TURKMSIC GR BLDRGES

HMAL EDLM HASTALIKLAR VE TEMEL LALARA ERM

59. TurkMSIC Ekim Genel Kurulu, Kayseri, Trkiye Kabul Edili Tarihi: 17.10.2010 Geerlilik Tarihi: 17.10.2015

ZET
Dnya nfusunun te biri fakirliin ve dezavantajlln belirtisi olan ihmal edilmi hastalklarn ilalarna eriemedii iin bu hastalklarn riski altnda bulunmaktadr. Bu ilalar pazarlama imkanlar sunmadklarndan dolay, aratrma ve gelitirme faaliyetleri yaplmamaktadr. Bu yzden niversiteler bilimsel olanaklarn kullanarak bu ilalarn aratrma ve gelitirme faaliyetlerini gerekletirmeli ve bu ilalarn patentsiz olarak fakir insanlara iin dk maliyetlerle retilmesini salayabilirler. Bu ynde niversiteleri tevik etmek iin Temel lalar iin niversiteler ttifak adl uluslararas kurulu Philadelphia Konsenss Bildirgesini hazrlamtr. Trk Tp rencileri Uluslararas Komitesi (TurkMSIC) Philadelphia Konsenss Bildirgesini kabul ettiini ve bu ynde yaplacak almalar tevik edeceini beyan eder.

GR
hmal edilmi hastalklar fakirliin ve dezavantajlln bir belirtisidirler. Bu hastalklar daha ok gzlerden uzaklarda yaayan en fakir toplumlar, krsal blgeleri, ehirlerin kenar mahallelerini veya atmalarn yaand blgeleri etkilemektedir. Dnya zerinde yaklak 1 milyar kii bu hastalklara yakalanmtr [1]. Her yl 10 milyon insan, bu tedavi edilebilir hastalklar yznden lmektedir. Bu hastalklar tedavi edebilecek temel ilalara da maalesef ulalamamaktadr. Dnya nfusunun te birinin bu ilalara eriimi bulunmamaktadr. Afrika ve Asya'nn fakir blgelerinde bu ilalara eriemeyenlerin oran nfusun yars civarndadr. Her dakika 20 kii tedavi edilebilen bu hastalklar yznden lmektedir [2]. Dnyann fakir blgelerinde bu hastalklardan etkilenen milyonlarca insan, maalesef pek ok kiinin gznden kamaktadr. Gelimekte olan lkelerde milyonlarca insan uyku hastal, lenfatik filariazis, trahom ve dier ihmal edilmi hastalklara yakalanmaktadr. nk bu fakir insanlarn hastalklar pazarlama frsatlar sunmadklar iin ticari aratrmalara uygun bulunmamaktadr. Aratrmalar iin ayrlan paralarn sadece %10'u dnya nfusunun %90'n ilgilendiren salk problemlerine ayrlmaktadr [2]. Bu sorunlarn giderilmesinde niversitelere nemli bir rol dmektedir. Pek ok nemli ila niversitelerde kefedilmekte ve bu yzden dnyann bu ilalara eriimi niversitelerin bilimsel kapasitelerini nasl kullandklaryla olduka ilgilidir. niversitelerin bu hastalklara tedaviler bulmada ve ilalar gelitirmede nc kurulular olmalar gerekmektedir.

niversiteleri bu sorunun zmnde rol almaya tevik etmek iin Temel lalar iin niversiteler ttifak (UAEM) adl uluslararas bir kurulu Philadelphia Konsenss Bildirgesini hazrlamtr. Bu bildirge 9 Nobel dl alm bilim adam, tp ve halk sal alannda alan nemli bilim adamlar, politikaclar, sivil toplum rgtleri ve IFMSA, AMSA-USA, Medsin-UK, Oxfam International, MSF, Institute for OneWorld Health ve Partners for Health gibi uluslararas kurulular tarafndan kabul edilmitir.

ANA METN
Bizler, TurkMSIC olarak, aadaki Philadelphia Konsenss Bildirgesini kabul ediyoruz. Bu bildirgenin lkemiz niversiteleri tarafndan kabul edilmesi ve bildirgede bahsedilen prensipler dahilinde yaplacak almalar tevik edeceimizi beyan ediyoruz. Philadelphia Konsenss niversitelerin salkla alakal bulularyla ilgili politikalarndan tane deiiklii hedeflemektedir. niversiteler unlar yapmaldr: Bilimsel aratrmalara eit eriimi tevik etmelidirler. hmal edilmi hastalklar zerine aratrma ve gelitirmeyi tevik etmelidirler. Bilimsel aratrmalarn baarlarn insanlarn refah dzeyindeki etkileri ile lmelidirler.

Bu deiiklikler tam anlamyla milyonlarn hayatn kurtaracaktr. Bilimsel Aratrmalara Eit Eriim niversiteler ilalarn, alarn ve tan yntemlerinin esas gelitiricisidirler. niversiteler bilimsel kapasitelerini bu icatlarn gelimekte olan lkelerin dk cretlerle salanabilmesi iin gelitirmelidirler. Bu mekanizma unlara eriim salanmasn ierir: Gelimekte olan lkelere niversitelerin bulularnn ihra edilmesi ve jenerik firmalarn bu bulularn retimi iin patent hakk, fiyatlarn indirilmesi, dk ve orta gelirli lkelerin ihtiyalarnn patensiz rnlerle karlanmas ve patent havuzuna katlm. hmal Edilmi Hastalklar iin Aratrma ve Gelitirme Tedavi seenekleri yetersiz olan veya bulunmayan ve ila pazar iin potansiyel oluturmayan ihmal edilmi hastalklar zel sektrn yeterince ilgisini ekmemektedir. niversiteler ihmal edilmi hastalklar zerine aratrma ve gelitirme faaliyetleri nndeki engelleri kaldrmay politika olarak kabul etmelidirler. Bu politika deiiklii unlar ierir: Kamu zel sektr ortakl ve gelimekte olan lkeler iin kurulmu enstitler gibi ticari olmayan ortaklarla ilikiler kurulmas, ila gelitirme faaliyetleri iin yeni frsatlar oluturulmas ve ihmal edilmi hastalklarla ilgili aratrmalarla uraanlarn herhangi bir niversite patent ya da izninden muaf olmas.

Bilimsel Aratrmalarn Baarlarnn nsanlarn Refah Dzeyine Etkisiyle llmesi niversitelerin teknoloji transfer faaliyetleri genellikle tescilli patentler ve geerlilik, lisanslar verilmi olmas ve lisanstan gelir elde etmesi gibi basit ve llebilir faaliyetlerle deerlendirilir. Bu yzden, niversite bulularnn, zellikle fakir lkelere olan, olumlu sosyal etkilerinin ou zaman farkna varlmaz. niversiteler teknoloji transfer faaliyetlerini, bilimsel kapasitelerinin sala kresel eriim amacna uygun kullanlmas iin toplumdan istatistiki bilgi toplayaca ve bu ynde istatistiki almalar yapaca ve yeni teknolojilerin transferi konusundaki ltlerini ihmal edilmi hastalklar alanndaki halk sal rnleri ve bulular iin yeniden deerlendirecei bir duruma uygun olarak yeniden dzenlemelidirler.

KAYNAKLAR
1. Dnya Salk rgt, hmal Edilmi Tropikal Hastalklar Kitap, hmal Edilmi Tropikal Hastalklar Program, 2010 2. Temel lalar iin niversiteler ttifak, Overview of Our Issues, http://essentialmedicine.org/issues