Professional Documents
Culture Documents
Spis treści
13 marca 2007 r. zakaz „promocji tego typu zachowań w placówkach ukryty – jak każdy obywatel tego kraju. Odbieranie
na konferencji oświatowych“ do „niedotykania osób dotkniętych tą nam tych praw jest karą – dotkliwą i niebezpieczną
prasowej o założeniach projektu ustawy o zakazie przypadłością“ (a co z homoseksualnymi uczniami, dla zdrowia psychicznego, a nawet życia tych wszyst-
„propagowania homoseksualizmu“ w placówkach liceów oczywiście, którzy niebacznie wezmą się za kich młodych (i starszych) ludzi, którzy są „dotknięci tą
oświatowych oraz w miejscach wypoczynku ręce w murach szkoły lub na wycieczce?). przypadłością“, i dla ich bliskich.
młodzieży. „Ta ustawa w żadnym wypadku nie
będzie dotykać praw osób dotkniętych tą przy- Problem nie polega jednak na tym, jak bardzo ab- Mimo wszystko wierzę, że ta ustawa nie wejdzie
padłością. Będzie zagradzać drogę do promocji surdalne mogą się wydać tego rodzaju inicjatywy. w życie. Bo za nią mogłyby pójść następne, za
tego typu zachowań w szkole i w placówkach W demokratycznym kraju, będącym członkiem którymi nie od dziś optuje LPR – jak choćby ta o
oświatowych“ – zapewnił. Proponowana ustawa Unii Europejskiej, w kraju, w którego Konstytucję delegalizacji organizacji LGBT. Ale być może –
będzie mówiła m.in. o tym, że „kto propaguje w wpisany jest zakaz dyskryminacji, takie propozycje, choć w to nie wierzę – to ostatni rok, w którym
placówkach oświatowych homoseksualizm lub in- jeżeli już się pojawiają, powinny być przez rząd możemy tym organizacjom podarować 1 procent
ne zboczenia seksualne, podlega karze ogra- stanowczo ucinane, a ich pomysłodawcy – z naszych podatków (na przyszłą podziemną
niczenia wolności lub grzywny“. wzorem niesławnego ministra Kapery – karani lub działalność?). Może warto zatem potraktować
przynajmniej surowo upominani. Tymczasem pre- tegoroczne rozliczenie z fiskusem jako nasz pry-
Słowa ministra Orzechowskiego mogłabym nawet mier Jarosław Kaczyński, zapytany o projekt watny akt nieposłuszeństwa obywatelskiego?
uznać za zabawne, gdyby nie fakt, że nie odzwier- ustawy przygotowany przez MEN, stwierdził, że
Wydawca: Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii, ul. Żelaz-
ciedlają tylko jego poglądów (do których, przyznaję „zgoda na promowanie gejowskiego trybu życia w na 68, Warszawa, tel.: 022 423 64 38, gazeta@kampania.org.pl
z obrzydzeniem, ma prawo), ale program polskich szkołach byłaby przesadą“. Nie omieszkał Redaktorka naczelna: Ewa Tomaszewicz
Zastępca redaktorki naczelnej: Mariusz Kurc
współrządzącej partii (i w tym momencie naprawdę też dodać, że w Polsce nie istnieje nietolerancja Stała współpraca: Marta Abramowicz, Robert Biedroń, Michał
nie jest ważne, jak nikłe poparcie społeczne ma ta wobec osób homoseksualnych – w końcu nawet Hucał, Radek Oliwa, Małgorzata Rawińska, Agnieszka Szpak,
partia). I mogłabym, wzorem Anny Dzierzgowskiej z przed wojną homoseksualizm nie był u nas karany. Krzysztof Śmiszek, Krzysztof Tomasik
Marketing: QM Orzoł, office@qmarketing.pl
„Monitora Edukacji“, ironicznie zapytać, co pan mi- Fotoedytor: Oiko Petersen
nister radzi w takim razie zrobić z Platonem, Safoną Zgadza się, panie premierze, przed wojną nie był. Skład: Agnieszka Kraska
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych oraz zastrzega sobie
czy Michałem Aniołem (czy usunąć ich z Problem jednak w tym, że homoseksualizm nie ogra- prawo do ich redagowania i skracania. Przedruki po uzyskaniu
podręczników?), tyle że sprawa nie dotyczy czci- nicza się do załatwiania swoich potrzeb seksualnych pisemnej zgody wydawcy.
godnych lesbijek i gejów sprzed lat, ale dwóch mi- w czterech ścianach własnego mieszkania (tak jak i Okładka: Adam Stefaniak, Jakub Stański
lionów lesbijek i gejów żyjących tu i teraz, w IV heteroseksualizm). Homoseksualni jesteśmy również Współpraca: Agnieszka Weseli
2
raport Demoniczny Klan
Geje i lesbijski w polskich serialach
Od lat trudno wyobrazić sobie popularny se- tych produkcjach HBO – „Sześć stóp pod wszym serialem o całej społeczności LGBT w
rial amerykański, w którym choćby na drugim ziemią“ i „Anioły w Ameryce“ (patrz: ramka), Polsce, warto zadać pytanie, jak dotychczas ta
planie nie pojawialiby się geje i lesbijki. Nie które dorobiły się już statusu pozycji kul- tematyka była traktowana przez polskie
mówiąc o ściśle branżowych pozycjach, jak towych. W momencie, gdy zawieszono pro- tasiemce przyciągające przed telewizory mi-
„The L Word“, „Queer as Folk“ czy znakomi- dukcję „Queer Family“, mającego być pier- liony widzów.
3
Już w pierwszej polskiej telenoweli „W labiryn- gała się, ale w końcu drżącym głosem wyznała
Niedościgłe wzory cie“, która biła rekordy popularności na przeło- szefowej, że fotografka próbowała ją podry-
mie lat 80. i 90., pojawiła się negatywna postać wać. Traumatyczne przeżycie miało zresztą
„Anioły w Ameryce“
– miniserial z 2003 r. – antykwariusz Myszorek (Andrzej Mrowiec). swoisty ciąg dalszy, po jakimś czasie w serialu
będący adaptacją Jedna z bohaterek – Renata (Anna Choda- pojawił się bowiem kolejny czarny charakter –
głośnej sztuki T. Ku- kowska) – była poważnie zaniepokojona, gdy jej Ilona Gorska (Anna Korcz), była kochanka Maj-
shnera, którą na nastoletni podopieczny Igor (Karol Bulenda) za- ki, która próbowała zniszczyć świetnie rozpo-
deski TR Warszawa czął obracać się w towarzystwie Myszorka, a już czynającą się karierę Moniki. Także i te prze-
przeniósł Krzysztof
Warlikowski. Wśród szczególnie, gdy okazało się, że spędził u niego szkody zostały pokonane, a z całego wątku
bohaterów jest para noc. Nie było wątpliwości, że choć chodziło o niewiele wynikło. Kolejny intruz zniknął z se-
gejów, z których jeden właśnie dowiedział się, pasera, który zlecał pobicia, najbardziej zagrażał rialu, a widzowie pozostali z pytaniem, jak to
że jest chory na AIDS, podobnie jak ukrywający jego homoseksualizm. Jakby tego było mało, się dzieje, że w rodzinie Lubiczów może zna-
swój homoseksualizm znany prawnik Roy Myszorek zginął tragicznie – inny bohater serialu leźć się zakonnica, dziecko z zespołem Downa,
Cohn. W 2004 r. „Anioły w Ameryce“ otrzy-
Maciek (Cezary Domagała) znalazł go z nożem chory na AIDS czy narkomanka, ale gej czy les-
mały Złote Globy jako najlepszy miniserial, dla
aktorki (Meryl Streep), aktora (Al Pacino), aktor- w plecach. Był też głównym podejrzanym o za- bijka już nie.
ki drugoplanowej (Mary-Louise Parker) i aktora bójstwo, bo, jak powszechnie wiadomo, czarny
drugoplanowego (Jeffrey Wright). charakter potrafi narobić kłopotow nawet zza Na złe i na jeszcze gorsze
grobu. Niewielka w sumie postać antykwariusza
„Sześć stóp pod zie - stanowi dobry przykład modelu, który w przy- „Klan“ bardzo długo był najpopularniejszym pol-
mią“ – serial tele-
padku osób homoseksualnych jest wciąż reali- skim tasiemcem, w pewnym momencie musiał
wizji HBO realizo-
wany w latach zowany w kolejnych telewizyjnych produkcjach. jednak oddać palmę pierwszeństwa swojemu
2001-2005. Cen- młodszemu koledze – „Na dobre i na złe“. Ta
tralnymi postaciami Wyrzuceni z Klanu opowieść o perypetiach lekarzy z Leśnej Góry
są tu bracia Fishero- szybko podbiła serca widzów. Szybko wprowa-
wie: David i Nate, Dziesięciolecie istnienia obchodzi w tym roku dzono też wątek gejowski. Znów nie obyło się
którzy po śmierci oj-
ca przejęli prowadzony przez niego zakład po- najstarszy z wciąż emitowanych seriali – „Klan“ bez dramatu – tym razem to Zosia (Małgorzata
grzebowy. David jest gejem, początkowo – produkowany w dużej mierze przez ekipę, Foremniak) odkryła, że jej narzeczony Mikołaj
ukrytym, potem coraz bardziej akceptującym która robiła „W labiryncie“. Przez te dziesięć lat (Robert Janowski) tuż przed samym ślubem
swoją orientację seksualną. W ostatniej serii kilka osób z rodziny Lubiczów miało nieszczęś- zdradził ją z architektem Danielem (Jacek Bo-
wraz ze swoim partnerem adoptuje dwójkę cie spotkać na swojej drodze gejów i lesbijki, bo ruch). To bezprecedensowe wydarzenie odcisnę-
dzieci. Serial otrzymał liczne nagrody, m.in.
ich pojawienie się nigdy nie przynosiło niczego ło oczywiście piętno na wszystkich bohaterach
Emmy i Złote Globy.
dobrego. Pierwszy był Rafał (Jacek Rozenek), dramatu – do ślubu nie doszło, Mikołaj się sto-
„The L Word“ – pier- młody i atrakcyjny szef agencji reklamowej, w czył, a Zosia podejrzewała, że jest nosicielką wi-
wszy serial, którego której zatrudniła się Agnieszka (Paulina Holtz). rusa HIV. A Daniel? Co z niego za człowiek, moż-
wszystkie najważ- Niewiele było wiadomo o jego życiu osobistym na się było jeszcze przekonać, gdy w szpitalu
niejsze bohaterki to i ewentualnych związkach, ale kilka razy zostało wylądował chory na AIDS jego kolejny facet (Ar-
lesbijki i biseksua-
wprost wyartykułowane: Rafał jest gejem. Jego tur Krajewski). Daniel nie tylko opuścił go w tej
listki. Pilot serialu po
raz pierwszy poka- pojawienie się w serialu zwiastowało rozwód trudnej chwili, ale też więcej się nie pojawił.
zano w styczniu Agnieszki, która właśnie z nim zamieszkała po Przez jakiś czas kontynuowany był za to wątek
2004 r., a debiutuje rozstaniu z mężem. Rodzice Agnieszki początko- Mikołaja, który próbował nawet romansować z
właśnie czwarta seria, w której pojawią się no- wo podejrzewali, że córka ma romans z szefem, kolejną lekarką szpitala w Leśnej Górze – Moni-
we postacie – będą je odtwarzać Cybill She- ale prawdziwy szok przeżyli dopiero, dowiadu- ką (Jolanta Fraszyńska), czemu oczywiście zdecy-
pperd i Marlee Matlin. Ta ostatnia zagra uko-
chaną Bette Porter (Jennifer Beals), głównej
jąc się o jego homoseksualizmie. Krystyna (Ag- dowanie przeciwny był jej ojciec (Marian Opa-
bohaterki. Ulubienicą polskich lesbijek jest jed- nieszka Kotulanka) i Paweł (Tomasz Stockinger) nia). Generalnie jednak po tak traumatycznym
nak postać Shane McCutcheon, grająca tę rolę byli zdecydowanie zniesmaczeni „środowis- doświadczeniu jak seks z mężczyzną Mikołaj już
Katherine Moennig wygrała IV edycję ran- kiem“, w jakim obraca się ich córka. Ich reakcja się nie podniósł, a po pewnym czasie zniknął.
kingu „80 kobiet“ portalu Kobiety Kobietom. była o tyle zaskakująca, że mieliśmy w tym wy- Realizatorzy serialu zdradzili, że sam Robert Ja-
padku do czynienia z wykładowczynią uniwer- nowski nie chciał tej roli ze względu na nieprzy-
„Queer as Folk“ –
sztandarowa produ- sytecką i lekarzem, swoistą elitą intelektualną jemności, które spotykały jego... mamę.
kcja dla gejów i les- serialu, którzy byli przedstawiani jako osoby ra-
bijek (z naciskiem na cjonalne i dość tolerancyjne. N jak nieobecność
gejów). W 1999 r.
brytyjska telewizja Po odfajkowaniu geja przyszła pora na lesbij- W pewnym momencie także „Na dobre i na
pokazała osiem od-
kę. Tym razem los zetknął Monikę (Izabela Tro- złe“ przestało być najchętniej oglądanym seria-
cinków serialu, w
którym główni bo- janowska) z „najlepszym fotografem w spód- lem w Polsce, bo coraz większą popularność
haterie to trzej geje: Stuart, Vince i Nathan. nicy“, czyli Mają Barcz (Joanna Benda). Majka zyskiwało „M jak miłość“. I tu nie obyło się bez
Rok później wystartowała jego amerykańska pojawiła się w serialu, by pojechać z Moniką demonicznego geja, a niewiele brakowało, i
wersja wyprodukowana przez telewizję Show- do Afryki na sesję zdjęciową w zastępstwie fo- byłaby też lesbijka. Wątek lesbijski miał był po-
time. Tym razem gejów było już pięciu plus tografa, który złamał obojczyk. Czy coś dobre- ruszony już na samym początku, ale ostatecz-
matka jednego z nich i para lesbijek. Serial
spodobał się na tyle, że powstało pięć sezo-
go mogło z tego wyniknąć? Rozbicie samolo- nie nie ujrzał światła dziennego. Scenarzystka
nów, żaden nie trafił jednak na ekrany pols- tu, którym początkowo miała lecieć ekipa, wy- serialu Ilona Łepkowska wielokrotnie w wy-
kich telewizorów. daje się tylko przygrywką do czegoś naprawdę wiadach mówiła, że Iza (Maja Hirsch), przyja-
strasznego. Po powrocie Monika długo ocią- ciółka Małgosi (Joanna Koroniewska), miała
4
okazać się zakochaną w najmłodszej córce
Mostowiaków lesbijką. Proces uwodzenia i
zniechęcania Małgosi do mężczyzn został
zresztą po części pokazany, postawieniu krop-
ki nad „i“ sprzeciwiła się ponoć aktorka grająca
postać Izy, która nie chciała odtwarzać roli les-
bijki i wymusiła na scenarzystach zmiany. „Po-
wiedziała, że może zagrać wielokrotną mor-
derczynię, narkomankę, ale lesbijkę w żadnym
razie, bo nie chce być wytykana i potępiana
przez ludzi, którzy utożsamiają ją z graną pos-
tacią“. – „Musiałam coś zrobić. – tłumaczy
Łepkowska. - Postać bohaterki nosiła w sobie
jakąś tajemnicę i miała kłopoty z mężczyznami.
Jej odmienna orientacja seksualna miała to
wyjaśnić. Ale wobec protestu przewekslował-
am wątek w stronę jej traumatycznego dzie-
ciństwa i molestowania seksualnego przez oj-
ca.“ – wyjaśniano w „Polityce“. Ostatni akt ca-
łej sytuacji odegrał się już poza serialem. Oka-
zało się bowiem, że polskie lesbijki są tak
spragnione własnej przedstawicielki, że Maja
Hirsch jako potencjalna homoseksualistka w
serialu zdobyła w środowisku sporą popular-
ność. Aktorka przez pewien czas figurowała
nawet w rankingu „80 kobiet“ portalu Kobiety
Kobietom, gdzie co roku wybierane są NAJ,
5
Nie powiem,
wywiad
że jestem gejem
Bezskutecznie przekonywał: Mariusz Kurc Foto: Oiko Petersen
r e k l a m a
6
my o tym. Póki pracują, chyba nie
będę mówił publicznie o moim ho-
moseksualizmie.
7
Być hetero
za wszelką cenę
kraj
Tekst: Marta Abramowicz
Procenty nie sumują się do 100, ponieważ badani kami – którzy w tym czasie te więzi między so- wandalizm, niszczenie mienia
mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź bą nawiązują – i są traktowane jako odstające
od grupy ze wszystkimi tego konsekwencjami. 5,5%
Największe z do tej pory przeprowadzonych Geje i lesbijki stoją więc przed dylematem: z grafitti / plakaty / ulotki na twój temat
badań mniejszości seksualnych objęło 1002 jednej strony, aby zachowywać się zgodnie z
2%
osoby. Wśród respondentów przeważały oso- normami kulturowymi i mieć szansę na rozwi-
by młode w wieku 18-26 lat i 26-40 lat o wyk- janie więzi międzyludzkich w pracy, powinni inne formy nękania psychicznego
ształceniu średnim i wyższym. Dzięki temu, że mówić wprost o swoim życiu prywatnym, z
7,2%
badanie było prowadzone częściowo przez in- drugiej strony ujawnienie jest traktowane rów-
ternet, udało się dotrzeć również do osób z nież jako złamanie pewnych norm i obarczone Procenty nie sumują się do 100, ponieważ badani
mniejszych miast. konsekwencjami. mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź
Aż 18 % badanych zostało fizycznie zaatako- Ponad 85% osób bi- i homoseksu- przede wszystkim ludzie młodzi, można
wanych w ciągu ostatnich 2 lat – pobitych, ko- alnych ukrywa swoją orientację w stwierdzić, że wyniki podważają stereotyp
panych, szarpanych, część takich ataków miała miejscu pracy, a blisko 80% w nieszczęśliwego/ej i samotnego/ej geja/lesbijki.
podtekst seksualny (tabela 1). szkole/na uczelni. Również stosunki z rodziną zmieniają się na
coraz lepsze – w 70% badanych deklarowało,
Połowa badanych była psychicznie nękana na Są jednak w raporcie również dane, które napa- że ich orientacja jest znana rodzinie. Najbardziej
wiele różnych sposobów (tabela 2), w tym wają nadzieją – geje i lesbijki prowadzą normal- wspierające okazało się rodzeństwo – aż w 3/4
70% wielokrotnie. ne życie towarzyskie – zdecydowana większość przypadków, jeśli dowiedziało się o orientacji
utrzymuje kontakty z ponad 5 osobami bi- lub swojej siostry lub brata, to zaakceptowało ją bez
Lęk przed pobiciem i ostracyzmem społecznym homoseksualnymi oraz z ponad 5 osobami het- problemów. Jeśli chodzi o matki i ojców, to aż
jest głównym powodem ukrywania swojej eroseksualnymi. Połowa badanych deklarowała połowa rodziców, jeśli wie o orientacji
orientacji przed otoczeniem. Ponad 85% osób też, że wszyscy lub większość z ich znajomych syna/córki, w pełni akceptuje swoje dziecko.
8
kraj
Tekst: Agnieszka Szpak
Więcej o kampanii:
www.stophomofobia.kampania.org.pl
9
Foto: Agnieszka Kraska
kraj
10
świat Teksty: Agnieszka Szpak
Mariusz Kurc
foto: kraska
istocie dokument proponuje tylko, by w sto- go odzewu ze strony redakcji „Rzeczpospo-
sunku do dzieci wychowywanych przez pary litej“. (MK)
11
And the Oscar społeczeństwo
goes to...
l e s b i j s k i e i k o n y
Tekst: Małgorzata Rawińska
tualistkami, jak Agnieszka Graff czy Kazimie- azynu „The Advocate“ w 1992 roku, wiąże
ra Szczuka. Tutaj doceniany jest głównie ro- się niezwykła anegdota. k.d., będąc wziętą
zum, a nie orientacja psychoseksualna, wy- piosenkarką country, jako zagorzała wielbi-
gląd, czy też wiek. Najłatwiej zaś jest sports- cielka zwierząt i wegetarianka tuż przed com-
menkom. Wystarczy (ładne mi wystarczy), ing outem zaczęła publicznie namawiać kow-
k.d. lang
aby osiągnęły sukces, jak Amelie Mau- bojów, aby przestali hodować bydło na ubój.
resmo czy Martina Navratilova, i miejsce w sercu stać się wielbioną przez miliony lesbijek (świadczy Nie trzeba mieć bujnej wyobraźni, aby się domyś-
niejednej lesbijki mają zapewnione. o tym chociażby około 12 milionów, jak nie leć, jaką wywołała tym burzę. Stacje radiowe roz-
więcej, sprzedanych płyt na całym świecie). poczęły bojkot jej piosenek. Za to jej wyznanie, że
Yes, I am Melissa Etheridge jest zdobywczynią dwóch jest lesbijką, przeszło niemal bez echa.
nagród Grammy oraz jednego Oscara, którego ot-
Niewątpliwie jedną z największych ikon na rzymała w tym roku. Przypisuje jej się powiedze- Być może cała ta sytuacja wyszła k.d. na dobre,
świecie (ach, czemu nie w Polsce, łka moje serce) nie, iż lesbijka jest najwyższym wcieleniem w roz- gdyż w 1992 wydała płytę „Ingenue“, która
jest Melissa Etheridge. Ta niewiele większa od woju duchowym. Swój coming out miała na zawiera jeden z jej najbardziej znanych utworów
swojej 12-strunowej gitary (160 cm) i, nie boję się wiecu wyborczym Billa Clintona, kiedy to po- „Constant Craving“ i za którą otrzymała nagrodę
tego napisać, o dość przeciętnej urodzie istota, na wiedziała „jestem dumna, że jestem lesbijką“. Po Grammy. Również od tego roku działa aktywnie
scenie staje się wielką damą muzyki. tym publicznym oświadczeniu nie tylko jej kolejny na rzecz środowiska LGBT. I na zakończenie dob-
12
ra wiadomość dla fanek artystki mieszkających w
Warszawie i Krakowie: k.d. bywa podobno w
tych dwóch miastach przynajmniej raz w roku.
13
Bogaci
market
czy prześladowani?
Tekst: Michał Hucał, Artur Orzoł
a r t y k u ł s p o n s o r o w a n y
Naughty Burn
Chciałbyś w jeden wieczór uwieść cały świat? Twoim żywiołem jest me-
tropolia nocą? Lubisz pokazać się w świetnym towarzystwie i chcesz,
aby zobaczyli cię w nim inni? Burn ma dla ciebie idealną propozycję!
Właśnie ruszył energetyczny konkurs Upload Yr siąc. Przez najbliższe 6 miesięcy Internauci i jury bę- www.naughtyjames.com. Młody twórca zasłynął
Night Face Burn Gallery, w którym poszukiwani są dą wybierali „Twarz Miesiąca“, a spośród nich sam w świecie poważnej fotografii i sztuki – jego naz-
charyzmatyczni imprezowicze, chłonący nocne ży- Naughty James, najsławniejszy fotoblogger świata wisko wymienia się jednym tchem w towarzystwie
cie szczególnie intensywnie, a do tego lubią zwra- (jego stronę dziennie ogląda ponad 20 000 ludzi!) Nan Golding i Wolfganga Tillmansa – ale również
cać na siebie uwagę innych. Ekipę Burna – łowią- wskaże szczęśliwca, który stanie przed jego obiek- w świecie mody jego niepowtarzalne, under-
cą najciekawsze nocne twarze – już teraz spotka- tywem… Naughty sesja z Naughty Jamesem groundowe, spontaniczne sesje znalazły oddanych
cie w najmodniejszych klubach Warszawy, Wroc- czeka na zwycięzcę, który urzeknie słynnego fanów. Autentyczność i prowokacyjny charakter
ławia, Krakowa i Trójmiasta. Efekty ich pracy widać fotografa swoim imprezowym lookiem i charyzmą. zdjęć rozsławionego fotobloggera docenił również
na stronie www.burn.pl – gdzie nie tylko można A to nie lada wyróżnienie. Naughty James to żywa BURN i zaprosił go do współpracy, otwierając tym
podejrzeć nocne życie innych, lecz również do- legenda imprezowego Londynu (czyli zupełnie samym drzwi do wielkiego świata spragnionym
rzucić swoje własne zdjęcia i zgarnąć nagrody. Co innego miasta od turystycznej stolicy Wielkiej wrażeń polskim bywalcom nocnych klubów.
warte podkreślenia, w tym konkursie każdy ma Brytanii) którego rytm wyznacza noc, moda i nowe Zacznij działać – wejdź na www.burn.pl i sprawdź
szansę na wygraną – również głosujący! Na nich odkrycia muzyczne. Ten inny Londyn można zoba- swoje możliwości współpracy z Naughty Jame-
czekają telefony Nokia – świeża dostawa co mie- czyć właśnie na blogu Naughty Jamesa: sem! Naughty sesja może mieć twoją twarz!
14
market
Tekst: Michał Hucał, Artur Orzoł
Kontrowersyjny Snickers
Koncern Masterfoods usunął z internetu homofo-
biczny serwis internetowy promujący markę Snickers
Emisja spotów oraz serwis internetowy zostały na-
piętnowane przez The Gay & Lesbian Alliance LGBTmetr
podczas jednej z najważniejszych imprez sportowych Against Defamation (GLAAD). Masterfoods w 34% internautów LGBT
USA – rozgrywek futbolowych Super Bowl®. związku z tym wycofał emisję spotów i serwis inter-
odwiedza Innastrona.pl
netowy. Co ciekawe, agencja reklamowa, która
Serwis był częścią kampanii reklamowej związanej przygotowała kreację, TBWA, w styczniu 2007 r. Najpopularniejsze serwisy dla gejów i lesbijek
ze sponsorowaniem przez Mars Inc. (część koncer- poprosiła GLAAD o ocenę spotów pod kątem reakcji Innastrona.pl - 34%
nu Masterfoods) ligi NFL. Akcja obejmowała także przez LGBT, ale już następnego dnia wycofała swoją
spoty reklamowe w telewizji i online. Przedstawiały prośbę bez przedstawienia spotów. Koncern wyjaś- Kobiety-kobietom.com - 16%
one „prawdziwych“ mężczyzn w sytuacjach, które nia jedynie, że protesty wobec kampanii to tylko Gejowo.pl - 12%
prowadziły do przypadkowego, męsko-męskiego kwestia poczucia humoru, niemniej kampania zos-
pocałunku. Aby zdjąć z siebie podejrzenie „gejost- tała wstrzymana, co oznacza mimo wszystko Homiki.pl - 11%
wa“ wykonują czynności, absurdalne i szkodliwe, respekt ze strony Mars Inc. dla środowisk LGBT. Gaydar.pl - 7%
ale „męskie“, np. picie płynu do chłodnicy.
Mars Inc./Masterfoods jest również właścicielem tak Gaylife.pl - 6%
Dodatkowo na specjalnym serwisie internetowym znanych marek, jak Uncle Ben's®, Pedigree®, Agencja QM na podstawie Megapanel
Mars Inc. zamieścił filmy, w których pokazana jest Whiskas®, Chappi®, Kitekat®, Frolic® oraz słody- PBI/Gemius, N=19614 oraz badania QGI NetPa-
nel, N=802, okres listopad 2006. Proc. internautów
reakcja wiodących graczy NFL na spoty – reakcja czy Mars®, Snickers®, Twix®, Bounty®, Milky identyfikujących się z LGBT, którzy w listopadzie
2006 odwiedzili dany serwis przynajmniej raz.
pełna uprzedzeń w stosunku homoseksualistów. Way®, M&M's®.
15
Jak możemy pomóc
felieton
homofobom?
Tekst: Mariusz Kurc
Jego odpowiedź była do przewidzenia: wysyłając Isaiah Washington (serialowy dr Preston Burke) ggardem, prezydentem Narodowego Stowarzysze-
ich na „leczenie“. Tym, którzy argumentowali, że nazwał T.R. Knighta (serialowy dr George O’Malley) nia Ewangelików USA skupiającego 30 milionów
problemy homoseksualistów biorą się z opresji „ciotą“ („faggot“). Kilka dni później T.R. Knight wiernych. Gdy Haggard, żonaty pastor, ojciec piątki
społecznej, czyli z homofobii, prowadzący odpo- powiedział, że jest gejem, a skruszony Washington dzieci, zaczął aktywnie wspierać zakaz związków jed-
wiadał, że "leczeniu" poddaje się również wielu publicznie go przeprosił. Jednak w styczniu br. nopłciowych w stanie Kolorado, w którym mieszka,
amerykańskich homoseksualistów – a przecież w Washington oświadczył: „Nigdy nie nazwałem T.R. Mike Jones nie wytrzymał: „Płakałem kilka nocy, bijąc
liberalnej Ameryce żadnej opresji nie ma! Nikt z Knighta ,ciotą’“. Zaprzeczył własnym przeprosinom się z myślami, czy powinienem to robić. Ale w końcu
uczestników tej oczywistej bzdurze nie zaprzeczył. i znów użył obraźliwego słowa. Pozostałe gwiazdy stwierdziłem, że nie wybaczyłbym sobie z moralnego
„Chirurgów“ ostro potępiły homofobię punktu widzenia – musiałem o tym powiedzieć pub-
Tak czy inaczej, nie wątpię, że niejeden amerykań- Washingtona. Oficjalne oświadczenie wydało licznie“. Efekt? Wielebny zrezygnował z kierowania
ski homoseksualista chciałby być hetero i w związku również kierownictwo stacji ABC nadającej serial: Stowarzyszeniem. Czy może być coś piękniejszego od
z tym poddaje się „leczeniu“. Krzyżyk męskiej prostytutki dającej lekcję moral-
mu na drogę. Są jednak i tacy homosek- ności pastorowi? W Ameryce epoki
sualiści, którzy chcą żyć w zgodzie ze konserwatywnego George’a Busha
swoją naturą. W USA nie można ich politycznym problemem jest ciąża Mary
jako grupy społecznej obrażać. W pro- Chenney (lesbijki żyjącej w stałym
gramie Pospieszalskiego homofobia nie związku), córki wiceprezydenta Dicka
była dyskutowana. W Ameryce zaś z Chenneya (u nas skandalem jest roz-
homofobią aktywnie się walczy. wód córki prezydenta). Amerykańskie
tabloidy ekscytują się rozpadem związ-
Na początku lutego Jon Amaechi, jako ku Lance’a Bassa (z N’Sync) z przystoj-
pierwszy gracz w historii ligi NBA ogłosił, nym Reichen Lehmkuhl. A tegoroczną
że jest gejem. Kilka dni później inny gracz ceremonię wręczenia Oscarów po-
foto: kraska
16
felieton Szuje w Ameryce
Tekst: Radek Oliwa
17
Czy Anioły mogą
kultura
rozpętać burzę?
Tekst: Bartosz Żurawiecki Foto: Stefan Okołowicz
Jeden z prawicowych
dzienników (nazwy nie
zdradzę, bo co ja tam sta-
re konserwy będę rekla-
mował) tuż przed pre-
mierą „Aniołów w Ame-
ryce“ ogłosił z trwogą w
głosie, że spektakl War-
likowskiego pewnie wy-
woła burzę. Nie tylko
zresztą z tej strony płynęły
„komunikaty o możliwości
wystąpienia skandalu“
Maciej Stuhr (Joe Pitt), Maja Ostaszewska (Harper Amaty Pitt), Jacek Poniedziałek (Louis Ironson) i Tomasz
Mój znajomy, którego trudno posądzić o kola- Tyndyk (Prior Walter; tyłem).
borowanie z obecną władzą, prorokował kilka
miesięcy wcześniej, że jeśli dojdzie do wysta- na początku lat 90. Akcja sztuki zaczyna się w „zboczeńców“ i nie uczynili nic, by pomóc umie-
wienia „gejowskiej fantazji na motywach naro- październiku roku 1985, kończy w lutym roku rającym współobywatelom. Pokazał hipokryzję
dowych“ Tony’ego Kushnera, to TR (dawniej 1990. Reagan rządzi, AIDS szaleje. Albo odwrot- konserwatystów i bigotów, ich pełne morałów
Teatr Rozmaitości) zostanie zamknięty. Dlatego, nie. Głównymi bohaterami wielowątkowego gęby, które wieczorami, w ciemnych parkach
że przecież jeden z bohaterów sztuki, Roy M. utworu są, oprócz wspomnianego Cohna, także: wypełniali czymś zupełnie innym. Ale szczególnie
Cohn – prawicowy, prominentny amerykański protegowany Roya, Joseph, Harper, czyli żona śmiałym posunięciem autora było włączenie w
polityk i kryptogej – aż za bardzo kojarzy się z Josepha oraz para gejów: zarażony wirusem HIV, gejowsko-lewicową perspektywę sztuki tego, co
pewną czołową postacią naszego życia polity- Prior i jego partner, Louis. Cohn umiera na AIDS, przez wielu dogmatycznie uważane jest za
cznego (zgadnij, kotku, kogo mam na myśli?). domenę prawej strony, mianowicie rodziny i
Przecież jeden z bohaterów sztuki, Roy religii. To właśnie chory na AIDS gej ma tutaj pro-
Premiera odbyła się 17 lutego. I gdzie ta burza? M. Cohn – prawicowy, prominentny rocze wizje, które objawiają mu tytułowe anioły.
Możemy mówić, co najwyżej, o chwilowym amerykański polityk i kryptogej – aż za To on jest ich wybrańcem.
zachmurzeniu. Generalnie spektakl Krzysztofa
bardzo kojarzy się z pewną czołową
Warlikowskiego przyjęty został z wstrze- Warlikowski w swoim spektaklu zredukował reli-
mięźliwym uznaniem i bez specjalnych emocji. postacią naszego życia politycznego gijną i wizyjną skalę dramatu. Postacie nadprzy-
Czyżby z wielkiej chmury spadł mały deszcz? (zgadnij, kotku, kogo mam na myśli?). rodzone wyglądają zwyczajnie, nie mają skrzydeł
Czyżby tematyka homoseksualna została już i są przede wszystkim emanacją psychiki bohate-
mniej więcej oswojona przez „opinię publiczną“? ale do ostatniego tchu zaprzecza, jakoby należał rów. Z jednej strony dobrze – pozwoliło to reży-
A może sztuka, nawet w naszym kraju, jest mniej do „mniejszości“ i cierpiał na „zarazę pedałów“. Za serowi uniknąć pretensjonalności występujących
więcej respektowaną sferą wolności? Albo też po to wywodzący się z rodziny mormonów Joseph w sztuce, a przede wszystkim sprowadzić kwes-
prostu teatr mało kogo obchodzi? Lub wręcz skłonny jest wreszcie przyznać sam przed sobą, że tię AIDS czy homoseksualizmu do ziemskich,
przeciwnie – potencjał był duży, ale Warlikowski kręcą go mężczyźni. Zwłaszcza Louis, który porzu- konkretnych wymiarów. „Anioły...“ Warlikow-
osłabił polityczną siłę sztuki Kushnera? cił Priora, bo nie był w stanie sprostać wyzwaniom, skiego wymykają się z metafizycznej pułapki, w
jakie niesie jego choroba. którą kaznodzieje różnej maści napastliwie wpę-
Zanim będę się starał pokrętnie rozstrzygnąć tę dzają dyskusje o realnych problemach mniejszoś-
kwestię, dla przypomnienia rzucam kilka faktów. Kushner bez ogródek zaatakował w „Aniołach...“ ci seksualnych. Nie ma w spektaklu rozważań,
Kushner napisał swoją dylogię („Anioły...“ składają republikanów – stojących w latach 80. u steru czy homoseksualizm jest: moralny/niemoralny,
się z części „Milenium nadchodzi“ i „Pierestrojka“) władzy – za to, że ogłosili AIDS karą boską dla naturalny/nienaturalny, dany przez Boga/diabła,
18
Tomasz Tyndyk (Prior Walter) i Maja Ostaszewska (Harper)
itd. itp. Źródła rozterek, wątpliwości, kłopotów, Celińską może być odebrana jako „dobra katolicz- Usatysfakcjonowany estetycznie, muszę jednak
czynów dobrych czy złych tkwią w ludziach, a nie ka“, która stara się zrozumieć swojego syna. ponownie zapytać: a co z tą burzą? Najpewniej
w biblijnych stworach i starych baśniach. prawicowe dzienniki znowu się pomyliły. Spektakl
Nie znajdziemy w spektaklu żadnych tanich i ła- Warlikowskiego nie spowoduje jednorazowych
Z drugiej strony jednak, przy takiej redukcji stępie- twych aluzyjek, sugerujących, że pod postacią wyładowań, po których wszystko wróci do normy.
niu ulega także ostrze polityczne. W Stanach, Cohna czy Josepha kryje się ten czy ów z Wiej- On będzie – przynajmniej mam taką nadzieję –
podobnie jak w Polsce, relacje między religią a skiej. Gdy jednak Jacek Poniedziałek jako Louis działał głębiej i długoterminowo. Dlatego idźcie w
władzą są bardzo silne. Wedle ogłoszonego krzyczy prosto w widownię: „Fałszywe faszys- Polskę głosić dobrą nowinę, że w sali SGGW, w
niedawno sondażu, Amerykanie woleliby mieć za towskie świnie“, nie ma wątpliwości, że kieruje Warszawie na Rakowieckiej, pokazywana jest
prezydenta raczej geja niż ateistę. Przynajmniej tę uwagę pod adresem rządzącej właśnie „elity“. „gejowska fantazja na motywach narodowych“.
mogą sobie wybrać, czy chcą geja-katolika, geja- TR Warszawa.
mormona czy geja-zielonoświątkowca. U nas, co Wymiar polityczny jest więc w spektaklu jak naj- Tony Kushner „Anioły w Ameryce“,
prawda, (quasi)ateista był prezydentem (gej, o ile bardziej obecny, choć jego impet tłumi estetyczna przekład Jacek Poniedziałek.
Reżyseria Krzysztof Warlikowski.
finezja dzieła Warlikowskiego. „Anioły w Amery-
Scenografia Małgorzata Szczęśniak.
Gdy jednak Jacek Poniedziałek jako ce“ zostały zrealizowane kunsztownie i mają we- Muzyka Paweł Mykietyn.
Louis krzyczy prosto w widownię: wnętrzne napięcie, które sprawia, że mimo dłu- Wykonawcy: Stanisława Celińska, Andrzej
gości przedstawienia (można wybrać opcję – raz Chyra, Magdalena Cielecka, Rafał Maćkowiak,
„Fałszywe faszystowskie świnie“, Zygmunt Malanowicz, Jacek Poniedziałek,
sześć godzin albo dwa razy po trzy) bez znużenia
nie ma wątpliwości, że kieruje tę Maja Ostaszewska, Bogusława Schubert, Da-
śledzimy losy bohaterów. Stali aktorzy Warlikow- nuta Stenka, Maciej Stuhr, Tomasz Tyndyk.
uwagę pod adresem rządzącej skiego (Stanisława Celińska, Maja Ostaszewska, Premiera w sali SGGW, 17 lutego 2007 roku.
właśnie „elity“. Magdalena Cielecka, Jacek
Poniedziałek, Tomasz Tyn-
mi wiadomo, jeszcze nie), ale wyznaniowa dyk, Andrzej Chyra, Danuta
różnorodność nie istnieje. W Polsce monopol Stenka) są jak wiele ciał w
dzierży Kościół katolicki, więc nawet nie można jednym duchu – mówią
uciec z jednej kruchty do drugiej. Jak pokazał casus głosami, ale nie fałszują i
Nieznalskiej i krakowskich Marszów Tolerancji, nie zagłuszają się nawza-
wyładowania następują przede wszystkim tam, jem. Bardzo udanie dołączył
gdzie dochodzi do styku religijności (katolicyzmu) i do tego zespołu Maciej
seksualności. W tym akurat względzie Warlikowski Stuhr w roli Josepha, zaska-
okazał się nie dość radykalny i dlatego stracił szan- kujący, zwłaszcza dla tych,
sę na swoją burzę. Warto jednak podkreślić, że którzy znali go dotąd
reżyser nie bawi się w jakieś mormońskie stylizacje, głównie z nie najlepszych
więc matka Josepha, grana przez Stanisławę komedii filmowych. Danuta Stenka (Ethel Rosenberg) i Andrzej Chyra (Roy Cohn)
19
Homoartysta
kultura
Rozmawiali: Katarzyna Kozyra i Artur Żmijewski
Ukrywanie pedalskich skłonności zawsze było dla mnie przykre – mówi Andrzej Karaś
Wywiad został przeprowadzony w ko, żeby czuć się odważnie i na tyle silnie, by jakiś czas knajpa zostaje zamknięta. Tak było
1996 roku i pochodzi z książki „Drżące wszędzie wejść i wszystko o sobie powiedzieć. już wiele razy. Bardzo wielu ludzi nie przyzna-
ciała“ będącej zbiorem rozmów Artura Nie rozumiem, co to za historia z tym parkiem? je się do pedalstwa i długo jeszcze nie będzie
Żmijewskiego z artystami, m.in. Kata-
Są takie miejsca w Warszawie, gdzie bardzo się przyznawać. Wydawałoby się, że na ASP
rzyną Kozyrą, Zbigniewem Liberą, Kata-
rzyną Górną, Joanną Rajkowską, która wielu ludzi spotyka się dla seksu w piątek, so- akceptującej odmienność można sobie pozwo-
właśnie ukazała się nakładem Bytomskiego Centrum botę i niedzielę. Bardzo często tam chodzę. To lić na ujawnienie się. Guzik prawda. Całkiem
Kultury i Korporacji Ha!art w serii „Krytyki Politycznej“. jest dość ryzykowne, bo można oberwać od przeciwnie. Niemniej mój dyplom – rzeźba
żuli. Ale to ryzyko też mnie podnieca. erotyczna – jest świadectwem tego, co mnie
Obawiasz się przyznać do homoseksualizmu, tym- Przechadzasz się po alejkach, uwodzisz i jesteś najbardziej interesuje. Chciałbym w następ-
czasem Twój dyplom jest jego jawną manifestacją. uwodzony? nych pracach posunąć się nawet do pornogra-
Była to moja pierwsza świadoma praca i pomogła mi Tak. fii. Ona mnie bardzo interesuje.
przezwyciężyć obawy. Wcześniej nie odważyłbym To jest pewnie bardzo miłe? Co myślisz o pornografii?
się przyznać do pedalstwa. Nie mam pewności, czy Bardzo miło jest pieprzyć i być pieprzonym. Kiedyś Myślę, że jest dobra. Wielu ludziom pomaga i
komisja dyplomowa wyczuła, o co chodzi. wejście do pedalskiej knajpy to był dla mnie straszny leczy. Mnie na pewno.
Użyłeś w dyplomie odlewu swojego ciała. problem. Bałem się. Nie wiedziałem, co mnie czeka. W jaki sposób?
Jesteś nim zafascynowany... Nie wiedziałem, jak to wszystko funkcjonuje. Pozwala rozładować stres, jest rodzajem zas-
Hm. Mam w związku z nim mnóstwo zahamowań i pokojenia w chwilach, gdy czuję się zmęczony
kompleksów. Uważam, ze mam złe ciało, ale stara- i nie chcę szukać kogoś do seksu.
łem się robić coś z tym ciałem, żeby wyglądało lepiej. (…)
(…) Opowiedz o seksie z facetami.
Rzeźba seksualna? Och, czasami mam ochotę na taki seks, że sperma,
Bez przesady. Homoseksualizm kojarzy się z nie- pot, krew to za mało. Dopada mnie straszliwa żądza
prawdopodobnym rozpasaniem seksualnym. i gdybym znalazł kogoś, kto choć trochę by mi się po-
Ludzie ubzdurali sobie, że gdy facetom znudzą dobał – po prostu zagryzłbym go. Są takie momenty.
się kobiety, przerzucają się na chłopców. Zbyt Takie uniesienia. A czasem marzę tylko o przyjem-
wielką wagę w kontekście homoseksualizmu nym, tkliwym cieple, o czyjejś bliskości, o czułości. Nie
przywiązuje się do słowa „seksualizm“. lubię stosunków analnych, nigdy nie byłem z nich za-
Rodzice wiedzą, że "nudzą cię kobiety"? dowolony, to mnie boli. Podobają mi się techniki oral-
Oni, pomimo moich 33 lat, wciąż naiwnie się zasta- ne. Moją pierwszą miłość przeżyłem w internacie.
nawiają, dlaczego jeszcze się nie ożeniłem. Nawet nie Miałem 16 lat i swojego chłopaka. Mieszkał w innym
zauważyli, że nigdy nie zachowywałem się jak inni pokoju i chodziłem do niego. Zdawało mi się, że cze-
chłopcy. Wolałem mamusine prace domowe niż ka mnie z nim jeszcze wiele przygód seksualnych. Ty-
warsztat elektryczny taty. Byłem zmuszany, by co nie- czasem szybko nam się znudziło.
dziela oglądać mecz w telewizji. Do tej pory nie zno- „Autoportret“, 1993, papier-maché, szkło, woda, świeże To była spełniona miłość?
szę transmisji sportowych. Nigdy nie padło pytanie, róże. Dyplom na Wydziale Rzeźby warszawskiej ASP Trudno to nazwać miłością, ale mieliśmy seks przez
dlaczego synek woli jazdę figurową od hokeja albo jakiś czas. Później zacząłem czytywać Relax, dodatek
szydełkowanie od bójki z kolegami. Większość moich Owszem, kiedyś na Zachodzie chodziłem do seks- do „Expressu Wieczornego“. Zamieszczano w nim
gejowskich przyjaciół ma podobne wspomnienia. shopów, oglądałem wideo i czasami onanizowałem ogłoszenia towarzyskie. Na kilka odpowiedziałem. I
Opowiedz o gejowskiej konspiracji. się, ale tu to wszystko wyglądało inaczej. Na Uniwer- spotkałem się z jednym facetem, którego później nies-
Ukrywanie pedalskich skłonności zawsze było sytecie Warszawskim był klub Sigma, gdzie panowie tety zamordowano. Miałem dużo nieprzyjemności,
dla mnie przykre. To był problem związany z spotykali się zupełnie oficjalnie. Przychodziło tam musiałem iść na milicję i spowiadać się ze wszystkie-
poczuciem, że jest się obywatelem klasy B. wielu studentów. Były pogadanki o nakładaniu pre- go, słuchając, że „mnie dupa swędzi“. Zdejmowano
A Twój dyplom to akces członkowski w kategorii A? zerwatywy. Czułem się tam dobrze i przychodziłem mi odciski palców i robiono zdjęcia, jak kryminaliście.
Nie. On jest pokazaniem, że bycie pedałem codziennie. Ale nie było mowy o uwiedzeniu kogoś, Wtedy miałem taki rok, że siedziałem ciągle w domu
jest OK. Dojrzałem do tego, by to wiedzieć. choć oczywiście niektórzy faceci poznawali się w i było mi smutno. Bałem się ponawiać próby.
Masz kaca po publicznym ujawnieniu swojej Sigmie dla seksu. Próbowałeś z kobietami?
orientacji? Czy bycie pedałem jest już dzisiaj czymś Po pijanemu. Homoseksualizmu się nie nabywa.
Mam czasami taki flashback, gdy dostaję w powszednim i zwykłym? Od kilku znajomych słyszałem, że musiałem się go
mordę w jakimś parku. Często sobie robię au- Nie. Gdy otwiera się gejowska knajpa, ludzie nabawić jak grypy. Nie, tacy ludzie się rodzą. Nie
toterapię i wychodzę gdzieś do parku po to tyl- mieszkający w tym budynku ślą protesty i za jestem w stanie wyjaśnić, skąd on się bierze.
20
kultura Przygotował: Krzysztof Tomasik
21
Teksty: Marta Abramowicz
Mariusz Kurc
kultura
Krzysztof Tomasik
22
clubbing Niech żyje życie!
Tekst i zdjęcie: Ewa Tomaszewicz
23
205x295_Re plika .indd 1 21/3/07 16:08:05