‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬

‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪:‬‬
‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ‪ ,‬در ﮔﺬز زﻣﺎن روﻧﺪ ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﺧﻮد را ﭘﯿﻤﻮده و اﻣﺮوز دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ‬
‫ﺗﻮان ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﻓﻘﻂ ﻓﻬﺮﺳﺘﯽ از ﻣﺨﺎرج و در آﻣﺪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻮدﺟﻪ از ﻗﺎﻟﺐ اﻋﺪادی ﺑﯽ روح ﺧﺎرج ﺷﺪه‬
‫و ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮی دارای روح و زﺑﺎن ﮔﻮﯾﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﺷﺪه و ﺑﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺎ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.1‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﺗﻬﯿﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ را ﺑﻪ وﺿﻮح ﻧﺸﺎن داده و رواﺑﻄﯽ را ﮐﻪ ﺑﯿﻦ در‬
‫آﻣﺪﻫﺎ ‪ ,‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ‪ ,‬اﻫﺪاف و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ وﺟﻮد دارد را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﺪ ‪ . ,‬ﺿﺮورت ﺗﻬﯿﻪ اﯾﻦ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺘﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی آﻧﺎن در ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮش‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی آﻧﺎن در ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدی ‪ ,‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ‪ ,‬ﺳﯿﺎﺳﯽ ‪,‬و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﻨﻈﯿﻤﯽ دوﻟﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﻫﺪاف ‪ ,‬اﺳﺘﺮاﺗﮋی ‪ ,‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﻋﻤﻠﯿﺎت اﻗﺘﺼﺎدی و ‪ ...‬ﮐﺸﻮر اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ دو ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺎﺳﯽ در ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ ﯾﻌﻨﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ درﺳﺘﯽ روﺷﻦ ﺷﺪه و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ‬
‫اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺮای ﺣﺼﻮل ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮدﺟﻪ ای ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ اﻣﺮی اﻟﺰاﻣﯽ و اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی زﻣﯿﻨﻪ ای ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ‪ ,‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎ و اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻫﺎی دوﻟﺖ را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫‪3‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺒﮏ و ﺗﺮﮐﯿﺐ اراﺋﻪ اﻃﻼﻋﺎت را در ﺳﻨﺪ ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺳﺎزد‬
‫ﺑﺮﻗﺮاری ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ زﯾﺮ را ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (1‬ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ‪ ,‬ﻋﻤﻠﯿﺎت ‪ ,‬درآﻣﺪﻫﺎ ‪ ,‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی دوﻟﺖ و ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪن وﻇﺎﯾﻒ ﻫﺮ ﯾﮏ از‬
‫دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی‬
‫‪ (2‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در آﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻋﻤﯿﻠﯿﺎت در دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ‬
‫ﺷﺪه اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻻزم را ﺑﺮای ﺑﺮررﺳﯽ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﺻﺤﯿﺢ در ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل و ﻧﻈﺎرت ﻫﺎی‬

‫‪1‬‬
‫‪OPPAGA , PBB STATUS REPORT , FISCAL YAER 1998-99 REPORT NO 98-45 , P2 .‬‬
‫)‪OFFICE OF PROGRAM POLICY ANALYSIS & GOVERNMENT ACCINTABILIYY(OPPAGA‬‬
‫‪2‬ﻣﻮﺳﯽ ﺧﺎﻧﯽ ‪ ,‬ﻣﺮﺗﻀﯽ و ﻣﺴﻌﻮد ﻣﻨﺸﯽ زاده ‪ ,‬ﭘﯿﺸﯿﻦ ص ‪238‬‬
‫‪3‬‬
‫‪PUPLIC ADMINISTRATION SERVICE(CHICAGO) , MODERNIZING ADMINISTRATION AUDGET , P‬‬
‫‪43‬‬

‫‪1‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻣﺎﻟﯽ و ﻏﯿﺮ ﻣﺎﻟﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺎراﯾﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻣﺼﻮب ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﭼﺸﻢ ﮔﯿﺮی ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ (3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را ﺑﺮای ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﻤﻠﯿﺎت اﻗﺘﺼﺎدی دوﻟﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ‬
‫‪4‬‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ و دوﻟﺖ ﻫﺎ از اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت در ﺗﺮﻣﯿﻢ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺧﺎص ﺳﻮد ﻣﯽ ﺟﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻫﺪاف ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی‬
‫ﻫﺪﻓﻬﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮد ؛‬
‫‪ (1‬ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی در ﻣﻮرد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ را آﺳﺎن ﻧﻤﻮده و ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی در ﺑﻮدﺟﻪ را ﺑﻪ وﺿﻮح ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﯾﺪ و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر آﻧﻬﺎ را ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﺳﺎزد ‪ ,‬زﯾﺮا ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ در آﻣﺪ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﺗﻔﮑﯿﮏ درآﻣﺪ ﻫﺎ ‪ ,‬ﻫﺰﯾﻨﻪ‬
‫ﻫﺎ ‪ ,‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺠﺮی ‪ ,‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ دوﻟﺘﯽ ‪ ,‬اﻣﮑﺎن ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻃﻼﻋﺎت‬
‫را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺻﺤﯿﺢ و اﺧﺬ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت‬
‫‪5‬‬
‫درﺳﺖ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ دوﻟﺖ ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺪﯾﺮان را ﻣﯿﺘﻮان ﺑﺎ ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی اﻋﻼم ﺷﺪه و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﻨﺠﯿﺪ ‪,‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﮐﻤﮏ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ (3‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮای ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای ﻣﯽ ﺗﻮان اﺛﺮات اﻗﺘﺼﺎدی ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی دوﻟﺖ را ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار داد‪.‬‬
‫‪ (4‬ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﺘﺮل و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻓﺮاد و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺴﺌﻮل ‪ ,‬ﺣﺪود و اﺧﺘﯿﺎرات‬
‫آﻧﻬﺎ‬

‫‪ 4‬اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﻧﮋاد ‪ ,‬ﻣﻬﺪی ‪ , 1383 ,‬ص ‪176‬‬

‫‪5‬‬
‫ﺻﺎﻟﺤﯽ ‪ ,‬داود ‪ ,‬ﻣﺒﺎﻧﯽ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ و ﺑﻮدﺟﻪ در آﻣﻮزش و ﭘﺮوش ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﻤﺖ ‪ ,‬ﭼﺎپ اول ‪ , 1374‬ص ‪73‬‬

‫‪2‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫‪ (5‬ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻄﻠﻮب ﻣﻨﺎﺑﻊ ؛ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﯿﺶ ﺑﻨﯽ ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺎر‬
‫و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﯿﺎن ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﺳﭙﺲ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان اﻋﺘﺒﺎرات ﻻزم ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ اﻫﺪاف ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫‪6‬‬
‫ﺣﺬف ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎی ﺗﮑﺮار و ﺗﺪاﺧﻞ آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫روﻧﺪ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮی ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﺻﻼح ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ دوﻟﺖ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻫﺎی ﺑﻮدﺟﻪ ﭼﯿﺰ ﺟﺪﯾﺪی ﻧﯿﺴﺖ ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ دوﻟﺘﻬﺎ ﮐﻪ از‬
‫دﯾﺮ ﺑﺎز ﻣﺤﺴﻮس ﺑﻮده اﯾﻨﮑﻪ واﺣﺪ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‪ 7‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻫﺎی ﺑﺮو ﮐﺮاﺗﯿﮏ ﺗﻮﺟﻪ دارﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺘﺎﯾﺠﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮای ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آورﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺸﺪﯾﺪ اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد وارد ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻨﺘﻘﺪﯾﻦ ادﻋﺎ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺪار ﻗﺒﻞ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮرا درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎی آن ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﭘﻮل ﻣﻮرد‬
‫‪8‬‬
‫ﻧﯿﺎز ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ دﻟﺨﻮاه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮزات اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻘﺶ دوﻟﺖ ﻫﺎ و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻧﻘﺶ ﺑﻮدﺟﻪ – ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ از ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ – ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺟﺪﯾﺪ ﻧﯿﺰ در ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ – ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﺑﻨﺪی ﻫﺎ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﺧﺎﺻﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ )ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪(6-1‬‬

‫روﻧﺪ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮی‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی راﯾﺞ‬ ‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ای و‬ ‫ﺳﻨﺪ دﺧﻞ و ﺧﺮج ﮐﻪ ﺑﺮای ﯾﮏ ﺳﺎل ﭘﯿﺶ‬ ‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﯿﻨﯽ و ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎت و‬
‫ﻃﺮﺣﯽ ﺟﺎﻣﻊ در ﻗﺎﻟﺐ اﺻﻼﺣﺎت ﻣﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺎﻟﯽ و ﺑﻬﺒﻮد‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ ﺑﺮای ﯾﮏ ﺳﺎل آﺗﯽ و‬ ‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮ ﻧﺎﻣﻪ ای‬ ‫اﺑﺰاری اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺑﺮای روﯾﺎﯾﻮﯾﯽ ﺑﺎ ﺣﻮادث‬ ‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‬

‫‪6‬ﻣﻮ ﺳﯽ ﺧﺎﻧﯽ ‪ ,‬ﻣﺮﺗﻀﯽ و ﻣﺴﻌﻮد ﻣﻨﺸﯽ زاده ‪ ,‬ص ‪240‬‬

‫‪7‬‬
‫‪PUBLIC ENTITES.‬‬
‫‪8‬‬
‫‪OPPAGE , PBB , STATUS REPORTS , FISCAL YEAR 1998-99 , NO 98-45,P3‬‬

‫‪3‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫آﯾﻨﺪه‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺟﺪل ﺷﻤﺎره ‪ 6-1‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺼﻮرت ﺳﻨﺘﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ ,‬ﺗﺎﮐﯿﺪ‬
‫ﻋﻤﺪه روی ﮐﻨﺘﺮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻮده و زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ ﻫﺪف ﺑﻮدﺟﻪ ﻓﻘﻂ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻋﻤﺪه ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود‪.‬ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﮐﻔﺎﯾﺖ در اداره اﻣﻮر ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ ‪ ,,‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻘﺶ ﺑﻮدﺟﻪ در اداره اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی‬
‫‪9‬‬
‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻧﻮاع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای‬

‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻘﺶ ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ ‪.‬اﻧﻮاع ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در آﻣﺪﻫﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫در اﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ در آﻣﺪﻫﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر دوﻟﺖ در ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ای ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﺑﺮآورد ﺻﺤﯿﺢ در آﻣﺪﻫﺎ و ﻧﯿﺰ اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت درﺳﺖ را در‬
‫ﻣﻮرد ﻫﺮ ﯾﮏ از آﻧﻬﺎ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬
‫در اﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺎ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺟﺎری از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ‪ ,‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﭘﺮﺳﻨﻠﯽ از‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ و ‪ ...‬اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻘﺮار ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﺻﺤﯿﺢ در ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل و ﻧﻈﺎرت ﻣﺎﻟﯽ و‬
‫ﻏﯿﺮ ﻣﺎﻟﯽ و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫‪ (3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی از ﻗﺪﯾﻤﯿﺘﺮﯾﻦ و ﻣﺮﺳﻮم ﺗﺮﯾﻦ اﻧﻮاع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬دراﯾﻦ‬
‫ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﮐﻠﯿﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی از ﺑﻮدﺟﻪ دوﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس وﻇﺎﯾﻒ‬
‫و اﻫﺪاﻓﺸﺎن در ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی‬

‫‪9‬اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﻧﮋاد ‪ ,‬ﻣﻬﺪی ‪ 1383 ,‬ص ‪177‬‬

‫‪4‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺎی ﺑﻮدﺟﻪ ای ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ .‬از اﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﺑﻨﺪی ﺑﺮای ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ و اﻧﺠﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺻﺤﯿﺢ و ﺗﺼﻤﯽ ﮔﯿﺮی ﻧﻬﺎﯾﯽ در ﺳﻄﻮح‬
‫ﻋﺎﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ آن ‪ ,‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺟﺎری و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای دوﻟﺖ ﺗﻔﮑﯿﮏ و ﻣﯿﺰان ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری واﻗﻌﯽ از اﻧﺘﻘﺎﻻت‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﺟﺪا ﺷﺪه و ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻣﻬﻢ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺮخ رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ‬
‫‪10‬‬
‫ﮔﯿﺮد ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﺳﺎس ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﺛﺎر اﻗﺘﺼﺎدی اﺟﺮای ﺑﻮدﺟﻪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻗﺪم ﺑﺮای ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﺸﺨﯿﺺ و دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی اﯾﻦ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ( ﺣﺴﺎﺑﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ب(ﺣﺴﺎﺑﻬﺎی ﺟﺎری ج(ﺣﺴﺎﺑﻬﺎی ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ د(ﺳﺎﯾﺮ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎ‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی در ﺳﻄﻮح‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و‬
‫ﻋﺎﻟﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ و ﮐﻤﮑﯽ ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﻮدﺟﻪ و اﺟﺮای آن در ﺳﻄﻮح ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻫﺪف از ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻔﯿﺪ و ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺴﺌﻮل داده ﺷﻮد ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﯿﻘﻪ ﺑﻨﺪی از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺧﺎص ‪ ,‬ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﻣﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ‬
‫ﮔﯿﺮد‪.‬ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﻣﻠﯽ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﺑﺮآورد ﺣﺴﺎﺑﻬﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ ,‬ﺟﺪول داده ﻫﺎ و ﺳﺘﺎﻧﺪه ﻫﺎ اﻗﺘﺼﺎدی ‪,‬‬
‫ﺣﺴﺎب ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ‪ ,‬ﺣﺴﺎب ﺗﺮاز ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎ و ﺣﺴﺎب ﺛﺮوت ﻣﻠﯽ‬
‫‪ (5‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‪)11‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی وﻇﯿﻔﻪ ای دوﻟﺖ(‬
‫در اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ‪ ,‬اﻋﺘﺒﺎرات و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی دوﻟﺖ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺻﺪ و اﻫﺪاف اﺻﻠﯽ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت وﻇﺎﯾﻒ ‪ ,‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ‪ ,‬ﻃﺮﺣﻬﺎ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد و در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ‬
‫ﻫﺪف ﻧﻬﺎﺋﯽ از اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و ﻣﺎﻫﯿﺖ آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺮﺳﻮم ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ ,‬روﺷﻦ ﻧﻤﻮدن ﮐﺎرﻫﺎﺋﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ دوﻟﺖ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ ‪ ,‬زﯾﺮا ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ )ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺘﺪاول( ﻧﺸﺎن‬
‫ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻫﺪف دوﻟﺖ از ﺧﺮج ﭘﻮل ﭼﯿﺴﺖ و در ﻫﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﯾﺎ زﻣﯿﻨﻪ ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﭘﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﯽ‬
‫‪12‬‬
‫رﺳﺪ ؛ در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺑﺎ وارد ﺷﺪن ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﺮای ﻫﺮ دو ﺳﺌﻮال ﻣﯽ ﺗﻮان ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫ﻋﻠﻮی ﻃﺒﺮی ‪ ,‬ﺳﯿﺪ ﺣﺴﯿﻦ ‪ ,‬اﺻﻮل ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی دوﻟﺘﯽ ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﭘﯿﺎم ﻧﻮر ﺗﻬﺮان ‪ ,‬ﭼﺎپ ﺳﻮم ‪ , 1372‬ص ‪77‬‬
‫‪11‬‬
‫)‪CLASSIFICATION OF THE FUNCTIONS OF GOVERNMENT (COFOG‬‬
‫‪12‬اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﻧﮋاد ‪ ,‬ﻣﻬﺪی ‪ ,‬ﭘﯿﺸﯿﻦ ص ‪203‬‬

‫‪5‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎت ‪ ,‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ و وﻇﻼﯾﻒ دوﻟﺖ ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و‬
‫ﺑﺎ ﺗﻘﺴﯿﻢ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ ,‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﻃﺮح ‪ ,‬ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻫﺪاف و اﻧﺠﺎم وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺰﺑﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ‬
‫‪13‬‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻮﺛﺮ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای و روﻧﺪ اﺻﻼﺣﺎت از ﺳﺎل ‪1384‬‬
‫ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻀﯿﺎت و ﺿﺮورﯾﺎت در ﺳﻪ دﻫﻪ ﻗﺒﻞ ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد اﻣﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻠﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﺤﻮﻻﺗﯽ ﮐﻪ در ﻃﯽ زﻣﺎن در اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ را در ﻧﻈﺎم اوﻟﯿﻪ اﯾﺠﺎد ﮐﺮد ‪.‬ﺑﻄﻮر‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﯾﮏ ﻧﻈﻢ ﺳﻨﺘﯽ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﻨﺘﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ راﺑﻄﻪ ی روﺷﻦ ﺑﯿﻦ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻨﺪی و اﺳﺘﺮاﺗﮋی‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺪﯾﺮان ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺳﺎزﻣﺎن را در ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد‬
‫‪14‬‬
‫ادﻏﺎم ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬اﻫﺪاق اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ و اﻫﺪاف ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺳﻄﺢ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻏﺎز اﻗﺪام اوﻟﯿﻪ در ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻈﻼم ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ﮐﺸﻮر از ﺳﺎل ‪ 1364‬ﺑﻮده اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﻈﺮی و ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮا‬
‫از ﺗﯿﺮ ﻣﺎه ‪ 1381‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺎم ﺟﺪﯾﺪی اﺑﻼغ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف از ﺗﺪوﯾﻦ اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ‪ ,‬ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ وﻇﺎﯾﻒ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺘﻬﺎ ‪ ,‬دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ‪ ,‬آﻣﺎده ﺳﺎزی ‪ ,‬اﺟﺮا‬
‫‪ ,‬ﮔﺰارش ﻋﻠﻨﯽ از ﻋﻤﻠﮑﺮد دوﻟﺖ و ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺑﯿﻄﺮﻓﺎﻧﻪ از ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻮدﺟﻪ ای در ﮐﺸﻮر ﺑﻮد ﮐﻪ رﯾﺸﻪ آن را ﺑﺎﯾﺪ‬
‫در ﺣﺴﺎﺑﻬﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﺮد‪.‬اﻫﻢ ﻧﮑﺎت ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻮدﺟﻪ ای ﮐﻪ از ﺳﺎل ‪1381‬در ﻋﻨﺎوﯾﻦ و ﻣﺤﺘﻮی ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ ,‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫در )ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در آﻣﺪﻫﺎ ( ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﻮاع در آﻣﺪﻫﺎ از ‪ 7‬ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ‪ 9‬ﺑﺨﺶ ﺗﺤﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان )درآﻣﺪﻫﺎ و واﮔﺬارﯾﻬﺎی ﻣﺎﻟﯽ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ( ﺗﻐﯿﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺗﺮﺗﯿﺐ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫)ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ( ﯾﺎ )ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ( ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ) ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ ( ﭘﯿﺸﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪه‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﻪ ‪ 7‬ﻓﺼﻞ )ﺑﻪ ﺟﺎی ‪ 4‬ﻓﺼﻞ و ‪ 20‬ﻣﺎده ﭘﯿﺸﯿﻦ ( ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﻫﺮ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ﻣﻠﻤﻮس ﺗﺮی ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﯽ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻃﺮح ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان )اﻋﺘﺒﺎرات ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯿﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ( ﯾﺎد ﺷﺪه ﺗﺎ ﻫﺪف آن را ﻣﺸﺨﺺ‬
‫‪15‬‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪13‬ﻣﻮﺳﯽ ﺧﺎﻧﯽ ‪ ,‬ﻣﺮﺗﻀﯽ و ﻣﺴﻌﻮد ﻣﻨﺸﯽ زاده ‪ ,‬ﭘﯿﺸﯿﻦ ‪ ,‬ص ‪241‬‬

‫‪14‬‬
‫‪JAMES A.BRIMSON IPM,TNC AND JOHN J.ANTOS VALUE CREATION GROUP .HNC USA‬‬
‫‪.ACTIVITY –BASED BUDGETING , HAND BOOK OF BUDYTING FOURTH EDITION 199 P 317‬‬
‫‪15‬اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﻧﮋاد ‪ ,‬ﻣﻬﺪی ‪ ,‬ﭘﯿﺸﯿﻦ ص ‪177‬‬

‫‪6‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻃﺮح ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻮده و در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻫﺪاف وﯾﮋه ای دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﺷﺪ ؛‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اول –ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺪﻓﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت ‪ ,‬ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺮای ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ‪ 1381‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻮد ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫اﻫﺪاف ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ؛‬
‫‪ (1‬اﺻﻼح ﺣﺠﻢ و ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻻﯾﺤﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻪ ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺒﺼﺮه ﻫﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎی‬
‫ﻻﯾﺤﻪ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪ (2‬اﺻﻼح ﻧﻈﺎم ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی و ﺷﻔﺎف ﺳﺎزی در آﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﻮدﺟﻪ ؛‬
‫‪ (3‬اﺻﻼح روش ﻫﺎی ﺑﺮآورد در آﻣﺪ ﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﻮدﺟﻪ ؛‬
‫‪ (4‬اﺻﻼح ﻧﻈﺎم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮدﺟﻪ ؛‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﺷﺎﻣﻞ اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت زﯾﺮ ؛‬
‫‪ (1‬اﺻﻼح ﻧﻈﺎﻣﻬﺎی ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﺑﻮدﺟﻪ ) ﺗﻐﯿﯿﺮ روش ﻧﻘﺪی ﺑﻪ روش ﺗﻌﻬﺪی (؛‬
‫‪ (2‬اﺻﻼح روﺷﻬﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻮدﺟﻪ )ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد روش ﻫﺎی ﻻزم ﺟﻬﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪی ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد و‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪﻫﯽ ﻣﺪﯾﺮان(‬
‫‪ (3‬اﺻﻼح ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺑﻮدﺟﻪ ؛‬
‫‪ (4‬اﺻﻼح ﻧﻈﺎم ﺗﺸﮑﯿﻼت و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ‪ ,‬ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻮم اﻧﺠﺎم در ﺳﺎل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﻬﺎرم ﺗﻬﯿﻪ ﻻزم ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺎﻣﯽ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻓﻮق ﺑﺎﺷﺪ‪16.‬اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﯿﺰ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻮد ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﭘﯿﮕﯿﺮی ﻧﺸﺪ و در راﺳﺘﺎی اﯾﻦ اﻫﺪاف از‬
‫‪17‬‬
‫ﺳﻮی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﮐﺸﻮر اﻗﺪام ﻣﻮﺛﺮی ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﯿﺎﻣﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی آراﯾﺶ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻻزم را در ﺟﻬﺖ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ‪ ,‬ﺗﻔﮑﺮ ‪,‬‬
‫ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺧﻤﯿﺮ ﻣﺎﯾﻪ و اﺳﮑﻠﺖ و‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﮐﯿﻔﯿﺖ ‪ ,‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺟﺮا و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ آﻧﻬﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﺮ ﺗﻔﮑﺮ ﺳﯿﺘﻤﯽ اﺳﺖ ‪ ,‬ﻟﮑﻦ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻫﺪف را ﮐﻪ ﺑﺎزده ﻧﻬﺎﺋﯽ ﮐﺎر اﺳﺖ ﻓﺪای ﻗﺎﻟﺒﻬﺎی ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ‪ 1381‬ﮐﻞ ﮐﺸﻮر اﺻﻼح ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ﮐﺸﻮر ﯾﮑﯽ از ‪ 13‬راﻫﺒﺮد‬
‫اﺳﺎﺳﯽ ﺑﻮدﺟﻪ آن ﺳﺎل ﺑﻮد ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﺪ‪.‬؛‬

‫‪16‬ﻣﺤﺴﻨﯽ ‪ ,‬ﻋﺒﺎس ‪ ,‬ﻧﻈﺮی ﺑﺮ اﺻﻼﺣﺎت ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ‪ , 1381‬داﻧﺶ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ‪ ,‬ﺳﺎل دوم ‪ ,‬ﺷﻤﺎره ‪ , 4‬ﺳﺎل ‪ , 1381‬ص ‪14‬‬
‫‪17‬اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﻧﮋاد ‪ ,‬ﻣﻬﺪی ‪ , 1383 ,‬ﭘﯿﺸﯿﻦ ص ‪187‬‬

‫‪7‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫¾ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﺗﺒﺼﺮه ﻫﺎی ﺑﻮدﺟﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺸﺨﺺ و ﺧﻮدداری از درج ﺗﺒﺼﺮه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ دارای‬
‫ﻣﺎﻫﯿﺖ داﺋﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫¾ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺷﺪن ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در آﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ اﺻﻮل و ﺿﻮاﺑﻂ ﻋﻠﻤﯽ و ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و‬
‫ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻤﻮدن ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺑﺎ ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‬
‫¾ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺷﺪن ﺷﺎﺧﺼﻬﺎی ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی ﺣﺴﺎب ﻣﻠﯽ‬
‫¾ ﺷﻔﺎف ﺷﺪن درآﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪن ﺳﻬﻢ واﻗﻌﯽ درآﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و ﺣﺠﻢ ﮐﺴﺮی‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ‪.‬‬
‫¾ ﺗﻠﻘﯽ ﻋﻮاﯾﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻧﻔﺖ ﺧﺎم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﮔﺬارای دارای ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای و اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻮاﯾﺪ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺮای‬
‫ﮐﻤﮏ داراﯾﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای )ﻃﺮﺣﻬﺎی ﻋﻤﺮاﻧﯽ(‬
‫¾ ﺗﻨﻈﯿﻢ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ در ﭼﺎرﭼﻮب دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ در ﻫﻔﺖ ﻓﺼﻞ‪.‬‬
‫¾ ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی روش ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎ‪.‬‬
‫¾ ﺣﺬف ﻫﻤﻪ ردﯾﻒ ﻫﺎی اﻋﺘﺒﺎری ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﺋﯽ ﺧﺎﺻﯽ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد و اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪن اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪ ردﯾﻒ اﺻﻠﯽ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﺋﯽ ﻣﺮﺑﻮط‪.‬‬
‫¾ اﺻﻼح ﻧﻈﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮدﺟﻪ و ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ارﻗﺎم ﺑﻮدﺟﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮاﺟﻊ‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی و اﺳﺘﻔﺎده ﺳﺮﯾﻊ ﺗﺮ ﺗﺴﻠﻂ ﮐﺎرﺑﺮان و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ادﺑﯿﺎت ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ﮐﻪ از ﺳﺎل ‪ 1381‬ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﻨﺎوﯾﻦ و ﺗﻌﺎرﯾﻒ و ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﺎی‬
‫آﻧﻬﺎ ‪ ,‬اﻗﺪاﻣﺎت ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﺟﻬﺖ ﺗﺪاوم و ﺗﮑﻤﯿﻞ اﻫﺪاف ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ؛ از‬
‫ﻗﺒﯿﻞ آﻣﻮزش ﻣﺴﺘﻤﺮ و ﮐﺎرﺑﺮدی ﮐﺎرﮐﻨﺎن و ﻣﺪﯾﺮان در ﺗﻤﺎﻣﯽ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ‪ ,‬ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﯽ در‬
‫ﻓﺮﻣﻬﺎی ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ ‪ ,‬دﻓﺎﺗﺮ ﻣﻌﯿﻦ و دﻓﺎﺗﺮ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﮐﻞ و روزﻧﺎﻣﻪ ‪ ,‬ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﻤﯿﺰی اﺳﻨﺎد ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ ,‬ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺳﺮﯾﻊ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی راﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎ ‪ ,‬ﺣﺬف ﮐﻠﯿﻪ ردﯾﻔﻬﺎی اﻋﺘﺒﺎری ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ و ﻓﺮﻋﯽ ‪ ,‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪن ﻧﻘﺶ داراﺋﯿﻬﺎ و‬
‫ﺑﺪﻫﯿﻬﺎی دوﻟﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﯾﻒ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی )‪ (GFS‬ﻧﻈﺎم آﻣﺎرﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ ‪ ,‬ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫اﺳﺎﺳﯽ ﮔﺰارش ﺗﻔﺮﯾﻎ ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ,‬ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺘﻬﻼک ‪ ,‬ﺑﺮﻗﺮاری ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﺗﻌﻬﺪی ‪18‬و ‪...‬‬
‫اﻧﻮاع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺮح ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪی ﻧﻤﻮد ؛‬
‫ب( ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬ ‫اﻟﻒ ( ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در آﻣﺪﻫﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ه( ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی‬ ‫ج(ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ د(ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬

‫‪18‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ ص ‪181‬‬

‫‪8‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫‪19‬‬
‫اﻟﻒ( ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در آﻣﺪﻫﺎ و و اﮔﺬارﯾﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬
‫در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1381‬در آﻣﺪﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع آن ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ؛‬
‫در آﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ ,‬در آﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ و درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ‪ ,‬اﮐﻨﻮن در ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ اﯾﺮان در آﻣﺪﻫﺎ‬
‫و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻋﺘﺒﺎر در ﭘﻨﺞ ﮔﺮوه زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﻧﺪ ‪:‬‬
‫‪ (1‬درآﻣﺪﻫﺎ‬
‫‪ (2‬واﮔﺬاری داراﺋﯿﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬
‫‪ (3‬واﮔﺬاری داراﺋﯿﻬﺎی ﻣﺎﻟﯽ‬
‫‪ (4‬درآﻣﺪﻫﺎی اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ دوﻟﺖ‬
‫‪ (5‬درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫‪-1‬درآﻣﺪ ؛ ﻣﻨﻈﻮر از درآﻣﺪ ﻃﺒﻖ ﻻﯾﺤﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ‪ 1381‬آن دﺳﺘﻪ از داد وﺳﺘﺪ ﻫﺎی ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ارزش ﺧﺎﻟﺺ را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎده ‪ 10‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از درآﻣﺪﻫﺎی وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت‬
‫دوﻟﺘﯽ و ﻣﺎﻟﯿﺎت و ﺳﻮد ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی دوﻟﺘﯽ و درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺤﺼﺎرات و ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ و ﺳﺎﯾﺮ درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫در ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫درآﻣﺪﻫﺎ ﭘﺲ وﺻﻮل ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺴﺎﺑﻬﺎی ﺧﺰاﻧﻪ داﯾﺮ ﮐﻞ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎ از ﻣﺤﻞ اﯾﻦ در آﻣﺪﻫﺎ در ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﺳﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻠﯽ )اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨﻪ ای ( و )اﻋﺘﺒﺎرات ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯿﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ‪) ,‬ﻋﻤﺮان( و )ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯿﻬﺎی‬
‫ﻣﺎﻟﯽ( ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻗﻮاﻧﯿﻦ درآﻣﺪﻫﺎ اﺳﺎﺳﺎ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دوﻟﺖ اﺳﺖ )ﻧﻪ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه دوﻟﺘﯽ وﺻﻮل ﮐﻨﻨﺪه ( ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﯿﻦ وﺻﻮل و ﻣﺼﺮف آن وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻫﻤﻪ درآﻣﺪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺴﺎب ﺧﺰاﻧﻪ داری ﮐﻞ وارﯾﺰ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪-2‬واﮔﺬاری داراﺋﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ‪ :‬اﯾﻦ ﻧﻮع در آﻣﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻨﺪﻫﺎی زﯾﺮ اﺳﺖ؛‬
‫ﺑﻨﺪ اول‪-‬ﺑﺮداﺷﺖ از داراﺋﯿﻬﺎی ﻧﻘﺖ ﺧﺎم )ﻓﺮوش ﺻﺎدرات ﻧﻔﺖ ﺧﺎم (‬
‫ﺑﻨﺪ دوم – درآﻣﺪ ﮔﺎز‬
‫ﺑﻨﺪ ﺳﻮم – ﻓﺮوش ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت )اﻣﻮال وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ(‬
‫ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم‪ -‬ﻓﺮوش واﮔﺬاری اراﺿﯽ)اﻣﻮال وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ‬
‫ﺑﻨﺪ ﭘﻨﺠﻢ – ﻓﺮوش ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات )اﻣﻮال وزارﺗﺨﺎﻧﻬﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ(‬

‫‪19‬ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل ‪ 1381‬ﻋﻨﻮان ﻣﺬﮐﻮر )درآﻣﺪﻫﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر( ﺑﻮد‬

‫‪9‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﺑﻨﺪ ﺷﺸﻢ – ﻓﺮوش واﮔﺬاری ﻫﺎی ﺳﺎﯾﺮ داراﺋﯿﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬

‫ﺗﻮﺿﯿﺢ اﯾﻨﮑﻪ ؛ اﯾﻦ ﺑﺨﺶ از ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺟﺰء اﻗﻼم درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-3‬واﮔﺬاری داراﺋﯿﻬﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ :‬اﯾﻦ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﺎدل ﻋﺒﺎرت )ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ( ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ‪ 12‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺎﻣﻞ اﻗﻼﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ واﻗﻌﺎ درآﻣﺪ ﻧﺒﻮده و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻣﺘﻌﺎدل ﻧﻤﻮدن )درآﻣﺪ = اﻋﺘﺒﺎرات ( وﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻨﺪ اول‪-‬اﺳﺘﻘﺮاض از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﯾﺎﻧﮑﯽ ﮐﻪ از اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻋﺘﺒﺎری ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺪ دوم‪ -‬ﻓﺮوش اوراق ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻪ اﺣﮑﺎم آن در ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﺳﺮ رﺳﯿﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﺳﻮم‪-‬اﺳﻔﺎده از ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ وام ﺑﺎﻧﮏ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﯾﺎ وام ﺑﺎﻧﮏ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ در ﺳﺮ رﺳﯿﺪ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم‪-‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺟﻮدی ﺣﺴﺎب ذﺧﯿﺮه ارزی ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎده ‪ 60‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻮم ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫ﺑﻨﺪ ﭘﻨﺠﻢ‪-‬درﯾﺎﻓﺖ اﺻﻞ واﻣﻬﺎی ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ دوﻟﺖ ﮐﻪ در ﺳﺎل ﻫﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺟﺰء در آﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﺷﺸﻢ‪-‬ﭘﯿﺶ ﻓﺮوش ﺑﺎﺑﺖ ﺣﺞ ﺗﻤﺘﻊ‬
‫ﺑﻨﺪ ﻫﻔﺘﻢ‪-‬وﺻﻮل از ﻣﺤﻞ واﮔﺬاری ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫ﺑﻨﺪ ﻫﺸﺘﻢ – درﯾﺎﻓﺖ اﺻﻞ واﻣﻬﺎی داﺧﻠﯽ دوﻟﺖ‬
‫ﺑﻨﺪ ﻧﻬﻢ – ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎی ﺳﺎل ﻗﺒﻞ‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ‪ :‬اﺳﺘﻘﺮاض از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﻧﮑﯽ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1372‬ﺟﺰء ﯾﮑﯽ از اﻗﻼم ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ در‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺎی ﺳﻨﻮاﺗﯽ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ ﺷﺪه و اوراق ﻣﺸﺎرﮐﺖ ‪ ,‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺧﺎرﺟﯽ ‪ ,‬درﯾﺎﻓﺖ اﺻﻞ واﻣﻬﺎی‬
‫داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ دوﻟﺖ و وﺻﻮﻟﯽ از ﻣﺤﻞ واﮔﺬاری ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ در ﺣﺴﺎب در آﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﯾﮑﯽ از اﻗﺪاﻣﺎت درآﻣﺪی ﻻﯾﺤﻪ ‪ 1381‬ﺟﺪا ﺳﺎزی و ﺗﻔﮑﯿﮏ و درج ﺻﺤﯿﺤﯽ اﯾﻦ اﻗﻼم از درآﻣﺪ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ واﮔﺬاری داراﺋﯿﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-4‬درآﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ‪ :‬ﻃﺒﻖ ﻣﺎده ‪ 14‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر ‪ ,‬درآﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎص ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬
‫درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮای ﻣﺼﺮف ﯾﺎ ﻣﺼﺎرف ﺧﺎص در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان درآﻣﺪ‬
‫اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ .‬اﯾﻦ درآﻣﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ وﺻﻮل و ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪ‬

‫‪10‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫دوﻟﺖ وارﯾﺰ و ﮐﻼ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺧﺎص ﻫﻤﺎن دﺳﺘﮕﺎه ﻣﯽ رﺳﻨﺪ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﻋﺮﻓﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺻﺪور ﻣﺠﻮز‬
‫وﺻﻮل درآﻣﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻣﻮارد ﻫﺰﯾﻨﻪ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع درآﻣﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫آن وﺻﻮل ﺷﻮد ‪ ,‬ﻧﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ آن در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ‪ .‬اﺣﮑﺎم ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎذده ‪ 14‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ﮐﺸﻮر در ﺳﺎل ‪ 1381‬ﺗﻐﯿﯿﺮی ﻧﮑﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺮف درآﻣﺪﻫﺎی اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺟﺰ در ﻣﻮاردﯾﮑﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺮای آﻧﻬﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ ,‬ﺗﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﻘﺮرات ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ‪ .‬ﻫﺮ ﻣﺒﻠﻎ از درآﻣﺪﻫﺎی اﺧﺘﺼﺎص ﮐﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه در ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﻫﺎی ﻣﺼﻮب وﺻﻮل ﺷﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف ﻧﺒﻮده و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ وارﯾﺰ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪-5‬در آﻣﺪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ؛ درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎده ‪ 15‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﺪه ای در ﺳﺎل ‪ 81‬داده ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺎده ‪ 15‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ ,‬درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در‬
‫ﻗﺒﺎل اداﻣﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﯾﺎ ﻓﺮوش ﮐﺎﻻ و ﺳﺎﯾﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺠﺎز ﺑﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪..‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻌﯽ ﮐﻪ‬ ‫اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻋﺎﯾﺪ آن ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻣﺰﺑﻮر ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﮐﻤﮏ دوﻟﺖ ‪ ,‬وام ‪ ,‬اﺳﺘﻔﺎده از ذﺧﺎﯾﺮ ) ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﻮد ﯾﺎ اﺳﺘﻬﻼک ( ‪ ,‬ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در ﮔﺮدش )ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ ( و ﯾﺎ ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎز ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺮدن آن در ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺎی‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺧﺎرج از ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ و ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺑﻮدﺟﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ‪ ,‬در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ‬
‫ﮐﺸﻮر ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ اﯾﻦ درآﻣﺪ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب‬
‫ﺧﺰاﻧﻪ در ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰی اﯾﺮان ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺷﻮد ) ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎی ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ ‪ ,‬ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻋﺘﺒﺎری و ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺑﯿﻤﻪ‬
‫(‪.‬ﺧﺰاﻧﻪ ﻣﮑﻠﻒ اﺳﺖ ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ ﺑﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺣﺪود ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺼﻮب از وﺟﻮه ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ ‪ .‬ﺑﺮای ﻫﺮ ﺷﺮﮐﺖ دوﻟﺘﯽ ‪ ,‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﯾﮏ ﺣﺴﺎب )ﺗﻤﺮﮐﺰ درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺖ ( ) ﺑﺎ ذﮐﺮ ﻧﺎم ﺷﺮﮐﺖ ( از ﻃﺮف‬
‫ﺧﺰاﻧﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰی اﯾﺮان اﻓﺘﺘﺎح ﻣﯽ ﺷﻮد و ﮐﻠﯿﻪ درآﻣﺪ ﻫﺎی ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﺬﮐﻮر ﻣﻨﻘﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺧﺰاﻧﻪ‬
‫وﺟﻮه ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺷﺮﮐﺖ را از ﻣﻮﺟﻮدی اﯾﻦ ﺣﺴﺎب ‪ ,‬ﺑﻪ ﺻﺮف ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺷﺮﮐﺖ ‪ ,‬ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﯾﺎ ﺣﺴﺎب ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از‬
‫ﻃﺮف ﺷﺮﮐﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ رﻋﺎﺑﺖ اﺻﻞ ﺟﺎﻣﻌﯿﺖ ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ,‬درآﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮدﻧﺪ وﻟﯽ در اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ‪ ,‬ﻣﺮﺟﻊ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺑﻮدﺟﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪه‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬اﻣﺎ ﻃﺒﻖ ﻣﺎده ﯾﮏ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﺎل ‪ 1366‬ﻣﺮﺟﻊ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺑﻮدﺟﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ﻣﺠﻠﺲ‬

‫‪11‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﯽ اﺳﺖ ‪.‬در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﺧﻼﺻﻪ درآﻣﺪﻫﺎ و ﺳﺎر ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر در ﻧﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺎ ﮐﺪﻫﺎی‬
‫‪20‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ در ﺑﻮدﺟﻪ آورده ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ -6-2‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ -2-6‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﻼﺻﻪ درآﻣﺪ درﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺮ ﮐﺪام‬

‫ﺷﻤﺎره ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان‬
‫ﺑﻨﺪی‬
‫درآﻣﺪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ درآﻣﺪ ﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ﺑﺨﺶ اول ‪ :‬ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻫﺎ‬ ‫‪10000‬‬
‫ﺑﻨﺪ اول ‪ :‬ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ‬ ‫‪110000‬‬
‫ﺑﻨﺪ دوم ‪ :‬ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ درآﻣﺪﻫﺎ‬ ‫‪120000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﺳﻮم ‪ :‬ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ﺛﺮوت‬ ‫‪130000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ واردات‬ ‫‪140000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت‬ ‫‪150000‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم ‪ :‬درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫‪200000‬‬
‫ﺑﻨﺪ اول ‪ :‬ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ‬ ‫‪210000‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم ‪ :‬درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﺑﻼ ﻋﻮض‬ ‫‪300000‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬درآﻣﺪ ﻫﺎی اﻣﻮال و داراﯾﯽ‬ ‫‪400000‬‬
‫ﺑﻨﺪ اول ‪ :‬ﺳﻮد ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬ ‫‪410000‬‬
‫ﺑﻨﺪ دوم ‪ :‬وام ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬ ‫‪420000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﺳﻮم ‪ :‬ﺳﻮد ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری در ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر‬ ‫‪430000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﺳﺎﯾﺮ درآﻣﺪﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ‬ ‫‪440000‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬درآﻣﺪﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎت و ﻓﺮوش ﮐﺎﻻ‬ ‫‪500000‬‬

‫‪20‬اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﻧﮋاد ‪ ,‬ﻣﻬﺪی ‪ , 1383 ,‬ص ‪190‬‬

‫‪12‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﺑﻨﺪ اول ‪ :‬درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﺧﺪﻣﺎت‬ ‫‪510000‬‬

‫ﺑﻨﺪ دوم ‪ :‬درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ﮐﺎﻻ‬ ‫‪520000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﺳﻮم ‪ :‬درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺎره‬ ‫‪530000‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﺷﺸﻢ ‪ :‬درآﻣﺪﻫﺎی ﺟﺮاﯾﻢ و ﺧﺴﺎرات‬ ‫‪600000‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻫﻔﺘﻢ ‪ :‬درآﻣﺪﻫﺎی ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ‬ ‫‪700000‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻫﺸﺘﻢ ‪ :‬واﮔﺬاری داراﯾﯽ ﻫﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬ ‫‪800000‬‬
‫ﺑﻨﺪ اول ‪ :‬ﺑﺮداﺷﺖ از داراﺋﯽ ﻫﺎی ﻧﻔﺖ ﺧﺎم )ﻓﺮوش ﺻﺎدرات‬
‫‪810000‬‬
‫ﻧﻔﺖ ﺧﺎم(‬
‫ﺑﻨﺪ دوم ‪ :‬درآﻣﺪ ﮔﺎز ‪:‬‬ ‫‪820000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﺳﻮم ‪ :‬ﻓﺮوش ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ و ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت دوﻟﺘﯽ )اﻣﻮال‬
‫‪830000‬‬
‫وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ(‬
‫ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﻓﺮوش و واﮔﺬاری اراﺿﯽ )اﻣﻮال وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و‬
‫‪840000‬‬
‫ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ(‬
‫ﺑﻨﺪ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬ﻓﺮوش ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات )اﻣﻮال وزارﺗﺨﺎﻧﻪ‬
‫‪850000‬‬
‫ﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ(‬
‫ﺑﻨﺪ ﻧﻬﻢ ‪ :‬ﻓﺮوش و واﮔﺬاری ﺳﺎﯾﺮ داراﯾﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬ ‫‪890000‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻧﻬﻢ ‪ :‬واﮔﺬاری داراﺋﯽ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ )ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫‪900000‬‬
‫ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎر ( در ﺑﺮ ﮔﯿﺮﻧﺪه ‪:‬‬
‫ﺑﻨﺪ اول ‪ :‬اﺳﺘﻘﺮاض از ﺳﯿﺘﻢ ﺑﺎﻧﮑﯽ‬ ‫‪910000‬‬
‫ﺑﻨﺪ دوم ‪ :‬ﻓﺮوش اوراق ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬ ‫‪920000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﺳﻮم ‪ :‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺧﺎرﺟﯽ‬ ‫‪930000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺟﻮدی ﺣﺴﺎب ذﺧﯿﺮه ارزی‬ ‫‪940000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬درﯾﺎﻓﺖ اﺻﻞ وام ﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ‬ ‫‪950000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﺷﺸﻢ ‪ :‬ﭘﯿﺶ ﻓﺮوش ﺑﺎﺑﺖ ﺣﺞ ﺗﻤﺘﻊ‬ ‫‪960000‬‬
‫ﺑﻨﺪ ﻫﻔﺘﻢ ‪ :‬وﺻﻮﻟﯽ از ﻣﺤﻞ واﮔﺬاری ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬ ‫‪970000‬‬

‫‪13‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﺑﻨﺪ ﻫﺸﺘﻢ ‪ :‬درﯾﺎﻓﺖ اﺻﻞ وام ﻫﺎی داﺧﻠﯽ دوﻟﺖ‬ ‫‪980000‬‬

‫ﺑﻨﺪ ﻧﻬﻢ ‪ :‬ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎی ﺳﺎل ﻫﺎی ﻗﺒﻞ‬ ‫‪990000‬‬
‫رﻗﻢ ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ از ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﺎل ﻫﺎی ﻗﺒﻞ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ رﻗﻢ ﻣﻌﺘﻨﺎ ﺑﻬﯽ از ﺟﻤﻊ ﮐﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﻦ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ‬
‫‪21‬‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬

‫ب( ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ‪:‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﮐﻪ ﻗﺪﯾﻤﯿﺘﺮﯾﻦ و ﻣﺘﺪوال ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در ﺑﻮدﺟﻪ اﺳﺖ ‪ ,‬ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫)دوﻟﺖ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺧﺮد ( ‪ .‬ﺣﺲ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻈﺎرت دﻗﯿﻖ ﺑﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ را ﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽ ﺳﺎزد و‬
‫از اﻧﺠﺎم ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﻞ و ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺎﻣﻮران دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻗﺎﻃﻌﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺳﺎده ‪ ,‬در‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ ,‬ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ در ﻗﺎﻟﺐ ﺧﺪﻣﺎت و ﮐﺎﻻﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺮﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺸﺮﯾﺢ و ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ﺣﺴﺎﺑﺪرای در اداره اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ اﺳﺖ و ﮐﻤﮑﯽ ‪ ,‬ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﮔﯿﺮی ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺟﺮای ﻋﻤﻠﯿﺎت در ﯾﮏ واﺣﺪ دوﻟﺘﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻣﺼﺎرف ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر از ﺳﺎل ‪ 1381‬ﺑﺎ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ اول – ﻣﺼﺎرف ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ‬
‫‪22‬‬
‫‪ (1‬اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨﻪ ای )اﻋﺘﺒﺎرات ﺟﺎری( ‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ از ﻣﺤﻞ درآﻣﺪﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ و اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (2‬اﻋﺘﺒﺎرات ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ‪ :‬از ﻣﺤﻞ درآﻣﺪ ﻓﺮوش ﻧﻔﺖ ﺧﺎم و ﻓﺮوش اﻣﻮال و داراﯾﯽ‬
‫ﻫﺎی ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ‪ ,‬ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات ‪ ,‬ﻓﺮوش اراﺿﯽ و ﺳﺎﯾﺮ داراﯾﯽ ﻫﺎی‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬
‫‪ (3‬اﻋﺘﺒﺎر ﺗﻤﻠﮏ داراﯾﯽ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ‪ :‬از ﻣﺤﻞ ﻓﺮوش اوراق ﻣﺸﺎرﮐﺖ ‪ ,‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺻﻨﺪوق ذﺧﺎﯾﺮ ارزی ‪,‬‬
‫واﮔﺬاری ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ‪ ,‬وام ﻫﺎی داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫‪ (4‬ﻫﺰﯾﻨﻪ از ﻣﺤﻞ درآﻣﺪﻫﺎی اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ دوم ﻣﺼﺎرف ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺼﺎرف زﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬
‫ﻣﺼﺎرف ﺑﻮدﺟﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ‪ ,‬ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ و اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮏ‬

‫‪21‬اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ﻧﮋاد ‪ ,‬ﻣﻬﺪی ‪ ,‬اﺻﻮل ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﯿﺪ ﺑﺎﻫﻨﺮ ﮐﺮﻣﺎن ‪ ,‬ﭼﺎپ اول ‪ , 1383‬ص ‪191‬‬
‫‪22‬درآﻣﺪﻫﺎی اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺑﻌﻀﺎ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻃﺮح ﻫﺎی ﺗﻤﻠﮏ داراﯾﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان )ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ( در ﻓﺮم ﻃﺮح ﻫﺎی‬

‫ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫اﯾﻦ ﻣﺼﺎرف ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و ﻣﺼﺎرف ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ‪ ,‬ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ دﯾﻮن و ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ وام‬
‫ﻫﺎ و ﺗﻌﻬﺪات اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻻﯾﺤﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ‪ – 1381‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ ,‬آن دﺳﺘﻪ از داد و ﺳﺘﺪ ﻫﺎی ﺑﺨﺶ دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ارزش‬
‫ﺧﺎﻟﺺ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ ‪ ,‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻫﺰﯾﻨﻪ در ﻣﺎده ‪ 23‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ‪ ,‬ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻌﯽ ﺑﻪ ذﯾﻨﻔﻊ در ﻗﺒﺎل ﺗﻌﻬﺪ ﯾﺎ ﮐﻤﮏ ﻃﺒﻖ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫در ﺑﻮدﺟﻪ ی ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ , 1381‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻓﺼﻞ و ‪ 20‬ﻣﺎده و ﻧﯿﺰ اﺟﺰای آن ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ از ﺳﺎل ‪ 1381‬اﯾﻦ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪی ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺎم ‪ GFS‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان )ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ( ﯾﺎ‬
‫)ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ‪ 7‬ﻓﺼﻞ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی دوﻟﺖ در ﻧﻈﺎم ‪GFS‬‬

‫در اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی دوﻟﺖ ﻣﺸﺘﻤﻞ دو ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ ؛‬
‫‪ (1‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ؛ در ارﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی داد و ﺳﺘﺪی ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آن دوﻟﺖ اﯾﻔﺎی‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺗﺎﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ ﻧﻬﺎد ﻫﺎی ﺧﺎرج از دوﻟﺖ اﺳﺖ ﺑﺮای ﻣﺜﺎل در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ‬
‫ﺟﺒﺮان ﺧﺪﻣﺎت ﮐﺎرﮐﻨﺎن و ﯾﺎراﻧﻪ ﻫﺎ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ (2‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﻇﯿﻔﻪ( ؛ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را در ﺧﺼﻮص ﻫﺪف اﻧﺠﺎم‬
‫دادو ﺳﺘﺪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ آورد‪.‬آﻣﻮزش و ﺣﻤﺎﯾﺘﻬﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯾﯽ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی وﻇﺎﯾﻒ دوﻟﺖ ﻧﯿﺰ ﻣﺮﺳﻮم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺷﺮح ذﯾﻞ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ )ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ( ؛‬
‫ﻓﺼﻞ اول ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ ,‬ﺟﺒﺮان ﺧﺪﻣﺎت ﮐﺎرﮐﻨﺎن‬
‫ﻓﺼﻞ اول ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺟﺒﺮان ﺧﺪﻣﺎت ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺷﺎﻣﻞ اﻗﻼم زﯾﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد ؛‬
‫¾ ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد ﮐﺎرﮐﻨﺎن رﺳﻤﯽ‪ ,‬ﻏﯿﺮ رﺳﻤﯽ ‪ ,‬ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﺸﻤﻮل ﻗﺎﻧﻮن ﮐﺎر و ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫¾ ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد اﯾﺎم ﻣﺮﺧﺼﯽ‬
‫¾ ﺣﻖ اﻟﺘﺪرﯾﺲ و ﺣﻖ اﻟﺘﺤﺼﯿﻞ‬
‫¾ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده و ﻣﺰاﯾﺎی ﺷﻐﻞ)ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺳﺨﺘﯽ ﮐﺎر ‪ ,‬ﺗﻔﺎوت ﺗﻄﺒﯿﻖ ‪ ,‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از ﺗﺴﻬﯿﻼت‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ‪ ,‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﺤﻞ ﺧﺪﻣﺖ ‪ ,‬ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اﺷﺘﻐﺎل ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ‪ ,‬ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻋﺎﺋﻠﻪ ﻣﻨﺪی ‪,‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ اوﻻد ‪ ,‬ﺣﻖ ﺣﺰب(‬

‫‪15‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫¾ ﭘﺎداش‬
‫¾ ﺣﻖ ﻣﺴﮑﻦ‬
‫ﻣﺒﺎﻟﻎ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎران ‪ ,‬ﺧﻮﯾﺶ ﻓﺮﻣﺎﯾﺎن و ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺎرﮐﻨﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﺎرﻣﻨﺪ دوﻟﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ در‬
‫اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺟﺎی ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد ‪.‬ﻣﺒﺎﻟﻎ ﻣﺰﺑﻮر در ﻓﺼﻞ دوم )اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ( ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺟﺒﺮان‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ‪ ,‬ﻣﺨﺎرج ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺎﻣﯿﻦ وﺳﺎﯾﻞ و اﺑﺰار و ﻟﺒﺎﺳﻬﺎی ﻣﺨﺼﻮص ﮐﺎر و اﻗﻼم ﻣﺸﺎﺑﻪ را ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ‪.‬اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ در ﻓﺼﻞ دوم ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﻓﺎه‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻪ از ﻃﺮف ﮐﺎر ﻓﺮﻣﺎﯾﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ‪ ,‬آﻣﻮزﺷﯽ ‪ ,‬ﺑﯿﻤﺎری ‪ ,‬زاﯾﻤﺎن ‪ ,‬و ﻣﻮارد‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ) رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ( ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم ؛ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت‬

‫اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎی ﺧﺮﯾﺪاری ﺷﺪه ﺑﺮای ﻓﺮوش ﻣﺠﺪد ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ .‬ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف ﺑﺮای‬
‫ﻧﮕﻬﺪاری و ﺗﻌﻤﯿﺮ داراﺋﯿﻬﺎی ﺛﺎﺑﺖ ‪ ,‬ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ در اﻣﺮ ﭘﮋوﻫﺶ و آﻣﻮزش ﮐﺎرﮐﻨﺎن و اﻣﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ‪ ....‬در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﺧﺮﯾﺪاری ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ واﺣﺪﻫﺎی دوﻟﺘﯽ و اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ‪ ,‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ‬
‫ﯾﺎ ﻓﺼﻞ اول ﺛﺒﺖ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺮای اﻧﺠﺎم وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺤﻮﻟﻪ از اﯾﻦ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﻮﻧﺪ و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺰﺑﻮر در‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ ,‬آﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﺼﻞ دوم‬
‫اوﻗﺎت ﻏﯿﺮ ﻣﻮﻇﻒ و ﺑﻄﻮر دﻟﺨﻮاه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪد ‪ ,‬ﻓﺼﻞ اول ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺟﺒﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺎرﮐﻨﺎن‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ :‬ﻫﺰﯾﻨﻪ اﻣﻮال و داراﯾﯽ‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪ اﻣﻮال و داراﯾﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه در ﻣﻮرد داراﯾﯽ )ﭘﻮل ‪ ,‬ﺳﭙﺮده ‪ ,‬اوراق ﺑﻬﺎدار ‪ ,‬داراﺋﯽ ﻫﺎی‬
‫ﻣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ( و اﺟﺎره ‪ ,‬دو ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺻﻠﯽ از اﯾﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺳﻮد ﻣﺘﻮﺳﻂ آن‬
‫دﺳﺘﻪ از واﺣﺪ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺪﻫﯽ دارﻧﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ ﺑﺪﻫﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﭙﺮده ﻫﺎ و وام‬
‫ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ .‬ﺳﻮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﻣﺒﻠﻎ ﺛﺎﺑﺖ از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﯾﺎ درﺻﺪی از اﺻﻞ ﺑﺪﻫﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫اﺟﺎره ﻫﺰﯾﻨﻪ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اﺟﺎره ‪ ,‬زﻣﯿﻦ ‪ ,‬داراﺋﯿﻬﺎی زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ و ﺳﺎﯾﺮ داراﺋﯿﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ‪ .‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺮاﯾﻪ ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و وﺳﺎﯾﻞ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ راﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت راﻫﺴﺎزی ﻧﯿﺰ در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﯾﺎراﻧﻪ ﻫﺎ‬

‫ﯾﺎراﻧﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﯾﮏ ﺟﺎﻧﺒﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﻄﺢ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ﺑﺎ ارزش ﮐﺎﻻ ﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه و‬
‫وارد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی دوﻟﺘﯽ در اﺧﺘﯿﺎر آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ ‪ ,‬ﯾﺎراﻧﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ﯾﺎ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﺮوش ﻣﯽ روﻧﺪ ﭘﺮداﺧﺖ ﮔﺮدد ‪ .‬ﯾﺎراﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎﺳﺖ و ﺑﻪ‬
‫ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﻌﻠﻖ ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﺎراﻧﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای در ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ ,‬ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎ ی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎ در ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ‪ ,‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻏﯿﺮ اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ در ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ واﺣﺪ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ﺑﺮای‬
‫ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﯾﺎ ﺟﺒﺮان ﮐﺎﻫﺶ داراﺋﯿﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﻧﯿﺰ در ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ؛ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﺑﻼ ﻋﻮض‬

‫ﮐﻤﮏ ﺑﻼ ﻋﻮض ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﻏﯿﺮ اﺟﺒﺎر ﺑﯿﻦ دو واﺣﺪ دوﻟﺘﯽ و ﯾﺎ ﺑﯿﻦ ﯾﮏ واﺣﺪ دوﻟﺘﯽ و ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﺳﺖ ‪ .‬ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﺑﻼ ﻋﻮض از ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺟﺰﺋﯽ ﺗﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ؛ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﺑﻼ‬
‫ﻋﻮض ﺑﻪ دوﻟﺘﻬﺎی ﺧﺎرﺟﯽ ‪ ,‬ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﺑﻼﻋﻮض ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ وﮐﻤﮑﻬﺎی ﻓﻮق ﻫﺮ ﯾﮏ ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﯾﺎ ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﺑﻼﻋﻮض ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺪاﯾﺎ ﺑﺮای ﭘﺮوژه ﻫﺎی ﯾﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺧﺎص ‪ ,‬ﻫﺪاﯾﺎ ﺑﺮای‬
‫ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﯾﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮای ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺑﺮﺧﯽ از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﮐﻤﮏ ﻫﺎی اﺿﻄﺮاری ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮاﻧﺢ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﯾﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻘﻮق و ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻘﯿﻢ ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ﻧﯿﺰ ﮐﻤﮏ ﺑﻼ ﻋﻮض ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﺑﻪ واﺣﺪ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ و ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎی ﺗﺎﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ ﻧﯿﺰ‬ ‫ﺗﻠﻘﯽ‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

‫‪17‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎت ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ وﻗﻮع ﻣﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪد‬
‫و ﯾﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮ ﮐﺸﻮر ﺣﮑﻤﻔﺮﻣﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮ رﻓﺎه ﺑﺨﺸﯽ از ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ دارد‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻮع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﭘﺮداﺧﺖ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﯿﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﻃﺮﺣﻬﺎی ﺑﯿﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺘﻌﺎرف ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫¾ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺧﺼﻮﺻﯽ‬
‫¾ ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ‬
‫¾ ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﮕﻬﺪاری رﺳﺘﻮران‬
‫¾ ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﻫﺎی دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﯿﻤﻪ ﺣﻮادث و ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن‬
‫¾ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اردوﻫﺎ وﺳﺎﺋﻞ و ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺟﻮاﺋﺰ ورزﺷﯽ و ﮔﺮدﺷﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ‬
‫¾ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺎﻏﺬ ‪ ,‬ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﯽ‬
‫¾ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و داﻧﺶ آﻣﻮزان‬
‫¾ ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﯿﻤﺎری و زاﯾﻤﺎن و اﺳﺘﺮداد ﻣﺨﺎرج اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ‬
‫¾ ﭘﺎداش ﭘﺎﯾﺎن ﺧﺪﻣﺖ‬
‫¾ ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﯾﺎم ﺑﯿﮑﺎری‬
‫¾ ﻣﺴﺘﻤﺮی اﻗﺸﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ‬
‫¾ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﻦ و ﺧﺎﻧﻮاده اﯾﺜﺎرﮔﺮان و ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻌﻈﻢ ﺷﻌﻬﺪا‬
‫¾ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻓﻮت ﺷﺪﮔﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺣﻤﻞ ﺟﻨﺎزه ‪ ,‬ﮐﻔﻦ و دﻓﻦ و ﻣﺮاﺳﻢ ﺗﺮﺣﯿﻢ‬
‫¾ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﻤﻮل ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﺨﺪام ﮐﺸﻮری ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‬
‫¾ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺳﻔﺮ و ﻧﻘﻞ ﻣﮑﺎن اﻓﺮاد ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺧﺪﻣﺖ اوﻟﯿﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ ؛ ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬

‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻌﻀﯽ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﺧﺎص و داد و ﺳﺘﺪﻫﺎی ﮐﻪ در ﺷﺶ ﻓﺼﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﺑﻨﺪی ﻧﺸﺪه اﻧﺪ ‪ ,‬ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺰﯾﻨﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ اول ﺟﺒﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺎرﮐﻨﺎن‬ ‫‪10000‬‬
‫ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد‬ ‫‪10100‬‬
‫ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد ﮐﺎرﮐﻨﺎن رﺳﻤﯽ‬ ‫‪10101‬‬
‫ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻏﯿﺮ رﺳﻤﯽ‬ ‫‪10102‬‬
‫ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﺸﻤﻮل ﻗﺎﻧﻮن ﮐﺎر‬ ‫‪10103‬‬
‫ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺧﺎرﺟﯽ‬ ‫‪10104‬‬
‫ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰد اﯾﺎم ﻣﺮﺧﺼﯽ‬ ‫‪10105‬‬
‫ﺣﻖ اﻟﺘﺪرﯾﺲ‬ ‫‪10106‬‬
‫ﺣﻖ اﻟﺘﺤﻘﯿﻖ‬ ‫‪10107‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﺣﻘﻮق و دﺳﺘﻤﺰدﻫﺎ‬ ‫‪10199‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده و ﻣﺰاﯾﺎی ﺷﻐﻞ‬ ‫‪10200‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺷﻐﻞ‬ ‫‪10201‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫‪10202‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺳﺨﺘﯽ ﻣﺤﻞ ﮐﺎر‬ ‫‪10203‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺑﺪی آب و ﻫﻮا‬ ‫‪10204‬‬
‫ﺗﻔﺎوت ﺗﻄﺒﯿﻖ‬ ‫‪10205‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از ﺗﺴﻬﯿﻼت زﻧﺪﮔﯽ‬ ‫‪10206‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﺤﻞ ﺧﺪﻣﺖ‬ ‫‪10207‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اﺷﺘﻐﺎل ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر‬ ‫‪10208‬‬

‫‪19‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻋﺎﺋﻠﻪ ﻣﻨﺪی‬ ‫‪10209‬‬

‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ اوﻻد‬ ‫‪10210‬‬
‫ﺣﻖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ‬ ‫‪10211‬‬
‫ﻫﻤﻄﺮازی‬ ‫‪10212‬‬
‫ﺣﻖ ﺟﺬب‬ ‫‪10213‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺟﺬب ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم‬ ‫‪10214‬‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺎر و ﮐﺸﯿﮏ‬ ‫‪10215‬‬
‫ﭘﺎداش‬ ‫‪10216‬‬
‫ﻋﯿﺪی‬ ‫‪10217‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻧﻮﺑﺖ ﮐﺎری‬ ‫‪10218‬‬
‫ﺣﻖ ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از ﻣﻄﺐ‬ ‫‪10219‬‬
‫ﺣﻖ ﻣﺴﮑﻦ‬ ‫‪10220‬‬
‫ﮐﺎراﻧﻪ‬ ‫‪10221‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺰاﯾﺎ و ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻫﺎ‬ ‫‪10299‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم – اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎﻻ ﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت‬ ‫‪20000‬‬
‫ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ و ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﮐﺎرﮐﻨﺎن‬ ‫‪20100‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺳﻔﺮ‬ ‫‪20101‬‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده روزاﻧﻪ‬ ‫‪20102‬‬
‫ﮐﺮاﯾﻪ وﺳﺎﯾﻂ ﻧﻘﻠﯿﻪ‬ ‫‪20103‬‬
‫ﺑﻬﺎی ﺑﻠﯿﻂ ﻣﺴﺎﻓﺮت‬ ‫‪20104‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﻘﻞ و ﻣﮑﺎن‬ ‫‪20105‬‬
‫ﻋﻮارض ﺧﺮوج از ﮐﺸﻮر‬ ‫‪20106‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮔﺬرﻧﺎﻣﻪ‬ ‫‪20107‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ و ﻧﻘﻞ ﻣﮑﺎن‬ ‫‪20199‬‬
‫ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ اﻋﺘﺒﺎرات‬ ‫‪20200‬‬
‫ﺣﻤﻞ ﮐﺎﻻ و اﺛﺎﺛﻪ دوﻟﺘﯽ‬ ‫‪20201‬‬

‫‪20‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﺑﯿﻤﻪ ﮐﺎﻻ‬ ‫‪20202‬‬

‫ﺣﻘﻮق و ﻋﻮارض ﮔﻤﺮﮐﯽ و ﺳﻮد ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ‬ ‫‪20203‬‬
‫ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و اﻣﺎﻧﺎت ﭘﺴﺘﯽ‬ ‫‪20204‬‬
‫ﺣﻖ اﺷﺘﺮاک ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎی ﭘﺴﺘﯽ در داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر‬ ‫‪20205‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ و ﻓﮑﺲ‬ ‫‪20206‬‬
‫اﺟﺎره ﺧﻄﻮط ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﯽ‬ ‫‪20207‬‬
‫اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫‪20208‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت‬ ‫‪20299‬‬
‫ﻧﮕﻬﺪاری و ﺗﻌﻤﯿﺮ داراﺋﯿﻬﺎی ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪20300‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺴﺘﺤﺪﺛﺎت‬ ‫‪20301‬‬
‫ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات )اﻋﻢ از ﺳﺎﮐﻦ و ﻣﺘﺤﺮک(‬ ‫‪20302‬‬
‫وﺳﺎﯾﻂ ﻧﻘﻠﯿﻪ‬ ‫‪20303‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ داراﺋﯿﻬﺎی ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪20399‬‬
‫ﻧﮕﻬﺪاری و ﺗﻌﻤﯿﺮ وﺳﺎﯾﻞ اداری‬ ‫‪20400‬‬
‫ﻣﯿﺰو ﺻﻨﺪﻟﯽ و ﻣﺒﻠﻤﺎن‬ ‫‪20401‬‬
‫ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺣﺴﺎب‬ ‫‪20402‬‬
‫ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺗﺤﺮﯾﺮ‬ ‫‪20403‬‬
‫ﻣﺎﺷﯿﻦ ﻓﺘﻮﮐﭙﯽ‬ ‫‪20404‬‬
‫ﻟﻮازم ﺻﻮﺗﯽ و ﺗﺼﻮﯾﺮی‬ ‫‪20405‬‬
‫ﻟﻮزام ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ و ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ‬ ‫‪20406‬‬
‫راﯾﺎﻧﻪ‬ ‫‪20407‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ وﺳﺎﯾﻞ اداری‬ ‫‪20499‬‬
‫ﭼﺎپ و ﺧﺮﯾﺪ ﻧﺸﺮﯾﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬ ‫‪20500‬‬
‫ﭼﺎپ ﻧﺸﺮﯾﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬ ‫‪20501‬‬
‫ﭼﺎپ دﻓﺎﺗﺮ و اوراق اداری‬ ‫‪20502‬‬
‫ﭼﺎپ آﮔﻬﯽ ﻫﺎی اداری‬ ‫‪20503‬‬

‫‪21‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﺧﺮﯾﺪ ﻧﺸﺮﯾﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬ ‫‪20504‬‬

‫ﺧﺮﯾﺪ دﻓﺎﺗﺮ و اوراق اداری‬ ‫‪20505‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﭼﺎپ و ﺧﺮﯾﺪ ﻧﺸﺮﯾﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬ ‫‪20599‬‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺮداری و ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت‬ ‫‪20600‬‬
‫ﻋﮑﺎﺳﯽ‬ ‫‪20601‬‬
‫ﻓﯿﻠﻤﺒﺮداری‬ ‫‪20602‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎت ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻄﺎﻃﯽ ‪ ,‬ﻧﻘﺎﺷﯽ‬ ‫‪20603‬‬
‫آﮔﻬﯽ ﻫﺎی ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ‬ ‫‪20604‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ‬ ‫‪20699‬‬
‫ﺗﺸﺮﯾﻔﺎت‬ ‫‪20700‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﭘﺬﯾﺮاﺋﯽ‬ ‫‪20701‬‬
‫ﺟﺸﻦ و ﭼﺮاﻏﺎﻧﯽ‬ ‫‪20702‬‬
‫ﺣﻖ ﺳﻔﺮه‬ ‫‪20703‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺗﺸﺮﯾﻔﺎت‬ ‫‪20799‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻗﻀﺎﺋﯽ ‪ ,‬ﺛﺒﺘﯽ ‪ ,‬ﺣﻘﻮﻗﯽ‬ ‫‪20800‬‬
‫ﺣﻖ اﻟﻮﮐﺎﻟﻪ‬ ‫‪20801‬‬
‫ﺣﻖ اﻟﻤﺸﺎوره‬ ‫‪20802‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺛﺒﺘﯽ‬ ‫‪20803‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻗﻀﺎﺋﯽ‬ ‫‪20804‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻗﻀﺎﺋﯽ ‪ ,‬ﺛﺒﺘﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ‬ ‫‪20899‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﺎﻧﮑﯽ‬ ‫‪20900‬‬
‫ﺧﺮﯾﺪ دﺳﺘﻪ ﭼﮏ‬ ‫‪20901‬‬
‫ﺧﺮﯾﺪ ﺳﻔﺘﻪ‬ ‫‪20902‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ اﻧﺘﻘﺎل وﺟﻮه‬ ‫‪20903‬‬
‫ﻧﮕﻬﺪاری اﺳﻨﺎد و اﺷﯿﻞء ﻗﯿﻤﺘﯽ‬ ‫‪20904‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﺎﻧﮑﯽ‬ ‫‪20999‬‬

‫‪22‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫آب و ﺑﺮق و ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫‪21000‬‬

‫آب )آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ و ﺗﺼﻔﯿﻪ ﻧﺸﺪه( و ﯾﺦ‬ ‫‪21001‬‬
‫ﺳﻮﺧﺘﻬﺎی ﺣﺮارﺗﯽ )ﻧﻔﺖ ﺳﻔﯿﺪ ‪ ,‬ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ‪ ,‬ﮔﺎز و ﻧﻔﺖ ﮐﻮره(‬ ‫‪21002‬‬
‫ﺳﻮﺧﺖ وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻣﻮﺗﻮری )ﺑﻨﺰﯾﻦ ‪ ,‬روﻏﻦ ﻣﻮﺗﻮر ‪ ,‬ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ‪,‬‬ ‫‪21003‬‬
‫ﺿﺪ ﯾﺦ و ‪(...‬‬
‫ﺳﻮﺧﺖ ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت ﺳﻨﮕﯿﻦ )ﺑﻨﺰﯾﻦ ‪ ,‬روﻏﻦ ﻣﻮﺗﻮر ‪ ,‬ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ‪,‬‬ ‫‪21004‬‬
‫ﺿﺪ ﯾﺦ و ‪(...‬‬
‫ﺑﺮق‬ ‫‪21005‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ آب و ﺑﺮق و ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫‪21099‬‬
‫ﻣﻮاد و ﻟﻮازم ﻣﺼﺮف ﺷﺪﻧﯽ‬ ‫‪21100‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ )ﮔﭻ ‪ ,‬آﺟﺮ ‪ ,‬ﺳﯿﻤﺎن ‪ ,‬آﻫﮏ و ‪(...‬‬ ‫‪21101‬‬
‫اﺑﺰار و ﯾﺮاق )ﮐﻠﯿﺪ ‪ ,‬ﻗﻔﻞ ‪ ,‬دﺳﺘﮕﯿﺮه و‪(....‬‬ ‫‪21102‬‬
‫ﻟﻮازم ﺳﺮوﯾﺴﻬﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ )ﺷﯿﺮ آب ‪ ,‬ﺳﯿﻔﻮن و ‪(...‬‬ ‫‪21103‬‬
‫ﻣﻮاد ﺷﻮﯾﻨﺪه )ﺻﺎﺑﻮن‪ ,‬ﻣﺎﯾﻊ دﺳﺘﺸﻮﺋﯽ ‪ ,‬ﻣﺎﯾﻊ ﻇﺮف ﺷﻮﺋﯽ ‪,‬‬ ‫‪21104‬‬
‫ﭘﻮدرﻫﺎی ﺷﻮﯾﻨﺪه و ‪(...‬‬
‫ﻟﻮازم ﯾﺪﮐﯽ )ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﺳﺎﺋﻂ ﻧﻘﻠﯿﻪ و ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات(‬ ‫‪21105‬‬
‫ﮐﺎﻏﺬ ‪ ,‬ﻣﻘﻮا و ﻟﻮازم اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ‬ ‫‪21106‬‬
‫ﻣﻮاد ﻏﺬاﺋﯽ‬ ‫‪21107‬‬
‫ﻣﻮاد ﻏﺬاﺋﯽ ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ‪ ,‬زﻧﺪاﻧﻬﺎ و اردوﮔﺎﻫﻬﺎ‬ ‫‪21108‬‬
‫دارو و ﻟﻮازم ﻣﺼﺮﻓﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ ‪ ,‬دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ‪ ,‬داﻣﭙﺰﺷﮑﯽ و‬ ‫‪21109‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ‬
‫ﻟﻮازم ﺧﻮاب و ﭘﻮﺷﺎک‬ ‫‪21110‬‬
‫ﮐﻮد ‪ ,‬ﺳﻢ ‪ ,‬ﺑﺬر و ﻧﻬﺎل ﻣﺼﺮﻓﯽ‬ ‫‪21111‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮاد و ﮐﺎﻻﻫﺎی ﻣﺼﺮﻓﯽ‬ ‫‪21199‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ و ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ‬ ‫‪21200‬‬
‫ﺣﻖ اﻟﺘﺎﻟﯿﻒ‬ ‫‪21201‬‬

‫‪23‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﺣﻖ اﻟﺘﺮﺟﻤﻪ‬ ‫‪21202‬‬

‫ﺧﺮﯾﺪ ﮐﺘﺎب ‪ ,‬ﻧﺸﺮﯾﺎت ‪ ,‬ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎی راﯾﺎﻧﻪ ای ‪ ,‬ﻓﯿﻠﻤﻬﺎی‬ ‫‪21203‬‬
‫وﯾﺪﺋﻮﯾﯽ و ﺳﺎﯾﺮ ﻟﻮازم و اﺑﺰار ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺮﮔﺰاری ﺳﻤﯿﻨﺎرﻫﺎ و ﺟﻠﺴﺎت ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ و ﮐﺎرﮔﺎﻫﻬﺎی‬ ‫‪21204‬‬
‫آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ و ﭘﮋوﻫﺸﯽ‬ ‫‪21299‬‬
‫ﺣﻖ اﻟﺰﺣﻤﻪ ﺑﻪ اﺷﺨﺎص ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﺧﺪﻣﺎت ﻗﺮاردادی‬ ‫‪21300‬‬
‫اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ ‪ ,‬ﻣﺬﻫﺒﯽ ‪ ,‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﻫﻨﺮی‬ ‫‪21301‬‬
‫ﺷﺮﮐﺖ در ﺟﻠﺴﺎت‬ ‫‪21302‬‬
‫ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻓﻨﻮن‬ ‫‪21303‬‬
‫ﺣﻖ اﻟﺰﺣﻤﻪ ﭘﺰﺷﮑﯽ‬ ‫‪21304‬‬
‫ﺣﻖ اﻟﺰﺣﻤﻪ ﺧﺪﻣﺎت اﺷﺨﺎص ﺣﻘﻮﻗﯽ‬ ‫‪21305‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ اﺷﺨﺎص ﺣﻘﻮﻗﯽ‬ ‫‪21399‬‬
‫ﺣﻖ ﻋﻀﻮﯾﺖ‬ ‫‪21400‬‬
‫ﺣﻖ ﻋﻀﻮﯾﺖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ‬ ‫‪21401‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺮاردادﻫﺎ و ﯾﺎ ﺗﻌﻬﺪات دوﻟﺖ و ﯾﺎ‬ ‫‪21402‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺧﺎرﺟﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی اﻣﻮال و داراﺋﯽ‬ ‫‪30000‬‬
‫ﺳﻮد و ﮐﺎر ﻣﺰد وام ﻫﺎ و ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﺎﻧﮑﯽ‬ ‫‪30100‬‬
‫ﺳﻮد و ﮐﺎرﻣﺰد وام ﻫﺎی داﺧﻠﯽ‬ ‫‪30101‬‬
‫ﺳﻮد و ﮐﺎرﻣﺰد واﻣﻬﺎی ﺧﺎرﺟﯽ‬ ‫‪30102‬‬
‫ﺳﻮد اوراق ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬ ‫‪30103‬‬
‫ﺳﻮد اﺳﻨﺎد ﺧﺰاﻧﻪ‬ ‫‪30104‬‬
‫ﺳﻮد ﺳﺎﯾﺮ اوراق ﺑﻬﺎدار‬ ‫‪30199‬‬
‫اﺟﺎره و ﮐﺮاﯾﻪ‬ ‫‪30200‬‬
‫اﺟﺎره زﻣﯿﻦ و اراﺿﯽ‬ ‫‪30201‬‬

‫‪24‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫اﺟﺎره ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺴﺘﺤﺪﺛﺎت‬ ‫‪30202‬‬

‫اﺟﺎره ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﯿﺰات‬ ‫‪30203‬‬
‫ﮐﺮاﯾﻪ ﻟﻮازم و اﺑﺰار ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫‪30204‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – راﯾﺎﻧﻪ‬ ‫‪40000‬‬
‫ﮐﻤﮏ زﯾﺎن ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ و ﻣﻮﺳﺴﺎات اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ‬ ‫‪40100‬‬
‫دوﻟﺖ‬
‫ﮐﻤﮏ زﯾﺎن ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی دوﻟﺘﯽ‬ ‫‪40101‬‬
‫ﮐﻤﮏ زﯾﺎن ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬ ‫‪40102‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﺑﻪ اﻟﺘﻔﺎوت ﻗﯿﻤﺖ ﮐﺎﻻ‬ ‫‪40200‬‬
‫ﯾﺎراﻧﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ‬ ‫‪40201‬‬
‫ﯾﺎراﻧﻪ ﮐﻮد ﺷﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ‪ ,‬ﺑﺬر ‪ ,‬ﺳﻤﻮم‬ ‫‪40202‬‬
‫ﯾﺎراﻧﻪ دارو‬ ‫‪40203‬‬
‫ﯾﺎراﻧﻪ داروﻫﺎی داﻣﯽ‬ ‫‪40204‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺎﻻﻫﺎ‬ ‫‪40299‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ و‬
‫‪40300‬‬
‫ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬
‫ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی دوﻟﺘﯽ‬ ‫‪40301‬‬
‫ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬ ‫‪40302‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – ﮐﻤﮑﻬﺎی ﺑﻼﻋﻮض‬ ‫‪50000‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻼﻋﻮض ﺑﻪ دوﻟﺘﻬﺎی ﺧﺎرﺟﯽ‬ ‫‪50100‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬ ‫‪50101‬‬
‫ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬ ‫‪50102‬‬
‫ﮐﻤﮑﻬﺎی ﺑﻼﻋﻮض ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ‬ ‫‪50200‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬ ‫‪50201‬‬
‫ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬ ‫‪50202‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﺑﻼﻋﻮض ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﻄﻮح دوﻟﺘﯽ‬ ‫‪50300‬‬

‫‪25‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬ ‫‪50301‬‬

‫ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬ ‫‪50302‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ – رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫‪60000‬‬
‫ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ‬ ‫‪60100‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ‬ ‫‪60101‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ‬ ‫‪60102‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن اﻗﺸﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ‬ ‫‪60103‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن روﺳﺘﺎﺋﯿﺎن‬ ‫‪60104‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن ﺧﻮﯾﺶ ﻓﺮﻣﺎﯾﺎن‬ ‫‪60105‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎرﮔﺮان‬ ‫‪60106‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪان‬ ‫‪60107‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ روﺳﺘﺎﺋﯿﺎن‬ ‫‪60108‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎﻧﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﻣﺴﻠﺢ‬ ‫‪60109‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎﻧﯽ اﯾﺜﺎرﮔﺮان‬ ‫‪60110‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎﻧﯽ ﻃﻼب ﻋﻠﻮم دﯾﻨﯽ‬ ‫‪60111‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺎی رﻓﺎﻫﯽ ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ‬ ‫‪60200‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﺋﯽ و ﻧﮕﻬﺪاری رﺳﺘﻮران‬ ‫‪60201‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﯿﻤﺎری و زاﯾﻤﺎن‬ ‫‪60202‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺳﺮوﯾﺲ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‬ ‫‪60203‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﻬﺪ ﮐﻮدک‬ ‫‪60204‬‬
‫اﺳﺘﺮداد ﻣﺨﺎرج اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺮای ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ‬ ‫‪60205‬‬
‫ﭼﻮن دارو ‪ ,‬ﭘﺰﺷﮑﯽ ‪ ,‬دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ و ﺻﻮرﺗﺤﺎب ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن‬
‫ﭘﺎداش ﭘﺎﯾﺎن ﺧﺪﻣﺖ‬ ‫‪60206‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﭘﺲ اﻧﺪاز ﮐﺎرﮐﻨﺎن دوﻟﺖ‬ ‫‪60207‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ورزﺷﯽ‬ ‫‪60208‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی رﻓﺎﻫﯽ ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ‬ ‫‪60299‬‬

‫‪26‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﮐﻤﮏ رﻓﺎﻫﯽ ﮔﺮوﻫﻬﺎی ﺧﺎص‬ ‫‪60300‬‬

‫ﻣﺴﺘﻤﺮی اﻗﺸﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ‬ ‫‪60301‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﻦ ﺟﺴﻤﯽ و ذﻫﻨﯽ‬ ‫‪60302‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادﻫﺎی اﯾﺜﺎرﮔﺮان و ﻣﻌﻈﻢ ﺷﻬﺪا‬ ‫‪60303‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﻣﻮردی ﺑﻪ اﻗﺸﺎر آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ و ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﻦ‬ ‫‪60304‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ و ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﺮای ﻧﮕﻬﺪاری و‬ ‫‪60305‬‬
‫ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﯽ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﻦ و ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان و ﺑﯿﻤﺎران رواﻧﯽ ﻣﺰﻣﻦ‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ رﺳﯿﺪﮔﯽ و ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ آﺳﯿﺐ دﯾﺪﮔﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫‪60306‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از آﺳﯿﺐ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫‪60307‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻤﮑﻬﺎی رﻓﺎﻫﺶ ﮔﺮوﻫﻬﺎی ﺧﺎﺻﺺ‬ ‫‪60399‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺎی رﻓﺎﻫﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان و داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬ ‫‪60400‬‬
‫ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎی رﻓﺎه داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬ ‫‪60401‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻐﺬﯾﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬ ‫‪60402‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬ ‫‪60403‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬ ‫‪60404‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اردوﻫﺎ و و ﺳﺎﯾﻞ و ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺟﻮاﺋﺰ ورزﺷﯽ و‬
‫‪60405‬‬
‫ﮔﺮدﺷﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺤﺼﯿﻞ‬ ‫‪60406‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﻐﺬﯾﻪ ‪ ,‬ﭘﻮﺷﺎک و ﻟﻮازم اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز داﻧﺶ‬
‫‪60407‬‬
‫آﻣﻮزان ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم و داﻧﺶ آﻣﻮزان‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی داﻧﺶ آﻣﻮزان و داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬ ‫‪60499‬‬
‫ﮐﻤﮏ رﻓﺎﻫﯽ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن‬ ‫‪60500‬‬
‫ﺣﻘﻮق وﻇﯿﻔﻪ و ﻣﺴﺘﻤﺮی ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن و ﻣﻮﻇﻔﯿﻦ ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل‬
‫‪60501‬‬
‫‪1354‬‬
‫ﺣﻖ ﻋﺎﺋﻠﻪ ﻣﻨﺪی ‪ ,‬ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن و ﻣﻮﻇﻔﯿﻦ‬ ‫‪60502‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﻖ ﻋﺎﺋﻠﻪ ﻣﻨﺪی و اوﻻد ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن ‪ 60‬ﺳﺎل و ﺑﺎﻻﺗﺮ و‬ ‫‪60503‬‬

‫‪27‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫از ﮐﺎراﻓﺘﺎدﮔﺎن‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﯿﻤﻪ درﻣﺎن ﻣﮑﻤﻞ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن ﻟﺸﮕﺮی و ﮐﺸﻮری‬ ‫‪60504‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﻋﻤﺮ و ﺣﻮادث ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن ﻟﺸﮕﺮی و‬
‫‪60505‬‬
‫ﮐﺸﻮری‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ازدواج ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺎزﻧﺸﺘﮕﺎن‬ ‫‪60506‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی رﻓﺎﻫﯽ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﺎن‬ ‫‪60599‬‬
‫ﮐﻤﮑﻬﺎی رﻓﺎﻫﯽ اﯾﺜﺎرﮔﺮان‬ ‫‪60600‬‬
‫اﺟﺮای ﻗﺎﻧﻮن ﺣﺎﻟﺖ اﺷﺘﻐﺎل ﺑﺮای اﯾﺜﺎرﮔﺮان ﻣﺸﻤﻮل‬ ‫‪60601‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎی اﯾﺜﺎرﮔﺮان‬ ‫‪60602‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﻣﻮردی ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎی اﯾﺜﺎرﮔﺮان‬ ‫‪60603‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی رﻓﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫‪60900‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﯾﺎم ﺑﯿﮑﺎری‬ ‫‪60901‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻓﻮت ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻤﻞ ﺟﻨﺎزه ‪ ,‬ﮐﻔﻦ و دﻓﻦ و‬ ‫‪60902‬‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ ﺗﺮﺣﯿﻢ‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ازدواج‬ ‫‪60903‬‬
‫ﮐﻤﮏ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺎﻏﺬ ‪ ,‬ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﯽ‬ ‫‪60904‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی رﻓﺎﻫﯽ‬ ‫‪60999‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪-‬ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬ ‫‪70000‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻏﯿﺮ اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪70100‬‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮار‬
‫ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای و ﻏﯿﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬ ‫‪70200‬‬
‫ﻋﻮارض اﺟﺒﺎری) ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻮارض ﺷﻬﺮداری(‬ ‫‪70300‬‬
‫ﺟﺮاﯾﻤﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ واﺣﺪ دوﻟﺘﯽ ﺑﺮای ﺳﻄﻮح دﯾﮕﺮ وﺿﻊ‬ ‫‪70400‬‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺮاﯾﻢ و ﻋﻮارض دادﮔﺎﻫﻬﺎ‬ ‫‪70500‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺒﺮان ﺻﺪﻣﺎت ﯾﺎ ﻟﻄﻤﺎت ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﻮاﻧﺢ‬ ‫‪70600‬‬

‫‪28‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻃﺒﯿﻌﯽ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻏﯿﺮ ﺷﺎﻏﻞ ) ﺣﻘﻮق آﻣﺎده ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺘﻬﺎ در‬ ‫‪70700‬‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ و ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻗﺒﻞ ‪ ,‬ﺣﻘﻮق اﯾﺎم ﺗﻌﻠﯿﻖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎرﮐﻨﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﺟﺮم از ﮐﺎر ﺑﺮﮐﻨﺎر ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ از اﺗﻬﺎم‬
‫ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﺮاﺋﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﺧﺮﯾﺪ ﺧﺪﻣﺖ‬ ‫‪70800‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎی ﺟﺒﺮاﻧﯽ در ﺧﺼﻮص ﺻﺪﻣﺎت ﻣﻠﮑﯽ ﯾﺎ ﺷﺨﺼﯽ‬ ‫‪70900‬‬
‫وارد آﻣﺪه ﺗﻮﺳﻂ واﺣﺪﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﺑﺮای ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺗﻤﺎم ﯾﺎ ﺑﺨﺸﯽ از‬ ‫‪71000‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯿﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎ ﯾﻪ ای‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﯿﻤﻪ ﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی‬ ‫‪71100‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ‬
‫اﻋﺘﺒﺎراﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺷﻘﻮق وام ‪ ,‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ و اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫‪71200‬‬
‫ﺑﺮای ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻤﮏ ‪ ,‬ﺑﻪ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﯾﺎ‬
‫اﺟﺮای ﻃﺮﺣﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای اﻋﻄﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد)ﻣﺜﻞ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻬﺮدارﯾﻬﺎ(‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ دﯾﻮن‬ ‫‪71300‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ‬ ‫‪71900‬‬

‫‪23‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ) ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی وﻇﯿﻔﻪ ای دوﻟﺖ(‬
‫در اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻋﺘﺒﺎرات و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی دوﻟﺖ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺻﺪ و اﻫﺪاف اﺻﻠﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد و در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ ﻫﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ‬ ‫ﺻﻮرت وﻇﺎﯾﻒ ‪ ,‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ‪ ,‬ﻃﺮﺣﻬﺎ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و ﻣﺎﻫﯿﺖ آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻪ‬
‫ﭘﺲ از ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای ﻣﺮﺳﻮم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ,.‬روﺷﻦ ﻧﻤﻮدن ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دوﻟﺖ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ‬
‫دﻫﺪ ؛ زﯾﺮا ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ )ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺘﺪاول ( ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻫﺪف دوﻟﺖ از ﺧﺮج‬

‫‪23‬‬
‫)‪CLASSIFICATION OF THE FUNCTION OF GOVERNMENT (COFOG‬‬

‫‪29‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﭘﻮل ﭼﯿﺴﺖ و در ﻫﺮ وﻇﯿﻔﻪ ﯾﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﭼﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﯽ رﺳﺪ ‪ ,‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ وارد ﺷﺪن ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﺮای ﻫﺮ دو ﺳﺌﻮال ﻣﯽ ﺗﻮان ﭘﺎﺳﺦ ﯾﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ‪ ,‬دوﻟﺖ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن دوﻟﺘﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺪام ﻋﻤﻠﯿﺎت را ﺑﺎ ﭼﻪ‬
‫ﻣﯿﺰان اﻋﺘﺒﺎرات ﺑﺮای ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف و وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺼﻮب ﺧﻮد اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در‬
‫روش ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای ‪ ,‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ‪ ,‬ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ و ﺑﻬﺒﻮد روش ﻫﺎی‬
‫ﺑﺮآورد ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ‪ ,‬و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﺛﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ دوﻟﺖ ﺑﺮ اﻗﺘﺼﺎد ﮐﺸﻮر ﻻزم و ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ ‪ .‬در ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﺑﻨﺪی ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ‪ ,‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ‪ ,‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ و ﻫﻤﮕﻦ دوﻟﺖ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ اﻫﺪاف و‬
‫ﻣﻘﺎﺻﺪ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ دارﻧﺪ در ﻫﺮﯾﮏ از ﮔﺮوﻫﻬﺎ و ﻃﺒﻘﺎت ﮐﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ دوﻟﺖ و ﻣﺮاﺟﻊ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاری ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﻮرد ﻣﯿﺰان اﻋﺘﺒﺎرات ﻻزم ﺑﺮای ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اوﻟﻮﯾﺖ ﻫﺎ و ﻓﻮاﯾﺪ‬
‫و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﻠﯽ ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﻻزم را اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای ﺧﻮد دوﻟﺖ از ﻧﻈﺮ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت اوﻟﻮﯾﺖ‬
‫اوﻟﻮﯾﺖ ﻫﺎ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ ‪ ,‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﭘﻮﻟﺸﺎن در ﭼﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﯽ رﺳﺪ‬
‫‪ ,‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻣﺠﻠﺲ ﻫﻢ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی دوﻟﺖ را ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ‪ ,‬دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی وﻇﺎﯾﻒ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ‬
‫و ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮐﻪ ﻣﺎﺣﺼﻞ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻬﺎﺋﯽ آﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی اﺳﺖ در ﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ ﻗﺮار‬
‫ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺣﺪود و ﺷﻤﻮل اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی از ﮐﺸﻮری ﺑﻪ ﮐﺸﻮر دﯾﮕﺮ ﺗﻔﺎوت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﻋﻤﻠﯿﺎت در ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﺟﺰء وﻇﺎﯾﻒ دوﻟﺖ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪ ,‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮر دﯾﮕﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﻣﺜﻼ ﮐﻤﮏ ﻫﺎی ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻪ ﺧﺎرج ﯾﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻓﻀﺎﺋﯽ در ﺑﻌﻀﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ رﻗﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬
‫ای را در ﺑﻮدﺟﻪ دوﻟﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ ‪ ,‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺜﻼ در اﯾﺮان ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺧﺘﯿﺎرات دوﻟﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺣﺪود آن را ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ‪ .‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺻﻮل و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺮ ﮐﺸﻮر ﻓﺮق‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻫﺪف ﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ از ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ؛ ب( ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ؛ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﺛﺎر اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫اﺻﻮل ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ‪ ,‬وﻇﺎﯾﻒ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه در ﺑﻮدﺟﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫اﺳﺖ ؛ ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ اﺻﻮل ﮐﻠﯽ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﺻﻠﯽ ﺧﺪﻣﺎت و ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ‬
‫در اﮐﺜﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ رﻋﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫‪30‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫‪ (1‬ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ ,‬اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دوﻟﺖ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ ؛‬
‫‪ (2‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮ اﺳﺎس وﻇﺎﯾﻒ و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﺮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻇﺎﯾﻒ ﮐﻠﯽ دوﻟﺖ در‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و و ﻇﺎﯾﻒ ﺟﺰﯾﯽ در ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ آن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ (3‬در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﺬﮐﻮر ‪ ,‬آن دﺳﺘﻪ از ﺧﺪﻣﺎت و ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺸﺨﺼﯽ ارﺗﺒﺎط داد ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ ‪ ,‬اﻣﻮر ﭘﺮﺳﻨﻠﯽ ‪ ,‬اﻣﻮر اداری‬
‫ﯾﺎ ﻏﯿﺮه ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻃﺒﻘﻪ ﯾﺎ ﻃﺒﻘﺎت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ای ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ )ﻣﺜﻼ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺎﻟﯽ ‪ ,‬اداری و ﻋﻤﻮﻣﯽ ( ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺗﻤﺎم ﻓﺼﻮل ‪ ,‬ﻧﻮدوﻧﻬﻤﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ادرای ﻧﺎﻣﮕﺬاری ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (4‬در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﻘﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ای‬
‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ‪ ,‬ﺑﻠﮑﻪ ﺿﻤﻦ اﻋﺘﺒﺎرات ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ ﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ﻣﺬﮐﻮر‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ‪ ,‬ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽ ﮔﺮدد ؛ زﯾﺮا آن ﭼﻪ ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ دارد ﻣﻘﺎﺻﺪ و اﻫﺪاف اﯾﺠﺎد ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﻣﻨﺎﻓﻊ آﻧﻬﺎ ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ ,‬اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﭘﻠﻬﺎ و ﺟﺎده ﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻓﺼﻞ ) ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ( و اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ﻧﻈﺎﻣﯽ‬
‫ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻓﺼﻞ دﻓﺎع ﯾﺎ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻨﺎوﯾﻦ اﺻﻠﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در اﯾﺮان ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ ؛‬
‫اﻣﻮر ‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از ﮐﻮﺷﺸﻬﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﻤﮕﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه و ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ای از وﻇﺎﯾﻒ‬
‫دوﻟﺖ را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪ .‬اﻣﻮرﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭼﻨﺪ ﻓﺼﻞ از وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺮﺗﺒﻂ دوﻟﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ‪ ,‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن و ﻏﯿﺮه را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪24‬؛‬

‫‪24‬در ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻮﻣﯽ دوﻟﺖ اﯾﺮان ﮐﻪ در آن از اﺻﻮل و ﻗﺎﻟﺐ ﮐﻠﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻓﻮق ﺗﺒﻐﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ ,‬وﻇﺎﺑﻒ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﻪ از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺼﻮب‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ :‬اﯾﻦ اﻣﻮر ﺷﺎﻣﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺧﺪﻣﺎت دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ )اﻋﺘﺒﺎرات ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻪ ‪ ,‬اداره ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر اداره اﻣﻮر‬ ‫‪(1‬‬
‫ﻗﻀﺎﺋﯽ ‪ ,‬ﺣﻔﻆ ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﯿﺖ ﮐﺸﻮر و اﺟﺮای ﺳﯿﺎت داﺧﻠﯽ ﮐﺸﻮر(‪.‬‬
‫اﻣﻮر دﻓﺎع ﻣﻠﯽ ‪ :‬اﯾﻦ اﻣﻮر ﺷﺘﻤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﻓﺎع ﻧﻈﺎﻣﯽ اﺳﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻋﺘﺒﺎرات ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻧﻈﺎﻣﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ‪ ,‬ﺑﺮرﺳﯽ ‪ ,‬ﺗﻮﻟﯿﺪ و‬ ‫‪(2‬‬
‫ﻧﮕﻬﺪاری ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻧﻈﺎﻣﯽ(‬
‫اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ‪ :‬اﯾﻨﻦ اﻣﻮر ﻣﺘﻀﻤﻦ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ‪ ,‬رﻓﺎﻫﯽ ‪ ,‬ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ‪ ,‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ‪ ,‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ‪ ,‬ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻫﻨﺮ‬ ‫‪(3‬‬
‫‪ ,‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ ودرﻣﺎن ‪ ,‬ﺗﺎﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ‪ ,‬ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺴﮑﻦ ‪ ,‬ﻋﻤﺮان ﺷﻬﺮی ‪ ,‬ﻋﻤﺮان روﺳﺘﺎﯾﯽ و ﻏﯿﺮه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪(4‬‬

‫‪31‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻓﺼﻞ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻌﯿﻨﯽ را اراﺋﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی‬
‫دراز ﻣﺪت و ﻣﯿﺎن ﻣﺪت ﺑﺮای ﻧﯿﻞ ﻫﺪف ﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ در ﻗﺎﻟﺐ آن اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ‪,‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ‪ ,‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ‪ ,‬و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ ,‬ﻓﺼﻞ ﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﮐﻠﯽ‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﻮده ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎ و ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻫﺎی ﻣﻨﻈﻮر در آن راﻫﻨﻤﺎی اﺻﻠﯽ در ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪ ,‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ دارای ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺎر ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ و اﺟﺮای آﻧﻬﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ‬
‫از ﻫﺪف ﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﻓﺼﻞ را در ﭼﺎرﭼﻮب ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎ و ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻫﺎ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬؛ ﻣﺜﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی‬
‫آﻣﻮزش ﻓﻨﯽ و ﺣﺮﻓﻪ ای در ﻓﺼﻞ آﻣﻮزش و ﭘﺮوش و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻬﺒﻮد و اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪات زراﻋﯽ در ﻓﺼﻞ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫ﮐﺸﺎورز ی‪ ,‬ﻫﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﻃﺮح اﺳﺖ ﮐﻪ اﺟﺮای آن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از وﻇﺎﯾﻒ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﯾﺎ ﻃﺮح ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺧﺪﻣﺎت اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺘﯽ از اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ از ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﯿﺪن‬
‫ﺑﻪ ﻫﺪف ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻃﯽ ﯾﮏ ﺳﺎل اﺟﺮا ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻫﺰﯾﻨﻪ آن از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﺟﺎری ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺮح ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای )ﻋﻤﺮاﻧﯽ ( – ﻣﻨﻈﻮر از ﻃﺮح ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ‪ ,‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﻮﺟﯿﻬﯽ ‪ ,‬ﻓﻨﯽ ‪ ,‬اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﯾﺎ زﯾﺴﺖ‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ‪ ,‬ﻃﯽ ﻣﺪت ﻣﻌﯿﻦ و ﺑﺎ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻌﯿﻦ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﻫﺎی‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت )ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﺛﺎﺑﺖ ( ﯾﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮای اﯾﺠﺎد داراﯾﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای اﺟﺮا ﻣﯽ‬
‫ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی اﺟﺮای آن )ﻣﻨﺎﺑﻊ ( از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬
‫)ﻋﻤﺮاﻧﯽ ( ﺑﻪ دو ﻧﻮع اﻟﻒ( اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ و ب(ﻏﯿﺮ اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻣﻮر اﻗﺘﺼﺎدی ‪ :‬اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﮐﺎورزی و ﻣﻨﺒﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ‪ ,‬آب و ﺑﺮق ‪ ,‬ﺻﻨﺎﯾﻊ و ﻣﻌﺎدن ‪ ,‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ‪ ,‬ﭘﺴﺖ و‬ ‫‪(5‬‬
‫ﻣﺨﺎﺑﺮات و ﻏﯿﺮه را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ‬ ‫‪(6‬‬
‫ﮐﺎرﻣﺰد و ﺳﻮد ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺷﺪه وام ﻫﺎ ‪.‬‬ ‫‪(7‬‬
‫ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ وام ﻫﺎ و ﭘﺮداﺧﺖ دﯾﻮن‬ ‫‪(8‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری در ﺧﺎرج ﮐﺸﻮر ‪ ,‬ﭘﺮداﺧﺖ وام و ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ‬ ‫‪(9‬‬

‫‪32‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻮدﺟﻪ دوﻟﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﻢ ‪ ,‬ﺑﻮدﺟﻪ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﺮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ آن‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ )اﻋﺘﺒﺎرات ﺟﺎری(و ﭘﺮوژه )اﻋﺘﺒﺎرات ﻋﻤﺮاﻧﯽ( اﺳﺖ و در ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ آن اﻣﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ 6-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻣﻮر و ﻓﺼﻮل را در ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 6-3‬ﻃﺒﻘﻪ اﻣﻮر و ﻓﻀﻮل ﺑﻮدﺟﻪ‬

‫ﻋﻨﻮان‬ ‫ﺷﻤﺎره ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی‬

‫اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ ‫‪10000000‬‬
‫ﻓﺼﻞ اول ‪ :‬ﺗﻨﻈﯿﻢ رواﺑﻂ ﻗﻮای ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ‬ ‫‪10100000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم ‪ :‬ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاری‬ ‫‪10200000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ :‬اداره ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر‬ ‫‪10300000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬اداره اﻣﻮر ﻗﻀﺎﺋﯽ ‪ ,‬ﺛﺒﺘﯽ و ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت‬ ‫‪10400000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬اﺟﺮای ﺳﯿﺎﺳﺖ داﺧﻠﯽ ﮐﺸﻮر‬ ‫‪10500000‬‬
‫ﻓﺺ ﺷﺸﻢ ‪ :‬ﺣﻔﻆ اﻣﻨﯿﺖ داﺧﻠﯽ ﮐﺸﻮر‬ ‫‪10600000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ :‬اداره رواﺑﻂ ﺧﺎرﺟﯽ‬ ‫‪10700000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ ‪ :‬اداره اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ‬ ‫‪10800000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ‪ :‬آﻣﺎر و ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻓﻨﯽ‬ ‫‪10900000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ ‪ :‬اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺟﻤﻌﯽ‬ ‫‪11000000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ ‪ :‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ و ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت دوﻟﺘﯽ‬ ‫‪11100000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ ‪ :‬اداره اﻣﻮر ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر‬ ‫‪11200000‬‬
‫اﻣﻮر دﻓﺎع ﻣﻠﯽ‬ ‫‪20000000‬‬
‫ﻓﺼﻞ اول ‪ :‬دﻓﺎع ﻧﻈﺎﻣﯽ‬ ‫‪20100000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم ‪ :‬دﻓﺎع ﻏﯿﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ‬ ‫‪20200000‬‬
‫اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫‪30000000‬‬
‫ﻓﺼﻞ اول ‪ :‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ ‫‪30100000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم ‪ :‬ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻫﻨﺮ‬ ‫‪30200000‬‬

‫‪33‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ :‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ ‪ ,‬درﻣﺎن ‪ ,‬ﺗﻐﺬﯾﻪ‬ ‫‪30300000‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﺗﺎﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ‬ ‫‪30400000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ‪ ,‬ﭘﯿﺸﺎﻫﻨﮕﯽ و اﻣﻮر ﺟﻮاﻧﺎن‬ ‫‪30500000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ‪ :‬ﻋﻤﺮان ﺷﻬﺮﻫﺎ‬ ‫‪30600000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ :‬ﻋﻤﺮان و ﻧﻮﺳﺎزی روﺳﺘﺎ ﻫﺎ‬ ‫‪30700000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ ‪ :‬ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺴﮑﻦ‬ ‫‪30800000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ‪ :‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬ ‫‪30900000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ ‪ :‬ﻋﻤﻠﯿﺎت ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻮاﺣﯽ‬ ‫‪31000000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ ‪ :‬آﻣﻮزش ﻓﻨﯽ و ﺣﺮﻓﻪ ای‬ ‫‪31100000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ ‪ :‬آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ‬ ‫‪31200000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ ‪ :‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت‬ ‫‪31300000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎردﻫﻢ ‪ :‬ﺗﻌﺎون‬ ‫‪31400000‬‬
‫اﻣﻮر اﻗﺘﺼﺎدی‬ ‫‪4000000‬‬
‫ﻓﺼﻞ اول ‪ :‬ﮐﺸﺎورزی‬ ‫‪40100000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم ‪ :‬ﻣﻨﺎﺑﻊ آب‬ ‫‪40200000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ :‬ﺑﺮق‬ ‫‪40300000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﺻﻨﺎﯾﻊ‬ ‫‪40400000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬ﻧﻔﺖ‬ ‫‪40500000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ‪ :‬ﮔﺎز‬ ‫‪40600000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ :‬ﻣﻌﺎدن‬ ‫‪40700000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ ‪ :‬ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ‬ ‫‪40800000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ‪ :‬راه و ﺗﺮاﺑﺮی‬ ‫‪40900000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ ‪ :‬ﭘﺴﺖ و ﻣﺨﺎﺑﺮات‬ ‫‪41000000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ ‪ :‬ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی‬ ‫‪41100000‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ ‪ :‬ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﻮن ﻫﺴﺘﻪ ای‬ ‫‪41200000‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ ‪ :‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ‬ ‫‪41300000‬‬

‫‪34‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ج(ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬

‫در اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ‪ ,‬اﻋﺘﺒﺎرات و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد دﻫﻨﺪه و‬
‫اﺟﺮا ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺼﻮب ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ,‬ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮدﻧﺪ‪.‬در ﻫﺮ ﮐﺸﻮر ﻣﻌﻤﻮﻻ وﻇﻠﯿﻒ و ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺻﻠﯽ دوﻟﺖ‬
‫وﻇﺎﯾﻒ و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻓﺮﻋﯽ ﺗﺮ ‪ ,‬ﮔﺮوه ﺑﻨﺪی ﺷﺪه ‪ ,‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺮای ﻫﺮ ﯾﮏ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن دوﻟﺘﯽ‬
‫ﻣﺤﻮل ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ ,‬ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪ ﮐﻠﯽ دوﻟﺖ از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف و ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی‬
‫دوﻟﺘﯽ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﻋﻤﺎل ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺎﻟﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫واﺣﺪﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ؛ زﯾﺮا در اﺗﺸﮑﯿﻼت ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﻄﻮط اﺻﻠﯽ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎ ‪ ,‬اﺧﺘﯿﺎرات و وﻇﺎﯾﻒ ‪ ,‬ﺗﻔﮑﯿﮏ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ ‪ .‬ﺗﻔﺎوت اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺎ ﮔﺮوﻫﺒﻨﺪی‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺮ واﺣﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ؛ اﻣﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ وﻇﯿﻔﻪ‬
‫ﯾﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺼﻮب ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن دوﻟﺘﯽ اﺟﺮا ﺑﺸﻮد‪.‬‬
‫واﺣﺪﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪه در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر )ﯾﺎ از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ‪ ,‬ﺗﺸﮑﯿﻼت ﮐﻼن دوﻟﺖ اﯾﺮان(‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﺷﺮح اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪ (1‬وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ‪ :‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺳﻠﺰﻣﺎﻧﺪﻫﯽ وﻇﺎﯾﻒ اﺟﺮاﯾﯽ دوﻟﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺣﮑﺎم ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻘﻮق و‬
‫اﺳﺎﺳﯽ و ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر وﻇﺎﯾﻒ دوﻟﺖ در اوﻟﯿﻦ ﻗﺪم در ﻗﺎﻟﺐ ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﺗﺸﮑﯿﻼت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ای‬
‫ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (2‬ﻣﻮﺳﺴﻪ دوﻟﺘﯽ ‪ :‬ﻃﺒﻖ ﻣﺎده ‪ 3‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﺼﻮب ﺳﺎل ‪ , 1366‬ﻣﻮﺳﺴﻪ دوﻟﺘﯽ‬
‫واﺣﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن اﯾﺠﺎد و زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﯾﮑﯽ از ﻗﻮای ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ اداره ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد و ﻋﻨﻮان وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ (3‬ﺷﺮﮐﺖ دوﻟﺘﯽ ‪ :‬ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻗﺎﻟﺒﯽ اﺳﺖ از اﻣﮑﺎن و ﻓﺮﺻﺖ ﺗﺠﻤﻊ و ﺑﮑﺎر ﮔﯿﺮی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬
‫اﺷﺨﺎص ﺣﻘﯿﻘﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﻤﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﻮﻟﯿﺪی و ﺗﺠﺎری و ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺪف ﻣﻌﯿﻨﯽ‬
‫ﻣﯽ آورد ‪ .‬ﻫﻤﻪ دوﻟﺖ ﻫﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژی ﺳﯿﺎﺳﯽ – اﻗﺘﺼﺎدی و‬ ‫)ﮐﺴﺐ ﺳﻮد ( ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﺖ اداره ﺧﻮد ‪ ,‬دارای ﺷﺮﮐﺖ ﺑﻮده ‪ ,‬ﺑﺨﺸﯽ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ ﺧﻮد را از اﯾﻦ‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﻣﻮﺳﺴﺎت و ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ؛ اﯾﻦ ﻣﻮﺳﺴﺎت و ﻧﻬﺎدﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ,‬واﺣﺪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ وﻇﺎﯾﻒ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ را ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ دارﻧﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ‬
‫دﻫﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻫﻢ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﯾﯽ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﺳﺴﻪ اداره ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﻢ‬

‫‪35‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻧﻬﺎدﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺿﺮورت اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪﻧﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﺎل ‪, 1366‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺟﺪﯾﺪی ﺑﺮای اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ .‬ﺷﻬﺮدارﯾﻬﺎ و ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺗﺎﺑﻌﻪ آن‬
‫ﻣﺎداﻣﯽ ﮐﻪ ‪ 50‬درﺻﺪ ﺳﻬﺎم آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺷﻬﺮداری ﺑﺎﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﻼل اﺣﻤﺮ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ ‪,‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺎﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻣﻠﯽ اﻟﻤﭙﯿﮏ اﯾﺮان از اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ﺑﻪ‬ ‫‪ (5‬ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ ‪ :‬اﯾﻦ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ اداره ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪ ,‬ﻟﯿﮑﻦ ﺣﺴﺎب ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺳﻮد ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﺎزاد درآﻣﺪﻫﺎی آﻧﻬﺎ ﭘﺲ از‬
‫ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و ﮐﺴﺮ ذﺧﺎﯾﺮ ﻓﻨﯽ ﺑﻪ درآﻣﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ وارﯾﺰ ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﺻﻮرت زﯾﺎن از ﻣﺤﻞ ذﺧﺎﯾﺮ‬
‫ﻗﺎوﻧﯽ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﮐﻪ دارای ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪ ,‬ﻫﯿﺎت ﻣﺪﯾﺮه ‪,‬‬
‫ﻣﺪﯾﺮ ﻋﺎﻣﻞ و ﺑﺎزرس ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ اﻧﺪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر و ﮐﺸﺘﯿﺮاﻧﯽ اﯾﺮان ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﻨﺎﯾﻊ دﻓﺎع ‪:‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﭘﯿﺪاﯾﺶ و ﺗﺎﺳﯿﺲ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺪو ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ‪:‬‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻟﺬا دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی‬ ‫اﻟﻒ(ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﺎﻣﻞ )ﻫﺪف( ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺎﺋﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﺸﺨﺺ‬
‫اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﺠﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﺸﺨﺺ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ب(ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﺎﻣﻞ )وﻇﯿﻔﻪ( دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﯿﻄﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ وﻇﺎﯾﻔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺎﺳﯿﺲ ﯾﺎ اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﺗﺠﻮﯾﺰ ﺷﺬه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻤﺎره ﻫﺎﯾﯽ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﺷﻤﺎره‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی دﺳﺘﮕﺎه ‪ ,‬ﻣﻌﺮف ﻧﺎم دﺳﺘﮕﺎه و ﺷﮑﻞ ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﻧﺤﻮه اداره آن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﯾﮏ ﺷﻤﺎره ﺷﺶ‬
‫رﻗﻤﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ و اوﻟﯿﻦ ﺷﻤﺎره ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﻮع دﺳﺘﮕﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اوﻟﯿﻦ ﺷﻤﺎره ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ﺑﺎ ‪ 101000‬ﺷﺮوع و ‪ 500‬ﺗﺎ ‪ 500‬ﺗﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و آﺧﺮﯾﻦ‬
‫ﺷﻤﺎره ﺗﺎﮐﻨﻮن ‪ 150000‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وزارات ﺗﻌﺎون اﺳﺖ ‪ .‬ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺎدر ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﺎ ‪ 50‬ردﯾﻒ را‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮد ‪ .‬ﻟﺬا دو ﺷﻤﺎره ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ردﯾﻒ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎره ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی‬
‫دوﻟﺘﯽ ﺑﺎ ﺷﻤﺎر)‪ (2‬و ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺑﺎ ﻋﺪد )‪ (3‬و ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻋﺎم اﻟﻤﻨﻔﻌﻪ ﺑﺎ ﻋﺪد )‪ (4‬ﺷﺮوع‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫د( ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی‬
‫اﻣﺮوزه در ﺗﻤﺎم ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﻮدﺟﻪ ای دوﻟﺖ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎ ﺗﺜﺒﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬وﻟﯽ اﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﺪون دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ آﻣﺎرﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز درﺑﺎره ارزﯾﺎﺑﯽ آﺛﺎر‬

‫‪36‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی دوﻟﺖ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ ‪ .‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ‪ ,‬اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ را در ﺟﻬﺖ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ آﺛﺎر اﻗﺘﺼﺎدی ﻋﻤﻠﯿﺎت دوﻟﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﯽ ﮔﺬارد ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻮدﺟﻪ در‬
‫اداره اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ و ارﺗﺒﺎط ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﺎﺣﺴﺎﺑﺪاری ﻣﻠﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی راﯾﺞ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻪ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﺛﺎر اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺨﺎرج دوﻟﺘﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازد ‪ .‬در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺟﺎری از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای و ﺧﺮﯾﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎ از ﺧﺪﻣﺎت و ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎی اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ دوﻟﺖ ﺗﻔﮑﯿﮏ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻗﺪم دوﻟﺖ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﺸﺨﯿﺺ و دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی اﯾﻦ ﺣﺴﺎب ﻫﺎﺳﺖ ‪(1 :‬ﺣﺴﺎﺑﻬﺎی‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ؛ ‪ (2‬ﺣﺴﺎب ﻫﺎی ﺟﺎری ؛ ‪ (3‬ﺣﺴﺎب ﻫﺎی ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ؛ ‪ (4‬ﺳﺎﯾﺮ ﺣﺴﺎب ﻫﺎ ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی در ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ اﺟﺮای ﺑﻮدﺟﻪ اﺛﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ای ﻧﺪارد ‪ .‬وﻟﯽ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای‬
‫ﺧﺎص ‪ ,‬ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﻣﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻧﺤﻮی‬
‫ﻧﻈﻢ داد ﮐﻪ ﺣﺴﺎﺑﮕﺮان ﺣﺴﺎب ﻫﺎی ﻣﻠﯽ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺳﻬﻢ دوﻟﺖ را در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﯽ درﯾﺎﺑﻨﺪ ‪,‬‬
‫ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﺟﻤﻊ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ آن در ﺧﻼﺻﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪودی اﯾﻦ ﻫﺪف را ﺑﺮآورده ﺳﺎزد ؛‬
‫زﯾﺮا ﻋﻤﻠﮑﺮد آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ وزارت اﻣﻮر اﻗﺘﺼﺎدی و داراﯾﯽ و ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ ‪ ,‬در ﺑﻮدﺟﻪ دوﻟﺖ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﯾﯽ ﯾﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد ‪ ,‬ﻣﺜﻞ ﺑﻬﺮه وام ﻫﺎ و ﻧﯿﺰ ﻫﺰﯾﻨﻪ‬
‫ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ ﯾﺎ ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎﻻت ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر‪.‬‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﮐﻠﯽ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی اﯾﺮان ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (1‬درآﻣﺪﻫﺎ ‪ :‬درآﻣﺪﻫﺎی ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ ‪ ,‬درآﻣﺪ ﻧﻔﺖ و ﺳﺎﯾﺮ درآﻣﺪﻫﺎ‬
‫‪ (2‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ‪ :‬اﻋﺘﺒﺎرات ﻫﺰﯾﻨﻪ ای و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺗﻤﻠﮏ و داراﯾﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬
‫‪ (3‬ﻣﯿﺰان ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ,‬درآﻣﺪﻫﺎ –ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ = ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪ (4‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ ‪ :‬ﻋﻤﻮﻣﺎ از ﻣﺤﻞ درآﻣﺪ ﻧﻔﺖ و ﺑﻌﻀﺎ از ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﺻﻨﺪوق ذﺧﯿﺮه‬
‫ارزی ‪ ,‬واﮔﺬاری ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ ‪ ,‬وام ﻫﺎی داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ‪ ,‬ﻓﺮوش اوراق ﻣﺸﺎرﮐﺖ و‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ از ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﺎل ﻫﺎی ﻗﺒﻞ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ ‪:‬‬
‫واﮔﺬاری داراﯾﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای – ﺗﻤﻠﮏ دارﯾﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای = ﻣﺎزاد ﺧﺎﻟﺺ ارزش‬
‫واﮔﺬاری داراﺋﯽ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ – ﺗﻤﻠﮏ داراﺋﯽ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ = ﻣﺎزاد ﺧﺎﻟﺺ ارزش‬

‫‪37‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﻤﻮاره از ﻣﺤﻞ ﻣﺎزاد واﮔﺬاری ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﭘﺲ از ﮐﺴﺮ ﺗﻤﻠﮏ داراﯾﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم و ﻣﺎزاد واﮔﺬاری داراﯾﯽ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﭘﺲ از ﮐﺴﺮ ﺗﻤﻠﮏ داراﯾﯽ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ارزش‬
‫ﺧﺎﻟﺺ‪ 25‬ﺟﺒﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد ﻟﺬا ﺗﻌﺎدل ﺑﻮدﺟﻪ ای در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮐﺴﺮی ﻧﺎﺷﯽ از درآﻣﺪﻫﺎ ﭘﺲ از ﮐﺴﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ از‬
‫ﻣﺤﻞ ارزش ﺧﺎﻟﺺ داراﯾﯽ ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای و ﻣﺎﻟﯽ ﺟﺒﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ﻫﺎ اﺧﯿﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ‬
‫دﻫﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ از ﻣﺤﻞ درآﻣﺪ ﻧﻔﺖ ﺧﺎم و وﻓﺮوش و واﮔﺬاری ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫و اﺳﺘﻔﺎده از ﺻﻨﺪوق ذﺧﯿﺮه ارزی ﺟﺒﺮان ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺧﯿﺮ ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ‪ ,‬ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی‬
‫ﺣﺎﮐﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻣﯿﺰان ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ آن در ﺧﻼﺻﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﻗﺎﺑﻞ روﯾﺖ‬
‫‪26‬‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﮐﻪ ﺗﻌﺎدل ﺑﯿﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ و ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ‪ ,‬در ﮔﺬر زﻣﺎن روﻧﺪ ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﺧﻮد را ﭘﯿﻤﻮده و اﻣﺮوزه دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ‬
‫ﺗﻮان ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﻓﻘﻂ ﻓﻬﺮﺳﺘﯽ از ﻣﺨﺎرج و درآﻣﺪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬ﺑﻮدﺟﻪ از ﻗﺎﻟﺐ اﻋﺪاد ﺑﯽ روح ﺧﺎرج ﺷﺪه و‬
‫ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮی دارای روح و زﺑﺎن ﮔﻮﯾﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺷﺪه و ﺑﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺎ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﻫﺪاف ‪ ,‬اﺳﺘﺮاﺗﮋی ‪ ,‬ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎ ‪ ,‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻋﻤﻠﯿﺎت اﻗﺘﺼﺎدی و ﻏﯿﺮه ﺑﺎﺷﺪ ؛ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻠﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﻣﻮاد ﻓﻮق را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد ‪ .‬ﺑﺮای‬
‫ﺣﺼﻮل ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮدﺟﻪ ای ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻣﺮی ﻻزم و اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ زﻣﯿﻨﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﻋﺪی را ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ‪ ,‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ‪ ,‬اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻏﯿﺮه ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻫﺪاف ‪-1 :‬ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ‪-2‬ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ را ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﺻﻼح ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ دوﻟﺖ و ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺑﻮدﺟﻪ ﭼﯿﺰ ﺟﺪﯾﺪی ﻧﯿﺴﺖ و ﻫﻤﯿﺸﻪ اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻣﻄﺮح ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻮازات اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻘﺶ دوﻟﺖ ﻫﺎ و ﺑﻪ ﻃﺒﻊ آن ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻧﻘﺶ ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ,‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺟﺪﯾﺪی ﻧﯿﺰ در‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎراﺗﯽ ﮐﻪ از ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻮده ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻧﯿﺰ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ آن ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻮد ‪ :‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی درآﻣﺪﻫﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪ ,‬ﺗﺎﻣﯿﻦ‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ‪ ,‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ‪ ,‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ‪ ,‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ‪ ,‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫‪network‬‬
‫‪26‬اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﻧﮋاد ‪ ,‬ﻣﻬﺪی ‪ 1383‬ﭘﯿﺸﯿﻦ ص ‪223‬‬

‫‪38‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻘﺘﻀﯿﺎت و ﺿﺮورﯾﺎت ﺳﻪ دﻫﻪ ﻗﺒﻞ ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫و ﺗﺤﻮﻻﺗﯽ ﮐﻪ در ﻃﯽ زﻣﺎن در اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ را در اﯾﻦ ﻧﻈﺎم اﯾﺠﺎد ﮐﺮد ‪ .‬آﻏﺎز اﻗﺪام اوﻟﯿﻪ از‬
‫ﺳﺎل ‪ 1364‬ﺑﻮده اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﻈﺮی و ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮا از ﺗﯿﺮﻣﺎه ‪ 1378‬ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎل ‪ 1381‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺎم ﺟﺪﯾﺪ اﺑﻼغ ﮔﺮدﯾﺪ ‪ .‬ﻫﺪف از ﺗﺪوﯾﻦ اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ‪ ,‬ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ وﻇﺎﯾﻒ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ‬
‫ﻫﺎ ‪ ,‬دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ‪ ,‬آﻣﺎده ﺳﺎزی ‪ ,‬اﺟﺮا و ﻏﯿﺮه ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی درآﻣﺪﻫﺎ‬
‫از ﻫﻔﺖ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﻧﻪ ﺑﺨﺶ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان )درآﻣﺪﻫﺎ و واﮔﺬاری داراﺋﯿﻬﺎی ﻣﺎﻟﯽ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ( ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺖ ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﻮاد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬ﻓﺼﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ از ﭼﻬﺎر ﻓﺼﻞ و ﺑﯿﺴﺖ ﻣﺎده ﺑﻪ ﻫﻔﺖ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺖ‪.‬اﯾﻦ ﻃﺮح ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﺮﺣﻞ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺪف ﻫﺎﯾﯽ از ﻗﺒﯿﻞ اﺻﻼح ﺣﺠﻢ و ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻻﯾﺤﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ,‬اﺻﻼح ﻧﻈﺎم ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ‪ ,‬اﺻﻼح‬
‫روش ﻫﺎی ﺑﺮآورد درآﻣﺪﻫﺎ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و ﻧﻈﺎم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﺷﺎﻣﻞ اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت از ﻗﺒﯿﻞ اﺻﻼح ﻧﻈﺎم ﺣﺴﺎﺑﺪاری ‪ ,‬روش ﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ,‬ﻧﻈﺎرت و‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﻨﺎوﯾﻦ و ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ‬ ‫ﺗﺸﮑﯿﻼت ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ادﺑﯿﺎت ﺟﺪﯾﺪ‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﺟﻬﺖ ﺗﺪاوم ﺗﮑﻤﯿﻞ آن اداﻣﻪ ﯾﺎﺑﺪ از ﻗﺒﯿﻞ ؛ آﻣﻮزش ﻣﺴﺘﻤﺮ و ﮐﺎرﺑﺮدی‬
‫ﮐﺎرﮐﻨﺎن و ﻣﺪﯾﺮان در ﺗﻤﺎم زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﺑﻮدﺟﻪ ‪ ,‬ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﯽ در ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﻧﻈﺎم‬
‫ﻣﺎﻟﯽ و ﺣﺴﺎﺑﺪاری )دﻓﺎﺗﺮ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﮐﻞ و روزﻧﺎﻣﻪ ‪ ,‬ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﻤﯿﺰی اﺳﻨﺎدﻫﺰﯾﻨﻪ ‪ ,‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪.‬‬
‫راﯾﺎﻧﻪ و ‪(....‬ﺣﺬف ﮐﻠﯿﻪ ردﯾﻔﻬﺎی ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ و ﻏﯿﺮه‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای اﯾﺮان را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ(ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی درآﻣﺪﻫﺎ و واﮔﺬاری داراﺋﯿﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻨﺞ ﻧﻮع اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب(ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ از ﺳﺎل ‪ 81‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺎم ‪ GFS‬ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﻓﺼﻞ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫در واﻗﻊ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﭼﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﺧﺮﯾﺪاری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ در ﻧﻈﺎم ‪ GFS‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی‬
‫دوﻟﺖ دو ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﺳﺖ ‪-1:‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی دادو ﺳﺘﺪی‬
‫اﺳﺖ ‪-2.‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ) ﺑﺮﺣﺴﺐ وﻇﯿﻔﻪ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را در ﺧﺼﻮص ﻫﺪف اﻧﺠﺎم دادو ﺳﺘﺪ‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬
‫در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ )‪ (COFOG‬اﻋﺘﺒﺎرات و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی دوﻟﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺻﺪ و اﻫﺪاف اﺻﻠﯽ آﻧﻬﺎ ‪,‬‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت وﻇﺎﯾﻒ ‪ ,‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ‪ ,‬ﻃﺮح ﻫﺎ ‪ ,‬و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﻫﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ از ﻫﺮ‬

‫‪39‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و ﻣﺎﻫﯿﺖ آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی در اﯾﺮان ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻨﺎوﯾﻦ‬
‫اﺻﻠﯽ اﻣﻮر و ﻓﺼﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج(ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻧﻮع اﻋﺘﺒﺎرات و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی دوﻟﺘﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫واﺣﺪ ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪه در ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺷﺎﻣﻞ ‪ :‬وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ‪ ,‬ﻣﻮﺳﺴﻪ دوﻟﺘﯽ ‪ ,‬ﺷﺮﮐﺖ دوﻟﺘﯽ ‪,‬‬
‫ﻣﻮﺳﺴﺎت و ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ و ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫د(ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻪ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﺛﺎر اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺨﺎرج دوﻟﺘﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازد از‬
‫ﻗﺒﯿﻞ ‪ :‬در آﻣﺪﻫﺎ ‪ ,‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ‪ ,‬ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪WWW.ACCPORTAL.COM‬‬

‫ﺳﺌﻮاﻻت ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪:‬‬

‫‪ (1‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬اﻫﺪاف ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ‬
‫‪ (3‬زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻌﻨﻮان اﺑﺰار ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ دوﻟﺘﻬﺎ ﺑﻮده از ﭼﻪ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ‬ ‫‪ (4‬زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ ﮐﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺑﻮده از ﭼﻪ ﻧﻮع‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬
‫‪ (5‬اﻧﻮاع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ ای را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ و ‪ 2‬ﻣﻮرد آن را ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ (6‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﻮدﺟﻪ را ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ (7‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ )وﻇﯿﻔﻪ ای دوﻟﺖ ‪ (COFOG‬را ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ (8‬ﺧﻼﺻﻪ ای از ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﻈﺎم ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻮدﺟﻪ در اﯾﺮان از ﺳﺎل ‪ 1381‬را ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ (9‬ﻃﺮح ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟﻪ ای اﯾﺮان ﮐﻪ از ﺳﺎل ‪ 1381‬ﺷﺮوع ﺷﺪ ﺷﺎﻣﻞ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻮد ‪ .‬آن ﻣﺮاﺣﻞ را‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ و اﻫﺪاف ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ را ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ (10‬در ﻧﻈﺎم ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ﮐﺸﻮر واﮔﺬاری داراﺋﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻪ ﻧﻮع درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد؟‬
‫‪ (11‬در ﻧﻈﺎم ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی اﯾﺮان ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ دو ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی دارد ‪ .‬آﻧﻬﺎ را ﻧﺎم ﺑﺮده و ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬

‫‪40‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ :‬ﺑﻮدﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎی ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫‪www.Accportal.com‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز‪:‬ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری اﯾﺮان‬

‫‪ (12‬در ﻧﻈﺎم ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻮدﺟﻪ رﯾﺰی ﮐﺸﻮر ﻃﺒﻘﻪ ﯾﻨﺪی اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫آﻧﻬﺎ را ﻧﺎم ﺑﺮده ﻫﺮ ﮐﺪام را ﻣﺨﺘﺼﺮا ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬

‫‪WWW.ACCPORTAL.COM‬‬

‫‪41‬‬