Professional Documents
Culture Documents
HAZIRLAYAN ZGR TURAY KAYMAKI E-mail : kaymakcio@itu.edu.tr .T.. Elektrik Elektronik Fak. Kontrol Mhendislii Blm Endstriyel Otomasyon Laboratuar
Sayma lemleri leri Sayc(CU) Geri Sayc(CD) leri-Geri Sayc(CUD) Karlatrma Komutlar Karlatrma Komutlarnn Sayclarla Beraber Kullanlmas Dntrme Komutlar BCD <> 16 bitlik Tamsay(INT) BCD <> 32 bitlik Tamsay(INT) 16 Bitlik Tamsay(INT) >32 bitlik Tamsay(INT) 32 Bitlik Tamsay(INT) >32 bitlik Gerek Say(Floating Point) 16 bitlik Saynn Bit Dzeyinde Eleniini Alma 16 bitlik Saynn Eleniini Alma 32 bitlik Saynn Eleniini Alma 32 Bitlik Gerek Sayy 32 Bitlik Tamsayya Dntrme ROUND TRUNC FLOOR CEIL Sembolik adresleme ve Sembol Tablosu Deiken Tablolarnn Oluturulmas(VAT)
S7 300
Genel zellikler
Orta performansl iler iin gelitirilmi modler PLC sistemi Farkl farkl otomasyon problemlerine cevap verebilecek nitelikte zengin rn eidi Proseste bir gelitirme gerektiinde kolay ve sorunsuz olarak genileme olana MPI, Profibus ve Endstriyel Ethernet gibi haberleme alarna balanabilme olana Programlama aamasnda geni bir komut kmesine destek salamas SCL, Graph gibi st dzey programlama teknikleriyle programlayabilme
Modler Yap
G Kayna
Ask
Modler Yap
G Kayna(PS) :PLC ye bal olan modllerin g ihtiyacn karlamak iin kullanlmaktadr. Maksimum 2A, 5A ve 10 A olacak ekilde 3 farkl modeli mevcuttur. CPU :Merkezi lem Birimi aret Modl(SM) Digital Giri Modlleri : 24 V. DC transistor, 120/220 V. AC rle Dijital k Modlleri : 24 V. DC transistor, 120/220 AC Rle Analog Giri Modl : Gerilim, Akm, Diren ve Islift (Thermocouple), Analog k Modl : Gerilim ve Akm Fonksiyon Modl(FM) Sayma Pozisyon Kapal evrim Kontrol Haberleme Modl(CP)
CPU Yaps
Durum LEDleri Hafza Kart Giri Yuvas alma Modu Seim Anahtar MPI Balant Noktas
Pil MPI
SIMATIC S7-300
MRES :Hafza Reset STOP :Durma Modu RUN :alma Modu,bilgisayar tarafndan sadece okuma anlamnda ulam mmkn. RUN-P :alma modu, bilgisayar tarafndan hem okuma hem de yazma anlamnda erime mmkn.
yada
BATF: Pil hatas,pilin gerilim seviyesi dk yada pil yok DC5V:5 Volt DC sinyali FRCE :Bir yada daha fazla giri yada k zorlanyor RUN :CPU almaya balarken yanp sner, alma modunda ise srekli yanar. STOP :Durma modunda srekli yanar. Hafzay sfrlama ilemi sresince yava bir ekilde yanp sner,ilemin bitmesiyle beraber hzl olarak yanp sner.
MPI Kablo
PC ile PLC arasndaki haberlemeyi salamak iin farkl zmler sz konusudur. ISA Yuvas zerinden ( r : MPI-ISA Card ) PCI Yuvas zerinden ( r : CP5611 ) PCMCIA Yuvas zerinden ( r : CP5511 ) USB k zerinden ( r : Simatic S7,PC Adaptr) zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr 8
PC-PLC balantsn salayabilmek iin bu iki cihaz arasndaki haberlemeyi salayan cihazn ayarlar yaplmaldr. Bu ilem STEP 7 ile beraber gelen PGPC-Interface program vastasyla yaplr. Start SIMATIC STEP 7 Set PG-PC-Interface
2. Adm
Bu pencerede PC-PLC haberlemesini salamaya ynelik gelitirilen arayzler mevcuttur. Haberlemenin salanaca arayz seilip Install a baslr. 4. Adm
Seilmi olan haberleme arayz yklenmi olarak belirecektir. Bundan sonra Close a baslr.
10
PC ile PLC arasndaki haberleme protokol olan MPIn zelliklerini belirlemek zere ilk olarak PC Adapter(MPI) seilir ve arkasndan Properties e baslr.
11
Tmeout: MPI anda bir hata olutuunda an ne kadar sreyle izleneceini belirler. Mesela ada haberleme younluundan dolay cevap paketlerinde bir gecikme olduunda ayarlanan sre kadar PC cevabn gelmesini bekler. Alabilecei deerler 10 s., 30 s., ve 100 s.dir Transmission Rate: Ada kullanlacak haberleme hz belirlenir. Alabilecei deerler 1.5 Mbps., 187.5 Kbps., 19.2 Kbps.dr Highest Station Adress: Aa bal olan cihazlara verilebilecek en yksek adres girilir. Alabilecei deerler 15, 31, 63, 126dr.
zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr 12
Balamak iin Simatic Manager iconuna basn. veya Start All Programs SIMATIC Simatic Manager Program altnda ilk defa kullananlar iin kolaylk oluturmas adna Yeni Proje Sihirbaz ile balar. Bu sihirbaz ile projede kullanlacak CPU, CPUnun MPI haberleme adresi ve program esnasnda gerekebilecek olan organizasyon bloklar belirlenir ve proje ierisine yerletirilir. Aada verilen Yeni Proje Sihirbaz ile deil de klasik bir ekilde projeyi oluturmak istediimizde karmza gelecek olan sayfa grntsdr.
PCye bal olan haberleme arayz zerinden ulalabilecek haberleme noktalarn gsterir. Yeni proje aar PCye kaydedilmi projeyi aar
13
(Accessible Modes)
MPI a, seri olarak kendine has bir protokolle, RS 485 fiziksel katman zerinden haberleen bir a yapsdr. Adaki haberleme hz, adaki modlleri birbirine balayan haberleme kablosunun uzunluuna ve ada haberleen modl saysna baldr. Bu balamda PC ile PLC arasndaki haberleme hzn ve timeout sresini an durumuna uygun olarak semek gerekir. Eer haberleilmek istenilen PLC bir MPI ana bal ise Accessible Nodes ikonuna basldnda, PC hem bu PLCyi hem de adaki dier modlleri bulur. Program PCden kan MPI kablosunun bal olduu modl ekstradan belirtmek iin MPI adresini belirttikten sonra yanna (Direct) yazar.
zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr 14
Proje Oluturma
Simatic Manager ekrannda New Project/Library ikonuna basldnda proje oluturma sayfas belirir. Buradan oluturulacak olan projenin ismi, tipi girilir. Oluturulacak olan proje eer bir deiiklik yaplmazda standart olarak C:\Program Files\Siemens\Step7\s7proj dizini altna kaydedilir.
15
stasyon Oluturma
Simatic Manager bnyesinde proje sadece PLCye yklenecek olan kod kmesini iermez ayn zamanda PLCye ait donamm yaps ve haberleme yapsn da iermektedir. Bu balamda oluturulan projedeki veriler proje bnyesinde objeler eklinde hiyerarik bir yapda saklanr. Insert Station Simatic 300 Station ile projenin ierisine bir S7 300 istasyonu yerletirin.
16
lk olarak katalogdan PLCnin zerinde yerleecei ask seilir. Bir excel tablosunu andran yapda gsterilen her bir satr, ask zerindeki yarklar sembolize eder. 1 no.lu yark g kayna iin ayrlmtr. 2 ve 3 no.lu yarklar CPU ve sonrakiler ise haberleme, iaret ve fonksiyon modlleri iin ayrlmtr.
17
Yukardaki gibi bir donanm yaps HW Config. program yardmyla u ekilde oluturulur. lk olarak katalogdan S7 300 iin ask seilir. Arkasndan 1 no.lu yark iaretlendikten sonra katalogdan PS bal altndan verilen zelliklere sahip olan g kayna seilir. Arkasndan 2 no.lu yark seilir ve CPU-300 bal altndan uygun ilemci tercih edilir. 3 no.lu yar fiziksel olarak CPU doldurduundan buras bo braklarak 4 no.lu yark seilir. DI-300 balndan uygun dijital giri modl tercih edilir. Ayn ilem 5 ve 6 no.lu yarklar iin tekrarlanr.
18
Proje: Donanm ve dier yaplarn(MPI, Profibus gibi) sakland klasr Simatic S7300 Station : Uygun donanm yapsnn ve CPU datalarnn sakland klasr Symbols: Sembolik adresleme iin genel sembollerin sakland veri tablosu Sources: Gelitirilen STL, SCL yada GRAPH tabanl program paracklarnn kaynak kodlar saklanr. Blocks: Lojik Bloklar(OB, FB, FC, SFB ve SFC), Data Bloklar, Sistem Data Bloklar ve Deiken Tablolar saklanr.
19
Giri Grnt Bellei(PII)deki deerleri yeniler. PLCnin hafzasndaki program paras Satr 1. 2. . n. Satr k Grnt Bellei(PIQ)deki deerleri ka aktarr. Satr Satr
PIQ Zamanlayc PII Sayc Hafza Alan
Giri birimlerindeki deerler Giri Grnt Bellei(PII)ne kaydedilir. Bu deerler bir sonraki evrime kadar deimez. Program belleindeki komutlar adm adm srayla ilenir. Programda kullanlan giri deerleri giri grnt belleine yazlan deerlerdir ve bir program evrimi sresince deimez. Hesaplanan k deerleri k Grnt Belleine(PIQ) kaydedilir. Hatal alma durumlar incelenir. Hata yoksa k grnt belleine kaydedilen deerler k birimine aktarlr. k birimine aktarma ilemi tamamlandktan sonra tekrar birinci adma dnlr. k birimine aktarlan deerler bir sonraki evrime kadar deimez. zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr 20
Programlama Teknikleri
Lineer Programlama
OB1
Proje
bnyesinde
PLC
iin
gelitirilen
. . .
Alt program gibi yaplar kullanlmaz. zm tek bir program paras ile retilir.
Yapsal Programlama
OB1 FC1 FB3
. . .
. . .
DB30
Bu programlama tekniinde program uygun alt paralara blnr. Ana Program ise bunlar aran bir yapda programlanr. Hem projenin tasarm hem de iletilmesi aamasnda kullanclara kolaylklar salar.
zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr 21
DB SFC SFB
FC
FB
OB
FC
FC
SFC
FB
FB
FC
OB: Organizasyon Bloklar iletim sistemi tarafndan arlan bloklardr. levlerine gre farkl farkl organizasyon bloklar mevcuttur. Mesela OB1 ana programn koturulduu organizasyon bloudur. Bunun yannda OB35 zamana bal kesmeli alan organizasyon bloudur. CPUnun tipine gre organizasyon bloklarn says deiebilir. FC/FB: Fonksiyon ve Fonksiyon Bloklar yapsal programlama mant ierisinde gelimi bir alt program gibi davranan yaplardr. Kompleks program paralarn kk, takip edilebilir yaplara blmek iin kullanlabilir. SFC/SFB: Sistem Fonksiyon ve Sistem Fonksiyon Bloklar CPU ile birlikte gelen hazr yaplardr. DB: Veri Bloklar veri saklanmak iin kullanlan yaplardr. zel ve Genel olmak zere iki farkl tipi mevcuttur.
22
Simatic Manager bnyesinde program paralarn oluturabilmek iin ilk olarak Blocks klasr seilir. Klasr seili iken sada oluan pencerede mousea sa kliklemek suretiyle yeni bir pencere atrlr. Bu pencerede Insert New Object altndan istenilen blok tercih edilir. Dier bir ekilde Blocks klasr yine seili iken Insert S7 Block eklindedir.
Proje oluturulmasyla birlikte Blocks klasrnn altnda OB1 Ana Program Blou standart olarak oluur. Insert S7 Block Function ile yeni bir Fonksiyon oluturun.
zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr 23
Programn Yazlmas
Oluturulan program blou zerine iki defa kliklediimizde program yazmak iin gelitirilmi olan LAD, STL, FBD Programming S7 Blocks program bnyesinde istemi olduumuz blok alr.
Gelitirilen kodu PLCye ykler. Sembolik gsterilimi aktif hale getirir. Gzlemleme(Monitor) ilevini aktif hale getirir. Yeni Network oluturur.
24
Program Gsterimi
Bir kumanda ya da kontrol sisteminin zmne ilikin szel ya da matematiksel kurallarn PLC program belleine aktarlmas zel bir programlama dili ve derleyicisi araclyla yaplr. PLC programlama dilleri, komut ile programlama ve grafiksel programlama olarak iki ana balk altnda toplanabilir. Programn gelitirildii ortam olan LAD, STL, FBD Programming S7 Blocks da 3 farkl ekilde program gelitirmek mmkndr. Bunlardan biri komut ile programlama tekniine dier ikisi ise grafiksel programlama tekniine girer. Bunlar aadaki gibidir.
Network 1 I0.0 I0.1 Q4.0 Q4.0
Network 1
A A( O I Q 0.1 4.0 I 0.0
O ) =
4.0
Merdiven Diyagram(LAD)
Network 1 I0.1 Q4.1
>=
Network 2
A
Q4.0
=
I I Q
I0.0
A =
&
Komut Listesi(STL)
Network 2 I0.2 I0.3
&
Q4.1
=
Say Formatlar
Bit r: I0.0, I0.1, Q4.0, MW5.9 Byte(B) r: MB9, IB3, QB4 Interger(I) r: MW10, MW12, IW0 Double Integer(DI) r: MD10, MD14, IW0 Floating Point r: MD10, MD14
1 Byte = 8 Bit 1 Integer = 16 Bit 1 Integer = 2 Byte 1 Double Integer = 32 Bit 1 Double Integer = 4 Byte
aretsiz Tam Deer Byte Integer Double Integer 0255 (0FF) 065535 (0FFFF) 04,294,967,295 (0FFFFFFFF)
aretli Tam Deer -127128 (807F) -32,76832,767 (80007FFF) -2,147,483,648 2.147,483,647 (8000 00007FFF FFFF)
26
Say Formatlar
MSB 7 6 5 4 3 2 I 0 I 1 I 2 I 3 I 4 I 5 I 6 I 7
LSB 1 0
I 3.4
Byten kanc biti olduu Ayra Byte numaras Adres Tipi
MSB 7 MB20
LSB 0
MB20
Hafza blgesini belirtir Hafza formatn belirtir Hafza alann belirtir
27
Say Formatlar
Integer BCD
aret 0000 + 1111 1 2 5
=125
BCD formatnda her bir ondalk say 4 bitle ifade edilir. 16 bitlik bir alanda BCD formatnda -999 ile 999 arasndaki saylar saklanabilir.
MSB 15 LSB 0
8 7
MB20
MB21
MW20
MSB 31
24 23
16 15
8 7
LSB 0
MB20
MB21
MB22
MB23
MW20
MW22
MD20
28
Kumanda devrelerindeki mantksal ilevlerin gereklenmesi kontrol birimine ilikin ikili mantksal ilemlerle yaplr. Elektropnmatik kumanda devreleri iin de geerli olan bu tr ilemler komut (STL), merdiven mant (LAD) veya fonksiyon blok (FBD) ile ifade edilebilir.
kili mantksal ilemlerde kullanlacak olan komutlar komut katalogundaki Bit logic blmnn altndadr. Yanda hem LAD hem de FBD iin iki mantksal ilemlerde kullanlabilecek olan komutlar verilmitir. STLde bu komutlarla ayn ilevi salayan komutlarn yan sra LAD ve FBDde karl olmayan komutlar da mevcuttur.
LAD
FBD
29
Temel mantksal ilem komutlar VE(AND), VEYA(OR) ve DEL(NOT) komutlardr. Bu komutlar merdiven mantyla programlama tekniinde normalde ak, normalde kapal kontak gibi sembolleriyle gereklenirler. Programlama teknii olarak ta merdiven mant geleneksel kumanda devrelerine benzemektedir. Pasifken Aktifken PLCdeki gsterim
Normalde Ak Kontak
VE Kaps A
0 0 1 1
VEYA Kaps Q
0 0 0 1
DEL Kaps Q
0 1 1 1
B
0 1 0 1
A
0 0 1 1
B
0 1 0 1
A
0 1
Q
1 0
30
I, Q, M, L, D, T, C
STL
Q4.1
=
Problem Q4.2 = M1.0 + [ I0.0 * I0.1 * ( I0.2 + Q4.2 )] Q4.3 = [ ( I0.0 + I0.1 ) * I0.3 * I0.4 ] + I0.2
31
Kurma komutu, bir bitlik adres alannn ieriini 1 yapar. Silme komutu ise bir bitlik adres alannn ieriini 0a eker. Geerli Giri Adresleri(Bit)
I, Q, M, L, D
LAD
FBD
32
Kurma baskn iki kararl (RS) elemann her iki girii de 1 yapldnda k 1, silme baskn iki karal (SR) elemann her iki girii de 1 yapldnda k 0 olur. Dier giri deerlerinde silme kurma komutlar ile edeerdir. Geerli k Adresleri(Bit)
I, Q, M, L, D
Network 1 I0.0 S I0.1 R Network 2 I0.1 R I0.0 S M0.0 SR Q4.0 Q
I, Q, M, L, D
Network 1 M0.0 I0.0 I0.1 Network 2 M0.1 RS Q4.1 Q I0.1 I0.0 R S M0.1 RS Q4.1
=
S R
SR
Q4.0
=
LAD
FBD
33
Bir iaretin yalnz kan veya den kenarlarn alglamak iin giri iaretinin mantksal 0dan 1e deimesi veya 1den 0a deimesi durumunda 1 program tarama sresince mantksal 1 iareti reten komutlar kullanlr. S7 300 CPUlarda iki farkl tr kenar alglama komutu mevcuttur.
I, Q, M, L, D
LAD
FBD
34
I, Q, M, L, D
FBD
Q4.0
1 tarama sresi
Q4.1
35
kili mantksal ilemlerin ara sonularn ikili sonu komutu kullanmadan saklamaya yarayan komuttur. Bu ekilde ayn ikili alt ilemi bir alt satrda yeniden yaplmas gerekmez. Geerli Giri Adresleri(Bit)
I, Q, M, *L, D * L adres alan sadece lojik bloun(FC, FB ve OB) deiken tablosunda bir geici hafza
olarak tanmlanm ise kullanlabilir.
LAD
FBD
36
Zamanlama lemleri
Genel zellikler 5 tip zamanlayc mevcuttur. S_ODT(SD) S_ODTD(SS) S_OFFDT(SF) S_PULSE(SP) S_PEXT(SE) Gecikmeli Zamanlayc Gecikmeli ve Mhrlemeli Zamanlayc Den Kenara Gre Gecikmeli Zamanlayc Darbe Zamanl Zamanlayc Uzatlm Darbe Zamanl Zamanlayc
S7 300 ailesine ait CPUlarda S7 200lerden farkl olarak CPUdaki zamanlayclar, zamanlayc tiplerine gre belli sabit saylarda olacak ekilde ayrlmamtr. Projedeki ihtiyaca bal olarak istenilen tipte zamanlayc CPUnun izin verdii zamanlayc saysn amamak artyla istenildii kadar kullanlabilir. Bunlardan drd ykselen kenar, bir tr ise den kenar ile tetiklenir. Zamanlayclar tetikleme prensibine gre alrlar ve ierikleri belirlenen zamandan 0a doru geriye akar. Her yeni gelen tetikleme sinyali ile zamanlayc ieriine belirlenen zaman yeniden yklenir ve yeniden geriye doru akmaya balar. Her bir zamanlayc iin CPUnun hafzasnda 16 bitlik bir bellek adresi ayrlmtr. Zamanlayc adedi CPUnun tipine baldr. S7 300 CPU Tipi CPU 312 CPU 313 CPU 314 CPU 315 CPU 315-2DP CPU 318-2DP Zamanlayc Adedi 063 0127 0127 0127 0127 0511
37
Zamanlama lemleri
Zamanlayc Deeri(TV)
Her bir zamanlayc iin CPUnun hafzasnda 16 bitlik bir bellek adresi ayrlmtr.
13 12 11 0
Zamanlayc iin ayrlm 16 bitlik adres alannda 0 ile 11 no.lu bitler arasna BCD formatnda zaman deeri, 12 ve 13 no.lu bitlere ise Zaman arpan(Zaman Taban) yazlr. 14 ve 15 no.lu bitler ise kullanlmamaktadr. Buna gre zamanlayclar ile 10 ms.den 2 saat 46 dakika ve 30 saniyeye kadar bir sre iin gecikme yaratlabilir.
13. bit 0 0 1 1
12. bit 0 1 0 1
lmn : BCD formatnda zaman deeri 1 saat,10 dakika ve 20 saniye iin TV yerine W#16#3422 yazlmaldr. 7 saniye 20 milisaniye iin TV deeri olarak W#16#0702 yazlmaldr.
1 saat,10 dakika ve 20 saniye iin TV yerine S5T#1H10M20S yazlmaldr. 7 saniye 20 milisaniye iin TV deeri olarak S5T#7S20MS yazlmaldr 38
Zamanlama lemleri
S_ODT(SD) Gecikmeli Zamanlayc
Gecikmeli Zamanlayc, Kurma(S) giriinin ykselen kenar ile zaman geriye doru akar ve ngrlen TV deeri dolduunda Q k 1 olur. Kurma girii 0 olana kadar(R=0 koulunda) veya Silme(R) giriinin 1 olmasyla k 1 olmaya devam eder. Her zaman Silme giriinin ncelii vardr.
Geerli Adresler
S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C TV : I, Q, M, D, L veya sabit R(bit): I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D BI(Int) : I, Q, M, D, L BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
LAD
FBD
39
Zamanlama lemleri
S_ODTS(SS) Gecikmeli ve Mhrlemeli Zamanlayc
Gecikmeli ve Mhrlemeli Zamanlayc, Kurma(S) giriinin ykselen kenar ile zaman geriye doru akar ve ngrlen TV deeri dolduunda Q k 1 olur. Kurma girii 0 olsa bile zaman geriye doru akmaya devam eder. ngrlen TV deeri dolduunda Q k mhrlenir ve kurma giriinden yeni bir tetiklemeye kapanr. k silme(R) giriine 1 sinyali gelene kadar 1 olmaya devam eder. Sime(R) giriinin ncelii vardr.
Geerli Adresler
S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C TV : I, Q, M, D, L veya sabit R(bit): I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D BI(Int) : I, Q, M, D, L BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
LAD
I0.0 I0.1
FBD
Zamanlama lemleri
Geerli Adresler
S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C TV : I, Q, M, D, L veya sabit R(bit): I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D BI(Int) : I, Q, M, D, L BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
LAD
I0.0 I0.1
FBD
Zamanlama lemleri
S_PULSE(SP) Darbe Zamanl Zamanlayc
Darbe Zamanl Zamanlaycnn Kurma(S) giriinin ykselen kenar ile zaman geriye doru akar ve Q k 1 olur. ngrlen TV deeri dolduunda yada kurma girii 0 olduunda Q k 0 olur. Zamann geriye doru akmas iin kurma giriinin 1 olmas gerekir. Silme giriinin ncelii vardr.
Geerli Adresler
S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C TV : I, Q, M, D, L veya sabit R(bit): I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D BI(Int) : I, Q, M, D, L BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
FBD
T0 Q4.0
zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr 42
Zamanlama lemleri
S_PEXT(SE) Uzatlm Darbe Zamanl Zamanlayc
Darbe Zamanl Zamanlaycnn Kurma(S) giriinin ykselen kenar ile zaman geriye doru akar ve Q k 1 olur. Zamanlayc deeri(TV) dolduunda yada kurma girii 0 olduunda Q=0 olur. S girii 0a dtnde hala zaman geriye doru akmaya devam ediyor ise Q k ngrlen zamann sonunda sfra der.
Geerli Adresler
S(bit) : I, Q, M, D, L, T, C TV : I, Q, M, D, L veya sabit R(bit): I, Q, M, D, L, T, C Q(bit) : I, Q, M, L, D BI(Int) : I, Q, M, D, L BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
FBD
T0 Q4.0
zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr 43
Sayma lemleri
Genel zellikler Sayma ilemleri iin 3 farkl tr sayc kullanlr. leri Sayc(CU) Geri Sayc(CD) leri-Geri Sayc(CUD)
Her bir sayc iin CPUnun hafzasnda Sayc Deeri olarak adlandrlabilecek 16 bitlik bir bellek adresi ayrlmtr. Bir sayc 0dan 999a kadar sayabilir. Sayclar ileri yada geri sayma girilerine gelen sinyalin kan kenarna gre ieriini deitirirler. Sayc adedi CPU tipine baldr. S7 300 CPU Tipi CPU 312 CPU 313 CPU 314 CPU 315 CPU 315-2DP CPU 318-2DP
12 11 0 0 1 0
0 0 0 1 0 1 1
0 1
16 bitlik Sayc Deeri adres alannda 0 ile 11 no.lu bitler arasna BCD formatnda sayc ierii kaydedilir. 12, 13, 14 ve 15 no.lu bitler ise kullanlmamaktadr. Mesela saycnn ierii 217 deeri kurulmak istendiinde PV giriine C#217 yazlmaldr.
44
Sayma lemleri
leri Sayc(CU)
leri Sayc, Sayc leri(CU) giriine gelen iaretin kan kenar ile 16 bitlik Sayc Deerinin ieriini 1 arttrr. Sayc Deerinin 0dan farkl olmas durumunda sayc Q kn 1 yapar. Kurma(S) girii gelen sinyalin kan kenar ile de Sayc Deerine PV(Preset Value) giriine yazlm olan deer aktarr. Silme(R) girii ise dier iki giriten farkl olarak kendisine bal olan sinyalin 1 olduu sre boyunca etkin olur ve Sayc Deerine 0 yazar. Sayc Deeri tamsay(Integer) formatnda BI kna, BCD formatnda ise BI_BCD kna aktarlr.
Geerli Adresler
CU(bit):I, Q, M, D, L S(bit) : I, Q, M, D, L PV : I, Q, M, D, L veya sabit R(bit): I, Q, M, D, L Q(bit) : I, Q, M, L, D BI(Int) : I, Q, M, D, L BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
LAD
FBD
zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr 45
Sayma lemleri
Geri Sayc(CD)
Geri Sayc, Sayc Geri(CD) giriine gelen iaretin kan kenar ile 16 bitlik Sayc Deerinin ieriini 1 azaltr. Sayc Deerinin 0dan farkl olduu srece sayc Q kn 1 yapar. Kurma(S) girii gelen sinyalin kan kenar ile de Sayc Deerine PV(Preset Value) giriine yazlm olan deer aktarr. Silme(R) girii ise dier iki giriten farkl olarak kendisine bal olan sinyalin 1 olduu sre boyunca etkin olur ve Sayc Deerine 0 yazar. Sayc Deeri tamsay(Integer) formatnda BI kna, BCD formatnda ise BI_BCD kna aktarlr.
Geerli Adresler
CU(bit):I, Q, M, D, L S(bit) : I, Q, M, D, L PV : I, Q, M, D, L veya sabit R(bit): I, Q, M, D, L Q(bit) : I, Q, M, L, D BI(Int) : I, Q, M, D, L BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
PV CV_BCD R Q
46
Sayma lemleri
leri-Geri Sayc(CUD)
leri-Geri Sayc, Sayc leri(CU) giriine gelen iaretin kan kenar ile Sayc Deerinin ieriini 1 arttrr, Sayc Geri(CD) giriine gelen sinyalin kan kenar ile de Sayc Deerini 1 azaltr. Sayc Deerinin 0dan farkl olmas durumunda sayc Q kn 1 yapar. Kurma(S) girii gelen sinyalin kan kenar ile de Sayc Deerine PV(Preset Value) giriine yazlm olan deer aktarr. Silme(R) girii ise dier iki giriten farkl olarak kendisine bal olan sinyalin 1 olduu sre boyunca etkin olur ve Sayc Deerine 0 yazar. Sayc Deeri tamsay(Integer) formatnda BI kna, BCD formatnda ise BI_BCD kna aktarlr.
Geerli Adresler
CU(bit):I, Q, M, D, L S(bit) : I, Q, M, D, L PV : I, Q, M, D, L veya sabit R(bit): I, Q, M, D, L Q(bit) : I, Q, M, L, D BI(Int) : I, Q, M, D, L BI_BCD(Int) : I, Q, M, D, L
47
Karlatrma Komutlar
Genel zellikler
eitli boyutlardaki veriler byklk, kklk veya eitlik ltlerine gre karlatrma komutlar kullanlarak deerlendirilir. Bu komutlar kullanlarak 16 bitlik tamsay(INT), 32 bitlik tamsay(DINT) ve 32 bitlik gerek saylar(FLOATING-POINT) karlatrlabilir. 6 farkl karlatrma yapmak mmkndr. Byk m?(>) Kk m?(<) Byk eit mi?(>=) Kk eit mi? (<=) Eit mi?(==) Eit deil mi?(<>) Karlatrma ileminin sonucu olumlu ise Q k 1 olur. Blok Girii: Karlatrma komutunun hangi artlarda almas isteniyorsa onunla ilgili mantksal ifade bu ksma yazlr. Blok k: Karlatrma ileminin olumlu sonulanmas halinde yaplacak olan iler bu ksma yazlr.
IN1 ve IN2: Karlatrlmak istenilen saysal deerler bu iki girie yazlr. Buras uygun bir hafza alan yada sabit bir deer olabilir.
Geerli Adresler
Blok Girii(bit):I, Q, M, D, L IN1 : I, Q, M, D, L veya sabit IN2 : I, Q, M, D, L veya sabit Blok k(bit) : I, Q, M, L, D
48
Karlatrma Komutlar
Eit mi?(==)
IN1 = IN2 ise Q=1 olur
Byk m?(>)
IN1 > IN2 ise Q=1 olur
49
Karlatrma Komutlar
Kk m?(<)
IN1 < IN2 ise Q=1 olur
Kk Eit mi?(<=)
IN1 <= IN2 ise Q=1 olur
50
S7 300 ailesine ait olan CPUlardaki sayclar S7 200 ailesine ait CPU modellerindeki sayclara gre alma prensibi olarak farkllk gstermektedirler. S7 200 ailesine ait CPUlarda sayclar hem sayma ilemini gerekletirirken hem de karlatrma ilemini gerekletirmektedirler. yle ki saycnn deeri PV giriine girilen deere eit yada byk ise saycnn Q k lojik 1 deerini almaktadr. Fakat S7 300lerde sayc k sayc deerinin sfrdan farkl olmas durumuna baldr. Saycnn ieriinin S7 200lerdeki gibi karlatrlmas sz konusu deildir. Bu balamda sayclar karlatrma komutlar ile beraber kullanmak gerekir.
I0.0 C0 S_CUD CU Q BI MW10 BI_BCD CMP>I MW10 IN1 8 IN2 CMP==I MW10 IN1 +10 IN2 Q4.1 CMP<=I MW10 IN1 15 IN2 Q4.0
51
Soru
52
Dntrme Komutlar
BCD <> 16 bitlik Tamsay(INT)
EN girii 1 olduunda IN giriindeki BCD formatndaki sayy Tam Say formatnda OUTta belirtilen adrese yazar. ENO=1 olur (INdeki BCD +/- 999 arasnda olabilir.) EN girii 1 olduunda IN giriindeki Tam Say formatndaki sayy OUT knda belirtilen adrese BCD Formatnda yazar. ENO=1 olur. Eer bir tama olursa ENO=0 olur.
Geerli Adresler
EN(bit):I, Q, M, D, L IN : I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L IN : I, Q, M, D, L 53
Dntrme Komutlar
16 Bitlik Tamsay(INT) >32 bitlik Tamsay(INT)
EN girii 1 olduunda IN giriindeki 16 bitlik tamsayy 32 bitlik tamsayya dntrr ve OUTta belirtilen adrese yazar. ENO=1 olur
Geerli Adresler
EN(bit):I, Q, M, D, L IN(INT) : I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L
Geerli Adresler
EN(bit):I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L IN(REAL) : I, Q, M, D, L
54
Dntrme Komutlar
16 bitlik Saynn Bit Dzeyinde Eleniini Alma
EN girii 1 olduunda IN giriindeki 16 bitlik say W#16#FFFF saysyla lojik XOR ilemine tabii tutulur ve sonucu OUTa yazlr. lem sonucunda ENO k 1 olur. rnek: IN=100(W#16#0064) ise ilem sonucunda OUT=-101(W#16#FF9B) olur.
Geerli Adresler
EN(bit):I, Q, M, D, L IN(INT) : I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L
Geerli Adresler
EN(bit):I, Q, M, D, L IN(INT) : I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L
55
Dntrme Komutlar
16 bitlik Saynn Eleniini Alma
EN girii 1 olduunda IN giriindeki 16 bitlik saynn iareti deitirilir. Say pozitif bir sayysa negatif, negatif bir sayysa pozitif bir sayya dnr. -1 ile arpmaya edeerdir. lem sonunda ENO k 1 olur. rnek: IN=100(W#16#0064) ise ilem sonucunda OUT=-100(W#16#FF9C) olur.
Geerli Adresler
EN(bit):I, Q, M, D, L IN(INT) : I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L IN(INT) : I, Q, M, D, L
Geerli Adresler
EN(bit):I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L
56
Dntrme Komutlar
32 Bitlik Gerek Sayy 32 Bitlik Tamsayya Dntrme
32 bitlik Gerek Sayy 32 bitlik tamsayya dntrmek iin S7 300 PLC ailesi 4 farkl tip komutu desteklemektedir
ROUND
EN girii 1 olduunda dntrme ilemini bir yuvarlama ilemi olarak yapar ve sonucunu gerek sayya en yakn tam say olarak seer. lem sonunda hata yoksa ENO k 1 olur.
TRUNC
EN girii 1 olduunda dntrme ilemini virglden sonraki ksm sfra yuvarlayacak ekilde yapar ve sonucu OUTa yazar. lem sonunda hata yoksa ENO k 1 olur.
FLOOR
EN girii 1 olduunda dntrme ilemini gerek sayy yukar yuvarlayacak ekilde yapar ve sonucu OUTa yazar. lem sonunda hata yoksa ENO k bitini 1e eker.
CEIL
EN girii 1 olduunda dntrme ilemini gerek sayy aaya yuvarlayacak ekilde yapar ve sonucu OUTa yazar. lem sonunda bir hata yoksa ENO kn 1 yapar.
Geerli Adresler
EN(bit):I, Q, M, D, L IN(REAL) : I, Q, M, D, L ENO(bit):I, Q, M, D, L IN(DINT) : I, Q, M, D, L 57
Dntrme Komutlar
Uygulama
Network 1 I0.0 ROUND EN MD16 IN ENO OUT MD20
MD24 14 14 14
MD28 15 15 15
MD32 14 14 14
58
S7 300 PLClerde kullanlan hafza alanlarna ister direkt olarak ister simgesel bir isim zerinden ulamak mmkndr. Bunun iin Simatic Manager bnyesinde bulunan Symbols Editor programndan faydalanlr, oluturulan proje ierisine S7 Program klasr altnda Symbols dosyasnda proje ile ilgili simgesel isimler saklanr. Symbol Table >Export men komutu ile oluturulan sembol tablosu aada verilen dosya formatlarnda saklanabilir. ASCII format (dosyaismi.ASC) NOTEPAD,WORD System Data Format(dosyaismi.SDF) ACCESS
Benzer ekilde yukarda belirtilen formatlarda oluturulmu olan Sembol Tablolar da Symbol Table >Import komutu ile arlabilinir.
Bu ksma deiken iin kullanlacak sembolik isim yazlr. Bu ksmda kullanlacak deiken belirtilir. Deikenin tipi girilir. zgr KAYMAKI - .T.. Endstriyel Otomasyon Lab. kaymakcio@itu.edu.tr Deiken ile ilgili gerekli aklamalarn yapld blmdr. 59
LAD, STL, FBD Programming S7 Blocks program yazm editr zerine daha nce tanmlanmam bir deikene ilikin sembol atama ilemi, sembol tablosu almakszn ok hzl bir ekilde yaplabilir. Deikenin zerinde iken mouseun sa tuu ile yeni bir pencere alr ve Edit Symbols seilir. Bu yeni gelen pencere aslnda sadece bu deikenin girilebilecei bir sembol tablosu satrndan ibarettir. Burada deikene verilecek sembolik isim ve deiken tipi belirtildikten sonra OK ile pencere onaylanarak kapatlr. 60
Deiken Tablolar(VAT), PLCnin istenilen adreslerini gzlemek ve gerektiinde bu adresler zerinde izin verilenler lsnde deiiklik yapmaya yarar. Bir deiken tablosu(VAT) oluturmak iin proje ierisinde S7 Program klasr altnda Blocks seili iken mouseun sa tuuna basarak alan yeni pencereden Insert New Object >Variable Table seilir.
Deiken zerinde deiiklik yaplmak isteniyorsa yeni deeri bu stundaki karlna yazlr.
61
Uygulama
Yandaki ekilde V1 valfinde bulunan Q1 bobini uyarldnda P1 pistonu 1 konumuna, Q2 bobini uyarldnda ise 0 konumuna gider V2 valfi zerinde bulunan Q3 bobini. uyarld sre boyunca ise P2 pistonu 1 konumunda kalr. Enerji kesildiinde valfteki yayn etkisiyle 0 konumuna geri dner. MY1, MY2, MY3, MY4 kontakl manyetik(reed) yaklam anahtarlar P1 ve P2 pistonlarnn pozisyonlarn alglamak iin kullanlmaktadr. Benzer ekilde OP1 optik yaklam anahtar ise pistonun nne yerletirilen parann varln alglar.
MY1
MY2
P1 0 1
OP1
1
MY4
P2
MY3
0
Q1
V1
Q2
Q3
V2
alma Koullar: Sistem bir S0 durdurma dmesine basldnda devreden kacak ve bir S1 balatma dmesine basldnda ise devreye girecektir. Sistem devrede iken u koullara gre hareket edecektir. P2 pistonu nne para yerletirildikten sonra piston 1 konumuna gidecektir. P2 pistonu 1 konumuna ulanca yani para P1 pistonu nne tannca P1, 1 konumuna gidecektir. P1in hareketiyle P2 pistonu 0 konumuna gelecektir.
62
Uygulama
Gerekli elektriksel sinyalleri PLCye almak ve valflere ait bobinleri uyarmak iin PLCye bir adet SM 323 DI8/DO8x24V/0.5A dijital giri/k kart balanmtr. Karta ilikin d devre balantlar aadaki gibidir. Devrede u elemanlar kullanlmtr: Durdurma dmesi olarak bir adet normalde kapal kumanda dmesi Balatma dmesi olarak bir adet normalde ak kumanda dmesi Pistonlarn pozisyonlarn alglamak iin 4 adet manyetik(reed) yaklam anahtar
L1
N PE W1
AC DC
24 V. DC
1 0 1 2 3 4 5 6 7 M 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1M
W2 11 0 1 2 3 4 5 6 7
Veriyolu Haberlemesi
2L+ Q1 Q2 Q3
12 13 M 14 15 16 17 18 19 20
2M
63
Uygulama
PLCye ait donanm yaps ve gerekli deikenlere ilikin sembol tablosu aadaki gibidir.
64
Uygulama
65
66