Ngh thut tr o Nht Bn (Phn 1)

Tr o l mt ngh thut thng thc tr trong vn ha Nht Bn, c pht trin t khong cui th k 12. Theo truyn thuyt Nht, vo khong thi gian , c v cao tng ngi Nht l s Eisai (1141-1215), sang Trung Hoa tham vn hc o. Khi tr v nc, ngi mang theo mt s ht tr v trng trong sn cha. Sau ny chnh Eisai ny sng tc ra cun Khit Tr Dng Sinh K (Kissa Yojoki), ni dung ghi li mi chuyn lin quan ti th ung tr. T , dn dn cng dng gip th gin ln tnh hp dn c bit ca hng v tr thu ht rt nhiu ngi dn Nht n vi ci th ung tr. H kt hp th ung tr vi tnh Thin ca Pht gio nng cao ngh thut thng thc tr, pht trin ngh thut ny tr thnh tr o (chado), mt sn phm c sc thun Nht. T ung tr, cch ung tr, ri nghi thc ung tr cho n tr o l mt tin trnh khng ngng ngh m ci ch cui cng ngi Nht mun hng ti l ci bin tc ung tr du nhp t ngoi quc tr thnh mt tn gio trong ngh thut sng ca chnh dn tc mnh, mt o vi ngha ch thc ca t ny. Hin nhin y tr o, khng n thun l con ng, php tc ung tr, m trn ht l mt phng tin hu hiu nhm lm trong sch tm hn bng cch ha mnh vi thin nhin, t tu tm dng tnh v nhp nh thin t gic ng. TR VI CUC SNG T xa ti nay, ung tr l mt sinh hot hng ngy ca nhiu dn tc trn th gii. Ung tr khng nhng c li cho sc khe m cn l mt th vui tinh thn khi ngi yn lng nhm nhi chn tr, ngm ngh v cuc sng nhn sinh. Dn dn, vic thng tr tr thnh mt cch thc gip con ngi tr li vi bn tnh t nhin ca mnh. chnh l Tr o. Tinh thn ca tr o c bit n qua bn ch Ho, knh, thanh, tch. Ha c ngha hi ha, ha hp, giao ha. l s hi ha gia tr nhn vi tr tht, s ha hp gia cc tr nhn vi nhau, s hi ha gia tr nhn vi cc dng c pha tr. Knh l lng knh trng, s tn knh ca tr nhn vi mi s vt v con ngi, l s tri n cuc sng. Lng knh trng c ny sinh khi tinh thn ca tr nhn vn ti s hi ha hon ton. Khi lng tn knh vi vn vt t ti s khng phn bit th tm lng tr nn thanh thn, yn tnh. l ngha ca ch Thanh. Khi lng thanh thn, yn tnh hon ton th ton b th gii tr nn tch lng, d sng gia mun ngi cng nh sng gia ni am tht vng v tch liu. Lc , th gii vi con ngi khng cn l hai, m c hai u vng bt. l ngha ca ch Tch. Bn ch Ha, Knh, Thanh, Tch nh mt thc o bn thn v tr nhn ang v tr no trn con ng Tr o. Vy th Tr o l g?, c ai trong nhng ngi quan tm n tr o chng ta tng t cu hi ny cho mnh hay cha. tr li cho cu hi ny, chng ta cng i t qu trnh hnh thnh ca tr o cho n cc dng c c s dng trong pha tr; t tr tht cho n cch pha tr; t cch phc v tr cho n cch ung tr Tt c lm nn vic thng tr ca chng ta c sng ng v trn vn. LCH S TR O Giai on 1: Lch s Tr o. Vo th k th 8 - 14 tr bt u c s dng ph bin trong tng lp qu tc, lc cng c cc cuc thi u on tn tr. Vn ha ung tr giai on ging nh nhng tr chi xa x v cc ngi qu tc rt thch dng c ung tr Trung Quc. Trong hon cnh nh vy, c mt nh s tn l Murata Juko tm thy v p gin d trong vn ha ung tr. ng n vi tr vi t cch l mt nh s, rt coi trng cuc sng tinh thn. Tr o ra i nh th. Juko yu ci p wabi v sabi. Tuy nhin, tr o vn cn cha c nhiu ngi bit n, ngi k nghip tip theo l Takeno Jyoo. Jyoo quan nim: Mc d xung quanh chng ta chng c g c: khng hoa, khng l, ch c cnh hong hn chiu t vi mt mi nh tranh. Giai on 2: Cc giai on pht trin. Sau Jyoo, th k 16, Senno Rikyu mi l ngi a ra bc ngot quan trng, to nn mt nn vn ha tr o trong gii v s (samurai). Senno Rikyu l thy dy tr o cho Oda Nobunaga (Shogun - ngi ng u gii v s) ca thi Azuchi. Sau khi Oda Nobunaga cht, Toyotomi Hideyoshi ln (thi Momoyama) th Senno Rikyu tip tc dy cho ng ny. Nh vy, hot ng ca Senno Rikyu kh ph bin v c nh hng su rng trong tng lp v s, nh hng mnh n chnh tr thi . Cng thi vi Senrikyu, cng c hot ng ca Yabunnouchi Jyochi (hc tr ca Takeno Jynoo).Yabunouchi Jyochi l tr s ca cha Honganji, ngi cha ln nht Nht Bn. Theo Yabunouchi, Tr o nm trong cc hnh ng ca bn thn. Ngoi ra cn c nhiu tr nhn khc na. Ngy xa, cc tr nhn pha tr theo cch ring ca mnh. Nhng sau th h th nht, ngi ta bt u to ra cch pha tr chung. Nu cc phi khc nhau cng ch khc nhau trn b mt nghi thc pha tr, cn o l duy nht. Giai on 3 - Tr o trong thi hi nhp. Tr o hin nay cng dn c bin i, trong mi phng tr u c mt s bn gh g cho khch ngi. Nu nh khch khng th quen vi kiu ngi truyn thng ca Nht th s bin i ny cho php ngi phng Ty vi thi quen hin i cng c th tham gia c nhng bui tr o m khng h lm mt i khng kh tn nghim

trong phng ung tr. Dn dn, tr o c a vo phng khch theo phong cch phngTy. Ngi n khng cn phi g b theo kiu ngi hay cch ung tr ca ngi Nht vn c th mc o theo kiu Ty phng. Khm ph x s Ph Tang khng ch qua cnh sc thin nhin tuyt p, qua nhng cng trnh khoa hc th k m du khch nn bc chn vo mt th gii hon ton khc bit, th gii ca ngh thut Tr o. TR THT Tr tht l mt cn phng nh dnh ring cho vic ung tr, n cn c gi l nh khng. l mt cn nh mng manh vi mt mi tranh n s n sau mt khu vn. Cnh sc trong vn khng lo lot m ch c mu nht, gi ln s tnh lng. Trong khu vn nh c th b tr mt vi nt chm ph to nn mt n tng v mt min thung lng hay cnh ni non c tch, thanh bnh. N nh mt bc tranh thy mc gi ln bu khng kh m Kobiri Emshiu t: Mt chm cy ma h, mt nt bin xa, mt vng trng chiu m nht. Trn con ng dn n tr tht c mt tng ln, mt tng c khot thnh mt ci chn ng y nc t mt cnh tre rt xung. y ngi ta ra tay trc khi vo ngi nh nm cui con ng, ch tch liu nht: Ti nhn ra, khng c hoa, cng khng c l. Trn b bin, mt chi tranh ng tr tri, trong nh nng nht chiu thu. Ngi nh ung tr lm bng nhng nguyn liu mong manh lm cho ta ngh n ci v thng v trng rng ca mi s. Khng c mt v g l chc chn hay cn i trong li kin trc, v i vi thin, s cn i l cht, l thiu t nhin, n qu ton bch khng cn ch no cho s pht trin v i thay. iu thit yu l ngi tr tht phi ha nhp vi cnh vt chung quanh, t nhin nh cy ci v nhng tng . Li vo nh nh v thp n ni ngi no bc vo nh cn phi ci u xung trong v khim cung, thm ch v samurai lun lun mang theo cy kim bn mnh cng phi li n bn ngoi. Bc vo phng tr l mt bu khng kh lng l c tch, khng c mu sc rc r m ch c mu vng nht ca tm thm rm v mu tro nht ca nhng bc vch bng giy. TOKONOMA Tokonoma l gc phng c trang tr, hi tht vo trong so vi vch tng. Tokonoma l mt trong bn nhn t thit yu to nn phng khch chnh ca mt cn nh. Bn thn t tokonoma m ch gc phng tht vo hoc cn phng c gc nh n. C mt vi du hiu bit u l Tokonoma. Thng thng, c mt khu vc treo tranh hoc mt bc th php, hay c mt ci gi nh t hoa, c th l mt chic bnh. Bn c th nhn thy mt hp hng trm. Mt gia nh truyn thng Nht c nhiu cun giy v cc vt dng khc m h trng by Tokonoma tu tng ma hoc ngy l gn nht. Khi bc vo mt tr tht, bn thng qu v ngm Tokonoma mt lt. Bn cng c th ni v cc vt c trng by. Thin gy nh hng n Tokonoma ln Chabanach khi chng ta ch tm n nhng chi tit nh b trong cuc sng th mi thy v p trong nhng iu gin d. CHABANA Chabana l phong cch cm hoa n gin m thanh lch ca Tr o, c ngun gc su xa t vic nghi thc ho Ikebana. "Cha", theo ngha en l Tr v "ban" l bin m ca t hana c ngha l hoa. Phong cch ca Chabana l khng c bt k qui tc chnh thc no tr thnh chun mc cho ngh thut cm hoa trong tr tht. Hoa th hin tnh cm ca ch nh trong mt bui tic tr. Hoa c cm trong mt chic bnh hoc mt ci l mc mc vi phong cch thay i theo ma. L hoa c th c lm t bt k cht liu no, t ng, gm trng men hoc khng trng men cho n tre, thu tinh v cc vt liu khc. Khi cm hoa cho mt ba tic tr, u tin ch nh phi chn hoa v l tng ng. Hoa trong phng tr gi c cho ngi ngm cm gic nh ang ng gia khu vn t nhin. KANEJIKU Kakejiku l mt tc phm bng tranh treo trn tng Kotonoma, hay cn gi l th php. Th php c th l mt bc tranh, c th l mt cu ni mang ngha no nh Bnh thng tm l o, hoc n gin ch l mt ch V.

CC DNG C PHA TR 1. Kama (ni un nc): quai xch vo bui tr o. Nc t m s c rt vo bt.

ri s tho ra khi ly ra bng Shaku

2. Tetsubin (m un nc): thch hp vi kiu pha tr rt nc trc tip t m 3. Chawan (bt tr): C th ni ginh c s yu qu v quan o. C rt nhiu loi bt khc kia cng nh ngy nay, bt tr thch v ngh thut cn l s cc tr nhn yu qu nh chnh thn h vy. Bi vy vic mt c gi tr bng mt cn nh i ngi hiu v bt, cng khng l l. Bt tr c lm bng gm. liu c a thch khng phi l chic bt trn vn bng by kiu quc, m l nhng chic bt th gin d, v hn na l c lm tay. Chic bt tr thm ch li trn, ph hp vi l tng ca l tm kim s ton vn trong

un vo bt. l th c trng v trng nht ca Tr nhau, nhng vi nhng tr nhn Nht Bn xa gn lin vi tn tui ca h, bn cnh s yu ngng m v lch s v vn ho. Bt tr c bn bt tr vi c g Cht nhng Trung s bng khng tr o ci bt

ton. Nht bn c rt nhiu dng gm ni ting theo tng vng, nhng vi cc tr nhn Nht Bn th : nht Raku, nh Hazi, ba l Karatsu. - Hagiyaki: l gm ti huyn Yamaguchi ca Nht. Bt ca Hazi c c trng l mu hng nht, chn thng c ct hnh tam gic. - Karu: do dng h Karu ti Kyoto sn xut, bng tay v khng dng bn xoay. c trng l c ph men m hoc nu , xng gm mm v th. - Karatsu: sn xut ti saga v nagasaki trong o Kyashu. c trng l xng gm ph o trng, trang tr hoa vn n gin bng sc mu nu.

- Ngoi ra c rt nhiu loi bt khc nhau, mang nhng c trng ring c t tn nh: Mishima, Kohiki, Hakeme,Tenmokuyu Gm s Vit nam cng rt c cc tr nhn a chung ngay t th k 15, l th k pht trin rc r ca Tr o. Khi a mt bt tr cho khch, nu bt c khc hoa vn th hoa vn lun c hng v pha khch chnh t lng hiu khch. y cng l mt trong nhng nt l nghi c trng ca Tr o: Ho-knh- thanh- tnh. 4. Natsume (hp ng tr): Lm t g sn mi, cng mang nhng nt c trng ring ca tng tr nhn ging nh bt vy. Natsume c th c trang tr hoa vn bn ngoi v trong bui tr o hoa vn ny c quay v pha nhng ni trang trng nht. Tr trc khi cho vo Natsume phi c lc cn thn khng vn cc nh hng n hng v. Tr trong Natsume c trnh by theo hnh ni Ph S, vn l biu tng ca Nht bn. 5. Chasen (dng c pha tr): c lm bng tre mt cch cng phu v cng l mt dng c c trng cho cch pha tr bt, hay tr bt. Chasen mi v cc tua tre phi u, th bt tr pha ra mi ngon, u v p mt. 6. Chasaku (tha xc tr): Lm bng tre, dng mc tr ra bt. Gia cn Chasaku l khc tre, v ngi cm Chasaku khng c cm qu khc ny, m bo tnh v sinh ca tr. Cng l mt nt c trng trong tnh l nghi ca Tr o. 7 Chakin (khn lau): Lm t vi trng, lau bt trc khi pha tr. Chakin lun phi sch v m, nhng khng c t, v phi l mu trng. 8. Shaku (go mc nc): Dng mc nc nng t kama vo bt, hoc chm thm nc lnh t ngoi vo ni. Cc quy tc s dng Shaku to ra nhng nt hp dn rt c trng cho kiu pha tr ny, t cch cm dng c, cch di chuyn n ting nc rc rch chy t Shaku xung bt tr. 9. Futaoki: i km shaku l futaoki, l dng 10. cc cht v tr sau c k np kama khi m. Kensui: L dng c nc bn, c th lm bng liu nh tre, gm nhng trong phng tr lun nm m bo sch s.

Nhng ngi Nht thch ung tr thng thnh lp nhng nhm nh, chn ngy mi nhau cng thng thc. S ngi tham gia mi ln khng vt qu 4 ngi v hon cnh t chc mt bui tr o cng c nhng quy nh c bit. Nhng gia nh kh gi thng cho xy ba cn phng nh trong vn ring nh mnh, hai phng ni lin nhau, trong mt phng l phng tr - ni t chc tr o, phng kia t than, b tr v vi nc. Phng cn li l ni ngh ngi ca khch, phi cch hai phng kia mt khong nht nh. Trong vn c nhng con ng nh lt , quanh co vi hai bn trng hoa v cy cnh lm cho khng gian trong vn yn tnh v thanh nh. B tr trong phng tr cng rt c ch . Thng thng l treo tranh ca cc danh ha ni ting, c hoa cm ngh thut khch mi c thng thc ngh thut mang hng sc c knh. Thi gian t chc tr o chia ra lm 4 loi: tr sng (7h sng), sau n cm (8h sng), gia tra (12h tra) v cu chuyn bui ti (6h ti). Khch mi ng gi n phng ngh, g vo chic chung g bo hiu n. Ch nh nghe ting chung s t phng tr ra n khch. Trc ca phng tr c t mt chic ci ng y nc, khch phi ra sch tay trc khi vo phng. Ca ra vo c mt ca cao gn 3 thc khch tho giy i vo. Khi bc vo phng phi khom mnh t khim tn. Nu khch l v s th phi tho kim trc mi c bc vo biu th khng kh ha bnh. Trong s khch, ngi tinh thng tr o c c lm ngi ch tr. Ngi ch tr phi co trc u biu th sch s, thanh khit. Trong phng tr, mt gc chiu c t bp l v ni nc bng gm, trc bp t b tr. B tr phi th, nng c men mu cam hoc en m dng v c knh. Trong khi ch nhn un nc th khch dng im tm. Mn im tm ny ht sc tinh t phi c lm cn c vo thi tit. V d: t chc tr o vo ma thu th mn im tm phi lm ging nh l phong hoc hoa cc.Tr pha l loi bt tr xanh c ch bin cn thn bng cch gi nt trongci - ngi Nht gi l nghin tr. NGH THUT PHA TR C hai cch pha tr: Pha c v Pha long. Tr c thng thng ba ngi thay nhau ung mt bt, mi ngi ba hp ri ht 1/3 bt. Tr long mi ngi ung ring mt bt. Tr c c mu xanh m, hng thm hi cht. Ch nhn mc hai mui g tr cho vo bt, nc si, dng que trc khuy u tr c nc c nh bt u. Bt u tin mi ngi ch tr, ngi ch tr nng bt tr ngang trn ri mi ung. Khi ung phi chp ming t thc s c thng thc tr ngon ca ch nhn. Khi tt c khch ung xong th nghi thc tr o cng kt thc. Nhng i khi cn mt nghi l cao hn l n cm , thng sau khi ung tr. Tuy gi l cm thng nhng cng thnh son. 1. Nc pha tr: Tuyt i khng bao gi ly nc ang si pha tr , c ngha l khng th no dng nc ang si trong bnh vo bnh pha tr. L do l trng khng p mt v nht l tt c cc loi tr Nht bn (tr xanh, tr bt dng trong l dng tr (Sadoo) khng bao gi dng nc ang si! Nc pha tr phi c ng trong mt bnh thy (ung tr thng thng) hay nc c nu trong mt ci m kim kh khng np trn bn than rt yu gi nc khong 80-90oC.. 2. Lm m dng c: m pha tr v tch ung tr c trng bng nc si trong bnh thy lm m dng c , sau dng khn lau kh trc khi x dng. 3. Cho tr vo m pha tr: Thng vi lai tr ngon c trung bnh ngi ta thung tnh cho mi mt ngi khch khong mt mung c ph tr xanh. Tuy nhin nu di 3 ngi khch, nn cho hn mt t trnh qu nht. D nhin vi nhng ngi ghin tr, thch ung m li l vn khc!

4. Pha tr: Vi loi tr xanh c trung bnh, ngi ta thng pha tr 3 ln khc nhau nh sau : */ Ln th nht: Pha vi nc nng khong 60 C, tr ngm khong 2 pht ng h trc khi rt cho khch. Nc si t bnh thy c rt ra mt ci bnh Tr khc (hay chn tng) gim nhit trc khi cho vo bnh pha tr (l do ti sao s c gii thch phn sau). */ Ln th hai: pha vi nc nng khong 80 trong khong 30-40 giy, c ngha l cho nc vo m pha tr , hi lc nh v rt ra tch cho khch ngay. Nc cng c rt qua bnh trung gian nhng mau l hn c nhit mong mun. (Tuy nhin, nhng ngi pha tr quen thuc, kho tay h c th iu chnh nhit t bnh thy rt vo bnh pha tr bng cc th thut nh rt nuc tht chm, cao vi nc trn bnh pha tr...) */ Ln th ba: Nc pha nhit khong 90 C, cng khong 30- 40 giy. Nc c th tun trc tip t bnh thy vo m tr, v nc si khi qua cc giai on rt vo bnh thy, ri t bnh thy rt vo m pha tr c nhit khong 90 C . Vi nhng loi Tr ngon c bit, ngi ta c th pha tr ln th 4 hay ln th 5 (cch thc pha nh ln th 3) m nc tr vn xanh v cn mi v. Nhng nhng loi tr xanh h phm, r tin vic pha tr hi khc hn cht nh. Chng hn ln th nht phi nhit cao hn (70- 80 , 2 pht), ln th hai (90 , khong 1- 2 pht) v khng c ln th 3 v ht mi v ri (gii thch phn di). 5. Lng nc pha tr: Ngi pha tr phi bit c lng cho bao nhiu nc pha vo bnh tr, khng th pha tr xanh Nht bn bng cch c cho nc vo y bnh ri rt cho khch theo li pha tr ca Tu hay VN c . M phi bit dung tch ca tch ung tr v s tch cho ng lng nc mi ln rt tr cho khch phi ht trn vn nc trong bnh pha tr. Nu cn st li s lm gim phm cht ca ln ung tr k tip v sai nhit , v oxy ho lm mt mu xanh p ca tr..v..v.. 6. Cch rt tr: Khng bao gi rt tr cho khch mt ln y tch ri rt tip cho ngi khch k tip! Lm nh vy s c s khc bit v m nht ca nc tr trong mi tch, cng nh khng u v lng trong mi tch (tch u tin qu nhiu, tch cui cng rt t, qu m v thi gian tr ngm ra nhiu hn hay khng cn nc cho ngi k tip)! V vy tt c cc tch ca khch u c trong khay tr ri rt theo th t 1, 2, 3, 4... rt ln u khong 30ml (cho mi tch, c ln 70ml), sau rt ln th hai vi th t ngc li 4, 3, 2 ,1 mi ln khong 20ml (cho mi tch c tng cng 50ml nc tr) nu cn d cht t trong bnh , nn co dn phn u cho cc tch. Sau mi a mi khch. Chnh v l do ny, ngi pha tr phi cn lm sao cho (khng thiu, khng tha) cho tt c khch, mi ngi khong 50ml (vi loi tch ung tr c 70-80 ml). 7. Cch ung tr: Khi ung tr xanh Nht Bn (cng nh ung tr bt trong l dng tr) ngi Nht phi n mt vi loi bnh ngt lm gia tng hng v ca tr. C th ni bnh truyn thng ca Nht Bn pht trin cng thi quen ung tr ca ngi Nht. Trong nhng l hi 4 ma, ngi Nht lm nhng chic bnh hnh dng nh nhn th hin phong v thin nhin, v bnh thng c thng thc cng vi Tr. Bnh truyn thng ni ting c ly cm hng t v p thin nhin, bn ma, t th Waka, Haiku (l cc th th c ca Nht Bn) v cm hng t qu hng. Trc khi ung tr, ng ta n vi ming bnh (phi n ht bnh trong ming ri mi ung tr, khng nn va n va ung). Sau thnh thong n thm bnh v ung tr tip theo. V cch ny s lm gia tng hng v ca tr xanh mt cch l k. Ung tr xanh Nht bn hon ton khc vi li ung nhm nhi tng t mt trong li ung tr Tu ca nhng v nh Nho Vit Nam. Ngi Nht ung thnh ngm ng hong c lng nc tr thm vo tt c cc mng nim ca ming. Vi nhng loi tr xanh ho hng hay trn trung bnh, ngi Nht cho rng nc pha tr ln u tin c coi l m nht, lm mi ngon ca tr thm vo v gic nhiu nht. Nc th hai, c mt khoi cm khc nh nhit nng ca ln pha ny, nc tr mt i kh nhiu v c bit ca tr nhng li c mi rt thm bc ln, kch xc vo khu gic. C hai ln pha tr ny c coi l quan trng nht v c o nht ca tr xanh Nht bn. Vi loi tr thng hng ngi ta c th ung n ln th 4 hay th 5 nc tr vn xanh v mi v vn cn. Tuy nhin loi tr h phm, ngi ta b qua ln th nht v bc sang cch pha ln th hai hi i khc i cht nh vit trn. Nc Nht nhn t bn trong Nc Nht ging nh mt c gi nhan sc trung bnh nhng c thc chm cht bn thn v kho che y khuyt im. Cn Vit Nam th nh mt c gi p nhng hi cu th v thiu t tin. Ngi Nht hay nc Nht rt d m hoc lng ngi v v p thanh lch m h rt c thc to ra. Cch h vn kimono, cch h n mc, i ng, cho hi, i i vi nhau, tt c u tun theo nhng nghi thc nht nh m ting Nht phn nh iu ny rt r. V d: i ra khi nh th ngi i nht nh phi ni : Itte kimasu, ngi nh p tr: Itte rassai. Ri khi cng ty sm hn bn ng nghip th phi ni: Osakini (xin php ti v trc); ngi cn li lm vic s p tr: Otsukaresama (Anh/Ch vt v nhiu.) Vo nh ai th phi ni : Ojyamashimasu (Xin li v quy ry); Bt u n cm th ni: Itadakimasu (Cm n c nhn thc n nh th ny), v.v Tt khoe ra xu xa y li im chung d nhn thy l ngi Nht t khi ni v nhng im khng tt Nht cho ngi nc ngoi nghe. C l vch o cho ngi xem lng l iu ti k vi ngi Nht. (d nhin tr nhng tc phm Vn hc, ni ngi dn chuyn c th n nu vo khng gian h h thc thc.). V th i vi khch du lch nc ngoi, mi th Nht u trng c v r rng, p . Vi phn ng ngi Nht, cch sng tt nht l tun th theo nhng nguyn tc m x hi ra. Quan h gia ngi vi ngi x hi Nht h rt cn trng trong n ni, i i vi ngikhc. Lun lun lch s c th ni l nguyn tc s mt trong giao tip mang tnh x hi Nht. Ngi Nht Bn rt coi trng hc vn: Nht Bn ngho ti nguyn ch tr mt th ti nguyn c bit khng ngho l con ngi. H thng gio dc c xem nh l cha kha lm cho nn kinh t tng trng n nh hng nm. Vic u t rt ln cho gio dc c ngha to ln i vi t nc. Con ngi Nht Bn ngy nay c nh gi ch yu da vo hc vn ch khng phi a v gia nh, a v x hi v thu nhp. Cng cn ni rng, o Khng em li cho Nht Bn xa v nay t tng php l x hi khng da trn a v xut thn, dng di m l gi tr qua thi c. Mt trong nhng tnh cch ng ch nht ca dn Nht l s ham mun pht trin nhn cch v b bn ca h. Hn na, s theo ui hc tp khng phi tha mn nhu cu tc thi no m n gin h tin tng su sc gio dc phi l s c gng sut i. Phn ln ngi Nht mun hon thin mnh hn v hc hi l cch tt nht t mc ch. Ch x hi Nht Bn to cho ngi dn Nht nim tin rng: s phn c may ca h c nh ot bi s chm ch hc hnh v iu quan trng l h cng tin rng tt c h ngay t u u c c hi bnh ng nh nhau. Do vy, nim v s bnh ng l mt c im quan trng ca h thng gio dc. Phn ln ngi Nht tin rng h ang sng trong mt mi trng x hi ng nht khng phi giai cp, trong ngun gc xut thn, ti sn tha k khng quan trng bng s c gng bn thn. Tinh thn lm vic tp th: y l yu t c trng vt tri m khng tm thy c nhng quc gia phng ng khc. Trong i sng ngi Nht, tp th ng vai tr rt quan trng. S thnh cng hay tht bi trong con mt ngi Nht u l chuyn chung ca nhm v mi thnh vin trong nhm, bt k anh ta lm ra sao, u hng chung s cay ng hay vinh quang m nhm t c tp th, nhm y c th l cng ty, trng hc hay hi on Trong lm vic ngi Nht thng gt ci ti li cao ci chung, tm s hi ha gia mnh v cc thnh vin khc trong tp th. Trong cc bui hp hnh ngi Nht thng t ci c hay dng nhng t c th lm mt lng ngi khc. Cc tp th (cng ty, trng hc hay on th chnh tr) c th cnh tranh vi nhau gay gt nhng tu theo hon cnh v trng hp, cc tp th cng c th lin kt vi nhau t mc ch chung. Th d in hnh l hai cng ty Nht c th cnh tranh vi nhau trong nc Nht nhng khi ra nc ngoi hai cng ty c th bt tay nhau cnh tranh li vi mt nc th ba ca ngoi quc. Ngi Nht khng thch i u vi ngi khc.

Bn tnh ca ngi Nht khng thch i khng, c bit l i u c nhn. trnh n, h lun lun lm theo s mt tr. H ch tm gn gi s ha hp n mc nhiu khi l di s tht, bi di con mt ngi Nht gi gn s nht tr, th din v uy tn l vn ct t. Chnh v vy trong x hi Nht, c rt t ch cho cc tng c nhn, v l ngi no ha nhp hon ton vo cc nhm th s c n p. Trong khi ch ngha c nhn c cao phng ty, th Nht s t khng nh c nhn di bt k hnh thc no cng khng c khuyn khch. Thng qua cu tc ng tr danh Nht cy inh no l ln s b ng xung th ta c th phn no hiu r hn v thi ca ngi Nht i vi ch ngha c nhn. Tnh tit kim v lm vic chm ch Ngi Nht tn tin trong chi tiu v cn c trong lao ng. Do sau 30 nm t mt nc b chin tranh tn ph h tr thnh mt cng quc v kinh t. Nht nm trn vng hay gp nhiu thin tai nn gp kh khn bt k lc no. V vy to nn tnh tit kim. Ngoi ra, h tit kim bo m vn n hc cho con ci h v dnh dm tin mua nh. Lng trung thnh Khi l gii v nhng thnh tu to ln trong lnh vc kinh t v n nh x hi nhiu ngi nghin cu lng trung thnh v coi l mt nhn t ng gp cho s pht trin . Nho gio c nhiu nh hng v mt o c. Nht, bn phn con ci ng nht vi lng trung thnh. Ngi Nht lun b rng buc trong mi quan h trn di: mt bn l s bo h, mt bn l s thun phc v trung thnh. Mi ngi u c trch nhim tun theo cc nguyn tc x s trnh sp hay i ch. Trong mt cng ty th cng hin trung thnh, kim ch l mt khu hiu ch cht. Trong khi ngi qun l c yu cu phi c tnh thng th cng nhn c yu cu phi bit vng li, trung thnh vi ch trn. Hn th cc cng ty Nht Bn tng cng sc mnh ca chnh mnh bng cch nui dng tnh cm trung thnh ca cc cng nhn v bng cch o to h hn na. Chnh s hi ha gia cc nhn vin ca cng ty v s hin thn ca h cho cng ty, ch khng phi s cnh tranh gia cc nhn cng ring l, mi l im quan trng. Nhng khi phi cnh tranh vi cc ch th nc ngoi th cc cng ty Nht li on kt thnh mt c th thng nht. Nh vy x hi Nht Bn l mt x hi cnh tranh quyt lit nhng khng to ra s cnh tranh gia cc c nhn, c nhn phi lm vic qun mnh cho cuc cnh tranh ca nhm. Bn cnh nhng tnh cch nu trn, ngi Nht cn c mt s c tnh: + Lun lm vic theo mc tiu nh. + Tn trng th bc v a v. Rt coi trng tn ti trt t. + Cn c v c tinh thn trch nhim cao. + Yu thin nhin v c khiu thm m. + Tinh t, khim nhng. + Trong kinh doanh ngi Nht rt trng ch tn v pht trin mi lm n lu di Oshogatsu- Tt Ca Ngi Nht Khng ging nh cc nc lng ging khc chu nh Trung Quc, Hn Quc, Vit Nam, Nht Bn t chc n nm mi theo dng lch. Ngi Nht gi dp ny l Oshogatsu, v y l s kin nghnh n v thn Toshigamisama... Ngi Nht bt u chuyn sang n Tt dng lch theo phng Ty t nm Minh Tr th 6, tc nm 1873. Phong tc n nm mi ca ngi Nht hin vn gi c nhng truyn thng ng in hnh, bn cnh cng thu nhn nhng nt vn ha mi t phng Ty qua qu trnh giao lu, tng tc theo dng chy ca thi gian. Oshogatsu vn l tn gi ring thng ging nhng hin nay thng dng ch khong thi gian t mng 1-3 ca thng u tin trong nm. Ngi Nht bt u chun b cho Oshogatsu t ngy 8-12 ( vng Kanto l ngy 13). Ngi Nht c tp qun trang tr cy thng (kadomatsu) trc ca nh, trc ca hng hay trc cng cng ty. H quan nim cy thng ny l ni n Toshigamisama - v thn linh em li s thnh vng, may mn v trng th. Ngoi vt tiu biu l cy thng th ngi Nht cn dng cc loi thng bn bng c, di giy trng... tng trng nhiu mong c, nhiu nim khc nhau cho mt nm mi tt lnh. m 30 tt l thi gian gia nh sum hp, cng nhau n tt nin v ch n khonh khc giao tha. Tri vi ngi chu u v ngi M thng n Ging sinh cng gia nh cn khi giao tha th ra nhng a im cng cng cho mng nm mi, ngi Nht li thng i chi Ging sinh vi ngi yu, bn b v quy qun n nm mi bn gia nh. Vo ng 0g m giao tha, khp cc cha trn t nc Nht Bn s nh 108 hi chung vi ngha xua ui 108 con qu s. Ting chung cng l m thanh c coi l bc nht trong nm m thanh ca Pht php. Thi khc giao tha, trong ting chung ngn vang, sau khi ni li chc mng nm mi ti mi ngi xung quanh, tt c s quy qun bn nhau cng thng thc ru sake v cc mn n truyn thng vo dp Oshogatsu. Trn bn n cc gia nh Nht Bn nhng ngy ny thng khng th thiu cc loi bnh lm t go (ting Nht gi l omochi), cc mn n ch bin t c v hi sn Cc n c t go s l ngun gc gip con ngi thnh t. L mt qun o trn Thi Bnh Dng, Nht Bn c nn ng nghip rt pht trin v t nc ny cng rt ni ting v cc mn n c ch bin tinh t t c v hi sn. Ngi dn Nht cng quan nim n c gip tr no con ngi tr nn thng minh. Cng ging nhiu nc chu nh Trung Quc, Vit Nam ngi Nht thng i l cha cu may mn, tt lnh cho nm mi. Phong tc ny trong ting Nht gi l hatsumode. Ngi ta s ti ngi cha nm hng c cho l hng tt ca nm . Trc khi i l phi ra tay v sc ming sch s. Tin hng hoa dng Pht l nhng ng tin h tung vo hm cng c t trc in th. Ngi lm l s chp tay ly hai l, v tay hai ln, ri chp tay cu nguyn v cui cng ly mt l. Ngi Nht thng b tin ra rt qu hoc mua mt mi tn thn nhm cu mong c thn Pht ph h tr mt nm mi bnh an, pht t. Trong cc ngy mng mt, hai v ba, ngi Nht thc hin cc cuc thm ving u xun. H ti chc tt cc cp trn cng ty mnh, chc tt h hng, ngi thn, bn b

cng nh hng xm lng ging. Thng thng mi nh s mt cun s km bt trc cng khch n chc tt ghi li tn hoc lu danh thip li thng bo ti thm nh. Hoc c nhiu ngi khch s mang theo nhiu khn tay nh tn mnh tng ch nh lm k nim. Oshogatsu l khong thi gian yu thch ca tr con Nht Bn v cc em s c nhn tin mng tui. Tin mng tui trong ting Nht l Otoshidama, t ny xut pht t ngha ch sc mnh ca v thn Toshigamisama. Trong dp ny tr em thng chi cc tr nh nh cu, th diu Nu c b truyn tranh rmon ni ting, bn c th d dng bt gp hnh nh nhm bn nh Nbita, Xuka, Chaien, Xk, khi chi nhng tr ny trong cc mu chuyn v ngy tt. Tuy nhin, hin nay tr em Nht khng my khi chi nh cu, th diu vn l nhng tr chi truyn thng mang nim t ho ca nc Nht vo dp Oshogatsu na. Mt trong nhng nt c sc ca phong tc n tt ca ngi Nht l tp qun gi thip chc mng nm mi. Tp qun ny tng i ging cc nc u - M song thc t khi ngun t Trung Quc v c du nhp vo Nht Bn. Vo cui nm, ngi Nht Bn thng chun b cc tm thip ghi li cm n v li chc trang trng nht nhn dp nm mi ti nhng ngi quen bit. Phong tc ny th hin rt r truyn thng vn ha cm n ca ngi Nht. Mi tm bu thip d nh b khi c gi i u mang trong lng cm t su sc nhng g ngi khc lm cho mnh. Bu thip s c chuyn ti tay ngi nhn vo ng ngy mng mt. iu c bit na l, i vi nhng ai c ngi thn va qua i trong nm th s khng gi hay nhn thip nm mi t bt k ai h c th tnh tm tng nh v cu nguyn cho ngi khut. Tuy nhin, t cui nhng nm 1990 th vic gi li chc mng nm mi qua in thoi, e-mail thay v gi bu thip tr nn ph bin hn. V khi gp ai dp u nm mi, ngi Nht Bn cng thng ni cu Happy new year hn l s dng cu chc mng nm mi truyn thng bng ting Nht Oshogatsu l mt trong nhng dp l hi tn ti lu i nht Nht Bn. Hin nay, khng kh Oshogatsu Nht Bn khng cn y v bnh lng m mi ngi u c th tri qua nhng khong thi gian th th vui chi cng ngi thn, gia nh nh ngy xa. Cc ca hng kinh doanh m ca t ngy mng mt, v m tivi khin khng kh ng ph tr nn n o. Nhiu ngi Nht trung nin v cao tui vo mi khi nm mi n vn thng ngng vng v nhng ngy Oshogatsu xa kia... Tinh Thn V S o - Samurai t nc Ph Tang khng ch c bit n vi v p thanh nh ca nhng cnh hoa anh o, nhng bng tuyt tung bay trang hong cho ngn ni Ph S hay nt e p ca nhng c gi trong trang phc Kimono truyn thng t nc phng ng y cn c bit n bi s dng mnh ca tinh thn v s o Samurai ! Samurai trong ting Nht, ch Th c c l Samurai. Ch Th l ch c ghp bi ch Nhn ng trc mt ch T. Nhn c ngha l ngi, T c ngha l n, l cha, l dinh quan . Nhn ng trc trc ca dinh quan, ca cha nn c m ch l ngi y t, ngi hu. Trong danh t qun s, chng ta c th gi Samurai l ngi th v, cn v. Hiu nh th th c l chng ta mi d dng phn bit c hai ch Samurai v Bushido (v s o). Hai ch ny tuy hai m mt v tuy mt nhng li l hai. Tr v thi xa xa, khi m go c xem l lng thc ch yu trn nhng hn o pha ng chu , khong 5000 nm trc. Ngi ta bt u sinh sng bng ngh nng qua trng trt, sn bn, nui gia sc, tng bc lm ch t ai, vn tc. Tp hp li thnh nhm, con ngi lp nn nhng cng ng chia s, trao i, v t bo v ln nhau, chng li nhng p lc bn ngoi. Theo s pht trin ca cuc sng, vic bo v lnh th, t ai l chuyn tt yu v chin tranh tr thnh mi e do khng khip m con ngi phi gnh chu. Ngc li dng lch s Nht Bn, Samurai l mt giai cp chin binh th v u tin do triu i Mc Ph ng Nguyn (th k 12) thit lp nhm to ra mt giai cp chin binh trung thnh bo v ngi v Shogun (Tng Qun) ca dng h ng Nguyn. Ngi no mun tr thnh Samurai th phi hi ba yu t: trung thnh can m danh d. gn gi cc yu t ny mt cch tuyt i, c trch nhim, cc samurai phi qua nhng chun b cn thit c th ng u vi k th. H c tp luyn kim cung t nh, thc hnh tr o, thi ca v hi ha. T , tinh thn Thn o, V s o dn dn thm nhun vo t tng hnh ng ca cc samurai. Cng vo thi gian trc t th k, t tng Pht gio, nht l tinh thn an nhin ca Pht gio Thin tng vn chung s n gin v tnh lng cng nh hng mnh n x hi Nht ng thi. S an nhin to cho cc samurai s bnh tnh v bnh thn trc mi tnh hung. S n gin gip cho samurai nhn nhn ngay c s sng cht cng l mt s n gin, mt s nh nhng ta nh i sng ca hoa Anh o. Anh o l loi cy thng n hoa vo cui thng 3 hng nm. Hoa Anh o ch n khi tit tri m ln.

Khi tri tr lnh ng vo dp n cng th cng s gi hoa li khng n cho n khi tri m ln li. Hoa n bung ra t ngy, ri mt trn gi thi qua hay mt trn ma xun nh n, tng cnh anh o mng manh nng theo ln gi la hoa, la cnh. i sng ca nhng a hoa Anh o tht ngn ngi, nhng c hai ln tr thnh tuyt p: khi hoa n rc r di nh nng xun v khi hoa bay theo ln gi la cnh. Samurai t v i sng mnh p nh i sng ca a hoa anh o. , s sng v s cht u c nt p khc nhau. S can m to dng cho cc samurai xem ci cht nh l mt iu vinh d, mt ci p ca cnh hoa o ri. K mnh bao gi cng c tn sng bi k yu, nh chin u gii h bo v c quyn li ca k yu. Nhng bit ti nng k mnh thnh ngi hng, thnh nhng chin s, kim s li lc. Pht trin t th k th 3 cho n th k th 12, v s o bt u hnh thnh, ln mnh trong x hi Nht v n triu i Tokugawa (1603-1867) ng mt vai tr quan trng di trng hai th lc ln Nht l Taira v Minamoto. c c lc lng tu tng gii, cc lnh cha t chc nhng kim s, nhng v s o xut sc thnh mt o qun c gi l shogun. Trong ting Nht, ngha ca Samurai gn nh c lin h n t phc v, ngha l ngi v s o l ngi phc v, phc tng cc lnh cha (daimyo). Theo lch s Nht th hu ht cc cuc tranh quyn ot v ca cc lnh cha daimyo u bt ngun t tranh chp v lnh th. V s o Nht c hun luyn c bit v qun s gip cc lnh cha trng coi nhiu vng t rng, ng dn. Bn cnh c nhng v s o khng trc thuc mt o qun no c gi l ronin, tc nhng v s o khng c ngi lnh o, khng c lnh cha hoc ngi cm u. iu ny c th xy ra khi lnh cha ca h qua i, nhng ngi ronin trung thnh, khng cn ai phc v sau tr v lm rung, i tu, hoc nh thu git mn hay tr thnh k cp, cn . Ngi v s o c nhiu c quyn, h c php mang hai thanh kim khc nhau bn tri, mt di (katana hoc tachi) mt ngn (wakisashi) v c th thm mt con dao nh c gi l tanto, thng thng dng m bng t st (hara-kiri hoc seppuki). Tt c nhng v kh ny c s dng vo cui thi Kamakura (1185-1333), trc cung tn l v kh chnh. Ngi dn bnh thng khng c php mang cc loi v kh v c th b chm nu c nh chng i v s o. V trang phc, gii v s o cng khc. Thng th h mc kimono. gia th k th 12 v 17 di triu i Edo, b 2 mnh hitatare rt ph bin m chng ta thng thy trong nhiu b phim nh Kagemusha, Ran, Throne of Blood, Heaven and Earth... Bn cnh , trn ngc o ca h cn c mang ph hiu tng t nh c x ca o qun shogun m h trc thuc. Sau mt thi gian, hitatare m ng cho b kamishimo m cc v s o hay mc bn ngoi chic kimono ca mnh, phn trn c gi l kataginu tng t nh mt chic o khoc ngoi, phn di gi l hakama, hai ng qun rng ri v thoi mi hn. Kiu tc ca v s o c truyn thng theo lnh cha. Ngi Nht vn c thi quen buc mt chm tc ngay trn nh u, c l nh hng t Trung Quc di triu Asuka-Nara v Heian. Kiu Mitsu-ori, futatsu-yori cng l nhng kiu tc rt ph thng th k th 16. Kiu co u trc trn cng l thi trang ca nhng nm u triu i Edo, rt c cc v s o hng ng. Kiu tc ny ph hp vi cc v s o khi mang eboshi, c lm bng vi en v c buc bng nhng tua ch gm. Qua kiu n mc ny ngi chung quanh c th nhn ra ai l v s o. Ngoi eboshi dng trong nhng lc bnh thng, ngi v s o trong thi chin cn c trang b o gip (kikou) rt nng n (nh Tom Cruise trong b phim The Last Samurai), khc bit tu theo cp bc trong gii v s o. Nhng loi o gip chin u v nhng chic m (kabuto), mt n (mempo) c lm bng tre, vi, da, v kim loi c bit che ch ton thn. Cui th k th 15, o qun Ashikaga mt quyn kim sot lnh th, cc lnh cha tranh chp lin min v ni chin ko di gn 100 nm. Khi Toyotomi Hideyoshi cui cng thng nht c lnh th, ng a ra mt lot nhng thay i mi cho v s o. ng t chc cho ngi v s o c mt cuc sng n nh hn trong nhng dinh th, lu i (tenshu), t h c th t qun l v phng chng k th t bn ngoi. y l bc chuyn bin cn bn thay i v s o thnh i ng qun s chuyn nghip. thc hin cng vic , Toyotomi Hideyoshi p dng phng php nh thu trn la go nhm xc nh cp bc v s o qun l v pht trin. Nhng nguyn tc bao gm qui lut, li tm nim v phong cch ca ngi kim s, v s o c gi l bushido (Lut chin binh). im ch yu l trung thnh vi lnh cha daimyo, t qun, ni tht v khng bc l tnh cm ca mnh cho ngi khc bit. Mi mt o qun shogun u c nguyn tc danh d v hnh x ring ca mnh, chng hn trong thi Chosokabe Motochika (khong 1596), ngi v s o say sa qu , lm nh hng n ngi khc c th b chm u. Hoc thi Takeda Shingen (1547), ly v ly chng ngoi lnh th cai tr ca lnh cha l cm k. Hu ht nhng nguyn tc ca ngi v s o u da trn cn bn trit l ca o Khng, o Pht v Thn o. Sau khi triu i Meiji phc hng (Minh hong Thin tr, 1868-1912), nhng nguyn tc ca ngi v s o c duy tr v rn luyn trong qun i Nht hong cho n nm 1945. nh hng ny khng ch nhiu binh s Nht. p dng nguyn tc ca ngi v s o trong Th Chin th II, khng phn bi T quc, trung thnh vi Nht hong nn h t st trong danh d khng b bt, u hng hoc tr thnh t nhn. Ci cht i vi ngi v s o nh nh bng, nhng cht trong danh d hay cht trong nhc mi l vn then cht. Seppuku l mt hnh thc t st c xem l danh d, y l mt phn truyn thng v s o, mt phn m nhng kim s khng th t chi. Hara-kiri cng l mt hnh thc t st tng t, ng ngha ca n l m bng. Seppuku c tin hnh ngoi chin trng, bng mt nghi l c bit, tt c mi ngi u c th tham d v chng kin. Mt khi ngi v s o t m bng mnh, lin tip theo l u ri. Cht nh vy i vi cc v s o l mt vinh quang, h cht v lnh cha chng minh lng trung thnh vi ch. Truyn thng ny sau khng c cc quan cao cp trong nhiu triu i ca Nht ng h. K t nm 1603, v mt ln na vo nm 1663 thc hin Seppuku b cm. Tuy vy, hin tng t st vn khng dt hn ngh t st trong danh d l cch gii thot l tng ca nhiu ngi Nht trong x hi hin i. Nht Bn l mt trong nhng quc gia trn th gii c nhiu v t st. H t st c th v tht bi cng vic lm n trn thng trng hoc ch v thi rt.

Trong triu i Edo v Tokugawa (1600-1867) nc Nht sng trong cnh thanh bnh. Tokugawa Ieyasu chn Edo lm b tng ch huy (bakufu) ca o qun shogun. n u th k th 19 th triu i Tokugawa nh n v suy sp, h thng v s o yu ui. Tu nc ngoi b, giao thng v du nhp vn ho phng Ty tr thnh mi lo ngi ca triu nh Tokugawa. Tht bi trc ngi nc ngoi v bt lc trong vic pht trin t nc, Hong Keiki t chc, o qun samurai cui cng tan r. Meiji Mutsuhito ln ngi nm tt c quyn lc. Nm 1871 gii v s o hon ton b bi b. Cc lnh cha daimyo mt ht quyn hnh v kh nng kim sot nn giao li lnh th cho Thin hong. Meiji thng nht t nc mt tri, t Edo lm th , by gi gi l Tokyo. Nhng mi chuyn vn cha chm dt. Cc v s o nhm li di s lnh o ca Saigo Takamori (1827-1877), mt nhn vt y quyn lc min nam bn o Kyushu c tham vng phc hi li triu i c cng o qun Tokugawa. Tic thay, ch khong 9 nm sau - nm1877 - cuc chin xy ra, Saigo Takamori, lnh t o qun phin lon Satsuma hon ton tht trn trc lc lng qun i hin i ca Nht hong. Hn 40 ngn v s o b y lui bi 60 ngn lnh ca Thin hong. Mt cuc hn chin m mu. Cui cng Saigo Takamori b thng v phi t st theo truyn thng v s o. D Nht hong chin thng vang di, Saigo Takamori vn c xem l ngi anh hng c tinh thn v truyn thng v s o bt khut. Ngy nay ti Nht Bn, tuy v s o khng cn vai tr ch o trong x hi nhng n vn sng ngi v hin din nh mt nim tin kiu hnh trong nhng gia nh cn mang m phong cch truyn thng Nht. Gi y, th h tr Nht Bn ang b nh hng mnh v vn minh u M ang xm ln vo trong np sng ca ngi Nht. Chng ta ang c c hi nhn xem con thuyn Nht Bn s nh th no trong nhng thp nin ti. Giai cp samurai cui cng tan r hn 130 nm nay, nhng tinh thn v s o ca samurai vn mi cn tim tng trong tinh thn Nht Bn. Yukio Mishima, mt nh vn li lc ca Nht chn cch t st theo cung cch samurai vo nm 1970 cnh tnh ngi Nht v nguy c xm chim ca vn minh u M. Ngi Nht vn l mt dn tc c nhng c im k lut m cc dn tc khc kh c th sng nh h c. H vn c c mt tinh thn trch nhim cao i vi x hi. C l y l mt gi tr tinh thn khng phi mt sm mt chiu m mt dn tc no cng t c nh h. Mt cy Anh o cho d c n r c cy nhng qu tht mt cy Anh o cng khng c g hp dn lm cho ngi thng ngon. Nhng mt vn Anh o n r bn cha, mt rng Anh o n r trn ni th ngi ta mi thy c ci v p tht l lng ca x Ph Tang. Chin Binh Samurai Cui Cng 30 nm tri qua k t khi Th chin II kt thc, nhng vin s quan Hiro Onoda vn chin u chng li qun M trong rng rm. ng ta khng tin chin tranh kt thc. Bui sng 10.3.1974, t trong rng rm, mt ngi trung nin Nht c dng gy g trong b qun phc ca qun i Nht Hong, tay xch khu sng trng bc ra trnh din ti n cnh st o Lubang, Philippines. Ngi ny ci gp ngi v ni: Ti l Hiro Onoda, thc hin mnh lnh ca cp trn ti y u hng. Cc cnh st Philippines h hc mm v ngc nhin, bi t thi im Th chin II kt thc gn 30 nm tri qua. Mnh lnh khc nghit Cu nht phu nhn Philippines - b Imelda Markos nh li: Ti c dp ni chuyn vi Hiro Onoda, ng ta tri qua cn sc kinh khng khi mi ngi ni rng chin tranh kt thc vo nm 1945. nh mt ca Hiro Onoda ti sm, ng ta hi ti: Lm sao m nc Nht c th bi trn c? V sao m ti phi nng niu cy sng ca mnh sut tng y nm tri v v sao cc bn b ca ti phi cht? Ti khng bit phi tr li ng y lm sao. Hiro Onoda ngi v khc nc n. Cu chuyn k l ca s quan Onoda ti cc rng rm Philippines bt u ngy 17.12.1944, khi m ch huy ca anh ta l thiu t Taniguchi h lnh cho ngi thuc cp 22 tui Onoda cng mt s chin binh khc tin hnh chin tranh du kch chng li qun M ti Lubang. Taniguchi ni: Chng ta ch tm thi rt lui. Cc anh hy vo rng, lm lu, chun b kho v kh Ti cm cc anh t t hoc u hng. C th phi n nu 3 nm, 4 nm hay 5 nm, nhng ti s quay li vi cc anh. Lnh ny ch c ti mi c quyn thay i. Lc y qun M chun b b xung Lubang v Onoda cng hai chin binh Nht khc rt lui vo rng theo mnh lnh. Sau ny ngi ta n xem ni tr n ca Onoda trong rng, c cng tm bng - rn vit bng ch Nht: Tin hnh chin tranh n ngy chin thng. Cn trn bc vch c treo hnh Nht Hong. Onoda khng hiu iu g xy ra vi cc tiu on Nht khc. Vo thng 10.1945, anh ta tm thy t truyn n ca ngi M: Nht Bn u hng vo ngy 14.8. Hy xung ni v u hng!. Onoda dao ng, nhng lc y anh ta li nghe thy ting sng n cch khng xa v hiu rng, chin tranh vn tip din. T truyn n l s la di - Onoda ngh thm, ri anh ta lun lch i su thm vo rng rm... Cuc chin trng k Nm ny ni tip nm khc. Onoda chin u trong rng rm. Onoda ly nc sui un si dng, n hoa qu v trong sut ngn y nm tri chin binh Samurai cui cng ch mt ln duy nht b vim hng. C mt ln mt thng, anh ta cng hai ngi ng i tin ra ba rng phc kch bn vo mt chic xe Jeep qun s no ri nhanh chng rt lui. Nhng n nm 1950, mt ngi trong nhm khng chu ni s cng thng nn trn ra u hng cnh st. Onoda v mt ngi khc li i su thm vo rng, lm ch tr n mi mt cch kn o, tip tc cuc chin ca mnh. Onoda cng nh hai ngi ng i ca mnh trc lun tin rng cp trn s quay li v h. Ngay c sau ny, c nhng lc Onoda hoang mang khi ngh rng qun i Nht b ri h, th anh ta cng khng c nh u hng. C mt ln Onoda nh t t, nhng ngay lp tc t b ngh ny v thiu t Taniguchi ra lnh khng c lm nh th. Con si n c Vo thng 10.1972, Onoda v ngi ng i t tri mn cui cng trn ng gn lng Imora phc kch qun Philippines. Tri mn khng n, nn h giao tranh vi qun Philippines. Ngi bn b bn cht, cn Onoda th b chy vo rng su. Ci cht ca mt lnh Nht sau 27 nm khi nc ny u hng gy chn ng c x s Ph Tang. Mt i tm kim c nhanh chng thnh lp n Malaysia, Philippines kim tm nhng ngi lnh ca qun i Nht Hong cn n nu trong rng k t khi Th chin II kt thc. Gn 30 nm cc i bit ng thin chin khng pht hin ra Hiro Onoda, th nhng cui cng mt khch du lch Nht tn l Suzuki khi i su tp bm trong rng tnh c ng Onoda. Ngi ny khng nh vi samurai cui cng l nc Nht u hng, chin tranh kt thc t lu. Onoda ngm ngh, tr li: Ti khng tin. Thiu t Taniguchi cha thay i mnh lnh th ti vn tip tc chin u. Quay tr v Nht Bn, Suzuki tm mi cch tm thiu t Taniguchi v rt kh khn mi tm c ng ta. Ngi lnh o ca samurai cui cng thay tn i h v tr thnh nh kinh doanh in nh. H cng nhau n khu rng Lubang, tm n ni Onoda n nu. Khi y Taniguchi mc qun phc v ra mnh lnh Onoda phi ra u hng. Samurai cui cng vc sng trng trn vai v n n cnh st u hng. Khi y ngi dn Philippines i phi mang Onoda ra xt x - b Imelda Markos nh li - Bi trong 30 nm chin tranh anh ta cng ng i git v lm b thng 130 ngi lnh v cnh st. Nhng chng ti quyt nh tha bng ngi lnh 52 tui ny v cho php anh ta tr v qu hng. Tr v qu hng, Onoda khng khi kinh s khi nhn thy nhng ngi nh cao tng, nhng in t hin i Hng m Onoda vn m thy rng rm nhit i, ni ng sng hng chc nm . Sau vi nm, ng mua mt ngi nh trong rng Brazil v chuyn n ni sinh sng. Nm 1996 ng tr li Philippines, khng li khch sn m yu cu c trong mt tp lu ni rng rm. Onoda t chi gp bo ch bi cho rng mnh xut bn cun sch Khng u hng: 30 nm chin tranh ca ti cha ng mi iu trong . Gi y khi tui 85, ng ch tr li mt cu hi: Nu nh thiu t Taniguchi khng n ra lnh cho ng u hng th iu g s xy ra? Rt n gin, ti s tip tc chin u cho n tn by gi - Onoda tr li.

L Thanh Minh Trn X S Hoa Anh o Khng bit chnh xc t nm no bt u c l Thanh minh, nhng Thanh minh c t chc rng khp Nht Bn vo th k th 8. Nm 806, Vua Nht ban sc lnh t chc ngy l hi Thanh minh. T nm 1868, ngy ny chnh thc thnh ngy ngh quc l. C hai o chnh ti Nht l Pht gio v Shinto. Tuy nhin hu ht ngi Nht kt hp c hai o gio ny, ngha l va i cha va i n Shinto cu nguyn, nn c ch ngi ta cng xy nhng n v cha cng mt khun vin. ngha ca l Thanh minh xut pht t Pht gio. Trong ting Nht, l Thanh minh gi l Shunbun-No-Hi (Higan), Higan ngha l th gii khc, v cng c ngha l ci Nit bn. Pht gio ti Nht tin rng c mt dng sng ngn cch gia th gii con ngi v ci Nit bn, dng sng ny cha y mng o, am m v au kh, vt qua dng sng ny con ngi s c khai sng v n Nit bn. Thuyt rng, vo ngy Thanh minh, l ngy m thi gian ca ngy v m cn xng th Pht hin ra cu vt nhng linh hn lc li, dn dt h vt sng kh i n ci Nit bn. V th y l ngy hnh phc, rt quan trng con chu thm ving m phn t tin. Thng trong sut mt tun t ngy 18 24.3 (trc ngy chnh v sau ngy chnh 3 ngy), ngi Nht s thm ving phn m ng b, t tin. Theo phong tc, h s sa sang li m, dng hoa, dng hng, dng bnh v ru sak. Loi bnh c trng trong ngy ny gi l botamochi (s c gi tn l ohagi vo ngy h ch), l loi bnh np, do, mm, hi ngt, c vt trn sau ph quanh bng mt lp u nh nhuyn v ngt. Cng c dng bt u bn trong, np bn ngoi ri ln qua bt u xanh kh, hoc l tr ct nhuyn. Ngi Nht t nhang trc m phn, cy nhang mu xanh l m, khng c chn nhang, m bt nhang ph tn cui, v th trong cc l hng ti Nht s khng thy chn. Trc mt phn m, thng ngi ta c hai ch cm hoa ti hai bn linh bi, ring cng th c t ngay chnh gia. Nht, c l v t ai khan him, nn thng ngi cht c ha tng, ring nhng nh giu sang th xy m phn. Theo tc l, vic ha tng ti Nht c t chc thnh bui l, di s ch tr ca cc nh s. Thng khch s mang tin phng iu cho gia nh v tham gia l Ha thiu. Sau khi ha thiu xong h ct s c em gi v chn ti ngha trang ti cha. Ngy Thanh minh cn c xem l ngy bt u ma hoa anh o n, bo hiu cho mt ma xun bt u. Sau nm 1948, Chnh ph Nht thm mt ngha cho l Thanh minh l ngy ngm thin nhin v s sng. Ngoi vic thm m phn t tin, ngi Nht thng cng i cha, v n Shinto. H i cu nguyn hnh phc v an vui cho cuc sng. Trong cnh nhn nhp , c nhng gia nh c nh mc truyn thng, nhng c gi mc kimono m trn tay mt hp g xinh xn... l nhng hnh nh kh qun trong ngy l Thanh minh. Obon- L Vu Lan Ca Ngi Nht L hi Obon bt ngun t mt phong tc ca ngi theo Pht gio, l dp cu nguyn cho linh hn ca t tin. Trong nhng ngy ny, ngi Nht d ang xa cng t tu ng thm hi ng b, cha m v ving m ngi thn. L hi ny c ti Nht Bn hn 500 nm v gn lin vi 1 iu ma truyn thng gi l Bon-Odori. Vit Nam, chng ta cng c mt ngy l hi tng t l l Vu Lan (hay cn gi l L X ti Vong nhn). y l ngy l hi ca c nc Nht v lun mang m sc mu linh thing, huyn b. L hi Obon ko di 3 ngy nhng ngy bt u thng khc nhau tng vng. Khi m lch khng cn c s dng vo u thi k Meiji, mi a phng u c nhng quan im khc nhau v kt qu l c n 3 thi im bt u l hi Obon khc nhau trn ton nc Nht. Shichigatsu Bon (L hi Obon vo thng 7) l da theo Dng lch v bt u t ngy 15/7 khu vc Tokyo, Yokohama v vng Tohoku. Kyu Bon (L hi Obon c) bt u t ngy th 15 ca thng th 7 m lch. Kyu Bon t chc nhiu khu vc pha bc vng Kant, Chgoku, Shikoku v cc o pha Ty Nam. Hachigatsu Bon cng theo Dng lch nhng c t chc bt u t 15/8 Dng lch. y l ngy ph bin nht v l hi Obon ln nht, quan trng nht cng c t chc bt u t ngy ny ti c Kyoto. Mang ngha l linh hn ca nhng ngi khut s quay tr li ni trn th, nhiu hot ng tn ngng c ngi Nht Bn t chc k nim L hi Obon ny. Vit Nam ta c tc t vng m dng cng n ng b t tin v nhng ngi khut vo ngy l Vu Lan, th Nht Bn phong tc ny cng gn nh vy. cng ca cc gia nh Nht Bn l nhng chic bnh kho, lm t bt go nhiu mu sc cng vi nhng gi hoa qu gm nhiu chng loi c trnh by rt p mt trn bn th gi l Obon-dana hoc Tama-dana. V iu Bon-Odori l mt trong nhng c trng khng th khng nhc n. Tng truyn v iu ny bt ngun t cu chuyn v Pht t Mokuren. V qu tng nh ngi m qu c, ng dng php thn thng tm m khp trn tri di t v cui cng nhn thy b ang phi chu cnh i kh di a ngc do nhng nghip c, ch k m b lm. ng n bn Pht T cu xin. Ngi ch dy ng nh hp lc ca cc v ch tng t khp ni cng bi. Ngy rm thng 7 l ngy cc v ch tng kt thc t tu luyn trong ma h, chnh l ngy thch hp ng cng bi cu m. nh li ch dy , cui cng Mokuren cu c m mnh khi cnh i kht ni a ngc. Khng ch vy, qua s kin ny, ng cn nhn thu c c tm lng v s hy sinh m lc sinh thi m ng dnh cho ng. V ng ma mt v iu trn y vui sng v lng bit n. V iu ny c truyn li thnh v iu Bon-Odori hin nay tng nh, tri n t tin. iu nhy Bon-Odori hin nay pht trin thnh rt nhiu phong cch khc nhau v ngay c nhc nn cng ty theo tng vng. Kiu truyn thng in hnh l cc v cng nhy ma vng trn quanh mt gin g gi l Yakura, cng l sn khu ni ca s v nhc cng trnh din. C kiu nhy khc, v cng li nhy ma trn hng thng. C ni v cng cm qut khi nhy ma v cng c v cng ma vi nhng chic khn y mu sc gi l Tenugui. Mi kiu ma u xut pht t lch s v c trng ring ca tng vng. Ngoi ra cn c nghi l Tr nagashi, th n lng chchin trn sng bo hiu thi khc cc linh hn tr v th gii bn kia. c bit nht l L dng la soi ng cho linh hn ca nhng ngi khut quay tr v tri (sau khi gh v thm trn th trong dp Obon) vo m 16 thng 8. Nhng m la ln c sp xp theo hnh dng ca cc ch Hn s c t ln ln lt trn 5 ngn ni xung quanh Kyoto. Bt u l ngn ni ch i (Daimonji),, ri n Diu (Myo), Php (Ho), Thuyn (Funagata), ch i nh nh ni nh hn gi l Hidari-Daimonji, gn vi Cha Vng, v kt thc bng m la c hnh Torii, c ngha l Cng ln tri. Mi m la s c thp sng trong vng 30 pht theo th t ln lt k trn. Trong khi dng la, c nhng ngi tham gia t la v nhng ngi i xem u gi nhng li cu nguyn n t tin qua nh sng ca ngn la. Mc d c nhiu gi thuyt khc nhau v ngun gc L dng la ny, nhng a s cho rng, phong tc ny bt u vo thi Muromachi (1336-1573). Ph N & Aikido

AIKIDO PH HP VI TH HNH CA N GII Xem xt t gc gii phu hc, cu trc c th ca n gii bao gi cng nh b hn nam gii (tt nhin l cng c nhng trng hp ngoi l - nhng t l ny khng cao). Vc dng nh b trong mt s mn v li l iu ngc li. T S b mn Aikido, Morihei Ueshiba, l mt ngi nh con. Vi chiu cao cha n 1,60cm, d nhin cc tuyt chiu do Ngi sng tc v truyn li cho th h i sau a phn l nhng k thut dnh cho ngi nh con ch ng ngi to con hn mnh. V th, c th ni Aikido l mt mn v dnh nhiu li th cho ngi c vc dng nh b - in hnh l n gii. AIKIDO PH HP VI TH LC CA N GII Nguyn tc ca Aikido l ly nhu thng cng, "t lc lc". iu ny c ngha l cc n th ca Aikido chuyn vn dng nguyn tc ly lc ca i phng chng li i phng, khng buc ngi s dng phi i khng trc tip vi mt u th c sc mnh hn mnh. Th lc v th trng ca nam gii bao gi cng chim nhiu u th hn so vi n nu i khng trc tip. Do vy, mt bn n ri vo tnh hung cn phi i ph vi nhng k xu mnh hn mnh m trc tip i khng l mt iu bt hp l. Nu bn y c tp luyn Aikido, bn y s mn ngay chnh sc ca nhng k mnh hn mnh chng li, ha gii cc chiu thc tn cng ca h. K THUT CA AIKIDO PH HP VI N GII Cng nh a s cc b mn v thut khc ca Nht Bn, nhng chiu thc ca Aikido va c nhu va c cng. Tuy vy, cc k thut n th vn ly nhu lm gc. Thng thng, ti cc bui biu din ca b mn Aikido, bao gi tit mc Kokyu nage cng dnh cho n lm tori. Khc vi cch ra n ca nam gii lun mong mun th hin s mnh m, dt khot, cc n v s ra n c phn mm mi v "p" hn rt nhiu. Cc k thut trong b Kokyu nage i hi phi c s di chuyn, phi hp nhp nhng trong vic thc hin cc ng tc. Nhng yu cu ny li tr thnh mt u th i vi phi n. V nh th, Kokyu Nage (cc k thut bc l r nht c tnh nhu khc cng ca Aikido) li c phn u i dnh cho n gii nhiu hn nam. Ni chung, do c tinh thn thng v, a s cc nam v sinh ( bt k mn phi no) cng xem chuyn nh ph n l mt iu ti t (tr trng hp bt c d phi t v). Do vy, h thng c xu hng lm ngi chu n khi tp i luyn chung vi cc n v sinh hn l tp vi t cch ngc li. V th, tt c n v sinh thng c nhiu dp i mt vi cc u th c nam ln n trong khi a s nam v sinh li khng c c hi nh vy. C xt vi nhiu loi i th khc nhau gip cho n v sinh c kinh nghim chin u phong ph hn nam v sinh (tt nhin cng c trng hp ngoi l). Ngoi ra, trong Aikido c b Koshi nage l mt tp hp nhng n nm, qut bng lc hng. Khi mt mn sinh Aikido thc hin cc k thut Koshi nage, ta c th thy tnh cng trong cc n th th hin r nt. Nam gii c th tm thy ni ph din sc mnh y nam tnh ca mnh trong cc k thut ca Koshi nage trong khi nhng bn n mi tp Aikido bao gi cng rt e d khi bt u tp chng. Tuy trong cng ca Koshi nage vn c nhu, khng t bn n phi rm c ngi my ngy lin khi ln u tin thc hnh cc k thut ny. Nhng khi bt u quen thuc vi Koshi nage, cc bn n s thy thch n v l phng php tp luyn th lc rt hu hiu. Nh ni trn, do tm l, cc nam v sinh thng khng thch nh cc n v sinh Koshi nage trong khi a s cc bn n Aikido u thch tp cc n th ny vi cc bn nam - nhng k thng to con v nng k hn mnh. S thch ny trong vic tp luyn to nn mt li im cho cc bn n v mt tm l. l vic cc n v sinh qu quen thuc vi vic i din vi cc u th nam cao ln, lc lng cng nh bit chc mnh c kh nng qut ng h. Do vy, h s cm thy t tin, khng e d, s hi khi phi tht s t v trn ng ph, trc s tn cng ca nhng g cn to xc. C tnh ca ph n: DU DNG Vi c im l mt mn v mang tnh t v thun ty, Aikido hon ton ph hp vi c tnh du dng, m thm ca phi n. Trong Aikido khng c nhng n tn cng hung hng hay th bo. Bn ch c th tm thy trong mn v ny ton n th t v khi b k khc tn cng trc m thi. C tnh ca ph n: YU THNG Ph n hay xc ng hn nam gii nn vn c mnh danh l yu lng, a su a cm, d sa ng, d b la gt .v.v. D nhng iu c tht hay khng, h vn c mt c im l d thu hiu v cm thng vi ni au ca ngi khc hn nam gii (do , chng ta khng ly lm l khi ph n thng hot ng t thin nhiu hn phi nam). c im l c tnh ca h: yu thng v thch chm sc nhng ngi mnh yu mn. C tnh ny rt ph hp vi tn ch ca Aikido mn v c mnh danh l Mn V Ca Tnh Thng. Cc chiu thc ca Aikido c T S gn lc i nhng k thut chin u mang tnh st thng cao. V th, mn sinh Aikido khi t v ch ha gii cc n th tn cng ca i phng v km ch h m khng gy nguy him cht ngi hoc lm i phng b thng tt nng n tn ph. Tn ch yu thng v ha hp ca Aikido ph hp vi c tnh yu thng ca ph n nn mn phi ny hp dn n gii n vi mnh nhiu hn cc v phi khc. C tnh ca ph n: THCH LM P Thch lm p c xem l mt c tnh ni bt ca n gii. Tht ra, phi nam cng bit thng thc ci p v cng thch lm p. Tuy nhin, nhu cu ca h khng a dng nh n gii, phng thc lm p cng khng phong ph bng. Trong th thao, chng ta s thy c mt s b mn mang tnh m thut cao, rt ph hp vi ph n nh th dc nhp iu, bi ngh thut .v.v. Nhng trong v thut, ci p s l nhng n th cng mnh, uy dng; khng c ch cho s yu t, o l (vn c xem l v p tri cho ca ph n). Phi chng ph n khng th tm thy v p n tnh ca chnh mnh trong quyn cc? Tht ra, d him hoi, chng ta cng c th thy mt s n th mang v p n nhu ca phi n. a s cc v phi, iu ny qu l him hoi nhng trong Aikido li khc. D rt thc dng, cc chiu thc ca Aikido c bit mang tnh m thut cao bi nguyn tc vng cu. Khi v sinh Aikido thc hin mt k thut n th no , ngi quan st s c cm tng ang thng thc mt v iu vi nhng vng trn ng do th php, b php ca ngi to ra. V th, Aikido thu ht kh ng v sinh l nhng ngi c ci nhn m thut v tm hn ngh s, ch khng ch ring ph n thch lm p.

Cui cng, s tht thiu st nu khng cp n v phc. Y phc p i vi a s ph n khng ch l mt nhu cu, m cn l mt nim am m kh gii thch hay m t. Y phc th thao ngy cng phong ph, a dng mt phn d dng vn ng trong tp luyn cng nh trong thi u, phn khc cng p ng nhu cu m thut ni trn. V phi no cng c ng phc ca mnh vi kiu cch, mu sc mang ngha v nt p ring. V phc Aikido cng c v c sc ring mnh. y, chng ta khng bn n ngha v tin ch ca v phc trong tp luyn m ch cp n nt p ca n. Mu sc ca v phc Aikido khng le lot m trang nh, kiu dng ca n n gin m khng xu xa. Mu o trng tng phn vi mu en (hoc xanh en) ca hakama to mt n tng c bit cho ngi mc. V phc ny khin mn Aikido c va v uy dng, li va c v khim nhng. Hakama l mt loi qun di vi hai ng rng nh vy m. Cc n v sinh rt thch mc hakama v trng p nh mc vy. Hakama ngoi vic to dng p cho ngi mc, cn gip h che bt nhng nhc im (nu c) khi di chuyn thc hin n th. Khng ch th, khi v sinh thc hin k thut Aikido vi cc chuyn ng vng, hakama s xe ra v bay pht phi theo chiu xoay, to thnh nhng hnh nh v cng p mt khng khc g khiu v ngh thut. Cha ni n vic hakama gip cho cc bn n cm thy t tin hn trong tp luyn (v khng phi lo lng nu bt ng gp nhng s c v y phc ang khi luyn tp), n cn khin cc n v sinh cm thy mnh tr nn "n tnh" hn rt nhiu. Nu bn l ph n v bn thch tp v th bn c th tin rng v phc Aikido d lm cho bn trng oai nghim hn vn khng lm mt i s du dng ca n gii trong bn. Tri li, n cng tn cao v p n tnh ca bn thm ln. c n y, hn c bn cho rng Aikido l mn v ch dnh ring cho n gii. Nhn xt nh th l khng chnh xc. Chnh xc hn, phi ni rng Aikido l mt mn v hon ton ph hp vi phi n Nhng Tr Chi Truyn Thng Nht Bn

T thi Trung C, t nc Nht Bn c rt nhiu tr chi truyn thng rt thu ht tr em cng nh ngi ln. Mc d cuc sng hin i rt no nhit, v tr con cng ko c nhiu thi gian chi a nh trc y na, nhng mt s tr chi "khng hp thi" vn rt c a chung. Ngy nay, rt nhiu tr chi truyn thng tr thnh hot ng vui chi chnh trong nhng ngy l hi u nm. Mt v d l tr chi Menko (nm a) Ngi chi s nm a/qun bi cng hnh trn hay hnh vung xung t. Nhim v ca bn l phi lm bt a ca i phng i ch khc bng cch nm tht mnh a ca mnh v pha chic a kia. Menko xut hin khong nm 1700. Nhng hnh in trn mt a thng l nhng v anh hng trong truyn tranh, cu th bng chy, din vin v rt nhiu nhn vt ni ting khc. Menko c bit c nhng b trai yu thch. B trai Nht Bn cng rt thch chi chi v th diu. Nhng con quay, hay cn gi l Koma Bn phi lm cho n quay bng tay hoc bng mt si dy buc kn quanh thn con quay. Tr ny du nhp vo Nht Bn khong 1000 nm trc y t Trung Quc. Vo thi Edo (1603-1868), nhng trn u Koma rt thnh hnh. Cc u th dng dy qut nhng con quay bng g hoc bng thp c gi l Bei-goma trong mt ci vng, thng l mt ci thng qun khn bn ngoi, v c gng con quay ca i phng ri ra khi vng. Qua nhiu nm, c rt nhiu loi quay c sn xut ti Nht Bn, bao gm c nhng loi quay gy ting n, hay nhng loi quay rt nhanh na. Mt tr chi truyn thng khc ca Nht l th diu, c gi l Tako Tako c nhng b trai trn khp c nc c bit yu thch, v n chim mt v tr c bit trong tri tim cc cu b. Th diu c du nhp vo Nht Bn t t nc Trung Quc t thi Heian (794-1185), v rt thnh hnh trong thi Edo. Chng xut hin di rt nhiu dng, bao gm c diu 4 cnh v 6 cnh, nhng hnh v trn diu thng l nhng hnh v v hoa vn truyn thng. Mt loi diu rt ph bin trong cc gia nh thng nhn thi xa c gi l yakkodako. Nhng con diu ny c m phng theo hnh ngi, vi hai cnh tay dui sang hai bn, trong t th rt ng nghnh (mi ngi c nh con diu ca Xk ko? ). Cc thng nhn lm nhng chic diu ny theo chn dung nhng ngi y t ca h. Trc y, th diu l mt trong nhng th tiu khin lc nhn ri ca ngi Nht. Mi ngi cng th mt con diu khng l, i khi bao kn c mt khong rng hn 100m2 (cho n by gi, l hi th diu ny vn c t chc, v tr thnh mt cuc thi ton cu, ch ko cn gii hn trong nc Nht na). Trong nhng cuc thi th diu m u th phi c gng lm t dy diu ca i phng trc y cng rt ph bin. B gi Nht cng c nhng tr chi truyn thng a thch ca ring mnh. Mt tr chi rt thnh hnh trong mt thi gian di c tn l hanetsuki, tng t nh mn Cu lng, ch c iu l ko dng li. Qu cu c lm t mt ht gn lng chim, cn ci vt, c gi l hagoita, c hnh ch nht, v c lm t g. Hanetsuki ra i cch y khong 500 nm. Vt hagoita c trang tr bng rt nhiu hnh nh, i khi cn c chm ni: thiu n trong trang phc kimono, din vin kch Kabuki, vn vn... Trong khi tr con say sa chi hanetsuki th c rt nhiu ngi ch n thun su tm vt hagoita trang tr. Tr em Nht Bn cng rt thch chi bi c tn gi karuta. Karuta c hnh ch nht, ging vi nhng b bi Ty, nhng thay v s dng s v cc k t c, r, bch, tp, th chng li mang trn mnh nhng hnh nh, ch vit, thm ch c nhng bi th. Trong mt hp karuta c vi t qun bi. Mt trong nhng phin bn ph bin nht ca tr chi ny c tn l iroha karuta, mt ngi c ch nh l "ngi c" s c mt qun bi, v phi c nhng g vit trn n, trong khi nhng ngi chi khc ngi xung quanh, ri b bi theo k t u tin, hay mt s t cng vi mt bc nh. Khi ngi c ch nh bt u c nhng t ghi trn bi, cc u th phi c gng tm ra qun bi tng ng trong ng bi trc mt. Ai tm ra trc s thng vng v c nhn qun bi . Chung cuc, ngi no c nhiu bi nht s thng. Iroha karuta ra i vo thi Edo, v thng ip trn nhng qun bi l nhng cu ni ni ting trong cuc sng thng nht. L hi mng xun Nht s khng c trn vn nu thiu i tr chi Fukuwarai, l mt tr chi tng t tr gn-ui-cho-ch-la. Nhng ngi chi b bt mt c t pha trc mt bc hnh khun mt cha c mt mi g c. Mc tiu ca tr chi l phi t nhng mnh giy ct theo hnh i mt, mi v mm vo ng v tr ca chng trn khun mt. Tr chi ny thnh hnh vo cui thi Edo (1603-1868), v mi ngi bt u coi nh mt tr chi mng xun vo thi Taisho (1912-1926). Cho ti khong nhng nm 1960, ngi dn Nht Bn, v hu ht l tr em, mi bt u chi tr ny nh. Ban u ngi ta ch dng mt dng mt duy nht trong tr chi ny: khun mt trn y v vui nhn ca mt ngi ph n. Nhng tri qua nhiu nm, nhng khun mt khc, phn nh tng thi k ngi ta to ra n, cng c s dng rng ri: cc din vin ni ting, cc anh hng truyn tranh, vn vn. Lm th no chi Fukuwarai: y l mt cch chi Fukuwarai in hnh, bn c th chi vi bn b khi c trong tay mt b tr chi ny. Bn cng c th t lm bng cch v ra giy. - u tin, ngi chi phi v ln mt mu giy hnh dng mt khun mt. - Sau chn mt ngi, bt mt li. - Ngi b bt mt s c gng t nhng mu giy c hnh mt, lng my, mi v ming vo ng v tr ca chng trn khun mt, trong khi nhng ngi khc h ht ch dn - v d nh "cao ln t i", "sang tri", "ng kia c m". - Sau khi hon thnh cng vic ca mnh, ngi chi s b khn bt mt v chim ngng tc phm h va to ra.

- Gn nh ln no, khun mt va c to ra trng cng rt qui d, nn mi ngi u ci ph ln. - V vic chim ngng nhng khun mt c nhng ngi chi khc nhau to ra cng rt th v. Tr chi ny rt vui ng ko? Kendama l mt loi chi c a chung rng ri Nht, k c tr em ln ngi ln. Nhn b ngoi th n gin th, nhng Kendama l mt tr chi ca tr t v kho lo, nhng ngi chi c n hn 1000 k thut khc nhau iu khin n. N c th c chi mi ni, v bt k ai cng chi c, d l nam hay n, gi hay tr. Ngi ta ni rng tr chi ny gip con ngi pht trin sc tp trung v tnh kin tr. Cho n ngy nay, Kendama khng ch c lu tr trong vin bo tng, m cn tr thnh mt mn th thao thi u trn qui m ton nc Nht. Hy khm ph nhng b n ng sau sc hp dn ca Kendama, v lch s, v rt nhiu k thut c Hip hi Kendama Nht Bn cng nhn, v nhng dng tn ti khc nhau ca tr chi Kendama ny. Cc loi Kendama: Ngi ta ni rng Nht Bn l t nc sn xut s lng ca nhiu loi Kendama khc nhau ln nht th gii. C nhng phin bn th cng ca Kendama di rt nhiu hnh thc: - "Kendama bng chy" c m phng theo hnh dng mt chic gy nh bng chy - "Kendama kinh d" th qu bng c v hnh mt khun mt trng rt ma qui - Mt phin bn in t ca Kendama c lm t nha trong c gn nhng con chip t hp c by bn vo nm 1998. Sn phm ny c gi l Digi-ken (Kendama in t) Ngoi ra cn c cc loi: - Kendama bp b g - Kendama sng Cm Tr Xanh "Ochazuke" Mn cm tr xanh ny c gi l Ochazuke (hoc chazuke). ocha l mn nc tr m chng ta hay ung. Xem phim Nht Hn nhiu, cc bn hn nhn ra rng ngi Nht Bn cng nh ngi Hn Quc rt yu thch cc mn cm trn ng khng no? Ti Nht Bn, Ochazuke c xem l mn cm trn ch bin nht v v cng c yu thch. Ochazuke c dng ch bin trong cc ba tra hay khi ngi ta c t thi gian chun b. V ngoi ra th ti Hn Quc, Trung Qucmt s vng cng c thi quen n cm chan vi nc tr nhng thnh phn cm trn ca h cng khc vi ngi Nht Bn. Thng c n vo ma lnh, tr nng quyn vi cc thnh phn khng thEthiu sau ca Ochazuke khin mn n c yu thch trn khp cc vng ca nc Nht. Mt bt cm Ochazuke c to nn bi cc thnh phn c bn sau: cm nng rong bin lt c hi tht ln m mui mt s hi sn sng (mc, trng c)v ng nhin khng th vng mt thnh phn nc tr xanh nng. Nc tr dng trong Ochazuke khng phi l cc loi tr nhiu hng v m ch n gin l tr xanh thi nh. Nh vy mi khng lm mt i v ca cc thnh phn trong mn cm trn c trng ny. Ngoi ra ngi ta c th dng thm, ch bin thm mt s thnh phn khc ty vo khu v ca tng vng. Wasabi cng c th c trn thm trong mn cm ny nu c cc hi sn sng, hi sn nngtrong mn n. C mt b phim Nht c lm t nhng nm 50 kh ni ting. Phim k v s rn nt ca mt cp v chng khi ngi v cm thy bun t vi cuc sng bn cnh ngi chng hin lnh ca mnh. Nhng ri tri qua rt nhiu s vic, c y mi dn nhn ra phm cht tt p ca chng mnh. Ci v ngoi nhm chn, tng chng l nht nho nh mn cm Ochazuke vn c nhng iu khin cho ngi ta phi yu thch v say m, nh nhng gia v nm nm cay nng ca aji (t), umeboshi (m mui), wasabi (m tt)vy. Mn cm ny ph bin t thi k Heian nhng phi ti th k 17, thuc thi k Edo, nc tr mi chnh thc tr thnh nguyn liu chnh to nn s c o ca mn n. T nhng nm 70, ti Nht Bn, nhng gi gia v n lin cha sn cc thnh phn ca Ochazuke xut hin, gip mn cm d lm d n ny ngy mt tr nn ph bin trong i sng m thc Nht Bn, vn lun ch trng s cu k v tinh t. Mt ngy cui tun tri ni gi ma, cm gic li nu nhng mn c cch lm phc tp, cu k, m li ngn nhng mn bn, m n rt mau Bn c th t lm cho mnh mt bt cm trn chan nc tr xanh Ochazuke thng thc m khng mt qu nhiu cng sc chun b. Tn ngng ca ngi Nht (Thn o) Thn o l mt trong nhng tn gio ca ngi Nht, trong thn o c rt nhiu thn thnh, c n 8 triu thn (Ting Nht gi l kami). Tuy mt s cc v thn ny c nhn cch ha, nhng a phn cc thn lin quan n thin nhin nh linh hn ca t, tri, mt trng, cy c, hoa l. Ngay c , ni, hay ng vt nh co, gu v ngi qu c tr thnh linh hn cng c xem l thn. Nhng thn tr ng tng cao nht trn thin ng gi l "cao thin nguyn" ( takama-ga-hara), v ch ri khi khi c mi xung cc n th trong cc nghi l. Nghi l trong Thn o cu nguyn hay cm t cc thn thng c t chc ti cc thn x (jinja) hoc nhng ni linh thing c bit. Nhng linh vt thng c dng ln thn linh l vi, gng hay kim. Nghi l ty trn rt quan trng, ngi lm l phi gi cho mnh c trong sng c tnh tm v c c may mn. Ngy nay, cc hot ng nghi l Thn o thng c gn vi l hi, l ci truyn thng hay nm mi. Tuy nhin ngi ta cng thng hay n n cu nguyn v dng l (thng l ch b vi ng tin vo thng ri cu xin thn), hay mua ba may mn. V nh cng thng c bn th ( kamidana) th cc linh hn. T tng ca Thn o khc vi nhng tn gio khc ch khng cm hay buc con ngi lm g, m ch khuyn nn hng ti s trong sng v trnh iu c. Git chc i vi Thn o l iu c v khng nn git sinh vt tr khi v s sng cn ca bn, nn trc khi n thng phi ni cu Itadakimasu! cm n nhng sinh linh cht

 tr thnh thc n, ngy nay iu ny tr thnh mt phong tc. Nhng ngi hay sinh vt b git mt cch d man, v khng c th cng s tr thnh hoang thn ( aragami). Ngoi ra, cn c rt nhiu loi ma qu nh: qu ( oni), yu qui ( youkai), h ng ( kappa)... Mi ngi n u c xy dng dnh ring cho mt thn. Sau y l nhng thn v n thn ( megami) chnh trong truyn thuyt: Izanagi l v thn u tin. ng cng v l Izanami l ngi to ra nc Nht. ng t trn cu Ame-noukihashi dng ngn gio thn Ame-no-nuboko nhng vo i dng v khuy. Khi ngn gio c rt ln nc bin nh xung to thnh mt hn o. Izanagi v Izanami xy dng mt lu i v sinh ra 8 hn o mi, gp thnh phn ln nc Nht ngy nay. Izanami l n thn u tin, v l v ca Izanagi. Khi Izanami sinh ra thn la th thn Hinokagu (kagutsuchi), la bc chy khin b b thng v cht. Inazagi ni gin v dng kim chm vo u ca Kagu-tsuchi v cht thnh 8 khc. Cc phn ca Kagu-tsuchi tr thnh nhng ni la bao bc nc Nht. Khi Izanagi xung Sui Vng n Izanami v, b bin thnh thn cht. Izanagi b v ui v tr v mt mnh. Amaterasu-mikami l n thn c sinh ra t mt tri ca Izanagi khi ng ra mt sau khi tr v t Sui Vng. Amaterasu mang li nh sng v hi m cho vn vt, nhng mt hm em trai ca Amaterasu l Susa-no-O ci nhau vi b v nm vt c dng t cho Amaterasu, mt con la cht, vo phng thu lm cht mt c hu gi. Amaterasu tc gin v t nht mnh trong hang , khin th gii chm vo bng ti. Ame-no-Uzume v cc v thn khc tm cch la Amaterasu ra bng mt l hi m v mt chic gng ng. Amaterasu c xem l t tin ca ngi Nht, v b tng chic gng ng "bt ch" ( Yata No Kagami), "bt phn qunh khc ngc" (Yasakani no Magatama) v thanh gm Tho Th (Kusanagi-no-Tsurug) cho chu mnh l Ninigi-no-Mikoto khi cho ng xung mt t. Ngy nay thanh gm c gi ti thn cung Atsuta. Tsukuyomi l thn mt trng, em trai ca Amaterasu. Tsukuyomi c sinh ra t mt phi ca Izanagi khi ng ra mt sau khi tr v t Sui Vng. Mt hm Amaterasu sai Tsukuyomi i thay mnh n d tic ca Bo thc thn. Bo thc thn ln lt nhn vo bin, rng v ng la ri nn ra c, tht v mt chn cm, mi Tsukuyomi n. Kt qu l Bo thc thn b Tsukuyomi cm thy kinh tm qu p cht. T Amaterasu khng thm nhn mt em trai, v khi no c Mt Trng th Mt Tri i ch khc. Susa-no-O-no-Mikoto l thn bin v gi bo. Susa-no-O c sinh ra t mi ca Izanagi khi ng ra mt sau khi tr v t Sui Vng. Susa-no-O lm Amaterasu tc gin v b ui i. Khi n huyn Izumo, Susa-no-O gp hai thn t. H b mt con rn 8 u Yamata-no-Orochi bt mt 7 ngi con gi. Susa-no-O hi ci c th 8 nh nht cha b bt l Kushi-inadahime ri bin c thnh mt chic lc du trn u. Susa-no-O dng 8 bnh ru lm con rn b say ri cht khc. T ui ca i x, Susa-no-O tm c thanh gm Tho Th v gi tng Amaterasu lm ha. Ame-no-Uzume-no-mikoto l n thn ca l hi v hnh phc. Khi Amaterasu nht mnh trong hang, Ame-no-Uzume treo mt chic gng bng ng ln cy, khoc hoa l ln mnh ri nhy ma trc ca hang. Cc v thn ko ti xem, Ame-noUzume vt b chic o bng hoa v m ng nam thn ht ln thch th. Amaterasu t m ln ra khi hang xem, nh sng ca b phn chiu trong gng to ra bnh minh xa tan bng ti. Cc v thn lp ca hang, mi ngi vui v tr li v cng nhau lp l hi. i Thn Saruta-Hiko l thn t v sc mnh. ng l chng ca Ame-no-Uzume-no-mikoto. Khi Ninigi-no-Mikoto c phi xung mt t, ng ta b Saruta-Hiko chn ng. Khi Ame-no-Uzume n hi, Saruta-Hiko cho n Ninigi-no-Mikoto v c 3 cng i chung vi nhau. Saruta-Hiko thng c m t l mt ngi rt to ln v cm gio di, c bit c mi rt to v di. Inari l thn go, i lc xut hin di dng mt ng gi, hoc mt thiu n, thng c i km bi mt con h ly mu trng. n ca Inari thng c rt nhiu cng ni tip nhau v c tng co trng eo khn hai bn. C Inari v Kitsune u rt thch n u khun chin Aburaage nn mn ny thng c dng cho Inari cng vi ru sake v bnh go. Enma-Dai l vua ca a ngc. Tuy nhin Enma c xut x t pht gio ch khng phi Thn o. Ninigi-no-Mikoto l chu ca Amaterasu. N thn Mt Tri phi ng xung mt t thnh lp nc Nht. Ninigi-no-Mikoto em theo 3 bo vt ca Thin Chiu. Khi Ninigi-no-Mikoto gp Konohana-sakuya-hime lin em lng yu c v n gp cha ca Konohana hi ci. Cng cha hoa anh o Ko-no-hana v Ninigi- l t tin ca ngi Nht. - n th Thn o gi l Jinja. Pha ngoi n th c cng torii bng g, thng c sn mu . Khu vc linh thing nht l snh in bn trong bn in (honden), ch c cc thn ch (kannushi) mi c php vo lm l. Cn khu vc sn bn ngoi cho php ngi ngoi n ving n, ung nc, mua sm hay i tham quan. Thng cc n th c bn loi ba em li may mn (nh khi mang thai, sc khe, tnh yu, hay khi b xe ng). n th thng c ging nc hay ni ng nc ngi n ra mt v tay ty trn trc khi vo su hn. Cc thn x thng c xy trn i ni, t di leo ln n ni rt mi chn v mt, nhng l cch t lng thnh knh. c bit c n thn Itsukushima ni ting nm trn nc. Thn x Itsukushima c xem l di sn vn ha quc gia v c cng nhn l di sn vn ha th gii. n thn Fushimi Inari c n hng ngn cng torii ni tip dn t ngoi vo n tn n. Cc Vu n (Miko) c nhim v chm sc cc ngi n. Vu n thng mc Kimono trng vi qun Hakama , v bt tt. Ngy xa cc vu n bt buc phi l trinh n. H gip thn ch trong cc bui l, biu din cc iu ma nghi l gi l "Vu n thn lc" (Miko Kagura), qut dn sn n, thp n lng, lm th xm bi ton, hoc bn cc loi ba may mn. Thn lc l iu ma m Ame-no-Uzume biu din trong thn thoi. iu ma ny thng rt chm, vu n s cm qut hay chung, v cc ng tc u c ngha. cc cng torii ca n thng treo nhng dy thng lm bng rm gi l dy "ch lin" (Shimenawa). Nhng si dy ny thng c treo nhng ni thing ling ui t, trn thng qun thm "ch thy" (Shide), l nhng chui thng c lm bng giy hay vi trng c hnh dng nh tia st. Ch thy cng thng c qun vo que a g thnh ci gi l gy tr t "pht xuyn" (Tamagushi) hay gy st (haraigushi). Cc vu n thng dng pht xuyn gm c ch thy gn vo nhnh cy ch (sakaki) trong cc bui l thanh ty. Hi m (Ema) thng c treo trc n, l nhng th g dng vit iu c ca mnh ln . Nhng th ny c bn ngoi thn c th c v hon thnh iu c. Hi m ngha l "nga v", v ngy xa ngi giu thng dng nga cho n, nhng ngy nay ch dng "nga v trn th g". Ngy nay nhng ngi tr tui thng c chuyn tnh yu hay khng hc bi m vn thi u. Ngi ta thng ving n vo nhng dp nh l ci, nm mi, l hi, hay ch n gin l i cu may trc khi i thi. a phn cc l hi a phng phi c t chc gn mt n Thn o v ngi ta thng ko ti n trong nhng dp ny. ng dn n n s c by bn nhiu loi thc n c trng c lm trong l hi nh yakisoba. Thn o xut hin t trc cng nguyn nhng h thng tn ngng tn gio pht trin kh chm, cc nghi l c thc hin trong hang hoc nhng a im linh thing, v hu nh khng c tn gi. Nhng truyn thuyt bt u c ghi chp li trong cun C s k (Furukotofumi) v sau l Nht Bn th k ( Nihon Shoki). Cun Nht Bn th k tng t nh Heimskringla ca Bc u, trong cc v vua cha u cho rng mnh l con chu ca cc v thn, y l n thn Mt Tri

Amaterasu. Do c nc Nht c hnh Mt Tri. n th k th 6, Pht gio v Nho gio xm nhp vo Nht Bn, tn gi Thn o c t ra phn bit. Trong thi k Asuka(538 - 710), nhng n thn u tin c xy dng, nhng Thn o nhanh chng b p o bi Pht gio. u th k th 9, i s Kobo hp nht nhng t tng Pht gio v tn ngng xa to ra Chn Ngn Tn. Tuy cng tn ti vi Pht gio, Thn o gn nh b loi b. n tn th k 18, thi k Edo (1603 - 1868), Thn o c tch ra khi Pht gio nh mt s ngi nh Motori Norinaga hay Hirata Atsutane, nhng ngi ny cao t tng t ho dn tc v rt ght nhng phong tc du nhp t nc ngoi vo. Tuy nhin do tm nh hng ca Pht gio rt ln, nhng n lc a Thn o thnh quc gio khng thnh cng v phi ch n c th k sau. Nm 1867, ch Mc ph b lt , v Thin hong Minh Tr ln nm quyn. Ngy 13 thng 3 nm 1868, chnh ph Nht Bn cng b "Thn Pht phn ly lnh", tch Thn o ra khi Pht gio, ng thi khi phc li Thn k quan (Jingi-kan), mt c quan lo vic tn gio, khuyn khch Thn o pht trin. Tip , vo thng 7 nm 1869, da vo i Bo lut lnh (Taih-ritsury), Thn k quan c t cao hn Thi chnh quan (Daij-kan)_ c quan ng u chnh ph. Nm 1870, cng b chiu i gio, thc thi chnh sch coi Thn o l quc gio. n thng 7 nm 1871, c cu chnh ph li gn ging vi ban u, Thi chnh quan nm mi quyn lc. Do Thin hong c cho l con chu thn linh, chnh ph li dng Thn o ni rng Thin hong xng ng cai tr c th gii, v buc i Loan v Triu Tin l cc thuc a phi theo o Thn o. H thng cc n Thn o a phn c nh nc thit lp. Nh n thn Yasukuni c dnh ring th linh hn nhng ngi hi sinh cho t quc, do c c nhng s quan c cho l ti phm chin tranh. Vic cc Th tng Nht Bn nh Koizumi Junichiro thng xuyn i thm n ny to ra nhiu phn i t cc nc nh Hn Quc, v Nht chim ng Hn Quc hn 50 nm. Sau th chin th hai, Thn o tch ra khi nh nc tr li l mt tn gio bnh thng v s ngi theo o gim mnh. Ngy nay trong nc c hn 80 ngn n th v khon 100 triu ngi theo cc tn ngng hay phong tc Thn o. Tuy nhin, s ngi tht s coi Thn o l tn gio chnh v sng v Thn o (nh cc vu n) th ch khong hn 4 triu. Nh mt ngi Nht bnh thng hng nm vn i thm cc n Thn o vi ln, nhng nh vy khng tnh l theo Thn o. Tn ngng ca ngi Nht (Thn o) Thn o l mt trong nhng tn gio ca ngi Nht, trong thn o c rt nhiu thn thnh, c n 8 triu thn (Ting Nht gi l kami). Tuy mt s cc v thn ny c nhn cch ha, nhng a phn cc thn lin quan n thin nhin nh linh hn ca t, tri, mt trng, cy c, hoa l. Ngay c , ni, hay ng vt nh co, gu v ngi qu c tr thnh linh hn cng c xem l thn. Nhng thn tr ng tng cao nht trn thin ng gi l "cao thin nguyn" ( takama-ga-hara), v ch ri khi khi c mi xung cc n th trong cc nghi l. Nghi l trong Thn o cu nguyn hay cm t cc thn thng c t chc ti cc thn x (jinja) hoc nhng ni linh thing c bit. Nhng linh vt thng c dng ln thn linh l vi, gng hay kim. Nghi l ty trn rt quan trng, ngi lm l phi gi cho mnh c trong sng c tnh tm v c c may mn. Ngy nay, cc hot ng nghi l Thn o thng c gn vi l hi, l ci truyn thng hay nm mi. Tuy nhin ngi ta cng thng hay n n cu nguyn v dng l (thng l ch b vi ng tin vo thng ri cu xin thn), hay mua ba may mn. V nh cng thng c bn th ( kamidana) th cc linh hn. T tng ca Thn o khc vi nhng tn gio khc ch khng cm hay buc con ngi lm g, m ch khuyn nn hng ti s trong sng v trnh iu c. Git chc i vi Thn o l iu c v khng nn git sinh vt tr khi v s sng cn ca bn, nn trc khi n thng phi ni cu Itadakimasu! cm n nhng sinh linh cht tr thnh thc n, ngy nay iu ny tr thnh mt phong tc. Nhng ngi hay sinh vt b git mt cch d man, v khng c th cng s tr thnh hoang thn ( aragami). Ngoi ra, cn c rt nhiu loi ma qu nh: qu ( oni), yu qui ( youkai), h ng ( kappa)... Mi ngi n u c xy dng dnh ring cho mt thn. Sau y l nhng thn v n thn ( megami) chnh trong truyn thuyt: Izanagi l v thn u tin. ng cng v l Izanami l ngi to ra nc Nht. ng t trn cu Ame-noukihashi dng ngn gio thn Ame-no-nuboko nhng vo i dng v khuy. Khi ngn gio c rt ln nc bin nh xung to thnh mt hn o. Izanagi v Izanami xy dng mt lu i v sinh ra 8 hn o mi, gp thnh phn ln nc Nht ngy nay. Izanami l n thn u tin, v l v ca Izanagi. Khi Izanami sinh ra thn la th thn Hinokagu (kagutsuchi), la bc chy khin b b thng v cht. Inazagi ni gin v dng kim chm vo u ca Kagu-tsuchi v cht thnh 8 khc. Cc phn ca Kagu-tsuchi tr thnh nhng ni la bao bc nc Nht. Khi Izanagi xung Sui Vng n Izanami v, b bin thnh thn cht. Izanagi b v ui v tr v mt mnh. Amaterasu-mikami l n thn c sinh ra t mt tri ca Izanagi khi ng ra mt sau khi tr v t Sui Vng. Amaterasu mang li nh sng v hi m cho vn vt, nhng mt hm em trai ca Amaterasu l Susa-no-O ci nhau vi b v nm vt c dng t cho Amaterasu, mt con la cht, vo phng thu lm cht mt c hu gi. Amaterasu tc gin v t nht mnh trong hang , khin th gii chm vo bng ti. Ame-no-Uzume v cc v thn khc tm cch la Amaterasu ra bng mt l hi m v mt chic gng ng. Amaterasu c xem l t tin ca ngi Nht, v b tng chic gng ng "bt ch" ( Yata No Kagami), "bt phn qunh khc ngc" (Yasakani no Magatama) v thanh gm Tho Th (Kusanagi-no-Tsurug) cho chu mnh l Ninigi-no-Mikoto khi cho ng xung mt t. Ngy nay thanh gm c gi ti thn cung Atsuta. Tsukuyomi l thn mt trng, em trai ca Amaterasu. Tsukuyomi c sinh ra t mt phi ca Izanagi khi ng ra mt sau khi tr v t Sui Vng. Mt hm Amaterasu sai Tsukuyomi i thay mnh n d tic ca Bo thc thn. Bo thc thn ln lt nhn vo bin, rng v ng la ri nn ra c, tht v mt chn cm, mi Tsukuyomi n. Kt qu l Bo thc thn b Tsukuyomi cm thy kinh tm qu p cht. T Amaterasu khng thm nhn mt em trai, v khi no c Mt Trng th Mt Tri i ch khc. Susa-no-O-no-Mikoto l thn bin v gi bo. Susa-no-O c sinh ra t mi ca Izanagi khi ng ra mt sau khi tr v t Sui Vng. Susa-no-O lm Amaterasu tc gin v b ui i. Khi n huyn Izumo, Susa-no-O gp hai thn t. H b mt con rn 8 u Yamata-no-Orochi bt mt 7 ngi con gi. Susa-no-O hi ci c th 8 nh nht cha b bt l Kushi-inadahime ri bin c thnh mt chic lc du trn u. Susa-no-O dng 8 bnh ru lm con rn b say ri cht khc. T ui ca i x, Susa-no-O tm c thanh gm Tho Th v gi tng Amaterasu lm ha. Ame-no-Uzume-no-mikoto l n thn ca l hi v hnh phc. Khi Amaterasu nht mnh trong hang, Ame-no-Uzume treo mt chic gng bng ng ln cy, khoc hoa l ln mnh ri nhy ma trc ca hang. Cc v thn ko ti xem, Ame-noUzume vt b chic o bng hoa v m ng nam thn ht ln thch th. Amaterasu t m ln ra khi hang xem, nh sng ca b phn chiu trong gng to ra bnh minh xa tan bng ti. Cc v thn lp ca hang, mi ngi vui v tr li v cng nhau lp l hi. i Thn Saruta-Hiko l thn t v sc mnh. ng l chng ca Ame-no-Uzume-no-mikoto. Khi Ninigi-no-Mikoto c phi xung mt t, ng ta b Saruta-Hiko chn ng. Khi Ame-no-Uzume n hi, Saruta-Hiko cho n Ninigi-no-Mikoto v c 3 cng i chung vi nhau. Saruta-Hiko thng c m t l mt ngi rt to ln v cm gio di, c bit c mi rt to v di. Inari l thn go, i lc xut hin di dng mt ng gi, hoc mt thiu n, thng c i km bi mt con h ly mu trng. n ca Inari thng c rt nhiu cng ni tip nhau v c tng co trng eo khn hai bn. C Inari v Kitsune u rt thch n u khun chin Aburaage nn mn ny thng c dng cho Inari cng vi ru sake v bnh go. Enma-Dai l vua ca a ngc. Tuy nhin Enma c xut x t pht gio ch khng phi Thn o.

 Ninigi-no-Mikoto l chu ca Amaterasu. N thn Mt Tri phi ng xung mt t thnh lp nc Nht. Ninigi-no-Mikoto em theo 3 bo vt ca Thin Chiu. Khi Ninigi-no-Mikoto gp Konohana-sakuya-hime lin em lng yu c v n gp cha ca Konohana hi ci. Cng cha hoa anh o Ko-no-hana v Ninigi- l t tin ca ngi Nht. - n th Thn o gi l Jinja. Pha ngoi n th c cng torii bng g, thng c sn mu . Khu vc linh thing nht l snh in bn trong bn in (honden), ch c cc thn ch (kannushi) mi c php vo lm l. Cn khu vc sn bn ngoi cho php ngi ngoi n ving n, ung nc, mua sm hay i tham quan. Thng cc n th c bn loi ba em li may mn (nh khi mang thai, sc khe, tnh yu, hay khi b xe ng). n th thng c ging nc hay ni ng nc ngi n ra mt v tay ty trn trc khi vo su hn. Cc thn x thng c xy trn i ni, t di leo ln n ni rt mi chn v mt, nhng l cch t lng thnh knh. c bit c n thn Itsukushima ni ting nm trn nc. Thn x Itsukushima c xem l di sn vn ha quc gia v c cng nhn l di sn vn ha th gii. n thn Fushimi Inari c n hng ngn cng torii ni tip dn t ngoi vo n tn n. Cc Vu n (Miko) c nhim v chm sc cc ngi n. Vu n thng mc Kimono trng vi qun Hakama , v bt tt. Ngy xa cc vu n bt buc phi l trinh n. H gip thn ch trong cc bui l, biu din cc iu ma nghi l gi l "Vu n thn lc" (Miko Kagura), qut dn sn n, thp n lng, lm th xm bi ton, hoc bn cc loi ba may mn. Thn lc l iu ma m Ame-no-Uzume biu din trong thn thoi. iu ma ny thng rt chm, vu n s cm qut hay chung, v cc ng tc u c ngha. cc cng torii ca n thng treo nhng dy thng lm bng rm gi l dy "ch lin" (Shimenawa). Nhng si dy ny thng c treo nhng ni thing ling ui t, trn thng qun thm "ch thy" (Shide), l nhng chui thng c lm bng giy hay vi trng c hnh dng nh tia st. Ch thy cng thng c qun vo que a g thnh ci gi l gy tr t "pht xuyn" (Tamagushi) hay gy st (haraigushi). Cc vu n thng dng pht xuyn gm c ch thy gn vo nhnh cy ch (sakaki) trong cc bui l thanh ty. Hi m (Ema) thng c treo trc n, l nhng th g dng vit iu c ca mnh ln . Nhng th ny c bn ngoi thn c th c v hon thnh iu c. Hi m ngha l "nga v", v ngy xa ngi giu thng dng nga cho n, nhng ngy nay ch dng "nga v trn th g". Ngy nay nhng ngi tr tui thng c chuyn tnh yu hay khng hc bi m vn thi u. Ngi ta thng ving n vo nhng dp nh l ci, nm mi, l hi, hay ch n gin l i cu may trc khi i thi. a phn cc l hi a phng phi c t chc gn mt n Thn o v ngi ta thng ko ti n trong nhng dp ny. ng dn n n s c by bn nhiu loi thc n c trng c lm trong l hi nh yakisoba. Thn o xut hin t trc cng nguyn nhng h thng tn ngng tn gio pht trin kh chm, cc nghi l c thc hin trong hang hoc nhng a im linh thing, v hu nh khng c tn gi. Nhng truyn thuyt bt u c ghi chp li trong cun C s k (Furukotofumi) v sau l Nht Bn th k ( Nihon Shoki). Cun Nht Bn th k tng t nh Heimskringla ca Bc u, trong cc v vua cha u cho rng mnh l con chu ca cc v thn, y l n thn Mt Tri Amaterasu. Do c nc Nht c hnh Mt Tri. n th k th 6, Pht gio v Nho gio xm nhp vo Nht Bn, tn gi Thn o c t ra phn bit. Trong thi k Asuka(538 - 710), nhng n thn u tin c xy dng, nhng Thn o nhanh chng b p o bi Pht gio. u th k th 9, i s Kobo hp nht nhng t tng Pht gio v tn ngng xa to ra Chn Ngn Tn. Tuy cng tn ti vi Pht gio, Thn o gn nh b loi b. n tn th k 18, thi k Edo (1603 - 1868), Thn o c tch ra khi Pht gio nh mt s ngi nh Motori Norinaga hay Hirata Atsutane, nhng ngi ny cao t tng t ho dn tc v rt ght nhng phong tc du nhp t nc ngoi vo. Tuy nhin do tm nh hng ca Pht gio rt ln, nhng n lc a Thn o thnh quc gio khng thnh cng v phi ch n c th k sau. Nm 1867, ch Mc ph b lt , v Thin hong Minh Tr ln nm quyn. Ngy 13 thng 3 nm 1868, chnh ph Nht Bn cng b "Thn Pht phn ly lnh", tch Thn o ra khi Pht gio, ng thi khi phc li Thn k quan (Jingi-kan), mt c quan lo vic tn gio, khuyn khch Thn o pht trin. Tip , vo thng 7 nm 1869, da vo i Bo lut lnh (Taih-ritsury), Thn k quan c t cao hn Thi chnh quan (Daij-kan)_ c quan ng u chnh ph. Nm 1870, cng b chiu i gio, thc thi chnh sch coi Thn o l quc gio. n thng 7 nm 1871, c cu chnh ph li gn ging vi ban u, Thi chnh quan nm mi quyn lc. Do Thin hong c cho l con chu thn linh, chnh ph li dng Thn o ni rng Thin hong xng ng cai tr c th gii, v buc i Loan v Triu Tin l cc thuc a phi theo o Thn o. H thng cc n Thn o a phn c nh nc thit lp. Nh n thn Yasukuni c dnh ring th linh hn nhng ngi hi sinh cho t quc, do c c nhng s quan c cho l ti phm chin tranh. Vic cc Th tng Nht Bn nh Koizumi Junichiro thng xuyn i thm n ny to ra nhiu phn i t cc nc nh Hn Quc, v Nht chim ng Hn Quc hn 50 nm. Sau th chin th hai, Thn o tch ra khi nh nc tr li l mt tn gio bnh thng v s ngi theo o gim mnh. Ngy nay trong nc c hn 80 ngn n th v khon 100 triu ngi theo cc tn ngng hay phong tc Thn o. Tuy nhin, s ngi tht s coi Thn o l tn gio chnh v sng v Thn o (nh cc vu n) th ch khong hn 4 triu. Nh mt ngi Nht bnh thng hng nm vn i thm cc n Thn o vi ln, nhng nh vy khng tnh l theo Thn o. Furoshiki Nhng vung khn k diu Furoshiki l tn gi ca mt loi khn vi ca ngi Nht, c hnh vung v lm bng nhiu cht liu nh la, vi bng hoc si tng hp. Furoshiki c loi kch thc ph hp vi cc vt c gi, vi loi hoa vn mu sc, cc ha tit tng trng cho s sinh si ny n, thnh vng, mnh m, chc phcFuroshiki c t thi Edo (1603-1868), bt ngun t tc tm hi. Thi y cc nh tm cng cng ph bin nh nhng trung tm sinh hot chung cng ng. Khi n tm, ngi tathng dng nhng chic khn gi l furoshiki bc qun o thay v vt dng. Dn dn, Furoshiki c s dng vo nhiu vic khc nh ng gi hnh l, hoc dng nh vt tng trng cho hnh phc trong cc m ci ngh thut ny kh pht trin v c truyn t th h ny sang th h khc. Tuy ngh thut gi qu c o ny b mai mt vo gia thi k Showa (cui nhng nm 70), nhng ngy nay n li pht trin tr thnh mt tro lu nhiu nc, bi s tin li v p mt trong s dng. Khi xp li, furoshiki rt nh gn, nhng lc cn vn c th cng to ra bc nhng vt cng knh, ng thi mu sc v ha tit phong ph ca nhng tm furoshiki cng vi nhng bin ha ca k thut tht nt vi bin tm vi bc furoshiki tr thnh mt kiu gi tin dng v rt thi trang. u im nht ca loi vt dng ny l c th dng i dng li nhiu ln mt mnh vi, rt thch hp vi thi i xem trng vic ti ch nh ngy nay. Chnh v th furoshikli rt ph hp v ang tr nn cn thit trong cuc sng bi n mang thng ip ku gi mi ngi thc bo v mi trng, hng ng phong tro 3R (reduce, reuse and recycle tit kim, ti s dng v ti ch)

Phong tro furoshiki lan rng nhiu nc trn th gii, v c nhiu nh thit k u t pht trin, t cht liu, hoa vn n kiu dng. Cc bn tr Vit Nam cng c c hi tm hiu v thc hnh ngh thut furoshiki vi cc ngh nhn ca Hip hi Furoshiki Nht Bn ti nhng bui gii thiu v ngh thut s dng khn vi truyn thng Nht Bn, do Trung tm Giao lu Vn Ha Nht Bn thc hin ti H Ni v TP.H Ch Minh trong thng 3/2010. C Hiroko Handa, thnh vin Hip hi Furoshiki Nht Bn gip cc bn tr Vit Nam khm ph k thut tht nt v s khn ngoan trong cch s dng nhng tm vi ny. Nhiu bn tr v cng ngc nhin v thch th khi c hng dn v trc tip thc hnh to ra nhng sn phm p mt v c o ca ring mnh. Nhng chai ru sake, hp ng giy n, qu da, thm ch c tm chn bng hay thng ng ln bt cht tr nn duyn dng thanh lch nh nhng mn qu tng xinh xn v hp dn. Rt nhiu bn tr chia s rng thng qua ngh thut gp vi furoshiki, cc bn c c hi tm hiu thm v vn ha Nht Bn. Hn na, t nhng cch gp gi vi ny cn c th p dng trong cuc sng hng ngy bi n gip hn ch c vic s dng ti nilng, gp phn bo v mi trng. Gi y, bn c th linh hot sng to cho mnh, khi th mt chic ti ng laptop khoc vai, khi th l chic u em b chc chn, lc li l chic gi ng i ch gn nh tt c ch vi mt tm khn vung tin dng. Tp qun sinh hot trong i sng hng ngy Nht Bn Kim ch bn thn, t nh, khim nhng v nh nhn...l nhng c tnh m xa nay ngi Nht vn tn trng . Ni chung, vic bc l thng tnh cm ra c coi l u tr, khng ph hp vi cch ng x ca ngi ln v khng c coi l thanh nh lm . c bit, ngi Nht khng th hin tnh yu trc mt ngi khc. Cch th hin bn thn . Ngi ta cho rng kh c th d xt c tnh cm v suy ngh ca ngi Nht bi cch c x kn o, t bc l cm xc ra bn ngoi ca h . Nhng khi quen, bn s thu hiu c nhng tnh cm vi s khc nhau rt tinh t cha ng trong tng c ch giao thip . Ngi Nht thng kim ch bn thn, h khng d dng sung sng khi nhn c nhng li khen ngi . Nhiu ngi khi c khen cng khng th hin nim vui m ngng ngu tr li u c c nh th hay t v bi ri ng a nh vy na. V tnh khim nhng, c th v d nh khi tng qu, ngi Nht thng ni ..ch l cht qu mn ca ti.. . Ngi nc ngoi nghe c cu ny thng rt ngc nhin . Thc ra, l cch din t t nh d qu tng lun c chn ht sc cn thn . l s nh nhn, khim tn tht s ng cch ca ngi Nht . Tuy nhin, c s khc bit trong suy ngh gia cc th h, ngy cng c nhiu quan im cho rng nn bc l tnh cm ca mnh . Chnh v vy nn ngy nay c th nhn thy nhiu i thanh nin Nht nm tay hay khot vai nhau trn ng ph. Knh ng Trong ting Nht, knh ng c s dng rt a dng v phc tp . Knh ng trong ting Nht c ba li ni : Li ni l php, li ni knh trng v li ni khim nhng t nhn mnh th hin s tn trng . Chng trnh gio dc bt buc tiu hc v trung hc c a vo ni dung ging dy quc ng mt s tit hc v knh ng nn thanh thiu nin c s hiu bit nht nh, tuy nhin, cha phi h s dng c thnh thc knh ng trong i sng hng ngy . Nhiu ngi ln tui phn nn v th h tr ngy nay s dng knh ng lung tung . Thc t, knh ng trong ting Nht rt phc tp . Chng hn, khi ni vi cp trn ca mnh cng ty th dng li ni knh trng, nhng khi ni vi ngi ngoi cng ty v ngi y th phi dng cch ni khim nhng . Nu khng bit dng knh ng ph hp vi i tng mnh giao tip th s b coi l thiu gio dc. Khng hiu bit l nghi, v vy c th ni rng knh ng l mt kin thc c bn khng th thiu c i vi ngi Nht .

 C nhng cng ty a vic s dng knh ng cng vi cch ng x qua in thoi, cch giao tip vi khch vo trong chng trnh gio dc, o to nhn vin mi . Emoji-Cch th hin cm xc ca ngi Nht Emoji (ngha l "k t hnh nh") l t trong ting Nht ch cc khun mt v cc k hiu khc m ngi s dng truyn t cm xc ca h trong e-mail v tin nhn. N tr thnh mt tnh nng thng ngy ca vic gi v nhn tin nhn ti Nht Bn. y chng ti trnh by s qua vic Emoji c s dng nh th no v chng c g khc vi "biu tng cm xc" v "biu tng mt ci" ca phng Ty.

Li ch ln nht ca vic s dng cc Emoji l ngi dng c th t do thoi mi th hin v s cc trng thi cm xc. in thoi di ng Nht ci t sn cc rt nhiu cc hnh nh ha nh khc nhau, v c th d dng chn vo tin nhn nh cc k t thng thng, n din t cm xc nh vui, bun hay cc nt mt khc cho ti cc loi thc phm v phng tin giao thng. Cc emoji c tc dng chuyn ti cm xc ca ngi gi mt cch ngn gn v lm r phong thi ca vn bn xung quanh - iu khng phi lun lun r rng th hin nu ch c cc ch ci n thun. Rt nhiu Emoji kiu Nht c to ra bi cc cng ty in thoi di ng dnh cho nhng ngi ng k s dng cc thit b cm tay ca h, nhng c nhn mi ngi dng cng c th thit k cc emoji ring cho h. G "Emoji min ph" vo mt cng c tm kim Nht Bn cho thy cc trang web cung cp rt nhiu Emoji bn gc, cht lng cao v c th c ti v min ph.

Mt tin nhn vn bn gm c Emoji. Nhng bt li ca nhng hnh nh trc tip ny l h i khi c th tr nn kh hiu khi chng c gi i gia cc nh cung cp dch v e-mai khc nhau trn my tnh c nhn hoc gia in thoi di ng v my tnh. May mn thay, ngi dn Nht Bn cng c mt h thng rng ln truyn t cm xc bng cch s dng cc k t thng thng trn bn phm. Kaomoji ca Nht Bn (ngha en, "k t khun mt"), nh tn c goi, khc rt nhiu so vi cc phin bn phng Ty ca chng. Trn vn bn phng Ty biu tng cm xc thng xut hin quay mt gc 90 , v d quen thuc bao gm :-) l "hnh phc", :-( l "bun", v:D l ". rt vui mng" . Ngc li, cc biu tng cm xc theo kiu Nht Bn xut hin thun chiu, cho php biu l tnh cm nhiu hn bng cch din t i mt, i khi kt hp vi din t cng bn tay: (^ o ^) l mt s kt hp ph bin th hin "hnh phc", (;_:) c ngha l "bun", v (^_^ ) / c ngha l "hurray!." Vic trao i thng tin lin lc ngy nay cng tr nn ph bin v vt ra khi bin gii quc gia, nhiu ngi t hi liu c th to ra mt tp hp cc biu tng cm xc chung cho ton cu. C rt nhiu cch cm nhn v ngha ca cc Emoji ty thuc vo mi dn tc mi nn vn ha, v i khi tr thnh mt ro cn ca vic to nn mt b k t chung cho c th gii.

Hy th ly cc emoji ca ngi Nht th hin cho ni bun, kh chu, v tuyt vng lm v d. Trong cc Emoji ny thng c biu th bng du chm phy hay cc k t khc i din cho nc mt hoc m hi, nhng ngi dn cc nc khc c th d dng hiu sai thnh git nc ma. Hoc nn hiu th no v biu tng cm xc ny: m (_ _) m? C ai ang tp th dc? Nhng bt k ngi Nht c th hiu r rng l: n i din dogeza, hnh ng qu v ci u ca mt ngi din t mt li xin li hoc yu cu lch s. Theo mt cuc kho st trn ng ph c tin hnh bi mt i truyn hnh Nht Bn, cc kaomoji th hin cho hnh phc - mt khun mt vi i mt hp vi mt hnh ming trn m rng c th khin cho nhng ngi nc ngoi hiu nh l mt biu hin ca s ngc nhin hay mt tinh thn. Cc i truyn hnh cho rng ngi Nht c xu hng din t cm xc nhiu hn bng cch tp trung vo hnh dng ca i mt, trong khi cho ngi dn cc nc khc th hnh dng ca ming mi l quan trng. Nh vy, trc khi Emoji c th c s dng trn khp th gii, th mi ngi cn thit phi tm hiu nhng cch khc nhau, nhng ngha tht s m cc biu tng ny mun nhn gi. (^ O ^)/ (c ngha l "Tm bit!") i Nt V Nhc C Truyn Thng Nht Bn Nu bn khng c cm th m nhc tt, bn c th ngh rng m thanh ca cc loi nhc c u ging nhau. Thc t l cc chuyn gia m nhc phn loi dng c m nhc thnh 50, thm ch 80 loi khc nhau. Mt s th loi ch ton dng nhc c cn phn ln l cc bi ht km theo nhc c.

m nhc truyn thng Nht Bn c phn loi da theo m thanh ca ging ht v cc loi nhc c. Ni cch khc, mi th loi nhc c m sc ca ging ht v nhc c i km vi n. Tuy nhin s khc bit v m sc gia cc th loi rt t, trong mt s trng hp ch c nhng chuyn gia mi c th nhn ra c th loi nhc c no ang c trnh din. Tuy nhin nhng s khc bit nh cc k quan trng, v h chc chn mt iu rng cc m sc khng th hp nht vi nhau. y l mt trong nhng l do ti sao cc th loi dng c m nhc li c phn chia c th nh vy. Dng c m nhc truyn thng Nht Bn c chia thnh 3 loi: b g, b kh, b dy. Mt nhc c ca b g l trng kotsuzumi.

Hu ht trng Nht Bn c nh bng hai gy nhng kotsuzumi li nh bng tay. duy tr chnh xc phn thanh m pha bn phi, ngi nh trng lng nghe m thanh v iu chnh cng ca dy c giu trong thng trng. Thnh thong, h phi thi hi vo gi mt m sc c th. Mt loi nhc c ca b kh l so trc Shino-bue, n thng i km vi ca s trong v kch Kabuki. Trong cc l hi ti a phng, loi nhc c ny cng c s dng rt nhiu.

Trong cc loi nhc c truyn thng ca Nht Bn , n Shamisen l ni ting nht, c dng nh mt nhc c m trong rt nhiu th loi bi ht dn ca truyn thng Nht v n c th to ra nhng m sc khc nhau. Ngi ta ni rng Shamisen c ngun gc t Sagen Trung Quc, n Nht Bn qua qun o Ryukyu ( ngy nay l Okinawa). n c 3 dy c chi vi mt ming gy n c gi l bachi. Shamisen c chiu di tng t vi n guitar nhng c loi n ny mng hn v khng c phm. Thn hnh ch nht ging mt trng ca cy n c bc da mt trc v sau gip khuch i m thanh khi gy n.

Lch s v m nhc truyn thng ca Nht Bn th rt phong ph v a dng. Rt nhiu loi hnh m nhc c du nhp t Trung Quc hn mt ngn nm qua, nhng theo nm thng, chng dn thay hnh i dng thnh nhng nt rt ring bit ca Nht Bn. Cc nhc c c chnh sa mi cho ph hp p ng nhu cu ca tng vng.

Qut giy Nht Bn Qut giy Nht Bn thng c gi l Uchiwa l mt loi qut c lm t tre v giy. Ngi ta dn mt loi giy ca Nht ln mt khung tre,pha cui ca cn qut c vt thnh dng trn.Uchiwa n gin cng ch l mt loi qut qut mt nhng n cn c xem nh l mt biu tng ca ma h ging nh chung gi, pho hoa Gn y, trc tnh trng ngy cng nng ln ca tri t, nhng ngi lm qut giy ca tnh Kagawa (Nht Bn) hng ti lm nhng chic qut m nhn thi cng thy mt, vi nhng ha tit vui mt mi ngi c th s dng qut mt cch hu ch, thay cho vic s dng iu ha nhm bo v mi trng

Qut giy Nht Bn thng c gi l Uchiwa l mt loi qut c lm t tre v giy. Ngi ta dn mt loi giy ca Nht ln mt khung tre,pha cui ca cn qut c vt thnh dng trn.Uchiwa n gin cng ch l mt loi qut qut mt nhng n cn c xem nh l mt biu tng ca ma h ging nh chung gi, pho hoa V n cn rt hp vi nhng b Yukata (Kimono ma h ca Nht).Qut Nht Bn Yukata v Uchiwa c xem nh biu tng c trng vo ma h ca Nht vi nhng l hi nhn nhp v trang phc bt mt. c s dng ph bin ti Nht Bn nhng Uchiwa li c bt ngun t Trung Quc. Phi n th k th 5 sau Cng Nguyn th loi qut ny mi c mt ti Nht Bn Ban u, ch c cc gia nh qu tc hay hong gia mi s dng nhng chic qut c dng v thanh mnh tao nh ny. Thi k ny Uchiwa c hnh vung. Ha tit trang tr ngy thng l v nhng mu vt c s dng trong cc nghi thc truyn thng. Ngi ta s dng uchiwa biu din trong tic tr, cc v kch Noh hay cc nghi l trang trng khc.

T th k 17 n mi c hnh trn nh ngy nay. Cng k t th uchiwa c s dng ph bin trong cuc sng i thng nh nhy ma trong l hi, qut mt v thm ch cqut bp na. Uchiwa c s dng trong mt tr chi no nhit ti l hi vi nhiu tr chi nh Cchiwatori, ngha l tay khng bt qut. L do m Uchiwa c xp vo danh sch cc biu tng ma h l bi v cng dng to gi bin n tr thnh mt vt dng c s dng nhiu nht trong ci ma oi bc ny. Ngoi ra cng cn v n gn b vi cc iu nhy trong l hi ma h Bon Odori (L Vu Lan ca ngi Nht c t chc vo rm thng 7 hng nm). Hnh nh nhng c gi mc yukata c mu sc sc s cm chic qut Uchiwa tr thnh mt hnh nh thn thng gn b vi mi ma h ca ngi Nht. Ngy ca cha Nht Bn Nu nh thng nm c ngy ca m th Ch nht th 3 trong thng 6 c chn l ngy ca Cha vi ngha by t lng tn knh v s tri n i vi Cha Ngy cm t Cha Ngy ca Cha l ngy con ci cm t Cha lao ng vt v mi ngy v gi n Cha qu tng hay nhng li chc. M thng gi tng Cha hoa hng trng. Nht Bn hng nm, y ban ngy ca Cha (Fathers Day Council) t chc rt nhiu s kin. Lch s Ngy ca Cha Ngy ca Cha xut pht t quan im bnh ng nam n ca b Sonora Smart Dodd, bang Washinton nc M, nm 1910 : C ngy ca m, sao khng c ngy ca cha?. B Dodd m tic t n ngi cha mt thn mt mnh nui dng b sau khi m ca b qua i. Sau ba tic, b Dodd dng nhng bng hng trng ln m ca ngi cha qu c vi s tn knh v tri n i vi cha. T , hoa hng trng tr thnh biu tng trong Ngy ca cha

Sau 24 nm, vo nm 1934, y ban ngy ca cha trn ton nc M c thnh lp, v Ngy ca Cha ph bin rng ri ra ton quc. Nm 1972, Ngy ca Cha c cng nhn chnh thc l ngy l M. Nht bn, ngy ca Cha c du nhp vo khong nm 1955 v c hng ng ra ton quc.

iu th v ca chic qut Uchiwa l n l mt sn phm c lm bng tay t A-Z, bao gm thn lm t tre v u qut c lm t vi hoc giy c trang tr. Phn nan qut c lm t loi tre vt rt mnh v c tnh n hi ch khng d gy nh mt s loi qut giy m chng ta hay s dng. Ngi ta s dng giy washi (mt loi giy truyn thng c hoa vn rt p) to nn phn u qut song ph bin hn c l dng loi vi hoa (vi cotton thng dng may cc b yukata) nn hoa vn trn qut cng rt phong ph. Cc mu vi hoa dng to ra qut uchiwa thng c hot tit hnh chun chun, chung gi, bng la, c lau, hoa bm bmChng u l nhng hnh nh thn quen ca ma h khng ch ca Nht Bn m cn cc nc nhit i trn th gii. Vai tr ca ngi ph n Nht Bn xa v nay V tr ca ngi ph n Nht Bn thay i rt nhiu trong qu trnh lch s. Nhng nghin cu v lch s ph n cho thy, t nht l trc th k 11, ph n Nht Bn lun ng vai tr trung tm trong gia nh, ging nh nhiu x hi mu h. Bn cnh , ph n cn c nh hng c bit to ln i vi tn gio v chnh tr. Trong th k 7 v th k 8, mt vi ngi ph n tr thnh N hong, v d nh cc n hong Suiko, Saimei, Jito v Koken. T th k 6 tr v sau, cng vi s du nhp ca o Khng v Pht gio, x hi chuyn dn sang c cu gia trng. Tuy nhin, nhng ph n tng lp thng lu vn thng l nhng ngi c hc cao v c nhng quyn quan trng nh quyn tha k gia ti, cho n khi h b tc mt nhng quyn ny trong thi k chuyn sang kinh t phong kin theo hng phc v chin tranh, bt u t th k 12. My trm nm tng i ha bnh trong thi Edo (1600-1868) dng nh cng cng c c cu gia trng v y ngi ph n vo vai tr ph thuc. Ch t thi Minh Tr (1869-1912) tr i, nht l t sau Th chin 2, khi c nhiu c hi cng n vic lm cng nh gio dc, cng vi nhiu ci thin v php lut, ph n Nht Bn mi phn no c v tr xng ng. Sau Minh Tr Duy Tn nm 1868, vic p dng gio dc ph cp vo nm 1873 c ngha l ngy cng nhiu tr em gi c n trng, t nht cng ht bc tiu hc. Song vic gio dc cho cc em gi b tt hu so vi vic gio dc cho cc em trai, v chnh sch ca chnh ph nu r rng, nn o to sao cho cc em gi tr thnh ngi ni tr gii, gi truyn thng coi ph n l nhng ngi v m v nhng b m thng minh, ting Nht gi l ryosai kembo. Mt s ph n cng tham gia cc cuc u tranh dn n Minh Tr Duy Tn, nhng Lut Dn s Minh Tr nm 1898 ch dnh cho h nhng quyn hn ch nh quyn li d v quyn s hu ti sn, li bt buc phi c s ng ca ngi chng trong hu ht cc v kin php l. Khi Th chin 2 kt thc, lc lng chim ng ly c cu dn ch ca M lm hnh mu nn cc o lut v ph n Nht Bn ni chung cng tng t nh cc o lut ca M. Hin php nm 1947 cm phn bit gii tnh trong chnh tr, kinh t, quan h x hi, ng thi khng nh cc o lut c ban hnh trn c s bnh ng gii tnh v tn trng nhn phm ca c nhn. Lut Dn s cng khng nh s bnh ng gia v v chng. Cc ta n gia nh can thip vo nhng vn nh tranh chp ti sn v quyn nui con. Song thc t, khng phi cc quy nh trong lut lun c thc thi nn x hi gia trng ca Nht Bn vn l mt ch c ni n rt nhiu, trong khi nc Nht hin i ang chun b bc vo thin nin k mi.

 Nht Bn, theo truyn thng v v chng hu nh c th gii ring v thc t ny hin vn kh ph bin, tuy c xu hng tin ti quan h cht ch v trao i vi nhau nhiu hn. Cuc sng ca ngi chng tp trung vo cng vic, dnh nhiu thi gian ri vi cc ng s nam gii ca mnh trong mi quan h x hi khng c s tham gia ca v. Cn cuc sng ca ngi v tp trung vo gia nh, con ci v hng xm. nh, ngi v c quyn to ln v thng l ngi chu trch nhim hon ton v vic iu hnh ngn sch ca gia nh v lun quyt nh v nhng vic lin quan n con ci. Ni chung ngi v Nht Bn khng ngh v khng trng i chng gip cc cng vic nh, thm ch ngay c khi bn thn ngi v phi i lm. Trong nhng nm thnh vng vo thp k 60, s cuc kt hn tng mnh. Nhng gn y, tui lp gia nh trung bnh tng ln. Theo s liu nm 1997, tui kt hn ln u trung bnh ca nam l 28,5 v ca n l 26,6. S lng ph n khng ly chng cng tng ln v trnh hc vn cao v c hi ngh nghip to nn s c lp v kinh t.

S lng n thanh nin hc ln cao sau khi tt nghip ph thng tng dn mi nm k t Th chin 2. Nm 1989, t l n gii vo i hc v cao ng l 36,8%, ln u tin vt t l ca nam gii (35,8%). Vo nm 1997, t l ny ln ti mc k lc l 46,8% trong khi t l ca nam gii gim xung cn 34,5%. K t khi ph n Nht Bn c quyn i b phiu vo nm 1945, hu nh trong cuc bu c no s c tri n cng cao hn c tri nam gii. Tuy nhin, i din ca phi n trong cuc sng chnh tr vn qu t. Nm 1950, h ch c 3,4% i din trong lng vin quc hi. T l ny tng khng ng k cho ti tn nm 1986 v vo nm 1999, tc l 52 nm sau khi c nhng n ngh s u tin, quc hi cng mi ch c 67 n thng v h ngh s, chim 8,9%. Trong chnh ph trung ng, ph n ni chung ch nm gi cc chc v cao trong cc y ban hoc v lin quan n cc vn ph n hoc gio dc. Trng hp b b trng bu chnh vin thng Noda Seiko trong chnh ph ca th tng Obuchi l rt him hoi.

T l tham gia ca ph n trong cc y ban v hi ng c vn quc gia vo nm 1975 ch c 2,4%, n thng 9/1998 tng gp hn 7 ln nhng cng mi ch t 18,3%. S lng ph n nm gi chc v cao trong cc c quan chnh quyn ang tng ln, tuy cn t i. Vo thng 12/1998, c 4 n th trng v 9 ph tnh trng n. Nht Bn cng c 7 n i s v 5 ph n nm gi cc chc v cao ti LHQ. B Ogata Sadako l ngi Nht Bn u tin c bu lm Cao y LHQ ph trch ngi t nn. B tng nm gi nhng chc v quan trng khc nh gim c nhn s UNESCO, c vn ph tng th k LHQ v cc vn kinh t v x hi, v,v

Tp qun sinh hot trong i sng hng ngy Nht Bn Kim ch bn thn, t nh, khim nhng v nh nhn...l nhng c tnh m xa nay ngi Nht vn tn trng . Ni chung, vic bc l thng tnh cm ra c coi l u tr, khng ph hp vi cch ng x ca ngi ln v khng c coi l thanh nh lm . c bit, ngi Nht khng th hin tnh yu trc mt ngi khc. Cch th hin bn thn . Ngi ta cho rng kh c th d xt c tnh cm v suy ngh ca ngi Nht bi cch c x kn o, t bc l cm xc ra bn ngoi ca h . Nhng khi quen, bn s thu hiu c nhng tnh cm vi s khc nhau rt tinh t cha ng trong tng c ch giao thip .

 Ngi Nht thng kim ch bn thn, h khng d dng sung sng khi nhn c nhng li khen ngi . Nhiu ngi khi c khen cng khng th hin nim vui m ngng ngu tr li u c c nh th hay t v bi ri ng a nh vy na. V tnh khim nhng, c th v d nh khi tng qu, ngi Nht thng ni ..ch l cht qu mn ca ti.. . Ngi nc ngoi nghe c cu ny thng rt ngc nhin . Thc ra, l cch din t t nh d qu tng lun c chn ht sc cn thn . l s nh nhn, khim tn tht s ng cch ca ngi Nht . Tuy nhin, c s khc bit trong suy ngh gia cc th h, ngy cng c nhiu quan im cho rng nn bc l tnh cm ca mnh . Chnh v vy nn ngy nay c th nhn thy nhiu i thanh nin Nht nm tay hay khot vai nhau trn ng ph. Knh ng Trong ting Nht, knh ng c s dng rt a dng v phc tp . Knh ng trong ting Nht c ba li ni : Li ni l php, li ni knh trng v li ni khim nhng t nhn mnh th hin s tn trng . Chng trnh gio dc bt buc tiu hc v trung hc c a vo ni dung ging dy quc ng mt s tit hc v knh ng nn thanh thiu nin c s hiu bit nht nh, tuy nhin, cha phi h s dng c thnh thc knh ng trong i sng hng ngy . Nhiu ngi ln tui phn nn v th h tr ngy nay s dng knh ng lung tung . Thc t, knh ng trong ting Nht rt phc tp . Chng hn, khi ni vi cp trn ca mnh cng ty th dng li ni knh trng, nhng khi ni vi ngi ngoi cng ty v ngi y th phi dng cch ni khim nhng . Nu khng bit dng knh ng ph hp vi i tng mnh giao tip th s b coi l thiu gio dc. Khng hiu bit l nghi, v vy c th ni rng knh ng l mt kin thc c bn khng th thiu c i vi ngi Nht . C nhng cng ty a vic s dng knh ng cng vi cch ng x qua in thoi, cch giao tip vi khch vo trong chng trnh gio dc, o to nhn vin mi . Ngi qu trn chiu , np sinh hot trong ngi nh kiu Nht Vn ha Nht Bn Ti Nht bn, trc khi bc ln nh phi ci giy thm . Sn nh c lm t nhng tm chiu c an bng ci gi l Tatami . Trong phng, ngi ta trn chiu nhng ci nm mng gi l (zabuton) v ngi qu ln trn . Ngi qu l cch ngi ngim chnh nht, nhng nu c ngi ngi cng cho php th c th cho chn c thoi mi . Khi nam gii ngi xp bng cn n gii hoc ngi qu nh c hoc dch hng sang bn . Trong ngi nh truyn thng ca Nht, cc phng c ngn cch bng cc ca ko gi l shoji v fusuma, tng nh c rt t . Khi vo phng c khch ang ch th phi va qu va m ca hay ng ca v gi nguyn t th ngi qu lc cho. Khi c mi n nh ai v c dn vo phng khch, ngi ri m ch nh vo sau th phi ri khi m ngi sau mi c ci cho . Ngi Nht rt nhy cm v v tr ngi cao thp . Trn m ngi, d mnh vo v tr cao hn ngi khc s b coi l tht l . th t ngi c gi l kazima (ngi trn) v shimoza phng, th t ngi c ngm quy c . Trong phng , ngi trn hay khch . Khi dn khch vo, phi mi ngi pha trong, ri theo th t ln lt ra pha ca . Trong phng khch ca nhng ngi nh Nht bn t gi l tokonoma . l khong trng lm vo pha tranh v by bin l hoa hay trang tr . Ch ngi pha ch gia trng c Nht bn t thi Minh Tri v tr cao nht, k n l con trai c ri n con trai ngh trng nam khinh n, song phi chng mt phn do vy cng tin hn . Sau chin tranh th gii th 2, np sinh hot vn khi hnh thc sinh hot dng bn gh thay chiu ngy

ch nhnh hn vi Cm cng b coi l ngi cao hn ri, CCC Ngoi v tr ngi cao thp, ngi Nht cn rt ch n (ngi di) . Lc ngi trn xe cng nh khi ngi trong ngi ch trn l ch xa ca vo phng nht, dnh cho khch ngi ch trn, tip n l ngi l ngi b trn iu ny lin quan mt thit n li kin trc Nht bn . thi Edo (bt u t th k 17), c mt khong trng c trong tng v cao hn sn nh mt cht, trn vch c treo trc tokonoma l ch ngi trn. Cch xp ch nh th ny khin ngi ta lin tng ti (1868-1912) . Trong gia nh, ngi Cha l trng gia ngi th, con du ngi di cng . iu ny th hin li suy con du l ngi phc v cm nc nn c sp xp nh c tun th Nht bn c phn thong hn . Ngy nay, cng ph bin th s tr em khng ngi qu c cng tng ln . Khi qut v kim o Vn ha Nht Bn

Kim tre l g ng nh?

Chu gi i,Kim tre c lm bng trcc dng nh tpcng c ngi gi l kim trc.Tre l nguyn liu ph bin v rt bn ,li c th un c nn a phn ngi ta s dng tre lm dng c khi tp.

bo h c vai tr nh th no h ng

i sao chu gi ti ci g cng khng bit th ny ! bo v c th y chu ! S rt nguy him nu chu khng mc o gip . gip chu hn ch nhng chn thng thng gp trong qu trnh luyn kim, chu bit khng ? phng h s l bn thn ca nhng ngi chi kim o.

Chu phi hc nh th no tin b h ng?

. Chu phi chm ch nghe li ging ca thy c v c gng tp luyn mi ngy. Lm nh th chu s nhanh tin b thi. ng ngh ci quan trng nht l nng lc ca bn thn . Chu phi c ln y.

Kim o c bt u t khi no vy ng

. T xa xa th kim o xut hin.Vic s dng kim tre nh vo cc b phn bn ngoi ca c h xut hin vo thi Edo .

Ti so lim kim bng tay tri h ng.

y l thi quen c t xa xa trong cch dng kim ca ngi nht v v tay tri t pha sau chui kim th c th nh t do c bt c ni u trn c th i phng mt cch linh hot.(Xut pht trong cch cm kim ca ngi Nht, thng th tay tri t sau ,st vi cn kim).

ng i ti sao trong mn kim o lc no tay phi t pha trc, chn tri hc tay tri li v pha sau?

nht bn th s ngi thun tay phi kh nhiu., vi nhng ngi thun tay phi th tay thun ca h s rt mnh, v th a phn ngi ta thng tay hoc chn phi pha trc.

Ti sao khng c s dng tay tri nh h ng?

Nu i th dng tay tri nh vi tr tm cao trn c thth chng ta phi trnh tm thpy nh mt qui lut c rt ra trong qu trnh hnh thnh mn kim o.Chnh v vy nu s dng tay tri tn cng chu s gp bt li.

Chu khng thch kim o cho lm, vy ....lm th no cm thy vui v khi tp luyn y

i vi nhng mn hc m mnh khng thch t c thnh tch ttcm thy thoi mi khi i hc cng cn phi c nhng li khen,nhng li ng vin mi c th nhanh chng t c thnh tch tt trong kim o, c bit cn phi c gng ht sc hc v chu hy hc bng c tri tim . C ln chu gi ca ng ! Trang phc khi lm vic ti Nht Vn ha Nht Bn Khi i phng vn xin vic lm cng nh khi chnh thc i lm vic, to n tng vi cp trn, vi ng nghip l mt vic rt quan trng. Ngoi vic to n tng bng k nng ca mnh la chn mt b trang phc va trang nh, va thoi mi m li c th to n tng tt vi mi ngi trong mi trng lm vic mi cng l mt vic rt cn thit... Trong vn ha Doanh nghip ca Nht Bn, theo truyn thng th nhng ngi i lm thng mc o pha bn trong mu ghi, o vt mu xanh sm (hoc xanh nc bin), v tht caravat mu ti khi mc o s mi trng, tuy nhin, cng cn ty vo thit k ca trang phc m h cng chn cho mnh nhng b trang phc c tnh. Hin ti Nht Bn, tuy h vn thng mc nhng b o vt khim tn nhng nhng chic o s mi mu lam cng ang c chp nhn trong trong cc c quan chnh ph, cc cng ty ln v nhng cng ty c quy m va phi . V khng ch c nhng chic o s mi mu lam, khi nhng chic o s mi nhiu mu sc tr nn thng dng th vic la chn mt chic o khi mc i lm khng cn l vn na. Trong Cha, trong gia nh cng nh trong cc phng ca nh hng ln, vic ci giy khi i vo l rt cn thit . V th Nht, rt ph bin vic mang nhng i giy c th d ci ra. Thm na, cn ch n vic chn nhng i tt trang nh v i tt l th p vo mt ca ngi khc nhiu nht . V phn N gii, cn c gng chn nhng b trang phc cng nh nc hoa, trang sc, cch trang im cng trang nh cng tt . Trong vn ha doanh nghip Nht Bn, thng thng n gii s mc qun ng rng hoc vt c may theo kiu u v mang giy cao gt, nhng nh my, xng sn xut thng thng s mc ng phc theo quy nh. Tuy nhiu cng ty ca Nht, cch n mc ca n gii cng gn ging nh bn u m nhng cng c phn ln cng ty, n gii phi c ngha c ngha v mc nhng b trang phc trang nh, khng cu k . Ma h bn pha Thi bnh dng nng v m khng kh cao. V vy hy c gng mang theo y qun o thay. Cn coi trng khi nim sch s theo ng cch trong vn ha Nht bn. V cng c nhng cuc tip i khch c t chc nhng qun tr dnh cho khch du lch nn nhng lc nh vy, vic mc nhng b Yukata (Kimono dnh cho ma h ) l vic cn thit. Nhng b Yukata s c ch trong nhng qun tr . (Hy mc Yukata v Kimono bt u t pha bn tri ri ln trn v ch c nhng ngi mi qua i mi c mc t pha bn phi ln pha trn thi ). Cc im cn ch khi xin mt cuc hn gp Khi lm vic vi i tc l ngi Nht, bn phi ch trng rt nhiu n phn l nghi. y l mt phn trong vn ha cng s ca ngi Nht. Cng ty Hng Nhung chng ti s gii thiu n cc bn Cch xin mt cuc hn tht ng vi phong cch Doanh nhn Nht Bn. Nht Bn, trong trng hp mun xin mt cuc hn, nu hai bn cha bit nhau th vic lin lc trn in thoi s c hiu qu hn l vit th gi n ni . Thm na l cng c nhiu trng hp th hn gp mt trc tip trn th nhng li khng nhn c th hi p. Vic ng gi l cc k quan trng. Trong vn ha Doanh nghip Nht Bn, vic chm tr c coi l v cng tht l. Nht, tuy cng c cng ty hot ng 48 gi / tun ( t th 2 ti th 6 v 1 bui ca ngy th 7 ) nhng cng c nhiu cng ty, x nghip c bit l nhng cng ty ln ngy lm vic trong mt tun ca h l 5 ngy / tun. Tuy gi lm thng thng l t 9:00 sng ti 17:00 ti hoc 17:30 ti nhng c nhiu ngi lm vic nhiu hn mc thi gian . Vo ngy ngh, Ngn hng v cc cng ty, x nghip u ng ca, tuy nhin cc ca hng nh th vn bun bn nh bnh thng. Trong nm th c 3 mc thi gian m chng ta khng nn xin hn gp cng ty ca Nht, v l thi im m phn nhiu cc cng ty c ngh php di hn ( Nm mi 28/12 3/1, Tun l Vng 29/4 5/5 v L Obon (Ngy l t n, knh nh T tin ) vo Trung tun thng 8 . Th thao ti Nht Vn ha Nht Bn

Nhng mn th thao ph bin Nht: Ngi Nht thch tp nhng mn th thao nng cao sc kho nh l bowling, th thao tay khng, chy b, bi li, tennis. Trc y khong mt thp k v trc th ngi Nht thng chi bng chy vo nhng lc rnh ri, tuy nhin th hin nay chuyn ny l khng th bi v khng cn c t trng chi na. Ngay c nhng mn th thao m gii tr yu thch nh l bng hay bng r th cng rt kh tm c ch chi nhng ni th. Mc d c rt nhiu a im luyn tp gn Nht nhng m chi ph luyn tp qu cao cho nn khng phi ai cng c th d dng chi c. Bi v tnh hnh kinh t hin nay kh tr tr cho nn vic chi gn bng tin ca

cng ty cho cng vic cng suy gim mnh. Trt tuyt l mn th thao yu thch ca ngi Nht vo ma ng. Bi v Nht c rt nhiu ni tuyt ri nhiu cho nn vo ma ng s ngi i trt tuyt ngy cng tng nht l k t khi mn Snowboard (Trt vn trn tuyt) tr nn ph bin Nht. Mn th thao c yu thch nht Nht: Mn th thao thu ht nhiu ngi n xem nht l mn bng chy, tip theo l bng , bng bu dc v bng chuyn l nhng mn m thanh nin Nht thch xem nht. Bng bu dc cng l mn kh nhiu ngi trung tui thch xem. C iu th v l mn bng chuyn c kh nhiu ngi hm m cung nhit l n. Nhng mn th thao c xem nhiu nht trn Ti vi l cc trn bng chy v vt Sumo. K tip sau l gii bng nh ngh ca Nht v cc gii u gn. Vo ma xun v ma h, khi m gii thi u bng chy ca cc trng trung hc trn ton quc bt u th hu nh l c nc Nht si ng hn ln v ngi Nht c v cho cc i bng ca tnh nh. iu ny c th lm cho mt s ngi nc ngoi cm thy hi ngc nhin. Gii thiu v mn vt Sumo : Vo thi xa xa th mn vt Sumo l mt nghi l tn gio d on xem v ma c bi thu hay khng v xem thin nh th no. Theo nh s sch ghi li th trn u Sumo u tin c tin hnh vo nm 642, sau vo th k th 9 th n tr thnh mt nghi l trong cung nh. K t sau th k 12, khi m cc v s Samurai nm quyn iu hnh chnh tr th Sumo tr thnh mt mn v vi nhiu k thut c ng dng trong chin u. Vo thi k Edo (Giang T: 1603-1868) cc cuc thi u Sumo tr thnh mt mn din trong cc l hi ti cc ngi n. Mi cho n tn giai on cui ca thi k Minh Tr (1868-1912) th Sumo mi ln u tin c gi l mt mn th thao dn tc. Cng vi s pht trin ca ch ngha dn tc, Thin hong ngy cng c tn sng, v cng k t th Sumo, t ch l mt nghi l trong cung nh, tr thnh mt mn th thao dn tc v c duy tr cho ti tn ngy nay. Trong mn vt Sumo th ngi thng l ngi y c i th ra khi vng trn (dohyou) hoc lm cho mt b phn trn ngi i th (tr lng bn chn) chm xung t. tr thnh mt v s Sumo th v s phi tham gia vo mt trong s khong gn 50 l luyn Sumo. L luyn Sumo s m bo chm lo mi th cho v s t thc n, qun o n nh ca v rn luyn cho v s tr thnh mt tay vt Sumo gii. Ngoi tr gia nh ca ngi ng u l v Sumo ra th tt c mi ngi cn li trong l Sumo u l n ng. Cc v s Sumo c xp hng da vo kh nng ca anh ta. Hng thp nht l Jonokuchi (Hng d b), sau ln dn ln cc hng trn l Jonidan (Hng 2), Sandanme (Hng 3), Makushita, Juryou, Maegashira. Cc th hng trn s l Komusubi, Sekiwake, Ozeki, v trn cng l Yokozuna, tt c gm c 9 hng tt c. Khi v s Sumo t c cp bc t Juryou tr ln th c gi l Sekitori v c nhn tin lng hng thng t hip hi Sumo Nht Bn. Cn t cp bc Makushita tr xung th tu vo thnh tch thi u m v s s c nhn mt khon tin khuyn khch nh. Gii thiu v mn Judo: Judo (Nhu o) c thnh lp Nht vo nm 1882 bi t s Kanou Jigorou (1860-1938). Ngun gc ca Judo l nhu quyn, mt mn v c pht trin t nhng k thut chin u ca cc chin binh. Kanou hc thng tho cc k thut ca nhu quyn (Jujutsu Nhu lut) nhng ng ta khng hi lng vi nhng g m mnh hc c bi v chin thng i th th nhu quyn l khng . V vy ng ta sng to ra Judo nhm mc ch va rn luyn thn th va tu luyn tinh thn. Vo nm 1882, khi Kano m lp hc Kodokan u tin ti ngi n Eishoji Tokyo, mn ch vn vn c 9 ngi v h luyn tp trong mt cn phng ch rng khong 12 tatami (n v tnh din tch phng ca Nht , tatami l mt loi chiu rng khong 1.8 mt vung). Vy m hin nay Judo tr thnh mt mn thi u chnh thc ca Olympic. V thut truyn thng ca Nht: Trong s nhng mn v dn tc hin nay vn c luyn tp nh l mt mn th thao th Judo v Karate l nhng mn khng h s dng o gip bo v. Judo c pht trin t nhu quyn (Jujutsu), cn Karate th c gii thiu n Nht t Trung Quc v c pht trin mnh Okinawa. Kendo (Kim o) c pht trin bi cc v s Samurai. Trong khi luyn tp mn ny th t thi k Edo tr i, ngi ta s dng mt thanh kim g, gi l Shinai, vi mt n che mt, gi l Men, v o gip bo v c th, gi l Dou-ate. Phong cch ny vn c s dng trong cc cuc thi u hin nay. Kyudo, cung o Nht Bn, c ngun gc t xa xa nhng n ch c gi l cung o t khong u th k 20. Trong cc cuc thi u v Kyudo th hin nay c 2 hnh thc c s dng, mt l ngi bn v ngm bn nhng mc tiu gn, hai l ng bn v ngm bn nhng mc tiu xa. Nhng mn th thao c pht trin t nhng mn v c truyn ca Nht u c mt c im chung l ch trng n l nghi v s rn luyn v mt tinh thn. Bng chy chuyn nghip Nht: Hin nay c c thy 12 i, 6 i gii trung tm v 6 i gii Thi Bnh Dng. Mi mt i li chia lm 2 chi nhnh va tham gia vo cc gii ng v Ty. Bng chy c gii thiu vo Nht t M vo nm 1931 v vo nm 1934 th Cu lc b bng chy i Nht Bn", tin thn ca i Yomiuri Giant hin nay, c thnh lp. Hip hi lin on bng chy Nht Bn c thnh lp vo nm 1936 vi tng cng 7 i bng. Ch 2 gii nh hin nay c bt u t nm 1949. Vo nm 1995, cu th nm bng (Pitcher) Nomo Hideo ln u tin xut hin gii bng chy M v ginh c thnh cng ln ngay trong ma bng u tin, iu ny gip cho bng chy Nht Bn thu ht c s ch ca nc ngoi. Hin nay hng lot cc cu th bng chy ngi Nht ang chi M nh Nomo Hideo, Suzuki Ichiro, Shinzo Takeshi. Bng chuyn nghip ca Nht: Gii bng nh ngh ca Nht c tn l J-League, l tn gi tt ca "Japan Professtional Football League". Gii bng nh ngh Nht Bn bt u khai mc t thng 10 nm 1993 vi 10 i bng, hin nay th ton b c 16 i bng chuyn nghip ang chi gii ngoi hng. Gii bt u t thng 3 n thng 10 hng nm, cc trn u c din ra vo th 4 v th 7 hng tun. V trnh bng chuyn nghip ca Nht th hin nay Nht c th tham gia vo vng chung kt bng th gii tuy nhin gic m chinh phc cp vng th gii ca h vn cn cha thc hin c Hot ng gii tr ca ngi Nht

Ngi Nht thng lm g vo nhng lc rnh ri? Nhng lc rnh ri ngi Nht thng nghe nhc, tp th thao, i b, lm vn, xem video. Ngoi ra, ngi Nht cng i n tim, chi bng chy, i ti cc qun ru, bi li, chi bi, li xe i do, ht Karaoke, i d ngoi, i leo ni, v chi bowling. Cc hot ng gii tr trn l xu hng ca a s ngi Nht, khng phn bit tui tc, gii tnh. Nu tnh theo s tin chi ph b ra th ng u l i du lch trong nc mc du s ln ch l 3 ln trong nm, tip l i ung ru ti cc qun bar, i n tim, v li xe i do. Hin nay th nhng tr vui chi gii tr t tn km ngy cng tr nn thnh hnh. Tr con thng chi nhng tr g? S ra i ngy cng nhiu ca cc tr tri in t lm cho n tr thnh tr vui chi gii tr chim u th p o i vi tr em. C rt nhiu tr em khng c thi gian i ra ngoi chi bi v sau khi hc xong trng th chng cn phi i hc thm rt nhiu cng vi mt ng bi v phi hon thnh. Bn tr thng ln lt cha m chi cc tr chi in t. Ngoi ra th c truyn tranh (Manga) cng l mt trong nhng tr gii tr chnh ca tr em Nht Bn. Chng lun ho hc n c cc cun truyn tranh xut bn nh k hng tun, hng thng. n ng Nht Bn thch lm g? Phn ln cc cng vic chc Nht sau mt ngy lm vic mt mi th h thng thch cng cc ng nghip i ung ru. Vo nhng ngy ngh th h thng thch i chi gn, nu khng lm g th h s ng n tn tra. Vi xu hng ton cu hin nay l c 2 ngy ngh cui tun cho nn thi gian lm vic b gim i v thi gian rnh ri s

tng ln, kt qu l cng c nhiu ngi mun s dng thi gian ri ca mnh t pht trin bn thn, tham gia cc hot ng th dc th thao hoc tham gia cc cng tc t thin. Khi no th Pachinko (Vertical Pinball game) c gii thiu Nht? Pachinko c ngun gc t tr chi Corinthian, n c gii thiu t M sang Nht vo nhng nm 1920. Tr chi ny c bin i thnh Pachinkovo nm 1925, v sau th chin th 2 th ngi ta a ra cc phn thng nh v bin Pachinko tr thnh mt tr chi mang tnh c bc ph bin nht ca ngi Nht. Theo pht trin, cc h thng iu khin c dn c thay th bng cc h thng iu khin in t v ngy nay th ton b qu trnh phn b, qun l tr chi ny u c t ng ho bng my tnh. Mt trong nhng l do khin cho Pachinko tr thnh ph bin Nht l do n khi dy mu c bc ca ngi chi bng cch thm cc chc nng nh l slot-machine (My git xng), tc l nu c cc tranh hay con s ging nhau th s c rt nhiu vin bi c ri ra, thm vo l cc t chc ng ng sau m nhn cng vic i cc phn thng ra tin mt. Cc phng chi Pachinko hin nay c trang tr rt mt v c thm cc phn thng l cc sn phm ca cc hng danh ting, iu ny thu ht thm c rt nhiu khch hng l n gii. Lng hng ha bn c ca ngnh cng nghip ny vt 26 t yn trong nm 1995, vt tri hn c sn lng ca ngnh cng nghip sn xut t! Tr chi "Go" (C vy) c g th v? C vy l tr chi c pht trin xa xa t Trung Quc. Mc d lut ca n rt n gin nhng n c nhng ngc ngch rt tinh vi phc tp. "Go" l tr chi m 2 ngi chi trn mt bn vung gm 19 hng v 19 ct to thnh 361 giao nhau. 2 ngi chi s ln lt t cc vin (qun c) c mu en trng ln cc giao nhau l c lm sao vy c cng nhiu cc giao nhau cng tt. Ai ginh c nhiu hn th l ngi chin thng. Tr chi lun thin bin vn ho v ch cn mt s sy nh l c th thay i cc din ca ton b vn c. Shogi (C tng Nht) c g th v? Ngun gc ca c tng Nht bt ngun ti n , khi truyn sang chu u th n thnh c vua, khi sang Nht th n chuyn thnh "Shogi" (Tng k C tng Nht). V vy m s di chuyn ca cc qun c v lut ca c tng Nht Bn cng gn ging vi c vua, im khc bit ln duy nht l ngi chi c th dng qun c n ca i phng thnh qun c ca mnh. Chnh lut l ny lm cho c tng Nht Bn tr thnh th v vi mt cuc chin gay go cho ti khi kt thc vn c v hu nh khng c vn c ho nh c vua. Sinh hot hng ngy v tp qun ca ngi Nht Thi quen gi bu thip chc mng nm mi

i vi ngi Nht th ngy u nm mi l mt ngy c ngha rt quan trng trong vic chuyn tip t nm c sang nm mi. Ngi Nht nhn dp ny by t lng bit n i vi nhng ngi c n i vi h v hi thm m lu ngy h khng c dp gp g thm hi. V vy vic ny tr thnh 1 tp qun quan trng ca ngi Nht trong vic gi gn mi quan h giao lu vi nhau. n y, do h thng thng tin lin lc pht trin mnh, nn nhiu ngi Nht chuyn sang s dng email thay cho bu thip. Tuy nhin, bu thip vn l s la chn khng th thiu cho li chc mng u nm trong cuc sng ca ngi Nht. Nu nh thip chc mng nm mi c gi trc ngy 24 thng 12 th d cho ngi nhn u trong nc Nht i na th h cng s nhn c thip vo ng ngy mng 1 thng 1. Mt tm thip n gin gi 50 yn k c tin gi, bng gi vi gi tem gi bu thip thng thng. Nhng tm thip c in hnh th gi thng t 60 n 300 yn. Phong tc Hatsumode (i l u nm)

Hatsumode (i l u nm) l vic i thm cc ngi n u nm, ging nh tp tc hi lc hay i cha vo dp nm mi nc ta. Ni mt cch chung nht th ngi Nht i n thm cc ngi n cu mong cho s bnh yn v mnh khe trong nm. c bit l trong khong thi gian 7 ngy u nm mi, ngi Nht gi l Matsunouchi, th h tin rng nu nh i thm c 7 ngi n ln th 7 v thn may mn l Ebisu, Daikouten, Bishamonten, Benzaiten, Hotei, Fukurokuju, Jurojin th h s c 7 vn may l lm n thnh vng, ti vn pht t, vn may, tr tu thng thi, c hnh, trng th, v s may mn Ngoi ra th mt s ngi cn i n cc ngi n cu nguyn cho nhng mc ch trc tip v thit thc khc nh l cc th sinh v gia nh h cu mong sao cho th sinh s thi , hay l nhng ngi c thn th cu mong tm c ngi bn i mong mun. Gi tng qu trung nguyn, qu tu m Trong c 2 dp trn th ngi Nht u gi qu by t lng bit n i vi nhng ngi c n chm lo cho mnh, v d nh l thy c gio c, cc ng b mi, th trng c quan, nhng mi lm n bun bn, cc thy c gio ang dy h, h hng thn thuc hay cha m ang sng xa. Chugen (Trung nguyn), qu tng ma h, c ngha l ngy 15 thng 7. V vy ngi Nht thng gi qu vo u hoc gia thng 7. Seibo (Tu m), qu tng ma ng, nn c gi vo khong u thng 12 cho n 20 thng 12. by t lng bit n i vi ai th thng mi nm ch cn gi Seibo l . Cch cho ng quy cch

Cch cho c bn nht l 2 ngi ng cch nhau mt khong cch nht nh, ci thp u xung bng cch un gp phn trn ca c th. Gc ci thp u ph thuc vo hon cnh v mi quan h trn di vi ngi i din. i vi ph n th nu tay khng cm g th 2 tay chm vo nhau v tr pha trc c th v ci u cho. Nu ang ngi trn gh th thng ngi Nht ng dy v ci ngi cho, nu nh nn nh c tri nm ngi th h qu xung, 2 bn tay chm nh xung t v ci gp ngi cho hi. Cng ging nh ngi phng Ty khi bt tay, ngi Nht va ci u cho nhau va trao i nhng cu cho hi x giao. Ngi Nht c bt tay khng? Tp tc bt tay c truyn n Nht t phng Ty. Vo thi im th vic bt tay vi ngi nc ngoi l khng h n gin cht no bi v h quen vi phong cch tro hi c tn ti trt t trn di ty vo tng tng lp trong x hi. Thm vo , trong x hi phong kin Nht Bn th ngi ta cm nam n ngi chung bn hay trao i nhng cu ni thn mt xung x, v vy vic bt tay l kh c th chp nhn c. Chnh v vy m ng nhin trong thi k vic bt tay vi ph n nh l mt cch cho hi khng c chp nhn. Hin nay th nhng thng nhn Nht Bn c dp gp g thng xuyn vi ngi phng Ty v h bt tay cho hi mt cch rt thn mt. Tuy nhin trong cuc sng thng ngy th ngi Nht khng hay bt tay my. Tr chi Janken ( on t t) Ngi Nht on t t quyt nh thng thua. Cng ging nh on t t ca ngi Vit Nam ta, ngi Nht dng mt tay chi on t t. Khi on t t th h ni "Jan-kenpon". Khi chi Janken, ngi Nht ch s dng Bao, ba v ko, nu nh ha th ngi Nht s ni "Aiko-de-sho". y l tr chi rt ph bin trong gii tr Nht Bn, v th nhng bn sp i du hc Nht hy tm hiu k v tr chi ny khi sang Nht c th d dng ha ng vi cc bn ngi Nht hn. Nhng loi hoa thng xut hin trong i sng ca ngi Nht

Trong s cc loi hoa c a chung ti Nht th hoa cc xp v tr u tin, tip n l hoa cm chng, ri n hoa hng, ng v tr th 4 l hoa loa kn. Mt trong nhng l do m ngi Nht s dng hoa cc nhiu nhvy l do hoa cc l loi hoa c s dng trong cc nghi l o Pht.. Cn hoa cm chng c dng nhiu l bi v trong ngy l ca cc b m (Mother's Day) th ngi Nht thng tng hoa cm chng. Hoa hng v hoa loa kn c yu thch bi hu ht mi tng lp khc nhau trong x hi Nht. Khi ni n loi hoa m ngi Nht thch ngm th ta khng th khng nhc ti hoa Anh o. Vo ma xun, ngi Nht thng leo ni hoc i n cc cng vin ngm hoa anh o n v lm cc ba tic nh di gc hoa anh o. Khi ngi Nht ni l i ngm hoa (Hanami) th d cho c khng cp n loi hoa no th ngi ta cng u ngm hiu l i ngm hoa anh o. Vt nui yu thch ca ngi Nht Nu ni n vt nui trong nh th chc chn ch v mo c nui Nht nhiu nht. Ngoi ra ngi Nht cng rt thch co v gu trc, i vi ngi Nht th co v gu trc l nhng ng vt thn thuc. Biu tng ca hnh phc v may mn trong suy ngh ca ngi Nht: Tng, Trc, Cc, Mai, Hc, Quy T tng cho rng Tng, Trc, Mai mang n may mn v hnh phc c bt ngun t Trung Quc. Bi v l cy tng, cy trc khng h thay i mu xanh trc ci rt khc nghit ca ma ng, khi ma xun n th cy mn (mai) lun ra hoa trc cc loi cy khc cho nn ngi Trung Quc cho rng chng l biu tng ca s thanh khit, lim chnh. Ngi Nht tip thu t tng ny ca ngi Trung Quc vo khong th k th 8, vo thi Nara. Bi v Hc c dng v thanh nh v Quy (ra) c tui th lu cho nn ngi Nht dng chng l vt chc mng cho hnh phc v may mn. Ngi Nht c cu: "Hc sng nghn nm, ra sng vn nm". Cc kiu xem bi a thch ca ngi Nht Bi truyn thng ca Nht c hai cch chnh l xem bi da vo lch v xem bi bng th bi. Bi bng lch l cch bi ct hung trong ngy bng lch, bi th l cch bi da vo cc li sm vit trn cc th bi on ct hung v tm hiu thin , thin mnh. Thm vo th hin nay ngi Nht thch xem bi da vo cc v tinh t v xem bi theo nhm mu. c bit l xem bi da vo cc v tinh t rt thnh hnh trong gii ph n Nht Bn. Gn y th kiu bi dng Phong Thy cng tr nn kh ph bin. Bi theo nhm mu l kiu bi da vo gi thit mi ngi c nhng c im tnh cch ring ty thuc vo nhm mu. Loi bi ny da vo nhm mu on vn hn v xem ngi ny c hp vi ngi kia hay khng? Kiu bi ny hnh nh ch ph bin Nht m thi. Thc t th nhm mu c di truyn v v mt y hc th cha c bng chng no ch ra nhm mu c nh hng ti tnh cch con ngi. 12 con gip Nht Cng ging nh Vit Nam, 12 con gip Nht l: T (Chut), Su (Tru), Dn (H), Mo (Th), Thn (Rng), T (Rn), Ng (Nga), Mi (Cu), Thn (Kh), Du (G), Tut (Ch) v Hi (Ln rng). Ngi Nht cng tin rng tui c nh hng nht nh ti tnh cch v vn hn ca mi ngi. C mt s iu hi khc vi nc ta l con Mo ca Nht l con th trong khi con Mo ca ta li l con mo, Mi l tui Cu v Hi l Ln rng. Nht c mt cu chuyn ni v 12 con gip c tn l 'V sao mo bt chut'. Cu chuyn ni v vic chut la mo lm cho mo khng n c thin nh ng ngy hn ca Ngc hong nn khng vo c danh sch 12 con gip. Cc loi ma qu trong t tng ca ngi Nht

C rt nhiu loi ma qu trong cc cu truyn thn thoi huyn b ca Nht, y ch xin nu ra mt vi loi ma qu ph bin: u tin phi k n Kappa, tc l con ri c, n cao bng khong mt a tr 4 tui, c mai nh mai ra lng, u c gn mt ci a c ng nc bn trong, n c mng tay v chn. Kappa sng sng c trn b ln di nc. Oni, l mt loi qu, cao khong 2.5 mt, c th c mu , xanh hoc en. N c 2 sng mc trn u v rt thch n tht ngi. Tengu l mt loi qu c ci mi rt di v mt . N thng mc mt b qun o ca yamabushi (thy tu sng trn ni) v i mt i guc g rt cao. Tengu thng bt cc tr em. Hitotsume-kozo l qu mt mt, n c mt con mt rt to gia mt, tuy nhin n khng tru trc hay lm hi ngi. Umebozu l mt loi qu bin, n c ci u to trn v nht, n thng nh ln t mt bin. Cc thy th nu c trng thy n th cng phi ngonh mt lm ng gi v khng nhn thy n nu khng th n s nh m thuyn. Yukionna, c gi tuyt, l linh hn ngi con gi mc o Kimono trng hin ra trong m ma tuyt. Tn ngng ca ngi Nht (Pht gio) Theo bin nin s lu i nht Nht Bn, Nihon shoki (720, Bin nin s Nht Bn), Pht gio chnh thc t Triu Tin du nhp vo Nht Bn nm 552, khi vua Paekche c mt phi b sang gp Nht hong mang theo qu gm hnh nh Thch ca mu ni bng ng v vng v nhiu kinh sch. Tuy nhin gii hc gi ngy nay cho rng s kin ny phi xy ra vo nm 538. Dng h Soga lp lun rng Nht Bn nn chp nhn Pht gio. Cc dng h khc, nht l dng h Mononobe v dng h Nakatomi, qu quyt rng cc v thn bn x s b xc phm nu thy thn thnh nc ngoi. o Pht c qun chng chp nhn sau khi dng h Soga nh bi dng h Mononobe v mt chnh tr v qun s, c nhiu th lc trong vng triu hong hu Suiko (khong 593-628) th k 7. Nhip chnh ca hong hu, Thi t Shotoku m o c coi l ngi sng lp tht s v cng l ngi u u tin cho o Pht Nht Bn. ng cho xy dng nhiu tu vin quan trng, trong s ny c tu vin Horyuji v Shitennoji.

Cha Horyu (horyuji) Vic nghin cu Pht gio pht trin mnh khi 5 trng phi ni bt c du nhp t Trung Hoa vo Nht Bn trong cc th k 7 v 8, Gm gio phi Ritsu, Trng phi Kusha, Trng phi Jojitsu, Trng phi Sanron, Gio phi Hosso v Gio phi Kegon. Trong thi k Nara (710-794), di s bo h ca Hong Shomu (khong 724749), Pht gio c khuyn khch nh mt tn gio ca nh nc. Cc tu vin chnh thc (kokubunji) c xy dng khp cc tnh trn c nc. Todaiji, ngi ta dng ln mt tng Pht khng l. u thi k Heian (794-1185), gio phi Tendai v gio phi Shingon c du nhp vo Nht Bn. H c gii qu tc cm quyn ng h. u thi k Kamakura (11851333), Pht gio Thin t Trung Hoa du nhp vo Nht Bn, c gii qun phit cm quyn ng h. Cc gio phi Nichiren v Pht gio t lnh pht trin khong thi gian ny. Di thi cai tr ca chc tng qun Tokugawa (603-1867), Pht gio v h thng cha chin c s dng loi b tn gc o C c, nhng Pht gio nm di s kim sot mnh m ca chc tng qun. Trong khi nhng phn chia gio phi vn tip din, th cng c khuynh hng hin i ha, chng hn nh o c ngh nghip nh Suzuki Shosan (1579-1655) v ph bin Thin ca Shido Bunan (1603-1676), v Hakuin (1685-1769). Du hiu khc l phong tro Tr li ngha tht s ca Pht gio c tit l trong cc kinh sch bng ting Sanskrit, do Fujaku (1707-1781), Kaijo (750-1805), v Jiun Onko (718-1804) lnh o phong tro. Sau thi k phc hng Minh Tr (1868), chnh ph tm cch a Thn o thnh quc gio, v nhiu cha chin phi b bi b. Sau cc t chc Pht gio tn ti bng cch iu chnh thch nghi vi s pht trin ca thi hin i. Sau Th chin II, nhiu nhm tn gio mi nm trong nhm gi l shinko shukyo (tn gio mi) c t chc nh cc phong tro Pht gio th tc. Mt s nhm ln nht (Soka Gakkai, Rissho Koseikai, Reiyukai, Myochikai) da vo li dy ca Nichiren v kinh Php hoa.

Cha Shitenno (Shitennoji) Mt s khuynh hng c trng c th nhn thy trong lch s Pht gio Nht Bn: (1) nhn mnh tm quan trng ca cc th ch nhn vn, (2) nh hng biu tng, khng duy l, (3) chp nhn th gii hin tng, (4) sn sng iu tit thch nghi vi thng l php s c i v Thn o, (5) pht trin gii lnh o th tc. Theo thng k, Nht Bn l quc gia Pht gio c hn 85% dn s theo o Pht. Hin Nht Bn c 75.000 cha vi gn 200.000 s. Tn ngng ca ngi Nht (Thn o) Thn o l mt trong nhng tn gio ca ngi Nht, trong thn o c rt nhiu thn thnh, c n 8 triu thn (Ting Nht gi l kami). Tuy mt s cc v thn ny c nhn cch ha, nhng a phn cc thn lin quan n thin nhin nh linh hn ca t, tri, mt trng, cy c, hoa l. Ngay c , ni, hay ng vt nh co, gu v ngi qu c tr thnh linh hn cng c xem l thn. Nhng thn tr ng tng cao nht trn thin ng gi l "cao thin nguyn" ( takama-ga-hara), v ch ri khi khi c mi xung cc n th trong cc nghi l. Nghi l trong Thn o cu nguyn hay cm t cc thn thng c t chc ti cc thn x (jinja) hoc nhng ni linh thing c bit. Nhng linh vt thng c dng ln thn linh l vi, gng hay kim. Nghi l ty trn rt quan trng, ngi lm l phi gi cho mnh c trong sng c tnh tm v c c may mn. Ngy nay, cc hot ng nghi l Thn o thng c gn vi l hi, l ci truyn thng hay nm mi. Tuy nhin ngi ta cng thng hay n n cu nguyn v dng l (thng l ch b vi ng tin vo thng ri cu xin thn), hay mua ba may mn. V nh cng thng c bn th ( kamidana) th cc linh hn. T tng ca Thn o khc vi nhng tn gio khc ch khng cm hay buc con ngi lm g, m ch khuyn nn hng ti s trong sng v trnh iu c. Git chc i vi Thn o l iu c v khng nn git sinh vt tr khi v s sng cn ca bn, nn trc khi n thng phi ni cu Itadakimasu! cm n nhng sinh linh cht tr thnh thc n, ngy nay iu ny tr thnh mt phong tc. Nhng ngi hay sinh vt b git mt cch d man, v khng c th cng s tr thnh hoang thn ( aragami). Ngoi ra, cn c rt nhiu loi ma qu nh: qu ( oni), yu qui ( youkai), h ng ( kappa)... Mi ngi n u c xy dng dnh ring cho mt thn. Sau y l nhng thn v n thn ( megami) chnh trong truyn thuyt: Izanagi l v thn u tin. ng cng v l Izanami l ngi to ra nc Nht. ng t trn cu Ame-noukihashi dng ngn gio thn Ame-no-nuboko nhng vo i dng v khuy. Khi ngn gio c rt ln nc bin nh xung to thnh mt hn o. Izanagi v Izanami xy dng mt lu i v sinh ra 8 hn o mi, gp thnh phn ln nc Nht ngy nay. Izanami l n thn u tin, v l v ca Izanagi. Khi Izanami sinh ra thn la th thn Hinokagu (kagutsuchi), la bc chy khin b b thng v cht. Inazagi ni gin v dng kim chm vo u ca Kagu-tsuchi v cht thnh 8 khc. Cc phn ca Kagu-tsuchi tr thnh nhng ni la bao bc nc Nht. Khi Izanagi xung Sui Vng n Izanami v, b bin thnh thn cht. Izanagi b v ui v tr v mt mnh. Amaterasu-mikami l n thn c sinh ra t mt tri ca Izanagi khi ng ra mt sau khi tr v t Sui Vng. Amaterasu mang li nh sng v hi m cho vn vt, nhng mt hm em trai ca Amaterasu l Susa-no-O ci nhau vi b v nm vt c dng t cho Amaterasu, mt con la cht, vo phng thu lm cht mt c hu gi. Amaterasu tc gin v t nht mnh trong hang , khin th gii chm vo bng ti. Ame-no-Uzume v cc v thn khc tm cch la Amaterasu ra bng mt l hi m v mt chic gng ng. Amaterasu c xem l t tin ca ngi Nht, v b tng chic gng ng "bt ch" ( Yata No Kagami), "bt phn qunh khc ngc" (Yasakani no Magatama) v thanh gm Tho Th (Kusanagi-no-Tsurug) cho chu mnh l Ninigi-no-Mikoto khi cho ng xung mt t. Ngy nay thanh gm c gi ti thn cung Atsuta. Tsukuyomi l thn mt trng, em trai ca Amaterasu. Tsukuyomi c sinh ra t mt phi ca Izanagi khi ng ra mt sau khi tr v t Sui Vng. Mt hm Amaterasu sai Tsukuyomi i thay mnh n d tic ca Bo thc thn. Bo thc thn ln lt nhn vo bin, rng v ng la ri nn ra c, tht v mt chn cm, mi Tsukuyomi n. Kt qu l Bo thc thn b Tsukuyomi cm thy kinh tm qu p cht. T Amaterasu khng thm nhn mt em trai, v khi no c Mt Trng th Mt Tri i ch khc. Susa-no-O-no-Mikoto l thn bin v gi bo. Susa-no-O c sinh ra t mi ca Izanagi khi ng ra mt sau khi tr v t Sui Vng. Susa-no-O lm Amaterasu tc gin v b ui i. Khi n huyn Izumo, Susa-no-O gp hai thn t. H b mt con rn 8 u Yamata-no-Orochi bt mt 7 ngi con gi. Susa-no-O hi ci c th 8 nh nht cha b bt l Kushi-inadahime ri bin c thnh mt chic lc du trn u. Susa-no-O dng 8 bnh ru lm con rn b say ri cht khc. T ui ca i x, Susa-no-O tm c thanh gm Tho Th v gi tng Amaterasu lm ha. Ame-no-Uzume-no-mikoto l n thn ca l hi v hnh phc. Khi Amaterasu nht mnh trong hang, Ame-no-Uzume treo mt chic gng bng ng ln cy, khoc hoa l ln mnh ri nhy ma trc ca hang. Cc v thn ko ti xem, Ame-noUzume vt b chic o bng hoa v m ng nam thn ht ln thch th. Amaterasu t m ln ra khi hang xem, nh sng ca b phn chiu trong gng to ra bnh minh xa tan bng ti. Cc v thn lp ca hang, mi ngi vui v tr li v cng nhau lp l hi. i Thn Saruta-Hiko l thn t v sc mnh. ng l chng ca Ame-no-Uzume-no-mikoto. Khi Ninigi-no-Mikoto c phi xung mt t, ng ta b Saruta-Hiko chn ng. Khi Ame-no-Uzume n hi, Saruta-Hiko cho n Ninigi-no-Mikoto v c 3 cng i chung vi nhau. Saruta-Hiko thng c m t l mt ngi rt to ln v cm gio di, c bit c mi rt to v di. Inari l thn go, i lc xut hin di dng mt ng gi, hoc mt thiu n, thng c i km bi mt con h ly mu trng. n ca Inari thng c rt nhiu cng ni tip nhau v c tng co trng eo khn hai bn. C Inari v Kitsune u rt thch n u khun chin Aburaage nn mn ny thng c dng cho Inari cng vi ru sake v bnh go. Enma-Dai l vua ca a ngc. Tuy nhin Enma c xut x t pht gio ch khng phi Thn o.

 Ninigi-no-Mikoto l chu ca Amaterasu. N thn Mt Tri phi ng xung mt t thnh lp nc Nht. Ninigi-no-Mikoto em theo 3 bo vt ca Thin Chiu. Khi Ninigi-no-Mikoto gp Konohana-sakuya-hime lin em lng yu c v n gp cha ca Konohana hi ci. Cng cha hoa anh o Ko-no-hana v Ninigi- l t tin ca ngi Nht. - n th Thn o gi l Jinja. Pha ngoi n th c cng torii bng g, thng c sn mu . Khu vc linh thing nht l snh in bn trong bn in (honden), ch c cc thn ch (kannushi) mi c php vo lm l. Cn khu vc sn bn ngoi cho php ngi ngoi n ving n, ung nc, mua sm hay i tham quan. Thng cc n th c bn loi ba em li may mn (nh khi mang thai, sc khe, tnh yu, hay khi b xe ng). n th thng c ging nc hay ni ng nc ngi n ra mt v tay ty trn trc khi vo su hn. Cc thn x thng c xy trn i ni, t di leo ln n ni rt mi chn v mt, nhng l cch t lng thnh knh. c bit c n thn Itsukushima ni ting nm trn nc. Thn x Itsukushima c xem l di sn vn ha quc gia v c cng nhn l di sn vn ha th gii. n thn Fushimi Inari c n hng ngn cng torii ni tip dn t ngoi vo n tn n. Cc Vu n (Miko) c nhim v chm sc cc ngi n. Vu n thng mc Kimono trng vi qun Hakama , v bt tt. Ngy xa cc vu n bt buc phi l trinh n. H gip thn ch trong cc bui l, biu din cc iu ma nghi l gi l "Vu n thn lc" (Miko Kagura), qut dn sn n, thp n lng, lm th xm bi ton, hoc bn cc loi ba may mn. Thn lc l iu ma m Ame-no-Uzume biu din trong thn thoi. iu ma ny thng rt chm, vu n s cm qut hay chung, v cc ng tc u c ngha. cc cng torii ca n thng treo nhng dy thng lm bng rm gi l dy "ch lin" (Shimenawa). Nhng si dy ny thng c treo nhng ni thing ling ui t, trn thng qun thm "ch thy" (Shide), l nhng chui thng c lm bng giy hay vi trng c hnh dng nh tia st. Ch thy cng thng c qun vo que a g thnh ci gi l gy tr t "pht xuyn" (Tamagushi) hay gy st (haraigushi). Cc vu n thng dng pht xuyn gm c ch thy gn vo nhnh cy ch (sakaki) trong cc bui l thanh ty. Hi m (Ema) thng c treo trc n, l nhng th g dng vit iu c ca mnh ln . Nhng th ny c bn ngoi thn c th c v hon thnh iu c. Hi m ngha l "nga v", v ngy xa ngi giu thng dng nga cho n, nhng ngy nay ch dng "nga v trn th g". Ngy nay nhng ngi tr tui thng c chuyn tnh yu hay khng hc bi m vn thi u. Ngi ta thng ving n vo nhng dp nh l ci, nm mi, l hi, hay ch n gin l i cu may trc khi i thi. a phn cc l hi a phng phi c t chc gn mt n Thn o v ngi ta thng ko ti n trong nhng dp ny. ng dn n n s c by bn nhiu loi thc n c trng c lm trong l hi nh yakisoba. Thn o xut hin t trc cng nguyn nhng h thng tn ngng tn gio pht trin kh chm, cc nghi l c thc hin trong hang hoc nhng a im linh thing, v hu nh khng c tn gi. Nhng truyn thuyt bt u c ghi chp li trong cun C s k (Furukotofumi) v sau l Nht Bn th k ( Nihon Shoki). Cun Nht Bn th k tng t nh Heimskringla ca Bc u, trong cc v vua cha u cho rng mnh l con chu ca cc v thn, y l n thn Mt Tri Amaterasu. Do c nc Nht c hnh Mt Tri. n th k th 6, Pht gio v Nho gio xm nhp vo Nht Bn, tn gi Thn o c t ra phn bit. Trong thi k Asuka(538 - 710), nhng n thn u tin c xy dng, nhng Thn o nhanh chng b p o bi Pht gio. u th k th 9, i s Kobo hp nht nhng t tng Pht gio v tn ngng xa to ra Chn Ngn Tn. Tuy cng tn ti vi Pht gio, Thn o gn nh b loi b. n tn th k 18, thi k Edo (1603 - 1868), Thn o c tch ra khi Pht gio nh mt s ngi nh Motori Norinaga hay Hirata Atsutane, nhng ngi ny cao t tng t ho dn tc v rt ght nhng phong tc du nhp t nc ngoi vo. Tuy nhin do tm nh hng ca Pht gio rt ln, nhng n lc a Thn o thnh quc gio khng thnh cng v phi ch n c th k sau. Nm 1867, ch Mc ph b lt , v Thin hong Minh Tr ln nm quyn. Ngy 13 thng 3 nm 1868, chnh ph Nht Bn cng b "Thn Pht phn ly lnh", tch Thn o ra khi Pht gio, ng thi khi phc li Thn k quan (Jingi-kan), mt c quan lo vic tn gio, khuyn khch Thn o pht trin. Tip , vo thng 7 nm 1869, da vo i Bo lut lnh (Taih-ritsury), Thn k quan c t cao hn Thi chnh quan (Daij-kan)_ c quan ng u chnh ph. Nm 1870, cng b chiu i gio, thc thi chnh sch coi Thn o l quc gio. n thng 7 nm 1871, c cu chnh ph li gn ging vi ban u, Thi chnh quan nm mi quyn lc. Do Thin hong c cho l con chu thn linh, chnh ph li dng Thn o ni rng Thin hong xng ng cai tr c th gii, v buc i Loan v Triu Tin l cc thuc a phi theo o Thn o. H thng cc n Thn o a phn c nh nc thit lp. Nh n thn Yasukuni c dnh ring th linh hn nhng ngi hi sinh cho t quc, do c c nhng s quan c cho l ti phm chin tranh. Vic cc Th tng Nht Bn nh Koizumi Junichiro thng xuyn i thm n ny to ra nhiu phn i t cc nc nh Hn Quc, v Nht chim ng Hn Quc hn 50 nm. Sau th chin th hai, Thn o tch ra khi nh nc tr li l mt tn gio bnh thng v s ngi theo o gim mnh. Ngy nay trong nc c hn 80 ngn n th v khon 100 triu ngi theo cc tn ngng hay phong tc Thn o. Tuy nhin, s ngi tht s coi Thn o l tn gio chnh v sng v Thn o (nh cc vu n) th ch khong hn 4 triu. Nh mt ngi Nht bnh thng hng nm vn i thm cc n Thn o vi ln, nhng nh vy khng tnh l theo Thn o. Lch s ca Karaoke Vn ha Nht Bn (karaoke) l phng thc gii tr cho mi ngi t khi n xut hin ln u tin cch y 20 nm v c thnh hnh x hi Nht Bn. Karaoke bt ngun t u? Qu hng ca t "" l thnh ph Kobe, Nht Bn. Karaoke l t ghp ting Nht t "" bt ngun t t "" (kara) c ngha l trng rng, v (oke) l t vit tt ca "" kesutora hay c ngha l ban nhc. Thng th mt bi ht c thu thanh bao gi cng c phn m v phn nhc m. Karaoke ln u tin c bit n ti mt quy bar thnh ph Kobe ca Nht Bn. Theo nh mt cu chuyn c k li rng, ti qun bar ny, trong mt bui biu din, khi cy ghi ta khng n chi c v b m hay v mt l do khc, ngi ch quy chun b nhng bng nhc thu thanh sn v ca s li ht theo bng. y ch l mt cu truyn truyn ming nhng chnh l s khi ngun ca karaoke v k t karaoke tr nn ph bin khp t nc Nht Bn. Thut ng karaoke mc d c pht m khc nhau cc quc gia khc nhau nhng c chp nhn v tr thnh ngn ng chung cho khp cc ni trn th gii. T "karaoke " by gi khng ch nm trong nhng cun t in ca Nht Bn m cn c mt trong cun t in ting Anh Oxford c xut bn mi y nht Anh - y l mt trong nhng cun t in ting Anh chun mc v ni ting nht nh mt minh chng rng t ny thc s tr nn ph bin trn khp th gii Tro lu karaoke mi n t pha Ty Nht Bn Siu th v phng tm hi u tin ca Nht Bn c khai trng ti vng Kansai - Nht Bn v khu vc ny cng rt thnh cng trong vic a ra cc sn phm cng nh dch v kinh doanh c o nh m ng v v qua ca t ng. c bit, Kobe mt trong s nhng thnh ph khu vc Kansai, mang dng v thnh th nht. Truyn ming ca dn gian Nht Bn c cu " Thi trang bt ngun tKobe ". Thi trang ca nhng ngi ph n tr ln u c cng nhn ln u tin cng chnh ti Kobe v sau ny tr nn thnh hnh Tokyo. Bi vy m nhng tp ch thi trang c ph n Kobe theo di st sao. K t khi bn cng ca thnh ph Kobe m ca cho vic

giao lu thng mi quc t nm 1868, thi im triu i Minh Tr chun b c phc hi. Kobe dn u trong vic tip nhn s giao lu quc t v nhiu ngi nc ngoi n sng ti Kobe. Nhng khu nh xy theo phong cch Ty ni phn ln nhng ngi dn phng Ty tng sng nm y, ni cc l hi nhc jazz c t chc hng nm chng t Kobe l thnh a ca nhng ngi yu nhc jazz. Bi vy, phi chng s ph bin m nhc ny hm cha trong n s ra i ca karaoke? Nn tng ca s pht trin ca karaoke Ngui Nht vn thch tic tng. T xa xa, tic tr nn linh nh khi m mt ai ct ting ht v nhng ngi khc v tay theo lm cho bu khng kh tr nn si ng, vui v, y phn khch. Ngi ta khng n vic ngi ht ht c hay khng, thm ch c nhng bi ht b ht sai nhc iu nu nh c vic go to hn c th lm cho ba tic vui nhn hn. C c bu khng kh v phong tc ny khin cho ngi Nht Bn tr nn ci m hn khi h nghe ngi khc ht v h cng thoi mi ht trc m ng m khng min cng hay e ngi. y cng chnh l mt trong nhng l do gii thch ti sao karaoke li c chp nhn rng ri Nht Bn. Karaoke ra i vo thi k cui ca giai on pht trin kinh t cao cho ti trc khi karaoke ra i, khch hng thng nghe nhng bi ht ang thnh hnh qua sng pht thanh, yu cu nhng bi ht yu thch qua in thoi v cc hng m nhc bt u pht cc bi ht trn loa pht thanh ra cng chng. Vic thng thc di dng ny tip tc pht trin trong mt khong thi gian di. Tuy nhin, s tht l khng bnh thng vi nhiu ngi Nht Bn thch ht m ch c nghe ngi khc ht. Sau th karaoke xut hin trn mn nh. Cm micro trong tay v ht theo giai iu m nhc ca "ban nhc" bn s cm thy mnh ging nh mt ca s chuyn nghip. Nu nh bn c nhng ngi khc v tay khen ngi nhit tnh, hn bn s cm thy hnh phc hn rt nhiu.Karaoke do vy thc s thc y s ham ca ht ngi Nht Bn. i vi nhng ngi lnh, nhng ngi lun phi lm vic trong mt mi trng cng thng th khng c mt phng tin gii tr no hu hiu hn l ht karaoke. Do vy m t Kobe, karaoke ngay lp tc ph bin khp ni trn t nc Nht Bn. i mi cng ngh v nhng qun Karaoke Mc d lc u karaoke ch l phng tin gii tr cho nhng ngi lm kinh doanh Nht Bn nhng n nhanh chng tr thnh phng tin gii tr rng khp nh c s pht trin cng ngh mi v loi hnh kinh doanh mi c tn gi " Cc qun karaoke". u tin karaoke xut hin di dng bng thu thanh sn phn nhc, sau chuyn thnh a CDs gip cho vic chn bi ht tr nn d dng hn nhiu. S pht trin ny dn n s ra i mt mc cao hn l c s xut hin ca hnh nh ph hp vi ngha bi ht, c hin ln trn cng vi li bi ht c th ph hp vi mi i tng, c nhng ngi khng thuc li cng c th thy li ht trn mn nh v ht theo.Karaoke tr thnh mt ngnh cng ngh gii tr ch cht. Karaoke gia nh cng bt u tr nn ph bin v thnh hnh v mi ngi ch nh cng c gii tr mt cch thoi mi. Tuy nhin, cng c mt tr ngi trong cng vic kinh doanh loi hnh gii tr ny l v hu ht cc ngi nh Nht Bn u nm san st nhau v vn c xy dng bng g, mi che cch m khng tt, do vy s gy kh chu cho nhng ngi hng xm khi ht karaoke vo bui ti. Chnh v l do ny m cc doanh nghip pht trin loi hnh mi, l cc "qun karaoke". Cc qun ny gm nhng phng bit lp cch m ch dnh cho vic ht. Ngi ta qung co nhng qun karaoke ny l ni m bn c th ht t tn tri tim mnh, bng tt c lng nhit tnh. Qun karaoke u tin xut hin vo nm 1984 ti mt cnh ng lc vng qu Okayama, pha ty ca vng Kobe. N c xy dng t mt chic t ci tin. K t , cc qun karaoke c xy dng v chim kh nhiu din tch khp ni trn t nc Nht Bn. V khu th, cc phngkaraoke cch m cnh nhau mc ln nh nm. Nhng ngi i htkaraoke ch yu l nhn vin vn phng, sinh vin, hc sinh v c nhng ngi ni tr. Cc qun karaoke, khng ch pht trin Hn Quc, Trung Quc m cn cc nc ng Nam A', Chu u v M. Do khi ht karaoke li bi ht s hin ln mn hnh nn nhiu quc gia coi karaoke l phng tin hu hiu trong vic nng cao t l nhng ngi bit ch v n tr thnh cng c gio dc hu ch. C th ni rng, karaoke - cng ngh gii tr ra i trong mt hp m tiKobe nhng s tip tc to ra nhng bc di trong s pht trin cng ngh v tnh ph bin trong cng chng. V tnh a dng ca cc loi hnh gii tr t a, bng, i, TV, con ngi tr nn b ng trong gii tr. Karaoke s gp phn lm thay i hnh thi ny v to ra nhng ng gp quan trng trong lch s gii tr bng m nhc. B mt v nhng thanh kim Nht Vn ha Nht Bn Thanh kim Nht l biu trng cho lng dng cm, s trung trnh v mt tinh thn thng v ca cc v s Nht Bn. Chng ta hy th tm hiu s qua v cch lm mt thanh kim Nht, nhng b mt ca thanh kim ny cng nh ngun gc xut hin ca n.... Chng l nhng g cao qu nht m ngh thut rn ca con ngi mang li: Kim Nht Katana, thanh kim di ca nhng hip s samurai. Cho n ngy nay, nhng ngh nhn vn cn rn v kh ny theo ng truyn thng c. Nm trn bn l nhiu cc mu xm, xp nh ni la. Nng, khng mi, xu x. l thp th m ng Matsuba dng rn. Kunimasa Matsuba l mt trong nhng ngh nhn rn kim Nht gii nht. ng ot c nhiu gii thng cho kim Katana. Mt li kim cong, di hn 60 cm lm t hng nghn lp thp c gp li.

Biu tng ca ng cp Thanh kim Katana l biu tng ng cp ca hip s Nht. Ch nhng samurai mi c php mang chng - gn 1000 nm lin ch vi mt thi gian gin on ngn, cho n khi Nht hong thu li c quyn ny nm 1867 v qua tc quyn lc ca h. ng Matsuba ch t rn li kim. Lm cn kim, vnh chn v v kim li l cc ngh thut ring bit. V ngay li kim sau khi rn vn cn cha hon thnh, vn cn phi c mi bng bng tay 2 tun lin vi mi c mn khc nhau. t mt thanh kim c cnh thanh kim va c ng Matsuba rn, mt ngi khng chuyn khng th nhn ra c khong thi gian nhiu th k trn li kim. Dng nh thi gian khng h ng mt vai tr no nhng thanh kim ny. Chng c rn tr thnh nhng vt hon ho. Mt thanh kim Katana mi do ng Matsuba rn c gi trn 18.000 euro. Gi kim tun theo nhng quy lut khc vi cc vt th ngh thut khc. Mt thanh kim c c th r hn mt thanh kim mi. y thi gian cng khng cn quan trng. Quyt nh gi c ca mt thanh kim l ngh thut rn tt hay km ch khng phi tui. Nu ngi th rn mt thanh kim khng tt cch y 500 nm th thi n khng c gi tr g c - v ngy nay cng khng. Mt ng rn nt duy nht c th lm cho thanh kim tr thnh v gi tr. Katana hin gi l nhng vt su tp c a chung. Thm vo l t tin. "Ti cn nh c mt thanh kim katana nm 1845, c gi khong 500.000 euro", ng Karl-Heinz Peuker ni, mt ngi su tm v mua bn kim samurai, c cng nh mi. Lc rn phi hon ton ti C ba iu quyt nh cho cht lng ca mt li kim: hnh dng, cu trc b mt ca li kim v hamon, ng chia ct gia li kim v sng kim. Cu trc biu hin ngi th rn lm vic ra sao, gp thp li nh th no. Bc thy Matsuba ch cn nhn thong qua l c th cho bit mt li kim thuc v ngh nhn rn no v thi k no.

ng hamon hnh thnh trong qu trnh rn. Ngi th rn bc li kim bng mt hn hp t st c pha trn theo cng thc b mt. ng p hnh dng ca hamon phn li kim vo lp t st cn t. Khi lp t st kh, li kim c t nng trong phng rn khng c nh sng. Ch c mu sc ca la tit l cho ngh nhn rn bit c nhit cn thit mt trong nhng khonh khc kh khn nht v quyt nh then cht trong ton b qu trnh rn. Khi t n nhit cn thit, ngh nhn nhng li kim vo b nc, phn v t st mng li kim ngui i nhanh hn, ti li kim ti u. t st phn cn li dy hn, v th m thp ngui i chm hn, vn cn mm do hn. Mt phn ca vn ha Nht Mt thi gian di, ngh thut rn kim katana sut b lng qun. Khi cc samurai b tc ot quyn lc v c quyn mang kim ca h b ph v, vic ny cng nh hng trm trng n cc l rn. "Thi chng ti nh mt mt phn ca vn ha", ng Matsuba ni. "V vn ha samurai l vn ha Nht." V chnh ngay cc thanh kim sut t na cng b nh mt: Sau Th chin 2, qun i M ra lnh hy tt c v kh trong c c cc thanh kim katana c xa qu gi. May mn l ngi ta c th lm cho tng ch huy Tng MacArthur thay i kin. Cc thanh kim samurai c gi li nhng phi khai bo. T , mi mt thanh kim va rn xong phi c ng k.

Tnh Cch Ngi Nht Bn (P1) Ngi Nht Bn Ngi Nht l pha trn ca cc dn tc bn a vi ngi Trung Quc, Mng C, Triu Tin, Mn Chu, Eskimo... thuc ging da vng. Dng ngi ln mp, nhng nay pht trin mnh v chiu cao cng nh tui th. Theo thng k nm 2000, chiu cao trung bnh ca phi nam l 171,3 cm v phi n l 158,4 cm. Theo thng k nm 2003, tui th trung bnh phi nam l 78,4 tui v phi n l 85,3 tui, l dn tc gia tng tui th nhanh nht v nay ng u th gii. H rt khe mnh, do dai, ngay ph n cng c th ng lm vic c ngy, nhiu ngi 70, 80 tui vn cn hng hi lm vic, khng phi tham tin v h rt giu, nhng v thch lm vic, n th gii gi h l "labor animal" (con vt lao ng). c bit ph n thng ngc nh, c ngi chn rt to, nn c gi l chn "daikon" (i cn: c ci, chn c ci i vi Vit Nam th u c g gi l to, nhng y l c ci Nht Bn, to gp 3, 4 ln c ci Vit Nam, tuy vy hin nay cng t ngi c loi chn ny), cm tay ph n Nht c th ln hn cm tay thanh nin Vit, i khi h eo ng h n ng cng va. Ln da ph n thng lng mn, ngi mnh gi l ln da trng g bc, nhng ngi Nht cho l ln da "mochihada, bnh dy" (bnh c), v c bit bn tay ca a s cc c thng nut n rt p. V khun mt ngi Nht, theo cc nghin cu y hc mi y cho thy, c nhiu bin i trong mt, hai trm nm qua. Xem cc tranh c, nht l loi tranh th n ha ni ting ca Nht Bn, thng thy v ph n Nht mt h mt m, lng my mng, mi tt. Ngy nay mt h kh ln, lng my rm hn, v mi cng cao hn. Thm mt im na l xa khun mt vn trn, nay th di v cm ca h di ra. Y khoa gii thch l thc n ngy xa phi nhai nhiu; nht l thi ba, bn ngn nm trc, s ln nhai gp t nm, mi ln so vi cc thc n mm ngy nay. Do v nhai t, bp tht cm lm vic t nn cm b tr dn xung. Mt im khc na l ngi Nht thng b thiu cht vi (calcium), nn rng hay b h v cng mc khp khnh, nu i ning cho u s tn khong 5.000 n 8.000 USD. Tnh cch ngi Nht B Ruth Benedict, mt chuyn vin Nhn Chng Hc i Hc Columbia bin kho v tnh cch ngi Nht vo thp nin 40 lm nn tng cho chnh sch i ng ca Hoa K. B vit nhiu bn tng trnh v c kt thnh tc phm "The Chrysanthemun And The Sword" (Kiku To Kitana = Hoa Cc V Thanh Kim). Theo b: "Ngi Nht va hung bo va hin ha, va nghim khc va th mng, va cng ngc va nhu nhuyn, va trung thnh va phn trc, va can m va hn nht, va bo th va cp tin... v chu nh hng cng lc ca Thn o v tam gio Nho, Pht, Lo...". Nhng iu y thot nghe c v chung chung, nh c g cng ging ngi Vit hay cc dn tc khc, nhng k, khi vit nh th, b nu bt c tnh tch cc, i khi dn n cc oan c hai thi cc ca ngi Nht. Nh ngi Nht trc v sau Th Chin Th 2 i t tn bo n ha bnh, ngy xa h sn sng cht th ngy nay h bo v mng sng bng mi gi, th hin qua chnh sch ca chnh ph cng nh tng ngi dn. H hin ti i ra nc ngoi thng b nhng ngi khng ng n trn lt, n hip. C khi ti lin tng n hnh nh nhng ch g "nui giam", nhng con th "nh", d c th ra th lc no cng chm chp, khng quen i ph vi cc bt trc bn ngoi. H c tinh thn thc dng v mo him rt cao, t i du hc v kho lo i lc vn minh, vn ha Trung Hoa, m khng du nhp t chng v khoa c. Khi thy nhng nn vn minh vn ha rc r u-M, h cng tm ti hc hi, lm giu thm ci vn rt phong ph ca h, th hin song hnh tnh bo th v cp tin. Tt nhin khi tro lu u-M trn ti t Ph Tang, th t nhiu h cng mt i phn no bn sc ring. Tinh thn k lut i i vi gio dc Ngi Nht ni ting l c k lut, cho d s k lut bt ngun t hon cnh sinh sng kh khn, t vic ngh ti li ch chung hay t vn ha v.v... tr thnh nh t gic, nhng khng phi c th th 100% con ngi trong x hi ny s tr thnh k lut. M nhng ngi lm lut, nhng on th... u phi suy tnh, ghi ra rt chi tit cc quy lut v ph bin rng ri mi ngi tun theo. Nhng ni sinh hot cng cng lun thy y nhng bng hng dn, thng b C nhn mt ng ca Nht th r, u u cng trng xa cc ln k phn lung xe ch nhng ni ng o hay d gy tai nn, mt ng cn c sn mu cam hay , sn trng loi rm... xe chy khng b trt. Ngoi ra cn lt nhng tm nha ch ng v loa pht nhc bo cho ngi m mt s ch bng ngang ng. Tin giy cng c du hiu ni c bit, ga xe in th dn bng ghi bng ch ni dnh cho ngi m c th t mua v... Quanh cc trng Tiu Hc th thng c ngi cm c hng dn cc em nh qua ng. Ngi Nht ni ting l dn d chi tit nht so vi cc dn tc khc. Xe in lc no cng thng bo m ca bn no, xin lu ng qun hnh l, khi bc ra coi chng khong cch gia toa xe v thm ga... Tm li l s t gic chung vn lun lun cn s hng dn, gio dc c th p ng vi hon cnh v s thay i ca x hi theo vi thi i. L ngha Lch s Ai cng thy l ngi Nht rt l ngha, cho nhau khng phi mt ln m i khi nm ln by lt. n mc lch s, ni nng nh nh, khng phi lc no cng to ting nh chi nhau nh gia lnh Nht thi Th Chin Th 2 vi nhau hay vi ngi b h thng tri... Tr mt s gii tr n mc l lng, ngi i lm u n mc lch s, nhn ngoi ng khng th no on c h lm vic g, o qun lun sch s, khi vo ni lm mi thay qun o lm vic lao ng, nn i khi ch l nhn vin lm v sinh, rc. Phi nam Nht hu nh khng c chuyn thy ngi p l ngoi ng m ht gi, ng li tn tnh, chc gho... Hu nh khng c chuyn khng quen m lo o theo nng v ti nh ri trng "cy si" lun. Nhng bn vi nhau th gia nam n li c v gn gi, t nhin hn ngi Vit. i nhu chung m nu mt bn say th bn kia sn

sng du i. V vy, i khi ngi Nht kt hn tr, c ti khong 50% phi nh ngi gii thiu, gi l "miai" (kin hp). Ph n c khen p th chc l ai cng thch, nhng ph n Nht th mc c, t thi khim tn v thng ni: "Cm n", cn ph n Vit "o " hn, thng tr li: "So", "ng c nnh"... cn ngi l m khen, c khi b lm ngut cho mt pht ri ni: "V duyn!". Vo ngy l Tnh Nhn, ph n Nht thng tng chocolate cho tt c ng nghip phi nam trong vn phng. Nht Bn c Ngy Tnh Yu (Valentine), l ngy 14 thng 2. Theo truyn thng ng, trong truyn thuyt Nht cng tng ni ti chuyn c v thn phi n t tnh vi v thn phi nam trc, nhng cho l chuyn khng nn, nn phi n lc no cng th b ng, kh kim chng. V vy, Ngy Tnh Yu l ngy phi n tng qu cho phi nam, thng l chocolate phi n c c hi mnh dn ln ting. Cn khi hai bn quen nhau thn th phi nam khng nhng tng hoa hng cn tng qu v phi n cng tng qu ngc li nhng khng tng hoa. Vit Nam cng mi c ngy ny, nhng phi nam thng tng phi n hoa hng t thch. Ngy Trng (White Day), l ngy 14 thng 3, phi nam tng qu p l cho phi n, thng l k. Vit Nam khng c ngy ny. Phi n Nht Bn dng nh khng b l c hi "vng ln" kim chng ny, nn h ch ngy 14/02 "mn qu thay li" v mong ngy 14/03 xem phi nam p ng nh th no. Phong tro mi ch mi nm nay m nh mt truyn thng lu i n su trong tm tr v c hng ng nng nhit. Dp ny phi n o o i mua chocolate nh bo tp vi s tip tay kim li rt c lc ca cc ca tim thng mi. S d phi n phi lm nh vy bi a s phi nam Nht Bn "c ln", khng bit "tn gi". H rt im tnh trong ng x, t ni nng, nhng khi ni nng th cng kh can lm, m cng chng my khi h can nhau. Ti chng kin sinh hot cc cu lc b th thao i Hc. n anh thng n em vi mt th k lut hun nhc, khng phi ch trong mt tun m gn nh sut thi tr, c khi ko di c i nhng mc nh hn. Ngi Vit dng nh rt kho lo trong vic la mng, tuy i khi ni bng gi, nhng khi la mng th ni thng vo ch sai quy (tt nhin c khi ch l ch quan) nhiu hay t ty theo li nng hay nh... Cn vi ngi Nht, khi ry la, nhiu khi khng ni thng v c th nn ngi b la khng hiu ngi la mun g m la rt nng v rt dai, bt chp th din ngi i din. C khi mi sng ra, ng ch vo hng l la tong ln, m c khi la chung chung kiu ni: "Mi ngi lm ci g v", " c chn!", "Khng ai chu lm vic!"... La kiu ny th khng ai bit l ng ta ni g v mun g, nhn vin th c im lng nghe ri gii tn, vn lm vic nh thng, nu m c qu th ht gi lm vic r nhau gh qun nhu lm vi ly ru cho ngui. Trong cng s, t s v cc hng xng cng v Cp trn la mng cp di rt nng, bt chp th din ngi b la mng, lm cho nhiu khi ngi ngoi thy r s khm nm, s st ca cp di. V trong nhiu trng hp cp di thi hnh mnh lnh m khng cn suy ngh g c, nh ch ct lm va lng cp trn! H cng rt trng ch ngha "bi kim" (qu trng ng tin), nn sng c hai mt, vi nhn vin th gt gao, m vi khch th ci m, ngt ngo. l ci gi m ngi Nht phi tr x hi n nh v pht trin. Mi ngi phi chu khp bt phn i hi t do ca mnh.

Tnh Cch Ngi Nht Bn (P2) Gio dc ca Nht tp cho tr em Nht lm vic chung vi nhau ngay t nh. Tuy nhin, trong sinh hot bnh thng nh cc nhm bn hay hi t tr... th h i x vi nhau thn thin v bnh ng hn. c bit ngi Nht rt chu kh hi hp, pht biu kin v ghi chp kh cn thn. Cc bui hp thng ko rt di, hu ht mi ngi nm vng vn ri mi thi hnh. Cc b m Nht dy cho con tnh t lp t khi chng mi bit i. B m i trc, con i sau, nu con vp ng, ku khc, b m vn ng pha trc ch ch khng chy li nh ngi Vit. a b khc mi khng c m li nh ng dy i theo. Cha m chiu con v tr em Nht c t do, t lp gn nh u-M. Chng t quyt nhiu, khong 13, 15 tui l cha m khng c xm phm vo i t ca chng, khng c truy hi thnh tch hc hnh trng ra sao... Nhng i khi v cha tr khn, chng lm theo bn nng v bn b r r, hay nht l b a ln n hip bt lm by, nn cng gy ra nhiu t trng, n khi cha m bit c th tr ri. Lnh nht Thn thin? C nhiu ngi nhn xt l ngi Nht "lnh nht", c l iu cng ng, nhng ch ng mt na vi hu ht nhng ngi Nht mi quen. Cn khi quen lu th h s vt qua c ranh gii e d, ci b c "mt n" v t ra thn thin hn. Gia thp nin 80, khi ti ln u tin t i thu phng mt dy nh nhiu phng cho thu gi l "a-pa-t" (apartment), theo tc l ngi Nht l nn c cht qu mn nh mt hp bnh nh hay khn vi (ngi Nht vn tnh sch s hay lau chi nn h hay tng nhau mn ny)... ra mt nhng phng bn cnh. Ti chun b qu v g ca, t gii thiu l ngi Vit mi dn ti, nhng ngi trong phng khng m, ch ni vng ra "Thi c ri", hay "Khng cn" lm ti cng hi y ny. Nht cng c nhiu ngi hay i tng nh, g ca qung co gii thiu hng hay chiu d v tn gio, nn nhiu nh phi gn c bng c tuyt khi b lm phin. Ngi Nht d l ang nh, cng c thi quen ng ca, ci then bn trong trnh bt trc. C l lc u h cng coi ti nh mt k lm phin v thy cng chng c g cn tip xc. V nh Nht vch mng lm, ti lo sau ny c con nh lm n hay mnh lm g khng ng phong tc Nht s b h qua kim chuyn. Nn nhn mt ln i lm v, ti thy hai ng my phng bn cnh ng ni chuyn vi nhau, ti vi cho ri vo nh ly qu ra v a tng. Khi , mt gip mt, hai ng c mun cng khng th lnh mt na. Khng bit h ngh th no v hnh ng ca ti, nhng thy h i thi , tr nn tht vui v, ci m, v cn ni thm rng c g cn c ni, h sn sng gip. Nh mt s ngi ni, ti nghim ra rng, mnh cng cn kin nhn, i dp tt lm quen th h s ci m hn. Tuy nhin, ngi ngoi quc s rt ngc nhin khi thy ln trc nh th h rt nhit tnh gip m ln sau h lnh nht. Vn l ngi Nht sn lng gip , nhng h cng quen tnh t lp, nn nu nh ln th hai mt vic tng t th h cm thy khng vui, khng mun gip na m mun ngi nh v hy c gng t lp. Cng rn Hay khc? Khi lm vic vi ngi Nht, ai cng thy l ngi Nht rt trng nguyn tc, n nh kh tnh v cng rn, nhng mt khc h cng d rung cm vi thin nhin v nhn tnh nn hay khc lm, nht l ph n. H trng k lut, khi tham gia mt t chc no l h tun th mi iu l mt cch cht ch. Ni cng cng, h lun kin nhn xp hng ch khng chen ln. Hnh nh thng thy nht l cc tim n ng khch, ngi Nht sn sng xp hng c ting ng h. Trong cuc sng x hi cng nghip, h thng c gng gi ng gi, nht l trong giao c lm n. Ai Nht hi lu chc cng tng chng kin v thy ngi Nht rt d khc. Nh khi h n tr nh ngi ngoi quc hay ngc li c ngi ngoi quc n chi vi ngy, khi chia tay thng thy h khc. Khi ngi Vit t nn n cc tri tm c ri rc khp nc Nht, ngi a phng thng nim n n gip , tng qu, qun o... v khi ngi t nn ra i, d c bo tin hay khng, h cng t ng n a tin v c mt s ngi khc. Mt trng hp khc na, chng may c ngi t nn b

bnh qua i, nu l thn nhn ca mnh th chc l ngi Vit s khc, nhng nu ch l bn b th c gng gip an tng ch hu nh khng khc, trong khi , nhiu nhn vin ngi Nht ch mi quen bit vi thng m vn khc, c khi cn thn mc c tang phc n d. Lm vic c phng php, cn c, cn thn, khng ganh t Ngi Nht chp nhn kh khn, phc tp v rt kin nhn hc hi hay chu ng, cng thm vi li lm vic c phng php l b quyt thnh cng ca h. Phc tp nh ngn ng ca h, dng ti 5 loi vn t khc nhau l ch Hn, Quc T, Hiaragana, Katakana v La Tinh v c ch Hn ln ti 20, 25 cch c. Lm vic phng php ch hi hp k, nghin cu k, phn cng k v lm vic k. i khi ngi ngoi quc phi st rut l sao h chun b lu th, v ri ai cng phi ngc nhin khi bt tay vo vic, h lm nhanh th v k th... Cc hc sinh Nht u phi tp v l nhp hc, nht l l pht bng tt nghip t trc. Ngay c i vi ngi t nn ng Dng cc trung tm xc tin nh c, khi hc Nht ng, Ban iu Hnh bao gi cng ni ngi i din vit din vn trc dch ra ting Nht v tt c hp tp mi nghi thc trc mt ngy. Khi chp hnh, nhip nh gia lun sa t th v ch cch tay cho hc sinh, nn ch no cng thy hnh chp ngay ngn, ng nht. C ln nh thng ph thuc i Hc Nichidai, v ti thy mt b Nht lm cng vic v sinh, khi rc m thy bao rc d th b ta thay bao rc mi. Ln , sau khi thay bao rc xong, b i my bc m vn cn quay li ng, thy mp bao cha c p, b y quay tr li vut cho tht thng. My bn v hin i ny vn cn n s phc v khch hng ca con ngi Qu bn i mua hng Nht, nht l vo cc ca hiu ln s thy ng "Khch l nht!". H tip i rt n cn, lch s, khch mua th cm n tht nhiu, d sau khi gi ra xem th m khng mua th cng vui lng cm n ri sp xp li ch khng c mn c n. Khi khch a tr tin, nhn vin thng nhn bng hai tay, ri kp my tnh tin phng trng hp nhm ln gia tin giy 5.000 hay 10.000 Yen..., khi nhn cng nh khi thi li thng m hai ln, a tin thi cng bng hai tay, thi xong mi ct tin giy ca khch i ri chp hai tay ci cho. Trong giao dch, lc trao i danh thip, i khi cng thy h a v nhn bng hai tay, nht l ngi c a v thp hn. Thi sinh vin, thnh thong ti ra "ch ngi" gn ga Takadanobaba, qun Shinjuku kim vic lm. C ln lm chung vi mt thanh nin Nht, anh ta khng i lm chnh thc m vn l th ph nh chng ti, lang thang khp cc cng trng xy dng, c g lm ny, sai g lm ny, thng l vic dn dp. Mt hm m sinh vin chng ti cng anh ta c trao vic dn ng ng chng bng thp dng b tng, mi ng nng khong t 8 n 10 kg. Chng ti thy i xa, nn c t t em tng ng mt cho khi mt, trong khi anh ta th c ba ng mt. Khi nhn vic xc ct t nguyn mt xe ct ch ti, chng ti lm 30 pht l mt l m mi xc c 1/4 xe, anh ta nho vo ni anh ta lm, anh lm lin tay cng 30 pht l ht ch cn li. Khi ra v, mi ngi xp hng lnh bao th, trong c 5.000 hay 6.000 Yen nh nhau. Ln no gp anh ti cng thy anh lm vic ct lc nh th, tay y vt xc m khng bao gi thy than mt hay cn nhn chng ti sao t t th. Ngi Nht lm vic n xong ch khng lo canh gi v v phi xong mt cch hon m ch khng thy ht gi th lm vi qua loa, v h rt ngc nhin khi thy khi ngi Vit lm vic hay than "mt ri", khng lm na. Hu nh khng thy ngi Nht va lm vic va ni chuyn, va ht thuc l hay ung c ph. Ni chung h ch trng lm chm m chc, mun sn phm lun c hon m, vt hn nhng th c. Khi vo lm vic chung, ngi Nht khng hi lng nhau xem vic mnh lm v lng c tng xng khng, khng c kiu thy nhiu th yn lng, thy t th bt mn hay lm t t v rt t khi h mn tin nhau. Cng chc th u cng "l ph" hn t chc. Nhng nhn vin hnh chnh Nht ni chung tip mi ngi rt t t, khng khc nhn vin mt c s thng mi l my, ni nng rt khim tn, hu nh khng bao gi thy h hch dch. Ch ha hon lm mi thy c ci nhau S Ngoi Kiu (S Nhp Quc,Nyukoku Kanrikyoku, Nhp Quc Qun L Cc), thng ngi ln ting l ngi ngoi quc ch khng phi ngi Nht. Nhn vin bu in lm vic cn tn ty v chm ch hn na, trong ni b cng lun c t ch tiu gia tng hiu sut, ngnh ny nay ang c dn doanh ha. Ngi ngoi quc ngh g v ngi Nht? Trong chng trnh ca CHTV - Tokyo No Sugao (ng Kinh T Nhan, Mt Tht Ca Tokyo), phng vin phng vn mt s ngi ngoi quc, yu cu h cho mt li (hitokoto, nht ngn) cm ngh v Nht. Cuc phng vn bt cht v chp nhong, i khi ngi tr li na a, na tht, khng th hin ht mi s kin, nhng cng cho chng ta vi nt khi lc. - Mt ph n c: "Ngi Nht thn thin. y nhiu in, k thut qu, ti mun mt ci g t nhin, gin d hn". - Mt ph n Canada: "Ngi Nht rt l ngha. y t cng vin qu". - Mt ph n Hoa K: " y an ton. Cn ci xu l ng chng ti, ng ta l ngi Nht". - Mt n ng Hoa K: "Ngi Nht khng thn thin vi ngi ngoi quc. y bt tin v t bng ch ng bng ting Anh". - Mt ph n B (Belgium): "Ngi ng qu, mi trng b nhim, b kt x". - Mt n ng Trung Quc: "Thu nh kh khn, i hi ngi bo lnh... S Nhp Quc gy kh khn". - Mt n ng Vit Nam (tc gi): "Thu nh, c s thng mi kh khn, thng b t chi". - Mt ph n Min in: "B i x phn bit". - Mt ph n Lo: "Ch thch tin Nht."... Nhng iu l i vi ngi ngoi quc 1- Ci giy khi vo nh (h i dp nh trong nh v ngy xa phng lt chiu, nay nh thng lt thm, hay nha, g... nhng thay giy bng dp ring th gi cho nh sch hn). 2- Lp tc cm n, xin li (tip xc vi ngi Nht ai cng thy h lun lun cm n v rt sn sng nhn li, hi phin ngi khc mt cht l xin li ngay). 3- n thc n sng nh c... (ngi Nht n c sng nhiu th nh th gii sau mt nc Nam M). 4- Tng qu Tt v Trung Nguyn (cc ca hng ln u chng cc cc hp qu nh sn, ngi mua ch vic tr tin l qu ti tay ngi nhn). 5- n m hay soba hp xm xp (ngi Nht ni ting lch s, nhng khi n m nc, bn nc... th h hp ku rt to, theo h, n nh vy mi ).

6- Cu tiu kiu Nht (nhiu khi vo khng bit ngi quay hng no, quay vo hay quay ra, thc ra l quay vo). 7- Khng phi tr tin tp/bo (nu khch ngoi quc tr tp s lm h bi ri, cn nu t b li, h s vi gi bo cho khch l " qun tin".

Yosakoi - V iu Ma H Si ng Hng trm ngi cng mt ng tc, u tm tp. No nhit, vui nhn. l nhng hnh nh si ng, cun ht ca ma h Nht Bn trong iu ma Yosakoi m bt c ai cng mun ho mnh. Nhng ng tc ma mnh m, trn y sinh lc, nhng bc nhy truyn thng trn nn nhc hin i ho quyn vi m thanh vui nhn ca Naruko, nhng khun mt rng ngi ti vui cng nhng sc mu l mt n bt ng ca trang phc. Yosakoi theo ting a phng ca vng Kochi ngha l m ny mi bn n. iu ma c khi ngun t thnh ph Kochi (Nht Bn) vo nm 1954 v cng ngy cng pht trin, lan rng trn khp nc Nht. y l iu ma tp th cho cc nhm khng qu 150 ngi, xut pht t mt iu ma truyn thng v ma h Awa Odori ca Nht, va nhy ma va tin ln pha trc. Mi mt i ma yosakoi u c dn u bi mt Jikatasha. y thc ra l mt xe ch nhc gm c loa, trng, v mt ti vi ngi vi cng vic chnh l hm nng bu khng kh nhit huyt ca mi iu ma i chm chm trc mi on ma. Jikatasha thng c trang tr rt bt mt, v theo phong cch ring ca tng i. Cc i c th dng nhc ghi sn hoc c th ch c mt ban nhc sng trn Jikatasha. Trang phc mc khi biu din Yosakoi rt phong ph, trong loi o khoc truyn thng happi v o yukata phi mu rc r l hai th thng c s dng nht. Cc i ma cng thng t thit k trang phc da trn cc s kin lch s, theo xu th thi trang thnh hnh hay theo y phc dn tc. o c khng th thiu trong ma Yosakoi l Naruko. Naruko truyn thng gm cc thanh g mu en v vng gn trn thn g. Tuy nhin, hin nay, hu ht cc nhm yosakoi u thit k naruko cho ring mnh, sao cho tng xng vi mu sc, trang phc m nhm la chn. Ngi tham gia ma Yosakoi khng phn bit nam hay n, gi hay tr, ln hay b. Ai cng c th tham gia ma Yosakoi, bt k tui tc hay gii tnh. Cc v cng mnh khoc o truyn thng, tay cm naruko va i va ma, ming ti ci rng r, ng tc ma u tm tp, kho khon. Nhng ng tc ma khng ch mm do m cn do dai.. Nhc nn ca cc v iu Yosakoi rt si ni v mnh m, c cc nhm t do sng to da trn bi ht c tn l Yosakoi Naruko Dancing, c sng tc bi Takemasa Eisaku. Bi ht ny c sng tc da trn 3 bi ht: Yosakoi-bushi (Giai iu yosakoi), Yocchore (Mt bi ht thiu nhi), v Jinma-mo (bi ht truyn thng ca Kochi). N ci ti tn trn khun mt ca nhng ngi tham gia biu din l iu khng th thiu trong cc iu ma Yosakoi. Cng ho mnh trong iu ma si ng, cng ci vui vi bn b s ng li trong bn nhng k nim ng nh kh qun. Vo nhng ngy h Nht Bn, iu ma Yosakoi tr thnh v iu ng ph. C hng trm i n t khp ni trn Nht Bn, v hp thnh mt ba tic nhy ma tuyt vi trn cc con ph. Cc l hi Yosakoi c bit n nhiu nht l l hi Hokkaido c t chc vo thng 6, l hi Kochi c t chc vo thng 8, l hi Tokyo, l hi Super Yosakoi Harajuku Omotesando Genki Matsuri Super Yosakoi din ra vo thng 8 v l hi Kyushu, trn i l Sasebo (Nagasaki-ken) vo cui thng 10. Mt ma h si ng li c bt u bng nhng iu nhy rn rng. Mi nm, iu nhy ca cc i li khc nhau v trang phc cng c thit k p mt hn vi mu sc rc r. L hi tr thnh nhng ngy vn ha truyn thng c sc ca ngi dn Nht Bn v thu ht hng ngn du khch n tham gia cng hng nm, cng chung vui iu nhy bt tn trong ngy hi Yosakoi.

Junihitoe - Thp Nh Y Junihitoe l mt loi kimono phc tp v cng tao nh v qu phi m ch c nhng c gi gc Nht mi mc. Theo ng bn dch c ngha l Chic o chong mi hai lp hay cn gi l Thp nh y. Junihitoe xut hin ln u vo khong th k th X trong thi Heian, gm nhiu lp o khc nhau u c lm bng la. Lp trong cng c lm bng vi la mu trng, mi lp o tip theo u c mang mt ci tn ring v c kt thc bng mt lp cui cng hoc l mt chic o chong vi tng trng lng c th ln ti 20 kilogam. Mu sc v cch sp xp cc lp o l v cng quan trng. Mu sc Junihitoe mang nhng ci tn thi v nh Mu mn xun thm. Ni duy nht bn c th nhn thy r cc lp o l xung quanh ng tay v vng c. Cch sp xp cc lp o v mu sc ca chng l biu hin r rng nht cho nhng ngi ngoi thy c khiu thm m, s tinh t v phm gi ca mt ngi ph n. Ni bt hn na, nhng c gi gc Nht cn mang mt mi tc di, h ch ct phn tc p st khun mt nhm to ra hiu ng thi trang cho mi tc v trang phc. Mt th ph tng quan trng ca Junihitoe l chic qut c lm rt tinh vi, c th c ni vi b o bi mt si dy khi gp li. Nhng c gi Nht s dng chic qut khng ch mang li cho h v trm tnh hay nhng lc tri nng m n cn rt quan trng trong giao tip. T khi ngi ph n khng c php ni chuyn trc tip vi mt ngi n ng l, c gi y c th ko ng tay o ca mnh ln hoc s dng chic qut m che y bn thn trc nhng nh mt t m. S giao tip vi ngi cu hn tun theo khong cch thng thng sau sudare ( bc mn che ) trong mi trng hp. Ngi cu hn ch c th nhn thy ng tay o Junihitoe ca c gi n kn o sau tm mn che. Thng l ny rt ni bt trong sut thi Heian, c miu t r rng v chnh xc Nguyn Th Vt Ng(Genji monogatari, Nhng cu chuyn v hong t Genji).

Nhng c ng trong b Junihitoe c th rt kh khn ng vi trng lng ca n. Nhng c gi nhiu khi cng mc b Junihitoe i ng, h s dng n nh mt loi Pyjamas. S lng cc lp ca Junihitoe c th c gi nguyn hay gim i tu theo thi tit v nhit vo ban m. Trong thi Muromachi, b Junihitoe c khi c gim xung ch cn nm lp o. Ngy nay, Junihitoe ch c th c nhn thy trong vin bo tng hay trn phim nh. Junihitoe gn nh khng cn c sn xut na. Nhng chic o chong ny l v gi v l mt trong nhng b y phc t tin nht Nht Bn. Ch cn nhng ngi thuc hong tc vn s dng chng trong nhng bui l quan trng. Trong l ci ca Masako, vng phi ca Nht bn v thi t, c mc b Junihitoe vo nghi l chnh thc. Junihitoe cng c Hong Michiko mc trong nghi l phong vng ca Hong Akihito nm 1990. D th no, Junihitoe cng c thay i theo phong cch ca thi Edo, khng phi nguyn gc thi Heian. Haiku - Nhng Vn Th Tinh T Haiku l 1 th loi thi ca c in ca Nht bn, th th 3 cu vi tit tu 5-7-5, cu u 5 vn, cu sau 7 vn v cu cui cng 5 vn. Th th c bit 17 vn ny ch c duy nht Nht Bn. Th Haiku m t thin nhin hoc tnh cm con ngi bng nhng t gi l kigo (qu ng) hoc kidai (qu ) gi 1 thong cm gic. Ngn ng trong th haiku thng hay gi hay n cha 1 thng ip no thng qua nhng vn th c th hin 1 cch nh nhng v su sc, c ng v rt p. Cc th th chnh l haiku (th rt ngn), waka hay tanka (th ngn). Ngoi ra th Haiku cn 1 dng c bit khc l Senryu (y l th th mang tnh cht hi hc v ph phim). C nhng nguyn tc rt cht ch trong php t cu. Vn phong trong th Haiku rt gin d nhng th Haiku khng d lm v cng khng d hiu, v ni dung trong th cha nhiu nhng cht huyn o rt su sc v phc tp. Tc gi v i ca th loi th ny l Matsuo Basho (1644-1696) (Dch t Haiku no Fuukei-Th Haiku v Thin Nhin) y l 1 bi th tiu biu ca th th Haiku Kongoku no Tsuyuhitotsubu ya Ishi no ue. Ch l 1 git sng Nm trn tng M khng g hu dit c. (Th Haiku ca thi s Kawabata Bosha) Kongoku trong ting Nht c ngha l kim cng (kongoku seki- kim cng) Trong thut ng ca Pht Gio, kim cng c dng ch nhng g cc k cng v qu gi. Hi nc trong khng kh ng li thnh sng, nm trn l ch trong chc lt ri tan bin i. Trong quan nim ca ngi Nht, git sng tng trng cho nhng g mong manh v chng qua. Trong bi th ny, 1 git sng trng c v tr tri, n c v mong manh li nm vng chc trn 1 hn , phn chiu nhng tia sng lp lnh chng khc g 1 vin kim cng ang chiu sng. S tng phn gia 2 s vt tht l sng ng. Tin thn ca th th Haiku l haikai. Bui u, th th haikai ch thnh hnh ti cc thin vin, thin t, cc gia nh samurai. Haikai bt u thng dng t thi Kokinshu. Haikai l nhng bi th c 5 cu, gm hai phn: maeku (phn u) v stukeku (phn kt). Phn u ni dung cng b him th phn kt cng phi tng minh, phi bo m sao cho c ln li phi i nhau nhng vn phi lm r th u. Abunaku mo ai (em bng va s) Medetaku mo ai (em bng va vui) Muko iri-no (n bn anh) Yuube-ni wataru (lao vo mng m) Hitostubashi (trn sc g trn trn sui) MORITAKE Dn d, th haikai c cch tn nn din mo khc hn. Hnh thc c bn ca th loi sau ny l nhng bi th 3 cu (5-7-5 m tit). chnh l hnh thc th haiku. kareeda ni (trn cnh cy tri l) karasu no tomaritaru (mt con qu u, c liu) aki no kura (chiu thu) MASTUO BASHO mt bi rt ni ting ca Takahama Kyoshi nm c nm mi nh th xuyn thng nhau Bi th ni v nim hoan h ca nhng ngi nhy cm trc s bin chuyn ca thi gian heburashete (nhng vin ko hnh bng hoa) yashinaitate (c cu b mt) hana-no ame (nh tr con b) TEITOKU "Hana-no ame" l "ht ma trn nhng bng hoa" (ame va c ngha l ma va c ngha l vin ko). Bi th c l gii nh sau: hy nui tr th, c sinh ra di trn ma hoa ta nh c Pht, bng tnh yu thng ngt ngo nh nhng vin ko. Trong th haiku, ngn t phi li xung hng th yu, ci gi v tr c tn l l n ca thi nhn. Bi th ch truyn n ngi c cm xc thm m ca nh th. i tng c ni n trong th vn chu nhiu nh hng su m ca Thin: nhng s vt bnh d, thin nhin lin quan n cuc sng ca ngi dn Nht Bn.

Th haiku l mt minh ha c sc cho mt kha cnh ca bn sc dn tc Nht. Qu trnh trau chut lu di v bn b th loi trong nn thi ca Nht lm ny n mt hiu qu nghch: haiku trong chng mc nht nh gp phn cng c ni ngi Nht nim v ci v thc - c coi nh nguyn tc sng ch o ca h. Mi loi hnh ngh thut khc u b chi phi bi nhng i hi ca th th haiku. Trong sinh hot sn khu Nht, nguyn tc ny c th hin r nht trong cc v din kch Noh c sc. Ba Hn c o Ca X Ph Tang Tht him c u m ba hn li phong ph v c yu thch rng ri nh Nht Bn. Khng ch c coi l em li nhng iu may mn, tt lnh, ba hn cn tr thnh mt ngi bn thn thit ngi ta gi gm nhng tm t, tnh cm. Maneki-neko (mo mi khch) Nhng ch mo ny ngi nhng quy hng,qun ru hay cc khu thng mi.Khi ch vy tay phi ln l ch mi gi thn ti, cn khi vy tay tri l mi khch. Mu sc ca mo mi gi cng c qui nh.Mu en tr t, mu hng c yu, mu vng c tin v mu c kho mnh. By v thn Ngi ta rng by v thn ny mang li ti lc, an vui v nhng iu may mn khc.Vo ngy Tt,ngi ta vn i n cha theo th t trc sau cng quy cc v thn ny. O-Tafuku Ngi ta cho rng ngi n b hnh phc ny c th tr t v tai ho, em li may mn.Khi c t cnh Fukusuke, hai v s mang li hnh phc cho cc cp v chng. Fukusuke L v thn ti, tc bi cao trn u v mc b kamishimo. Mt v tai ngi tht to. Tai to l du hiu ca giu c. Chim c Theo mt huyn thoi Nht, nghe c ting chim c ku l im may, v bn s cn may hn nu bn c mt con c vng. N s mang li giu c v hnh phc. Bp b Daruma L hnh nh ca c B t Ma, ngi sng lp ra phi Thin Tng ti Trung Quc. D bn c lm ngi ng bao nhiu ln i na th ngi cng s ngi dy ngay lp tc. V Daruma ch s kin tr, bn ch, nn ngi ta tin rng bp b ny em li li lc, thng c, thi u Rng Theo cc huyn thoi v truyn thuyt Nht Bn, rng l thn ma gi v bin c.Rng bo v v em li may mn cho ngi dn. Hime Daruma Nu c tng mt trong hai bp b ny vo dp sinh nht ca mnh, cc c gi tin rng mnh s ly chng trong hai nm ti. Sendai Shiro vng Tohoku,hu nh ai cng thch Sendai Shiro v ngi em n ti lc. Tc truyn rng h ngi n tim no l tim pht t,v th ai cng thch ngi n. Hello Kitty Ni u tin bn ba ny cch y 15 nm l in th Togo. Kitty l con mo c cc c gi rt a thch. Ema Thi xa,ngi ta thng cng nga cho n cha khi h mun xin mt vic quan trng. Qua thi gian,ngi ta in gin ho, v nga ln mt mnh g(mnh g tng trng cho chung nga), ri em cng. Ema treo ti cc n cha, trn c ghi iu c v tn ca ngi xin. Mi tn Hamaya Ngi ta thng mua nhng mi tn ny vo dp u nm tr t v h tr gia o. Billiken G t hon ny ni ting ngay lp tc sau khi M n Nht nm 1911. Nu bn gi gi vo lng bn chn ca anh ta trong khi ni mt iu c, bn s c toi nguyn.) n Yasukuni & Nc Nht Tnh n thng 10/2004, ngi n ghi tn ca 2,466,532 ngi Nht v mt s ngi t cc thuc a ca Nht, t trn trong cc cuc chin. T nm 1978, ngi n cn cho thm danh sch 1,068 ngi b lit vo dng ti phm chin tranh ca Nht, trong c 14 thuc ti phm chin tranh loi A. Chnh iu ny cng nhng chuyn thm lin tc ca cc Th tng Nht, gm c Th tng ng chc Koizumi n Yasukuni v ang dy ln sng gi trong quan h ngoi giao gia Nht v nhng nc b Nht xm chim trong i chin th gii th 2. Vy Yasukuni c ngha tn ngng v chnh tr th no vi ngi dn v cc chnh tr gia ca Nht? Lch s n Yasukuni c xy dng t thng 6/1869 do Thin hong Meiji yu cu, th nhng nn nhn trong cuc chin Boshin ti Nht. Cng thi gian ny, hng chc ngi n tng t cng c xy dng khp ni trong nc Nht. Ngi n u tin mang tn Tokyo Shokonsha , sau c i tn thnh Yasukuni Jinja (tm dch: n thanh bnh ca t nc) vo nm 1879, v sau tr thnh ngi n quc gia th nhng ngi cht trong cc cuc chin ca nc Nht. Ngi n ny c xy dng theo m hnh o Shinto, c cho rng ni y l ni tr ng ca nhng linh hn ngi Nht v nhng chin binh nc ngoi (Hn Quc v i Loan), v nhng dn chng cht trong nhng t xung t ca Nht, tnh n tn khi Chin tranh th gii 2 kt thc. Tuy nhin, trong cuc chin Boshin v cuc chin Ty Nam, nhng ngi cht v tng qun Tokugawa (c bit t tnh Aizu) v t tnh Satsuma, khng c th trong n, v h b coi l k th ca Thin hong Nht. Chnh iu ny khin nhng ngi dn thuc hai a phng trn cc lc phn i. Mc d tn ca nhng ngi cht vn c hng nm a thm vo trong n, nhng nhng ngi cht sau Hip nh Ha bnh San Francisco nm 1951 khng c a vo n na, k c nhng qun nhn phc v trong lc lng T phng v ca Nht cht khi ang lm nhim v. Nhiu gia nh Nht khng mn m vi vic cho tn danh sch ngi thn ca h vo trong

n, v yu cu cc gio s ca Yasukuni b tn. Tuy nhin nhng gio s t chi v cho rng: "Khi nhng linh hn c a vo trong n, nhng linh hn s c ng trong v khng th tch ri ra c na". Sau khi Nht b nh bi i chin th gii 2, chnh quyn chim ng Nht lc do M nm quyn, yu cu (1) Yasukuni phi tr thnh b phn thuc chnh ph, nhng khng c lin quan n tn gio, hoc (2) vn l ni th phng, nhng phi c c lp t chnh ph. Pha Nht chn phng n 2 ny. K t mi ng gp cho Yasukuni u do pha cc c nhn m nhim. Danh sch s ngi ang c th trong Yasukuni: - Chin tranh Boshin (ni chin, 1867-1868): 7,751 - Chin tranh Ty Nam (ni chin, 1887): 6,951 - Cuc chin thm him i Loan (nhng ngi dn gc i Loan git nhng ngi nh c Ryukyus, xung t v lnh hi vi nh Thanh, Trung Quc): 1,130. - Cuc chin Trung-Nht u tin (chin tranh vi nh Thanh v vn Triu Tin, 1894-1895): 13,619. - Cuc chin Nht-Nga (xung t v vn Triu Tin v Mn Chu, 1904-1905): 88,429. - Chin tranh th gii th 1(Xung t vi c v vn Quan ng, Trung Quc, 1914-1918): 4,850. - Xung t vi Trung Quc nm 1928: 185. - Cuc chin xm chim Mn Chu, Trung Quc (1931): 17,176. - Chin tranh Trung-Nht ln 2 (xm chim Trung Quc t 1937-1941): 191,243. - Chin tranh th gii ln 2 (xm chim cc nc chu v xung t vi qun ng Minh): 2,133,885. nh hng chnh tr t Yasukuni Ngi n Yasukuni qui nh l th tt c nhng ngi chin u v Thin Hong Nht, m khng hn ch l nhng ngi cht trong trn chin. Cho n nay, c khong 1000 cu chin binh b x l ti phm chin tranh trong i chin th gii 2 cng c a vo trong Yasukuni. Ngi n ny qui nh rng nhng ngi cht khi ang thi hnh nhim v (k c cht do m au, bnh tt), do chnh ph Nht tha nhn. Chnh ph Nht v th danh sch nhng ti phm chin tranh loi A, B, C ca Nht c cht v nhng l do ph hp, gia nh h c th c hng tin tr cp. Nhng iu ny c quyt nh vo nhng nm cui thp k 50 v u nhng nm 60 ca th k 20. T ngy 17/10/1978, 14 ngi thuc ti phm chin tranh loi A (do Ta n Qun s Quc t v Vin ng quyt nh), gm HidekiTojojjo (cu th tng Nht thi ), cng c th "lng l" trong n. Nhng thng tin v nhng ti phm chin tranh ny c a vo trong n, chnh thc c loan bo vo ngy 19/4/1979. Sng gi bt u n ra t nm 1985 cho n ngy nay. Trung Quc, Hn Quc, CHDCND Triu Tin, i Loan, v nhng quc gia khc b Nht xm chim, cng vi mt s ngi Nht phn i vic th phng trn, c bit l nhng chuyn n Yasukuni ca nhng chnh tr gia Nht Bn. Nng n hn na, l n Yasukuni m mt vin bo tng v lch s Nht Bn, tn l Yushukan. Ni y trng by nhng iu m b nhiu ni trong v ngoi Nht phn i. Chng hn nh c mt phim video ti liu cho rng s xm chim ca Nht n nhng nc ng trong i chin th gii 2 l s bo v khu vc ny khi s xm chim ca nhng th lc phng Ty. Phim video ny khng cp n nhng s kin nh v thm st Nam Kinh (Trung Quc), v cho rng Nht cng l mt nn nhn ca p lc ngoi quc, c bit l p lc phng Ty. Mt t ri pht cho khch n thm ti Yasukuni c ghi: Chin tranh l mt thm ha, nhng y l iu cn thit bo v s c lp ca Nht v nhng nc chu lng ging. Ngoi ra, t ri ny cn cho rng ta n chin tranh ca qun ng Minh l: ng xu h, v nhng ti phm chin tranh Nht b: i x tn t v khng cng bng. Trang web bng ting Anh ca Yasukuni cn bo v s chim ng ca Nht trong Chin tranh th gii ln 2 vi cc nc chu , cho rng: chin tranh l iu ng tic, nhng l iu cn thit bo v ha bnh v c lp ca Nht v chu . Sau khi b s phn ng mnh t nhng phng tin i chng, Nht Hong Hirohito khng n Yasukuni na, v Nht Hong sau l Akihito cng vy. Tuy nhin, ta n hong cung vn gi nhng s gi ca h n n. Nhng chnh tr gia thuc cnh t vn thc gic Nht Hong tip tc n Yasukuni. Yasukuni chu chi phi ca hai yu t chnh. Th nht l thuyt ca o Shinto Nht cho rng y l ni th nhng ngi cht v Nht Hong v coi h l nhng linh hn anh hng. Th hai l nh hng ca nhiu t chc ng h s tn ti ca Yasukuni, trong phi k n Izokukai ( dch theo ch Hn: Di tc Hi), l t chc ln nht i din cho nhng gia nh c ngi cht trong i chin th gii 2. i vi nhng chnh tr gia cnh t, Yasukuni l ni h vn n, nhng h khng c nh hng mnh m n cc quyt nh ca cc gio s ti Yasukuni. Izokukai trc y c tn l Izoku Kosei Renmei (Lin minh phc li cho nhng gia nh c ngi b cht trong chin tranh), c thnh lp t nm 1947, nhng i tn thnh Izokukai t nm 1953. Ch tch ca Lin minh ny thng xuyn l nhng thnh vin nm trong chnh ph ca ng Dn ch T do ang cm quyn ti Nht (LDP). Hip hi ny c coi l mi quan h mt thit nhng khng chnh thc gia Yasukuni v LDP. Nm 1962, Okinori Kaya, mt chnh tr gia LDP, ngi tng b ta n ti Tokyo truy t l mt ti phm chin tranh loi A c ch nh l ch tch Lin minh. T chc ny c coi l c nh hng chnh tr mnh m nht n Yasukuni. Vn Ha C Ph Trn X S Ph Tang Ni n vn ho m thc ca ngi Nht, ngi ta ngh ngay n ngh thut tr o c sc ni ting khp th gii. Tuy nhin ngy nay, nc Nht li c bit n nh mt "x hi c ph". Lch s ghi nhn, ln u tin t nc Mt tri mc bit n c ph vo nm 1877. Nm 1888, ca hng c ph u tin ca Nht c khai trng qun Ueno, Tokyo. Sau , cc ca hng c ph bt u mc ln khp ni trn t Nht. hin nay trung bnh mi nm Nht Bn nhp khu khong 380.000 tn c ph t hn 40 quc gia, tr thnh nc nhp khu c ph ng hng th ba trn th gii. Cc qun c ph Nht phc v c ph, tr, nc hoa qu, nhiu qun bn c bnh m nng, sandwich v ba n nh. Nhiu ca hng cn phc v c ba tra bao km theo ung vi gi c phi chng. Tuy nhin, c ph vn l mc ch o trong thc n. Mi ca hng c ph u c gng c c mt tch c ph hon ho phc v khch hng. C ca hng ch s dng ht c ph Kilimajaro hoc Mocha, qun khc li c phng php pha trn cc loi ht c ph khc nhau theo mt t l nht nh. Mt s ca hng chuyn kinh doanh cc loi tr Trung Quc hoc phng Ty. Cng ging nh cc nc khc, cc qun c ph Nht Bn khng ch l mt ni l tng mi ngi thng thc c ph m cn l ni c th ngh ngi, th gin, tn gu vi ai hay c mt ci g . Tuy nhin, cng vi xu hng pht trin ca cuc sng v th hiu ca khch hng, mi qun c ph Nht Bn t tm cho mnh nhng hng i ring C ph m nhc l mt hnh thc c bit hp dn v thu ht. C nhng qun c ph chuyn phc v mt loi nhc c bit no , c th l nhc c in, nhc jazz hoc nhc rock. Trc y, khi cc phng tin nghe nhn cn qu t, ngi ta thng thch t tp nhng qun c ph quen thuc, thng thc loi nhc m mnh a thch v nhm nhi mt tch c ph ngon. Ngy nay, nhng t im nh vy t i nhng qun Meikyoku Kissa Lion nm qun Shibuya ca Tokyo vn gi c phong cch ny. Hn 50 nm qua, ni y vn khng c g thay i. Nhng chic loa ln c t mt ni d thy, bn cnh l khong 5.000 a nhc c in v khong 1000 a CD sn sng phc v yu cu ca khch. Mt loi hnh ca hng c ph khc c bit ph bin Nht Bn l c ph truyn tranh. Nm bt c th hiu a

thch c truyn tranh ca ngi Nht, cc ca hng ny tp hp mt s lng truyn tranh ln phc v khch hng c ngay ti ch. i vi gii tr, n cc qun c ph truyn tranh l mt la chn rt kinh t v y h c c truyn theo s thch vi chi ph thp thay v phi b tin ra mua. i vi gii kinh doanh v cc nhn vin cng ty, y l mt ni "n nu" tuyt diu cho h sau nhng ngy lm vic cng thng, h c th tm "chy trn" khi cng vic ngh ngi v th gin hon ton Tokyo Manga Tantei-dan l mt mt qun c ph truyn tranh ni ting phng Jinbo-cho, qun Kanda ca Tokyo. Ti y khch hng c th va thng thc c ph c sn ti qun va c truyn tranh, s tin tu thuc vo thi gian. Nht Bn, loi hnh ny c xem nh mt ngnh cng nghip gii tr ngang hng vi cc cu lc b karaoke. Bn cnh , loi hnh qun c ph bnh dn cng pht trin rt mnh. i u trong phong cch kinh doanh ny Nht Bn l cng ty c ph Doutor. Cng ty bt u hot ng nm 1980 ch vi mt ca hng, gi ch bng mt na so vi nhng qun c ph thng thng khc. Khch hng a chung gi c v hng v c ph ca Doutor. Nhng ca hng ny tp trung Tokyo v mt s tnh ln cn. Nm 1996, "cn lc Starbucks" - mt h thng c ph - bar ca M " b" ln t Nht v thu ht c rt nhiu khch hng, c bit l gii tr. Mt trong nhng l l thuyt phc nht gii thch v s thnh cng ny l Starbucks em li cho khch hng mt khng kh thi thng vi nhng loi c ph hi (espresso) cht lng cao. Khng hon ton ng nht vi phong cch M, cc qun c ph mang phong v Chu u, c bit l theo kiu Paris li lm m m nhng c gi tr trong tui 20-30. S kt hp gia thit k, ni tht trang nh, lch s vi phong cch m nhc m du to cho h cm gic nh cn phng ca chnh mnh - mt khng gian l tng h gp g bn b, tn gu, thng thc c ph v th gin Mt loi hnh ca hng c ph mi c tn Anh gc Php l "c ph" cng tr nn ph bin cc thnh ph. Cc qun "c ph" c khuynh hng phn nh khu v, phong cch ring ca ch qun v thc n, thit k ni tht v m nhc. Qun Shichimencho ca b Soma Chiemi nm qun Minami-Aoyama ca Tokyo l in hnh ca phong cch ny. Ch qun bi tr ni tht, chn th loi m nhc theo s thch ring ca b, cn cc mn n th nu theo kiu gia nh. "Ti mun em li cho khch hng cm gic thoi mi thc s theo ng ngha ca n" b Soma Chiemi ni. Hin nay, cng vi xu hng pht trin ca x hi, Nht Bn xut hin loi hnh cc qun c ph t hp (complex c ph) vi nhiu hnh thc dch v phong ph nhm p ng tt hn nhu cu ca khch hng. Hy th bc vo mt qun c ph qun Ikebukuro Tokyo - trung tm ca nhng qun c ph truyn tranh trc y. p vo mt bn l hng dy cc phng ngn ring vi my tnh v ti vi trong mi phng. Ngoi ra, ti y cn trang b thm hng trm a DVD v cc a chng trnh tr chi khc Cc dch v nh tm nng, mt xacng v s nhng dch v khc cng xut hin. Qun AirsCafe ti qun Chiba, pha ng Tokyo vi nhng trang thit b nh my tnh c nhn, my in, my fax to ra mt mi trng rt thun tin v ph hp cho nhng ai mun tp trung vo cng vicQun Kameido, chi nhnh ca h thng cc ca hng c ph a nng Jiyu Kukan li l ni hp dn phn ng nhng i yu nhau hay cc gia nh. Ngoi truyn tranh, y cn c rt nhiu cc hnh thc gii tr khc nh bng bn, bi-a, phi tiu, tr chi in t ung c min ph v cc mn n c c mua t cc my bn hng t ng. Ti y cng c phng ring ch dnh cho ph n, thm ch c c phng theo phong cch Nht tri chiu tatami S a dng, phong ph ca cc qun c ph Nht Bn gip khch hng c th la chn qun ny hay qun khc tu theo s thch v mc ch c nhn Mi qun c ph s l mt th gii th gin v gii tr ring i vi tng ngi. S "bng n" cc loi hnh qun c ph cng khin cho mt lot cc qun tr cng ng trc sc p thay i ph hp vi xu hng mi. C th thy Nht Bn, ung c ph khng n thun l s thch m n tr thnh mt hot ng c x hi ho, mt phn c bit ca nn vn ho hin i Nht Bn. Omizu Tori, Nghi L Ly Nc Ni Ting Ca Ngi Nht O-mizu tori l mt nghi l ni ting ca Nht Bn din ra t m ngy 12 ti rng sng 13-3 ti cha Todaiji (tnh Nara). Nh tn gi ca n, o-mizu tori l tc ly nc (trong ting Nht omizu l nc, "tori" l ly). y l mt trong nhng phong tc trong Shyunigatsue (cng gi l Shyunie) - mt i l Pht gio c t chc ti Nigatsudou ca cha Todaiji vi ngha nhm xua ui hn hn, dch bnh, chin tranh v cu mong s may mn cho nhn dn. Shyunie bt u bng l gi Kosui - mt loi nc c mi thm t tnh Fukui n tnh Nara vo ngy 2-3. Trc y, Shyunie din ra trong na u thng 2 m lch. Hin nay phong tc ny c t chc t u thng ba dng lch hng nm v ko di trong hai tun vi nh cao l nghi l ly nc thm linh thing vo m 12 v rng sng 13. O-mizu tori ng vai tr l hot ng chnh, thu ht ng o ngi tham gia. Theo s sch, tc l O-mizu tori xut hin ln u tin vo nm 751. Tng truyn rng xa xa khi ha thng Jicchyu ngi khi xng Shyunigatsue - ang cu cc v thn t cc nc trong i l ny th thn Nio nc Wakasa do mi m i cu m n tr. V thn ny ng li mun gi nc thnh t nc Wakasa t li. Khi thn Nio va dt li th hn gn nt lm i, mt cp su en trng t u bay ti v nc phun ra. Sau ni ny c gi l Akaiya. Nc thm c ly t ging Wakasa trong khun vin ca cha. Khong 1g30 rng sng 13-3, cc nh s s mang nc thm t Nigatsudou v rc n Akaiya. Tuy nhin, trong on rc nc thm ch mt s t nh s mi c vo trong Akaiya. H s dng th nc linh thing ny ln tng Pht v chia cho nhng nh s i diu hnh v cho ngi i l cha. Ngi Nht c nim tin tn gio rng nu c ung Kosui th mi bnh tt trong ngi s b xua tan. Nhng ngy trc khi din ra nghi l O-mizu tori, trong phong tc Shyunie cng c nhiu nghi l c o nh t Otaimatsu - mt loi uc c lm bng thn tre v l tng. Khong 7g ti mi ngy, cc v s s t nhiu cy uc Otaimatsu ln. Mi v s s mang mt cy otaimatsu ang chy ln Nigatsudou. ngha ca nghi l ny nhm xa b nhng iu xu xa trong tm a mi ngi, xua tan bnh tt. Sau khi 10 cy otaimatsu c t xong, ngi xem s tm nht cc cnh hoc l tng cha chy ht. Ngi Nht cho rng may mn s n nu nht c cnh l ca otaimatsu cn st li quanh . Vo ti 12-3, cc v s s thp sng mt ngn uc otaimatsu ln, a nhanh theo hnh lang quanh Nigatsudou. Nhng tia la sng rc ta xung bn di to thnh mt hnh nh v cng p v n tng. L hi Shyunie ni chung v nghi thc Omizu tori ni ring thu ht ng o ngi dn x s mt tri mc n xem vi hi vng xa b c nhng ni bun, bt hnh trc n v s may mn, an lnh. Kabuki - Ngh Thut Trng Tn Vi Thi Gian Kabuki l mt trong 3 loi hnh ngh thut sn khu chnh ca Nht Bn, cng vi kch No v kch ri bunraku. Kabuki ra i vo u th k 17 di hnh thc biu din tp k, sau tr thnh mt loi hnh kch ngh c a chung nht trong thi k Edo (1603-1868). Bng s kt hp gia ngh thut din xut, ma v m nhc, kabuki l mn ngh thut ht sc c o v hin c cng nhn l mt trong nhng loi hnh kch ngh truyn thng v i ca th gii. Ngi ta cho rng s t ca kabuki l b Izumo-no-okuni, nhn vt theo s sch ng u mt nhm gm hu ht l ph n, t chc din kch m ch yu l ma v cc v hi ngn, Kyoto vo nm 1603. B sng to ra kabuki da trn kch No (mt loi hnh kch c mang mt n ca Nht Bn) v Hu-ryu (hot ng trong l hi pht sinh t s bt mn trc nhng cuc chin tranh vo cui th k 16, u th k 17, c c trng mnh m, hoa m, nhm qun i s au kh). V trong t in ting Nht thi k ny, do cha c Thin cha gio ngi B o Nha son, thy c t kabuki-mono, ch mt nhm ngi trong x hi khi , c ngha l ngi c nhng hnh ng ngoi

phm vi cho php. H lun mc o p v i u v thi trang. B Okuni kt hp c trng ca Hu-ryu vi cc iu ma, v kch ca mnh, ng thi ly ch l cc kabuki-mono ti hin nhng phong cch mi m ca h trn sn khu. S hp dn mnh m ca onna kabuki, tc kabuki n m b Okuni qung b rng ri, ch yu l nh cc iu ma tnh t v nhng cnh y gi cm trong cc v kch. V thng xy ra u gia khn gi tranh ginh cc ngh s, nhng ngi ng thi hnh ngh gi im, nm 1629, chnh quyn tng qun Tokugawa (1603-1867) cm ph n xut hin trong cc v kch kabuki. K , wakashu kabuki, tc kabuki nam din vin tr, thnh cng vang di trc khi b cm vo nm 1652. Chnh quyn tng qun yu cu cc bui biu din kabuki phi c ci cch v c bn th mi c tip tc. Ni tm li, kabuki phi da trn kyogen, mt loi kch vui c biu din xen gia cc v kch No. Cc ngh s yaro kabuki, tc kabuki nam gii bt u thay th cc din vin nam tr, b buc phi co phn tc mi, ging nh phong tc i vi n ng thi chng t n tui trng thnh. H cng phi m bo vi chnh quyn rng trong cc v kch khng ph by thn th, rng h l nhng ngh s nghim tc v khng dnh lu n mi dm. Nm 1664, hai nh ht Osaka v Edo (nay l Tokyo) ln u tin p dng k thut ko mn, cho php ko di v kch bng cch lin tc thay phng cnh phc tp m khng h gy gin on. Vo thi gian , v chnh quyn cm din vin n, tm quan trng ca nhng ngh s nam ng vai n, gi l onnagata, dn dn tng ln. Trong nhng nm u hnh thnh, nhng yu t quan trng ca cc loi hnh sn khu khc, ch yu l kyogen, No v kch ri bunraku, c a vo kabuki. Bng cch s dng i thoi, ngh thut din xut, cng nh tnh hin thc ca kyogen, kabuki pht trin t li biu din tp k m ch yu l ma v nhc thnh mt hnh thc ngh thut mi. Sn khu dng cho kabuki vn ly mu t sn khu kch No nhng sau c sa i bng cch gn thm mn ko, b mi, v tr thnh kiu sn khu hanamichi. Nhng li thoi n gin mn ca kch No, kyogen, kiu k chuyn jo-ruri, dn dn c thay th bng nhng tc phm vit ring cho kabuki. Ni dung kch ko di hn, c nhiu vai din hn v cch din xut ca cc din vin cng a dng v tinh t hn. Vo u giai on Genroku (1688-1704), kabuki tr thnh mt loi hnh kch ngh nghim tc. Cc vai din cng nh kch bn tr nn phc tp hn v ngh thut din xut c ch trng. Trong thi k ny xut hin nh vit kch v i nht ca Nht l ng Chikamatsu Monzaemon. ng dnh trn cuc i mnh pht trin kabuki thnh mt loi hnh ngh thut v ngi ta gi ng l Shakespeare ca Nht Bn. Kabuki pht trin thnh 3 th loi: jidai-mono l nhng kch ly bi cnh lch s vi nhiu vai din, sewa-mono thng m t cuc sng ca tng lp th dn, v shosagoto gm nhng mn ma v din kch khng li. Sau thi k hong kim ti khu vc Kyoto-Osaka vo cui th k 17, s hm h dnh cho kabuki gim st v kch ri bunraku thng hoa. Maruhon-mono, hay nhng v kabuki phng theo cc v kch ri, c tung ra li ko nhng khn gi ang sang cc rp bunraku. Kt cu logic cht ch v cch m t nhn vt mt cch thc t ca bunraku c nh hng ln n kch kabuki. Li k chuyn v s dng nhc trong bunraku c p dng cho cc v kch kabuki, v thm ch nhng k thut sn khu ca bunraku, v d nh cch di chuyn c o ca cc con ri, cng c cc ngh s kabuki bt chc. Hin nay, n mt na cc v kch kabuki l m phng cc v kch ri bunraku. Nhng tip theo giai on khuynh o v chim lnh cc sn din trong na u th k 18, bunraku sa st nhanh chng khu vc Kamigata (khu vc xung quanh Osaka) nn kabuki nm ngay ly c hi ny ginh li s ng h ca tng lp th dn. Mt trong nhng tc gia lng danh lc l ng Namiki Shozo. ng cng chnh l ngi sng to ra sn khu quay mawaributai. Vo u thi k Minh Tr xut hin mt th loi kabuki gi l zangiri-mono, vi nhng nhn vt binh s mc qun phc kiu phng Ty v cc nhn vt onnagata mc vy m. Song cc v kch ny khng thu ht c khn gi. Nhiu ngh s ku gi gn gi kabuki c in truyn thng, tip tc trnh din cc v ni ting v xc tin o to th h tr. Tuy nhin, h cng th nghim cc v theo tro lu shin kabuki (kabuki mi) ca nhng nh vit kch hin i, nhng ngi t do lng vo kabuki nhiu yu t m h hc c t kch phng Ty. Sau th chin 2, kabuki vn c a chung. Cc v kch v i ca thi Edo cng nh nhiu v kinh in hin i c trnh din ti nh ht Kabukiza v nh ht quc gia Tokyo. Song, tr Nh ht quc gia tip tc din trn v (thng di khong 5 ting ng h), cc nh ht kabuki ct ngn cc v kch i rt nhiu, nht l Kabukiza (mt rp ni ting ti khu Ginza Tokyo) thng ch l cc hi, cc cnh c a thch nht, din cng vi mt s v kch ma. Vic cc ngh s kabuki tham gia din trong c cc th loi kch ngh khc v vic pht kch kabuki trn truyn hnh cng gp phn lm tng mi quan tm n mn ngh thut truyn thng ny. Khng th ph nhn rng cuc sng hin i Nht Bn phn no y cc loi hnh ngh thut truyn thng, trong c kabuki, khng cn c hm m nng nhit nh trc kia. Nhng tuy khng nhiu, vn c nhng ngi say m loi hnh ngh thut ny. Mi ma din, h i xem tt c cc v, ngi trong rp sut 4-5 ting ng h ngy ngt vi tng vai din, gp g nhau bn v cc v kch, cc ngh s ting tm. Bn thn gii kabuki cng c gng tm cch thu ht khn gi tr nhiu hn. Mt trong nhng c gng ny l Super kabuki, do din vin Ichikawa Ennosuke sng to ra, ly ti l nhng chuyn d gn i vi gii tr, p dng cch din xut ca kch hin i. Bn cnh , mt yu t gp phn khng nh cho s tn ti ca cc rp kabuki l khch du lch. tip cn ngay vi vn ha truyn thng ca Nht Bn, nhiu du khch ng k nhng chuyn du lch trn gi c phn xem kch kabuki. Khng th hiu ton b nhng g din ra trn sn khu, nhng i vi h chng h g, bi phng cnh, trang phc ca din vin v m nhc ni ln tt c. Vi nhng nt c bit ca mnh, chc chn kabuki s tip tc trng tn cng vi thi gian.

Bunraku - Ngh Thut Kch Ri c o Bunraku l ngh thut kch ri chuyn nghip ca Nht Bn. Ging nh kch kabuki, bunraku l mt hnh thc ngh thut lu i, do tng lp th dn pht trin trong thi k Edo (1603-1867). T bunraku c ngun gc tng i mi. Trong s nhiu nh ht ri ca thi k Edo, duy nht ch c Bunraku-za, do Banrakuken Uemura lp nn vo u th k 19 Osaka, hot ng hiu qu v mt thng mi trong x hi Nht hin i, v bunraku tr nn c ngha l kch ri chuyn nghip. Biu din bunraku bao gm 4 yu t: cc con ri bng mt na hoc 2/3 kch thc ngi tht; chuyn ng ca cc con ri do nhng ngi iu khin m trch; ting ni ca cc nhn vt do mt ngi k chuyn gi l tayu ph trch; v m nhc do mt ngi chi loi n 3 dy gi l shamisen. tng tnh phc tp, mi con ri trong vai cc nhn vt chnh do 3 ngi iu khin. Ri bunraku khng phi c iu khin bng dy. Ngi iu khin chnh dng tay v bn tay tri con ri, ng thi iu khin c cu kim sot chuyn ng ca m mt, nhn cu, lng my v ming; cn dng tay phi iu khin tay phi ca con ri. Ngi tr l th nht ch ph trch iu khin tay tri con ri trong khi ngi tr l th 2 iu khin 2 chn ca con ri.Nhng ngi iu khin cc con ri thng mc qun o en, ch ngi iu khin chnh h mt cn cc tr l thm ch chp kn u tr nn v hnh trong mt khn gi. Mt ngi tayu phi lng ting cho tt c cc con ri trn sn khu, bao gm c nhn vt n ng, ph n ln tr em, nn ging ni phi c m vc rng. Mt c im ni bt v m thanh trong bunraku l ting nhc trm du dng ca n shamisen, tri ngc vi m thanh cao ca n shamisen tenor trong kch kabuki. Trong kch kabuki c th s dng gin nhc gm 10 n shamisen tr ln nhng trong bunraku thng thng ch c mt nhc cng m thi. Trong bunraku, chuyn ng ca cc con ri phi khp vi cu chuyn k ca tayu v m thanh n shamisen. Nhc cng chi shamisen thng thng l ngi quyt nh tc k chuyn v thi gian i vi hnh ng ca con ri. V lch s ca ngh thut ri Nht Bn, nhng sch u tin c ghi li l vo th k 11. Ngi ta cho rng thm ch trc , nhng th sn lang thang kim tin thm bng cch dng cc con ri nh din kch mua vui ti cc th trn. V sau nhiu ngi nh c ti Sanjo trn o Awaji, ni sinh ra ngnh kch ri chuyn nghip.

Trong th k 15 v 16, nhng ngi m ht rong k chuyn lch s thng dng biwa, mt loi n c ngun gc t Ba T, gn ging vi n t b ca Vit Nam. Ri cch k chuyn thay i ng k vo th k 16 vi s pht trin ca hnh thc k chuyn gi l joruri. Cng trong khong thi gian , n shamisen c a t Okinawa n Nht Bn v c nhng ngi k chuyn joruri a chung hn n biwa. Trong khi , nhng ngi chi shamisen sng tc ra cc khc nhc mi, c nh hng n cch k chuyn joruri. S phi hp ny l khi ngun ca bunraku, to s hp dn cho tng lp th dn, nhng ngi thang bc thp trong x hi nhng dn dn chi phi v kinh t, ngh thut v vn ha trong thi i mi. Vo gia th k 17, nh ht ri pht trin mnh m Osaka v Kyoto, ni nhng ngi biu din ri v ngi k chuyn joruri c nhiu sng to mi v ngh thut. Trong thi k ny, s phi hp gia ngh s k chuyn ti ba Takemoto Gidayu I Osaka v nh vit kch v i nht thi k Edo, ng Chikamatsu Monzaemon, gp phn chuyn bunraku t mt hnh thc gii tr qun chng thnh nh ht ngh thut. Vo th k 18, nhiu k thut nh chuyn ng m mt v ming c pht minh v hin vn s dng trong bunraku ngy nay. C th ni kch kabuki v kch ri bunraku c nhng mi lin h qua li. Cc din vin kabuki chu nh hng bi phong cch ca nhng ngi k chuyn trong bunraku v thm ch bt chc nhng iu b c cch iu ha ca cc con ri. Ngc li, nu mt sng to nht nh trong kabuki lm khn gi vui thch, nhng ngi trong ngnh bunraku s a vo cc tc phm ca h. Do b kch kabuki dn dn ln t, bunraku tr nn suy st t na sau th k 18, tuy cc ngh s biu din t nhng nh cao mi v ngh thut v k thut. Ri trong bi cnh ngi Nht quay sang cc hnh thc ngh thut sn khu phng Ty v pht trin nh ht hin i ring, bunraku khng th cnh tranh thu ht khn gi. Sau th chin 2, bunraku b lu m v nhiu ngi Nht xa ri nhng kha cnh truyn thng trong vn ha, v vo u thp nin 60, mn ngh thut ny gn nh tr nn khng c gi tr thng mi. Bunraku tn ti c ch yu l nh s h tr ca chnh ph cng nh vic thnh lp Nh ht quc gia Tokyo v Nh ht bunraku quc gia Osaka. Bunraku hi sinh nh hin nay l nh mt xu hng mi tn trng truyn thng trong thanh nin Nht. L Hi Bp B Hina Matsuri Ngun gc ca Hina Matsuri T xa xa, Nht Bn c tp qun lm sch c th xua ui nhng iu khng may mn vo nhng lc giao ma. Ngun gc ca tp qun ny bt ngun t 1 l hi tng t ca Trung Quc cng bt u vo thng 3. Vo ngy ny ngi ta s lm nhng con bp b hnh ngi gi nhng iu ri ro hay bnh tt vo y v mang ra sng th tri i. Ngy nay, Hina Matsuri tr thnh 1 dp cho c gia nh tp hp cng ra ngoi v tn hng kh tri khi ma xun mi sp v. Bp b Hina Vo ngy Hina Matsuri, cu phc v may mn cho nhng b gi trong gia nh, ngi ta s trang tr Bp b Hina. Bp b Hina l mt loi bp b c bit rt xinh p v l biu tng cho vua v hong hu cng nhng cn thn. Bp b Hina l nhng vt trang trng, c truyn t i ny sang i khc qua nhiu th h. Chng c trng by trong cn phng p nht ca gia nh mt vi ngy trong k l hi v sau c ct gi cn thn trong hp cho n k l hi ca nm sau. Trong nhng gia nh kh gi, b m cng thng mua tng cho con gi mi sinh ca h mt b bp b chun b cho ngy Hina Matsuri. Mt b bp b Hina gm c t nht 15 con trong trang phc truyn thng. ng u l Dairi-sama tng trng cho hong v hong hu c phc trang bng nhng b qun o t tin nht bng vi t tm. Chng c h tng bi 2 bp b i tng cn c gi l Zuishin v 3 bp b n cn thn.Hai i tng l ngi i theo bo v hong . Nhn v hng phi l l mt v tng lo thnh, cn nhn v hng tri l mt v tng tr. Ba v n cn thn l nhng ngi dy n, ht v dy hc cho cng cha. Nu nhn k bn s thy c 1 v khng c chn my. Theo tp qun xa, ph n khi ly chng s co lng my v nhum rng en nn v cn thn ny c l l v cao tui nht. hng tip theo l 5 nhc cng goninhayashi v hng cui cng l 3 ngi chuyn lm tp dch, c cc gng mt gin, bun v ci th hin tnh cm rt phong ph. Sau khi hiu cu chuyn ny, bn hy th quan st li bc trang tr, tr tng tng ca bn s v ra thm rt nhiu iu th v y. Cc tp tc trong ngy Hina Matsuri Ngy Hina Matsuri l mt trong s rt t nhng dp m cc b gi Nht c c nhng bui tic ring dnh cho chng. l dp cc b gi c th mi bn b n nh cng thng thc nhng mn n v bnh ko c dng cho cc bp b. C lc cc b cng t mnh chun b nhng mn n . Chng cng ung ru ngt Shirozake, n bnh hishi-mochi v cc loi ko tri cy, xi - sekihan, cc loi thch v.v.. Cc mn n u uc cho cc mu sc phong ph mu xanh, hng, trng v c ch bin t cc loi l c tt cho sc khe nhm xua ui bnh tt Trong ngy ny ngi Nht thng chng hoa o nn Hina Matsuri cn c tn l Momo-no-sekku (L hi hoa o). Hoa o tng trng cho cuc hn nhn hnh phc, l biu tng khng th thiu trong ngy l ny. Ngoi ra hoa o cn l biu tng cho nhng c tnh ca ngi ph n : im tnh, nh nhng, n ha, qu phi. Ngy nay, mi nm n dp Hina-matsuri, cc gia nh Nht vn gi truyn thng trang tr bp b. Nhng con bp b gia truyn c ngi Nht trn trng v cc c du khi v nh chng cng c cho mang theo nh mt bo vt h mnh ca gia nh B n V Ninja Nht Bn Ninja l nhng thn thoi Trn thc t, Ninja v mn v thut m h theo hc xut hin cch y 800 nm. Cc l luyn Ninja pht trin k nng v thut bo v bn thn h khi nhng chin binh nh Samurai. Nguyn tc ca trng phi v thut Ninjutsu l: Tu thot khi c th; nu khng th nh bi chun, hng ra tay h st. Khng c g l tri vi o l i vi Ninja: h c th nm ct vo mt ca k th, gim p ln k th khi qu ng bt c vic g c th bo v mng sng ca h. Tri qua qu trnh pht trin, ngy nay, Ninja thng c thu lm gin ip, v s t hoc m st thu. B mt nhng thanh kim S tht ca b n ny nm truyn thuyt n i v vic Ninja bt kim bng tay khng. Nhng trn thc t, mt Ninja siu ng cng khng th ngn cn mt thanh gm sc bn ch bng tay khng. H s dng nhng th v kh b mt v rt hiu qu chn ng chm ca thanh gm. Mt n Ninja Ninja s dng mt n v trang phc en khi hnh s khng hn c xem l ng phc ca h. Ngy nay, hu ht cc Ninja c thu lm v s u n vn rt hin i. Cch y 800 nm, vic eo mt n nh mt phn ca ng phc v n np trong cc lm cy l cch thc giu mnh ca Ninja. Tuy nhin, vic ny cng ph thuc vo mi trng v hon cnh. S bin mt ca Ninja S bin mt y b n ca Ninja thc ra l v nguyn tc u tin bt di bt dch ca h: lun lun tm cch chun. Nu mt Ninja c th trnh c vic chm git, h s trnh n cng. lm c iu ny, h cn trang b mt s v kh nh phi tiu (ch nm ra h da), bom khi, ct kh ( nm vo mt i phng) Sau khi

vn dng cc loi v kh ch mang tnh cht cnh co ny, Ninja c th bin mt l lng. Qu thc cng khng c g thn b y c! Ninja v thut im huyt V s huyt o trn c th ngi m khi b im ng c th dn n t vong. Tuy nhin, Ninja khng s dng cch ny git ngi m ch im nhng huyt Tn ca trng phi v thut Ninjutsu Ninjutsu c ngha l ngh thut ca s rn rn v kin nhn - l chin lc v chin thut ca chin u. C 18 quy tc chnh ca vic luyn tp mn v ny, bao gm: s thanh lc tinh thn; s dng c th ngi khc lm v kh; chin u bng gm; gy v quyn trng; phi tiu; s dng l; thut ha trang; thut ln di nc; thut ci nga; thut tu thot Shuriken - phi tiu st thng Trn thc t, phi tiu ch l v kh th yu m Ninja s dng. C 2 loi chnh: Hira c hnh ngi sao v Bo dng thanh di khong 21cm. Bn cnh , Ninja cng s dng nhng vt dng quen thuc hn nh tm tre hay kp tc. V kh ca Ninja Ninja ch s dng nhng v kh c i ca Nht Bn nhng h cng c hun luyn dng nhng v kh hin i nh sng ng, bom mn Sc mnh ca Ninja im mu cht ca trng phi v Ninjutsu l s dng c th mt cch hiu qu, cho d c th bo hay gy, thp hay cao. Sc mnh ca Ninja khng nm tc m ch h c th on c chuyn ng v c c suy ngh ca i phng. Bng nhng ng tc bnh tnh v vng chi, Ninja c th iu khin c k th v ginh chin thng. Trng phi v thut Ninjutsu ch trng n s chuyn ng ca bn chn v t th cn bng t nhin. Cp bin v Ninja Mi ngi thng hay so snh Ninja v cp bin, th lc no tt hn? Nhng y ch l mt ti vui trn mng Internet m thi. Thc t, nu so snh Ninja v cp bin th theo mt gc nhn no , Ninja t ra lng thin hn nhiu. Cp bin c th chin u ti cng v li ch ca h, bt chp mi gi; cn Ninja, h c th b tu v bay trn mt nc tm ni bo ton tnh mng.

m Ci Nht Bn Thanh nin ca Nht Bn d c tn tin, hin i n my vn lun t chc l ci theo truyn thng dn tc. Khi nim v nghi l v hn nhn ti Nht tuy c mt vi thay i ph hp nhng vn duy tr nhng sc thi c truyn. Nht c hai loi hn nhn ch yu l hn nhn dn xp v hn nhn la chn. Nhng ngy nay hn nhn dn xp gim dn khi ch dn ch pht trin, thanh nin Nht ngy nay t do tm hiu nhau trc khi tin n hn nhn. Khi cm thy khng th thiu nhau trong cuc i th h s i n kt hn. L yuino (l hi) gip chnh thc ha quan h ca hai h. C hai gia nh gp nhau ti bn tic, trao i qu tng v n mng chun b cho l ci sp ti. Thng thng nh trai s np tin v l vt tng trng cho s may mn nh kombu (rong bin- tng trng cho s pht t ca con chu v sau) . Nh gi s tng li mt mn qu tng ng phn na gi tr l vt m h nhn. Ngy nay, l ny cng b lc b, thay vo chng trai tng c gi chic nhn nh hn v c gi tng li mt mn qu. Ngy ci, ngi ta thng lm l ci ti mt n Thn o bo co cuc hn nhn vi thn thnh (nghi thc Kit gio). Khng phi hu ht h theo o Kit m l xu hng thi thng ca gii tr Nht ngy nay. C du v ch r th khn thy chung khng phi trc Cha m trc cha m hai bn v quan khch tham d. Sau l ci l mt ba tic thnh son ti mt khch sn hay nh hng sang trng. C du mc b kimono trng sang trng hay mt b o ci kiu Ty. Sut tic ci, c du s thay mt vi trang phc mu sc khc. Tc ny bt u t thi Muromachi (th k 14) mun ni nghi l xong, c du tr v vi cuc sng ngy thng. Nghi thc ct bnh cng rt quan trng, c du v ch r cm chung mt con dao, ni y l s hp tc u tin trong i ca h.. Khi chc mng, quan khch trnh dng cc t nh "ct, chia, tr li" (m ch khng tt cho t duyn). Sau tic ci, c du v ch r dng hoa i bn cha m t lng bit n ng sinh thnh cho h mt na ca i mnh. Mc d theo thi gian, tp tc c nhiu thay i nhng nhng nghi thc trn khng th thiu trong cc m ci ti Nht. Truyn Thuyt Hoa Anh o Ngy xa x Ph Tang cha c hoa Anh o nh by gi . Ti mt ngi lng xinh p ven ngn ni ph s hng v ,c mt chng trai khi ng tun t dng cm khc thng. Nm chng mi trn mt tui, c mt o s phiu bt gh qua nh, nhn cu b, mm ci t vo tay ngi cha thanh st en bng ri lng l ra i. Lc y ang ma ng tuyt ri tm t v o s i khut trong ma tuyt ri m ngi cha vn thn th nhn trng theo. t thanh kim vo tay ngi v tr, ng ni nh th thm :"hy ct k v giao thanh st ny li cho con trai chng ta khi n trn 14 tui. S phn an bi n tr thnh mt kim s lng danh". Cha cu b qua i. Ngi v tr vy nui con. Thanh st en bng c giao li cho chng trai nm cu trn 14 tui .Cu rng mnh vut ve k vt huyn b nng n y. Mt sc mnh k l , mt kht khao kh hiu trn ngp vo c th ti non dng mnh ca cu. Ngi m cha kp ni g th cu run ry tht ln trong cm xc nghn ngo: "ta phi tr thnh mt kim s ni ting nht t nc ny" Chng trai n rp u xin th gio mt v s o lng danh .V samurai ngm nhn chng trai t u n chn, trm ngm suy t bt ng hng gi lin. Cui cng ng th di lm bm mt mnh "oan nghit" v chp thun Thi gian thm thot thoi a, tui 18 thanh xun trn tr sc sng n vi ngi kim s .Tay kim ca chng khin nhng samurai kiu hng nht cng phi e d. Nhng cn thanh st ? Chng t mnh rn n thnh thanh kim sng ngi y uy lc. Nhng cha c, mt thanh kim bu thc s phi c tm mnh trong mu ngay trong ngy khai trn. Bit nhng li thp uy lc ny vo mu ai khi chng cha h c k th, khi chng cha h i mt vi k cp, khi chng cha tm c bt c l do g quyt u mt phen? lc ny ngi m v ngi

thy ca chng khut ni. C gi duy nht ca v v s lng danh nm xa l ngi thn yu cn li duy nht ca chng. Mi ngy khi nng tn li trn ph s sn, m trn ngp trn xm ni, c gi li bun b nhn chng ngi bt ng, trm t bn bp la. Chng khng cn ci na, mt chng lnh nh tuyt, chng m thanh kim m c m ngy n c tm mnh trong mu tr thnh bo kim v ch thin h - Anh thn yu ! C phi chng i vi anh thanh kim ny l tt c ? Nu n khng c tm mnh trong mu ngp trong kh thing th anh s mi mi bun au? Nhn vo bp la, chng trai vut ve thanh kim trong lng v ni chm ri rt qu quyt : - Ch bun au thi ? Khng u! i vi anh, thanh kim l s nghip , l cuc sng, l tt c.....lm sao anh c th coi mnh l mt v s o chn chnh khi thanh kim ca anh cha tng no say trong mu? Tri i! anh cht mt! sao thi bui ny yn bnh n th ? sao khng c k cp no thc gic anh xung kim. Khng c k cung ngng no thch u vi anh? C gi mm ci au n. C ch hi khng nh quyt tm ca mnh thi - Anh thn yu!cho em c cm ly thanh kim ca chng mt cht thi Cm thanh kim en bng, sc lnh c gi nhn chng bng nh mt bun thm thm ri t ngt m thng vo tim .Mu tro ra t m tm thn mnh d ca nng, nhum hng chic o kimono trng nn,trinh bch .chng trai ht hong r ln kinh hong, vn tay rt phng thanh kim khi lng ngc c gi. Di nh la bp bng, thanh kim ngi sc xanh rc r, ho quang lo ln lng ly l thng: n c no mnh trong mu! Nhng t ,chng trai hon ton c c . Khng samurai no thm kt bn vi anh. H nhn sang ch khc khi i mt trn con ng hp. H ri khi qun tr khi anh bc vo. H t chi khi anh thch u ...cho n mt hm, mt bui chiu ma ng, khi nhng bng tuyt u ma va ri, chng trai m thanh kim n bn m c gi. Chng th thm : "Tha li cho anh, anh hiu ra ri..."chng bnh thn cm su mi kim vo bng rch mt ng mnh m v rt kim ra ph gc bn cnh m. Thanh bo kim cm su vo m t....tuyt khng ngng ri....n sng, tuyt m trn chng trai v ngi m vo vng tay ca mnh. Ch cn li mt cy hoa l, mn mn vn ln ti ci, hng thm . Khng ai bit hoa ho thn t thanh kim y nn ngi ta t tn hoa l Anh o. Hoa anh o c nhiu loi mc c nhiu ni. Nhng khng ni u p bng hoa c m mm v tr bng vng Ph S

Sumo - Nt Vn Ha Ring Ca X S Ph Tang Nht Bn l ni duy nht mn Sumo c luyn tp, biu din v thi u mt cch chuyn nghip. Cc v s Sumo (rikishi) thng c hun luyn t nh v cng nhau trong cc trung tm hun luyn. H phi tun theo nhng nguyn tc, truyn thng nghim ngt (quy nh bi Hip hi Sumo) chi phi mi mt t thc n n ung hng ngy cho n trang phc, hnh vi .v.v. Sumo xut hin khong 1500 nm trc v bt ngun t tn gio, mt nghi thc i km vi cc iu ma linh thing dng ln cc v thn o Shinto cu nguyn cho ma mng bi thu. Rt nhiu cc nghi l mang m tnh tn gio vn c gi mi cho n ngy nay. Vo thi Nara, Sumo c gii thiu n giai cp vua cha ti Nht v mt gii u bt u c t chc hng nm. Cc quy lut v k thut thi u bt u c hnh thnh. Khong nm 1192, chin tranh bt u n ra v Sumo c a vo hun luyn trong qun i. Sau khi tng Tokugawa thng nht Nht Bn v bt u thi k Edo thnh vng, cc nhm v s Sumo chuyn nghip hnh thnh (chnh l cc Samurai hoc Ronin cn kim thm thu nhp) v Sumo tr thnh mn th thao chnh thng ca Nht Bn. Hip hi Sumo Nht Bn ngy nay chnh l bt ngun t nhng nhm v s Sumo thi k Edo. Trn u Sumo din ra trn sn u bng t st vi 1 lp ct ri ln trn. Cc phn khc nhau ca sn u c nh du bng cc bao rm. V s s thi u trong mt vng trn ng knh 4,55 met gi l Dohyo. Pha trn vng Dohyo l mt ci trn c treo bng dy cp m phng n th o Shinto gi l Tsuriyane. Mt trn u thng din ra rt nhanh, ch vi giy n 1 pht, v tt c cc hnh thc nh m, , git tc .v.v. u b nghim cm. Ngi thng trn l ngi y c i th ca mnh ra khi vng Dohyo hoc vt ng i th, lm cho anh ta chm t bng bt c b phn no ngoi lng bn chn. Ch cn 1 phn gt chn nm ngoi vng trn Dohyo hoc chm nh u ngn tay xung mt sn u, bn s b x thua cuc. Him khi trng ti phi phn x v quyt nh ngi thng trn khi c hai v s chm t gn nh cng mt lc v khi , ngi chm t trc s ginh c phn thng. im c bit th v Sumo so vi Boxing v cc mn u vt phng Ty l khng h c quy nh v hng cn. Mt v s Sumo c khi i u vi i th nng gp i trng lng ca mnh. Sumo l mn th thao v thut rt coi trng ng cp v mi v s Sumo u c phn cp r rng trong mt danh sch gi l Banzuke c pht hnh 2 tun trc mi gii u. C 6 ng cp khc nhau: Makuuchi, Juryo, Makushita, Sandanme, Jonidan v Jonokuchi. Ch nhng v s no t n ng cp Juryo tr ln mi c xem l v s Sumo chuyn nghip tht s, c gi l Sekitori v c tr lng. ng cp cao nht l Makuuchi c chia thnh 5 cp bc: Yokozuna, Ozeki, Sekiwake, Komusubi v Maegashira. Cp bc Yokozuna (i v ch) l cp bc cao qu nht v ch mt s t v s t c danh hiu ny. Sumo chuyn nghip c qun l bi Hip hi Sumo, gm cc thnh vin c gi l Oyakata, vn l v s trc y. Cc v s Sumo sng v luyn tp cng nhau trong cc trng hun luyn ring iu hnh bi 1 Oyakata. Hip hi Sumo v ng cp ca h quy nh rt chi tit v nghim ngt tt c cc hnh vi ng x, trang phc, thc n n ung v hu ht cc mt trong i sng. Mt v s Sumo phi tc di v bi ln theo kiu nh cc Samurai thi Edo, mi ng cp v s khc nhau s c kiu bi tc khc nhau. Khi tip xc vi cng chng, h phi mc trang phc truyn thng ty theo ng cp ca mnh. T ng cp Jonidan tr xung, cc v s mc trang phc truyn thng Yukata v dp Geta. ng cp cao hn (Makushita v Sandanme) h c th mc thm 1 chic o khoc ngn trang tr theo kiu truyn thng bn ngoi o Yukata v mang dp Zori. Nhng v s c cng nhn l Sekitori th mc o chong bng la v h cng bi tc theo kiu trau chut hn, c tn l Oicho. Mi nm c 6 gii thi u Sumo, 3 gii t chc ti Tokyo, 1 gii Osaka, 1 gii Nagoya v 1 Fukuoka. Mi gii bt u vo ngy Ch Nht v ko di 15 ngy. Mi v s tham gia s thi u 1 trn mi ngy. V s no c t l thng cao nht s ginh c chc v ch. Ngoi cp v ch, cn c cc gii khc nh gii Kantosho trao cho v s c tinh thn thi u cao nht, gii Ginosho trao cho v s c k thut gii nht v gii Shukunsho trao cho v s di cp Ozeki gy c n tng nht bng cch nh bi nhiu Yokozuna hoc Ozeki nht. c nhn cc gii trn, v s phi c t nht 8 trn thng trong tng s 15 trn u. Mt nt c sc ca Sumo chnh l cc nghi l truyn thng trang nghim, y mu sc m khng c bt c mn th thao no khc c. Mt trong s l nghi l Dohyo-iri, c thc hin 4 ln trong mi ngy thi u, 2 ln cho ng cp Juryo v 2 cho ng cp Makuuchi. Cc v s s mc Kesho-mawashi, mt chic tp d c trang tr cng phu bng cc hnh thu vi ng vin bng vng v mt Yokozuna s thc hin cc nghi thc hng ti thn linh v xua ui ma qu khi sn u bng mui. Trong bui l, cc v s s ng thnh vng trn v c gii thiu ti khn gi. Mt nghi l khc na l din ra vo cui ngy thi u sau trn cui cng. Mt Makuuchi c chn s ln sn u v nhn chic cung t trng ti v thc hin iu ma vi chic cung. Nghi l ny bt ngun t thi Edo khi mt v s Sumo thng trn c ban tng mt chic cung v ng thc hin iu ma ny din t nim vui chin thng.

Ikebana - Nt c Sc Ca Vn Ha Nht Ngh thut sp hoa theo phong cch Ikebana, hay cn c bit n l Kado, tc Hoa o ra i t th k th VI nh mt s tng trng cho quan nim trit hc ca Pht Gio ti Nht Bn. Tuy nhin, qua nm thng, ngh thut cm hoa ny Nht Bn mt dn i ngha tn gio ban u, v ri c tnh v thin nhin trong cch cm hoa c nhn mnh. Mt ngh nhn cm hoa Nht Bn trnh din nhng k nng sp hoa ngh thut theo phong cch Ikebana ca mnh ti th New Dehli ca n . Cuc trnh din l mt phn trong chng trnh k nim Nm quan h hu ngh Nht - n v n c xem nh mt cch ngi Nht gii thiu r hn v mn ngh thut cm hoa ni ting ca h. Ngh thut sp hoa theo phong cch Ikebana, hay cn c bit n l Kado, tc Hoa o ra i t th k th VI nh mt s tng trng cho quan nim trit hc ca Pht Gio ti Nht Bn. Tuy nhin, qua nm thng, ngh thut cm hoa ny Nht Bn mt dn i ngha tn gio ban u, v ri c tnh v thin nhin trong cch cm hoa c nhn mnh. Nguyn tc c bn ca ngh thut sp hoa Ikebana l tng trng cho Tri - t v Con ngi, v Ikebana phi th hin c s hi ha ca 3 yu t . Trong phong cch sp hoa ngh thut ca mnh, ngi Nht khng ch ch trng vo nhng nt ni bt ca bng hoa, m cn pht trin ngh thut vi c cnh, cung, l. Cuc trnh din cm hoa ngh thut l do phu nhn ca Th tng n Manmohan Singh t chc: Ti cha bao gi c xem mt cuc biu din nh vy. n y hm nay cng c rt nhiu ph n, nhng ngi say m mn ngh thut ny. Vi ring ti th y l mt s kin tht him c tham gia. B Yoko Hosono, ngh nhn cm hoa Nht Bn trc khi n n thc hin bui trnh din ny, cng i nhiu nc truyn b mn ngh thut Ikebana: y l ln u tin ti n n . Ti i nhiu ni nh Nam Phi, Hong Kong, Rumani v mi y nht l Australia khi Nht Bn v Australia t chc tun l trao i vn ha gia 2 nc, mt s kin cng tng t nh n lc ny v ti c mt cuc trnh din rt ln. Ngy nay, ti Nht Bn c nhiu trng phi cm hoa vi nhng quy lut c th khc nhau v quan nim, v tng, v phng php, nhng tt c u tu trung li mt im l tnh yu thin nhin c nng ln thnh ngh thut. Ngh Thut Gp Giy Origami T mt trang giy v hn, di bn tay ti hoa ca ngi ngh s tr thnh mt tc phm ngh thut c o. Th gii y mu sc ca Origami c khin cho ngi xem phi trm tr thn phc...

Ngh thut xp giy Nht Bn ra i khi no, cc nh kho c cng khng c cu tr li chnh xc. Nhng ai cng hiu rng cng ngh sn xut giy t Trung Quc du nhp vo Nht th k th 7. Sau s du nhp y, ngi Nht p dng v bin i nhiu phng php ch to cng nh nguyn liu ch to giy, hnh thnh hn mt nn vn ha giy vi vt liu giy phong ph, cht lng cao (gp m nhiu ln khng rch, mm, bn v p chnh l loi giy m ngi Nht vn t ho c mt khng hai trn th gii vi ci tn Washi). Chnh t , ngh thut xp giy c o Origami ca Nht Bn ra i. Tuy nhin vic sp xp cc l th, xp giy gi cc vt hn l c t rt xa. n thi k phong kin vi nhiu l gio hn, nn vn ha xp giy t n bc pht trin nhy vt. Vo thi im , Origami khng ch l tr chi ca tr em m cn l th vui ca ngi ln, v c rt nhiu tp ch ra i vi nhng mu xp giy v cng phc tp. Nhc n Ngh thut xp giy khng th khng ni n giy. T khi phng php ch to giy ln u tin c tm ra Trung Quc v pht trin dn trong khong nm A.D. 105 - 700, cng ngh sn xut giy lan rng sang cc nc thuc a v du nhp vo Nht vo th k th 7. T ngi Nht p dng v bin i nhiu phng php ch to cng nh nguyn liu ch to giy, hnh thnh hn mt vn ha giy vi vt liu giy phong ph, cht lng cao (gp m nhiu ln khng rch, mm, bn v p. chnh l loi giy m ngi Nht vn t ho c mt khng hai trn th gii vi ci tn Washi). Sn sinh t nn vn ha c o ny l b mn ngh thut vn c bit n vi ci tn Origami. Cc cuc nghin cu ca cc nh kho c khng cho ra c chnh xc thi im hnh thnh ca Origami. Tuy nhin vic xp cc l th, xp giy gi cc vt hn l c t rt xa.n thi k phong kin vi nhiu l gio hn, nn vn ha xp giy t n bc pht trin nhy vt. T nhng bc tranh c cn c lu truyn th vo nhng nm 1700, Hc (oritsuru) v cc loi thuyn l nhng vt ph bin c gp v trang tr. T cho n khang 100 nm sau cc cun sch chuyn mn v Origami c in n v xut bn, chng t mt vn minh xp giy t c n trnh cao, a dng. Vo thi im , Origami khng ch l tr chi ca tr cn m cn l th vui ca ngoi ln, v c rt nhiu tp ch ra i vi nhng mu xp giy v cng phc tp. Trong khi , vo khang th k 12 khi phng php ch to giy c truyn sang Chu u, v mt ngh thut xp giy c lp c hnh thnh song vn khng tr thnh mt nt vn ha vi b dy v nh hng cng nh mc pht trin nh Nht. Vo thi Minh Tr (Meiji), Origami c a vo cc trng mu gio thnh mt mn hc di nh hng v phng php gio dc ca nh gio dc hc ngi c Frebel (1782-1852). Cc phng php xp giy ca chu u cng s pht trin theo nhiu hng khc nhau khin cho ngh thut xp giy ngy cng phong ph. Ch thi Meiji c rt nhiu nhng tc gi v danh to ra nhiu mu hnh mi. Tuy nhin c kin cho rng ch gp theo nhng mu c sn khng khng mang tnh sng to nn vo thi i chnh(Taisho) khi gio dc oc a theo hng sng to th Origami b b ri. Tuy nhin lt li b dy lch s ca Origami, cng vi hin ti,vi khng t nhng tc phm mi, tnh cht gio

dc ca Origami cng c xem xt li v c cng nhn v kh nng pht trin mt cch a dng. V ngy nay origami ang m rng tm nh hng ra tm th gii, khng ch gii hn l mt th vui m cn c nghin cu phc v cho cc mc ch khoa hc khc bi nhiu t chc v c nhn. C th ni Origami cng nh nhiu t ting Nht khc nh Sake, Shushi, Kimono c quc t ha khi nhc n ai cng hiu l mt c trng ca vn ha Nht, khng ln vo u c. V d by gi ngh thut xp giy pht trin vt bin gii, mang li nim say m cho bit bao nhiu ngi trn ton th gii, nhng ngi ta vn trn trng gi n bng ci tn gin d Origami nh mt s tng nh n ci ni cho mt s hnh thnh v pht trin mt mn ngh thut c o.

Thng Thc Hng V Ru Sak Ru sa-k trong i sng m thc ca ngi Nht Nhng nt c sc ca ru sa-k so vi nhiu loi ru danh ting khc trn th gii bt ngun t v tr a l cch bit ca Nht Bn. Qua nhiu th k, ngi Nht vn gi vng phng php lm ru sa-k c o ca mnh nh mt nt vn ha ring khng h b pha trn. Ru sa-k c lm t loi go, nm koji v tri qua mt thi gian ru lu di. Go s c xay tht trng v em hp. Nm koji ng vai tr rt quan trng c mt m ru sa-k ngon. Ngi ta chuyn ha cm thnh ng nh vo nm koji. Tip theo l c mt qu trnh cng phu vi cc bc thc hin t m da trn kinh nghim truyn thng cng phng php khoa hc hin i. Lm ru sa-k i hi rt nhiu thi gian cng nh s kho lo v lng kin nhn. nh gi tng loi ru sa-k, ngi Nht thng dng cc tiu chun v ngt, nguyn cht ca chng. Ngi ta chia hng v ru sa-k thnh cc mc chnh nh: Tanrei l v thm ngon, Nojun uma-kuchi l v m v mnh Ru sa-k c nhiu mi v khc nhau ph hp vi khu v ring ca tng ngi v thch hp vi mi loi ba n. mi vng ca Nht Bn li ty vo kh hu, c im t nhin cng nh phong cch m thc ca a phng mnh m pht trin nn nhng loi ru sa-k ring. Nu Hiroshima ni ting v loi ru sa-k ngt c tnh rt du th Kochi li lng danh vi loi ru sa-k nguyn cht v rt mnh. Nu ngi dn Shizuoka a chung v t ho v loi ru sa-k c hng v tri cy th ngi dn Niigata li yu thch v kiu hnh v loi ru sa-k nguyn cht mang mi thm c bit Ru sa-k ung nng, ung lnh hay ung nhit bng nhit trong phng u c v ngon ring. Nht Bn c rt nhiu Izakaya (qun ru Nht) l ni bn ru sa-k v cc n bnh dn i km. Cc mn n khc nhau theo tng ma bng cc nguyn liu thch hp hng v ru sa-k ung cng tr nn ngon nht. C l khng c g th bng ma h thng thc ru sa-k lnh km mn sashimi hay ma ng c nhm nhi chn ru sa-k nng cng mn c nu. Ung ru sa-k tm hiu vn ha Nht Bn i vi ngi dn Nht Bn, ru sa-k khng n thun ch l mt loi ung trong ba n! ngha vn ha - tn gio c bit ca ru sa-k l ch n khng ch l cu ni gia con ngi vi con ngi m cn l cu ni gia con ngi vi thn linh. Go l loi lng thc ch yu ca ngi Nht, ng thi go cng l nguyn liu chnh to nn ru sa-k. Trong quan nim ca h, thn ca ru sa-k chnh l thn ma mng. Chnh v th, ru sa-k gi vai tr rt quan trng trong nhiu l hi tn gio cng nh trong nhiu s kin long trng. Ngi Nht thng rt ru sa-k vo Tsunodaru (thng c sng) - thng mu c hai quai xch mi dp vui nh l hi hay l Thnh nin, l nh hn, l khnh thnh... Cng ging vi Vit Nam, Nht Bn c phong tc dng cng ru sa-k ln cc v thn linh ri sau mi dng thng thc trong ba n. Ung ru sa-k c coi nh l s nh du ca mt cam kt, nh du s thc hin mt li ha no . l ci truyn thng ca ngi Nht, c du v ch r s c mi ung 3 hp, 3 chn ru sa-k trong cng mt chn biu tng cho li ha s chia ngt bi cng nh ng cay trong cuc sng t nay v sau ca h. Khi tham d mt l hi no ti Nht Bn, bn c th thy ngi ta khing nhng thng ru sa-k trn cc bn th di ng i qua nhiu con ng. Hoc c l, bn cng s n tng vi hnh nh nhng ngi tham gia l hi vui a tt ru sa-k vo nhau. T trung tun thng ba hng nm, khi hoa anh o n r cng l lc ngi dn x s mt tri mc cng bn b, ngi thn t chc cc ba tic Hanami (tic ngm hoa) di tn anh o. Tt nhin, trong cc ba tic ny khng th thiu hng v ca ru sa-k! V v tr quan trng ca ru sa-k trong i sng m thc cng nh i sng vn ha - tn ngng nn ngi Nht cng c bit ch trng ti bnh ng v chn ung ru. Nht Bn vn ni ting l mt dn tc c m cm rt cao. Ngi Nht s dng tng loi bnh, tng loi chn ng sa-k vi kiu dng, mu sc ph hp vi cc mc ch khc nhau. Vo dp Oshogatsu (l hi Nm mi) hay cc dp n mng, h dng chn Sakazuki v bnh Choshi vi mu v mu en bng. Bnh dng ru dng cng thn linh l loi bnh mu trng tinh khit tng trng cho s thing ling.

Tn Gio Trn X S Hoa Anh o Thn o, tn gio c xa nht ca Nht Bn, l mt sn phm ca totem gio. Thn o quan nim l thn linh hin hu trong vn vt. Quan nim ny gip cho ngi Nht c mt cuc sng gn b v ho ng vi thin nhin. Pht gio c truyn vo Nht Bn khong nm 552 sau cng nguyn t vng quc Bch T (nay thuc Triu Tin). Lc by gi quc vng Bch T c mt s on mang n biu Thin hong Nht Bn mt pho tng Pht qu v mt s sch kinh in nh Pht. Tuy lc u c gp mt s kh khn, song nh c s bo tr ca N hong Suiko (593-628), c bit l ca Thi t Shotoku (574- 622), Pht gio c truyn b rng khp t nc. u th k th IX Pht gio Nht Bn ch yu phc v cho gii qu tc cung nh. n thi Hei-an (794- 1185) xut hin v pht trin hai tng phi ln l Chn ngn tng v Thin thai tng. Bc vo thi Kamakura (11851333) Pht gio trn qun o ny pht trin rc r vi s truyn b ca hng lot cc tng phi mi khc t Trung Quc nh Thin tng (Zen), To ng tng, Tnh th tng... em li hy vng c gii thot cho ng o cc tng lp dn chng. Di thi Tokugawa (1603-1867), do s kim sot cht ch ca chnh quyn nhm ngn chn nh hng ca C c gio, Pht gio v sinh hot ca h thng cha chin trn khp Nht Bn cng gp nhiu tr ngi. Trong thi Minh Tr, chnh sch quc gio ho Thn o lm cho Pht gio phi tri qua mt giai on y kh khn, khng t cha chin, tng Pht b hu hoi. Sau Th chin th II, xut hin hng lot t chc tn gio mi vi t cch nhng phong tro Pht gio m mt s t chc ln trong l Soka Gakkai, Rissh Kseikai, Reiykai...Trong sut lch s pht trin lu di Nht Bn, Pht gio khng ch n thun l mt tn gio m cn gp phn ng k vo vic lm giu nn ngh thut v vn tri thc ca Nht Bn. Ngi Nht cho rng Thn o chm lo cuc sng hin ti ca h. Cn Pht gio th li lo cho cuc sng sau khi cht.

Ngoi Thn o v Pht gio ra, Nho gio, du nhp vo Nht Bn khong th k th VI cng gp phn rt ln vo vic to ra ci gi l t tng Nht Bn. Tng t Vit nam v Triu tin, Nho gio gip Nht Bn to ra thit ch chnh tr cht ch v to ra mt x hi c ng cp trn di. Cho n thi im hin by gi Nho gio vn cn nh hng rt ln trong x hi Nht Bn. Bn cnh cn phi k n C c gio. Mt tn gio c truyn vo Nht Bn t na cui th k XVI v c pht trin n u th k XVII. Tn gio ny to ra mt lung gi mi thi vo x hi phong kin Nht bn. N ng gp mt phn rt ln vo vic to nn mt nc Nht Bn cng thnh nh hin nay. C th ni c im c bn cu tn gio Nht Bn l s uyn chuyn linh hot. Tt c c Nht Bn ho cho ph hp vi iu kin c bit ca x s hoa anh o. L Tnh Nhn X S Ph Tang Theo vn ha Nht Bn th l Tnh Nhn 14/2 khc vi Vit Nam chng ta. Ngy ny Nht l ngy phi N tng qu cho phi Nam mi lnh vc trong Cng ty, C quan, Trng hc v trong gia nh c bit, n cn l dp phi n th l tnh cm vi ngi mnh yu. Khi tng qu thng th phi n rt t nh, ch th l tnh cm ca mnh trong tm thip tng cng. Cu kt thc h thng vit trong tm thip khng phi l Em yu Anh m thng vit rt t nh v kn o, nh: Anh lm tri tim em rung ng, hoc em rt ngng m Anh. Ch cn ni nh vy l ngi con trai s hiu c tnh cm ca ngi dnh cho mnh. Ngoi ra cng c nhng bn mun th l trc tip th s ni trc mt bn trai (nhng t). Qu tng c bit y l Chocolate. Bn c th mua Chocolate trong cc ca hng, siu th nh Vit Nam, cn mt s cc bn gi mun th hin mnh cng nh tnh cm ca mnh vo v ngt ngo Chococate th t tay ch bin v lm nn nhng chic ko Chocolate cht lng v sc hp dn c khi hn c cc doanh nghip sn xut Chocolate. Nu bn ang sng trn x s hoa Anh o ny m mun lm nhng vin ko Chocolate xinh xn th hin mnh th cng rt d dng mua c nhng sch hng dn lm ko cng nh nguyn liu ch bin v trang tr c bn ti cc ca hng v siu th. Khi lm hoc mua Chocolate, cc bn cn ch l trong ngy ny hnh dng Chocolate mang 2 ngha nh! Mt l Chocolate dnh cho tnh yu (honmei), ngha th 2 l Chocolate dnh tng cho ngi thn, bn b, ng nghip ca mnh (giri). Ngc li, ngy 14/3 l ngy phi nam ni li cm n cng nh p li tnh cm ca mnh vi phi n. Qu tng *tr n* y khng phi l nhng hp ko Chocolate d thng na, m l hp bnh, nhng chic bnh lm bng Chocolate, i khi l c nhng "hin vt" t tin. C quan nim cho rng, mn qu tng trong ngy ny phi c gi tr t nht l gp 3 ln mn qu bn trai nhn trong ngy Valentine, nn c gi l "sanbai-gaeshi" c ngha l "tr l gp 3 ln". c bit, nu bn trai p li tnh cm m bn gi gi gm trong mn qu Valentine mt thng trc , th mn qu p l s c mu trng. V vy m ngy l ny cn c mt ci tn rt d thng l ngy Valentine Trng (White Day). L Hi Sanja Ngun gc L hi Sanja c t chc vo cui tun th ba ca thng Nm, L hi Sanja ca n Asakusa l mt trong ba l hi ln nht Tokyo, cng vi L hi Kanda v L hi Sanno. Vo thi Edo (1603 - 1868), y l mt l hi rt ni ting, v ngy nay, nt ni bt ca l hi ny l cuc diu hnh khng l vi hn mt trm chic kiu mikoshi c cc c dn khing i quanh cc khu ph nhn nhp gn n Asakusa. Mt chic kiu mikoshi ny rt nng, v cn rt nhiu ngi mi nng c n ln. Theo truyn thuyt, n Asakusa c xy dng t lng knh trng ti hai ngi ng dn v mt v lo lng, vo th k XVII h lm l k nim cho mt bc tng n thn Kannon m hai ngi ng dn tm thy trn mt con sng gn . Bc tng sau tr thnh hnh tng gc ca cha Sensoji, mt trung tm th cng thn Kannon ni ting. Bc tng nh c lm bng vng rng, cho n nay vn c lu gi ti cha Sensoji, nhng khng c trng by cng khai. Nhng chic mikoshi ch cc v thn a phng, ngi ta tin rng mi nm mt ln, cc v thn ny s ri khi n ca mnh trong cc l hi ti thm cc cng ng a phng v ban pht s ph tr n cc gio dn trong nm ti. Ti L hi Sanja, du khch s c chim ngng rt nhiu loi hnh ma c truyn, v c mt ci nhn tng qut v cch nhng ngi dn ca Edo (hin nay l Tokyo) t chc cc t l hi trong qu kh. Khm Ph L Hi Sanja L hi Sanja c t chc trong ba ngy vo gia thng Nm, thng thng l ba ngy: th 6, th 7 v ch nht ca cui tun th ba. Ngy th 6 ngy u tin, mt cuc diu hnh ca hn 500 ngi v cc xe rc c gi l Daigyouretsu s bt u vo 1 gi chiu. Sau khi i vng qua cc qun gn n th, nhng ngi tun hnh s tham gia vo mt nghi l cu cho v ma bi thu. Nghi l ny bao gm mt iu ma c ca Nht Bn c gi l Ma Binzasara, nghi l bt u t 2h20 ti Haiden (i snh trong n Asakusa) v 3h ti Kaguraden (nh rp trong n Asakusa). Ma Binzasara l mt iu ma c trong c s dng mt loi nhc c g c tn Binzasara. Bn cnh Ma Binzasara, rt nhiu loi hnh ma c o khc ca Nht Bn c trnh din trong ngy u tin ny. u tin phi k n Ma Tekomai. y l iu ma c nhng ngi ph n Nht Bn n mc v trang im nh cc geisha biu din. o c i km ca h thng l qut. iu ma ny thng c biu din trong n th. y l iu ma c nhng ngi ph n Nht Bn n mc v trang im nh cc geisha biu din. o c i km ca h thng l qut. iu ma ny thng c biu din trong n th. Cc v cng khoc trn mnh mt chic o trng, hakama xanh, i tc mu trng v mt b phc trang m t mt ch dic. y l iu ma c t cch y mt nghn nm. Dic l loi vt tng trng cho ha bnh. Trn ng i ca cc v cng, nghi thc ny s xua ui bnh dch v gii phng cc linh hn sang th gii bn kia. Vo ngy th hai, khong mt trm chic mikoshi c cc on gio dn khing s tun hnh qua cc khu ph ca Asakusa. Cuc diu hnh bt u t 12h30.

Cao tro ca l hi n vo ngy th ba, khi ba chic mikoshi khng l thuc n Asakusa c a ra ng ph. 6h sng, gn 10.000 ngi nch cht trong cc sn n b n bn kiu mikoshi c c hi c khing nhng ngi n di ng ny, mi chic nng khong mt tn. H cng ng thanh h So-iya! So-iya c v tinh thn, v phi mt khong hai ting mi ri khi qun th n ny c. L rc khng l ny ko di n tn 8 gi ti. Mt iu c bit khc ca L hi Sanja l, ch duy nht ti y, cc Yakuza mi c php l nhng hnh xm trn mnh h. V trong lut Nht Bn, cc Yakuza khng c php l chng ni cng cng trong nhng ngy bnh thng.

Yuzen, Ngh Thut Trong Ngh Thut c o, tinh t trong ng nt v quyn r trong sc mu, Yuzenk thut nhum v truyn thng ca Nht Bn gp phn thi hn vo trang phc Nht, c bit l i vi nhng b Kimono danh ting ca x Ph Tang ny. Yuzen c pht minh vo u th k 18, gia thi i Edo bi mt ha s Tokyo c tn l Miyazaki Yuzen-sai, v ngay lp tc n tr thnh ngh thut nn tng tn tin nht trong k thut nhum kimono. Thut ng Yuzen xut hin ln u trong cun sch v thi trang Gen-Siki-Kan xut bn nm 1687. ng thi n cng c cp n tronmg v kch ni ting ca Ihara Saikaku c tn gi Kosyoku Itidai Otoko. Thi by gi, Yuzen tr thnh mt phong cch v 20 loi hnh nhum khc b mai mt. iu ny c th cho thy Yuzen c nh hng ln nh th no n vn ha dt ca Nht Bn. Tn gi Yuzen tr nn v cng ph bin trong cc cun sch ngh thut. V c bn Yuzen l mt hn hp c ha trn bng tay v sn v ln vi, c th s dng cng cc khun mu hoa vn kt hp vi cc ng vin, np gp, bn xonca k thut shibori. Nhng ng ren ri ca hnh ha tit bn ngoi c dn vo vi, sau p dng k thut nhum theo kiu chuyn tip mu sc mt cch tinh t. Thanh nh, mm mi, tinh xo v gi thnh cao chnh l c im ca Yuzen. Cc motif truyn thng cng cc ha tit trang tr mang khi nim biu tng l ph bin v c a chung nht. Nhng chic l vng cng cc ng thu ren thng c s dng to nn mt kt thc hon chnh trong b cc ca Yuzen. L do c bn nht dn n s thnh cng ca Yuzen chnh l cc ha tit ca n. Cc motif truyn thng t thi Hein khong nhng nm 1000 bao gm cc ha tit hoa l, cy c mang ch ngha t nhin hoc tru tng. Tnh ni tri ca Yuzen c th hin qua bn ca mu sc, chu c nc, p dng c cho nhiu loi vi v vn gi c c tnh ring ca tng loi vi sau khi nhum. Mt li th na ca Yuzen l k thut nhum ht sc chnh xc i vi nhng ng nt mnh, v ngay c nhng mi thu, mi mc. Rt nhiu mu sc, thm ch c cc mu trung tnh cng c th c biu hin thnh cng bng vi Yuzen, v k thut sn nhum ny rt ph hp vi kh hu m ca Nht Bn. Yuzen thc s mang li rt nhiu cm xc trong lnh vc thi trang cng nh cc lnh vc ngh thut khc. Nhng ha tit mang mu sc trung tnh, mm mi, quyn r to nn s thnh cng, cng nh nhng cm xc ring ca Yuzen. Khng ch nhng b Yuzen Kimono m bt k b trang phc no p dng k thut Yuzen u ging nh mt tc phm ngh thut hay ni ng hn l mt bn ha tu sc mu mm mi. Bn cnh s pht trin mnh m ca Yuzen ti Tokyo l cc dng khc nhau ca Yuzen ti Kaga. Cc ha tit ca Kyo-Yuzen mang nhiu ngha biu tng hn, cn KagaYuzen mang mu sc ch ngha t nhin nhiu hn. Cc mu Yuzen cu k v y phc tp u c v v nhum bng tay mt cch t mn,cc mu sc c chuyn tip hi ha. V to nn mt tc phm Yuzen hon chnh i hi phi mt rt nhiu thi gian v cng sc. Qu trnh lm Yuzen truyn thng c th m t s lc trong chu k, v c lp i lp li ty thuc vo ha tit ca thit k.u tin l v cc hnh ha tit bng nc ca tri cy rau trai Spider-wort, mu v ny c th ty sch khi gi trong nc. Cc ng nt c bn c v vi mt lp keo bo v. Lp keo ny c ch to bng phng thc truyn thng t go np, v ngy nay c thay th bi keo cao su tng hp nhn to m thm ch cn c th v nn nhng ng nt mng manh, tinh t hn. Cc mng ha tit, hoa vn to nn tu nhng nt v bng keo y s c sn ph bi nc u. Vic ny gip cho lp keo ngm su hn v trnh vic mu sc lan ra ngoi phm vi, to nn hiu qu p hn. Sau l sn mu. Ngi ta s dng nhng bt lng nh sn phn bin, biu t ha tit mt cch sc nt hoc m o. Tip n l khu lm kh mu sn. Cc phn din tch cnh nhau s khng th sn c nu phn bn cnh cha kh. Tuy vy ha tit thng gm rt nhiu mnh nh cu thnh nn ngi ta c th sn cc nh cch nhau m khng cn sy, do c th hon thin vic nhum sm hn. Sau ph ngoi cc phn vi keo bo v v sn mu nn. Cui cng s l vic git vi la v sa cha li mt vi ch cn thit. Mi mt khu ca Yuzen u c thc hin bi i tay giu kinh nghim, v ngi chu trch nhim kim sot hp nht cc khu, hon thin nn mt tc phm Yuzen c gi l Senshyo Ngh nhn dt. V cc ngh nhn Yuzen mang vn vt thin nhin vo trong cc tc phm ca mnh, ri chnh nhng tc phm li t im thm sc mu cho cuc sng. Mu sc, ng nt sng ng giu ngn ng biu cm ca Yuzen khng ch mang n s c o, quyn r cho cc trang phc truyn thng ca Nht Bn m cn l kho tng qu gi to nn mt cm xc Yuzen rt ring cho nhng b trang phc hin i..

Kimono-Nt p Say M Lng Ngi Mi t nc, mi dn tc li c mt trang phc truyn thng ring. Nhng c l b Kimono ca Nht Bn thc s to nn mt cu chuyn th v bi kiu dng c o, bi cch mc v lm nn mt b Kimono kh cu k, v bi ngay c s hin din c sc trong nhng dp nghi l ca ngi Nht. Ni n Kimono l ngi ta ngh ngay n x Ph Tang vi hnh nh ngi ph n Nht Bn p, kiu sa cng vi nhng cnh hoa anh o mng manh. V Kimono qu thc l c o nht trong s trang phc truyn thng ca Nht Bn. Xa kia, c n ng v ph n u s dng Kimono nh trang phc hng ngy. Nhng ngy nay, thng ch c ph n Nht mc Kimono nh nghi phc chnh thc, cn hnh nh ngi n ng Nht Bn mc Kimono thng ch thy trong cc m ci hoc cc dp l theo kiu truyn thng khc. Du nhp vo Nht Bn vo khong u th k th 7, thi i tr v ca vua Heian di dng nhng b lt bng

cotton, nhng phi n khi ngi Nht cht lc c nhng tinh ty, sng to n thnh mt kiu ring , p v cu k hn rt nhiu th Kimono mi chnh thc c n nhn v pht trin nhanh chng tr thnh trang phc truyn thng ca ngi Nht. Thi k u, chic o Kimono vi cnh tay o x v di chm ti t, thn o di nhiu lp mu sc khc nhau c phi hp mt cch tinh t thng xut hin trong cc dp nghi l long trng ca gii thng lu.Cho n thi k Kamamura (1192-1333) v Muromachi (1338-1573) thi k ca cc v s o Nht Bn, b l phc Kimono c cc v s o a vo tr thnh trang phc mc thng ngy v Kimono tr nn ph bin trong i sng thng ngy ca ngi dn Nht Bn. Kimono dnh cho nam gii v n gii c nhng im khc bit ring v Kimono nam gii c may thm qun chn bn trong. Cc v s o cng to ra mt b y phc Kimono ring khi ln v i vi tn gi l Hakama vi cc np gp mang ngha tn vinh tinh thn v s o. 5 np gp nh trc, v 2 np gp ng sau, mi np gp u c mt ngha ring: Yuki-lng qu cm; Jin-lng nhn i; Gi-s cng bng, chnh trc; Rei-s lch thip, l ; Makoto-s chn thnh; Chugi-tnh cng hin, Meiyo-phm gi v danh ting. Vo thi Edo (1603-1868), cng vi s ra i ca tht lng Obi, Kimono c mt thay i ln. Chic tht lng Obi khng ch gip to s gn gng, m cn c tc dng trang tr, mang tnh thm m rt cao , tn thm dng v ca b trang phc cng nh ngi mc n. to thnh mt chic tht lng Obi cng cu k khng km vic may mt b Kimono. V tht lng Obi tr thnh mt th khng th thiu c ca Kimono, cng vi cc ph kin khc nh dy Koshi-himo, dy Date-jime, dy Obijime, n bm Chocho trm ci u, guc gC hn 300 kiu Obi khc nhau, nhng c hai kiu ph bin nht : kiu Taiko ging nh hnh tr ai ngang ca ci trng, l kiu truyn thng nht thng s dng cho cc ph n c gia nh, v kiu Fukura suzume ging nh hnh con chim s thng s dng cho cc ph n cha kt hn. Obi ca nam gii c th chia ra lm hai loi: Kaku v Heko. Kaku Obi c lm t vi cotton cng, rng khong 9 cm. Heko Obi lm t cc cht liu mm hn, v thng s dng vi la nhum. Mi b Kimono u c lm th cng v mang tnh n chic. l mt tc phm ngh thut cng phu, t mm t khu chn vi, kt hp mu sc, trang tr hoa vn, v la chn cc ph kin i cng. Thit k ca b Kimono cng ht sc c bit v c o, gm 8 mnh ghp vi nhau cho php iu chnh kch c ph hp vi ngi mc. Do vy, kch thc khng phi l yu t quan trng trong vic may mt b Kimono, v i khi mt b Kimono gn b vi ch nhn ca n sut c cuc i. Kimono c th c trang tr bng cc hoa vn thu hoc nhum. Nhng b Kimono dnh cho ph n thng c trang tr cc ha tit hnh hoa, l, hoc cc hnh mang tnh cht biu tng. Cc ha tit,cc lp vi Kimono c chn la phi hp gia cc mu sc rt sinh ng v bt mt. V qu khng c g sai nu ai v b Kimono nh mt bc ha nhiu mu sc. C hai cch to mu sc cho Kimono. Th nht l s dng vi Tsumugi dt t nhng si nhum mu khc nhau, v Tsumugi Kimono khi may xong s c lun c mu sc ln hoa vn. Th hai l Kimono may t vi trng vi tn gi l Iromuji kimono, sau mi em vi trng i nhum v v hoc thu ha tit ln trn. K thut nhum v Yumen to nn cho nhng b Kimono yumen mt v p rt cun ht.