Savremeni tretm tretma ani odravanja odravanja kolovoznih konstrukcija

Odravanje puteva 2009/10

Doc.dr Goran Mladenovic

Sadraj
Koncept odrivog razvoja i njegova primena na puteve i kolovozne konstrukcije Primena alternativnih materijala za izradu kolovoznih konstrukcija Reciklaa kolovoznih konstrukcija Warm Mix Asphalt (WMA)

Doc.dr Goran Mladenovic

Definicija odrivog razvoja

Bruntland-ova komisija Ujedinjenih nacija (Naa zajednika budunost, 1987):
...zadovoljavanje potreba sadanjih generacija bez dovoenja u pitanje zadovoljenja tih potreba za budue generacije

Prevedeno na kolovoze:
Kolovozne konstrukcije koje zadovoljavaju funkcionalne zahteve dananjeg saobraaja i obezbeuju bezbedno i efikasno odvijanje saobraaja bez ugroavanja okoline (environmentally friendly) i bez dovoenja u pitanje zadovoljenja saobraajnih potreba u budunosti

Doc.dr Goran Mladenovic

Kontekst odrivog razvoja

Odrivi razvoj
Odrivi saobraaj
Odriva saobraajna infrastruktura
Odrivi putevi
Odrivi kolovozi

Doc.dr Goran Mladenovic

Odrivi razvoj
Drutvo

Podnoljivo

Isplativo

Odrivo

Uticaj na okolinu

Mogue

Ekonomija

Doc.dr Goran Mladenovic

Putevi i odrivi razvoj

Energija

Odrivo

Uticaj na okolinu

Resursi (materijali)

Doc.dr Goran Mladenovic

Aspekti odrivog razvoja i izgradnje puteva

ENERGIJA
Potronja energije pri proizvodnji komponentalnih materijala (agregat, bitumen, cement...) Potronja energije pri proizvodnji i ugraivanju asfaltnih meavina i betona
Grejanje agregata Grejanje bitumena Transport Ugraivanje

ALTERNATIVA
Reciklaa (zamenjuje deo novog materijala) WMA & HWMA

Doc.dr Goran Mladenovic

Aspekti odrivog razvoja i izgradnje puteva

UTICAJ NA OKOLINU
Uticaj pri proizvodnji graevinskih materijala
Emisija CO2 Emisija praine Zagaenje povrinskih slojeva tla i podzemnih voda

Deponije otpadnih materijala Uticaj pri odvijanju saobraaja

Emisija CO2 Buka

Doc.dr Goran Mladenovic

Aspekti odrivog razvoja i izgradnje puteva

MATERIJALI
Potronja neobnovljivih izvora:
Graevinskog kamena kameni agregati Ugljovodoninih veziva

Alternativa
Reciklaa postojeih kolovoza Primena alternativnih materijala
Zgura iz visoke pei Letei pepeo Drobljeni beton ili cigla Staklo Mleveni stari pneumatici

Doc.dr Goran Mladenovic

Obim gra gra evinskih radova u Srbiji u periodu 2003. - 2008. godina
100% 90% 250.00

Procentualno uee kategorije radova

Izvedeni gra. Radovi (mlrd. din.)

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2003 2004 2005 2006 2007 2008

200.00

150.00

100.00

50.00

0.00

Godina

Doc.dr Goran Mladenovic

Izvor: Statistiki godinjak Srbije 2004-2009, Republiki zavod za statistiku Srbije

Obim radova na saobraajnoj infrastrukturi u Srbiji

100% 80.0 70.0 60.0 70% 60% 50% 40% 30% 20.0 20% 10% 0% 2003 2004 2005 2006 2007 2008 10.0 0.0 50.0 40.0 30.0

Procentualno uee kategorija radova

90% 80%

Izvedeni graevinski radovi (mlrd. din din.)

, ,

Godina

Doc.dr Goran Mladenovic

Izvor: Statistiki godinjak Srbije 2004-2009, Republiki zavod za statistiku Srbije

Proizvodnja graevinskih materijala u Srbiji

1.6 1.4

Proizvodnja (mil. m3)

1.2 1 0.8 0.6 0.4 0.2 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Godina
beton Doc.dr Goran Mladenovic asfalt

Izvor: Statistiki godinjak Srbije 2004-2009, Republiki zavod za statistiku Srbije

Proizvodnja agregata u Srbiji

12 10

Proizvodnja (mil. m3)

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Godina

Doc.dr Goran Mladenovic

Izvor: Statistiki godinjak Srbije 2004-2009, Republiki zavod za statistiku Srbije

Ekonomsko okruenje
Analiza trokova ivotnog veka kolovoza (Life Cycle Cost Analysis) Slobodno trite Ekonomske mere za stimulaciju primene recikliranih materijala
Porezi za primenu novih prirodnih materijala/resursa Takse na stvaranje novih deponija

Evropska direktiva o deponijama otpadnog materijala

Utie na potranju recikliranih materijala

Doc.dr Goran Mladenovic

Definicija recikliranja i ponovne upotrebe

Recikliranje primena materijala sa istom funkcijom koju je imao i originalni materijal Ponovna upotreba (Re-use) primena materijala sa niom funkcijom (npr. strugani materijal iz zastora u podlozi, ili na bankini)

Doc.dr Goran Mladenovic

Reciklaa osnovne prednosti

Smanjeni trokovi Ouvanje postojeih geometrijskih elemenata saobraajnice Ouvanje postojeih resursa agregata i veziva Ouvanje okoline Manja potronja energije

Doc.dr Goran Mladenovic

Definicije
Reciklirani asfaltni kolovoz (Recycled asphalt pavement - RAP) Ponovno upotrebljiv agregat (Reclaimed aggregate material - RAM) Reciklirani asfalt po vruem postupku Aditiv za recikliranje asfalta Modifikator bitumena

Doc.dr Goran Mladenovic

Primena RAPRAP-a
Za proizvodnju klasinih asfaltnih meavina po vruem postupku (10 - 50 %) Za proizvodnju asfaltnih meavina po hladnom postupku (10 100 %) Za izradu nevezanih noseih slojeva i bankina kolovoznih konstrukcija

Doc.dr Goran Mladenovic

Stanje u Evropi u pogledu recikliranja asfaltnih slojeva

Doc.dr Goran Mladenovic

Recikliranje asfaltnih slojeva stanje u US

500 miliona tona asfaltnih meavina godinje 100 miliona tona RAP-a godinje 80 miliona se reciklira ili koristi u izgradnju puteva 25 miliona se koristi za proizvodnju meavina po vruem postupku

Doc.dr Goran Mladenovic

Tipovi reciklae kolovoza

Reciklaa povrine kolovoza Reciklaa po hladnom postupku Reciklaa po vruem postupku Reciklaa betonskog kolovoza

Doc.dr Goran Mladenovic

Podela reciklae kolovoza

Po hladnom postupku Povrinska reciklaa Po vruem postupku na licu mesta Na licu mesta Po hladnom postupku Centralno postrojenje

Reciklaa asfaltnih kolovoza Reciklaa kolovoza Reciklaa betonskih kolovoza

Doc.dr Goran Mladenovic

Po vruem postupku

Centralno postrojenje

Prednosti i nedostaci recikliranja u centralnom postrojenju

Prednosti
Kvalitet proizvedenog materijala bolji
Bolji uslovi drobljenja, prosejavanja, meanja sa agregatom, laboratorijskih analiza, kontrole kvaliteta

Konsistentan kvalitet i homogenost meavina Fleksibilnost u proizvodnji razliitih meavina

Nedostaci
Transport do i od postrojenja Trokovi lagerovanja na centralnom postrojenju Limitirana primena materijala na 50 % za meavine po vruem postupku
Doc.dr Goran Mladenovic

Prednosti i nedostaci recikliranja na licu mesta

Prednosti
Minimalni trokovi transporta i lagerovanja 100 % recikliranog materijala

Nedostaci
Ometanje saobraaja Vea varijabilnost i slabija kontrola kvaliteta

Doc.dr Goran Mladenovic

Povrinska reciklaa po vruem postupku (termoregeneracija)

Na licu mesta Asfaltni kolovozi Zaeci 1930.-1940. - grejanje 1950.-1960. - grejanje i struganje 1980. Grejai sa remikserima 1990. poboljane karakteritike
Vee dubine Bolja uniformnost meavine Bolja kontrola isparavanja
Doc.dr Goran Mladenovic

Povrinska reciklaa po vruem postupku (termoregeneracija)

Osnovne operacije:
Struganje postojeeg kolovoza Meanje sa dodatnim materijalima (ako je potrebno):
Obavijeni ili neobavijeni agregat Vezivo Aditivi

Ugraivanje meavine

Bez i sa dodavanjem dodatnog materijala (Remix i Remix+)

Doc.dr Goran Mladenovic

Povrinska reciklaa po vruem postupku (termoregeneracija)

Najpogodnija za popravku povrinskih karakteristika kolovoza
Otpornost na trenje Zaptivenost

Ne utie na nosee slojeve Ne poveava nosivost kolovozne konstrukcije (Remix)

Doc.dr Goran Mladenovic

Dvostepeni proces

Doc.dr Goran Mladenovic

DvoDvo -stepeni proces

Temperatura (oC ) Temperatur 50 mm dubina 100 2-stepeni proces 1-stepeni proces 0 5 10 Vreme (minuta)
Doc.dr Goran Mladenovic

Struganje sa grejanjem u prvom koraku

Doc.dr Goran Mladenovic

Sastrugani materijal u prvom koraku

Doc.dr Goran Mladenovic

Uvoenje nove asfaltne meavine

Doc.dr Goran Mladenovic

Nova asfaltna meavina

Doc.dr Goran Mladenovic

Kolovoz posle struganja u II fazi

Doc.dr Goran Mladenovic

Prenos RAMRAM-a i asfaltne meavine u finier

Doc.dr Goran Mladenovic

Ugraena asfaltna meavina

Doc.dr Goran Mladenovic

PetoPeto -stepeni proces

Predgrejai (jedinice 1 i 2) Greja / Struga (jedinica 3) Greja / Mealica (jedinica 4) Dodavanje novog materijala i meanje Ugraivanje i zbijanje

Doc.dr Goran Mladenovic

PetoPeto -stepeni proces

Doc.dr Goran Mladenovic

PetoPeto -stepeni proces

Doc.dr Goran Mladenovic

PetoPeto -stepeni proces

Doc.dr Goran Mladenovic

Pri upotrebi reciklae na licu mesta treba voditi rauna o:

Uniformnosti starog kolovoza Debljini postojeih asfaltnih slojeva Prisustvu povrinskih obrada Sadraju veziva Granulometrijskom sastavu agregata Karakteristikama veziva Saobraajnom optereenju Tipovima oteenja kolovoza
Doc.dr Goran Mladenovic

Reciklaa po toplom postupku u centralnom postrojenju

Postupak:
Uklanjanje povrinskih slojeva kolovoza (struganje ili uklanjanje kolovoza) Transport Drobljenje i lagerovanje (eventualno) Umeavanje u centralnom postrojenju Ugradnja i zbijanje

Doc.dr Goran Mladenovic

Struganje kolovoza

Doc.dr Goran Mladenovic

Strugani RAP
Nije potrebno dodatno predrobljavanje Uniformne karakteristike u sloju
Granulometrijski sastav Sadraj veziva Karakteristike veziva

Obino se lageruje na posebnu deponiju

Doc.dr Goran Mladenovic

RAP kao rezultat lomljenja i uklanjanja postojeeg kolovoza

Postojei asfaltni slojevi izlomljeni u ploe Materijal mora biti procesiran Vrlo esto se lageruje radi kasnijeg procesiranja Materijal iz razliitih izvora sa razliitim karakteristikama Meanjem i drobljenjem ovog materijala moe se dobiti materijal uniformnog kvaliteta

Doc.dr Goran Mladenovic

Lagerovanje

Doc.dr Goran Mladenovic

Lagerovanje RAPRAP-a
Najee se lageruje u velikim, konusnim deponijama RAP se ne zbija sam po sebi Na povrini se formira kora debljine 200-250 mm Kora titi od vode i lako se razbija RAP pod korom se lako koristi

Doc.dr Goran Mladenovic

Procesiranje RAPRAP-a u asfaltnoj bazi

Kapacitet zavisi od tipa baze
Diskontinualne Kontinualne

i od naina na koji se RAP dodaje:

Preko predozatora (kao 1 frakcija agregata, do 10 % RAP-a) Direktno u mikser (do 25 % RAP-a) U poseban prsten u bubnju (do 35 % RAP-a) U paralelni bubanj (do 50 % RAP-a)

Doc.dr Goran Mladenovic

Direktno dodavanje RAPRAP-a na vagu

Doc.dr Goran Mladenovic

Dodavanje RAPRAP-a u mealicu

Doc.dr Goran Mladenovic

Sistem sa posebnim bubnjem za suenje RAPRAP-a

Doc.dr Goran Mladenovic

Dodavanje RAPRAP-a u poseban prsten za suenje u bubnju

Doc.dr Goran Mladenovic

Ugraivanje i zbijanje

Doc.dr Goran Mladenovic

Ponaanje meavina sa RAPRAP-om u fazi eksplatacije

Meavine sa RAP-om zahtevaju strou kontrolu kvaliteta vea frekvencija ispitivanja prilikom proizvodnje
Granulacija Sadraj veziva Zapreminska masa asfaltne meavine

Dobro uraena meavina se ponaa u fazi eksplatacije slino klasinim asfaltnim meavinama Mora se voditi rauna o isparenjima i gasovima

Doc.dr Goran Mladenovic

Raciklaa po hladnom postupku na licu mesta

Tipovi:
U deliminoj debljini U punoj debljini Slui pre svega za sanaciju noseih slojeva kolovozne konstrukcije Nakon hladne reciklae se obino zahteva izrada habajueg sloja po vruem postupku Debljina 5 30 cm

Doc.dr Goran Mladenovic

Veziva / Stabilizatori
Bitumen Bitumen Portland Cement Kre Pucolani Bit. emulzije Razreeni bitumen Kre Letei pepeo Portland cement letei pepeo Letei pepeo
Doc.dr Goran Mladenovic

Tipovi stabilizatora

Tipina kolovozna konstrukcija

Novi zastor (AB) ili povrinska obrada Podloga reciklovana hladnim postupkom Stara podloga (nevezana) Posteljica

Doc.dr Goran Mladenovic

Tipovi reciklae po hladnom postupku na licu mesta

Sa cementom
3 6 % cementa Debljina 20 30 cm

Sa bitumenom
Podloga
3 5 % veziva (bit. emulzija ili penuavi bitumen) Debljina 10 15 cm

Zastor
2 % bitumena Debljina 5 10 cm Stara vezana podloga + osveiva veziva
Doc.dr Goran Mladenovic

Tipovi reciklae po hladnom postupku na licu mesta

Sa cementom i bitumenom
3 7 % veziva Debljina 10 25 cm

Preko podloge uvek dolazi zastor po vruem postupku

Doc.dr Goran Mladenovic

Postupak recikliranja
Drobljenje postojeih slojeva Dodavanje novog agregata Dodavanje novog bitumena ili agensa za recikliranje Meanje Ugraivanje Aeracija Zbijanje Nega Nanoenje novog zastora
Doc.dr Goran Mladenovic

Postupak primene reciklae po hladnom postupku

Pripremiti gradilite Viestepeni voz za reciklau Uklanjanje, drobljenje, Dodavanje stabilizatora i meanje, ugraivanje Zbijanje Postavljanje zastora
Doc.dr Goran Mladenovic

Jednostepeni ureaj Uklanjanje, drobljenje, Dodavanje stabilizatora i meanje, ugraivanje

Stari viestepeni sistem

Doc.dr Goran Mladenovic

Stari viestepeni sistem

Doc.dr Goran Mladenovic

Jednostepeni ureaj

Doc.dr Goran Mladenovic

Jednostepeni ureaj

Doc.dr Goran Mladenovic

Voz za hladnu reciklau

Doc.dr Goran Mladenovic

Primena voza za hladnu reciklau

Doc.dr Goran Mladenovic

Primena voza za hladnu reciklau

Doc.dr Goran Mladenovic

Primena voza za hladnu reciklau

Doc.dr Goran Mladenovic

Primena voza za hladnu reciklau

Doc.dr Goran Mladenovic

Primena voza za hladnu reciklau

Doc.dr Goran Mladenovic

Primena voza za hladnu reciklau

Doc.dr Goran Mladenovic

Meanje

Doc.dr Goran Mladenovic

Ugraivanje, aeracija i zbijanje

Doc.dr Goran Mladenovic

Reciklaa po hladnom postupku u centralnom postrojenju

RAP se drobi i separie u frakcije Mea se sa vezivom
Bitumenska emulzija Penuavi bitumen

Osveiva veziva Materijal se tipino koristi kao stabilizovana podloga, mada se kod nas koristi i kao zastor

Doc.dr Goran Mladenovic

Meavine po toplom postupku

Warm Mix Asphalt (WMA) meavine po toplom postupku
temperatura meanja i ugraivanja 110 130 oC

Half Warm Mix Asphalt

temperatura meanja i ugraivanja < 100 oC

Doc.dr Goran Mladenovic

WMA
Grejanje Latentna toplota hidratacije Isparavanje Meavina po hladnom postupku 0 50 100 Temperatura, oC 150 200

Suenje

Doc.dr Goran Mladenovic

Istorijat WMA
1997 German Bitumen Forum 2000 2. Euroasphalt & Eurobitume konferencija u Barceloni 2002 USA NAPA obilazak Nemake i Norveke ...

Doc.dr Goran Mladenovic

Prednosti WMA
Manje isparenja (30 90 %) Manja potronja energije (30 %) Manje habanje asfaltnog postrojenja Usporeno starenje veziva Rano putanje u saobraaj Asfaltiranje po hladnom vremenu Pomae zbijanju krutih meavina

Doc.dr Goran Mladenovic

WMA
Sniavanje viskoziteta bitumena u kontaktu sa agregatom dodavanjem aditiva Aditivi
Na bazi stvaranja penuavog bitumena
Advera Aspha min WAM Foam BP ...

Hemijski modifikatori
Evoterm (Mead/Westvaco) Redist (Akzo Nobel) Sasobit (Sasol)

Doc.dr Goran Mladenovic

Smanjenje isparenja - WMA

Kontrolna meavina T=160 oC WMA T=130 oC

Doc.dr Goran Mladenovic

Smanjenje isparenja - WMA

Doc.dr Goran Mladenovic

Smanjenje isparenja
WMA Advera T=120 oC

Kontrolna meavina T=160 oC

Doc.dr Goran Mladenovic

Smanjenje isparenja - WMA

Doc.dr Goran Mladenovic