Chng 1.

GII THIU V H THNG THNG TIN QUN L Vi nt v thi i thng tin Trc nhng nm 1980, trn th gii gn nh cha bit ti khi nim h thng thng tin qun l. Cc nh qun l khng quan tm ti vic x l cc thng tin nhn c v phn phi nhng thng tin trong doanh nghip ca h. H khng quan tm ti thng tin cng nh cc li ch m n em li . Vic u t vo h thng thng tin trong doanh nghip cn l mt ci g kh tn km v em li hiu qu khng cao. Vo thi k ny qu trnh thng tin din ra gia cc ni khc nhau trn din rng ton cu cn cha c t ra. Qu trinh qun l v to lp cc quyt nh quan trng ca doanh nghip mi ch ch yu da trn vic cn nhc cc hin tng ny sinh trong mi trng kinh doanh mt cch trc tip, thng qua kinh nghim v bng trc gic ca ngi qun l. Vo nhng nm 1980 ,vi s pht trin mnh m ca cng ngh my tnh v c bit l ca cc phn mm my tnh, gip cho h thng thng tin c mt c hi pht trin mnh m hn trong cc doannh nghip. Vo thi k ny, h thng thng tin bt u vai tr phn tch s kin trn cc d liu thu thp c v thit lp cc m hnh quyt nh cc nh qun l c th la chn ra phng n tt nht thc hin. Nm 1986, Richard Mason ( gio s v h thng thng tin ) vit: Ngy nay trong cc x hi phng ty ca chng ta, s lng nhn vin thu thp, x l v phn phi thng tin nhiu hn s lng nhn vin bt c mt ngh no khc. Hng triu my tnh c lp t trn th gii v nhiu triu km cp quang, dy dn v sng in t kt ni con ngi, my tnh cng nh cc phng tin x l thng tin li vi nhau Cc doanh nghip m hot ng ch yu ca chng l x l thng tin nh Ngn hng, cc t chc mi gii, cc cng ty bo him cc doanh nghip qung co, trc y chim mt t l nh trong GDP ca cc nc; th t nm 1988 tr li y chng chim mt t l ngy cng ln. i vi nhiu doanh nghip ln, thng tin va l nguyn liu va l sn phm cui cng. X hi ca chng ta thc s l x hi thng tin, thi i ca chng ta l thi i thng tin. Thi i thng tin dc phn bit vi nhng thi i khc bi nm c im quan trng: Thi i thng tin xut hin do s xut hin ca cc hot ng x hi da trn nn tng thng tin. Kinh doanh trong thi i thng tin ph thuc vo cng ngh thng tin c s dng thc hin cng vic kinh doanh. Trong thi i thng tin nng xut lao ng tng ln nhanh chng. Hiu qu s dng cng ngh thng tin xc nh s thnh cng trong thi i thi i thng tin. 1.1.

Trong thi i thng tin, cng ngh thng tin c mt trong hu ht cc sn phm v dch v. -2-

Bng 1.1. Nhng im khc bit ca thi i thng tin so vi mt s thi i khc Thi i cng Thi i Thi i nghip nng thng tin nghip Khong thi gian Trc 1800 1800 ti 1957 1957 ti nay Nhn cng chnh Quan h lao ng Cng c ch yu Nng dn Con ngi v t ai Cng c cm tay Cng nhn trong nh my Con ngi v my mc My mc Nhn cng tri thc Con ngi v con ngi Cng ngh thng tin

1.2. Cc loi thng tin trong doanh nghip 1.2.1. Phn bit gia d liu v thng tin D liu l nhng s kin hay nhng g quan st c trong thc t v cha h c bin i sa cha cho bt c mt mc ch no khc. Nh vic mt doanh nghip bn mt l hng no s sinh ra rt nhiu d liu v s lng hng ha bn, gi bn, ni bn hng, thi gian bn hng, a im bn hng, khch hng chi tr bng tin mt hay chuyn khon Ni mt cch khc, d liu l tt c nhng c tnh ca cc thc th nh con ngi, a im, cc vt v cc s kin khi nim trn chng ta cn phi hu thc th l g? Thc th l mt s vt hay mt ci g tn ti v phn bit c. V d mi con ngi cng l mt thc th, mi chic xe my cng l mt thc th, chng ta cng c th ni mi con kin cng l mt thc th nu chng ta phn bit c con ny vi con khc ( chng hn ta nh s cc nh trn mi con kin ) Khc vi d liu c coi nh nhng nguyn liu ban u, thng tin cn c phn bit nh mt sn phm hon chnh thu c sau qu trnh x l d liu. i khi thut ng d liu v thng tin thng c s dng thay th nhau trong mt s trng hp. Tuy vy, trong nhng trng hp chng ta vn cn xc nh rng thng tin l nhng d liu c x l sao cho n thc s c ngha cho ngi s dng v thng tin gm nhiu gi tr d liu. 1.2.2. Cc c tnh ca thng tin trong doanh nghip Cht lng ca thng tin c xc nh thng qua nhng c tnh sau: tin cy: tin cy th hin cc mt v xc thc v chnh xc.

Thng tin t tin cy s gy cho t chc nhng hu qu ti t. Chng hn h thng lp ha n bn hng c nhiu sai st, nhiu khch hng ku ca v tin phi tr ghi cao hn v gi tr hng thc mua s dn n hnh nh xu v ca hng, lng khch hng s gim v doanh s bn hng s st xung. Nu s tin ghi trn ha

n thp hn s tin phi tr, trong trng hp ny s khng co khch hng no than phin tuy nhin ca hng b tht thu. Tnh y : Tnh y ca thng tin th hin s bao qut cc vn p ng yu cu ca nh qun l. Nh qun l s dng mt thng tin khng y c th dn n cc quyt nh v hnh ng khng p ng vi i hi ca tnh hnh thc t. Chng hn mt nh sn xut gh ta yu cu bo co v s lng gh lm ra mi tun. so snh, bo co cng c nu ra s lng gh lm ra ca tun trc v ca cng k nm trc . ng ch thy s lng gh lm ra tng u v c th s cho rng tnh hnh sn xut l tng i tt p. Tuy nhin trong thc t c th hon ton khc. H thng thng tin ch cung cp s lng gh sn xut ra m khng cho bit t g v nng sut. ng ch s phn ng ra sao khi trn thc t s gi lao ng thm rt ln, t l nguyn vt liu hao ln khi cng nhn lm vic qu nhanh. Mt s khng y v thng tin nh vy s lm hi cho doannh nghip. Tnh thch hp v d hiu: Trong mt s trng hp, nhiu nh qun l khng s dng mt s bo co mc d chng c lin quan ti nhng hot ng thuc trch nhim ca h. Nguyn nhn ch yu l chng cha thch hp v kh hiu. C th l do qu nhiu thng tin khng thch ng cho ngi nhn, thiu r rng, s dng qu nhiu t vit tt hay a ngha, hoc s b tr cha hp l ca cc phn t thng tin. iu dn ti hoc l tn ph do to ra nhng thng tin khng dng, hoc l ra cc quyt nh sai v hiu sai thng tin. Tnh an ton: Thng tin phi c bo v v ch nhng ngi c quyn mi c php tip cn ti thng tin. S thiu an ton v thng tin cng c th gy ra nhng thit hi to ln cho t chc. Tnh kp thi: Thng tin c th l tin cy, d hiu, thch ng v c bo v nhng vn khng c ch khi n khng c gi ti ngi s dng vo lc cn thit.

1.2.3. Phn loi thng tin trong doanh nghip p Ba cp qun l trong mt t chc Ngi ta thng chia T chc thnh ba mc qun l c tn l : Lp k hoch chin lc, kim sot qun l chin thut v iu hnh tc nghip.

Mc chin lc c nhim v xc nh mc ch, mc tiu v nhim v ca t chc. T h thit lp cc chnh sch chung v nhng ng li. Trong mt doanh nghip sn xut thng thng cc nh qun l nh: Ch tch Tng gim c hoc cc ph ch tch thuc mc qun l ny. Mc chin thut thuc mc kim sot qun l, c ngha l ni dng cc phng tin c th thc hin cc mc tiu chin lc c t ra mc cao hn. Trong mt doanh nghip thng thng cc nh qun l nh: Trng phng t chc, chng phng ti v, nm mc qun l ny. Mc iu hnh tc nghip qun l vic s dng sao cho c hiu qu v hiu lc nhng phng tin v ngun lc tin hnh tt cc cng vic ca t chc nhng phi tun th nhng rng buc v ti chnh, thi gian v k thut. Nhng ngi trng coi kho d tr, trng nhm, c cng ca nhng i sn xut thuc mc qun l ny. Cn lu rng mt t chc khng ch c cc b phn ba mc qun l nh trn trnh by mi s dng v to ra thng tin. Cn c cc b phn mc th t. Tuy nhin mc ny khng c trch nhim qun l. N c cu thnh t tt c nhng hot ng ch bin thng tin m nh t chc thc hin nhng nhim v ca mnh. V d nhn vin k ton, nhn vin kim k, cng nhn sn xut thuc mc ny. Tng ng vi ba mc qun l ca t chc th quyt nh trong mt t chc cng c chia lm ba loi: quyt nh chin lc, quyt nh chin thut v quyt nh tc nghip. Quyt nh chin lc l nhng quyt nh xc nh mc tiu v nhng quyt nh xy dng ngun lc cho t chc. Quyt nh chin thut l nhng quyt nh c th ha mc tiu thnh nhim v, nhng quyt nh kim sot v khai thc ti u ngun lc. Quyt nh tc nghip l nhng quyt nh nhm thc thi nhim v. Cc loi thng tin qun l trong mt doanh nghip

Cn b qun l trong cc cp ( mc ) khc nhau cn thng tin cho qun l khc nhau. Vic ra quyt nh khc nhau cn thng tin khc nhau. iu ny c th hin qua cch nh ngha v thng tin qun l nh sau: Thng tin qun l l thng tin m c t nht mt cn b qun l cn hoc c mun dng vo vic ra quyt nh qun l ca mnh. Thng tin qun l trong mt t chc c chia lm ba loi: Thng tin chin lc, thng tin chin thut v thng tin tc nghip. Thng tin chin lc: l nhng thng tin s dng cho mc tiu di hn ca mt doanh nghip. N l mi quan tm ch yu ca nhng nh chin lc cp cao. N bao gm nhng thng tin v tim nng ca th trng, cch thm nhp th trng, chi ph cho nguyn vt liu, vic pht trin sn phm, nhng thay i v nng sut lao ng v cc cng ngh mi pht sinh. V bn cht, thng tin chin lc l nhng thng tin lin quan ti vic lp k hoch lu di, thit lp cc d n, v a ra nhng d bo cho s pht trin tng lai. Thng tin chin thut: l nhng thng tin s dng cho mc tiu ngn hn ( mt thng hoc mt nm ), v thng l mi quan tm ch yu ca cc phng ban. l nhng thng tin t kt qu phn tch s liu bn hng, nh gi dng tin d n, yu cu ngun lc cho sn xut, v cc bo co ti chnh hng nm. Dng thng tin ny thng xut pht t nhng d liu ca hot ng hng ngy. Do , n i hi mt qu trnh x l thng tin hp l v chnh xc. Trong vic lp k hoch hnh ng chin thut, cn phi kt hp nhiu thng tin t cc ngun khc nhau trc khi a ra quyt nh. Thng tin iu hnh ( tc nghip ): l nhng thng tin s dng cho nhng cng vic ngn hn din ra trong vi ngy thm ch vi gi trong mt phng ban no . N bao gm thng tin v s lng chng khon m doanh nghip ang c trong tay, v lng n t hng, v tin cng vic, Thng tin iu hnh v bn cht c rt ra mt cch nhanh chng t d liu v cc hot ng. Bng 1.2 m t tnh cht ca thng tin theo cp quyt nh.

Bng 1.2. Tnh cht ca thng tin theo cp quyt nh c trng thng tin Tn sut Tnh c lp ca kt qu Thi im Mc chi tit Ngun Tnh cu trc chnh xc Tc nghip u n lp li D kin trc c Qu kh v hin ti Rt chi tit Trong t chc Cu trc cao Rt chnh xc Chin thut Phn ln l thng k, u non s b c D thng tin bt ng Hin ti v tng lai ng hp, T thng k Trong v ngoi t chc Ch yu c cu trc, mt s phi cu trc Mt s d liu c tnh ch quan Ngi qun l cp trung gian Chin lc Sau mt thi k di, trong trng hp c bit Ch yu khng d on trc c D on cho tng lai l chnh Tng hp, khi qut Ngoi t chc l ch yu Phi cu trc cao Mang nhiu tnh ch quan Ngi qun l cp cao

Ngi s dng Gim st hot ng tc nghip

1.2.4. Cc ngun thng tin ca doanh nghip Thng tin c s dng trong cc doanh nghip c thu thp t hai ngun ch yu: ngun thng tin bn ngoi v ngun thng tin bn trong. Ngun thng tin bn ngoi: c mt ci nhn khi qut v ngun thng tin bn ngoi cho mt t chc hy xem xt Hnh 1.1. V cc u mi trong s : - Nh nc v cp trn. Mt t chc trong mt quc gia phi chu s qun l ca nh nc. Mi thng tin mang tnh nh hng ca nh nc v cp trn i vi mt t chc nh lut thu, lut mi trng, quy ch bo h v.v l nhng thng tin m bt k mt t chc no cng phi lu tr v s dng thng xuyn. - Khch hng. Trong nn kinh t th trng th thng tin v khch hng l v cng quan trng. Vic t chc thu thp, lu tr v khai thc thng tin v khch hng nh th no l mt trong nhng nhim v ln ca mt doanh nghip. - Doanh nghip cnh tranh. Bit v i th cnh tranh trc tip l cng vic hng ngy ca cc doanh nghip hin nay. - Doanh nghip c lin quan. L cc doanh nghip sn xut hng ha c lin quan ( hng ha b sung hoc hng ha c thay th ).

- Doanh nghip s cnh tranh. Mun doanh nghip tn ti trong thi gian di, nh qun l cn phi c nhng thng tin v i th s xut hin trong tng lai cc doanh nghip s cnh tranh. - Cc nh cung cp. Thng tin v cc nh cung cp s gip doanh nghip hoch nh c k sch pht trin cng nh s kim sot tt chi ph v cht lng sn phm dch v ca mnh. Nh nc v cp trn Khch hng

DOANH NGHIP
H thng qun l

Doanh nghip cnh tranh Doanh nghip c lin quan Doanh nghip s cnh tranh Nh cung cp

i tng qun l

Hnh 1.1. Cc ngun thng tin bn ngoi doanh nghip Ngun thng tin thu thp t bn ngoi doanh nghip c cung cp thng qua bo ch, ti liu ca cc t chc cung cp thng tin, hoc qua iu tra kho st trc tip cc i tng ca doanh nghip Ngun thng tin trong ni ti doanh nghip: Ngoi ngun thng tin bn ngoi, doanh nghip cn c mt ngun thng tin quan trng t h thng s sch v cc bo co kinh doanh thng k ca doanh nghip. Ty theo tng loi yu cu thng tin khc nhau, ngi ta s tin hnh nhng bc x l d liu khc nhau, v do , hnh thnh nhng h thng thng tin vi cc dng khc nhau, phc v nhng mc tiu a dng v c nhng c t khc nhau v phn cng, phn mm, cng nh v ngi s dng v iu hnh. 1.3. H thng thng tin qun l 1.3.1. Khi nim h thng H thng l mt tp hp cc phn t tng tc c t chc nhm thc hin

mt mc ch xc nh. Cc phn t y l tp hp cc phng tin vt cht v nhn lc

H thng con bn thn n cng l mt h thng nhng l thnh phn ca mt h thng khc. Nhng h thng m chng ta ang xem xt thc cht l cc h thng con nm trong mt h thng khc v ng thi cng cha cc h thng con khc thc hin nhng nhim v khc nhauca cng vic. Vic hiu c bt c mt h thng c bit no thng i hi chng ta phi c c mt s kin thc ln m n phc v. Nhng yu t c bn ca mt h thng gm: Mc ch: chnh l l do m h thng tn ti v l mt tiu ch c s dng khi nh gi mc thnh cng ca h thng. Phm vi: Nhm xc nh nhng g nm trong h thng v nhng g nm ngoi h thng. Mi trng: bao gm tt c nhng yu t nm ngoi h thng. u vo : l nhng i tng v thng tin t mi trng bn ngoi h thng c a vo h thng. u ra: l nhng i tng oc nhng thng tin c a t h thng ra mi trng bn ngoi. 1.3.2. H thng thng tin qun l H thng thng tin qun l l mt tp hp nhng con ngi, cc thit b phn cng, phn mm, d liu thc hin vic thu thp, x l, lu tr v cung cp thng tin h tr vic ra quyt nh, iu khin phn tch cc vn , v hin th cc vn phc tp trong mt t chc. H thng thng tin c th bao gm nhng thng tin c th v c bit v mt con ngi, v cc a im khc nhau, v cc s kin bn trong mt t chc hoc trong mt mi trng xung quanh .

Ngun

ch

Thu thp

X l v lu tr
Phn hi

Cung cp

Hnh 1.2. Cc chc nng chnh ca h thng thng tin Nhng hot ng ch yu xy ra trong mt h thng thng tin gm nhng nhm chnh nh sau:

- Thu thp d liu: L hot ng thu thp v nhn d liu t trong mt t chc doanh nghip hoc t mi trng bn ngoi x l trong mt h thng thng tin. - X l thng tin: L qu trnh chuyn i t nhng d liu u vo thnh dng c ngha i vi ngi s dng. - Cung cp thng tin: s phn phi cc thng tin c x l ti nhng ngi hoc nhng hot ng cn s dng thng tin . - Lu tr thng tin: Cc thng tin cn c lu tr s dng trong tng lai, khi tin hnh phn tch xy dng cc k hoch mi hoc a ra cc quyt nh c tnh h thng khi cn vn c s dng. - Thng tin phn hi: L nhng thng tin xut, gip cho bn thn nhng ngi iu hnh mng li thng tin c th nh gi li v hon thin qu trnh thu thp v x l d liu m h ang thc hin. Lu , h thng thng tin khng nht thit phi cn n my tnh mc d ngy nay cng ngh thng tin gip vn hnh cc h thng thng tin hiu qu hn nhiu. H thng thng tin th cng c th s dng giy v bt, v vn c s dng rng ri trong doanh nghip Vit Nam hin nay. H thng thng tin vi tnh da vo cng ngh phn cng v phn mm my tnh x l v ph bin thng tin. Trong gio trnh ny, khi s dng cm t h thng thng tin, chng ta ch nhc ti h thng thng tin vi tnh. y cn phn bit r my tnh v chng trnh vi tnh vi h thng thng tin. Cc my tnh in t v cc chng trnh phn mm l nn tng k thut, cng c v nguyn liu cho h thng thng tin hin i. My tnh l thit b lu tr v x l thng tin. Cc chng trnh vi tnh, hay phn mm, l tp hp cc ch th nhm hng dn v iu khin x l my tnh. Tm hiu hot ng ca my tnh v cc chng trnh ng vai tr rt quan trng trong vic thit k gii php cho cc vn ca doanh nghip, nhng my tnh ch l mt phn ca h thng thng tin. My tnh v cc chng trnh l nhng yu t khng th thiu ca h thng thng tin vi tnh, nhng ch bn thn chng thi khng th to ra c thng tin m doanh nghip cn. tm hiu v h thng thng tin, ta cn phi nm c cc vn cn gii quyt, cc quy trnh thit k v trin khai, v cc quy trnh a ra gii php. Cc nh qun l hin i cn phi bit phi hp nhng hiu bit v my tnh vi kin thc v cng ngh thng tin. 1.4. Phn loi cc h thng thng tin qun l Do c nhng mc ch khc nhau, cc c tnh v cc cp qun l khc nhau, nn c rt nhiu loi h thng thng tin tn ti trong t chc. Cc h thng thng tin trong t chc c th phn loi theo cc phng thc khc nhau. 1.4.1. Phn loi theo cp ng dng Theo cch phn loi ny c bn loi h thng thng tin: - H thng thng tin cp tc nghip: tr gip cc cp qun l bc thp nh trng nhm, qun c trong vic theo di cc hot ng v giao dch c

bn ca doanh nghip nh bn hng, ha n, tin mt, tin lng, ph duyt vay n v lu thng nguyn vt liu trong nh my. Mc ch chnh ca h thng cp ny l

tr li cho cc cu hi thng thng v gim st lu lng giao dch trong doanh nghip. Cn bao nhiu sn phm tn kho? Anh X lnh lng cha? tr li nhng cu hi dng ny, thng tin thng phi chnh xc, cp nht thng xuyn, v d s dng. V d v h thng thng tin thuc loi ny bao gm: h thng lu cc khon tin rt khi ti khon ngn hng t mt my rt tin t ng (ATM), hoc h thng theo di gi lm vic ca cng nhn ti nh my. - H thng thng tin cp chuyn gia: cung cp kin thc v d liu cho nhng ngi nghin cu trong mt t chc. Mc ch ca h thng ny l gip cc doanh nghip pht trin cc kin thc mi, thit k sn phm, phn phi thng tin, v x l cc cng vic hng ngy trong doanh nghip. - H thng thng tin cp chin thut: c thit k nhm h tr iu khin qun l, to quyt nh v tin hnh cc hot ng ca cc nh qun l cp trung gian. Quan trng l h thng cn gip cc nh qun l nh gi c tnh trng lm vic xem c ang trong tnh trng tt hay khng. cp ny cc thng tin cung cp ch yu thng qua bo co hng thng, hng qu, hng nm Cc h thng cp chin thut thng cung cp bo co nh k hn l thng tin v cc hot ng. V d h thng thng tin qun l cng tc ph bo co v ton b chi ph i li, n , tip khch ca nhn vin cc phng ban ca cng ty, nh du nhng trng hp m chi ph thc vt qu ngn qu. Mt s cp chin thut h tr cho cc quyt nh bt thng. Chng thng gii quyt cc vn t c cu trc hn, nhng yu cu v thng tin cng t r rng hn. Cc h thng loi ny thng tr li cu hi dng nu-th: Nu chng ta tng gp i doanh s bn ra vo thng 12 th s nh hng ti lch trnh sn xut nh th no? Nu hot ng ca nh my b nh ch li 6 thng th iu g s xy ra vi vic thu hi vn u t? Tr li nhng cu hi ny i hi nhiu d liu t bn ngoi doanh nghip, cng nh d liu ni b khng d truy nhp c t cc h thng tc nghip thng thng. - H thng thng tin cp chin lc: gip cc nh qun l cp cao x l v a ra cc hng chin lc cng nh cc xu hng pht trin lu di ca doanh nghip. Mc tiu ca h thng thng tin l gip cho doanh nhgip c kh nng thch ng tt nht vi nhng thay i trong mi trng. Nhng cu hi h t ra tng t nh: Doanh nghip cn tuyn thm bao nhiu nhn cng trong vng 5 nm ti? Xu hng gi thnh nguyn liu u vo v lu di s l g, v cng ty s chu c chi ph no? Nn sn xut sn phm no sau 5 nm ti? 1.4.2. Phn loi theo mc ch phc v ca thng tin u ra Ngoi cch phn la trn, cn c th phn loi h thng thng tin theo mc ch phc v ca thng tin u ra. 1.4.2.1. H thng thng tin x l giao dch H thng thng tin x l giao dch( Transaction Processing System TPS ) l h thng thng tin gip thi hnh v lu li nhng giao dch thng thng hng ngy cn thit cho hot ng sn xut kinh doanh. V d: nhp n t hng,

t phng khch sn, bng lng, lu h s nhn vin, v vn chuyn vt t. Chng tr gip ch yu cho cc hot ng mc tc nghip. Nhng h thng thuc loi ny

bao gm: h thng tr lng, h thng lp n t hng, lm ha n, theo di khch hng, theo di nh cung cp, cp nht ti khon ngn hng, h thng tnh thu phi tr ca ngi n thu H thng x l giao dch thng ng vai tr ch cht trong hot ng sn xut kinh doanh, n ni s c ca TPS trong vng t gi ng h c th gy thit hi nng n cho cng ty v cn c th nh hng tiu c n cc cng ty khc. 1.4.2.2. H thng thng tin phc v qun l H thng thng tin ( Management Information System MIS ): phc v cc hot ng qun l ca t chc. Cc hot ng ny nm mc iu khin tc nghip, iu khin qun l hoc lp k hoch chin lc. Chng ch yu da vo cc c s d liu c to ra bi cc h x l giao dch cng nh t cc ngun d liu ngoi t chc. Do cc h thng thng tin qun l phn ln da vo cc d liu sn sinh t cc h x l giao dch, cht lng thng tin m chng sn sinh ra ph thuc nhiu vo qu trnh vn hnh ca h x l giao dch. Thng thng h thng ch qun l cc s kin ni b. MIS ch yu phc v cc chc nng lp k hoch gim st v ra quyt nh cp qun l. MIS thng phc v cc nh qun l quan tm ti nhng kt qu hng tun, hng thng hay hng nm ch khng phi l cc hot ng hng ngy. MIS cung cp cu tr li cho cc cu hi thng thng c nh trc v c mt quy nh trc tr li chng. V d, bo co MIS lp danh sch tng khi lng ng c s dng qu ny bi mt mng li qun c ph, hoc so snh tng doanh s hng nm ca mt s sn phm so vi mc tiu ra. H thng phn tch nng lc bn hng, theo di chi tiu, theo di nng sut, nghin cu thng tin v th trng . Cc h thng ny thng khng linh hot v t c kh nng phn tch. Phn ln cc MIS s dng cc k nng n gin nh tng kt v so snh ch khng phi cc phng php ton hc phc tp hay thut ton thng k. 1.4.2.3. H thng thng tin h tr ra quyt nh H thng thng tin h tr ra quyt nh ( Decision Support System DSS) l h thng tr gip cc hot ng ra quyt nh. V nguyn tc, mt h thng tr gip ra quyt nh phi cung cp thng tin cho php ngi ra quyt nh xc nh r tnh hnh m mt quyt nh cn phi ra. Thm vo , n cn phi c kh nng m hnh ha c th phn lp v nh gi cc gii php. y l mt h thng i thoi c kh nng tip cn mt hoc nhiu c s d liu v s dng mt hoc nhiu m hnh biu din v nh gi tnh hnh. 1.4.2.4. H thng thng tin h tr iu hnh H thng thng tin h tr iu hnh (Executive support System ESS) to ra mt mi trng khai thc thng tin chung ch khng cung cp bt c ng dng hay chc nng c th no. ESS c thit k tng hp d liu c v nhng s kin bn ngoi nh cc quy nh thu mi hay cc ng thi ca cc i th

cnh tranh, v c nhng thng tin tng hp t h thng ni b MIS v DSS. H thng sng lc, c kt v ch ra nhng d liu ch cht, gim thiu thi gian v cng sc nm bt thng tin hu ch cho cc lnh o. ESS s dng phn mm ha tin tin nht

v c th chuyn ti ng thi cc biu v d liu t nhiu ngun khc nhau ti cp lnh o. Khng ging cc loi h thng thng tin khc, ESS khng c thit k ring cho cc vn c th. Thay vo , ESS cung cp cc cng c tng hp d liu, theo di, c lng cc xu th ty theo yu cu ca ngi s dng. Trong khi cacs DSS c tnh phn tch ca, th ESS t s dng cc m hnh phn tch. ESS gip tr li cc cu hi nh: doanh nghip nn pht trin lnh vc kinh doanh no? Cc i th cnh tranh ang lm g? Cn phi st nhp doanh nghip vi cng ty no khc i ph vi nhng thay i trn th trng? ESS c thit k ch yu cho cp lnh o cp cao nht. Do chng tp hp cc giao din ha d s dng. 1.4.2.5. H thng chuyn gia H thng chuyn gia (Expert System ES) l nhng h thng c s tr tu nhn to, c ngun gc t nghin cu v tr tu nhn to, trong c s biu din bng cc cng c tin hc nhng tri thc ca mt chuyn gia v mt lnh vc no . H thng chuyn gia c hnh thnh bi mt c s tr tu v mt h ng c suy din. C th xem lnh vc h thng chuyn gia nh m rng ca nhng h thng i thoi tr gip ra quyt nh c tnh chuyn gia hoc nh mt c s tip ni ca lnh vc h thng tr gip ra quyt nh c tnh cht chuyn gia hoc nh mt s tip ni ca lnh vc h thng tr gip lao ng tr tu. H thng cung cp tri thc ( Knowledge Working System KWS ) v h thng t ng ha vn phng ( Office Automated System OAS ) phc v nhu cu cp chuyn gia ca doanh nghip. KWS h tr lao ng tri thc, cn OAS gip ch cho lao ng d liu ( mc d chng cng c s dng rng ri bi lao ng tr thc ). Lao ng tri thc ( knownledge worker ) l nhng nhn cng c trnh cao v thng thuc nhng ngnh ngh c tha nhn nh: k s, bc s, lut s v nh khoa hc. Cng vic ca h bao gm to ra thng tin v kin thc mi. V d v KWS c th l h thng h tr thit k kin trc hay c kh ( CAD ), h thn phn tch chng khon, h thng pht trin phn mm Cc h thng t ng ha vn phng l nhng ng dng c thit k nhm h tr cc cng vic phi hp v lin lc trong vn phng. H thng vn phng lin kt cc lao ng tri thc, cc n v, cc b phn chc nng. H thng ny gip lin h vi khch hng, nh cung cp v cc t chc khc bn ngoi cng ty, v phc v nh mt kho x l thng tin v kin thc. Cc h thng t ng ha vn phng gip qun l vn bn thng qua chc nng x l vn bn, ch bn in t, nhn din vn bn v qun l tp tin; gip qun l thi gian biu qua chc nng lch in t; v gip lin lc thng qua th

in t, hay cc chc nng truyn ging ni v hnh nh qua mng. 1.4.2.6. Mi quan h gia cc h thng ni trn Hnh 1.2 th hin mi lin h gia cc h thng phc v cc cp khc nhau trong doanh nghip. TPS l ngun d liu ch yu cho cc h thng khc trong khi ESS l ni tip nhn d liu t nhng h thng thp hn. Cc la h thng cn li cng c th trao i d liu vi nhau. D liu cn c th c trao i gia cc h

thng phc v nhng b phn chc nng khc nhau. V d: mt n t hng lu h thng bn hng c th c chuyn ti h thng sn xut tr thnh mt giao dch cho vic sn xut v vn chuyn sn phm c yu cu trong t hng, hoc ti mt MIS cho vic bo co ti chnh. R rng, s kt hp gia cc h thng ny em li li ch kh ln v thng tin c th lu chuyn d dng gia cc b phn khc nhau ca doanh nghip, v cng mt d liu khng phi nhp nhiu ln vo cc h thng khc nhau. Tuy nhin, vic tch hp h thng rt phc tp, chi ph cao v mt thi gian. Do vy, mi doanh nghip cn phi cn nhc k gia nhu cu tch hp h thng ca mnh v nhng kh khn s ny sinh khi p ng nhu cu .
H thng h tr iu hnh (ESS) H thng phc v qun l (MIS) H thng h tr ra quyt nh (DSS)

H thng chuyn gia (KWS& OAS)

H thng x l giao dch (TPS)

Hnh 1.3. Mi quan h gia cc h thng thng tin 1.4.3. Phn loi theo chc nng nghip v 1.5. Vai tr v tc ng ca h thng thng tin trong doanh nghip Hin nay h thng thng tin c th ng mt vai tr chin lc trong mt t chc. Doanh nghip s dng h thng thng tin mi cp qun l trong doanh nghip. Khng nhng ch ng vai tr l ngi cung cp bo co lin tc v chnh xc, m hn th na, cc h thng thng tin thc s tr thnh mt cng c, mt v kh chin lc cc doanh nghip dnh c u th cnh tranh trn th trng v duy tr nhng th mnh sn c. Sau y l nhng nh hng quan trng ca h thng thng tin qun l gip cc doanh nghip c c nhng u th cnh tranh m h mong mun: u t vo cng ngh thng tin s gip qu trnh iu hnh ca

doanh nghip tr nn hiu qu hn n Xy dng h thng thng tin s gip cc doanh nghip c c li th cnh tranh bng cch xy dng mi quan h cht ch vi khch hng v nhng ngi cung cp nguyn vt liu.

Khuyn khch cc hot ng sng to trong doanh nghip. l qu trnh pht trin sn phm mi, dch v mi v cc qu trnh sn xut hoc cc hot ng mi trong doanh nghip. Vic ny c th to ra cc c hi kinh doanh hoc cc th trng mi cho doanh nghip. Mt trong nhng vn cn nhn mnh y l vic to thnh cc chi ph chuyn i trong mi quan h gia doanh nghip vikhch hng hoc ngi cung cp ca n. iu c ngha l, khch hng hoc ngi cung cp hng b gn cht vo cc thay i cng ngh bn trong doanh nghip, v h s phi chu nhng chi ph v thi gian, tin bc v c s khng thun tin nu h chuyn sang s dng hoc cung cp sn phm cho mt doanh nghip khc. Vic cc hng hng khng u t xy dng h thng thng tin trong hng mt cch hon ho v do tr gip cho h thng t v t ng ca mnh chnh l mt biu hin ca vic u t vo h thng thng tin em li u th cnh tranh cho cc hng ny. n u t vo cng ngh thng tin cn c kh nng to ra mt s dng hot ng mi ca doanh nghip. 1.6. Xu hng pht trin ca h thng thng tin Trn th gii cng nh Vit Nam, cc doanh nghip ang c xu hng y mnh ng dng cng ngh thng tin. Mi trc y 10 nm, cc doanh nghip Vit Nam hu nh cn ht sc xa l vi ci gi l s dng h thng thng tin cho mc ch qun l. Ch c mt s cc ng ch doanh nghip giu c s dng h thng my tnh nh mt vt trng by khuych trng thanh th doanh nghip. Nhng gi y, khng cn l iu mi m na m phn no tr thnh cng c khng th thiu trong cng tc qun l mi c quan khc nhau, t cc c quan hnh chnh s nghip ti cc c quan trc tip tham gia vo qu trnh sn xut, kinh doanh to ra ca ci vt cht cho ton x hi. Cc doanh nghip cm nhn c nhng li ch ca vic s dng my tnh trong hot ng sn xut, kinh doanh, v lu tr khai thc, x l nhng thng tin sn c trong doanh nghip. Trong khong vi nm tr li y, khng ch c cc h thng my tnh cc b ln ngi m Vit Nam xut hin h thng mng thng tin quc t Internet. Vic s dng Internet gip cho cc doanh nghip tng kh nng kinh doanh nn rt nhiu v l mt trong nhng nguyn nhn chnh thc y mt nc cn lc hu v trang thit b v k thut nh nc ta u t vo pht trin h thng truyn tin qua mng Internet. Nhng l do m mng Internet c th gip cho doanh nghip tng kh nng kinh doanh l: l Internet c kh nng trao i thng tin nhanh chng t ni ny ti ni khc,

gip cho cc doanh nghip, c bit l cc cng ty a quc gia c kh nng thit lp h thng lin lc v trao i nhng k hoch hnh ng mt cch nhanh chng v ng lc.

Internet l mng li tip th ln nht m ngy nay cc doanh nghip c th s dng tip cn cc khch hng trc tip v gin tip ca mnh mi ni trn th gii. ------------------ *** ------------------Chng 2: CC THNH PHN C BN CA H THNG THNG TIN 2.1. Phn cng 2.1.1. My tnh in t My tnh in t (Computer System ) l tp hp cc b phn thc hin cc nhim v nhp d liu vo, x l d liu, a d liu ra, lu tr thng tin v kim sot, iu khin cc hot ng .
B X L B LOGIC LNH V S HC CC THIT B VO
Nhp d liu v chng trnh vo my tnh Thc hin ch

Thc hin cc th v iu php ton s khin x l hc v so sn1/1/2002h

CC THIT B VO RA
a thng tin trong my ra

B NH TRONG Lu tr d
liu v cc chng trnh trong thi gian x l

THIT B NH NGOI
Lu tr d liu v chng trnh cho cc cng vic x l

Hnh 1.4 s chc nng ca my tnh in t. B x l trung tm ( CPU - Control Processing Unit ) l mt phn ca h thng my tnh, gip x l cc biu tng, ch s ch ci, ng thi iu khin cc b phn khc ca h thng. CPU gm b x l lnh v b logic v b s hc. B logic v b s hc thc hin cc php tnh s hc v logic c bn ca my tnh nh cng, tr, nhn v chia xc nh mt s l dng, m hay bng 0. Bn cnh thc hin cc phng trnh s hc b x l ny phi quyt nh khi no mt lng ln hn, nh hn hoc bng mt lng khc. B x l lnh phi hp v iu khin cc

thnh phn khc ca h thng my tnh. B iu khin cha cc ch lnh chng trnh v pht tn hiu thc hin chng. Nhng chui thao tc cn thit x l mt ch lnh n ca my c gi l chu trnh my.

Mt s tnh cht v b nh ( Storage ) Ni lu tr d liu v chng trnh x l. B nh trong c dung lng tng nh nhng c tc truy nhp nhanh, gi c tng i cao. B nh ngoi c dung lng ln hn, tc truy nhp chm, gi c tng i r. C th tng hp mt s c trng ca hai loi b nh nh bng di y: Bng 2.1. c trng ca hai loi b nh B nh trong Internal Storage Khng c b nh chnh my khng chy c C th tt, khng c my vn chy c Ch to bng vt liu qu, nhiu tnh nng tt cho vic ghi nh Ch to bng vt liu t qu him hn Gn c nh vo bn mch C th tho lp d dng Truy cp thng tin nhanh Dung lng nh tng i so vi b nh ngoi Dung lng ln tng i so vi b nh trong Ngun in cn duy tr lu tr thng tin Thng tin lu tr khng cn ngun in

B nh ngoi External Storage

Truy cp thng tin chm hn

Cc thit b vo thit b ra : con ngi tng tc vi h thng my tnh ch yu thng qua cc thit b vo v thit b ra. Thit b vo tp trung d liu v chuyn i chng thnh dng in t s dng bng my tnh, cn thit b ra hin th d liu sau khi chng c x l. Bng 2.2 m t nhng thit b vo ra chnh. 2.1.2. Cc loi my tnh Cc my tnh thng biu din v x l d liu theo cng mt cch, nhng c rt nhiu cch phn loi khc nhau. Ngi ta thng s dng kch thc v tc x l ca cc my tnh phn loi chng thnh: siu my tnh, my tnh ln, my tnh mini, v my vi tnh. Siu my tnh ( Super computer ): tc v kh nng tnh ton rt ln. V d CRAY, ICL My tnh ln ( Mainframe ): Dng cho quy m ln cp ngnh, b. V d, IBM Enterprise, SYSTEM 9000 My tnh mini (Mini computer ) l loi my tnh c thit k p ng yu cu cng vic cho mt cng ty nh. My tnh mini mnh hn my tnh c nhn nhng khng mnh bng my tnh ln. c khong t 4 n 100 ngi c th s dng my tnh mini cng mt lc.

My vi tnh ( Personal computer ) cn c gi l my tnh c nhn, c thit k dng cho mt ngi. Bng 2.2. Mt s thit b vo ra chnh. Thit b vo Bn phm ( Key board ) Chut ( Moues ) Mn hnh cm ng ( Touch screen ) My qut hnh ( Scanner ) D liu m thanh vo ( Audio input ) My c m vch (Barcode Reader) Thit b ra My in ( Printer ) u ra m thanh ( Audio output ) Mn hnh ( Monitor ) M t Cch thc nhp d liu chnh. Thit b nh v con tr. Cho php nhp mt lng d liu nht nh bng cch chm ngn tay hoc con tr vo mn hnh. Tin hnh s ha nhng hnh nh hoc vn bn. Thit b x l m thanh thc hin s ha li ni x l trn my tnh. ( micr, my catxet ) Thit b c m vch M t in vn bn hoc cc hnh do my tnh to ra trn mt giy. Thit b m thanh chuyn d liu s thnh m thanh. V d: loa ni vi my tnh pht nhc. Thit b hin th thng tin/d liu

2.1.3. Vn chun phn cng Khi trang b thm mt thit b phn cng (my tnh, my in, ) cn ch l cc thit b phn cng phi ph hp vi ton b phn cng c sn ca doanh nghip. Nhng nguyn tc chnh cn phi lu khi mua sm phn cng tin hc gm: Bo m s tng thch ( compatibility ): Cc thit b mua mi v c phi lm vic c vi nhau. Vic mua cc thit b khng tng thch c th s i hi doanh nghip phi trang b thm mt s phn mm hoc phn cng khc dng cho vic chuyn i. Ngoi ra chi ph bo tr cng c th s tng thm ln. Bo m kh nng m rng v nng cp (Extendable & Scalable): Nhu cu v nng lc my tnh trong doanh nghip tng khng ngng, d dng vt qua nng lc hin c ca cc my mc ang s dng. Hn na, cng ngh thng tin lun pht trin khng ngng, thng xuyn xut hin cc phn cng v phn mm mi tin li cho cc hot ng a dng ca doanh nghip. V vy khi mua cn xem xt kh nng nng cp ca phn cng my tnh c th tng cng khi cn thit. Vic ny s gip cho doanh nghip c th tng cng kh nng ca h thng m khng nht thit phi mua mi hon ton cc thit b. tin cy ( Reliability ): Cc phn cng mi thng hp dn ngi mua bi cc tnh nng mi ca n. Tuy nhin, nh qun l cn lu rng cc li k thut thng khng bao gi c nu ra trong cc t qung co. V vy, nn tham kho

cc cc bi nh gi sn phm mi trn cc tp ch cng ngh thng tin nhm m bo c mt s la chn ph hp. 2.1.4. Mt s lu khi mua sm phn cng 2.1.4.1. Xc nh thi im mua sm My tnh cng nh cc thit b k thut cng ngh thng tin thng lin tc tng v nng lc v gim gi thng xuyn. Hao mn v hnh ca my vi tnh l l rt ln. Vng i ca sn phm my tnh gim lin tc. Vic c ch i mi vi c mong gi r v tnh nng cao hn l s ch i n v cng v khng c ch cui cng. Nh qun l phi tnh ton v quyt nh thi im mua sm. 2.1.4.2. La chn phng n mua sm phn cng Bng 2.3. Cc la chn mua sm phn cng Li Thu ngn hn Thu di hn Mua t - y thc ngn - Nguy c lc hu thp - Khng yu cu u t cao - Nguy c lc hu thp - C th chuyn sang mua t - C dch v bo tr km theo - R hn thu ngn hn - C quyn s hu ti sn - R hn thu di hn Bt li - t hn thu di hn - C mt s nh cung cp khng cho thu my - Khng c gi tr cn li cho ngi thu

- Yu cu u t cao - phi mt chi ph bo tr

Nh qun l c th tham kho bng phn tch hn thit trn la chn phng thc mua sm hp l 2.1.4.3. Ra quyt nh mua sm ngh mua sm my tnh phi c hnh thnh b phn ph trch HTTT hoc x l d liu ca doanh nghip. Sau phi c hi ng v cng ngh thng tin ca doanh nghip thng qua. 2.2. Phn mm 2.2.1. Phn mm h thng Phn mm h thng l nhng chng trnh gip cho ngi s dng qun l, iu hnh hot ng ca cc thit b phn cng ( my tnh, my in, my fax, thit b nh ). Ni cch khc, phn mm h thng hot ng nh mt b phn kt ni gia my tnh vi cc chng trnh ng dng m ngi s dng mun thc hin. C cc loi phn mm h thng: h iu hnh, phn mm tin ch v phn mm pht trin. 2.2.1.1. H iu hnh Qun l tt c cc ngun lc ca h thng my tnh v cung cp giao din m thng qua ngi s dng c th s dng c cc ngun lc ca h thng.

H iu hnh phn b v sp xp ti nguyn ca h thng, b tr s dng ti nguyn v

ln lch trnh cng vic my tnh, v gim st hot ng ca h thng. H iu hnh cung cp ch cho b trong cho d liu v cc chng trnh, v kim tra cc thit b vo / ra. H iu hnh cn phi hp cng vic nhiu khu vc ca my tnh c th ng thi lm vic trn cc phn cng vic khc nhau. Cui cng, h iu hnh gim st mi cng vic c lm trn my tnh v c th cn gim st c ngi ang s dng my tnh, chng trnh ang chy v ng thi gim st bt k n lc xm nhp bt hp php no vo h thng. Nhng h iu hnh thng gp hin nay bao gm Window, UNIX, LOTUS. 2.1.2. Phn mm tin ch Bao gm cc chng trnh tin ch cho cc nhim v thng thng v c tnh lp, nh sao chp, xa b nh trong, tnh bnh phng mt s, hay sp xp phn loi. Chng trnh tin ch c th c chia s bi tt c mi ngi s dng h thng my tnh cng nh c th c dng trong nhiu ng dng h thng thng tin khc khi c yu cu. 2.1.3. Phn mm pht trin Bao gm cc chng trnh tr gip to ra cc phn mm cho my tnh. Cc ng n ng l p tr nh Mi ngn ng lp trnh c cc b phn : - Chng trnh dch ngn ng ( compiler ) c chc nng dch cc chng trnh vit trong ngn ng lp trnh sang chng trnh vit trong ngn ng my. - Th vin chng trnh ( Library Programs ) l tp hp cc th tc hay c dng trong cc chng trnh khc. - Chng trnh lin kt ( Linkage Editor ) c dng kt ni chng trnh c dch vi cc th tc t th vin to ra thnh mt chng trnh thc hin c EXE ( Executable ) i vi my tnh. Lp trnh vin s dng NNLT To

M ngun ( Source Code )

Trnh dch ( Compiler )

Chuyn i

M ch ( Object Code )

To

Trnh th vin (Library programs)

Lin kt ( Linkage )

M un thc hin c (EXE)

Qu trnh to b cc ch th cho my tnh Cc ngn ng lp trnh : Pascal, Basic, C, SQL, FOXPRO Cc cng c l p trnh c s tr gi p ca m y tnh CASE ( Computer Aided Sofware Engineering ): gip t ng ha lp trnh. Lp tr nh h ng i t ng OOP (Object Oriented Programming ) 2.2. 2. Phn mm ng dng Phn mm ng dng l cc chng trnh iu khin my tnh trong vic thc hin nhng nhim v c th v x l thng tin. C bao nhiu nhim v th s c by nhiu chng trnh ng dng. Vi cc my tnh c nhn s lng chng trnh nh vy ang tng ln rt nhiu. C th chia phn mm ng dng thnh hai loi chnh l: phn mm ng dng a nng v phn mm ng dng chuyn bit. 2.2.2.1. Phn mm ng dng a nng C th lit k mt s phn mm ng dng a nng nh sau: 1. Phn mm x l vn bn. 2. Phn mmqun l tp 3. Bng tnh in t. 4. Phn mm qun tr c s d liu. 5. Phn mm qun l thng tin c nhn: lch cng tc, danh b in thoi, s ghi chp 6. Phn mm ha: Photo 4 7. Phn mm trnh din ha: Powerpoit. 8. Phn mm a phng tin: tr gip lin kt d liu vn bn, hnh nh v m thanh trn cc thit b Video v Audio. 9. Phn mm thng k. 10. Phn mm qun l d n. 11. Phn mm ch bn 12. Phn mm tr gio v hun luyn: chng trnh hc nh my ch, hc v, hc ting Anh 13. Phn mm tr gip thit k v ch to CAD 14. Phn mm t ng ha vn phng: s tay, bng tnh, qun l ti chnh, th in t, fax 2.2.2.2. Phn mm ng dng chuyn bit Bao gm cc phn mm s dng cho cc cng vic chuyn bit. C th lit k s b mt s loi: 1. Phn mm k ton. 2. Phn mm Marketing. 3. Phn mm qun l ti chnh doanh nghip. 4. Phn mm qun l sn xut. 5. Phn mm qun tr tc nghip. 6. Phn mm qun tr nhn lc.

7. Phn mm ng dng c th trong cc khoa hc t nhin, x hi

2.2.3. La chn phn mm Xc nh ng yu cu ng dng: chn mua mt my tnh khng nn bt u t phn cng m cn phi bt u t vic xc nh r rng yu cu ng dng ca mnh. Chn ng phn mm - Xc nh ng hng sn xut phn mm v cng vic cn ti, thng qua qung co hoc cc bi bo ni v d on bn hng. - Lin h vi tc gi cc bi vit v phn mm c lin quan. - Dng th bn m. Chn phn cng cho ph hp vi phn mm Sau khi tm c phn mm th tin hnh tm phn cng v tm c h iu hnh chy c phn mm ca chng ta. 2.3. Mng my tnh 2.3.1. Mng LAN (Local Area Network - mng my tnh cc b) - Ni cc my vi tnh hay cc thit b u cui trong mt phm vi a l hp bng nhng ng truyn ring - Cc thnh phn ca mng LAN My trm (Workstation): thng thng l my vi tnh c ni vo mng My ch tp (File Server): l mt my tnh mnh, thng c dung lng a tng i ln cha cc tp dng chung trn ton mng. Nu cc tp c t chc thnh c s d liu th gi l my ch c s d liu. My ch in n (Printer Server): l my tnh c nhim v iu khin truy nhp in v qun l cc ngun lc my in c ni vo mng. My ch tp c th kim nhim cng vic ca my ch in n nhng nhiu khi lm nh vy gy ra s qu ti ca my ch tp v lm chm vic in trn mng. My ch truyn thng (Communications Server): l my tnh thc hin v qun l nhng thit b truy nhp ngoi vi mng. My ch ny bao gm c cc modem, cc cng c bit ni vi cc mng khc. C th gi my ch ny l my ch truy nhp (Access Server) Dy cp (Cabling): c nhim v ni my ch, my trm v cc thit b khc nhau trong mng LAN li vi nhau. Cc giao din mng (Network Interface Cards): l cc thit b ni gia my v mng lm nhim v truyn v chuyn i tn hiu gia hai thit b vi nhau cho ph hp. H iu hnh mng (Network Opating System): l phn mm iu khin mng. l nhng chng trnh thng trc trn my ch. Chng thc hin vic ci t phn cng v phn mm cho mng cng nh qun l v iu hnh tt c cc thit b trn mng. - L do ci t mng LAN Dng chung cc thit b ngoi vi t tin Chia s cc tp d liu S dng nhng phn mm nhiu ngi dng

Truyn thng tin gia cc nhn vin vi nhau Nhn tin, th in t hoc hi thoi in t Truy nhp vo my tnh ln hoc cc mng khc 2.3.2. Mng WAN (Wide Area Network mng din rng) - L mng tri rng trn phm vi a l ca mt quc gia, c s dng cc ng truyn thng cng cng. - Cc thnh phn ca mng WAN: My ch (Host): thng l nhng my tnh ln v c cc my mini, cung cp nng lc tnh ton, truy nhp vo cc c s d liu, cung cp cc c s d liu v h iu hnh trn ton mng. Cc my tin x l (Front End Processor): thng c dng x l cc tc v vo /ra v mt s tc v khc trc khi vo my ch. Modem l thit b chuyn i d liu s t my tnh ra tn hiu tng t cho knh tng t v ngc li. Thit b u cui (Terminal): l cc thit b cui gn vo mng. B tp trung (Multiplexer): l thit b tp trung nhiu lung thng tin vo mt knh truyn hoc tch thng tin t mt knh truyn ra. Giao thc truyn thng (Communications Protocol): l cc quy tc v cc th tc quy nh thng nht thc hin cc nhim v truyn thng. Cc quy trnh v th tc thng c cc phn mm qun tr truyn thng thc hin. Phn mm mng (WAN Software): l cc chng trnh iu hnh hot ng v thc hin cc ng dng trn mng. - L do ci t mng WAN: Nm bt d liu nh mt ngun lc Nng cao nng sut lao ng M rng a bn hot ng Bo m s lin lc kp thi Tng cng hiu qu v hiu lc qun l v iu hnh 2.3.3. Mng INTERNET C th hiu mng Internet l mng ca cc mng c phm vi ton cu, s dng rt nhiu loi phng tin truyn thng khc nhau v cung cp rt nhiu cc dch v trn mng. ------------------ *** ------------------Chng 3: THIT K C S D LIU

3.1. C s d liu

Nhng nh qun l lun phi lu tr v x l d liu phc v cho cng vic qun l kinh doanh ca mnh. Nhng d liu c lu trong cc c s d

liu, nu mt nhng d liu t chc s gp kh khn ln. 3.1.1. Mt s khi nim v c s d liu Trc khi c my tnh, tt c nhng thng tin ca doanh nghip vn c thu thp, lu tr x l v cp nht. Chng c c ghi trong s sch, ghi trn bng,

 thm tr ngay trong tr no ca nhng nhn vin lm vic. Lm nh vy cn rt nhiu ngi, mt nhiu thi gian v vt v khi tm kim, tnh ton. Ngy nay ngi ta s dng my tnh v cc h qun tr c s d liu (HQTCSDL ) giao tc vi cc d liu trong c s d liu. HQTCSDL l mt phn mm ng dng gip chng ta to ra lu tr, t chc v tm kim d liu t mt c s d liu n l hoc t mt s c s d liu. Microsoft Access, Foxpro l nhng v d v nhng HQTCSDL thng dng trn cc my tnh c nhn. C s d liu bt u t nhng khi nim c s sau y: Thc th ( Entity ): l nhng s vt, hay mt ci g tn ti v phn bit c. Chng hn nh nhn vin, my mc, hp ng mua bn cn hiu khi ni n thc th l ni n mt tp hp cc thc th cng loi. V d - thc th NHN VIN l bao gm cc nhn vin - thc th MY MC l bao gm cc my mc cn mt thc th c th nh nhn vin Nguyn th H th gi l phn t thc th hay ln xut ca cc thc th trn. Trng d liu ( Field ). lu tr thng tin v tng thc th ngi ta thit lp cho n mt b thuc tnh ghi gi tr cho thuc tnh . B thuc tnh bao gm cc tnh cht hoc cc c trng v thc th V d B thuc tnh cho thc th NHN VIN c th l nh sau: 1. M nhn vin 2. H v tn nhn vin 3. Ngy sinh 4. Mc lng 5. Mi thuc tnh c gi l mt trng. N cha mt mu tin v thc th c th. Nh qun l kt hp vi cc chuyn vin HTTT xy dng nn nhng b thuc tnh nh vy cho cc thc th Bn ghi ( Record ). Tp hp b gi tr ca cc trng ca mt thc th c th lm thnh mt bn ghi. Bng ( Tables ). Ton b cc bn ghi lu tr thng tin cho mt thc th to ra mt bng m mi dng l mt bn ghi v mi ct l mt trng. v d v bng theo di hng ha trong kho:

C s d liu ( Data Base ) c hiu l tp hp cc bng c lin quan vi nhau c t chc v lu tr trn cc thit b ca tin hoc, chu s qun l ca h thng chng trnh my tnh, nhm cung cp thng tin cho nhiu ngi s dng khc nhau, vi mc ch khc nhau. 3.1.2. H qun tr c s d liu (Database Management System DBMS) HQTCSDL l mt tp cc phn mm qun l c s d liu v cung cp cc dch v x l c s d liu cho c nhng ngi pht trin ng dng v ngi dng cui. HQTCSDL cung cp mt giao din gia ngi s dng v d liu DBMS m bo lu tr v tm kim hiu qu HQTCSDL c cc kha cnh : thu thp d liu, lu tr, bo tr, lp bo co... 3.1.3. Ngi dng Ngi dng khai thc c s d liu thng qua HQTCSDL c th phn thnh ba loi: ngi qun tr CSDL, ngi pht trin ng dng v lp trnh, ngi dng cui. Ngi qun tr CSDL hng ngy chu trch nhim qun l v bo tr CSDL nh: - S chnh xc v ton vn ca d liu v ng dng trong CSDL, s bo mt ca CSDL. - Lu v phc hi CSDL - Gi lin lc vi Ngi pht trin ng dng v lp trnh, Ngi dng cui

- Bo m s hot ng tri chy v hiu qu ca CSDL v HQTCSDL.

Ngi pht trin ng dng v lp trnh l nhng ngi chuyn v my tnh, c nhim v thit k, to dng v bo tr h thng thng tin cho ngi dng cui. L nhng ngi khng chuyn v my tnh nhng h l cc chuyn gia trong cc lnh vc khc c nhim v c th trong t chc. H khai thc CSDL 3.2. M hnh c s d liu M hnh c s d liu l mt tp hp cc cu trc logic c s dng din t cu trc d liu v cc mi quan h d liu c tm thy trong c s d liu. Ta c th chia m hnh c s d liu thnh hai nhm: cc m hnh khi nim v m hnh thc hin 3.2.1. M hnh khi nim M hnh khi nim tp trung vo bn cht logic ca vic biu din d liu. Do m hnh khi nim lin quan ti ci g c biu din trong c s d liu hn l lm th no biu din n. M hnh khi nim gm ba dng quan h m t s lin h gia cc d liu. l dng quan h mt mt, nhiu mt, v quan h nhiu - nhiu 3.2.1.1. Quan h mt mt Cho cc tp thc th E1 ,E2 , Ek Nu mi thc th ca E1 c quan h vi ng mt thc th ca E2 v ngc li th mi quan h ny gi l mi quan h mt - mt gia E1 v E2 V d: mi quan h gia ngi li xe v bng li. Mt ngi ch c mt bng li xe v mt bng li xe ch thuc v mt ngi. 3.2.1.2. Quan h nhiu mt Nu mi thc th trong E1 c mi quan h vi nhiu nht 1 thc th trong E2 v mi thc th trong E2 c th khng c quan h vi thc th no hoc c quan h vi 1 hoc nhiu thc th trong E1. Mi quan h ny c gi l mi quan h nhiu mt t E1 vo E2. Mi quan h gia hai tp thc th nhn vin v phng ban l mi quan h nhiu mt t NHN VIN vo PHNG BAN, v mi nhn vin ch lm vic trong mt phng v mt phng c th c nhiu nhn vin lm vic 3.2.1.3. Quan h nhiu nhiu Mi quan h gia SINH VIN v MN HC l mi quan h nhiu -nhiu. Mi SINH VIN c th c 1 hoc nhiu MN HC Mi MN HC c 1 hoc nhiu SINH VIN Trong thc t cc HQTCSDL khng h tr mi quan h ny, biu din mi quan h ny trong thit k thng thng ngi ta tch thnh cc mi quan h nhiu mt bng cch thm vo mt thc th trung gian. 3.2.2. M hnh thc hin

Khc vi m hnh khi nim, cc m hnh thc hin li quan tm ti vn lm th no biu din d liu trong mt c s d liu. C ba loi m hnh thc hin l: m hnh c s d liu th bc, m hnh c s d liu mng, m hnh c s d liu quan h 3.2.2.1. M hnh c s d liu th bc

M hnh ny c xy dng theo dng th bc, c dng nh mt cy t trn xung di vi cc nt l cc dng bo co khc nhau ca doanh nghip (hnh 3.1)

A B C

Hnh 3.1. Cc phn t ca mt cu trc th bc Trong dng th bc ny, nt u tin l nt m. Cc nt tng trn l nt m sinh ra cc nt tng di. Ton b cy d liu khng c bt k mt s trng lp no nh i vi h thng tp. tm ti mt nt di no , cy quan h s thit lp mt ng dn ti nt . Mi lin h trong dng cu trc ny l: - Mi nt m c th c nhiu nt con. - Mi nt con ch c duy nht mt nt m. 3.2.2.2. M hnh c s d liu mng M hnh ny gn ging vi m hnh c s d liu th bc, im khc bit ln nht phn bit hai loi m hnh ny l trong m hnh c s d liu mng cc bo co c th thit lp t nhiu ngun ngha l c nhiu nt m ti mt nt con. M hnh c s d liu mng c thit lp biu din nhng d liu c mi quan h phc tp hn m hnh c s d liu th bc. 3.2.2.3. M hnh c s d liu quan h M hnh c s d liu quan h c thc hin thng qua mt h thng c s d liu quan h. H thng ny cng c nhng chc nng tng t m hnh c s d liu mng v m hnh c s d liu th bc v thm vo n cn c nhng chc nng gip cho m hnh c s d liu tr ln d hiu hn v d thc hin hn. C s d liu quan h gm mt tp hp cc bng lu tr d liu. Mi bng l mt ma trn gm mt chui cc hng hoc ct giao nhau. Mi bng gm nhiu mi lin h lin kt vi nhau bi mt tnh cht chung no .

3.3. Thit k c s d liu 3.3.1. Chuyn i d liu thnh thng tin D liu l nhng s kin hay nhng g quan st c trong thc t v cha h c bin i sa cha cho bt c mt mc ch no khc. V d: khi mt Doanh

nghip mun thu thp thng tin v khch hng, n s cn c nhng d liu nh tn, tui, gii tnh ca khch hng, hoc nhng khon n ca khch vi doanh nghip D liu c thu thp cng nhiu th vic phn tch n cng tr nn d dng hn. Tuy nhin thng thng d liu thng rt t khi trc tip c ch cho ngi s dng chng. D liu thng c x l tr thnh thng tin c ch cho nh qun l. Qu trnh chuyn i d liu thnh thng tin c th da trn cc bng tng hp d liu, hoc da trn cc bo co chi tit, da trn nhng s liu thng k phc tp t cc d liu sn c. Bt c s dng phng php no th vic to ra quyt nh vn da trn mt vi dng chuyn i d liu. Tt c cc d liu thu thp c u lu tr trong mt h c s d liu. 3.3.2. Chu k pht trin c s d liu Trong mt h thng thng tin ln c s d liu thng c xy dng thng qua mt qu trnh lin tc c tnh lp m ngi ta thng gi l vng i ca c s d liu. Mi mt qu trnh nh vy thng c cu to t su bc c bn nh minh ha trong hnh 3.2.

Nghin cu ban u v CSDL

Thit k CSDL

Thc hin

Kim tra v nh gi

Vn hnh CSDL

Duy v ph tri CSD

Hnh 3.2. Chu trnh thit k c s d liu Trong : Nghin cu ban u v CSDL gm cc vn sau: - Phn tch tnh trng doanh nghip - Xc nh vn v cc hn ch - Xc nh i tng - Xc nh phm vi thc hin Thit k CSDL gm cc vn sau: - Thit k cc khi nim - Thit k logic - Thit k vt l - La chn phn mm qun l c s d liu

Thc hin gm cc vn sau cn lu :

Cc tham s cu hnh ca c s d liu v h thng nh v tr t d liu, ng truy cp d liu - an ton - Khi phc d liu - Chun ha c s d liu ca doanh nghip - iu khin ng thi Kim tra v nh gi gm cc vn sau: - Kim tra c s d liu - nh gi c s d liu v chng trnh ng dng Vn hnh CSDL cn tin hnh: Thit k dng thng tin cn thit Duy tr v pht trin cn tin hnh: Xem xt cc thay i v to nhng chuyn i cn thit. 3.4. K thut thit k c s d liu 3.4.1. K thut khch/ ch ( client/ server ) L phng thc chia s thng tin trn mng theo cch chia s cc chc nng s dng v khai thc phn mm thnh hai phn ring bit. My khch s dng mng truy cp ly d liu, v x l d liu trn cc my trm vi cc cng c my tnh thng thng. My ch hot ng thng l mt my tnh ln c s dng ch yu lu tr, khi phc, v bo v d liu. Ni mt cch khc trong m hnh ny c s d liu nm trn mt my khc vi cc my c thnh phn x l ng dng. 3.4.2. Kho d liu v khai ph d liu 3.4.2.1. Kho d liu ( Data warehouse ) Data warehouse l mt c s d liu vi cc cng c bo co v truy vn, lu tr d liu hin thi v trc v mt lnh vc ca cng ty m cc nh qun l quan tm. D liu c thu thp t nhiu h thng quan trng khc trong cng ty cng nh bn ngoi, k c nhng giao dch trn Web. 3.4.2.2. Khai ph d liu ( Datamining ) Datamining s dng mt s k nng tm kim cc m hnh v mi lin h n cha trong nhng lng d liu ln, v rt ra cc quy lut nh hng quyt nh phn on tng lai. 3.4.3. Lin kt cng ngh website vi cc siu c s d liu Do trang Web c rt nhiu u im khi ng dng vo cc h thng qun l hin nay, v th cc trang Web c lin kt vi cc siu c s d liu cc t chc, doanh nghip c th truy cp c s d liu thng qua Web. Phng thc lm vic chnh ca dng k thut ny l ly ni dung t CSDL v hin th ni dung ln trang Web bng trnh duyt (browser). 3.4.4. Cc dng c s d liu thng s dng i vi mt h CSDL nm phn tn trn mng my tnh th h qun tr CSDL c ngha rt quan trng v phi m bo tnh thng nht v ton vn d liu, m bo cho cc chng trnh ngi dng truy xut n CSDL phn tn nh l mt khi CSDL thng nht. -

Ngoi ra h qun tr CSDL cn phi m bo chc nng phn quyn truy nhp v bo mt trn ng truyn. Trong cc h qun tr CSDL phn tn hin nay th h qun tr CSDL Oracle c nh gi l u vit nht. ------------------ *** ------------------Chng 4: XY DNG V PHT TRIN HTTT 4.1. Quy trnh pht trin h thng thng tin Quy trnh pht trin h thng ni chung v h thng thng tin ni ring c thit k thng qua bn bc: iu tra v phn tch, thit k, trin khai, vn hnh v bo tr. 4.1.1. iu tra v phn tch h thng Mc tiu chnh ca bc ny l: xc nh nhng vn ca h thng ang tn ti, tm hiu nhng yu cu mi ca h thng thng tin, v xc nh nhng k thut mi c kh nng h tr. Bc ny bao gm cc cng vic chnh: - Kho st s b - Nghin cu tnh kh thi - Lp lc dng d liu 4.1.2. Thit k h thng Bc ny c t cch thc hon thnh nhng yu cu thng tin cho ngi s dng. bc ny ngi ta xc nh nhng trang thit b, nhng phn mm s c s dng, nhng d liu u ra, d liu u vo, v c cch thc t chc ly d liu ca h thng. Nhng ni dung cn thit k: - Thit k giao din ngi s dng - Thit k d liu - Thit k qu trnh - c t h thng - Xc nh cc tiu chun thit k 4.1.3. Thc hin v bo tr h thng Giai on trin khai: giai on ny thc hin nhim v mua cc thit b phn cng, phn mm ( hoc vit cc chng trnh phn mm ), hon thin mi ti liu v h thng, v ti liu hng dn cho ngi s dng Ti liu v h thng cho bit lch s ca mt h thng, thit k v mc tiu ca h thng . Khng c ti liu th rt kh thc hin s thay i i vi h thng, v khng ai bit c cc tp, cc bo co v cc th tc c thit k nh th no. Ti liu ny cn thit cho qun tr vin h thng thng tin, nhng ngi s bo tr h thng trong sut thi gian hot ng ca n Ti liu s dng phc v ch yu cho ngi s dng h thng, gip h hiu r v h thng v cch s dng h thng. Ngi s dng rt cn c lm quen vi cc th tc nhp d liu v hp l ha d liu, biu din cc bo co u ra , cc bin php x l li. Giai on vn hnh v bo tr h thng: thc hin nhim v ci t,

khai thc v bo tr h thng.

Ci t: l qu trnh chuyn t h thng c sang h thng mi. Bao gm hai khi cng vic l chuyn i v mt k thut v chuyn i v mt con ngi. Trong thc t ngi ta hay mc sai lm khi xem nh mt chuyn i con ngi ca h thng. Cn phi lu rng thi tch cc ng h ca ngi s dng l nhn t quan trng cho s thnh cng ca h thng mi. Tuy nhin vic khch l con ngi tm l cho ngi s dng n nhn h thng mi phi c chun b trong tt c cc giai on pht trin h thng, ch khng ch thc hin trong giai on cui cng ny. Cc phng php ci t h thng: ci trc tip (dng hot ng ca h thng c v a ngay h thng mi vo s dng ), ci t song song (c hai h thng c v mi cng hot ng), ci cc b ( dung ha gia ci t trc tip v ci t gin tip, ci t cc b ch chuyn i t h thng c sang h thng mi ti mt hoc vi b phn), chuyn i theo giai on. Khai thc: Sau khi khai thc h thng mt thi gian thng l 6 thng ngi ta thng tin hnh xem xt v nh gi h thng mi vi mc ch l xc nh xem h thng mi c t c mc tiu ra ban u hay khng. Thng thng nhng im ch yu cn ch ti khi xem xt gm: mc s dng h thng, s hi lng ca ngi s dng, chi ph v li ch. S xem xt v nh gi h thng gip cho cc nh thit k xc nh c mt cch nhanh chng v chnh xc nhng g cha hon ho ca h thng v mt phn no cn thc y h lm vic tt hn v c trch nhim hn bi h bit chc rng cng vic ca h s c thm nh li chi tit li sau ny. Bo tr: Sau khi h thng c ci t vn bo tr h thng bt u c t ra. Mt s thnh vin ca nhm pht trin h thng s c trch nhim thu thp cc yu cu v bo tr h thng ca ngi s dng v cc thnh phn quan tm khc nh cc kim sot vin h thng, cc trung tm d liu, cc nhn vin qun tr mng hay cc phn tch vin h thng. Sau khi c thu thp mi yu cu cn c phn tch xc nh r xem n c nh hng nh th no n h thng v nu thc hin yu cu th s em li li ch g. Mt khi yu cu qua kim nh, s bt u qu trnh hit k v trin khai vic thay i h thng. V cng tng t nh bt u pht trin mt h thng nhng thay i c trin khai s phi qua kim duyt v th nghim trc khi tin hnh ci t vo cc h thng tc nghip. 4.2. Cc phng php xy dng v pht trin h thng thng tin 4.2.1. Phng php chu k h thng

iu tra v phn tch h thng

Thit k

Vn hnh v bo tr

Trin khai

Hnh 4.1. Chu k xy dng v pht trin h thng 4.2.2. H thng mu th nghim Cc bc xy dng h thng mu th nghim: Bc 1: Xc nh nhu cu c bn ca ngi s dng Bc 2: Pht trin h thng mu th nghim ban u Bc 3: S dng h thng mu th nghim Bc 4: Sa cha h thng mu th nghim Cc bc 3 v 4 c lp i lp li cho ti khi ngi s dng hon ton hi lng vi h thng. u im - Ngi s dng sm tip cn c vi h thng mi, gim s lng ph v nhng sai st thit k thng xy ra khi cc yu cu cha c xc nh chnh xc ngay ti thi im thi gian u tin ( v ngi s dng tham gia nhiu vo qu trnh pht trin h thng). - Thi gian hon thnh nhanh ( v sm pht hin c nhu cu ca ngi s dng mt cch chnh xc). Nhc im Mu th nghim thng c lm nhanh chng do n thng khng bao qut c ht cc vn v vy kh c th p dng vi cc h thng cn tnh ton nhiu v c s dng cc th tc phc tp. V c th khng p ng c nhu cu trong tng lai.

4.2.3. Pht trin h thng vi cc gi phn mm Phng php ny thc hin vic mua cc gi phn mm c thit lp sn.

Cc doanh nghip thng s dng phng php ny khi: - Cc doanh nghip khng ngun lc( vn, nhn lc) - Cn xy dng nhng h thng chc nng ph bin cho nhiu doanh nghip u im - Gim thi gian(thit k, t chc tp d liu, x l cc mi quan h v xy dng cc bo co). - Khng cn nhiu ngun lc ni ti trong doanh nghip. - Ngi s dng d dng chp nhn, v s dng h thng mi. Nhc im: Khng p ng c y nhu cu ca ngi s dng. Nhng im cn lu khi la chn cc gi phn mm: chc nng, tnh loinh hot, tnh tin ch cho ngi s dng, Cc c s v phn cng phn mm, cc c im ca c s d liu, thit lp ci t h thng, bo tr, ti liu h tr, cht lng nh cung cp, chi ph. 4.3. Cc phng thc qun l qu trnh xy dng v pht trin h thng thng tin 4.3.1. Thu ngoi L vic t chc thit k v qun l iu hnh HTTT da vo t chc ngoi doanh nghip. u im: Tnh kinh t: chi ph thp hn vic cng ty t lm Cht lng dch v: cao do nh cung cp phi gi gn uy tn ca h Tnh c th d don c ( chi ph ) Tnh linh hot: c kh nng c dng cng ngh tin tin m khng phi u t ban u. C th s dng nhn cng cho cc d n khc C th t do s dng nguonf ti chnh cho cc hot ng khc. Nhc im Mt kh nng kim sot S bt n v thng tin chin lc : cc b mt v thng tin ca doanh nghip khng c an ton Tnh ph thuc Thng th cc doanh nghip ra quyt nh thu ngoi khi: Thu ngoi to c s khc bit ha cc hot ng dch v ca n nh HTTT HTTT b ngng hot ng mt thi gian cng khng nh hng ln ti hot ng ca doanh nghip Thu ngoi khng b l b mt v vic pht trin HTTT trong tng lai

Kh nng ca doanh nghip b hn ch 4.3.2. S dng ni lc L cch m doanh nghip tin hnh vic xy dng v pht trin HTTT hon ton nh vo ngun nhn lc trong doanh nghip.

u t c s h tng ln. Thng th cc doanh nghip ln mi c kh nng la chn phng php ny. Tuy nhin vic s dng ni lc cng c nhng u th. 4.3.3. Thu nhn cng hp ng u im Tit kim c chi ph cho nhn lc Linh hot trong vic thu nhn cng C th sa thi nhn vin khi cn thit Nhc im Ngi c thu khng c trch nhim, khng gn b vi doanh nghip Nhng kin thc c lin quan ti doanh nghip cng i theo ngi c thu i khi cn thu nhng khng tm c ngi ph hp 4.3.4. Kt hp 4.4. Nguyn nhn thnh cng v tht bi trong xy dng v pht trin HTTT 4.4.1. Vai tr ca ngi s dng S tham gia ca ngi s dng trong qu trnh thit k v thc hin h thng i khi rt c ch cho ton b cng vic xy dng h thng thng tin. Tuy nhin hiu qu ca s tham gia ny ph thuc rt nhiu vo mi quan h gia chuyn gia thit k v ngi s dng. 4.4.2. Mc h tr qun l C s tham gia kim tra v khch l ca nh qun l ti ngi s dng v nhng chuyn gia HTTT s lm vic tt hn. 4.4.3. Mc ri ro v phc tp ca vic thc hin d n Cc h thng thng khc nhau c bn v kch c, lnh vc, mc phc tp, v cu trc t chc cng nh k thut. C ba yu t c bn nh hng ti mc ri ro ca d n: - Quy m d n cng ln th mc ri ro cng cao. - Kt cu ca d n: d n c cu trc cao s lm cho cc yu cu ca ngi s dng r rng hn, ri ro thp hn. - Kinh nghim v cng ngh: kinh nghim thp th mc ri ro cao. 4.4.4. Cht lng qun l qu trnh thc hin ------------------ *** ------------------Chng 5: CC H THNG THNG TIN CP CHUYN GIA 5.1. H thng thng tin t ng ha vn phng 5.1.1. Vai tr v cc hot ng ca vn phng trong mt t chc Vai tr Vn phng bao gm nhiu dng cng vic khc nhau. Mt vn phng thng thc hin cc cng vic chnh: - X l d liu: bao gm cc hot ng tc nghip lin quan n vic to,

X l duy tr cc bn ghi d liu ti chnh H tr qun tr: bao gm cc hot ng h tr cho nh qun tr nh lp lch v duy tr lch hn cho cc nhn vin qun tr, x l th tn, xp xp

cc chuyn cng tc v cc cuc hp cho nh qun tr, cho php nh qun tr tp chung vo vic ra quyt nh. - X l ti liu ( x l vn bn ): bao gm vic to, lu gi, sa cha, phn phi v sao chp cc ti liu. Chc nng x l ti liu khc vi chc nng x l d liu ch i tng x l l cc vn bn, t ng. Ti liu c th l nhng bc th, cc bo co, cc ti hu th hay cc ngh. Vic thc hin cc cng vic trn c s tham gia ca nhiu ngnh ngh chuyn mn khc nhau, ca nhng ngi qun l, th k, bn hng, v cc chuyn gia trn nhiu lnh vc. Nh vy vn phng c th coi nh mt ni hi t ca nhng con ngi c chuyn mn khc nhau cng hp tc t c mt mc ch chung no . i vi mt t chc vn phng c nhng vai tr sau: - Kt hp v qun l cng vic ca cc chuyn gia trong tng lnh vc v cc nhn cng tri thc trong mt doanh nghip. - Lin kt cc n v v cc d n khc nhau trong mt t chc - Gn lin mt t chc vi mi trng bn ngoi, vi cc khch hng v nhng nh cung cp. Cc hot ng chnh trong vn phng Cc hot ng ch yu c thc hin trong mi vn phng bao gm vic qun l cc ti liu, lp k hoch v lin lc vi mi ngi, qun l d liu, v qun l cc d n. Bng 5.1 m t cc hot ng chnh ny. C rt nhiu cng ngh vn phng c pht trin, phc v t ng ha cc hot ng trn v lm tng nng sut, gim chi ph vn phng. l cng ngh x l vn bn, fax, cc thit b qut, cc h thng th in t 5.1.2. Khi nim h thng tin t ng ha vn phng H thng thng tin t ng ha vn phng (OAS Office Automated System )l mt h thng thng tin vi tnh nhm thu thp, x l, lu tr v truyn cc mu thng bo, cc li nhn, cc ti liu v cc dng truyn tin khc gia cc c nhn, cc nhm lm vic v cc t chc khc nhau. H thng OAS lm cc nhim v: - Thu thp: Vn bn, ti liu, lch trnh - X l: Qun l vn bn, lp lch trnh, thng tin lin lc - Phn phi: Vn bn, lch biu, th in t - Ngi dng: Nhn vin vn th, tt c cc nhn vin H thng ny c tc dng h tr nhn vin vn phng trong cc chc nng phi hp v lin lc trong vn phng H thng OAS c kh nng lm tng hiu qu ca vic qun l, v cng vic ca cc chuyn gia, nh vic chuyn mn ha, gim thi gian v n lc cn thit

 thc hin v nhn cc thng tin c truyn trong mt doanh nghip. Hnh 5.1 m t mt s h thng thng tin t ng ha vn phng.

Bng 5.1. Vai tr v cc hot ng chnh ca vn phng T l Nhng vai tr Cc hot ng chnh trong vn phn Cng ngh thng tin ch yu ca h tr phng trm vn phng n lc Lin kt v Qun l ti liu 40% Qun l ti liu qun l con To lp, lu tr, khi phc v Cc phn cng v ngi v cng lin kt hnh nh v cc ti liu phn mm n lot vn phng vic di dng s ha X l nh dng s Lin kt cc Ln k hoch cho mi c nhn v 10% Lch s n v v cc m nhm Lch in t Thit k, qun l v lin kt cc ti d n Th in t liu, cc k hoch v lch hot Cc phn mm lm ng vic theo nhm Gn lin t Lin kt vi cc c nhn v cc 30% Lin lc chc vi mi nhm Thit b in Thit lp, nhn v qun l cc cuc trng bn thoi s ngoi lin lc bng m thanh v bng Cc phn mm lm s ha vi cc c nhn v cc vic theo nhm nhm khc nhau Qun l d liu v cc c nhn v 10% Qun l d liu cc nhm CSDL v khch hng, theo di d Nhp v qun l d liu v cc n, v thng tin v khch hng, v nhng ch cung lch lm vic(qun cp l cc thng tin c bn ngoi t chc, v cc c nhn v nhn ) cc nhm bn trong t chc Qun l d n 10% Qun l d n Lp k hoch, thc hin, nh Cc cng c qun l gi, v iu khin cc d n d n trn my tnh Phn phi cc ngun lc v cc quyt nh cc nhn

Cc h thng thng tin t ng ha vn phng

H thng in n in t

H thng truyn thng in t

H thng hp in t

H thng x l nh

H thng qun l vn phng

Hnh 5.1. H thng thng tin t ng ha vn phng 5.1.3. Li ch v hn ch trong xy dng h thng thng tin t ng ha vn phng Li ch: - Truyn thng hiu qu hn - Truyn thng trong thi gian ngn hn Hn ch: - Chi ph cho phn cng ca HTTT t ng ha vn phng ln - Ngi s dng t c kh nng trc tip quan st vai tr v mi trng ca cng vic - Kh bo m an ton thng tin hoc b quy ri thng tin khi nhn c nhng bn qung co hoc nhng thng tin khng cn thit. 5.2. H thng thng tin cung cp tri thc(Knowledge Working System KWS) 5.2.1. Mt s c im ca nn kinh t trong thi i thng tin Vo cui th k XIX nn kinh t th gii bt u xut hin mt hnh thi kinh t mi l nn kinh t dch v v thng tin. Vo thi k ny s ngi trc tip dng sc ngi to ra sn phm suy gim m thay vo s ngi lm vic trong cc vn phng khai thc thng tin to ra cc hiu qu kinh t tng ln. Mt s chuyn bin r rt xy ra khp mi ni trn th gii. Trong c bn yu t quan trng m ta cn phi k ti: Th nht, s dch chuyn cc c s sn xut hng ha v cc nc thuc th gii th ba, v cc nc ang pht trin. Trong khi cc nc pht trin li dch chuyn dn sang xu hng dch v. Th hai, cc sn phm v dch v thng tin tri thc ngy cng c pht

trin nhanh chng. Cc sn phm thng tin tri thc l cc sn phm i hi phi c hm lng tri thc cao v cch thc sn xut. ng thi mc s dng tri thc vo cc sn phm hin ti cng tng ln ng k so vi sn phm truyn thng. Th ba, xut hin s thay th cng nhn sn xut bng sc lao ng bi cc nhn cng thng tin v tri thc trong lnh vc sn xut hng ha. Nhng ngi

vn hnh my mc thit b b thay th bi nhng nhn vin k thut iu khin cc cng c iu khin my mc thng qua my tnh. Th t, nhiu t chc hot ng trn c s thng tin v tri thc xut hin v tham gia vo tt c cc qu trnh sn xut kinh doanh nh sn xut, x l v phn phi thng tin. S chuyn bin r rt khin cho cng ngh v h thng thng tin tm c v tr trung tm u no ca cc doanh nghip. 5.2.2. Cng vic cung cp thng tin v tri thc l g Trc khi xem h thng thng tin c hiu qu nh th no, ta cn phi xc nh cng vic v nhn vin cung cp thng tin v tri thc l g? Nhn vin thng tin l tt c nhng ngi lao ng lm nhim v to ra, lm vic cng vi, v ph bin thng tin. Cng vic thng tin l cng vic c lin quan cht ch ti vic to ra v x l thng tin. Nhn vin thng tin c chia lm hai loi l: nhn vin tri thc (nhng ngi to ra thng tin mi v tri thc mi ) v nhn vin d liu ( nhng ngi trc tip s dng, x l, hoc ph bin thng tin ). Do , cng vic tri thc l cng vic to ra thng tin hoc tri thc mi, cng vic d liu l cng vic c lin quan ti vic s dng, x l v ph bin thng tin. Bng 5.2 di y ch r mt s dng cng vic dnh cho nhn vin tri thc, d liu, dch v v nhn vin sn xut. Tri thc Kin trc s K s Nh khoa hc Bo co vin Nh nghin cu Chuyn vin thng k Ngi lp trnh Nh qun l Bng 5.2. V d v cc dng nhn cng D liu Dch v Ngi bn hng Bi bn K thut vin v K ton vin sinh Dc s Ngi thu thp thng tin Ngi phc tho Ngi mi gii chng khon Th k Nh qun l Y t Th ct tc Ngi chm sc tr Lao cng Ngi coi vn Nhn vin khch sn Sn xut Ngi li xe Th hn Cng nhn xy dng Ngi nh c Nng dn Th m Th lp knh Th my

Vic phn bit cc loi nhn cng trong cc cng vic khc nhau ny khng

n gin, c bit vi cng vic nh qun l va to ra thng tin mi va to ra d liu.

Cch tt nht nhn dng nhng loi d liu ny l da trn khi lng o to i hi i vi nhng ngi lm vic ny m bo cht lng cng vic. Nhn vin tri thc thng c lp v sng to do h c trnh cao v hc thc. H thng c trnh cao v bng cp trc khi bt u cng vic. Nhn vin d liu thng ch cn c trnh i hc hoc tt nghip PTTH l . Chnh v th hai nhm nhn vin ny s c yu cu khc hn nhau i vi h thng thng tin. Nhm nhn vin d liu hon ton l thuc vo h thng thng tin cn nhm nhn vin tri thc li i hi h thng phi c h tr bi mt h thng phn mm c bit cao v c nhng trm my chuyn dng mnh. 5.2.3. Mt s c im trong qun l tri thc - Qun l tri thc l cng vic kh tn km - Vic qun l tri thc mun c hiu qu i hi phi xy dng mt h thng gii php lai ghp gia con ngi v cng ngh. - Qun l tri thc i hi nhng ngi qun l phi c tri thc. - Chia s v s dng thng tin thng khng phi l mt hnh ng t nhin - Qun l tri thc thc hin vic pht trin qu trnh x l cng vic tri thc - Qun l tri thc khng bao gi c im kt thc - Qun l tri thc c li t vic sp xp, nh hng nhiu hn l t cc m hnh 5.2.4. Khi nim h thng thng tin cung cp tri thc ( KWS ) KWS l h thng h tr lao ng c trnh cao trong cng vic chuyn mn hng ngy ca h. H thng phc v cp chuyn mn v vn phng: - Thu thp: cc tng thit k, thng s k thut - X l: xy dng cc m hnh chuyn mn - Phn phi: bn thit k, ha, k hoch - Ngi dng: cc chuyn gia, k thut vin 5.2.5. Vai tr ca h thng thng tin cung cp tri thc trong cc t chc thy c vai tr ca KWS ta xem xt cch thc m tri thc tham gia vo cng vic kinh doanh trong doanh nghip: - Ngy nay nhng ngnh c li nhun nht l nhng ngnh sn xut cc sn phm thng tin v tri thc hay ni cch khc tri thc gp phn to ra cc sn phm thu c li nhun cao. - ng vai tr l ngi c vn cho mi doanh nghip - Nhn cng tri thc l nhng tc nhn thay i t chc Vai tr ca KWS l h tr cho nhng ngi khai thc tri thc trong vic to ra v lin kt nhng cng vic tri thc mi trong mt t chc. 5.2.6. Cc yu cu i vi h thng thng tin cung cp tri thc - Lin h c vi nhiu ngun thng tin v d liu bn ngoi hn l cc h thng thng thng khc. - i hi cc phn mm h tr ha, phn tch, qun l ti liu, d liu v c kh nng truyn thng mc cao hn cc h thng khc

H tr mnh hn v phn cng, v mng.

i hi phi c giao din tin ch gim thi gian ca nhn cng tri thc. ------------------ *** ------------------Ch ng 6: CC H THNG THNG TIN CHC NNG TRONG DOANH NGHIP 6.1. H thng thng thng tin Marketing 6.1.1. Khi qut v h thng thng tin Marketing Cc chc nng ca Marketing 6.1.2. Cc h thng thng tin Marketing 6.1.2.1. Cc h thng thng tin Marketing tc nghip H thng thng tin bn hng Nhn vin bn hng thc hin hng lot cc hot ng bn hng nh xc nh khch hng tim nng, to mi lin h vi cc khch hng, bn hng trn gi v theo di khch hng. C rt nhiu h thng thng tin c kh nng h tr nhn vin bn hng trong cc hot ng ny. H thng thn g tin khc h hng t n g lai Khoanh vng khch hng tng lai l mt cng vic tn nhi thi gian v cng sc. Cc ngun thng tin phc v cho vic xc nh khch hng tng lai thng rt khc nhau. c th l cc nh cung cp, cc ghi ch trn bo ch, hay cc phiu thm d khch hng Khi tp cc khch hng tng lai c lu tr trn cc a t, th cc nhn vin bn hng s rt d tm kim v tng hp thng tin v h. Nh vy u ra ca h thng thng tin khch hng tng lai c th gm cc danh mc cc khch hng theo a im, theo loi sn phm, theo doanh thu gp hoc theo cc ch tiu khc c tm quan trng i vi lc lng bn hng. Cc c s d liu trc tuyn cng l ngun thng tin v khch hng tng lai. H thng thn g tin lin h khch hn g H thng thng tin lin h khch hng cung cp thng tin cho b phn bn hng v cc khch hng, v s thch ca h i vi cc sn phm v dch v v s liu v qu trnh mua hng ca h trong qu kh. H thng thn g tin hi p/ khiu ni. Khi khch hng c khiu ni, thc mc v cc sn phm & dch v m doanh nghip a vo lu th cc khiu ni cn c ghi nhn, x l v lu tr li, phc v phn tch qun l hoc lin h kinh doanh sau ny. H thng thn g tin ti liu Mt h thng thng tin ti liu cung cp cho nhn vin Marketing nhiu ti liu c th s dng ngay cho hot ng ca h. H thng ny cng ci tin cht lng ca cc ti liu c s dng bi nhn vin Marketing v vy nn s gp phn nng cao doanh thu bn hng. 6.1.2.2. Cc h thng thng tin Marketing sch lc

Cc h thng thng tin Marketing sch lc khc vi cc h thng thng tin tc nghip, v bn cnh cc thng tin c s chng cn cho php to cc bo co, to cc kt qu u ra theo d tnh cng nh ngoi d tnh, cc thng tin so snh cng nh thng tin m t. Cc h thng thng tin Marketing sch lc cung cp cc thng tin tng hp ch khng phi cc d liu chi tit nh h thng thng tin tc nghip, n bao gm khng nhng d liu bn trong m c cc ngun d liu bn ngoi, n x l khng nhng d liu khch quan m c nhng d liu ch quan. Cc h thng Marketing sch lc thng kt hp cc d liu ti chnh tc nghip vi cc d liu khc h tr cho cc nh qun l Marketing trong qu trnh ra quyt nh sch lc. Cc nh qun l thng a ra cc quyt nh sch lc khi h chun b v trin khai cc k hoch Marketing, m theo h hy vng s t c mc tiu kinh doanh v li nhun chin lc ra. Sau y l mt s h thng thng tin Marketing sch lc in hnh. H thng thng tin qun l bn hng Mc tiu chnh ca cc nh qun l bn hng l t c cc mc tiu do mc qun l cao nht t ra . t c cc mc tiu ny, cc nh tr kinh daonh phi ra rt nhiu quyt nh sch lc nh: - Nn sp xp cc cc im kinh doanh nh th no? - B tr cc b phn bn hng sao cho ph hp vi cc a im ny. - Quyt nh khn thng hoc k lut nhn vin bn hng - Cn tp chung vo on th trng no t c kt qu kinh doanh tt nht Ngoi ra h cng phi theo di tin trin ca kt qu kinh doanh xc nh xem cc quyt nh c c ban hnh ng n khng hay cn c s hiu chnh trong cc k hoch sch lc. c th ra quyt nh mt cch hiu qu, cc nh qun tr Marketing cn mt cn mt lng ln d liu lch s v qu trnh kinh doanh ca mi nhn vin bn hng, mi a im kinh doanh, mi sn phm v mi on th trng. Cc d liu ny c cung cp bi h thng thng tin qun l kinh doanh. H thng thng tin xc tin bn hng H thng h tr cho nh qun tr sch lc xem nn s dng cc phng tin qun co v hnh thc khuyn mi nh th no c th ginh c th trng chn v h tr vic trin khai cc hot ng t c kt qu kinh doanh. V d: H thng thng tin xc tin bn hng s dng cc d liu v cc sn phm v dch v no bn chy nht ca h thng x l n hng. Sau a ra cc bo co quyt nh xem sn phm hoc dch v no c qung co. Nu cc bo co nh vy n tay nh qun tr Marketing ng lc h c th xc nh c sn phm, dch v no khng t c mc tiu kinh doanh ra c bin php

can thip. Cc nh qun l c th lp ra cc k hoch qun co v khuyn mi nhm lp khong trng gia doanh thu thc t v doanh thu k hoch. Cc bo co cng c th xc nh c cc sn phm, dch v no bn chy hn so vi d tnh m rng kinh doanh cc mt hng . H thng thng tin gi thnh sn phm

H thng ny cung cp thng tin cho cc nh qun tr tr gip cho h trong vic nh gi cho sn phm, dch v ca h. Gi ca sn phm, dch v nh hng ti doanh thu v li ca doanh nghip do cc h thng ny l rt quan trng. c th ra quyt nh v gi c, nh qun tr Marketing cn d bo c nhu cu i vi sn phm hay sn phm tng t, li nhun bin - cn t c, chi ph sn xut sn phm, dch v v gi ca nhng sn phm cnh tranh. Ty theo tng loi sn phm, dch v, mc tiu ca doanh nghip trong tng thi k nh qun l s quyt nh thay i u vo ca d liu sao cho ph hp. 6.1.2.3. Cc h thng thng tin Marketing chin lc pht trin mt k hoch Marketing chung, doanh nghip cn thc hin nhiu hot ng sch lc v chin lc khc nhau. Mt s cc hot ng chin lc bao gm: - Phn on th trng - La chn th trng mc tiu - Lp k hoch cho cc sn phm v dch v c th tha mn nhu cu ca khch hng - D bo bn hng i vi cc th trng v cc sn phm. Cc hot ng chin lc ca cc nh qun tr cp cao s c nhng h thng thng tin chin lc h tr. Mt s h thng in hnh: H thng thng tin d bo bn hng H thng h tr cc hot ng d bo bn hng. D bo bn hng mc chin lc thng gm nhiu loai khc nhau: d bo cho ngnh, doanh nghip, cho mt loi sn phm & dch v mi. D thuc loi no chng na, cc d bo bn hng khng ch da trn d liu lch s m da trn c cc gi nh v cc hot ng ca cc i th, phn ng ca chnh ph, s dch chuyn cu ca ngi tiu dng, xu th c cu dn s v hng lot cc yu t lin quan khc, k c yu t thi tit. Trong mt doanh nghip c quan im tip th Marketing th xy dng d bo bn hng cho nm tip theo cho ton doanh nghip l mt cng vic quan trng. t d bo ny c th c c s cc nh qun tr sch lc a ra cc quyt nh sch lc v phng hng ca rt nhiu chc nng khc ca doanh nghip. V d da trn d bo v bn hng: - Nh qun l c th ra quyt nh gi li hay gt b sn phm v dch v ra khi tip th hn hp hin ti ca cc doanh nghip. - Cc nhn vin nghin cu th trng c th ln k hoch v pht trin cc sn phm, dch v mi. - Nh qun l Marketing c th phn b li nhn vin bn hng, phn chia a im kinh doanh. - Cc nh qun tr ti chnh s huy ng vn hay d tr vn cn thit h tr cc mc sn xut v kinh doanh theo d tnh c p ra bi cc phng ban trong doanh nghip, d bo li nhun cho c nm ti chnh v ln k hoch cho vic s dng cc dng tin ca t chc. H thng thng tin lp k hoch v pht trin sn phm

Mc tiu ca h thng l cung cp thng tin v s a chung ca khch hng thng qua h thng nghin cu th trng cho vic pht trin sn phm mi. u ra quan trng nht ca cc hot ng lp k hoch v pht trin l mt b cc c t ca sn phm, sau chuyn ti phng thit k thit k sn phm. 6.1.2.4. Cc h thng thng tin Marketing sch lc v chin lc H thng thng tin nghin cu thng mi Nghin cu thng mi l vic xc nh c h thng nhng ti liu cn thit v iu kin thng mi cn thit ca doanh nghip, thu thp, phn tch v bo co kt qu v cc thng tin . Ty tng doanh nghip m c th c mt hoc nhiu ngi thc hin cng vic ny. u vo ca qu trnh nghin cu thng mi phn ln l cc ngun bn ngoi doanh nghip. C rt nhiu ngun d liu khc nhau: - D liu v khch hng. - Cc cuc iu tra d liu v dn s. - D liu v cng nghip, thng mi, kinh t, mi trng, khoa hc. C th thu thp cc d liu trn thng qua cc cng c nh kho st trc tip khch hng, phng vn, in thoi, cc bo co t nhn vin. Nhn vin nghin cu thng mi s dng nhiu cc phng php thng k trong vic phn tch d liu thu thp c cng nh trong vic bo co thng tin cho doanh nghip. Sau y l mt s cng vic c trng ca mt phng nghin cu thng mi: - Tin hnh phn tch cc xu hng bn cc sn phm, dch v ging ht hoc tng ng nh sn phm m doanh nghip cho bn, nhm xc nh cc sn phm, dch v ang c chiu hng tng hoc gim. - Phn tch cu trc dn c v c im ca nhm khch hng mc tiu, c bit l cc xu th hay s thay i c th nh hng ti vic bn hng ca doanh nghip. - Phn tch v nh gi s thch ca khch hng, bao gm vic th cc sn phm dch v. xc nh v phn tch s hi lng ca khch hng i vi cc sn phm hin c ca doanh nghip H thng thng tin theo di cc i th cnh tranh 6.1.3. Cc phn mm cho Marketing C th phn phn mm my tnh h tr chc nng Marketing thnh hai nhm: phn mm phc v Marketing a nng v phn mm Marketing chuyn bit. Phn mm phc v Marketing a nng L phn mm chung c th c ng dng cho nhiu h thng thng tin Marketing. Cc phn mm ny gm: phn mm truy vn v sinh bo co, phn mm ha, phn mm thng k, phn mm qun tr tp v c s d

liu, phn mm son tho vn bn v phn mm bng tnh. Phn mm Marketing chuyn bit C rt nhiu phn mm chuyn dng c pht trin cho hng lot cc hot ng Marketing. Sau y l mt s phn mm:

Phn mm tr gip nhn vin bn hng. Phn mm tr gip qun l nhn vin bn hng Phn mm tr gip qun l chng trnh bn hng qua in thoi Phn mm tr gip qun l h tr khch hng Phn mm Marketing tch hp.

6.2. H thng thng tin sn xut 6.2.1. Khi qut v h thng thng tin sn xut H thng thng tin sn xut h tr ra quyt nh i vi cc hot ng phn phi v hoch nh cc ngun lc cho sn xut. Ty tng doanh nghip m cc h thng sn xut s c nhng hnh thc khc nhau: sn xut theo dng lin tc, sn xut hng lot, sn xut theo yu cu v theo hp ng, sn xut dch v hay sn phm. Mc tiu ca h thng sn xut: - Cung cp nguyn vt liu v cc yu t sn xut khc - Kim tra cht lng nguyn vt liu - Tm kim nhn cng, mt bng nh xng v cc thi b sn xut - Hoch nh nhu cu nguyn vt liu, nhn cng, nh xng v thit b sn xut - Sn xut sn phm dch v - Kim tra cht lng sn phm v dch v u ra - Kim tra v theo di vic s dng v chi ph cc ngun lc cn thit. Cc h thng thng tin sn xut tc nghip v sch lc thng s dng d liu ca h thng ti chnh: mua hng v cng n phi tr, hng tn kho, bn hng v cng n phi thu, chi ph gi thnh. Cc nh qun l sn xut s s dng cc thng tin ny cng vi cc h thng thng tin tc nghip sn xut nh h thng giao/nhn hng, h thng kim tra cht lng h cho qu trnh ra quyt nh tc nghip v sch lc.vd Mt s thng tin bn ngoi nh cc c s d liu trc tuyn ca chnh ph, cc c s d liu khoa hc v cng nghip li cung cp thng tin h tr cho cc quyt nh chin lc.vd 6.2.2. Cc loi h thng thng tin sn xut 6.2.2.1. H thng thng tin sn xut tc nghip C nhiu h thng thng tin tc nghip h tr chc nng sn xut, a phn trong s l mt phn ca h thng thng tin k ton ti chnh nh phn h mua hng, cng n phi tr, hng tn kho, x l n t hng, cng n phi thu hay lng. H thng t hng ti n mua h ng H thng ny c chc nng duy tr d liu v mi giai on ca qu trnh cung cp nguyn vt liu v hng ha mua vo phc v sn xut, v d tp d liu v bng gi nguyn vt liu v hng ha phc v sn xut, lm c s la

chn nh cung cp hay tp cc n t hng. H thng t hng ti n nh n h ng

Mi khi nhn hng cn c s kim nhn cn thn v chnh xc v s lng, cht lng hng giao nhn nhm cung cp thng tin cho cc b phn lin quan nh b phn cng n phi tr, b phn kho v b phn sn xut. H thng cung cp cc bo co gm cc thng tin v: - Ngy nhn hng - S hiu v tn nh cung cp - S hiu tn t hng ca n v - M hiu m t cc mt hng giao nhn - S lng t mua v s lng thc giao nhn - Thng tin v tnh trng h hng ca cc hng ha giao nhn( nu c ) H thng t hng ti n k to n c hi ph gi th nh Nhiu phn h thng tin mc tc nghip ca h thng ti chnh k ton thc hin vic thu thp v bo co thng tin v cc ngun lc c s dng cho sn xut, trn c s c th xc nh c chnh xc chi ph sn xut cho cc sn phm v dch v. Cc h thng k ton chi ph gi thnh kim sot ba ngun lc chnh cho sn xut: - Nhn lc - Nguyn vt liu - My mc thit b Bn cnh nhu cu thng tin v ba ngun lc trn cc nh qun l sn xut cn cn n c nhng thng tin v b tr sn xut trong doanh nghip: - Phng tin vt cht no c s dng cho sn xut? - Thi gian s dng - S dng cho sn phm dch v no - S dng bao nhiu Vi cc bo co c cung cp bi cc h thng thng tin trn, cc nh qun l c th kim sot c chi ph sn xut v vic phn b ngun lc sn xut 6.2.2.2 H thng thng tin sn xut mc sch lc Cc h thng ny h tr vic: iu khin v kim sot qu trnh sn xut; phn chia ngun lc hin c t c cc mc tiu kinh doanh v sn xut do mc chin lc ra. H thng t hng ti n hoc h nh nhu c u ng uyn vt li u Hoch nh nhu cu nguyn vt liu l qu trnh xc nh chnh xc mc hng d tr cn cho k hoch sn xut, xc nh khong thi gian cn thit c th nhn c hng t nh cung cp, tnh ton lng t hng vi mt chi ph hp l nht, sau t mua ti thi im hp l nht vo ng lc cn n. H thng ny cn phi xc nh cho c: - Loi vt liu cn cho mi k sn xut - S lng - Thi gian cn vt liu - Lch trnh sn xut cc sn phm: nhng sn phm cn sn xut, thi

gian cn sn xut cc sn phm

- Ha n nguyn vt liu ca sn phm H thng thng tin hoc h nh n ng lc s n xut Mc tiu ca hoch nh nng lc sn xut l chc chn rng nhn lc, my mc v cc phng tin sn xut c vo ng lc cn tha mn nhu cu sn xut nh mc tiu sn xut ra. H thng c nhim v h tr vic hoch nh nng lc sn xut thng qua mt trong hai k thut sau: Mt l, k thut hoch nh nng lc s b. Vi k thut ny ngi ta c th a ra mt c tnh s b v nhu cu nng lc sn xut, da trn lch trnh sn xut tng hp, ngha l cc mc tiu sn xut c trong lch trnh sn xut tng hp c bin i thnh nhng nhu cu v nhn lc cng nh v nng lc sn xut( s gi cng lao ng, s gi khu hao my) cn p ng cc mc tiu sn xut. Sau nhng c tnh s b ny s c phn b c th ti cc nhm lm vic cng nh cc phn xng sn xut, nhm xc nh tnh kh thi ca cc mc tiu sn xut vi phng tin hin c. Mc ch ca k thut ny l xc nh xem nng lc sn xut hay cha. Th hai, k thut hoch nh nhu cu nng lc chi tit. k thut ny cung cp nhng c tnh chi tit v nng lc sn xut hin c. Hnh thc hoch nh ny cn nhng thng tin v ngun nhn lc v ha n nguyn vt liu. 6.2.2.3 Cc h thng thng tin sn xut mc chin lc Cc quyt nh chin lc c th l: - nh v doanh nghip - Nng cp doanh nghip - Xy dng mt doanh nghip mi - Thit k v trin khai mt phng tin sn xut mi - La chn cng ngh c s dng trong qu trnh sn xut H thng l p k hoc h v nh v doa nh ng hip Thu thp thng tin c bn trong v bn ngoi doanh nghip. Mt s thng tin bn ngoi tng i khch quan v c th o m c nh: - Tnh sn c nhn cng c tay ngh - Phng tin vn chuyn, chi ph vn chuyn nguyn vt liu v thnh phm - a im v gi c t ai mi phc v cho sn xut Mt s thng tin mang tnh ch quan v ch c th nh tnh nh thi ca cng ng i vi doanh nghip v cht lng dch v ca cng ng: cc c hi gio dc v o to. Cc ngun thng tin bn trong xut pht t cc h thng thng tin nhn lc, ti chnh v cc h thng sn xut tc nghip v sch lc. 6.2.3. Cc phn mm phc v qun tr kinh doanh v sn xut C th phn phn mm my tnh h tr chc nng qun tr kinh doanh v

sn xut thnh hai nhm: phn mm a nng v phn mm chuyn bit.

6.3. H thng thng tin qun tr nhn lc 6.3.1. Khi qut v qun tr nhn lc v thng tin cho quanr tr nhn lc Trong mt doanh nghip phng qun tr nhn lc m ng nhiu chc nng khc nhau: - Tuyn m, nh gi, pht trin v o to ngun nhn lc; bt, thuyn chuyn hay buc thi vic ngi lao ng. - m bo bo him, phc li v dch v cho ngi lao ng. - Cung cp thng tin cho cc nh qun tr cp cao nht. c th qun tr mt ngun lc quan trng v tn km nh vy ngy nay phng qun tr nhn lc thng s dng cc h thng thng tin qun tr nhn lc tc nghi, sch lc v chin lc. Cc h thng ny khng nhng tr gip cho phng nhn lc lu tr cc thng tin, lp cc bo co nh k m cn gip h trong vic k hoch bng cch cung cp cho h cng c m phng, d bo, phn tch thng k, truy vn v thc hin cc chc nng x l ngun nhn lc khc. 6.3.2. Cc loi h thng thng tin nhn lc 6.3.2.1. Cc loi h thng thng tin nhn lc tc nghip Cc h thng nhn lc mc tc nghip cung cp cho qun tr vin nhn lc d liu h tr cho cc quyt nh nhn s c tnh th tc lp li. C rt nhiu h thng thng tin tc nghip thc hin vic thu thp v thng tin v cc d liu nhn s. Cc h thng ny cha cc thng tin v cc cng vic v nhn lc ca t chc v thng tin v cc quy nh ca chnh ph. H thng t hng ti n qu n l l ng H thng c cc tp cha cc thng tin c nh hng ti lng ca ngi lao ng nh: h s lng, nhm thu nhp, v thm nin ngh nghip ca ngi lao ng nhng thng tin ny cng rt c ch cho cc qun tr vin nhn lc ra quyt nh. Vi h qun tr c s d liu ngi ta thng thc hin vic lu d liu vi s gim thiu ti a s trng lp s liu gia h thng qun l lng v h thng nhn s, nhng vn m bo s tng thch v mt d liu gia hai h thng ny, m bo cung cp cc bo co tm sch lc t d liu ca hai h thng ny. H thng t hng ti n qu n l v tr l m vi c Mc tiu ca h thng l xc nh tng v tr lao ng trong t chc, phm tr ngh nghip ca v tr v nhn s ang m ng v tr . nh k h thng s cung cp mt danh mc cc v tr lao ng theo ngnh ngh, theo phng ban b phn, theo ni dung cng vic hoc theo yu cu cng vic cng danh mc cc v tr lm vic cn khuyt nhn lc. Nhng danh mc lit k cc v tr lm vic cn khuyt theo ngnh ngh s rt c ch cho b phn qun tr nhn lc trong vic ra cc quyt nh tuyn ngi. H thng t hng ti n qu n l ng i la o ng H thng ny cha tp nhn s. Tp ny cha d liu v bn thn cc nhn

vin: h tn, gii tnh, tnh trng gia nh, trnh hc vn, kinh nghim ngh nghip, qu trnh lm vic trong doanh nghip T h thng to ra danh mc

cc k nng v cc nhn vin trong doanh nghip, danh mc ny cha cc thng tin v kinh nghim lm vic, s thch, v cc kh nng c nit khc ca ngi lao ng. Danh mc ny c th gip cc nh qun tr vin nhn lc xc nh c nng lc ca tng ngi lao ng t v sp xp ng ngi ng vic m bo hiu qu lao ng cao nht; ng thi danh mc ny cng c s dng quyt nh bt, o to hay thuyn chuyn ngi lao ng. H thng t hng ti n nh gi tnh h nh t hc hi n c ng vic v con ng i nh gi tnh hnh thc hin cng vic l qu trnh so snh tnh hnh thc hin cng vic vi yu cu ra. i vi cng nhn sn xut lm vic theo mc lao ng c th cn c vo phn trm thc hin mc lao ng, cht lng sn phm i vi cc nhn vin vic nh gi c phn hc tp v kh khn hn. Nhng nh gi do h thng thng tin nh gi tnh hnh thc hin cng vic v con ngi cung cp c gi l nh gi biu hin. D liu phc v cho nh gi biu hin c thu thp bng cc mu nh gi ngi lao ng pht ti cp trn trc tip ca ngi lao ng, hoc pht ti ngi cng lm vic, ti bn thn ngi lao ng v thm ch l ti khch hng. Thng tin nh gi tnh hnh thc hin cng vic c th dn ti hng lot cc quyt nh tc nghip nh: s gi nguyn v tr lm vic, s bt, s thuyn chuyn hoc buc phi thi vic ngi lao ng. 6.3.2.2. Cc h thng thng tin nhn lc sch lc Cc h thng thng tin nhn lc sch lc cung cp cho nh qun l thng tin h tr cho cc quyt nh lin quan n phn chia ngun nhn lc. Cc quyt nh ny gm: quyt nh tuyn ngi lao ng, quyt nh phn tch v thit k vic lm, quyt nh pht trin v o to hay cc quyt nh k hoch ha tr cp cho ngi lao ng. H thng t hng ti n ph n tc h v thit k cn g vic Phn tch v thit k cng vic bao gm qu trnh m t cc cng vic cn thit ca mt doanh nghip v nhng nng lc, phm cht cn c ca ngi nhn cng thc hin cc cng vic . u vo ca h thng l cc d liu thu c qua cc cuc phng vn nhng ngi ph trch, nhng ngi lao ng v cc bn hng dn. Thng tin thu c t bn ngoi cng c th l u vo ca h thng, v d t cc ngip on lao ng, t cc i th cnh tranh hay t cc t chc khc. u ra ca h thng l cc m t v c im cng vic. Cc thng tin ny gip cho nh qun l ra cc quyt nh sch lc nh vic xc nh gi tr ca mt cng vic so vi nhng cng vic khc trong doanh nghip t nh qun l s bit c mc lng tr cho ngi lao ng, trnh vic gy ln bt bnh cho ngi lao ng.

Vai tr ca h thng l gip cho t chc xc nh c cc phm cht, k nng v loi nhn lc cn tuyn dng: cn tuyn ai v sp xp h vo nhng cng vic no. ng thi h thng cng to c s xc nh mc chi tr cho ngi lao ng, thc hin vic nh gi, bt hay buc thi vic ngi lao ng. H

thng ny h tr rt nhiu quyt nh sch lc lin quan n phn b ngun nhn lc trong t chc. H thng t hng ti n t uy n chn nh n lc H thng ny s thc hin thu thp v x l nhiu kiu thng tin khc nhau cn ln k hoch tuyn chn nhn lc. c th l danh sch cc v tr lm vic cn trng, danh sch ngi lao ng d kin n tui ngh hu, thuyn chuyn hay buc thi vic, nhng thng tin v k nng v s trng ca nhng ngi lao ng v nh gi v tnh hnh thc hin cng vic ca ngi lao ng. H thng cung cp thng tin gip cc nh qun l kim sot c cc hot ng tuyn dng. 6.3.2.3 Cc h thng thng tin nhn lc chin lc K hoch ha ngun nhn lc v m phn lao ng l hai hot ng ch yu ca qun tr nhn lc mc chin lc. k hoch ha ngun nhn lc l qu trnh m thng qua n cc doanh nghip bo m c y s lng v cht lng ngi lao ng ph hp vi yu cu cng vic, vo ng lc t c mc tiu ra. C th ni k hoch ha ngun nhn lc chnh l vic d bo cung cu v ngun nhn lc ca t chc. Cc d bo s tin hnh c lng c im, s lng v chi ph cho ngun nhn lc t c cc k hoch chin lc ca doanh nghip. D bo cu v ngun nhn lc l xc nh kiu v s lng nhn lc cn cho k hoch chin lc, cn vic xc nh cc ngun nhn lc c sn trong doanh nghip v bn ngoi doanh nghip gi l d bo cung nhn lc. tin hnh d bo c cc nhu cu v ngun nhn lc th h thng thng tin nhn lc chin lc phi h tr c cho nh qun tr cp chin lc tr li c cc cu hi v k hoch ha sau y: - Ngun nhn lc ca doanh nghip phi c k nng, kinh nghim v phm cht th no mi ph hp vi k hoch chin lc? c im v m t cng vic do k hoch chin lc ra l g? - thc hin k hoch chin lc ra, cn s lng nhn lc vi phm cht nu trn l bao nhiu? - Ngun nhn lc hin ti ca doanh nghip nh th no? p ng c bao nhiu k hoch chin lc? - Cn nhng ngun nhn lc no khc thc hin k hoch chin lc? 6.3.3. Phn mm cho h thng thng tin nhn lc c chia lm hai loi: phn mm a nng v phn mm chuyn dng (c pht trin phc v ring nhu cu qun tr nhn lc ) 6.3.3.1. Phn mm a nng

L nhng phn mm c s dng c s dng rng ri trong cc lnh vc chc nng nh: phn mm qun tr c s d liu, phn mm bng tnh v phn mm thng k. 6.3.3.2. Phn mm chuyn dng

6.4. H thng thng tin ti chnh 6.4.1. khi qut v thng tin ti chnh Chc nng qun tr ti chnh - Kim sot v phn tch iu kin ti chnh ca doanh nghip - Tnh v chi tr lng, qun l qu lng, ti sn, thu - Qun tr cc h thng k ton, Lp cc bo co ti chnh - Qun tr qu trnh lp ngn sch, d ton vn - Qun tr cng n khch hng - H tr qu trnh kim ton, nhm m bo tnh chnh xc ca thng tin ti chnh v bo v c vn u t - Qun l ti sn c nh - nh gi cc khon u t mi v kh nng huy ng vn cho cc khon u t - Qun l dng tin ca doanh nghip. Cc h thng thng tin ti chnh cung cp nhng thng tin nhm h tr cc nh qun tr ti chnh hon thnh cc cng vic chc nng ca mnh. Cng nh cc h thng thng tin khc, h thng thng tin ti chnh c th c xp thnh ba mc: tc nghip, sch lc v chin lc. H thng thng tin mi mc s dng d liu c phn khc nhau v mt bn cht. V nguyn tc cc h thng thng tin ny c cc nhn vin nhng mc khc nhau trong mt doanh nghip s dng v chng h tr cc quyt nh nhng mc khc nhau. Thc cht khng c s tch bit tuyt i gia ba mc ca h thng thng tin ti chnh, m chng hp thnh mt chui lin hon, m t qu trnh lin tc cc hot ng xy ra trong doanh nghip. 6.4.2. Cc loi h thng thng tin ti chnh 6.4.2.1. H thng thng tin ti chnh tc nghip Cc h thng thng tin ti chnh mc tc nghip cung cp cc thng tin u ra c tnh th tc lp li cn cho mi doanh nghip. Thng tin u ra c th l cc phiu tr lng, sc thanh ton vi nh cung cp, ha n bn hng cho khch, n mua hng, bo co hng tn kho. Cc h thng thng tin ti chnh mc tc nghip c c trng l hng nghip v. Chng tp trung vo vic x l cc nghip v ti chnh, nhm cung cp cc thng tin ti chnh cn thit. Vy nn, Cc h thng thng tin ti chnh mc tc nghip thng c gi l h thng x l cc nghip v. Nghip v l nhng s kin hoc s vic din ra trong hot ng kinh doanh m n lm thay i tnh hnh ti chnh hoc s thu v li li. V d: Nhn n t hng ca khch hng, thanh ton lng H thng thng tin k ton Mt h thng k ton t ng ha bao gm mt lot cc chng trnh hay cn gi l cc phn h k ton, c s dng c lp hoc theo kiu tch hp. l nhng phn h:

K ton vn bng tin K ton bn hng v cng n phi thu K ton mua hng v cng n phi tr K ton hng tn kho

- K ton ti sn c nh - K ton chi ph gi thnh - K ton tng hp Khi cc phn h k ton t ng ha ny c tch hp vi nhau th mi phn h s nhn d liu u vo t cc phn h khc, ng thi mi phn h cng thc hin chc nng cung cp thng tin u ra cho cc phn h khc. 6.4..2.2. H thng thng tin ti chnh sch lc Cc h thng thng tin sch lc h tr qu trnh ra quyt nh sch lc bng cch cung cp cho nh qun l cc bo co tng hp nh k, cc bo co t xut, cc bo co c bit v cc thng tin khc nhm h tr cc nh qun l trong vic kim sot cc lnh vc thuc phm vi trch nhim ca h v trong vic iu phi cc ngun lc nhm t c mc tiu ca t chc. Nh vy h thng thng tin tc nghip tp trung x l cc giao dch cn h thng thng tin sch lc li tp trung vo cc vn phn chia ngun lc. C th thit k rt nhiu h thng thng tin sch lc da trn my tnh h tr qu trnh ra quyt nh ti chnh, in hnh l h thng thng tin ngn sch, h thng qun l vn bng tin t, h thng d ton vn v h thng qun l u t. H thng t hng ti n ng n sc h NS c hiu l d ton v thc hin mi khon thu nhp (tin thu vo) v chi tiu (tin xut ra) ca bt k mt c quan, x nghip, t chc, gia nh hoc c nhn trong mt khong thi gian nht nh (thng l mt nm). NS bao gm cc ngun thu v cc khon chi. C cu thu, chi c th ca tng loi NS rt khc nhau, song m hnh c bn l: 1) Thu gm c ngun thu bn trong v ngun thu bn ngoi; 2) Chi gm c chi cho tiu dng v chi cho u t pht trin. V nguyn tc, cn coi trng ngun thu bn trong v chi cho u t pht trin l chnh, song cng cn xem trng ngun thu t bn ngoi v khng th coi nh chi cho hot ng thng xuyn H thng ny ly d liu t h thng k ton, c th l ly d liu v cc s thu/chi. Sau h thng x l cc d liu thu c ri cung cp cc thng tin cho php nh qun l theo di s thu/chi thc hin v so snh chng vi s thu chi k hoch. N cho php cc nh qun l so snh ngn sch ca k hin ti vi ngn sch ca cc k ti chnh trc hoc so snh ngn sch gia cc b phn, phng ban vi nhau. Trn c s so snh d liu ti chnh, cc nh qun tr ti chnh c th xc nh c cch thc s dng ngun lc hoc l phn b ngn sch nh th no t c mc tiu ca h. H thng t hng ti n qu n l vn b ng ti n mt Chc nng quan trng ca qun l ti chnh l vic m bo rng doanh nghip c vn bng tin trang tri cc khon chi tiu, s dng vn nhn ri vo u t hoc vay vn tha mn nhu cu tin vn trong nhng k khng tin.

thng

H thng c nhim v cung cp thng tin v dng tin vo/ra trong mi

( thu: thu tin mt, thu khc; chi: chi tin lng, thu, qun co, mua sm ti sn c nh ) trn c s s xc nh c thng no c tin nhn ri em i u t hoc thng no khng tin vn doanh nghip cn c k hoch i vay. 6.4.2.3. H thng thng tin ti chnh chin lc Ngc vi h thng thng tin ti chnh tc nghip v sch lc h thng thng tin ti chnh chin lc ly mc tiu ca doanh nghip lm trng tm. Cc h thng ny lin quan n vic t ra mc tiu v phng hng hot ng cho doanh nghip. H thng gm nhiu thng tin khc nhau: - Thng tin ni b, phn tch iu kin ti chnh ca doanh nghip - Thng tin kinh t x hi bn ngoi, m t mi trng hin ti v tng lai ca doanh nghip - Nhng d bo tng lai ca doanh nghip v mi trng . H thng h tr vic lp k hoch ti chnh chin lc. Kt qu ca vic lp k hoch ti chnh chin lc l cc mc tiu v phng hng ti chnh ca doanh nghip. Kt qu th nht bao gm vic xc nh cc mc tiu ca u t v thu hi u t, kt qu th hai bao gm vic quyt nh tn dng cc c hi u t mi hoc kt hp cc ngun vn u t cho doanh nghip. H thng h tr bng cch cung cp cc cng c phn tch tnh hnh ti chnh ca doanh nghip v cc cng c d bo cc yu t c nh hng n doanh nghip trong tng lai. H thng t hng ti n ph n tc h tnh h nh ti c h nh c a doa nh ng hi p Thc cht ca phn tch ti chnh doanh nghip chnh l phn tch cc bo co ti chnh doanh nghip. H thng c c nhng bo co nh vy t vic ly d liu ca HTTT k ton. Ngoi ra h thng cn ly d liu tnh hnh ti chnh ca cc i th cnh tranh, nh cung cp, ngi mua v cc doanh nghip khc. H thng ny cung cp cho nh qun l nhiu phng thc o lng khc nhau s ng n ca mt doanh nghip v cho php tm ra cch thc ci thin tnh hnh ti chnh. H thng d b o di h n Cc nh hoch nh cn n cc d bo v nhiu yu t nh hng n doanh nghip trong tng lai. H thng d bo doanh thu Thu thp: Cc thng tin ni b v doanh thu trong qu kh Cung cp: D bo v doanh thu trong tng lai. Thng th thng tin s dng trong d bo mi trng tng lai gm vic m t cc hot ng trong qu kh ca doanh nghip, d liu kinh t hin ti v d bo kinh t trong tng lai, thng tin v dn s, cu trc dn s hin ti, cc d bo v cu trc dn s, cu trc x hi. 6.4.3. Phn mm qun tr ti chnh c chia lm hai loi: phn mm a nng v phn mm chuyn dng

(c pht trin phc v ring nhu cu qun tr qun tr ti chnh).

Chng 7: H THNG THNG TIN H TR RA QUYT NH 7.1. Vai tr ca nh qun l Vai tr ca nh qun l c chia lm ba nhm: vai tr c nhn, thng tin v quyt nh. Vai tr H thng h tr Vai tr c nhn Ngi i din Khng tn ti Ngi lnh o Khng tn ti Ngi lin lc HTTT truyn thng in t Vai tr thng tin Trung tm u no Ngi ph bin Ngi pht ngn Vai tr quyt nh Ch doanh nghip X l cc v ln xn Phn phi ngun lc Ngi m phn HTTT phc v qun l HTTT OAS HTT OAS, KWS

Khng tn ti Khng tn ti HTTT h tr ra quyt nh Khng tn ti

7.2. Qu trnh ra quyt nh trong doanh nghip 7.2.1. Cc mc ra quyt nh Qu trnh ra quyt nh qun tr c th phn theo cp qun l nh sau: Ra cc quyt nh chin lc: chnh l qu trnh xc nh cc mc tiu, chnh sch di hn ca doanh nghip. Ra quyt nh chin thut: cn c vo quyt nh chin lc v cc ngun lc c lin quan trong t chc. Ra quyt nh cp chuyn gia: xem xt, nh gi cc sng kin ca cc chuyn gia, nhng nh nghin cu. Ra quyt nh tc nghip: qu trnh ny thng din ra mt cc nhanh chng. V nhng quyt nh ny thng ch c tnh lp li, t c tnh phn tch 7.2.2. Cc dng quyt nh Mt quyt nh c gi l khng c cu trc nu khng c quy trnh r rng lm ra quyt nh v cc thng tin lin quan xem xt trong qu trnh ra quyt nh khng th xc nh c trc mt cch thng xuyn. Cc quyt nh ny thng l nhng quyt nh c th, nhanh thay i, hoc l nhng

quyt nh mi l.V d:

Quyt nh c cu trc l quyt nh c tnh lp li, thng gp v cc thng tin xem xt trong qu trnh ra quyt nh c th xc nh c. V d: C nhng quyt nh c dng na cu trc. Trong cc tnh hung phi ra cc quyt nh c cu trc r rng th cc thng tin cn thit u c xc nh trc, nhng trong mi trng khng c cu trc th vic xc nh cc thng tin nh vy rt l kh khn. 7.3. H thng thng tin h tr ra quyt nh 7.3.1. Khi nim H thng thng tin h tr ra quyt nh l h thng thng tin vi tnh h tr cho cc nh qun l ra cc quyt nh c cu trc khng r rng. H thng ch yu h tr cho cp trung gian, v cc chuyn gia trong doanh nghip. H thng h tr ra quyt nh bng cch phn tch v tnh ton cc d liu cc tnh hung xc nh cc thng tin cn thit. 7.3.2. Cc yu t cu thnh ca h thng Khi nghin cu v xy dng h thng thng tin h tr ra quyt nh, yu cu quan trng ca h thng l phi tr gip ngi s dng gii quyt kp thi cc vn t ra trong thc t, bao gm cc c trng sau: - H thng c kh nng tr li cc cu hi Nu nh. - S dng cc m hnh m phng cc vn trong thc tin. - S dng kh nng tng tc ngi - my. - Nhn mnh n vic kt xut thng tin bng hnh nh. Cc yu t cu thnh h thng: c s d liu, c s m hnh m hnh, v phn mm. C s d liu: H thng khng to ra hoc cp nht d liu, h thng ly d liu cn thit c th xut pht t nhiu ngun thng tin hoc t cc c s d liu khc nhau. Ngoi ra c th kt hp vi cc c s d liu c bn - ngun thng tin m h x l tc nghip v cc h thng thng tin qun l s dng Tuy nhin h thng khng trc tip cp nht d liu. V 2 nguyn nhn, th nht do vic ly d liu trc tip d dn n s thay i t ngt hoc khng thch hp cho d liu b ly, hai l mt thi gian ca chnh h thng DSS v cc h thng b ly d liu. C s m hnh m hnh: Bao gm tp hp cc m hnh phn tch v ton hc. H thng h tr cho nhiu mc ch khc nhau, vi mi mc ch h thng s to ra mt tp cc m hnh phc v mc ch . Phn mm: h thng gm mt tp phn mm h tr nh qun l ra quyt nh. Tp phn mm ny c tc dng gip ngi s dng giao tc vi CSDL v c s m hnh ca h thng, v lin kt d liu vi cc m hnh. Tp cc phn mm phi thn thin vi ngi s dng. 7.3.3. Xy dng h thng thng tin h tr ra quyt nh

H thng h tr ra quyt nh c c th ring khc vi cc loi h thng khc. V h thng cn t d liu, cc d liu thng khng c trao i mt cch trc tip, ngi s dng l nhng ngi lnh o, s dng nhiu m hnh phn tch, tnh ton hn cc h thng khc. Nhng s khc bit ny dn n vic xy dng h thng c nhiu khc bit so vi cc h thng khc. Vic xy dng h thng i hi phi c s tham gia ca ngi s dng mc cao nht. Phn tch: i vi cc h thng ni chung c mc ch l xc nh yu cu thng tin ca ngi s dng. Nhng i vi h thng DSS th cc yu cu v thng tin l cha r rng v kh xc nh 7.4. H thng thng tin h tr ra quyt nh theo nhm Nhng im cn lu : So snh h thng thng tin h tr ra quyt nh vi h thng thng tin h tr ra quyt nh theo nhm. Li ch ca h thng i vi cc cuc hp theo nhm. 7.5. S dng mt s cng c Excel trong h tr ra quyt nh Hng dn sinh vin dng Excel gii cc bi tp: Phn tch nhy v phn tch hi quy Bi ton phn tch tnh hung Bi ton im ha vn bng Goal seek Bi ton quy hoch tuyn tnh