‫‪WWW.ACCPORTAL.

COM‬‬

‫ﺑﻨﺎم ﺧﺪا‬

‫دوره ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﺣﺴﺎﺑﺪاری‬

‫درس ﺣﺴﺎﺑﺪاری دوﻟﺘﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬

‫ﻣﻮﺿﻮع‪:‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬

‫ﻣﻨﺒﻊ‪:‬‬
‫ﺑﺎﺑﺎﺟﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺟﻌﻔﺮ‪ ،‬ﺣﺴﺎﺑﺪاری و ﮐﻨﺘﺮل ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺘﯽ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ‬
‫ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪1385 ،‬‬
‫ﻓﺼﻞ اول – ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪١‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪٢‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ اول‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫ﻋﻨﺎوﯾﻦ‬

‫•ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬

‫• اﻧﻮاع ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫•اﻧﻮاع ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫•ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ‬
‫• ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺣﺴﺎﺑﺪاری دوﻟﺘﯽ‬
‫• ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاری دوﻟﺘﯽ و ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺣﺴﺎﺑﺪاری دوﻟﺘﯽ‬
‫• ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪٣‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫ﺁﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺍﺳﺖ‬
‫ﺩﻭﻟﺖ‬

‫ﺍﺟﺮﺍﯼ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ‪ ,‬ﺩﻓﺎﻋﯽ‪ ,‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪ ,‬ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﯽ‬

‫ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﺎﺳﯽ‬

‫ﻭﻇﻴﻔﻪ‬ ‫ﻭﻇﻴﻔﻪ‬ ‫ﻭﻇﻴﻔﻪ‬

‫ﻭﻇﻴﻔﻪ‬

‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫‪ -‬ﻭﺍﺣﺪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﯽ )ﻭﺍﺯﺭﺕ ﺧﺎﻧﻪ‪(....‬‬
‫‪ -‬ﺗﺸﮑﻴﻼﺕ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫‪ -‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺼﻮﺏ‬
‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺩﻭﻟﺘﯽ‪ ,‬ﻭﺍﺣﺪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﯽ ﻭ ﺗﺸﮑﻴﻼﺕ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺍﺯ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺼﻮﺏ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺩﻭﻟﺖ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍﻱ ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻭ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﻣﺤﻮﻟﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪٤‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ اول‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬

‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺩﻭﻟﺘﯽ )ﻏﻴﺮﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ(‬

‫ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﻣﺤﻴﻂ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ‬ ‫ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﻣﺤﻴﻂ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ )ﻏﻴﺮﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ(‬

‫ﻧﻈﺎﻡ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻭ ﮔﺰﺍﺭﺷﮕﺮﯼ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﻈﺎﻡ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻭ ﮔﺰﺍﺭﺷﮕﺮﯼ ﻣﺎﻟﯽ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ‬ ‫ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺩﻭﻟﺖ‪ ,‬ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺁﻥ‬

‫‪ -‬ﮐﺴﺐ ﺩﺭﺁﻣﺪ‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪,‬‬

‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ‬ ‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‬
‫‪ -‬ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻻﺯﻡ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ ﻭﺍﺟﺪ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬
‫ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﺧﺎﺹ‬ ‫ﻃﺒﻖ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ‬

‫ﺁﺏ‬ ‫ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﺍﺻﻠﯽ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺩﻭﻟﺖ‪:‬‬

‫ﺑﺮﻕ‬ ‫‪ -‬ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ ‫‪ -‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﭘﺴﺖ‬ ‫‪ -‬ﻧﺒﻮﺩ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﺍﯼ )‪ (Exchange‬ﺑﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎ ﻭ‬

‫ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‬
‫ﻭ‬ ‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ ﻭ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺩﺭﻳﺎﻓﺘﯽ‬

‫‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺗﺎﺑﻌﻪ ﺁﻥ ﮐﺴﺐ ﺳﻮﺩ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪.‬‬

‫ﻋﻠﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ‬

‫ﺩﻭﻟﺖ‪ ،‬ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﻩ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪٥‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫اﻧﻮاع ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬

‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﻣﺠﺮﯼ‬ ‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﻣﺠﺮﯼ‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺩﻭﻟﺘﯽ )ﻏﻴﺮﺍﻧﺘﻔﺎﻋﯽ(‬

‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ‪:‬‬ ‫ﻭﻳﮋﮔﯽ‪:‬‬

‫ﺑﻬﺎﯼ ﮐﺎﻻ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ‬ ‫‪ -‬ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ -‬ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺍﺯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯼ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ‪ ,‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪,‬‬
‫ﻣﺒﻠـﻎ‬ ‫‪ -‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪ ,‬ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻭ ﻳﺎ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺩﻭﻟﺖ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫**‬ ‫‪ -‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻴﭻ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﯼ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﺠﺮﯼ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ‬
‫)**(‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﯼ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎﻻ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ‬ ‫‪ -‬ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫**‬ ‫‪ -‬ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻭ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻫﺎﯼ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ‬
‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ‪:‬‬ ‫ﺍﻧﻮﺍﻉ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ )ﻣﺎﺩﻩ ‪ ۴‬ﻕ‪ .‬ﻡ ‪ .‬ﻉ(‬ ‫ﻣـﻮﺳﺴـﺎﺕ ﺩﻭﻟـﺘﻲ‬ ‫ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺧـﺎﻧﻪ‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ‬ ‫)ﻣﺎﺩﻩ ‪ ۳‬ﻕ‪ .‬ﻡ‪ .‬ﻉ(‬ ‫)ﻣﺎﺩﻩ ‪ ۲‬ﻕ‪ .‬ﻡ‪ .‬ﻉ(‬
‫‪ -‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺵ ‪ -‬ﻧﻬﺎﺩ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ‪ -‬ﺗﺎﺑﻊ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫‪ -‬ﺗﺎﺑﻊ ﺍﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬ ‫‪ -‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﯽ‬ ‫‪ -‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﮐﺸﺎﻭﺭﺯﯼ‬
‫‪ -‬ﺩﻳﻮﺍﻥ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﮐﺸﻮﺭ ‪ -‬ﺗﺎﺑﻊ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺗﺠﺎﺭﺕ‬
‫‪ -‬ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﻣﻮﺍﺯﻳﻦ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ‬ ‫‪ -‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺧﻮﻥ‬
‫‪ -‬ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻳﺎ ﺍﺟﺎﺭﻩ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻳﺎﺑﻴﺶ ﺍﺯ ‪ ۵۰‬ﺩﺭﺻﺪ ﺁﻥ‬
‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ‪:‬‬ ‫ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫‪ -‬ﺷﺮﮐﺖ ﺩﺧﺎﻧﻴﺎﺕ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﺮﮐﺖ ﻓﻮﻻﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﺮﮐﺖ ﻣﺲ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﺮﻕ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﯼ‬ ‫ﺯﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﻗﻮﺍﯼ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺁﺏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﯼ‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪٦‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬

‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ‬ ‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫ﺍﻟﻒ‪ -‬ﻭﺟﻮﻩ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ‬
‫ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻭ ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠﯽ ﺗﺎﺳﻴﺲ‬
‫‪ -‬ﮐﺴﺐ ﺳﻮﺩ‬ ‫‪ -‬ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﻧﻮﻉ ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ‬
‫‪ -‬ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﻭ ﻗﺎﺑﻞ ﺧﺮﻳﺪ ﻭ ﻓﺮﻭﺵ ﻭ‬ ‫‪ -‬ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻭ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺧﺮﻳﺪ ﻭ ﻓﺮﻭﺵ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬
‫ﻧﻘﻞ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ‬

‫‪ -‬ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻭﺻﻮﻝ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺖ ‪ -‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭﯼ ﺍﺷﺨﺎﺹ ﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﺑﺎﺯﺩﻩ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭﯼ‬

‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ‬

‫‪ -‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭﯼ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺎﺯﺩﻩ ﻭ‬
‫ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻗﺪﺭﺕ ﻭﺻﻮﻝ ﺩﺭﺁﻣﺪ‬
‫‪ -‬ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺩﺭ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ‬
‫‪ -‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ -‬ﻗﺪﺭﺕ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺻﻮﻝ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﯼ ﺍﺟﺒﺎﺭﯼ ﺭﺍ‬ ‫‪ -‬ﺩﻭﻟﺖ ﻗﺪﺭﺕ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻭﺻﻮﻝ ﺩﺭﺁﻣﺪ‪ ,‬ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ‬
‫ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﮐﺴﺐ ﻭ ﻭﺻﻮﻝ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫‪ -‬ﺍﺯﻃﺮﻳﻖ ﺗﻮﻟﻴﺪﮐﺎﻻ ﻭﺧﺪﻣﺎﺕ ﻭﻓﺮﻭﺵ ﺁﻥ‪ ,‬ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫‪-‬ﻫﺪﻑ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﻋﺎﺩﻻﻧﻪ ﺛﺮﻭﺕ ﻭ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺑﻨﻴﻪ ﻣﺎﻟﯽ‬
‫ﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﻭﻟﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺏ‪ -‬ﻭﺟﻮﻩ ﺗﺸﺎﺑﻪ‬

‫‪ .۱‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎﻻ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﯽ‬
‫‪ .۲‬ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯼ ﻣﮑﻤﻞ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﮐﺸﻮﺭ‬
‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﺩﻭﻟﺘﯽ‪ ,‬ﺗﻌﺎﻭﻧﯽ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .۳‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﮐﻤﻴﺎﺏ ﺭﺍ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻭ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎﻻ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .۴‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﮐﻤﻴﺎﺏ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫‪ .۵‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻓﻨﻮﻥ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺣﺼﻮﻝ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﻄﻠﻮﺏ‪ ,‬ﮐﺎﺭﺍ ﻭ ﺍﺛﺮﺑﺨﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪٧‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ‬

‫ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﯼ‬
‫ﺗﺎﺑﻌﻪ ﺭﺍ‬
‫ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﯼ‪ ,‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯼ‪ ,‬ﺗﻠﺨﻴﺺ ﻭ ﮔﺰﺍﺭﺵ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ‬
‫ﺍﺯ ﻳﮏ ﺳﻮ‪ ,‬ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺩﺭﺍﺩﺍﯼ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﻭ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﯼ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺎﻟﯽ ﻭ‬
‫ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺼﻮﺏ ﻳﺎﺭﯼ ﮐﻨﺪ‬
‫ﻭ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺩﻳﮕﺮ‪ ,‬ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻗﻀﺎﻭﺕ ﺁﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﺮﺩﻡ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮﺩ ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ‬
‫ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪٨‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ اول‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ‬ ‫ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫ﻭﺟﻮﻩ ﺍﻓﺘﺮﺍﻕ‬

‫‪ (۱‬ﺻﻮﺭﺕ ﻫﺎﯼ ﻣﺎﻟﯽ‬

‫‪ -‬ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺳﻮﺩ ﻭﺍﻗﻌﯽ‬ ‫ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻭﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬ ‫‪-‬‬

‫ﺍﺯ‬ ‫‪ -‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮑﯽ‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩﯼ ﻧﺪﺍﺭﺩ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻫﺎﯼ ﻣﺎﻟﯽ ﺍﺳﺎﺳﯽ‬
‫‪ -‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﺮﺍﺯﻧﺎﻣﻪ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺗﺮﺍﺯﻧﺎﻣﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺑﺎ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻫﺎﯼ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪ (۲‬ﻟﺰﻭﻡ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺍﯼ‬
‫‪ -‬ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺍﯼ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﻧﺪﺍﺭﺩ‬ ‫ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﯼ ﺣﺴﺎﺏ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﻭ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﺼﻮﺏ‬
‫ﺍﻫﻤﻴﺖ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬ ‫‪-‬‬

‫‪ (۳‬ﻟﺰﻭﻡ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﯼ ﺣﺴﺎﺏ ﻫﺎﯼ ﻣﺴﺘﻘﻞ‬

‫‪ -‬ﻫﺮﻳﮏ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻭ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻫﺪﻑ ﺧﺎﺹ‪ ,‬ﻳﮏ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﻣﺎﻟﯽ‪ ,‬ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻳﮏ ﺣﺴﺎﺏ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺍﺯ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﮏ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻮﺳﺴﺎﺕ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺧﻮﺩ‪ ,‬ﺣﺴﺎﺏ ﻫﺎﯼ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﺮ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﺴﺘﻘﻞ‪ ,‬ﻳﮏ ﻭﺍﺣﺪ ﻣﺎﻟﯽ ﻭ‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (۴‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺭ ﻧﺤﻮﻩ ﺛﺒﺖ ﺩﺍﺭﺍﻳﻲ ﻫﺎﯼ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺍﯼ‬

‫‪ -‬ﺩﺍﺭﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﯼ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ‬ ‫‪ -‬ﺩﺍﺭﺍﻳﻲ ﻫﺎﯼ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺍﯼ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺧﺮﻳﺪ‬
‫ﺩﺍﺭﺍﻳﻲ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻭ ﻣﺴﺘﻬﻠﮏ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬

‫‪ (۵‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ‬

‫‪ -‬ﻓﻘﻂ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ‬ ‫‪ -‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ‬
‫)ﺍﺻﻞ ﻭﺿﻊ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﯼ ﻳﮏ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺯ‬ ‫‪ -‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﯼ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﻭﺭﻩ(‬ ‫‪ -‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ‬
‫‪ -‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬ ‫‪ -‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﻌﻬﺪﯼ‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪٩‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻫﺎﯼ ﻣﺎﻟﯽ ﺩﻭﻟﺖ‪(GASB, 1993, 13) :‬‬

‫ﺍﻟﻒ‪ -‬ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﻳﮏ ﮐﺸﻮﺭ ﮐﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺏ‪ -‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﻧﻈﺎﺭﺗﯽ ﻣﺴﺘﻘﻞ‪.‬‬
‫ﺝ‪ -‬ﺍﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺩﻭﻟﺖ )ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺽ ﻳﺎ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭﯼ( ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‪:‬‬

‫ﺍﻟﻒ‪ -‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺍﺧﻞ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ‪:‬‬

‫‪ .١‬ﻣﺴﺌﻮﻻﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﯼ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ‬
‫‪ .٢‬ﻭﺯﻳﺮ ﻳﺎ ﺭﺋﻴﺲ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ‬
‫‪ .٣‬ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﻴﺎﻧﯽ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫‪ .۴‬ﺑﺎﺯﺭﺳﺎﻥ ﻭ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎﻥ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫ﺏ‪ -‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺧﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺩﻭﻟﺘﯽ‪:‬‬

‫‪ .١‬ﻫﻴﺎﺕ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﻭ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫‪ .٢‬ﻣﺠﻠﺲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺑﺮﺍﺟﺮﺍﯼ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺩﻭﻟﺖ )ﻧﻈﺎﺭﺕ ﭘﺎﺭﻟﻤﺎﻧﯽ(‬
‫‪ .٣‬ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎﻥ ﻣﺴﺘﻘﻞ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻃﺒﻖ ﺍﺻﻞ ‪ ۵۵‬ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﺎﺳﯽ‪ ,‬ﺩﻳﻮﺍﻥ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺭﺳﻴﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﻫﺎﯼ‬
‫ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻮﺳﺴﺎﺕ ﻭ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺗﻔﺮﻳﻎ ﺑﻮﺩﺟﻪ‬
‫‪ .۴‬ﻣﺮﺩﻡ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﺣﻖ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪١٠‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ‬
‫‪Bases of Accounting‬‬

‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻳﻌﻨﯽ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺯﻣﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ‬

‫ﺛﺒﺖ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ‪.‬‬
‫ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻫﺮﻳﮏ ﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﯼ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺛﺒﺖ‬
‫ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ‪ ,‬ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻣﺤﺴﻮﺏ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺣﺴﺐ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻣﻮﺳﺴﺎﺕ‬
‫ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﻭ ﻣﻮﺳﺴﺎﺕ ﻏﻴﺮﺍﻧﺘﻔﺎﻋﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ‬
‫ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ‪:‬‬
‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ‪:‬‬
‫‪.١‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ )ﮐﺎﻣﻞ(‬
‫‪.٢‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ‬
‫‪.٣‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﻌﻬﺪﯼ‬
‫‪.۴‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‬
‫‪.۵‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪١١‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ‬
‫‪Bases of Accounting‬‬
‫)اداﻣﻪ(‬

‫‪ (۱‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ )ﮐﺎﻣﻞ( )‪(Cash basis‬‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻧﻘﺪﯼ‪ ,‬ﺳﻴﺴﺴﺘﻢ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺍﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ ﺑﺮﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻭﺟﻪ ﻧﻘﺪ‬
‫ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ‬
‫ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﻮﺳﺴﻪ‪ ,‬ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﻭﺟﻪ‬
‫ﻧﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﺩﻓﺎﺗﺮ ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻭﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ‬
‫ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻭﺟﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻘﺪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪١٢‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ اول‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری‬
‫‪Bases of Accounting‬‬
‫)اداﻣﻪ(‬

‫‪(Fall Accrual‬‬ ‫‪ (۲‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ‬

‫)‪basis‬‬
‫ﺩﺭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ‪ ,‬ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﺗﺤﻘﻖ ﺩﺭ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ,‬ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ‬
‫ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ‪ ,‬ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺤﺼﻴﻞ‬
‫ﻭ ﻳﺎ ﺗﺤﻘﻖ ﺩﺭﺁﻣﺪ‪ ,‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ‬
‫ﻗﻄﻌﯽ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻳﺎ ﺑﺮﺍﺛﺮ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ‬
‫ﮔﺮﺩﺩ‪ ,‬ﻟﺬﺍ ﺯﻣﺎﻥ ﻭﺻﻮﻝ ﻭﺟﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﯽ ﮔﻴﺮﺩ ﺑﻠﮑﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻳﺎ ﺗﺤﻘﻖ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺩﺭ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺛﺒﺖ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ‪,‬‬
‫ﺯﻣﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳِﺎِﻳﻲ ﻭ ﺛﺒﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ‪ ,‬ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﺎ ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﺳﺖ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﺎﻻﻳﻲ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﯽ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﻳﺎ‬
‫ﺧﺪﻣﺘﯽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ ,‬ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺑﻬﺎﯼ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﮐﺎﻻﯼ‬
‫ﺗﺤﻮﻳﻠﯽ ﻭ ﻳﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ,‬ﺑﺪﻫﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‬
‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪١٣‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ اول‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری‬
‫‪Bases of Accounting‬‬
‫)اداﻣﻪ(‬

‫‪ (۳‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﻌﻬﺪﯼ )‪(Mixed basis‬‬

‫ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺁﻥ‪ ,‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﻭ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ‪,‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﻌﻬﺪﯼ‬
‫ﺗﺮﮐﻴﺒﯽ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﻭ ﻧﻘﺪﯼ ﻭ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺳﻬﻮﻟﺖ‬
‫ﻭ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺍﺟﺮﺍ‪ ,‬ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺗﻌﺪﺍﺩﯼ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﻗﺮﺍﺭ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ‪ ,‬ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺛﺒﺖ ﻭ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ‪ ,‬ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪,‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺍﻳﺠﺎﺩ‪ ,‬ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ‬
‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻭﺟﻪ ﺁﻧﻬﺎ‪ ,‬ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ,‬ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﻳﻌﻨﯽ ﺍﻧﻌﮑﺎﺱ‬
‫ﻭﺍﻗﻌﯽ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﺎﻟﯽ‪ ,‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪١٤‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ اول‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬

‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری‬
‫‪Bases of Accounting‬‬
‫)اداﻣﻪ(‬

‫‪ (۴‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ )‪(Adjusted Accrual basis‬‬

‫ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‪ ,‬ﺭﻭﺵ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ‬
‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺮﺗﻴﺒﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ ﻭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻟﻴﮑﻦ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬
‫ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻃﺒﻊ ﻭ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺩﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻳﮑﺪﺳﺘﻪ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﺋﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﯼ ﺑﻮﺩﻩ )‪ (Measurable‬ﻭ ﺩﺭ‬
‫ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ )‪ (Available‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ,‬ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﭘﺲ ﺍﺯ‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻗﺎﺑﻞ ﻭﺻﻮﻝ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺳﺘﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ‪ ,‬ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻭﻳﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ‬
‫ﻟﺬﺍ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﯼ ﻭ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﻭ ﻋﻤﻼ“ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻳﺎ‬
‫ﻭﺻﻮﻝ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺸﺨﻴﺺ‪ ,‬ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﺎﻟﯽ ﻳﺎ ﻣﺪﺕ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺩﻭﺭﻩ‬
‫ﻣﺎﻟﯽ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻧﻘﺪﯼ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﮔﺮﺩﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﺩﺭ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﻫﺎﯼ ﻏﻴﺮﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﻭ ﻏﻴﺮﺍﻧﺘﻔﺎﻋﯽ ﺍﺳﺖ‪,‬‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﻨﺤﺼﺮﺍ“ ﺩﺭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ )ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﺎ ﺗﺤﻤﻞ( ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ‬
‫ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ,‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ‬
‫)ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺗﺤﻘﻖ ﺩﺭﺁﻣﺪ( ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺛﺒﺖ ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﺒﻨﺎﯼ‬
‫ﻧﻘﺪﯼ )ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻭﺻﻮﻝ ﻭﺟﻪ ﺩﺭﺁﻣﺪ( ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻭ ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪١٥‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ اول‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬
‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری‬
‫‪Bases of Accounting‬‬
‫)اداﻣﻪ(‬

‫‪ (۵‬ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‬

‫)‪(Adjusted Cash basis‬‬
‫ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‪ ,‬ﺭﻭﺵ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﺍﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺯﻳﺎﺩﯼ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ‬
‫ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻧﺤﻮﻩ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺛﺒﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬
‫ﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ ﻭ ﻫﻢ‬
‫ﺩﺭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻭﺻﻮﻝ‬
‫ﻭﺟﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﺗﺮ ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ,‬ﻟﺬﺍ ﺍﻳﻦ‬
‫ﺩﻭ ﻣﺒﻨﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﻢ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺗﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪١٦‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ‬
‫ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻭﺟﻪ ‪/‬‬ ‫ﺗﺤﻘﻖ‪/‬‬ ‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‬ ‫ﺍﻳﺠﺎﺩ‪/‬‬ ‫ﻧﺎﻡ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ‬ ‫ﺭﺩﻳﻒ‬
‫ﻭﺻﻮﻝ‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻞ‬ ‫ﻭﺟﻪ‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﺩﺭﺁﻣﺪ‬ ‫ﺩﺭﺁﻣﺪ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪ‬

‫*‬ ‫__‬ ‫‪A‬‬ ‫__‬ ‫ﻧﻘﺪﯼ )ﮐﺎﻣﻞ(‬ ‫‪۱‬‬

‫__‬ ‫*‬ ‫__‬ ‫*‬ ‫ﺗﻌﻬﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ‬ ‫‪۲‬‬
‫*‬ ‫ـــ‬ ‫ـــ‬ ‫*‬ ‫ﻧﻴﻤﻪ ﺗﻌﻬﺪﯼ‬ ‫‪۳‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪B‬‬ ‫ـــ‬ ‫*‬ ‫ﺗﻌﻬﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‬ ‫‪۴‬‬
‫*‬ ‫ـــ‬ ‫ـــ‬ ‫‪D‬‬ ‫ﻧﻘﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‬ ‫‪۵‬‬

‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ‪:‬‬
‫* ﺯﻣﺎﻥ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﯼ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﯼ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺩﺭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﮐﺎﻣﻞ‪:‬‬

‫‪ A‬ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﻫﺰﻳﻨﻪ‪ ,‬ﺑﺪﻫﯽ ﻫﺎﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺑﺎﺑﺖ ﮐﺎﻻ ﻳﺎ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻟﺰﻭﻣﺎ“‬
‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺁﻥ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺩﺭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﻌﻬﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‪:‬‬

‫‪ B‬ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﯼ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺤﻘﻖ ﺩﺭﺁﻣﺪ‪ ,‬ﺩﺭ ﺣﺴﺎﺏ ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ C‬ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﯼ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﯼ ﻭ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻭﺟﻪ ﺩﺭﺁﻣﺪ‪ ,‬ﺩﺭ ﺣﺴﺎﺏ ﻫﺎ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺩﺭ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻧﻘﺪﯼ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ‪:‬‬

‫ِ‪ D‬ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﻫﺰﻳﻨﻪ‪ ,‬ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺍﺯ ﺑﺎﺑﺖ ﮐﺎﻻﻫﺎ ﻳﺎ ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪:‬ﭘﺎیﮕﺎﻩ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬

‫ﺣﺴﺎﺑﺪاری ایﺮان‬
‫‪١٧‬‬
‫‪www.Accportal.com‬‬