5 Haziran 1967 de srail ile Arap kom ular M s r, rdn ve Suriye aras nda ba layan ve 6 gn sren sava a verilen

add r. Arap ttifak na Irak, Suudi Arabistan, Sudan, Tunus, Fas ve Cezayir de asker ve silah yard m yla kat lm lard r. Sava blgeyi derinden etkileyecek olaylara sebep olmu tur. zellikle Kudsn srailin eline gemesi, blgeyi daha da hareketlendirecek olaylar dizisinin bir nevi de ba lang c say labilir. 1948 Arap- srail Sava n Araplar tahrik etmi tir. 1956 Arap- srail Sava ise ngiltere, Fransa ve srailin M s ra sald r lar dolay s yla meydana gelmi tir. Ancak 1967 Arap- srail Sava , srail de il, Araplar istedi i iin km t r. u farkla ki, Sava karmak isteyen Araplar, ilk sald rganl srailin yapmas n istemi ler ve bu da olmu tur. Sava ncesi Genel Durum nc Arap srail sava , yani 1967 Alt Gn Sava [1] ncesinde Araplar ve sraillileri destekleyen bat l devletlerin genel durumlar nda herhangi bir de i iklik olmad . 1956 sava na kat lan ngiltere ve Fransada baz siyasal de i iklikler grld. Bu iki devlet d nda ABD ve Sovyetler Birli inin genel tutumlar nda herhangi bir de i iklik grlmedi. Bu iki devletin iinde bulunduklar duruma bakacak olursak, ABDde Vietnam Sava n n kongrede uyand rd tepkiler dolay s yla Ba kan Johnson, srail meselesinde fazla ileri gitmekten korkuyor ve ellerini ba l hissediyordu. Onun iin, Sovyet Rusyan n da Orta Do uda herhangi bir avantaj elde etmesini nlemek iin, bu devletle beraber hareket etme karar ald . Bu, Sovyetlerin de i ine geldi. nk 7 Nisandaki hava muharebesinde Suriyenin srail kar s nda hi bir ey yapamamas , Sovyetlerin Araplara olan gvenini sarsm t .[2] Fakat Sovyetler, bir yandan da Araplar n gvenini kaybetmek istemiyorlard . Bu sebeple, bir yandan Amerika sraili, te yandan da Sovyetler Suriye ve M s r yat t rmaya al t lar. ki byk devletten gelen bu yat t rma faaliyetinin hi bir faydas olmad . Hava yat aca yerde, daha da gerginle ti. Ns r, 26 May sta yapt bir konu mada yle diyordu: E er sava gelecek olursa, bu topyekn bir sava ve hedefimiz de sraili yok etmek olacakt r. Bu sava kazanaca m za inan yoruz ve imdi srail ile sava iin haz r z. Bu sefer 1956 daki gibi olmayacak. O zaman srail ile de il, ngiltere ve Fransa ile sava m t k.[3] El Ahram Gazetesinin ba yazar Muhammed Heykel de, yine ayn gn, Sava ka n lmazd r. Araplar ilk defa olarak iradelerini sraile kabul ettirebileceklerdir[4] diyordu. 1949 ate kes anla mas yla Celile Glnn kuzey k y s ndaki stratejik topraklar ellerinde bulunduran Suriye ile srailin bir gvenlik kmaz na girdikleri grlmektedir. Ayn zamanda Suriye ve srail, rdn nehri sular ndan daha fazla yararlanman n yollar n aramaya ba lam lard . 1964 Oca nda Kahirede toplanan ilk Arap Zirvesinde srailin bu abalar na kar l k rdn nehrinin di er payda lar olan Suriye, rdn ve Lbnan n nehir sular n kendi topraklar na evirmeleri ynnde bir karar al nd . Ancak rdn ve Lbnan, srailin bunu sava sebebi olarak grece ini endi esiyle bu karar uygulamad lar. Ancak Suriyenin nehir yata n Arap devletlerinin lehine de i tirmek iin uygulad bir proje yeni bir sava n yak n oldu unu belli ediyordu. Ayr ca Suriye sraile kar sald rgan bir tutum tak n yor ve ayn zamanda Filistinli gerillalara olan deste ini artt r yordu. Suriyenin bu tavr nda 1966 senesinde iktidara gelen Baas lar n rol do al olarak inkr edilemezdi. Onlar emperyalizmin son kalesi olarak grdkleri sraili bir ba ms zl k sava ile yok etmek d ncesindeydiler.

srail askeri bak mdan glyd, ancak Arap halklar , ordular ve petrolleri ile hareket ettiklerinde kazanabilirdi. M s ra gelince Onlar, 1963 y l ndan itibaren Suriyenin sraile kar olas bir sava ba lang c n nleme abas ndayd lar. Arap devletlerinin ilk nce birli inin sa lanmas n , sosyalist devriminin yani panarabizmin yay lmas n , Arap ordular n n haz rlanmas n savunan M s r, bu stratejileriyle Arap dnyas ndaki liderli inin ve itibar n n sars ld n fark edince durum de i ti. nk M s r Suudi Arabistan aras nda M s r, Yemenin ii lerine kar t iin; Suriye ile M s r aras nda Birle ik Arap Cumhuriyetinin paralanmas ndan ve Necef blgesine su ta nmas iin tasarlanan ulusal su projesine Abdnns r n tepki gstermesinden dolay anla ma sz konusuyken; M s r ile rdn aras nda bir propaganda sava gndemdeydi. M s r devlet ba kan Cemal Abdnns r n temel amac art k srail kar s nda askeri bir zafer kazanarak sayg nl n sa lamla t rmakt . Abdnns r BM Genel Sekreterine yapt ba vuruda, M s r srail s n r nda gvenli i sa layan arm el eyhte Tiran krfezinin trafik dzeni iin grevlendirilen BM kuvvetlerinin ekilmesini istedi. M s r BM Acil Durum Gcn Sina Yar madas ndan kartt , kendi birliklerini yerle tirdi. Tiran bo az n da srail gemilerine kapatt . Bundan sonra da Akabe Krfezinin srail gemilerine kapat ld n ilan eden Abdnns r n bu karar na kar srailde Arap milliyetili inin daha byk bir tehlike olmadan yok etmek isteyen radikallerin ykseli ine yol at ve srailde milli birlik kabinesinin kurulmas ortam iyice bunaltt . Bu durum kar s nda rdn ile M s r aras ndaki gerilim bir anda yok oldu. M s r n 16 May sta ola anst hl ilan etmesinin hemen ard ndan M s r rdn izledi. 18 May sta Irak ve Kuveyt gibi Arap devletleri de ola anst hal ilan ederek gerilimi artt rd lar. Arap cephesi kar s nda da srail 20 May s gn ola anst hal ilan ederek sava ncesi havaya girmi oldu ve art k sava ka n lmazd . M s r n sraile kar tutumunun de i mesiyle rdn Kral Hseyin, Abdnns r ile anla mak zere Kahireye geldi ve iki lider 30 May sta ortak bir savunma anla mas imzalad . Bunun zerine Hseyin ile Filistin Kurtulu rgt (FK) lideri keyri aras ndaki ili ki de de i ti. keyri aylard r Kral ele tirmekteydi ve bu anla ma ile keyri rdn bas n nda gklere kart lmaya ba land ve sava ncesi tam bir birlik olu turulmu oldu. Bu geli melere srail cephesinden bakt m zda, srailin 1956 sava ndan byk dersler kartt bilinmektedir. Onlara gre Araplara kar bir sava kazanmakla de i en bir ey yoktu. Bu yzden sorunu kkten zmek iin sadece birka gn srecek, etkili bir zafere ula man n gereklili i anla lm t . E er sava bir haftadan fazla srecek olursa BM olaya mdahale edecek ve srail iin de i en fazla bir ey olmayacakt . Bu yzden k sa sreli bir sava iin istihbarat rgtnn d man hakk nda olduka detayl gnlk ve etkili bilgilere ula mas laz md ve nitekim de yle oldu. Bu konu hakk nda Moshe Dayan sava sonras unlar aktarm t r: Bu sava iin syleyebilece im tek ey, istihbarat birimlerinin rolnn en az Hava Kuvvetlerimiz ve Kara Kuvvetlerimiz kadar nemli oldu udur. [5] Fakat bu geli melerden nce srail Kabinesi bir sava ba latmak iin tam fikir olamam t . Moshe Dayan ve srail halk n n byk bir kesimi Araplara kar kazan lacak kesin zaferin bar getirece ine inan yordu. Ayn mant . Dnya Sava ncesi 1939da Churchill kullanm ve Chamberliana kar Almanlara kar kullanm t r. Hkmete kurulan bask sonucu Moshe Dayan, Savunma Bakanl na getirildi. 1967 sava na da kar kan BenGurion ise sava n kmas halinde Sovyet mdahalesinden korkuyordu. Ancak bu endi esine ne ordu ne de yeni Ba bakan Levi Eskhol kat l yordu.

Ancak sava n sebeplerini zetle u ekilde s ralamak mmkndr. 1. Ba kan Ns r n gerek 1948, gerek 1956 Sava n n ve her iki sava taki yenilginin intikam n almaya kararl olmas . Bu, Nas r iin bir sayg nl k meselesi idi. E er sraili yenecek olursa, intikam n gerekle tirmekle kalmayacak, ayn zamanda kazand sayg nl kla btn Orta Do uda M s ra byk bir stnlk sa lam olacakt ki, bunun siyasi neticeleri de ok geni olabilirdi. 2. 1956 dan beri Sovyet Rusya, M s r ve Suriyeyi o kadar silahland rm t ki, srail ile yap lacak bir sava n neticesinden sadece M s r ve Suriye de il, Sovyetler dahi gayet emin grnyorlard . Bu sebeple, 1967 Arap- srail Sava n Sovyetlerin de tahrik ettiklerini sylemek mmkndr. 3. Bu s rada Amerikan n Vietnam batakl arkas nda yer alamayaca d ncesi. Sava an Ordular Sava n ba nda M s r, 160.000 askerinden 100.000 ini Sina Yar madas na yerle tirmi ti. Bu 100.000 asker; M s r n tm kolordular olan drt piyade, iki z rhl ve bir mekanize kolordusundan olu uyordu. Ayr ca drt ba ms z piyade ve drt ba ms z mekanize tabur da blgedeydi. Bu askerlerin te birinden fazlas Yemen i Sava nda da sava m tecrbeli askerler, di er te biriyse rezerv kuvvetlerdi. Kuvvetler ise Sovyet yap s (T-34, T-54, T-54B gibi) 1.300 kadar tank, 1.100 ZPT ve 1.000 den fazla topa sahipti. Ayn zamanda 15.000 20.000 aras M s r askeri de Yemende sava maktayd . Ayr ca 360 kadar ua bulunan M s r n bu uaklar ndan 250ye yak n sesten h zl uaklard . Ns r n hedefleri konusundaki karars zl , ordunun ald emirlere de yans m t . Genelkurmay May s 1967 de operasyon planlar n drt kez de i tirmi , her de i iklik askerler ve aralar zerine yeni yk bindiren bir yer de i tirmeye sebep olmu tu. May s sonuna do ru Ns r, genelkurmay ikna ederek Kahir (Zafer) adl plan devreye soktu. Plana gre hafif piyadelerle n cephede olu turulacak bir erken srail ilerlemesini zay flatacak, arka hatlarda tutulacak byk kuvvetler ise srail hcumu tan mland nda kar sald r da kullan lacakt . Ayr ca bu birlikler Sinan n ileri savunma hatt n olu turacakt . Bu s rada, Ns r M s r, Suriye ve rdndeki seferberli in seviyesinin artt r lmas ve srailde bask da bulunulmas iin de al maktayd . zellikle rdn Kral Hseyin ile srekli irtibata geerek onu sava a srklemeye al yordu. Nitekim rdn Kral Hseyin Cemal Abdnns r n szlerine kanacak ve sava sonunda Kudste dahil olmak zere Bat eriay kaybedecekti. rdn ordusunda 11 tugaydan olu an toplam 55.000 askeri ve 20.000 25.000 kadar da ihtiyatlar vard . Z rhl kuvvetleri ise 70 80 tanesi Centurion, gerisi M-48 Patton tanklar olmak zere 200 tanktan olu uyordu. Ancak rdnn 20 tane ngiliz Hawker-Hunter ua mevcuttu ve bu say di er lkelere gre ok d k bir rakamd . Suriye ordusunun ise 75.000 askeri vard . 400 kadar T-34 ve T-54 Sovyet yap s tanklar ve 200 kadar personel ta y c s ile 130 tane ua bulunmaktayd . srail ordusunun toplam asker say s , rezervler dhil olmak zere 264,000 askerdi. Ancak bu rakam, rezervlerin sivil ya am iin hayati mevkilerde bulunmalar sebebiyle eri ilmesi ok zordu. James Reston, New York Timesda 23 May s 1967 yaz s nda, Disiplin, e itim, moral, donan m ve genel g bak m ndan (Ns r n) ordusu ve di er Arap kuvvetleri, Sovyet yard m na saplanm olmas ve dolay s yla srailin

olmadan sraile denk de iller. (Ns r) Yemende 50,000 asker, en iyi generaller ve hava deste ine sahipken bu kk ve geri kalm lkede ba ar sa layamad , hatta Kongo asilerine yard m abalar bile sonusuz kald . diyerek durumu a klam t r[6]. 1 Haziran ak am , srail Savunma Bakan Moshe Dayan ve shak Rabin, Gney Tugay Komutanl Generali Yeshayahu Gavish a rarak M s ra kar plan n sundu. Rabin, Gney Komutanl n n Gazze eridine dek sava arak ilerledi i, sonra blgeyi ve halk n M s ra kar Tiran Dzlkleri a lana dek rehine olarak tutaca bir plan sundu. Gavish ise M s r kuvvetlerinin Sinada yok edilmesi iin daha geni bir plana sahipti. Rabin, Gavishin plan n n taraf n tuttu, daha sonra Dayan da ayn anda Suriye ile at maya girilmemesi art yla bu plana destek verdi. Sava n Ba lamas -Hava Harektlar 1967 Arap srail Sava , 5 Haziran sabah srail uaklar n n M s r havaalanlar na yapt bask n ile ba lad . Bu bask n srpriz olarak nitelendirildi. nk normal olarak hava sald r lar gn ayd nlan rken yap ld halde, srailin hava bask n Kahire saati ile sabah 08.45de ba lam t r. Bunun da sebebi M s r radarlar n n bu saatlerde art k bir bask n beklemeyerek i i gev etmi olmalar ndand r[7]. Ayr ca M s r, srailin hava sald r lar n daima ya do udan srail taraf ndan veya kuzeyden Akdeniz istikametinden beklemi tir. Hlbuki sald r bat dan l istikametinden gelmi tir. Bu da u ekilde gerekle mi tir: Uaklar srail havaalanlar ndan kalkt ktan sonra bat ya Akdeniz istikametine ynelmi ler ve sonra telsiz konu malar n tamamen keserek deniz zerinde 150 fitlik ykseklikten umu lard r. Bununda sebebi 16 tanesi Sinada grev yapan 26 M s r radar yla birlikte rdnn ok kuvvetli olan Marconi 247 radar istasyonuna, K br staki ngiliz radarlar na ve Akdeniz deki Amerikan 6. Filosunun radarlar na yakalanmamakt . srail uaklar M s r n bat s n rlar na yakla nca gneye dnm ler ve meskn yerlerden gemeden l sahalar n n zerinden getikten sonra gruplara ayr larak M s r n 16 havaalan ndan en mhim 10 tanesine ynelmi lerdir. Bu havaalanlar na yap lan sald r lar her 12-19 dakikada bir tekrarlanm ve uaklar M s r havaalanlar n n zerlerinde 8-9 dakika kalabilmi lerdir. Bu ekilde yap lan srail hava sald r lar 2 saat 50 dakika srm ve bu srenin sonunda M s r n 280 ua yerde ve havalanabilen 20 ua da ok vahim bir ekilde havada tahrip edilmi tir. Ayn ekilde ayn gn Suriye ve rdne de yneltilen sald r larda 20 rdn ua da daha havalanamadan yerde tahrip edilmi tir. Btn bu sald r lar esnas nda srailin kaybetti i uak say s 19dur. Bylelikle srailin haz rlam oldu u plan ba ar yla sonulanm ve ba ta M s r olmak zere sava an Arap lkelerinin hava gc daha ilk gnde s f ra indirilmi ve srail havalarda stnl elde etmi tir. Bu durumda kara sava lar nda sraile byk avantaj sa lam t r. -Deniz Harektlar srail donanmas n n as l grevi, Akdeniz k y lar ndaki srail k y lar , zellikle ba kent TelAvivi korumak ve Sinada gerekle en kara harekt n desteklemekti. srailliler sava tan

nce 4 karma arac n karadan Akabe krfezin ta mak amac yla krfezin gney ucundaki arm el eyhe bir karma yap laca kan s n uyand rd lar. Bylece M s r n Akdeniz donanmas ndan baz paralar n K z ldenize kayd r lmas n sa lad lar. Bu Akdenizdeki M s r deniz gcnn zay flamas na neden oldu. 5 Haziran 1967de srail donanmas M s r donanmas n n Port Said deniz ssne bir bask n yaparak 2 M s r hcum botuyla k sa sreli at malarda bulundu. srail daha sonra kurba a adamlardan da yararlanarak deniz alt hcumu yaparak 2 M s r denizalt s yla 2 hcum botunu hasara u ratt . Bu taciz ve bask n hareketleri M s r donanmas n n Port Saiddeki gemilerinin skenderiyeye getirilmesiyle sonuland . M s r donanmas n n Sinadaki M s r ordusunun deste i iin daha nce El Ari e planlad karma blgede srailin h zl ilerleyi i nedeniyle ertelendi. Arap- srail sava nda M s r donanmas n n kar hareketleri Hayfa evresi ve A dod liman na yap lan mevzii bask n hareketlerine sebep oldu. -Kara Harektlar a.) Sina Cephesi (bkz. ekil 1) Bu cephede srail ile Svey Kanal aras nda ba lant y sa layan 3 ana yol bulunmaktayd . Bu durumda M s r ve srail asker te kilatlar bu 3 ana yola gre bir stratejik taktik geli tirmi lerdi. M s r, bu 3 ana yolu kontrol alt nda tutmu ve kademeler halinde yay lm bulunuyordu. Bu savunma sistemi srailin ilk sald r lar n geri pskrtebilece i gibi hemen arkas ndan da bir taarruzun gerekle mesine imkn sa layabilirdi. srailliler ise bu sava ta uluslar aras bir ate kes bask s ndan ekindiklerinden dolay taarruz planlar n bu 3 ana yolu h zl ca ele geirmek zere yapm lard . Ayr ca srail taraf ndan yap lan planlar M s r n Sinadaki kuvvetlerini yok etme amac na ynelikti. Harekt 5 Haziran 1967 sabah ba lad . srail sald r s kuzeyden gneye do ru u ekilde devam etmi tir: Kuzeydeki srail kuvveti (Tal Tmeni) Gazze eridini savunan 7. M s r tmenine taarruzla Han Yunustaki cepheyi yard . Baz kuvvetleri de Rafah mevzilerinin gerilerine taarruz ederken byk k sm da gney bat ya yneldi. Bu s rada Gazzeye gneyden ynelen bir tugay n taarruzu sonucu Gazze d rld. Gney bat ya ilerleyen kol, El-Ari i ele geirdikten sonra takviye edilen zel kuvvetleriyle Romani zerinden hareketle 7 Haziran 1967de El-Kantaraya ula t . Kuzeydeki ve gneydeki srail kuvvetleri M s r ordusunun yaratt bir bo luktan yararlanarak ieriye s zd ve bat istikametinde ilerlediler. Bu tmenin harekt smailiye ynne do ru devam etti. Daha gneyde harekt yapan aron Tmeni M s rl lar n Ebu-Ageyla mevzilerine taarruzla, kara harekt n para t birlikler harekt yla birle tirerek, gece karanl ndan da yararlanarak 6 Haziran sabah M s r mevziini d rd ve gneye yneldi. ok stratejik bir konumda yer alan bu mevziinin d mesi M s r ordusunun dzensiz bir ekilde bat ya ekili ini h zland rd . Yoffe tmeni Giddi ve Mitla geitlerine el att s rada aron tmeni de Svey Krfezine yneldi. Bu harekt devam ederken Sina yar madas n n gney ucundaki arm-el eyh ssne kar Eyladdan helikopterle indirilen birlikler bu kesimdeki taarruzu tamamlad lar. 8 Haziran 1967 ak am na kadar Sinadaki M s r ordusunun muharebe gc yok edilmi bulunuyordu. M s r BMye ba vurarak srailinde kabul etti i takdirde bir ate kes anla mas n kabul etmeye haz r oldu unu bildirdi. Sina cephesinde 8 Haziran 1967 ak am ate kes yrrl e girmi tir. M s r bu sava sonucu asker tehizat n n %80ini kaybetmi tir. b.) rdn Cephesi (bkz. ekil 2)

5 Haziran gn El-Ari e hava indirmesinden vazgeen srail komutanl , rdn cephesini 2 para t taburuyla takviye etti. 5 Haziranda Kuds kesiminde ba layan arp malar srailin bu blgede hava stnl n sa lamas ndan sonra canland . Kuds muharebeleri 6 Haziran gn de devam etti. srail kuvvetleri Latrun ve Ramallah ehirlerini ele geirdiler. Daha sonra kuzeye Bat erian n merkezine do ru ilerlemeye devam ettiler. Bir taraftan da kuzeyde bulunan srail kuvvetleri, Tulkarim, Kalkilya, Jenini alarak Nablusa hareket ettiler. Jenindeki arp malar s ras nda rdn z rhl lar srail kuvvetlerine zorda b raksa da srail jetlerinin buraya yapm oldu u sald r lar sonucu srail kuvvetleri rahatlam lard r. 7 Haziran gn srail kuvvetleri Do u Kuds almay ba ard lar. Di er taraftan srail ve rdn ordular Nablus iin k yas ya mcadele ediyordu. rdn, ok iyi bir savunma gstermi olmas na ra men i in iine srail uaklar kar nca ehri terk etmek zorunda kalm lard r. Nablusun d mesi Kudsten sonra btn Bat erian n srailin eline geti ini gstermektedir. ehrin d mesiyle rdn BMye ate kes a r s nda bulunmu ve 7 Haziran ak am rdn cephesinde ate kes yrrl e girmi tir. b.1.) Kutsal ehir Kudsn D mesi srail kuvvetleri blnm kent olan Kudste sava n ba lad 2. gn itibariyle 16 saattir rdn ordusunun sald r s alt nda bulunuyordu. srail ordusu bu sald r ya haz rl ks z yakalanm t . srail ordusu karargh nda byk bir tela hkimdi ve General Narkisin kar sald r yapabilmesi iin elinde bir plan dahi bulunmamaktayd . Sadece bir foto rafa bak larak plan yap lmaya al l yordu. Moshe Dayandan ilk olarak Do u Kudsn al nmamas talimat gelmi ti. nk burada Yahudilerin A lama Duvar ve Mslmanlar n Kubbet-s Sahra ve Mescid-i Aksa Camileri bulunmaktayd . Ayn zamanda Narkisi bir endi e sarm t ve o e er eski ehri imdi almazsa bir daha alamayaca n d nyordu. lerleyen zamanlarda di er cephelerde al nan ba ar lar, Moshe Dayan n fikrinin de i mesine sebep oldu. Dayan, eski ehrin al nmas n emretti. Narkis, operasyonun yneticisi konumunda bulundu. Albay Matta, tepeden Do u Kudse girdi. Kuds tarih boyunca hibir zaman bu kadar teknolojik donan ml bir ordunun istilas na u ramam t . ehir, rdn direni ileri taraf ndan sokak sava eklinde savunuluyordu. Bunun etkili olmamas yla beraber, Kahiredeki Ns r n szcs, devlet radyosundan sava kaybedilirken, sava kazan l yor havas veriyordu. rdn lejyonu, sokak sava lar yla srail ordusuna a r kay plar verdirse de, srailin ilerlemesini engelleyemiyordu. Saat 10.00da Albay Matta Gur, Mabet tepesini ele geirdi ini telsizle bildirdi. Sava n en duygusal an srail iin A lama Duvar na ula lmas yd . nk Yahudiler bundan 1897 y l nce Romal lar taraf ndan bu blgeden srlm t. Kuruldu undan beri laik yap ya sahip olan srail art k Musevili in kkleriyle bulu uyordu. Kudsn d mesi, di er cephelerde Arap ordular n n yenilmesini de beraberinde getirdi. Moshe Dayan, A lama Duvar na gelerek her Musevi gibi buraya bir dua yazd . Dua ise yleydi: sraile bar gelsin. c.) Suriye Cephesi (bkz. ekil3) Sava n ba lad 5 Haziran gn srail taraf ndan Suriyeye kar bir harekt yap lmam t r. Golan tepelerine[8] yerle mi olan Suriye topusu da s n rdaki srail ehirlerini topa tutmaktan ba ka bir ey yapmam t r. Akabinde 6 Haziran gn de Suriye ile srail aras nda fazla bir srt me olmam t r. Suriye kuvvetleri baz srail yerle im merkezlerine kk sald r larda bulunduysalar da srail kuvvetleri taraf ndan geri pskrtlm lerdir. 7 Haziran

gn de topu ate inden ba ka bir ey ya anmam t r. Suriye ordular sava n ba lad gnden itibaren yerinden k m ldamam t r. 8 Haziran gn Suriye topusu ate e devam ederken M s r n ate kes istemesi zerlerinden so uk bir du etkisi yaratt . Bunu f rsat bilen srail kuvvetleri ertesi gnn Suriye cephesine yapaca sald r iin 8 Haziran gn Suriye cephelerini bombalayarak Suriye kuvvetlerinin herhangi bir harekete te ebbs etmelerini nledi. 8 Haziran gn rdn ve M s r n ate kesi kabul etmelerinden dolay srail kara ve hava kuvvetleri Suriye cephesine odaklanm t . srailliler Sovyetlerin Suriyeye yard m ndan ekindikleri iin harekt n ok sratli olmas gerekti ini d nyorlard . srail kuvvetleri Suriye cephesinin kuzey kesiminde 9 Haziran sabah 07.00dan itibaren sald r ya geti. Sald r z rhl kuvvetler ile hava kuvvetleri taraf ndan gerekle tiriliyordu. Suriye cephesinde yap lan sava ok etin oldu nk Suriyeliler zellikle topu mevzilerini ok iyi haz rlam lard . Sava n en zorlu geti i Zaura, Telfakher mevzileri d tkten sonra Suriye cephesinde birok bo luk meydana geldi. 10 Haziran sabah srail kuvvetleri Kuneitra istikametine sald r ya getiler. te bu noktada am radyosu Kuneitran n d t n a klad . Fakat srail kuvvetleri Kuneitraya bir hayli uzakt . am radyosunun bu a klamas zerine amdan yard m gelmeyece ini anlayan Suriye kuvvetleri Kuneitray bo altarak geri ekildi. Bu da srailin Kuneitray ele geirmesinde kolayl k sa lad . ama 40 mil uzakl kta bulunan Kuneitran n srailin eline gemesiyle srail, Suriye topraklar nda 12 mil ieri girmi ve Golan tepelerini ele geirmi bulunuyordu. Bylece 1956dan beri srail yerle im merkezlerini bombalayan Suriye topusu blgeden kart larak bu tehlike ortadan kald r lm oluyordu. 10 Haziran gn Sovyetler srail ile ili kilerini kesmi saat 16.30da srail ile Suriye aras nda ate kes yrrl e girmi ti. Bylelikle srail ile Araplar aras ndaki 6 Gn Sava lar sona erdi. Sava n Sonular 29 A ustos 1 Eyll 1967 tarihlerinde Hartumdaki Arap zirvesinde Arap liderleri sraile kar ortak, sert bir tutum belirlediler. Buna gre zirvede 3 Hay r ( sraili tan mama, srail ile gr meme ve srail ile bar yapmama) prensipleri belirlendi. BM Gvenlik Konseyi ise 22 Kas m 1967de ald 242 say l karar ile sraile i gal etti i topraklardan derhal ekilme ve tm blge lkelerine bar iinde ya ama a r s yapt . M s r ve rdn karar hemen kabul ederken Suriye ancak 1968 y l nda kabul etti. srail ise istedi i gibi yorumlama hakk n n sakl oldu unu belirterek karar kabul etti. Bu karar bundan sonra yap lacak olan bar gr melerinde sorunun zm iin emsal te kil eder. Sava n sonular : 1)Blgede s n rlar de i ti, srailin topraklar geni ledi. 2) srailin yeni topraklar kazanmas yla bir nceki sava larda oldu u gibi mlteciler sorunu ortaya kt . 3)M s r, sava ta ald ba lad . a r darbeyle Arap dnyas ndaki liderli ini ve sayg nl n kaybetmeye

4)Arap devletlerini destekleyen Sovyet Rusya, blgedeki etkinli ini yitirmeye ba lad ve Sovyet Rusya kar s nda ABD, sraili destekleyerek gcn artt rd .

5)Pan-arabizm etkisini yitirmeye ba larken, yerini pan-islamizm ve yeni yeni ba layan Filistin milliyetili i gibi yerel olan milliyeti ak mlara b rakm t r. RDN MISIR KAYNAKA 1. Ankara, ARMAO LU Fahir, Filistin Meselesi ve Arap - srail Sava lar (1948-1988), Trkiye Bankas Yay nlar , 1991 2. Ankara, ATMACA Ay e mr, SER Berna, Arap- srail Uyu mazl ODT Yay nc l k, , Semih Ofset,

3. Ankara, EREND L Muzaffer, a da Ortado u Olaylar , Genel Kurmay Bas m Evi, 1992 4. stanbul, DEACON Richard, srail Gizli Servisi, Anahtar Kitaplar Yay nevi, 1993

5. stanbul, ELPELEG Zvi, Filistin Ulusal Hareketinin Kurucusu Hac Emin ElHseyni, leti im Yay nlar , 1999 6. stanbul, LEWIS Bernard, Ortado u, ev. Mehmet Harmanc , M s rl Matbaac l k, 1999 7. 8. NTV Belgeseli, Dnyay Sarsan Gnler, Kutsal ehir Kuds U runa Yap lan Sava TRT Belgeseli, K rm z Hat Program , Filistin Sorunu ve Alt Gn Sava lar

Dipnotlar [1] srail edebiyat na bu sava 6 Gn Sava lar diye gemi tir. [2] 7 Nisan 1967 gn Suriye ile srail aras ndaki hava muharebesinde srail uaklar zerinde utu u gibi, alt tane de Suriye ua n d rdler. [3] http://ansiklopedi.turkcebilgi.com/Alt%FD_G%FCn_Sava%FE%FD [4] http://ansiklopedi.turkcebilgi.com/Alt%FD_G%FCn_Sava%FE%FD [5] Richard DEACON, srail Gizli Servisi, Anahtar Kitaplar Yay nevi, stanbul 1993, s.183 [7] srail istihbarat rgt uzun y llar boyunca yapt etmi tir. al malar sonucu bu durumu tespit am

[8] Golan tepeleri ve Golan platosu, srail ilerinden gelerek Kuneitra zerinden ama ula an ana yakla ma yolunu kontrol eder. Golan tepeleri Kuneitran n bat s na d er. Golan platosu ortalama 60 km. uzunlukta ve 30 km. geni liktedir. Denizden 200-600 metre yksek olan bu plato gneyde Yarmuk nehri vadisine kuzeyde Hermon da na dayal d