http://www.mardininsesi.com/archive/index.php?t-37901.html http://www.dahiweb.

com/category/pas

1)Clrscr: Kullanld yerde ekrann tamamn siler. Clrscr'nin uzun adi Clear Screen'dir ve Trke E anlamn tar. Kullanm: clrscr; rnek: Uses crt; Begin Clrscr; Writeln( turbo pascal ); Readln; End. 2)Gotoxy: Ekranda istenilen koordinatlara imleci gtrr. Gotoxy komutu iki adet parametre (veri ) ile birlikte kullanlr. Bu verilerden birisi kolon numaras (stun numaras ya da x koo rdinat da denilebilir), dieri satir numarasdr. (y koordinat). Kullanm: gotoxy(x,y); rnek: Uses crt; Begin Clrscr; Gotoxy(30,5); Write( turbo pascal ); Gotoxy(27,7); Write( programlama dili ); Readln; End.

Burada x ve y yerine say da olabilir deiken ismi de. 3)Textcolor: Belki neden hep siyah-beyaz ekran kullandmz merak etmisinizdir. Textcolor ile ekrana zlan yaznn rengini deitirebiliriz. Kullanm: textcolor(renk); rnek: Uses crt; Begin Clrscr; Textcolor(1); Writeln( turbo pascal ); Textcolor(4); Writeln( turbo pascal ); Textcolor(10); Writeln( turbo pascal ); Readln; End. Renk yerine white, red, lightred, blue gibi isimler kullanabileceginiz gibi bunl arin sayisal karsiligini da kullanabilirsiniz. Bu komutu kullandiktan sonraki ya zilarinizin tm tanimladiginiz renkte yazilacaktir. Renkler ve numaralari sunlar: Renk Numarasi Trke'si Black 0 Siyah Blue 1 Mavi Green 2 Yeil Cyan 3 Turkuaz

Red 4 Krmz Magenta 5 Pembe Brown 6 Kahverengi Lightgray 7 Ak (parlak) gri Darkgray 8 Koyu gri Lightblue 9 Ak (parlak) mavi Lightgreen 10 Ak (parlak) yeil Lightcyan 11 Ak turkuaz Lightred 12 Ak (parlak) krmz Lightmagenta 13 Ak (parlak) pembe Yellow 14 Sari White 15 Beyaz Tablodan isterseniz renk ismini isterseniz de ona karlk gelen numaray kullanabilirsi niz. rnein textcolor(red); ile textcolor(4); komutu ayni vazifeyi grr. 4)TextBackGround: Arka plan rengini deitirmek iin kullanlr. Normal olarak Pascal'da bir program yapnca rka plan rengi siyahtr ve renk de ak gri'dir. Arka plan rengini deitirmek iin textbac ground 'n kullanrz. Kullanm: textbackground(renk); rnek: Uses crt; Begin Clrscr; Textbackground(1);Textcolor(14); Writeln( turbo pascal ); Textbackground(green);Textcolor(4); Writeln( turbo pascal ); Readln; End. Renk yerine yukardaki tablodan birisini textcolor komutundaki gibi kullanabilirsi niz. Simdi bu iki komutu birlikte kullanan bir rnek yapalm:

Program Renkler; Uses crt; begin textbackground(white); textcolor(black); clrscr; gotoxy(30,10); write('Halil ibrahim Kalkan'); textcolor(4); gotoxy(30,11);write('E-mail: webmaster@kalkan.cjb.net'); textbackground(red);textcolor(yellow); gotoxy(30,12);write('Web: ); textbackground(green); gotoxy(1,9);write(' ':80); gotoxy(1,13);write(' ':80); readln; end. Grdnz gibi textbackground komutundan sonra clrscr; kullanlnca ekrann her yeri o ren oluyor. Ayrca textcolor ya da textbackground komutlarnda illa da sabit bir renk ta nmlamanza gerek yok. Deiken ismi de kullanabilirsiniz. Ama bu deikenin tipi tamsay b tip olmaldr (byte gibi). rnein: Procedure renkler02; uses crt; var renk:byte;

isim:string; begin clrscr; write('adiniz..: ');readln(isim); write('Hangi Renk(1..15)..: ');readln(renk); textcolor(renk); write(isim); readln; end. 5)Delay: Programn belirli bir sre duraklatlmasn (bekletilmesini) salar. Bir tamsayl ifade il likte kullanlr. Kullanm: delay(say); Seklindedir. Burada say yerine herhangi bir tamsay ya da tamsay tipli bir deiken giri lebilir. Program girilen deerin sresi kadar durur. Bu deer milisaniye cinsindendir (bir saniye 100 milisaniyedir). Geri artik yeni gelien bilgisayarlarda sorunlar karyo r ya da bilgisayarn ilemcisinden ilemcisine fark ediyor. Yani belli bir standard yok . Mesela delay(100); komutu sizde 2 saniye beklerken baka bir bilgisayarda yrim sa niye bekleyebiliyor. Uses crt; Var I:integer; Begin Clrscr; For I:=1 to 25 do Begin Gotoxy(I,I);write( turbo ); Gotoxy(55-I,I);write( pascal ); Delay(200); End; Readln; End. 6)Readkey: Klavyeden girilen bir tua baslmasn salar. Bu fonksiyonun sonucu Char tipinde bir bilg idir. rnek: Uses crt; Var Tus: char; Begin Clrscr; Gotoxy(30,10);write ( turbo pascal ); Tus:=Readkey; Gotoxy(30,12);write( programlama dili ); Tus:=readkey; End.

7)Keypressed: Klavyeden bir tua baslncaya kadar istenen ilemleri yapmak veya bir tua baslp baslma l etmek iin kullanlr. rnek: Uses crt; Begin Clrscr; Repeat Write( turbo pascal ); Until Keypressed; End. 8)Window:

Pascal'a baslarken ve gotoxy komutunu anlatrken normal bir text ekraninin 80 kolo n ve 24 satir olduunu ve bu 24 satirin 25 satra kabileceini sylemitik. Windows proce e' ile ekrandaki standart pencerenin boyutunu ve yerini deitirebiliyoruz. Normalde 80x24 olan ekran 80x25 yapmak iin window(1,1,80,25); kullanlr. Ama diyelim ki biz ek rann tamamn deil de kolon olarak 10 ile 70, satir olarak da 2 ile 10 arasn kullanmak stiyoruz. Bu durumda window(10,2,70,10); komutunu kullanrz. Artik clrscr; komutunu kullanrsak sadece belirttiimiz pencerenin ii silinir, dier taraflara karlmaz. Ya da toxy(1,1); komutu pencerenin 1. kolon ve 1. satrna gider. Pencerenin 1. satir ve k olonu da 10,2 olduuna gre aslnda gotoxy(1,1); komutu 1. satir ve 1. stun yerine 10. stun ve 2. satra gider. Genel kullanm (rneklerden de anlalaca gibi):

window(x1,y1,x2,y2); Gibidir. x1,y1 pencerenin balang (sol st kse) ve x2,y2 pencerenin biti (sa alt kse) dinatlardr. x1 ve x2 1 ile 80, y1 ve y2 de 1 ile 25 arasnda bir tamsay olmaldr. Neden kullanldna gelince Mesela bir snftaki tm rencilerin listesini ekrana yazdracaz. Bu liste bir ekrana s (tabii ki snfnz 25 kiiden az deilse). Dolaysyla birden ok ekranda gstermek yerin tr. Ve her akran sonunda enter'a baslmas beklenebilir ve enter'a baslnda clrscr; ile ekran silinip listenin devam gsterilebilir. Ama bir de her sayfann banda "Adi soyad, otu, Numaras..." gibi bir balk olmas istenebilir. Bu durumda ekrann en stne balk y sonra window(1,2,80,25); komutu kullanlp bal dna alan bir pencere tanmlanabilir. r sayfa iin tekrar balk yazdrmann gerei kalmaz ve clrscr; komutunu kullannca ekranda hari geri kalan her yer silinir. rnek Uses crt; Begin Clrscr; Window(20,5,60,20); Repeat Write( turbo pascal ); Delay(20); Until Keypressed; End. 9)WhereX ve WhereY: Sonucu tamsay tipinde bir bilgi olup wherex fonksiyonu imlecin o anki konumunun st un numarasn, wherey ise satir numarasn verir. Program ierisinde imlecin yerini kontro l etmek iin faydaldr. rnek: Uses crt; Begin Writeln( Kursr u anda ( Wherex, , , wherey, )pozisyonunda ); Readln; End. 10)DELLINE: mlecin bulunduu satr siler ve alttaki satrlar birer satr yukarya kaydrr. rnek: Uses crt; Var I:byte; Begin Clrscr; Gotoxy(35,25);write( turbo pascal ); Gotoxy(1,1); For I:=1 to 24 do Begin Dellne; Delay(200); End;

Readln; End.

11)Insline: "Insert Line.. mlecin bulunduu satra bo bir satr ekler ve alttaki dier satrlar bir kaydrr. Uses crt; Var I:byte; Begin Clrscr; Gotoxy(35,1);write( turbo pascal ); Gotoxy(1,1); For I:=1 to 24 do Begin Insline; Delay(200); End; Readln; End.

Parametresi yoktur ve kullanldnda imle kanc satrda ise o satrdan sonraki satrlar r aa kayar ve bos bir satir alm olur. Dolaysyla eer en alttaki satrda yaz varsa 12)ClrEol: "Clear (to) end of Line". Imlecin bulundugu yerden itibaren satir sonuna kadar s iler. Parametre kullanilmaz. Kullanimi: clreol; rnek Uses crt; Var T:char; I:integer; Begin Clrscr; I:=0; Repeat Write(# 177); I:=I+1; Until I=1920; For I:=1 to 24 do Begin Gotoxy(40,I);Clreol; Delay(50); End; Readln; End. 13)HighVideo: Ekrana yazlacak yazlarn parlak olarak yazlmasn salar. highvideo; 14)LowVideo: Ekrana yazlacak yaznn mat (snk) olarak yazlmasn salar. Kullanm: lowvideo; 15)NormVideo:

Yazlacak yazlarn normal (standart) parlaklkta yazlmasn salar. Kullanm: normvideo; Bu komutla birlikte bir rnek yapalm:

Program yazilar; uses crt; begin clrscr; textcolor(blue); highvideo; writeln('Parlak bir yaz: Seda Yldz'); Lowvideo; writeln('Mat bir yaz: Seda Yldz ); normvideo; {not: Bu komut rengi lightgray yapar...} writeln('Normal parlaklkta bir yaz: Seda Yldz ); readln; end. 16)TextMode: Ekrann satir ve stun saylarn ayarlamak iindir. Daha dorusu harflerin bykln aya iliriz. Kullanm:

textmode ( mod_numarasi ); eklindedir. Mod numaras yerine 0, 1, 2, 3, 7 ya da 256 saylar gelebilir. Bunlar tek t ek deneyerek bulabilirsiniz. rnek bir kod: rnek: Uses crt; Var I:integer; Begin Textmode(256); { EGA da 43 veya VGA da 50 satr}; For I:= to 43 do Writeln(I:2, turbo pascal ); Readln; End. 17)Sound: Bilgisayarn hoparlrnden istenilen frekansta ses retir. Bazen bilgisayarda yanl bir tu basnca ya da fazla tua basnca kan uyar amal bip gibi sesleri retir. Kullanm: sound(frekans); eklindedir. Frekans olarak tamsay bir deiken ya da bir say deeri verebilirsiniz. Ses ekli olarak alar. Durdurmak iin nosund; komutu kullanlr. rnek: Uses crt; Begin Sound(1000); Delay(200); Nosound; End. 18)Nosound: almakta olan sesi keser. Kullanlmazsa ses bilgisayar kapatana kadar devam eder. Sim di birka rnek program yapalm:

Program ses01; uses crt; begin sound(1000); delay(1000); nosound; end. Yukardaki programdaki frekans de delay (sesin alma uzunluu) deerlerini deitirerek den

yebilirsiniz. Program ses02; uses crt; var a:integer; begin for a:=100 to 2000 do begin sound(a); delay(1); end; for a:=2000 downto 100 do begin sound(a); delay(1); end; nosound; end. Bu programda da yine saylarla oynayarak denemeler yapn. Eger bu sesleri duyamyorsanz belki bilgisayarnzn hoparlr bozuk olabilir. Ayrca delay(1); degerini artrp (fazla yn, nk for dngsne gre her artrmda ok fazla sayda artyor) sesin alma sresini