Taksonomija (sistematika) virusa RNA virusi Porodica PICORNAVIRIDAE (tal.

picollo mali + RNA + viridae)

Virion je oblika ikosaedara (gr.eikosdvadeset + hedrastrana =geometrijsko tijelo s 20 trokuta),dimenzija 20-30 nm. Genom se sastoji od jedne molekule jednolanane RNA (ss RNA; single strain) koja u domainu slui kao mRNA (mesenger RNA) Nemaju vanjsku ovojnicu, i otporni su na otapala za masti (npr. djelovanje etera i kloroforma), ali su osjetljivi UV radijaciju. Sadre 4 glavna polipeptida Replikacija i okupljanje virusa se zbiva u citoplazmi. Virus naputa stanicu staninom destrukcijom. Virusi su vrlo specifini za domaina. Prijenos virusa je mahom mehaniki. Porodica ukljuuje Enterovirus, Cardiovirus, Rhinovirus i Aphtovirus. Rod ENTEROVIRUS (entero crijeva + virus) Izazivaju infekcije prvenstveno crijeva. Infekcije su mahom asimptomatske, ali mogu rezultirati i s razliitim sindromima bolesti. U ivotinja enterovirusi uzrokuju bolesti: Porcine enterovirus (veinom normalan stanovnik crijeva svinje) ima najmanje 13 serotipova i uzrokuje; Zaraznu uzetost svinja Infectious porcine encephalomyelitis Porcine enteroviral encephalomyelitis Teschen disease Virus vezikularne (enterovirusne) bolesti svinja Porcine enterovirus zajedno s parvovirusima uzrokuje sudjeluje i u SMEDI (Stillbirth, Mummification, Embryonic Death, Infertility), Bovine enterovirus ima 7 serotipova i povezan je s neplodnou i abortusima goveda Simian enterovirus ima 18 serotipova; uzrokuje mahom asimptomatske infekcije majmuna Rod APHTOVIRUS sainjava virus Slinavke i apa Foot and mouth disease virus, sa sedam serotipova; O, A, C, SAT1, SAT2, SAT3 i preko 80 varijanti Rod RHINOVIRUS (rhino nos + virus) inficira gornje dijelove respiratornog sustava i est je uzronik prehlade kod ovjeka. Izolirani su govei, konjski i maji (influenca maaka) rhinovirusi. Rod CARDIOVIRUS (cardio srce + virus) uzrokuju encefalitis i miokarditis; dijele sa na 2 skupine; humane i mije cardioviruse Porodica CALICIVIRIDAE (lat. calix aa) Virusi bez ovojnice, dimenzija 35 40 nm s 32 'aolike' udubine (odatle i ime - calix) Genom se sastoji od jedne molekule jednolanane RNA (ssRNA) Nemaju vanjsku ovojnicu i otporni su na eter i kloroform, blage detergente, otapala za masti; neke inaktivira tripsin Replikacija i okupljanje virusa se zbiva u citoplazmi Virus naputa stanicu staninom destrukcijom Virusi su vrlo specifini za domaina Virus se prenosi kontaminiranom hranom, kontaktom, zrakom Porodica sadri samo jedan rod; Calicivirus Rod CALICIVIRUS ukljuuje; Vesicular exanthema of swine virus, San Miguel sea lion virus feline calicivirus Rabbit hemorrhagic disease virus i ostale viruse koji inficiraju ljude i ivotinje. Porodica ORTHOMYXOVIRIDAE (ortho prav, ravan + myxa sluz + viridae) virusi influence Porodica RNA virusa s polimorfnim virionom, mahom okruglog do ovalnog oblika, srednje veliine 80-120 nm ili nitastog oblika, do nekoliko mikrometara dugaki. Virus sadri 7 9 glavnih polipeptida, ukljuujui i RNA transkriptazu i neuramidazu Genom se sastoji od 8 molekula jednolanane RNA (ssRNA) RNA transkriptaza omoguuje prepisivanje upute u komplementarni pozitivni lanac, to omoguuje 'genetsko prevoenje' na razini ribosoma. Zbog toga je virus influence sklon mutacijama, dakle antigeno nestabilan ==> antigeno skretanje (antigenic drift).

Nakon ulaska u stanicu virus se uspava a zatim slijedi sinteza sastavnih dijelova virusa. Umnaaju se u jezgri (RNA) i citoplazmi (proteini) i pupaju kroz plazminu membranu. Osjetljivi su na otapala za lipide, radijaciju i suenje, unitava ih i fenol, formalin, oksidirajue tvari, 56C tijekom 30 min Ima 2 antigena; N neuramid azu i H hemaglutinin (to je RNA antigen) Porodica ORTHOMYXOVIRIDAE ukljuuje rod Influenzavirus i neimenovani rod koji se sastoji od Influenza C virusa. Rod INFLUENZAVIRUS (tal. influenza prehlada, hladnoa, gripa) sainjavaju virusi koji uzrokuju influencu, ukljuujui barem 2 serotipa; A i B i nekoliko antigenih varijacija. Klasificiraju se na osnovi povrinskih antigena (Neuramidaza i Hemaglutinin) kao H1N1, H2N5 itd. Serotip A virusa je podloan antigenom skretanju (antigenic drift) i stoga esto uzrokuje pandemije. Kako Serotip B nema tako promjenljive antigene, u pravilu uzrokuje samo lokalizirane epidemije. Serotipovi influence; A, B i C su antigeno razliiti tako da infekcija imuni odgovor spram jednog tipa virusa ne vrijedi i za druge influenca viruse. Virus influence konja spadaju u serotipovi A; H7N7 (A1) i H3N8 (A2) Virus influence svinja takoer spada u serotip A; H1N1 i H3N2 Humani virusi influence; serotip A, B i C Virus influence patke; serotip A Virus klasine kuge peradi; serotip A Svi navedeni virusi influence ivotinja spadaju u serotip A, ipak samo virusi influence konja i svinja predstavljaju moguu opasnost za ovjeka (zoonoze). Porodica PARAMYXOVIRIDAE (para neregularan, pored + myxa sluz + viridae) RNA virusi s polimorfnim, u pravilu grubo jajastim, ali ponekad i filamentoznim virionom 150-300 nm dugim u dijametru. Genom se sastoji od jednolanane molekule RNA (ssRNA) Posjeduju dvoslojnu lipidnu membranu. Imaju 6 10 glavnih polipeptida ukljuujui transkruptazu.. Osjetljivi su na otapala za masti, detergente, dezinficijense i otklone pH, UV radijaciju; termostabilnost varira ovisno o rodu. Umnaanje virusa odvija se u jezgri, a virus izlazi pupanjem kroz plazminu membranu. CitoPatogeni Efekt se sastoji u stapanju stanica; nastaju divovske stanice s puno jezgara. Grupa domaina bitno varira za svaku vrstu virusa. Prijenos je horizontalan, ponajvie zrakom. Porodica PARAMYOVIRIDAE ukljuuje Paramyxovirus, Morbilivirus i Pneumovirus Rod PARAMYOVIRUS sainjavaju virusi koji uzrokuju respiratorne infekcije brojnih kraljenjaka, ukljuujui mups i viruse parainfluence (PI, 1-5); PI-2 sudjeluje u etiologiji kalje tenaca (knnel cough) PI-3 uzrokuje parainfluencu goveda (shiping fever) kao i brojne viruse koji uzrokuju respiratorne bolesti ptica i reptila. Rod MORBILIVIRUS sainjavaju: V. Ospica Measles virus V. teneaka Canine distemper virus V. Govee kuge Rinder-pest virus V. Kuge malih preivaa Peste des petits ruminants Rod PNEUMOVIRUS (pneumo plua + virus) omoguava atipine nebakterijske pneumonije u ovjeka, goveda, ovce koze i drugih ivotinja. Rod sainjavaju respiratorni sincicijalni virusi: Humani respiratorni sincicijalni virus - Human respiratory syncyctial virus Govei respiratorni sincicijalni virus - Bovine respiratory syncyctial virus Pneumonia virus of mice Porodica CORONAVIRIDAE (lat. corona vijenac, kruna) Na vanjskoj ovojnici imaju izdanke sline laticama, poredane u veim razmacima, pa obrub viriona podsjea na sunevu koronu. Imaju lipidnu ovojnicu. Veliine su 80-160 nm. Genom se sastoji od jednolanane RNA (ssRNA) Otporni su na tripsin, ali osjetljivi na otapala za lipide, deterente, UV radijaciju, dezinficijense i toplinu (30min na 56C). Replikacija se zbiva u citoplazmi, a formiraju se pupanjem, mahom kroz intracitoplazmatsku membranu. Virusi se oslobaaju egzocitozom ili staninom destrukcijom. ire se mahanikim putem, ukljuujui i estice zraka.

Rod CORONAVIRUS

Dva roda; CORONAVIRUS i ARTHERIVIRUS sainjavaju: V. Transmisivnog Gastroenteritisa Svinja (TGS) Transmissible Gastroenteritis of Swine V. Zaraznog bronhitisa u kokoi V. epizootskog proljeva svinja Rod ARTERIVIRUS (arteritis + virus) Virus Arteritisa konja Equine viral arteritis

Porodica RHABDOVIRIDAE (gr.rhabdos tapi) Virusi ove porodice su uvrteni u skupinu ARBO virusa. Biljni virusi ove porodica imaju oblik tapia (odatle i naziv) a humani i animalni oblik puanog metka. Veliine su 130-380 X 80 nm. Imaju ovojnicu koja sadri lipide. Genom se sastoji od jednolanane RNA (ssRNA). Virus sadri 4 ili 5 polipeptida ukljuujui i transkriptazu i RNA polimerazu Osjetljivi su na otapala za lipide, deterente i proteolitine enzime; formalin i 56C/30min Replikacija se zbiva u citoplazmi, a zdruuju se pupanjem kroz plazminu membranu ili intracitoplazmine membrane. ire se biolokim ili mehanikim vektorima. Rhabroviridae sainjavaju Vesiculovirus i Lyssavirus i neimenovani rod za bovine ephemeral fever-like viruses. Rod LISSAVIRUS (gr. Lyssa rabies-bjesnoa) V. Bjese (rabies virus) oblika je puanog metka. Ima lipidnu ovojnicu, pa je stoga osjetljiv na djelovanje etera i kloroformam, otapala za lipide, deterente i proteolitine enzime. Rod VESICULOVIRUS V. vezikularnog stomatitisa Porodica TOGAVIRIDAE (lat. toga ogrta) Virusi ove porodice spadaju u skupinu ARBO virusa. Okruglog oblika s virionom 60-70 nm u promjeru. Imaju ovojnicu koja sadri lipide i okruuje ikosahedralnu nukleokapsidu (gr. eikos dvadeset + hedra strana = geometrijsko tijelo s 20 trokuta). Osjetljivi su na otapala za lipide, deterente, UV radijaciju. Repliciraju se u citoplazmi, a zdruuju se pupanjem kroz plazminu membranu. Togaviridae sainjavaju: Alphavirus, Rubivirus Rod ALFAVIRUS V. Istonog Konjskog Encefalitisa V. Zapadnog Konjskog Encefalitisa V. Venezuelanskog Konjskog Encefalitisa Sva tri virusa prenose komarci iz roda CALICIDAE, a rezervoari su ptice i glodavci. Rod RUBIVIRUS V. rubeole ljudi opasan je za trudnice usporava organogenezu i izaziva malformaciju ploda. Porodica FLAVIVIRIDAE (lat. flavus ut) Virusi ove porodice su uvrteni u B skupinu ARBO virusa. RNA virusi s virionom 40-50 nm u dijametru i lipidnom membranom. Sadre 3 glavna strukturna polipeptida. Osjetljivi su na otapala za masti, detergente, UV radijaciju i vruinu. Komarci su najznaajniji vektori, a neke vrste prenose krpelji. Tri roda; FLAVIVIRUS, PESTIVIRUS i HEPATITIS C Rod FLAVIVIRUS: FLAVIVIRUSI koji se prenose KRPELJIMA V. Krpeljnog encefalitisa Tick-borne encephalitis V. Louping ill disease Ovine encephalomyelitis V. Omske hemoragijske groznice Omsk hemorrhagic fever virus V. Kyasanur Forest disease V. Powasan FLAVIVIRUSI koji se prenose KOMARCIMA V. Denge (dengue) V. ute groznice

V. Japanskog encefalitisa V. Murray Valley encefalitisa V. St. Louis encefalitis V. West Nile V. Zapadnog Nila Rod PESTIVIRUS (lat. pestis kuga + virus) V. bolesti sluznica goveda Mucosal disease virus V. Svinjske kuge Hog cholera virus European/Classical swine fever virus Virus borderske bolesti Border disease virus of sheep Pestivirusi se uzgajaju na kulturama stanica bubrega, testisa i koe razliitih ivoitnja, a najbolje u stanicama ivotinja koje virus inae napada. Objektivna dijagnoza postavlja se serolokim probama; RVK, SN test, GDP. Virus svinjske kuge se iri preko uiju, muha (Stomoxys calcitrans), prometom ivotinja, te posredstvom peradi, ptica, takora i mieva. Porodica BUNYAVIRIDAE (Bunyamwera grad u Ugandi gdje virus prvi puta izoliran) To je C skupina ARBO virusa RNA virusi s okruglim ili ovalnim virionom, 80-120 nm u promjeru Imaju dvoslojni lipoproteinski omota s glikoproteinskim izdancima dugim 5-10 nm koji okruiuje 3 nukleokapside Genom se sastoji od 3 jednolanane RNA molekule (ss RNA) Virus posjeduje 4 bitna strukturna polipeptida, ukljuujui i transkruptazu Osjetljivi su na otapala za lipide i detergente, eter i kloroform Repliciraju se u citooplazmi, a zdruuju se pupanjem kroz membranu Golgi-jevih tjeleaca. Domaini variraju Prijenos je mahom artropodnim vektorima (ugriz komarca, krpeljima); transmisija virusa aerosolom i avijarnim vektorima se ponekad javlja BUNYAVIRIDAE ukljuuje: Bunyavirus, Phlebovirus, Nairovirus, Uukuvirus i Hantavirus Rod BUNYAVIRUS V. Kalifornijskog encefalitisa prenose ga komarci Rod NAIROVIRUS V. Krimske hemoragijske groznice Rod HANTANVIRUS V. Korejske hemoragijske groznice Rod PHLEBOVIRUS prenose ih komarci i papatai iz roda Phlebotomus (vani vektori limanijoze) V. Groznice Riftske doline Rift valey fever virus Porodica ARENAVIRIDAE (lat. arena pijesak) Glodavci su esti domaini Samo jedan rod; Arenavirus Porodica REOVIRIDAE (Respiratory Enteric Orphan VIRIDAE, orphan siroti, zapostavljeni) Virusi ove porodice spadaju u skupinu ARBO virusa. RNA virusi s neomotanim virionom oblika ikosaedara (gr. eikos dvadeset + hedra strana = geometrijsko tijelo s 20 trokuta), 60-80 nm u dijametru Kuglastog su oblika Virioni imaju 2 proteinske ljuske; 10-12 strukturnih proteina, ukljuujui i transkriptazu Otporni su na toplinu, ali osjetljivi na otapala za lipide Prenose se fekalno-oralnim putem, fomitima ili artropodnom vektorima Od ostalih RNA virusa se razlikuju jer imaju dvolananu RNA (dsRNA (double strain) koja se sastoji od 11 segmenata Humani i animalni virusi iz porodice REOVIRIDAE su uvrteni u 3 roda; Reovirus, Rotavirus i Orbivirus Rod REOVIRUS u ljudi su izolirana 3 serotipa neznatne patogenosti u ostalih sisavaca mogu izazvati dine i probavne poremeaje, a u pilia i purana artritis Rod ORBIVIRUS (lat. orbis krug) V. Bolesti plavog jezika Blue tongue disease virus (USA) V. Konjske kuge African horse sickness virus (Afrika) V. Zarazne bolesti Fabricijeve burze (Gumbro disease) V. Zarazne nekroze guterae pastrva (ZNG) V. Plave krijeste Blue comb virus

Rod

ROTAVIRUS (lat. rota- kota) Virusi ovog roda oblika su kotaa, izazivaju infantilni gastroenteritis i proljev u mladunadi ljudi i mnogih ivotinja; za veterinu je najvaniji: V. Enteritisa teladi V. Rotavirusnog proljeva u prasadi; rotaviral diarrhea of pig, rotaviral enteritis of pig

Porodica RETROVIRIDAE (lat. retro natrag) RNA virusi s virionom velikim 80-100 nm Imaju ovojnicu koja sadri lipide i obavija ikosaedralnu kapsidu (gr. eikos dvadeset + hedra strana = geometrijsko tijelo s 20 trokuta) ==> okruglog su oblika Genom se sastoji od 2 identine molekule jednolanane RNA (ss RNA) Virus sadri 7 glavnih polipeptida, ukljuujui reverznu transkriptazu Otporni su na UV zraenje, ali osjetljivi na otapala za masti i detergente, formalin nizak pH, 56C/min, a na 37C poluivot iznosi 8 sati (T1/2=8h) Replikacija je jedinstvena; Virusna RNA slui kao kalup za sintezu DNA uz pomo reverzne transkriptaze. Novostvorena DNA omoguava tvorbu novih DNA molekula koje se uklope u DNA domaina gdje se koriste za transkripciju. Formiranje virusa se zbiva pupanjem kroz plazminu membranu. Virusi se oslobaaju pupanjem iz inficirane stanice (domaina) CPE se oituje tvorbom sincicija, ponajbolje na staninoj kulturi bubrega ili slezene RETROVIRIDAE imaju 3 bitne osobine: Vrlo se sporo razmnoavaju, pa je stoga i inkubacija jako dugaka Imaju naglaenu sposobnost antigenog skretanja (antigenic drift), pa inficirane jedinke nikada ne ozdrave jer se stalno mijenja Ag sastav virusa; kada se stvore At ona ne vrijede za novonastale viruse novih Ag svojstava Napadaju RES i provociraju bujanje stanica RES-a (endotel krvnih ila, histociti, retikulumske stanice) RETROVIRIDAE se dijele na 3 pod-porodice; Oncovirinae, Spumavirinae i Lentivirinae Pod-porodica ONCOVIRINAE (lat. onco tumor) Rod ONCOVIRUS tip A Rod ONCOVIRUS tip B V. Tumora mlijene lijezde miice Rod ONCOVIRUS tip C V. Leukoze goveda; Bovine Leukosis Virus BLV (srodan HTVL) V. Maje leukemije i sarkoma V. Mije leukemije i sarkoma Humani T-Leukemija Virus (HTLV-1 i HTLV-2) V. Kokoje leukemije i sarkoma Zmijski onkovirus Rod ONCOVIRUS tip D V. Karcinoma mlijene lijezde majmunice Pod-porodica LENTIVIRINAE (lat. lentus lagano, sporo) Rod LENTIVIRUS Pridjev 'lentus' su dobili zbog vrlo duge inkubacije; 2-6 godina na koju se nadovezuje kronina, progresivna, u pravilu fatalna bolest. Lentivirinae posjeduju naglaenu sposobnost antigenog skretanja (antigenic drift) Human Immunodeficiency Virus HIV1, HIV2, HIV3, HIV4 ==>AIDS (SIDA) Bovine Immunodeficiency Virus Feline Immunodeficiency Virus Simian Immunodeficiency Virus Maedi/visna virus Carpine arthritis-encephalitis virus Equine infectious anemia virus Infekciozna anemija kopitara Pod-porodica SPUMAVIRINAE (lat. spuma pjena) naziv je dobila zbog pjenastog izgleda inficirane kulture stanica uslijed ekstenzivne vakuolizacije. Spumavirusi uzrokuju trajne infekcije primata, make goveda i hrka. Te infekcije su u pravilu inaparentne; nema kliniki manifestnebolesti. Rod SPUMAVIRUS V. Goveeg sincicija V. Majeg sincicija Ljudski i mammonski pjenoviti virusi

DNA virusi
Porodica PARVOVIRIDAE (lat. parvus malen) Mali virusi, dimenzija 18-26 nm u promjeru. Imaju jednolananu DNA (ssDNA single-stranded DNA) Otporni su na toplinu (temperatura od 80C ih inaktivira za 1 sat), otapala za masti, nukleaze, pH 3-9, ali osjetljivi na formalin, oksidanse i UV zrake. Umnaaju se u staninoj jezgri (samo stanica u S-fazi) tvorei intranuklearne inkluzije. Prenose se transplacentarno ili mehanikim vektorima Porodicu PARVOVIRIDAE sainjavaju 3 roda; Parvovirus, Dependovirus, Densovirus Rod PARVOVIRUS 1. V. Parvovirusne infekcije pasa ( Canine Parvoviral Disease virus) 2. V. Aleutske bolesti amerikih vidrica Aleutian Disease Of Mink virus 3. V. Panleukopenije maaka (zaraznog enteritisa maaka) feline panleukopenia virus Rod DEPENDEVIRUS (lat. dependere ovisiti o neemu) Ovise o djelovanju 'pomonog' virusa (npr. Adenovirus) Rod DENSOVIRUSI (lat. densus gust) Porodica POXVIRIDAE (eng. Pox pustula, ir) To su najvei i strukturno najsloeniji ivotinjski virusi; oblika 'cigle' ili jaja, dimenzija 250-450 nm Imaju jednu molekulu dvolanane DNA (dsDNA double-stranded DNA) Dva oblika zrelog virusa; ekstracelularni i intracelularni ekstracelularni ima lipoproteinski omota Osjetljivi su na sve osim na suenje Tvore citoplazmatska inkluziona tjeleca Posjeduju vie od 30 strukturnih proteina i nekoliko enzima, ukljuujui i DNA ovisnu transkriptazu Umnaanje virusa se zbiva u citoplazmi, a virioni se oslobaaju bilo pupanjem, bilo staninom destrukcijom Virusi su specifini za domaina, a prenose se fomitima, esticama koje lete u zraku, artropodima i kontaktom POKSVIRUSI se dijele na 2 pod-porodice; Chorodopoxviridae koji inficiraju kraljenjake i Entomopoxviridae koji su patogeni za kukce. Pod-porodica CHORODOPOXVIRIDAE (lat. chord struna, ica) Rod ORTHOPOXVIRIDAE (gr. ortho prav, ispravan) 1. V. Vakcinije Vaccina virus 2. Cowpox virus 3. Buffalopox virus 4. Camelpox virus 5. Horsepox virus Variola vera virus V. velikih boginja Variola minor virus V. malih boginja Od malih i od velikih boginja obolijeva ovjek. Razlika izmeu ta dva virusa je u patogenosti, a seroloki su jedinstveni. Rod PARAPOXVIRUS 1. V. Paravakcinije = V. Muzakih kvrica = V. Lanih kravljih boginja Milker's node virus (pseudocowpox v., paravaccina v.) 2. V. Papularnog stomatitisa goveda Bovine papular stomatitis (Bovine pustular dermatitis) 3. V. Zaraznog ektima ovaca i koza Orf (Contagious echtyma) Rod AVIPOXVIRUS (lat. avis ptica) 1. Virus boginja ptica; postoje 6 vrsta virusa Rod CAPRIPOXVIRUS (lat. capra koza) 1. V. boginja ovaca sheep-pox virus 2. V. boginja koza Goat-pox virus 3. V. bolesti kvrgave koe Lumpy skin disease Rod SUISPOXVIRUS (lat. sus, suis svinja) 1. V. boginja svinja Swinepox virus Rod LEPORIPOXVIRUS (lat. lepus zec) 1. V. miksomatoze kunia 2. V. fibromatoze kunia Negrupirani virusi.

Porodica PAPOVAVIRIDAE (od PApilloma, POlynoma, VAcuola) DNA virusi s neomotanim ikosaedaralnim (gr. eikos dvadeset + hedra strana = geometrijsko tijelo s 20 trokuta) virionom 45-55 nm u promjeru Genom se sastoji od jedne cirkularne dvolanane DNA molekule (dsDNA) Otporni su na eter, kiseline i toplinu Umnaaju se u jezgri, a iz stanice izlaze staninom destrukcijom Sadre 7 strukturnih proteina Virusi su specifini za domaina; pojedini papovavirus je patogen samo za jednu vrstu Prenose se kontaktom, aerogeno, i lankonocima (vektorima) Izazivaju nastanak papiloma, polioma i vakuola na kulturi stanica Papovaviridae sainjavaju 2 roda; Papillomavirus i Polynomavirus Rod PAPILLOMAVIRUS (lat. papilla bradavica + oma + virus) Izaziva tvorbu papiloma Imaju jaki afinitet (tropizam) za skvamozni epitel Izazivaju hiperplaziju ili benigne neoplazme; bolest ne zavrava fatalno. Ipak u nekim sluajevima papilomi mogu maligno transformirati. Izolirano je 58 humanih papilomavirusa; HPV-1 - HPV-58 Papilomavirusi su izolirani iz goveda, koze, jelena, konja, kunia, psa, majmuna, svinja, mia i slona. Rod POLYNOMAVIRUS (lat. poly vie + oma sufiks za tumor + virus) Mnogi virusi iz ovog roda uzrokuju tumore u pokusno inficiranih ivotinja. U praksi je bitan samo avijarni polioma virus koji uzrokuje akutni generaliziranu infekciju mladih ne-operjalih malih papigica (lat. Melopsittacus undulatus, eng. Budgerigar). Porodica ADENOVIRIDAE DNA virusi s neomotanim ikosaedaralnim (gr. eikos dvadeset + hedra strana = geometrijsko tijelo s 20 trokuta) virionom, 70-90 nm promjeru Genom se sastoji jedne dvolanane DNA molekule (dsDNA; double-stranded) Sadre barem 10 strukturnih proteina Otporni su na eter, kiseline, neki su osjetljivi na toplinu (50C/30min) Repliciraju se u jezgri, a strukturni proteini se sintetiziraju u citoplazmi, potom se zdruuju u jezgri Stanicu naputaju staninom destrukcijom Spektar domaina je uzak Prijenos virusa je direktan ili indirektan Porodica ADENOVIRIDAE ukljuuje dva roda; Mastadenovirus i Aviadenovirus Rod MASTADENOVIRUS (gr. mastos prsa grudi ene) Uzrokuju bolesti gastrointestinalnog trakta, konjuktiva, CNS-a i urinarnog trakta; infekcije mogu biti asimptomatske. Mnoge vrste induciraju malignost. Humani virusi se oznaavaju slavom h; podijeljeni su na 6 pod-rodova (A-F), a do sada je identificirano 42 serotipa dakle h 1 do h 42. Animalni virusi se oznaavaju s 3 poetna slova vrste-domaina (npr. equ od equus za konja) a broj oznaava serotip (npr. equ 1). Mastadoneovirusi napadaju sluznice oka, prednjih dinih prohoda i probavnih organa u ovjeka, teladi, drebadi, ovaca, svinja i kunia. Za veterinu su najvaniji: 1. CAV-1 (Canine AdenoVirus 1) - V. zaraznog hepatitisa pasa Heptitis Contagiosa Canis Infectious Canine Hepatitis 2. CAV-2 (Canine AdenoVirus 2) V. zaraznog pseeg laringotrahetitisa; jedan od uzronika kennel cough-a, koristi se i kao vakcina za CAV-1 3. BAV 1- BAV 10 (Bovine AdenoVirus) Rod AVIADENOVIRUS (lat. avis ptica) Inficiraju veliki broj ptica uzrokujui razliite simptomatske, a esto i asimptomatske infekcije. Najvaniji su: 1. V. ulceroznog enteritisa peradi - Quall bolest 2. V. CELO 3. V. GAL Porodica HERPESVIRIDAE (herpes progresivna kona erupcija; od gr. herpein puzati) To su virusi srednje veliine 150-200 nm Imaju dvostruku lipidnu ovojnicu s izdancima na povrini, ikosaedralnu nukleokapsidu s 162 kapsomere Genom se sastoji od jedne molekule dvolanane DNA (dsDNA) Osjetljivi su na otapala za lipide, toplinu(56C tijekom 30 min), ekstreme pH (npr. pH=3), eter, NaOH, Iz stanice izlaze putem endoplazmatskog retikuluma esto perzistiraju tijekom cijelog ivota domaina

 Neki herpesvirusi uzrokuju neoplazije Herpesvirusi se dijele na 3 pod-porodice, Alpha-, Beta- i Gammaherpesvirinae Pod-porodica ALPHAHERPESVIRINAE Rod SIMPLEXVIRUS ubikvitarni virusi 1. Herpes simplex virusi 1 i 2 2. EHV-4 (Equine HerpesVirus 4) i EHV-1 Equine rhinopneumonitis virus 3. EHV-3 Equine coital exanthema 4. EHV-2, EHV 5 5. Bovine HerpesVirus-1 V. zaraznog rinotraheitisa goveda 6. Bovine HerpesVirus-2 Bovine Mamilitis virus 7. Canine Herpasvirus (CHV) uzrokuje smrt mladunadi, abortuse, mumifikaciju i fatalne infekcije netom okoenih tenaca 8. Feline HerpesVirus-1 Virusni rinotraheitis maaka Feline Viral Rhinotracheitis 9. Gallid HerpesVirus-2 Marekova bolest Marek's disease 10. Gallid HerpesVirus-1 Infectious Laringotracheitis Virus Rod VARICELLAVIRUS 1. EHV 1 (Equine HerpesVirus-1) pobaaji kobila + rinopneuimonitisa mladih konja 2. EHV 3 (Equine HerpesVirus-3) Eqoine Coital Exanthema 3. Herpesvirus suis 1 V. bolesti Auyetzkoga PseudoRabies Virus (PRV) Pod-porodica BETAHERPESVIRINAE Pod-porodica GAMMAHERPESVIRINAE Porodica IRIDOVIRIDAE (gr. iris duga) DNA virusi s viorionom 125-300 nm u promjeru Sadre lipidni omota s proteinskim podjedinicama i ikozaedralnu nukleokapsidu. Genom se sastoji od jedne molekula dvo-lanane DNA (dsDNA) Virion sadri vie od 20 strukturnih proteina Osjetljiv je na eter, kloroform, toplinu i neke dezinficijense Iridoviridae se dijele na 5 rodova od kojih neki inficiraju insekte (Iridovirus, Chlorirdovirus), neki ribe (Lymphocystivirus), abe (Renavirus) Svojedobno je i virus Afrike svinjske kuge (African swine fever virus) pripadao ovoj porodici. Danas je virus Afrike svinjske kuge izdvojen u jo neimenovanu porodicu kojoj je jedini lan.