Professional Documents
Culture Documents
COMPUTERS& ENGINEERING
SOFTWARE & CONSULTING
www.comp-engineering.com/havuz.html
Seminer Konular
GENEL MODELLEME TEKNKLER
Programn Nesne Tabanl Olmasnn Avantajlar Model Oluturma ve Dzenleme, Koordinatlar, Gridler ve Kenetleme Seenekleri Ksayollar ve retkenlii Arttran Seenekler Hzl izim, oaltma, Dntrme, Tama, Krpma, Hizalama, Ortalama, Ofset ve Blmlendirme Perspektif Grnler, oklu Kesit zleri, Referans Dzlemleri ve Referans izgileri AutoCAD ile Dosya Aktarma/Alma Seenekleri
www.comp-engineering.com/havuz.html
Telif Haklar
ETABS program ve tm yazl belgeler telif ve oaltma haklar sakl rnlerdir. Evrensel haklar Computers and Structures, Inc a aittir. Programn lisanssz kullanm ve yazl belgelerin herhangi bir formda tekrar oaltlmas Computers and Structures, Inc. in yazl izni olmadan yasaktr. Yazl belgenin Trke evirisinin haklar Computers & Engineering a aittir. Daha ayrntl bilgi ve bu dkmanlarn kopyalar aadaki adreslerden temin edilebilir:
ngilizce Orijinal Kitaplar: CSI Educational Services Computers and Structures, Inc. 1995 University Avanue Berkeley, California 94704 USA web : http://www.csiberkeley.com/products_books.html
Trke eviri: Trkiye Ana Datcs COMPUTERS & ENGINEERING Holzmhlerweg 87-89 D-35457 Lollar, Almanya Tel: 0049 6406 73667 Fax: 0049 6406 4745 e-mail: baser@comp-engineering.com web: http://www.comp-engineering.com http://www.comp-engineering.com/havuz.htm http://www.comp-engineering.com/ETABManT.htm
www.comp-engineering.com/havuz.html
indekiler
Giri rnek I - Genel Modelleme Teknikleri rnek II Genel Modelleme Teknikleri II rnek III Gelimi Modelleme Teknikleri rnek IV E Merkezli aprazl (konsantrik) 4 Katl elik ereve Yaps rnek V ki Katl elik aprazl ereve Yaps rnek VI Kompozit Kiri Boyutlandrmas rnek VII Nonlineer Zaman Alan Analizi rnek VIII Statik tme Analizi
5 6 10 17 23 28 35 43 49
www.comp-engineering.com/havuz.html
Giri
Buradaki altrmalar ETABS programn orta seviyede bilen kullanclara yneliktir. Buna ramen, daha nce hi ETABS kullanmadysanz bile bu altrmalar yapabilirsiniz. Bu altrmalar deneyimsiz bir ETABS kullancsnn bile rahatlkla takip edebilecei ekilde zenle hazrlanmtr. Burada gsterdiimiz tm altrmalarda (en bataki birka gerek yap modeli haricinde) yukarda bahsedilen genel ve allm modelleme tekniklerini gstermek amacyla rnekler en batan izilecektir. Bu altrmalarda genel modelleme teknikleri, statik yklemeler, elik ereve boyutlandrma, nonlineer zaman alan analizi ve statik itme analizleri tartlacaktr. Burada sekiz adet rnek problem tartlacaktr. Bu seminer notlarnda tm rneklerin tariflerini, bilgisayar modellerinin tanmlarn ve sonularn bulacaksnz. Modelleri istediiniz srayla takip edebilirsiniz.
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek I
Tanm
Aada eitli nemli modelleme tekniklerini gstermek amacyla birka ETABS modeli sunulmutur. lk rnek, seilen elamanlarn gruplara atanmasnn nemi ve atamalar kopyala (copy assingns) komutunun salad yararlar aklanmaktadr. Ayn zamanda deme elemanlarnn modellenmesinde rijit diyafram uygulamas ekil 1-1 ve ekil 1-2 de gsterilmektedir. Giri niteliindeki bu ilk blmde ayn zamanda ETABS daki benzer katlar (similar stories) zellii tartlacaktr. Karmak geometrisi olan bir bilgisayar modelini yapmak iin birden fazla grid sisteminin kullanlmas ekil 1-3 de gsterilmektedir. ekil 1-4 de eik bir diyaframn kolayca modellenebilecei grlmektedir. Farkl at ykseklikleri olan bir binann tanmlanabilmesi iin referans dzlemleri (reference planes) eklenmitir.
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek I-1
Bilgisayar Modeli Tanm
ekil 1-1 de 25 katl geometrisik dzensizlii olan bir bina grlmektedir. Yapnn nc katnda taban izolatrleri bulunmaktadr, X-dorultusunda 14 ve Y-dorultusunda 15 adet grid vardr. Yapda ayn zamanda yatayda ve deyde dzensizlikler grlmektedir. Model statik ve dinamik yklere maruzdur. Yapnn boyutlandrmasnda arlk ykleri (gravity loads) ve yatay zaman alan fonksiyonlar (lateral time history functions) eitli kombinezonlarda kullanlmtr.
Tanm
ekil 1-2 de i ksmdan bir aprazl ereve kesit grn gsterilmektedir. Burada bir aprazl ereve bulunmasnn amac, yatay yklerin kayma ve devrilme etkilerine kar mukavemet salamaktr. atdaki ve orta ykseklikteki yatay kafes elemanlar, devrilme kuvvetlerini ierideki aprazlardan alp yapnn dna aktararak bu kuvvetlerin paylatrlmasn salayan transfer kafesleridir. Yatay kafesin st ve alt balk elemanlarn doru olarak modellemek iin dm noktalarnn rijit kat diyaframndan balantlar kesilmelidir. Bylece yatay kefesin balk elemanlarnda uzama ve ksalma etkilerine izin verilmi olunur. Copy Assings (Atamalar Kopyala) komutunun kullanmn gstermek iin, tm bir kolon izgisi kopyalanabilir ve modelin herhangi bir yerine yaptrlabilir. Kesitler, u serbestlikleri, ofsetler, kt alm blgeleri, yerel eksenler, zellik dzenleyicileri ve ubuk tipleri gibi yaplan tm atamalarn tek bir komutla kopyalanp bir baka yere atanabileceine dikkat ediniz.
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek I-2
rnek I-2 de Gsterilen nemli ETABS Seenekleri
! Birden Fazla Grid Sistemi kullanm ! Eleman Yerel Eksenleri
ekil 1-3 oklu Grid Sistemi olan bir yapnn plan grn
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek I-3
rnek I-3 de Gsterilen nemli ETABS Seenekleri
! Farkl grid sistemlerinde at elemanlar modelleme ! Eik Diyaframlar ! Referans Dzlemleri ! Referans izgileri ! izgi Bl (Divide Lines) / izgileri Birletir (Join Lines) Seenekleri ! Noktalar Birletirme ! Noktalar Hizalama
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek II
Tanm
Bu model katl ve C-eklinde bir yapdr. Dey statik yklere ve 1997 Uniform Building Code ynetmeliine gre bilgisayarla retilmi deprem yklemesine maruzdur. Yap, her kat seviyesinde betonarme bir kompozit deme bulunmak zere, elik kolon ve kirilerden olumaktadr.
10
www.comp-engineering.com/havuz.html
UBC97 sismik yk analizini iin, yapyla ilgili ynetmelik parametreleri aadaki gibidir: UBC Sismik blge arpan, Z UBC Zemin Tipi UBC nem Katsays, I UBC Ar zorlama arpan UBC Ct katsay UBC Deprem kaynana yaknlk arpan, deprem kayna tipi Kaynaa Uzaklk = 0.4 = SC = 1.0 = 8.5 = 0.035 =B = 15 km
11
www.comp-engineering.com/havuz.html
nesneler) pencere iine alnan ayn koordinat/grid sistemindeki tm grid izgilerinin kesiimlerine otomatik olarak konulacaktr. Kolonlar (dey izgisel nesneler) izim yaptnz kat seviyesinden bir alttaki katn seviyesine uzanr. Eer ETABS durum ubuundaki benzer katlar (similar stories) seenei aktifse dier kat seviyelerine de izilecektir. Blgede veya Tklayarak Tali Kiri izilmesi: Draw mens > Draw Line Objects > Create Secondary Beams in Region or at Clicks (plan) (iz > izgi Nesnesi iz > Tali Kiri iz / Blgede veya Tklayarak) komutu tek bir tklamayla (tali) kirilerin tm bir grid izgisi alanna (kiri aklna) izilmesini salar. Grid izgisi alan kesien drt bitiik grid izgisiyle tanmlanr. Eer grid izgisi alan iinde daha nceden kiri varsa, alan ve tali kirilerin uzunluu grid izgileri yerine orada nceden bulunan bu kirilere baldr. Aadaki ekil grid izgisi alan ve tali kirilerle ilgili bir rnek olarak grlebilir. Grid izgileri arasnda tali kirilerin olmadna dikkat ediniz.
12
www.comp-engineering.com/havuz.html
Sonular
Analiz altrldktan sonra (Analyze mens > Run Analysis), Design > Steel Frame Design > Start Design/Check of Structure (Boyutlandrma > elik ereve Boyutlandrma > Boyutlandrma/Tahkiki Balat) komutuna gidiniz. ETABS size analiz ve boyutlandrma kesitlerinde farkllk oluan 132 elik ubuk olduunu sylecektir. Boyutlandrma iterasyona dayal bir ilemdir. Genel olarak asl analizi altrrken kullandnz kesitler boyutlandrma ileminin sonunda elinizde olacak kesitlerle ayn olmaz. Bina analizinin her zaman sonu ubuk kesitleriyle yapldna emin olmak isteyeceksiniz ve daha sonra o analizden elde edilecek kuvvetlerle tekrar boyutlandrma tahkikini altracaksnz. Design mens > Steel Frame Design > Verify Analysis vs. Design Section (Boyutlandrma > elik ereve Boyutlandrma > Boyutlandrma Kesitini Analiz Sonularna gre Kontrol Et) komutunu boyutlandrma kesitlerinin analizde kullanlan kesitlerle ayn olduuna emin olmak iin kullanabilirsiniz.
13
www.comp-engineering.com/havuz.html
Analiz ve boyutlandrma tekrar altrldktan sonra, aadaki ekil 2-2 de grld gibi Dm Noktas 13 n deplasmanlarna bakacaz.
D. Noktas 13
14
www.comp-engineering.com/havuz.html
yzdeyle arttrlr. Birim hacmine dk enerji den baz elemanlarn boyutlar eer dayanmlar istenen seviyeyi karlayacaksa kltlebilir. Bundan sonra, analiz ve boyutlandrmay tekrar altrn. ETABS size 86 ubuk elemann analiz ve boyutlandrma kesitlerinin farkl olduunu syleyecek. Bu 86 ubuk elemann boyutunun dm noktas 13 deki deplasman kontroln salamak iin deitirildii anlamndadr. ETABS daha sonra size bu kesitleri deitirmek isteyip istemediinizi soracaktr. Yes (Evet) e tklayn. Sadece X-dorultusuna paralel elemanlarn boyutlarnn bydn greceksiniz. Dm Noktas 13 n deplasman .81 in dir. Eer iterasyonu srdrrseniz, buradaki deplasman istenen .9 in deerine yaklaacaktr. D. Noktas 13
15
www.comp-engineering.com/havuz.html
16
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek III
Tanm
Bu yap, her kat seviyesinde erisel rampalar bulunan sekiz katl bir otopark binasdr. Kat ykseklikleri 12 feet dir. X-dorultusundaki tm aklklar 24 feet, Y-dorultusundaki aklklar da 36 feet geniliindedir. Yap rampalarn kenarnda bulunan erisel bir perde duvar sistemiyle yatay olarak mesnetlenmitir.
17
www.comp-engineering.com/havuz.html
Rampa retilmesi
Bundan sonra, her kattaki tm yatay kirileri ve tm dier eik kirileri seiniz. Edit > Extrude Lines to Areas > Linear (Dzenle > izgilerden Alan Olutur > Dorusal) komutuna gidiniz. Increment Data (Art Bilgisi) kutusunda dy iin 36 feet ve oaltma adedi (number) iin de 2 yaznz. Sonra da, tm dz kirileri tekrar ve ilk seferde seili olmayan tm eik kirileri seiniz Ayn dntrme uygulamasn tekrar yapn fakat bu kez dy iin -36 ft kullann. Modeliniz imdi ekil 3-2 deki gibi grnmeli.
18
www.comp-engineering.com/havuz.html
19
www.comp-engineering.com/havuz.html
ekil 4-3 Extrude Lines to Areas (izgilerden Alan Olutur) formu Bu adm tamamladktan sonra, modeliniz ekil 3-4 deki gibi grnmeli.
20
www.comp-engineering.com/havuz.html
karnz. Bu seenek kullancnn erisel perde duvar olutururken dm noktalarn grmesini ve onlara kenetlenmeyi salayacaktr. Draw > Draw Area Objects > Draw Walls (iz > Alan Nesnesi iz > Duvar iz) komutuna gidiniz ve Grid izgileri A ve 5 in kesiiminde bulunan dm noktas zerine tklaynz. Rampann kenar etrafndaki tm dm noktalarna tklamaya devam ediniz. Yarm dairenin yarsna geldiinizde, kat plan 7 ye gitmeniz gerekli nk Kat 8 altnda bulunan dier dm noktalar grlmeyecektir. Grid izgileri 1 ve A nn kesiimine geldiinizde yarm daire tamamlanacaktr. Developed Elevation (oklu Kesit zi) oklu kesit izleri yapnn birden fazla yzn tek bir alm grn iinde ayn anda gsterebilirler. Bir oklu kesit izi izmek iin nce, menden Draw > Draw Developed Elevation Definition (iz > oklu Kesit zini izerek Belirt) seip, formun Developed Elevations (oklu Kesit zleri) alanndaki derleme kutusuna oklu kesit izi iin bir isim yazp, Add New Name (Yeni sim Ekle) kutusuna tklanmaldr. Daha sonra, kat plan 8 de, erisel perde duvarn iziminde yapld gibi, rampann kenarlarndaki dm nokalar zerine tekrar bir yarm daire tamamlanncaya kadar tklayp kesit izilmelidir. Kesiti View mens > Set Elevation View (Grn > Yandan Grn Se) seeneine tklayp, oluturduunuz oklu kesit izinin ismini seerek grebilirsiniz. Not: Eer Options mens > Windows (Seenekler > Pencereler) komutu iki veye daha fazla pencere iin ayarlandysa ve bu pencereler Plan veya 3D Grne ayarlysa, oklu kesit izi bu Plan ve 3D Grn pencerelerinde cyan renginde bir izgiyle (n tanml) gsterilecektir. Bir ka duvar elemann seerek onlar siliniz. Bu eri perde duvar eleman zerinde bir aklk oluturacaktr. Modeliniz ekil 3-5 deki gibi grnmelidir.
21
www.comp-engineering.com/havuz.html
22
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek IV
Tanm
Bu yap, drt katl e merkezli (konsantrik) olarak aprazlanm ereve yapsdr. Statik dey yklere ve 1997 Uniform Building Code ynetmeliine gre bilgisayar tarafndan retilmi deprem yklerine kar koymaktadr. Yanal yklere kar koymak iin baz aklklara X aprazlar konulmutur. Her katta farkl dorultuda iki kompozit deme vardr.
Ek l Yk
23
www.comp-engineering.com/havuz.html
Bu modelde l yk iin zati arlk arpan (self weight multiplier) sfr alnacaktr. Bu deer Define > Static Load Case (Tanmla > Statik Yk Durumu) altnda bulunabilir. Bu rnekte sadece yukarda listelenen ek l ykler kullanlacaktr. UBC97 sismik yk analizine gre, yapyla ilgili ynetmelik parametreleri aadaki gibidir: UBC Sismik blge arpan, Z UBC Zemin Tipi UBC nem Katsays, I UBC Ar zorlama arpan UBC C1 katsay UBC Deprem kaynana yaknlk arpan, deprem kayna tipi Kaynaa Uzaklk = 0.4 = SC = 1.0 = 8.5 = 0.035 =B = 15 km
24
www.comp-engineering.com/havuz.html
Sonular
oklu Kesit Kuvvetleri (Section Cut Forces)
oklu Kesitleri (Section Cuts) tanmlamak iin iki seenek vardr: 1. Birinci seenek; kesitin yerini tanmlamaktr. Define mens > Section Cuts (Tanmla > oklu Kesitler) komutu kullanlarak bir modelde oklu kesitete oluan sonu kuvvetleri bulunabilir. oklu kesitler analizden nce veya sonra tanmlanabilir. Ancak tanmlama iin analizin altrlmasn beklemek en gvenlisidir. Genel olarak modelin tm blmlendirmesi yaplana kadar (eer varsa), oklu kesitlerin tanmlanmamas, daha da nemlisi, oklu kesitlerde kullanlan gruplarn tanmlanmamas gerekir. Eer gruplar blmlendirmeden nce tanmlandysa, gruba dahil olmas gereken baz noktasal nesneler henz oluturulmam olabilir.
25
www.comp-engineering.com/havuz.html
2. kinci seenek; oklu kesiti modelin herhangi bir ksmnda elle izmektir. Draw > Draw Section Cut (iz > oklu Kesit iz) seenei kullanlarak yaplabilir. Model analiz edilmi olmaldr ve bir kuvvet/gerilme diyagram grnnde olunmaldr. Buna Display > Show Member Force/Stress Diagram (Grntle > Eleman Kuvvet/Gerilme Diyagramn Gster) altnda bir ubuk veya kabuk kuvveti seerek ulalabilir. Bu rnekte oklu kesit kuvvetlerini bulmak iin bu ikinci seenek kullanlmtr. Kat 4 de Grid izgisi L ve M arasnda kabuk gerilme kuvvetlerini bulmak iin, Draw > Draw Section Cut (iz > oklu Kesit iz) komutuna gidiniz. Grid izgisi M e paralel bir izgi iziniz. Yanp snen izgi Grid izgisi M boyunca uzanan oklu kesiti temsil eder. oklu kesit kuvvetleri ekranda grlecektir. ekil 4-3 ve 4-3 e baknz.
ekil 4-3 Deprem yk durumu iin S12 Gerilme Diyagram ekil 4-3 de grid izgileri 4 ve 6 arasnda, grid izgisi M zerinde yksek gerilme ylmas grlmektedir. Buras e merkezli apraz erevelerin bulunduu yerdir. Gerilme diyagramndan grid izgisi A zerinde de aprazlarn olduunu grebilirsiniz.
26
www.comp-engineering.com/havuz.html
27
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek V
Tanm
Bu rnekte iki katl bir elik aprazl ereve yaps dey statik yklere ve verileri programda mevcut olan 1997 Uniform Building Code ynetmeliine gre bilgisayar tarafndan retilmi deprem yklerine kar koymaktadr. Yanal ykler, betonarme perde duvarlar ve elik aprazlarla karlanmaktadr. Yapnn at katnda ar mekanik ekipman ykleri vardr. erevenin geometrisini ekil 5-1 ve ekil 5-2 de grlmektedir.
28
www.comp-engineering.com/havuz.html
Deme Kalnl Kompozit Deme Kalnl Di Genilii Di Aral Servis Ykleri: Hareketli Ykler
= 3.5 in = 3 in = 6 in = 12 in
at = 20 psf Kat 1 = 125 psf Kompozit Deme = 100 psf at = 30 psf Kat 1 = 31 psf Mekanik ykler = 188 psf
Ek l Yk
UBC97 sismik yk analizine gre, yapyla ilgili ynetmelik parametreleri aadaki gibidir: UBC Sismik blge arpan, Z UBC Zemin Tipi UBC nem Katsays, I UBC Ar zorlama arpan UBC Ct katsay UBC Deprem kaynana yaknlk arpan, deprem kayna tipi Kaynaa Uzaklk = 0.40 = SD = 1.0 = 5.5 = 0.035 =B = 10 km
29
www.comp-engineering.com/havuz.html
30
www.comp-engineering.com/havuz.html
2. From Loads (Yklerden): Bu seenekte, mevcut yklerden hareketle yapnn ktlesini belirleyen bir yk kombinezonu tanmlanr. Ktle, yk kombinezonunun yerekimi ivmesi g ye blmyle hesaplanan arla eittir. Buradan elde edilen ktle, her teleme dorultusundaki etki alanlar (tributary area) esas alnarak dm noktalarna aktarlr. 3. From Self and Specified Mass and Loads (Kendi, Tanmlanm Ktle ve Yklerden) : Bu seenek ilk iki seenein birleimidir. Zati-arl, tanml ek ktleleri ve yklerden retilen ktleleri ayn analizde kullanmanza olanak verir. From Self and Specified Mass and Loads (Kendi, Tanmlanm Ktle ve Yklerden) seenei kullanlrken Define Mass Multiplier for Loads (Ykler iin Ktle arpan Tanmla) kutusuna l yk durumunun eklenmemesi gerektiine dikkat edilmelidir. Aksi durumda yapdaki l yk iki kere dikkate alnm olur.
31
www.comp-engineering.com/havuz.html
Sonular
Taban Kesmesi Hesaplar
Takibeden satrlardaki veriler File mens > Print Tables > Input > Auto Seismic Loads (Dosya > Tablolar Yazdr > Veriler > Otomatik Sismik Ykler) komutu kullanlarak yazdrlabilir. AUTO SEISMIC INPUT DATA Direction:X Typical Eccentricity=5% Eccentricity Overrides: No Period Calculation: Program Calculated (Program tarafndan hesaplanacak) Ct = 0.035 (in feet units) Top Story: STORY2 Bottom Story: BASE V = (Cv I W) / (R T) V <= 2.5 Ca I W / R V >= 0.11 Ca I W V >= 0.8 Z Nv I W /R, (Eqn. 1) (Eqn. 2) (Eqn. 3) (Eqn. 4)
If T <= 0.7 sec then Ft = 0 If T > 0.7 sec, then Ft = 0.07 T V <= 0.25 V AUTO SEISMIC CALCULATION RESULTS Ta = 0.4620 sec T Used = 0.1865 sec W Used = 3910.77 V (Eqn 1) = 0.8446W V (Eqn 2) = 0.2031W V (Eqn 3) = 0.0581W V (Eqn 4) = 0.0788W V Used = 0.2031 W=794.19 Kips
32
www.comp-engineering.com/havuz.html
33
www.comp-engineering.com/havuz.html
34
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek VI
Tanm
Kompozit Kiri Boyulandrmas (Composite Beam Design) ETABS n nemli zelliklerinden biridir. Bu blmde, iki ayr kompozit kiri rneini tartacaz. lk modelde AISC LRFD 99 ynetmelii, ikinci modelde ise AISC-ASD 89 ynetmelii kullanlacaktr.
rnek VI-1
Bu rnekte LRFD 99 ynetmelii kullanlarak kompozit kiri eilme eleman boyutlandrmas yaplacaktr. Bu model AISC-LRFD 99 un 3. basksndaki 5.6 rneinde bulunmaktadr. Model tek katl, l ve hareketli yklere maruz 3 boyutlu bir elik ereve yapsdr. Bu modelin kalp srasnda alttan desteklenmemi ve desteklenmi hallerini inceleyeceiz.
35
www.comp-engineering.com/havuz.html
Servis Ykleri: Yk Katsaylaryla Arttrlm Tasarm Yk 1.1 k/ft 4.0 k/ft 5.1 k/ft
Yk
Servis Yk
Yk arpan
l Hareketli Toplam
36
www.comp-engineering.com/havuz.html
verirken dikkate alr. Help mens > Documentation and Tutorials (Yardm > Kullanm ve Eitim Klavuzlar) komutuna tklanarak bu formdaki ynetmeliklere zel seeneklere, onlarn muhtemel deerlerine, onlara atanan n deerlere ve onlar hakknda ksa bir aklamaya ulalabilir. Bunun iin nce Technical Notes Composite Beam Design (Teknik Yazlar Kompozit Kiri Boyutlama) ya tklayn, daha sonra da ilgili ynetmelik altndaki Preferences (Tercihler) zerine tklaynz.
37
www.comp-engineering.com/havuz.html
ekil 6-2 Kompozit Kiri Dzeltmeleri Kesme saplamalar ekil 6-2 de grlen Miscellaneous (eitli) sekmesi altnda, kullanc kiri iin dnlen kompozit balant yzdesinin minimum (Minimum PCC) ve maksimum (Maximum PCC) deerlerini ayarlayabilir. Bu rnein sonular ksmnda Minimum ve Maksimum PCC deerlerinin nerede hesapland gsterilecektir. (ekil 6-3 deki #2 ye baknz.) Vibration (Titreim) sekmesinin altnda, Neff deerinin kullanc tarafndan seilmesini veya seilen kiri aklna bal olarak program tarafndan hesaplanmasn belirleyecek bir seenek vardr. Burada ayn zamanda demede tahrie neden olan ayak darbesi etkisinin (heel drop impact) a kar koyan efektif kiri saysn da belirleyebilirsiniz.
38
www.comp-engineering.com/havuz.html
Kompozit kiri boyutlandrmada; aamal inaat yklemesi, dayanmn dikkate alnd son yklemeler ve sehimlerin dikkate alnd son yklemeler iin ayr ayr boyutlandrma yk kombinezonlarnn tanmlandna dikkat ediniz. Farkl tipteki bu boyutlandrma kombinezonlar formda ayr ayr sekmeler altnda bulunmaktadr. n tanml kompozit kiri boyutlandrma kombinezonlarna DCMPC1 veya buna benzer isimler verilir, isimlendirme aadaki gibi yaplr; DCMPCn: Burada D boyutlandrma (design), CMP kompozit (composite) ve son C de inaat (construction) anlamndadr. En sonraki n ise bir saydr. Bu ekilde adlandrlan boyutlandrma yk kombinezonlar ETABS n kompozit boyutlandrmada aamal inaat yklemeleri iin oluturduu n tanml kombinezonlardr. DCMPSn: Burada D boyutlandrma (design), CMP kompozit (composite) ve S de dayanm (strength) anlamndadr. En sonraki n ise bir saydr. Bu ekilde belirtilen adlandrlan yk kombinezonlar ETABS n kompozit boyutlandrmada son ykler altnda dayanmlarn gz nne alnmas iin oluturduu n tanml kombinezonlardr. DCMPDn: Burada D boyutlandrma (design), CMP kompozit (composite) ve son D de sehim (deflection) anlamndadr. En sonraki n ise bir saydr. Bu ekilde belirtilen boyutlandrma yk kombinezonlar ETABS n kompozit boyutlandrmada son ykler altnda sehimlerin gz nne alnmas iin oluturduu n tanml kombinezonlardr.
Sonular
Yk katsaylar ile arplm toplam ykler iin bulunan gerekli eilme dayanm:
Mu =
Tablo 5-13 den, Qn = 26.1 k/stud ve gereken kesme saplamas (shear stud) miktar:
2 Qn Qn = 2(810 k) = 62.1 64 stud 26.1 k/stud
Analiz ve kompozit kiri boyutlandrma altrldktan sonra, bir kiri elemannn zerine sa tula tklayarak Interactive Composite Beam Design (Etkileimli Kompozit Kiri Boyutlandrmas) formunu grntleyiniz. Kiri boyutlandrmasnn bir zetini grmek iin Details (Detaylar) kutusuna tklaynz. AISC-LRFD rneinde 64 adet kesme saplamas
39
www.comp-engineering.com/havuz.html
(shear stud) gerektii hesaplanmt. Eer ekil 6-3 deki Summary (zet) ksmna bakarsanz ETABS tarafndan 65 adet saplama (stud) gerektiinin hesaplandn grebilirsiniz. (Ok #1 e baknz.)
#1 #2
40
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek VI-2
Bu rnekte AISC-ASD89 ynetmelii kullanlarak kompozit eilme eleman boyutlandrlmas yaplmaktadr. Bir ofis binasndaki tmyle kompozit bir deme ele alnmtr. Bu model AISC-ASD89 un 9. basksndaki rnek 16 dr. Model tek katl, l ve hareketli yklere maruz 3 boyutlu bir elik ereve yapsdr.
41
www.comp-engineering.com/havuz.html
Saplama (stud) ap Saplama (stud) ykseklii Binaya gelen Ykler: Hareketli Yk Blme Duvar Yk Tavan Kaplamas Yk
= .75 in = 3.5 in
Sonular
Analiz ve kompozit kiri boyutlandrma altrldktan sonra, bir kiri elemannn zerine sa tula tklayarak Interactive Composite Beam Design (Etkileimli Kompozit Kiri Boyutlandrmas) formunu grntleyiniz. Kiri boyutlandrmasnn bir zetini grmek iin Details (Detaylar) kutusuna tklaynz. AISC-ASD rneinde 30 adet kesme saplamas (shear stud) olan W21x44 boyutunda kiriler hesaplanmt. ekil 6-5 de ETABS tarafndan ayn W21x44 kiri boyutunun ve 31 adet kesme saplamas (shear stud) gerektiinin hesaplandn grebilirsiniz. Bunu grntlemek iin Design > Composite Beam Design > Display Design Info (Boyutlandrma > Kompozit Kiri Boyutlandrma > Boyutlandrma Bilgilerini Gster) formunda Beam Sections (Kiri Kesitleri) ve Shear Stud Layout (Kesme saplamas Yerleimi) seeneini seiniz.
42
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek VII
Tanm
Bu rnek zerinde link elemanlar olan 3 basit 2D ereveden olumaktadr. Nonlineer zaman alan analizi yaplmaktadr. lk erevede link eleman yoktur. kinci ereve yatay yklere kar koyan snmleyici (damper) link elemanlar iermektedir. nc erevede ise sismik izolatr (isolator) link elemanlar vardr. erevelerin geometrisi ekil 7-1 de grlmektedir.
43
www.comp-engineering.com/havuz.html
Lineer zellikler (Linear Properties) sadece lineer link elemanlarna atanabilirler. Bir lineer link elemannn alt serbestlik derecesinin tamam iin belirlenen lineer zellikler etkin rijitlii oluturur. Bu esasnda bir yay rijitliidir. Nonlineer Dinamik zellikler (Nonlinear Dynamic Properties) nonlineer dinamik (zaman alan) analizinde kullanlrlar. Nonlineer dinamik link zelliklerini kullanabilmek iin ETABS n Nonlineer versiyonuna sahip olmanz gerektiine dikkat ediniz.
Lineer link elemanlar haricindeki dier tm link eleman tiplerinde, alt serbestlik derecesinin tm iin belirlenen lineer zellikler etkin rijitlik ve etkin snmdr. Bu gibi durumlarda, etkin rijitlik yine bir yay rijitliidir. Etkin snm dashpot-tipi (pistonlu amortisr) snm ile tanmlanr; kritik snm oran ile tanmlanmaz. Lineer analizde ETABS link elemanlar iin tanmlanan etkin snm modal snme evirir. Daha sonra sonu modal snm retmek iin, modelde etkin snm tanmlanm olan tm link elemanlar iin hesaplanan modal snm yap iin nceden belirlenen modal snme ekler. ETABS bu sonu model snmn yapnn yazcdan alnan analiz ktlarnda rapora ekler. Bu kty almak iin File mens > Print Tables > Analysis Output (Dosya > Tablolar Yazdr > Analiz ktlar) komutuna tklaynz ve Building Modal Info (Yap Mod Bilgisi) kutusunu iaretleyiniz.
44
www.comp-engineering.com/havuz.html
45
www.comp-engineering.com/havuz.html
Daha sonra, zaman alan analiz durumu (time history case) bilgisini tanmlayacaz. Define > Time History Cases > Add New History (Tanmla > Zaman Alan Analiz Durumlar > Yeni Z.Alan Ekle) formuna gidiniz. Burada Analiz Tipini (Analysis Type), kt Zaman Adm Says (Number of Output Time Steps) ve kt Zaman Adm Boyutlarn (Output Time Step Size) da ieren pek ok seenek vardr. kt zaman adm boyutu (output time step size) eit aralklarla blnm kt zaman admlarnn arasnda geen zamann saniye cinsinden deeridir. Bunu zaman alan fonksiyonundaki zaman adm boyutuyla kartrmaynz. kt zaman adm boyutunun deeri zaman alan fonksiyonunda girilen zaman adm boyutundan farkl olabilir. kt zaman adm saysnn (number of output time steps) kt zaman adm boyutuyla (output time step size) arpm sonularn ktlarnn raporlanaca toplam sreye eittir. Zaman alan ivmemiz X-dorultusunda olacaktr. Rapor sresinin 12 saniye olmas istenmektedir, bu nedenle zaman adm saysn 6000 ve zaman adm boyutunu da .002 saniye olarak gireceiz.
Sonular
.AVI Video Dosyalarnn retilmesi
Analiz altrldktan sonra (Analyze > Run Analysis mensnden), ETABS bir .AVI animasyon dosyas oluturabilir. File mens > Create Video > Time History Animation (Dosya > Video ret > Zaman Alannda Animasyon) komutunu kullanarak ETABS da yapnn herhangi bir zaman alan analizindeki hareketini gsteren videosunu retebilirsiniz. Video dosyas iin aadaki verileri giriniz: Bir video dosyas retilebilmesi iin Start Time (Balang Zaman), End Time (Biti Zaman) ve Time Increment (Zaman Artm) deerlerinin girilmesi gereklidir. Biti zamanlar ve zaman artm deerlerini kendiniz tanmlayabilir ya da n tanml deerleri kullanabilirsiniz. Zaman artm (time incremet) deeri yapnn ekil deitirmi durumundan saniyede ka adet farkl resim retileceini kontrol eder. rnein, zaman artmnn 0.1 olmas zaman alannda her saniyenin onda biri sresinde ekil deitirmi halin bir resiminin retilmesi anlamna gelir.
46
www.comp-engineering.com/havuz.html
belirli bir noktann zaman alan izini gstermek iin, en kolay o noktay Display mens > Show Time History Traces (Grntle > Zaman Alan zlerini Gster) komutunu kullanmadan nce seili duruma getirmektir. ETABS o nokta iin zaman alan gsterim fonksiyonlarn otomatik olarak retecektir. Eer ETABS n tanml olarak sizin istediiniz deplasman gstermediyse bunu kolayca deitirmeniz mmkndr. Biz bu rnekte 2,4 ve 6 numaral dm noktalarnn deplasman deerleriyle ilgileniyoruz. Bu dm noktalarn Time History Traces (Zaman Alan zleri) iletiim kutusundaki Vertical Functions (Dey Fonksiyonlar) fonksiyon kolonuna ekleyiniz. Define Functions (Fonksiyon Tanmla) kutusuna tklaynz, 2 nolu dm noktasn seiniz ve Modify/Show TH Function (ZA Fonksiyonu Dzenle Ekle) kutusuna tklaynz. Vector Type (Vektr Tipi) alannda Displacement (Yer Deitirme) seeneinin seili olduuna emin olunuz. Bu ilemi 4. ve 6. dm noktalar iin tekrarlaynz. Artk zaman alan izlerini grmek iin hazrz. ekil 7-3 e baknz.
47
www.comp-engineering.com/havuz.html
nemli Not: Bu komutu kullanarak izdirdiiniz davran spektrumu altrlan zaman alan analizine dayanr. Daha nceden altrlm herhangi bir davran spekturumu analiziyle ilikisi yoktur. Davran Spektrum Erileri gsterilirken eitli seenekler mevcuttur. Bunlar Eksenleri (Axes) , Snm (Damping) ve Periyot/Frekans (Period/Frequency) tanmlarn ierir. Bir davran spektrumu erisi rnei ekil 7-4 de grlmektedir.
48
www.comp-engineering.com/havuz.html
rnek VIII
Tanm
Bu rnek nonlineer statik itme analizine kar koyan drt katl bir dzlem ereve yapsdr. Tm katlar 12 feet yksekliinde, tm aklklar 24 feet uzunluundadr. Tm ubuk elemanlara nonlineer ubuk mafsallar (nonlinear frame hinges) atanmtr. erevenin geometrisi ekil 8-1 de gsterilmektedir.
49
www.comp-engineering.com/havuz.html
50
www.comp-engineering.com/havuz.html
offsets) iine konamazlar. Eer belirlenen relatif uzaklk mafsal bir u ofset iine koyarsa, mafsal otomatik olarak o ofsetin i yzne kaydrlr.
Statik Nonlineer tme Analiz Durumu (Static Nonlinear Pushover Case) Tanm
Define mens > Statik/Nonlinear/Pushover Cases (Tanmla > Statik Nonlineer/tme Analiz Durumlar) komutunu seerek Define Static Nonlinear Cases (Statik Nonlineer Analiz Durumu Tanmla) formunu grntleyiniz. Statik nonlineer/itme analizi zellii ETABS n sadece nonlineer versiyonunda bulunmaktadr. Bu zellik, performansa dayal sismik tasarm iin statik itme (pushover) analizi yaplmasna olanak tanr. Buna ek olarak genel nonlineer statik analizi (static nonlinear analysis) ve aamal inaat analizi (staged consturuction) yaplmas iin de kullanlr. Analizin altrlmasndan nce statik nonlineer yk durumu tanmlanmaldr. tme analizi durumlarn tanmlarken pek ok seenek mevcuttur. Bu modelde genel olarak program tarafndan salanan n tanml deerleri kullanacaz. Push to Displacement Magnitude (Bu Deplasmana Kadar t) kutusuna 25 in deerini gireceiz. Deplasman kontroll analiz yapmak iin Push to Displacement Magnitude kutusunu iaretleyin. Yk kombinezonlar formun Load Pattern (Yk ablonu) alannda tanmlanr ancak bykl artan deplasmanlar kontrol altnda tutmak iin gerekli olduu kadar artar ya da azalr. Bu seenek yanal yklerin yapya uygulanmasnda, uygulanan ykn byklnn nceden bilinmedii durumlarda, ya da yapnn dayanmnn azalmasnn veya sabilitesini kaybetmesinin beklendii durumlarda yararldr. Eer bu formdaki blmler hakknda daha detayl bilgi almak isterseniz ETABS n Help (Yardm) blmne gidin ve Static Nonlinear Case Data altna baknz.
Sonular
tme Analizi Erileri (Pushover Curves)
Nonlineer statik analiz altrldktan sonra, Display mens > Show Static Pushover Curve (Grntle > Statik tme Erisini Gster) komutuna tklayarak Pushover Curve (tme Erisi) formunu grntleyiniz. Statik itme erisi (static pushover curve) nonlineer statik analizinden elde edilen tek bir kuvvet-deplasman eirisidir. Pushover erisini AccelerationDisplacement Response Specturum (ADRS) dzeninde grntleyiniz ve zerine eitli davran specturumlarn (response spectra) zerine koyunuz; bylece ETABS da kapasitespekturum analizi yapabilirsiniz. rneimizde, yapnn ekil deitirmi halini Display mens > Show Deformed Shape (Grntle > ekil Deitirmi Hali Gster) altndan itme analizi (pushover) durumunu seiniz ve 1. Adma (Step 1) gidiniz. Ekrann sa alt kenarndaki ok tularn kullanarak adm adm erevedeki mafsallamalar grebilirsiniz. Mafsallarn zerindeki noktalarn renkleri her admda deimektedir. rnein, mavi nokta yapnn kullanlabileceini (immediate occupancy state) aamasna ulatn gsterir, yeil nokta yapnn kullanlamayacan fakat kmeyeceini (collapse prevention) gsterir, krmz nokta ise yapdaki gmeyi (failure) gsterir. ekil 8-2 ve 8-3 e baknz.
51
www.comp-engineering.com/havuz.html
52
www.comp-engineering.com/havuz.html
53