Pocaunek jako znak i jego funkcje w porozumiewaniu si

Najpierw co o pochodzieniu sowa caowanie. Jakie bio pierwotnie znaczenie? Co mylicie? Caowa czasownik, kt ry si! pojawia w "# wieku w dost!pnych analizowanych zapisach i pierwotnie znaczy $czyni% caym, scala%, uzdrawia%$ Caowanie byo &yczeniem kierowanym do osoby wybieraj'cej si! w dalek' podr &, b'd& na wojn! by cao wr cia (i!c najdawniejsze realne znaczenie czasownika caowa% to &yczy%, by kto wr ci cay Cawanie ) &yczy%, by kto wr ci cay (t rnie caowa% znaczyo pozdrawia%, bowiem 'czono ten czasownik z przymiotnikiem cay. *eksem cay rozumiano z kolei jako $zdrowy$ poniewa& przy spotkaniach i po&e+naniach mawiano do siebie ce,, ca,, tzn. b'd- zdr w,, i dodatkowo na znak akceptacji dotykano si! ustami st'd dzisiejsze znaczenie caowa% "dotyka ustami na znak czci, mioci, uszanowania" Prasowiaskie celo.ati znaczyo tyle co pozdrawia, wita, a potem pozdrawia, wita, wyraa przyja przez dotykanie kogo wargami /o rodzyny wyraz w z cay i caowa% nale&' sowa0 caus, pocaunek, calutki, calute1ki, cao%, caostka, cakiem, ocale%, ocali% Sowo pocaunek pojawia si! w "#22 wieku, caus i causek pojawiaj' si! w "#222 wieku 3eraz przykady kt re zostay wyekscerpowany z tekst w pisanych z r &nych epok od doby redniopolskiej do dzisiaj. 4o+atym -r dem przykad w s' pami!tniki, listy tradycyjne i wsp czesne listy elektroniczne tzw. e5maile. ( siedemnastym wieku stosowano 6ormu! etykietaln' z czasownikiem caowa% przede wszystkim w wypowiedziach kierowanych do kr la Cauj! pokornie r!k! (aszej 7r lewskiej 8oci przy oddaniu wierne+o podda1stwa i uni&onych posu+ moich 9arcybiskup dzi!kuje za nominacj!: ;okornie (asza 7r lewska 8o% ;ana me+o 8iociwe+o cauje r!k!, zwyk' moj! oddaj'c uni&ono% 9<==>, marszaek koronny: ?pr cz r!ki caowano tak&e stopy. Caowanie st p byo wyra&eniem uni&onoci i wielkiej pokory wobec adresata wypowiadanej 6ormuy. Cauj! przy tym uni&enie ju& nie z+niewan' r!k!, ale same stopy (aszej 7r lewskiej 8oci 9<=== Jerzy *ubomirski prosz'cy o wybaczenie rokoszu:.

( "#222 wieku 6ormu! wyra&aj'c' caowanie r'k, st p zacz!to kierowa% tak&e do ludzi stanu ni&sze+o ni& kr lewski. No na pewno, pozycja nadawcy bya o wiele ni&sza w hierarchii spoecznej od pozycji adresata takiej wypowiedzi. Cauj! stopy ;a1skie i nieodmiennej oddaj! si! asce J(((8; /obrodzieja 9<@AB, zakonnik do re6erendarza koronne+o:. Cauj! dobroczynne r!ce J(( ;ana /obrodzieja z doz+onnym najuni&e1szym uszanowaniem i wdzi!cznoci' zostaj'c C...D najni&szym su+' 9<@=E, rektor do hetmana koronne+o:. Niew'tpliwie wszystkie 6ormuy epistolarne zwi'zane z caowaniem r!ki miay swoje -r do w rzeeczywistych +estach. Najbo+atsze -r do e+zempli6ikacyjne stanowi' listy.... Fatem cauj! ima+inacyj' wszystko ciako (ks8ci 94o+usaw Gadziwi do narzeczonej: Cauj! uni&enie liczne n &eczki i r'czeczki. Hciskam, n &ki, r'czki, ocze1ki cauj! i dzi!kuj!, &e nie zapomnisz o nikczemnym sudze i m!&u 3woim 9<@IJ, jaki szlachcic:. ( "2" i "" wieku caowa% znaczy ju& przede wszystkim $skada% pocakunki przy powitaniu, po&e+naniu lub aby okaza% inne pozytywne uczucia$. Caowa% to dotyka% war+ami. Ktanisaw 2+nacy (itkiewicz w *istach do &ony0 Cauj! Ci! bardzo du+o a& do zupene+o zm!czenia w 3woje liczne usta. 3w j Kta. 9Fakopane A kwietnia <LIA: Cauj! 3woje potworne usta i wci'+aj'ce oczy. 3w j (itkacy. Cauj! Ci!, moja biedna m!czennico mioci. Cauj! Ci!, w meta6izyczny p!pek. 3w j (. Cauj! Ci! bardzo, ale tak, &eby nie wytr'ca% si! ostatecznie z r wnowa+i. 3w j Kta /la ;ani /mochowskiej przesykam ewentualnie serdeczne pozdrowienia, ale nie caowanie jakich ap. (. *ist elektroniczny zdoby na pocz'tku trzecie+o tysi'clecia o+romn' popularno% i sukcesywnie wypiera z powszechne+o u&ycia list tradycyjny. ;rzykady list w. 7ochana, ;rzelij mi prosz! na m j adres zreda+owane teksty do druku. Czekam do jutra. 4uziaki. M+nieszka

/ro+a Naneto, 8io, &e pami!tasz. /zi!kuj! za zaproszenie na (asz' coroczn' kon6erencj!. Niestety nie b!d! m + w niej uczestniczy% nie pozwalaj' mi na to moje wczeniejsze zobowi'zania zawodowe. ;ozdrawiam i cauj! Mleksander Jocz ;ocaunek co to jest? 5 zatkni!cie war+ nadawcy z ciaem odbiorcy albo te& nadawca cauje okrelony 6ra+ment wasne+o ciaa, przesyaj'c w ten spos b okrelone treci do adresata. (szystkie zachowania kinetycznie, kt re uwz+l!dniaj' w swej 6ormie pocaunek, wspoma+aj' tak&e komunikacj' sown'. rystyna !arz"#ek zalicza ich niezale&nie od rodu do zachowa1 konwencjonalnych, wyuczonych i pisze, &e ka&dy z nas przyswaja je w okresi modocianym przez naladowanie innych czonk w wasnej wsp noty j!zykowo5terytorialno5kulturowej. F czasem zachowania te staj' si! nawykowe, ale s' realizowane celowo i wiadomie. ?ne s' r &ne wr d przedstawicieli poszcze+ lnych ras i r &nych re+ion w wiata. ;ocaunek jako znak zale&y od odle+oci, w jakiej znajduj' si! nadawca i odbiorca. Mby +o wykona%, osoby uczestnicz'cze a akcie komunikacji musz' si! zazwyczaj do siebie zbli&y%. ;ocaunek wyma+a tym samym wkroczenia w stre6! intymn' dru+ie+o czowieka, naruszenia niewidzialne+o kr!+u, jaki otacza je+o ciao. (ielko% kr!+o czyli s6ery intymnej, zale&y nie tylko od cech indywidualnych ka&de+o czowieka, ale tak&e od obszaru kulturowe+o, w jakim czowiek si! znajduje i w jakiej zosta wychowany. 7arolina zrobia analiz! semantyczn' tych znak w kinetycznych, opartych na pocaunku, kt re wspoma+aj' komunikacj! sown' ;olak w. Fnaki te s' zakodowane w wiadomoci ;olak w, kt rych u&ywano w ;olsce na co dzie1 w ostatnich kilkudziesi!ciu latach. Po$skie znaki kinetyczne oparte na pocaunku %caowanie czyjej doni m!&czy-ni witaj' b'd- &e+naj' kobiey 9stopniowo wychodzi z powszechne+o u&ycia, popularny jest wr d m!&czyzn zajmuj'cyc wysok' pozycj! spoeczno5zawodow'. Ocaowanie doni nast!puje zazwyczaj po wypowiedzieniu 6ormu0 cauj! r'czki, kaniam si!, moje uszanowanieP witam, dzie1 dobry, dobry wiecz r, &e+nam, do widzenia, dobranoc, do zobaczenia, padam do n &ek, su+a uni&ony, itp., ale mo&e te& wyst'pi% bez s w: przekazanie +ratulacji b'd- &ycie1 9u&ywaj' +o m!&czy-ni wobec kobietP realizowany jest w okolicznociach zdanych e+zamin w, obrony pracy naukowej, narodzin dziecka, otrzymania mieszkania, z okazji urodzin, imienin, zawarcia lubu, Nowe+o Goku. (spoma+a 6ormy

typu0 +ratuluj!, moje +ratulacje, wszystkie+o najlepsze+o z okazji...: 6ormalne potwierdzenie zawarcia znajomoci 9zazwyczyj towarzyszy mu umiech, u&ywaj' +o m!&czy-ni wobec kobiet, bywa u&ywany po wzajemnej wymianie 6ormu +rzecznociowych, rozpoczynaj'cych si! od s w0 pani pozwoli, &e si! predstawie...P pani pozwoli, to jest... itp.: prezakazanie komu przeprosin, proby o wybaczenie 9na twarzy nadawcy pojawia si! wyraz skruchy, u&ywaj' +o m!&czy-ni wobec kobiet w kontaktach o charakterze towarzysko5zawodowym. 3owarzyszy 6ormuom0 najmocniej przepraszamP prosz! o wybaczenie itp.: znak odzwierciedla podzi!k!, wdzi!czno% i ma wyd-wi!k szarmancki 9u&ywaj' +o zazwyczaj panowie starsi wiekiem i zajmuj'cy wysok' pozycj! spoeczno5zawodow'. (spoma+a 6ormuy typu0 dzi!kuj! bardzoP serdecznie dzi!kiP jestem pani bardzo wdzi!czny. %caowanie kogo w po$iczki &' razy( powitanie b'd- po&e+nanie 9ma wyd-wi!k nieo6icjalnyP wyst!puje w kr!+u zaprzyja-nionych albo spokrewnionych kobite, kobiet i m!&czyzn, rzadziej wr d samych m!&czyznP towarzyszy radosnemu spotkaniu 9dzie1 dobryP do zobaczenia, pa, itp.:: przekazanie +ratulacji b'd- &ycze1 9towarzyszy mu umiechP realizowany jest z okazji zdanych e+zamin w, obrony pracy naukowej, narodzin dziecka, imienin, otrzymania mieszkania, z okazji urodzin, imienin, zawarcia lubu, Nowe+o Goku, wi't reli+ijnych. (spoma+a 6ormy typu0 +ratuluj!, moje +ratulacje, wszystkie+o najlepsze+o z okazji...: wsp czucie z powodu doznane+o nieszcz!cia albo poniesienia wielkiej straty 9towarzyszy mu stosowny wyraz twarzyP kierowany bywa do os b, kt re spotkao nieszcz!cie. 3owarzyszy 6ormuom wypowiadanym z odpowiedn' intonacj'0 bardzo ci 9panu,5i: wsp czuj!P smuc! si! razem z tob' 9panem, 5i':P zechciej przyj'% szczere wyrazy wsp czucia itp.: %caowanie kogo w po$iczek powitanie b'd- po&e+nanie 9ma wyd-wi!k pou6ayP jest typowy dla os b r wnych statusem spoecznym, zawodowym albo r wnych wiekiem, pozostaj'cyh w relacjach o charakterze kole&e1skim czy przyjacielskimP wspoma+a 6ormuy typu0 cze%P jak si! masz 9powitanie:, na razieP do jutra 9niedzieli:P trzymaj si! 9po&e+nanie: znak podzi!ki za przysu+! albo za mie zachowanie 9nadawc' znaku bywa kobieta, kt ra kieruje +o do cznk w rodziny, przyjaci , znajomych... dzi!kuj!, jeste cudowny95a: itp.: %caowanie kogo w czoo serdeczny i opieku1czy stosunek nadawcy do odbiorcy 9znak wyra&a serdeczny i

opieku1czy stosunek nadawcy do odbiorcy. Owa&aj na siebieP z 4o+iemP pa, kochanieP pij dobrze: Przesanie pocaunku doni" znak peni 6unkcj! po&e+nania 9rzadziej powitania: 9ma wyd-wi!k &artobliwy 9uzupenia +o z re+uy umiech. 8o&e 6unkcjonowa% wr d dobrych znajomych, przyjaci , krewnych. ?kazuje si! przydatny, +dy uczestnik w komunikacji dzieli kilka, kilkanacie i wi!cej metr w. (yst!puje bez s w.: %caowanie koniuszk)w wasnyc* pa$c)w znak ujawnia zachwyt nadawcy i ma wyd-wi!k &artobliwy, a niekiedy nawet pikantny. ?dnieszony jest przede wszystkim do smaku spo&ywanych potraw. (spoma+a wypowiedzi0 rarytas,P palce liza%, Sp$ecenie rki z czyj" rk", wyc*y$enie kie$iszka i ucaowanie si + #ruderszaft splecanie ukowato u+i!tych w okciu prawych r'k, osoby trzymaj' kieliszki, potem wypij' alkohol i ucauj'?? si! oba policzki. Fnak odzwierciedla rodzaj uroczystej umowy, nierzadko ma wyd-wi!k humorystyczny, towarzyszy mu umiech, nieodo'cznym elementem znaku jest ponadto wypowiedzienie wasnych imion. Czy pocaunek mo&emy zaliczy% do zachowa1 wrodzonych, a wi!c waciwych wszystkim ludziom? Ju& aro$ ,arwin zwr ci uwa+! na ten 6akt i &e takie posuni!cie jest problematyczne. Napisa0 8y, Quropejczycy, jestemy tak przyzwyczajeni do caowania jako oznaki uczucia, &e mo&e si! nam ono wydawa% wrodzone wszystkim ludziomP jednak&e tak nie jest. -renaus .i#$/.i#esfe$dt, austriacki badacz ludzkich zachowa1 stwierdza, &e pocaunek w war+i stanowi zrytualizowan' 6orm! karmienia z ust do ust i &e jest to predyspozycja wrodzona, kt r' przej!limy po naszych przodkach5prymatach. ?n podkrela, &e pocaunek jako zachowanie znany jest wielu ludziom kuli ziemskiej, a wiadectwa dotycz'ce je+o istnienia si!+aj' odle+ych epok. 2 je+o szcze+ owa realizacja i cel bywaj' odminenny w poszcze+ lnych rejonach wiata. (idzeymy jak to bywa w ;olsce, w Chorwacji oraz w caej Quropy bywa podobnie. Mle jeszcze wspomnie troche inne przykady, &e 0frykanom wolno caowa% jedynie ziemi! przed ich wadc', a dopiero w dow d wielkiej aski je+o no+i. ;ocaunek wr d dawnych Pers)w bywa rozmaity w zale&noci od stanu, do kt re+o nale&eli witaj'cy si!. G wni ran+' cawali si! w usta, a jeli jeden z nich by podporz'dkowany, w wczas obaj caowali si! w policzki. ;rzy bardzo du&ej r &nicy ran+, podporz'dkowany rzuca si! na ziemi! przed nadrz!dnym. ( egipskim Sudanie przed podaniem r!ki dru+iemu, ka&dy cauje wewn!trzn' stron! doni. 3e czynnoci powtarza si! kilkakrotnie. 1eduini, podaj'c r!k! +ociowi, cmokaj' w powietrzu.