk [kwf qdak ,mifrQaom atmifjrifr&I cJo
h nf
&Sad omf ol\ pGev
Yf w
T cf &hJ jcif;onf tcsn;f tES;D rQomjzpfrnf/ tcsn;f tES;D
jzpfcyhJ g\avm qdo
k nfrmS qifjcifMunf&h rnfh taetxm;wpfcjk zpfonf/
(a':)cufcufE,
G o
f nf cspjf cif;tygt0ifjzpfaom ol\ b0ESiq
hf ikd af om
tqH;k tjzwfwu
Ykd kd vGwv
f yfpmG a&G;cs,cf iG hf &Scd o
Jh jl zpfonf/ vlrq
I ufqaH &;
b0? ,Ofaus;rI ponfwdkY\ uefYowfrIrsm; twGif;yif vGwfvyfaom
a&G;cs,frI &cJholjzpfonf/ xdk &&SdcJhaom a&G;cs,fcGifhudk oHk;pGJ olYtwGuf
tusKd;&Sdrnfjzpfaom odkYr[kwf ydkrdk wefzdk;xm;p&m[k olu jrif-odvufcx
H m;aom ]atmifjrifr}I udo
k m a&G;cs,cf o
hJ nf/ a&G;cs,cf o
hJ nft
h wdik ;f
vnf; atmifjrifcJhonf/ odkYtwGuf ol\a&G;cs,frIonf tcsnf;tESD;

90

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

r[kw/f rSm;cJo
h nfr[kw/f a&G;cs,f jcif;rS&&Scd ahJ om tusK;d w&m;\ tusK;d
qufuom olYudk a0'em wpfpHkwpf&mjzpfapcJhonf/
rdk;rdk;(tif;vsm;)onf xdka0'emudk a&;om; azmfjycJhonfr[kwf/
jyHkomjycJhonf/ (a':)cufcufEG,f\ cHpm;aeonfhtydkif;udk olYorD;xH
rSom pmzwfolu odvdkuf&onf/ (a':)cufcufEG,fxHrS wdkufdkufod&
aom taMumif;wpfcrk [kw/f orD; a0a0EG,u
f jyefvnfwifjyomvQif
pmzwfow
l u
Ykd od&onf/ wpfcsed w
f nf;rSm yif orD;jzpfou
l tarjzpfoEl iS hf
tajccHtm;jzifh vH;k 0rwlaom taetxm; ESpcf &k adS eonf/ xdt
k aetxm;
wdYk rSm ]tcspyf iG Ohf ;D } \ t"duusawmh tcsurf sm;jzpfonf/ rd;k rd;k (tif;vsm;)
u xdt
k csuw
f w
Ykd iG f tajcwnfom Zmwfvrf;wpfcu
k kd jzpfvmapcho
J jzifh
(ae&mwGifvnf; ol\ta&;tom;aumif;aMumif;? a&;wwfaMumif;
ay:vGifvmjyefonf/) ol a&;om;wifjycsifonfrSm]cspfjcif;}udk tajccH
aom jyemtaMumif; rnfumrw r[kwfawmh/ rdef;r[laom rsKd;wlpk
wpfcw
k nf;twGi;f jzpf-&Sad eMuaomfvnf; yk*v
u
d tajccH tjrifrwlnD
ol ESpOf ;D teuf wpfO;D u tjcm;wpfO;D udjk rifaom tjrifjzpfonf/ ]uRerf u
awmh tarhvdk tqdkawmfwpfa,muf b0rsKd;udk wpfcgrQ pGJvrf;cHkrifjcif;
rjzpfcJh/ tazhvdk ynmwwfwpfa,mufjzpfzdkYudkom tmoDo &Sdaeonf}
(pm? 186) [laom pmaMumif;jzifh rwlnaD om tajccHtjrifukd jycJo
h nf/
jrifaomolEiS hf tjrifc&H olw\
Ykd tMum;u umvw&m; rwlnrD u
I kd tajccH
aom rsKd;qufuGm[rI tjrifrSm ajymyavmufaom tcsufwpfck r[kwf
onfrmS rSeaf omfvnf; rodBuKd ;<ujH yK&avmufaom taetxm; wpfck
r[kw/f xdt
k csuu
f kd rd;k rd;k (tif;vsm;)u udak pmnde;f a&;aom oDcsi;f oDqo
kd l
ESpfOD;udktoHk;jyK vSypGm a&;om; jyoxm;cJhonf/ (zwfyg/ pm? 18790)/
rdk;rdk;(tif;vsm;)u rdef;rpma&;q&m wpfa,muf\ ae&mudk,lum
&,lxm;aom taetxm;twGi;f rSom ]tcspyf iG Ohf ;D }udk a&;om;cJah Mumif;udk
OD;xifausmfudk toHk;jyK jyoxm;cJhonf/ OD;xifausmfudk b,folb,f
0g[k a&;om;jycJo
h nfrmS rSe\
f / xdx
Yk ufy
kd aomf bmudrk Q a&;vnf;rjy/
Tef;jyvnf;rqdk/ OD;xifausmf\ a0'emudk cufcufEG,fu rodEdkif/
cufcufE,
G u
f kd rd;k rd;k (tif;vsm;)u todray;/ wpfenf;qd&k aomf rd;k rd;k (tif;
vsm;)onf rdef;rpma&;q&mtjzpfESifh ol\pnf;udkrausmfbJ olYabmif

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

91

twGi;f rSomae&if; ta&;tom;wpf&yfukd jyKco


hJ nf/ wpfcsed w
f nf;rSmyif
pma&;q&mr wpfa,mufae&mrSae a,musmf ;wpfa,muf\ cHpm;csuf
a0'em ponfwu
Ykd kd razmfusL;cJ/h ta&;tom;wGif rd;k rd;k (tif;vsm;)u
vlYtzGJUtpnf;u wnfaqmufxm;aom taetxm;ESifh obm0w&m;
t& jzpfwnfaeaom taetxm;ESpcf u
k kd wpfcw
k nf;aom ]rde;f r} tjzpf
aygif;pnf;xm;aom taetxm;twGif;rS a&;om;cJhonf[lyif qdkEdkif
onf/ xdt
k csurf mS tvGef pdw0f ifpm;zG,af umif;aom tcsuw
f pfcv
k nf;
jzpfonf/
(5)
ynm&Sif [,fvD;em; pD,k(Z)onf rdef;rpma&;q&m wpfa,mufu
a&;om;&mwGif rdrdodrIomru rdrd\ jzpfwnf&Sdaeaom taetxm;
twGif;rS cHpm;EdkifrI twdkif; twmrsm;jzifh a&;aMumif; erlemwpf&yfjzifh
jyqdck o
hJ nf/
wpfcgwav Edik if w
H pfEikd if t
H aMumif; pdwu
f ;l eJzY UJG pyf wifjywwfw,f/
Oyrm-uarm'D;,m;EdkifiH qdkygpdkY/ zwf&wm? odxm;&wmawGeJY
uarm'D;,m;EdkifiH taMumif; pdwful;NyD; a&;om;cJhw,f/ 'gayr,fh
wu,fwrf; udk,fwdkifudk,fusa&mufNyD;? ezl;awGU 'l;awGU awGUNyD;
udk,fwdkifudk,fus awGUBuHKcHpm;&wmeJYawmh rwlbl;/
wGif pD,(k Z)u t"duxm; azmfxw
k jf yvdo
k nfrmS rde;f rwpfa,muf
u rdef;rwpfa,muf\ cHpm;csuf? tawGUtBuHK? todtjrif ponfwdkYudk
udk,fwdkifudk,fus odolomjzpfonf/ rdef;r r[kwfol (wdkY) taejzifh pdwf
ul;jzifh BuHqazmfxkwfjcif;om jzpfonf[k qdkvdkvkdufjcif;jzpfonf/
xdt
k csurf mS (txl;ojzif?h ,aeYacwf umvBu;D twGi;f ) jiif;qd&k efrvG,f
vS/ taMumif;wpfcsurf mS ,aeYumvwGif rde;f rrsm;onf rde;f rpma&;q&m
jzpfjcif;udk &J&w
J if;wif; &yfwnfvmaomaMumifh jzpfonf/ xdaYk Mumifv
h nf;
rde;f rpma&;q&mwd\
Yk rde;f rtjzpf yHak zmfxm;jcif;cH&aom olw\
Ykd taMumif;
ta&;tom;rsm;rSm ,cifu xifrSwfcsuf? wGufqcsufrsm;jzifh tiSm;
cHpm; zefwD;a&;om;yHkrsKd;ESifh rwlMuawmh/
pD,k(Z)u odkY qdkjyefonf/

92

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

wu,fvYkd ordik ;f tajccH 0wKwpfy'k f a&;r,fq&kd if a,musmf ;jzpfjzpf?


rdef;rjzpfjzpf? bmjzpfjzpf ta&;rBuD;bl;/ 'gayr,fh tcspftaMumif;
a&;r,fq&kd ifawmh ta&;Bu;D w,f/ a&;yHrk wlb;l / rde;f rwpfa,muf&UJ
udk,feJY cHpm;&wJhtwdkif;a&;awmh a&;yHkjcif;[m rwlEdkifawmhbl;/
xdktqdkudk taxmuftuljyK&ef rdk;rdk;(tif;vsm;)\ ]tjyefwpf&m
rdkufOD;rSm}udk Munfhapcsifonf/ ]tjyefwpf&mrdkufOD;rSm}onf rdef;rwpf
a,mufu oljzpf&Sdaom rdef;rjzpfaejcif;udk tajccHom a&;Edkifaom
ta&;tom;rsK;d jzpfonf/ 'kw,
d pmaMumif;rSmyif xdt
k csuf ay:vGiv
f m
onf/ ]bmtaMumif;aMumifv
h nf;rod pdwaf umufMuw,f}[laom tcsuf
onf rde;f r-rde;f rcsi;f yd
k em;vnfEikd af om tcsujf zpfonf/ pdwaf umuf
jcif;udk vlYtzGJUtpnf;tawmfrsm;rsm;wGif rdef;rwdkY\ tjyKtrlwpf&yf[k
todtrSwfjyK vufcHxm;ouJhodkY pdwfaumufjcif;onfyif rdef;rwdkY\
tpOftvmwpfck[k trsm;u vufcHxm;ESifhcJhNyD;jzpfonf/ xdktcsufrSm
vlt
Y zGUJ tpnf;(rsm;)u wnfaqmufay;xm;aom rde;f r\ yHk yk w
f pfck jzpfae
onf/ odkYaomf ]tjyefwpf&mrdkufOD;rSm}wGif xGufay:vmaom toHrSm
wnfaqmufxm;aom rdef;r\ toHr[kwf/ a,bk,semrfwpfcktjzpf
ajymqdkEdkifaom ]vl}txJrS rwlnDaom tajccHjzifh oD;jcm;jzpfoGm;aom
vl+tr\ toH jzpfonf/ olu wnfaqmufxm;jcif;cH&aom rdef;r
taMumif; ajymjyaejcif;jzpfonf/ wpfenf;qdk&aomf taMumif;odu
ajymaeaom taMumif;wpfck[k qdk&ayawmhrnf/ pD,k(Z)\ pum;jzifh
qdkaomf ]...uarm'D;,m; EdkifiHodkY wu,fa&mufNyD; a&;aom ta&;
tom;rsKd;}? ]....rdef;rwpfa,muf&JU udk,feJYcHpm;&wJhtwdkif; a&;aom
ta&;tom;rsKd;}[k qdk&rnf/
]pmay? tEkock rk ynm&yfrsm;onf ynm&Si\
f zefw;D rIwiG f wnfonf
odkYr[kwf tajccHonf/ odkYwnf;r[kwf taMumif;jyKom ay:ayguf
vm&onf[k qdak omfvnf; tcsKUd rSm odr\
I a&&mrI? cHpm;Edik rf I ponfwu
Ykd kd
ta&;ygonf[kxnfhoGif;rpOf;pm;bJ wu,fhb0udk yHkwlul;jyxm;aom
taMumif;rsm;jzpfaeMuonf/ a,musfm;om;rsm;u rdef;rrsm;\ae&mudk
,lum? rde;f rrsm;taMumif; ajym&eftwGuf teD;pyfq;kH ajymEdik o
f rl mS rD;,yf
ESifh om;zGm;bufqdkif&mwGif yg&*lq&m0efrsm;omjzpfonf[lyif ajym
prwf&Sdaeonf/ xdkokdYqdkonfhwdkif rdef;rwpfa,mufu ol jzpf-&Sdaeaom

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

93

ud,
k u
f m,? vdif ponfrsm;udk tajccH cHpm;odjrifaom twdik ;f twmudk
rl rdef;ru ]omvQif} azmfjyEdkifrnfjzpfonf/ ae&mwGif tu,f
rSefuefrI? wu,fhb0ESifh eD;pyfrIwdkYrsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;aomf zefwD;
wifjyyHw
k iG f &oajrmufjcif;? rajrmufjcif;udyk ift&moGi;f aqG;aEG;awmh
rnfr[kwf/ taMumif;rSm wu,fhodrIudk tajccH wifjyazmfxkwfjcif;
rsm;wGif wifjyyHkonf tom;r[kwfawmh/
]tjyefwpf&mrdkufOD;rSm} wGifaomf rdef;rwpfa,mufu olESifhtwlwl
trsKd;tpm;jzpfaom rdef;rwpfa,muftay: cifwG,frI? wG,fwmrIESifh
rsK;d wlpw
k pfcw
k nf;r[kwaf om? a,musmf ;uav;rsm;tay:wnfcaJh om
qefYusifbuf wpfcktay: wwfrufrI? wG,fwmrI wdkYudk jycJhonf/
taMumif;t&mrSm d;k d;k yif jzpfonf/ ausmif;olb0rS tdraf xmifonfb0
a&mufvmaom rdef;rwpfa,mufu oluJhodkYrdef;rjzpfaeolwpfOD;udk
jyefvnfwifjyaeaom yHpk rH sK;d jzifh a&;om;cJjh cif;jzpfonf/ od&Yk mwGif wifjy
aeaom rdef;rESifh OD;wnfwifjycHae&aom rdef;rwdkYtMum; tae
txm;rsm;onf rwlnDMu/ rdef;r jzpfae&jcif;twGif;yif rwlnDaom
tjrif&Sdaeonf/ wpfenf;qdkaomf rdrdk;onf tpOftvmyHkazmfxm;jcif;
cH&aom rdef;r? zefqif;wnfaqmufjyxm;jcif;cH&aom rdef;rb0udk
ausmv
f mT ;um wu,frh ed ;f rwpfa,muftaMumif; ajymjyaecJo
h nf/tqH;k
wGifaomf tu,f rdef;rwpfa,muftaejzifh ]wpfcgyJ rSm;&r,fvdkY
b,foluajymovJ} [laomtcsufudk jyemwpf&yf (wGif jyem
qdkonfrSm qufvuf ESD;aESmzG,fjzpfaejcif;[k,lonf) tjzpf wifjyum
ta&;tom;udk NyD;qHk;xm;cJhonf/ pifppf xdkaemufqHk; wifjycsufonf
rde;f rwnf;[laom jzpf-wnf-&Sd aerI taetxm;wpf&yfukd ]vl} [laom
rsKd;wlpkBuD;wpfckwnf;\ atmufodkY jyefvnfydkYvdkufjcif;jzpfonf/ ]vl}
wpfa,muf taejzifhaomf wpfBudrfom rSm;&rnf[k ynwfxm;jcif; r&Sd
jzpf&um; rde;f ronf vljzpf tb,faMumifh (rde;f rrsm;wGi)f wpfBurd o
f m
rSm;&rnf[k qdkEdkifygrnfenf;[laom ar;cGef;udk ar;cJhjcif;jzpfonf/
(6)

94

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

rdk;rdk;(tif;vsm;)\ r*Zif;0wK&Snfrsm; 1 wGif ayghayghyg;yg; a&;om;cJh


onfrsm;vnf;ygonf/ i,fb0odkY tvGrf;rsm;udkvnf; yHkzGJUjycJhonf/
ayghayghyg;yg;[k qdo
k jzifh ayghayghwefwefEiS hf ra&maxG;apcsiyf g/ pmzwfol
udk olYtvGrf; a0rQonfhoabmrQjzifh a&;om;jyjcif;udk &nf&G,f
ayghayghyg;yg;[k qdk&jcif;omjzpfonf/ ]uGJaMuoGm;aom rSefprsm;}?
]jynfAm&mrStpjyK}wdrYk mS i,fb0udjk yefvnfwrf;waom tvGr;f uav;
rsm;jzpfonf/
xdt
k a&;tom;rsm;yif rd;k rd;k (tif;vsm;)u wnfaqmufjyxm;aom
rdef;rwkdY\ taetxm;rsm;udk jyefvnf yHkazmfjycJhjyefonf/ tu,f
xdt
k a&;tom;rsm;udk eD;eD;uyfuyf aphaphpyfpyfzwfMunfah omf rde;f uav;
rsm;\ b0tjzpftysufrsm;onf olwdkY\ qHk;jzwfcsufjzifh a&G;cs,fcJhjcif;
(Oyrm ]tcspfyGifhOD;} rS (a':) cufcufEG,fuhJodkY udk,fydkifa&G;cs,frIaMumifh
pGev
Yf w
T cf jhJ cif;rsm;) r&S/d ya,m* wpfcck ak Mumifh b0taetxm; ajymif;vJ
oGm;Mu&onfcsn;f jzpfonf/ olw\
Ykd b0rsm; atmifjrifjcif;? ratmifjrif
jcif;rsm;onf olwdkYudk,fwdkif ra&G;cs,fcJh&aom a&G;cs,frIrsm;aMumifhom
jzpfonf/ wpfenf;qdk&aomf rdk;rdk; (tif;vsm;)\ ta&;tom;rsm;wGif
xdt
k csuu
f kd odoo
d momESijhf zpfap? rodvu
dk f rodomESijhf zpfap azmfjyxm;
cJah Mumif; awGU&onf/ pifppf xdt
k csuo
f nfyif wnfaqmufxm;jcif;cH&
aom rde;f rrsm;\ yHk yk u
f kd jyefvnf wifjyay;aejcif;ESiw
hf o
l nf/ od&Yk mwGif
rdk;rdk;(tif;vsm;) u xdkodkY wnfaqmuf yHkazmfxm;jcif;cH&aom ]rdef;r}
[lonfh yHkkyfudk qefYusifbufjyKum NzdKzsufypfEdkif&ef tm;rxkwf (,SOfwGJ
avhvmvdak omf *sL;\ cspo
f al &;wJh uRerf &JUnawG udzk wfyg)/ wnfaqmuf
jyxm;aom rde;f r\ yHk yk Ef iS t
hf NyKd if yHk yk rf sm;azmfjycJo
h nf/ xdo
k aYkd om wnf
aqmufcH yHkkyfrsm;rSm tb,fhaMumifh yHkay:vm&onfudk jyqdkcJhonf/
wnfaqmufcx
H m;&aom yHk yk w
f \
Ykd taMumif;&if;rsm;ay:vmapcJo
h nf/
rd;k rd;k (tif;vsm;)u rd;k rd;k (tif;vsm;)\ r*Zif;0wK&n
S rf sm; 1 wGif wnf
aqmufjyjcif; cHxm;&aom rdef;rrsm;taMumif; jyefvnfwifjycJhonf/
olu wnfaqmufrjy/ olonf wnfaqmufxm;jcif;cH&aom ]rde;f r}rsm;
teuf wpfa,mufjzpfaMumif; odaeaom wu,fh ]rdef;r} jzpfaeaMumif;
odojl zpfonf/ wpfenf;qdak omf olonf aeYpOfb0txJrmS wu,frh ed ;f r
wpfa,muf jzpfaeonf/ xdjk zpfaejcif;ESihf jzpfae&jcif;twGi;f rS ]vl} ]vl-

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

95

tr} ]rdef;r} ponfwdkY\ jzpf-&Sd ae&yHkrsm;udk owdxm;rdonf/ xdkYaMumifh


]wlnDrI} twGif;rS ]rwlnDrI} udk a&;om;jycJhonf/ xdkrwlnDrIrSm
qefu
Y sirf rI [kw/f rwlnrD o
I ufoufomjzpfonf/ xdrk wlnrD u
I kd azmfjyEdik f
onfrSm rdk;rdk;(tif;vsm;) u rdef;rpma&;q&m wpfa,muftjzpf omru
pma&;q&mr (pma&;q&m+tr) ae&muyg Munfo
h jzifh ]rwlnrD t
I wGi;f rS
wlnDrI} ESifh ]wlnDrItwGif;rSrwlnDrI} udk jrifcJhonf/ xdktjrifu vlYtzGJU
tpnf; ,Ofaus;rI? xHk;"avh ponfrsm;ESifh wGJpyfMunfh&ef owdudkay;cJh
onf/ xdkYaMumifhvnf; rdk;rdk;(tif;vsm;)\ rdk;rdk; (tif;vsm;)\ r*Zif;
0wK&Snfrsm; 1 wGif wifjyxm;cJhaom ta&;tom;rsm;rSm qdkcJhNyD;onfh
twdkif; pdefac:wdkufcdkufjcif;rsKd;r[kwf/ jyefvnfwifjyjcif;r[kwf/ olod
onfh twdkif; ajymjy (a&;jy) aecJhjcif;jzpfonf/ tu,f rdk;rdk;
(tif;vsm;)\rdef;rrsm;onf a,musfm;pma&;q&mrsm;\ tpOftvm
twdik ;f wnfaqmufjycJah om rde;f rrsm;ESihf rwlonfukd apm'u wufrnf
qdkaomf [,fvDem pD,k(Z)\ pum;jzifhyif tajzay;yg&ap/
]vGefcJhaom ESpf 200 ausmfu av,mOfysHtaMumif;udk vlawG
a&;cJhyHkrsKd;? ckawmh a&;vdkY rjzpfawmhbl;/
jrifhoef;
tTef;ESifhpmudk;
- r*Zif;0wK&Snfrsm;-1/
tif;vsm;pmay? &efukef/
1997/
*sL;
- cspfola&;wJh uRefr&JUnawG/
Ow&vrif;? jrpfBuD;em;NrdKU/
2000/
Butler, Judith P
- Gender Trouble: Feminism
and the Subversion of Identity.
London: Routledge. 1990
Cixous, H
- Writing Differences:
Reading from the Seminar
of Helene Cixiuos, ed. Susan
Sellers, Milton Keyenes,
Milton Keynes:
Open University. 1988
Sedgwick, Eve Kosofsky-Epistemology of the Closet.
London: Harvester Wheat-s h e a f .
1991
rdk;rdk;(tif;vsm;)

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

97

tdrfeD;csif;
]armifa&...[db
k ufEpS t
f rd af usmu
f rHUk [if;cg;auR;wJ?h vmzdwf
oGm;w,f? armif0ifoGm;vdkufygemf}
]][m...armifaemufusaeNyD? at;yJ oGm;vdkufyg? 'Dem;u
vlawGeJUvJ &if;ESD;oGm;atmif rdef;rqdkawmh ydkaumif;wmaygh}}
uRerf wdYk onf&yfuu
G u
f kd ajymif;vmonfrmS odyrf Mumao;ay/
teD;tem;rS vlrsm;ESiv
hf nf; r&if;ES;D vSao;/ uRerf wdu
Yk vnf; pum;enf;
olwdkYuvnf; t&dyftuJMunfh ta0;rSom tuJcyfaeMu[efwlojzifh
olprd ;f rsm;ozG,f jzpfaeMu&ao;\/ wu,fawmh uRerf onf ta&mw0if
pyfpyfpkpkaewwfolrsm;udk ESpfoufolr[kwfay/ onfvdk&yfuGufrsdK;wGif
aevQif xdo
k pYkd yfpyfppk k a&ma&maESmaESm jzpfvmrnfuo
kd o
d jzifh tpuyif
cyfrSefrSefaeonfu aumif;rnf[k ,lqrdonf/ odkYaomf vlY0w&m;t&
oma&;emrIudkawmh yg0ifaqmif&Guf&ayrnf/
uRef r tvS L td r f o d k Y a &muf c sd e f 0 ,f vl t awmf p H k a eayNyD /
aemufus rSvnf;0ifvm? vluvnf;rsuEf mS opfjzpfojzifh tm;vH;k vdv
k u
kd
Munfah eMu onf/ tdr&f iS rf ESiw
hf o
l u
l uRerf udk ae&may;&if; zdwaf c:\/
vbuf&nf 0dkif;wGifxdkifESifhol trsdK;orD;wOD;u OD;pGm uRefrvHkcsnfudk
aoaocsmcsm pdkufMunfh&if; pum;p\/
]]a':vSNrdKifwdkU tdrfudk ajymif;vmwmr[kwfvm;}}
]][kwu
f }hJ }
]]b,fuajymif;vmwmvJ}}
]]&efuek Nf rKd UxJuyg}}
]]aMomf...NrdKUxJrSm bmvdkYraewmvJ}}

98

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

wpfa,mufu Mum;jzwfar;vdkuf\/ uRefru tvdkufoifh


jyefajz ae&onf/ rsufESmudkvnf; tcsdKqHk; NyHK;xm;rd\/ onfvlawGu
t&Snf ojzifh qufqH&rnfholrsm; r[kwfvm;/
]]Nrd K UxJ r S m aewmu vuf x yf N yD ; td r f & S m vd k Y r &ao;wmeJ U
cPaewmyg}}
]]todtrd v
f m;}}
]]r[kwfygbl;? uRefr...tJ-uRefr a,murawG tdrfyg}}
]][kwv
f m;...[drk mS bmvdYk raewmvJ? a,mureJU rwJv
h v
Ykd m;}}
bk&m;a&/ onfvdk'Jh'dk;BuD;ar;vdkufvdrfhrnf[k uRefr rxif/
trSwfwrJh taMumif;wdkufqdkifvnf; uRefrrsufESmysufoGm;rdonf/
]]r-r[kwyf gbl;? [drk mS u vlrsm;vdyYk g? ud,
k t
hf rd ef u
YJ ,
kd v
f J oyfoyf
aecsiw
f meJU}}
onfrQ pyfpv
k mMuNyrD Ykd uRerf MumMumraecsiaf wmhyg/ rHpYk m;Ny;D
]]tdrfrSm uav;ti,f&SdaevdkY}} [k EIwfqufum jrefjref jyefvmcJh& awmh
onf/
onfvdk pyfpyfpkpk vlawGESifh Mum&SnfaevdkYrS jzpfyghrvm;[k
uRefr pdwfylrd\/ rjzpfaomfvnf; jzpfatmifBudK;pm; ae&ayrnf/
&ef u k e f N rd K UrS m td r f & S m &onf u tcuf o m;/ uRef r wd k Y
vufrxyfcifuwnf;u tdrf&SmMuonfrSm ,ck uav;wpfa,muf&NyD;
om;av; 4-v&rSyif pdww
f ikd ;f us tdru
f &kd awmh\/ vrf;yef;tquftoG,f
raumif;? &yfuGufroefY? tdrfu raumif; ponfjzifh armifu
pdwfwdkif;ruscJhovdk a&&Sm;? tdrfomudkESpfcef;wGJ oHk;&? tdrfa&SUrSm
a&csdK;&rnf jzpf ponfjzifh uRefru *sD;rsm;cJhonf/
tdrf&SifawGuvnf; vlwdkif;udk tdrfiSm;rwifcsifMu/ vlrsm;
ovm;? b,fESpfa,mufvJ? uav;ygovm; ponfjzifh jyefvnfppfaq;
ao;\/ tdrv
f crSerf eS rf &rSmpd;k xif/h a,mufsm;u bmvkyo
f vJ[v
k nf;
ar;wwfao;onf/ ,ckrpS w
d w
f ikd ;f us 'Dtrd u
f av;udk awGUcJo
h nf/ tdraf jc
pdwaf omfvnf; uRerf wdt
Yk rd u
f oD;oeft
Y rd v
f ;kH jzpf\/ tdr&f iS u
f wpfvrf;
wnf;rSm tdrw
f vH;k oyfoyfaeonf/ olwu
Ykd rl at;aq;yH&k \/ uRerf wdYk
uvnf; om;trdoHk;a,muf? tdrfazmfa':BuD;ESifhrS 4-a,mufrdkY vlrsm;
vSonf[k rqdkom/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

99

]]nDra&...? 'Du nDr&Sdovm;}}


tdrfa&SUrS ac:oHMum; xGufMunfhrd&m tdrfwGif ]a,mureJU
rwJv
h v
Ykd m;} [k wdwu
d sus ar;cJah om ta':Bu;D udk awGU&onf/ ta':Bu;D
qdkaomfvnf; jyKjyKjyifjyif EkEkysdKysdKyifjzpf\/ olu NyHK; tdrfay:wuf
vm&if;...
]]bavmufpf tusy q
kH ef;av;rsm;&S&d if cPavmufu,
G ?f tdru
f
orD;u csKyfcsifvdkYwJhav}}
]][kwfuJh &ygw,f a':a':? vmav xdkifygtHk;}}
uRef r 0wf a us0wf u k e f o m ac:vd k u f a omf v nf ; ol u
wu,f y if wuf v mNyD ; td r f a &S U cef ; wG i f y if r xd k i f ? uRef r 0if c J h & m
tdyfcef;xJtxd vdkufvm awmhonf/ uRefru jrefjrefudpNyD;ap&ef
aowmxJrS tus 3-4 xnf xkwfay;vdkufonf/ olu tusrsm;udk
a&G;[efjyK&if; tdycf ef;udk rsupf ad 0h tuJcyf\/ uRerf wdrYk mS tdraf xmifopf
xlaxmifprdkY tdrfaxmif y&dabm* r&Sdao;ay/ ckwiftyfxm;onfyif
ra&G;&onfrdkY Murf;ay:cif; tdyfMu onf/ olYtMunfhaMumifh uRefryif
rd e f ; rNyD N yD &S u f o G m ;rd \ / bmrQawmh rajymrd a y/ ol E S p f o uf & m
tuswpfxnfa&G;NyD; tdrfa&SUjyefxGufvmum xdkifvdkufao;onf/
jyefrnfhyHkray:ao;ojzifh uRefru tdrf&SifNyDNyD pum;&Sm ajym&jyefonf/
]]a':a':wdkYtdrfu b,fem;rSmvJ}}
]]'Dacgif;&if; tdraf vuG,}f }
onfawmhryS if reufr;kd vif;vQif uav;awGukd atmfaiguf qlyl
aeonfrSm olyifjzpfrnf[k awG;vdkufrd\/
]]uav;u b,fEpS v
f &SNd yv
D }J }
uav;udk jrL&if; olru ar;onf/
]]4-vyg}}
]]tif;...xGm;om;bJ? olYtazu bmvkyfvJ}}
vmacsNyD/ olYvrf;pOfjzifh olcsDwufvmacsNyD/
]]pmyHEk ydS w
f u
kd rf mS vkyyf gw,f}}
]]aMomf...puform;vm;}}
]]r[kwfygbl;? pmjyifyg}}
]]bm&,f? pmpDorm;vm;}}

100

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

]]r[kwfygbl;? pmjyifyg}}
]pmjyif} qdo
k nfukd olaumif;aumif;odykH ray:yg/ uRerf wdt
Yk rd f
tajctaeudk Munfhvnf; txifao;aeyHk&\/ wu,fawmh uRefrwdkY
tdrfwGif armifht&nftjcif;udk odEdkifaom armifhpmtkyfpifBuD;u xD;xD;
rm;rm; &Sdaeaomfvnf; olu pdwf0ifpm;yHkr&yg/ armifonf rdbydkif
yHEk ydS w
f u
kd w
f iG f yHEk ydS x
f w
k af 0tvkyu
f kd OD;pD;vkyu
f ikd af eonf[v
k nf; uRerf u
rajymrd/
]]vkyif ef;[m rdbydik b
f ?J ud,
k w
f eYkd YJ bmrSrqdik b
f ;l ? ud,
k u
f omref
tvkyform;bJ? 'gudk at;em;vnfxm;&r,f}}
armifu onfodkYyif rMumcP ajymcJhonf/ NyD; <um;0gonfudk
vnf; armifu rkef;onf/ rdef;rayr,fh rdef;reJYrwlap&[k armifu oif
onf/ uRefru armifhr,m;wnf;/
]]vliSm;u vcb,favmufay;&vJ}}
uRerf u armifv
h cudk wdu
k f u
kd af r;vmvdrrhf nf [kxifaomfvnf;
jrm;OD;u wnfhwnfhrvm? wpfbufrS auGUvmonf/
]]40-yg}}
]]tif;...ay;&wmayghav? ud,
k cf rJG &Sad wmhvJ xm;&rSmaygh? 'geJU
tJ...nDremrnfu b,fol}}
]]at;at;yg...}}
]]at;at; a,musfm;u 0ifaiGawmh taumif;om;rdkYvm;}}
]][kwu
f ?hJ rqd;k vSygbl;}}
]]olu pma&;q&mvm;}}
apmapmu pum;udk b0ifusyHkray:/ olodvdkonfudk xyfar;
jyefonf/
]][kwfuJh? pmvJ eJeJyg;yg;a&;ygw,f}}
olonf qufar;&rnfudk raumif;awmhrSef; odvmyHk&\/
uav;udo
k m jrL aeonf/ cPMumvQif wpfrsKd ;wpfzkH pvmOD;rnfukd uRerf
odaeonf/ pdwfvJysuf? &,fvJ&,fcsifaerd\/ xdktcdkuf rD;zdkaqmifrS
a':i,fu ]]at;at;a&? ig;u 'Dtwdkif;csufrSmvm;? aMumfNyD;rS
csurf mS vm;}} [k vSr;f ar;ojzifh ]]cPaemf}} [k qdu
k m rD;zdx
k J 0ifvmcJo
h nf/
uRefr awmfawmfESifh jyefxGufroGm;bJ aerS ]]jyeftHk;r,fa[h}}[kqdkum

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

101

oljyefoGm;\/ rD;zdkxJ 0ifvdkufrvmonfrSm awmfao;&JU[k oufjyif;csrd


onf/
]]arsmufvufeJY aomhcavmufav; 0,fcJhygtHk; armifa&}}
]]bmvkyzf v
Ykd J at;&JU}}
]]tdrfa&SU zdeyfcRwf wHcg;cwfzdkYav}}
]]at;u &efukefNrdKUv,fu wdkufcef;vdk aomhtjrJ cwfxm;
rvdv
Yk m;? 'Dvakd e&mrSm 'Dvkd oD;oefBY u;D vkyaf evdYk b,faumif;rvJ at;&JU?
tm;vH;k u 'Dvb
kd J wHcg;zGiNhf y;D aeMuwmbJ? 'g&yfuu
G af v? tvdu
k t
f xdu
k f
ae&r,f}}
uRerf u a':pyfpBk u;D taMumif;ajymjyvQiv
f nf; armifu 'Dvykd J
tvdu
k t
f xdu
k af e&r,f[k ajymtH;k rSmrdYk aemufxyfbmrS rajymrdawmhyg/
wwfEikd o
f rQom cyfat;at;ESihf pum;enf;enf;aecJrh o
d nf/ tdref ;D em;csi;f
rSeforQ NyHK;wefNyHK;? ajymwefajym armifajymovdk tvdkuftxdkuf
aevdkuf\/ odkYaomf tvdkuftxdkufae&onfrSmvnf; rvG,fygay/
]]at;at;a&...aps;udv
k m;}}
]][kwu
f hJ rrEk}}
aps;jcif;awmif;qGJ xGufcJhNyD; ESpftdrfausmf ta&mufwGif
a':EkEu
k EIwq
f uf\/ a':EkEq
k akd omfvnf; kyu
f olaY vmufrEk[k wzuf
rS a':pyfpkajymjy emrnfodxm;&onf/ a':pyfpkrSm uRefruay;aom
emrnfjzpf olYtrnfu r,Ofjrifhjzpfonf/ olYudk,fol rrjrifh[k ajym
,ckawmh uRefruvnf; rrjrifh[k EIwfusdK;ae&ayNyD/
]]aps;roGm;EdkifvdkY at;&,f? EkEkbdkY Muufwjcrf;avmuf 0,fcJh
prf;yg}}
uRefru acgif;ndwfjyNyD; tdrfbufjyefvSnfh&jyefonf/ uRefr
aps;oGm;vQif ydu
k q
f u
H kd 0,favmufo
kH m uefo
Y wf xnfo
h mG ;avh&o
dS jzifh
tydrk ygay/ ydu
k q
f aH y;vdu
k rf nfyh v
kH nf;ray:? awmif;&rSmvnf; raumif;
wwf ydkufqHjyef,l&jyefonf/
uRefru rrEkac:aomfvnf; olYudk,fol EkEk[komajymaom
a':EkEo
k nf Muufwjcrf;udo
k m apmif,
h
l ydu
k q
f aH y;&efurkd l owd&yHrk &/
aemufaeYrsm;wGifvnf;ray;/ xyfyifrSmvdkufao;onf/ aemifMumrS

102

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

]]aMomf...arYvdkY? at;udk aps;bdk;ay;&OD;r,f}} [k qkdum 5d wefw&Guf


xkwfay;\/ olrSmonfu 5d zkd;ruawmhaomfvnf; uRefru tm;em
bmrQrajymrd/ oluvnf; b,fa&GUb,frQusonfvJ[k rar;acs/
aemufxyf aps;rSmonfhtcgwGifrl ]]r&cJhbl;EkEka&}}? ]]a[mawmh arhvm
cJNh y}D }ponfjzifh uRerf u ajAmifvrd af wmhonf/ ,ckawmh uRerf onf trl
t&myif aumif;aumif;vkyfwwfayNyD/
]]at;a&...bm[if;awGrsm;csuaf evJ}}
ajymajymqdkqdkESifh aemufaz;xd0ifvmaom rjroef;udk awGU&
onf/ olu uRerf ESihf &G,w
f jl zpf onfem;w0du
k w
f iG af wmh oli,fcsi;f vdk
aygif;ae&onf/ qefomG ;xkwv
f nf; twlw?l EdrYk eI o
Yf mG ;xkwv
f nf;twlwl
tazmfjyKae&oljzpfonf/ uRerf ESi&hf ,
G w
f l qdak omfvnf; olrY mS u uav;
ig;a,muftarjzpf\/ xkdYaMumifhvnf; olvmvQif olYaemufu uav;
awG wNyHKwrBuD; ygvmwwfonf/ aqmholuaqmh? uRefrom;av;udk
cso
D u
l cs?D pmtkyaf wGzo
G u
l zGjzifh olwv
Ykd mvQif wpfrsK;d pdwn
f pf&jyefonf/
]]bmrSrcsufygbl;? a':i,f vkyfaewmyg? vmvm tdrfa&SU
oGm;r,f}}
uRefru olYuav;awGyg ygatmif odrf;usKH;ac:&if; tdrfa&SU
odjYk refjrefxu
G cf rhJ \
d /
]]c&pfpwpfp olrsm;vmjyvd?Yk at;udv
k mpyf&wmav? wpf*u
kd pf
qdkawmh tukefvJr,lcsifygbl;? a&mif;wJholuvJ wpf*dkufvHk;,lrSwJh?
at;eJYudk,feJY vufjywfwpfxnfpD pyfcsKyf&atmif}}
olu c&pfvdkif;BuD; tpdrf;&ifhav;udkxkwfjy\/
]]aps;u 37d wJh? v[mjyifrSm 40d-r[kwfvm;}}
]]b,favmufrsm;uGmvdv
Yk J rjroef;&,f? Ny;D at;eJY 'Dta&mifev
YJ J
rvdu
k yf gbl;? vufjywfvJ at;r0wfwwfygbl;? vuf&n
S q
f &kd ifvJ r0,fEikd f
ao;ygbl;uG,}f }
]]td.k .. ud,
k w
f Ukd uawmh vku
d v
f u
dk f rvdu
k v
f u
kd f 0wfvu
dk w
f mbJ?
uRwfuswmrSwfvdkY? NyD; udk,fu tusqdk a&mifpHkrS? ta&mifpHk&Sdxm;rS
pdwfxJu auseyfwm}}

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

103

olY 0goemtwdkif; cyf<um;<um; ajym&if; tjzLwpfxnfwnf;


ESiBhf uaJ eaom uRerf udv
k nf;csw
d v
f u
dk af o;\/ olaY ,musmf ;u vc 185d
cefY &onfqakd yrifh olrY mS wufx&Gev
f ckH snf a&mifp?kH c&pfviId ;f Bu;D a&mifpkH
0wfEdkif\/ uRefrwdkYrSm armifhudkvctjzpf axmufyHhaom 250dcefYudk
tdrfvc? rD;c? owif;pmc? armifhpmtkyfzdk;? tdrfpm;p&dwf ponfwdkYjzifh
tH0if*iG u
f s wpfjym;rSrydak y/ uRerf rawmufwacguf a&;aom pmrlcav;
rsm;jzifh a':i,fhvcay;onf/ wcgw&HydkvQif t0wftpm;0,fonf/
uRefrvnf; tazmf&atmif wpfa,mufwnf; uav;wzufESifhrdkY
tdrftvkyfvnf; rEdkifreif;rjzpf&atmif armifu tdrfazmf iSm;ay;aomf
vnf; xkdtwGuf p&dwfudkrl uRefrujyefjznfhay;&\/
]]at;wdkYrsm; cav;wa,mufxJ&Sdao;? r0wfEdkif rpm;Edkif
&Sdvdkufwm? udk,fwdkYrsm; ckrS cav;awGrsm;vmvdkY? t&if vifr,m;
ESpaf ,mufxw
J ek ;f uqdk topftqef;ay:NyaD [hqkd cg;ay:wif&rS? ckawmif
vcxkwf&if azmhc&pf 0,f0wfrvdkY}}
]]t0wfomr0wfEikd &f &dS r,f rpm;Edik af wmhr&Syd gbl; rjroef;&,f?
armifu t0wfxuf tpm;udk ydkrufw,f? aumif;aumif;pm;rS usef;rm
rSmwJh? pmtkyfzdk;qdkvJ rESajrmbl;}}
uRefru ydefvSDao;auG;vSaom olYuav;rsm;udk Munfh&if;
jyefajymrdonf/ ajymrnfhom ajym&onf/ uRefrwdkYt,ltqu olwdkY
0g'ESifhudkufcsifrS udkufayrnf/ ,HkMunfcsufcsif;uvnf; wlonfr[kwf/
0goemcsif;uvnf; bmrQrqdkif/ todcsif;uvnf; wrsKd;pD/
onf0ef;usiMf um;wGif tm;vH;k ESiw
hf nfah tmif ae&onfh uRerf
tcuftcJ/ 'gawGtm;vHk; armifhudk ajymjyvQifvnf;...
]]vlawGeJY ae&if'DvdkbJaygh? 'gtqef;r[kwfygbl;? at;&JU
jyemawG[m tao;tzGyJ ?J armifrh mS onfx
h uf OD;aESmuf toH;k jyKp&m
tvkyfawG trsm;BuD;&Sdw,f}} [k jyemawGudk olYqD o,frvmap
csif[ef wm;jrpfwwf\/
]]armifajymwm [kwfom;bJ? 'gawG[m tao;tzGJawGbJ}} [k
udk,fhudk,fudk owday;&onf/ Mumawmhvnf; onfvlawG Mum;xJrSm
ud,
k yf g ao;odrjf rKyu
f ,
G o
f mG ;rSm pd;k rdonf/ vlqo
kd nfrmS cufonf/ Ny;D awmh
rdef;rrdkY ydkqdk;onf/ olrsm;u twif;ajymvQif udk,fuyg 0ifajymcsif\/

104

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

oluNydKifvQif udk,fuyg jyefNydKifrdwwf\/ odkYaMumifhvnf; ]rdef;rayr,fh


rde;f reYrJ wlap&} [k qH;k r&onf/ odq
Yk ;kH raeonfh Mum;uyif tvGen
f zHh si;f
onfh tjyKtrlwckudk uRefrjyKrdonf/ uRefr tvGef&Suf&GHUcJhaom
&efjzpfjcif; wnf;/
ajc&if;tdrfrS rwifvIdifudkawmh cyfat;at; aewwfojzifh
uRefrucifonf/ olronf [dktdrfonftdrf ul;wm oef;wm rawGU&?
atmfus,f[pfus,f pum;ajymwmvnf; wpfcgrQ rMum;rd? uRefrvdkyif
uav;wpfa,mufESifh cyfat;at; aeoljzpf\/
olu uRefrwdkYtdrfrvmwwfaomfvnf; uRefru olYtdrfodkY
ul;oGm; jcif;jzpf\/ olt
Y rd w
f iG f tyfcsKypf uf&adS omaMumifh jzpfonf/ uRerf
csKyv
f o
kd rQ tusp av;rsm;udk udu
k n
f y Nf y;D tyfcsnv
f ;kH yg,l olt
Y rd w
f iG f
oGm;csKyf&onf/ oluvnf; MunfMunf jzLjzLvufcHygonf/ a':pyfpk
tdrfwGif puf&Sdaomfvnf; olYtdrfodkYrlroGm;0Hh/
rwifwifvIdifudk at;onf[k ,lqcJhaom uRefronf eD;eD;
uyfuyfqufqH&rS pum;tawmfajymaom rdef;rjzpfaMumif; tHhMopGm
od&awmhonf/ olb,ftdrfrS rul;roef; aomfvnf; tdrftoD;oD;rS
twGi;f a&;aygif;pHu
k kd oload e\/ olrrSm t&yfxrJ S ykq;kd av;tp? uav;
tusav;tp tyfcsKyfvufcHwwfojzifh xkdolwdkYxHrS owif;pHk pkaqmif;
&rd[efwlonf/ oluvnf; jyefar;wwf ajymwwfyHk&\/
]][dk...rvIdifwdkY ajc&if;tdrfu rdef;racsmacsm[mav...}
uRefru pufcsKyf&if;? olu uav;ykcufvTJ&if; pum;ajymrd
Muonf/
]]rrEkvm;...}
]]r[kwyf gbl;? oluwtdraf usm[
f mbJ? 'Dtrd ef u
YJ yfvsuf ajc&if;
tdrfu ydefao;ao;av;udk ajymwm}}
uRerf u ajc&if;tdru
f kd vSr;f Munfrh &d m jyLwif;aygufrS wdu
k w
f u
kd f
qdkifqdkif xdktrsKd;orD;udk vSrf;jrifvdkuf& rvHkrvJ jzpfoGm;rdonf/
]]olYa,musfm;u tdrfrSmr&Sdbl;}} rvIdifu qufajym\/
]]e,frmS tvkyv
f yk v
f v
Ykd m;}}

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

105

uRefru wpfzufrSMum;oGm;rnfpdk; wdk;wdk;jyefar;&onf/


rwifvIdifuvnf; pum;udk cyfat;at; ajymwwfojzifh olYtoHu
odyfrus,fay/ odkYaomf oluvnf; aysmhaysmhESifheHaom aMumifcsD;wnf;/
]]b,fuvm e,frSmtvkyfvkyf&rSmvJ? r,m;i,f ,lxm;w,f
av? r,m;i,ftrd rf mS bJ tNraJ ewm? olq
Y w
D pfcgwpfcgrS vmwm? vm&ifvJ
cPav;? ydkufqHawmif rSefrSefay;wm r[kwfbl;}}
]]td-k [kwv
f m;? olMY unf&h wm csppf &mav;yg? olaY ,musmf ;uvJ
bmaMumifhrsm; 'Dvdk vkyf&ygvdrfh}}
uRefru wu,fyif rdef;rcsif;pmem pdwfraumif;pGm ajymrd
onf/
]]aMomf-at;at;uvJ vSwmvSwmwjcm; olrY mS td;k csn;f &Sw
d m?
[dkrdef;ru cyfawmifhawmifh&,f}}
olaY jymvdu
k yf akH Mumifh uRerf rSm &,f&rvd?k vef&Y rvdjk zpfomG ;um
armifajymbl;aom pum;wpfceG ;f udv
k nf; oGm;owd&rd wu,frsm;vm;
[k pdwfyloGm;rdonf/
]]at;ck w avm od y f y d e f w mbJ ? usef ; rma&; *k p d k u f t H k ; ?
ydefcsnfhcsnfhav;eJY rvSawmh&if armifu ypfoGm;rSm}}
xdkpOfuawmh armif aemufajymonf[k *krxm;rd/ ,ckrS
]]tif;-aemufudkkyfus roGm;atmif *kpdkufrS}} [k awG;vdkufrdao;\/
]]at;&JU rrEkBuD;uawmhav...olYa,mufsm;udk at; jrifbl;
vm;}}
]][ift
h if;-rjrifz;l bl;}}
]][dk...olYom;avmuft&G,f i,fi,fav;[mayghat;&JU?
'gaMumifh oluvJ olYudk,folEkatmif tjrJjyifqifae&wm...}}
uRef r tus c sKyf N yD ; jyef v mcJ h v d k Y o m? quf a evQif
rnfrQowif;pHkpHk Mum;&tHk;rnfrodacs/
aemuf 2 -&ufcefYtMum rjroef;ESifhuRefr tdrfa&SUwGif
xdik af eMu &if; uRerf u tdraf &SUBu;D rSm &Supf &m[k twif;jiif;aomfvnf;
rjroef;u uRerf acgif;udk twif;qG
J oef;&Smay;aepOf a':EkEw
k a,muf

106

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

tdraf y: wufvm\/ olrY suEf mS xm;u cyfwif;wif;rdYk uRerf pdwx


f w
J pfrsKd ;
jzpfoGm; rdonf/
]]xdik af v...rrEk}}
]]rxdik yf gbl;...ajymp&m&Sv
d }Ykd }
uRefru tHhtm;oifhaepOf oluyif qufajym\/ vufwzuf
udkvnf; cg;wGif axmufxm;vdkufao;onf/ vufndK;waigufaiguf
rxd;k Hw
k r,f/
]]'DrSm at;at;u ajymw,fqdk? EkEkudk wlavmuf om;avmuf
t&G,f vifvkyfaewJh rdef;rvdkY}}
kwfw&uf uRefr bmjyefajym&rnfrod/
]]raeYwpfaeYurS &yfuu
G x
f J ajymif;vmNy;D 'Dvpkd mG vdaYk wmh b,f&
rvJ? EkEkwdkYu'DrSm udk,fydkiftdrfeJYajreJY tajcwusaeMuwm? rvdkwrm
oykyaf vvGirhf ajymygeJ?Y ud,
k ef rYJ qdik w
f m ud,
k zhf mom at;at;aeayghath?
EkEkwdkY taMumif; rodao;vkdY xifw,f [if;[if;}}
]]aeygtHk; rr? tJ...EkEk&JU? at;u EkEkwdkY taMumif; bmrS
odwm r[kwfygbl;? rvIdifu ajymjy&if; pum;pyfrdvdkY wlvm;-om;vm;
xifrdw,fvdkY ajymrdwm? at;xifxmudk trSeftwdkif; ajymwm bmjzpf
ovJ}}
yxru at;at;aq;aq;ajymrnf pdwu
f ;l aomfvnf; ajym&if;
a'gojzpfvmojzifh &efawGUovdyk if atmfajymrdonf/ rjroef;uavnf;rcH
csif[efjzifh 0ifajym\/
]tdk...ajym...ajym w,faygh? bmjzpfao;vJ? [kwfwm
ajymwJOh pm}}
onfaemufwGif &efyGJonf a':EkEkESifhrjroef;wdkY\ &efyGJ
jzpfoGm;awmhonf/ b,fwkef;u rsufrkef;usKd;aeMuonfrod? i,fusKd;
i,femawG az: atmfMu[pfMuawmhonf/ wpfzuftdrfrS rvIdifonf
rsufaph tjyL;om;ESifhMunfhae\/ a':pyfpku vma&mufzsefajzonf/
olYa,musfm; r,m;i,f,lonfqdkaom trsKd;orD;u rsufaxmifheDeDjzifh
tdraf &SUrS vm&yfMunfah eonfuv
kd nf; awGUvku
d &f onf/ aemufro
S &d onf
rS m xd k t rsKd ; orD ; u uRef r ES i f h rvI d i f a jymorQud k em;yg;yg;ES i f h
acsmif;em;axmif NyD; wpfzufrS a':EkEkwdkYudk vTwfvdkufjcif;wnf;/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

107

]]&Suw
f ,f...ody&f u
S w
f ,f? raecsib
f ;l ? 'D&yfuu
G rf mS raecsif
awmhbl;? vlnHhawGMum;xJ ae&wm udk,fyg vlnHhjzpf&w,f? wpfoufeJY
wpfudk,f &efjzpfbl;wm r[kwf? ckawmh &Sufp&m}}
xdak eYrpS armifjyefvmwdik ;f uRerf \ wwGww
f w
G f nnf;nLoH
yif jzpfonf/ armif aemufaeYreuf tvkyfroGm;rDtxd uRefronf tdrf
ajymif;&ef tdrf&SmzdkYtaMumif;udkvnf; tNrJ em;ylaerd\/ wpfcgwpf&H
armif u pd w f r &S n f jyef a tmf v Qif vif r ,m;uawmuf u q
jzpf & ao;onf / ,ck wavm armif o nf naeaemuf u Ref r S
jyef v mwwf a wmh reuf t apmBuD ; jyef x G u f o G m ;avh &S d \ /
uRefrem;ylem;qm vkyf[k odaomfvnf; uRefru ravQmh/
tdrfxyf&Sm&ef armifhudk em;ylNrJ ylae\/ 'Dtdrfu tdrfvc
aps;BuD;onf? aEGqdkvQif rD;aMumuf&onf ponfjzifhvnf; trsKd;rsKd;
taMumif;jy\/ Mumawmh r,m;pum;ygbJvm;? em;ylrcHEdkifbJvm;
rod/ tdrfajymif;rnf[k armifu ajymvmawmhonf/
,ckajymif;&onft
h rd u
f NrKd Uv,faumifr[kwaf omfvnf; NrKd UESihf
eD;aom ae&m? tdru
f vnf; wdu
k cf t
H rd f oD;oefcY ef; jzpf\/ ud,
k t
fh rd w
f cH g;
ud,
k yf w
d
f oD;jcm;aeEdik \
f / bmbJjzpfjzpf tdraf jymif;& uRerf aysmv
f u
kd f
onfjh zpfjcif;/
,cktdrfwGif armiftvkyfoGm;vQif tdrfwHcg;ydwf uRefrwdkY
om;trdEpS af ,mufwnf; aevdu
k \
f / a':i,fuvnf; ajrmif;jr&Sd olo
Y rD;
xHwGif oGm;vnfaeonf/ om;uawmh tdrfvnf rxGuf&ojzifh ysif;ae
[ef wlonf/ uRerf em;om tNrJ uyfae\/ ,ciftrd w
f iG af wmh tdref ;D csi;f
rsm;u (txl;ojzifh a':pyfp)k u ulnx
D ed ;f ay; om;\wm0ef uRerf rSm
r&SdvS/ ,ckawmh uRefrrSm pma&;bkdY a0;pG? tdrftvkyfyif aumif;aumif;
rvkyf&awmhacs/
aeYpOf armiftvkyfroGm;rD aps;odkY ajy;xm;ESifh &onf/ ,ck
tdrfeD;csif;awGujzifh uav;tyfxm;cJhvdkYvnf; pdwfcs&rnfhyHk ray:acs/
uRerf wdu
Yk v
kd nf; vH;k 0pdw0f ifpm;yHk r&Sad cs/ 'Dwcgawmh cyfwnfwnfaernf
[k uRefru MuHK;0g;xm;aomfvnf; olwdkYu uRefrxuf q,fq

108

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

wif;ESifhonf/ tdrfajymif;cgp o,fMucsMupOfuyif rnfolrQ jyLyif


rMunhf/ taeMum vmonfhwdkif rnfolESifhrQ EIwfrqufrdbl;acs/
vrf;awGUvQifvnf; cyfwnf wnf rodovkdomyif/
wpfaeY-aeUv,fbufuRerf rSm kww
f &ufu,
kd yf
l aeraumif;
jzpfvmrdonf/ wpfa,mufwnf; uav;uvnf; wzufESifhrdkY armifhudk
zkef;qufac:rS[k w,fvDzkef;&Sd&m pOf;pm;aomfvnf; trsm;oHk;zkef;u
teD;tem;wGif r&Sdacs/ wpfzufcef;rSmawmh w,fvDzkef;&Sd[efwlonf/
uRefrwpfzufcef;udk vlac: bJvfav;ESdyfvdkufpOf txJrS
acsmif;MunhfNyD; wHcg;awmh zGifhay;ygonf/
ta&;BuD ; vd k Y
quf & onf h
taMumif ; uRef r u
awmif ; awmif ; yef y ef ajymvd k u f a omf v nf ; td r f & S i f ta':BuD ; u
k w f w &uf p um;rjyef b J taMumif o m; jyef M unf h a e\/ uRef r u
bmvkyf&rSef;rod? &Sufovdk jzpfoGm; rdonf/ twefMumrS ]]qufav}}
[k pdwfryghwygajzonf/ a&mufrdvufprdkY zkef;udk jrefjrefajymNyD;
vk d & r,f & ,l v maom rwf a ph w aph u d k v nf ; xm;cJ h & aumif ; Ed k ; Ed k ;
jzpf r d a o;onf / aemuf q H k ; ]]aus;Zl ; wif y gw,f } } [l a om pum;
wpfceG ;f udo
k m cyfUkd daYk jym jyefxu
G v
f m&m aemufrS oHwcH g;udk cyfaqmifh
aqmifh qGJydwfvdkufoHudk pdwfrcsrf;ompGm Mum;vdkuf&ao;\/
onfae&ma&mufrS uRefr tvGefNiD;aiGUvmrdonf/ rjroef;udk
vnf; atmufarhovkdvdk&Sdonf/ bmyJjzpfjzpf aeraumif;bl;qdkvQif
ysmysmovJ vmjyKpkaz:&\/ a':pyfpkBuD;onfyif qefjyKwfwcGufawmh
vmwdkufwwfao;onf/ ,ckawmh uRefrrSm taz:rJhae&acsNyD/
uav;wpfzufESifh tjyifvnf;rxGufwwfaom uRefrtzdkY
tjcm; oG m ;p&mvrf ; r&S d / tvS L twef ; oma&;ema&;vnf ;
rnf o l r Qvmrzd w f a cs/ wavmu tay:xyf w G i f {nf h c H y G J
wpf c k c k v k y f [ ef w l \ / um;BuD ; um;i,f awG vmvd k u f M uonf r S m
uRef r wd k Y t d r f a &S U yif jynf h u syf o G m ;\/ pm;Mu aomuf M u
aysmf M uonf r S m vnf ; nOf h e uf o ef ; acgif w d k i f y if / rnf o nf h
txdrf;trSwfyGJudk rnfolawGu usif;yonfudkyif uRefrwdkY rodacs/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

109

we*FaEGaeY armiftvkyrf oGm;& uRerf wdYk om;trdo;kH a,muf


at;at;vlvl xkdifaeMupOf vlac:bJvfudk wtm;ESdyfvdkufoHMum;&\/
wH c g;zG i f h v d k u f v Qif awmrS u Ref r \ a':BuD ; awmf o l a':Nid r f ; u
olx
Y ;kH pHtwdik ;f pum;udk atmfBu;D [pfus,f ajymqdv
k suf 0ifvmawmhonf/
]]wuwJawmf...nnf;wdkYtdrf&Sm&wmuvJ acwfysufBuD;
vlaysmuf&mS &wm usaewmbJ? iguvJ tdref yH gwfarhomG ;vdYk atmifoajy
pmtkyw
f u
kd u
f OD;armifarmiftrd v
f Ykd vku
d af r;wm b,forl rS odb;l wJah t?
igtHMh owmu nnf;wd[
Yk b
dk ufcef;uawmif rodb;l wJ?h tHah &m... ar;wJh
vludkawmif pm;awmh0g;awmhrvdk jyefMunfhvdkufao;w,f wuwJ}}
a':Bu;D u olx
Y ;kH pHtwdik ;f ]wuwJ}[laom pum;udo
k ;kH oH;k
ajymae\/
]]aeygtHk;...'geJY t&iftdrfubmjzpfvdkYvJ}}
]]t&iftrd u
f vm;...[d.k ..tif;...cktrd u
f ydak umif;vdaYk ygh
a':BuD;&JU? &yfuGufuvJ 'Duydkaumif;w,fav? [dkrSmu vlawGuvJ
pyfpyfpkpk IyfIyf&Suf&Suf &efjzpfMubmMueJY? pdwfIyfvdkY raecsifwmeJY}}
]]tr,fav;awmf...wuwJ...'DvdkbJ aygh? wpfa,mufeJY
wpfa,muf tcefrY oif&h if jzpfwmbJ/ Ny;D awmh &if;&if;ES;D ES;D dik ;f yif;ulnv
D ?Ykd
ta&;&S d & if tm;vJ u d k ; &ao;? ck a e&mujzif h wuwJ ?
wpfa,mufeJYwpfa,muf [dkbuf'Dbuf tdrfcsif;uyfaewmawmif
todvkyfaz:r&? 'grsKd;awGaygh? NrdKUv,facgif aeYcif;aMumifawmif
vl o wf r I a wG ? 'jrwd k u f r I a wG jzpf v d k Y awmif b,f o l r S r od w m?
aMumufp&mat...wuwJ}}
a':BuD ; uajym&if ; armif h b uf o d k Y v nf ; vS n f h uRef r ud k
ar;aighjy um ajymvkdufao;onf/
]]olujzifh 'Dvykd gbJ? [drk mS raecsib
f ;l ? 'DrmS raecsib
f ;l eJY tawmf
*s;D xlwahJ umifr}}
uRefru bmrQjyefrajymrd/ wu,fawmh aemufxyf b,fvdk
ae&mrsKd;rSm aecsifygonf[k *sD;xl&rnfudkyif uRefrrodawmhygacs/
rdk;rdk; (tif;vsm;)
(aiGwm&Dr*Zif;? pufwifbm? 1972)

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

111

odum&SdwJh rkefY[if;cg;
uRerf ESihf nDrav; olZmwdo
Yk nf wpfa,mufuw
kd pfa,muf tvGecf spMf u
ygonf/ txufatmuf wpfEpS o
f m uGmjcm;Ny;D nDtpfr ESpaf ,mufwnf;
om&So
d jzifh wjcm;armifErS awG cspMf uwmxuf ydo
k nf/ pm;vnf; twlw?l
upm;vnf; twlwl? ausmif;oGm;awmhvnf; twlwl tNrJwrf; rcGJrcGm
&SdaeMuonf/
kyfcsif;uvnf; wllojzifh tjrTmnDtpfr[kyif xifMuygonf/
tjrmT awGvm;[k ar;vQif uRerf wdu
Yk vnf; jiif;qef raeawmh? &,fppESihf
acgif ; nd w f j yvk d u f M uonf o m jzpf o nf / araruvnf ; uRef r wd k Y
ESpfa,mufudk t0wftpm; qifwlcsKyfay;onf/ nDrav;u xGm;ojzifh
udk,fvHk;udk,fxnfcsif;vnf; twlwlavmufyif jzpfaeonf/
olpdrf;rsm;u uRefrwdkY nDtpfrudk kwfw&uf rcGJjcm;wwf/
odkYaomf azaz ararESifh &if;ESD;aom aqGrsKd; rdwfaqGrsm;uawmh
aumif;aumif;BuD; cGJjcm;wwfygonf/
uRerf ESihf nDrav; olZm\ tBuKd uEf iS hf pdu
k u
f awmh ta&SUESihf
taemufvkd vH;k 0 uGjJ ym;jcm;em; aeygonf/ uRerf u tpdr;f a&mif BuKd uf
vQif nDrav;u teDa&mif BudKufonf/ araru onfwpfcg uRefr
BudKufonfh tqif taoG;udk tuscsKyfay;vQif aemufwpfcg nDrav;
BudKufonfh tqifudk csKyfay;&onf/
tpm pm;onfhtcg uRefru csOfcsOfpyfpyf BudKufonf/
nDrav;u csKcd sKq
d rd q
hf rd hf BuKd uo
f nf/ ig;wpfrsK;d wnf;udk araru nDrav;
twGuf aMumfay;&NyD; uRefrtwGuf csOf&nfcsufay;&onf/ uRefru
wdww
f w
d q
f w
d q
f w
d f aewwfonf/ nDrav;u oGuo
f u
G v
f ufvuf oGm;
vmvIyf&Sm;aewwfonf/ uRefru onf;cHonf/ odkYaomf pdwfBuD;onf/
nDrav;u pGmonf/ odkYaomf taw;trSwf rxm;wwf/ uRefru odrf;

112

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

odr;f qnf;qnf; aeonf/ nDrav;u jzpfuwwfqef; aeonf/ odaYk omf


uRefrwdkYESpfa,muf wpfa,mufudk wpfa,muf cspfMuonfhtwGuf
tqifawmh ajyygonf/
uRerf rdYk olrsm;u tEkid u
f sichf &H NyD qdv
k Qif nDrav;u odocd si;f
oGm;NyD; &efawGUwwfonf/ olYudk aMumufojzifh uRefrudk rxd&JMu/
nDrav; olt
Y cef;xJrmS zGxm;orQawGuakd wmh uRerf u arar rodatmif
odr;f qnf;ay;&wwfygonf/
araruawmh uRefrwdkY ESpfa,mufudk b,favmuf a0;a0;u
jrif&onfjzpfap b,f[m olZmyJ? b,f[m eEmyJ qdkwm t&dyfjrifHkjzifh
odonf[k qdkygonf/
uRerf wdEYk pS af ,muf t&G,af &mufonft
h cg toGio
f Pmefcsi;f
u ydk uGJjym; jcm;em;vmonf/ nDrav;u tus qifwl0wfzdkY
jiif;qefwwfvmonf/ ausmif;udk olYoli,fcsif;rsm;ESifh ol oGm;onf/
ol BudKufonfh [if;udk olYbmom 0ifcsufNyD; wpfa,mufwnf; pm;av
onf/ olYtcef;xJudk uRefr 0ifa&muf &Sif;vif;ay;wmudkvnf; rBudKuf
awmh/ uRerf &Si;f vdu
k v
f Qif ol rSwo
f m;xm;onfh ypn;f awG ae&m a&GUoGm;
onf[k tqdk&Sdavonf/
ky&f iS Mf unhv
f Qiv
f nf; olEiS hf uRerf tBuKd ucf si;f rwl/ wDAGD Munfh
vQifvnf; uRefr ESpfoufonfh Zmwfvrf;rsKd;udk olu NiD;aiGY oef;a0um
xoGm;wwfonf/ uRefrwdkY nDtpfrESpfa,muf wpfpwpfp uif;uGm
vmum wGJ rjzpfawmh/ odkYaomf tcspfawmh rjy,fMuyg/
azazu oGufvufNyD; pmawmfaom nDrav;udk cspfovdk
araru pOf;pm; awG;ac:wwfaom uRefrudkom tm;udk;um tpp
t&m&m wdkifyifygonf/
uRefr q,fwef;rSm wpfESpfusojzifh uRefrESifh nDrav;
wuov
kd o
f Ydk twlwl wuf&onf/ ,lonfh bmom&yfcsi;f awmh rwlMuyg/
uRerf wdYk nDtpfrudv
k nf; tjrmT nDtpfr[k b,fou
l rS rxifawmh/ uRerf
ausmif;wufonfh ae&modYk nDrav; vmonft
h cdu
k f uRerf u oli,fcsi;f
rsm;ESifh rdwfqufay;onf/ ]nDtpfr wpf0rf;uGJvm;}[k oli,fcsif;rsm;u
ar;onf/
]r[kwfygbl;? nDtpfr t&if;yg? kyfcsif; 'gavmuf wlwmudk}

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

113

]rwlygbl;}
oli,fcsif;rsm;u NydKifwl atmfMuonf/
]wjcm;pDy}J
aemufwpfa,mufu jznfhpGufonf/
nDrav;ESifh twl ygvmaom oli,fcsif;rsm;uvnf; odyfrwl
bl;[k rSwcf suaf y;Muonf/ uRerf wdYk nDtpfr NyKH ;aevdu
k &f onf/ xkx
Yd uf
qdk;wmu uRefrESifh nDrav; toufwpfESpfom uGmygonf qdkwmudk
vnf; b,folurS r,HkMu/
]udk,fu odyf&ifhaew,f xifw,f}
uRefruajymawmh ]r[kwfygbl;? wpfa,muf wpfrsKd;awmh
vSwmygyJ}[k ESpfodrfhay;Muygonf/
]rif;nDrav;u vSvJvSw,f? EkvJEkw,f? uav;av;vdkyJ?
wuodkvfausmif;olvdkYawmif rxif&bl;? 'gayr,fh rif;urS &ifhusufNyD;
at;at;csrf;csrf;eJY vSwmyguGm}
onfpum;udkawmh oli,fcsif;rsm;u nDrav; uG,f&musrS
ajymjcif; jzpfygonf/
nDrav;&JU oli,fcsif;rsm;uvnf; uRefr uG,f&mrSm ajymMu
onfw/hJ
]rif;tpfru rif;eJY wpfEpS yf u
J mG w,fom qdw
k ,f? rif;eJY ,SOv
f u
kd f
awmh tbGm;BuD;av; usaewmyJ} wJhav/

uRerf ESihf nDrav; wpfEpS w


f nf; twlwl bGUJ &Muonf/ uRerf u
uRefr 0goemygaom ausmif;q&mrtvkyfudk 0ifvkyfygonf/ nDrav;
udv
k nf; azazESihf araru H;k wpf;kH rSm 0ifvyk af pcsiyf gonf/ nDrav;u
cg;onf;pGm jiif;qefonf/
]vcpm;awmh rvkyyf g&apeJ?Y b,fawmhrS Bu;D yGm;rSm r[kwyf gbl;}
]'gqk&d if orD;u bmvkycf siv
f v
Ykd ?J azazwdrYk mS t&if;tES;D awmh
rsm;rsm; r&Sdbl;uG,f}

114

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

azazuawmh 0efxrf;b0ESifh usifvnfvmcJh&olygyJ/ odkYaomf


nDrav;u xufjrufol jzpfavawmh nDrav;\ tvkdqEudk azazu
uefYuGufvdkpdwf r&Sd/
]orD;u ukeful;csifw,f azaz? t&if;tESD; odyfrvdkygbl;?
armfvNrdKifrSm orD; oli,fcsif;awG &Sdw,f? olwdkYuvJ ac:aewm? orD;
wpfacguf oGm;csifw,f}
]'gawmh rvkyyf geJY orD;&,f? tonf; wxdwx
f w
d ef YJ vky&f r,fh
tvkyfrsKd;awmh rvkyfygeJY? orD; vkyfcsif&if qdkifzGifh&if zGifh twnfwus
a&mif;0,fwmrsKd; vkyfyg? ararwdkY wwfEdkifoavmuf rwnfay;yghr,f}
uRefrwdkY rdom;pktm;vHk;u nDrav;udk i,fi,f&G,f&G,f vSvS
yyESihf [do
k nf ul;oef;&aom tvkyu
f kd vH;k 0 rvkyaf pcsiMf uyg/ 'gudak wmh
azazuvnf; oabmrwl/ aemufqHk;awmh &Sd&SdorQ aygifESH a&mif;csum
nDrav;twGuf tvSukefqdkifav; wpfqdkif zGifhay;Muygonf/
oGuo
f u
G v
f ufvuf zswzf swv
f wfvwf&adS om nDrav;\ qkid f
uav;u wpfEpS t
f wGi;f rSm om;om;em;em; jzpfvmonf/ uRerf uawmh
jcif;av;wpfvHk; vufqGJum rlvwef;jy q&mrav; b0u rwufcJhyg/
odaYk omf oleY nf; ol[
Y efawmh uRerf wdYk ESpaf ,mufv;kH pdwcf sr;f omrI ud,
k pf D
&SMd uygonf/ uRerf u wynfw
h yef; uav;i,fawGEiS hf axG;a&m,Suw
f if
jzpfum aysmfydkufaeouJhodkY nDrav;uvnf; olY tvSukef ypnf;awG?
tjrwftIH; pm&if;Z,m;awGESifh rtm;rvyfonfhMum;u wpfaeYwpfjcm;
vSy pdkjynf aeygonf/
b0qdkwm udk,fhb0udk,f auseyfESpfodrfhzdkY ta&;BuD;onf[k
yxrqH;k taejzifh oH;k oyfro
d nf/ uRerf uvnf; nDrav;udk bmrQ a0zef
raeouJhodkY nDrav;uvnf; uRefrudk ESdrfcsjcif;rsKd; r&SdcJh/ wpfckawmh
&S&d UJ / azazwdYk ararwdYk taeESiahf wmh nDrav;&JU 0ifaiGukd ydNk y;D tm;xm;
vm&onfh tajctaerSm &SdcJh&avonf/

nDrav;onf uRefrxuf wpfESpfapm vufxyfygonf/

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

115

azazESihf araronf orD;ESpaf ,muf\ tdraf xmifa&;udv


k nf;
pdwfwdkif;us jzpfapcJhygonf/ ]orD; ESpfa,mufu wpfa,muf wpfrsKd;pD
vdrmwmygyJ? 'Davmufqdk&if azazwdkY auseyfw,f}[k azazu zGifh[
onf/ odkYaomf nDrav; wpfa,muf tdrfaxmifjyKNyD; tdrfu cGJxGufoGm;
onfhtwGufawmh uRefrwdkY rdom;pk pdwfraumif; jzpfcJh&onf/
eudkurS vlenf;&onfhtxJ nDrav; r&Sdawmh uRefrwdkY
wpftrd v
f ;kH ajcmufaoGUoGm;ygonf/ nDrav;ESihf pmvQif uRerf r&Sw
d murS
tdrfrSm odyfNyD; xl;jcm;rnf r[kwf/ txl;ojzifh nDrav;udk tcspfydkaom
azazwpfa,muf Nidrfoufwdwfqdwf oGm;onf/ nDrav;\ pwdk;qdkif
av;vnf; r&Sdawmh/ nDrav;u cifyGef;avmif;udkvnf; pepfwus
a&G;cs,w
f wfonf/
olYcifyGef;u atmifjrifaom pD;yGm;a&;orm; wpfa,mufayyJ/
vifr,m; ESpfa,mufvHk; wufnDvufnD pD;yGm;&SmMuavonf/ wpfESpf
twGif;rSm nDrav;u jcHESifh tdrfESifh um;ESifh wifhawmifhwifhw,f jzpf
aeonf/
nDrav;onf tdrfudk rMumrMumawmh a&muf vmygonf/
azazESifh ararwkdY BudKufwwfaom tpm;taomuf t0wftxnfav;
awG tNrJ ygvmonf/ vpOfvnf; axmufyHhygonf/ odkYaomf nDrav;
onf tdrfrSm MumMum raeEdkif/
]oGm;rS jzpfr,f azaz? olZm r&Sd&if rjzpfbl;? MumMumaevkdY
rjzpfbl;? azaz vdkwm&Sd zkef;qufaemf? oGm;r,f rr? oGm;r,f arar}
nD r av;onf uaomuarsm EI w f q uf u m jyef o G m ;&NrJ
jzpfonf/ nDrav;wdkYu vrf;rBuD;wpfckay:rSm jynfy ypnf;tpHk&aom
rDeDrm;uwf qdkifBuD;wpfqdkifvnf; zGifhxm;onf/ kyf&Sifvkyfief; wpfck
rSmvnf; &S,,
f mygonf/ wu,fh pD;yGm;a&;orm;Bu;D jzpfaeonf/ odaYk omf
nDrav;udk Munf&h onfrmS ,cifvkd oufawmifo
h ufom r&Sv
d /S tvSty
onfyif uydkudk jzpfaeNyD/
]wpfcgwav at;at;aq;aq; xrif;av;bmav; pm;oGm;
prf;yg orD;&,f}
araru ajymvQif rD;zdkxJ 0ifum uref;uwef; vSefavSm
pm;oGm;onf/

116

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

]olZmhudk Munfh&wm arar armvdkufwmuG,f}


araru oufjyif;cs nnf;avonf/ NyD;awmh araru
uRefrudk ajymonf/
]orD; tdrfaxmifjyK&ifawmh tdrfu cGJroGm;ygeJY}wJh/
uRefrujzifh ararwdkYudk nDrav;uJhodkY jynfhjynfhpHkpHk axmufyHh
Edkifonf r[kwfyg/ odkYaomf uRefru aEG;axG;aom ,k,rIjzifh jyKpkEdkifzdkY
BuKd ;pm;&ygrnf/ toufBu;D vmaom azaz ararwdt
Yk wGuf xkt
d &mav;
awG vdktyfaeonf[k uRefr jrifvmonf/

uRefr udkvGifESifh vufxyfonfhtwGuf azaz ararwdkYu ydkNyD; auseyf


aysmf&TifaeMuygonf/ t"du tcsufuawmh uRefr tdrfu cGJroGm;&
vdkYygyJ/ udkvGifuvnf; azazhvdk dk;dk;at;at;orm; Hk;0efxrf; wpfOD;/
nDrav; r&Sdawmhonfh aemufydkif; yifpifpm; tbkd;BuD;wpfa,muftjzpf
NiD;aiGY xkdif;rIdif;aeaom azazonf ajymumqdkum &,fumarmumjzifh
usef;usef;rmrm jzpfvmonfhtwGuf uRefr 0rf;om&ygonf/
nDrav;&JU a,musfm;ESifhqdkvQif 0g0if0gxGuf ypnf;awG
wpfyHkwpfyifESifh vmuefawmhonfhtcdkuf rmaMumif;omaMumif;avmuf
om ajymMuonf/ azazu om;rufjzpfol pD;yGm;&SmawmfaMumif; csD;usL;
wwfaomfvnf; &if;&if;ESD;ESD;awmh r&SdcJh/
udkvGifhudkawmh om;wpfa,mufvdkyJ cspf&Smonf/ uRefrwdkY
ESpfa,mufvHk; tvkyfoGm;onfhtcdkuf araronf rnnf;rl csufjyKwf
auR;arG;&Smygonf/ om;rufudkvnf; cifyGef;ESifhwef;wl tcGifhta&;ay;
auR;arG; jyKpo
k nf/ uRerf rSmawmh ESpaf ,mufaygif; vcudk toH;k p&dwaf wG
EkwfNyD; tyf&wdkif; rsufESmyl&onf/ nDrav;vdk raxmufyHhEkdifonfhjyif
ararhudkyg 'kuay;ae&onfrdkY awmif;yefaerdonf/
]ararwdYk udo
k v
kd af umif;ygw,fu,
G ?f toufBu;D vmwJh tcsed f
rSm orD;i,fu jynfhpHkatmif axmufyHhovdk orD;BuD;uvJ pdwfusef;rm
atmif? touf&Snfatmif axmufyHhwmygyJ? jynfhpHkHkeJYvJ rNyD;ao;bl;?

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

117

pdwu
f se;f rmzdv
Yk J vkad o;w,f orD;&JU? orD;azazqdk Munf?h ck b,favmuf
usef;rmaeovJ? ajr;rsm; csD&&if ydkNyD; usef;rmrSm jrifa,mifao;}
araru ajymrS nDrav;rSm uav;r&ao;wm owd&onf/
aMomf nDrav; wpfa,mufaum pdwfusef;rmygavp/ olYcifyGef;
taomuftpm;rsm;wm ararwdkYudk ajymrjyrd/ uRefrb0rSm nDrav;udk
MunfNh y;D ud,
k u
hf u
kd ,
kd f tm;r&cJw
h mudk ajzodrv
hf u
kd &f onf/ b0&JU Ny;D jynfph kH
jcif;udk uRefr qef;ppfaerdonf/

]rru pma&;w,f [kwv


f m;? pma&;q&mrBu;D aygh? nDrav;jzifh odawmif
rodbl;? wpfaeUurS rr oli,fcsif; aps;vm0,fvdkY ajymrS od&wm? rr
bmawG a&;vJ? nDrav;vJ zwfMunfhOD;r,f}
xHk;pHtwdkif; nDrav;u tdrfudk 0guRwf vmuefawmh&if;
a[ma[m'dkif;'dkif; ajymaeygonf/ nDrav;wdkYu um;udk wpfESpf wpfpD;
vJpD;onf/ ydkNyD;awmhvnf; vSvmonf/ olYcifyGef;uvnf; ydk0 ykdcefY
aeonf/
]rru ckrS wpfyk'fp ESpfyk'fp prf;a&;wmyguG,f? emrnf rBuD;
ao;ygbl;}
uRefruawmh ckwavmrS pdwful;,Of tdyfrufav;awGudk
taumiftxnfazmfaerdonf/ &ifhusufvmonfh umvrS pma&;rnf[k
uRefr &nf&G,fcJhonfhtwkdif; 0wKwdkav;awG pa&;jzpfonf/ ,ckrS
atmifjrifrI vrf;pav;u a&;aw;aw;/
]rruvJ 'Dt&G,fusrS pma&;NyD; ckrS twdkav; ESpfyk'foHk;yk'f
qdak wmh bmvky&f rSmvJ? vkyrf aeprf;ygeJY rr&,f? vH;k csi;f xkwv
f u
kd pf rf;yg?
nDrav;wdkYawmif ck kyf&Sifu r[efvdkY xkwfa0a&; vkyfrvdkY? rrpmtkyf
nDrav; xkwfay;&rvm;}
]rru pmtkyfxkwfvdkY&wJh tqifh r[kwfao;ygbl;uG,f}
][m rruvJ tJ'gawG cufwmyJ? nDrav;awmif xkwfrvdkY?
emrnfvv
S S wpfck a&G;Ny;D xkwf ykH ?J ud,
k w
f ikd v
f J a&;zdYk rvdyk gbl;? [kww
f ,f
r[kwfvm;[if udkudk}

118

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

olYcifyGef;buf vSnfhajymawmh &,fNyD; acgif;ndwfonf/


]olZmu bmrqdk ol vkyf&if jzpfr,f xifaewmcifAs}
olu rsufESmysufaom uRefrudk MunhfNyD; ajz ajymygonf/
]tdk jzpf&rSmaygh? ckcsdefxd olZm vkyfwm rjzpfwm bm&Sdao;vJ?
Munfah emf? pma&;q&mvJjzpfatmif vkyOf ;D r,f? 'gyJaemf rr? vH;k csi;f 0wKa&;
odvm;? q,ftyk af vmuf a&;xm;odvm;? awmfMum nDrav;u rrt&if
pma&;q&m jzpfoGm;OD;r,f [if;[if;}
cspv
f pS mG aom nDrav; jyefomG ;awmh uRerf awGa0 Nird o
f uf
usef&pfonf/ tNrJwrf; nDrav;udk txifBuD; tm;uscJhaom uRefr/
,aeYtzdkYawmh b0ifrusEdkifyg/ 0wKwdkav;awG ygaom r*Zif;av;
okH;av;tkyfudk xm;p&m r&Sdatmif jzpfaeaom uRefr/ yef;csDokyfazmf
av;udk Munfhvdkuf? zwfNyD;om; yHkESdyfpmvHk;av;awGudk jyefzwfvdkufESifh
toufoHk;q,fausmfrS uav;wpfa,mufvdk l;aeaom uRefr/ nDr
av;twGuf jyuf&,fjyKp&m jzpfaeNyv
D m;/ nDrav;u uRerf &JU uavmif
emrnfav;udkrS ar;oGm;azmf r&ay/

raeYu om;OD;av;&JU arG;aeY/ uRerf wdt


Yk rd rf mS rke[
Yf if;cg;csuNf y;D
&if;ES;D aom rdwaf qGawGukd auR;onf/ nDrav;wdYk rdom;pkvnf; vmonf/
tJ rdom;pk qkdayr,fh olwdkY ZeD;armifESH ESpfa,mufwnf;yg/
nDrav;u wefzdk;BuD; arG;aeYvufaqmifawG 0,fvmonf/
vGecf ahJ om wpfEpS u
f ajymcJo
h nft
h wdik ;f nDrav;onf wu,fu
h kd pma&;
q&mrBuD; jzpfaeNyD/ olbmawG a&;ovJ uRefr rzwf/ uRefruawmh
0wKwdkav;awGjzifh emrnf&pjyKNyD[k qdk&rnf/ vHk;csif;xkwfzdkYawmh
pdwrf ul;&Jao;/ odaYk omf r*Zif;Bu;D wpftyk rf mS a0zefa&;q&mBu;D wpfO;D u
tm;ay; csD;usL;jcif; cH&ojzifh xkdaeYu uRefr taysmfqHk;aeY jzpfcJh&onf/
nDrav;uvnf; uRefr0wK wpfyk'fwavudkaomffrS pdwf0ifwpm; zwfI
[ef rwlyg/
rke[
Yf if;cg;0dik ;f rSm uRerf ausmif;rS rdwaf qGrsm;u uRerf 0wKav;
wpfyk'ftaMumif; pum;a&mufNyD; ajympOf nDrav;u rkefY[if;cg;pm;&if;

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

119

rsupf ad pGMunfo
h nf/ uRerf u nDrav; pma&;onft
h aMumif; onfae&m
rSm rajymcsif/ nDrav; udk,fwdkifuaum ajymapcsif&JUvm; uRefr rod/
0wKtaMumif; ajymNyD;awmh rkefY[if;cg;buf a&mufoGm;onf/
]pm;vdkY aumif;w,fAsm? rkefY[if;cg;u awmfawmf aumif;w,f?
pm;zl;orQxJrSm taumif;qHk;yJ? ajrmufajymwm r[kwfygbl;? wu,f
ajymwm? odum&Sd&SdeJY aumif;wJh rkefY[if;cg;}
]ajymawmhr,f? ausmif;q&myDyD pum;wwfw,f? rkefY[if;cg;yJ
odum &S&d w,fv}Ykd
nDrav;u apmif;iJh em;axmifaeonf/
][m &SdwmayghAsm? b,ft&mrqdk odumqdkwm &SdwmyJ?
rkefY[if;cg;qdkayr,fh tcsKdrIefYawG trsm;BuD; ulNyD; csufwm? wcsKdU
aq;oMum;awG xnfhwm? tJovdk csKdwm aumif;wm r[kwfbl;? pepf
wus csux
f m;rSe;f pm;wmeJY odw,f? tJ'gaMumifh odum &Sw
d hJ rke[
Yf if;cg;vdYk
ajym&wm}
uRefrwdkYtm;vHk; &,fMu&onf/ nDrav;u olY0kdif;u xoGm;
onf/
xdkaeYu nDrav; apmapm jyefoGm;ygonf/ aemufawmh nDr
av; pmtkyfrxkwfawmh/ wjcm; uefxdkuftvkyfwpfck ajymif;vkyfae
onf[k od&onf/

touf oH;k q,fausmrf S pm pa&;cJah om uRerf onf ,ck touf ig;q,f


ausmfrSm r*Zif; wpfapmifudk OD;pD; vkyfudkif ae&ygonf/
uRefronf nDrav;vdk pD;yGm;a&;rSm atmifjrifol r[kwf/
odkYaomf uRefr\ &nfrSef;csufrsm; atmifjrifcJhonf[k qdk&rnf/
uRefrvkyfaeaom r*Zif;av;udk atmifvnf; atmifjrif
apcsiyf gonf/
NyD;awmh odumvnf; &Sdapcsifygonf/
(pHy,fjzL/

/rwfv? 1990)

120

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

vGrf;pmacG

121

122

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

123

]]rkd;rkd;(tif;vsm;) arG;aeYESpfywfvnf trSwfw&}}


cif a qG O D ;
atmufwdkbm 24&ufaeY...
ukvor* jzpfay:wnf&SdvmwJhaeYeJY rkd;rdk;(tif;vsm;)arG;aeY
wpfaeYwnf; wkdufqdkifvmrI[m tifrwefxl;jcm;ygw,f/ vlom;awG
twG u f ppf r uf r ay:ayguf a &;eJ Y Nid r f ; csrf ; a&;ud k aqmif & G u f c J h w J h
ukvor*vkd rk;d rd;k (tif;vsm;)[mvJ jrefrmjynfoal wG&UJ aumif;usK;d csr;f om
udk aemufqHk;xGufouftxd aqmuf&GufcJhygw,f/ ol...uRefrwdkY
pmzwfolawGtwGuf pmayzefwD;rIawG xm;cJhw,f/ pmzwfolawG&JU
&ifxrJ mS rk;d rd;k pmawG &Sad ew,f/ rk;d rd;k (tif;vsm;)vJ &Sw
d ,f/ olpmawGet
YJ wl
olu
Y kd tNrw
J rf; owd&aeMurSmyg/ rnKd ;yef;wpfyiG v
hf dk ol&UJ pdw0f n
d mOf[m
xm0& &SifoefaeqJygyJ/
rkd;rdk;ucspfNyD; rdk;rdk;udkcspfwJh
(rrOD;)

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

125

0rf ; enf ; rS w f w rf ;
rd;k rd;k (tif;vsm;)
(1944-1990)
olrudk yJcl;wdkif;? 'dkufOD;NrdKUe,fwGif tz OD;xGef;? trd a':jr&Sif
wdkYrS 1944ckESpf? atmufwdkbmv (24)&uf t*FgaeY zGm;jrifcJhonf/
trnf&if;rSm a':pef;pef; jzpfonf/
'dkufOD;NrdKU tpdk;& txufwef;ausmif;wGif (7)wef; ausmif;ol
b0rS pwif uAsmudk arGUavsmcf o
hJ nf/ 1965ckEpS w
f iG f &efuek f 0dZm ^odyH
wuodkvfwGif ynmoifMum;&if; olraexdkif&m taqmiftrnfudk tpGJ
jyK rd;k rd;k (tif;vsm;)[laom uavmiftrnfjzifh uAsm? 0wKEiS hf aqmif;yg;
rsm;udk pwifa&;om;cJhonf/
olr\ yxrqH;k yHEk ydS cf ahJ om 0wKwrkd mS 1972ck? pufwifbmv
tdrfeD;csif;}}jzpfNy;D ruG,v
xkwf aiGwm&D r*Zif;yg ]]td
f eG rf D txd aemufq;kH
a&;om; azmfjycJhaom 0wKwdkrSm 1990jynfhESpf rwfvxkwf pHy,fjzL
odum&SdwJh rkefY[if;cg;
r*Zif;yg ]]od
cg;}} jzpfygonf/
olr\ yxrqHk;aom vHk;csif;0wK&SnfrSm 1974ckESpfwGif
aysmufaomvrf;rSm prf;w0g;
trsKd;om;pmayqk &&SdcJhonfh ]]aysmuf
w0g;}} jzpfNyD;
aemufq;kH xkwaf 0cJo
h nfh vH;k csi;f 0wK&n
S rf mS 1987ckEpS f {Nyv
D xkwaf 0
cHwufEkav;awG Id;csdefwefawmh}} pmtkyf jzpfygonf/
onfh ]]cH
olronf 1974ckESpfrS 1987ckESpftxd vHk;csif;? 0wK twkd?
t&Snfaygif; (29)tkyfwdwd a&;om;xkwfa0cJhNyD; trsKd;om;pmayqkudk
(4)Budrfwdkifwdkif qGwfcl;EkdifcJhygonf/
acwfNydKifcHpm;rI b0okyfudk zGJUqdkcJhonfh olr\ tEkynm
vuf&mrsm;rSm jynfwiG ;f omru jynfyEdik if rH sm;jzpfaom k&mS ;ESi*hf syefwYkd
txd pdrfh0ifxdk;azmuf EdkifcJhygonf/
olronf pmzwfy&dowfEiS hf jrefrmpmayavmuudk 0wK[al om
tEkynmjzifh tvkyftauR;jyKHkrQ tm;r&ao;bJ pepf&Sdaom? wdus
aocsmaom? vrf;TefrIajzmifhrSefaom wm0efcHpmwnf;b0jzifh pHy,fjzL
r*Zif;udk oHa,mZOfNidwG,fpGm pdwftiftm;xufoefpGmjzifh 1989ckESpf?
Mo*kwfvrS ruG,fvGefrD aemufqHk;aeY (12-3-90)txd yg0ifaqmif&Guf
Edik cf yhJ gonf/

126

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

xdkaus;Zl;w&m;rsm;udk atmufarhwopGmjzifh (13-3-90)aeY


eHeuf 7;00em&DwGif uG,fvGef tedpa&mufcJhaom...
pma&;q&m...
wm0efcHpmwnf;...
rdk;rdk;(tif;vsm;)tm; pHy,fjzKr*Zif; pmwnf;tzGJUrS tpm;xkd;
r&aom qHk;IH;rIrsKd;jzifh 0rf;enf;aMuuGJrdygaMumif; rSwfwrf;wiftyf
ygonf/
rdk;rdk;(tif;vsm;)...
aumif;&m ok*wdbo
kH Ykd vm;ygapownf;/
pmwnf;tzGUJ
pHy,fjzL r*Zif;

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

127

rdk;rdk;[m pma&;ouf 18 ESpftwGif;rS 0wKwdk 0wK&Snf tyk'f


100ausmf vH;k csi;f 0wK 22 yk'ef YJ aqmif;yg;yk'af & 60 eD;yg; a&;oGm;cJw
h ,f/
trsKd;om;pmayqkudk av;Budrfwdkifwdkif qGwfcl;cJhw,f/
olYpmuav;awGudk tNrJwrf; apmifhzwfvmMuwJh pmzwf
y&dowftzdYk uavmifuav;u a&;ouf&vmwmeJt
Y rQ tawGUtBuKH awG
&vmwmeJYtrQ toufuav;u pum;ajymvmwmeJYtrQ &ifhusuf
vmw,fqdkwmudk owdxm;rdMuwmcsnf;ygyJ/
'gaMumifh uRerf orD;Bu;D eJrY S &G,w
f al vmuf&adS o;wJh rde;f uav;
udk ]rdk;rkd;&,f ta<uapmvdkY tarESarsmvSw,f/ ighorD;[m wdkYacwf
jrefrmpmayo&zl&JU pdefwpfyGifhyguG,f}vdkY olqHk;wJhaeYu a&;rdwJh
pmwdkuav;xJrSm xnfha&;rdw,f/
rdk;rdk;a&...acwfwpfacwfudk xif[yfjyaer,fh rifhpmuav;
awG t"GefY&SnfvdkY wnfaerSmyguG,f/
ighorD; jzpfav&mb0rSm udk,fpdwfcsrf;omNrJNyD; ow0gawG
tusKd;udk qxufxrf;ydk; o,fydk;Edkifygap/
vlxka':trm

128

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

ol r ud k crf ; em;BuD ; us,f p G m aumuf c suf qG J M unf h & vQif


trsK;d om;pmay\ orkid ;f ay;wm0efukd olt
Y &G,?f olt
Y od? olt
Y bd"rmjzifh
wuf<uxufoefpmG o,f,x
l rf;aqmifaejcif;jzpfonf[k qdMk u&ygrnf/
olr\wpfoufwm b0c&D;rS tEkynmwefz;kd udk rnfonfh ]]pH}}?
rnfonfh rSwfausmufESifh tuJjzwfoifhygoenf;/
aumufumiifum pOf;pm;&onfrSm...
jynfolcspfaom pma&;q&m? t,f'Dwm? tbd"rmynm&Sif
q&mAef;armfwifatmif uG,fvGefcJhpOfu ol\tkwf*lwGif a&;xkd;xm;
aomtqdt
k rdew
Yf pf&yfukd trSwx
f ifxifjzpfryd gonf/ xdt
k qdt
k rderYf mS ...
]]vlwpfa,muf&JU wefzdk;[m oljzwfoef; ausmfvTm;aewJh
acwfBuD;u olYycHk;ay: wifay;vdkufwJh ordkif;wm0efudk olb,favmuf
o,fydk; xrf;aqmifcJhw,fqdkwJh tcsufeJY wkdif;wm&rSmyJ...}}
[l jzpfygonf/
xdkrSwfausmufjzifh rkd;rdk;(tif;vsm;)\ tEkynm b0wefzdk;udk
csdefxdk;avhvm MunfhygvQif...
olronf...
avhvmolwpfOD;

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

129

rkd;rdk;(tif;vsm;)&JU pmayt,ltqu 'Dvdkyg...


pm pa&;wkef;uawmh udk,fhteD;ywf0ef;usifqdk&&if udk,fh
taMumif;? udk,fhaqGrsKd;awGtaMumif;udkyJ a&;jzpfcJhw,fqkdygawmh/
'gayr,fh pma&;jcif;eYJ t&Sno
f jzifh &yfwnfawmhr,fvYkd qH;k jzwf
vdu
k w
f t
hJ cgusawmh 'Dvu
kd sO;f ajrmif;wJh rdryd wf0ef;usif uGuu
f u
G u
f av;
udkyJ a&;aevdkYrjzpfawmhbl;/ emrnfav;rSefrSefygHk? aiGpav;&HkuvGJvdkY
tjcm; bmt"dym,frsm; &SdygovJ/
'Dvkd t"dym ,fr&Sw
d hJ tvkyu
f kd vufanmif;cHNy;D vkyrf vm;? 'grS
r[kwf t"dym,f&Sd&Sd? tusKd;&Sd&Sd &yfwnfzdkY b,fvdkvkyfrvJ pOf;pm;vm
rdw,f/
pmqufa&;&r,f? BudK;pm;NyD;a&;&r,f? usOf;ajrmif;ao;odrfwJh
taMumif;awGukd z,fxw
k yf pf&r,f/ yk*v
u
d cHpm;csuaf wG arhypf&r,f/
udk,feJYtwl &yfwnfaewJh omrefjynfolrsm;&mpk&JU cHpm;csuf
awG? tjzpftysuaf wG? emusirf aI wGukd avhvmazmfxw
k &f r,f? a&;zGUJ wifjy
&r,f/
'DvdkyJ qHk;jzwfvdkufrdygw,f/
(rdk;rdk;(tif;vsm;)\ 0wKwdkrsm; 1? trSmpm (ausmzHk;)rS)

130

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

armifaoG;opf[m rd;k rd;k (tif;vsm;) uG,v


f eG w
f ahJ eYrmS trSww
f &
uAsmwpfy'k f a&;ygw,f/ tJ'h t
D xJrmS ]tEdik ef yYJ ikd ;f }oGm;w,fvYkd yg&Syd gw,f/
]&orQav;eJY
aps;rqpfpwrf;
tEkdifydkif;oGm;wJh olr&,f
b,fot
l pm;xk;d ygrvJu,
G }f
vdkY zGJUygw,f/
]tEkdifeJYydkif;}oGm;w,fqdkwm rSefygw,f/ 'gayr,fh ol quf&Sif
aeao;&ifvJ ]tIH;} awGU&r,fvdkY rSef;qEdkifzG,f r&Sdygbl;/ olajymovkd
omrefjynfolrsm;&mpk&JU b0awGudk ydkrdkNyD; BudK;yrf;tm;xkwf avhvm
oGm;r,f? urmhpmayrsm;udkvJ 'gxuf ydkrdkxdawGUoGm;r,fqkd&if 'Dxuf
atmifjrifO;D rSmygyJ/
b,fvdkyJjzpfjzpf ol[m jrefrmpmayavmurSmjzifh awmufywJh
Mu,fwpfyiG hf jzpfcw
hJ ,fqw
kd mudak wmh todtrSwjf yKNy;D armfueG ;f xk;d &rSmu
awmh taotcsmygyJ/
a0zefa&;q&mwpfOD;

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

131

'Dvdk NrdKUeJYawmudk jcm;em;EIdif;,SOfrIrsKd;[m pma&;q&mr rkd;rdk;


(tif;vsm;)&JU 'hDjyifpmtkyfxJrSmvnf; cPcP awGU&ygw,f/ pma&;
q&m&JU Iaxmifu
h qef;ppfMunf,
h if q&mrtaeeJY ta&;Bu;D wJh Zmwfvrf;
Zmwfuu
G &f ,f? OD;wnfcsu&f ,f jzpfaewmudk awGU&ygw,f/ NcKH Ny;D ajym&,if
q&mr0wKxJrSm NrdKUudka&;,if;eYJ wcsKdUvluawmudk owd&wJhtaMumif;
ygwwfygw,f/ 'gayrJh tJ'DawmrSm ae&wJhtcg awGUEkdifwJh tcuftcJ?
qif;&JrIawGudk a&;xm;wm r[kwfygbl;? awmudk Ideal place vkdvdk
a&;xm;ygw,f/ awmudak &;,if;eJY NrKd UrSmae&wJh qif;&J'u
k u
kd ydrk kd xifxif
&Sm;&Sm; ay:xGufvmwJhtwGuf pma&;q&mrtaeeJY NrdKUb0udkydkNyD;
okyfazmfxm;w,fvkdY ajymvdkY&ygw,f/ 'DrSmwif jyxm;wmu 0wKxJrSm
awGU&wJh NrdKUjytmHkcHpm;rI jzpfygw,f/
NrKd Ub0&JU awmufyaysm&f iT rf ?I acwfa&pD;aMumif;udv
k u
kd Nf y;D oGm;wJh
taMumif;? tqef;topfukd vku
d &f mS wJt
h aMumif;? vltcsi;f csi;f *kPNf yKd if
MuwJt
h aMumif;? avmu[m t&ifwek ;f uvd?k odrYk [kw,
f if awmrSmaeo
vkd dk;dk;om;om;r&SdawmhyJeJY Iyf&SufcwfoGm;wJhtaMumif;/
aumif;wma&m raumif;wmyg NrKd UrSmaevdYk cHpm;&wJh cHpm;csuf
udk okyfazmfxm;wmudk awGU&ygw,f/
'DjyifEidk if rH mS &Sw
d hJ NrKd Ujy0wKxrJ mS vnf; 'Dvckd pH m;csuu
f kd awGU&yg
w,f/ NrdKUrSm&SdwJh ajymif;vJjcif;? wpfa,mufeJYwpfa,muf *kPfNydKifjcif;?
topfu wpfckpDwpfckpD ay:vmjcif;? taqmifta,mif crf;em;jcif;?
wrifvyk ,
f &l wJh aysm&f iT rf I (Artificial Pleasure) (tydZk rd cf H aysm&f iT rf )I rsm;
&Sdjcif; ponfudkvnf; awGU&ygw,f/
'grsK;d udyk Nkd y;D awmh wdwu
d susoak woevkyrf ,fq,
dk if t&ifq;kH
vkyf&wmu 'D0wKxJrSm azmfoGm;wJh NrdKU&JUvuPm[m wu,f&SdwJhNrdKUeJY
b,fvkdqufpyfovJqdkwmrsKd; jzpfygw,f/ trSefuawmh 'DNrdKUqkdwJh

132

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

Concept [mpmaybufrSm0ifovdk

vlrIa&;odyH? rEkaA' ponfjzifh


ynm&yfawGxrJ mS ,aeYta&;Bu;D vmwJh Concept wpfcjk zpfygw,f/ olwYkd
[m wu,fhavmuudk 'DynmeJY avhvmaew,fvdkY ajymvdkY&ygw,f/
'gaMumifh 0wKxJrSmawGUwJh vuPmrsm;udk vlrIa&;odyH? rEkaA'eJY
ordkif; (Sociology, Anthropology, History) bufu pmwrf;rsm;eJY
EIdif;,SOfMunfh,if ydkrdk us,fjyefYvmEdkifp&m taMumif;&Sdw,fvdkY xifrdyg
w,f/
rpE m 0if ;

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

133

rd;k rd;k &JU jzwfoef;vmwJh ca&mif;awmrSm olb


Y 0udk atmifEidk o
f l
tjzpf wdkYrsm; todtrSwfjyKMuw,f/ b0wdkufyGJ atmifyGJ&zdkYtwGuf
ESv;kH om;rSm 'Pf&m txyfxyf&&SNd y;D ay;qyfc&hJ wmudak wmh owdjyKrcd sirf S
jyKrdMur,f/
ca&mif;awm&JU tawGUtBuHKawG[m olYESvHk;om;udk xdckduf
'Pf&m&apwmESifhtrQ olYb0udkvJ ydkrdk&ifhusufapw,f/ olYESvHk;om;u
yGifhtefvmwJh pmayrSm jzwfoef;vmcJh&wJh ca&mif;awmtaMumif;vJ
ygw,f/
wdkYrsm; trsKd;orD;awG&JU rdcifarwmeJY wdkYrsm; ,lxm;&wJh
ae&mawG taMumif;udkvJ ol[m udk,fawGUwdkufyGJ0ifoltaeeJY rGrf;rH
a&;jc,fcw
hJ mygyJ/
'gayrJ h v J a v ES v H k ; om;'Pf & mqd k w m trsKd ; rsKd ; uk o vk d Y
usucf w
hJ ,fqakd yr,fh tay:,Huusucf ahJ omfvnf; twGi;f udk vIu
d pf m;cJh
w,fxifyg&JU/
]ESvHk;uGJ aoyGJ0if&avownf;}vdkY qdk&r,f/ ol[m wm0ef
xrf;aqmif&if; wku
d yf rJG mS usq;kH &SmwJh olwpfa,muf/ 'DawmhvJ cifaqGO;D
udk ajymcsifwmu rpk&JU cspfol tpfudkBuD; ajymovkdyJ/
]wkdYwyfrawmfrSm wpfa,mufusqHk;oGm;vdkY tvkyfrjzpfbl;?
r&S&d bl; wku
d yf rJG mS awGUBuKH &wJh tajctaeeJY udu
k n
f D 0ifqefaY tmif wd&Yk UJ
ppfqifa&;udk ajymif;qkdoifh ajymif;vJEdkifatmif tqifoifh jzpf&w,f/
Mobile jzpf&r,fh Flexible jzpf&r,fqdkwJh olYpum;twkdif;yJ/
tckvJ rk;d rk;d r&Sad wmhb;l / 'gayrJh olv
Y yk t
f m;udk kad oaomtm;jzifh
olu
Y kd opmapmifo
h Nd y;D ay;vmwJh tajctaeudk avhvmoH;k oyf&if; wkrYd sm;
pmaywm0efudk qufvuf BudK;yrf;aqmif&Guf&rSmaygh/

134

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

'kw,
d uawmh aorif;qkw
d hJ bH&k efou
l kd wdrYk sm; pnf;pnf;vH;k vH;k eJY
wdkufzkdYvkdw,f/ olYrSmu t&G,fra&G;? tcsdefra&G; ow0gawGudk ac:,l
Edik w
f hJ tmPm &Sad ywmud;k / rcd;k rcefY &,fBuBJ uv
J yk af ewJh olyY g;pyfxu
J oGm;
awGrmS ow0gawG&UJ aoG;[mayusaH ewmygyJ/ odoBd u;D eJY cHae&wmudu
k
rcHcsrd cHomygbJ/
oHo&mvrf;rSm wdkYrsm;oGm;ae&ouawmh olYpufuGif;u
rvGwEf ikd b
f ;l av/ &J&0J 0hH hH olu
Y kd &ifqikd Ef ikd zf u
Ykd awmh tcsed &f o 0dyem
w&m;udk tm;xkwfzdkY vkdw,f/
nDrav;awGtaeeJY cifaqGO;D udk w&m;tm;xkwzf Ykd rpk wku
d w
f eG ;f
cJhayr,fh rkd;rkd;tay:rSmawmh tcsdefawG&Sdygao;w,fvdkY jznf;jznf;awmh
wkdufwGef;r,fvdkY rpk tcsdefqGJcJhrdwm rpk\trSm;yJ/
rpkvnf; vm;I;d u &efatmifjrifb&k m;rSm w&m;xdik Nf y;D rk;d rk;d udk
trQa0ygw,f/ cifaqGOD;vnf; bk&m;zl;cJhwJh ukodkvfeJYw&m;tm;xkwfwJh
ukodkvfudk rkd;rdk;udk trQa0ayawmh/
oHo&mc&D;vrf;rSm ol jzwfoef;oGm;&if; ESvHk;om;'Pf&mudk
ukoEkdifwJh opmav;yg;w&m;udk ol &SmazGawGU&SdrSmyg/
tJ't
D cgrSmawmh rk;d rk;d wpfa,muf tNrpJ rd ;f vef;wJh awmtkyn
f Kd
rSm at;jrpGm ckdvIHEdkifr,fqdkwm rpk ,HkMunfw,f/
csr;f ajrU&Tiv
f ef;ygap...
cifESif;,k
1-4-90
acwvm;Id;

pdefwpfyGifh rdk;rdk;(tif;vsm;)

135

odkYaomf rrdk;0wKxJuvkdyif rrkd;onf uG,fvG,fcsdeftxd


rawmfrw&m; pD;yGm;&Smol r[kwcf /hJ a&pHak rQmvku
d o
f l r[kwcf /hJ b0wlcsi;f
zdEydS cf o
hJ l r[kwcf /hJ opmrJo
h rl [kwcf /hJ olwpfyg;\ acR;enf;pmjzifh Bu;D yGm;
csr;f omolr[kwcf /hJ xkt
Yd wGuf uReaf wmfwo
Ykd nf auseyfEpS o
f rd jhf cif; jzpf&
ygonf/
[def;vwf

You might also like