Professional Documents
Culture Documents
com
TS. NGUYN NH HIN & TS. LI KHC LI
H M & NRON
TRONG K THUT IU KHIN
Sch Chuyn kho dng cho o to Sau i hc ngnh iu khin & T ng ho
LI NI U.................................................................................................. 6
Chng 1: LGIC M..................................................................................... 1
1.1. TNG QUAN V LGIC M............................................................. 1
1.1.1. Qu trnh pht trin ca 1gic m .................................................. 1
1.1.2. C s ton hc ca 1gic m.......................................................... 1
1.1.3. Lgic m l 1gic ca con ngi ................................................... 2
1.2. KHI NIM V TP M.................................................................... 3
1.2.1. Tp kinh in .................................................................................. 3
1.2.3. Cc thng s c trng cho tp m ................................................ 4
1.2.4. Cc dng hm lin thuc ca tp m .............................................. 5
1.3. CC PHP TON TRN TP M..................................................... 5
1.3.1. Php hp hai tp m ....................................................................... 5
1.3.2. Php giao ca hai tp m ................................................................ 6
1.3.3. Php b ca mt tp m ................................................................. 8
1.4. BIN NGN NG V GI TR CA BIN NGN NG ............... 8
1.5. LUT HP THNH M ..................................................................... 9
1.5.1. Mnh hp thnh ......................................................................... 9
1.5.2. M t mnh hp thnh ............................................................... 9
1.5.3. Lut hp thnh m........................................................................ 10
1.5.4. Cc cu trc c bn ca lut hp thnh ........................................ 11
1.5.5. Lut hp thnh n c cu trc SISO........................................... 12
1.5.7. Lut ca nhiu mnh hp thnh............................................... 19
1.5.7. Lut hp thnh SUM-MIN v SUM-PROD................................. 22
1.6. GII M ............................................................................................. 23
2.6.1. Phng php cc i .................................................................... 24
Chng 2: IU KHIN M........................................................................ 29
2.1. CU TRC CA B IU KHIN M.......................................... 29
2.1.1. S khi b iu khin m........................................................ 29
2.1.2. Phn loi b iu khin m .......................................................... 30
2.1.3. Cc bc tng hp b iu khin m........................................... 31
2.2. B IU KHIN M TNH.............................................................. 32
Simpo
PDF
and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
2.2.1.
KhiMerge
nim......................................................................................
32
2.2.2. Thut ton tng hp mt b iu khin m tnh .......................... 32
2.2.3. Tng hp b iu khin m tuyn tnh tng on........................ 33
2.3. B IU KHIN M NG............................................................ 35
2.4. THIT K H IU KHIN M BNG PIIN MM MATLAB . 37
2.4.1. Gii thiu hp cng c lgic m .................................................. 37
2.3.2. V d thit k h m ..................................................................... 41
2.5. H IU KHIN M LAI (F-PID) ................................................... 45
2.6. H IU KHIN THCH NGHI M ................................................ 46
2.6.1. Khi nim...................................................................................... 46
2.6.2. Tng hp b iu khin thch nghi m n nh............................ 48
2.7. TNG HP B IU KHIN M THCH NGHI TRN C S L
THUYT THCH NGHI KINH IN....................................................... 58
2.7.1. t vn ..................................................................................... 58
2.7.2. M hnh ton hc ca b iu khin m ...................................... 60
2.7.3. Xy dng c cu thch nghi cho b iu khin m ...................... 66
2.7.4. Mt s ng dng iu khin cc i tng cng nghip.............. 70
Chng 3: TNG QUAN V MNG NRON............................................ 75
3.1. NRON SINH HC ........................................................................... 75
3.1.1. Chc nng, t chc v hot ng ca b no con ngi .............. 75
3.1.2. Mng nron sinh hc .................................................................... 76
3.2. MNG NRON NHN TO ............................................................ 77
3.2.1. Khi nim...................................................................................... 77
3.2.2. M hnh nron .............................................................................. 80
3.3. CU TRC MNG ............................................................................ 83
3.3.1. Mng mt lp................................................................................ 83
3.3.2. Mng nhiu lp............................................................................. 84
3.4. CU TRC D LIU VO MNG ................................................. 87
3.4.1. M t vct vo i vi mng tnh............................................... 88
3.4.2. M t vct vo lin tip trong mng ng .................................. 89
3.5. HUN LUYN MNG ...................................................................... 92
3.5.1. Hun luyn gia tng ...................................................................... 92
3.5.2 Hun luyn mng theo gi............................................................. 94
Chng 4: MNG PERCEPTRONS ............................................................. 98
4.1. M U ............................................................................................. 98
Simpo
PDF
andperceptron
Split Unregistered
Version - http://www.simpopdf.com
4.1.1.
M Merge
hnh nron
............................................................
98
4.1.2. Kin trc mng perceptron ......................................................... 100
4.2. THIT LP V M PHNG PERCEPTRON TRONG MATLAB100
4.2.1 Thit lp ....................................................................................... 100
4.2.2. M phng (sim) .......................................................................... 102
4.2.3. Khi to ...................................................................................... 103
4.3. CC LUT HC .............................................................................. 104
4.3.1. Khi nim.................................................................................... 104
4.3.2. Lut hc Perceptron (learnp) ...................................................... 105
4.3.3. Hun luyn mng (train)............................................................. 107
4.4. CC HN CH CA PERCEPTRON ............................................ 111
4.5. S DNG GIAO DIN HA KHO ST MNG NRON
.................................................................................................................. 112
4.5.1. Gii thiu v GUI ....................................................................... 112
4.5.2. Thit lp mng Perceptron (nntool)............................................ 113
4.5.3. Hun luyn mng........................................................................ 115
4.5.4. Xut kt qu Perceptron ra vng lm vic.................................. 116
4.5.5. Xo ca s d liu mng (Network/Data Window) ................... 117
4.5.6 Nhp t dng lnh ....................................................................... 117
4.5.7. Ct bin vo file v np li n .................................................... 118
Chng 5: MNG TUYN TNH ............................................................... 119
5.1. M U ........................................................................................... 119
5.1.1. Khi nim.................................................................................... 119
5.1.2. M hnh nron ............................................................................ 119
5.2. CU TRC MNG .......................................................................... 120
5.2.1. Cu trc....................................................................................... 120
5.2.2. Khi to nron tuyn tnh (Newlin) ........................................... 121
5.3. THUT TON CC TIU TRUNG BNH BNH PHNG SAI
LCH........................................................................................................ 122
5.4. THIT K H TUYN TNH .......................................................... 123
5.5. MNG TUYN TNH C TR ....................................................... 123
5.5.1 Mt tr.......................................................................................... 123
5.5.2. Thut ton LMS (learnwh) ......................................................... 123
5.5.3. S phn loi tuyn tnh (train) .................................................... 125
5.6. MT S HN CH CA MNG TUYN TNH.......................... 126
Simpo 6:
PDF
and Split
Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Chng
H Merge
M - NRON
(FUZZY-NEURAL)....................................
128
6.1 S KT HP GIA LOGIC M V MNG NRON .................. 128
6.1.1 Khi nim..................................................................................... 128
6.1.2. Kt hp iu khin m v mng nron ...................................... 129
6.2. NRON M...................................................................................... 133
6.3. HUN LUYN MNG NRON-M ............................................. 135
6.4. S DNG CNG C ANFIS TRONG MATLAB THIT K H
M - NRON (ANFIS and the ANFIS Editor GUI)............................... 139
6.4.1. Khi nim.................................................................................... 139
6.4.2. M hnh hc v suy din m thng qua ANFIS (Model Learning
and Inferencc Through ANFIS)............................................................ 140
6.4.3. Xc nhn d liu hun luyn (Familiarity Brecds Validation)... 141
6.5. S DNG B SON THO ANFIS GUI ...................................... 143
6.5.1. Cc chc nng ca ANFIS GUI ................................................. 143
6.5.2. Khun dng d liu v b son tho ANFIS GUI: kim tra v hun
luyn (Data Formalities and the ANFIS Editor GUI: Checking and
Training) ............................................................................................... 144
6.5.3. Mt s v d ................................................................................ 145
6.6. SON THO ANFIS T DNG LNH ......................................... 153
6.7. THNG TIN THM V ANFIS V B SON THO ANFIS
EDITOR GUI............................................................................................ 157
6.7.1. D liu hun luyn (Training Data)............................................ 158
6.7.2. Cu trc u vo FIS (Input FIS Structure)................................ 158
6.7.3. Cc ty chn hun luyn (Training Options) ............................. 159
6.7.4 Tu chn hin th Display Options.............................................. 159
6.7.5. Phng php hun luyn (Method) ............................................ 160
6.7.6. Cu trc u ra FIS cho d liu hun 1uyn............................... 160
6.7.7. Sai s hun luyn ........................................................................ 160
6.7.8. Bc tnh (Step-size) .................................................................. 160
6.7.9. D liu kim tra (Checking Data)............................................... 161
6.7.10. Cu trc u ra FIS cho d liu kim tra (Output FIS Structure
for Checking Data) ............................................................................... 162
6.7.11. Sai s kim tra (Checking Error) .............................................. 162
TI LIU THAM KHO ............................................................................ 163
LI NI U
Ngy nay, cc h thng m v mng n ron ngy cng c ng dng
rng ri trong nhiu lnh vc ca i sng x hi. c bit, trong lnh vc
iu khin v t ng ho, h m v mng n ron ngy cng chim u th v
mang li nhiu li ch to ln. Vi u im c bn l c th x l vi
chnh xc cao nhng thng tin "khng chnh xc" h m v mng nron l c
s ca h "iu khin thng minh" v "tr tu nhn to".
p ng nhu cu tm hiu v ng dng lgic m v mng n ron ca
ng o bn c, c s c v v ng vin ca BGH trng i hc K
thut Cng nghip, chng ti mnh dn vit cun sch "H m v nron
trong k thut iu khin".
Cun sch c vit da trn cc bi ging v h thng iu khin thng
minh cho hc vin cao hc ngnh T ng ho trng i hc K thut
Cng nghip. Cun sch khng phn tch qu su nhng vn l thuyt
phc tp m ch cung cp cho bn c nhng ni dung rt c bn v H m,
mng n ron nhn to v h M-nron. Mc tiu cao hn l gip bn c bit
cch khai thc nhng cng c sn c ca phn mm MATLAB phn tch,
thit k cc b iu khin m, nron nhm iu khin cc i tng trong
cng nghip. Mi phn u c cc v d c th hng dn thit k.
Cun sch l ti liu tham kho cho hc vin cao hc, sinh vin ngnh
iu khin, cc k s ngnh in, Cng ngh thng tin v cc nghin cu
sinh quan tm n lnh vc iu khin m v mng nron.
Trong qu trnh bin son, khng trnh khi cn nhiu sai st. Chng ti
mong nhn c s ng gp kin cc ca ng nghip v bn c gn, xa.
Xin chn thnh cm n!
Thi Nguyn, ngy 01 thng 12 nm 2006
Cc tc gi
LGIC M
1.1. TNG QUAN V LGIC M
1.1.1. Qu trnh pht trin ca 1gic m
T nm 1965 ra i mt l thuyt mi l l thuyt tp m (Fuzzy
set theory) o gio s Lofti A. Zadeh trng i hc Califonia - M a ra.
T khi l thuyt ra i n c pht trin mnh m qua cc cng trnh
khoa hc ca cc nh khoa hc nh: Nm 1972 GS Terano v Asai thit lp
ra c s nghin cu h thng iu khin m Nht, nm 1980 hng Smith
Co. bt u nghin cu iu khin m cho l hi... Nhng nm u thp k
90 cho n nay h thng iu khin m v mng nron (Fuzzy system and
neural network) c cc nh khoa hc, cc k s v sinh vin trong mi lnh
vc khoa hc k thut c bit quan tm v ng dng trong sn xut v i
sng. Tp m v lgic m da trn cc thng tin "khng y , v i
tng iu khin y v i tng mt cch chnh xc.
Cc cng ty ca Nht bt u dng lgic m vo k thut iu khin t
nm 1980. Nhng do cc phn cng chun tnh ton theo gii thut 1gic m
rt km nn hu ht cc ng dng u dng cc phn cng chuyn v lgic
m. Mt trong nhng ng dng dng lgic m u tin ti y l nh my x
l nc ca Fuji Electric vo nm 1983, h thng xe in ngm ca Hitachi
vo nm 1987.
1.1.2. C s ton hc ca 1gic m
Lgic m v xc xut thng k u ni v s khng chn chn. Tuy
nhin mi lnh vc nh ngha mt khi nim khc nhau v i tng.
Trong xc sut thng k s khng chc chn lin quan n s xut hin
ca mt s kin chc chn" no .
V d: Xc sut vin n trng ch l 0,
Bn thn ca s kin "trng ch" c nh ngha r rng, s khng
1
Simpo
PDF
Merge
- http://www.simpopdf.com
chc
chn
y
l cand
trngSplit
chUnregistered
hay khng vVersion
c nh
lng bi mc
xc sut (trong trng hp ny l 0,8). Loi pht biu ny c th c x l
v kt hp vi cc pht biu khc bng phng php thng k, nh l xc
sut c iu kin chng hn.
S khng chc chn trong ng ngha, lin quan n ngn ng ca con
ngi, l s khng chnh xc trong cc t ng m con ngi dng c
lng vn v rt ra kt lun. V d nh cc t m t nhit "nng",
"lnh", "m"s khng c mt gi tr chnh xc no gn cho cc t ny, cc
khi nim ny cng khc nhau i vi nhng ngi khc nhau (l lnh i
vi ngi ny nhng khng lnh i vi ngi khc). Mc d cc khi nim
khng c nh ngha chnh xc nhng con ngi vn c th s dng chng
cho cc c lng v quyt nh phc tp. Bng s tru tng v c suy
ngh, con ngi c th gii quyt cu ni mang ng cnh phc tp m rt kh
c th m hnh bi ton hc chnh xc.
S khng chc chn theo ng vng: Nh ni trn, mc d dng nhng
pht biu khng mang tnh nh lng nhng con ngi vn c th thnh
cng trong cc c lng phc tp. Trong nhiu trng hp, con ngi dng
s khng chc chn ny tng thm linh hot. Nh trong hu ht x hi,
h thng lut php bao gm mt s lut, mi lut m t mt tnh hung. V
d mt lut quy nh ti trm xe phi b t 2 nm, mt lut khc li gim nh
trch nhim. V trong mt phin ta, chnh n phi quyt nh s ngy pht
t ca tn trm da trn mc ru trong ngi, trc y c tin n hay
tin s khng,... t kt hp li a ra mt quyt nh cng bng.
1.1.3. Lgic m l 1gic ca con ngi
Trong thc t, ta khng nh ngha mt lut cho mt trng hp m nh
ngha mt s lut cho cc trng hp nht nh. Khi nhng lut ny l
nhng im ri rc ca mt tp cc trng hp lin tc v con ngi xp x
chng. Gp mt tnh hung c th, con ngi s kt hp nhng lut m t cc
tnh hung tng t. S xp x ny da trn s linh hot ca cc t ng cu
to nn lut, cng nh s tru tng v s suy ngh da trn s linh hot
trong lgic ca con ngi.
thc thi lgic ca con ngi trong k thut cn phi c mt m hnh
ton hc ca n. T lgic m ra i nh mt m hnh ton hc cho php
2
Simpo
PDF
and Split
- http://www.simpopdf.com
m
t cc
quMerge
trnh quyt
nh Unregistered
v c lng Version
ca con ngi
theo dng gii
thut. D nhin cng c gii hn, l lgic m khng th bt chc tr
tng tng v kh nng sng to ca con ngi. Tuy nhin, lgic m cho
php ta rt ra kt lun khi gp nhng tnh hung khng c m t trong lut
nhng c s tng ng. V vy, nu ta m t nhng mong mun ca mnh
i vi h thng trong nhng trng hp c th vo lut th lgic m s to
ra gii php da trn tt c nhng mong mun .
1.2. KHI NIM V TP M
1.2.1. Tp kinh in
Khi nim tp hp c hnh thnh trn nn tng lgic v c nh
ngha nh l s sp xp chung cc i tng c cng tnh cht, c gi l
phn t ca tp hp .
Cho mt tp hp A, mt phn t x thuc A c k hiu: x A. Thng
thng ta dng hai cch biu din tp hp kinh in, l:
Lit k cc phn t ca tp hp, v d tp A1 = {xe p, xe my, xe ca, xe
ti};
- Biu din tp hp thng qua tnh cht tng qut ca cc phn t, v d:
tp cc s thc (R), Tp cc s t nhin (N).
biu din mt tp hp A trn tp nn X, ta dng hm thuc A(x),
vi:
1 khi x A
A(x) ch nhn mt trong 2 gi tr "1"
0 khi x A
hoc "0"
k hiu = {x X| x tho mn mt s
tnh cht no }. Ta ni: Tp A c
nh ngha trn tp nn X.
A(x) =
Simpo
and
Split
Unregistered
- http://www.simpopdf.com
CchPDF
biu Merge
din hm
ph
thuc
nh trn s Version
khng ph
hp vi nhng tp
c m t "m" nh tp B gm cc s thc gn bng 5:
B = {x R| x 5}.
Khi ta khng th khng
nh chc chn s 4 c thuc B
hay khng? m ch c th ni n
thuc B gao nhiu phn trm.
tr li c cu hi ny, ta phi
coi hm ph thuc B(x) c gi tr
trong khong t 0 n 1 tc l: 0
B(x) 1.
T phn tch trn ta c nh ngha: Tp m B xc nh trn tp kinh in
M l mt tp m mt phn t ca n c biu din bi mt cp gi tr
(x,B(x)). Trong x M v B(x) l nh x.
nh x B(x) c gi l hm lin thuc ca tp m B. Tp kinh in M
c gi l c s ca tp m B.
1.2.3. Cc thng s c trng cho tp m
Cc thng s c trng cho tp m l cao, min xc nh v min tin
cy (hnh 1.3)
+ cao ca mt tp m B
(nh ngha trn c s M) l gi
tr ln nht trong cc gi tr ca
hm lin thuc:
H = SUP B (x)
xM
Mt tp m c t nht mt
phn t c ph thuc bng 1
c gi l tp m chnh tc (H =
1). Ngc li, mt tp m B vi H
< 1 gi l tp m khng chnh tc.
+ Min xc nh ca tp m B (nh ngha trn c s M) c k hiu
bi S l tp con ca M c gi tr hm lin thuc khc khng:
4
T= {x M| B(X) = 1}.
1.2.4. Cc dng hm lin thuc ca tp m
PDF
SplitcUnregistered
Version - http://www.simpopdf.com
a/Simpo
Hp ca
haiMerge
lp mand
c cng
s
3. A B(x) =
4. A B(x) =
PDF
a/Simpo
Giao hai
tp Merge
m cngand
c Split
s Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Simpo
PDF
Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Trong
: Merge
A(x, y)and
= Split
A(x) vi mi y N v B(x, y) = B(x) vi mi x
M.
1.3.3. Php b ca mt tp m
Simpo
Split
Unregistered
Version - http://www.simpopdf.com
X PDF
T = Merge
[rt chmand
chm
trung
bnh nhanh rt nhanh]
Simpo
PDF Merge
Split
Xt mnh
hp and
thnh:
nuUnregistered
= A th - BVersion
; T mt- http://www.simpopdf.com
gi tr x0 c ph
thuc A(x0) i vi tp m A ca mnh iu kin, ta xc nh c
tho mn mnh kt lun. Biu din tho mn ca mnh kt lun nh
mt tp m B cng c s vi B th mnh hp thnh chnh l nh x:
A(x0) B(y).
Simpo
PDFgi
Merge
Split
- http://www.simpopdf.com
Vi mi
tr r and
x0 ca
binUnregistered
ngn ng uVersion
vo, ta c
3 tp m ng vi 3
mnh hp thnh R1, R2, R3 ca lut hp thnh R. Gi hm lin thuc ca
cc tp m u ra l: B' ( y ) ; B' ( y ) ; B' ( y ) th gi tr ca lut hp thnh R
1
Simpo
PDF
Merge
Splittrc
Unregistered
Version
- http://www.simpopdf.com
+ Cu
trc
SISOand
l cu
trong lut
hp thnh
c cc mnh
iu kin v mnh kt lun l cc mnh n.
V d:
R1: nu = Al th = B1 hoc
R2: nu = A2 th = B2.
+ Cu trc MISO l cu trc trong lut hp thnh c cc mnh
iu kin l mnh phc v mnh kt lun l mnh n.
V d:
R1: nu 1 = A1 v 2 = B1 th = C1 hoc
R2: nu 1 = A2 v 2 = B2 th = C2.
1.5.5. Lut hp thnh n c cu trc SISO
Simpo
PDF
Merge
and
Version
Nhm
tt c
cc gi
tr Split
A=>BUnregistered
(x, y) = R(x,y)
gm 5 -x http://www.simpopdf.com
5= 25 gi tr, thnh
ma trn R (c gi l ma trn hp thnh MIN) gm 5 hng 5 ct.
13