MT S VN CA KHOA HC V CNG NGH XC TC U TH K 21

S V !A" AS# CTS O$ CATA"%S&S &N TH ' G&NN&NG O$ 21() C NTU!%

H S Thong
Vin Khoa hc vt liu ng dng Vin Khoa hc v Cng ngh Vit Nam 1, Mc nh Chi, un 1, !" #$ Ch% Minh &'mail( ho)ithoang*gmail+com

S*++,-. In this survey paper challenges and opportunities of catalysis in the coming years to meet urgent requirements of the world in the drastically growing supply of energy and in the stringent demand of environment protection have been reviewed. The review concerns recent developments of catalysis science and technology as well as their perspectives in the coming years. special attention on hydrogen as the ideal energy carrier for the future has been emphasised. The production of hydrogen from conventional fossil fuels must be accompanied by !" # sequestration and alternative technologies for hydrogen production could start from water using a renewable energy source. lso the problems of hydrogen storage and handling should be considered as important issues. The utilisation of renewable sources of energy$ including hydrogen$ to replace fossil fuels is an important factor in providing energy supply$ but the necessity for reducing to%ic compounds in energy production and combustion remained urgent. In petroleum refinery and related processes it is necessary to improve catalyst systems and technologies to meet the requirements in minimising sulphur &and nitrogen' content$ ma%imising medium distillates$ minimising the content of aromatic hydrocarbons and in processing natural gas$ oil and coal$ especially$ in processes$ where the (ischer)Tropsch process is considered as a *ey reaction for e%panding the production capacity of liquid products. In all the studies for achieving e%cellent catalytic systems$ able to produce desired products with growing efficiencies$ the selectivity and stability of catalysts must be laid in the central position. +anocatalysis science and technology are opening in front of researchers e%cellent perspectives and real possibilities to learn how to build uniform metallic clusters on the surface of carriers and to e%plain their unique properties and behaviours in the interaction with molecules of reactants as well as with components of the carriers. The e%cellent selectivity of nanoparticle catalysts should ma*e our endeavour to produce clean chemicals to be realised.

,-i s. can d. trong h/n 012 c3c qu3 tr4nh chuy5n ho3 ho3 h6c m7 lo7i ng89i :ang th.c hi;n trong c3c ng7nh *inh t<$ d=ch v> v7 :9i s?ng$ %@c t3c A

ng7y c7ng cB vai trC quan tr6ng nh8 l7 mDt lnh v.c *hoa hoc)cEng ngh; tiFn phong. S. hi5u bi<t vG %@c t3c *hEng nhHng cB tIm quan tr6ng h7ng :Iu :?i v-i vi;c bo :m hi;u qu *inh t< cho nhHng qu3 tr4nh :B m7 cCn quan tr6ng :?i v-i s. ph3t tri5n c3c qu3 tr4nh chuy5n ho3 nhJm m>c :Kch bo v; mEi tr89ng v7 tLo ra nMng l8Nng cho th< gi-i trong nhHng nMm sOp t-i. ,4 vPy$ Q nhiGu n8-c$ %@c t3c :8Nc coi l7 nhRn t? h7ng :Iu &*ey factor' :?i v-i nGn cEng nghi;p hBa chSt v7 cB tIm quan tr6ng chi<n l8Nc qu?c gia. Trong gIn hai th< *T qua$ *5 tU *hi bD mEn *hoa h6c vG %@c t3c ra :9i$ :Vc bi;t l7 trong *hong mDt trMm nMm cWa th< *T #1 v7 :Iu th< *T #A$ sX m;nh cWa *hoa h6c %@c t3c ng7y c7ng to l-n$ cYng v-i nhHng bD mEn *h3c gBp phIn :8a %Z hDi lo7i ng89i :i nhHng b8-c thiFn l[ trFn con :89ng %Ry d.ng mDt th< gi-i vMn minh v7 liFn t>c ph3t tri5n. \hEng bi<t lo7i ng89i t4m :Ru ra :W l8/ng th.c :5 t. nuEi m4nh n<u *hEng cB nGn cEng nghi;p sn %uSt phRn :Lm v-i phn Xng t]ng hNp amoniac %^y ra trFn chSt %@c t3c sOt do (.Haber ph3t hi;n c3ch :Ry gIn mDt th< *T. !h@ng ta bi<t phRn t_ hi:ro H # ch` b= phRn ly trFn A111o!$ cCn :5 phRn ly phRn t_ nit/ +# nhi;t :D cIn cao h/n nHa$ trFn a111o!$ ngha l7$ vG l[ thuy<t$ phn Xng h4nh th7nh amoniac tU nit/ v7 hi:ro ch` cB th5 %^y ra Q nhi;t :D trFn a111 o!. +h8ng gi d> cB th.c hi;n :8Nc phn Xng :B Q nhi;t :D cao nh8 vPy th4 hi;u suSt tLo amoniac cbng b= hLn ch< bQi cRn bJng nhi;t :Dng &nhi;t :D cao :^y cRn bJng phn Xng vG phKa t3c chSt'. !hSt %@c t3c l7m cho t?c :D phn Xng tMng lFn %Sp %` A1 cd lIn so v-i phn Xng *hEng cB %@c t3c. TLi e11 o! v7 v-i 3p suSt hfn hNp hi:ro v7 nit/ #11 atm.$ mDt b4nh phn Xng *Kch th8-c A11 m a cB chXa chSt %@c t3c sn %uSt :8Nc Ae11 tSn sn ph^mgng7y$ nh8ng cbng trong :iGu *i;n nh8 vPy m7 *hEng cB chSt %@c t3c th4 mDt b4nh phn Xng &gi thi<t l7 h4nh cIu' v-i b3n *Knh bJng *hong c3ch trung b4nh tU h7nh tinh hluto :<n mVt tr9i ch` sn %uSt :8Nc 1$Ag amoniacgng7y. i8-c v7o th< *T #A th3ch thXc :?i v-i bD mEn %@c t3c *hEng nhHng *hEng gim m7 cCn ti<p t>c tMng. TLi hDi tho j+hHng c/ hDi v7 th3ch thXc cho *hoa h6c %@c t3c trong th< *T #Ak :8Nc t] chXc tLi Hoa \l th3ng eg#11# c3c nh7 *hoa h6c :Z th?ng nhSt [ *i<n rJng$ th3ch thXc l-n nhSt :?i v-i *hoa h6c %@c t3c trong th< *T #A l7 phi hi5u :8Nc thi<t *< cSu tr@c chSt %@c t3c :5 cB th5 *i5m so3t hoLt :D v7 :D ch6n l6c cWa nB. m8/ng nhiFn$ :D bGn cWa chSt %@c t3c cbng phi :8Nc coi l7 mDt trong nhHng th3ch thXc h7ng :Iu cWa *hoa h6c v7 cEng ngh; %@c t3c d= th5. n tSt c c3c n8-c$ %@c t3c ti<p t>c :Bng vai trC quan tr6ng trong c3c ng7nh sn %uSt v7 bo :m an ninh qu?c gia$ :Vc bi;t l7 trong lnh v.c sn %uSt v7 tiFu th> nMng l8Nng v7 bo v; mEi tr89ng. oSy vK d>$ :<n nMm #1e1 lo7i ng89i sp phi cIn :<n cEng suSt t]ng nMng l8Nng bJng #0 terawatts$ ngha l7 %Sp %` gSp :Ei hi;n nay. m5 :Lt :8Nc m>c tiFu :B$ trong lnh v.c nMng l8Nng mVt tr9i chqng hLn$ hi;u suSt thu hi phi :Lt #12 v-i gi3 th7nh sn %uSt rr h/n hi;n nay A11 lIn. m5 cLnh tranh v-i c3c dLng nMng l8Nng ho3 thLch hi;n :ang chi<m tT phIn 0s2 t]ng nhu cIu nMng l8Nng to7n cIu$ gi3 #

th7nh sn %uSt pin nhiFn li;u &fuel cell' hi:ro phi gim %u?ng A1 lIn$ cCn gi3 th7nh sn %uSt hi:ro phi gim c lIn. \hoa h6c v7 cEng ngh;$ m7 %@c t3c l7 mDt bD phPn cSu th7nh rSt quan tr6ng$ rt r7ng :ang :Xng tr8-c nhHng th_ th3ch :Ci hui c3c gii ph3p cB tKnh c3ch mLng. !B ba c>m c3c lnh v.c sn %uSt v7 d=ch v> %Z hDi :Ci hui s. tham gia cWa *hoa h6c v7 cEng ngh; %@c t3c l7v &i' !h< bi<n dIu$ nMng l8Nng v7 vPn tiw &ii' !3c ho3 ph^m$ vPt li;u cao phRn t_ v7 chSt t^y r_aw &iii' Ho3 chSt tinh *hi<t$ d8Nc ph^m v7 l8/ng th.c$ th.c ph^m. xo *huEn *h] cB hLn$ b7i t]ng quan n7y chW y<u :G cPp :<n c>m c3c lnh v.c %@c t3c liFn quan :<n nMng l8Nng v7 ch< bi<n dIu *hK$ trong :B tPp trung phRn tKch sRu c3c nDi dung *hoa h6c v7 cEng ngh; cWa vi;c sn %uSt nhiFn li;u sLch h/n$ gim c3c ph3t thi :Dc hLi v7 gRy hi;u Xng nh7 *Knh. K)/ )01-2 +h8 m6i ng89i :Gu thSy$ vi;c s_ d>ng c3c nhiFn li;u sinh h6c thay th< c3c nhiFn li;u ho3 thLch &dIu mu$ *hK thiFn nhiFn$ than :3' cB tri5n v6ng rSt l-n. +hiFn li;u sinh h6c l7 ngun nMng l8Nng cB th5 t3i tLo :8Nc v7 Kt gRy E nhiym h/n c3c nhiFn li;u ho3 thLch truyGn th?ng. Trong mDt t8/ng lai *hEng %a lOm$ *hi ngun nMng l8Nng ho3 thLch b= cLn *i;t &d. *i<n l7 v7o n_a sau cWa th< *T n7y'$ nhiFn li;u sinh h6c cB *h nMng trQ th7nh mDt trong nhHng ngun nMng l8Nng chW l.c cWa lo7i ng89i. Tuy nhiFn$ nhiFn li;u sLch l[ t8Qng cho t8/ng lai *hEng phi l7 nhiFn li;u sinh h6c$ m7 l7 hi:ro. i cbng bi<t$ hi:ro l7 nhiFn li;u sLch l[ t8Qng$ bQi v4 *hi b= :?t ch3y$ sn ph^m duy nhSt :8Nc tLo th7nh l7 n8-c. ,7$ v-i s. tham gia cWa mDt ngun nMng l8Nng t3i tLo :8Nc &renewable energy' n7o :B :5 sn %uSt ra hi:ro$ chu tr4nh chuy5n ho3 giHa n8-c v7 hi:ro &v7 o%i' *hEng bao gi9 *<t th@c.,Sn :G l7 l7m sao cB :8Nc hi:ro v-i gi3 th7nh sn %uSt thSp h/n gi3 tr= m7 nB tLo ra *hi :8Nc s_ d>ng. !hFnh l;ch :B c7ng nhiGu th4 hi;u qu *inh t< c7ng l-n. ,4 vPy$ 8-c m/ cWa c3c nh7 ho3 h6c l7 nhPn :8Nc hi:ro tU n8-c &H #"' v-i hi;u suSt v7 gi3 th7nh chSp nhPn :8Nc. Hi;n nay$ tuy ch8a tLo :8Nc hi:ro v-i gi3 th7nh thSp$ c3c cEng tr4nh nghiFn cXu ch< tLo pin nhiFn li;u trFn c/ sQ t3i hNp hi:ro v7 o%i :ang :8Nc th.c hi;n tLi rSt nhiGu phCng thK nghi;m trFn th< gi-i v7 nhHng *<t qu :Z :Lt :8Nc rSt :3ng *hKch l;. +gun hi:ro :ang :8Nc tPp trung nghiFn cXu l7 phn Xng quang %@c t3c phRn huT n8-c. !hSt %@c t3c l7 hNp chSt cWa c3c *im loLi chuy5n ti<p$ hoVc Q dLng :ng th5$ hoVc :8Nc mang lFn m7ng b3n thSm :Bng vai trC vUa l7 chSt mang vUa l7 m7ng t3ch hi:ro v7 o%i. mRy l7 con :89ng chuy5n nMng l8Nng mVt tr9i th7nh :i;n nMng v-i hi;u qu *hEng b= gi-i hLn vG mVt l[ thuy<t nh8 l7 chuy5n ho3 quang):i;n trong c3c pin mVt tr9i silic. !3c nh7 cEng ngh; %@c t3c cbng cB tham v6ng gDp c hai qu3 tr4nh :iGu ch< hi:ro v7 sn %uSt :i;n trong mDt thi<t b=. zVc dIu c3c *<t qu :Lt :8Nc l7 rSt hSp d{n$ c3c nh7 nghiFn cXu %@c t3c cho rJng$ m>c tiFu cWa d. 3n sn %uSt nMng l8Nng cB ngun g?c hi:ro cCn rSt %a Q phKa tr8-c$ do :B$ rSt cIn s. hf trN v7 ti<p t>c :Iu t8 tU phKa nh7 n8-c cbng nh8 *hu v.c t8 nhRn.

Trong giai :oLn tr8-c mOt$ hi:ro cIn :8Nc sn %uSt tU nhHng ngun nguyFn li;u v7 nhiFn li;u truyGn th?ng v-i gi3 th7nh chSp nhPn :8Nc. +h8ng vi;c sn %uSt hi:ro trong c3c qu3 tr4nh *hEng gRy E nhiym phi :8Nc :^y mLnh. ,7 mVc dIu jnGn *inh t< hi:rok &hydrogen economy' ch8a th5 chi<m 8u th< trong mDt v7i thPp *T sOp t-i &hi;n nay hi:ro ch` chi<m *hong a2 t]ng tiFu th> nMng l8Nng'$ c3c d. b3o cho thSy$ nMm #1A1 cEng suSt sn %uSt hi:ro phi tMng gSp :Ei so v-i nMm #111 :5 bo :m c3c tiFu chK gim thi Q hIu h<t c3c qu?c gia. +h8ng do phi gim thi5u h7m l8Nng ben|en v7 c3c hi:rocacbon th/m trong %Mng$ cEng suSt qu3 tr4nh refominh %@c t3c sp gim dIn$ ngha l7 cEng suSt sn %uSt hi:ro tU c3c nh7 m3y l6c dIu sp gim. Thay v7o :B$ ng89i ta phi tMng cEng suSt refominh *hK metan l7 nguyFn li;u gi7u hi:ro. ,i;c th.c hi;n refominh *hK metan cbng cB thuPn lNi l7 cEng ngh; cWa qu3 tr4nh gIn v-i cEng ngh; truyGn th?ng. !bng *hEng th5 *hEng tKnh :<n vi;c sn %uSt hi:ro tU than :3w cEng ngh; n7y :Z :8Nc coi l7 :i v7o qu3 *hX *hi *hK thiFn nhiFn chi<m 8u th< trong c3c nh7 m3y sn %uSt phRn :Lm. n ,i;t +am hi;n nay nh7 m3y phRn :Lm iOc }iang :ang sn %uSt hi:ro tU than$ mVc dIu +h7 m3y :Lm hh@ z~ v7 c3c nh7 m3y :Lm sOp :8Nc %Ry d.ng ch` s_ d>ng cEng ngh; sn %uSt hi:ro tU *hK thiFn nhiFn &metan'. +Mng l8Nng tiFu t?n cho sn %uSt hi:ro tU c3c nhiFn li;u ho3 thLch nBi chung l7 chi<m tT l; *h3 cao trong gi3 th7nh$ cDng thFm t7ng trH v7 thu hi hi:ro cbng :Ci hui tiFu t?n nhiGu nMng l8Nng$ tuy nhiFn$ c3c tKnh to3n *inh t< v{n cho thSy$ trong mDt t8/ng lai gIn$ ph8/ng 3n n7y v{n chSp nhPn :8Nc. hh8/ng 3n ti<p theo cho t8/ng lai %a h/n$ nh8 :Z :G cPp Q trFn$ sp l7 sn %uSt hi:ro tU n8-c v-i s. tham gia cWa mDt ngun nMng l8Nng t3i tLo :8Nc n7o :B. Th3ch thXc trong ph8/ng 3n n7y l7 hi;u suSt sn %uSt hi:ro tU n8-c v7 c3c ngun nMng l8Nng t3i tLo :8Nc :Gu cCn rSt thSp$ do :B$ gi3 th7nh cao. ,i;c sn %uSt v7 s_ d>ng hi:ro trong c3c pin nhiFn li;u :5 :8a ra th= tr89ng cbng :ang gVp th3ch thXc trong vi;c t4m *i<m vPt li;u ch< tLo pin nhiFn li;u m7ng trao :]i proton &proton)e%change)membrane'. mRy chW y<u l7 cEng vi;c cWa c3c nh7 ho3 h6c cao phRn t_. ,Sn :G an to7n trong s_ d>ng hi:ro cbng luEn luEn l7 vSn :G :8Nc :G cPp nhiGu trong c3c ph8/ng 3n *inh t<)*~ thuPt. ,-i ph8/ng 3n jc] truyGnk trong sn %uSt hi:ro tU c3c nguyFn li;u ho3 thLch$ vSn :G c? hHu cIn phi tKnh :<n v7 hLn ch< nh h8Qng cWa nB :<n mXc t?i :a l7 c3c *hK !" v7 !"# sinh ra trong qu3 tr4nh refominh. !ho nFn nhi;m v> *hEng th5 tho3i th3c cWa *hoa h6c v7 cEng ngh; %@c t3c l7 phi t4m ra c3c con :89ng sn %uSt hi:ro *hEng *m theo sn ph^m ph> l7 *hK !"#. +h8 vPy$ ph8/ng 3n bGn vHng :5 sn %uSt hi:ro tU c3c nguyFn li;u ho3 thLch phi :i *m v-i bi;n ph3p thu giH !"# &!"# sequestration' trong sn ph^m phn Xng. zDt trong nhHng ph8/ng 3n sn %uSt hi:ro cB hi;u qu *inh t< t8/ng :?i cao &so v-i c3c ph8/ng 3n refominh' l7 o%i ho3 ch6n l6c *hK thiFn nhiFn v7 c3c hi:rocacbon nh n?i ti<p v-i qu3 tr4nh chuy5n d=ch *hK)h/i n8-c &water)gas shift' v7 t3ch hi:ro *hui !"# v7 +#. !3c ph8/ng 3n n7y :Gu :Z :8Nc th8/ng mLi ho3 hoVc sOp th8/ng mLi ho3 &ph8/ng 3n o%i ho3 ch6n l6c'$ tuy nhiFn c

:Gu cIn :8Nc ho7n thi;n. \hB *hMn l-n nhSt trong c3c ph8/ng 3n sn %uSt hi:ro *5 trFn l7 vSn :G thu giH !"#. Hi;n nay mDt s? ph8/ng 3n sn %uSt hi:ro *h3c cbng :ang :8Nc nghiFn cXu v7 tri5n *hai :5 cB th5 ti<n t-i th8/ng mLi ho3$ :B l7v crac*inh hi:rocacbon th7nh cVn cacbon v7 hi:row chuy5n ho3 *hK th7nh lung cDng v-i hi:ro &gas)to)liquid hydrogen'w sn %uSt hi:ro tU c3c ngun sinh *h?i t3i tLo :8Nc. !3c d. 3n d7i hLn h/n :5 sn %uSt hi:ro sp l7v sn %uSt hi:ro tU phRn ly n8-cw :i;n phRn n8-c nh9 nhHng ngun nMng l8Nng t3i tLo :8Nc nh8 giB$ nMng l8Nng mVt tr9iw phRn ly nhi;tw phRn ly sinh h6c nh9 c3c vi *hu^n hoVc 3nh s3ng. !3c ph8/ng 3n n7y :Ci hui nhiGu nf l.c cWa c3c nh7 *hoa h6c v7 cEng ngh; trong lnh v.c %@c t3c cbng nh8 c3c lnh v.c liFn quan. +Mng l8Nng cB ngun g?c hi:ro ch` l7 mDt trong nhHng th3ch thXc$ nh8ng cB th5 l7 th3ch thXc l-n nhSt$ :?i v-i *hoa h6c v7 cEng ngh; %@c t3c. Th< gi-i :Z gIn nh8 b= :Vt tr8-c nhHng gi-i hLn cu?i cYng cWa E nhiym mEi tr89ng v7 s. nBng lFn cWa *hK quy5n gIn mVt :St. !ho nFn$ v-i t?c :D gia tMng nhu cIu nMng l8Nng nh8 :ang cIn phi cB :5 :Lt :8Nc s. ph3t tri5n *inh t<)%Z hDi cIn thi<t cho nhRn loLi$ *hoa h6c v7 cEng ngh;$ mDt mVt$ phi cB nhHng bi;n ph3p hHu hi;u l7m gim :3ng *5 c3c chSt gRy E nhiym mEi tr89ng v7 mEi sinh trong *hK thi tU c3c qu3 tr4nh :?t ch3y c3c nhiFn li;u ho3 thLch cWa c3c ph8/ng ti;n vPn ti v7 tU cEng nghi;p$ mVt *h3c$ ph3t tri5n v7 t4m nhHng dLng nMng l8Nng *hEng hoVc Kt gRy E nhiym h/n. Hi:ro$ v-i t8 c3ch l7 nhiFn li;u$ *hEng nhHng *hEng gRy E nhiym m7 cCn *hEng tLo ra hi;u Xng nh7 *Knh l7 nguy c/ h<t sXc l-n :ang :e doL cuDc s?ng trFn h7nh tinh ch@ng ta. Song song v-i vi;c t4m nhHng ph8/ng c3ch sn %uSt hi:ro v-i chi phK nMng l8Nng thSp nhSt cB th5 :8Nc$ vi;c t4m nhHng bi;n ph3p t7ng trH v7 :8a hi:ro v7o s_ d>ng cbng cB tIm quan tr6ng *hEng *m. ,i;c t7ng trH v7 :8a v7o vPn h7nh cB [ ngha *hEng nhu trong vi;c nRng cao *h nMng cLnh tranh cWa hi:ro v-i c3c ngun nMng l8Nng ho3 thLch truyGn th?ng. +hBm %Ry d.ng lD tr4nh cEng ngh; %@c t3c &Technology oad zap)!atalysis' cWa H7 oan &#11#' :Z :8a ra nhHng m>c tiFu cWa c3c bi;n ph3p t7ng trH hi:ro nh8 sauv &i' p suSt caognhi;t :D thSpw &ii' HSp ph> trFn cacbonw &iii' S_ d>ng c3c hi:rua *im loLi &vK d>$ magie hi:rua$ natri boro)hi:rua'w &iv' !3c cVp o%i ho3)*h_ &redo% couples$ vK d>$ emun%i cWa +a'. miGu quan tr6ng l7 phi t4m :8Nc nhHng vPt li;u cB *h nMng t7ng trH hi:ro cao$ gii phBng hi:ro nhanh$ cho nFn nhHng vSn :G mSu ch?t cWa c3c nghiFn cXu sOp t-i sp phi liFn quan :<n ho3 h6c vPt li;u v7 cEng ngh; bi<n tKnh$ cSu tr@c v7 *i<n tr@c vPt li;u$ c3c :Vc tr8ng :i;n ho3 cWa vPt li;u... ,i;c :8a hi:ro v7o s_ d>ng :Li tr7 :Ci hui phi cB nhHng bi;n ph3p bo :m an to7n v7 h; s? s_ d>ng cao$ *hEng :8Nc thSp h/n d12. +hHng nghiFn cXu ph3t tri5n nhJm :Lt :8Nc m>c tiFu n7y sp bao gm c3c nDi dungv nghiFn cXu c3c hi:rua$ nghiFn cXu cSu tr@c %?p$ ?ng cacbon nano$ :Dng h6c hSp ph>ggii hSp$ nhi;t :Dng h6c$ *h nMng ch?ng Mn mCn bQi n8-c... e

C34 56*75 5856 9:;56 <= 5)0>5 90?* @A4) Hi;n nay c3c ngun nMng l8Nng &cung cSp :i;n$ nhi;t hoVc t] hNp c hai dLng' chW y<u d.a v7o c3c dLng nhiFn li;u ho3 thLch$ ch` mDt phIn nhu l7 d.a v7o c3c dLng nMng l8Nng t3i sinh :8Nc &mVt tr9i$ giB$ sinh *h?i$ :=a nhi;t$ thuT :i;n$ v.v.' *5 c hi:ro. Trong hIu h<t c3c qu3 tr4nh sn %uSt nMng l8Nng %@c t3c :Bng vai trC *hEng nhu. Trong ti<n tr4nh ph3t tri5n bGn vHng c3c ngun nMng l8Nng$ %@c t3c ti<p t>c :Bng vai trC ng7y c7ng quan tr6ng. !B th5 mE t s. thay :]i cSu tr@c trong cung cSp nMng l8Nng cho t8/ng lai *hEng %a nh8 sau &%em h4nh A'. Trong s/ : n7y$ d. *i<n sp tMng c3c ngun nMng l8Nng t3i tLo :8Nc lFn :<n e12 t]ng tiFu th> nMng l8Nng to7n cIu. !/ sQ cWa m>c tiFu :Iy tham v6ng nh8 vPy l7 c3c d. b3o *hqng :=nh rJng$ t]ng tiFu th> nMng l8Nng th< gi-i nMm #1e1 sp tMng gSp :Ei hi;n nay *<t hNp v-i mong mu?n gim mXc ph3t thi gRy hi;u Xng nh7 *Knh %u?ng bJng mXc cWa nMm Add1.
nergy gas power genegation coal oil refinery !urrent !ituation heat electricity power transport bul* chemicals

nergy solar geothermal wind biomass gas coal oil

(uture cituation electricity electricity syngas gas)to)liquid hydrogen heat power transport &clean fuels' bul* chemicals

refinery !"# sequestration

#,nh 1+ -. /$ th0 hin nh1ng tha2 /3i c4u t56c cung c47 n8ng l9:ng !In l8u [ rJng$ tU nay :<n nMm #1e1 nhu cIu nMng l8Nng trFn c/ sQ c3c dLng nhiFn li;u ho3 thLch v{n ti<p t>c tMng$ tuy nhiFn$ *huynh h8-ng tMng c89ng

s_ d>ng *hK thiFn nhiFn thay cho than :3 v7 dIu (" &fuel oil' trong c3c nh7 m3y ph3t :i;n cbng gBp phIn gim s. ph3t thi !" #. ,i;c s_ d>ng *hK thiFn nhiFn v-i t8 c3ch l7 nhiFn li;u *hEng :Ci hui nhiGu nhHng ph3t *i<n m-i trong lnh v.c %@c t3c$ tuy nhiFn$ :?i v-i qu3 tr4nh chuy5n ho3 *hK n7y th7nh c3c hi:rocacbon v7 c3c hNp chSt chXa o%i th4 %@c t3c sp phi :Bng vai trC rSt quan tr6ng. Trong cEng nghi;p ho3 dIu nguyFn li;u cho c3c qu3 tr4nh c/ bn nh8 etilen hay metanol th89ng :8Nc sn %uSt tU etan v7 napta &cho etilen' v7 metan &cho metanol'. !3c chSt %@c t3c :i5n h4nh cho nhHng qu3 tr4nh :B$ cbng nh8 mDt s? nhHng qu3 tr4nh *h3c$ vK d>$ sn %uSt c3c hi:rocacbon th/m$ luEn luEn :8Nc ho7n thi;n. Tuy nhiFn$ :iGu l[ th@ l7 vi;c t4m *i<m nhHng chSt %@c t3c m-i cho nhHng qu3 tr4nh :ang :8Nc vPn h7nh trong cEng nghi;p nh8 sn %uSt amoniac hay sn %uSt metanol v{n l7 :iGu cIn thi<t. +guyFn nhRn cWa :iGu :B l7 %u th< chuy5n :]i ngun nguyFn li;u tU dIu v7 *hK sang than v7 nhHng nguyFn li;u ngho hi:ro *h3c. Hi;n nay :ang cB mDt l7n sBng t4m *i<m nhHng sn ph^m trFn c/ sQ ho3 dIu$ vK d>$ :imetyl ete &xz' :ang :8Nc coi l7 mDt ho3 ph^m thay th< nhiFn li;u tLi mDt s? n8-c nh8 Trung u?c hay H7n u?c$ cho nFn nhu cIu t4m *i<m nhHng ngun nguyFn li;u m-i cbng :ang :8Nc quan tRm :5 l7m tMng chufi gi3 tr= cWa cEng nghi;p ho3 dIu. Trong nhiGu tr89ng hNp$ ngun nguyFn li;u thay th< c3c sn ph^m tU dIu v7 *hK lLi chKnh l7 than :3 :8Nc *hK ho3. !B th5 coi vi;c s_ d>ng than trong c3c ng7nh cEng nghi;p hBa chSt nh8 l7 nhHng vCng %o3y trEn ?c$ mfi lIn quay lLi :i5m cb th4 :8Nc nRng lFn mDt bPc thang ph3t tri5nw v7 bRy gi9 l7 vCng thX ba sau vCng :Iu tiFn s/ *hQi &Q mXc tr8-c v7 trong th< chi<n thX hai$ Q +am hhi trong th9i *l cSm vPn' v7 vCng thX hai$ *hi gi3 dIu bYng ph3t tMng lFn trFn se SxgthYng nMm Adsa. Than :3 :ang :8Nc s_ d>ng nh8 l7 ngun nguyFn li;u c/ bn :5 sn %uSt c3c ho3 ph^m quan tr6ng cWa ng7nh cEng nghi;p ho3 dIu$ nh8 xz$ c3c sn ph^m lung cWa qu3 tr4nh (ischer)Tropsch &:5 sn %uSt x" *hEng chXa l8u hulnh'$ propilen v7 c3c sn ph^m *h3c. !3c chSt %@c t3c ph>c v> cho nhHng qu3 tr4nh :B :ang :8Nc nghiFn cXu ho7n thi;n v7 t4m *i<m :5 gia tMng chufi gi3 tr= lFn nHa. Hi;n nay s? l8Nng c3c cEng ngh; thPt hSp d{n trong c3c lnh v.c n7y *hEng nhiGu. ,4 vPy$ cB th5 d. b3o$ v-i vi;c gi3 dIu :Z tMng lFn :<n %Sp %` A11 SxgthYng &:Iu th3ng Ag#110'$ :Dng l.c cho s. t4m *i<m nhHng ph8/ng 3n s_ d>ng than :3 nh8 l7 ngun nguyFn li;u cho cEng nghi;p ho3 dIu sp tMng lFn$ thu h@t s. tham gia cWa nhiGu phCng thK nghi;m nghiFn cXu %@c t3c trFn th< gi-i. Trong nhHng nMm gIn :Ry$ :Vc bi;t l7 tU :Iu th< *T n7y$ *hi m7 gi3 dIu mu tMng liFn t>c$ vSn :G sn %uSt nMng l8Nng tU c3c ngun nguyFn li;u &sinh h6c' t3i tLo :8Nc :Z trQ nFn hSp d{n c3c nh7 qun l[ *inh t< cbng nh8 c3c nh7 nghiFn cXu. TKnh to3n cWa nhiGu nh7 *inh t< :Z :8a ra l7$ n<u gi3 dIu mu *hEng thSp h/n *hong e1 SxgthYng th4 c3c nhiFn li;u sinh h6c$ chW y<u l7 gasohol &etanol' v7 bio:ie|en &c3c este dIu th.c vPt v7 m :Dng vPt' cB th5 s

cLnh tranh :8Nc v-i %Mng v7 dIu :ie|en &x"' cB ngun g?c dIu mu. Hi;n nay c/ hDi :B :Z :<n$ thPm chK gi3 dIu mu :Z bu %a mXc jt-i hLnk$ chOc chOn c3c d. 3n nhiFn li;u sinh h6c sp :8Nc :^y nhanh ti<n :D v7 mQ rDng quy mE. Theo con s? th?ng *F cWa nhBm cEng t3c H7 oan :Z nhOc :<n Q trFn th4 l8Nng sinh *h?i :8Nc sn %uSt h7ng nMm l7 rSt l-n$ *hong e t` tSn$ cB *h nMng cung cSp ngun nMng l8Nng t3i tLo Kt nhSt l7 bJng e12 t]ng nMng l8Nng do dIu mu *hai th3c :8Nc h7ng nMm cung cSp. ,Sn :G l7 tul thuDc v7o chKnh s3ch cWa tUng qu?c gia v7 t4nh h4nh chKnh tr=)an ninh trFn th< gi-i. !hRu u v7 Hoa \l :ang cB nhHng chKnh s3ch :Iy tham v6ng vG sn %uSt v7 tiFu th> nhiFn li;u sinh h6c cho giao thEng vPn ti cbng nh8 c3c m>c tiFu *h3c. T]ng th?ng iush :Z :Vt m>c tiFu h<t sXc tham v6ng trong vi;c thay th< nhiFn li;u nhPp *h^u bJng vi;c sn %uSt nhiFn li;u trong n8-c m7 chW y<u l7 nhiFn li;u sinh h6cv nMm #1e1 Hoa \l phi t. cung cSp se2 nhiFn li;u cho giao thEng vPn ti. Th3ng cg#11s$ tLi hDi tho do u~ }z( &}erman zarshall (und of the nited States' t] chXc tLi ashington x! c3c nh7 *hoa h6c :Z tho luPn vSn :G n7y rSt sEi n]i. mZ cB nhHng cnh b3o vG vi;c ph3t tri5n nhiFn li;u sinh h6c sp nh h8Qng :<n sn %uSt l8/ng th.c cho th< gi-i v-i dRn s? sp tMng lFn d t` ng89i v7o nMm #1a1. Tuy vPy$ c3c ch8/ng tr4nh nhiFn li;u sinh h6c v{n :8Nc ti<n tri5n mLnh mp v-i nhHng m>c tiFu rSt c> th5$ vK d>$ :<n nMm #1A1$ sp s_ d>ng e$s2 nhiFn li;u sinh h6c$ cCn mXc th4 s_ d>ng e2 nhiFn li;u sinh h6c cho giao thEng vPn ti$ tPp :o7n xaimler!hrysler :Z :Iu t8 A$c t` cho nghiFn cXu v7 ph3t tri5n nhiFn li;u sinh h6c ph>c v> giao thEng vPn ti. m5 *hEng nh h8Qng :<n vi;c sn %uSt l8/ng th.c$ nguyFn li;u sinh *h?i cho sn %uSt nhiFn li;u sinh h6c sp chuy5n d=ch mLnh tU c3c nguyFn li;u l8/ng th.c sang c3c nguyFn li;u *hEng Mn :8Nc hoVc ph< thi. +Bi chung$ nMng l8Nng t3i tLo :8Nc sp bao gm nhiGu dLng$ *5 c nhHng dLng cB ngun g?c tU ph< thi$ vK d>$ c3c vPt li;u polime. ,4 vPy$ vai trC cWa %@c t3c trong c3c chuy5n ho3 ho3 h6c$ *5 c chuy5n ho3 ho3 sinh$ l7 *hEng nhu. mB l7 %@c t3c cho c3c qu3 tr4nh *hK ho3 v7 c3c cEng :oLn ti<p theo$ c3c qu3 tr4nh lFn men$ sn %uSt etanol$ chuy5n ho3 sinh *h?i th7nh sn ph^m lung$ chuy5n ho3 *hK t]ng hNp th7nh hi:rocacbon v7 c3c hNp chSt chXa o%i$ hi:ro ho3 ch6n l6c$ o%i ho3 v7 :epolime ho3 ch6n l6c$ chuy5n ho3 dIu m :Dng th.c vPt th7nh nhiFn li;u giao thEng vPn ti$ v.v. zDt s? trong nhHng qu3 tr4nh *5 trFn *hEng phi l7 c3c qu3 tr4nh %@c t3c$ tuy vPy$ %@c t3c sp :Bng vai trC hf trN quan tr6ng trong c3c qu3 tr4nh b] sung loLi bu tLp chSt :5 nhPn :8Nc c3c sn ph^m trung gian hoVc c3c ho3 ph^m sLch. Thay th< dIn c3c nhiFn li;u ho3 thLch bJng c3c nhiFn li;u sinh h6c :ang l7 %u th< :8Nc hoan nghFnh v7 8a chuDng$ bQi v4$ ngo7i t3c d>ng thay th< c3c nhiFn li;u ho3 thLch :ang cLn *i;t dIn$ *hK thi tU nhiFn li;u sinh h6c cbng chXa Kt c3c hNp chSt :Dc hLi nh8 hi:rocacbon ch8a ch3y h<t$ c3c hNp chSt chXa l8u hulnh v7 nit/$ *im loLi. H7m l8Nng cacbon :io%it v7 cacbon o%it cbng nh8 h7m l8Nng o|on trong *hK thi cWa :Dng c/ s_ d>ng nhiFn li;u sinh h6c$ theo nhiGu b3o c3o :3nh gi3$ cbng Kt h/n trong *hK thi :Dng c/ s_ 0

d>ng nhiFn li;u ho3 thLch. iFng h7m l8Nng an:ehit th4 cao h/n$ tuy nhiFn$ an:ehit dy d7ng b= :?t ch3y trong pE %@c t3c :Vt trFn :89ng tho3t cWa *hK thi. +Bi chung$ vi;c gim thi5u c3c chSt gRy :Dc hLi trong c3c chSt thi$ :Vc bi;t l7 trong *hK thi l7 mDt trong nhHng m>c tiFu cWa vi;c s_ d>ng c3c dLng nMng l8Nng t3i tLo :8Nc m7 trong giai :oLn tr8-c mOt chW y<u l7 nhiFn li;u sinh h6c. Tuy nhiFn$ song song v-i vi;c t4m v7 s_ d>ng c3c nhiFn nhi;u Kt gRy E nhiym mEi tr89ng h/n c3c nhiFn li;u ho3 thLch th4 vSn :G gim thi5u c3c ph3t thi :Dc hLi nh8 c3c hNp chSt chXa l8u hulnh$ nit/ v7 hi:rocacbon v{n l7 mDt m>c tiFu quan tr6ng cWa c3c nghiFn cXu %@c t3c d= th5. ,G c3c chSt %@c t3c$ do *im loLi qu[ ng7y c7ng hi<m trong *hi nhu cIu ng7y c7ng tMng$ m>c tiFu tr8-c mOt cWa c3c nghiFn cXu n7y l7 thay th< c3c %@c t3c *im loLi qu[ bJng c3c o%it *im loLi chuy5n ti<p$ tuy nhiFn vG lRu d7i$ phi tKnh :<n s_ d>ng c3c chSt %@c t3c trFn c/ sQ c3c hi:rua$ c3c cacbua v7 c3c *im loLi :St hi<m nhBm lantan. \h nMng *h3ng :Dc cWa c3c chSt %@c t3c cbng l7 mDt trong nhHng vSn :G cB tKnh cSp b3ch. m?i v-i c3c ph3t thi$ m>c tiFu cWa c3c nghiFn cXu l7 t4m nhHng bi;n ph3p gim thi5u$ tr3nh chuy5n ho3 S"# th7nh S"a$ chuy5n ho3 +" th7nh +#$ o%i ho3 ,"! Q nhi;t :D v7 3p suSt th89ng$ v.v. ,ai trC cWa %@c t3c trong lnh v.c s_ d>ng nMng l8Nng mVt tr9i bao gm chuy5n ho3 nMng l8Nng mVt tr9i th7nh :i;n$ sn %uSt hi:ro v7 quang %@c t3c$ cbng rSt quan tr6ng. mB l7 nhHng vSn :G liFn quan :<n sn %uSt vPt li;u bGn v-i 3nh s3ng$ c3c vPt li;u hHu c/$ :Vc bi;t l7 sn %uSt hi:ro tU n8-c$ chuy5n ho3 n8-c v7 cacbon :io%it th7nh metanol$ chuy5n ho3 cacbon :io%it th7nh :89ng bJng con :89ng quang %@c t3c$ bOt ch8-c thiFn nhiFn trong c3c h; quang hNp. +hPt l7 qu?c gia :Z cB nhiGu ph3t tri5n v7 Xng d>ng rSt hSp d{n trong vi;c tMng c89ng hi;u suSt chuy5n ho3 bJng con :89ng bi<n tKnh titan :io%it :5 mQ rDng vYng b8-c sBng cWa 3nh s3ng mVt tr9i cB th5 hSp th> :8Nc cho c3c phn Xng quang %@c t3c. !B th5 *hqng :=nh rJng$ hi;n nay v7 trong mDt t8/ng lai *hEng %a$ c3c ngun nMng l8Nng chW y<u v{n nJm trong c3c liFn *<t ho3 h6c. +Mng l8Nng nguyFn t_$ do cCn nhHng vSn :G an to7n ch8a :8Nc gii quy<t r?t r3o$ v{n :ang Q ngZ ba :89ng$ trong *hi :B *h nMng s_ d>ng nMng l8Nng &t]ng hNp' nhi;t hLch lLi :ang Q qu3 %a phKa tr8-c. !ho nFn$ v-i sX m;nh *Kch hoLt c3c qu3 tr4nh h4nh th7nh v7 ph3 v c3c liFn *<t ho3 h6c$ %@c t3c v{n ti<p t>c :Bng vai trC quan tr6ng cWa m4nh. m8/ng nhiFn$ vai trC cWa *hoa h6c v7 cEng ngh; %@c t3c cbng *hEng *m quan tr6ng trong vi;c gi@p lo7i ng89i t4m c3c ph8/ng c3ch tLo ra nhHng sn ph^m cIn thi<t cho cuDc s?ng bJng nhHng con :89ng ti<t *i;m vPt chSt v7 nMng l8Nng nhSt. C)B C0B5 DE* F)/ S. ho7n thi;n c3c chSt %@c t3c v7 cEng ngh; c3c qu3 tr4nh %@c t3c l7 nhHng vSn :G cB tKnh quy<t :=nh :5 cB th5 thu :8Nc hi;u qu *inh t< cao trong c3c lnh v.c cEng nghi;p ch< bi<n dIu v7 hBa dIu. +hHng ho7n thi;n :B l7 c/ sQ vHng v7ng :m bo cho c3c qu3 tr4nh chuy5n ho3 ho3 h6c cB th5 :8Nc ti<n d

h7nh Q nhHng :iGu *i;n *hOt *he h/n$ hi;u suSt cao h/n v7 th9i gian vPn h7nh liFn t>c d7i h/n. Th.c t< th4 s. gia tMng gi3 tr= trong h; c3c sn ph^m t.u trung l7 %oay quanh b4nh phn Xng v7 chSt %@c t3c. ,7 mVc dIu nBi chung l7 *hB *i5m so3t :8Nc nhHng bi<n :Dng trong th7nh phIn nguyFn li;u :i v7o b4nh phn Xng$ phIn l-n nhHng cEng tr4nh nghiFn cXu ho7n thi;n chSt %@c t3c v{n phi b= chi ph?i :5 :3p Xng nhHng bi<n :Dng Sy. ,G phKa m4nh$ nhu cIu ng7y c7ng tMng :?i v-i c3c sn ph^m l6c)ho3 dIu$ tiFu chK ng7y c7ng gay gOt cWa th< h; nhiFn li;u m-i &vK d>$ gIn nh8 *hEng chXa l8u hulnh' v7 yFu cIu :a dLng ho3 c3c nguyFn li;u ch< bi<n lLi :Vt ra nhHng yFu cIu cao h/n nHa :?i v-i c3c chSt %@c t3c. m5 :3p Xng :iGu :B$ ng7nh sn %uSt %@c t3c$ bFn cLnh vi;c phi mQ rDng quy mE sn %uSt hi;n cB$ phi chSp nhPn chi phK cao h/n d7nh cho x :5 :a dLng hBa c3c chSt %@c t3c$ :Iu t8 nhiGu h/n cho :7o tLo nhRn l.c$ trang thi<t b= nghiFn cXu v7 phRn tKch. !bng cIn thSy rJng s. tMng tr8Qng cWa th= tr89ng c3c chSt %@c t3c l7 mDt trong nhHng h; qu cWa nhHng quy :=nh ng7y c7ng ngVt ngho :5 hLn ch< c3c ph3t thi tU c3c nh7 m3y v7 :Dng c/ :?t nhiFn li;u ho3 thLch :8Nc sn %uSt tU c3c quy tr4nh nh8 crac*inh %@c t3c tIng sEi &(!!'$ hi:rocac*inh &Hx!'$ nhSt l7 :5 gim h7m l8Nng S" %$ +"% cbng nh8 quy tr4nh thu hi l8u hulnh. p ng nhu cu ca th trng zinh hoL rt nt :Iu tiFn cWa nhHng %u th< ph3t tri5n trong cEng nghi;p sn %uSt chSt %@c t3c l7 lnh v.c chuy5n ho3 cB s. tham gia cWa hi:ro &hydroprocessing'. Hi;n nay quy mE sn %uSt c3c chSt %@c t3c %_ l[ bJng hi:ro &hydrotreating' v7 Hx! &hydrocrac*ing' :ang Q giai :oLn tMng tr8Qng. miGu dy hi5u l7 nhu cIu ng7y c7ng tMng c3c phRn :oLn trung b4nh trFn hIu *hOp th< gi-i :8/ng nhiFn phi d{n :<n nhu cIu phi tMng c89ng s. :a dLng ho3 c3c chSt %@c t3c %_ l[ bJng hi:ro. m<n nMm #1A# c3c nh7 m3y ch< bi<n dIu cWa +ga d. :=nh sn %uSt dIu x" h7m l8Nng l8u hulnh A1 ppm :5 %uSt sang th= tr89ng !hRu u. !3c nh7 m3y trong c3c n8-c :ang sn %uSt hai loLi x" v-i chSt l8Nng *h3c nhau &e1 ppm v7 A1 ppm l8u hulnh' l7m cho c/ hDi :3p Xng th= tr89ng chSt %@c t3c cWa c3c nh7 sn %uSt c7ng thFm phong ph@. Tr8-c :Ry qu3 tr4nh %_ l[ bJng hi:ro ch8a :8Nc quan tRm nhiGu th4 nay *hEng th5 coi nh$ vK d>$ :5 %_ l[ %Mng nhi;t phRn &pygas' tU nguyFn li;u napta$ nh8ng th3ch thXc l-n nhSt sp l7 %_ l[$ ng7y c7ng v-i t` phIn l-n h/n$ c3c sn ph^m tU c3c qu3 tr4nh ch< bi<n nguyFn li;u *hEng thPt truyGn th?ng &less)than)conventional feedstoc*s' nh8 chuy5n ho3 sn ph^m cWa qu3 tr4nh c?c ho3 th7nh oSx &ltra oow Sulphur xiesel'. ii<n :Dng l-n nhSt trFn th= tr89ng c3c sn ph^m dIu mu l7 s. :]i ngEi vai trC d{n :Iu giHa %Mng v7 x" trong cRn bJng nhiFn li;u cho c3c ph8/ng ti;n vPn ti. oSy !hRu u l7m vK d>. +Bi chung$ nhu cIu nhiFn li;u cho vPn ti ng7y c7ng tMng$ tuy nhiFn nhu cIu x" chSt l8Nng cao :Z v8Nt qua %Mng l7m cho t` s? nhu cIu %Mnggx" &}gx' gim nhanh. Trong vCng A1 nMm cho A1

:<n #11 nhu cIu %Mng :Z gim e11.111 thYnggng7y trong *hi nhu cIu x" tMng A.111.111 thYnggng7y$ nh8 vPy$ t` s? }gx gim tU A$a %u?ng cCn 1$s. !bng trong *hong th9i gian :B$ nhu cIu dIu :?t lC &("' gim *hong e11.111 thYnggng7y mVc dY cEng suSt ch< bi<n dIu v{n tMng thFm d11.111 thYnggng7y. +hHng bi<n :Dng :B :Z :Vt ra cho cEng nghi;p ch< bi<n dIu cWa !hRu u nhHng nhi;m v> *hB *hMn. +hHng nh7 nghiFn cXu *inh t< dIu *hK :Gu cho rJng$ trong thPp *T t-i$ %u th< trFn :Ry v{n ti<p t>c. ,K d>$ tKnh to3n cho rJng$ giai :oLn #11e #1Ae sn l8Nng %Mng sp gim se1.111 thYnggng7yw nhiFn li;u nVng &gasoil' gim c11.111 thYnggng7yw nhiFn li;u cVn &resid fuel' gim e1.111 thYnggng7yw trong *hi x" tMng A.c11.111 thYnggng7yw napta tMng Ae1.111 thYnggng7yw nhiFn li;u phn l.c &et fuel' tMng #01.111 thYnggng7y. m<n nMm #1Ae t` s? }gx sp ch` cCn 1$e. +h8 vPy$ %u th< chung l7 c3c nh7 m3y l6c dIu phi thKch nghi v-i :Ci hui cWa th= tr89ng bJng c3ch t4m nhHng ph8/ng 3n ch< bi<n tU mDt thYng dIu thE ra nhHng sn ph^m$ trong :B t` l; c3c phRn :oLn trung b4nh chSt l8Nng cao nhiGu h/n$ Kt %Mng h/n$ :ng th9i Kt dIu (" h/n. Th.c chSt l7 phi t4m c3ch chuy5n c3c phRn :oLn nVng th7nh c3c phRn :oLn trung b4nh chSt l8Nng cao ph>c v> cho nhiFn li;u cWa c3c ph8/ng ti;n giao thEng. hhIn l-n c3c nh7 m3y l6c dIu Q !hRu u cbng nh8 Q nhiGu n/i *h3c trFn th< gi-i :8Nc %Ry d.ng Lt v7o nhHng thPp *T s1 v7 01 cWa th< *T tr8-c *hi m7 nhu cIu %Mng tMng lFn rSt nhanh. !hKnh v4 vPy$ cEng ngh; (!! :Z :Bng vai trC trung tRm trong c3c nh7 m3y :B :5 sn %uSt ra$ vK d> Q !hRu u hi;n nay$ *hong s1 012 &tul thuDc v7o loLi nhiFn li;u' nhiFn li;u cho giao thEng. !3c quy tr4nh (!! chi<m c12 t]ng cEng suSt l6c dIu$ cDng thFm AA2 quy tr4nh hydros*iming$ l7 thKch hNp cho ph8/ng 3n t?i 8u ho3 vi;c sn %uSt %Mng h/n l7 t?i :a ho3 x" bJng c3ch chuy5n ho3 ch6n l6c c3c phRn :oLn nVng &("'. +go7i ra$ o!" &light cycle oil' chSt l8Nng thSp &vK d>$ chXa nhiGu l8u hulnh' :8Nc sn %uSt tU c3c quy tr4nh (!! cbng rSt *hB cho vi;c pha trDn :5 sn %uSt oSx. !ho nFn$ lNi nhuPn cWa c3c nh7 m3y l6c dIu n7y b= gim dIn cYng v-i vi;c tMng nhu cIu x" v7 gim nhu cIu %Mng. ,7 :B chKnh l7 c/ hDi :ng th9i l7 th3ch thXc :?i v-i cEng nghi;p l6c)ho3 dIu Q !hRu u cbng nh8 Q tSt c c3c qu?c gia cB nGn cEng nghi;p n7y. Gii php hirocrackinh (HDC) Hi;n nay Hx! :8Nc coi l7 gii ph3p t?t nhSt :5 tMng t` phIn c3c phRn :oLn cB chSt l8Nng cao trong nh7 m3y l6c dIu. Trong Hx! mEi tr89ng hi:ro bo :m cho s. chuy5n ho3 c3c phRn :oLn nVng th7nh c3c phRn :oLn nh h/n chSt l8Nng cao. Tuy nhiFn$ :8a thFm quy tr4nh Hx! v7o s/ : cWa nh7 m3y l6c dIu l7 mDt d. 3n l-n$ do :B$ cIn phi tKnh :<n tSt c nhHng yFu cIu cWa d. 3n :5 cB th5 cB :8Nc lNi nhuPn cao nhSt. !3c chSt %@c t3c phi :8Nc thi<t *< theo h8-ng t?i 8u ho3 vi;c s_ d>ng hi:ro trong *hi v{n phi bo :m cB :D ch6n l6c cao nhSt cho qu3 tr4nh. +hHng thi<t *< cho th7nh phIn c3c chSt %@c t3c AA

m-i phi :8Nc :=nh h8-ng bQi nhu cIu cWa c3c lnh v.c liFn quan :<n nhHng bi<n :Dng cWa th= tr89ng$ vK d>$ phi ch< bi<n dIu nVng h/n$ nguyFn li;u phi :a dLng h/n$ hi;u suSt sn ph^m phi cao h/n$ tiFu th> hi:ro Kt h/n$ chSt l8Nng sn ph^m phi cao h/n hoVc chWng loLi sn ph^m phi :a dLng h/n. +h7 nghiFn cXu phi bi<n nhu cIu cWa th= tr89ng th7nh :Vc tr8ng sn ph^m v7 :?i t8Nng nghiFn cXu cWa m4nh. ,K d>$ nh7 m3y l6c dIu cB th5 mu?n tMng hi;u suSt phn Xng$ tMng hoLt :D$ :D bGn hoVc hoLt :D hi:ro ho3. +h8 vPy l7 nh7 nghiFn cXu cIn phi hi5u nhHng yFu cIu :B quan h; nh8 th< n7o v-i qu3 tr4nh :Bng vai trC trung tRm hoVc v-i c3c thEng s? cWa chSt %@c t3c$ vK d>$ :D a%it hoVc cSu tr@c h4nh h6c cWa c3c lf %?p. !B th5 nBi$ vi;c mE h4nh ho3 :8Nc m?i quan h; cB tKnh nGn tng giHa c3c tKnh chSt &thEng s?' cWa mDt chSt %@c t3c hoVc qu3 tr4nh v7 *<t qu d. *i<n sp :Lt :8Nc l7 ch4a *ho3 d{n :<n th7nh cEng. HZng "h :Z %Ry d.ng :8Nc mDt mE h4nh nh8 vPy g6i l7 !atalyst xesign ngine. +go7i ra$ :5 ti<n h7nh %Ry d.ng c3c m?i quan h; c/ bn nBi trFn$ hZng n7y cbng :Z lPp :8Nc mDt c/ sQ dH li;u vG c3c thEng s? cWa c3c chSt %@c t3cw nhHng dH li;u n7y vUa gi@p %Ry d.ng c3c m?i quan h; :ang t4m$ :ng th9i cbng l7 :5 *i5m tra s. :@ng :On cWa nhHng quan h; :Z :8Nc thi<t lPp. Theo "h$ cIn phi cB mDt s. d=ch chuy5n trong t8 duy vG c3ch l[ gii *h nMng cWa chSt %@c t3c. !ho :<n nay$ theo truyGn th?ng$ c3c chSt %@c t3c :8Nc %em %t trFn b4nh di;n hai chiGu &two)dimensional plot' cWa hai thEng s? l7 hoLt :D &activity' v7 :D ch6n l6c &selectivity'. Tuy nhiFn$ bRy gi9 c3c tKnh chSt cWa c3c chSt %@c t3c :Z trQ nFn :8Nc nhPn dLng tinh t< h/n$ cho nFn$ trong nhPn thXc cWa c3c nh7 *hoa h6c$ bn chSt cWa chSt %@c t3c trQ nFn phXc tLp h/n v7 phi :8Nc l[ gii trFn b4nh di;n :a chiFY h/n. ,K d>$ n<u chiFY thX ba l7 chXc nMng hi:ro ho3 &hydrogenation' :8Nc thFm v7o trong giai :oLn h4nh th7nh chSt %@c t3c$ th4 chSt %@c t3c sp :8Nc ch< tLo :5 :3p Xng nhHng yFu cIu m7 nh7 ch< bi<n phi tho mZn vG *h nMng :iGu ch`nh hi:ro Q mXc cIn thi<t t?i thi5u. ,i;c mE h4nh ho3 :8Nc *h nMng hi:ro ho3 trong giai :oLn h4nh th7nh chSt %@c t3c l7 rSt quan tr6ng. HZng "h :Z ch< tLo h7ng loLt chSt %@c t3c vPn h7nh trong s/ : nicrac*ing :3p Xng :8Nc c3c yFu cIu *hOt *he qu3 tr4nh Hx!. Theo h6$ trFn th= tr89ng !hRu u v7 th< gi-i hi;n nay$ vi;c t?i :a ho3 sn %uSt x" chSt l8Nng cao l7 rSt hSp d{n$ cho nFn h6 chW tr8/ng *<t hNp c3c ngun nguyFn li;u cho qu3 tr4nh Hx! bao gm c3c phIn cVn cWa c3c quy tr4nh ch< bi<n cYng v-i gas oil chRn *hEng &,}"' v7 gas oil *hK quy5n nVng &H }"'. m5 l7m :8Nc nh8 vPy cIn phi :8a qu3 tr4nh :easphan bJng dung mEi &solvent deasphalting' hoVc qu3 tr4nh c?c ho3 chPm &delayed co*ing' v7o t] hNp nicrac*ing. ,4 hi:ro sLch ng7y c7ng :Ot cho nFn vi;c t?i 8u ho3 t` l; hi:ro trong hfn hNp phn Xng l7 h<t sXc cIn thi<t. zDt mVt phi :Lt :8Nc c3c tiFu chK cWa sn ph^m$ mVt *h3c phi tiFu t?n hi:ro Q mXc :D Kt nhSt cB th5$ cho nFn c3c qu3 tr4nh nicrac*ing hi;n nay :8Nc :Vc tr8ng bQi nhHng yFu cIu rSt gay gOt. Theo c3c nh7 chuyFn mEn$ c3c dRy chuyGn Hx! :8Nc %Ry d.ng tr8-c :Ry :Z :3p Xng c3c tiFu chu^n l8u hulnh mDt c3ch dy d7ng trong nhHng nMm A#

vUa qua th4 hi;n nay *hEng cCn *h nMng bo :m c3c tiFu chu^n cWa oSx$ trong *hi n<u phi %_ l[ b] sung c3c sn ph^m trung b4nh :5 :Lt tiFu chu^n m-i th4 lLi l7 mDt gii ph3p *hEng *inh t<. !hKnh v4 vPy$ nh8 :Z thSy trFn :Ry$ c3c hZng ch< tLo %@c t3c :Z :i theo con :89ng ho7n thi;n c3c chSt %@c t3c :5 nhHng sn ph^m :8Nc %_ l[ :8/ng nhiFn :3p Xng c3c tiFu chu^n cWa oSx. HZng !riterion !atalysts Technologies cB c3c chSt %@c t3c )as#a v7 ) asaa$ hZng Topsoe cB c3c chSt %@c t3c T\)daA$ T\)dcA v7 T\)deA v.v... Tin t i !n "u#t nhi$n %i&u kh'ng cha %u hu(nh (!u%phur)*r++ *u+%) HIu h<t c3c n8-c trFn th< gi-i :Gu :Z :8a ra nhHng tiFu chu^n h<t sXc ngVt ngho vG h7m l8Nng l8u hulnh trong %Mng v7 x". !B th5 nBi$ :<n nay tiFu chu^n cWa $ Hoa \l$ +hPt :Gu :Z hL h7m l8Nng l8u hulnh trong hai loLi nhiFn li;u chW y<u l7 %Mng v7 dIu x" %u?ng Q mXc e1gA1 ppm$ chW y<u l7 A1 ppm$ :8Nc coi nh8 *hEng cCn l8u hulnh. TU Ag#11e c3c nh7 m3y l6c dIu cWa tPp :o7n +ippon :Z bOt :Iu sn %uSt nhiFn li;u *hEng chXa l8u hulnh &A1 ppm'. S/ : cWa +ippon l7 s. *<t hNp mDt s? cEng :oLn hi:ro:esunfua ho3 &HxS' v-i cEng :oLn Hx! nh8 :8Nc tr4nh b7y trFn h4nh #. mVc :i5m cWa s/ : n7y l7 qu3 tr4nh &:Dc quyGn' "\)finer :5 HxS ch6n l6c %Mng tU (!! &catalytic crac*ing gasoline !!}'. !!} :8Nc sn %uSt tU ,}" v7ghoVc cVn ch8ng cSt *hK quy5n &atmospheric residue' bJng qu3 tr4nh (!!$ cCn chXa h7m l8Nng l8u hulnh *h3 cao$ cho nFn phi l7m sLch bJng c3ch th.c hi;n HxS. !!} chXa tU #1 :<n c12 c3c olefin$ cho nFn mDt quy tr4nh HxS thEng th89ng sp l7m gim mLnh tr= s? octan &"+' do sp %^y ra qu3 tr4nh hi:ro ho3 &Hx' c3c olefin :B. uy tr4nh "\)finer hIu nh8 *hEng l7m gim tr= s? octan cWa sn ph^m %Mng. T8/ng t. nh8 vPy$ quy tr4nh cEng ngh; S! +fining do %%onzobil :G %uSt cbng cB *h nMng gim thi5u mXc :D :eolefin ho3 :3ng *5 &d8-i #12'$ l7m gim tr= s? octan &z"+' ch` *hong 1$e :/n v= m7 cB th5 :Lt mXc :D :esunfua ho3 %Sp %` d12. m5 cB :8Nc :D ch6n l6c cao cho qu3 tr4nh loLi bu l8u hulnh cWa !!} cIn phi %3c :=nh s. *h3c nhau giHa c3c hoLt tRm HxS v7 c3c hoLt tRm Hx. !Eng tr4nh n7y :8Nc ti<n h7nh bJng c3ch *ho s3t nh h8Qng cWa vi;c b] sung coban v7 cWa H#S. !3c t3c gi cEng tr4nh :Z :8a ra nhHng bi;n gii vG c3c loLi hoLt tRm nh8 sauv #ot t;m #<-v b= cn trQ bQi H#S v7 :8Nc %@c ti<n bQi cobanw #ot t;m #=< n'ol>?inv !B nhHng nt gi?ng v-i hoLt tRm HxS$ b= cn trQ bQi H#S v7 :8Nc %@c ti<n bQi cobanw #ot t;m #=< i)ool>?inv m8Nc %@c ti<n bQi H#S v7 b= cn trQ mDt Kt bQi coban. !3c tRm n7y t8/ng t3c mLnh v-i isoolefin tLo ra c3c oligome. ooLi hoLt tRm n7y *h3c v-i hai loLi hoLt tRm trFn. m5 l7m cho hi;u Xng gim "+ b= nh h8Qng t?i thi5u$ :iGu quan tr6ng l7 bi<t :8Nc s. phRn b? cWa l8u hulnh$ c3c olefin v7 c3c hNp chSt th/m trong !!}$ bQi v4 *h nMng phn Xng cWa c3c hNp chSt :B trong nhHng :iGu

Aa

*i;n cWa qu3 tr4nh HxS l7 mDt trong nhHng y<u t? quan tr6ng nhSt :5 :Lt :8Nc hi;u qu cao nhSt cho qu3 tr4nh HxS. !3c hNp chSt chXa l8u hulnh tPp
+aphtha HxSgreformer HxS &a' HxS &#' (!! "\) finer &A' xiesel A1 ppm }asoline \erosene \erosene xist. }as "il

Hx! Heavy "il &vacuum gas oil' HxS &a'

S4)G+G 2H S*9I)*-JH-GG $*G9 #-2D*4(025 #,nh @+ -. /$ )An Bu4t nhiCn liu Dhng cha l9u huEnh+ trung chW y<u trong phIn nVng$ trong *hi phIn sEi d8-i d1 o! chXa Kt h/n nhiGu. !3c olefin tPp trung Q phIn nh cCn c3c hNp chSt th/m tPp trung Q phIn nVng h/n. Trong *hi tr= s? octan cWa c hai phIn *hEng *h3c nhau mSy th4 cB th5 cho rJng$ tr= s? octan Q phIn nh :8Nc quy :=nh bQi c3c olefin$ cCn tr= s? octan Q phIn nVng ) bQi c3c hNp chSt th/m. +h8 vPy$ :5 th.c hi;n qu3 tr4nh HxS :<n mXc t?i :a trong *hi cbng hLn ch< :<n mXc t?i :a s. suy gim "+ th4 ch` cB c3ch l7 tPp trung HxS phIn nVng :5 *hEng gRy ra Hx c3c olefin. ,ai trC cWa c3c quy tr4nh Hx! ng7y c7ng trQ nFn quan tr6ng$ bQi v4 c3c quy tr4nh n7y cho php sn %uSt c3c phRn :oLn trung b4nh v-i h7m l8Nng l8u hulnh c.c thSp & A1 ppm' :5 cB th5 s_ d>ng tr.c ti<p cho pha trDn th7nh x" *hEng chXa l8u hulnh m7 *hEng cIn HxS b] sung. m5 sn %uSt nhiGu h/n nHa c3c phRn :oLn trung b4nh trong c3c quy tr4nh HxS$ :iGu quan tr6ng l7 phi ph3t tri5n :8Nc c3c chSt %@c t3c vUa cB hoLt :D crac*inh cao vUa cB :D ch6n l6c cao theo c3c sn ph^m trung b4nh. ,G nguyFn tOc$ hoLt :D crac*inh cWa c3c chSt %@c t3c |eolit rSt cao$ nh8ng :D ch6n l6c cWa ch@ng theo c3c phRn :oLn trung b4nh lLi thSp v4 :D a%it qu3 cao. Th.c nghi;m :Z chXng minh rJng$ :D a%it cao cWa |eolit :8Nc quy cho nhEm Q trLng th3i b3t di;n &octahedral aluminium' l7 nguyFn nhRn gRy ra crac*inh mLnh c3c phRn :oLn trung b4nh vUa :8Nc sinh ra. ,4 vPy$ phi *i5m so3t :8Nc h7m l8Nng cWa nhEm b3t di;n trong |eolit. !3c nh7 nghiFn cXu cWa +ippon :Z ch< tLo c3c Ac

iottom

m{u %@c t3c cYng chXa nhHng h7m l8Nng |eolit v7 chSt nGn nh8 nhau$ nh8ng trong :B t` l; nhEm b3t di;ngnhEm tX di;n &tetrahedral aluminium' *h3c nhau. T` l; n7y :8Nc %3c :=nh bJng ph8/ng ph3p ph] #s l z S)+z. Th.c nghi;m cho thSy$ h7m l8Nng nhEm b3t di;n c7ng thSp th4 :D ch6n l6c theo c3c phRn :oLn trung b4nh c7ng tMng. H7m l8Nng nhEm b3t di;n ca/ h/n tLo ra c3c tRm a%it mLnh h/n cho nFn trong sn ph^m phn Xng cB nhiGu napta h/n do qu3 tr4nh crac*inh thX cSp. +ippon :Z thi<t *< :8Nc chSt %@c t3c &:Dc quyGn' +!Hds)Aa trFn c/ sQ |eolit :8Nc bi<n tKnh cB hoLt :D Hx! cao h/n c3c %@c t3c thuDc loLi vE :=nh h4nh. ,i;c s_ d>ng c3c chSt %@c t3c HxS cB hoLt :D cao :5 gim h7m l8Nng l8u hulnh trong c3c phRn :oLn l7 ph8/ng 3n 8u vi;t h/n c$ bQi v4 :Ci hui :Iu t8 thSp. !3c chSt %@c t3c trFn c/ sQ !o)zo v7 +i)zo :8Nc ho7n thi;n bJng c3ch gia tMng bG mVt chSt mang v7 :D phRn t3n cWa *im loLi. Tul thuDc v7o t4nh hu?ng c> th5 m7 mDt h; !o)zo hoVc +i)zo nhSt :=nh :8Nc l.a ch6n cho quy tr4nh$ :ng th9i *h nMng t3i s_ d>ng %@c t3c cbng :8Nc %em %t. nh Tz &hi5n vi :i;n t_ truyGn qua' cho thSy$ cSu tr@c cWa c3c hoLt tRm HxS &zoS#' trFn %@c t3c truyGn th?ng sau phn Xng b= :Bng vBn v7 che phW l{n nhau$ trong l@c :B$ trFn bG mVt c3c chSt %@c t3c :8Nc ho7n thi;n c3c hoLt tRm cB cSu tLo :/n l-p v7 :D phRn t3n cao. !hKnh nh9 vPy$ c3c chSt %@c t3c n7y cB hoLt :D v7 :D bGn cao trong qu3 tr4nh vPn h7nh d7i ng7y. Theo *<t qu *ho s3t cWa nh7 nghiFn cXu H7 oan i.,ogelaar &Sciencexaily #cgag#11e'$ mDt trong nhHng y<u t? quy<t :=nh :D bGn cWa c3c chSt %@c t3c l7 h7m l8Nng l8u hYynh trong pha %@c t3c :8Nc cSu th7nh bQi molip:en$ l8u hulnh v7 coban hoVc ni*en. H7m l8Nng n7y gim dIn trong qu3 tr4nh vPn h7nh phn Xng v7 l7 nguyFn nhRn cWa vi;c gim hoLt :D cWa chSt %@c t3c. !3c chSt %@c t3c !o)zo v7 +i)zo ci ti<n cWa +ippon v-i tFn g6i chung +HS :Z :8Nc s_ d>ng :5 HxS c3c phRn :oLngnguyFn li;u *h3c nhau nh8v +HS)a1c cho gas oil v7 *erosenew +HS)#aA &:Dc quyGn' cho gas oilw +HS)#c cho ,}" tr8-c *hi :i v7o (!!. uy tr4nh cEng ngh; s_ d>ng %@c t3c +io &trFn c/ sQ |eolit v7 o%it *im loLi' do %%onzobil hNp t3c v-i *|o +obel v7 +ippon \eten :8a ra :5 %_ l[ nguyFn li;u cho qu3 tr4nh (!! v7 hi:rocrac*inh ,}" cho php nhPn :8Nc x" cB l8u hulnh siFu thSp &A1 ppm'. uy tr4nh n7y cbng nRng cao *h nMng l7m sLch c3c hNp chSt chXa nit/ cWa %@c t3c +i)zo. o}" l7 phRn :oLn chSt l8Nng thSp :i5n h4nh cWa nh7 m3y l6c dIu :5 cB th5 s_ d>ng cho pha trDn th7nh x" v4 h7m l8Nng l8u hulnh v7 hi:rocacbon th/m cao v7 tr= s? %etan thSp. HZng i S( :Z ph3t tri5n quy tr4nh v7 chSt %@c t3c x &reduction of aromatics' trFn c/ sQ ho3 h6c cWa phn Xng hi:ro ho3 c3c hNp chSt th/m trong s. cB mVt cWa c3c hNp chSt chXa l8u hulnh v7 nit/ :ng th9i *<t hNp v-i nguyFn l[ cWa cEng ngh; ho3 h6c$ nh8 *h nMng ti<p cPn :?i v-i c3c hoLt tRm v7 :D bGn c/ h6c cWa chSt %@c t3c. !Su t_ hoLt :Dng v{n l7 c3c *im loLi qu[ trFn c/ sQ *<t hNp hoLt tKnh hi:ro ho3 cWa hd v7 ht. x cB *h nMng %_ l[ phRn :oLn o!" cWa (!! :5 hL nng :D l8u hulnh tU Ae.111 ppm %u?ng e ppm m7 hi;u suSt sn ph^m *hEng gim. Tr= s? Ae

%etan cbng cao h/n so v-i tr89ng hNp HxS thEng th89ng. Sn ph^m cWa qu3 tr4nh rt r7ng l7 v8Nt qu3 mXc cIn thi<t cWa tiFu chu^n vG h7m l8Nng l8u hulnh$ trong *hi s. tMng tr= s? %etan cho php pha trDn :5 nhPn :8Nc oSx t?t h/n l7 pha trDn bJng c3c sn ph^m HxS cWa c3c cEng ngh; *h3c. S. ph?i hNp giHa !riterion v7 hreemraff :Z tLo ra quy tr4nh SynSat tLi Thu mi5n :5 sn %uSt hai loLi x"$ z\)A v7 z\)a tU gas oil$ :3p Xng hai tiFu chu^n cWa !hRu u l7 A1 ppm v7 e1gA1 ppm t8/ng Xng. uy tr4nh SynSat cB :D linh :Dng cao :5 ch` trFn mDt h; thi<t b= cB th5 vUa sn %uSt z\)A :5 dYng trong n8-c vUa sn %uSt z\)a :5 %uSt *h^u. Trong b4nh phn Xng HxS qu3 tr4nh l7m sLch %^y ra :?i v-i c c3c hNp chSt chXa l8u hulnh l{n c3c hNp chSt chXa nit/$ cCn trong b4nh phn Xng Hx &hi:ro ho3 c3c hNp chSt th/m' c3c hNp chSt th/m b= no ho3. \hi sn %uSt z\)A c hai b4nh phn Xng :Gu :8Nc vPn h7nh v-i nguyFn li;u l7 phIn nh cWa gas oil$ *hi sn %uSt z\)a th4 b4nh phn Xng Hx *hEng :8Nc *<t n?i v7 nguyFn li;u l7 to7n bD gas oil. ,- a ./ng ca ngu0$n %i&u +hHng y<u t? nh h8Qng :<n chWng loLi nguyFn li;u cWa c3c qu3 tr4nh ch< bi<n hi:rocacbon bao gmv s. cung cSp dIu thE$ lNi nhuPn cWa qu3 tr4nh ch< bi<n$ c3c tiFu chu^n bo v; mEi tr89ng$ nhHng hLn ch< cbng nh8 :D linh :Dng cWa thi<t b= vPn h7nh$ c3c tiFu chu^n 3p :Vt cho sn ph^m v7 s/ : ch< bi<n nBi chung. ,K d>$ hi;n nay *hong c12 nguyFn li;u cho qu3 tr4nh (!! l7 tU c3c ngun cVn$ cho nFn nng :D c3c chSt :Dc nh8 (e$ +i$ , trong nguyFn li;u ng7y c7ng tMng. Tuy vPy$ cho :<n nay cbng m-i ch` cB ch8a :Iy #12 nguyFn li;u cho (!! :8Nc %_ l[ tr8-c phn Xng$ ngha l7 phIn l-n nguyFn li;u cho qu3 tr4nh (!! :ang :Xng tr8-c yFu cIu phi %_ l[. Theo quan :i5m cWa hZng }race xavison$ tul thuDc v7o vi;c nh7 m3y l6c dIu ch< bi<n loLi n7o trong s? c3c nguyFn li;u &cVn$ ,}" hoVc nguyFn li;u :Z qua %_ l[ l8u hulnh' m7 chSt %@c t3c :8Nc ch6n phi :3p Xng c3c tKnh nMng nhSt :=nh. }ace xavison cbng nhSn mLnh tIm quan tr6ng cWa *Kch th8-c lf %?p cWa c3c chSt %@c t3c trFn c/ sQ sol nhEm & l)sol)based catalyst' v7 cho rJng$ *Kch th8-c lf %?p phi :Lt tU A11 :<n 11 o :5 cho c3c phRn t_ l-n v-i *Kch th8-c tU A1 :<n a1 o cB th5 *hu<ch t3n t. do. HoLt :D cWa pha nGn &s. *<t hNp giHa :D %?p v7 s? l8Nng c3c tRm a%it' trong crac*inh c3c nguyFn li;u nVng hoVc cVn cbng *hEng *m phIn quan tr6ng. +hu cIu c3c chSt %@c t3c trFn c/ sQ sol nhEm :ang ng7y c7ng tMng. ,i;c s_ d>ng c3c ph> gia :5 gim thi5u nh h8Qng %Su cWa tLp chSt chXa *im loLi &vK d>$ +i' cB t3c d>ng l7m cho chSt %@c t3c g8 :8Nc hoLt :D lRu h/n. \~ thuPt th> :Dng ho3 l7m gim l8Nng +i dy b= *h_$ cCn c3c b{y , th4 bo v; cSu tr@c |eolit cWa chSt %@c t3c. +Bi chung$ vi;c s_ d>ng c3c chSt ph> gia :ang ng7y c7ng :8Nc mQ rDng. m5 :3p Xng nhHng yFu cIu ng7y c7ng *hOt *he cWa qu3 tr4nh (!! c3c phRn :oLn cVn$ cSu tr@c cWa c3c chSt %@c t3c :a th7nh phIn l7 :iGu hi5n nhiFnw t?i thi5u gm hai loLi cSu t_. ooLi thX nhSt l7 nhHng hNp phIn %@c t3c cB chXc A

nMng b{y *im loLi$ th> :Dng ho3 *im loLi v7 phRn cOt mDt c3ch ch6n l6c c3c cSu t_ cVn. ooLi thX hai l7 nhHng cSu t_ chKnh cWa chSt %@c t3c$ bao gm phIn nGn cB mDt hoLt :D b] sung nhSt :=nh v7 |eolit cB chXc nMng crac*inh c3c sn ph^m trung gian vUa :8Nc h4nh th7nh do t3c d>ng cWa hNp phIn thX nhSt th7nh c3c sn ph^m cu?i cYng :8Nc mong :Ni. Theo hZng Intercat$ hNp phIn crac*inh cVn nFn l7 vPt li;u vE :=nh h4nh cB lf %?p rDng$ *hEng |eolit$ cB *h nMng *hEng nhHng crac*inh :8Nc c3c phRn t_ l-n cWa cVn m7 cCn g8 :8Nc hoLt :D cWa chSt %@c t3c trong mEi tr89ng phn Xng v-i nng :D *im loLi cao. zDt loLi hNp phIn %@c t3c nh8 vPy cWa h6 cB tFn l7 i! )A1e :Z :8Nc s_ d>ng rDng rZi trong nhiGu nh7 m3y l6c dIu cB th5 ch=u :8Nc nng :D ni*en v7 vana:i &+i ,' tU d8-i A.111 ppm cho :<n Aa.111 ppm. Tuy nhiFn$ cIn l8u [ rJng$ s. phRn b? t?i 8u &thKch hNp v-i *Kch th8-c cWa c3c phRn t_ trong phIn cVn' c3c lf %?p theo *Kch th8-c cbng nh8 :D a%it cWa hNp phIn nGn cbng cB vai trC rSt quan tr6ng bo :m hi;u suSt &c89ng :D v7 :D ch6n l6c' crac*inh cao nhSt. miGu l[ th@ l7 hNp phIn %@c t3c n7y &i! )A1e' :8Nc s_ d>ng riFng rp chX *hEng nJm trong th7nh phIn cWa chSt %@c t3c chKnh v7$ nh8 vPy$ l7m cho vi;c s_ d>ng h; &c3c' chSt %@c t3c c/ :Dng h/n hqn so v-i tr89ng hNp trDn v7o chSt %@c t3c$ cB *hi mSt h7ng th3ng tr9i m-i c/ cSu %ong mDt h; %@c t3c v-i th7nh phIn cIn cB. HNp phIn chXa |eolit nng :D cao chW y<u l7 |eolit :Z :8Nc bi<n tKnh v7 mDt t` l; nhu |eolit Sz :5 cB :D bGn vPt l[ cao$ cB *Kch th8-c lf %?p t?i 8u :5 c3c phRn t_ l-n cB th5 *hu<ch t3n v7o v7 crac*inh$ :ng th9i bo :m cho sn ph^m *hK gi7u olefin nh9 qu3 tr4nh crac*inh b] sung c3c n)parafin trong c3c lf %?p nhu cWa Sz. !3c phRn t_ nguyFn li;u cB *Kch th8-c rSt l-n$ :Iu tiFn crac*inh trFn c3c tRm a%it nJm Q bG mVt bFn ngo7i cWa |eolit$ sau :B$ c3c sn ph^m :8Nc h4nh th7nh :B v-i *Kch th8-c nhu h/n ti<p t>c *hu<ch t3n sRu v7o bG mVt bFn trong c3c lf %?p l7 n/i tPp trung c3c tRm a%it cWa |eolit :5 crac*inh th7nh c3c sn ph^m cWa %Mng v7 oh}. ooLi hNp phIn n7y :m bo cho qu3 tr4nh (!! :Lt :8Nc hoLt :D cao$ :D ch6n l6c theo %Mng cao v7 hi;u suSt tLo c?c thSp. !bng nh9 nng :D |eolit cao v7 *h nMng ti<p cPn &c3c phRn t_' tho :3ng cho nFn hNp phIn n7y cbng cB :D bGn v-i tLp chSt *im loLi t?t. +<u mDt phIn |eolit b= , v7 +a ph3 huT cSu tr@c th4 v{n cCn cB *h nMng huy :Dng phIn jd. trHk cWa nB. !3c hNp phIn b{y *im loLi chW y<u :8Nc s_ d>ng trong tr89ng hNp crac*inh c3c sn ph^m cVn chXa nhiGu tLp chSt *im loLi. HNp phIn ! T) id cWa hZng Intercat cB vai trC rSt quan tr6ng trong vi;c nRng cao hi;u suSt crac*inh v7 :D ch6n l6c trong c3c dRy chuyGn (!! %_ l[ c3c sn ph^m cVn cB h7m l8Nng *im loLi cao. +h8 vPy$ c3c nguyFn li;u cVn trong c3c dRy chuyGn (!! cB th5 cB nh h8Qng tiFu c.c :3ng *5 :<n hoLt :D v7 :D ch6n l6c cWa qu3 tr4nh$ tuy nhiFn$ nhiGu trong s? nhHng hLn ch< :B cB th5 :8Nc v8Nt qua nh9 s_ d>ng c3c h; %@c t3c :a cSu t_. ,i;c t3ch c3c chXc nMng cWa h; chSt %@c t3c cho tUng hNp phIn v7 t?i 8u ho3 th7nh phIn cWa tUng h; :5 :3p Xng s. t?i 8u ho3 th7nh As

phIn chung cWa c h; %@c t3c cbng nh8 hi;u suSt cWa h; cbng l7 mDt h8-ng :i :@ng. T)34) ()K4L 4M )N0 <= (-0O5 <P56 \hoa h6c v7 cEng ngh; %@c t3c :Xng tr8-c nhHng th3ch thXc l-n lao$ :ng th9i cbng :ang cB nhHng c/ hDi qu[ gi3. !h8a bao gi9 c3c nh7 nghiFn cXu ho3 h6c bG mVt$ bao gm c %@c t3c$ cB :8Nc nhHng ph8/ng ti;n do *hoa h6c vPt l[$ :i;n t_ h6c v7 *hoa h6c tKnh to3n tLo ra nh8 hi;n nay :5 *ho s3t vPt chSt Q *Kch th8-c nguyFn t_ v7 trong th9i *hOc tKnh bJng femto)giRy &femtosecond'. Th.c t<$ ch@ng ta cB th5 nh4n thSy cSu tr@c c3c vPt li;u v7 nhHng bi<n :]i cWa ch@ng Q mXc :D nguyFn t_. +gha l7 ch@ng ta :Z cB *h nMng thi<t *< v7 tLo ra nhHng vPt li;u %@c t3c cB *Kch th8-c nguyFn t_$ phRn t_$ *Kch th8-c nanomet. !B lp ng89i cB :Bng gBp l-n nhSt cho lnh v.c s_ d>ng c3c ph8/ng ph3p vPt l[ :5 *ho s3t bG mVt vPt rOn l7 }S }. Somorai Q mLi h6c !alifornia$ ier*eley$ ng89i :8Nc m;nh danh l7 jvua cWa *hoa h6c bG mVtk &j(ather of Surface Sciencek'. Th3ng #g#11# cB mDt thEng b3o h<t sXc hSp d{n cWa }S i. }ates v7 cDng s. Q mLi h6c !alifornia$ xavis$ :Mng trFn tLp chK j+aturek. ThEng th89ng$ %@c t3c *im loLi trFn chSt mang$ vK d>$ platin trFn nhEm o%it$ :8Nc ch< tLo bJng c3c ph8/ng ph3p mang *h3c nhau$ trong :B ph8/ng ph3p cB *h nMng tLo :8Nc chSt %@c t3c cB :D phRn t3n t?t nhSt l7 t^m c3c phXc chSt cWa ht. Tuy nhiFn$ c3c nh7 *hoa h6c ch8a bao gi9 tLo :8Nc s. phRn b? ho7n to7n :ng nhSt c3c nguyFn t_ *im loLi trFn bG mVt chSt mang$ ngha l7 mVc dIu cB th5 :Lt :8Nc :D phRn t3n ho7n to7n cWa *im loLi &vK d>$ :o hSp ph> ho3 h6c hi:ro :Lt :8Nc gi3 tr= Hgze A'$ nh8ng c3c tPp hNp *im loLi &cCn :8Nc g6i l7 c3c cluster' trFn bG mVt luEn luEn cB s? nguyFn t_ *hEng gi?ng nhau. +hBm nghiFn cXu cWa }S }ates :Z ch< tLo th7nh cEng %@c t3c Ir mang trFn nhEm o%it v7 magie o%it v-i c3c tPp hNp nguyFn t_ Ir ch` gm b?n nguyFn t_ v7 cB cSu h4nh piramit. @c t3c trFn c hai chSt mang :Gu hoLt :Dng trong phn Xng hi:ro ho3 propilen$ tuy nhiFn$ *hi thay zg" bJng l #"a hoLt :D tMng lFn A1 lIn. zDt hi;n t8Nng rSt l[ th@ quan s3t :8Nc bJng ph8/ng ph3p (S *<t hNp v-i ph8/ng ph3p ph] hng ngoLi l7 n<u chSt %@c t3c ch` ti<p %@c v-i mDt m4nh propilen hay hi:ro th4 *hEng cB g4 %^y ra v-i nhHng *hong c3ch giHa c3c nguyFn t_ IrIr &#$# o' v7 Ir" &#$e o'$ tuy nhiFn$ trong th9i gian phn Xng %^y ra th4 c3c *hong c3ch :B tMng lFn :<n #$0 o v7 #$sa o t8/ng Xng. \hi phn Xng *<t th@c gi3 tr= c3c *hong c3ch :B lLi trQ vG nh8 ban :Iu. !3c t3c gi cho rJng$ s. tMng *hong c3ch :B l7 do c3c hNp chSt trung gian cWa phn Xng liFn *<t v-i Ir gRy ra. ! hai chSt mang :Gu cB nh h8Qng :<n tKnh chSt :i;n t_ cWa c3c cluster$ ri c3c cluster :B lLi nh h8Qng :<n t8/ng t3c cWa m4nh v-i c3c ligan :8Nc h4nh th7nh tU c3c t3c chSt. +h8 vPy$ chSt mang cB nh h8Qng :<n *h nMng phn Xng cWa c3c ligan :8Nc h4nh th7nh tU t3c chSt$ nh8 :Z th5 hi;n trong qu3 tr4nh %@c t3c v7$ do :B$ nh h8Qng :<n t?c :D phn

A0

Xng %@c t3c. Theo }S }ates$ ph3t *i<n n7y mQ ra *h nMng ch< tLo %@c t3c nano theo [ mu?n. zDt ph3t *i<n *h3c vG %@c t3c nano cWa c3c nh7 *hoa h6c Hoa \l v7 mXc cbng h<t sXc l[ th@ :ng th9i nhHng *<t qu nhPn :8Nc cB nhHng nt *h3 t8/ng :ng v-i nhHng bi;n gii cWa }S }ates vG quan h; giHa pha hoLt :Dng v7 chSt mang %@c t3c. +hBm cWa }S . oandman tLi ,i;n !Eng ngh; }eorgia v7 nhBm cWa }S . Hei| tLi mLi h6c oausanne &nay :Z chuy5n vG mLi h6c \~ thuPt zunich' :Z ph3t hi;n mDt s? tKnh chSt quan tr6ng cWa %@c t3c v7ng dLng nano. TU nMm Addd c3c nhBm *hoa h6c n7y :Z nhPn thSy rJng$ v7ng Q dLng *h?i &bul* form' th4 *hEng hoLt :Dng %@c t3c$ nh8ng Q dLng cluster gm 0 nguyFn t_ cho :<n #1 nguyFn t_ cB *h nMng %@c t3c t?t cho c3c phn Xng ho3 h6c. m?i v-i phn Xng o%i ho3 !" bJng o%i phRn t_$ oandman$ bJng tKnh to3n l[ thuy<t$ :Z :8a ra *<t luPn rJng$ trFn %@c t3c v7ng nano Q dLng cluster gm 0 nguyFn t_ mang trFn zg" phn Xng ch` %^y ra n<u chSt mang cB *huy<t tPt dLng thi<u o%i$ nh8ng *hEng %^y ra *hi magie o%it *hEng cB *huy<t tPt. iJng th.c nghi;m$ nhBm cWa }S Hei| :Z *hqng :=nh *<t luPn :B v7 cho rJng$ v7ng phi t. gOn v7o *huy<t tPt v7$ tLi :Sy$ lSy :i mDt :i;n t_ :5 trQ th7nh tKch :i;n Rm. TKnh to3n l[ thuy<t chXng tu rJng$ cSu tr@c :i;n t_ cWa cluster v7ng ti<p cPn v-i o%i v7 cacbon o%it$ chuy5n :i;n t_ cho c3c phRn t_ t3c chSt$ do :B$ l7m y<u liFn *<t ho3 h6c trong c3c phRn t_ :B. \hi liFn *<t b= l7m y<u :i :<n mDt mXc nhSt :=nh phRn t_ sp tham gia phn Xng. Th3ng Ag#11e nhBm c3c t3c gi trFn :Z cEng b? mDt cEng tr4nh trFn tLp chK jSciencek$ trong :B$ bJng c3ch *ho s3t tIn s? dao :Dng cWa liFn *<t ! "$ h6 *hqng :=nh rJng$ *hi chSt mang magie o%it cB *huy<t tPt$ o%i s. d=ch chuy5n tIn s? dao :Dng cWa liFn *<t :B &vG phKa tIn s? thSp' mLnh h/n nhiGu so v-i tr89ng hNp hSp ph> !" trFn zg" *hEng cB *huy<t tPt. !3c t3c gi cho rJng$ s. trYng nhau giHa c3c gi3 tr= tKnh :8Nc v7 c3c gi3 tr= :o :8Nc cWa s. d=ch chuy5n tIn s? l7 minh chXng rt r7ng cho c/ ch< tKch :i;n v7 liFn *<t. ,7 :iGu quan tr6ng l7 tSt c nhHng hi;n t8Nng n7y %^y ra Q nhi;t :D thSp. +h8ng vSn :G cbng ch8a dUng lLi Q :B. Th3ng sg#11 }S oandman v7 cDng s. :Z cEng b? mDt cEng tr4nh trFn tLp chK jhhysical eview oettersk$ trong :B h6 :Z chXng minh rJng$ cB th5 *i5m so3t v7 l7m thay :]i hoLt tKnh %@c t3c cWa c3c nanocluster v7ng mang trFn m7ng magie o%it. iJng c3ch thay :]i :D d7y cWa m7ng zg" :8Nc mang trFn nGn molip:en cB th5 thay :]i cSu tr@c v7 *Kch th8-c cWa nanocluster v7ng. +<u m7ng zg" cB :D d7y trFn e l-p hoVc trFn A nm$ cluster v7ng cB cSu tr@c ba chiGu$ nh8ng n<u :D d7y cWa zg" nJm d8-i gi-i hLn trFn th4 cluster v7ng sp thay :]i cSu tr@c tU ba chiGu th7nh phqng gOn v7o m7ng magie o%it. SQ d cluster v7ng cB cSu tr@c phqng l7 v4 :i;n tKch Rm tU nGn molip:en :i %uyFn qua l-p mung magie o%it v7 tKch t> tLi :B ri lLi b= h@t vG phKa nGn molip:en cho nFn l7m cho cSu tr@c ba chiGu cWa cluster v7ng b= s>p :]. Theo c3c t3c gi$ :i;n tKch :B cbng :ng th9i giH cho cluster v7ng gOn v7o m7ng zg" v7 l7m cho cluster v7ng trQ nFn hoLt :Dng %@c t3c. +h8 vPy$ *huy<t tPt o%i cWa m7ng zg" bRy gi9 trQ nFn *hEng cIn thi<t nHa m7 Ad

nanocluster v7ng v{n th5 hi;n hoLt :D %@c t3c trong phn Xng :8Nc *ho s3t l7 o%i ho3 !" bJng o%i phRn t_. mRy l7 *<t qu h<t sXc quan tr6ng$ chXng tu *h nMng to l-n trong vi;c *i5m so3t v7 :iGu ch`nh hoLt tKnh cWa c3c chSt %@c t3c nano *hEng nhHng bJng thay :]i c3c thEng s? &*Kch th8-c$ cSu tr@c' cWa pha hoLt :Dng m7 cCn bJng c3ch t3c :Dng v7o t8/ng t3c giHa pha hoLt :Dng v7 chSt mang &thay :]i chiGu d7y m7ng chSt mang$ thay :]i chSt mang'. miGu rSt :3ng quan tRm l7$ trong cEng tr4nh cWa nhBm }S }ates cbng nh8 cEng tr4nh cWa nhBm }S oandman v7 }S Hei| :Gu cho thSy$ c hai ph8/ng c3ch :B lLi cB quan h; mPt thi<t v-i nhau. t r7ng l7$ vai trC cWa chSt mang :Z trQ nFn phXc tLp h/n v7 quan tr6ng h/n nhiGu so v-i nhHng quan ni;m tU tr8-c :<n nay$ cho dY quan ni;m vG t8/ng t3c mLnh giHa chSt mang v7 *im loLi &SzSI' :Z tUng :8Nc Tauster ph3t hi;n v7 tLo s. quan tRm cWa nhiGu nh7 nghiFn cXu %@c t3c *im loLi trFn chSt mang. TLi HDi ngh= lIn thX ##d cWa HDi Ho3 h6c Hoa *l$ th3ng ag#11e Q San xiego$ }S ose odrigue|$ hhCng thK nghi;m qu?c gia iroo*haven cWa iD nMng l8Nng$ :Z :8a ra mDt thEng b3o rSt l[ th@ vG hoLt tKnh %@c t3c cWa %eri o%it Q dLng nano. Trong pE %@c t3c$ tul theo :iGu *i;n cWa :Dng c/$ %eri o%it :Bng vai trC nh8 l7 mDt vPt li;u :;m$ hSp th> hoVc gii phBng o%i :5 bo :m cho chSt %@c t3c vPn h7nh cB hi;u qu nhSt trong chuy5n ho3 cacbon o%it th7nh cacbon :io%it. Tuy nhiFn$ n<u thFm |iriconi$ *h nMng hSp thu v7 gii phBng o%i cWa %eri o%it :8Nc tMng lFn. +hBm nghiFn cXu cWa }S odrigue| cho rJng$ |iriconi :Z l7m thay :]i cSu tr@c cWa %eri o%it d{n :<n tMng s? l8Nng c3c *hi<m *huy<t &vacacies' o%i. !3c t3c gi cbng ph3t hi;n thSy %eri o%it dLng nano cB *h nMng phn Xng cao h/n o%it Q dLng *h?i hi;n :ang :8Nc s_ d>ng trong c3c pE %@c t3c. miGu n7y mQ ra tri5n v6ng ci thi;n h/n nHa hi;u suSt l7m vi;c cWa c3c pE %@c t3c. Trong thEng b3o ti<p theo tLi HDi ngh= to7n qu?c HDi Ho3 h6c Hoa \l lIn thX #aa tLi !hicago$ th3ng ag#11s$ nhBm t3c gi trFn :Z tr4nh b7y c3c *<t qu *ho s3t phn Xng chuy5n ho3 n8-c v7 cacbon o%it th7nh hi:ro v7 cacbon :io%it &water)gas)shift' trFn h; %@c t3c v7ng v7 :ng mang trFn %eri o%it dLng nano. !3c t3c gi :Z nhPn thSy$ c3c *im loLi v7ng hoVc :ng Q dLng nano *Kch th8-c b h/n c nm mang trFn %eri o%it cB hoLt tKnh rSt cao trong chuy5n ho3 gIn nh8 ho7n to7n !" &v-i n8-c' th7nh !"# $ mVc dIu cbng c3c *im lLi :B Q dLng nano nh8ng *hEng mang trFn %eri o%it th4 *hEng th5 hi;n hoLt tKnh %@c t3c. iJng ph8/ng ph3p nhiyu %L tia $ quang ph] v7 hSp ph> c3c t3c gi :Z chXng minh rJng$ cB th5 thay th< v7ng trong %@c t3c bJng :ng l7 nguyFn t? rr h/n nhiGu. ,7ng Q dLng nano :ang n]i lFn nh8 mDt :?i t8Nng h<t sXc hSp d{n :?i v-i c3c nh7 nghiFn cXu %@c t3c. S? th3ng A1g#11e tLp chK j+aturek :Z :Mng mDt cEng tr4nh cWa nhBm c3c nh7 %@c t3c ,8/ng qu?c nh v7 Hoa \l do }S }.Huntchings$ mLi h6c !ardiff$ ales$ :Xng :Iu cho thSy$ v7ng Q dLng nano cB th5 %@c t3c t?t cho phn Xng o%i ho3 ch6n l6c c3c hi:rocacbon dZy olefin th7nh c3c hNp chSt chXa o%i &vK d>$ c3c hNp chSt epo%i$ c3c %eton...' trong nhHng :iGu *i;n nh nh7ng thay v4 hi;n nay phi s_ d>ng clo hoVc c3c peo%it #1

hHu c/. Th7nh t.u n7y :8Nc coi l7 h<t sXc cB [ ngha$ bQi v4 nB l7m cho qu3 tr4nh o%i ho3 rr h/n so v-i tr89ng hNp s_ d>ng peo%it hHu c/ v7 thRn thi;n v-i mEi tr89ng h/n so v-i tr89ng hNp s_ d>ng clo l7m chSt o%i ho3. !hSt %@c t3c cCn hoLt :Dng h/n nHa n<u :8Nc bi<n tKnh bQi mDt s? nguyFn t_ ii. !3c nh7 nghiFn cXu :ang ti<p t>c *ho s3t c3c h; %@c t3c v7ng nano bJng c3c ph8/ng ph3p vPt l[ hi;n :Li$ tuy nhiFn$ mDt :iGu cB th5 *hqng :=nh l7$ dY v7ng nano :Z :8Nc nhPn bi<t l7 mDt loLi %@c t3c t?t cho nhiGu phn Xng ho3 h6c$ *hEng Kt nhHng :iGu bK ^n v{n cCn Q phKa tr8-c. t r7ng l7$ *hoa h6c %@c t3c$ :8Nc h4nh th7nh tU s. chia t3ch c3c ng7nh *hoa h6c ho3 h6c$ hi;n nay :ang trQ th7nh mDt lnh v.c *hoa h6c cB tKnh liFn ng7nh rSt caow nhiGu bD mEn th.c nghi;m v7 l[ thuy<t thuDc c3c ng7nh *hoa h6c v7 cEng ngh; *h3c nhau &ho3 h6c$ *hoa h6c vPt li;u$ vPt l[$ :i;n t_ h6c$ to3n h6c$ tin h6c...' :ang cB vai trC ng7y c7ng quan tr6ng trong nghiFn cXu hi;n t8Nng %@c t3c. o=ch s_ ph3t tri5n *hoa h6c :Z chXng *i<n *hEng Kt nhHng cuDc thRm nhPp :Iy ngoLn m>c cWa c3c ng7nh *hoa h6c *h3c v7o *hoa h6c %@c t3c :5 ri tLo ra nhHng th7nh cEng cB tKnh b8-c ngoVt. mB l7 s. thRm nhPp cWa tinh th5 h6c v7 *hoa h6c phXc chSt :8a :<n l[ thuy<t tr89ng tinh th5 v7 tr89ng ph?i t_$ s. thRm nhPp cWa vPt l[ chSt rOn :8a :<n thuy<t %@c t3c trFn c3c chSt b3n d{n$ v.v... ,i;c tLo ra c3c |eolit t]ng hNp cB v7 *hEng cB :ng dLng trong thiFn nhiFn$ vPt li;u %@c t3c thIn *l cho c3c qu3 tr4nh ho3 h6c %^y ra theo c/ ch< a%it)ba|/$ :Z tLo ra mDt cuDc c3ch mLng trong crac*inh %@c t3c$ cbng l7 *<t qu cWa nhHng cEng tr4nh nghiFn cXu liFn ng7nh cWa c3c gi-i ho3 h6c$ tinh th5 h6c v7 *hoa h6c vPt li;u. @c t3c bJng c3c vPt li;u cB *Kch th8-c nano th.c ra *hEng phi l7 hi;n t8Nng ho7n to7n m-i .!3c chSt %@c t3c trFn c/ sQ *im loLi qu[$ ph] bi<n nhSt l7 platin mang trFn c3c vPt li;u cB bG mVt ph3t tri5n *h3c nhau &:i5n h4nh l7 htg l#"a' :Gu l7 nhHng chSt %@c t3c cB *Kch th8-c nano$ bQi v4 c3c nguyFn t_ *im loLi :8Nc phRn b? trFn bG mVt d8-i dLng c3c tPp hNp cB *Kch th8-c trong gi-i hLn v7i ch>c o. zVc dIu vPy$ ai cbng phi thUa nhPn rJng$ hi;n nay ch@ng ta :ang Q trong giai :oLn b8-c ngoVt cWa mDt cuDc c3ch mLng nHa trong lnh v.c %@c t3c. ,Sn :G l7 Q chf$ tU lRu c3c nh7 nghiFn cXu %@c t3c :Gu bi<t rJng$ hoLt tKnh %@c t3c cWa mDt vPt li;u n7o cbng :Gu l7 bi5u hi;n v mE cWa nhHng thuDc tKnh cWa c3c cSu t_ tLo th7nh vPt li;u :B Q cSp :D vi mE. HoLt tKnh :B :8Nc g6i l7 tKnh chSt jtPp th5k cWa chSt %@c t3c. TKnh chSt jtPp th5k l7 bi5u hi;n cWa tKnh chSt c3c c3 th5 cSu th7nh tPp th5 :B$ nh8ng *hEng gi?ng tKnh chSt cWa c3 th5 n7o trong tPp th5 :B. zong mu?n *h3t *hao cWa cWa bao nhiFu th< h; c3c nh7 nghiFn cXu %@c t3c l7 cE lPp :8Nc tKnh chSt cWa tUng c3 th5. +hHng [ t8Qng cWa Sabatier$ ialandin$ \obo|ev$ ioudart$ Somorai$ rtl... v7 cWa nhiGu nh7 %@c t3c h7ng :Iu *h3c l7 nhHng c3ch ti<p cPn *h3c nhau trong c? gOng cE lPp hoLt tKnh %@c t3c cWa c3c c3 th5 :<n cSp :D nguyFn t_. !luster :/n v7 l8ng *im loLi cWa Sinfelt l7 mDt cDt m?c :3ng *5 trFn con :89ng nhPn thXc s. *h3c nhau vG vai trC cWa c3c tPp hNp gm mDt s? nguyFn t_ *im loLi trong c3c phn Xng jnhLy cm cSu tr@ck v7 c3c phn Xng j*hEng #A

nhLy cm cSu tr@ck. ,-i vi;c jpha loZngk *im loLi hoLt :Dng %@c t3c bJng c3c *im loLi *hEng hoLt :Dng$ *h3i ni;m cluster l8ng *im loLi :Z h8-ng c3c nh7 nghiFn cXu :<n mDt t8 duy rJng$ c3c tPp hNp v-i s? nguyFn t_ *im loLi *h3c nhau phi th5 hi;n hoLt tKnh %@c t3c *h3c nhau trong c3c chuy5n ho3 ho3 h6c. +h8 vPy$ so v-i %@c t3c :/n *im loLi$ ch@ng ta :Z ti<n %a h/n mDt b8-c$ m7 l7 b8-c quan tr6ng$ rJng c3c nhBm nguyFn t_ cB cSu tr@c nano v-i s? l8Nng *h3c nhau$ mVc dY ch@ng :Gu Q trLng th3i phRn b? t?t nhSt$ *hEng nhSt thi<t cB hoLt tKnh nh8 nhau :?i v-i mDt t3c chSt nhSt :=nh. !> th5 l7 c3c hi:rocacbon dy d7ng b= chuy5n ho3 theo h8-ng crac*inh hoVc hi:ro phRn trFn c3c tPp hNp nguyFn t_ *im loLi &ht' cB *Kch th8-c l-n &gm nhiGu nguyFn t_ *im loLi'$ cCn trFn c3c tPp hNp cB *Kch th8-c nhu &Kt nguyFn t_ h/n' phn Xng chW y<u %^y ra theo h8-ng :ehi:ro ho3. Tuy vPy$ hIu nh8 ch8a th5 cB cRu tr l9i thuy<t ph>c$ :Ru l7 ranh gi-i giHa hai loLi tPp hNp :B. ,Sn :G l7 ch@ng ta ch8a th5 lPp tr4nh :8Nc vi;c tLo ra nhHng tPp hNp nguyFn t_ *im loLi v-i s? l8Nng nguyFn t_ %3c :=nh. ,7 nay th4 cEng ngh; nano :Z bOt :Iu l7m :8Nc vi;c :B. Sau gIn mDt thPp *T gRy chSn :Dng trong gi-i *hoa h6c v7 cEng ngh; %@c t3c$ %@c t3c nano &nanocatalysis' :Z cho th< gi-i thSy rJng$ ng7y m7 c3c nh7 *hoa h6c cB :8Nc trong tay nhHng cEng c> thKch hNp :5 *i5m so3t vi;c ch< tLo c3c chSt %@c t3c v-i cSu tr@c v7 *Kch th8-c %3c :=nh tr8-c$ cbng cB ngha l7 thi<t *< :8Nc hoLt tKnh %@c t3c cWa c3c vPt li;u$ :Z :<n ri. TLi HDi ngh= lIn thX #aA cWa HDi Ho3 h6c Hoa \l$ th3ng ag#11$ Q tlanta$ TS }. .Hrbe* :Z thEng b3o vG ph8/ng ph3p ch< tLo %@c t3c nano cB :=nh h8-ng g6i l7 ph8/ng ph3p eactive oayer ssisted xeposition &o x'. hh8/ng ph3p n7y cho php ch< tLo chSt %@c t3c phRn t3n t?t v-i c3c tPp hNp nguyFn t_ *im loLi cB *Kch th8-c nano t8/ng :?i :ng nhSt trFn nhHng chSt mang %3c :=nh. +hHng :Vc tr8ng cSu tr@c n7y :8Nc %3c :=nh Q mXc :D nanomet v7 *h nMng phn Xng cWa ch@ng :8Nc :3nh gi3 nh9 nhHng ph8/ng ph3p bG mVt hi;n :Li cB :D nhLy cao. hh8/ng ph3p n7y :ang :8Nc mDt s? phCng thK nghi;m s_ d>ng. +hHng th7nh cEng cWa }ates$ oandman$ Hei|$ Hutchings v7 c3c cDng s. chKnh l7 nhHng b8-c :i :Iu tiFn mQ ra con :89ng ch< tLo c3c chSt %@c t3c nano v-i c3c :Vc tr8ng cSu tr@c :8Nc :=nh h8-ng tr8-c. !3c cEng tr4nh nFu trFn cbng cho thSy mDt :iGu rSt quan tr6ng l7 b7i to3n ho3 h6c %@c t3c cB th5 :8Nc gii bJng s. *<t hNp giHa l[ thuy<t &ho3 l8Nng t_ v7 ho3 h6c tKnh to3n' v7 th.c nghi;m. m5 minh chXng cho :iGu :B %in d{n ra cEng tr4nh d8-i :Ry cbng cWa nhBm }S oandman cEng b? trFn tLp chK jhhysical eview oettersk s? th3ng dg#11e vG vai trC cWa n8-c trong phn Xng o%i ho3 !" trFn %@c t3c v7ng nano. TrFn c/ sQ nhHng *<t qu nhPn :8Nc bJng ph8/ng ph3p tKnh to3n$ c3c nh7 *hoa h6c :Z l[ gii vai trC %@c ti<n cWa phRn t_ H #" trong phn Xng n7y nh8 sauv !h@ng ta bi<t phRn t_ n8-c cB cSu tr@c phRn c.c nh$ trong :B :Iu Rm thuDc nguyFn t_ o%i$ cCn hai nguyFn t_ hi:ro th4 tKch :i;n d8/ng. Trong mE phung l8Nng t_$ trFn bG mVt$ phKa nguyFn t_ o%i tKch :i;n Rm cWa phRn t_ n8-c liFn *<t v-i nguyFn t_ v7ng trong *hi hai nguyFn t_ hi:ro tKch :i;n d8/ng th4 Q trLng th3i jch9 :Nik tham gia liFn *<t. Ti<p theo$ phRn t_ o%i ##

hSp ph> trFn nguyFn t_ v7ng bFn cLnh v7 tLo ra mDt :i;n tKch Rm nhSt :=nh. \<t qu l7 bFn cLnh phRn t_ o%i tKch :i;n Rm &trFn mDt nguyFn t_ u' l7 nguyFn t_ hi:ro tKch :i;n d8/ng &trFn nguyFn t_ u bFn cLnh'. ,4 tKch :i;n tr3i dSu$ c3c nguyFn t_ o%i v7 hi:ro lRn cPn h@t nhau v7 tLo th7nh nhBm hi:ropero%yl &""H' v7 nhBm hi:ro%yl &"H'. Tuy nhiFn t4nh th< n7y *hEng tn tLi lRu$ v4 nhBm ""H l7m y<u liFn *<t trong phRn t_ o%i v7 *hi phRn t_ !" tU pha *hK ti<p cPn :<n v7 liFn *<t v-i mDt trong hai nguyFn t_ o%i th4 liFn *<t " " b= :Xt :5 tLo th7nh phRn t_ !" #. \<t qu n7y d{n :<n vi;c nguyFn t_ hi:ro :8Nc tr vG nhBm hi:ro%yl :5 t3i tLo phRn t_ n8-c$ phRn t_ cacbon :io%it :8Nc gii hSp nhanh chBng cCn nguyFn t_ o%i cCn lLi th4 v{n liFn *<t v-i nguyFn t_ v7ng. Tuy nhiFn$ nguyFn t_ o%i n7y rSt hoLt :Dng nFn dy d7ng t8/ng t3c v-i phRn t_ !" ti<p cPn v-i nB :5 h4nh th7nh phRn t_ !" # ti<p theo. Theo c3c t3c gi$ *<t qu n7y d{n :<n mDt [ t8Qng ho7n to7n m-i rJng$ nhHng phRn t_ hHu c.c nh8 n8-c hoVc c3c phRn t_ cB *h nMng cho proton l7 nhHng :?i t8Nng hSp d{n cho c3c nghiFn cXu hi;n t8Nng %@c ti<n t8/ng t.. !/ hDi cho c3c nghiFn cXu trong lnh v.c %@c t3c nano rSt phong ph@w tul thuDc v7o nhu cIu c> th5 cWa tUng qu?c gia m7 c3c nh7 nghiFn cXu phi cB nhHng l.a ch6n thKch hNp. io v; mEi tr89ng :ang n]i lFn nh8 mDt lnh v.c :Ci hui *h3 nhiGu :Iu t8 cho nghiFn cXu %@c t3c Q hIu h<t c3c qu?c gia. Th.c ra$ hIu h<t c3c qu3 tr4nh gRy E nhiym mEi tr89ng s?ng :Gu %uSt ph3t tU c3c hoLt :Dng *inh t<)%Z hDi ph>c v> con ng89i. \hK thi cEng nghi;p v7 giao thEng vPn ti l7 nhHng :?i t8Nng h<t sXc l-n v7 bao qu3t :?i v-i c3c nghiFn cXu vG %@c t3c. HL thSp nng :D c3c *hK :Dc hLi chXa c3c nguyFn t? l8u hulnh$ nit/$ o%i :ang l7 yFu cIu cSp b3ch Q tSt c c3c n8-c. m5 hL thSp h7m l8Nng l8u hulnh trong sn ph^m$ nhiGu chSt ph> gia :8Nc b] sung v7o th7nh phIn %@c t3cw :B l7 c3c *im loLi hoVc o%it *im loLi chuy5n ti<p. !h@ng cB sX m;nh th.c hi;n hai chXc nMngv phRn huT c3c hNp chSt chXa l8u hulnh v7 tMng c89ng t?c :D o%i ho3 :?t ch3y c?c trong qu3 tr4nh ho7n nguyFn %@c t3c. ,i;c %_ l[ c3c hNp chSt chXa nit/ &de+"%' trong *hK thi cWa c3c ph8/ng ti;n vPn ti phXc tLp Q chf$ phn Xng *h_ +" % &bJng chKnh hi:rocacbon cCn thUa trong *hK thi hoVc bJng amoniac do phRn huT ure thFm v7o' buDc phi %^y ra trong mEi tr89ng o%i ho3 mLnh cWa qu3 tr4nh jlean burn. Hi;n nay |eolit :8Nc trao :]i v-i c3c cation *im loLi chuy5n ti<p trFn chSt mang o%it l7 nhHng %@c t3c t?t cho qu3 tr4nh n7y$ tuy nhiFn$ c/ ch< cWa s. *h_ ch6n l6c v{n ch8a :8Nc l7m s3ng tu. zEi tr89ng nhi;t :D cao$ cB mVt c3c hNp chSt chXa l8u hulnh$ h/i n8-c cbng l7 nhHng th3ch thXc :?i v-i c3c chSt %@c t3c de+"% v-i yFu cIu phi cB hoLt :D cao v7 :D bGn l7m vi;c t?t trong c3c :Dng c/ jlean burnk. Trong nhHng nMm gIn :Ry c3c vPt li;u cB lf %?p trung b4nh &mesopore' bOt :Iu thu h@t c3c nh7 nghiFn cXu *hoa h6c %@c t3c nh9 ph3t huy t?t hi;u Xng h4nh h6c :5 l7m tMng :D ch6n l6c trong c3c chuy5n ho3 m7 nguyFn li;u l7 nhHng t] hNp c3c hi:rocacbon cB cSu tr@c v7 *Kch th8-c :a dLng. ,K d>$ *<t #a

hNp |eolit v-i c3c vPt li;u cB lf %?p trung b4nh ng89i ta :Z tLo ra :8Nc c3c h; %@c t3c v-i c3c tKnh nMng :Vc bi;tw vUa th5 hi;n hoLt tKnh ho3 h6c vUa th5 hi;n hi;u Xng h4nh h6c. S. *<t hNp hai hi;u Xng$ ho3 h6c v7 h4nh h6c :Z mQ rDng *h nMng bi<n tKnh c3c chSt %@c t3c :a cSu t_ cho phY hNp v-i yFu cIu cWa nhHng qu3 tr4nh chuy5n ho3 c3c nguyFn li;u *h3c nhau. T=0 90?* (),+ F)Q2 A. iasic nergy Sciences. or*shop eports$ S xepartment of nergy$ httpvggwww.sc.doe.govgbes. #. }. . Somorai$ (rontiers of !atalysis in the #Ath !entury. The Science of Selectivity and the zerging of Heterogeneous$ Homogeneous and n|yme !atalysis$ httpvggmembership.acs.orggcgcollgSan(rancisco #11.pdf. a. Technology oadmap !atalysis$ ! TT! Springer +etherlands Aa0c) e &print' Aes#)00AA &online'$ ,olume RL +.a$ un.#11#$ httpvggwww.viran.nlgTechnology2#1oadmap2#1!atalysis 2#1eport.pdf. c. . Sapre$ z. charya$ %%onzobil dvanced !atalyst Technologyv \ey to (uture !lean (uels and hremium oubricants$ z #11c !onference$ xubai$ an #11c. e. . }on|ale|$ !atalyst Industry Trends$ hetroleum Technology uarter$ !atalysis eview$ vol.12. +.#$ s$ #11s. . !h. gby$ . oarsson$ zeeting oSx challenges$ ibid.$ vol 12$ +.#$ #e$ #11s. s. i. . !hristolini$ !h. . nderle$ +. \. bou !hedid$ S. }. Simpson$ za%imising High)uality xiesel$ ibid.$ vol.12$ +.#$ aa$ #11s. 0. Hideshi I*i$ Towards Sulphur)(ree (uel hroduction$ ibid. vol. 12$ +.#$ cA$ #11s. d. hetroleum Technology uarter oundtable$ Houston$ Te%as$ Spring #11s. A1.,.h. Tha**ar$ ,. }embic*i$ x. \ocher)!owan$ S.}. Simpson$ o!" nicrac*ing Technologyv +ovel pproach for }reater dded ,alue and Improved eturns$ T! nnual zeeting$ hrague$ #11c. AA.T.+. \alnes$ ,.h. Tha**ar$ T.o. zar*er$ \. . Holder$ S.}. Simpson$ dvanced hartial !onversion nicrac*ing Technologyv hrofitable !lean (uel Solution$ T! nnual zeeting$ haris$ #11#. A#.}. iright$ hrocessing Trendsv (uture hrocessing !hallenges$ hetroleum Technology uarterv efining$ }as hrocessing$ hetrochemicals$ vol.12$ +.a$ e$ #11s.

#c

#e