SVOJSTVA MATERIJALA

Mehanizam loma na pritisak

Mehanizam loma na smicanje

Stvaranje prslina prilikom loma usljed smicanja

vrstoa na pritisak

vrstoa na pritisak u zavisnosti od oblika probnog uzorka

Razliit unos sile

Klase
vrstoe
fck,kocka
fck,cilindar

C12/15

C16/20

C20/25

C25/30

C30/37

C35/45

C40/50

C45/55

C50/60

15
12

20
16

25
20

30
25

37
30

45
35

50
40

55
45

60
50

c (<0)
f cm=f ck + 8 N/mm2

40,0
fc

Eksploataciona
kriva

c=[1-(c/c2) ]f ck

f ck= 30,0

c=[1-(c/c2) ]f cd
f cd=f ck/c
Proraunski dijagram

20,0

0,4f c
10,0

f ck=30N/mm2
artan Ecm
c (<0)

0,001

0,002

cl

0,003

0,0035

clu

Radni i raunski dijagram betona C30/37 izloenog jednoaksijalnom

pritisku prema DIN 1045-1 i EC 2

Fu

Fu

Fu
9/15
30 cm
60 cm

Fu

Fu
h

Odreivanje aksijalne vrstoe na zatezanje

15/15

Fu

Odreivanje vrstoe na zatezanje cijepanjem

F/2

F/2

Valjkasti oslonac

Valjak preko kojeg

se nanosi optereenje

d2(=d)

)
=d
d1(

Mjerna povrina
d

l=3d
h=l,d

Odreivanje vrstoe na zatezanje savijanjem

Ukoliko nema drugog naina da se izmjeri, vrstoa na zatezanje

moe se priblino odrediti preko vrstoe na pritisak :
fct,m = 0,3 fck2/3

Tabela 2.2 Tabela vrstoa na zatezanje betona u zavisnosti od klase betona (N/mm2)

Klase
vrstoe

C12/15

C16/20

C20/25

C25/30

C30/37

C35/45

C40/50

C45/55

C50/60

fctm

1,6

1,9

2,2

2,6

2,9

3,2

3,5

3,8

4,1

fctk o,o5

1,1

1,3

1,5

1,8

2,0

2,2

2,5

2,7

2,9

fctk o,95

2,0

2,5

2,9

3,3

3,8

4,2

4,6

4,9

5,3

vrstoa betona pod dvoaksijalnim naprezanjem dijagram dvoaksijalne vrstoe betona u

bezdimenzionalnom obliku, u odnosu na
jednoaksijalnu vrstou betonske prizme.

vrstoa betona pod troaksijalnim

optereenjem je jedna od glavnih tema
rasprava u zadnjih dvadesetak godina.
Teoretski definisati ovaj problem je dosta
teko. Ekasperimentalno je dobijen oblik
troaksijalne plohe loma

Ploha troaksijalnog loma

Trajektorije naprezanja kod

koncentrinog optereenja

Rezultante polja naprezanja i

skretne sile

Troaksijalno naponsko stanje pritiska javlja se i kada su sprijeene

poprene deformacije betona obuhvatanjem armaturom.

Betonski cilindar sa elinom oblogom

Troaksijalno
naponsko
stanje
pritiska javlja se i kada su sprijeene
poprene
deformacije
betona
obuhvatanjem armaturom.

Betonski cilindar obuhvaen armaturom

Dinamika vrstoa na lom nakon nakon 2 x 106 ciklusa optereenja

Pod dejstvom esto promjenljivog, odnosno dinamikog optereenja, dolazi do promjene
naprezanja od donje do gornje granice naprezanja, to dovodi do oteenja betonskog tijela i
izgradnje prslina, koje smanjuju vrstou. Kao vrstoa na zamor ili vrstoa na trajno
oscilirajue optereenje oznaava se gornja granica naprezanja kod koje za 2 x 106 ciklusa
optereenja dolazi do loma (vidi slika 3.14).

Slika pokazuje gornje naprezanje o ali isto tako i njemu pripadajue donje naprezanje
u tj. amplitudu naprezanja . Najmanja dinamika vrstoa je pri u = 0 i iznosi 60%
statike vrstoe. Ukoliko je broj ciklusa manji od n0 = 2 x 106, moe se vrstoa na
osiliranje preraunati prema narednoj slici.

Ukoliko je broj ciklusa manji od n0 = 2 x

106, moe se vrstoa na osiliranje
preraunati prema slici

1,0

0,8

0,6

TRENU
TNO E
c

c
f ck
GRA
NIC
AS
LOM

in
m
0
in
t=2
m
00
1
a
t=
an
d
7
t=

SVRETAK
PLASTINIH
DEFORMACIJA

t=

0,4

0,2

c
0

0,002

0,004

0,006

0,008

0,01

Dijagram odnosa c/fck i deformacija u zavisnosti od trajanja eksploatacionog optereenja

Kratkotrajne deformacije
Naponski zavisne
(optereenje)

reverzibilne
(elastine)

Naponski nezavisne
(promjena temperature)

ireverzibilne
(plastine)

reverzibilne

Dugotrajne deformacije
Naponski zavisne
(puzanje)

reverzibilne
(zakanjele
elastine)

ireverzibilne
(teenje)

Naponski nezavisne
(skupljanje)

djelimino
reverzibilne

ema komponenti kratkotrajnih i dugotrajnih deformacija

c (Mpa)
60

fc

50
cu

40
30

0,4f c

20

atan Eco
atan Ece

ce

10
cp

cu c

Dijagram ponaanja uzorka betonske prizme

f ck
=60,0
45,0
30,0
22,5

c
00 1 2 3 4 5 6 7 8
/

Dijagrami ponaanja betona u zavisnosti od klase vrstoe


c = c(2-c)

Kvadratna parabola

c = 1

Pravac

f cd

c1= -0,0020

c= -0,0035

Idealizirani dijagram ponaanja betona

Tabela 2.3 Vrijednost sekantnih modula elastinosti (kN/mm2)

Klase
C12/15 C16/20 C20/25 C25/30 C30/37 C35/45
vrstoe
26
27,5
29
30,5
32
33,5
Ecm

C40/50

C45/55

C50/60

35

36

37

t
to

t1

cv
cf
c,el

c,el
cv

cs

cs

cf
t

Razvoj deformacije betona kroz eksploataciju

c(t)
c2
c

c1

Naprezanja promjenljiva u vremenu

Puzanje betona

EC2

Priblina vrijednost konanog koeficijenta puzanja prema EC2

Starost pri
optereenju
t0 (dani)
1
7
28
90
365

Veliina 2Ac/u (mm)

50
150
600
50
150
600
Suha sredina (unutra) Vlana sredina (vani)
(RH = 50%)
(RH = 80%)
5,4
4,4
3,2
3,5
3,0
2,6
3,9
3,2
2,5
2,5
2,1
1,9
3,2
2,5
2,0
1,9
1,7
1,5
2,6
2,1
1,6
1,6
1,4
1,2
2,0
1,6
1,2
1,2
1,0
1,0

Skupljanje i temperaturne dilatacije

cs,n

cs

t
Vremenski razvoj deformacije skupljanja

Konana mjera skupljanja prema EC2

Lokacija elementa
Unutra
Vani

Relativna
vlanost (%)
50
80

2Ac / u (mm)
150
600
-0,60
-0,50
-0,33
-0,28

Naprezanje od skupljanja i temperature

Slobodan
betonski
element
usljed
skupljanja ima dilataciju cs. Kod AB
elementa armatura spreava slobodnu
dilataciju betona to uslovljava pojavu
napona zatezanja u betonu ct.
Primjer prorauna naprezanja prezentira
se na tabli.

Njemaka literatura

Oblici armature

Dijagram - za prirodni elik

Dijagram - za prirodni hladno obraeni elik

Dijagram - za visokovrijedni
prirodno tvrdi elik

Es

2.0*105
2.1*105

N/
mm2

1.9*105
2.0*105

Tabela 2.11 Svojstva armaturnog elika prema JUS propisima

Karakteristike pojedinih vrsta elika
Din.
Promjer
Savijanje
Red
Oznaka
Vrsta
ftk

fyk
ipke
Trn Kut vrst.
Broj armature
armature
N/
N/
N/
%
D

mm
2
2
mm2
mm mm
GA
Glatka
1.
536
240 360 20 18 2 180
240/360
armatura
Rebrasta
RA
614
2.
400/500-1 armatura
400
500
10
5 90
RA
Rebrasta
640
3.
200
400/500-2 armatura
Zavarene
MAG
mree od
500/560 hladno vu4.
412
500 560
6
4 180 120
MAR
ene glatke
500/560
i rebraste
ice
Armatura
BiA
specijalnog 3.111.3 680 800
5.
5
6 180 170
680/800
oblika
GA
Glatka
6.
512
220 340
18
2 180
220/340
armatura

Kao
1.

A B

a) B500A (3 reda poprecnih

rebara)

b) B500B (2 reda poprecnih

rebara)
b

b1

A B

A-B

h
b2

c
c) B450C (2 reda poprecnih rebara)

d) kut nagiba kosine rebra a i visine

rebra h (presjeci A-B prema slikama
a) do c))

Izgled povrine ipki prema EN10080

f tk,0,95

f yk,0,95

f yk

f tm
f tk,0,05

f ym

f yd

f yk,0,05

s
yd yk

yk,0,95

Proraunski dijagram - betonskog elika

p
1860

Ue f pk = 1860

Napon [MPa]

1670

dni dijagram
Idealiziran ra
dijagram
Proraunski

f p0,1k
f p0,1k/s

f pk

Pojednostavljeni
proraunski dijagram

RA 400/500
400

50
100 3150
Dilatacija x 10

Usporedba dijagrama -
elika za prednaprezanje i betonskog elika

arctg Ep

p
(0)

p + 0,025

Proraunski dijagram - elika za prednaprezanje

Tabela 2.12 ice prema EN 10138-3

Opis elika

Nominalno
Povrina vrstoa
popre.
na
presjeka zatezanje
S0
Rm
(mm2)
MPa

Klasa

Ime

Broj

Prenik
d
(mm)

Y1960S3
Y1860S3

1.1361
1.1360

Y1860S7

1.1366

Y1770S7

1.1365

Y1860S7G
Y1820S7G
Y1860S7
Y1860S7G
Y1700S7G

1.1372
1.1371
1.1366
1.1366
1.1370

5,2
6,5
6,8
7,5
7,0
9,0
11,0
12,5
13,0
15,2
16,0
18,0
12,7
15,2
15,2
16,0
18,0

13,6
21,1
23,4
29,0
30
50
75
93
100
140
150
200
112
165
140
150
223

1.1362
1.1368
1.1361
1.1367

5,2
6,85
5,2
7,0
6,5
9,0

13,6
28,2
13,6
30
21,1
50

A
A

A
B

Y2160S3
Y2160S3
Y2060S3
Y2060S7
Y1960S3
Y1960S7

Odreeno
Karakteristina
vrijednost sile
pri izduenju
od 0,1%
FP01=0,86Fm
kN

Masa
M
g/m

Karakt.
vrijednost
najvee
sile
Fm
kN

Maks.
vrijednost
najvee
sile
Fm,max
kN

1860
1820
1860
1860
1700

106
165
183
226
234
390
586
726
781
1095
1170
1560
875
1290
1095
1170
1740

26,7
39,2
43,5
54,0
56
93
140
173
186
248
265
354
209
300
260
279
380

30,5
44,9
49,8
61,7
65
106
160
198
213
282
302
403
238
342
298
319
436

22,9
33.8
37,4
46,4
48
80
120
149
160
213
228
304
180
258
224
240
327

2160
2160
2060
2060
1960
1960

106
220
106
234
165
390

29,4
60,9
28,0
62,0
41,4
98

33,7
69,7
32,1
71,0
47,3
112

26,2
54,2
24,1
53,0
35,6
84

1960
1860

1860

1770

Tabela 2.13 Uad prema EN 10138-2

Opis elika

Nominalno
Povrina vrstoa
popre.
na
presjeka zatezanje
S0
Rm
(mm2)
MPa

Klas
a

Ime

Broj

Pren
ik
d
(mm)

Y1960S3
Y1860S3

1.1361
1.1360

1.1366

Y1770S7

1.1365

Y1860S7
G
Y1820S7
G
Y1860S7
Y1860S7
G
Y1700S7
G
Y2160S3
Y2160S3
Y2060S3
Y2060S7
Y1960S3
Y1960S7

1.1372

13,6
21,1
23,4
29,0
30
50
75
93
100
140
150
200
112

1960
1860

Y1860S7

5,2
6,5
6,8
7,5
7,0
9,0
11,0
12,5
13,0
15,2
16,0
18,0
12,7

1.1371

15,2

1.1366
1.1366

Karakt.
vrijednost
najvee
sile
Fm
kN

Maks.
vrijednost
najvee
sile
Fm,max
kN

1860

106
165
183
226
234
390
586
726
781
1095
1170
1560
875

26,7
39,2
43,5
54,0
56
93
140
173
186
248
265
354
209

30,5
44,9
49,8
61,7
65
106
160
198
213
282
302
403
238

22,9
33.8
37,4
46,4
48
80
120
149
160
213
228
304
180

165

1820

1290

300

342

258

15,2
16,0

140
150

1860
1860

1095
1170

260
279

298
319

224
240

1.1370

18,0

223

1700

1740

380

436

327

1.1362
1.1368
1.1361
1.1367

5,2
6,85
5,2
7,0
6,5
9,0

13,6
28,2
13,6
30
21,1
50

2160
2160
2060
2060
1960
1960

106
220
106
234
165
390

29,4
60,9
28,0
62,0
41,4
98

33,7
69,7
32,1
71,0
47,3
112

26,2
54,2
24,1
53,0
35,6
84

A
B

Karakteristina
vrijednost sile
pri izduenju
od 0,1%
FP01=0,86Fm
kN

Masa
M
g/m

Odreeno

1860

1770

Tabela 2.14 ipke prema EN 10138-4

Opis elika
Vanjtina
tapa

Ime

Broj

Prenik
d
(mm)

R
R
P
P
R
P
P
R
P
R
P
R
P
P
R
P
R
P
R
P
R

Y1100H

1.138

Y1030H

1.1380

Y1230H

1.1382

15
20
25,5
26
26,5
27
32
32
36
36
40
40
50
26
26,5
32
32
32
36
40
40

Nominalno
Povrina
vrsto
popre. a
presjeka
na
S0
zatezanje
(mm2)
Rm
MPa

177
314
511
531
552
573
804
804
1018
1018
1257
1257
1964
531
552
804
804
1018
1018
1257
1257

1100
1030

1230

Odreeno
Masa
M
g/m

Karakt.
vrijednost
najvee
sile
Fm
kN

Maks.
vrijednost
najvee
sile
Fm,max
kN

1440
2560
4009
4168
4480
4495
6313
6530
7990
8270
9865
10250
15386
4168
4480
6313
6530
7990
8270
9865
10205

194
346
526
547
568
590
828
828
1048
1048
1294
1294
2022
653
678
989
989
1252
1252
1546
1546

159
283
426
443
461
478
672
672
850
850
1049
1049
1640
573
596
869
869
1099
1099
1357
1357

Karakteristina
vrijednost sile
pri izduenju
od 0,1%
FP01=0,86Fm
kN

224
397
605
629
653
678
953
953
1206
1206
1488
1488
2326
730
760
1110
1110
1400
1400
1730
1730

p
Tangenta

Relaksacija u %

f p01,k
t
an
k
Se

Ep = p /p

12,0

14

8,0

9
p

4,5

4
p

50

p
p =0,1

4,0

1,5
1,0
60

7,0 Klasa 2 (ipke)

4,5
Klasa 1 (ice)

2,5
70

po /f pk u %

Klasa 3 (Uad )

80
po,max

Gubitak naprezanja kroz relaksaciju u prvih 1000 sati

pri temp.200C (EC2, Dio 1, sl.4.8)

Sekantni modul elastinosti

Gubitci u %
100
80
60

Veliina gubitka u periodu do 1000 sati

(EC2, Dio 1, sl.4.8)

40
20
0

200

400
600
800
Vrijeme u satima

1000