EKONOM POLTKALARI GENEL BAKAN YARDIMCILII Nisan 2012, No: 29

Bu sayda; ubat Ay D Ticaret Verileri, Mart Ay malat Sanayi Kapasite Kullanm Oranlar deerlendirilmitir.

ubat Aynda D Ticaret A Beklentilerin Altnda

ubat ay d ticaret a, zellikle ihracatn olumlu katksyla, piyasa beklentilerinin altnda kald. Piyasalar 6,8 milyar $ civarnda bir ak beklerken, gerekleme 5,9 milyar $ oldu. hracat, geen yln ayn ayna gre, % 17,1 artarak ubatta 11,8 milyar $ olurken; ithalat ayn dnemde % 1,1 artarak 17,7 milyar $ oldu. Mevsim ve takvim etkisinden arndrlm ihracat ve ithalatsa, bir nceki aya gre, srasyla % 6,7 ve % 0,2 art gsterdi. Ayn etkilerden arndrlm d ticaret a ise bir nceki aya gre 700 milyon $ gerileyerek 7,1 milyar $ olarak gerekleti. ubatta 12 aylk ihracat ve ithalatsa, bir nceki aya gre, srasyla % 1,3 ve % 0,1 artarak yine srasyla 137,5 milyar $ ve 241,5 milyar $ oldu. Bir nceki ay, 105,5 milyar $ olan d ticaret a ise ubatta 104 milyar dolara geriledi.

Kaynak: TK hracatn zellikle Avrupa pazarndaki skntlara ramen gsterdii performans kayda deer. Geen yln ubat aynda toplam ihracatn % 48,9 u, ABye ye 27 ekonomiye gerekletirilirken, bu yln ubat aynda ayn oran % 41,9a geriledi. Buna karn alternatif pazarlara eriim konusunda ihracatlarmzn belirli bir baary gsterdii anlalyor. Nitekim geen yln ubat aynda Kuzey Afrika ve dier Afrikaya yaplan ihracatn toplam iindeki pay % 5,8 olmasna karn; bu yln ayn dneminde ayn oran % 7,8e ykseldi. Yine ayn dnemde Gney ve Kuzey Amerikaya yaplan ihracatn toplam iindeki pay % 5den, % 6,6ya kt.
CHP Ekonomi Politikalar Genel Bakan Yardmcl www.chp.org.tr, Ekonomik Grnm Raporu

2 Suriye pazarnn kaybedilmesine karn, Yakn ve Ortadouya yaplan ihracatn da artmaya devam ettii anlalyor. Nitekim geen yln ilk iki aynda 213 milyon $lk ihracat yaplan Suriyeye bu yln ayn dneminde 131 milyon $ ihracat yaplmasna karn; ayn dnemde tm blgeye yaplan ihracatn 556,2 milyon dolar artarak 4,7 milyar $a kt gzleniyor. Trkiye hracatlar Meclisinin (TMin) Mart ay ihracat verileri de ihracattaki olumlu havann srmekle beraber ubat ayna gre ihracat hznn gerilediini gsteriyor. Nitekim ubatta % 17,1 artan ihracatn Mart aynda, geen yln ayn dnemine gre, % 8,1 artarak 12,6 milyar $ olduu grlyor. Bu, 2012nin ilk aynda ihracatn % 10,6 orannda artt anlamna geliyor.

Kaynak: Trkiye hracatlar Meclisi

Kaynak: Trkiye hracatlar Meclisi

CHP Ekonomi Politikalar Genel Bakan Yardmcl

www.chp.org.tr, Ekonomik Grnm Raporu

3 hracatn nmzdeki dnemdeki seyri asndan kurdaki gelimeler nemli. Merkez Bankasnn yaymlad reel efektif dviz kuru endeksindeki artlar, TLde reel olarak deer kazanmna dler ise reel deer kaybna iaret ediyor. Bu erevede zellikle son iki ayda TLnin yeniden reel olarak deer kazanmaya balad dikkati ekiyor. Dier bir deyile Trkiyede retilen d ticarete konu mallarn yabanc mallar cinsinden fiyat yeniden artmaya balad. Bir de buna 1 Nisandan itibaren geerli olacak enerji zamlarndan gelecek maliyet bazl etkiler eklendiinde, reel kurdan ihracata gelecek pozitif katknn ilerleyen aylarda daha da snrlanmas olduka olas. Bu, ekonomiyi ilgin bir dengeye sktrm grnyor. Merkez Bankas enflasyonu drebilmek iin TLnin nominal olarak deer kazanmasndan ya da en azndan belirli bir seviyede kalmasndan yana. Bu durumda TLnin nominal deer kaybna gz yumarak reel kuru dengelemek mmkn deil. Bir dier seenek olarak ise, i talebi daha da sktrarak Trkiyedeki fiyatlarn drlmesi gibi bir neticeyle kar karya kalyoruz. Bu da Hkmetin duymak bile istemeyecei bir seenek. Dolaysyla son tahlilde gemi dnemde yaplan kontratlar ve yeni pazar bulma neticesinde ihracatta yaanan artlarn nmzdeki aylarda srp sremeyecei zerindeki soru iaretleri varln koruyor.

Kaynak: TCMB

CHP Ekonomi Politikalar Genel Bakan Yardmcl

www.chp.org.tr, Ekonomik Grnm Raporu

4 thalat tarafnda ise zellikle i talepteki yavalamann etkisiyle, son be aydr, tketim mal ithalatnn geriledii dikkati ekiyor. Geen yln ayn dnemi ile karlatrldnda ubat aynda tketim mal ithalatnn % 17 geriledii grlyor. ubat aynda yatrm ve ara mal ithalat ise, geen yln ayn dnemine gre, srasyla % 4,8 ve % 4 orannda art gsterirken; enerji hari ara mal ithalatnn % 3,8 geriledii grlyor. thalata ilikin bu veriler ekonomide 2012nin ilk ay iin yavalama sinyallerini kuvvetlendiriyor. Tablo: D Ticarete likin zet Veriler (Milyar $)

Kaynak: TK

Kapasite Kullanm Ekonomideki Yavalamay Doruluyor

Mart aynda imalat sanayi kapasite kullanm oran geen yln ayn ayna gre 0,1 puan gerileyerek % 73,1 olarak gerekleti. Bu yln ilk ayndaki ortalama kapasite kullanm oran ise geen yln ilk ayna gre, deimeyerek % 73,6 olarak kald. Mart aynda mevsim ve takvim etkilerinden arndrlm kapasite kullanm oran ise bir nceki aya gre 0,2 puan artarak % 76,1 oldu. Sektrlerin kapasite durumu incelendiinde ise yatrm mal imalat kapasite kullanmnda, ay arann ardndan, yeniden bir art grlyor. Nitekim ubat aynda yatrm mal reten sektrlerde % 69,8e kadar gerileyen kapasite kullanm, Mart aynda % 72,7ye kt.

CHP Ekonomi Politikalar Genel Bakan Yardmcl

www.chp.org.tr, Ekonomik Grnm Raporu

Kaynak: TCMB

Kaynak: TCMB

Kaynak: TCMB

CHP Ekonomi Politikalar Genel Bakan Yardmcl

www.chp.org.tr, Ekonomik Grnm Raporu

6 Dayankl tketim mal reten sektrlerde de kapasite kullanm Mart aynda, geen yln ayn dnemine gre, 1,8 puan yukarda ve % 74,8 olarak gerekleti. Ancak ayn dnemde ara mal imalatnda ise kapasite kullanmnn 1,8 puan gerileyerek % 74,8e dt dikkati ekiyor. Bu yln ilk ayn geen yln ayn dnemi ile kyasladmzda ise, ara mal imalat dnda, tketim ve yatrm mal retim kapasitesinde snrl artlarn olduu dikkati ekiyor. Gerek ara mal kapasite kullanmnn gerekse ithalatnn hz kesmesiyle, toplam kapasite kullanmnn dzeyi bu yln ilk aynda ekonomideki yavalamay doruluyor. Tablo: Sektrler itibariyle Kapasite Kullanm Oran (%)
2012 I. eyrek Toplam malat Dayankl Tketim Mallar Dayanksz Tketim Mallar Tketim Mallar Gda ve ecekler Ara Mallar Yatrm Mallar 73.6 73.9 71.6 72.0 69.5 75.9 71.9 2011 I. eyrek 73.6 73.0 71.0 71.3 67.4 76.9 71.5 FARK 0.0 1.0 0.6 0.7 2.1 -1.0 0.4

Kaynak: TCMB

Genel Deerlendirme
ubat aynda d ticaret ann beklentilerin altnda kalmas olumlu bir gelimedir. zellikle enerji hari d ticaret andaki gerileme nemlidir. Bununla birlikte ilerleyen aylarda bu verideki dzeltmenin devam edip etmeyecei ve edecekse hangi hzda edecei nemli soru iaretleridir. Sonuta d ticaret ann

CHP Ekonomi Politikalar Genel Bakan Yardmcl

www.chp.org.tr, Ekonomik Grnm Raporu

7 dzeyi halen ok yksektir ve dardaki gelimelere kar ekonominin krlganln artrmaktadr. nc iaretler bu yln ilk aynda ekonominin hz kestiini gstermektedir. Ancak gelecek aya ilikin beklentiler ekonomide yeniden bir hzlanma olasln da gstermektedir. talebin yeniden hzlanmas ile d ticaret dengesinin bozulmaya balamas olasdr. Ayrca petrol fiyatlar da yksek seviyelerini korumaktadr. hracatlarmzn abas ile alternatif pazarlara eriim konusunda belirli bir baar elde edildii grlmektedir. Ancak Avrupa pazarndaki daralmann srmesi alternatif pazarlara eriim ynndeki abalarn srmesini gerektirmektedir. Bir de buna Suriye pazarnn kaybedilmesiyle rdn, Lbnan ve hatta Msr pazarlarna eriimin zorlamas eklendiine sarf edilmesi gereken abann boyutu daha da artmaktadr. Ayrca 1 Nisandan itibaren uygulamaya konan enerji fiyatlarndaki zamlar da ihracatlarmz zerindeki maliyet basksn artracak ve rekabet gcn zayflatacaktr.

CHP Ekonomi Politikalar Genel Bakan Yardmcl

www.chp.org.tr, Ekonomik Grnm Raporu