Professional Documents
Culture Documents
Sayfa
İÇİNDEKİLER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii
ÖNSÖZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi
İmar Kanunu İle İmar Ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve
6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkındaki Kanunda Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Kanun. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
İlgili Yasanın Yürürlükten Kaldırılan Hükümleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
2981 Sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve
6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkındaki Kanun. . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Birinci Kısım (Genel Hükümler). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Birinci Bölüm (Amaç, Kapsam ve İstisnalar). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
İkinci Bölüm (Genel Esaslar). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
İkinci Kısım (Uygulama Hükümleri). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Birinci Bölüm (Müracaat İşler). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
İkinci Bölüm (Çeşitli İşlemler ve Tapu Verme). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Üçüncü Bölüm (Değerlendirme Esasları). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Üçüncü Kısım (Mali Hükümleri). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Dördüncü Kısım (Çeşitli Hükümleri). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Kanun Kapsamına Giren Yapılar İçin İlave Harç Cetveli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Kanunun Ana Metnine İşlenemeyen Geçici Maddeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
2981 Sayılı Kanuna Ek ve Değişiklik Yapan Mevzuatın Yürürlükten Kaldırıldığı Diğer Kanun
ve Hükümler Listesi İle Mevzuatın Yürürlüğe Giriş Tarihleri Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
İmar Kanununun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi Ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar
Hakkında Yönetmelik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Birinci Bölüm (Genel Hükümler). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
İkinci Bölüm (Uygulama Esasları). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Üçüncü Bölüm (Hazırlık Çalışmaları). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Dördüncü Bölüm (Düzenleme İşleri). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Beşinci Bölüm (Yürürlük ve Yürütme). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
ii
İÇİNDEKİLER (devamı)
Sayfa
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Birinci Kısım (Genel Hükümler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Birinci Bölüm (Amaç, Kapsam ve Tanımlar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
İkinci Bölüm (Kamulaştırmanın Oluşturulması). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
İkinci Kısım (Kamulaştırma Bedeli, Tebligat, Dava Hakkı ve Bilirkişiler) . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Birinci Bölüm (Kamulaştırma Bedelinin Tespiti, İdare Adına Tescil Esasları). . . . . . . 50
İkinci Bölüm (Tebliğ İşlemleri, Dava Hakkı ve Bilirkişiler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Üçüncü Kısım (Aynın İhtilaflı Bulunması, Tescil ve Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazın Tesp.) 54
Birinci Bölüm (El Koyma ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
İkinci Bölüm (Aynın İhtilaflı Olması ve Tescil) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Dördüncü Kısım (Kamulaştırmada Boşaltma, Vazgeçme ve Geri Alma) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Birinci Bölüm (Boşaltma) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
İkinci Bölüm (Kamulaştırmada Vazgeçme ve Geri Alma). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Beşinci Kısım (Hasar, Doğacak Hak ve Borçlar, Trampa Yoluyla Acele Kamulaştırma. . . . . . . 56
Birinci Bölüm (Hasar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
İkinci Bölüm (Tebliğ ile Doğacak Haklar ve Borçlar). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Üçüncü Bölüm (Trampa Yoluyla Acele Kamulaştırma) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Altıncı Kısım (Bedelsiz Kullanma, Giderlerin Ödenmesi, İdareler Arasında Taşınmazmal Devri) 57
Birinci Bölüm (Bedelsiz Kullanma ve Giderler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
İkinci Bölüm (Kamu Kurum ve Tüzel Kişileri Arasında Taşınmazmal Devri). . . . . . . . 57
Yedinci Kısım (Yasak İşler ve Ceza Hükümleri) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Birinci Bölüm (Yasak İşler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
İkinci Bölüm (Görevli Kişilerin Suçları ve Ceza Hükümleri). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Sekizinci Kısım (Çeşitli Hükümler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
2942 Sayılı Kanun ve Mevzuatının Yürürlüğe Giriş Tarih Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
iii
İÇİNDEKİLER (devamı)
Sayfa
İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği. . 125
Birinci Kısım (Amaç, Kapsam, Tanımlar). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
İkinci Kısım, Birinci Bölüm (Uzmanlarda Aranan Yeterlilik). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
İkinci Bölüm (Müellif Kuruluşlarının Çalışmalarının Değerlendirilmesi, Siciller
Yeterlilik Belgeleri Uygulamaları). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Üçüncü Bölüm (Yürürlük ve Yürütme). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
iv
İÇİNDEKİLER (devamı)
Sayfa
v
ÖNSÖZ
İnşaat Mühendisliği ve Mimarlık Öğreniminde bilimsel ve uygulamalı içerikli en önemli konulardan biri de
“imar, fen, sanat, estetik, çevre ve hukuk koşullarında iskan ve yapılaşma” dır. Bunun sağlanmasında başta gelen koşul
da halihazırda yürürlükte olan “3194 sayılı İmar Kanunu” ile her belediye, bölge, yöre, il ya da yönetim için ayrı ayrı
çıkarılan bağlı ve tip “İmar Uygulama Yönetmelikleri” ile diğer tüzük ve yönetmelikleri, şartnameleri iyi bilmek ve
içeriğinden haberdar olmaktır.
Bu düşünceyle hem öğrenim süresi içerisinde hem de meslek hayatında yararlı olması için bu konularda
öğrenimini sürdürenler adına hazırlanan ilgili mevzuat notları, gerek her türlü imar planlarının hazırlanması ve
düzenlenmesinde gerekse çalışma hayatının bilinmezlerle ve çelişkilerle dolu uygulamaları sırasında; proje
düzenlemeleri ve yapı kontrol görevlerinde ilgililere yardımcı olmak, yol göstermek, ana tema ve ölçüleri, sınırları,
koşul ve kısıtlamaları tam belirlemek üzere elemanter düzeyde hazırlanmış bir girişimdir.
Notlarda; büyük önem verilerek yer ayrılan İmar Mevzuatı sözü edilen konularla sınırlı olmayıp içeriğinde de
görüleceği üzere Gecekondu, Kat Mülkiyeti, Toplu Konut, Kooperatifler, Kamulaştırma, Boğaziçi, Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma, Kıyı ve Belediyeler Kanunu gibi Anayasa’ya bağlı daha birçok özel Kanun ve ilgili pekçok
Yönetmeliğe; genel anlamda da Borçlar Kanunu, Medeni Kanun ve Muhasebe-i Umumiye Kanunu gibi bazı temel
Kanunlara da bağlı ve ilişkilidir.
Bu ders notlarını tüm izleyen, öğrenen, uygulayan, çalışmasını sürdüren meslektaşlarıma yararlı olması ve
adres göstermesi ve bilgilerini daima güncellemeleri dileğiyle.
Eskişehir, Ekim-2005
vi
1
İMAR KANUNU
Kanun Numarası : 3194
Kabul Tarihi : 3/5/1985
Yayımlandığı R. Gazete Tarih : 9/5/1985 Sayı: 18749
Yayımlandığı Düstur Tertip : 5 Cilt: 24 Sayfa: 378
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç:
Madde 1 - Bu Kanun, yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun
teşekkülünü sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.
Kapsam:
Madde 2 - Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile inşa edilecek resmi
ve özel bütün yapılar bu Kanun hükümlerine tabidir.
Genel esas:
Madde 3 - Herhangi bir saha, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik hükümlerine
aykırı maksatlar için kullanılamaz.
İstisnalar:
Madde 4 - 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, bu Kanunun
ilgili maddelerine uyulmak kaydı ile 2960 sayılı İstanbul Boğaziçi Kanunu ve 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin
Yönetimi Hakkında Kanun ile diğer özel kanunlar ile belirlenen veya belirlenecek olan yerlerde, bu Kanunun özel
kanunlara aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat, eğitim ve savunma amaçlı yapılar için, bu Kanun hükümlerinden
hangisinin ne şekilde uygulanacağı Milli Savunma Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından müştereken
belirlenir.
Tanımlar:
Madde 5 - Bu Kanunda geçen terimlerden bazıları aşağıda tanımlanmıştır.
Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa
kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini,
bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön
ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar
planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan
plandır.
Uygulama İmar Planı;tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar
planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için
gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.
Yerleşme Alanı; imar planı sınırı içindeki yerleşik ve gelişme alanlarının tümüdür.
İmar Adası; imar planındaki esaslara göre meydana gelen adadır.
İmar Parseli; İmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin İmar Kanunu, İmar Planı ve yönetmelik
esaslarına göre düzenlenmiş şeklidir.
Kadastro Adası; kadastro yapıldığı zaman var olan adadır.
Kadastro Parseli; kadastro yapıldığı zaman kadastro adaları içinde bulunan mülkiyeti tescilli parseldir.
Yapı; karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave,
değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerdir.
Bina; kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma,
çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarıyan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan
yapılardır.
İlgili idare; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye, dışında valiliktir.
Bakanlık; Bayındırlık ve İskan Bakanlığıdır.
Mücavir Alan; imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına verilmiş olan alanlardır.
Çevre düzeni planı; Ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi
yerleşme ve arazi kullanılması kararlarını belirleyen plandır.
(Ek:26/4/1989-3542/1 md.) Fen adamları; yapı, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, makine, harita-kadastro ve
benzeri alanlarda mesleki ve teknik öğrenim veren en az lise dengi okullardan mezun olmuş veya lise mezunu olup, bir
2
öğretim yılı süreyle bakanlıkların açmış olduğu kursları başarıyla tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve
Meslek Eğitimi Kanununa göre ustalık belgesine sahip olan elemanlardır.
Ayrıca, bu Kanunda adı geçen diğer tanımlar Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte tarif edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
İmar Planları ile İlgili Esaslar
Planlama kademeleri:
Madde 6 - Planlar, kapsadıkları alan ve amaçları açısından; "Bölge Planları" ve "İmar Planları", imar planları ise,
"Nazım İmar Planları" ve "Uygulama İmar Planları" olarak hazırlanır. Uygulama imar planları, gerektiğinde etaplar
halinde de yapılabilir.
onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer ve ilgili Belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl
değiştiremezler. (Ek ibare: 3/4/1997 - 4232/4 md.) ilgili belediyeler görüşlerini onbeş gün içinde bildirir.
Bir kamu hizmetinin görülmesi maksadı ile resmi bina ve tesisler için imar planlarında yer ayrılması veya
bu amaçla değişiklik yapılması gerektiği takdirde, Bakanlık, valilik kanalı ile ilgili belediyeye talimat verebilir veya
gerekirse imar planının resmi bina ve tesislerle ilgili kısmını re`sen yapar ve onaylar.
-------------
(1) Parantez içi hüküm; 3/4/1997 tarih ve 4232 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile metne işlendiği şekilde
değiştirilmiştir.
Bakanlık birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar planlarının hazırlanmasında, kabul ve onaylanması
safhasında ortaya çıkabilecek ihtilafları halleder, gerektiğinde re`sen onaylar.
(Ek fıkra : 20/6/1987 - 3394/7 md.; İptal : Ana.Mah.26/9/1991 tarih ve E. 1990/38, K. 1991/32 sayılı Kararı ile.)
Kesinleşen planlar ilgili belediyelere ve valiliklere tebliğ edilir. Bu planların uygulanması mecburidir.
Re`sen yapılan planlardaki değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.
Cephe hattı:
Madde 12 - İmar planlarında gösterilen cephe hattından önde bina yapılamaz. Herhangi bir arsanın cephe hattının
gerisinde kalan kısmı, plan ve yönetmelik esaslarına uygun bina inşaatına yetmiyorsa, beş yıllık imar programı içinde
olup olmadığına göre, 10 uncu maddede belirtilen müddetler içerisinde 18 inci madde hükümleri tatbik edilmediği veya
başka bir şekilde halline imkan bulunmadığı takdirde mal sahibinin yazılı müracaatı üzerine, bu arsanın tamamı ilgili
idarelerce kamulaştırılır.
Ancak, parsel sahibi imar planlarının tasdik tarihinden itibaren beş yıl sonra müracaat ettiğinde imar
planlarında meydana gelen değişikliklerden ve civarın özelliklerinden dolayı okul, cami ve otopark sahası ve benzeri
umumi hizmetlere ayrılan alanlardan ilgili kamu kuruluşunca yapımından vazgeçildiğine dair görüş alındığı takdirde,
tüm belirli çevredeki nüfus, yoğunluk ve donatım dengesini yeniden irdeleyerek hazırlanacak yeni imar planına göre
inşaat yapılır. Bu Kanunun yayımı tarihinden önce yapılan imar planlarında, bahsedilen beş yıllık süre bu Kanunun
yürürlük tarihinden itibaren geçerlidir. (1)
Onaylanmış imar planlarında, birinci fıkrada yazılı yerlerdeki arsa ve arazilerin, bu Kanunda öngörülen
düzenleme ortaklık payı oranı üzerindeki miktarlarının mal sahiplerince ilgili idarelere bedelsiz olarak terk edilmesi
halinde bu terk işlemlerinden ayrıca emlak alım ve satım vergisi alınmaz.
İrtifak hakları:
Madde 14 - Belediye veya valilikler, imar planlarının uygulanması sırasında, bir gayrimenkulün tamamını
kamulaştırmadan o yerin muayyen saha, yükseklikte ve derinliğindeki kısmı üzerinde kamu yararı amacıyla irtifak
hakkı tesis edebilir.
Belediyeler veya valilikler, mümkün olan yer ve hallerde mal sahibinin muvafakatiyle, bedelsiz irtifak hakkı
verme karşılığında, bedelsiz irtifak hakkı tesis edebilir.
---------------------
(1) Bu maddenin birinci fıkrası ve uygulanma olanağı kalmayan üçüncü fıkrası
Ana.Mah.`nin 29.12.1999 tarihli ve E.1999/33,K.1999/51 sayılı Kararı ile iptal edilmiş
olup, Bu iptal Kararın Resmi Gazete`de yayımı tarihi olan 29/6/2000 tarihinden
başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girecektir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İfraz ve Tevhid İşleri
İfraz ve tevhid:
Madde 15 - İmar planlarına göre yol, meydan, yeşil saha, park ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere
rastlayan gayrimenkullerin bu kısımlarının ifrazına veya tevhidine izin verilmez.
İmar parselasyon planı tamamlanmış olan yerlerde yapılacak ifraz veya tevhidin bu planlara uygun olması
şarttır.
İmar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde yapılacak ifrazların, asgari cephe genişlikleri ve
büyüklükleri yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir.
İmar planı dışında kalan alanlarda yönetmeliklerinde tayin edilecek miktarlardan küçük ifrazlara izin
verilmez.
Bu maddeye göre bedel takdirleri ve bu bedellere itiraz şekilleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu
hükümlerine göre yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yapı ve Yapı ile İlgili Esaslar
Yapı:
Madde 20 - Yapı:
a) Kuruluş veya kişilerce kendilerine ait tapusu bulunan arazi, arsa veya parsellerde,
b) Kuruluş veya kişilerce, kendisine ait tapusu bulunmamakla beraber kamu kurum ve kuruluşlarının vermiş
oldukları tahsis veya irtifak hakkı tesis belgeleri ile, İmar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabilir.
Yapı ruhsatiyesi:
Madde 21 - Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya
valiliklerden (....) (1) yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir.
Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır. Bu
durumda; bağımsız bölümlerin brüt alanı artmıyorsa ve nitelik değişmiyorsa ruhsat, hiçbir vergi, resim ve harca tabi
olmaz.
Ancak; derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve
sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun olarak mahallin hususiyetine göre
belediyelerce
---------
(1) Bu aradaki "...veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarından..." ibaresi; Anayasa Mahkemesinin
11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. hazırlanacak imar yönetmeliklerinde
belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratlar ruhsata tabi değildir.
Belediyeler veya valilikler mahallin ve çevrenin özelliklerine göre yapılar arasında uyum sağlamak, güzel
bir görünüm elde etmek amacıyla dış cephe boya ve kaplamaları ile çatının malzemesini ve rengini tayin etmeye
yetkilidir. Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce yapılmış olan yapılar da bu hükme tabidir.
Toplu mesken alanlarında, ilgili şahıs veya kurumlarca ilgili idarenin izni ile bütünü inşa ve ikmal edilen
teknik altyapının iki tarafındaki diğer parsellerin sahiplerinden, kendi parsellerine isabet eden bedel alınmadıkça,
kendilerine yapı ruhsatı verilmez.
Toplu mesken alanlarında altyapı tesisleri belediyelerce onaylı projesine göre ilgili şahıs veya kurumlarınca
yapılmışsa belediyece altyapı hizmetleri nedeniyle hiçbir bedel alınmaz.
Alınan bu paralar teknik altyapıyı yaptıranlara veya bu meblağı önceden ilgili idareye ödeyenlere aynen geri
verilir.
Şu kadar ki, bir yolun iki tarafındaki parsel sahipleri bahis konusu yol bedellerini ve bir kanalizasyon
şebekesinden istifade eden veya etmesi gereken parsel sahipleri teknik altyapı bedellerini ilgili idareye vermedikçe
ilgili idarenin bu tesisleri inşa ve ikmali mecburiyeti yoktur.
Mevcut binalarda esaslı değişiklikler ve ilaveler yapılması da bu madde hükümlerine bağlı olmakla beraber,
bunların tamirleri için yukarıdaki şartlar aranmaz.
Bu maddenin tatbikinde 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri tatbik
olunur. Tatbikatla ilgili diğer hususlar imar yönetmeliğinde belirtilir.
İmar planları ilke kararları ile yoğunluk ve yapı düzeninde düzeltme ve yenileme getirilen yerleşik
alanlardaki uygulamada mevcut şehirsel teknik ve sosyal altyapının tevsii ya da yenilenmesi gereken durumlarda,
şehirsel hizmetlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen katılma payları bu hizmetlerden
yararlanacak arsa, yapı ya da bina sahiplerinden usulünce alınır.
İmar planlarında meskün saha olarak belirtilen yerlerde ise, gayrimenkul sahiplerince pis su mecralarının,
yapının bulunduğu sokaktaki lağım şebekesine veya varsa umumi fosseptiğe bağlanması, lağım şebekesi veya umumi
fosseptik olmayan yerlerde mahalli ihtiyaç ve vesaite göre ilgili idarece verilecek esaslar dahilinde gayrimenkulün
içinde, lüzumlu tesisatın yapılması mecburidir. Bu bağlantılar mal sahibi tarafından ilgili idarece yapılacak tebligatla
verilecek müddet zarfında yaptırılmadığı takdirde ilgili idare tarafından yıktırılır.
Fenni mesuliyeti üzerine alanın istifa veya ölümü halinde başka bir meslek mensubu fenni mesuliyeti
deruhte etmedikçe yapının devamına müsaade edilmez.
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde özel inşaat yapan müteahhitlerin sicilleri belediyelerce, bu hudutlar
dışında özel inşaat yapanların sicilleri de valiliklerce tutulur.
Ruhsat müddeti:
Madde 29 - Yapıya başlama müddeti ruhsat tarihinden itibaren iki yıldır. Bu müddet zarfında yapıya başlanmadığı
veya yapıya başlanıp da her ne sebeple olursa olsun, başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmediği takdirde
verilen ruhsat hükümsüz sayılır. Bu durumda yeniden ruhsat alınması mecburidir.
Başlanmış inşaatlarda müktesep haklar saklıdır.
Ruhsat yenilenmesi ve plan tadili sırasında ayrıca harç alınmaz. Ancak inşaat sahasında artış, bağımsız
bölümlerin brüt alanında veya niteliğinde değişme olması halinde yeniden hesaplanacak harçtan evvelce ödenen harç
tutarı, tenzil edilir. Yeni
------------
(1) Bu aradaki "... veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarına ..." ibaresi; Anayasa Mahkemesinin
11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.
durumda hesaplanan harç tutarında azalma olması halinde iade yapılmaz. Diğer kanunlardaki muafiyet hükümleri
saklıdır.
Ruhsat ve eklerinin yapı yerinde bulundurulması mecburidir.
Otoparklar:
Madde 37 - İmar planlarının tanziminde planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile müstakbel ihtiyaçlar gözönünde
tutularak lüzumlu otopark yerleri ayrılır.
Otopark ihtiyacı bulunan bina ve tesislere lüzumlu otopark yeri tefrik edilmedikçe yapı izni, otopark tesis
edilmedikçe de kullanma izni verilmez.
Kullanma izni alındıktan sonra otopark yeri, plana ve yönetmelik hükümlerine aykırı olarak başka
maksatlara tahsis edilemez. Bu fıkra hükmüne aykırı hareket edildiği takdirde ilgili idarece yapılacak tebligat üzerine
en geç üç ay içerisinde bu aykırılık giderilir. Mülk sahibi tebligata rağmen müddeti içerisinde gerekli düzeltmeyi
yapmaz ise, belediye encümeni veya il idare kurulu kararı ile bu hizmet ilgili idarece yapılır ve masrafı mal sahibinden
tahsil edilir.
10
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Ceza hükümleri:
Madde 42 - Ruhsat alınmadan veya ruhsat veya eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı
sahibine ve müteahhidine, istisnalar dışında özel parselasyon ile hisse karşılığı belirli bir yer satan ve alana
500 000 TL.` dan 25 000 000 liraya kadar para cezası verilir. Ayrıca fenni mesule bu cezaların 1/5`i uygulanır.
Birinci fıkrada belirtilen fiiller dışında bu Kanunun 28, 33, 34, 39 ve 40 ıncı maddeleri ile 36 ncı maddenin
üçüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen mal sahibine, fenni mesule ve müteahhide 500 000
TL.`dan 10 000 000 liraya kadar para cezası verilir.
Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen fiillerin tekrarı halinde para cezaları bir katı artırılarak verilir.
Yukarıdaki fıkralarda gösterilen cezalar, ilgisine göre doğrudan doğruya belediyeler veya en büyük mülki
amir tarafından verilir.
Bu cezalara karşı cezanın tebliğinden itibaren yedi gün içinde sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz,
zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. (1)
İlgili idarenin Cumhuriyet Savcılığı aracılığıyla sulh ceza mahkemesine başvurması üzerine, bu
mahkemelerce ayrıca, yukarıdaki fıkralara göre ceza verilen
---------------------------
(1)Bu fıkra , Ana.Mah`nin 15/5/1997 tarihli ve E.:1996/72, K.:1996/51 sayılı kararı ile, kararın yayımı tarihi olan
1/2/2001 tarihinden başlayarak altı ay sonra fenni mesuller ve müteahhitler hakkında bir yıldan beş yıla kadar
meslekten men cezasına da hükmolunur.
Bu husustaki mahkeme kararları ilgili idarelerce Bakanlığa ve meslek mensubunun bağlı olduğu meslek
teşekkülüne bildirilir.
Bu maddeye göre belediyelerce verilen cezalar dolayısıyla tahsil olunan paralar belediye bütçesine irad
kaydolunur.
Yürürlükten kaldırılan hükümler:
Madde 43 - a) 9/7/1956 tarih ve 6785 sayılı İmar Kanunu ve 1605 sayılı Kanun ile ek ve değişiklikleri,
b) 11 Ocak 1963 tarih ve 141 sayılı Bursa Merkez İlçesindeki Gedik ve Zeminlerin Tasfiyesine Dair Kanun,
11
c) 28/5/1928 tarih ve 1351 sayılı Kanun (menkul ve gayrimenkulleri, varsa iştirakleri, bütçesi, gelirler ve personelin
özlük hakları ile birlikte Ankara Büyük Şehir Belediye Başkanlığına bağlanır.)
d) 3/6/1937 tarih ve 3196 sayılı Kanun,
e) 18/1/1966 tarih ve 710 sayılı Kanun,
İle diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Yönetmelik:
Madde 44 - I - a) Enerji, sulama, tabii kaynaklar, ulaştırma ve benzeri hizmetlerle ilgili tesisler ve müştemilatından
hangileri için ruhsat alınmayacağı,
b) İmar planlarında okul, cami, sağlık, spor, sosyal ve kültürel tesisler ile kamu kuruluşlarının yapıları için
ayrılacak yerler ve bu konu ile ilgili diğer hususlar,
c) Arazi ve arsa düzenlemesinin uygulanma şekil ve şartları,
d) Ruhsata tabi olmayan yapılarda uyulacak esaslar,
e) Müteahhit sicillerinin şekil ve şartları,
f) İmar planı yapımı ve değişiklikleriyle ilgili kriterlerin tespiti ve imarla ilgili diğer hususlar,
g) İmar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde yapılacak ifrazların asgari cephe genişlikleri
ve büyüklükleri,
h) (İptal: Ana. Mah. 11/12/1986 tarih ve E. 1985/11, K. 1986/29 sayılı Kararı ile.)
i) Yerleşme alanlarıyla ilgili genel esaslar,
j) Halihazır harita alımı ve imar planlarının yapımını yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşların ehliyet
durumlarının yeniden düzenlenmesine ait esaslar,
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
II - (Değişik: 26/4/1989 - 3542/3 md.) 38 inci maddede sayılan mühendisler, mimarlar ve şehir plancıları
dışında kalan fen adamlarının görev, yetki ve sorumlulukları, ilgili Bakanlıklar ile Türk Mühendis Mimar Odaları
Birliği (T.M.M.O.B.) ve Yüksek Öğrenim Kurumunun görüşleri alınarak Bakanlık ve Milli Eğitim Bakanlığınca
birlikte çıkarılacak yönetmelik ile tespit edilir.
III - Otopark ayrılması gereken bina ve tesisler ile diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte
tespit edilir.
Otopark yapılmasını gerektiren bina ve tesislerin neler olduğu, otopark ihtiyacının miktar, ölçü ve diğer
şartları ile bu ihtiyacın nasıl tespit olunup giderileceği ise, bu yönetmelikte belirtilir.
Mücavir alan:
Madde 45 - Mücavir alan sınırları belediye meclisi ve il idare kurulu kararına dayanarak vilayetlerce Bakanlığa
gönderilir. Bakanlık bunları inceleyerek aynen veya değiştirerek tasdik etmeye veya değiştirilmek üzere iadeye
yetkilidir
Mücavir alanın ilgili belediye sınırına bitişik olması gerekmez. Ayrıca, bu alanlar köyleri de ihtiva edebilir.
Mücavir alandan çıkarılma da aynı usule tabidir. Bakanlık gerekli gördüğü hallerde mücavir alana alma ve çıkarma
hususunda resen karar verebilir.
ALTINCI BÖLÜM
2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu ile İlgili Hükümler
Madde 46 - Bu Kanunla 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 6 ncı maddesine göre kurulan organlar kaldırılmıştır. Bu
kuruluşların görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilen çerçeve dahilinde İstanbul Büyük Şehir ve ilgili İlçe Belediye
Başkanlıklarınca yürütülür.
Şöyle ki: 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 2 nci maddesinde belirlenen ve 22/7/1983 onay tarihli plana göre
Boğaziçi alanında gösterilen "Boğaziçi Sahil Şeridi" ve "Öngörünüm" bölgelerindeki uygulamalar İstanbul Büyük
Şehir Belediye Başkanlığınca, "gerigörünüm" ve "etkilenme" bölgelerindeki uygulamalar da ilgili İlçe Belediye
Başkanlıklarınca yapılır.
Madde 47 - 48 - (Bu maddeler 18/11/1983 tarih ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 3 üncü maddesinin "f" ve "g"
bentleri ile 10 uncu maddesinin değiştirilmesi ile ilgili olup mezkür kanundaki yerlerine işlenmişlerdir.)
İl, ilçe ve kasabalarda müftünün izni alınmak ve imar mevzuatına uygun olmak şartıyla cami yapılabilir.
Cami Yeri,imar mevzuatına aykırı olarak başka maksatlara tahsis edilemez.
YEDİNCİ BÖLÜM
Geçici Hükümler ve Yürürlük, Yürütme
Geçici Madde 2 - Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapı kullanma izni alınıp, ruhsat ve eklerine aykırı olarak
başka maksatlara tahsis edilmiş ve 2981 sayılı Kanun kapsamına girmeyen otopark yerlerinden otopark yönetmeliğine
göre otopark tahsisi gerekenleri hakkında 37 nci maddenin son fıkrasına göre işlem yapılır.
Önce verilen ruhsat ve izinler:
Geçici Madde 3 - Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce imar planı ve mevzuatına uygun olarak verilen ruhsat ve
izinler geçerlidir.
Müşterek giriş:
Geçici Madde 4 - Kanunun yürürlüğe girmesinden önce tapuda müşterek giriş olarak tescil edilip fiilen kamu
tarafından yol olarak kullanılan tapu kaydı yol olarak terkin edilmeyen gayrimenkullerin imar planında kamu hizmet ve
tesislerine ayrılanları belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye encümeni dışında ise il idare kurulu kararı ile
muvafakat aranmaksızın imar planındaki tahsis amacına uygun olarak tapuda terkin edilir.
Geçici Madde 6 - 2981 sayılı Kanuna göre düzenlenmiş ve tasdik edilmiş olan ıslah imar planlarının uygulanmasında,
inşaat ruhsatı verilmesine ilişkin şart ve şekilleri tespite, belediye ve mücavir alanlar içinde belediyeler, dışında
valilikler yetkilidir.
Geçici Madde 7 - (Birinci fıkra iptal: Anayasa Mah. nin 11/12/1986 tarih ve E. 1985/11 K. 1986/29 sayılı Kararı ile.)
Boğaziçi alanında mevcut çekme katlar aynı gaberi içinde kalmak şartı ile tam kata iblağ edilir. Ancak teras
kullanma hakkı daha önce tapuya tescil edilmemiş olan çatı katı malikleri emlak vergisi için beyan edilen daire
bedelinin daire metrekaresine bölünerek bulunan bir metrekare değerinin kazanılan alan ile çarpımı sonucu bulunan
değeri hisse nisbetlerine göre diğer kat maliklerine öder. Kendileri bulunmadıkları takdirde bu bedel isimlerine milli bir
bankaya yatırılır.
Yürürlük:
Madde 49 - Bu Kanunun 43/b, c, d, e; 46; 47 ve 48 inci maddeleri ile geçici 7 nci maddesi yayımı tarihinde; diğer
maddeleri yayımını takiben 6 ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme:
Madde 50 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE 1. - 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “otuzbeşini”
ibaresi “kırkını” olarak ve aynı maddenin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tâbi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve
ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumî
hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz.
MADDE 2. - 24.2.1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı
İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunda yer alan “cami” ibareleri
“ibadet yeri” olarak değiştirilmiştir.
Değerlendirme belgesi, 4 üncü maddede bahsi geçen tasnif durumunu, yapının bu Kanunun 18 inci
maddesıne göre hesaplanacak bina inşaat ve iskan harcını ve bu Kanuna göre hesaplanacak munzam harcını, fenni
sorumluluğu üstlenilmiş röleve planını kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında
bulunan alanlarda yapılmış yapılar için bu Kanunda belirtilen esaslara göre tespit edilecek rayiç bedel üzerinden
hesaplanmış arsa bedelini ihtiva edecek şekilde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından hazırlanmış formun
doldurulmasıyla elde edilir.
hizmeti için lüzumlu görülen arsa ve araziler eski sahibi kamu idarelerine veya o işe tahsis edilmek üzere Hazineye
aynı şartlarla geri verilir.
Madde 18 bent (a) fıkra iki ile bent (b), (c) ve (d) - (24/2/1984 tarih ve 2981 sayılı Kanunun hükmüdür.)
Her türlü hayvancılık ve tarımsal tesislerden, imar mevzuatına aykırı olup olmadığına bakılmaksızın, hiçbir
harç alınmaz.
b) Arsa bedelleri;
Arsa bedellerinin tespitinde hak sahiplerinin beyan edeceği değer esas alınır. Ancak bilahara yapılacak
tespitte bu miktarın rayiç bedeli altında olduğu tespit edilirse beyan tarihi ile tespit tarihi arasında süreler de gözönünde
tutularak iki misli cezası ile ve bir defada tahsil edilir.
c) Düzenleme ortaklık payı;
Islah imar planı uygulamaları gereği gecekondu ve imar mevzuatına aykırı yapılanmış sahalarda arsanın %
25`ine kadar imar planı düzenleme payı alınır.
d) 2805 sayılı Kanun hükümlerince gecekondu maliklerinden bugüne kadar alınan arsa kullanım bedelleri,
gayrimenkulün arsa bedeline dönüşür.
Geçici Madde 2 bent (e) - (24/2/1984 tarih ve 2981 sayılı Kanunun hükmüdür.)
e) 2 nci madde kapsamı dışında kalıp, orman sınırları içinde bulunan veya bilim ve fen bakımından orman
niteliğini kaybettiği için tarım ve hayvancılığa tahsis edilmek üzere orman sınırları dışına çıkarılmış bulunan
yerlerdekiler hariç, bu Kanunda özel hüküm getirilmemiş yapılar.
2 - 18/5/1987 tarih ve 3366 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış veya değiştirilmiş olan hükümlerin
metinleri: (Madde numaraları: 7, 8, 9, 18, 19, Ek 4, Geçici 2)
Madde 7 fıkra yedi ve sekiz - (22/5/1986 tarih ve 3290 sayılı Kanunun hükmüdür.)
Değerlendirme belgesi, 4 üncü maddede bahsi geçen tasnif durumunu, yapının bu Kanunun 18 inci
maddesine göre hesaplanacak bina inşaat ve iskan harcını ve bu Kanuna göre hesaplanacak munzam harcını, fenni
sorumluluğunu üstlenilmiş röleve planını kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan veya Devletin hüküm ve tasarrufu
altında bulunan alanlarda yapılmış yapılar için bu Kanunda belirtilen esaslara göre tespit edilecek arsa bedelini ihtiva
edecek şekilde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından hazırlanmış formun doldurulmasıyla elde edilir.
Süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat etmeyen veya edip de Yeminli Özel Teknik Bürolara
başvurmayan kişilere ait yapıların, belediye veya valiliklerce; elektrik, su, kaçak inşaat zaptı veya benzeri kayıtlar veya
haritadan incelenerek, ayrıca mahallinde araştırılarak tespit ve değerlendirme işlemleri tamamlanır. Ancak bu gibi
hallerde 18 inci maddeye göre alınacak harçlar ve ekli cetvele göre tahakkuk ettirilen harç beş kat ve peşin olarak alınır.
idareler de, kendilerine intikal tarihinden itibaren en geç (2) ay içinde işlemleri sonuçlandırmakla görevli ve
sorumludurlar.
Madde 9 bent (c) fıkra üç ve dört - (22/5/1986 tarih ve 3290 sayılı Kanunun hükmüdür.)
Lüzum görülen hallerde yukarıdaki fıkraların uygulanması beklenilmeksizin, üzerinde bir yerleşme alanı ya
da yapı topluluğu niteliğinde gecekondular bulunan arsa veya araziler, 4/11/1983 tarih ve 2942 sayılı Kamulaştırma
Kanunu hükümlerine göre belediye veya mücavir alan sınırları içinde belediyeler, dışında ise valiliklerce
kamulaştırılarak, yapılacak ıslah imar planlarına göre üzerinde gecekondusu bulunan kişilere arsa bedeli peşin veya en
geç 4 yıl içinde 12 eşit taksitle ödenmek kaydı ile devredilerek hak sahipleri adına tescil edilir.
Arsa bedelinin ödenmesi kamulaştırmanın kesinleştiği tarihten itibaren başlar. Gerektiğinde ve ihtiyaç
halinde valilikler kamulaştırma bedeli ödemek için özel idare kaynaklarından yararlanırlar.
Madde 18 bent (e) nin birinci ve ikinci fıkraları - (24/2/1984 tarih ve 2981 sayılı Kanunun hükmüdür.)
e) Bu Kanuna göre belediye ve mücavir alan sınırları içerisindeki gecekondu ve imar mevzuatına aykırı
yapılardan alınacak harçlar belediyesince alınır.
Belediye ve mücavir alan dışındaki yapılardan alınacak harçlar, tahsil edilecek arsa bedelleri ve kununa ekli
cetvele göre alınacak ilave harçlar bu Kanunun uygulanmasında kullanılmak üzere kurulacak İmar ve Gecekondu
Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi
Hakkında Kanunun fon hesabına yatırılır. Bu fondan yapılacak harcamalar Muhasebei Umumiye Kanununa, 2886
sayılı Devlet İhale Kanununa ve 832 sayılı Sayıştay Kanununa tabi değildir.
Madde 19 bent (e)`den sonra gelen ilk iki cümle - (22/5/1986 tarih ve 3290 sayılı Kanunun hükmüdür.)
Bu Kanunun öngördüğü bina inşaat harcı ile ekli cetvele göre tahakkuk ettirilen ilave harç alınmaz.
Küçük sanayi, marangoz, mobilyacı, keresteciler ve bunların civarında oluşan sitelerden sadece yürürlükteki
mevzuata göre bina inşaat harcı alınır. Bu harç (1) yıl içinde (3) eşit taksitle ödenir. Ayrıca, ekli cetvele göre tahakkuk
ettirilen ilave ve cezalı harç da alınmaz.
Geçici Madde 2 bent (d) - (24/2/1984 tarih ve 2981 sayılı Kanunun hükmüdür.)
d) Belediye ve mücavir alan sınırları dışında, 6785 sayılı İmar Kanununun Ek - 8 maddesi gereğince
çıkarılan yönetmeliğin 1.03 maddesi kapsamı dışında kalan köy ve mezralar ve dağınık yerleşik alanlardaki ve nehir
kenarına 500 metrelik kara yönündeki kuşak içinde kalan alanlarla bu bölgelerde hazine, özel idare, belediye, köy
tüzelkişiliği ve vakıflara ait arazilerde; köy nüfusuna kayıtlı ve sürekli oturanlara ait konut ve müştemilatı ile bu bent
kapsamındaki yerlerdeki kamu hizmeti için yapılmış yapılar,
Ancak bu bentte sözü edilen yapılardan, Hazine, özel idare, belediye, köy tüzelkişiliği ve Vakıflara ait
arazilerde bulunanlardan bu Kanunun 18 inci maddesinin (e) bendine göre arsa bedelleri tahsil edilir ve gerekli tapu
işlemleri tamamlanır.
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve İstisnalar
Amaç:
Madde 1 - Bu Kanunun amacı; imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün
yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tespit, değerlendirme, uygulama ve
duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemektir,
Kapsam:
Madde 2 - Bu Kanun; imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilen aşağıda belirtilen yerlerdeki bütün
yapıları kapsar;
a) Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki yapılar,
b) 6785 sayılı Kanuna 1605 sayılı Kanunla eklenen Ek 7 ve 8 inci maddeler gereğince çıkarılan
yönetmeliğin 1.03 maddesi kapsamına giren alanlardaki yapılar,
c) (b) bendi dışında kalan sanayi, depolama, turistik ve tarımsal yapılar.
----------------
(1) 3/5/1985 tarih ve 3194 sayılı "İmar Kanunu"nun geçici 6 nci maddesi hükmü gereğince "2981 sayılı Kanuna göre
düzenlenmiş ve tasdik edilmiş olan ıslah imar planlarının uygulanmasında, inşaat ruhsatı verilmesine ilişkin şart ve
şekilleri tesbite, belediye ve mücavir alanlar içinde belediyeler, dışında valilikler yetkilidir."
İstisnalar:
Madde 3 - İstanbul ve Çanakkale (Özel kanun çıkarılıncaya kadar) Boğazları ile 2862 sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca belirlenmiş ve belirlenecek yerlerde, Askeri Yasak Bölgeleri ve Güvenlik
Bölgelerinde, Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat, eğitim ve savunma amaçlı yapılarda bu Kanun hükümleri
uygulanmaz.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar
Tasnif:
Madde 4 - İmar mevzuatına aykırı inşa edilmiş ve edilmekte olan yapılarla gecekondular, tabi tutulacakları işleme göre
aşağıdaki gibi tasnif edilir:
a) Muhafaza edilecekler,
b) Islah edilerek muhafaza edilecekler,
c) Bu Kanunun hükümlerinden yararlanamayacak olanlar,
Bu Kanunda belirlenen esaslara göre, muhafaza edilecek veya ıslah edilerek muhafaza edilecek yapılara bu
Kanundaki mükellefiyetlerin yerine getirilmesi kaydı ile ruhsat ve kullanma izni verilir.
İKİNCİ KISIM
Uygulama Hükümleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Müracaat İşleri
Madde 7 - İmar mevzuatına aykırı yapılar ve gecekondular için yapının bulunduğu yerin valilik veya belediyelerine
aşağıdaki esaslara göre müracaat edilir.
Bu Kanun kapsamına giren bütün yapılardan tek maliki olanların sahibi, apartmanların müteahhitleri veya
yöneticileri veya kat maliklerinin herhangi biri veya bunların vekilleri form dilekçe ile Belediye ve mücavir alan
sınırları içinde Belediyelere; Belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise valiliğe bizzat müracaat ederler. Müracaat
iadeli taahhütlü olarak posta ile de yapılabilir. Posta ile yapılan müracaatlarda dilekçenin postaya verildiği tarih
müracaat tarihi sayılır.
Müracaat; Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespit edilip, valilik ve belediyelerce; dış temsilcilikler için de
Dışişleri Bakanlığınca çoğaltılacak form dilekçe
ile yapılır. Form dilekçeye Madde 8`de belirlenen tespit ve değerlendirme belgeleri eklenir.
Müracaat; bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde yapılır. Bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihte yurt dışında çalışan işçiler ile daimi görevde bulunanlar ve görevi yurt dışında üç aydan fazla devam
edenler için müracaat süresi 12 aydır. Üzerinde yapı yapılmak suretiyle arsa ve arazisi,tecavüz veya işgal edilen
malikler de ilgili idarelere yardımcı olmak üzere arazi ve arsalarının ada ve parselini, tecavüz ve işgallerin zaman ve
miktarı hakkındaki mevcut bilgileri havi bir form dilekçe ile müracaat masrafını ödeme-
den müracaat edebilirler.
16/3/1983 tarihli ve 2805 sayılı Kanun gereğince yapılmış olan müracaat işlemleri ayrıca bir ücret
alınmadan geçerli olup, hak sahipleri bu Kanuna göre istenilecek belgeleri dosyalarına ilave ederler.
Ancak yeni yapılacak müracaatlar için belediye veya il özel idareler hesabına milli bir bankaya 2.000 TL.
müracaat masrafı olarak yatırılır. Banka şubesi bulunmayan belediyelerde bu bedel belediyeye yatırılır.
(Değişik: 18/5/1987 - 3366/1 md.) Süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat etmeyen kişilere ait
yapıların belediye veya valiliklerce, elektrik, su, kaçak inşaat zaptı veya benzeri kayıtlar veya haritadan incelenerek,
ayrıca mahallinde araştırılarak tespit ve değerlendirme işlemleri tamamlanır. Ancak bu gibi hallerde 18 inci maddeye
göre alınacak harçlar ve ekli cetvele göre tahakkuk ettirilecek harç beş kat ve peşin alınır.
(Değişik: 18/5/1987 - 3366/1 md.) Süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat eden fakat 2981 sayılı
Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik bürolara başvurmayan kişilere ait yapıların belediye veya valilikçe tespit ve
değerlendirme işlemleri tamamlanır. Ancak bu gibi hallerde 18 inci maddeye göre alınacak harçlar ve ekli cetvele göre
tahakkuk ettirilecek harç iki kat peşin alınır.
(Ek: 18/5/1987-3366/1 md.) 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik bürolar, kendilerine
intikal eden müracatlara ilişkin tespit ve değerlendirme işlemlerine ait dosyaları en geç 7 Eylül 1987 tarihine kadar
tamamlayarak sonuçlandırması için belediye, hazine, özel idare veya vakıflar idaresine teslim etmekle ve bu idareler
de, kendilerine intikal eden dosyaları, intikal tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde sonuçlandırmakla görevli ve
sorumludurlar.
Yukarıda belirtilen müracaatların usulüne uygun yapılmasını temin için valilik veya belediyelerce yeterli
bürolar kurulur ve gerekli her türlü tertip ve tedbirler alınır.
İKİNCİ BÖLÜM
Çeşitli İşlemler ve Tapu Verme
Tespit ve değerlendirme belgeleri müracaat sahibince yeminli özel teknik bürolara doldurtturulur. Bu
büroların kuruluş, görev, yetki, sorumluluk ve ücret tarifeleri Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca, Kanunun yürürlüğe
girmesinden itibaren (1) ay içinde hazırlanacak yönetmelikle tespit edilir.
16/3/1983 tarihli 2805 sayılı Kanun gereğince başvurmuş bulunan müracaat sahipleri, tespit ve
değerlendirme belgelerini yeminli özel teknik bürolara hazırlatarak daha önceki müracaat formlarına eklerler.
Uygulama işlemleri:
Madde 9 - (Değişik: 22/5/1986-3290/3 md.)
a) Müstakilen kendisine ait arsa üzerinde imar mevzuatına aykırı yapı yapılmış ise;
1. Yapı, korunacak durumda ise, müracaat dilekçesine ekli tespit ve değerlendirme belgelerine göre gerekli
harçlar tahsil edilmek suretiyle hemen,
2. Yapı, ıslah edilerek korunacak durumda ise, ıslah edildikten sonra hemen,
Yapı ruhsatı veya kullanma izni verilir.
Daha önce, imar mevzuatına aykırı olarak ruhsat verilipte, bu ruhsata ve eklerine göre inşa edilen veya inşa
halindeki yapılarla, her ne sebeple olursa olsun ruhsat ve kullanma izni iptal edilen yapılar için, tehlike arz edenler ve
14 üncü madde kapsamında kalanlar hariç, daha önce verilen ruhsat ve kullanma izinleri kazanılmış hak kabul edilir.
Bu gibi yapılardan ayrıca harç ve para cezası alınmaz. Köy muhtarlarından alınan her türlü izin, ruhsat ve iskan bu
Kanun kapsamında olup, ruhsatlı ve iskanlı yapılar sayılır. Yalnız konutlar hariç, iş yeri, imalathane ve fabrikalar bu
Kanuna göre hesap edilecek bina inşaat harcı ve ekli cetvele göre tahakkuk edecek harcı ödemek zorundadır.
Ruhsat alınarak inşatına başlanmış, ancak ruhsat ve eklerine aykırı olması nedeniyle mühürlenerek (5) yıllık
ruhsat müddeti içinde tamamlanmamış yapılara, binanın biten kısımları için, fenni sorumluluğu üstlenmiş röleve planı
esas alınarak imar planındaki gabarisine göre yeniden ruhsat verilmek suretiyle yapının
tamamlanmasına izin verilir.
b) Hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya arazileri
üzerine yapılmış gecekondular (a) fıkrasındaki hükümlere tabi olup, arsa bedeli ilgili kuruluşa peşin veya en geç 4 yıl
içinde oniki eşit taksitle, bu Kanun hükümlerince çıkarılacak Yönetmelikte belirtilen esaslara göre ödenir. Ancak,
Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya arazileri üzerine yapılmış gecekondulardan alınan arsa bedelinin %
60`ı Vakıflar Genel Müdürlüğü idaresindeki Akar Toprak Fonuna, % 40`ı da bu Kanunun fon hesabına yatırılır.
(Ek: 18/5/1987 - 3366/3 md.) 775 sayılı Gecekondu Kanununa göre sağlanan ve bu Kanun uygulamasında
kullanılan arazilerin arsa bedelleri de, Kanun uyarınca kurulan ilgili fon hesabına yatırılır. Tahakkuk ettirilmiş, ancak
henüz tahsil edilmemiş olanlar için de bu hüküm uyarınca işlem yapılır.
(Ek 18/5/1987-3366/3 md.) 775 sayılı Gecekondu Kanununa göre sağlanan veya Gecekondu önleme
Bölgelerinde olup da, haksahiplerine tahsis edilen arsa ve konutlardan, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar,
noterler vasıtası ile düzenlenen harici satış veya satış vaadi senediyle başkalarına yapılan satış ve devir işlemleri
geçerlidir. Daha önce bedeli tamamen ödenen arsa veya konutlar, satış veya devri yapılanlar adına valilik veya
belediyelerin talebi üzerine tapuda tescil edilir. Bedelin ödenmeyen kısmı için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
(Ek: 18/5/1987 - 3366/3 md.) Bedelden ödeme yapılmamış ise, 775 sayılı Gecekondu Kanununun 6/6/1984
tarih ve 3016 sayılı Kanunla değişik 26 ncı maddesi uyarınca tespit edilecek bedel tahsil edilmek suretiyle yeni sahibi
adına tapuya tescil edilir.
Arsa tahsis edilecek kişilere 400 m2`den fazla arazi için tahsis işlemi yapılmaz. Bu gibi fazlalıklar öncelikle
ıslah imar planlarına göre değerlendirilir. Islah imar planına göre başka türlü değerlendirilmesi mümkün olmayan
fazlalıklar, rayiç değer üzerinden tahsis yapılan gecekondu sahibine devir ve adına tescil edilir.
c) Başkasının arsa veya arazisi üzerine yapılmış gecekondular hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır:
Arsa veya arazi sahibi ile üzerinde gecekondusu bulunan kişilerin anlaşmaları ve bu Kanundan yararlanmak
için süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat ettiklerinin tespiti halinde, varsa ıslah imar planı, yoksa binanın
konumu dikkate alınarak ifrazen veya hisse olarak gecekondu sahibine devir, temlik ve adına
tescil edilir
Arsa veya arazi sahibi, yerinin gecekondu sahibine devrini isterse müracatı üzerine, mahkemece rayiç değer
takdiri yaptırılarak bedelin ödenmesini talep edebilir. Gecekondu sahibi bu bedeli peşin veya anlaşmaları halinde
taksitle öderse adına devir ve tescil yapılır. Gecekondu sahibi ödemeye yanaşmaz ise, ar-
sa veya arazi sahibi Türk Medeni Kanununun 649 uncu maddesinin son fıkrası gereğince işlem yapılmasını
mahkemeden isteyebilir.
(Değişik üç ve dördüncü fıkralar: 18/5/1987 - 3366/3 md.):
Lüzum görülen hallerde, yukarıdaki fıkraların uygulanması beklenilmeksizin,
üzerinde bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliğinde gecekondular bulunan arsa veya araziler, belediye ve
mücavir alan sınırları içinde belediyelerce, dışında ise valiliklerce kamulaştırılır. Kamulaştırılması kararlaştırılan ve
sınırı belirlenen arsa veya araziler üzerinde bulunan gecekonduların işgal ettiği alan dikkate alınarak, 2942 sayılı
Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilen bedel, gecekondu sahiplerinden tahsil edilir. Gerektiğinde, kamulaştırma
20
bedeli sonradan gecekondu sahiplerinden tahsil edilip iade edilmek üzere, Toplu Konut Fonu, belediye veya valilik
kaynaklarından da karşılanabilir.
Kamulaştırma işleminin sonuçlandırılmasından sonra, gecekondu sahibinden tahsil edilen arsa bedeli, ıslah
imar planına göre yapılacak parselasyon planı sonucu oluşacak parsellerin miktarına, kanunun 10 uncu maddesinin (c)
bendine göre belirlenen düzenleme ortaklık payı oranı da eklenmek suretiyle belirlenir. Arsa bedelinin eksik veya fazla
olması durumuna göre gerekli mahsup işlemi yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Değerlendirme Esasları
maddesi gereğince kat maliklerinin ittifakını sağlayamıyorsa, bu Kanuna göre bağımsız bölümüne ait tasdik edilmiş
yapı ruhsatı ve kullanma izni belgesi ile arsa payına karşılık hesap edilen değeri, hak sahibi kat malikleri adına bir milli
bankaya bloke ettikten sonra sulh mahkemesinden kendisine ait bağımsız bölüm için arsa payı ayrılarak tescilini ister.
Mahkeme, mevcut belgelere dayanarak diğer kat maliklerinin muvafakatını aramaksızın arsa payını tespit ederek ilave
bağımsız bölümün tesciline karar verir. Tescil ilamı gereğince her kat malikinin arsa paylarında resen düzeltme yapılır.
Daha önce düzenlenmiş yönetim planı ve diğer belgeler yeni bağımsız bölüm malikini de bağlar. Bu işlemlerden sadece
bağımsız bölümün kayıtlı değeri üzerinden tapu tashih harcı alınır.
Duyuru işlemleri:
Madde 17 - İmar mevzuatına aykırı yapılarla gecekondulara ait değerlendirme sonuçları değerlendirme işlemleri
tamamlandıkça valilik veya belediyelerce umumi mahallere asılır ve bu belgelerin birer örneği mahalle veya köy
muhtarlıklarına verilir.
Ayrıca 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine bağlı kalmaksızın; güvenlik kuvvetleri vasıtasıyla da mal
sahibine veya binayı yapana veya fenni mesullerine tebliğ edilir. Güvenlik kuvvetlerince yapılacak tebligat 15 gün
içinde tamamlanır. Tebliğin bu şekilde yapılması mümkün olmadığı takdirde yapı mahallinde görülebilecek bir yere
onbeş gün müddetle asılır ve bu durum bir zabıtla tevsik edilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Mali Hükümler
(Ek: 22/5/1986 - 3290/10 md.) Ruhsat ve iskan harcını, ilave harcı, arsa bedelleri ve düzenleme ortaklık
payı karşılığı olan bedelleri bu Kanunda belirtilen esaslara göre ödemeyenler hakkında, 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Muaflıklar:
Madde 19 - Bu Kanuna göre ruhsat ve kullanma izni verilen yapılara 6785 sayılı İmar Kanununun 18 ve 20 nci
maddelerine göre ceza tahakkuk ettirilemez ve tahakkuk ettirilmiş cezalar terkin edilir. Bu Kanun kapsamına giren ve
inşaası tamamlanmış yapılara Sosyal Sigortalar Kurumu prim ve cezaları uygulanmaz.Ancak ödenmiş olan primler iade
edilmez. Müteahhit veya taşeron vasıtasıyla yaptırılan kamu inşaatları için bu madde hükümleri uygulanmaz.
(Ek bentler: 22/5/1986-3290/11 md.):
Ayrıca;
a) İnşaat giderleri genel ve katma bütçeler ile, İl Özel İdareleri ve Belediye bütçelerinden karşılanan her
türlü binalardan,
b) Hastane, prevantoryum, sanatoryum, dispanser ve benzeri sağlık kuruluşları, okullar ve öğrenci yurtları
ve ibadet yeri, mescit, Kur`an kursu gibi dini hizmetlerin mahsus ve umuma açık bulunan ibadethaneler ile bunların
müştemilatından ve hayır cemiyetlerinin yaptığı binalardan,
c) Her türlü hayvancılık ve tarımsal tesislerden,
d) 775 sayılı Kanun ve Kanuna ait uygulama yönetmeliğine uygun olarak yapılan yapılardan,
e) 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair
Kanuna istinaden inşa edilmiş olan yapı ve tesislerden;
(Değişik: 18/5/1987-3366/7 md.) Bu Kanunun öngördüğü bina inşaat harcı ve iskan harcı ile ekli cetvele
göre tahakkuk ettirilen ilave harç alınmaz.
(Değişik: 18/5/1987 - 3366/7 md.) Her türlü fabrika, marangoz, mobilyacı, keresteci, değirmen, sinai
nitelikli imalathaneler ve tersaneler ile organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerinde yapılmış yapılardan
yürürlükteki mevzuata göre belirlenecek bina inşaat harcı miktarının 1/4`i ile iskan harcı tahsil edilir. Ekli cetvele göre
belirlenecek harç alınmaz.
(Ek: 18/5/1987-3366/7 md.) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilmiş olanlar iade edilmez.
Ancak tahakkuk ettirilip de tahsil edilmeyenler terkin edilir.
(Ek: 18/5/1987 - 3366/7 md.) Konut inşatı ve kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımlarda vergi,
resim ve harç istisna ve muaflıkları tanınması hakkındaki 2982 sayılı Kanun ile getirilen muafiyetler, bu Kanun
kapsamında kalan yapılara uygulanmaz.
(Değişik: 22/5/1986-3290/11 md.) Muafiyet hükümlerinden yararlanmayan yapılara ait bina inşaat harcı ile
ekli cetvele göre tahakkuk ettirilen ilave harç bedelleri, 18 ay içinde aylık eşit taksitlerle alınır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli Hükümler
Madde 21 - (6785 sayılı İmar Kanununun ek - 9 uncu maddesinin değiştirilmesine ilişkin olup, mezkür kanun
3/5/1985 tarih ve 3194 sayılı kanunun 43. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
c) 16/3/1983 tarih ve 2805 sayılı Kanunun uygulanması nedeni ile mühürlenen inşa halinde veya yapımı
bitmiş tüm binalar bu Kanunun hükümleri uygulanmak üzere mühürlenmemiş sayılır.
Yönetmelik:
Madde 24 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kanunun uygulanması ile ilgili
yönetmelik ile tesis edilecek fonların harcama esaslarını düzenleyen yönetmelik ve uygulama ile ilgili diğer
yönetmelikler Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanır ve uygulanır.
Ayrıca bu Kanunda geçen terimler, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca düzenlenecek ilgili yönetmeliklerde
tanımlanır.
Ek Madde 1-(Ek: 22/5/1986 - 3290/15 md.) İmar planı olan yerlerde,9/5/1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18
inci maddesi gereğince arsa ve arazi düzenlemelerinde, binalı veya binasız arsa ve arazilere bu Kanundan önce özel
parselasyona dayalı veya hisse karşılığı satın alınan yerler dikkate alınarak müstakil, hisseli parselleri veya üzerinde
yapılacak binaların daire miktarları gözönünde bulundurularak kat mülkiyeti esasına göre arsa paylarını sahipleri
adlarına resen tecsil ettirmeye valilik veya belediyeler yetkilidir.
Ek Madde 5 - (18/5/1987 tarih ve 3366 sayılı Kanunun 11 inci maddesi hükmü olup ek maddeye çevrilerek numarası
teselsül ettirilmiştir.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde, 2981 sayılı Kanunun değişen hükümleri
ile ilgili yönetmelik değişiklikleri Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yapılır.
Geçici Madde 1 - İmar mevzuatına uygun inşa edilerek kullanma izni alınmış yapılarda; 1 Ekim 1983 tarihinden önce
yapılan, kendi bağımsız bölümlerine ait ve fen ve sağlık kurallarına aykırı olmayan ve yapının dış görünümünü
bozmayan, yapı kat planının dış hatları içerisinde ve taşıyıcı elemanlarını etkilemeyen değişiklikler sahibinin, durumu
belirtilen iki nüsha dilekçe ile müracaatı üzerine kanunda öngörülen işlemler yapılmaksızın muhafazasına karar
verilmiş sayılır. Dilekçe yapının dosyasına konur. Bu maksatla yapılacak müracaat süresi 1 yıldır. Bu dilekçelere
sadece 2.000 TL. müracaat masraflarının ödendiğini gösteren banka makbuzu eklenir.
Geçici Madde 2 - Aşağıda belirtilen yapılar imar mevzuatına uygun inşa edilerek kullanma izni alınmış yapılar olarak
kabul edilir. Yapılış tarihine bakılmaksızın gecekondular bu hükmün dışındadır.
a) 6785 sayılı İmar Kanununun yürürlüğe girdiği 17 Ocak 1957 tarihinden önce yapılmış yapılar,
b) 6785 sayılı İmar Kanununun ek madde 8 kapsamına giren alanlarda 10 Ocak 1975 tarihinden önce
yapılmış yapılar,
c) 2565 sayılı, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamına giren veya Milli Savunma
Bakanlığına tahsisli olan veya tahsissiz olarak Milli Savunma Bakanlığınca kullanılmakta olan arsa ve araziler
üzerindeki Milli Savunma Bakanlığına veya Türk Silahlı Kuvvetlerine ait yapılar,
d) (Değişik: 18/5/1987-3366/8 md.) Belediye ve mücavir alan sınırları dışında 6785 sayılı İmar Kanununun
Ek 8 inci maddesi gereğince çıkarılan Yönetmeliğin 1.03. maddesi kapsamı dışında kalan köy ve mezralar ve dağınık
yerleşik alanlarda sanayi, depolama, turistik ve tarımsal yapılar dışında kalan imar mevzuatına aykırı yapılar,
26
Bu alanlarda Hazine, Özel İdare, Belediye ve Köy Tüzelkişiliğine alt veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün
idare ettiği arsa ve arazilerde bulunan yapılar,
Tescil dışı yerlerden olup üzerinde yapılaşma bulunması nedeniyle Valiliğin talebi üzerine Hazine adına
tescil edildikten sonra bu alanlardaki yapılar,
Ancak, yukarıda belirtilen idarelere ait arsa veya arazilerde bulunan yapı sahiplerinden, bu Kanunun 18 inci
maddesine göre tespit edilen arsa bedelleri tahsil edilerek gerekli tapu işlemleri tamamlanır.
Kıyıda kalan alanlar bu hükmün dışındadır.
e) (Değişik: 22/5/1986-3290/14 md.) 31/12/1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini
kaybetmiş yerlerden şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerleşim alanları orman sınırları dışına
çıkarılmış sayılır. Bu yerler hakkında bu Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
İstanbul Adalar İlçesinde de bu hükümler uygulanmakla beraber tarihi eserler dışında 21/7/1983 tarih ve
2863 sayılı Kanunun bu Kanun hükümlerine uymayan hükümleri geçersizdir. Ancak bu alanlarda uygulama,
belediyesince yaptırılacak ıslah imar planları ve tip projelerine göre yapılır. Tip projelerini uygulayan hak sahibine
tapusu derhal verilir.
Geçici Madde 3 - (1605 sayılı Kanunla değişik 6785 sayılı Kanunla bağımlı bir madde olup 6785 sayılı Kanun
3/5/1985 tarih ve 3194 sayılı Kanunun 43 üncü maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olduğundan metne alınmamıştır.)
Yürürlük:
Madde 25 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme:
Madde 26 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Bu Kanun Kapsamına Giren Yapılara Uygulanacak İlave Harç Cetveli
Bağımsız Bölüm Brüt İnşaat Alanı m2/TL.
401 m2 ve
Yapı Cinsleri 0-100 m2 101-200 m2 201-300 m2 3 01-400 m2 sonrası
Briket,tuğla ve benzeri
yığma konut 50TL. 100TL. 200TL. 400TL. 600TL.
Betonarme konut 100TL. 200TL. 300TL. 500TL. 700TL
Kaloriferli konut 200TL. 350TL. 500TL. 750TL. 1 000TL.
Kaloriferli,asansörlü,
şömineli lüks konut 300TL. 500TL. 800TL. 1 000TL. 1 500TL.
Turistik yapılar 100TL. 150TL. 200TL. 250TL. 300TL.
Depo tesisleri,işyeri,
İşhanı (1) 150TL. 200TL. 300TL. 500TL. 1 500TL.
24/2/1984 TARİHLİ VE 2981 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN GEÇİCİ MADDELER.
1) 22/5/1986 tarihli ve 3290 sayılı Kanunun geçici maddeleri
Geçici Madde 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 1 ay içinde 2981 sayılı Kanunun değişen
hükümleri ile ilgili yönetmelik, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca çıkarılır.
Geçici Madde 2 - 775 sayılı Gecekondu Kanununa göre sağlanan veya belediyenin mülkiyetinde olupta bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihe kadar Bayındırlık ve İskan Bakanlığından izin alınmaksızın belediyelerce satılmış veya tahsis
edilmiş arsalar ile ilgili satış ve tahsis işlemleri geçerlidir, daha önceden bedeli tahsil edilen yerler, tahsisi yapılanlar
adına tapuda tescil edilir, bedeli tahsil edilmeyenler ise 775 sayılı Gecekondu Kanununun 3016 sayılı Kanunla
değiştirilen 26 ncı maddesi uyarınca tespit edilecek arsa bedeli üzerinden tahsil
olunur.
Geçici Madde 3 - 2981 sayılı Kanun ve bu Kanun gereği hak sahibi olupta çeşitli nedenlerden dolayı bu hakkını
kullanmak üzere müracaat etmeyenler bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç (6) ay içinde yeni müracaat
hakkına sahiptir. Bu süreler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yurt dışında çalışan işçiler ile daimi görevde
bulunanlar ve görevi yurt dışında üç aydan fazla devam edenler için (12) aydır. Bu sürelere Yeminli Özel Teknik
Bürolara yapılacak başvuru süresi de dahil olup müracaat 24/2/1984 tarih ve 2931 sayılı Kanunun 7 nci maddesindeki
esaslara göre yapılır. (....)(2) Çanakkale Boğazlarında 2981 sayılı Kanun ve bu Kanun hükümlerinden istifade edecek
yapılar da tavan beton veya betonları dökülmüş olmak şartı ile bu hükme tabidir. Ancak, bu alanlarda affa giren
27
yapılardan (5) kat bina inşaat harcı ve ekli cetvele göre tahakkuk ettirilen ilave harç ayrıca alınır. Bu alanlardaki
yapıların tespit ve değerlendirme işlemleri, yetkili belediyeleri veya valiliğince yapılır ve en geç (1) yıl içinde
tamamlanarak sonuçlandırılır.
Geçici Madde 4 - 2981 sayılı kanuna göre işlemini tamamlayarak arsa taksitlerini ödemeye başlamış olanlar için 18
inci maddenin (b) bendi hükümleri uygulanmaz. Taksitlendirilen veya tamamı ödenen arsa bedeli esas alınır.
----------------------
(1) Bu kısım 18/5/1987 tarih ve 3366 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle değiştirilmiştir.
(2) Bu cümlede yeralan "İstanbul ve" ibaresi, Ana.mah.nin 28/6/1989 tarih ve E: 1988/61,K: 1989/28 sayılı Kararıyla
iptal edilmiştir.
2981 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE
Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın
Yürürlükten Kaldırılan ------------------------------------
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
---------------------------------------------- ------------ --------- ----------------------
10/11/1983 tarih ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun geçici 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasının (b) bendi
22/5/1986 3290 17
2981 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
------------ ------------------------------------------------- ----------------
3194 43/b, c, d, e, 46, 47, 48, geçici madde 7 9/5/1985
Diğer maddeleri 9/11/1985
3290 --- 7/6/1986
3366 --- 26/5/1987
5006 Sayılı kanunla kanun metnindeki cami ibareleri "ibadet yeri" olarak
değişitirilmiştir. 3.12.2003
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1 - Yönetmeliğin amacı; 3194 sayılı İmar Kanununun 18 inci maddesine göre yapılacak arazi ve arsa
düzenlemesinin nerelerde ve ne şekilde tatbik edileceği ve bununla ilgili diğer hususlara açıklık getirmektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, belediye ve mücavir alan sınırları ile bu sınırlar dışında düzenlenmiş uygulama imar plânı
alanları içindeki binalı veya binasız arazi ve arsa düzenlemelerini kapsar.
Kanuni Dayanak
Madde 3 - Bu Yönetmelik, 3194 sayılı İmar Kanununun 44/I-c maddesi hükmü gereğince düzenlenmiştir.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte sözü geçen ve Kanunda yer almayan tanımlar aşağıda açıklanmıştır.
a) Düzenleme Sahası: Sınırı tesbit edilerek, düzenlenmesine karar verilen sahadır.
b) Düzeleme Sınırı: Düzenlenecek imar adalarının imar plânına göre yol, meydan, park, genel otopark, yeşil saha gibi
umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tâbi olmayan alanlar ile cami ve karakol yerlerini çevreleyen sınırdır.
c) Düzenleme Ortaklık Payı: Düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, yeşil saha, genel
otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tâbi olmayan alanlar ile cami, karakol yerleri ve ilgili tesisler için
kullanılmak üzere, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında düzenlemeye tâbi tutulan arazi ve
arsaların, düzenlemeden önceki yüzölçümlerinden % 35`e kadar düşülebilen miktar ve/veya zorunlu hallerde malikin
28
muvafakatı ile tesbit edilen karşılığı bedeldir. d) Düzenleme Ortaklık Payı Oranı: Bir düzenleme sahasında tesbit edilen
düzenleme ortaklık payı miktarının bu saha içindeki kadastro veya imar parsellerinin toplam yüzölçüm miktarına
oranıdır.
e) Özet Cetveli: Düzenleme sahasına giren kadastro, varsa imar parsellerinin tapu senedi miktarı, düzenleme sahasına
giren ve girmeyen kısımları ile düzenleme ortaklık payları, varsa kamulaştırma ve bağış miktarları ile oluşan imar
parselleri ve imar adalarının yüzölçümlerinin yazıldığı cetveldir.
f) Dağıtım Cetveli: Her imar adası için ayrı olarak düzenlenen ve bu düzenleme sonucu meydana gelen parsellerin,
hangi kadastro veya imar parsellerinden, nasıl oluştuğunu, kadastro ve imar parsellerinden alınan düzenleme ortaklık
payını, gerektiğinde malikin muvafakatı ile terk edilen alanları ve kamulaştırılan alanların miktarlarını gösteren
cetveldir.
g) Tahsis Cetveli: Kadastro veya varsa imar parsellerinin hangi imar adalarına gittiğini gösteren cetveldir.
h) Umumi Hizmetlere Ayrılan Miktar: Bir düzenleme sahasında yol, meydan, park, genel otopark, yeşil saha gibi
umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tâbi olmayan alanlar ile cami, karakol yerleri ve ilgili tesisler için ayrılan alanların
tümüdür.
i) Kroki: Yaklaşık ölçekte ve üzerinde ölçü değerlerinin yazılı olduğu ada veya parsellerin çizimidir.
1) Röperli Kroki: Ada veya parsellerin yeri değişmeyen sabit tesislere bağlı olarak zeminden alınan ölçülerinin yazılı
olduğu krokidir.
2) Ebatlı Kroki: Ada veya parsellerin paftası üzerinden alınan veya daha önce tespit edilmiş olan ölçülerinin yazılı
olduğu krokidir.
3) Uygulama Krokisi: Ada veya parsellerin zeminde belirtilmesi amacıyla paftası üzerinden alınan ölçüleri yazılarak
düzenlenen krokidir. j) Parsel Numarası: Bir ada içindeki parsellere, her ada için (1) den başlayarak verilen numaradır.
k) Parselasyon Plânı: İmar plânının araziye uygulanmasından sonra yapılacak rölöve ölçülerine göre boyut
değiştirmeyen paftalar üzerinde çizilen, kesin parselasyon durumunu gösteren ve tapuya tescil işlemlerine esas alınan
plândır. l) Hata Sınırı: Ölçü değerleri ile plân değerleri arasındaki kabul edilebilir en büyük farktır. m) Teknik
Yönetmelik: 1/2500 ve daha büyük ölçekli harita ve planların yapılmasına ait yönetmelik.
İKİNCİ BÖLÜM
Uygulama Esasları
Bu gibi yapıların bulunduğu parsellerin yol, meydan, otopark ve yeşil saha gibi yerlere giren kısımları ile
bitişiğinde düzgün imar parseli teşkil etmek için bahçelerinden gerekli miktar ifraz edilerek düzenleme ortaklık payı
olarak alınır. Alınacak miktar düzenleme ortaklık payından fazla ise kamulaştırma ile alınabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Hazırlık Çalışmaları
Hata Sınırı
Madde 25 - Uzunluk ölçüleri gidiş-dönüş olarak yapılır. Ölçü hassasiyeti aşağıdaki formüllerin verdiği hata sınırı
içinde kalacaktır.
Gidiş-dönüş, iki ölçü arasındaki fark için ds=0.008 fark için Dik ayak ve boyları yardımıyla hesaplanan
uzunluk ile arazide ölçülen uzunluk arasındaki fark için ds=0,015 s (s metre cinsinden ölçülen uzunluğu, ds hata sınırını
göstermektedir.)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Düzenleme İşleri
Bunlar da yetmediği takdirde, aşağıdaki sıraya göre kamulaştırma yapılır. a) Kadastro parsellerinin yüzölçümü en
büyük olanından başlamak üzere, müstakil imar parselleri verildikten sonra arta kalan miktarları, b) Alanları en küçük
bir imar parseli alanının dörtte birinden daha küçük olan kadastro ve varsa imar parsellerinin en küçüğünden başlanarak
yeteri kadarı, c) Tamamı yol, meydan, park, yeşil saha, genel otopark, cami, karakol gibi umumi tesislere isabet eden
kadastro ve varsa imar parsellerinin yeteri kadarı, kamulaştırılır.
Özet Cetvelleri
Madde 34 - Düzenleme sahasına giren beher parsele ait düzenleme ortaklık payının yapının, varsa kamulaştırma veya
bağış miktarı ile imar parseli olarak tahsisi gereken miktarı göstermek üzere özet cetvelleri düzenlenir.
Hisse Hesabı
Madde 42 - Muhtelif parsellerden hisselendirme suretiyle teşekkül eden imar parselinin tescili yapılırken, hissenin
umumi paydasında en çok 2400 rakamı esas alınır. Paydanın paya tam bölünemediği durumlarda bölümden elde edilen
rakamda, virgülden sonra gelen ilk üç basamak esas alınır. Bilahare yapılan hesaplamalarda çıkan fark hissedarlar
arasında hisseleri oranında dağıtılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Yürürlük
Madde 44 - Bu Yönetmelik 3194 sayılı İmar Kanunu ile birlikte yürürlüğe girer,
Yürütme
Madde 45 - Bu Yönetmeliği Bayındırlık ve İskân Bakanı yürütür.
34
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik hükümleri Büyükşehir Belediyesi Belediye ve Mücavir Alan Sınırları içindeki yerlerde
uygulanır.
Yasal Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 3194 sayılı İmar Kanununun (3.) ve (4.) maddeleri ile (20.) maddesinin son fıkrası
hükümleri; 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile Uygulama Yönetmeliğinin (8.)
maddesinin (f) bendi hükümleri uyarınca hazırlanmıştır.
planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve
raporu ile bir bütün olan plandır.
b- Uygulama İmar Planı
Onaylı halihazır üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan
ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama
programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve 1/1000
ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün olan plandır.
c- Revizyon İmar Planı
Her tür ve ölçekteki planın ihtiyaca cevap vermediği veya uygulamasının mümkün olmadığı veya sorun
yarattığı durumlar ile üst ölçek plan kararlarına uygunluğun sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana
kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi sonucu elde edilen plandır.
d- İlave İmar Planı
Yürürlükte bulunan planın ihtiyaca cevap vermediği durumlarda, mevcut plana bitişik ve mevcut planın
genel arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde hazırlanan plandır.
e- Mevzi İmar Planı
Mevcut planların yerleşmiş nüfusa yetersiz kalması veya yeni yerleşim alanlarının kullanıma açılması
gereğinin ve sınırlarının İlgili Belediyece belirlenmesi halinde, bu Yönetmeliğin plan yapım kurallarına uyulmak
üzere yapımı mümkün olan, yürürlükteki her tür ve ölçekteki plan sınırları dışında, planla bütünleşmeyen konumdaki,
sosyal ve teknik alt yapı ihtiyaçlarını kendi bünyesinde sağlayan, raporuyla bir bütün olan imar planıdır.
h- Sosyal Alt Yapı
Sağlıklı bir çevre oluşturmak amacı ile yapılması gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile yeşil
alanlara verilen genel isimdir.
ı-Teknik Alt Yapı
Elektrik, doğalgaz, içme ve kullanma suyu, yağmur suyu drenajı, kanalizasyon her türlü ulaşım, ulaştırma,
haberleşme ve arıtım gibi servislerin temini için yapılan tesisler ile açık ve kapalı otopark kullanışlarına verilen genel
isimdir.
i- Aktif Yeşil Alan
Park, çocuk bahçesi ve oyun alanları olarak ayrılan alanlardır.
b-İtirazlar doğrultusunda İlgili Belediye Meclisi’nce bir değişiklik yapılması halinde sadece planın değişikliğe
uğrayan bölüm(ler)i için yeniden bu maddenin(1.) ve (2.) fıkrası hükümleri uygulanır.
Çıkmalar
Madde 43- 1) Binalarda ada/parsel sınırını aşmamak kaydıyla en fazla taban alanı / yapı yaklaşma sınırları dışında;
a- Yol Cephelerinde
(1,50) metre‘den geniş olmamak, Bölge Kat Nizamı ve Benzer Planlı Alanlar dışında; (5,00) metre‘ye kadar
olan ön bahçelerde, parselin yol sınırına (3,50) metre‘den fazla yaklaşmamak, Cephe boyunca bordür taşı üst seviyesi
ile çıkma altı arasındaki en yakın düşey mesafe hiçbir noktada (2,40) metre‘den aşağı düşmemek şartlarıyla açık ve
kapalı çıkma,
b- Arka Cephelerinde
(1,50) metre‘den geniş olmamak, Çıkmanın en yakın noktası arka komşu parsel sınırına (5,00) metre‘den fazla
yaklaşmamak,
Tabii veya tesviye edilmiş zemin ile çıkma altı arasındaki en yakın düşey mesafe hiçbir noktada (2,20) metre‘den aşağı
düşmemek şartlarıyla açık veya kapalı çıkma,
c- Yan Cephelerinde
1,00) metre‘den geniş olmamak, Çıkmanın en yakın noktası yan komşu parsel sınırına (2,00) metre‘den fazla
yaklaşmamak, Tabii veya tesviye edilmiş zemin ile çıkma altı arasındaki en yakın düşey mesafe hiçbir noktada (2,20)
metre‘den aşağı düşmemek şartlarıyla yalnız açık çıkma yapılabilir.
d- Yeşil ve İskan Harici( Yerleşme Dışı) Alanlara Bakan Cephelerinde
(1,50) metreden geniş olmamak, Tabii veya tesviye edilmiş zeminle çıkma altı arasında en yakın düşey mesafe hiçbir
noktada (2,20) metreden aşağı düşmemek, Çıkmanın en yakın noktası, yeşil ve iskan harici alan sınırına (5,00)
metreden fazla yaklaşmamak şartları ile kapalı çıkma, Çıkmanın en yakın noktası, yeşil ve iskan harici alan sınırına
(2,00) metreden
fazla yaklaşmamak şartları ile açık çıkma yapılabilir.
2 ) Parsel Sınırı Dışındaki Çıkmalar
Plana göre teşekkül etmiş olup, ön bahçesi bulunmayan ya da yeterli olmayan bölgelerde; yol, meydan, yeşil alan gibi
kamu kullanımına ayrılmış yerler üzerinde, parsel sınırı dışında ruhsat ve eklerine uygun olarak çıkmalı bina yapılmış
ise yeni yapılacak binalarda da aynı genişlikte çıkma yapılabilir.
39
Bodrum Katlar
Madde 44- 1-Bodrum Katların Konut Olarak İskan Edilebilme Şartları
a-Bodrum katlar, cepheleri hizasındaki en düşük doğal / düzeltilmiş bahçe kotunda veya üzerinde kalmak,
hiçbir noktada hizasındaki bahçe kotlarına göre (0,90) metreden fazla gömülmemek şartları ile konut olarak iskan
edilebilir. Ancak, bir cephesinde tümü ile bahçe kotlarında / üzerinde kalmakla birlikte diğer cephelerinde (0,90)
metreyi aşan gömülmeler bir üst kattaki plan tertibine uyan bölümler boyunca kabul edilebilir.
Zemin Katlar
Madde 45- 1)Konut Bölgelerinde Zemin Katların Kullanma Şekilleri
a-Bölge Kat Nizamı ve Benzer Planlı Konut Bölgelerinde zemin katlar, bu Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat
hükümlerine uymak kaydı ile konut ve ticari amaçla kullanılabilir.
b-Diğer planlı alanlarda zemin katlar, plan hükmü olmadıkça ticari amaçla isler kullanılamaz.
Asma Katlar
Madde 47- 1)Binaların zemin katlarında asma katlar düzenlenebilir.
2) Zemin Katta Asma Kat Yapma Şartları:
Asma kat yapılan bölümün iç yüksekliği temiz (5,20) metreden, asma katın iç yüksekliği ise temiz (2,40)
metreden az olamaz.
Asma kat alanı, içinde bulunduğu bağımsız bölümün, merdivenler hariç temiz alanının (2/3)’ünü geçemez.
Asma katlar yola bakan cephe(ler)e (3,00) metreden fazla yaklaşmamak kaydıyla tertiplenecektir.
3) Diğer Katlarda Asma Kat Yapabilme
Zemin kattan ayrı olarak diğer katlarda da yoldan çekme ve alan oranlarına bağlı kalınmadan asma katlar yapılabilir.
Ancak bunlar, kat olarak değerlendirilir.
İç Yükseklikler
Madde 48 – 1) Konutlarda
İskan edilen katların temiz iç yüksekliği (2,40) metreden az olamaz.Yıkanma yeri, banyo, duş, lavabo yeri,
helâ, kiler, ofis, giriş, koridor, yatak holü, merdiven altı, her türlü iç ve dış geçitlerde bu yükseklik temiz (2,20)
metreden aşağıya düşmemek üzere indirilebilir.İskan edilen çatı aralarında temiz yükseklik, piyesteki ortalama temiz
yükseklik(2,40) metrenin altına düşmemek kaydıyla en düşük yerde temiz (1,80) metre olabilir
2) Umumi Binalarda
Otel, pansiyon, işhanı, mağaza, dükkân ve benzeri iş yerlerinin; iç yükseklikleri temiz (2,60) metreden az olamaz.
Merdivenler ve Rampalar
Madde 49- 1)En Az Merdiven Genişlikleri
a- Konutlarda;
Bir aileye ait konutlardaki dahili merdivenlerin genişliği (1,00) metreden,Birden fazla ailenin oturduğu
konutlardaki ortak (genel) merdivenlerin genişliği ise (1,20) metreden az olamaz.
b- Diğer Binalarda;
Bu Yönetmeliğin (V.) Bölümündeki hükümler saklı kalmak üzere diğer binalardaki merdiven genişliği en az
(1,50 ) metredir.
2) Basamak Yükseklik ve Genişlikleri
Basamak genişlik ve yüksekliği;
2h + b =61- 65
eşitliğini sağlayacak şekilde saptanır.
(h) cm olarak basamak yüksekliği,
(b) cm olarak basamak genişliğidir.
Basamak yüksekliği, asansörü olmayan binalarda (0,16) metreden, asansörlülerde (0,18) metreden, bina
dışındakilerde ise (0,15) metreden fazla olamaz.
Basamak genişliği konut merdivenlerinde (0,28) metre, diğer binalarda (0,30)metre, dış merdivenlerde ise
(0,35) metreden az olamaz.Dönel merdivenlerde basamak genişliği en dar kenardan itibaren (0,15) metre uzaklıkta
(0,10) metreden, basamak ortasında ise (0,28) metreden az olamaz.
3) Merdiven Kolu, Kat ve Ara Sahanlıklar ile Ölçüleri
Ortak merdivenlerde rıht sayısının (17)’den fazla olması durumunda, iki kat arasında bir ara sahanlık
yapılması zorunludur.Ara ve kat sahanlıklarının genişliği iki kollu merdivenlerde merdiven genişliğinden az olamaz.
Tek kollu ve dönel merdivenlerde ara sahanlık basamak ortasında;(n.63+b)
toplamı kadar olacaktır. Örneğin;
1 x 63 + 29 = 92 cm.
2 x 63 + 29 = 155 cm
g-Kaçış Merdiveni (Yangın Merdiveni) Yapılması Zorunlu Binalar
40
Tek evler, ikiz evler, sıra evler gibi özel yapılar ve tek bir kullanıma hizmet veren yapılar hariç, kat
sınırlamasına bakılmaksızın tüm umumi binalar ile diğer binalarda kaçış merdiveni yapılması zorunludur. Büro,
fabrika, imalathane, depo yapılarının her birinde en az (2) bağımsız kaçış merdiveni ya da başka çıkışlar sağlanacaktır.
Ancak yapımında yanmaz ürünler kullanılmışsa ve bina yüksekliği (15,50) metreyi veya yapı yüksekliği (21,50)
metreyi aşmıyorsa “Binaların Yangından Korunması
Hakkındaki Yönetmeliğin” (52.) maddesindeki hükümleri saklı kalmak kaydı ile tek kaçış merdivenine izin verilebilir.
Konut olarak kullanılan ve bina yüksekliği (21,50) metreyi yapı yüksekliği (30,50) metreyi aşan binalarda en
az (2) bağımsız kaçış merdiveni yapılması zorunludur.
Kaçış merdiveni duvarı, tavanı ve tabanında, hiçbir yanıcı malzeme kullanılmamalı; bu elemanlar yangına
(120) dakika dayanıklı olmalıdırlar. Kaçış yolları ve kaçış merdivenleri birbirlerinin alternatifi olacak şekilde
konumlandırılacak, yan yana yapılmayacak, kaçış merdiveni yuvası ile merdiven aynı katta olacak ve genel
merdivenlerden geçilerek yangın merdivenine ulaşılamayacaktır.
Merdiven yuvalarının yeri, binadaki insanların güvenlikle bina dışına kaçışlarını kolaylaştıracak şekilde
seçilmelidir.
Yangın merdivenlerinin başladıkları kottan çıkış kotuna kadar süreklilik göstermesi esastır.
Bodrum katlarda ve yüksek binalarda yangın merdivenlerine bir yangın güvenlik holünden veya korunumlu bir holden
geçilerek girilmesi zorunludur.
h-Kaçış Merdiveni Özellikleri / Ölçüleri
Kaçış merdivenlerinde her döşeme düzeyinde (17) basamaktan çok olmayan ve (4) basamaktan az olmayan
aralıkla sahanlıklar düzenlenecektir.
Sahanlığın en az genişliği ve uzunluğu merdivenin genişliğinden az olmayacaktır. Düz kollu merdivenlerde,
üst koldaki ve alt koldaki rıhtlar arasındaki uzunluğun (1,00) metreden daha çok olmasına gerek yoktur. Basamaklar
kaymaz malzemeden olacaktır.
Otoların giriş ve çıkışı için yapılan araç rampaları hariç, iç ve dış kaçış rampaları en fazla (%10) eğimde olmak
şartı ile kaçış merdivenleri yerine kullanılabilir.
Asansörler
Madde 50- 1)Asansör Koyma Mecburiyeti Olan Binalar
Giriş katı dahil olmak üzere bu katın altındaki veya üzerindeki iskan edilen katların sayısı (4)’ü aşan binalarda
giriş katından başlamak kaydıyla yukarıdaki veya aşağıdaki son kata kadar asansör tesisi zorunludur. Yapı inşaat alanı
(800,00) metrekareden ve kat adedi (1)'den fazla olan umumi binalarda en az bir adet asansör yapılması zorunludur.
Çöp Bacaları
Madde 53 - Binalarda çöp bacası yapma zorunluluğu yoktur. İstenildiğinde çöp bacaları yapılabilir
Çatılar
Madde 54- Çatıların, çevresindeki cadde ve sokakların karakterine uygun olması ve inşa edilecek yapının
gereksinimlerine cevap vermesi şarttır.
1) Çatı Eğimi
Binalarda çatı meyili (% 40)’ı geçemez.
41
Bu eğim binanın cephesinden hesaplanır. Saçaklar hesaba katılmaz. Ancak, kapalı çıkma bulunan ve bu çıkma
bina yüksekliğince devam eden kısımlarda, çatı eğimi çıkma ucundan hesaplanır.
3) Çatı Dışına Taşma
Merdiven evleri, ışıklıklar, hava bacaları, alın ve kalkan duvarları çatı örtüsünü en fazla (0,60) metre aşabilir.
Çatı Katları
Madde 55
Blok nizam binalarda ön ve arka olmak üzere iki cepheden, ayrık nizam binalarda dört cepheden ve blok başı
binalarda bitişik olmayan üç cepheden en az (3,00) metre çekilir. Bu mesafeler hiçbir suretle azaltılamaz. (3,00)
metrelik geri çekme mesafesinin tesbitinde bina çıkmaları vesair çıkıntılar hesaba katılmaz. Çatı katı yüksekliği temiz
(2,40) metre olacaktır.
Kapılar
Madde 59- 1)Kapı Yükseklikleri
Bütün binalarda kapı yükseklikleri (2,10) metreden az olamaz.
Pencereler
Madde 60 –1) Binalarda pencere boşlukları toplamı, faydalanacak bölüm alanının salon, oda ve mutfaklarda
(1/8)’inden, diğer odalarda (1/12)’sinden az olamaz.
2) Binaların komşu parsel sınırının üzerindeki duvarlarında pencere açılamaz.
3) Kazan dairelerinin pencere boşlukları toplamı daire temiz alanının (1/12)sinden az olamaz.
Dini Tesisler
Madde 71- 1) Cami yeri olarak ayrılacak parsellerin ayrık yapı nizamında olması ve;
Küçük camide (2 500,00) metrekare
Orta (semt) camisinde (5 000,00) metrekare
Büyük (merkez) camisinde (10 000,00) metrekare en az arsa alanını sağlaması gerekir.
2) İmar planlarında aksine bir hüküm yoksa işlevine uygun imar parselinde parsel sınırlarına en az (10,00)
metre uzaklık bırakılmak koşulu ile ayrık yapı düzeninde (TAKS) en fazla (%40) bina yüksekliği serbest olarak
yapılabilir. Camilerde abdest alma yerleri, helalar zorunlu ortak yer olarak değerlendirilir.
3) Yerleşik alanlarda ibadet yerleri binaların yola bakan ön cephelerinden girilmek ve umumi bina ölçü ve
niteliklerine uymak şartiyle bodrum ve zemin katlarında yapılabilir.
Özel Hastaneler
Madde 74- 1)Yapım Koşulları
Özel hastaneler, imar planı ve notlarına uymak, planlarda sağlık amaçlı olmak koşulu ile; Sağlık Bakanlığı’nın
söz konusu kurumlar ile ilgili yönetmelik ve tüzük hükümlerine tabi olup, hastaların tedavi ve bakımlarına hizmet
veren kurumlardır. Hastaneler gürültülü yerlerden ve havayı kirletecek sanayi kuruluşlarından uzak yerlerde
42
planlanmalıdır. Hastanelerde bakım, tedavi, ikmal ve idari olmak üzere uzmanlık konularına göre acil tedavi birimleri,
ayakta tedavi için poliklinik (yeterli sayıda), ameliyathane, laboratuvar, röntgen, hasta yatak sayısına ve işlevine göre
hizmet birimleri ayrılmalıdır.
Mimari uygulama projelerinin tüm kat planlarında servisleri içeren birimlerin tefrişi yapılmalı, ayrıca
uzmanlık konusu ve yatak kapasitesi belirtilmelidir.
2)Hasta Odaları ve Ölçüleri
Hasta odaları doğrudan ve yeterli güneş ışığı ile aydınlatılmalı, ses yalıtımı yapılmalı, bodrum ve zemin
katlarda hasta odası tertiplenmemelidir. Tek yataklı hasta odaları içerisinde hela, lavabo bulunduğu takdirde en az
(9,00)metrekare ve birden çok yataklı odalarda hasta başına (7,00) metrekare, çocuk hastalar için en az (6,00)
metrekare ayrılır. Temiz oda yüksekliği (3,00) metre, kapı genişliği temiz en az (1,10) metre olmalıdır.
3)Koridor Ölçüleri
Dolaşımı az olan koridorlar en az (1,50 ) metre, Hasta odalarının açıldığı koridorlarının genişliği en az (2,00)
metre olmalıdır.
4)Merdiven ve Asansör Ölçüleri
Özel hastanelerde otomatik devreye giren uygun güç ve nitelikte bir jeneratör ile en az iki adet olmak üzere
yeteri kadar asansör bulunması zorunlu olup, asansörlerden birinin tekerlekli sandalye ve sedye ile hasta taşımaya ve
özürlülerin de kullanımına elverişli olması gerekir. Merdivenler ile giriş ve çıkışlardaki rampalar en az (1,50) metre
genişlikte, sedye ile hasta taşımaya ve özürlülerinde kullanımına uygun olmalıdır.
5)Hela ve Lavabo Ölçüleri
Her katta hastalar ve personel için ayrı ayrı helalar tanzim edilir. Sekiz hasta için en az (1) adet hela ile hasta
katlarında tuvaletlerin giriş bölümlerinde lavabolardan uzak sürgü temizleme ve saklama yerleri ayrılır.
6)Yapılması Zorunlu Odaların En Az Ölçüleri
Özel hastanelerde Yapılması zorunlu odalar ile en az ölçüleri;
Hemşire odası : ( 6,00) metrekare
Doktor muayene odası : (15,00) metrekare
Dinlenme odası : (10,00) metrekare
Başhekim : (20,00) metrekare
Başhekim yardımcısı : (15,00) metrekare
Personel hazırlık odası: (15,00) metrekare
Hasta bekleme odası : (10,00) metrekare
Teşhis odaları : ( 6.00) metrekare
Laboratuvar : (10,00+15,00) metrekare (ön hol+tedavi)
Röntgen çekim odası : (25,00) metrekare (en az 2 soyunma kabini)
Ameliyathane : (100,00) metrekare (Giriş+hazırlık+ameliyat salonu)
Morg : (30,00) metrekare (Soğutma kabini+otopsi odası)dır.
Acil hastalar ve yaralıların özel hastanelere başvurması halinde ilk ve acil müdahalelerin yapılabilmesine imkan
verecek nitelikte bir acil birimin oluşturulması zorunludur.
Yapılara ait Mimarlık/Mühendislik Projeleri Düzenlemeden Önce İlgili Belediye ve Diğer İdarelerden Alınacak Belgeler
Madde 80- 1)Yapılara ait mimarlık/ mühendislik projeleri düzenlenmeden önce ilgili belediyelere / idarelere
başvurularak;
a-Aplikasyon Tutanağı, ( Kadastro Müdürlüğünden),
b-İmar Durumu ve Yol Kotu Tutanağı , (İlgili Belediyeden) ,
c-Su ve Kanalizasyon Durum Belgesi ile parselin (±0,00) kotuna göre pissu kanal bağlantısının hangi nokta ve
kotlarda olabileceğini gösteren Kanal Kotu Tutanağı (ASKİ Genel Müdürlüğünden) alınır ve ayrıca Zemin Araştırma
Raporu hazırlattırılır.
2) Zemin Araştırma Raporu
a- Yeni yapılacak tüm yapılara / binalara yapı ruhsatı almak için “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar
Hakkında Yönetmelik “hükümleri ve Büyükşehirce belirlenen ilkeler çerçevesinde yapı/bina sahibi ya da yasal vekilleri
tarafından;
“Zemin Araştırma Raporu” hazırlattırılması zorunludur.
“Zemin Araştırma Raporu”nun bu Yönetmelik ekinde (Ek-1) belirtilen “Zemin Araştırma Raporu Çerçevesine
uygunluğu aranacaktır.
b- Rapor, resmi kurumların ilgili birimleri, üniversiteler veya TMMOB üyesi meslek odalarınca tescil edilmiş
konunun uzmanı mühendislik ve danışmanlık firmaları tarafından hazırlanır.
c- Raporun giriş bölümünden itibaren sonuç ve önerilere kadar hazırlanan tüm sayfalar rapor müellifi
tarafından paraflanır. İlçe ve/veya Büyükşehir Belediyesine gönderilecek raporlar orijinal olacaktır. Hazırlanan bu
raporlar, İlgili Belediyesince ruhsata esas belge kabul edilir.
43
d-Zemin İnceleme Raporlarının uygunluğu, İlgili Belediyesince tetkik edilir. Raporda elde edilen
parametrelerin mutlak suretle statik projelere yansıtılmış olması sağlanır. İlgili İlçe Belediyesinde uzman teknik eleman
olmadığı takdirde zemin inceleme raporları tetkik edilmek üzere Büyükşehir Belediyesine gönderilir.
e-İncelenen ada/parsel/alan yerleşime uygunluk açısından hangi alanda kalırsa kalsın (uygun alan veya önemli
alan), eğer söz konusu alanda özellik arz eden bir yapı tasarlanıyorsa, derin kazı söz konusu ise ve/veya bina önem
katsayısının bir (1) olması durumunda doğrudan tip c olarak belirlenen raporun gerektirdiği çalışmalar yapılır.
f-Yapının teknik uygulama sorumluluğunu üstlenen Yapı Denetim Kuruluşunca ; hafriyat alındıktan sonra
(temel imalatı öncesi) rapor yerinde tetkik edilerek, raporun yerel koşullara uygunluğu jeoloji mühendisleri tarafından
bir tutanakla saptanır. Belediyesince, gerekli durumlarda yapı denetim kuruluşundan ilave çalışmalar istenerek, statik
projelerde bu istikamette değişiklik talep edilebilir.
g-Yine İlgili Belediyesi, temel üstü vizesinde, temel imalatlarının zemin etüt raporuna uygun olarak
gerçekleştiğini gösteren ve inşaat mühendisleri tarafından düzenlenen raporu, yapı denetim kuruluşundan ister.
h-Gerekli durumlarda ve/veya talep edilmesi üzerin Zemin Araştırma Raporunun bir örneği Büyükşehir
Belediyesine gönderilir.
Yapı İzni (Ruhsatı) ile ilgili Genel Esaslar ve Yapı İzni (Ruhsatı) Müracaatı ve Eklenecek Belgeler
Madde 81- 1)Yapı izni ile İlgili Genel Esaslar
a-Büyükşehir Belediye ve Mücavir Alan sınırları içinde yapılacak olan her türlü yapı için İlgili Belediyesinden
yapı izni (ruhsat) alınması zorunludur. Ruhsat alınmış yapılarda, izne tabi herhangi bir ilave / değişiklik yapılması da
yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır.
b-3030 sayılı Yasa ve Uygulama Yönetmeliği’nin (9.) maddesi gereği İlçe Belediyelerinin verdikleri
ruhsatlardan birer suretin Büyükşehir Belediye Başkanlığına gönderilmesi zorunludur.
c-Yapı izni almak için bu Yönetmeliğin (80.) maddesinde sözü geçen belgeler ile bu belgelere dayanarak ilgili
Yapı Denetim Kuruluşu’nca uygun görülen ve İlgili Belediyece onaylanan mimarlık ve mühendislik yapı uygulama
projeleriyle mülk sahiplerinin / yasal vekillerinin başvurması halinde;
• Tüm parsel maliklerinin noterden tasdikli muvafakatı, gerekli hallerde komşu muvafakatı,
• Gerekli vergi, resim ve harçlar ile hizmet ücretlerinin tahsil edilmesi,
• 3194 sayılı İmar Kanununun (23.) maddesi hükümlerinin yerine getirilmesi,
• Parselin üzerinde bina varsa yıkılması (Yapılacak binayı etkilemeyen, şantiye kullanımına uygun
binalar yıkılmayabilir.),
• Yapıların fenni mesullüğünün 4708 sayılı Yapı Denetim Yasası ve Yapı Denetim Uygulama
Yönetmeliği ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre yüklenilmesi,
• Proje müellifleri ile yapı denetim kuruluşları/fenni mesullerin yapı ruhsatının ilgili bölümlerini
imzalaması koşulları ile Yapı İzni verilir.
d-İlgili Belediyeler proje ve belgelerde eksik ve yanlış bulunmadığı takdirde, başvuru tarihinden itibaren en
geç otuz gün içerisinde yapı izni vermek zorundadır.
Eksik veya yanlış olduğu takdirde, müracaat tarihinden itibaren onbeş gün içinde müracaatçıya ilgili bütün
eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş
gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.
Yapı İzninin ( yapı ruhsatı) yasal süreler içerisinde verilmemesinden işlemleri yapmak ve yürütmekle sorumlu
olan kişi ve birim amirleri sorumludur.
e- Yanlış verildiği anlaşılan “yapı izni“ni İlgili Belediyenin her zaman iptal etme yetkisi vardır.
f-Yapı izin belgelerinde yapı maliyetinin hesaplanmasında o yıl için Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca
belirlenen “Yapı Maliyeti Birim Fiyatları”, yapının arsa değerinin hesaplanmasında ise en son verilen Emlak Vergi
Beyannamesinde gösterilen vergi değeri esas alınır.
g-İmar durumu ve tapu tescil belgelerinin geçerlilik süresi yapı izni için gerekli tüm belgelerin İlgili
Belediyeye verildiği tarih ile başlar. Bunlardan imar durumu en fazla bir sene içinde onaylanmış, tapu/tapu tescil
belgesi ise bir ay evvel alınmış olmalıdır.
h-Yapı ruhsatına bağlanmamış onaylı projelerin müktesepliği mevzuat değişmemiş ise bir yıl devam eder.
2)Yapı İzni Başvurusunda İstenecek Belgeler
Yapı İzni başvurusunda aşağıda belirtilen proje ve belgeler istenir.
a- Dilekçe,
b- tapu tescil belgesi ,
Yapı izni verme aşamasında tapu senedi yerine geçebilecek belgeler:
ba-Özel yasalara göre tahsisi yapılıp henüz tapu siciline kaydedilmemiş ilgili kamu kuruluşlarınca
verilmiş tahsis belgesi (775,2510,4753,5618,7269/ 1051 sayılı yasalara göre),
bb-Mülkiyete ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararı ve bu mahkeme kararına müstenit yetkili diğer
makamlar tarafından verilen belge, 107
bc-Kesinleşmiş kamulaştırma kararlarıdır.
Hisseli gayrimenkullerde bütün hissedarların tapu senetleri veya mülkiyet durumunu belirten tapu tescil yazısı istenir.
44
c-Betonarme kalıp planlarında onaylı mimarlık ve tesisat projelerine uygun duman, havalık, hava bacaları ile
ışıklıklar; ayrıca pis ve temiz su tesisat yerleri, hermetik cihazların baca delikleri de tam ölçüleri ile işaretlenir.
Merdivenler, mimari projedeki şekli ile kalıp ve donatı planlarında aynen gösterilecektir.
d-Çevre projelerinde olanlarda dahil , varsa istinat duvarları; gerekli ise saha içi yol profilleri (projeleri);
ayrıca kanal ve drenaj uygulama projeleri ve detayları da verilir.
111
e-Herhangi bir sebepten dolayı hasar görmüş yapıların tekrar kullanılıp kullanılamayacağı, Bayındırlık ve
İskan Bakanlığınca yetkilendirilen proje müşavirlik bürolarında görevli uzman mühendislerin vereceği rapora göre
belirlenir. Bu raporlar, proje ve hesap ile yerinde tetkik sonuçlarına dayandırılacaktır.
5-Mekanik Tesisatı Uygulama Projeleri
a-Mekanik tesisat uygulama projelerinin ve detay resimlerinin ölçekleri yapının özelliğine ve büyüklüğüne
göre belirlenmekle birlikte, zorunluluk olmadıkça mimari uygulama projeleri ölçeğinde çizilir:
(1/100,1/50,1/20,1/10,1/5,1/1)
b-Temiz ve pissu, kat/merkezi ısıtma, havalandırma/soğutma, doğalgaz, klima, asansör ve saha sulama vb
tesisat uygulama projeleri ile gerekli detay resimleri düzenlenir.
c-Isı yalıtım projesi ve detayları mimari uygulama projesi ile birlikte hazırlanır.
d-Asansör tesisatı ön projesi, mimari uygulama projesinin onayına esas olmak üzere ayrıca verilir.
e-Yangın Söndürme, Algılama ve Tahliye Projeleri; tesisat projelerinden ayrı olarak ve mimari uygulama
projesi ile birlikte hazırlanır. Yangın Söndürme, Algılama ve Tahliye Projeleri; Büyükşehir Belediyesince uygun
görüldükten sonra ilçesince onaylanır.
6)Elektrik Tesisatı Uygulama Projeleri
a-Elektrik tesisatı uygulama projeleri ile detay resimlerinin ölçekleri yapının özelliğine ve büyüklüğüne göre
tesbit edilmekle birlikte zorunluluk olmadıkça mimari uygulama projesinin ölçeklerinde tertibi esastır:
(1/100,1/50,1/20,1/10,1/5,1/1).
b-Elektrik tesisatı uygulama projeleri kapsamında elektrik iç tesisatı (kuvvetli ve zayıf akım), makine
mühendisi ile birlikte hazırlanan asansör, iletişim (bina içi telefon, kablolu TV vb.) ve saha aydınlatma tesisat projeleri
çizilir.
7) Projelerin İncelenmesi Aşamasında Uyulacak Esaslar
a-İmar Yasası ve diğer ilgili mevzuat, imar planları ve açıklama raporları, İmar Yönetmeliği, imar durumu, yol
kotu ve aplikasyon tutanağı belgelerinde belirtilenler dışında; proje müellifi tarafından projenin çizimi sırasında hatalı
yapılan ya da eksik çizilen kısımlar için projelerde düzeltme yapılmamalı; hatalı ve eksik kısımlar proje orijinalinde
düzeltilerek ozalit kopyalar yeniden çekilmeli, zaruret halinde yapılan düzeltmeler projeyi inceleyenler tarafından kendi
el yazıları ile “tarafımdan düzeltilmiştir” sözü ile adı ve soyadı da yazılarak ve tarih konarak imzalanmalı; imza ve
düzeltme yapılan yerler resmi mühürle mühürlenmelidir.
b-Proje kopyaları körük şeklinde (A4) normuna uygun şekilde katlanmalıdır. Mimari, statik ve mekanik ve
elektrik tesisat projelerinin birleştirilmesi için yapılabilecek ozalit eklentisi dışında, projelerin ozalit kopyalarında ek
yapılmamalı; mimari, statik ve tesisat projelerinin birleştirilmesi için yapılan ek yerleri proje müellifi tarafından
mutlaka imzalanmalı ve bütün ek yerleri (2) yerinden inceleyenlerce imzalanarak resmi mühürle mühürlenmeli; gerekli
durumlarda proje müellifinin imzası alınmalıdır. Ancak büyük tesislere ait projelerden eklenmesi mümkün olmayanlar
bir anahtar paftada gösterilmeli ve proje tamamının kaç paftadan ibaret olduğu proje onay sayfasına yazılarak imzalanıp
mühürlenmelidir.
c-Projelerin onay sayfası, zamanla yıpranıp imzaların kaybolmasına imkan vermeyecek bir yerde (Örneğin
dıştan bir iç sayfada ya da bir kapak altında) olmalı ve bu sayfada projeyi mimari, statik ve tesisat yönünden
inceleyenlerle onaylayanın adı,soyadı, meslek unvanı, tarih ve imzası bulunmalıdır.
d-Projelerde “meslek odaları vizesi” aranmaz ve İlgili Belediyelerce vize uygulaması konamaz.
e-4708 sayılı Yapı Denetim Hakkında Kanuna tabi yapıların mimarlık– mühendislik uygulama projeleri
incelenip onaylanmadan önce, bunlar üzerinde yapı denetim kuruluşlarının denetçi mimar ve mühendislerinin uygunluk
imzası aranır.
f-2863 sayılı Yasaya tabi parsellerde ise ayrıca Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu kararı ile Kurul
onanlı mimari, röleve, restitüsyon veya restorasyon projeleri istenir.
müştemilatı niteliğinde olan kontrol kulübesi, trafo, eşanjör, elavatör, konveyör gibi yapılar inşaat ruhsatına tabi
değildir.
Bu tür yapı ve tesislerin inşaasına başlanacağının, ilgili yatırımcı kamu kurum ve kuruluşu tarafından
mülkiyete ilişkin bilgiyle birlikte yazılı olarak İlgili Belediyeye bildirilmesi gerekir.
Devletin güvenlik ve emniyeti ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin hareket ve savunması bakımından gizlilik arz
eden yapılara;İlgili Belediye’ den alınan imar durumuna, kat nizamı, cephe hattı, inşaat derinliği ve toplam inşaat
metrekaresine uyularak projelerinin kurumlarınca tasdik edildiği, statik ve tesisat sorumluluğunun kurumlarına ait
olduğunun ilgili Belediyesine yazı ile bildirildiği takdirde (80.) maddede sayılan belgeler aranmaksızın yapı ruhsatı
verilir.
Yapı Denetimleri
Madde 95- 1) Yapı izni vermeden , yapı yeri/yapı en az üç teknik elemanlı belediye ekiplerince yerinde denetlenerek
kaçak yapılaşma/onaylı projelere aykırılık varsa 3194 sayılı İmar Yasasının (32.) ve (42.) maddelerine göre işlem
yapılır
2)İlgili Belediye/yapı denetim kuruluşlarınca inşaat sırasında gerekli zamanlarda yapılacak tetkiklerde yapının
mimari, statik ve tesisat projelerine uygunluğu denetlenir.
3)Ayrıca, inşaat sırasında yapı izin belgesinde gösterilen vizeler yapılarak ruhsat, yapı denetim
kuruluşları/fenni mesullerce de imzalanır. Yapının ruhsat ve eklerine uygun olması halinde devamına izin verilir; aksi
halde, İmar Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
Isı yalıtım vizesi binanın kaba inşaatı ikmal edilip sıvaları yapılmadan önce yapılır. Bu vizeden önce temel
vizesinin yapılması zorunludur.
YAPI KULLANMA İZNİ
c- Ana gayrımenkulün (yapı / yapıların) ön ve arka cephelerini ve mümkünse yan cephelerini gösteren en az
(0,13x0,18 )metre büyüklüğünde (2) ‘şer adet renkli fotoğraflarının İlgili Belediye İmar Birimince onaylanması,
d- Doğal gaz tesisatının ve bacalarının onaylı tesisat projesine göre inşa edildiğinin İlgili İdare (EGO)
tarafından belgelenmesi,
e- Yapı(lar)ın ruhsat eki projelere uygun olarak kısmen / tamamen bitirildiğini belirten ve fenni mesuller /yapı
denetim kuruluşlarının denetçi mimar ve mühendisleri tarafından imzalanan rapor düzenlenmesi zorunludur.
f-İlgili Belediyeler, proje ve belgelerde eksik ve yanlış bulunmadığı takdirde başvuru tarihinden itibaren en
geç otuz gün içerisinde yapı kullanma izni (iskan) vermek zorundadır. Aksi takdirde bu müddetin sonunda yapının
tamamının veya bir kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır.
Eksik veya yanlış olduğu takdirde, müracaat tarihinden itibaren onbeş gün içinde müracaatcıya ilgili bütün
eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş
gün içinde yapı kullanma izni (iskan) verilir.
Aksi takdirde işlemleri yapmak ve yürütmekte sorumlu olan kişi ve birim amirleri sorumludur.
2)Yapı Kullanma İzni için Gerekli Ek Belgeler
Yapı kullanma izni için aşağıda belirtilen belgeler de istenir;
a-Yapı sahibi/yasal vekili imzalı dilekçe,
b-Geçerli Yapı Ruhsatı,
c- Asansör ise, İşletme Ruhsatı,
d-Mülki idare Amirliğinde alınmış Sığınak Uygunluk Yazısı,
f-SSK İlişiksizlik Belgesi,
g-Fenni mesul/yapı denetim kuruluşu raporu,
h-Büyükşehir Belediye Başkanlığı Numarataj Müdürlüğü’nden Yazı,
ı-Isı İhtiyacı Kimlik Belgesi,
j-Telekom Ankastre Uygunluk Yazısı ve
k-Kullanılan Malzemelerin İrsaliye ve Faturaları.
KAMULAŞTIRMA KANUNU
Kanun Numarası : 2942
Kabul Tarihi : 4/11/1983
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 8/11/1983 Sayı: 18215
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 22 Sayfa: 843
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
Madde 1 - Bu Kanun; kamu yararının gerektirdiği hallerde gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerinin mülkiyetinde bulunan
taşınmaz malların, Devlet ve kamu tüzelkişilerince kamulaştırılmasında yapılacak işlemleri, kamulaştırma bedelinin
hesaplanmasını, taşınmaz malın ve irtifak hakkının idare adına tescilini, kullanılmayan taşınmaz malın geri alınmasını,
idareler arasında taşınmaz malların devir işlemlerini, karşılıklı hak ve yükümlülükler ile bunlara dayalı uyuşmazlıkların
çözüm usul ve yöntemlerini düzenler.
Özel kanunlarına dayanılarak gerçek ve özel hukuk tüzelkişileri adına yapılacak kamulaştırmalarda da, bu
Kanun hükümleri uygulanır.
Tanımlar
Madde 2 - Bu Kanunun uygulanmasında;
a) İdare: Yararına kamulaştırma hak ve yetkisi tanınan kamu tüzelkişilerini, kamu kurum ve kuruluşlarını,
gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerini,
b) Taşınmaz mal veya kaynağın bulunduğu yer: Taşınmaz malın tapuda kayıtlı olduğu, değilse tapu siciline
kayıtlı olması gereken il veya ilçeyi,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kamulaştırmanın Oluşturulması
Kamulaştırma şartları
Madde 3 - İdareler, kanunlarla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin
yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve irtifak haklarını; bedellerini nakden ve peşin olarak veya
aşağıda belirtilen hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle kamulaştırma yapabilirler.
Bakanlar Kurulunca kabul olunan, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskan projelerinin gerçekleştirilmesi,
yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla yapılacak kamulaştırmalarda, bir gerçek veya
özel hukuk tüzelkişisine ödenecek kamulaştırma bedelinin o yıl Genel Bütçe Kanununda gösterilen miktarı, nakden ve
peşin olarak ödenir. Bu miktar, kamulaştırma bedelinin altıda birinden az olamaz. Bu miktarın üstünde olan
kamulaştırma bedelleri, peşin ödeme miktarından az olmamak ve en fazla beş yıl içinde faiziyle birlikte ödenmek üzere
eşit taksitlere bağlanır. Taksitlere, peşin ödeme gününü takip eden günden itibaren, Devlet borçları için öngörülen en
yüksek faiz haddi uygulanır.
Kamulaştırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait olanların bedeli, her halde
peşin ödenir.
(Ek: 24/4/2001 - 4650/1 md.) İdarelerce yeterli ödenek temin edilmeden kamulaştırma işlemlerine
başlanılamaz.
7. Üniversite, Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu yararına
kamulaştırmalarda yönetim kurulları,
8. Aynı ilçe sınırları içinde birden çok köy ve belediye yararına kamulaştırmalarda ilçe idare kurulu,
9. Bir il sınırları içindeki birden çok ilçeye bağlı köyler ve belediyeler yararına kamulaştırmalarda il idare
kurulu,
10. Ayrı illere bağlı birden çok kamu tüzelkişileri yararına kamulaştırmalarda Bakanlar Kurulu,
11. Birden çok il sınırları içindeki Devlet yararına kamulaştırmalarda Bakanlar Kurulu.
b) Kamu kurumları yararına kamulaştırmalarda yönetim kurulu veya idare meclisi, bunların olmaması
halinde yetkili idare organları,
c) Gerçek kişiler yararına kamulaştırmalarda bu kişilerin, özel hukuk tüzelkişileri yararına kamulaştırmalarda
ise; yönetim kurulları veya idare meclislerinin, yoksa yetkili yönetim organlarının başvuruları üzerine gördükleri
hizmet bakımından denetimine bağlı oldukları köy, belediye, özel idare veya bakanlık.
Onay mercii
Madde 6 - Kamu yararı kararı;
a) Köy ihtiyar kurulları ve belediye encümenleri kararları, ilçelerde kaymakamın, il merkezlerinde valinin,
b) İlçe idare kurulları, il daimi encümenleri ve il idare kurulları kararları, valinin,
c) Üniversite yönetim kurulu kararları, rektörün,
d) Yükseköğretim Kurulu kararları, Kurul başkanının,
e) Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu yönetim kurulu kararları, genel müdürün,
f) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yönetim Kurulu kararları, Yüksek Kurum Başkanının,
g) Kamu kurumları yönetim kurulu veya idare meclisleri veya yetkili idare organları kararları, denetimine
bağlı oldukları bakanın,
h) Gerçek kişiler veya özel hukuk tüzelkişileri yararına; köy, belediye veya özel idarece verilen kararlar,
valinin,
Onayı ile tamamlanır.
Bakanlıklar veya Bakanlar Kurulu tarafından verilen kamu yararı kararlarının ayrıca onaylanması gerekmez.
Onaylı imar planına veya ilgili bakanlıklarca onaylı özel plan ve projesine göre yapılacak hizmetler için ayrıca
kamu yararı kararı alınmasına ve onaylanmasına gerek yoktur. Bu durumlarda yetkili icra organınca kamulaştırma
işlemine başlanıldığını gösteren bir karar alınır.
ikinci fıkrasına göre yapılıyor ise, bu fıkradaki usullere göre taksitle ödenmesi suretiyle ve pazarlıkla satın almak veya
idareye ait bir başka taşınmaz malla trampa yoluyla devralmak istediğini resmî taahhütlü bir yazıyla malike bildirir.
Malik veya yetkili temsilcisi tarafından, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde, kamulaştırmaya
konu taşınmaz malı pazarlıkla ve anlaşarak satmak veya trampa isteği ile birlikte idareye başvurulması halinde;
komisyonca tayin edilen tarihte pazarlık görüşmeleri yapılır, tespit edilen tahmini değeri geçmemek üzere bedelde veya
trampada anlaşmaya varılması halinde, yapılan bu anlaşmaya ilişkin bir tutanak
düzenlenir ve anlaşma konusu taşınmaz malın tüm hukukî ve fiilî vasıfları ile kamulaştırma bedelini içeren tutanak
malik veya yetkili temsilcisi ve komisyon üyeleri tarafından imzalanır.
İdarece, anlaşma tutanağının tanzim tarihinden itibaren en geç kırkbeş gün içinde, tutanakta belirtilen bedel
ödenmeye hazır hale getirilerek, bu durum malike veya yetkili temsilcisine yazıyla bildirilerek tapuda belirtilen günde
idare adına tapuda ferağ vermesi istenilir. Malik veya yetkili temsilcisi tarafından idare adına tapuda ferağ verilmesi
halinde, kamulaştırma bedeli kendilerine ödenir.
Bu madde uyarınca satın alınan veya trampa edilen taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkı, sahibinden
kamulaştırma yolu ile alınmış sayılır ve bu şekilde yapılan kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamaz.
Anlaşma olmaması veya ferağ verilmemesi halinde bu Kanunun 10 uncu maddesine göre işlem yapılır.
İKİNCİ KISIM
Kamulaştırma Bedelinin Mahkemece Tespiti, İdare Adına Tescil ve Bedelin Tespiti Esasları,
Dava Hakkı ve Bilirkişiler (1)
BİRİNCİ BÖLÜM
Kamulaştırma Bedelinin Mahkemece Tespiti ve İdare Adına Tescil, Bedelin Tespiti Esasları (2)
Kamulaştırma bedelinin mahkemece tespiti ve taşınmaz malın idare adına tescili (3)
Madde 10 - (Değişik: 24/4/2001 - 4650/5 md.)
Kamulaştırmanın satın alma usulü ile yapılamaması halinde idare, 7 nci maddeye göre topladığı bilgi ve
belgelerle 8 inci madde uyarınca yaptırmış olduğu bedel tespiti ve bu husustaki diğer bilgi ve belgeleri bir dilekçeye
ekleyerek taşınmaz malın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine müracaat eder ve taşınmaz malın kamulaştırma
bedelinin tespitiyle, bu bedelin, peşin veya kamulaştırma 3 üncü maddenin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise taksitle
ödenmesi karşılığında, idare adına tesciline karar verilmesini ister.
Mahkeme, idarenin başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün sonrası için belirlediği duruşma gününü, dava
dilekçesi ve idare tarafından verilen belgelerin birer örneği de eklenerek taşınmaz malın malikine meşruhatlı davetiye
ile veya idarece yapılan araştırmalar sonucunda adresleri bulunamayanlara, 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat
Kanununun 28 inci maddesi gereğince ilan yoluyla tebligat suretiyle bildirerek duruşmaya katılmaya çağırır. Duruşma
günü idareye de tebliğ olunur.
Mahkemece malike doğrudan çıkarılacak meşruhatlı davetiyede veya ilan yolu ile yapılacak tebligatta;
a) Kamulaştırılacak taşınmaz malın tapuda kayıtlı bulunduğu yer, mevkii, pafta, ada, parsel numarası, vasfı,
yüzölçümü,
b) Malik veya maliklerin ad ve soyadları,
c) Kamulaştırmayı yapan idarenin adı,
d) 14 üncü maddede öngörülen süre içerisinde, tebligat veya ilan tarihinden itibaren kamulaştırma işlemine
idarî yargıda iptal veya adli yargıda maddi hatalara karşı düzeltim davası açabilecekleri,
------------------
(1) Bu kısım başlığı; "Kamulaştırma Bedeli, Tebligat, Dava Hakkı ve Bilirkişiler" iken 24/4/2001 tarihli ve 4650 sayılı
Kanunla metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(2) Bu bölüm başlığı; "Kamulaştırma Bedelinin Tespiti" iken, 24/4/2001 tarihli ve 4650 sayılı Kanunla metne işlendiği
şekilde değiştirilmiştir.
(3) Bu madde başlığı; "Kıymet takdiri komisyonları" iken, 24/4/2001 tarihli ve 4650 sayılı Kanunla metne işlendiği
şekilde değiştirilmiştir.
e) Açılacak davalarda husumetin kime yöneltileceği,
51
f) 14 üncü maddede öngörülen süre içerisinde, kamulaştırma işlemine karşı idarî yargıda iptal davası açanların,
dava açtıklarını ve yürütmenin durdurulması kararı aldıklarını belgelendirmedikleri takdirde, kamulaştırma işleminin
kesinleşeceği ve mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedeli üzerinden taşınmaz malın kamulaştırma yapan idare
adına tescil edileceği,
g) Mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedelinin hak sahibi adına hangi bankaya yatırılacağı,
h) Konuya ve taşınmaz malın değerine ilişkin tüm savunma ve delilleri, tebliğ tarihinden itibaren on gün
içinde mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri gerektiği,
Belirtilir.
Mahkemece, kamulaştırılacak taşınmaz malın bulunduğu yerde mahalli gazete çıkıyor ise, bu mahalli
gazetelerden birisinde ve Türkiye genelinde yayımlanan gazetelerin birisinde kamulaştırmanın ve belgelerin özeti en az
bir defa yayımlanır.
Mahkemece belirlenen günde yapılacak duruşmada hakim, taşınmaz malın bedeli konusunda tarafları
anlaşmaya davet eder. Tarafların bedelde anlaşması halinde hakim, taraflarca anlaşılan bu bedeli kamulaştırma bedeli
olarak kabul eder ve sekizinci fıkranın ikinci ve devamı cümleleri uyarınca işlem yapar.
Mahkemece yapılan duruşmada tarafların bedelde anlaşamamaları halinde hakim, en geç on gün içinde keşif
ve otuz gün sonrası için de duruşma günü tayin ederek, 15 inci maddede sayılan bilirkişiler marifetiyle ve tüm
ilgililerin huzurunda taşınmaz malın değerini tespit için mahallinde keşif yapar. Yapılacak keşifte, taşınmaz malın
bulunduğu yerin bağlı olduğu köy veya mahalle muhtarının da hazır bulunması amacıyla, muhtara da davetiye çıkartılır
ve keşifte hazır bulunması temin edilerek, muhtarın beyanı da alınır.
Bilirkişiler, taraflar ve diğer ilgililerin beyanını da dikkate alarak, 11 inci maddedeki esaslar doğrultusunda
taşınmaz malın değerini belirten raporlarını onbeş gün içinde mahkemeye verirler. Mahkeme bu raporu, duruşma günü
beklenmeksizin taraflara tebliğ eder. Yapılacak duruşmaya hakim, taraflar veya vekillerini ve bilirkişileri çağırır. Bu
duruşmada tarafların bilirkişi raporlarına varsa itirazları dinlenir ve bilirkişilerin bu
itirazlara karşı beyanları alınır.
Tarafların bedelde anlaşamamaları halinde gerektiğinde hakim tarafından onbeş gün içinde sonuçlandırılmak
üzere yeni bir bilirkişi kurulu tayin edilir ve hakim, tarafların ve bilirkişilerin rapor veya raporları ile beyanlarından
yararlanarak adil ve hakkaniyete uygun bir kamulaştırma bedeli tespit eder. Mahkemece tespit edilen bu bedel,
taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkının kamulaştırılma bedelidir. Tarafların anlaştığı veya tarafların anlaşamaması
halinde hakim tarafından kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın, peşin ve nakit olarak veya kamulaştırma bu
Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise, ilk taksitin yine peşin ve nakit olarak hak sahibi adına,
hak sahibi tespit edilememiş ise ileride ortaya çıkacak hak sahibine verilmek üzere 10 uncu maddeye göre mahkemece
yapılacak davetiye ve ilanda belirtilen bankaya yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz edilmesi için idareye
onbeş gün süre verilir. Gereken hallerde bu süre bir defaya mahsus olmak üzere mahkemece uzatılabilir. İdarece,
kamulaştırma bedelinin hak sahibi adına yatırıldığına veya hak sahibinin tespit edilemediği durumlarda, ileride ortaya
çıkacak hak sahibine verilmek üzere bloke edildiğine dair makbuzun ibrazı halinde mahkemece, taşınmaz malın idare
adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin hak sahibine ödenmesine karar verilir ve b karar, tapu dairesine ve paranın
yatırıldığı bankaya bildirilir. Tescil hükmü kesin olup tarafların bedele ilişkin temyiz hakları saklıdır.
Bu maddede öngörülen işlemler, mahkemenin davetine uymayanlar olduğu takdirde ilgilinin yokluğunda
yapılır.
Hak sahibinin tespit edilemediği durumlarda mahkemece, kamulaştırma bedelinin üçer aylık vadeli hesaba
dönüştürülerek nemalandırılması amacıyla gerekli tedbirler alınır.
Kamulaştırılması yapılan taşınmaz mal, tahsis edildiği kamu hizmeti itibariyle sicile kaydı gerekmeyen bir
niteliğe dönüşmüş ise, istek halinde mahkemece sicil kaydının terkinine karar verilir.
Bu tescil ve terkin işlemi sırasında mal sahiplerinin bu taşınmaz mal nedeniyle vergi ilişkisi aranmaz. Ancak,
tapu dairesi durumu ilgili vergi dairesine bildirir.
14 üncü maddede belirtilen süre içinde, kamulaştırma işlemine karşı hak sahipleri tarafından idarî yargıda iptal
davası açılması ve idarî yargı mahkemelerince de yürütmenin durdurulması kararı verilmesi halinde mahkemece, idarî
yargıda açılan dava bekletici mesele kabul edilerek bunun sonucuna göre işlem yapılır.
Kamulaştırma işlemine karşı idarî yargıda iptal veya maddi hatalara karşı adl mahkemelerde açılacak düzeltim
davalarında hangi idareye husumet yöneltileceğinin davetiye ve ilanda açıkça belirtilmemiş veya yanlış gösterilmiş
olması nedeniyle davada husumet yanlış yöneltilmiş ise, gerçek hasma tebligat yapılmak suretiyle
davaya devam olunur.
Kısmen kamulaştırma
Madde 12 - Kısmen kamulaştırılan taşınmaz malın değeri;
a) Kamulaştırılmayan kısmın değerinde, kamulaştırma sebebiyle bir değişiklik olmadığı takdirde, o malın 11
inci maddede belirtilen esaslara göre takdir edilen bedelinden kamulaştırılan kısma düşen miktarıdır.
b) Kamulaştırma dışında kalan kısmın kıymetinde, kamulaştırma nedeniyle eksilme meydana geldiği takdirde;
bu eksilen değer miktarı tespit edilerek, kamulaştırılan kısmın (a) bendinde belirtilen esaslar dairesinde tayin olunan
kamulaştırma bedeline eksilen değerin eklenmesiyle bulunan miktardır.
-------------------
(1) Bu madde başlığı; "Kıymet takdiri esasları" iken, 24/4/2001 tarihli ve 4650 sayılı Kanunla metne işlendiği şekilde
değiştirilmiştir.
c) Kamulaştırma dışında kalan kısmın bedelinde kamulaştırma nedeniyle artış meydana geldiği takdirde ise,
artış miktarı tespit edilerek, kamulaştırılan kısmın (a) bendinde belirtilen esaslar dairesinde tayin edilen bedelinden
artan değerin çıkarılmasıyla bulunan miktardır.
Şu kadar ki, (c) bendi gereğince yapılacak indirme, kamulaştırma bedelinin yüzde ellisinden fazla olamaz.
(b) ve (c) bentlerinde sözü edilen bedelin düşüş ve artış miktarları, 11 inci maddede belirtilen esaslara göre
bedel takdiri suretiyle tespit olunur.
Kamulaştırma dışında kalan kısım, imar mevzuatına göre yararlanmaya elverişli olduğu takdirde;kesilen bina,
ihata duvarı, kanalizasyon, su, elektrik, havagazı kanalları, makine gibi tesislerden mal sahiplerine kalacak olanlarının
eski nitelikleri dairesinde kullanılabilecek duruma getirilebilmeleri için gereken gider ve bedel, belirlenerek
kamulaştırma bedeline ilave olunur. Bu masraf ve bedeller (b) bendinde yazılı kıymet düşüklüğü miktarının
belirlenmesinde gözönünde tutulmaz.
Bir kısmı kamulaştırılan taşınmaz maldan artan kısmı yararlanmaya elverişli bir durumda değil ise,
kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda dava açılmayan hallerde mal sahibinin en geç kamulaştırma kararının
tebliğinden itibaren otuz gün içinde yazılı başvurusu üzerine, bu kısmın da kamulaştırılması zorunludur.
Baraj inşası için yapılan kamulaştırmalar sonunda kamulaştırma sahasına mücavir taşınmaz mallar, çevrenin
sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulması, ekonomik veya sosyal yönden yararlanılmasının mümkün
olmaması hallerinde, sahiplarinin yazılı başvurusu üzerine kamulaştırmaya tabi tutulur. Bu hususları düzenleyen
yönetmelik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca; İçişleri, Maliye, Bayındırlık, Tarım ve Orman, Köyişleri ve
Kooperatifler bakanlıklarının görüşü de alınmak suretiyle hazırlanır. Bu yönetmelik, Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir yıl içerisinde Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur ve Resmi Gazete`de yayımlanır. Bu
suretle kamulaştırılan mücavir taşınmaz mallar hakkında 22 ve 23 üncü maddeler hükmü uygulanmaz. İdare, bu
taşınmaz mallar üzerinde imar mevzuatı hükümlerini de gözönünde tutarak dilediği gibi tasarrufta bulunabilir ve
gerektiğinde Hazineye bedelsiz olarak devredebilir.
Kısmen kamulaştırılan paylı mülkiyete konu taşınmaz mal, evvelce paydaşlar arasında fiilen bölünerek bir
veya birkaç paydaşın tasarruf ve yararlanmasına bırakılmış ve yapılan kısmi kamulaştırma bu yerin tamamını veya bir
kısmını kapsıyor ise, bu durumda kamulaştırmaya ilişkin işlemler sadece bu paydaş veya paydaşlar hakkında
yürütülerek kamulaştırma bedeli payları oranında kendilerine ödenir. Pay veya paydaşların sadece bu kısım için dava
hakları vardır. Taşınmaz malın kamulaştırılmayan kısmı üzerinde hakları kalmaz ve adları paydaşlar arasından çıkarılır.
Kamulaştırılan bu yerler tapu sicilinde idare adına tescil olunur.
Bu maddenin uygulanmasından doğacak anlaşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.
53
İKİNCİ BÖLÜM
Dava Hakkı ve Bilirkişiler (1)
Tebligat
Madde 13 - (Mülga: 24/4/2001 - 4650/21 md.)
------------------------------
(1) Bu bölüm başlığı; "Tebliğ İşlemleri, Dava Hakkı ve Bilirkişiler" iken, 24/4/2001 tarihli ve 4650 sayılı Kanunla
metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Dava hakkı
Madde 14 - (Değişik: 24/4/2001 - 4650/7 md.)
Kamulaştırmaya konu taşınmaz malın maliki tarafından 10 uncu madde gereğince mahkemece yapılan tebligat
gününden, kendilerine tebligat yapılamayanlara tebligat yerine geçmek üzere mahkemece gazete ile yapılan ilan
tarihinden itibaren otuz gün içinde, kamulaştırma işlemine karşı idarî yargıda iptal ve maddî hatalara karşı da adlî
yargıda düzeltim davası açılabilir.
İdarî yargıda açılan davalar öncelikle görülür.
İştirak halinde veya müşterek mülkiyette, paydaşların tek başına dava hakları vardır.
İdare, kamulaştırma belgelerinin mahkemeye verildiği günden itibaren otuz gün içinde maddî hatalara karşı
adlî yargıda düzeltim davası açabilir.
İdare tarafından, bu Kanun hükümlerine göre tespit olunan malike ve zilyede karşı açılan davaların görülmesi
sırasında, taşınmaz malın gerçek malikinin başka bir şahıs olduğu anlaşıldığı takdirde, davaya bu gerçek malik, tapu
malikinin daha önce öldüğü sabit olursa mirasçıları da dahil edilmek suretiyle devam olunur.
Açılan davaların sonuçları dava açmayanları etkilemez.
Bilirkişiler
Madde 15 - (Değişik: 24/4/2001 - 4650/8 md.)
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine bağlı ihtisas odalarının her biri tarafından, üyelerinin oturdukları
yeri göz önünde bulundurarak her il için onbeş ila yirmibeş, ayrıca il merkezleri için il, ilçeler için ilçe idare
kurullarınca bu bölgelerde oturan ve mühendis veya mimar olan taşınmaz mal sahipleri arasından on beş bilirkişi her
yıl Ocak ayının ilk haftasında seçilerek isim ve adreslerini bildiren listeler valiliklere verilir. Bilirkişi olarak görev
yapacakların nitelikleri ve çalışma esasları, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin görüşü alınmak suretiyle
Maliye Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelikle belirlenir.
Valilikçe onanan listelerden, odalar tarafından seçilenler il merkezi ve ilçelerdeki asliye hukuk
mahkemelerine, idare kurulları tarafından seçilenler de seçildikleri yerin asliye hukuk mahkemelerine bildirilir.
Süresi bitenler tekrar seçilebilir.
Bilirkişi kurulu; kamulaştırmaya konu olan yerin cins ve niteliğine göre, üçü odalar listesinden, ikisi de idare
kurulu listesinden seçilmek suretiyle beş kişiden oluşur.
Kamulaştırılan taşınmaz malın üstün niteliği göz önüne alınarak, bilirkişilerden üçü aynı uzmanlık kolundan
seçilebilir.
Kamulaştırmayı yapan idarede görevli olanlar, kamulaştırılan taşınmaz malın sahipleri ve bunların usul ve
füruu, karı-koca, üçüncü derece dahil, kan ve sıhri hısımları ve mal sahipleri ile menfaat ortaklığı olanlar bilirkişi
seçilemezler.
İhtisas odalarının liste veremediği veya verilen listelerden fiili ve hukuki sebeplerle bilirkişi seçiminin
imkansız olduğu il ve ilçelerde, kamulaştırılan taşınmaz malın cins ve özelliğine göre, Bayındırlık ve İskân, Tarım ve
Köyişleri ve Orman Bakanlıklarının taşra birimleri ile diğer resmî daire ve kurumlardan alınacak fen adamları ile
bilirkişi kurulu tamamlanır. Bunların da bulunmadığı veya fiili veya hukuki sebeplerle bilirkişi seçimlerine imkan
olmadığı takdirde, komşu illerin oda listelerinden, yoksa bu fıkrada belirtilen resmî daire ve kurumlardan alınacak fen
adamları ile kurul tamamlanır.
Mahkemelere gönderilen listelerde yazılı olanlar ve yukarıdaki fıkrada gösterilen kimseler arasından taraflar
bilirkişi seçmekte anlaşamadıkları takdirde bilirkişiler hakim tarafından resen seçilir.
Hakim, bilirkişilere yemin ettirir.
Bilirkişi kurulu, taşınmaz malın değerini 11 ve 12 nci maddeler hükümlerine göre tayin ve takdir ederek,
gerekçeli raporunu onbeş gün içinde mahkemeye verir.
Bilirkişilerce yapılan değer tespitinde, idarece belgelerin mahkemeye verildiği gün esas tutulur.
54
ÜÇÜNCÜ KISIM
Aynın İhtilaflı Bulunması, Tescil ve Tapuda Kayıtlı Olmayan
Taşınmaz Malın Kamulaştırma Bedelinin Mahkemece Tespiti ve Zilyedin Hakları (1)
BİRİNCİ BÖLÜM
Elkoyma
İKİNCİ BÖLÜM
Aynın İhtilafı Olması ve Tescil (2)
İdare öncelikle, kamulaştırılması kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın, 21.6.1987 tarihli ve
3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından olup olmadığını ilgili yerlerden sormak
suretiyle tespit eder.
İdarece yapılan bu araştırma sonucunda, kamulaştırılması kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz
malın, 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından olmadığının, taşınmaz malın
zilyedi mevcut olup da zilyetlikle iktisap iddiasında bulunulduğunun tespiti halinde, 9 uncu madde gereğince seçilen
bilirkişiler marifetiyle mahallinde tahkikat yapar, delilleri toplar ve keyfiyeti bir tutanakla belirtir. Bu tutanakta,
taşınmazın yüzölçümü, zilyedin kimliği, vergi kaydı, zilyetliğin başlangıç tarihi ve süresi, mülkiyeti kazanma
şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği belirtilir.
İdarece hazırlanan ve 10 uncu madde uyarınca toplanılan belgelerin tamamı, taşınmaz malın bulunduğu yer asliye
hukuk mahkemesine verilerek, taşınmaz malın kamulaştırma bedelinin tespitiyle, bu bedelin peşin veya kamulaştırma
bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise taksitle ödenmesi karşılığında idare adına tesciline
karar verilmesi istenir.
Mahkeme, taşınmaz malın kamulaştırma bedelini 10 uncu maddede belirtilen usulde ve sürede tespit eder.
Mahkeme, idarece verilen bilgi ve belgelerden, zilyedin kamulaştırma tarihinde taşınmaz malı Türk Kanunu Medenisi
hükümleri dairesinde ve zilyetlikle iktisap etmiş olduğunu belirtmeye yeterli gördüğü takdirde, kamulaştırma bedelinin
tespitine ilişkin bilirkişi raporunu idareye, bu raporla birlikte idarece verilen diğer belgeleri tespit edilen zilyede tebliğ
eder.
Ayrıca taşınmaz malın durumu, o yerin en büyük mal memuruna bildirilmekle beraber, taşınmaz malın
bulunduğu yerde çıkan mahalli gazetede ve Türkiye genelinde yayımlanan bir gazetede en az bir defa ilan edilir.
İlanda;
a) Taşınmaz malın bulunduğu yeri, mevkii, sınırı, miktarı,
b) Zilyedin kimliği,
c) Kamulaştırma bedelinin yatırılacağı banka,
d) Konuya ve taşınmaz malın değerine ilişkin tüm savunma ve delillerin, ilan tarihinden itibaren on gün içinde
mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri gerektiği,
e) Hak sahiplerinin son ilandan itibaren bir ay içinde itiraz etmedikleri takdirde, kamulaştırma bedelinin
zilyede ödeneceğine karar verileceği,
Belirtilir.
Son ilandan itibaren otuz gün içinde Hazine veya üçüncü bir kimse tarafından itiraz edilmediği takdirde,
mahkemece kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın, peşin ve nakit olarak veya bu Kanunun 3 üncü
maddesinin ikinci fıkrasına göre taksitle kamulaştırma yapılmış ise, ilk taksidin yine peşin ve nakit olarak zilyet adına
ilanda belirtilen bankaya yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz edilmesi için idareye onbeş gün süre verilir.
Gereken hallerde bu süre bir defaya mahsus olmak üzere mahkemece uzatılabilir. İdare tarafından kamulaştırma
bedelinin zilyet adına yatırıldığına dair makbuzun mahkemeye ibrazı halinde mahkemece, taşınmaz malın idare adına
tesciline ve kamulaştırma bedelinin zilyede ödenmesine karar verilir ve bu
karar tapu dairesine ve paranın yatırıldığı bankaya bildirilir.
Bu müddet içinde Hazine veya üçüncü şahıslar tarafından itiraz edilmesi halinde ise, mahkemece, tespit edilen
kamulaştırma bedelinin ileride hak sahipliğini ispat edecek kişiye ödenmek üzere idarece ilanda belirtilen bankada
açılacak üçer aylık vadeli hesaba yatırılmasından sonra, taşınmaz malın idare adına tesciline karar verilir.
Kamulaştırma bedelinin zilyede verilmiş olması, o taşınmaz malda hak iddia edenlerin genel hükümler
dairesinde zilyet aleyhine, bedele istihkak davası açmak hakkını düşürmez.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Kamulaştırmada Boşaltma, Vazgeçme ve Geri Alma
BİRİNCİ BÖLÜM
Boşaltma
İKİNCİ BÖLÜM
Kamulaştırmadan Vazgeçme ve Geri Alma
BEŞİNCİ KISIM
Hasar, Doğacak Hak ve Borçlar, Trampa Yolu ile ve Acele Kamulaştırma
BİRİNCİ BÖLÜM
Hasar
İKİNCİ BÖLÜM
Tebliğ ile Doğacak Haklar ve Borçlar
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Trampa Yolu ve Acele Kamulaştırma
Acele kamulaştırma
Madde 27 - 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına veya
aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli
olan taşınmaz malların kamulaştırılmasında kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan
tamamlanmak üzere ilgili idarenin istemi ile mahkemece yedi gün içinde o taşınmaz malın (Değişik ibare: 24/4/2001 -
4650/15 md.) 10 uncu madde esasları dairesinde ve 15 inci madde uyarınca seçilecek bilirkişilerce tespit edilecek
değeri, idare tarafından mal sahibi adına (Değişik ibare: 24/4/2001 - 4650/15 md.) 10 uncu maddeye göre yapılacak
davetiye ve ilânda belirtilen bankaya yatırılarak o taşınmaz mala el konulabilir. (1)
Bu Kanunun 3 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında belirtilen hallerde yapılacak kamulaştırmalarda yatırılacak
miktar, ödenecek ilk taksit bedelidir.
ALTINCI KISIM
Bedelsiz Kullanma, Giderlerin Ödenmesi ve İdareler Arasında Taşınmaz Mal Devri
BİRİNCİ BÖLÜM
Bedelsiz Kullanma ve Giderler
Giderlerin ödenmesi
Madde 29 - (Değişik: 24/4/2001 - 4650/16 md.)
10 uncu madde uyarınca mahkeme heyetinin harcırahları, 15 inci madde uyarınca mahkemece oluşturulan
bilirkişilerin ve keşifte dinlenilen muhtarın mahkemece takdir edilecek ücretleri ile, tapu harçları ve bu Kanunun
gerektirdiği diğer giderler kamulaştırmayı yapan idarece ödenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Kamu Kurumları ve Tüzelkişileri Arasında Taşınmaz Mal Devri
(1) Bu fıkrada bulunan; sırasıyla, "11 ve 12 inci" ve "milli bir bankaya" ibareleri; "10 uncu" ve "10 uncu maddeye göre
yapılacak davetiye ve ilanda belirtilen bankaya" şeklinde 24/4/2001 tarihli ve 4650 sayılı Kanunla değiştirilmiş ve
metne işlenmiştir.
Mahkemece, 10 uncu maddede öngörülen usule göre kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın, peşin
ve nakit olarak mal sahibi idareye verilmek üzere belirleyeceği bir bankaya yatırılması ve yatırıldığına dair
makbuzun ibraz edilmesi için alıcı idareye onbeş gün süre verilir. Gereken hallerde bu süre bir defaya mahsus olmak
üzere uzatılabilir. Alıcı idare tarafından kamulaştırma bedelinin mal sahibi idare adına bankaya yatırıldığına dair
makbuzun ibrazı halinde mahkemece, taşınmaz malın alıcı idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin mal sahibi
idareye ödenmesine karar verilir ve bu karar, tapu dairesine ve paranın yatırıldığı bankaya bildirilir. Tescil hükmü kesin
olup tarafların bedele ilişkin temyiz hakları saklıdır.
Bu suretle devir alınan taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkı, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış
sayılır ve devir amacı veya devreden idarenin izni dışında başkaca bir kamusal amaçla kullanılamaz. Aksi takdirde
devreden idare, 23 üncü madde uyarınca taşınmaz malı geri alabilir. Bu husus tapu kütüğünün beyanlar hanesine şerh
verilir.
YEDİNCİ KISIM
Yasak İşler ve Ceza Hükümleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Yasak İşler
İKİNCİ BÖLÜM
Görevli Kişilerin Suçları ve Ceza Hükümleri
Cezalar
Madde 33 - (Değişik: 24/4/2001 - 4650/19 md.)
Fiilleri daha ağır cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde, bu Kanunun 31 inci maddesinin (a)
bendine aykırı hareket edenler iki yıldan aşağı olmamak üzere hapis ve iki milyar liradan dört milyar liraya kadar; (d),
(e) ve (f) bentlerine aykırı hareket edenler ise, bir yıldan aşağı olmamak üzere hapis ve beşyüz milyon liradan bir
milyar liraya kadar ağır para cezasıyla, (b) ve (c) bentlerine aykırı hareket edenler, altı aydan iki yıla kadar hapis ve
ikiyüz milyon liradan dörtyüz milyon liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar. Bu maddedeki para cezaları her
yıl 1.3.1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununun ek 2 nci maddesi hükümleri uyarınca artırılır.
SEKİZİNCİ KISIM
Çeşitli Hükümler
Vergilendirme
Madde 39 - (Değişik: 24/4/2001 - 4650/20 md.)
Kamulaştırılan taşınmazın kamulaştırıldığı yıla ait emlak vergisi tarhına esas olan vergi değeri, kesinleşen
kamulaştırma bedelinden az olduğu takdirde, kamulaştırma bedeli ile vergi değeri arasındaki fark üzerinden, cezalı
emlak vergisi tarh olunur.
Emlak vergisi beyannamesinin ek süreye rağmen verilmemiş olması halinde, kesinleşen kamulaştırma bedeli,
kamulaştırmanın yapıldığı yıla ait vergi değeri yerine geçer ve bu değer üzerinden cezalı emlak vergisi tarhiyatı yapılır.
GEÇİCİ MADDE 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce verilmiş olan kamu yararı ve kamulaştırma kararları
geçerlidir. Ancak, idarece henüz kıymet takdir edilmemiş olan işlerde, kıymet takdir işlemleri ile sonraki işlemler bu
Kanun hükümlerine göre yapılır.
Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce açılmış ve henüz kesin hükme bağlanmamış davalarda bu Kanun
hükümleri uygulanır. Ancak bu Kanunla getirilen değişik hükümlerin uygulanması nedeniyle haksız çıkan tarafa harç,
yargılama gideri ve avukatlık ücreti yükletilemez.
GEÇİCİ MADDE 2 - Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce açılan davalarda, davanın açıldığı günde yürürlükte
olan kanunlara göre işlemeye başlamış olan dava süreleri, o kanunlara göre tespit edilir.
GEÇİCİ MADDE 4 - 5 Ocak 1961 tarih ve 221 sayılı Kanunun kapsamına girmeleri nedeniyle kamu tüzelkişileri veya
kurumları adına kamulaştırılmış sayılan taşınmaz malların eski malik, zilyed veya bunların halefleri tarafından açılmış
ve kesin hükme bağlanmamış davalarda sözü edilen 221 sayılı Kanunun hükümleri uygulanır.
60
GEÇİCİ MADDE 5 - (Ek: 24/4/2001 - 4650/21 md.) Bu Kanunun değişik 15 inci maddesinde öngörülen yönetmelik
çıkarılıncaya kadar bilirkişiler önceki hükme göre seçilir.
GEÇİCİ MADDE 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, kamulaştırma kararı alınmış ancak henüz tebligata
çıkarılmamış kamulaştırmalarda bu Kanun hükümleri, diğerlerinde önceki hükümler uygulanır.
2942 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4650 -- 5/5/2001
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
I-Genel kural:
Madde 1 - Tamamlanmış bir yapının kat, daire, iş bürosu, dükkan,mağaza, mahzen, depo gibi bölümlerinden ayrı ayrı
ve başlı başına kullanılmaya elverişli olanları üzerinde, o gayrimenkulün maliki veya ortak malikleri tarafından, bu
kanun hükümlerine göre, bağımsız mülkiyet hakları kurulabilir.
Yapılmakta veya ileride yapılacak olan bir yapının,birinci fıkrada yazılı nitelikteki bölümleri üzerinde, yapı
tamamlandıktan sonra geçilecek kat mülkiyetine esas olmak üzere, arsa maliki veya arsanın ortak malikleri tarafından,
bu kanun hükümlerine göre irtifak hakları kurulabilir.
II - Tarifler:
Madde 2 - Bu kanuna göre :
a) Kat mülkiyetine konu olan gayrimenkulün bütününe (Anagayrimenkul);yalnız esas yapı kısmına
(Anayapı) anagayrimenkulün ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya elverişli olup, bu kanun hükümlerine göre bağımsız
mülkiyete konu olan bölümlerine (Bağımsız bölüm); bir bağımsız bölümün dışında olup, doğrudan doğruya o bölüme
tahsis edilmiş olan yerlere (Eklenti); bağımsız bölümler üzerinde kurulan mülkiyet hakkına (Kat mülkiyeti) ve bu
hakka sahip olanlara (Kat maliki);
b) Anagayrimenkulün bağımsız bölümleri dışında kalıp, korunma ve ortaklaşa kullanma veya faydalanmaya
yarıyan yerlerine (Ortak yerler); kat maliklerinin ortak malik sıfatiyle paydaşı bulundukları bu yerler üzerindeki
faydalanma haklarına (Kullanma hakkı);
c) (Değişik: 13/4/1983 - 2814/1 md.) Bir arsa üzerinde ileride kat mülkiyetine konu olmak üzere yapılacak
veya yapılmakta olan bir veya birden çok yapının bağımsız bölümleri için o arsanın maliki veya ortak malikleri
tarafından bu Kanun hükümlerine göre kurulan irtifak hakkına (kat irtifakı); bu hakka sahip olanlara da (kat irtifak
sahibi);
d) Arsanın, bu kanunda yazılı esasa göre bağımsız bölümlere tahsis edilen ortak mülkiyet paylarına (Arsa
payı);
e) Kat mülkiyetinin veya irtifakının kurulmasına ait resmi senede (Sözleşme);
Denir.
61
IV - Ortak yerler:
Madde 4 - Ortak yerlerin konusu sözleşme ile belirtilebilir. Aşağıda yazılı yerler ve şeyler bu kanun gereğince her
halde ortak yer sayılır.
a) Temeller ve ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, tavan ve tabanlar, avlular, genel giriş
kapıları,antreler, merdivenler, asansörler, sahanlıklar, koridorlar ve buralardaki genel tuvalet ve lavabolar, kapıcı daire
veya odaları, genel çamaşırlık ve çamaşır kurutma yerleri, genel kömürlük ve ortak garajlar, elektrik, su ve havagazı
saatlerinin korunmasına mahsus olup bağımsız bölüm dışında bulunan yuvalar ve kapalı kısımlar, kalorifer
daireleri,kuyu ve sarnıçlar, yapının genel su depoları, sığınaklar,
b) Her kat malikinin kendi bölümü dışındaki kanalizasyon tesisleri ve çöp kanalları ile kalorifer,
su,havagazı ve elektrik tesisleri, telefon, radyo ve televizyon için ortak şebeke ve antenler sıcak ve soğuk hava tesisleri,
c) Çatılar, bacalar, genel dam terasları, yağmur olukları, yangın emniyet merdivenleri.
Yukarıda sayılanların dışında kalıp da, yine ortaklaşa kullanma, korunma veya,faydalanma için zaruri olan
diğer yerler ve şeyler de (Ortak yer) konusuna girer.
B) Bağlantılar :
I - Ortaklığın giderilmesi:
Madde 7 - Kat mülkiyetine veya kat irtifakına tabi olan gayrimenkulde ortaklığın giderilmesi istenemez.
Bağımsız bölümler, bağımsız bir gayrimenkul gibi dava ve takip konusu olabilir bunlarda ortaklığın
giderilmesi istenebilir.
62
İKİNCİ BÖLÜM
Kat Mülkiyetinin ve Kat İrtifakının Kurulması
A) Genel kural:
Madde 10 - Kat mülkiyeti ve kat irtifakı resmi senetle ve tapu siciline tescil ile doğar.
Anagayrimenkulün tümünün mülkiyeti (Kat mülkiyeti) ne çevrilmeden o gayrimenkulün yalnız bir veya
birkaç bölümü üzerinde kat mülkiyeti kurulamaz.
Kat mülkiyeti kurulurken aynı katta birbirine bitişik bulunan birden fazla bölüm, kat mülkiyeti kütuğüne tek
bağımsız bölüm olarak tescil edilebilir.
Kat mülkiyetinin tescili, tapu memurunca düzenlenen resmi senet uyarınca veya aşağıdaki fıkraya göre
verilen bir mahkeme hükmü ile yapılır.
Kat mülkiyetine konu olmaya elverişli bir gayrimenkul üzerindeki ortaklığın giderilmesi davalarında,
mirasçılardan veya ortak maliklerden biri, paylaşmanın, kat mülkiyeti kurulması ve bağımsız bölümlerin tahsisi
suretiyle yapılmasını isterse, hakim, o gayrimenkulün mülkiyetinin, 12 nci maddede yazılı belgelere dayanılarak kat
mülkiyetine çevrilmesine ve paylar denkleştirilmek suretiyle bağımsız bölümlerin ortaklara ayrı ayrı tahsisine karar
verebilir.
I - İstem ve belgeler:
Madde 12 - (Değişik: 13/4/1983 - 2814/4 md.)
Kat mülkiyetinin kurulması için, anagayrimenkulün kat mülkiyetine çevrilmesi hususunda o gayrimenkulün
maliki veya bütün paydaşları tarafından imzalanan bir dilekçenin tapu idaresine verilmesi veya istemde bulunulması
lazımdır. Bu dilekçede veya istem üzerine tapu idaresince düzenlenecek tutanakta, anagayrimenkulün kat mülkiyetine
konu olacak bağımsız bölümlerinin ayrı ayrı değerlerinin ve bu bölümlere değerleri ile oranlı olarak tahsisi istenen arsa
paylarının gösterilmesi şarttır.
Dilekçeye veya istem tutanağına, kanunlara göre temliki tasarruflar için verilmesi gerekenlerden başka,
aşağıda yazılı belgeler de eklenir.
a) Anagayrimenkulün (yapı veya yapıların) dış cepheler ve iç taksimatı bağımsız bölüm, eklenti ve ortak
yerlerinin ölçüleri açıkça gösterilmek suretiyle bir mimar veya mühendis tarafından yapılan ve anagayrimenkulün
maliki veya bütün paydaşları tarafından imzalanan ve içinde gösterilenlerin doğruluğu belediyece tasdik olunan proje
ve birden çok yapılarda yerleşimlerini gösteren vaziyet planı ile belediyece verilen yapı kullanma belgesi;
b) Anagayrimenkulün (yapı veya yapıların) ön ve arka cephelerini ve mümkünse yarı cephelerini gösteren,
en az 13218 büyüklüğünde ve doğruluğu belediyece tasdikli bir fotoğraf;
c) Her bağımsız bölümün arsa payını, kat, daire, iş bürosu gibi nevini ve bunların birden başlayıp sıra ile
giden numarasını, varsa eklentisini gösteren ve anagayrimenkulün maliki veya bütün paydaşları tarafından imzalanmış
noterden tasdikli liste;
63
d) Bağımsız bölümlerin kullanılış tarzına, birden çok yapının varlığı halinde bu yapıların özelliğine göre 28
inci maddedeki esaslar çerçevesinde hazırlanmış, kat mülkiyetini kuran malik veya malikler tarafından imzalanmış bir
yönetim planı.
II - Sözleşme ve tescil:
Madde 13 - (Değişik birinci fıkra: 13/4/1983 - 2814/5 md.) Tapu memuru kendisine verilen belgelerin tamam ve
usulüne uygun ve dilekçeyi verenlerin veya istemde bulunanların yetkili olduklarına kanaat getirdikten sonra, kat
mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmasına dair resmi sözleşmeyi düzenler. Bu sözleşme aynızamanda tescil istemi sayılır.
Sözleşme düzenlenince, anagayrimenkulün kayıtlı bulunduğu tapu kütüğü sayfasındaki (Mülkiyet) hanesine
(Bu gayrimenkulün mülkiyeti kat mülkiyetine çevrilmiştir) ibaresi yazılarak sayfa kapatılır ve kat mülkiyetine konu
olan her bağımsız bölüm, kat mülkiyeti kütüğünün ayrı bir sayfasına o bölüme bağlı arsa payı ve anagayrimenkulün
kayıtlı bulunduğu genel kütükteki pafta, ada, parsel, defter ve sayfa numaraları gösterilmek suretiyle tescil edilir;
anagayrimenkulün kayıtlı bulunduğu genel kütük sayfasına da, bağımsız bölümlerin kat mülkiyeti kütüğündeki defter
ve sayfa numaraları işlenmek suretiyle, kütükler arasında bağlantı sağlanır.
Anagayrimenkulün kapatılan sayfasında evvelce mevcut olan haklara ait sicil kaydı, Tapu Sicili Tüzüğünün
(Taksim halinde kayıtların nakli) ne dair hükümlerine göre, bağımsız bölümlerin kat mülkiyeti kütüğündeki sayfasına
geçirilir.
Kat mülkiyeti kütüğüne tescil edilen her bağımsız bölüm ayrı bir gayrimenkul niteliğini kazanır ve kütükte
o bölümün tasdikli planındaki numarayı alır.
(Değişik: 13/4/1983 - 2814/5 md.) Kat malikine, anagayrimenkulun çaplı tasarruf belgesinden başka, istem
halinde, 12 nci maddenin (a) bendinde belirtilen projeden kendi bağımsız bölümüne ait olan kısmının tasdikli bir örneği
de verilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kat Maliklerinin ve Kat İrtifakı Sahiplerinin Hakları
(Değişik: 13/4/1983 -2814/7 md.) Kat irtifakı sahipleri yapının tamamlanması için kendi aralarından veya
dışarıdan bir veya birkaç kişiyi yönetici olarak tayin edebilirler. Kat mülkiyeti yöneticisinin görev, yetki ve
sorumluluklarına dair hükümler, bu yönetici hakkında da uygulanır.
(Ek: 13/4/1983 - 2814/7 md.) Kat irtifakı kurulmuş gayrimenkullerde yapı fiilen tamamlanmış ve bağımsız
bölümlerin üçte ikisi fiilen kullanılmaya başlanmışsa, kat mülkiyetine geçilmemiş olsa dahi anagayrimenkulün
yönetiminde kat mülkiyeti hükümleri uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kat Maliklerinin ve Kat İrtifakı Sahiplerinin Borçları
I - Genel kural:
Madde 18 - Kat malikleri, gerek bağımsız bölümlerini, gerek eklentileri ve ortak yerleri kullanırken doğruluk
kaidelerine uymak, özellikle birbirini rahatsız etmemek, birbirinin haklarını çiğnememek ve yönetim planı hükümlerine
uymakla, karşılıklı olarak yükümlüdürler.
Bu kanunda kat maliklerinin borçlarına dair olan hükümler, bağımsız bölümlerdeki kiracılara ve oturma
(Sükna,) hakkı sahiplerine veya bu bölümlerden herhangi bir suretle devamlı olarak faydalananlara da uygulanır;bu
borçları yerine getirmeyenler kat malikleriyle birlikte, müteselsil olarak sorumlu olur.
Giderlere ve sigorta, primlerine ait 20 nci madde hükmü saklıdır.
IV - Sigorta anlaşması:
Madde 21 - Anagayrimenkulün, kat malikleri kurulunca tayin edilecek değer üzerinden sigorta edilmesi kat malikleri
kurulunca kararlaştırılabilir.
Sigorta yapılması halinde kat malikleri, sigorta giderlerine, arsa payları oranında, katılmakla yükümlüdürler.
Anagayrimenkulün tümünün harap olması halinde alınacak sigorta bedeli, aksine sözleşme olmadıkça, kat
maliklerine, arsa payları oranında, paylaştırılır.
Yalnız bir veya bir kaç bağımsız bölüm veya eklentisi veya ortak yerlerden bir kısmı hasara
uğramışsa,alınacak sigorta bedeli hasara uğrayan yerlerin onarımına arsa payları oranında harcanır,
65
Kat malikleri anagayrimenkulün sigortasıyla giderilemeyecek olan zararlarını karşılamak üzere, kendi
bağımsız bölümlerini ayrıca kendi ad ve hesaplarına sigorta ettirebilirler; bu halde alınacak sigorta bedeli,
anagayrimenkulün sigorta bedelindeki payları da ayrıca saklı kalmak üzere, yalnız kendilerine ait olur.
Sigorta hakkındaki emredici hükümler saklıdır.
VI - Müsaade mecburiyeti:
Madde 23 - Kat maliklerinden birinin bağımsız bölümünde veya bu bölümdeki tesislerde meydana gelen bir hasar veya
bozukluğun onarımı veya giderilmesi veya tesislerin yeniden yapılması için diğer bir bağımsız bölüme girmek
gerekiyorsa, o bölümün maliki veya o bölümde başka sıfatla oturanlar, giriş müsaadesi vermeye
ve bölümde gerekli işlerin yapılmasına katlanmaya mecburdurlar.
Anagayrimenkulün bir kısmının harap olması halinde, harap olan bağımsız bölüm ve eklentilerinin veya
ortak yerlerin veya bağımsız bölümdeki tesislerin yeniden yapılması için, sağlam kalan bağımsız bölümlerin içinden
veya dışından faydalanılması gerekiyorsa, o bölümlerin malikleri veya orada başka sıfatla oturanlar buna müsaade
etmeye mecburdurlar.
Yukarıdaki fıkralarda yazılı müsaade yüzünden, kat maliklerinin veya orada başka sıfatla oturanların
uğrayacakları zararı, lehine müsaade verilen bağımsız bölüm malikleri derhal ödemekle yükümlüdürler.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Anagayrimenkulün Yönetimi
A) Genel kurul:
Madde 27 - Anagayrimenkul, kat malikleri kurulunca yönetilir ve yönetim tarzı, kanunların emredici hükümleri saklı
kalmak şartiyle, bu kurul tarafından kararlaştırılır.
B) Yönetim planı:
Madde 28 - Yönetim planı yönetim tarzını, kullanma maksat ve şeklini yönetici ve denetçilerin alacakları ücreti ve
yönetime alt diğer hususları düzenler. Yönetim planı, bütün kat maliklerini bağlıyan bir sözleşme hükmündedir.
Yönetim planında hüküm bulunmıyan hallerde, anagayrimenkulün yönetiminden doğacak anlaşmazlıklar bu
kanuna ve genel hükümlere göre karara bağlanır.
(Değişik: 13/4/1983-2814/11 md.) Yönetim planının değiştirilmesi için bütün kat maliklerinin beşte
dördünün oyu şarttır. Kat maliklerinin 33 üncü maddeye göre mahkemeye başvurma hakları saklıdır.
Yönetim planı ve bunda yapılan değişiklikler, bütün kat malikleriyle onların külli ve cüzi haleflerini ve
yönetici ve denetçileri bağlar.
Yönetim planının ve onda sonradan yapılan değişikliklerin tarihi, kat mülkiyeti kütüğünün (Beyanlar)
hanesinde gösterilir ve bu değişiklikler yönetim planına bağlanarak kat mülkiyetinin kuruluş belgeleri arasında saklanır.
I - Toplantı zamanı:
Madde 29 - Kat malikleri kurulu, yılda bir defadan az olmamak üzere yönetim planında gösterilen zamanlarda, eğer
böyle bir zaman gösterilmemişse,her takvim yılının ilk ayı içinde toplanır.
Önemli bir sebebin çıkması halinde,yöneticinin veya denetçinin veya kat maliklerinden üçte birinin istemi
üzerine ve toplantı için istenilen tarihten en az onbeş gün önce bütün kat maliklerine imzalattırılacak bir çağrı veya bir
taahütlü mektupla, toplantı sebebi de bildirilmek şartiyle, kat malikleri kurulu her zaman toplanabilir.
İlk çağrı yapılırken, birinci toplantıda, yeter sayının sağlanamaması halinde, ikinci toplantının nerede ve
hangi tarihte yapılacağı da belirtilir.
II-Yeter sayı:
Madde 30 - Kat malikleri kurulu, kat maliklerinin sayı ve arsa payı bakımından yarısından fazlasiyle toplanır ve oy
çokluğuyla, karar verir.
Yeter sayı sağlanamadığı için ilk toplantı yapılamazsa kararlar en geç bir hafta, içerisinde yapılacak ikinci
toplantıya katılanların, oy çoğunluğuyla verilir.
Bu kanunda yeter sayı için ayrıca konulmuş olan hükümler saklıdır.
IV - Kararlar:
Madde 32 - Anagayrimenkul kat malikleri kurulu tarafından, sözleşme, yönetim planı ve kanun hükümleri uyarınca
verilecek kararlara göre yönetilir.
Bütün kat malikleriyle külli ve cüzi halefleri, yönetici ve denetçiler, kat malikleri kurulunun kararlarına
uymakla yükümlüdürler.
Anagayrimenkulün kullanılmasından veya yönetiminden dolayı kat malikleri arasında veya bunlarla
yönetici ve denetçiler arasında veya denetçilerle yöneticiler arasında çıkan anlaşmazlıklar, kat malikleri kurulunca
çözülür ve karara bağlanır.
Kat malikleri kurulu kararları (1) den başlayıp sırayla giden sayfa numaraları taşıyan her sayfası noter
mühüriyle tasdikli bir deftere yazılarak, toplantıda, bulunan bütün kat maliklerince imzalanır karara aykırı oy verenler
bu aykırılığın sebebini belirterek imza koyarlar.
Bir husus hakkında ilerde çıkan anlaşmazlıklar, karar defterinde aynı hususa dair daha önce verilmiş bir
karar varsa kaide olarak ona göre çözülür.
V - Hakimin müdahalesi:
Madde 33 - Kat malikleri kurulunca verilen karara razı olmıyan veya kat maliklerinden birinin yahut onun katından
kira akdine, oturma (Sükna) hakkına veya başka bir sebebe dayanarak devamlı surette faydalanan kimsenin, borç ve
yükümlerini yerine getirmemesi yüzünden zarar gören kat maliki veya kat malikleri anagayrimenkulün bulunduğu
yerin sulh mahkemesine başvurarak, hakimin müdahalesini istiyebilir.
Hakim, ilgilileri dinledikten sonra, bu kanuna ve yönetim planına ve bunlarda bir hüküm yoksa, genel
hükümlere ve hakkaniyet kaidelerine göre derhal kararını verir ve bunun, tesbit edeceği kısa bir süre içinde yerine
getirilmesi lüzumunu ilgiliye tefhim veya tebliğ eder.
Tesbit edilen süre içinde hakimin kararını yerine getirmiyenlerden, aynı mahkemece, 100 liradan 2000
liraya kadar para cezası alınmasına kesin olarak hükmolunur;yirmibeşinci madde hükmü mahfuzdur.
D) Yönetici:
I - Atanması:
Madde 34 - Kat malikleri, anagayrimenkulün yönetimini kendi aralarından veya dışardan seçecekleri bir kimseye veya
üç kişilik bir kurula verebilirler; bu kimseye (Yönetici), kurula da (Yönetim kurulu) denir.
Anagayrimenkulün sekiz veya daha fazla bağımsız bölümü varsa, yönetici atanması mecburidir.
Anagayrimenkulün bütün bölümleri bir kişinin mülkiyetinde ise, malik kanunen yönetici durumundadır.
Yönetici, kat maliklerinin, hem sayı hem arsa payı bakımından çoğunluğu tarafından atanır.
Yönetici her yıl kat malikleri kurulunun kanuni yıllık toplantısında yeniden atanır; eski yönetici tekrar
atanabilir.
Kat malikleri anagayrimenkulün yönetiminde anlaşamaz veya toplanıp bir yönetici atayamazlarsa, o
geyrimenkulün bulunduğu yerin sulh mahkemesince, kat maliklerinden birinin müracaatı üzerine ve mümkünse
diğerleri de dinlendikten sonra, gayrimenkule bir yönetici atanır. Bu yönetici, aynen kat maliklerince atanan yöneticinin
yetkilerine sahip ve kat maliklerine karşı sorumlu olur.
Sulh mahkemesince atanan yönetici, bu atanma üzerinden altı ay geçmedikçe, kat malikleri kurulunca
değiştirilemez Ancak haklı bir sebep çıkarsa, onu atamış olan sulh mahkemesi, değiştirmeye müsaade edebilir.
Yönetici atanırken kendisiyle yapılan sözleşmede, teminat göstermesi şart edilebilir; sözleşmede böyle bir
şart olmasa bile, haklı bir sebebin çıkması halinde kat malikleri kurulu, yöneticiden teminat göstermesini istiyebilir.
Yöneticinin öz ve soyadı ile iş ve ev adresinin anagayrimenkulün giriş kapısı yanına veya antrede görülecek
bir yere çevre içinde asılması mecburidir. Bu yapılmazsa, yöneticiden veya yönetim kurulu üyelerinin her
birinden,ilgilinin başvurması üzerine aynı mahkemece 50 liradan 250 liraya kadar para cezası alınmasına kesin olarak
hükmolunur.
II - Yöneticinin görevleri:
gösterilmemişse, her takvim yılının ilk ayı içinde, kat maliklerinden avans olarak münasip miktarda paranın toplanması
ve bu avansın harcanıp bitmesi halinde, geri kalan işler için tekrar avans toplanması;
e) Anagayrimenkulün yönetimiyle ilgili diğer bütün ödemelerin kabulü, yönetim dolayısiyle doğan
borçların ödenmesi ve kat malikleri tarafından ayrıca yetkili kılınmışsa, bağımsız bölümlere ait kiraların toplanması;
f) Anagayrimenkulün tümünü ilgilendiren tebligatın kabulü;
g) Anagayrimenkulü ilgilendiren bir sürenin geçmesinden veya bir hakkın kaybına meydan vermiyecek
gerekli tedbirlerin alınması;
h) Anagayrimenkulün korunması ve bakımı için kat maliklerinin yararına olan hususlarda gerekli
tedbirlerin, onlar adına, alınması;
i) Kat mülkiyetine ilişkin borç ve yükümlerini yerine getirmiyen kat maliklerine karşı dava ve icra takibi
yapılması ve kanuni ipotek hakkının kat mülkiyeti kütüğüne tescil ettirilmesi;
j) Topladığı paraları ve avansları yatırmak ve gerektiğinde almak üzere muteber bir bankada kendi adına ve
fakat anagayrimenkulün yönetici sıfatı gösterilmek suretiyle, hesap açtırılması;
k) Kat malikleri kurulunun toplantıya çağırılması.
III- Sorumluluğu:
1.Genel kural:
Madde 38 - Yönetici, kat maliklerine karşı aynen bir vekil gibi sorumludur.
2. Hesap Verme:
Madde 39 - Yönetici, yönetim planında Yazılı zamanlarda eğer böyle bir zaman yazılmamışsa her takvim yılının
birinci ayı içinde kat malikleri kuruluna,ana gayri menkul dolayısiyle o tarihe kadar elde edilen gelirlerin ve yapılmış
olan giderlerin hesabına vermekle yükümlüdür.
Kat maliklerinin yarısı isterse, bunların arsa payları ne olursa, olsun yönetim planında yazılı zamanlar
dışında da hesabın gösterilmesi yöneticiden istenebilir.
IV-Hakları:
Madde 40 - Yönetici, kaide olarak vekilin haklarına sahiptir.
Kat malikleri,kendilerine düşen borçları ve yükümleri yönetici tarafından noterlikçe yaptırılan ihtara rağmen
vaktinde ve tamamen yerine getirmezlerse, yönetici, hiçbir tazminat ödemeye mecbur olmaksızın, kendine ait
sözleşmeyi feshedip yöneticilikten çekilerek bu yüzden uğradığı zararın tazminini kat maliklerinden isteyebilir.
Yönetici, yönetim planında veya kendisiyle yapılan sözleşmede bir ücret tayin edilmemiş olsa bile, kat
maliklerinden uygun bir ücret isteyebilir,
69
(Değişik: 13/4/1983-2814/13 md.) Kat malikleri kurulu,kat malikleri arasından atanmış yöneticinin normal
yönetim giderlerine katılıp katılmayacağı, katılacaksa, ne oranda katılacağını kararlaştırır. Bu yolda, bir karar
alınmamış ise, yönetici yönetim süresince kendisine düşen normal yönetim giderlerinin yarısına katılmaz.
E) Yönetimin denetlenmesi:
Madde 41 - Kat malikleri kurulu, yöneticinin bu görevdeki tutumunu devamlı olarak denetler ve haklı bir sebebin
çıkması halinde onu her zaman değiştirebilir.
Hesapların denetlenmesi için yönetim planında, belli bir zaman konulmamışsa; bu denetim her üç ayda bir
yapılır; bununla beraber haklı bir sebep çıkarsa, hesap denetlenmesi her zaman yapılabilir.
Kat malikleri kurulu denetim işini, kendi aralarından sayı ve arsa payı çoğunluğuyla seçecekleri bir
denetçiye veya üç kişilik bir denetim kuruluna verebilir; bu halde denetçi veya denetim kurulu yönetim planında yazılı
zamanlarda, eğer zaman yazılmamışsa, her takvim yılının birinci ayı içinde kat malikleri kuruluna verecekleri bir
raporla denetimin sonucunu ve anagayrimenkulün yönetim tarzı hakkındaki düşüncelerini bildirir; bu rapor çoğaltılarak
birer örneği taahhütlü mektupla kat maliklerine gönderilir.
Denetçiler bu raporu ve verecekleri kararları ve gerekli gördükleri diğer hususları, (1) den başlayıp sıra ile
giden sayfa numaraları taşıyan ve her sayfası noter mührüyle tasdikli bir deftere geçirip tarih koyarak altını imza
ederler.
F) Yenilik ve ilaveler:
I - Faydalı olanlar:
Madde 42 - Kat malikleri,anagayrimenkulün ortak yerlerinde kendi başlarında bir değişiklik yapamazlar; ortak yerlerin
düzgün veya bunları kullanmanın daha rahat ve kolay bir hale konulmasına veya bu yerlerden elde edilecek faydanın
çoğaltılmasına yarayacak bütün yenilik ve ilaveler, kat maliklerinin sayı ve arsa payı çoğunluğu ile verecekleri karar
üzerine yapılır.
Bu işlerin giderleri, yeniliklerden faydalananlar tarafından, faydalanma oranına göre, ödenir.
(Ek:10/12/1990 - KHK - 431/1 md.; Aynen kabul: 5/2/1992-3770/1 md.) Kat maliklerinden birinin isteği ile
ortak kaloriferle olan ısınmanın doğalgaz kullanılmak maksadıyla ferdi ısınmaya dönüştürülmesi, kat maliklerinin sayı
ve arsa payı çoğunluğu ile verecekleri karar üzerine yapılır.
(Ek : 10/12/1990 - KHK - 431/ 1 md.; Aynen kabul: 5/2/1992-3770/1 md.) Ortak kaloriferle olan ısınmanın
ferdi ısınmaya dönüştürülmesine karar verilmesi halinde yönetim planının bu karara aykırı hükümleri değiştirilmiş
sayılır ve bu konuda yapılacak ortak işlerin giderleri arsa payı oranına göre ödenir.
ALTINCI BÖLÜM
Kat Mülkiyetinin ve Kat İrtifakının Sona Ermesi
Kat mülkiyeti sona erince, kat mülkiyeti kütüğündeki sayfalar kapatılarak gayrimenkulün kaydı anayapıdan
sağlam kalan kısımlar gösterilmek ve kat mülkiyeti kütüğü kurulmadan önceki genel kütük kaydiyle bağlantı
sağlanmak suretiyle, arsa payları oranında ortak mülkiyet esaslarına göre, genel kütüğe tescil edilir. Bu halde sigorta
bedelleriyle enkaz üzerinde de ortak mülkiyet hükümleri yürür.
Tümü harabolan anayapının arsasında malik veya ortak malikler tarafından yine kat mülkiyeti esasına göre
yeni bir yapı yapılmak istenirse, kat irtifakı ve kat mülkiyeti kurulmasına dair hükümler uygulanır.
B) Kat irtifakının sona ermesi:
Madde 49 - Kat irtifakına konu olan arsanın maliki veya ortak malikleri, tapu memuruna verecekleri yazılı bir beyanla
kat irtifakına ait sicil kaydını sildirerek bu irtifaka her zaman son verebilirler.
Kat irtifakı, buna konu olan arsanın tamamıyla yok olması veya üzerinde yapı yapılamayacak hale gelmesi
veya kamulaştırılması ile kendiliğinden sona erer.
(Değişik fıkralar:13/4/1983 - 2814/14 md.):
Kat irtifakına konu olan arsa üzerinde, bu irtifakın kurulması sırasında verilen plana göre beş yıl içinde yapı
yapılmazsa maliklerden birinin istemi üzerine, sulh hakimi, gerektiğinde ilgilileri de dinleyerek, duruma göre kat
irtifakının sona ermesine veya belli bir süre için uzatılmasına karar verir. Süre istem üzerine yeniden uzatılabilir.
Yukarıdaki fıkra uyarınca kat irtifakı kaldırıldığında tapu kütügündeki kayıt silinir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
A) Yasaklar:
Madde 50 - Bu kanun yürürlüğe girdikten sonra Medeni Kanuna ve diğer kanunlara göre, bir gayrimenkulün
paydaşlarından birinin o gayrimenkulün bir bölümünden kat maliki gibi tek başına faydalanmasını sağlamak için irtifak
hakkı kurulamaz.
Tümü kargir olmayan yapılarda kat mülkiyeti kurulamaz.
Hak sahipleri tapu idaresinin kararına karşı, bunun kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde,
sulh mahkemesine dava açmak suretiyle itiraz edebilirler.
D) Harç ve vergiler:
Madde 55 - Bu kanuna göre kat mülkiyeti ve kat irtifakı kurulması, mülkiyetin başkasına devrini ihtiva etmedikçe her
çeşit harc ve vergiden muaftır. Bu muafiyet, Medeni Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra kurulan irtifak haklarının
51 nci madde gereğince kat mülkiyetine ve Medeni Kanundan önce kurulmuş olan hakların 52 nci maddeye göre kat
mülkiyeti veya kat irtifakına çevrilmesi işlemlerine de şamildir.
Kurulan kat mülkiyetleri tapu memurunca derhal anagayrimenkulün kayıtlı bulunduğu yerin belediyesine ve
vergi dairesine bildirilir.
Madde 57 - Mesken olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak maliklerinden her biri lehine
bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönemlerinde istifade hakkı, müşterek mülkiyet payına bağlı bir irtifak
hakkı olarak kurulabilir.
Bu hakka devre mülk hakkı denir.
Madde 58 - Aksi resmi senette kararlaştırılmadıkça devre mülk hakkının bağlı olduğu pay, devrelerin sayı ve süreleri
esas alınarak eşit bir biçimde belirlenir.
Devre mülk hakkı ancak mesken nitelikli, kat mülkiyetine veya kat irtifakına çevrilmiş yahut müstakil
yapılarda kurulabilir.
Devre mülk üzerinde bu hakla bağdaşan ayni haklar tesis edilebilir.
Devre mülk hakkı bağlı olduğu müşterek mülkiyet payına bağlı olarak devir ve temlik edilebilir ve
mirasçılara geçer.
Madde 59 - Devre mülk hakkının yılın belirli dönemlerine ayrılması ve 15 günden daha az süreli olmaması
gerekir.Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa devre mülk hakkı sahibi bu hakkın kullanımını başkalarına bırakabilir.
Madde 60 - Ana taşınmaz mal ile bağımsız bölümlerin ve müstakil yapıların tapu kütüklerinin beyanlar
hanesine,bağımsız bölüm veya yapı üzerinde devre mülk hakkı kurulduğu işaret edilir ve düzenlenecek tapu senedinde
de bu husus belirtilir.
73
Madde 61 - Üzerinde devre mülk hakkı kurulacak yapı veya bağımsız bölümlerin ortak malikler arasında dönem
süresi, devir ve teslimi ile istifade şekil ve usulleri, yöneticilerin seçimi ile hak ve sorumlulukları, büyük onarım için
ayrılacak dönem, bakım masrafları gibi hususlar devre mülk sözleşmesinde belirlenir. Bu hususları içeren ve bütün hak
sahiplerince imzalanan devre mülk sözleşmesi resmi senede eklenir ve tapu kütüğünün beyanlar hanesinde gösterilir.
---------------------
(1) Bu bölüm ve bu bölüm başlığı altındaki maddeler 10/6/1985 tarih ve 3227 sayılı Kanunun 1 nci maddesi ile
eklenmiştir.
Devre mülk hakkı kurulan her yapı veya bağımsız bölüm için ortak malikler, kendi aralarından veya
dışardan bir gerek veya tüzelkişiyi yönetici ve kat malikleri kuruluna temsilci olarak tayin ederler. Bu Kanunun genel
hükümlerine göre atanan yöneticilere devre mülk yöneticiliği ile ilgili görevler de verilebilir.
Madde 62 - Kat mülkiyetine çevrilmiş birden fazla bağımsız bölümlerden bazılarının üzerinde devre mülk hakkı
kurulması, aksi yönetim planında kararlaştırılmamışsa, diğer bağımsız bölüm maliklerinin muvafakatlarına bağlı
değildir.
Madde 63 - Üzerinde devre mülk hakkı kurulan yapı veya bağımsız bölümün ortak malikleri, aksi sözleşme ile
kararlaştırılmamışsa, şuyuun giderilmesini isteyemezler.
Madde 64 - Devre mülk hak sahipleri,kendilerine ayrılan ve tapu sicilinde belirtilen dönem süresi sonunda istifade
ettikleri bağımsız bölüm veya yapıyı sözleşme hükümleri gereğince boşaltmaya ve yeni hak sahibine teslime
mecburdurlar.
Dönem süresi sonunda tahliye olmadığı takdirde, istifade edecek dönem sahibinden birisinin veya
yöneticinin tapu kaydını ve sözleşmeyi talebine ekleyerek ibrazı halinde, mahallin en büyük mülki amirin emri ile,
başkaca bir işlem ve tebligata lüzum kalmadan, derhal zabıtaca boşalttırılır. İdare veya yargı organlarına yapılacak
başvuru, bu boşaltma işlemini durdurmaz. İlgililerin kanundan ve sözleşmeden doğan hakları saklıdır.
Madde 65 - Devre mülk hakkı sahiplerinin hak ve borçları, yetki ve sorumluluklarının tespit ve uyuşmazlıkların
çözümlenmesinde bu Kanunda, sözleşmede veya yönetim planında hüküm bulunmayan hallerde Türk Medeni Kanunu
ve ilgili diğer kanun hükümleri uygulanır.
Görevli mahkeme:
F) Yürürlük tarihi:
Madde 66 - Bu kanun yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer. (1)
G) Yürütme makamı:
Madde 67 - Bu kanunun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. (1)
edilen uygulama projesi ve hesaplarını kontrol ederek, ilgili idareler dışında başka bir kurum veya kuruluşun vize veya
onayına tabi tutulmadan, ilgili idareye uygunluk görüşünü bildirmek.
b) Yapı denetimini üstlendiğine dair ilgili idareye taahhütname vermek, yapı ruhsatının ilgili bölümünü
imzalamak, bu yapıya ilişkin bilgileri yapı ruhsatı düzenleme tarihinden itibaren yedi gün içinde Bakanlığa bildirmek.
c) Yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek.
d) Yapım işlerinde kullanılan malzemeler ile imalatın proje, teknik şartname ve standartlara uygunluğunu
kontrol etmek ve sonuçlarını belgelendirmek, malzemeler ve imalatla ilgili deneyleri yaptırmak.
e) Yapılan tüm denetim hizmetlerine ilişkin belgelerin bir nüshasını ilgili idareye vermek, denetimleri
sırasında yapıda kullanılan malzeme ve imalatın teknik şartname ve standartlara aykırı olduklarını belirledikleri
takdirde, durumu bir rapor ile ilgili idareye ve il sanayi ve/veya ticaret müdürlüklerine bildirmek.
f) İş yerinde, iş güvenliği ve işçi sağlığı konusunda gerekli tedbirlerin alınması için yapı müteahhidini yazılı
olarak uyarmak, uyarıya uyulmadığı takdirde durumu ilgili bölge çalışma müdürlüğüne bildirmek.
g) Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ilgili idareye bildirmek.
h) Yapının ruhsat eki projelerine uygun olarak kısmen veya tamamen bitirildiğine dair ilgili idareye rapor
vermek.
ı) Zemin, malzeme ve imalata ilişkin deneyleri, şartname ve standartlara uygun olarak laboratuvarlarda
yaptırmak.
Asgarî hizmet bedeli, yapı yaklaşık maliyetinin % 3`üdür. Yapım süresi, iki yılı aşan yapılarda, bu oran, her
altı ay için % 10 artırılır, iki yıldan kısa süren yapılarda ise her altı ay için % 5 azaltılır.
Yapı denetim kuruluşu, katma değer vergisi hariç yaptığı hizmetlerden dolayı yapı sahibinden başka ad
altında ayrıca hiçbir bedel talebinde bulunamaz.
Yapı denetimi hizmet sözleşmesi ve hizmet bedellerinin ödenme esasları Bakanlıkça hazırlanacak
yönetmelikle düzenlenir.
Yapı denetim kuruluşu ile mimar ve mühendislerinin yapı ile ilişkisinin kesilmesi
Madde 6 - Yapı denetim kuruluşunun görevden ayrılması veya mimar ve/veya mühendislerinden birinin, herhangi bir
sebeple yapı ile ilişkisinin kesilmesi halinde yapı denetim kuruluşu durumu; gerekçeleri ile birlikte en geç üç iş günü
içinde yazılı olarak Bakanlığa ve ilgili idareye bildirir. Aksi takdirde kanunî sorumluluktan kurtulamaz.
Bu durumda; yapı sahibince, yeniden yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe veya yapı denetim
kuruluşunca, ayrılan mimar ve/veya mühendislerin yerine yenisi işe başlatılmadıkça ilgili idarece yapının devamına
izin verilmez.
Ceza hükümleri
Madde 9 - Bu Kanun hükümlerinin uygulanması sırasında görevini ihmal eden veya kötüye kullanan yapı denetim
kuruluşunun ortakları, yöneticileri, mimar ve mühendisleri, yapı müteahhidi, proje müellifi ile laboratuvar görevlileri
765 sayılı Türk Ceza Kanununun 3 üncü bab, 4 üncü faslındaki görevi ihmal ve görevi kötüye kullanma ile ilgili
hükümlerine göre cezalandırılır.
Yapı denetim kuruluşunun izin belgesi alma aşamasında gerçeğe aykırı belge düzenlendiğinin izin belgesi
verildikten sonra anlaşılması halinde, izin belgesi derhal iptal edilir ve ayrıca gerçeğe aykırı belge düzenlemekten, bu
belgeleri düzenleyenler hakkında suç duyurusunda bulunulur.
Yapılar ile ilgili diğer düzenlemeler ile yapıların uğramış olduğu yıkım ve zararlardan dolayı genel hukuk
hükümleri uygulanır.
Bu madde uyarınca hükmolunacak cezalar paraya çevrilemez ve tecil edilemez.
Bu Kanuna aykırı fiillerden dolayı hükmolunan kesinleşmiş mahkeme kararları, Cumhuriyet savcılıklarınca
Bakanlığa ve mimar ve mühendislerin bağlı olduğu meslek odalarına bildirilir.
Yapı denetim kuruluşu ile denetçi mimar ve mühendisleri; eylem ve işlemlerinden 3194 sayılı İmar
Kanununun fenni mesul için öngörülen hükümlerine tabidirler.
Madde 7. - 1 inci maddede belirtilen diploma veya ruhsatnamelerden birini haiz olmayanlar Türkiye`de mühendis veya
mimar unvanı ile istihdam olunamazlar, imzalarla sanat icra edemezler, bu unvanları kullanarak rey veremezler ve imza
da koyamazlar.
GEÇİCİ MADDE 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Bakanlıkça yapı denetim kuruluşlarına verilmiş
olan yapı denetimi izin belgeleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle geçerlidir. Bu süre
içerisinde bu Kanun hükümlerine uygun olarak yenilenmeyen yapı denetim izin belgeleri geçersiz sayılır.
GEÇİCİ MADDE 2 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 3194 sayılı İmar Kanunu ile 595 sayılı Yapı
Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre alınan yapı ruhsatları geçerlidir.
GEÇİCİ MADDE 3 - 595 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca yapı denetim
kuruluşlarınca tahsil edilmiş olan malî sorumluluk sigorta primleri yapı sahiplerine iade edilir.
Yürürlük
Madde 14 - Bu Kanun yayımı tarihinden otuz gün sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 15 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı; can ve mal güvenliğini teminen, imar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına,
standartlara uygun, kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve
esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, yapı denetim kuruluşları ve laboratuvarların çalışma usul ve esaslarını, bu kuruluşlarda
görev alacak denetçi mimar ve mühendisler ile diğer görevlilerde aranacak nitelikleri, yapı denetim komisyonunun
çalışma usul ve esaslarını, yapı denetimi hizmet sözleşmesi düzenlenmesi ve hizmet bedellerinin ödenmesi esaslarını,
yapı denetim kuruluşları ile bu kuruluşların denetçi mimar ve mühendislerinin sicil raporlarının tutulmasına ve yapılara
sertifika verilmesine dair usul ve esasları kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun gereğince hazırlanmıştır.
79
İKİNCİ BÖLÜM
Yapı Denetim Kuruluşları ve Laboratuvarların
Çalışma Usul ve Esasları
Yapı denetim kuruluşlarının denetleyebilecekleri toplam yapı inşaat alanı 720.000 m2'yi geçemez. Bu
kuruluşlar, görev yapacağı il dışında, kanunun uygulandığı illerde şube açabilirler. Şube açabilmeleri için yapı denetim
kuruluşlarının yapı inşaat alanına bağlı olarak o ilde ikamet eden yapı denetçisi inşaat mühendisini ve yardımcı kontrol
elemanlarını istihdam etmesi zorunludur. Şubede istihdam edilecek yapı denetçisi inşaat mühendislerine ait Örnek-1'e
uygun taahhütnamenin, denetçi belgesinin, nüfus cüzdanı örneğinin, ikametgah ilmuhaberinin, noter tasdikli imza
beyanının ve yardımcı kontrol elemanı mühendislere ait Örnek 2'ye uygun taahhütnamenin, diploma suretinin ve
ikametgah ilmuhaberinin Yapı Denetim Komisyonuna verilmesi gerekmektedir.
Yapı denetim kuruluşunun üzerinde başka denetim işi bulunmamak, aynı alanda ve tek ruhsata bağlı olmak
şartıyla toplam yapı inşaat alanı sınırı aranmaz.
a) Kuruluşun ödenmiş sermayesinin nama yazılı hisselerinin tamamının mimar ve mühendislere ait olduğunu
ve yalnızca yapı denetimini faaliyet konusu olarak seçtiğini gösteren ticaret sicil gazetesi,
b) Ticaret veya sanayi odasına kayıt belgesi,
c) Şirket ortaklarının noter tasdikli imza sirküleri,
d) Şirket ortaklarının Örnek-3'e uygun taahhütnameleri,
e) Kuruluşta asgari;
- Bir denetçi mimarın,
- Bir proje denetçisi inşaat mühendisinin,
- Üç yapı denetçisi inşaat mühendisinin,
- İki denetçi makina mühendisinin,
- Bir denetçi elektrik mühendisinin,
denetim sorumluluğu üstleneceğine dair Örnek-4'e uygun taahhütnameleri, denetçi belgeleri, noter tasdikli imza
beyanları, nüfus cüzdanı örnekleri ve ikametgah ilmuhaberleri.
Bu belgelerden herhangi birinin gerçeğe aykırı düzenlendiğinin anlaşılması halinde düzenleyenler veya bu tür
belgeleri kullananlar hakkında suç duyurusunda bulunulur ve izin belgesi verilmişse iptal edilir.
Yapı denetim kuruluşları, yapı denetimi izin belgesinin noter tasdikli sureti ile Bakanlıkça onaylanmış yapıya
ilişkin bilgi formunun aslını, yapı ruhsatı alınması aşamasında ilgili idareye vermek zorundadır.
Yapı denetim kuruluşu, varsa bu rapor ve projelerde tespit edilen eksiklik ve yetersizliklerin giderilmesini
sağlar.
İncelenen projelerin uygun görülmesi halinde ilgili denetçi mimar ve mühendisler tarafından imzalanır.
Projelerin inceleme süresi yapı denetimi hizmet sözleşmesinde belirtilir.
Yapım aşamasında;
a) Yapının taşıyıcı sistemindeki beton, beton çelik çubuk, duvar elemanları vb. malzeme ve imalatın, standart
ve şartnamelere göre Bakanlıkça izin belgesi verilen özel veya kamu kuruluşlarının laboratuvarlarında muayene ve
deneylerini yaptırarak raporlarını ilgili idareye verir.
b) Beton kalıbı ve demir teçhizatı kontrol edilerek Örnek-5'e uygun tutanak düzenlenmeden beton dökümüne
izin verilmez. Beton, yapı denetim kuruluşunun yardımcı kontrol elemanlarının gözetiminde dökülür. Beton
numuneleri, döküm yerinde yardımcı kontrol elemanlarının nezaretinde deneyi yapacak laboratuvar teknik
elemanlarınca alınır, alınan numuneler belirlenen laboratuvara, bu laboratuvar teknik elemanı tarafından götürülür.
Beton dökümünü müteakip Örnek-6'ya uygun tutanak düzenlenir. Bu tutanakları ve deney raporlarını, düzenleme
tarihinden itibaren üç iş günü içinde ilgili idareye verir.
c) Yapı denetim kuruluşu, yazılı ihtarına rağmen ruhsat ve eklerine aykırı iş yapan işçi ve ustanın durumunu
ilgili idareye bildirir.
d) Yapının ruhsat eki projelerine uygun olarak kısmen veya tamamen bitirildiğini belirten ve denetçi mimar ve
mühendisler tarafından imzalanan raporu ilgili idareye verir.
e) Yapı kullanma izninin alınmasını müteakip, yapı denetim kuruluşu yapı denetimine ait diğer bilgi ve
belgeleri ilgili idareye verir.
Yapı denetim kuruluşunda görev alan yardımcı kontrol elemanlarının tamamının mühendis olması zorunludur.
Ayrıca, gerek duyulması halinde ilaveten diğer yardımcı kontrol elemanları da görevlendirilebilir.
Yapı denetim kuruluşları; denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanlarının denetleme
yetkisine sahip oldukları yapı inşaat alanı aşıldığı takdirde, ilave denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol
elemanlarını görevlendirmek ve bununla ilgili belgeleri Yapı Denetim Komisyonuna vermek zorundadır.
Yapı denetçisi inşaat mühendisi ve yardımcısı kontrol elemanları, sadece bir il sınırları içerisinde görev yapabilirler.
Diğer denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcıları için bu şart aranmaz.
Yardımcı kontrol elemanları, kuruluşun görev yaptığı ilde üstleneceği denetim hizmeti için Örnek-2'ye uygun
taahhütnameyi, diploma suretini, ikametgah ilmuhaberini yapı denetim kuruluşuna vermek zorundadır.
Yapı denetim kuruluşlarının proje ve yapım işini denetleyecekleri yapıların ruhsatları, kuruluşu temsilen
denetçi mimar veya inşaat mühendisleri tarafından imzalanır.
Yapı denetim kuruluşları ile denetçi mimar veya mühendislerinden birinin yapı ile ilişkisinin kesilmesi
halinde, ilgili idare yapının o andaki durumunu belirleyen bir tespit tutanağını üç iş günü içinde düzenleyerek bir
kopyasını Yapı Denetim Komisyonuna gönderir. Yapı denetim kuruluşu, ayrılan denetçi mimar veya mühendisin
81
yerine 30 gün içinde yeni denetçi mimar veya mühendisi görevlendirmediği takdirde ilgili idarece yapı tatil tutanağı
düzenlenir.
Yapı denetim kuruluşundan ayrılmak isteyen denetçi mimar ve mühendisler, bu isteklerini noter kanalıyla
Bakanlığa ve yapı denetim kuruluşuna bildirirler. Bu durumda, bildirimin Bakanlığa tebliğ tarihinden itibaren üç ay
içerisinde bir başka yapı denetim kuruluşunda görev alamazlar.
Yapı malzemesi üreten veya imal eden kuruluşlar ürettikleri veya imal ettikleri malzemeleri test etmek üzere
kurdukları laboratuvarlarda yapı denetimine ilişkin muayene ve deneyleri yapamazlar.
Laboratuvarlarda yapı malzemesi kalite kontrolu konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir
inşaat veya kimya mühendisi, zemin deneyleri konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya
jeoloji veya jeofizik mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar istihdam edilir.
Deneyi yapılacak numuneler, standartlarda yazılı usullere göre laboratuvar görevlilerince alınır ve usulüne
uygun teste tabi tutulur.
Laboratuvarlar, her yıl en az bir defa Bakanlıkça denetlenir ve İzin Belgeleri yenilenir.
Yapı Denetim Kuruluşlarında ve Laboratuvarlarda Görev Alacak Teknik Personelin Deneyim ve Nitelikleri
Madde 9- Yapı denetim kuruluşlarınca proje ve yapım işlerinin denetimi, denetçi mimar ve mühendis tarafından
yürütülür.
Aşağıdaki şartları ve belgeleri sağlayan mimar ve mühendislere, Yapı Denetimi Komisyonuna başvurmaları
halinde, Örnek-7'ye uygun denetçi mimar veya mühendis belgesi verilir.
Kamu çalışanı olan mimar ve mühendisler, mesleki deneyime sahip olduklarını, görev yaptıkları kurumlarından
alacakları belge ile çalıştıkları mesleki ihtisas alanlarını ve çalışma süresini belirtecek şekilde belgelendirirler. Serbest
veya özel kesimde çalışan mühendis ve mimarlar; mesleki deneyimlerini ve çalışma sürelerini belirten, çalıştıkları özel
kuruluşlardan aldıkları ve çalışma alanı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşlarınca onaylı belge ile belgelendirirler.
Yapı Denetim Komisyonunca verilen denetçi belgeleri 5 yıl için geçerli olup, 5 yılın sonunda yenilenmeyen denetçi
belgesi hükümsüz sayılır.
Denetçi belgeleri;
- Mimarlar için "Proje ve Uygulama Denetçisi",
- Proje inceleyen inşaat mühendisleri için "Proje Denetçisi",
- İnşaat denetimi yapacak inşaat mühendisleri için "Yapı Denetçisi",
- Makina ve Elektrik mühendisleri için "Proje ve Yapı Denetçisi",
- Laboratuvarda görev yapacaklar için "Laboratuvar Denetçisi",
- Diğer mühendislik alanları için "Proje ve Uygulama Denetçisi",
adıyla düzenlenir.
82
Denetçi belgesine sahip olan mimar ve mühendisler, Bakanlığın veya Bakanlıkça uygun görülen kurum ve
kuruluşların açacakları hizmet içi eğitim programlarına katılmak zorundadırlar. Yapı Denetim Komisyonunca uygun
görülen ve geçerli bulunan belgelenmiş hastalık, tabii afet vb. sebepler olmadan iki defa kursa katılmayanların denetçi
belgeleri iptal edilir, sicillerine işlenmek üzere yapı denetim kuruluşuna bildirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yapı Denetim Komisyonunun Çalışma
Usul ve Esasları
Yapı Denetim Komisyonu
Madde 10- Yapı Denetim Komisyonu; Bakanlıkça görevlendirilecek, konu ile ilgili en az genel müdür yardımcısı
seviyesinde bir başkan ile en az şube müdürü seviyesinde dört üyeden oluşur.
Asil üyelerin bulunmaması halinde, yedek üyeler görev yaparlar.
Yapı Denetim Komisyonu; yapı denetim kuruluşlarının faaliyetlerini denetlemek, mimar ve mühendislere
denetçi belgesi vermek, yapı denetim kuruluşlarına izin belgesi düzenlemek, denetçi mimar ve mühendislerin sicillerini
tutmak ve yapı denetimi süresince taraflar arasında doğacak uyuşmazlıkları inceleyerek görüş bildirmekle görevlidir.
Kanunun uygulanmasına ilişkin doğabilecek uyuşmazlıklar, öncelikle yapının bulunduğu yerin il bayındırlık
ve iskan müdürlüklerince incelenerek sonuçlandırılır. İtiraz halinde konu il bayındırlık ve iskan müdürlüklerince Yapı
Denetim Komisyonuna bildirilir. Yapı Denetim Komisyonu itiraz konusunu, öncelikle taahhütname ve sözleşme olmak
üzere ilgili mevzuat hükümlerini dikkate alarak inceler ve sonuçlandırır.
Yapı denetim kuruluşlarının denetçi mimar ve mühendisleri ile yardımcı kontrol elemanlarına, kamu veya özel
sektör kuruluşları ile birlikte belirleyeceği şartlara göre meslek içi eğitim ve faaliyet programları düzenler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmeleri ve
Hizmet Bedellerinin Ödenmesi Esasları
Yapı denetimi hizmet sözleşmeleri yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu arasında akdedilir. Bu sözleşmenin
bir sureti Örnek-9'a uygun taahhütname ekinde ilgili idareye verilir.
Yapı sahibi, yapım işi için anlaşma yaptığı yapı müteahhidini hiçbir şekilde vekil tayin edemez.
Yapı ruhsatı alındıktan sonra iki yıl içerisinde inşaata başlanmadığı veya başlandığı halde, başlama müddeti ile
birlikte beş yıl içerisinde yapı bitirilemediği ve bu süre içerisinde ruhsat yenilenmediği takdirde 3194 sayılı İmar
Kanunu gereğince ruhsat hükümsüz hale gelir ve yeniden yapı ruhsatı alınması gerekir. Bu durumda yapı sahibi ile yapı
denetim kuruluşu arasındaki sözleşme sona erer. Yapı sahibi önceki yapı denetim kuruluşu ile yeniden sözleşme
yaparak işe devam edebileceği gibi, başka bir yapı denetim kuruluşu ile de sözleşme yaparak işe devam edebilir.
Yapı denetimi hizmet sözleşmesinde belirtilen yapım süresi, herhangi bir sebeple uzadığı takdirde, uzayan
sürenin her altı ayı için yukarıda belirtilen hizmet oranlarına göre ilave hizmet bedeli ödenir.
Güçlendirme, değiştirme, ilave kat vb. gibi yeniden yapı ruhsatı almayı gerektiren yapım işlerinde yapı
yaklaşık maliyeti, proje müellifince hazırlanan ve ilgili idarenin onayladığı keşif bedelidir.
Yapı yaklaşık maliyeti, denetim hizmeti verilen yıl fiyatları ile belirlenir. Bir sonraki yıla devreden işlerin yapı
denetim hizmet bedeli, ertesi yılın (uygulama yılı) fiyatları ile değerlendirilir. Bu durumda ilgili idarece, yıl sonu itibarı
ile Yönetmelik eki Örnek-10'a uygun bir seviye tespit tutanağı düzenlenir ve yapı bölümünün kısmi oranı belirlenir. Bu
oran üzerinden yapı denetim kuruluşuna ödeme yapılarak yıl sonu itibariyle hesap kesilir.
Yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu arasında imzalanan sözleşme kapsamında 2 yılda başlanmayan ve 5
yılda bitirilemeyen işlerle, inşaatın herhangi bir aşamasında genel hükümler çerçevesinde sözleşmesi tasfiye edilmiş
işlerde, seviye tespiti yukarıda açıklandığı şekilde yapılır.
Yapı denetimi hizmet bedelinin ödenmesine ilişkin taksitler, yapı denetimi hizmet bedelinin %10'undan az
olmamak üzere yapının ölçülebilir seviyesi esas alınarak her bir taksit, kısmi taksitlere bölünebilir.
Yapı sahibi taksidini veya kısmi taksidini peşin olarak yatırmadan, müteakip bölümün devamına ilgili idarece
izin verilmez.
Yapı ruhsatının alınmasını müteakip, talebi halinde ilk taksit veya kısmi ilk taksit banka teminat mektubu veya
devlet tahvili karşılığında yapı denetim kuruluşuna avans olarak ödenir. Bu avans ilk hakedişten mahsup edilir ve
alınan teminat idaresince iade edilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Sicillerin Tutulması ve Yapılara
Sertifika Verilmesi
Sicillerin Tutulması
Madde 16- Yapı denetim kuruluşlarının denetçi mimar ve mühendislerinin sicil raporları; her yıl sonunda yapı
ruhsatını veren ilgili idare tarafından, Örnek-13'e göre düzenlenerek onaylanır ve Yapı Denetim Komisyonuna
gönderilir. Yapıda görevli olup inşaat seviyesinden dolayı fiilen görevine başlamamış olan denetçi mimar ve
mühendisler için bu süre içinde sicil raporu düzenlenmez.
Yapı denetim kuruluşlarının sicil raporları; denetledikleri her yapı için yapı kullanma izninin alındığı veya
yapı ile ilişiğinin kesildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde ilgili idare tarafından Örnek-14'e göre
düzenlenerek onaylanır ve Yapı Denetim Komisyonuna gönderilir.
Ortalama sicil puanı 60 (altmış) puanın altında olan yapı denetim kuruluşları ile denetçi mimar ve mühendisler
olumsuz sicil almış sayılırlar. Olumsuz sicillerin somut bilgi ve belgelere dayandırılması zorunludur. Olumsuz sicil
alan yapı denetim kuruluşları ile denetçi mimar ve mühendisleri, Yapı Denetim Komisyonunca yıl içinde yazılı olarak
uyarılır.
Son üç yılda, üç defa olumsuz sicil almış olan yapı denetim kuruluşları hakkında, Yapı Denetim
Komisyonunca 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 8 inci maddesi gereğince işlem yapılır.
Üst üste iki yıl olumsuz sicil alan denetçi mimar ve mühendislerin belgeleri Yapı Denetim Komisyonunca iptal
edilir, durum ilgili meslek odalarına bildirilir.
Denetçi belgelerinin geçerli olduğu süre içerisinde üç kez olumsuz sicil alan denetçi mimar ve mühendislerin
belgeleri yenilenmez.
Bu sertifikanın cinsi, malzemesi, ölçüleri vb. gibi özellikleri yapının büyüklüğü, önemi vb. hususlar dikkate
alınarak ilgili idarelerce belirlenir.
Sertifikanın kağıt üzerine yazılmış ve onaylanmış bir kopyası yapının dosyasında saklanır.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Geçici Madde 1- 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten önce Bakanlıkça verilen
laboratuvar izin belgeleri, bu Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle geçerlidir. Bu süre içerisinde bu
Kanun hükümlerine uygun olarak yenilenmeyen izin belgeleri geçersiz sayılır.
Geçici Madde 2- 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun kapsamında, yapı denetimine yönelik olarak hizmet
verecek TSE Yeterlik Belgeli laboratuvarlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süre içerisinde
Bakanlıktan izin belgesi almak zorundadır.
Geçici Madde 3- 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun yürürlüğe girmesinden önce ilgili idaresine resmi
olarak mimari projeleri verilmiş, ancak inceleme ve onayı tamamlanamamış olan yapılara ait ruhsat işlemleri,
28/8/2001 tarihine kadar ilgili mevzuatına göre sonuçlandırılır. Bu tarihe kadar yapı ruhsatı verilmemiş yapılara ait
işlemler 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun hükümlerine göre yürütülür.
Yürürlük
Madde 18- Bu Yönetmelik 13/8/2001 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 19- Bu Yönetmelik hükümlerini Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.
85
Ek- 1
LABORATUVAR İZNİ ONAY TALİMATI
1) Amaç
Bu talimat 29/6/2001 tarihli 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun gereğince kamu veya özel kuruluşların
bünyesinde kurulmuş laboratuvarlara Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından İzin Belgesi verilerek onaylanması ve
laboratuvarların denetim hizmetinin yürütülmesi amacıyla hazırlanmıştır.
2) Kapsam
Bu Talimat Laboratuvar İzin Belgesi ve kullanımı ile ilgili yetki ve yükümlülükleri, başvuru için gerekli şartları,
işlemleri, denetimleri, iptal ve fesih halinde uygulanacak kuralları kapsar.
3) Kısaltmalar ve Tarifler
3.1. Kısaltmalar
Bu Talimatın uygulanmasında:
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı "Bakanlık"
Yapı İşleri Genel Müdürlüğü: "Genel Müdürlük"
Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Laboratuvar İzin Belgesi Komisyonu: "LİBK"
Laboratuvar İzin Belgesi: "Belge"
Laboratuvar İzin Simgesi: "Simge"
Laboratuvar İzin Belgesi Teknik Şartnamesi: "Teknik Şartname"
Laboratuvar Değerlendirme Heyeti: "Heyet",
Laboratuvar İzni Onay Talimatı: "Talimat",
İzin Belgesi talebinde bulunan laboratuvar: "Laboratuvar", olarak
anılacaktır.
3.2. Tanımlar
3.2.1- Laboratuvar izin belgesi
Laboratuvarın bağlı bulunduğu laboratuvar yetkilisi veya yetkilileri ile Bakanlık arasında yapılan sözleşme
çerçevesinde, laboratuvarın yeterliğinin belirlenen teknik kritere uygunluğunu izin belgesi ekindeki kapsam
çerçevesinde yapabileceği deneyleri gösteren ve üçüncü şahıslara yönelik geçerlik süresi 1 yıl olan belgedir. Belge her
yıl vize yaptırılır.
3.2.6- Değerlendirmeci
Deney laboratuvarlarının değerlendirmesi ile ilgili fonksiyonların tamamını veya bir kısmını yapan kişidir.
4) Organlar
4.1. Laboratuvar izin belgesi komisyonu "LİBK"
Genel Müdürlük bünyesinde oluşturulan bir kuruluş olup, belge verilmesi, sürekliliği, yenilenmesi, iptali,
belgeli laboratuvarların denetlenmesine ilişkin her türlü kararı almaya yetkili organdır. Bu komisyon Yapı İşleri Genel
Müdürü Başkanlığında, Teknik Daire Başkanlığından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı, Teknik Daire Başkanı,
Laboratuvar Şube Müdürü ve Yöresel Koşullar Şube Müdüründen oluşur. Heyetin hazırladığı raporları inceleyerek,
gerekli kararı katılanların kseriyetiyle alır. Oylamada çekimser kalınmaz ve sekreterya hizmetlerini Laboratuvar Şube
Müdürlüğü yapar.
86
5) Ücretler
5.1- Matbu belge ücreti
Başvuru sırasında laboratuvara veya bağlı bulunduğu kuruluşa verilen "Müracaat Formları", "İzin Belgesi Teknik
Şartnamesi" ve "Laboratuvar İzin Onay Talimatı" karşılığı olarak bir defaya mahsus olmak üzere alınan ücrettir.
5.2. Değerlendirme ücreti
Heyetin laboratuvarda ilk, ara kontrol ve diğer nedenlerle yapacağı her değerlendirme hizmeti için alınan ücrettir.
5.3. Belge ve vize ücreti
Düzenlenen her belge için belgelerin verilişinde ve bunların yıllık vizelerinde alınan ücrettir.
5.4. Belge kullanım ücreti
Bakanlık tarafından tespit edilerek, belge kullanma karşılığı olarak belge vize tarihinde yılda bir defa alınan ücrettir.
5.5. Teminat
Talimat, sözleşme ve bunlarla ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranıştan doğacak zarar ve giderleri karşılamak
amacıyla, belge kullanmaya hak kazandığı zaman laboratuvar veya bağlı bulunduğu kuruluştan alınan nakittir.
7) İzin İşlemleri
7.1. Ön değerlendirme
7.1.1. Müracaatı kabul edilen laboratuvarın izin işlemlerini başlatmak üzere LİBK adına Laboratuvar Şube
Müdürlüğünce en geç iki hafta içinde Değerlendirme Heyeti görevlendirilir.
7.1.2. Değerlendirmeciler müracaat formlarını inceleyerek bilgilerin doğruluğunu araştırır.
7.1.3. Kalite El Kitabı ve eklerinin TS EN ISO/IEC 17025-Mayıs 2000 standardına uygunluğunu inceler.
7.1.4. Ön değerlendirmede eksiği bulunan laboratuvarlara eksikleri yazı ile bildirilir dosya askıya alınır. Eksiklerini
tamamlayan laboratuvarların değerlendirilmesine kaldığı yerden devam edilir.
7.1.5. Ön değerlendirmede eksiği bulunmayan laboratuvarlara yerinde değerlendirilmek üzere incelemeye gidilir.
7.2. Değerlendirme
Laboratuvarın ön değerlendirmeden sonra belge verilmesine esas olacak yerinde yapılan incelemedir.
7.2.1. Heyetin değerlendireceği hususlar
a) Laboratuvarda müracaat formlarındaki bilgilerin gerçek olup olmadığı,
b) Laboratuvarda, teknik şartnamede ve talimatta aranan şartların mevcut olup olmadığı,
87
c) Laboratuvarda gerekli incelemelerin yapıldığına dair tutanak, firma yetkilileri ve heyet tarafından imza altına
alınır.
8) Laboratuvarın Yükümlülükleri
8.1. Değerlendirmeye imkan sağlama
Laboratuvar, gerek ön değerlendirme sırasında, gerekse belge verilmesinden sonra kısmi değerlendirme ve ara
denetimde heyetin isteyeceği bütün bilgileri vermekle, çalışmalarında her türlü kolaylığı sağlamakla yükümlüdür.
8.3. Laboratuvar, belge kapsamındaki deneyleri etkileyecek veya hükmü şahsiyeti ile ilgili meydana gelecek her
değişikliği LİBK'na bildirir ve bununla ilgili belgeleri gönderir. Ayrıca laboratuvar deney faaliyetlerini bir müddet için
durduracaksa veya bundan vazgeçerse bu durumdan LİBK'nu 15 gün öncesinden haberdar eder.
8.4. Laboratuvar, belge kapsamında yer almayan deneyleri LİBK simgeli deney raporlarında yayımlaması halinde, bu
deneylerin LİBK tarafından belgeli olmadığını açık ve net bir şekilde belirtmelidir.
8.5. Laboratuvar belge kapsamında yer alan bir veya birkaç deney için kullanıldığı cihazın arızalanması, tadilat,
taşınma vb. durumlarda, bu deney veya deneyler için LİBK simgeli rapor düzenleyemez. Yapılan tamir, bakım,
düzenleme vb. çalışmaların tamamlanıp LİBK'na bildirilmesi ve yapılacak incelemeden olumlu netice alınması halinde
LİBK simgeli rapor düzenlemeye tekrar başlar.
8.7. İşbirliği
8.7.1. Kişi veya kuruluşlarla işbirliği
Laboratuvar, gerektiğinde LİBK ve bu kuruluşun görevlendireceği yetkili ile şartnamede belirtilen kriterlere
uygunluğu izleme imkanı verecek şekilde işbirliğinde bulunmalıdır.
8.7.2. LİBK ile işbirliği
Bu işbirliği şunları kapsamalıdır:
a) LİBK ve yetkilisinin deney laboratuvarının denetlenmesi için ilgili alanlara girmesinin sağlanması,
b) Deney laboratuvarının deney yapma kapasitesinin LİBK tarafından doğrulanmasını sağlamak için gerekli
kontrollerinin yapılması konusunda yardımcı olunması,
c) Doğrulama amacıyla LİBK'nın ihtiyaç duyduğu deney numunelerinin veya şahit numunelerin hazırlanması,
ambalajlanması ve en geç 15 gün içerisinde LİBK'na ulaşacak şekilde gönderilmesi,
d) LİBK'nın uygun bulacağı değerlendirme deney programına ya da bir karşılaştırılmalı deney programına katılması,
e) Laboratuvarın deney sonuçlarının LİBK tarafından etraflıca incelenmesine ve denetlenmesine izin verilmesi.
belirlenen teknik kritere uygun olmayarak gerçekleştirdiğinin veya talimat ile sözleşmenin diğer hükümlerine aykırı
hareket ettiğinin tespiti halinde LİBK, gerekli düzenlemeyi sağlamak amacıyla aşağıdaki uygulamaları sırasıyla veya
aykırılığın önem derecesine göre herhangi birinden başlayarak tatbik eder.
LİBK bu uygulamaların her kademesinde gerekli gördüğü incelemeleri yapmak ve yeni düzenleyici taleplerde bulunma
yetkisine sahiptir.
12.1. Uyarma
LİBK tespit ettiği aykırılıkların derhal veya belirli bir süre içinde giderilmesi için laboratuvara uyarı
bildiriminde bulunur. Laboratuvar tebligattan sonra gereğini yerine getirmek amacıyla almış olduğu tedbirleri 15 gün
içerisinde LİBK'na bir rapor halinde bildirmekle yükümlüdür.
16.3. LİBK ile sözleşme akdeden laboratuvar, sözleşmesinde belirtilen belgeyi, ancak belge kapsamında belirtilen
deneyler için kullanmaya yetkilidir. Aksi tespit edilip LİBK tarafından yazılı olarak ikaz edilenlerin buna uymayarak
belge kullanmaya devam etmeleri halinde haklarında bu Talimatın 13. maddesine göre işlem yapılır.
16.4. Sözleşmesi feshedilen laboratuvarın yeniden müracaatında:
1) İlk değerlendirme şartları aynen uygulanır. 2) Fesih tarihinden itibaren LİBK kararına bağlı olarak 3 (üç) ila 6
(altı) ay arasında müracaat işleme konulmaz.
Ancak sözleşmesi, talimat, sözleşme ve mevzuat hükümlerine aykırılıktan dolayı fesih edilmemiş olan
laboratuvarın yeni müracaatları hemen işleme konur.
16.5. Belge almak için LİBK'na müracaat eden laboratuvarlar bu talimat hükümlerine eksiksiz olarak uymayı kabul
etmiş sayılır. Doğacak anlaşmazlıkların hal mercii T.C. Mahkemeleri ve İcra Daireleridir.
16.6. Belge verilmiş olması laboratuvarı kanun, tüzük, kararname, yönetmelik, şartname ve diğer mevzuat
hükümlerine uyma yükümlülüğünden kurtarmaz.
16.7. Laboratuvar, LİBK kararlarına, bunların tebellüğü tarihinden itibaren en geç 30 gün içerisinde itirazda
bulunabilir. İtirazın incelenmesinden sonra LİBK'nun vereceği karar kesindir.
16.8. Laboratuvarda gerçekleşen deneyler için hazırlanacak olan raporları imzalamak üzere, LİBK, laboratuvar
personeli arasından laboratuvar denetçisi belgesine sahip bir veya daha fazla kişiye tasdik edilmiş imza yetkisi verir. Bu
şahısların laboratuvardan ayrılması halinde laboratuvar bu değişikliği bir hafta içinde bildirmekle yükümlüdür. Belge
kapsamında belirtilen deneylerle ilgili imza yetkisine sahip kişilerin laboratuvardan ayrılması, ilişiklerinin kesilmesi
halinde LİBK yeni bir tasdik edilmiş imza yetkisine sahip laboratuvar denetçisi tayin edinceye kadar laboratuvarın
belgesi dondurulur. Bu süre içinde laboratuvar LİBK simgesi taşıyan deney raporlarını üçüncü şahıslara veremez.
Laboratuvar ayrılan ve işe yeni aldığı teknik personeli 15 gün içerisinde (noter tasdikli diploma suretleri ile birlikte)
LİBK na bildirmek zorundadır.
16.9. Laboratuvar yayımlayacağı raporlarda belge numarası ve LİBK simgesini açık bir şekilde göstermelidir. Ayrıca
raporlarında "bu laboratuvara LİBK tarafından izin belge ve simgesini kullanma hakkı verilmiştir" ibaresini
kullanmalıdır.
16.10. Laboratuvar, kişi ve kuruluşlara ait deney numunesi üzerinde bazı deneyleri bir başka laboratuvara yaptırması
halinde; deneylerin yaptırıldığı laboratuvar; Bakanlıktan belgeli ve yaptırılan deneyler de kapsam listesinde yer
almalıdır.
16.11. LİBK bu Talimatı her zaman değiştirmek hakkına sahiptir. Ancak değişiklikten önceki kazanılmış haklar
sözleşmenin bitimi tarihine kadar geçerlidir. Uzatmalar yeni talimat ve sözleşme hükümlerine uyularak yapılır.
16.12. Belge kullanılması ile ilgili olarak, üçüncü şahıslar nezdinde bütün hukuki, mali ve teknik sorumluluk
laboratuvara aittir.
Ek-2
LABORATUVAR İZİN BELGESİ TEKNİK ŞARTNAMESİ
1) Kapsam
1.1. Bu teknik şartname numune alma dahil, deney hizmeti veren bir laboratuvarın izin belgeli tanınması için
sağlaması gereken genel şartları belirler.
2) Tanımlar
2.1. Laboratuvar: Beton, zemin ve yapı malzemesi ile ilgili hammadde ve mamul üzerinde ilgili standartlarına veya
teknik şartnamelerine göre ölçüm, muayene yapabilen ve diğer özelliklerini tayin eden, deney ve hizmet karşılığı ücreti
KDV si ile beraber fatura veya tahakkuk fişi düzenleyerek tahsil eden, Bakanlıktan izin almış tesisi ifade eder.
2.2. Deney: Verilen bir ürün, proses veya hizmetin belirlenmiş bir prosedüre göre bir veya birden fazla
karakteristiğinin tayin edilmesi amacıyla yapılan teknik çalışmadır.
2.3. Deney Metodu: Deneyin yapılması için belirlenmiş teknik prosedürdür.
2.4. Deney Raporu: Deneyle ilgili deney sonuçlarını ve diğer bilgileri gösteren dökümandır.
2.5. Laboratuvarlar arası deney karşılaştırmaları: Önceden tayin edilmiş şartlara göre, iki veya daha çok
laboratuvarda, aynı veya benzer maddeler veya malzemelere yönelik deneylerin organizasyonu, yapılması ve
değerlendirmesidir.
2.6. Laboratuvar İzin Sistemi: Laboratuvar yeterliğini gerçekleştirmek için, kendi prosedür ve yönetim kuralları olan
bir sistemdir.
3) Yönetim Şartları
3.1. Kuruluş
Laboratuvar veya Laboratuvarın bağlı olduğu kuruluş, yasal olarak sorumlu tutulabilecek bir özel veya kamu
tüzel kişiliği olmalıdır.
91
3.3. Laboratuvar
a) Laboratuvar görevlerini yerine getirmek, kalite sisteminden veya deney prosedürlerinden sapmaları tanımlamak
ve bu sapmaları önleyecek veya en aza indirecek faaliyetleri başlatmak için gerekli yetkileri ve kaynakları olan; beton
deneyleri esas olmak üzere ilgili yapı malzemesi kalite kontrolu konusunda Bakanlıkca verilmiş Laboratuvar Denetçi
belgesine sahip en az bir mühendis ile en az iki yapı öğretmeni veya yapı teknikeri veya teknisyene sahip olmalıdır.
b) Yönetiminin ve personelinin yapılan işin kalitesini olumsuz yönde etkileyebilecek her türlü ticari, mali ve diğer iç
ve dış baskılardan ve etkilerden uzak tutulmasını sağlayan düzenlemelere sahip olmalı;
c) Müşterilerine ait gizli bilgilerin ve tescilli hakların korunmasını sağlayan, sonuçların elektronik olarak muhafaza
edilmesini ve iletilmesini korumaya alan prosedürler de dahil olmak üzere, politika ve prosedürlere sahip olmalı;
d) Yeterlik, tarafsızlık, karar verme veya çalışmayla ilgili dürüstlüğüne olan güveni azaltacak herhangi bir faaliyette
bulunmayı önlemek için gerekli politika ve prosedüre sahip olmalı;
e) Kuruluşu ve yönetim yapısını, herhangi bir ana kuruluş içindeki yerini; kalite yönetimi, teknik faaliyetleri ve
destek hizmetleri arasındaki ilişkileri tarif edebilmeli;
f) Deney kalitesine doğrudan etkisi olan, yönetme, uygulama ve doğrulama görevini yerine getiren bütün personelin
sorumluluklarını, yetkilerini ve birbirleri ile olan ilişkilerini belirlemeli;
g) Personel adayları dahil bütün deney metotları, prosedürleri ve deney sonuçlarını değerlendirebilen laboratuvar
görevlisi tarafından uygun şekilde yönlendirilmelerini sağlamalı;
h) Laboratuvar işlemlerinde gerekli kaliteyi sağlamak için ihtiyaç duyulan kaynakların temininden ve teknik
işlemlerden genel olarak sorumlu olan bir teknik yönetime sahip olmalı;
i) Diğer görev ve sorumluluklardan bağımsız olarak, bu standarttaki kuralların uygulanmasını ve daima takip
edilmesini sağlamak için gerekli yetki ve sorumluluğa sahip, hangi isim altında olursa olsun bir kalite yöneticisi
atamalı; bu yönetici, laboratuvar politikası ve kaynaklar hakkında kararların alındığı en yüksek yönetim kademesine
doğrudan ulaşabilmeli;
j) Mümkünse, kilit konumdaki yönetici personel için yardımcılar atanmalıdır.
NOT: Bireyler birden fazla fonksiyona sahip olabilirler ve her fonksiyon için bir yardımcı atanması uygun
olmayabilir.
3.4.2. Laboratuvarın kalite sistem politikaları ve hedefleri bir kalite el kitabında (herhangi bir başlık altında)
tanımlanmalıdır. Bütün hedefler, kalite politikası beyanında yer almalıdır. Kalite politikası beyanı, baş yöneticinin
onayı ile yayınlanmalıdır. Bu beyan, en az aşağıdaki bilgileri içermelidir:
a) Hatasız profesyonel çalışma ve müşteriye verilen deney kalitesine dair Laboratuvar yönetiminin taahhüdü;
b) Laboratuvar yönetiminin, vereceği hizmetin standardı ile ilgili beyanını;
c) Kalite sisteminin hedeflerini;
d) Deney çalışmalarında görev alan bütün laboratuvar personelinin, kalite dökümantasyonunu öğrenmeleri ve
politika ve prosedürleri çalışmaları sırasında uygulamaları şartını;
e) Laboratuvar yönetiminin bu şartnameye uygunlukla ilgili beyanını.
92
3.4.3. Kalite el kitabı, teknik prosedürler de dahil destekleyici prosedürleri içermeli veya bu prosedürlere atıfta
bulunmalıdır. Kalite el kitabında, kalite sisteminde kullanılan dökümantasyonun yapısı açıklanmalıdır.
Kalite el kitabı TS EN ISO/IEC 17025/Mayıs 2000 standartlarını içermeli ve TS ISO 10013/Nisan 1996
standardına göre hazırlanmalıdır.
3.4.4. Teknik yönetimin ve kalite yöneticisinin görev ve sorumlulukları, bu şartnameye uygunluğu sağlama
sorumluluğu da vurgulanarak, kalite el kitabında tanımlanmalıdır.
4) Kalite El Kitabı
Kalite el kitabında aşağıdaki başlıkları belirtilen konular bulunmalı ve bunlarla ilgili prosedür ve/veya
talimatlar TS EN ISO/IEC 17025/Mayıs 2000 standardına göre hazırlanış olmalıdır.
k) Standart olmayan bir deney metodu veya işlemi (prosedürü) kullanılmış ise, sebebi,
l) Deney raporuna ait teknik sorumluluğu alan kişinin (kişilerin) imzası ve unvanı (unvanları),
m) Mümkün olduğunda çizelgeler, grafikler, çizimler ve fotoğraflarla
desteklenen ölçü birimleri ile birlikte muayene ve deney ile sonuçları tespit edilen kusurlar,
n) Deney sonuçlarının, sadece deney yapılan numunelere ait olduğuna dair beyan,
o) Deney raporunun tamamı dışında laboratuvarın yazılı onayı alınmadan raporun değişik sayfalarının
çoğaltılamayacağına dair beyan,
p) Beton raporlarında sonuçların değerlendirilmesi ile ilgili olarak TS 500'e atıf, diğer raporlar için denenen numune
ilgili standart veya
şartnamesinde istenen tüm limitler,
Deney Raporunun düzenlenmesinde özellikle, deney verilerinin takdimine ve okuyan tarafından kolaylıkla
anlaşılabilir olmasına özen gösterilmeli ve dikkat edilmelidir. Rapor formatı her bir deney tipi için özel olarak ve
dikkatle oluşturulmalı, ancak başlıklar mümkün olduğu kadar standart hale getirilmiş olmalıdır.
Deney Raporu, deney sonuçlarından çıkarılan herhangi bir tavsiye ihtiva etmemelidir.
Deney sonuçları, deney metotlarını teşkil edecek olan talimata uygun olarak; doğru, açık, tam ve şüpheye
meydan vermeyecek şekilde verilmelidir.
Örnek-1
Yapı denetçisi olarak denetleyeceğim toplam yapı inşaat alanının 120.000 m2'yi geçmeyeceğini ve ikamet ettiğim il
sınırları dışında denetim görevi üstlenmeyeceğimi,
Ayrıca anılan Yapı Denetim Kuruluşu'ndan herhangi bir nedenle ilişik kesileceği zaman bildirimde bulunacağımı,
istifa ederek görevden ayrılmam halinde üç ay içerisinde bir başka yapı denetim kuruluşunda görev almayacağımı
Adı ve Soyadı :
Yapı Denetçisi İnşaat Mühendisi
(İmza)
ADRESİ:
95
ÖRNEK-2
.................... Ticaret ve/veya Sanayi Odasının .......... sicil numarası ile kayıtlı ................................... adresinde faaliyet
gösteren ve faaliyet yeri olarak ........................ İlini seçen ........................ unvanlı Yapı Denetim Kuruluşunun
denetleyeceği yapılarda ........................ yardımcı kontrol elemanı olarak çalışacağımı, ..................... İli
...............................................adresindeki yapının denetim görevini ifa ederken 4708 sayılı Yapı Denetimi Kanunu
hükümleri çerçevesinde hareket edeceğimi,
Yardımcı kontrol elemanı olarak denetleyeceğim toplam yapı inşaat alanının 30.000/60.000/120.000 m2'yi
geçmeyeceğini ve ikamet ettiğim il sınırları dışında denetim görevi kabul etmeyeceğimi,
Ayrıca anılan Yapı Denetim Kuruluşundan herhangi bir nedenle ilişik kesileceği zaman bildirimde bulunacağımı,
kabul ve taahhüt ederim
...../...../20.....
Adı ve Soyadı
Unvanı
EKİ: İlgili meslek odasına
kayıt belgesi
ADRES:
------
96
Örnek-3
Ayrıca anılan Yapı Denetim Kuruluşu ortaklığından herhangi bir nedenle ayrılacağım zaman bildirimde
bulunacağımı, kabul ve taahhüt ederim.
...../...../200...
Adı ve Soyadı
Şirket ortağı Mimar veya Mühendis
ADRESİ:
97
Örnek-4
Denetçi olarak denetleyeceğim toplam yapı inşaat alanının 120.000/360.000 m2'yi geçmeyeceğini ve yapı denetçisi
inşaat mühendisi olarak görev yaptığım ilin sınırları dışında denetim görevi üstlenmeyeceğimi,
İstifa ederek görevden ayrılmam halinde üç ay içerisinde bir başka yapı denetim kuruluşunda görev almayacağımı,
Ayrıca anılan yapı denetim kuruluşundan herhangi bir nedenle ilişik kesileceği zaman bildirimde bulunacağımı, kabul
ve taahhüt ederim.
...../...../20...
Adı ve Soyadı
Yapı Denetçisi Mimar/Mühendis
98
Örnek-5
Yukarda belirtilen yapının .......... Blok, .......... kat, .......... kotunda yapılan denetimde;
1- Kalıp imalatının; kullanılan malzemenin istenilen nitelikte, kalıp işçiliğinin iyi ve takviyelerinin yeterli olduğu,
ölçü, kot, yatay ve düşey düzlemlere uygunluk açısından kalıbın projesine uygun olarak yapıldığı,
2- Betonarme demirlerinin, projesinde gösterilen adet, çap ve boyda olduğu, projesine uygun olarak döşendiği,
tespit edilmiştir.
İş bu tutanak ...../...../..... tarihinde, bir nüshası yapı denetim kuruluşunca ilgili idareye verilmek üzere üç nüsha
düzenlenmiştir.
Örnek-6
Yukarda belirtilen yapının .......... blok, ..... kat .......... kotunda ve ...../...../..... tarihinde gerçekleştirilen beton dökümü,
projesine ve standartlarına uygun olarak yapılmıştır. Ayrıca beton ve beton elemanlarının numune alma ve deney
metotlarına ilişkin standartlarına uygun olarak da ..... adet beton numunesi alınmıştır. Laboratuvar deney sonuçlarına
ilişkin raporlar, rapor tarihinden itibaren üç iş günü içinde ilgili İdareye iletilecektir.
İş bu tutanak ...../...../..... tarihinde, bir nüshası Yapı Denetim Kuruluşunca ilgili İdareye verilmek üzere üç nüsha
düzenlenmiştir.
Yapı Müteahhidi
.............................................*******
100
Örnek-8
YAPI DENETİMİ
HİZMET SÖZLEŞMESİ
Taraflar
Madde 1- Bir taraftan yapı sahibi .................... veya adına hareket eden .................... ile diğer taraftan yapı denetim
kuruluşu .................... arasında aşağıdaki şartlar dahilinde işbu sözleşme aktolunmuştur.
Hizmetin süresi
Madde 3- Hizmetin süresi, sözleşmenin imzalandığı ...../...../200. tarihinden yapı kullanma izninin alındığı tarihe kadar
geçen süredir. Bu yapının bitirilmesi için öngörülen süre .................... ay/yıl'dır.
Yapı ruhsatı alındıktan sonra iki yıl içinde inşaata başlanılmadığı veya başlanıldığı halde 5 yılda bitirilemediği
durumlarda, bu sözleşme herhangi bir ihtara gerek kalmaksızın kendiliğinden sona erer.
Hizmet bedeli
Madde 4- Toplam yapı inşaat alanı: .................... m2. (4708 sayılı Kanunun birinci maddesine göre hesaplanır)
Sözleşme Yılı Yapı Yaklaşık Maliyeti= Toplam Yapı İnşaat Alanı x Yapı Birim Maliyeti
Sözleşme Yılı Hizmet Bedeli= Yapı Yaklaşık Maliyeti x Öngörülen Yapım Süresine
Ait Hizmet Bedeli Oranı
Belirlenen bu miktar KDV'si ile birlikte 5 inci maddede belirtilen taksitler veya kısmi taksitler halinde yapı
sahibi tarafından yapı denetim hesabına yatırılır. Yapı sahibi taksidini peşin olarak yatırmadan, müteakip bölümün
devamına ilgili idarece izin verilmez.
Sözleşme yılı hizmet bedeline ilave olarak her yıl sonu itibariyle yapılacak tespit tutanağı esas alınmak
suretiyle kalan işlere ait hizmet bedeli, uygulama yılı yapı yaklaşık maliyeti ve hizmet bedeli oranına göre yeniden
belirlenir. Bu durumda doğabilecek bedel farkı, yapı sahibi tarafından yapı denetim hesabına yatırılır.
Öngörülen yapım süresi uzadığı takdirde, uzayan sürenin her altı ayı için hizmet bedeline esas oranın %10'u
kadar ilave hizmet bedeli ödenir.
Yapı denetimi hizmet bedeline, proje ve yapı denetimi ile her türlü muayene ve deney ücreti dahildir.
Subasmana kadar olan bölüm için yapılan denetim hizmetlerine karşılık, denetim hizmet bedelinin % 20'si
tutarında,
Taşıyıcı sistem bölümü için yapılan denetim hizmetlerine karşılık denetim hizmet bedelinin %40'ı tutarında,
101
Çatı, dolgu duvarları, kapı ve pencere kasaları, tesisat alt yapısı dahil, yapının sıvaya hazır duruma getirilmiş
bölümü için yapılan denetim hizmetlerine karşılık, denetim hizmet bedelinin %20'si tutarında,
Kalan yapı bölümü için yapılan denetim hizmetlerine karşılık denetim hizmet bedelinin %20'si tutarında,
hakediş raporu düzenlenir.
Birinci taksit, avans olarak ödendiği takdirde avans miktarı ilk hakedişten mahsup edilir.
Ayrıca, çeşitli nedenlerle yapılan tespit tutanağına bağlı olarak belirlenen oranlarda ve kısmi taksitlendirme
durumunda ara hakedişler düzenlenebilir.
a) Bakanlıkça hazırlanan Mühendislik ve Mimarlık Proje Düzenleme Esasları, İmar Planı ile diğer yönetmelik,
şartname ve standartlara uygunluğunu,
b) Proje müelliflerince hazırlanan, uygulama projelerinin ve hesaplarının ilgili mevzuata uygunluğunu,
c) Bakanlıkça hazırlanan 28/6/1993 tarih ve 393 sayılı genelge ile yürürlüğe konulmuş olan zemin ve Temel Etüdü
Raporu'nun Hazırlanmasına İlişkin Esaslar'a uygun olarak bir jeoteknik raporun olup olmadığını ve temel sisteminin bu
rapora uygunluğunu,
d) Taşıyıcı sistemin öncelikle Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik ile TS 500 ve
yürürlükteki standart, şartname ve esaslara göre projelendirildiğini,
e) 8/5/2000 tarihli ve 24043 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Binalarda Isı Yalıtımı Yönetmeliği'ne uygunluğunu,
kontrol eder. Yapım aşamasında;
f) Yapının taşıyıcı sistemindeki beton, beton çelik çubuk, duvar elemanları vb. malzeme ve imalatın, standart ve
şartnamelere göre Bakanlıkça izin belgesi verilen özel veya kamu kuruluşlarının laboratuvarlarında muayene ve
deneylerini yaptırarak raporlarını ilgili idareye verir.
g) Beton kalıbı ve demir teçhizatı kontrol edilerek Örnek-5'e uygun olarak tutanak düzenlenmeden beton dökümüne
izin verilmez. Beton, yapı denetim kuruluşunun yardımcı kontrol elemanlarının gözetiminde dökülür. Beton
numuneleri döküm yerinde yardımcı kontrol elemanlarının nezaretinde deneyi yapacak laboratuvar teknik
elemanlarınca alınıp, alınan numuneler belirlenen laboratuvara bu laboratuvar teknik elemanı tarafından götürülür.
Beton dökümünü müteakip Örnek-6'ya uygun tutanak düzenlenir. Bu tutanakları ve deney raporlarını üç iş günü içinde
ilgili idareye verir.
h) Yapı denetim kuruluşu, yazılı ihtarına rağmen ruhsat ve eklerine aykırı iş yapan işçi ve ustanın durumunu ilgili
idareye bildirir.
i) Yapının ruhsat eki projelerine uygun olarak kısmen veya tamamen bitirildiğini belirten ve sorumlu denetçi mimar
ve mühendisler tarafından imzalanan raporu ilgili idareye verir.
j) Yapı kullanma izninin alınmasını müteakip, yapı denetimine ait diğer belgeleri ilgili idareye verir.
k) Yapı sahibinin isteği halinde, yapı müteahhidine ödeme yapmadan önce yapı sahibine ödemeye esas görüş
bildirir.
l) Yapı denetim kuruluşu yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminde meydana
gelebilecek yapı hasarından dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlardaki yapı hasarından dolayı iki yıl süreyle
sorumludur.
Yukarıda isim ve imzaları bulunan teknik personeli, yapı denetim kuruluşu, denetim hizmetlerini yürütmek
üzere görevlendirmiştir. Yukarıda yazılı teknik personelden ayrılanlar olması halinde yapı denetim kuruluşu otuz gün
içinde aynı nitelikte teknik elemanı görevlendirir ve bu elemanı idareye ve yapı sahibine bildirir.
Çeşitli hükümler
Madde 11- Bu sözleşmede yer almayan hususlarda, öncelik sırasıyla 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun, İmar
Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu, Medeni Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
Örnek-9
.................... VALİLİĞİNE
.................... BELEDİYE BAŞKANLIĞINA
.................... İli, .................... İlçesi, .................... Köyü, .................... Ada/Parsel sayılı taşınmazda inşa edilecek olan
yapının denetiminde 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile bu Kanuna dayalı Yapı Denetimi Uygulama Usul
ve Esasları Yönetmeliği hükümlerini eksiksiz uygulayacağımızı, denetimini üstlendiğimiz yapıyı ruhsatname eki
projelere, standart ve şartnamelere uygun olarak denetleyeceğimizi kabul ve taahhüt ederiz ...../...../200.....
Örnek- 10
...../...../..... tarihi itibariyle yukarıda özellikleri belirtilen yapının gerçekleşme oranı yüzde ..........'dur.
DÜZENLEYENLER
-------------
...................... ..................
Yapı Denetim Kuruluşu İlgili İdare
Yetkilisi Yetkilisi
ONAYLAYANLAR
------------
...................... ...................
Yapı Sahibi İlgili İdare İta Amiri
105
Örnek - 11
Tarih ...../...../.....
No: ....................
Taksit ...../...../..... tarihi itibariyle İşin tanımı (Yapı bölümü) Oranı gerçekleşme oranı
------------------------- ------ -----------------------------------
a) Subasman 20
b) Taşıyıcı sistem 40
c) Sıvaya hazır durum 20
d) Kalan bölüm 20
------ -----------------------------------
Toplam 100
DÜZENLEYENLER
.................... ....................
Yapı Denetim Kuruluşu Yetkilisi İlgili İdare Yetkilisi
ONAYLAYANLAR
.................... ......................
Yapı Sahibi İlgili İdare İta Amiri
EKİ: Personel Bildirgesi
106
Amaç ve kapsam:
Madde 1 - Konut ihtiyacının karşılanması konut inşaatını yapanların tabi olacağı usul ve esasların düzenlenmesi,
memleket şart ve malzemelerine uygun endüstriyel inşaat teknikleri ile araç ve gereçlerin geliştirilmesi ve Devletin
yapacağı desteklemeler (...) (2) bu Kanun hükümlerine tabidir.
Projelerin teşviki:
Madde 5 - Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Kurulunun tespit edeceği esaslar çerçevesinde teşvik edilen projeler,
teşvikle ilgili mevzuat hükümlerine tabidir.
107
Uygulanmayacak kanunlar:
Madde 6 - Bu Kanun hükümlerine göre yapılacak işlemlerde, 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 38 ve 50 nci
maddeleri, 1050 sayılı Muhasabei Umumiye Kanunu, 832 sayılı Sayıştay Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu
hükümleri uygulanmaz.
----------------------
(1)Bu madde 20/6/2001 tarih ve 4684 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmış olup, bu hüküm 1/1/2002 tarihinde
yürürlüğe girecektir.
Hakkında Kanun, 2629 sayılı Uçuş, Paraşüt, Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağaadam Hizmetleri Tazminat Kanunu ve 926
sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kapsamındaki görevler
nedeniyle şehit olanlar ile barışta ve olağanüstü hallerde yapılan tatbikat ve manevralar sırasında bu harekat ve
hizmetlerin sebep ve etkileriyle hayatlarını kaybedenlerin; dul eşine, eşi hayatta değilse veya evlenmişse maaşa
bağlanmış çocuklarına müştereken, bunlar bulunmadığı takdirde bakmakla yükümlü olduğu ana veya babasına konut
sahibi yapmak amacıyla (Değişik ibare:20/6/2001-4684/7 md.) Toplu Konut İdaresince (1) faizsiz olarak kredi verilir.
Bu kredinin miktarı, başvuru esasları ile ödemesiz dönemi ve ödeme süresiyle ilgili esaslar Yüksek Planlama
Kurulunca belirlenir.
Geçici Madde 1 - a) 2487 sayılı Toplu Konut Kanununa göre kredilendirilmiş projelere, Toplu Konut ve Kamu
Ortaklığı Kurulunun tespit edeceği esaslar çerçevesinde 2487 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
b) 2487 sayılı Toplu Konut Kanununa göre hak kazanmış projeler, Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Kurulunun
tespit edeceği esaslar çerçevesinde bu Kanun hükümlerinden yararlanırlar.
Geçici Madde 2 - (Ek: 10/5/1990-3645/2 md.)
Ek 1 inci madde kapsamında kalan ve bu Kanunun yürürlük tarihinden önce şehit olan veya hayatlarını
kaybedenlerin hak sahibi yakınlarına bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren müracaatları halinde ek 1 inci
maddede belirtilen esaslar dahilinde faizsiz konut kredisi verilir.
Yürürlük:
Madde 9 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme:
Madde 10 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
2/3/1984 TARİHLİ VE 2985 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER:
1 - 9/4/1990 tarih ve 412 sayılı KHK`nin geçici maddeleri:
Geçici Madde 1 - Toplu Konut İdaresinin 1990 Mali Yılı harcamaları Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı bütçesinden
karşılanır.
Geçici Madde 2 - Bu Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı teşkilatlanıncaya
kadar, hizmetleri Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı personeli eliyle yürütülür.
Geçici Madde 3 - Diğer mevzuatta Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresine yapılmış olan atıflar, hizmetin özelliğine
göre Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı veya Toplu Konut İdaresi Başkanlığına ilişkin düzenlemelerin ilgili
hükümlerine yapılmış sayılır.
2985 sayılı Kanunda, geçen Yüksek Planlama Kurulu deyimleri "Toplu Konut İdaresi Başkanlığı" olarak
değiştirilmiştir.
-----------------------
(1)Bu maddedeki ibare değişikliği 1/1/2002 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Kapsam ve tarif:
Madde 1 - Mevcut gecekonduların ıslahı, tasfiyesi, yeniden gecekondu yapımının önlenmesi ve bu amaçlarla alınması
gereken tedbirler hakkında bu kanun hükümleri uygulanır.
Madde 2 - Bu kanunda sözü geçen (Gecekondu) deyimi ile, imar ve yapı işlerini düzenleyen mevzuata ve genel
hükümlere bağlı kalınmaksızın, kendisine ait olmayan arazi veya arsalar üzerinde, sahibinin rızası alınmadan yapılan
izinsiz yapılar kastedilmektedir.
Madde 3 - Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, Hazinenin, özel idarelerin ve Vakıflar idaresi dışındaki katma bütçeli
dairelerin mülkiyetindeki arazi ve arsalardan veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden, belediye sınırları
içinde olanlar ve 6785 sayılı Kanunun 47 nci maddesine dayanılarak tesbit edilen mücavir sahalarda bulunanlar, bu
kanunda belirtilen amaçlarda kullanılmak üzere, bedelsiz olarak igili belediyelerin mülkiyetine geçer.
Ancak, bir kamu hizmetine ayrılmış olan veya 23/12/1960 tarih ve 189 sayılı Kanun kapsamına girenlerle,
4753 sayılı Kanun hükümlerince kültür arazisi olarak tesbit edilenler veya gerek bu ve gerekse diğer kanunlarda
belirtilen amaçlarda kullanılmak üzere Hazine veya özel idare elinde bırakılması Bakanlar Kurulunca lüzumlu
görülenler bu hüküm dışındadır.
Bu kanunun uygulanması dolayısiyle yapılacak imar veya ıslah planlarında genel muvazeneye dahil dairelerin
ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile ayrılan veya ayrılacak olanlar veya yukarda ikinci fıkradaki hizmetler için lüzumlu
görülenler, daha önce belediyelere devredilmiş ise aynı şartlarla eski sahiplerine geri verilir.
---------------------
(1) 11 Haziran 1985 tarih ve 18781 sayılı Resmi Gazete`de yayınlanan "775 sayılı Gecekondu Kanununun Bazı
Hükümlerinin Değiştirilmesi" Hakkındaki 247 sayılı K.H.K.`nin 1. maddesi hükmüne göre; "775 sayılı Gecekondu
kanununun belediye sınırları ile mücavir alanlardaki tatbikatı için Bayındırlık ve İskan Bakanlığına verilen hak, yetki
ve görevler ilgili belediyelere devredilmiştir.
Belediyeler bu hak, yetki ve görevleri yetkili organları eliyle kullanırlar.
Büyük Şehirlerde bu Kanunun tatbikatı büyük şehir belediyelerince yapılır."
KANUNLAR, ŞUBAT 1989 (EK- 3)
Tapu daireleri, bu maddede sözü geçen arazi ve arsaları devralacak idarelerin yazılı müracaatları üzerine, en
geç 6 ay içinde, yeni malikleri adına tescil eder ve durumu ilgililere yazı ile bildirirler.
5218, 5228 ve 6188 sayılı kanunlara dayanılarak, birinci fıkrada sözü geçen daire ve kurumlarca belediyelere
devrolunan arazi ve arsaların ödenmemiş taksitleri alınmaz ve bu sebeple adı geçen daire ve kurumlar lehine tesis
edilmiş ipotek kayıtları kaldırılır.
Madde 4 - Gecekonduların ıslah, tasfiye ve önleme bölgeleri içinde bulunan binalı ve binasız vakıf taşınmaz mallardan
3 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamı dışında kalanları, bu kanunda belirtilen amaçlarda kullanılmak üzere, aşağıdaki
şartlarla ve genel hükümlere göre bedeli ödenmek suretiyle ilgili belediyelerin mülkiyetine geçer:
a) Arazi ve arsaların bedeli; bulunduğu şehir, kasaba ve bölgenin özellikleri, yapılmış ve yapılacak kamu
hizmet ve tesislerinin durumu vesair hususlar da göz önünde bulundurularak, ilgili belediye ve Vakıflar İdaresi arasında
anlaşma yolu ile tesbit edilir.
110
b) Bu arazi ve arsalar üzerinde Vakıflar İdaresine ait herhangi bir yapı bulunduğu takdirde, bu yapının bedeli
ayrıca hesaba katılır.
c) Bedele ait anlaşmazlıklar mahalli asliye hukuk mahkemelerince basit muhakeme usulü ile hallolunur. Bu
anlaşmazlıklar tapu tesciline engel olamaz.
Vakıflar İdaresi ve tapu daireleri vakıf taşınmaz malların cins, miktar ve yerleri ile diğer vasıflarını açıkça
belirten listeleri, talepleri üzerine en geç 2 ay içerisinde ilgili belediyelere bildirmekle yükümlüdürler.
Belediyeler, kendi mali güçleri ve programlarına göre, bu taşınmaz malların tamamen veya peyderpey tescilini
istiyebilirler.
Sözü geçen bölgelerde Devlet veya diğer kamu tüzel kişileri tarafından yaptırılacak kamu hizmet ve tesisleri
için lüzumlu vakıf taşınmaz mallar da yukarıdaki esaslara göre bu İdarelere intikal ettirilir.
Madde 5 - Lüzumu halinde, belediyeler gecekondu ıslah ve tasfiye sahaları içinde bulunan veya bu kanun hükümleri
dairesinde yeniden teşkil edilecek önleme bölgeleri içine raslıyan özel mülkiyetteki arazi ve arsaları ve bunlar
içerisinde yapı veya sair herhangi bir tesis bulunduğu takdirde bu yapı ve tesisleri, bu kanunda belirtilen amaçlarda
kullanmak üzere, İmar ve İskan Bakanlığının izni ile, sahipleriyle anlaşarak satınalabilirler veya kamulaştırabilirler.
Madde 6 - (Mülga: 3/5/1985 - KHK. 247/3 md; Aynen Kabül: 2/3/1988-3414/3. md.)
Madde 7 - Belediyelerin mülkiyetinde bulunan ve bundan sonra bu kanuna göre mülkiyetine geçecek olan arazi ve
arsalardan, belediye meclisi kararı ile belli edilip, İmar ve İskan Bakanlığınca uygun görülenler, bu kanun hükümleri
dairesinde konut yapımına ayrılır.
İmar ve İskan Bakanlığı, belediye meclislerince tesbit edilen yerleri redde, aynen veya değiştirerek
onaylamaya veya değiştirilmek üzere geri göndermeye yetkili olduğu gibi, teklif edilenler dışında lüzumlu gördüğü
yerlerin de bu maksada ayrılmasını belediyelerden istiyebilir.
Madde 8- Bu kanun gereğince belediyelere devrolunan arazi ve arsalardan, şehir ve kasabaların ticari, İktisadi, sınai
faaliyet merkezlerinde veya kesif iş bölgelerinde bulunan, bu ve sair sebeplerle alım-satım değerleri yüksek veya imar
planlarına göre belirli bir kamu hizmetine ayrılmamış olan veya ucuz konut yaptırılması uygun görülmiyenler, belediye
meclisi kararı ve İmar ve İskan Bakanlığının tasvibi halinde, belediyelerce, karşılığı bu kanunda belirtilen amaçlarda
kullanılmak üzere 12 nci madde ile kurulan fon hesabına yatırılmak şartiyle ve yönetmelik esaslarına göre kiraya
verilebilir veya satılabilir veya başka şekil ve surette kıymetlendirilebilir.
Madde 9 - 7 nci madde gereğince tesbit edilen sahalar içerisinde bulunup da, plan ve mevzuat icaplarına göre dükkan,
han, hamam, fırın, gazino, sinema, tiyatro, garaj ve saire gibi konut dışında genel ihtiyaçlarla ilgili özel tesislere ayrılan
yerler hakkında da 8 inci madde hükümleri uygulanır.
Madde 10 - Bu Kanun hükümlerine dayanılarak belediyelere devrolunan arazi ve arsalardan yapılacak imar veya ıslah
planlarına göre, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi ve yeşil saha gibi genel hizmetlere ayrılması gerekenleri
hakkında ayrıca tahsis kararı alınmaz.
Madde 11 - Belediyeler, bu kanunda yazılı amaçlara tahsis edilmek üzere devraldıkları arazi ve arsaları bu amaçlar
dışında tasarruf edemezler.
Madde 12 - Bu Kanundaki hizmetlerin yürütülebilmesi için aşağıdaki kaynaklardan sağlanacak gelirler, Türkiye Emlak
Kredi Bankasında, ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanarak birer fon teşkil edilir :(1)
a) 5218, 5228, 6188 ve 7367 sayılı kanunlarla veya bu kanun hükümlerine dayanılarak belediyelerin
mülkiyetine geçen arazi ve arsaların veya izinsiz yapı yapılmak suretiyle işgal edilmiş bulunan belediyeye ait sahaların
ve bu arazi ve arsalar üzerinde belediyelerce yaptırılan veya çeşitli şekillerde yapılarak belediyelere intikal eden
yapıların, bu kanunun gerektirdiği hallerde, kiralarından, satışlarından veya sair şekillerde kıymetlendirilmelerinden
elde edilecek gelirler,
b) 24 üncü madde gereğince alınacak katılma payları,
c) (Değişik: 6/5/1976 - 1990/1 md.) Belediye Meclislerince gerekli görülen hallerde belediye bütçelerine
konacak ödenekler,
d) 1580 sayılı Kanunun 5116 sayılı Kanunla değiştirilen 110 uncu maddesinin 19 uncu fıkrasında yazılı gelir
kaynağı hasılatından arta kalmış veya kalacak kısımlar,
e) Devlet bütçesinden veya 15 inci maddede sözü geçen fondan bu fona aktarılmak suretiyle yapılacak
yardımlar,
111
Madde 13 - 12 nci madde gereğince teşkil edilen fonda toplanan paralar, belediyelerce, İmar ve İskan Bakanlığının
izni alınmak şartiyle :
a) Bu kanundaki amaçlarda kullanılmak üzere arsa sağlanmasında, İmar ve İskan Bakanlığınca onanan plan ve
projelere göre halk konutu, nüve konut veya geçici misafir konutu yapılmasında,
b) Islah olunacak gecekondu bölgeleri ile yeniden tesis edilecek önleme bölgelerinin yol, meydan,
kanalizasyon, su, elektrik ve benzerleri gibi kamu hizmet ve tesislerinin İmar ve İskan Bakanlığınca onanan projelerine
göre yapılmasında veya onarılmasında,
c) Kendi bütçe imkanlariyle karşılanamıyan ve fakat bu kanun gereğince yapılması gereken tesbit, harita alımı,
plan ve projelendirme hizmetlerinde kullanılır.
Gecekonduların tesbiti:
Madde 16 - Gecekondu ıslah ve tasfiye bölgeleri ve bunların sınırları, belediyelerce bu kanunun yayımı tarihinden
itibaren en geç 6 ay içinde, her türlü imkan ve araçtan faydalanılarak tesbit olunur.
Bu bölgeler içinde bulunan bütün yapılar, gerek belediyelerin ve gerekse yardımcı olabilecek diğer daire ve
kurumların durum ve imkanları da göz önüne alınarak, İmar ve İskan Bakanlığınca tayin edilecek şekil ve süreler
içerisinde, mümkünse hava fotoğraflarında veya haritalarda, mümküm olmıyan yerlerde ise ölçekli krokilerde
gösterilir.
Bu konuda belediyelerin, mülkiye amirlerinden istiyecekleri her türlü yardımlar, imkanlar dahilinde karşılanır.
Mahalli imkanlarla karşılanamıyan tesbit, hava fotoğrafı alımı, kıymetlendirilmesi, harita alım ve tanzimi ve
benzeri gibi teknik yardımlar hakkında İmar ve İskan Bakanlığının istekleri, ilgili Bakanlık, daire ve kurumlarca,
lüzumunda adı geçen Bakanlık veya belediyelerce sağlanacak fenni malzeme dışında herhangi bir karşılık aranmaksızın
yerine getirilir.
Yukarıda belirtilen esaslara göre hazırlanacak hava fotoğrafları, harita ve krokiler, tesbit tarihlerini de ihtiva
etmek suretiyle belediye encümenlerince öncelikle müzakere edilip karara bağlandıktan sonra onaylanarak, incelenmek
üzere İmar ve İskan Bakanlığına gönderilir. Bakanlıkça kabul edilen ve onanarak kesinleşen bölgelere ait karar ve
krokiler, belediye dairesinde ve bölge içindeki muhtarlıklarda herkesin görebileceği bir yerde bir ay süre ile asılır ve
keyfiyet mütat vasıtalarla halka duyurulur.
Belediye sınırları ve varsa mücavir sahalar dışındaki gecekondu bölgelerinde bu madde gereğince yapılması
gereken işlemler, İmar ve İskan Bakanlığınca yürütülür.
112
Gerek gecekondu bölgelerinin, gerekse ıslah veya tasfiye edilecek gecekonduların tesbit şekli ve esaları,
mahalli özellikler ve teknik imkanlar da gözönünde tutularak, İmar ve İskan Bakanlığınca tayin olunur.
Madde 17 - Belediye sınırları ve varsa mücavir sahalar içindeki bütün gecekonduların ve ayrıca 16 ncı madde
gereğince tesbit edilen bölge ve sahalar içinde bulunan bütün yapıların sahipleri ve her ne şekilde olursa olsun bu
yapılarda oturan veya bunları işyeri olarak kullananlar, İmar ve İskan Bakanlığınca hazırlanacak örneğe uygun bir
beyannameyi ilan tarihinden itibaren 3 ay içerisinde yapının bulunduğu yer belediyesine makbuz karşılığında vermek
zorundadırlar.
Madde 18 - Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra, belediye sınırları içinde veya dışında, belediyelere, Hazineye,
özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarda veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde
yapılacak, daimi veya geçici bütün izinsiz yapılar, inşa sırasında olsun veya iskan edilmiş bulunsun, hiçbir karar
alınmasına lüzum kalmaksızın, belediye veya Devlet zabıtası tarafından derhal yıktırılır.
Yıkım sırasında lüzum hasıl olduğunda, belediyeler ilgili mülkiye amirlerine başvurarak yardım istiyebilirler.
Mülkiye amirleri, Devlet zabıtası ve imkanlarından faydalanmak suretiyle, izinsiz yapıların yıkım konusunda
yükümlüdürler.
Özel kişilere veya bu maddenin 1 inci fıkrasında sözü geçenler dışındaki tüzel kişilere ait arazi ve arsalar
üzerinde yapılacak izinsiz yapılar hakkında, arsa sahiplerinin yazılı müracaatları üzerine ve mülkiyet durumlarını tevsik
etmeleri şartiyle bu madde hükümleri, aksi halde genel hükümler ve 6785 sayılı İmar Kanunu hükümleri uygulanır.
Plan ve programlar:
Madde 19 - Islaha muhtaç veya tasfiyesi gereken gecekondu bölgeleri ile yeniden halk konutu veya nüve konut
yapımına tahsis edilecek sahaların seçimi, haritalarının hazırlanması, İmar ve ıslah planlarının düzenlenmesi, İmar ve
İskan Bakanlığının denetimi altında, ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır.
İmar ve İskan Bakanlığı, hazırlanan harita ve planları redde, düzeltilmek üzere geri göndermeye, olduğu gibi
veya değiştirerek onaylamaya ve lüzum gördüğü hallerde bu hizmetleri kendisi yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir.
Onaylanarak kesinleşen planlar belediye dairesinde herkesin görebileceği bir yerde bir ay süre ile asılır ve
keyfiyet mütat vasıtalarla halka duyurulur.
Madde 20 - Islah ve tasfiye tatbikatının yapılacağı şehir ve kasabaların ve buralardaki ıslah ve tasfiye bölgelerinin
program ve öncelik sırası İmar ve İskan Bakanlığınca tayin olunur.
Belediyeler bu program ve öncelik sırasına ve İmar ve İskan Bakanlığınca tespit edilecek diğer esaslara göre
kendi çalışma programlarını yapmaya ve onanmak üzere adı geçen Bakanlığa göndermeye mecburdurlar.
Bakanlık bu çalışma programlarını değiştirmeye yetkilidir.
Madde 21 - Belediyelere ait olan veya bu kanun uyarınca belediyelerin mülkiyetine geçmesi gereken arazi ve arsalar
üzerinde, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılıp, 16 ncı ve 17 nci maddelere göre tesbit edilmiş bulunan
gecekondulardan konut olarak kullanılanları; içinde oturanlar 25 inci maddedeki şartları haiz oldukları takdirde ;
a) Gecekondunun sahibi ise, borçlanma suretiyle veya sair şekillerde konut temin edilinceye veya konut
yapmak üzere arsa tahsis edilip, lüzumu halinde kredisi sağlanmak suretiyle, 27 nci maddedeki süre ve şartlara uygun
olarak konutunu yapıncaya kadar,
b) Gecekondunun sahibi değil ise, ucuz kiralık konut temin edilinceye veya konut yapmak üzere arsa tahsis
edilip, lüzumu halinde kredisi sağlanmak suretiyle 27 nci maddedeki süre ve şartlara uygun olarak konutunu yapıncaya
kadar, yıktırılamaz.
Birden fazla gecekonduya sahip olanların, bunlardan sadece seçecekleri bir tanesi hakkında yukarıdaki
hükümler uygulanabilir. Şu kadar ki; plan ve mevzuat icaplarına göre bu yapılardan korunması mümkün olanları varsa,
bunlardan birinin seçilmesi şarttır. Diğer korunması gerekenlerden lüzumlu görülenleri, hangi amaçla kullanılmakta
olursa olsun, belediyelerce takdir olunacak bedel karşılığında alınarak, lüzum ve ihtiyaca göre, sürekli veya geçici bir
zaman için olduğu gibi veya değiştirilerek kullanılabilir veya kullanılmak üzere kiraya verilebilir veya satılabilir.
Belediyelerce tesbit edilecek veya ettirilecek bedellere, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde, umumi hükümler
dahilinde hukuk mahkemelerine itiraz olunabilir.
Konuttan başka maksatlar için kullanılan gecekondulardan plan ve mevzuat icaplarına göre korunması
gerekenler hakkında da bu madde hükümleri uygulanabilir.
113
Madde 22 - Gecekondu ıslah bölgelerinde bulunup da, belediyelere ait olan veya bu kanun uyarınca belediyelerin
mülkiyetine geçmesi gereken arazi ve arsalar üzerinde, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış olan
gecekondulardan, bu sahalar için yapılacak imar ve ıslah planları ve mevzuat icaplarına göre olduğu gibi veya
değiştirilerek korunması mümkün olanları,planın tanziminden sonra yapılacak bildiriden itibaren en geç 2 yıl içinde
yönetmelik esasları dairesinde sahipleri tarafından imar ve ıslah edilir. Aksi halde, bu yapıların verilen süre zarfında
yıktırılması yoluna gidilir. Sahipleri tarafından yıktırılmıyan yapılar, enkazı sahiplerine ait olmak üzere belediyelerce
yıktırılır ve yıkım masrafı % 10 fazlasiyle ilgiliden alınır.
Madde 23 - Tek başına veya toplu olarak yapılmış olan veya gecekondu ıslah bölgelerinde bulunup da bu sahalar için
yapılacak imar veya ıslah planlarına veya mevzuat icaplarına göre yıkılması gereken izinsiz yapılar 21 inci madde
hükümleri de gözönüne alınarak enkazı kendilerine ait olmak üzere sahipleri tarafından yıktırılır. Bundan dolayı
kendilerine herhangi bir bedel verilmez. Sahiplerince yıkılmayan veya yıktırılmayan gecekondular, yıkma masrafı %
10 fazlasiyle kendilerinden alınmak üzere belediyelerce yıktırılır.
Madde 24 - Gecekonduların ıslah, tasfiye ve önleme bölgelerinde bulunan bütün yapıların, binalı ve binasız arazi ve
arsaların sahipleri, bu sahalarda belediyelerce gerek bu kanunun 12 nci maddesinde sözü geçen fondan faydalanmak
suretiyle, gerekse diğer bütçe imkanları yapılacak veya yaptırılacak yol,kaldırım, kanalizasyon, su, elektrik gibi kamu
hizmet ve tesisleri yapıldıktan sonra, bunlardan dolayı yapılan harcamaların tamamına, Belediye Gelirleri Kanununda
belirtilen şekil ve nisbetlerde katılırlar. Bu Katılma payları, belediyelerce ilgililerden 10 yılda ve 10 eşit taksitte alınır.
Bu maddede sözü geçen arazi ve arsalardan özel mülkiyette bulunanlarının, başkaları tarafından gecekondu
yapılmak suretiyle işgal edilmiş olan kısımları için alınması gereken katılma payları da, işgal devam ettiği sürece,
gecekondu sahibinden alınır.
Tasviye veya ıslah sebebiyle yıkılması gereken gecekonduların sahiplerinden, yıkılacak gecekonduları
dolayısiyle tahakkuk eden katılma paylarının yıkım gününden sonra ödenmesi gereken taksitleri alınmaz.
İmar ve İskan Bakanlığınca lüzum görülen bazı gecekondu ıslah bölgelerinin kamu hizmet ve tesislerine
harcanmak üzere, belediyelere ikrazlar dışında Devlet bütçesinden yapılan yardımlardan dolayı, bu hizmet ve tesisler
için yapılan harcamalar toplamı, bu yardım miktarını aşmamak üzere adı geçen Bakanlıkça tesbit edilecek miktar kadar
düşürülerek, katılma payları buna göre hesaplanacağı gibi, belediye meclisleri de lüzum gördükleri takdirde, bu
maddede sözü geçen maliyet masraflarının bir kısmını kendi bütçelerinden ödemek suretiyle indirebilirler veya
yukarıda belirtilen taksit süresini 20 yılı geçmemek üzere uzatabilirler.
İmar ve İskan Bakanlığınca yapılacak kamu hizmet ve tesisleri için de bu madde hükümleri uygulanır.
Madde 25 - 7 nci madde gereğince tesbit olunan önleme bölgelerindeki arsalar, öncelikle gecekonduların ıslahı ve
tasfiyesi sebepleriyle açıkta kalacaklara ve diğer konutsuz vatandaşlara verilir.
Bu arsalardan, ıslah ve tasfiye bölgelerinde bulunan diğer yapı sahiplerinden yapısının tasfiyesini isteyenler de
faydalanabilirler.
Her ne sebeple olursa olsun, bu kanun hükümlerince arsa tahsis edilecek kimselerin, yoksul veya dar gelirli
olması, kendisinin veya eşinin veya ergin olmıyan çocuğunun herhangi bir belediye sınırı içinde ev yapmaya müsait
arsaya veya her hangi bir yerde bir ev veya apartmanın ayrı bir dairesine karşılık olan payına sahip bulunmaması şarttır.
Kimlerin yoksul ve dar gelirli sayılacağı, kendisine arsa tahsis edileceklerin öncelik sırası ve yukarda sözü geçen
diğer hususların esasları yönetmelikte belirtilir.(1)
Yardımlar ve muafiyetler :
Madde 27 - Bu kanun hükümlerine göre kendilerine arsa tahsis edilenlerle gecekondusunu ıslah edeceklere, imkanları
nispetinde İmar ve İskan Bakanlığınca, mahalli belediyelerce veya diğer daire ve kurumlarca her türlü teknik yardım
114
yapılır ve bunlara uzun vadeli konut kredisi verilmesi ve ayni yardım yapılması yoluna gidilir. Islahı gereken konutların
tesbiti işlemleri, arsa tahsisi, yeniden konut yapacaklara veya konutunu ıslah edeceklere temin olunacak kredi veya
yapılabilecek ayni ve teknik yardımların miktar, şekil ve sair şartlarına dair esaslar yönetmelikte belirtilir.
-------------------------
(1) Bu hükmün uygulanmasında ek 1 inci maddeye bakınız. Kendilerine arsa tahsis edilenler, yönetmelikte belirtilen
işlemleri, tahsis tarihinden itibaren 6 ay içinde tamamlamıya ve krediye ihtiyaçları bulunduğu ve yönetmeliğe göre
gerektiği takdirde, Türkiye Emlak Kredi Bankasında kendilerine kredi tahsisini gerektirecek şekilde hesap açtırmaya
mecburdurlar.Bunlardan krediye hak kazananların kredi tahsis tarihinden itibaren diğerlerinin ise, arsa tahsisi
tarihinden itibaren en geç 1 yıl içinde konutlarını yapmaya başlamaları ve 32 nci maddeye uygun olarak önceden tesbit
edilen plana göre, nüve kısmını en geç 2 yıl içinde bitirmeleri şarttır.
Bu şartlara uymıyanlardan, bu kanuna göre tahsis edilmiş veya edilecek taşınmaz mallar hiçbir hüküm
alınmasına lüzum kalınmaksızın geri alınır.
Madde 28 - Bu kanun hükümleri gereğince ıslah edilecek veya yeniden inşa olunacak konutlarda kullanılacak lüzumlu
orman emvali, onanlı ihtiyaç belgeleri ile İmar ve İskan Bakanlığının talebi dikkate alınarak (6831 sayılı Orman
Kanununun 33 üncu maddesi hükmü saklı kalmak şartiyle) orman idarelerince öncelikle ve maliyet bedeli üzerinden
verilir.
Bunun dışında, bu gibi yapılar için yapılacak diğer malzeme yardımları ve sağlanacak sair kolaylıklar
yönetmelikte belirtilir.
Madde 29 - Gerek gecekonduların tesbit, ıslah tasfiye ve önlenmesi hususlarında ve gerekse ıslah olunacak gecekondu
bölgeleriyle yeniden tesis edilecek halk konutu veya nüve konut sahalarının her türlü kamu tesis ve hizmetlerinin
ifasında İmar ve İskan Bakanlığının veya bu Bakanlıkça gösterilecek lüzum ve ihtiyaca binaen diğer Bakanlıkların,
Devlet dairelerinin ve sair kamu kurumlariyle kamu tüzel kişilerinin, mümkün olabilen her türlü yardımda
bulunmalarına veya kendi konularına giren hizmetleri yerine getirmelerine Bakanlar Kurulunca
verilecek karar üzerine, adı geçen daireler kendi asli vazifelerini, hizmet ve iş programlarını aksatmaksızın ve herhangi
bir karşılık talep etmeksizin bu yardım ve hizmetleri yerine getirirler, gerekirse bütçelerinde bu maksatlar için lüzumlu
ödeneği ayırırlar ve yine lüzumu halinde iş programlarını, bu hususları da gözönünde bulundurarak düzenlerler.
Bu Bakanlık, daire ve kurumlarca, yukarda bahsi geçen yardım ve hizmetlerin, kendi imkanları dahilinde ve
Bakanlar Kurulu kararı alınmaksızın yerine getirilmesi de caizdir.
Madde 30 - Gecekondu ıslah bölgelerinde kamu tüzel kişilerine ait arazi ve arsalar üzerinde bulunan, plan ve mevzuat
icaplarına göre yıkılmayıp, olduğu gibi veya değiştirilerek korunması mümkün olan gecekondulara ve bu kanun
hükümlerine göre yeniden tesbit edilen konut sahalarında belediyelerce tahsis olunan arsalarda ilgililerce yapılacak
yapılara yapı ruhsatiyesi verilebilmesi için; ilgilinin satış vadini, kiralandığını veya tahsis edildiğini belirten onanlı
belgelerden birini ibraz etmesi şarttır
Başka mahzur bulunmadığı takdirde ayrıca tapu senedi aranmaz.
Madde 31 - İmar ve İskan Bakanlığı bu kanundaki hizmetlerde kullanılmak üzere özel mülkiyetteki arazi ve arsaları,
bunlar içinde yapı veya sair her hangi bir tesis bulunduğu takdirde bu yapı ve tesisleri sahipleri ile anlaşarak
satınalabilir veya kamulaştırabilir.
İmar ve İskan Bakanlığı ve bu Bakanlığın izni ile belediyeler, gecekonduların ıslah, tasfiye ve önlenmesi
maksadiyle halk konutları, nüve konutlar ve geçici olarak kullanılacak misafir konutları inşasına yetkilidir.
Bu yapılar, 6785 sayılı Kanunun 4, 16, 18, 35, 36, ve 49 uncu maddelerine tabi olmadığı gibi, adı geçen
Bakanlıkça belediyelere ait olan veya bu kanunda belirtilen amaçlarda kullanılmak üzere belediyelerin mülkiyetine
geçen arazi ve arsalar üzerine de yapılabilir.
İmar ve İskan Bakanlığınca yapılan veya yaptırılan konutlardan, adı geçen Bakanlıkça, lüzumlu görülenleri, bu
kanundaki maksatlarda kullanılmak üzere ilgili belediyelere devir ve temlik olunabilir.
Bu madde hükümlerine dayanılarak yapılan veya yaptırılan yapıların kira ve kullanma şekilleri yönetmelikte
belirtilir.
Madde 32 - Bu kanunun uygulanacağı sahaların imar ve ıslah planlarının tanzim ve onanması işlemleri ile bu sahalarda
yapılacak konutların tipleri, iç ve dış ölçüleri, oda ve müştemilat durumları, mahalli şartlara göre kullanılacak malzeme
cinsleri ve sair hususlara ait esaslar 6785 sayılı İmar Kanunu hükümlerine bağlı kalınmaksızın, hazırlanacak
yönetmelikte gösterilir.
Madde 33 - Bu kanun hükümlerine dayanılarak yapılan ivazlı veya ivazsız devir, temlik, kamulaştırma, alım, satım,
kira, geri alma, geri verme, ifraz, tevhit, tescil,cins değişikliği, rehin tesis ve terkini,ıslah, değişiklik,onarım, inşa ve
ikmal gibi her türlü işlemler, sözleşmeler, beyannameler ve benzerleri, tasarruf bonosundan ve her türlü vergi, resim ve
harçtan muaftır.
115
Bu kanun gereğince teşekkül edecek fonlardan yapılacak sarfiyat, Artırma, Eksiltme ve İhale, Divanı
Muhasebat ve Muhasebei Umumiye kanunlarına tabi değildir.
Bu sarfiyatın şekil ve esasları yönetmelikte belirtilir.
Tahsis amacına aykırı davranışların önlenmesi:
Madde 34 - (Değişik birinci fıkra: 2/3/1988-3414/4 md.) Bu Kanun hükümlerine göre belediyelerce tahsis olunan
arsalar, yapılar ve bu arsalar üzerinde yapılan bina ile meydana gelen taşınmaz mallar, tahsis tarihinden itibaren l0 yıl
süre içinde:
a) Devir ve temlik olunamaz.
b) Rehin, ve diğer ayni haklarla takyid edilemez.
c) Satış va`di sözleşmesine konu teşkil edemez.
d) Taksim ve satış suretiyle şüyuun giderilmesi talebine konu olamaz.
e) Haczedilemez ve işgal olunamaz.
Ancak, (e) fıkrası hükmü mahfuz kalmak şartiyle, ölüm, emeklilik, görev nakli ve Türkiye Emlak Kredi
Bankasının veya konut kredisi veren diğer kuruluşların ipotekli alacaklarından dolayı yapılacak satış ve işlemler bu
kayıtlara bağlı değildir.
(Ek: 2/3/1988 - 3414/4. md.) 27 nci maddedeki inşaat yapımına ait süreler saklı kalmak şartıyla, 20 yıllık süre
içinde borçlanma bedellerinin tamamının ödenmesi halinde, takyitlerin tamamı kalkar. Bu şekilde yapılacak devir,
temlik ve satışlarda 33 üncü maddedeki muafiyetler uygulanmaz.
Bu kanundan doğan ipotekli alacaklar dolayısiyle yapılacak satışlardan elde edilen bedelden, bu kanunla ilgili
borçları kesildikten ve arsa bu kanuna aykırı olmamak şartiyle, belediyeden ve bankadan izin alarak, masrafını
tamamen kendisi karşılamak suretiyle ek olarak yaptığı yapı ve tesisler için harcadığı para ilgilisine verildikten sonra,
artan 14 üncü maddede sözü geçen fona yatırılır. Satış bedelinin bu fıkra gereğince ilgiliye verilen kısmı, diğer borçları
sebebiyle de haczedilebilir.
Madde 35 - Belediye sınırları ve mücavir sahalar dışında bulunmakla beraber, Hazineye özel idarelere, katma bütçeli
dairelere ait arazi ve arsalarla Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde, İmar ve İskan Bakanlığınca
lüzumlu görülüp, Bakanlar Kurulunca kararlaştırılanları hakkında da bu kanun hükümleri uygulanır.
Bu gibi yerlerde, bu kanunla belediyelere verilmiş olan görev ve yetkiler, İçişleri ile İmar ve İskan
Bakanlıkları tarafından birlikte tesbit edilecek yakın belediyelerden birisine verilebilir.
Yönetmeliklerin hazırlanması:
Madde 36 - İmar ve İskan Bakanlığı; bu kanunda sözü geçen yönetmelikleri, ilgili Bakanlıkların mütalaasını almak
suretiyle, kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 ay içinde hazırlamakla görevlidir.
Ceza hükümleri:
Madde 37 - Bu kanun hükümlerinden faydalanmak amaciyle yalan beyanda bulunan veya hakikate aykırı beyanname
verenler ile bu kanunun yayımından sonra belediye sınırları içinde veya dışında belediyelere, Hazineye, özel idarelere
veya katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalar üzerinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde
izinsiz yapı yapanlar, yaptıranlar, bu gibi yapıları satanlar, bağışlıyanlar, rehin edenler veya diğer şekillerde
devredenler ve bilerek devir ve satın alanlar, fiilen ağırlık derecesine göre 3 aydan 1 yıla kadar hapis ve 500 liradan
1000 liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılırlar. Bu suçların tekerrürü halinde cezalar bir misli artırılabilir.
Özel kişilere veya bu maddenin 1 inci fıkrasında sözü geçenler dışındaki tüzel kişilere ait arazi ve arsalar
üzerinde yapılacak izinsiz yapılar hakkında ise arsa sahibinin mülkiyet durumlarını vesikalandırmaları şartiyle yazılı
müracaatları halinde bu madde hükümleri uygulanır.
Bu kanun hükümlerine aykırı olarak işgalde bulunanlarla oturma hakkını kaybedenler, ilgili belediyelerce
6126 sayılı Kanunda belirtilen şekilde tahliye ettirilirler.
Birinci ve ikinci fıkra uyarınca hüküm giyenler, bu kanundan bir daha faydalandırılmazlar ve borçları
muacceliyet kesbeder.
17 nci maddede sözü geçen beyannameyi, haklı bir sebebe dayanmaksızın, zamanında vermiyenler 3 aya kadar
hafif hapis veya 30 liradan 600 liraya kadar hafif para cezasiyle cezalandırılırlar.
Madde 38 - Bu kununda suç sayılan fiillere ait davalar sulh ceza mahkemelerinde görülür. GÖrevlerden doğan suçlar
ise genel hükümlere tabidir.
116
Çeşitli hükümler:
Madde 39 - Bu kanunun Türkiye Emlak Kredi Bankasına tahmil ettiği vazifelerin ifasına karşılık olmak üzere adı
geçen bankaya herhangi bir ücret ödenmez.
Madde 40 - Bu kanun gereğince yapılan kamulaştırmalarda 6830 sayılı İstimlak Kanununun 23 üncü maddesi
uygulanmaz.
Madde 41 - Bu kanunun uygulanması gereken yerlerde, diğer kanunların bu kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.
Ek Madde 1 - (Ek: 3/5/1985 - KHK. 247/4 md; Aynen Kabül: 2/3/1988 - 3414/5. md.)
775 sayılı Gecekondu Kanununa göre yapılan hak sahipliği tespit işleminde beyan esası dikkate alınır.
Ek Madde 2 - (2/3/1988 - 3414/1 md. ile gelen madde hükmü olup, madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
775 sayılı Gecekondu Kanununun belediye sınırları ile mücavir alanlardaki tatbikatı için Bayındırlık ve İskan
Bakanlığına verilen hak, yetki ve görevler ilgili belediyelere devredilmiştir. Belediyeler bu hak, yetki ve görevleri
yetkili organları eliyle kullanırlar.
KANUNLAR, TEMMUZ 1989 (Ek - 4)
Büyük şehirlerde bu Kanunun tatbikatı büyük şehir belediyelerinin koordinatörlüğünde ilçe belediyelerince
yapılır.
Ek Madde 3 - (2/3/1988-3414/2 md. ile gelen madde hükmü olup, madde numarası teselsül ettirilmiştir.)
(Birinci fıkra Mülga: 23/5/2000 - 4568/5 md.)
775 sayılı Kanunun 12 nci maddesine göre kurulması öngörülen Fonların idaresi ile bu Fonlara ait her türlü
hak ve vecibeler ilgili belediyelere devredilmiştir.Belediyeler bu hak, yetki ve görevleri yetkili organları eliyle
kullanırlar.
Geçici maddeler:
Geçici Madde 1 - Belediyelerce tesbit ve kabul edilip,İmar ve İskan Bakanlığınca uygun görülen gecekondu ıslah ve
tasfiye bölgelerinde, bu kanunun yayımı tarihinden önce kendilerine veya sahiplerinin kanunen muteber muvafakatleri
alınmak suretiyle özel veya tüzel kişilere ait arazi ve arsalar üzerinde yaptırılmış olup da, sadece bir ailenin oturmasına
mahsus ve konut olarak kullanılan izinsiz yapıların sahipleri ve içinde oturanlar da, 25 inci maddedeki şartları haiz
bulunmaları halinde, bu kanun hükümlerinden faydalandırılırlar.
Bu maddenin kapsamına giren ve tapuda ortak mülkiyet esaslarına göre kayıtlı bulunan arazi ve arsalar
üzerindeki yapılardan, hissedarlarına ait oldukları tesbit edilenlerden, bu bölgenin şartlarına, plan ve yönetmelik
esaslarına uygun olarak ifrazı kabil olanlar, belediye encümeni karariyle ve o yapıya sahip olanların isteğiyle müstakil
parsel olarak, yapı malikinin veya maliklerinin adına tescil edilir.
Geçici Madde 2 - Bu kanunun yürürlüğe girmesinden önce, kendisine ait olmayan ve bu kanun mucibince
belediyelerin mülkiyetine geçecek olan veya esasen belediyelere ait bulunan arazi ve arsalar üzerinde, bağ, bahçe ve
meyvalık yetiştirmiş olanların bu tesis yerleri imar planına uymadığı takdirde, muhtesatının belediyece takdir edilecek
bedelleri ödenerek, ilgileri kesilir.
İlgililer takdir olunan bedele karşı 21 inci maddede belirtildiği şekilde itirazda bulunabilirler.
Geçici Madde 3 - Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce gecekonduların ıslah, tasfiye ve önlenmesi ve konut
yapımı amaçlariyle İmar ve İskan Bakanlığınca yapılmış ve yapılmakta olan kamulaştırma, yapı ve diğer uygulama
işlerinde de bu kanun hükümleri uygulanır.
Geçici Madde 4 - 6188 sayılı Kanundan doğan müktesep haklar ve yükümlülükler saklıdır.
Geçici Madde 5 - Gecekondu ıslah bölgelerinde bulunup belediyelere ait olan veya bu kanun uyarınca belediyelerin
mülkiyetine geçmesi gereken arazi ve arsalar üzerinde, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılıp 16 ve 17 nci
maddelere göre tesbit edilmiş bulunan gecekonduların konut olarak kullanılanlarından imar ve ıslah planları ve
mevzuat icaplarına göre olduğu gibi veya değiştirilerek korunması gerekenlere, 30 uncu madde gereğince
gecekondusunu tamir ve ıslah ettiği takdirde, yapılacak imar planlarına ve hazırlanacak parselasyona uygun olarak,
bedeli mukabilinde tapuları verilir.
117
Bu madde hükümlerinden faydalanacakların 25 inci maddedeki şartları haiz olmaları gerekir. Birden fazla
gecekonduya sahip olanlar, bunlardan sadece seçecekleri bir tanesi için yukarıdaki hükümlerden faydalanabilirler.
Yürürlük maddeleri:
Geçici Madde 1 -(Değişik birinci fıkra: 7/8/1990 - KHK - 429/1 md.; Aynen kabul: 17/6/1992-3811/1 md.) 775 sayılı
Kanun hükümlerine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığının yetkisine dayanılarak başlatılmış veya başlatılacak olan iş
ve işlemlere adı geçen Bakanlıkça devam edilir.
(Değişik: 7/8/1990 - KHK -429/1 md.; Aynen kabul:17/6/1992-3811/1 md.; Değişik: 29/11/2000 - 4608/1
md.)
Bu Kanunda öngörülen devir işlemleri ile birinci fıkradaki iş ve işlemlerle yeniden başlatılacak işlemler
9.9.2009 tarihine kadar sonuçlandırılır.
775 sayılı Kanunun l4 üncü maddesine göre kurulmuş bulunan Fonun idaresi ile bu Fona ait bütün hak, yetki
ve vecibeler de ikinci fıkrada belirtilen süre içinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca kullanılır.
Geçici Madde 2 - 775 sayılı Gecekondu Kanununa göre çıkartılmış yönetmelikler bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren 6 ay içerisinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yeniden düzenlenerek Resmi Gazete`de yayımlanır.
Yeni yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar mezkur yönetmeliklerin aykırı olmayan hükümlerinin
uygulanmasına devam edilir.
Geçici Madde 3 - 3/6/1986 tarihli ve 3296 sayılı Yetki Kanunu ile Bakanlar Kuruluna verilen Kanun Hükmünde
Kararname çıkarma yetkisi, 775 sayılı Gecekondu Kanunu için adı geçen Kanunla verilen süre bitimine kadar
geçerlidir.
AMAÇ
Madde 1) Bu yönetmeliğin amacı; insan, toplum ve çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını
yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini
yönlendirmek ve toprağın korunma, kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek üzere hazırlanacak imar
planlarının ve bu planlar üzerinde yapılacak değişiklerin hangi esaslar dahilinde yapılacağını belirlemektir.
KAPSAM
Madde 2) Bu yönetmelik hükümleri belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve/veya dışında yapılacak her ölçekteki
imar planı değişikliliklerini kapsar
TANIMLAR
Madde 3) Bu yönetmelikte adı geçen terimler aşağıda tanımlanmıştır.
1- Nazım İmar Planı (1/2000 veya 1/5000) : Varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır
haritalar üzerinde yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış
biçimlerini, başlıca bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarının, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli
yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü
gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir
raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plandır.
119
2- Uygulama İmar Planı (1/1000) : Tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastro durumu işlenmiş olarak
nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını bunların yoğunluk ve düzenlenen
yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri
ayrıntıları ile gösteren plandır.
3- Revizyon İmar Planı : Gerek nazım ve gerekse uygulama imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği ve
uygulamasının problem olduğu durumlarda: planın tümünün veya büyük bir kısmının plan yapım tekniklerine
uyularak yenilenmesi sonucu elde edilen plandır.
4- İlave İmar Planı : Mevcut imar planının gelişme alanları açısından ihtiyaca cevap vermediği hallerde mevcut
imar planına bitişik ve mevcut imar planının genel arazi kullanış kararları ile tutarlı ve yine mevcut imar planı ile
ulaşım açısından bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde hazırlanmış bulanan plandır.
5- Mevzii İmar Planı : Mevcut imar planı sınırları dışında olup bu planla bütünleşmeyen bir konumda bulunan
alanlar üzerinde hazırlanan ve sosyal ve teknik alt yapı ihtiyaçlarını kendi bünyesinde sağlamış olan plandır.
6- İmar Planı Değişikliği : Onaylı imar planı sınırları içinde arazi kullanışlarının büyüklüğünde, konumunda,
yoğunluğunda veya ulaşım sisteminde, imar planı ana kararlarını bozmayacak biçimde mevzii olarak farklılık
getiren değişikliklerdir.
7- Sosyal Alt Yapı : Sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel
ve idari yapılar ile park çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel isimdir.
8- Aktif Yeşil Alan : Park, çocuk bahçesi ve oyun alanları olarak ayrılan sahalardır.
9- Teknik Alt Yapı : Elektrik, havagazı, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon ve her türlü ulaştırma, haberleşme
ve arıtım gibi servislerin temini için yapılan tesisler ile açık veya kapalı otopark kullanışlarına verilen genel
isimdir.
10- Çevre Düzeni Planı (1/100000 , 1/50000 veya 1/25000) : Ülke varsa bölge planı kararlarına uygun olarak
konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanılması kararlarını belirleyen, Bayındırlık ve
İskan Bakanlığınca İmar Kanunu çerçevesinde yapılan, yaptırılan ve onaylanan ; raporuyla bir bütün olan
plandır.
İKİNCİ BÖLÜM
İmar Planı Yapılmasına Dair Esaslar
Madde 4) İmar Kanununun 9 uncu maddesindeki esaslara göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'na verilen plan yapma,
yaptırma, değiştirme ve re'sen onaylama yetkileri saklı kalmak kaydı ile, imar planları ile ilgili idarece doğrudan veya
ihale suretiyle yaptırabileceği gibi İller Bankası Genel Müdürlüğü'ne yetki verilmesi suretiyle de yaptırılabilir.
Madde 5) İmar planının ilgili idarece doğrudan yapılması durumunda ilgili idarenin planlama grubunda veya
sözleşmeli olarak istihdam edilenlerin o yerleşmenin imar planlarının hazırlanmasında geçerli olan yeterliliği haiz
olması şarttır.
İlgili idare, planlama grubunda görev alacakları Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.
Madde 6) İmar planlarının ihale suretiyle elde edilmesi durumunda; plan müellifinin, “İmar Planlarının Yapımını
Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlik Yönetmeliği" nde o yerleşme için belirlenen asgari yeterlilik
bölgesine haiz olması şarttır. Planlama yarışmaları sonucunda yapılan ihaleler bu hükmün dışındadır.
Madde 7) İmar planı ihalelerinde iller Bankası Genel Müdürlüğü'nce bu amaçla hazırlanan tip sözleşme ve teknik
şartlaşma esaslarına uyulur.
Bu esaslar; sit, sanayi. turizm gibi ağırlıkları nedeni ile özel ve tafsilatlı çalışma gerektiren durumlarda veya
bölge şartlarına uymak amacıyla değiştirilmek suretiyle, özel sözleşme ve teknik şartlaşmalar yapılabilir.
Madde 8) Planların hazırlanma sürecinde, planı düzenlenecek alan ve yakın çevresindeki alanlarda aşağıda genel
başlıklar halinde belirtilen konular ile planlama alanının özelliğine ve plan türüne göre diğer konularla ilgili kurum ve
kuruluşlardan veriler elde edilir:
Planlama alanının yeri
Yönetim yapısı, idari bölünüş, sınırlar
Fiziksel yapı
Jeolojik durum
Akarsular , taşkın alanları
İklim
Toprak kabiliyeti
Tarım alanları, tarımsal arazi kullanımı
Sulama alanları
Bitki örtüsü
Yer altı ve yüzeysel su kaynakları, havzaları ve özellikleri
120
Maden kaynakları
Çevresel kaynaklar ve koruma alanları
Korunması gerekli kültür ve tabiat varlıkları ve alanları
Sulak alanlar
Özel çevre koruma alanları
Orman alanları
Ekolojik açıdan korunması gereken alanlar
Milli parklar
Demografik yapı
Sosyal yapı
Ekonomik yapı
Teknik altyapı
Ulaşım
Enerji
Çöp
İçme suyu
Kanalizasyon
Arazi kullanımı
Sektörel yapı
Askeri alanlar
Mülkiyet yapısı
Yerleşme alanları ile ilgili özellikler
Plan kararları, inceleme ve araştırma sonuçları değerlendirilerek oluşturulur. Plan raporunda, yapılan tüm inceleme ve
araştırmalar, alınan görüş ve öneriler ve yapılan değerlendirmelerle birlikte, planın gerçekleştirilmesini sağlayacak
uygulama araçları, kurumsal yapı ve denetim konularına dair ilkelerde yer alır.
Madde 9) Uygulama imar planlarının tamamı bir aşamada yapılabileceği gibi etaplar halinde de hazırlanabilir. Ancak
bu durumda etap sınırlarının varsa nazım planlar üzerinde gösterilmiş olması gerekir.
Uygulama imar planlarından. yapı adaları içinde imar parselleri düzenlenir ve bu planlar imar planlarının
ayrılmaz parçasıdır.
Madde 10) Hazırlanacak her ölçekteki imar planlarının yapım ve değişikliklerinde planın, beldenin ve bölgenin şartları
ile gelecekteki gereksinimleri göz önünde tutularak sosyal ve teknik donatı alanlarında EK-1 ‘deki tabloda belirtilen
asgari şartlara uyulur.
Madde 11) Nazım planları üzeride gösterilen teknik ve sosyal alt yapı alanlarının konum ile büyüklükleri toplam
standartların altına düşülmemek şartı ile uygulama planlarında değiştirilebilir.
Madde 12) Her ölçüdeki palanlar EK- 2 de verilen lejant ve plan çizim normlarına göre hazırlanır.
Madde 13) Belediye ve mücavir alan sınırları dışında şahıslarca yaptırılan her ölçekteki planlama çalışmalarında
planlaması yapılan alanını kendilerine ait olduğunu belgelemek amacı ile; tapu senedi mülkiyete dair kesinleşmiş
mahkeme kararı ve bu mahkeme kararına müstenit yetkili diğer makamlar tarafından verilmiş belge veya özel
kanunlara göre tahsisi yapılan henüz tapu siciline kaydedilmemiş, ilgili kamu kuruluşlarınca verilmiş tahsis belgesi
ibraz edilmesi mecburidir.
Plan gereği veya zaruri olarak farklı mülkiyetteki arazilerin plan sınırları içine girmesi durumunda ilgili
maliklerin noter tasdikli muvafakatname ile arazilerinin planlamasına izin
verdiklerinin belgelenmesi şarttır.
Planlanan alan için de mülk sahiplerince muvafakatname verilmeyen veya sahipleri belli olmayan veya
bulunmayan yerler bulunması halinde bunların, Valiliklerce hukuki bir belge ile belirlenmesi ve planlanan alanın %20
'sini aşmaması şartı aranır.
Bu tür araziler üzerinde, planda parsel alanının %35 'ini aşan sosyal ve teknik alt yapı kullanım kararları getirilemez.
Madde 14) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde; belediye meclislerince aynen veya değiştirilerek onaylanıp
yürürlüğe giren imar planları Belediye Başkanınca mühürlenir ve imzalanır.
Mühür ve imza süresindeki gecikmeler, imar planının tatbikatını engelleyemez.
Belediye Meclislerince uygun görülmeyen imar plan teklifleri gerekçeleri belirtmek suretiyle,Belediye
Başkanlığınca 15 gün içinde ilgisine yazı ile bildirilir.
Belediye ve Mücavir alan sınırları dışında; il idare kurullarınca karar verilen imar planları Valilikçe uygun
görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer.
121
Valilikçe uygun görülmeyen imar planı teklifleri gerçekleri belirtilmek suretiyle 15 gün içinde ilgisine yazı ile
bildirilir.
Onaylanmış planlar; Onay tarihinden itibaren ilgili idarece herkesin görebileceği şekilde ilan yerlerinde
asılmak ve nereden nasıl görülebileceği mahalli haberleşme araçları ile duyurulmak suretiyle 30 gün süre ile ilan edilir.
30 günlük ilan süresi içinde planlara itiraz, ilgili idare nezdinde yapılır.
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerler; Belediye Başkanlığınca Belediye Meclisine gönderilen
itirazlar ve planlar, Belediye meclisince 15gün içinde incelenerek gerçekleri de belirtilmek suretiyle kesin karar
bağlanır ve karar tarihinden itibaren 15 gün içinde Belediye Başkanlığınca ilgilisine yazı ile bildirilir.
Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan yarlarda; Valiliğe yapılan itirazları, Valilikçe 15 gün içinde incelenerek
gerekçeleri de belirtilmek suretiyle kesin karar bağlanır ve bu tarihten itibaren 15 gün içinde Valilikçe ilgilisine yazı ile
bildirilir.
Madde 15) Uygulama veya revizyon imar planı yapılan kentlerde, "3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi
Hakkında Kanun hükmünde Kararnamenin değiştirilerek kabulü
hakkında kanun Kapsamın dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği" nin 6. maddesi uyarınca gerekli görülen
ilave yönetmelik maddeleri, imar planı ile birlikte düzenlenerek onaylanır.
Madde 16) Onaylanan imar planı ve eklerinden birer takım onaylamaya esas olan karar ile birlikte Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı ile İller Bankası Genel Müdürlüğüne muhafaza edilmek üzere gönderilir.
Madde 17) Çevre düzeni planı, imar planı, revizyonu, ilavesi ve değişiklikleri ile mevzii imar planlarının
yüklenicilerinin "İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği"nde anılan
Yeterlilik Belgesine sahip olması gerekir.
Madde 18) Belediye Meclislerince veya Valiliklerce onaylanan her ölçekteki imar planları; büyüklükleri veya pafta
adedi gözönüne alınarak, kitap halinde veya pafta pafta çoğalttırılmak suretiyle talep sahiplerine bedeli mukabilinde
verilir.
Bedel Belediye Encümenlerince veya Valiliklerce pafta ve sahife bazında tespit edilir.
Madde 19) Nüfusu 10.000'in altında olan belediyelerin imar planları yürürlükte olup, 3194 Sayılı İmar Kanununun 44.
maddesi gereği çıkarılan yönetmeliklerin hükümlerine tabidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İmar Planı Değişikliklerinde Uyulması Gereken Esaslar
Madde 21) İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması küçültülmesi veya yerinin
değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz.
Zorunlu hallerde böyle bir değişiklilik yapılabilmesi için ;
1- İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleşecek ilgili
yatırımcı bakanlık ve kuruluşların görüşü alınacaktır.
2- İmar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanın alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin hizmet
götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir.
3- İmar planında yeni bir sosyal ve teknik altyapı anlamı ayrılması durumunda 1 inci bentteki esaslara uyulur.
Madde 22) İmar planında verilmiş olan inşaat emsalinin,ta adedinin, ifraz şartlarının değiştirilmesi sonucun nüfus
yoğunluğunun arttırılmasına dair imar planı değişikliklerinde
1- Artan nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik alt yapı alanları da Ek 1 de belirtilen standartlara uygun olarak
arttırılacaktır.
2- Kat dedi arttırılmasının istenmesi durumunda; önerilecek kat adetlerinin tayininde aşağıdaki formüle göre
bulunacak bir yoldaki karşılıklı bina cepheleri arasındaki asgari uzaklık sağlanacaktır.
H1 + H 2
K =[ ] + 7m
2
Yukarıdaki formülde:
K= Karşılıklı bina cepheleri arasındaki mesafe (m)
H1= Yolun diğer cephesinde önerilecek yapının yüksekliği
H2= Yolun diğer cephesinde önerilecek yapının yüksekliğidir.
122
Madde 23) İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde ;
1- Devamlığı olan bir yol belli bir kesimde daraltılamaz.
2- Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu esas alınır.
3- İmar planlarındaki gelişme alanlarında (7.00)m. den dar yaya ,(10.00)m. den dar trafik yolu açılamaz,
Meskün alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur.
4- İmar planı değişikliği ile çıkmaz sokak oluşturulamaz.
5- İmar planı içinde kalan karayolu, kent içi geçişinin değiştirilmesi durumunda, Karayolları Genel
Müdürlüğü'nden alınacak görüşe uyulur.
Madde 24) İmar planlarında sosyal ve teknik alt yapı kullanımlarından başka herhangi bir amaca ayrılmış olan bir
alanın kullanılışının değiştirilmesi durumunda;
1- Nazım plan ana kararlarının bozucu fonksiyonel değişiklikler plan değişikliği yolu ile yapılamaz.
2- Yeni belirtilen kullanışın ihtiyacı olan sosyal ve teknik alt yapı alanları Ek 1'deki tabloda belirtilen
standartlara ve nüfus şartı aranmaksızın otopark yönetmeliği hükümlerine uygun olarak birlikte düzenlenir.
3- Yerleşmenin gelişme yönü, büyüklüğü ve arazi kullanımlarının fonksiyonel dağılımı ve genel yoğunlukları
gibi nazım plan ana kararlarının değiştirilmesi ancak imar planının yeniden yapılması için mümkün olabilir.
Madde 25) İmar planı değişikliklerinin onaylama, askı, onaya itiraz, itirazların değerlendirilmesi ve dağıtımı
konularında 14. ve 16. maddelerdeki esaslara uyulur.
Madde 26) Bayındırlık ve İskan Bakanlığına gönderilecek imar planı değişiklik paftalarında; yerleşme adı, pafta
numarası, kuzey işareti, koordinat değerleri, ölçeği, kıyı ile ilgili ise kıyı
kenar çizgisi işlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Madde 27) Bu Yönetmelik 3194 Sayılı İmar Kanunun ile birlikte yürürlüğe girer.
EK – 1b
Sosyal ve Kültürel Tesisler
Asgari Alan Büyüklüğü(m2)
Kütüphane
- Küçük İlçe Tipi 1250
- Büyük İlçe Tipi 2000
-İl Tipi(300 kişi) 1050
-İl Tipi(400 kişi) 1070
Yurt(200 yatak) 2500
Kreş 2000
Huzurevi 7500
Yetiştirme Yurdu 10000
Rehabilitasyon 5000
Güçsüzler Evi 10000
EK – 1c
Sağlık Tesisleri
Asgari Alan Büyüklüğü(m2)
Köy tipi sağlık ocağı 2240
İlçe tipi sağlık ocağı 2300
İlçe sağlık evi 1050
Sağlık merkezi (15 yatak) 2300
Halk sağlığı laboratuarı 1000
Dispanser – Semt polikliniği 5000
Ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezi 1050
Ağız ve diş sağlığı merkezi*
Acil yardım ve kurtarma istasyonu*
Doğum ve çocuk bakımevleri (75 – 200 yatak)*
Devlet hastaneleri (25 – 700 yatak)*
İhtisas hastaneleri*
Fizik tedavi ve rehabilitasyon hastaneleri*
* Yatak başına 130 m2 alan ayırılır.
EK – 1d
Resmi Tesisler
Hükümet Konağı
İlçelerde yapılacak yeni tip hükümet konakları için en az aşağıda belirtilen büyüklükte alan ayrılacaktır.
a- 100 x 75 m
b- 80 x 70 m
c- 75 x 75 m
Cezaevleri
Asgari Alan Büyüklüğü (m2) Azami Meyil (%)
500 kişilik 17000 5
150 kişilik 9200 5
K1 tipi 1500 5
K2 tipi 400 5
E tipi 14000 5
EK – 1e
Camiler
Asgari Alan Büyüklüğü (m2)
Küçük cami 2500
Orta cami (Semt cami) 5000
Büyük merkez cami 10000
124
Planlama alanı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 9.7.1997 tarihinde onaylanan 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni
Nazım İmar Planı Revizyonu ve Valilikçe 23.12.1997 tarihinde onaylanan 5.Bölge Nazım İmar Planını kapsamında
280 ha.lık alanı kapsamaktadır.
Planlama alanı Ankara’nın gelişme yönü olan yerleşime uygun alanların bulunduğu batı koridorunda yer almaktadır.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, belediye ve mücavir alan sınırları içi ile bu alanlar dışındaki İmar Kanununa tabi alanlarda
düzenlenen nazım imar planları, uygulama imar planları ile mevzii imar planlarının ve yerleşmelerin, farklı gelişme
etaplarında yapılması gerekli ve uygun görülen plan ilavesi, plan revizyonlarının yapımını ve uygulama imar planı
ölçeğinde hazırlanan bütün planlara göre düzenlenen parselasyon planlarının yapılmasının yükümlenilmesine dair
esasları kapsar.
Kanuni Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik 3194 sayılı İmar Kanununun hükümleri gereğince hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen terimlerden;
Bakanlık: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'dır.
İdare ve İlgili İdare: 3194 sayılı İmar Kanunu'nda planların hazırlanması, yürürlüğe konması ve uygulanmasında
görevli ve yetkili olan, Bakanlık, Belediyeler ve Valilikler ile bunların devredecekleri yetki ile diğer ilgili idareler veya
kuruluşlar anlaşılır.
İKİNCİ KISIM
İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının
Ehliyet Durumlarına Ait Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
İmar Planı Yapacak Uzmanlarda Aranacak Yeterlilik
Plan Yapımında Yeterlilik Grupları
Madde 5- Yerleşme ve onu bütünleyen çevreye ait alanlarda düzenlenen imar planlarının yapım alanlarının büyüklüğü,
plan yapımına konu olan yerleşme veya yerleşmeler bütününün gelecekteki nüfusları veya nüfus toplamlarına göre
aşağıdaki gruplar teşkil edilmiştir.
A- Plan yapım alanının 5.000 hektar ve daha fazla olması veya gelecekteki nüfus projeksiyonuna göre 300.000 ve daha
fazla nüfuslu olacak yerleşme veya yerleşme bütünleri, (A) GRUBU;
B- Plan yapım alanının 2.000 hektar ile 5.000 hektara kadar olması veya gelecekteki nüfus projeksiyonuna göre
100.000 ile 300.000 nüfuslu olacak yerleşme ve yerleşme bütünleri, (B) GRUBU;
C- Plan yapım alanının 1.000 hektar ile 2.000 hektara kadar olması veya gelecekteki nüfus projeksiyonuna göre 50.000
ile 100.000 nüfuslu olacak yerleşme veya yerleşme bütünleri, (C) GRUBU;
D- Plan yapım alanının 500 hektar ile 1.000 hektara kadar olması veya gelecekteki nüfus projeksiyonuna göre 30.000
ile 50.000 nüfuslu olacak yerleşme veya yerleşme bütünleri, (D) GRUBU;
E- Plan yapım alanının 200 hektar ile 500 hektara kadar olması veya gelecekteki nüfus projeksiyonuna göre 10.000 ile
30.000 nüfuslu olacak yerleşme veya yerleşme bütünleri, (E) GRUBU;
F- Plan yapım alanının 200 hektara kadar olması veya gelecekteki nüfus projeksiyonuna göre 10.000 ve daha az
nüfuslu olacak yerleşme veya yerleşme bütünleri, (F) GRUBU; dur.
Yerleşme planının yapımında, yukarıda sıralanan alanlara ve nüfus projeksiyonlarına göre bulunan grupların,
birbirinden farklı bulunması durumunda o yerleşme için hangi esasa göre belirlenen grup daha üst grup ise, yerleşme o
grupta sayılır.
Yerleşme alanlarının ilave imar planı, plan revizyonu ve mevzii imar planları da bu Yönetmelik kapsamındaki yerleşme
planlarından olup, belge uygulamasına tabidirler. Bu kapsamda, ilave imar planı ve plan revizyonu ilgili oldukları ve
eklenti veya yenileme kararı getirdikleri yürürlükteki imar planının alan veya nüfus esasına göre belirlenecek grupta;
mevzii imar planları ise, kendi alan veya nüfus büyüklüğü esasına göre tayin edilen grupta sayılır.
Plan Yapımı İşlerini Yükümlenecek Müelliflerde Aranacak Nitelikler
Madde 6- Yerleşmelerin imar planı yapımlarını yükümlenecek müellif ve/veya müellif kuruluşlarının bu Yönetmeliğin
1. maddesinde belirlenen gruplardaki işleri yapabilmeleri için işi yükümleneceklerde aranacak nitelikler aşağıda
açıklanmıştır.
126
A- Derecelendirme Esasları:
1- Öğrenim durumu, mesleği iktisab etmek, planlama formasyonu kazanmak için gereken eğitimden geçmiş olmak,
2- Resmi kuruluşlarda planlama konusunda belirlenen sürelerde çalışmış olmak,
3- Yüksek öğrenim kurumlarında planlama ile ilgili uzmanlık dalında öğretim görevini belirlenen sürelerde yapmış
olmak,
4- Üst grup özel planlama bürolarında, bu bürolar ilgili işleri yaptıkları sürece belirlenen sürelerde bu işlerde çalışmış
olmak,
5- Yerleşme planlarıyla ilgili düzenlenen yarışmalarda birincilik almış ve belirli oranda işi tamamlamış olmak, yalnız
birincilik almış, derece almış veya mansiyon almış olmak,
6- Daha alt grup veya gruplardaki işlerden belirlenen sayıda iş bitirmiş olmak,
Planlama Grupları:
1- (A) Grubu Planlama İşleri İçin
(B) Grubu planlamalardan en az iki iş bitirmiş olmak;
(B) Grubu planlamalardan en az bir iş bitirmiş ve bununla birlikte;
(C) Grubu planlamalardan, (B) Grubuna yükselmede değerlendirmeye girmemiş en az iki iş daha bitirmiş olmak;
En az oniki yıl resmi kuruluşta planlama konusunda çalışmış olmak;
En az oniki yıl Üniversite, Akademi veya Yüksek Okullarda, Şehircilik, Şehir veya Bölge Planlaması veya Kent
Tasarımı konularında öğretim görevi yapmış olmak;
(A) Grubu planlama yarışmalarında birincilik almış, nazım imar planı ve imar uygulama planlarından en az 500
hektarlık bölümü bitirmiş olmak;
2- (B) Grubu Planlama İşleri İçin
(C) Grubu planlamalardan en az iki iş bitirmiş olmak;
(C) Grubu planlamalardan en az bir iş bitirmiş ve bununla birlikte;
(D) Grubu planlamalardan, (C) Grubuna yükselmede değerlendirmeye girmemiş en az iki iş daha bitirmiş olmak;
En az on yıl resmi kuruluşta planlama konusunda çalışmış olmak;
En az on yıl Üniversite, Akademi veya Yüksek Okullarda Şehircilik Şehir veya Bölge Planlaması veya Kent Tasarımı
konularında öğretim görevi yapmış olmak;
(A) veya (B) Grubu planlama yarışmalarında bir birincilik almış ve nazım imar planı ile uygulama planlarının en az
300 hektarlık bölümünü bitirmiş olmak;
Planlama yarışmalarında en az bir derece almış ve (C) Grubu planlamalardan en az bir iş bitirmiş olmak;
3- (C) Grubu Planlama İşleri İçin
(D) Grubu planlamalardan en az iki iş bitirmiş olmak;
(D) Grubu planlamalardan en az bir iş bitirmiş olmak ve bununla birlikte;
(E) Grubu planlamalardan, (D) Grubuna yükselmede değerlendirmeye girmemiş en az iki iş daha bitirmiş olmak,
En az sekiz yıl resmi kuruluşta planlama konusunda çalışmış olmak;
En az sekiz yıl Üniversite, Akademi veya Yüksek Okullarda, Şehircilik, Şehir veya Bölge Planlaması veya Kent
Tasarımı konularında öğretim görevi yapmış olmak;
(A), (B) veya (C) Grubu planlama yarışmalarından bir birincilik veya iki defa derece almış olmak;
Planlama yarışmalarında en az bir derece almış ve (D) Grubu planlamalardan en az bir iş bitirmiş olmak;
127
birimlerinde T.C. Turizm Bankası A.Ş.nin fiziksel planlama biriminde, Çevre Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kurumu
Başkanlığının ilgili biriminde mimar veya şehir plancısı olarak çalışmış olmak anlaşılır.
Bunlara ilaveten yeterliliği Bakanlıkça onaylanmış, planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin, bu
planlama birimlerinde çalışmış olmak da bu kapsamda sayılır.
G- Süre Toplanması:
Resmi kuruluşlarda planlama işinde çalışarak geçen süre ile yüksek öğrenim kurumlarındaki planlama konusundaki
öğretim görevi süreleri toplanır.
H- Özel Planlama Bürolarında Çalışmış Olmak:
Özel planlama bürosunda çalışmış olmak ifadesi ile, bu Yönetmelik kapsamına giren planlama işlerinden (A), (B), (C)
veya (D) Grubuna giren işleri yapan planlama bürolarında çalıştığı süreyi bonservis alarak belgelemiş olmak ve bu
belgeyi ilgili idareden onaylattırmış olmak anlaşılır. Bonservisin kapsadığı sürelerde, bu büroların elinde program
gereğince devam eden (A), (B), (C) veya (D) Grubu en az bir planlama işinin mevcut bulunması gerekir. Bu olmadığı
takdirde özel bürolarda çalışanlar için büronun çalıştırdığı kişi adına çalışma süresine ait sigorta primlerinin
ödendiğinin belgelenmesi gereklidir.
İş Vermede Yeterlilik Belgesi Şartı
Madde 7- Planlama işlerinin yapılması veya yaptırılmasında belediyeler, valilikler ve diğer ilgili idareler bu
Yönetmelik hükümlerine uymakla yükümlü olup, Yönetmelikte belirtilen yeterlilik gruplarına uygun olarak yeterlilik
belgesine sahip müellif veya müellif kuruluşlarına işi ihale etmek veya kendi planlama bürolarında bu planlama
süresince işle ilgili yeterlilik belgesine sahip en az bir müellifi bu işte istihdam etmek zorundadırlar.
İş Almada Yeterlilik Belgesi Şartı
Madde 8- Plan müellifi veya müellif kuruluşlarına ait özel bir planlama bürosuna yaptırılacak bir planlama işine ait
ihaleye katılabilmek veya teklif verebilmek için, o planlama işinin bulunduğu grupta iş alabileceğini belgeleyen geçerli
yeterlilik belgesini almış olmak şarttır.
Plan müellifleri, aldıkları Yeterlilik Belgesi ile gruplarının daha altındaki gruplardaki yerleşmelerin planlama işlerini
almaya yetkilidir.
Müellif Gruplarının Teşkilinde Esas
Madde 9- Planlama işlerinden özelliği ve önemi olduğu belirlenenlerin elde edilmesinde, özel uzmanlık dalında
çalışma yapılması veya ekip çalışması yapılmasının Bakanlıkça gerekli görülmesi durumunda, bu planlama işleri için
teklif verecek müelliflerden ekiplerinde belirli sürelerle veya sürekli olarak görev alacak farklı uzmanlık dallarından
kişilerin isimlerini ve noterlikçe tasdikli muvafakatnamelerini bildirmeleri istenir.
Plan Müelliflerinin Görev ve Sorumlulukları
Madde 10- Planlama işlerini yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşlarının, planlama işiyle ilgili olarak
üstlenecekleri görev ve sorumluluklarını yerine getirirken aşağıdaki esaslara uymaları şarttır.
A- Görev kapsamları ve süreler bir termin planına da bağlı olarak planlama işinin sözleşmesinde belirtilir.
B- Araştırma ve planlama çalışmalarının büyük bölümünün yerinde yapılması gerektiğinden, hangi planların hangi
etaplarının yerinde yapılması gerektiğini idare belirler ve bu durum işin sözleşmesinde belirtilir.
C- Belediye başkanlıkları veya valilikler, müellif veya müellif kuruluşlarının plan çalışmalarını takiple ve bu hususta
rapor düzenlemekle yükümlüdürler. Müelliflerle ilgili bu bilgiler, Bakanlık taşra teşkilatında toplanır ve bunların birer
kopyaları müelliflerin sicil dosyalarına konulmak üzere Bakanlığa gönderilir.
D- Şartnamesine hüküm konularak; müelliflerden, iş sahibi idarenin, hazırlanan plan, proje veya bölümlerini istediği
yerde aynen veya değiştirerek ve herhangi bir bedel ödemeden kullanma hakkına sahip olduğunu belirten Noter tasdikli
bir muvafakatname istenebilir.
E- Planlama işinin sözleşmesinde, termin alanına göre işin bitirilmesi için verilen süreden ayrı olarak en çok 3 aylık ek
bir süre daha verilebilir ve bu süre için sözleşmede öngörülecek cezai şart uygulanır. Bu ek üç aylık süre içinde de işin
bitirilmemesi halinde sözleşme feshedilir. Ancak, müellifin kusuru dışındaki sebeplerle ortaya çıkan gecikmelerde bu
hüküm uygulanmaz.
F- Bu madde uyarınca sözleşmesi feshedilen müellifler o idare sınırları içinde 2 yıldan az olmamak üzere ilgili idarenin
takdir edeceği sürede hiçbir planlama ve uygulama faaliyetinde bulunamazlar.
Plan Müelliflerine Ait Sınırlamalar
Madde 11- Müellifler yükümlendikleri planlama işinin kapsadığı planlama yapılan alanın sınırları içinde planlama
süresince ilgili idare dışındaki kuruluşlar ve kişiler adına plan ilavesi, plan revizyonu, mevzii imar planları ve
parselasyon planları düzenleyemezler.
İlgili idare dışında özel kişi veya kuruluşlara müşavirlik yapamaz, proje düzenleyemez, teknik sorumluluk ve fenni
mesuliyet üstlenemezler. Ancak devam eden veya bitmiş olan planlama işine ek yeni bir planlama işi bu hükmün
dışındadır.
Müellif, planlama yapılan alanın sınırları içinde, yalnız planlama konusuyla ilgili olarak kamu görevlilerinin
tabi olduğu kanuni sınırlamalara, yasaklara ve sorumluluklara tabidir.
Müellifler ve müellif kuruluşları planlama çalışmalarını yürütürken objektif ve tarafsız davranmak; bilimsel ve teknik
verilere göre hareket etmek zorundadırlar.
129
Plan kararlarının verilmesinde, hiçbir kişi ve kuruluştan, sözleşme kapsamı dışında herhangi bir ayni veya
nakdi menfaat temin edemezler. Böyle bir menfaat temin ettiği tesbit edilenler hakkında kanuni işlem yapılır.
İKİNCİ BÖLÜM
Plan Yapımında Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Çalışmalarının Değerlendirilmesi, Sicillerinin Tutulması,
Yeterlilik Belgesi ve Belge Uygulaması
Müelliflerin Çalışmalarının Değerlendirilmesi
Madde 12- Planlama işlerini yükümlenecek müelliflerin yaptıkları işlerle ilgili değerlendirmede aşağıdaki esaslara
uyulur.
İdare, müelliflerin yaptıkları planların; üst plan kararlarıyla tutarlılığını, tabii verilere göre olabilirliğini, sosyo-
ekonomik veriler ve arazi kullanma kararlarının uygunluğunu, planın gerçekleşebilirliği ve uygulanabilirliği
bakımından inceler ve değerlendirir.
Müşavirlik hizmeti süresince, müellifin çalışmaları idarece değerlendirilir, işin süresi içinde tamamlanıp
tamamlanmadığını irdelenir.
İdare, yapılan işle ilgili olarak rapor, kayıt ve değerlendirme sonuçlarını Bakanlığa iletir
Müelliflerin Sicillerinin Tutulması
Madde 13- Bakanlık, plan müelliflerinin yeterliliğinin belirlenmesi ve belgelenmesi için, her müellif ve müellif
kuruluşunun çalışmalarıyla ilgili yukarıda söz konusu özel bilgi ve belgelerin toplanması, sınıflandırılması ve gizlilik
derecesi verilerek saklanması ve gereğinde yetkililerce usulünce kullanılmasını temin eder. Bakanlıkta her müellif ve
müellif kuruluşu için bir özel gizli sicil dosyası açılarak, kendi müracaatları ve buna eklenilen mezuniyet ve lisans üstü
derece belirten belgenin noterden tasdikli sureti, çalışma konusu ve yılı belirten resmi kurum veya yüksek öğrenim
kurumu belgesi, özel planlama bürolarından alınmış bonservis ve ekleri ile yarışmalar ile ilgili bilgi ve belgeler bu
dosyaya konulur.
Daha önce yapılan işlerle ilgili değerlendirme raporları ve başka dereceleriyle, yapılan planların o etapta
uygun görülüp görülmedikleri ve ret ve iade edildiklerini belirten belgeler ilgili idarelerden alınarak bu dosyaya
konulur.
Müelliflerin Değerlendirilmesi
Madde 14- Bakanlık, planlama işlerini yapacak müellif ve müellif kuruluşlarının tutulan sicillerine, iş durumlarına ve
başarı derecelerine göre değerlendirilip, derecelendirilmelerini yapar.
Bakanlık, müellif ve müellif kuruluşlarının değerlendirme sonucu hangi gruba giren planlama işlerini yapabileceklerine
dair yeterlilik belgesini verir veya belgeyi yeniler.
Yeterlilik Belgesi ve Belge Uygulaması
Madde 15- Yeterlilik Belgesi, müellifin adı soyadı, nüfus kaydı örneği ile özlük durumuna ait diğer bilgilerin yanı sıra,
mezun olduğu ve lisans üstü derecesi aldığı yerleri, mezuniyet tarihleri ve ünvanı ile uzmanlık alanını belirten ayrıca
hangi grupta planlama işlerini üstlenebileceğini, geçerlilik süresini tarih belirterek açıklayan fotoğraflı bir belgedir.
Yeterlilik Belgesinde "(...) Grubundaki planlamaları düzenlemeye yetkilidir. Bu belge isteği üzerine...........'e
verilmiştir." ifadesi bulunur. Yeterlilik Belgesi, Bakanlık resmi mühürünü ve Bakan adına yetkili imzayı taşır.
Yukarıdaki boşluklara planlama grubu ile plancının ismi yazılır.
Yeterlilik belgelerinin geçerlilik süreleri, bu süre zarfında bu Yönetmeliğin 16. maddesi hükümlerine göre
Bakanlıkça belgenin iptali yolunda bir işlem yapılmadıkça ve ilgilisinin talebi üzerine 14. madde hükümlerine göre
yenilenme işlemi yapılmadıkça en çok üç yıldır.
Ayrıca, müellife verilen Yeterlilik Belgesinin fotoğraflı bir örneği ile o grup işlerin yapılabileceğine dair belge
verme kararının alınmasına esas olan bilgi ve kayıtları ve varsa bir kısıtlama ve sınırlama durumunu da özetle ihtiva
edecek şekilde bir belge düzenlenir, yetkililerin imzalarını ve Bakan adına imzayı ve Bakanlık resmi mühürünü de
taşıyan bu belge müellifin ilgili sicil dosyasında saklanır.
Yeterlilik belgesi ilk defa, müellifin yazılı müracaatı üzerine yapılan değerlendirme sonucuna göre
hazırlanarak kendisine imza karşılığı verilir veya belge verilmeyecek ise veya yenilenme istendiğinde yenilenmesine
gerek görülmüyorsa, durum müellife yazı ile duyurulur.
Müellif, niteliklerinde olan değişmeler sebebiyle grup ilerlemesi talebiyle Bakanlığa yazı ile müracaat edebilir.
Müellifin bu müracaatı değerlendirilir. Gerekiyor ise yeterlilik belgesinin yenilenmesine gidilir. Gerekmiyorsa durum
yazı ile müellife bildirilir.
İlk defa belge alma ve belge yenileme talepleri dışında da Bakanlık, bütün yeterlilik sahibi müellif ve müellif
kuruluşlarını yaptıkları işler ve çalışmalarıyla her üç yılda bir yeniden topluca inceleme ve değerlendirmeye tabi tutar.
Buna göre, bütün müelliflerin ve müellif kuruluşlarının değişen şartlarda ve değerlendirme sonuçlarına göre hangi
gruplarda planlama işleri yapabileceğini belirleyen grup listelerini çıkartır ve bu listelerin tümünü her üç yılda bir
Resmi Gazete'de yayımlar.
Bakanlıkça yapılan toplu değerlendirme ve derecelendirme sonunda, yeterlilik belgesini yeniden almaya hak
kazanmış bütün müelliflerin ve müellif kuruluşlarının belgeleri hazırlanır ve yazılı talepleri üzerine kendilerine bu
belge verilir.
130
Planlama işinin önemine, etkinliğine, kapsam ve ağırlığına göre, Bakanlıkça uygun görülen durumlarda belirli
bir iş için, sadece o planlama işiyle sınırlı olarak Özel Yeterlilik Belgesi de düzenlenebilir ve hak kazanan müellif ve
müellif kuruluşlarına verilir.
Yeterlilik Belgesinin Sürekli İptali veya Süreli Ertelenmesi
Madde 16- Müellif ve müellif kuruluşlarının yeterlilik belgelerinin sürekli iptali ve süreli ertelenmesinde aşağıdaki
hükümlere uyulur.
A- Müelliflerin yaptığı planlama işinden dolayı mesleki faaliyetleri ile ilgili konularda hüküm giymiş olması
ve/veya plan yapım ve değerlendirmesine dair yönetmelik hükümlerine aykırı iş ve işlemlerinin mahkeme kararıyla
sabit olması halinde yeterlilik belgeleri sürekli iptal olunur.
B- Müelliflerin idare ile olan sözleşmelerinin müellifin hatası sebebiyle ayrı ayrı iki işte feshedilmiş olması
ve/veya planlama işinde ve aynı aşamada planın yetersizliği sebebiyle iki defa ret ve iade olunduğunun belgelenmiş
olması halinde yeterlilik belgeleri bir yıl süreyle askıya alınır.
GEÇİCİ MADDE 1- 15/5/1969 tarih ve 13199 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "İmar ve Yol İstikamet Planlarının
Tanzim Tarzları ile Teknik Şartlarına ve Bu İşleri Yapacak Uzmanlarda Aranacak Ehliyete Dair Yönetmelik" ile ek ve
değişiklikleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Kaldırılan Yönetmeliğe göre daha önce Yeterlilik Belgesi almış olanların durumlarına uygun Yeterlilik
Belgeleri bu Yönetmelik gereğince bir yıl içinde Bakanlıkça yeniden düzenlenerek verilir.
Kazanılmış haklar saklıdır.
GEÇİCİ MADDE 2- Kaldırılan Yönetmelik hükümlerine göre başlanılmış ve devam etmekte olan işlere ait haklar
saklıdır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Yürürlük
Madde 17- Bu Yönetmelik 3194 sayılı İmar Kanunu ile birlikte yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 18- Bu Yönetmeliği Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.
(*) Yönetmeliğin "BELEDİYE VE MÜCAVİR ALAN SINIRLARI İÇİNDE VE DIŞINDA PLANİ BULUNMAYAN
ALANLARDA UYGULANACAK İMAR YÖNETMELİĞİ" olan ismi 30.6.2001 tarih ve 24448 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanan yönetmeliğin 1. maddesi hükmü gereğince "PLANSIZ ALANLAR İMAR YÖNETMELİĞİ"
olarak değiştirilmiştir.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam
Amaç
Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan ve plânı bulunmayan
alanlardaki yapılaşmaların fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamaktır.
Kapsam
Madde 2- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.1) Bu Yönetmelik hükümleri;
1) Planı bulunmayan ve/veya son nüfus sayımına göre nüfusu 10 000 in altında olan belediyelerin yerleşik alan
sınırları içinde,
2) Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki köy ve mezraların yerleşik alanlarında,
3) Belediye ve mücavir alan sınırları dışında planı bulunmayan köy ve mezraların yerleşik alanları ve
civarında,
4) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde veya dışında imar planı ve yerleşik alan sınırları dışında kalan
iskan dışı alanlarda, uygulanır.
İKİNCİ BÖLÜM
Tanımlar
24) Konut dışı kentsel çalışma alanları: İçerisinde motel ve lokanta da bulunabilen akaryakıt satış ve bakım
istasyonları, resmi ve sosyal tesisler, dumansız, kokusuz atık ve artık bırakmayan ve çevre sağlığı yönünden tehlike
arzetmeyen imalathaneler ile patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı maddeler içermeyen depoların yapılabileceği alanlardır.
25) Saçak seviyesi: Binaların son kat tavan döşemesi üst kotudur.
26) Bina yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan yüksekliktir. % 33 meyilli çatı
gabarisi içinde kalan çatılar yüksekliği (1.00) m.yi geçmeyen korkuluklar, bacalar, merdiven gereçleri, asansör kuleleri,
lüzumlu su depoları v.b. elemanlar bina yüksekliğine dahil değildir.
27) Taban (bina) alanı: Yapının parsele oturacak bölümün yatay izdüşümünde kaplayacağı azami alandır.
Bahçede yapılan eklentiler (müştemilat) taban alanı içinde sayılır.
28) (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.3) Taban alanı kat sayısı (TAKS): Taban alanının parsel alanına
oranıdır.
29) Mevcut teşekkül: Bir yapı adasında inşa, edildiği tarihte yürürlükte olan hükümlere uygun olarak yapılmış
olup da halen o yerde uygulanması gereken plân ve mevzuat hükümlerine göre aynen veya ek veya değişiklik yapılmak
suretiyle korunması mümkün olan yapılardır.
30) (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.3) Muhtarlık izni: Köy ve mezraların yerleşik alanı ve civarında,
köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca, konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapı yapılabilmesi için ilgili
köy ihtiyar heyetince verilen yazılı izindir.
31) Azami bina alanı: Parsel içerisinde bina yapılması mümkün olan alandır.
32) (Ek - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.3) Ortak alanlar: Binaların giriş holleri, ışıklıklar, hava bacaları, saçaklar,
tesisat galerileri, açık ve kapalı merdivenler, yangın merdivenleri, asansörler, kalorifer dairesi, kapıcı dairesi, kömürlük,
sığınak ve otopark gibi ortak kullanıma açık alanlardır.
33) (Ek - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.3) Tarımsal ve hayvancılık amaçlı yapı: Kümes, ahır, ağıl, arıhane,
kömürlük, odunluk, samanlık, ticari amaçlı olmayan kiler ve yem deposudur."
34) (Ek - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.3) Özürlü: Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel,
zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle normal yaşamın gereklerine
uyamama durumunda olup, bağımsız hareket edebilmesi için yapılarda ve açık alanlarda özel fiziki düzenlemelere
gereksinim duyan kişidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Genel Esaslar
Madde 5 - Bu Yönetmelikte yer almayan hususlarda lüzum ve ihtiyaca, civarın karakterine göre uygulanacak şekli
takdire, belediye ve mücavir alan sınırları içinde, Belediyeler; dışında ise, Valilikler yetkilidir.
(Ek fıkra - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.5) Ancak her koşulda özürlülerle ilgili Türk Standartları Enstitüsü
standartlarına uyulması zorunludur.
Madde 6- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.6) Belediyece anlaşılmayan konularda valiliğin, anlaşmazlığa düşülen
konularda Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın görüşü alınır ve bu görüşe uyulur.
Madde 7- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.7) Bu Yönetmelik esaslarına göre yapılacak bütün yapılarda Türk
Standartları Enstitüsü standartları dikkate alınarak, fen, sağlık ve çevre şartları ile ilgili diğer kanun, tüzük ve
yönetmelik hükümlerine uyulmak zorundadır.
Madde 8- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.8) Türk Standartları Enstitüsü tarafından özürlüler için belirlenen ve
bu Yönetmelikte yer alan standartlar hariç, bu Yönetmeliğin, 2/9/1997 tarihli ve 23098 mükerrer sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanan "Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik" hükümlerine aykırı hükümleri afet
bölgelerinde uygulanmaz. Ancak, afet bölgelerinde yapılacak yapılarda da Türk Standartları Enstitüsü tarafından
özürlüler için belirlenmiş standartlara uyulması zorunludur.
Madde 9 - Kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapılar, bu Yönetmeliğin iç ölçülerine, sanayi ve konut dışı kentsel
çalışma alanlarında yapılacak yapılar ise bu Yönetmeliğin bina derinlik ve yüksekliklerine ait hüküm ve ölçülerine tabi
değildir.
Madde 10- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.9) Ruhsat alınması gerektiği halde ruhsat alınmadan yapılan veya
ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar İmar Kanunu ve bu Yönetmelik esaslarına uygun hale getirilmedikçe
bunların iskan, tamir, tadil ve ilavelerine izin verilmez. Ancak bu gibi yapıların bulunduğu parsel içerisinde mevzuata
uygun olarak yapılmış olan diğer binaların tamir, tadil ve ilavelerinde veya yeniden yapılması mümkün olan yapılarda
bu hüküm uygulanmaz.
133
Madde 11 - Belediyeye ait yerler üzerinde otobüs durağı, büfe, hela, trafo ve benzeri belediye hizmetlerinin
görülebilmesi için, lüzumlu tesislerin inşaasına ancak belediyece mahzur görülmeyen hal ve şekillerde ve o yerin
karakterini muhafaza etmek kaydı ile izin verilebilir.
Madde 12- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.10) Ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün olamayacağı için 5
inci yıl içinde ruhsat yenilemek üzere ilgili idareye başvurarak ruhsat yenilemesi yapılan yapılar hakkında, ruhsat alma
tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri uygulanır.
İnşasına 2 yıl içinde başlanmayan veya ruhsat süresi içinde tamamlanmayan ve süresi içinde ruhsat yenilemesi
yapılmayan yapılar, ruhsatsız yapı olarak değerlendirilir. Bu yapılar hakkında yeniden ruhsat alma tarihinde yürürlükte
bulunan plan ve mevzuat hükümleri uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Parsel ve Yapılarla İlgili Hükümler
Bahçe Mesafeleri
Madde 14 - Yapılacak yapıların:
1) Ön ve yol kenarına rastlayan yan bahçe mesafelerini minumum (5.00) m.`dir. Ancak, mevcut teşekkülde bu
mesafeler (5.00) m.den fazla ise bu teşekküle uyulur.
2) Bitişik olmayan yan ceplerde, çelik, kagir ve benzeri yapılarda minumum (3.00) m., diğer yapılarda ise
minumum (5.00) m. mesafe bırakılması şarttır.
3) Ön bahçesiz bitişik veya blok olarak teşekkül etmiş yerlerde, mevcut teşekküle uygun olarak yapılacak
uygulamayı takdire Belediye yetkilidir. Ancak blok uygulamalarında blok her hal-karda (40.00) m. yi aşamaz.
4) Arka bahçe mesafesi bina yüksekliğinden az olamaz.
İfraz
Madde 15- (Değişik madde ve başlığı - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.12) İfraz suretiyle elde edilecek parsellerin tapu
kadastro veya tapulama haritasında bulunan ve kamu eline geçmiş bir yola cephesinin bulunması şarttır. Parselden terk
suretiyle yol oluşturulamaz. Çıkmaz sokaklarda cephesi olan parseller ifraz edilemez. İfraz suretiyle çıkmaz sokak
oluşturulamaz.
Bina Derinlikleri
Madde 19 - 1) Bina derinlikleri
Burada:
I = Bina derinliği
L = Parsel derinliği
K = Ön bahçe mesafesi
H = Bina yüksekliği`dir.
134
2) Yukarıdaki formüle göre bulunacak bina derinliği daha fazla olsa bile (40.00) m.den daha fazla derinlikte
bina yapılamaz ve her hal-kârda yapılacak binanın taban alanı kat sayısı % 40`ı aşamaz.
3) Formülün kullanılması sonucunda (10.00) m.den az çıkan bina derinlikleri, arka bahçe mesafesi (2.00)
m.den az olmamak üzere (10.00) m.ye çıkartılabilir.
Bina Yükseklikleri
Madde 20 - 1) Yerleşik alanlarda yapılacak binalara yanındaki mevcut en yüksek bina yüksekliği kadar yükseklik
verilir. Bu yükseklik (9.50) m.yi, (3) kat`ı geçemez.
2) İki yanındaki mevcut binaların yüksekliği daha az ise verilecek azami bina yüksekliği (6.50) m., (2) kat`dır.
3) Hiç uygulama görmemiş yerlerde, yol genişliği ve ön bahçe mesafeleri dahil iki bina cephesi arasındaki
mesafenin yarısından fazla olmamak kaydı ile 3 kat`a (9.50) m. kadar yükseklik verilir.
4) Çekme ve çatı katı yapılamaz.
5) Meyilden dolayı birden fazla iskân katı kazanılamaz.
6) Zemin döşemesi üst seviyesi tabii zemine (0.50) m. den fazla gömülü olan hacimler iskân edilemez.
7) (Ek - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.13) Çatı aralarına bağımsız bölüm yapılamaz. Bu kısımlarda ancak son
kattaki bağımsız bölümlerle irtibatlı piyesler yapılabilir.
1) Bordür taşı konulmuş ise binanın ön cephe hattı ortası hizasındaki bordür taşı üst seviyesinden,
2) Yol kaplaması yapılmamış, bordür taşı konulmamış ise, bina ön cephe ortası hizasındaki yol kaplamasının
en yüksek seviyesinden,
3) Yol kaplaması yapılmamış, bordür taşı da konulmamış ise, yolun halihazır başlangıç ve bitiş noktaları
arasında geçirilecek bir kırmızı hatta göre bina ön cephe ortası hizasından kot verilir.
4) Yol seviyesinden dolayı kat adedi arttırılıp eksiltilemez. Bunu sağlamak amacı ile yoldaki kat düzenini
korumak için bina cephesi boyunca binada kademeler yapmağa ve her kademenin ön cephe ortası hizasından kot
vermeye Belediye yetkilidir. Köşe başı parsellerde de aynı esasa uyulur.
5) Hiç uygulama görmemiş yerler ise ön bahçe mesafeleri (10.00) m. veya daha çok olan yerlerde binalara kot,
binanın oturacağı tabii zemin ortalamasından verilir.
6) Zemin kat döşeme üst seviyesi binanın kot aldığı nokta seviyesinden aşağı düşürülemez ve + (1.00) m. den
daha yüksekte yapılamaz.
Çıkmalar
Madde 23 - Binalarda tesbit edilen azami bina alanı dışında aşağıdaki şartlarla kapalı veya açık çıkma yapılabilir:
1) Açık çıkmalar binanın her cephesinde, kapalı çıkmalar binanın yalnızca ön ve arka cephelerinde yapılabilir.
2) Çıkmalar parsel sınırını taşamaz.
3) Arka ve yan komşu mesafesi içinde kapalı çıkma yapılamaz.
4) Ön bahçelerde yapılacak çıkmalar parselin yol sınırına (3.50) m. den fazla yaklaşmak
5) Ön ve arka cephelerde yapılacak kapalı çıkma genişliği (1.50) m. den, yan komşu mesafelerinde yapılacak
açık çıkma genişliği (1.00) m. den fazla olamaz.
6) Açık çıkma uzunluğu bina cephesinin 2/3 ünden fazla olamaz.
7) Bitişik nizamda, bitişik olduğu komşu sınırına (2.00) m. den fazla yaklaşamaz.
8) Çıkmanın (krişler dahil) en alt noktasının, zemine olan yüksekliği (2.40) m. den az olamaz.
9) (0.20) m. yi geçmeyen motifler, denizlikler, bina saçakları ve zeminden yüksekliği (2.40) m. den az
olmayan giriş saçakları, yatay olarak (0.60) m. yi geçmeyen güneş kesiciler çıkma sayılmaz.
Işıklık ve hava bacaları ihtiyaç olan kattan itibaren başlayabilir. Bu ölçüler temiz ölçüler olup, ışıklık içinde
balkon ve baca gibi ışıklık alanını küçültücü imalat yapılamaz.
İç Yükseklikler
Madde 26 - 1) Genel olarak binalarda, içerisinde insan oturan, yatan, çalışan bölümlerin bitmiş tavan yüksekliği
(döşeme kaplaması üstünden tavan sıvası ve varsa dekorasyon kaplaması altına kadar) (2.40 m. den az olamaz. Diğer
servis bölümleri ve iskân edilmeyen katların yüksekliği (2.20) m. olabilir.
2) Düğün ve oyun salonları, kahvehane ve benzeri gibi insanların toplu olarak uzun süre içinde kaldığı
bölümlerin yükseklikleri (döşeme kaplaması üstünden tavam sıvası ve varsa dekorasyon kaplaması altına kadar) ise
(3.50) m. den az olamaz.
Pencereler
Madde 27- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.15) Pencere boşluklarının belirlenmesinde 16/1/1985 tarihli ve 18637
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Bazı Belediyelerin İmar Yönetmeliklerinde Değişiklik Yapılması ve Bu
Yönetmeliklere Yeni Maddeler Eklenmesi Hakkında Yönetmelik" hükümlerine uyulur.
Kapılar
Madde 28- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.16) Bütün yapılarda;
Kapı yükseklikleri: (2.10) m.den,
Kapı genişlikleri: Bina giriş kapılarında ve yangın merdivenlerine açılan kapılarda (1.50) m.den, kapıların çift
kanatlı olması halinde bir kanadı (1.00) m.den,
Daire giriş kapılarında (1.00) m.den, diğer mahallerin kapılarında (0.90) m.den, az olamaz.
Döner kapılar, belirtilen ölçülerde yapılacak normal kapıların yanında ilave olarak bulunabilir.
Kapılarda eşik yapılamaz.
Binaların komşu parsel sınırı üzerindeki ortak duvarlarında pencere ve kapı açılamaz.
Bu Yönetmeliğin 26/2 maddesinde sayılan binalarda, giriş-çıkış kapılarının dışında genişliği (1.00) m.den az
olmamak üzere ayrıca acil çıkış kapısı yapılır.
Merdivenler
Madde 29- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.17) Merdiven kolu ve sahanlık genişlikleri ile merdiven
basamaklarının ölçüleri ve bunların yapımına ilişkin koşullar aşağıda belirlenmiştir.
a) Merdiven kolu ve sahanlık genişlikleri:
Ortak merdivenler ve sahanlıklar konut yapılarında (1.20) m.den, diğer yapılarda (1.50) m.den az olamaz.
Çatıya ve bodrum katlarına ulaşan ortak merdivenler ile servis merdivenlerinde de bu ölçülere uyulur. Bu merdivenler
ahşap olamaz.
Merdiven evlerinin bina cephesinden, çatıdan veya ışıklıktan doğrudan ışık alması ve merdivenlerin çatıya ve
bodrumlara ulaştırılması zorunludur.
Merdiven basamakları ve sahanlık ölçülerine dair Türk Standartları Enstitüsü standartlarının yukarıdaki ölçü
ve miktarlardan küçük olması halinde bu madde hükümleri geçerlidir.
Merdivenlerin her iki tarafında da özürlülerle ilgili Türk Standartları Enstitüsü standartlarına uygun korkuluk
ve küpeşte yapılması zorunludur.
b) Merdiven basamaklarının ölçüleri:
Asansörü olmayan binalarda basamak yüksekliği (0.16) m.den, asansörlü binalarda ise (0.18) m.den fazla
olamaz.
Basamak genişliği 2a+b = 60 ila 64 formülüne göre hesaplanır.
Ancak bu genişlik (0.28) m.den az olamaz.
Formüldeki a = yükseklik, b = genişliktir.
136
Balansmanlı merdivenlerde basamak genişliği en dar kenarda (0.15) m.den, basamak ortasında (0.28) m.den az
olamaz.
Binalarda son kattaki bağımsız bölümlerle irtibatlı çatı arası piyeslerine çıkan merdivenlerde yukarıdaki şartlar
aranmaz.
Evvelce yürürlükte olan mevzuata uygun olarak yapılmış yapılara bu Yönetmelik hükümlerine göre kat ilavesi
halinde mevcut merdiven ölçüleri ilave katlar için de aynen uygulanır.
c) Yangın merdivenleri:
Birden fazla katı olan tüm umumi binalarda yangın merdiveni yapılması zorunludur.
Yangın merdiveni kitle içinde veya dışında komşu parsel sınırına (1.50) m.den daha fazla yaklaşmamak
kaydıyla açık veya kapalı, yüksek binalarda tamamen kapalı olarak düzenlenir. Kargir veya betonarme olarak ilgili
standardına uygun yangına dayanıklı ve kaygan olmayan malzemeden inşa edilen yangın merdivenleri kitle içinde
tertiplendiğinde ısıya ve dumana karşı yalıtılmış, kapalı bir hacimde düzenlenir.
Yangın merdivenleri çatı ve (+-0.00) kotunun altında inşa edilen bodrum katlara ulaşacak şekilde tesis edilir.
Yangın merdiveninin genişliği umumi ve yüksek katlı binalarda (1.20) m.den, diğer binalarda (0.90) m.den az
olamaz.
Basamak genişliği (0.25) m.den az, yüksekliği (0.18) m.den fazla olamaz.
Merdiven basamaklarının her iki tarafında yangına dayanıklı malzemeden yapılmış korkuluk ve küpeşte
bulunur.
Bacalar
Madde 30- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.18) Kaloriferli binaların konut olarak kullanılan bağımsız
bölümlerinin sıcak su tesisatı bulunmayan banyo ve mutfakları ile oturma ve yatma hacimlerinin en az birinde, sobalı
binalarda ise hela, koridor hariç tüm piyeslerde duman bacası yapılması zorunludur.
Kalorifer bacaları projesine göre yapılır.
Kaloriferli umumi binaların her katında en az (1) adet duman bacası yapılması gereklidir.
Konut olarak kullanılan sobalı binaların ticari kullanışlı bağımsız bölümlerinde birer adet duman bacası
yapılması zorunludur.
Bacaların Türk Standartları Enstitüsü standartlarına uygun olarak yapılması zorunludur.
Şönt baca yapılamaz.
Şofben, kombi cihazı ve benzeri ısıtma araçları, hayati tehlike arz edecek şekilde yerleştirilemez ve
havalandırmadan uzak olan piyeslerle, banyo ve helalarda yer alamaz.
Sıhhi Tesisler
Madde 32 - Umumi binalarla otel, işhanı ve benzerlerinde ihtiyaca göre en az (10) tonluk su deposu bulunacaktır. Bu
gibi binalarda en çok 25 kişi için, sinema ve tiyatrolarda en çok 50 kişi için 1 kadın ve 1 erkek helası ile lüzumu kadar
pisuvar ve lavabo yapılması gereklidir.
(Ek fıkra - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.20) Tüm umumi binalarda özürlüler için en az 1 kadın, 1 erkek olmak
üzere standardına uygun hela, pisuvar ve lavabo yapılması zorunludur.
Bodrumlar
Madde 33 - 1) Meyilli veya yol kenarında set teşkil eden parsellerde bu Yönetmeliğin pencere, ışıklık ve diğer
hükümlerine uygun olmak ve en az 2 oda ve 1 mutfağı, taban döşeme üst seviyesi tabii zemine (0.50) m. den çok
gömülü olmamak şartı ile binanın kot aldığı seviyenin altında iskâna tahsis edilen bodrum katı yapılabilir.
2) Binaların odunluk, kömürlük, kalorifer dairesi gibi müştemilat kısımları bodrum katlarda tertiplenir. Ancak
zeminde su çıkması veya sert kaya olması halinde Belediyeden alınacak izin ile bu türlü müştemilat; arka bahçelerde,
yoldan görünmemek ve çatının en yüksek noktası tabii zeminden itibaren (2.50) m. den yüksek olmamak, esas binaya
(3.00) m. den fazla yaklaşmamak şartı ile yapılabilir.
137
Bahçe Duvarları
Madde 34 - 1) Bahçe duvarlarının yüksekliği, binaların yol tarafından ve yoldan bina cephe hattına kadar (1.00) m. yi,
gerisinde ise (1.50) m. yi geçemez. Bu duvarlar üzerine yüksekliği (1.00) m. yi aşmayan ve görüşü kapatmayan
parmaklık yapılabilir.
2) Fazla meyilli yerlerde uygulanacak şekli takdire belediye yetkilidir.
3) Okul, hastane, cezaevi, ibadet yerleri, elçilik binaları, açık hava sineması ve benzerleri gibi özellik arzeden
bina ve tesislerin bahçe duvarları ile sanayi bölgelerinde yapılacak bahçe ve çevre duvarları 1. fıkra hükmüne tabi
değildir.
Şantiye Binaları
Madde 35 - Lüzum ve ihtiyaca göre inşaatın devamı süresinde kullanılıp yıkılmak üzere yapılacak şantiye binaları bu
Yönetmelikte belirlenen şart ve ölçülere tabi değildir. Ancak, şantiye binaları yıkılmadıkça yapıya kullanma izni
verilemez.
Proje Değişiklikleri
Madde 38- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.22) Yapı ruhsatı alınmış olan yeni inşaat, ilave ve esaslı tadillerde,
sonradan değişiklik yapılması istendiğinde mimari projenin yeniden tanzim edilmesi gereklidir.
Bu değişiklik yapının statik ve tesisat esaslarında da değişiklik yapılmasını gerektirdiği takdirde istenen
belgelerde de gerekli değişiklik yapılır.
Projenin üzerinde ayrıca tadilat projesi gerektirmeyen basit düzeltmeler, proje müellifinin bilgisi dahilinde
bütün nüshalarda yapılarak, belediyece mühürlenip imzalanır.
İlave ve tadilat projeleri 5 takım olarak düzenlenerek 36 ncı maddedeki esaslara uygun olarak onaylanır.
Sanayi Yapıları
Madde 39- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.23) Her türlü sanayi yapısının inşaat, ilave inşaat ve esaslı tadilleri
varsa çevre düzeni planına uygun olarak hazırlanan uygulama imar planına yoksa arazinin konumu, jeolojik yapısı,
ekolojik değerleri ve benzeri kriterler göz önüne alınarak hazırlanan mevzii imar planına göre yapılır.
138
Esaslı Tamirler
Madde 40 - Binanın planı ve görünüşüne, statik bünyesine tesir etmeyen esaslı tamirler ruhsata tabi olup; bunlar için
plan, proje resim ve hesap istenmez.
Adi Tamir
Madde 41 - Derz, iç ve dış sıva, badana, boya, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik, sıhhi
tesisat, korkuluk, paratoner, pergole ve benzerinin tamirleri ile bölme duvarı, bahçe duvarı, baca ve saçak ve benzeri
elemanların tamiri ve yoldan görünmeyen küçük ve basit kümes yapılması ruhsata tabi değildir.
İskele Kurulması
Madde 42 - Cadde ve kaldırım üzerine iskele kurulmasının gerektiren hallerde ilgili idareye iskele kurulması için yazı
ile müracaat edilmesi zorunludur ve yeterlidir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Belediye Mücavir Alan Sınırları Dışında Planı Bulunmayan Köy ve Mezraların
Yerleşik Alanlarında Uygulanacak Esaslar
Madde 44- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.25) İfraz suretiyle elde edilecek parsellerin tapu kadastro veya
tapulama haritasında bulunan ve kamu eline geçmiş bir yola cephesinin bulunması şarttır. Parselden terk suretiyle yol
oluşturulamaz. Çıkmaz sokaklara cephesi olan parseller ifraz edilemez. İfraz suretiyle çıkmaz sokak oluşturulamaz.
Madde 45- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.26) Köy ve mezraların yerleşik alanlarında ve civarında yapılacak
ifraz işlemlerinde parsel genişlikleri (15.00) m.den, parsel derinlikleri de (20.00) m.den az olamaz. İfraz suretiyle en
fazla beş adet parsel elde edilir, ifraz suretiyle elde edilen parsellerde ikinci kere ifraz yapılamaz.
Komşu Mesafeleri
Madde 47 - Komşu mesafeleri, civarın yapı düzeni ve karakterine, yapılacak binaların münferit konut veya tarımsal
işletme birimi (ahır, samanlık, arabalık v.b.) oluşuna göre Köy İhtiyar Heyeti yetkilidir.
Yapı Şartları
Madde 49 - Parsel büyüklükleri hakkındaki hükümlere uymayan parsellerde, uygun hale getirilmedikçe yeni yapı ve
ilave yapı yapılmasına izin verilmez.
Madde 50- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.27) İfraz edilmedikçe bir parsel üzerine köy nüfusuna kayıtlı ve
köyde sürekli oturanlarca yapılacak konut, tarımsal ve hayvancılık amaçlı yapılar ve bunların lüzumlu müştemilat
binaları dışında birden fazla yapı yapılamaz. Ancak, bir yapıda birden fazla bağımsız bölüm yapılabilir.
139
Madde 51- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.28) Köy ve mezraların yerleşik alanlarında ve civarında bir parselde
köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca yapılacak tarımsal ve hayvancılık amaçlı yapıların ve konut
yapılarının müştemilat dahil taban alanı kat sayısı %40 ı geçemez.
Madde 52 - Köy ve mezraların yerleşik alanlarında 2 kat (6.50) m. den fazla katlı bina yapılamaz. Meyilden dolayı
birden fazla kat kazanılamaz.
Zemin döşemesi üstü tabii zemine (0.50) m. den fazla gömülü olan hacimler ikamete tahsis edilemez.
Madde 53 - Çatı yapılması halinde kiremit kaplamalı çatıların % 33 meyille yapılması ve civarın karakterine uyulması
lazımdır. Saçaklar (1.20) m. yi aşmayacak şekilde lüzumu kadar genişlikte yapılabilir.
Madde 54 - Parsel dışına taşan çıkma yapılamaz. Çıkmalar, bitişik veya blok nizamında komşu sınırına (2.00) m. den
fazla yaklaşamaz. Saçaklar, (0.20) m. yi geçmeyen çıkıntılar, bina içine dahil edilmemek şartı ile çıkma sayılmaz.
Madde 56 - Genel olarak konut, otel, işhanı, büro, mağaza, dükkan ve benzeri, içerisinde insan oturan, yatılan veya
çalışılan binaların taban döşeme kaplaması üzerinden tavan kaplaması altına kadar olan yükseklikleri (2.40) m. den,
düğün ve oyun salonları, kahvehane ve benzeri gibi halkın toplu olarak uzun süre içinde kaldığı mahallerin
yükseklikleri ise ( 3.50) m. den az olamaz.
Madde 58- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.30) 57 nci maddede sayılanlar dışında kalan yapılar ile köy nüfusuna
kayıtlı olmayan, köyde sürekli oturmayanlar ve köy nüfusuna kayıtlı olmakla birlikte köyde sürekli oturmayanlar
tarafından yapılacak tüm yapılar, yapı ruhsatı ve yapı kullanma iznine tabidir. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni
valiliklerce düzenlenir. Bu kapsamda kalan yapılarda ruhsat, proje, fenni mesuliyet ve sürveyanlık hizmetleri hakkında
3030 sayılı Kanun Kapsamında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uyulur.
Madde 59- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.31) İmar mevzuatına aykırı yapılar hakkında 3/5/1985 tarihli ve 3194
sayılı İmar Kanunu hükümleri uygulanır.
Bina Projeleri
Madde 60- Yeni ve ilave inşaatlarla esaslı tamirler için ilgili valiliklere yapılacak müracaatlarda, dilekçelere eklenmesi
gereken projeler ve yapılacak işlemler hakkında bu Yönetmeliğin 36, 38 ve 40 ıncı maddeleri hükümleri uygulanır.
ALTINCI BÖLÜM
Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışındaki Yerleşme Alanı Dışında Kalan (İskân Dışı) Alanlarda
Uygulanacak Esaslar
haritasında bulunan kamu eline geçmiş bir yola, yapılan ifrazdan sonra en az (25.00) m. cephesi bulunması zorunludur.
Parselden terk suretiyle yol oluşturulamaz. Yeni yerleşme alanı oluşturma amaçlı ifraz işlemi yapılamaz.
(Ek fıkra - R.G.: 30.6.2001 - 24448 / m.2) 2510 sayılı İskan Kanunu uyarınca hazırlanan Tarımsal İskan
Projeleri kapsamında yapılaşma amacı taşımayan tarımsal amaçlı ifrazlarda, yola cephe koşulu aranmaz.
Tevhid işlemlerinde (5000) m2 asgari büyüklük şartı aranmaz.
Yapı Şartları
Madde 63 - (Değişik 1. fıkra - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.34) Üst ölçek planı bulunmayan iskan dışı alanlarda bulunan
parsellerde; inşaat alanı katsayısı %5 den fazla olmamak, yapı inşaat alanları toplamı hiçbir koşulda (250) m2 yi
geçmemek, saçak seviyelerinin tabii zeminden yüksekliği (6.50) m.yi ve 2 katı aşmamak, yola ve parsel sınırlarına
(5.00) m.den fazla yaklaşmamak şartı ile bir ailenin oturmasına mahsus bağ ve sayfiye evleri, kır kahvesi, lokanta ve bu
tesislerin müştemilat binaları yapılabilir.
(Değişik 2. fıkra - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.34) Bu alanlarda tarımsal üretimi korumak amacı ile üretimden
pazarlamaya kadar tüm faaliyetleri içeren entegre tesis niteliğinde olmamak kaydıyla, konutla birlikte veya ayrı yapılan
mandıra, kümes, ahır, ağıl, su ve yem depoları, hububat depoları, gübre ve silaj çukurları, arıhaneler, balık üretim
tesisleri ve un değirmenleri gibi konut dışı yapılar, mahreç aldığı yola (10.00) m.den, parsel hudutlarına (5.00) m.den
fazla yaklaşmamak, parselde bulunan bütün yapılara ait inşaat alanı katsayısı %40 ı ve yapı yüksekliği (6.50) m.yi ve 2
katı aşmamak şartı ile yapılabilir. Bu yapıların birinci fıkra koşullarına uyulmak üzere yapılacak konutla birlikte yapımı
halinde de inşaat alanı katsayısı (0.40) ı geçemez.
Beton temel ve çelik çatılı dışındaki basit örtü mahiyetindeki ser`alar ise yukarıda belirtilen çekme mesafeleri
ve inşaat alanı kat sayısına tabi değildir.
Ayrıca bu tesisler hakkında Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı taşra teşkilatının uygun görüşünün alınması
ve başka bir amaçla kullanılmayacağı hususunda tesis sahiplerince ilgili idareye noterlikçe tasdikli yazılı taahhütte
bulunulması gerekmektedir.
(Değişik 5. fıkra - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.34) Ayrıca bu tesisler hakkında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve
diğer ilgili kurum ve kuruluşların taşra teşkilatlarının uygun görüşünün alınması ve başka bir amaçla kullanılmayacağı
hususunda tesis sahiplerince ilgili idareye noterlikçe tasdikli yazılı taahhütte bulunulması gerekmektedir.
Madde 64- (Değişik - R.G.: 30.6.2001 - 24448 / m.3) İskan dışı alanlarda yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni, yapının
niteliğine göre "3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin" Yapı Ruhsat İşleri
başlıklı bölümünde yer alan hükümlere uygun olarak ilgili idarece verilir.
Ayrıca, bu bölümde bulunmayan yapılaşmaya ilişkin hususlarda bu Yönetmeliğin Dördüncü Bölüm
hükümlerine uyulur.
YEDİNCİ BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Madde 65 - Bu Yönetmelik 3194 sayılı İmar Kanunu ile birlikte yürürlüğe girer.
OTOPARK YÖNETMELİĞİ
Dayandığı Kanun Numarası ve Tarihi : 3194 - 3.5.1985
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı : 1 Temmuz 1993 - Sayı: 21624
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
Amaç ve Dayanak:
Madde 1- 3194 sayılı İmar Kanununun 37 nci ve 44 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan bu Yönetmeliğin amacı,
yerleşme yerlerinde araçların yol açtığı, trafik sorunlarının çözümü için otopark yapılmasını gerektiren bina ve
tesislerin neler olduğunun ve otopark ihtiyacının miktar, ölçü ve diğer şartlarının tesbit ve giderilme esaslarını aynı
Kanunun 5 inci maddesinde tanımlanan ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümünü gösteren imar planlarına
uygun olarak düzenlemektir.
Kapsam:
Madde 2- (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.1) Bu Yönetmelik, 27/6/1984 tarihli ve 3030 sayılı Kanun kapsamında
kalan belediyelerde, son nüfus sayımına göre nüfusu 10 000 ve daha fazla olan yerleşmelerde, nüfusu 10 000'den az
olmakla birlikte imar planı onaylanmış yerleşmelerde ve alanlarda ve imar planı bulunmamakla beraber bu
Yönetmeliğin uygulanacağına dair belediye meclis veya il idare kurulu kararı alınan bütün yerleşmelerde uygulanır.
141
Tanımlar:
Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bina otoparkları: Bir binayı çeşitli amaçlar için kullanan özel ve tüzel kişilere ait ulaşım ve taşıma araçları
için bu binanın içinde veya bu binanın oturduğu parselde açık veya kapalı olarak düzenlenen otoparkları,
b) Bölge otoparkları ve genel otoparklar: Bir şehir veya bölgenin mevcut ve gelecekteki şartları ve ihtiyaçları
gözönünde bulundurularak imar planları ile düzenlenen ihtiyaca göre açık, kapalı ya da katlı olarak belediyeler veya
diğer kamu kuruluşları ve özel kişiler tarafından yapılan ve işletilen otoparkları,
c) Birim park alanı: Bir aracın park etmesi için gerekli olan ve manevra alanları dahil toplam park alanını,
ifade eder.
Genel Esaslar
Madde 4- Otoparkla ilgili genel esaslar aşağıda açıklanmıştır.
a) Binayı kullananların otopark ihtiyacının bina içinde veya parselinde karşılanması esastır.
b) Binaların, imar planı ve mevzuat hükümlerine göre belirlenen ön ve yan bahçe mesafeleri, otopark olarak
kullanılamaz.
c) Binanın ihtiyacı olan miktardaki otopark alanları, Kat Mülkiyeti Kanununda belirtilen ortak alanlardan olup,
bu hali ile yönetilir.
d) Binek otoları için birim park alanı en az 20 m2 dir. Bu alan kamyon ve otobüsler için manevra alanı hariç
olmak üzere enaz 50 m2 üzerinden hesaplanır.
e) İmar planları hazırlanırken parselinde otopark tesisi mümkün olmayan yerlerde otopark ihtiyacının
karşılanması amacıyla bölge ve genel otopark yerleri belirlenir.
Ayrıca parselinde otopark yapılması mümkün olan alanlarda imar parsellerinin büyüklükleri otopark yapımını
mümkün kılacak şekilde tesbit edilir.
f) (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.2) Meskun alanlar, kentsel sit alanları, üzerinde korunacak yapı
bulunan parseller, arazinin jeolojik ve topografik yapısı, giriş-çıkış, trafik emniyeti sağlanamaması gibi imar planındaki
konumundan kaynaklanan nedenlerle otopark ihtiyacının parselinde karşılanması mümkün olmayan durumlara ilişkin
ilkeler, belediye meclis veya il idare kurulu kararı ile belirlenir.
Münferit talepler bu ilkelere göre değerlendirilir. Parselinde otopark ihtiyacı karşılanamayan durumlarda,
belediyesince veya valilikçe Yönetmelik hükümlerine göre belirlenecek otopark bedeli alınır.
g) (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.2) Otoparkların giriş ve çıkışlarının yeterli olması, iç ve dış trafiği
aksatmayacak şekilde düzenlenmesi mecburidir. Otoparklarda, İmar Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine uyularak
yangına karşı gereken önlemlerin alınması, özürlülerin kullanımına dönük düzenlemelerin yapılması zorunludur.
Ayrıca, özürlülere ilişkin standartlarda dahil olmak üzere Türk Standartları Enstitüsünce hazırlanan ilgili tüm
standartlara uyulur. Standartların bu Yönetmelikte belirlenen ölçü ve miktarlardan daha az olması halinde Yönetmelik
hükümleri geçerlidir. Bu düzenin sağlanmasından ve yürütülmesinden belediyeler ve valilikler sorumludur.
h) (Değişik - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.2) Bu Yönetmelikte belediye meclisi veya il idare kurulu kararı
alınması öngörülen hususlarda, 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı olmamak, bu Yönetmelik
hükümlerine uyulmak koşuluyla uygulanacak şekli takdire belediye veya valilikler yetkilidir. İmar planları veya
belediye meclisi ve il idare kurulu kararıyla bu Yönetmelik hükümlerine aykırı kararlar getirilemez.
ı) (Ek - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.2) Umumi bina ve bölge otoparkları ile genel otoparkların giriş-çıkış ve
asansörlerine en yakın yerlerinde birden az olmamak şartıyla, her 20 park yerinden birinin özürlü işareti konularak
özürlüler için ayrılması zorunludur.
j) (Ek - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.2) Belediyelere veya valiliklere bu Yönetmelik ile tespit yetkisi verilen
hususlarda, belediye meclis veya il idare kurulu kararları alınmayan veya eksik alınan konularda Bayındırlık ve İskan
Bakanlığınca yayımlanan Tebliğ hükümlerine uyulur.
142
İKİNCİ KISIM
Planlama ve Uygulama Esasları
BİRİNCİ BÖLÜM
Planlama
Kullanım Çeşitleri :
Miktarları :
1- Meskenler 100 m2 ye kadar 4 daire için
2- Ticari amaçlı yapılar ve büro binaları 50 m2 ye kadar
3- Konaklama tesisleri 50 m2 ye kadar
4- Yeme, içme, eğlence tesisleri 50 m2 ye kadar
5- Sosyal, kültürel ve spor tesisleri 30 oturma yeri için
6- Eğitim tesisleri 400 m2 ye kadar
7- Sağlık yapıları 125 m2 ye kadar
8- Cami ve ibadet yerleri 300 m2 ye kadar
9- Kamu kurum ve kuruluşları 100 m2 ye kadar
10- Sanayi, depolama ve toptan ticaret 200 m2 ye kadar
11- Küçük sanayi 125 m2 ye kadar
12- Semt pazarı 100 m2 ye kadar pazar alanı için
en az 1 otopark yeri ayrılması zorunludur.
Ancak, belirlenen otopark miktarları yöre ihtiyaçları gözönünde bulundurularak belediye meclislerince
arttırılır. Otopark hesabında Yapı İnşaat Alanı esas alınır.
b) (a) bendinde ana başlıklar altında sayılan kullanım çeşitlerinin alt türleri ve bunlarla ilgili otopark miktarları belediye
meclislerince belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Uygulama ve Denetim
Belediyeler, bina otoparklarının kullanımını engelleyici her türlü ihlalleri önlemekle yetkili ve görevlidirler.
Aksi uygulamalarda İmar Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
Bu durumda bölge veya genel otoparktan yararlananlardan ayrıca kullanım ücreti alınmaz.
143
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Mali Hükümler
Otopark bedelleri kamu bankalarından herhangi birinde açılacak otopark hesabına yatırılır. Bu hesapta
toplanan meblağa yasaların öngördüğü faiz oranı uygulanır.
3030 sayılı Kanun kapsamında kalan belediyelerde, büyükşehir belediyesince ilçe belediyeleri adına otopark
hesabı açtırılır.
İlçe belediyeleri hesabında toplanan otopark meblağı, büyükşehir belediyelerince o ilçe sınrları içerisinde
yapılacak veya yaptırlacak bölge veya genel otoparkları için kullanılır.
Otopark hesabında toplanan meblağ otopark tesisi dışında başka bir amaçla kullanılamaz.
Otopark hesabında toplanan meblağ, belediyelerce hazırlanacak sarf belgesi, verile emri ve hakediş raporuna
göre belediyesinin yazılı talimatı üzerine ilgili bankaca hak sahibine ödenir.
Otopark hesabında toplanan meblağın, amacında kullanılıp kullanılmadığı hususu İçişleri Bakanlığı'nca
denetlenir.
DÖRDÜNÇÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Uygulanacak Hükümler
Madde 12- (Değişik 1. fıkra - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.3) Ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün olamayacağı
için 5 yıl içinde ruhsat yenilemek üzere ilgili idareye başvurularak ruhsat yenilemesi yapılan yapılar hakkında, ruhsat
alma tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri uygulanır.
(Değişik 2. fıkra - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.3) İnşasına 2 yıl içinde başlanmayan veya süresi içinde ruhsat yenilemesi
yapılmayan yapılar ruhsatsız yapı olarak değerlendirilir. Bu yapılar hakkında yeniden ruhsat alındığı tarihte yürürlükte
bulunan plan ve mevzuat hükümleri uygulanır.
Madde 13- Daha önce yürürlükte olan mevzuata göre Bakanlıkça otopark yönetmeliği kapsamına alınan yerleşmelerde,
bu Yönetmeliğe göre uygulama yapılır.
Yürürlükten Kaldırma
Madde 14- (Değişik - R.G.: 29.9.1993 - 21713) 20/3/1991 tarih ve 20820 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Otopark
yönetmeliği 1/1/1994 tarihi itibari ile yürürlükten kalkar.
Sorumlu İdare
Madde 15- Bu Yönetmeliğin uygulanmasında yetki alanlarına göre belediyeler ve valilikler sorumludur.
Bu Yönetmelik ile belediye meclisi ve belediye encümenine verilen yetkiler belediye ve mücavir alan sınırları
dışnda kalan alanlarda İl İdare Kurullarınca kullanılır.
GEÇİCİ MADDE 1- 2981/3290/3366 sayılı Yasaya istinaden ruhsat ve kullanma izni alacak yapılara da bu
Yönetmelik hükümleri uygulanır.
144
GEÇİCİ MADDE 2- (Değişik - R.G.: 29.9.1993 - 21713) Belediyelerin bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe
kadar otoparklarla ilgili olarak tahsil etmiş oldukları meblağ, en geç 1/1/1994 tarihine kadar bu Yönetmelikte belirtilen
otopark hesabına aktarılır veya yatırılır.
GEÇİCİ MADDE 3- Bu Yönetmelik kapsamında kalan ve mevcut imar planlarında bölge ve genel otopark yerleri
ayrılmamış veya yetersiz olan valilik ve belediyelerce, imar planlarında bölge ve genel otopark yerlerini belirleyen
revizyonlar yapılır ve ilgili Kanun hükümlerine göre onaylanır.
GEÇİCİ MADDE 4- Belediyeler otopark hesabında toplanmış bulunan bedelleri, gerekiyorsa kendi kaynakları ile
takviye ederek, başlamış olan bölge otoparkı inşaatlarının tamamlanmasında ve yeni tesis edilecek bölge ve genel
otoparkların arsa alımlarında kullanmak üzere öncelik ve ivedilikle girişimde bulunmakla yükümlüdürler.
GEÇİCİ MADDE 5- (Değişik - R.G.: 29.9.1993 - 21713) Belediyeler bu Yönetmelik ile kendilerine tesbit yetkisi
verilen konular ile ilgili esasları 1/1/1994 tarihine kadar belirleyerek Meclis Kararına bağlamakla yükümlüdür. Bu
tarihten sonra bu konuda Meclis Kararı alınamaz.
Bu süre içerisinde bu yükümlülüğün belediyelerce yerine getirilmemesi halinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın
çıkaracağı esaslar doğrultusunda uygulama yapılır, bu esaslar bir tebliğ şeklinde Resmi Gazete'de yayımlanır.
GEÇİCİ MADDE 6- (Ek - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.4) Bu Yönetmelikle kapsama alınan yerleşmelerle ilgili olarak,
belediye ve valilikler Yönetmelikle kendilerine tespit yetkisi verilen konularla ilgili esasları 3 ay içinde belediye
meclisi kararı veya il idare kurulu kararı alarak belirlerler. Belirlenen süre içerisinde bu yükümlülüğün yerine
getirilmemesi halinde Bakanlıkça çıkarılan Tebliğ hükümlerine uyulur.
GEÇİCİ MADDE 7- (Ek - R.G.: 2.9.1999 - 23804 / m.4) Mevcut umumi bina, bölge ve genel otoparklarında bu
Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde özürlüler için belirtilen şartlarda otopark yeri ayrılır.
Yürürlük
Madde 16- (Değişik - R.G.: 29.9.1993 - 21713) Bu Yönetmelik 1/1/1994 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 17- Bu Yönetmelik hükümlerini Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam, Dayanak
Amaç ve Kapsam
Madde 1- Bu yönetmelik, binalardaki ısı kayıplarının azaltılması, enerji tasarrufu sağlanması ve uygulama esaslarının
belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.
Bu yönetmelik, 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun kapsamındaki belediyeler dahil, bütün yerleşim birimlerindeki binalarda
uygulanır.
Münferit olarak inşa edilen ve ısıtılmasına gerek duyulmayan depo, cephanelik, ardiye, ahır, ağıl ve benzeri
binalarda bu yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
180 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
209 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 32 nci maddesi kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşları, katma
bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler bu yönetmeliğe uymak ve uygulamakla yükümlüdürler. Dayanak
145
Madde 2- Bu yönetmelik, 180 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnamenin 209 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 2/n maddesine dayanılarak
düzenlenmiştir.
İKİNCİ BÖLÜM
Projelendirme Genel Esasları
Isı Bölgeleri
Madde 3- Yurdumuz, binalarda ısı yalıtımı uygulamaları bakımından dört ısı bölgesine ayrılmış ve bu bölgelere giren
il ve ilçeler (EK: 1-A)'daki listede ve (EK: 1-B)'de harita üzerinde dört grupta gösterilmiştir. Listede yer almayan
belediyeler, bağlı oldukları ilçe değerlerini esas alacaklardır. Birinci bölgede yapılacak binalarda, merkezi klima
sistemi uygulanacak ise bu binalarda yapılacak ısı yalıtım projesinde ikinci bölge için verilmiş olan sınır değerler
geçerli olacaktır.
Madde 5- Hesaplamalarda kullanılacak çeşitli yapı malzeme ve bileşenlerinin ısıl iletkenlik hesap değerleri ile iç ve dış
yüzeysel ısıl iletkenlik direnç değerleri TS 825'den, hava tabakalarının ısıl geçirgenlik dirençleri ile pencere ve dış
kapıların ısıl geçirgenlik katsayıları TS 2164'den alınacaktır.
Proje Zorunluluğu
Madde 7- Bu yönetmelik hükümleri uyarınca TS 825 standardında belirtilen hesap metoduna göre yetkili makina
mühendisi tarafından hazırlanan "ısı yalıtımı projesi" imara ilişkin mevzuat gereğince yapı ruhsatı verilmesi
aşamasında tesisat projesi ile birlikte ilgili idarelerce istenir.
Özel Durum
Madde 8- Belediye hudutları ve mücavir alanlar dışında, köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik
alanları ve civarında ve mezralarda yaptıracağı iki kata kadar olan ve ısıtılan toplam döşeme alanı 100 m2'den küçük
(dış havaya açık balkon, teras, merdiven, geçit, aydınlık vb. hariç) yeni binalar ile, bu alanlardaki mevcut binalarda;
a) Yapı bileşenlerinin ısıl geçirgenlik katsayılarının, (Tablo 2)'de belirtilen yapı bileşenlerine ait (U) değerlerine eşit
veya daha küçük olması,
b) Toplam pencere alanının, ısı kaybeden dış duvar alanının %12'sine eşit veya daha küçük olması,
c) Bu şartları sağlayan konstrüksiyon ve detayların mimari projede gösterilmesi ve makina tesisat raporunda
belirtilmesi, halinde 7 nci maddede belirtilen ısı yalıtımı projesi yapılması şartı aranmaz. Bu durumda yukarıdaki
şartların sağlandığını gösteren bir ısı yalıtım raporu düzenlenmesi yeterli olur. Ancak, herhangi bir "U" değerinine
(Tablo 2)de verilen değerlerden daha büyük olması durumunda, bu binalar için ısı yalıtımı projesi hazırlanmalıdır.
Belediye sınırları ve mücavir alanlar içindeki mevcut binalarda ısı yalıtımı yapılması durumunda da TS 825'de
belirtilen hesap metodu kullanılarak binanın yalıtım projesi hazırlanmalıdır.
a) Isı kayıpları, ısı kazançları, kazanç/kayıp oranı, kazanç kullanım faktörü, aylık ve yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacının
büyüklükleri, TS 825'de verilen "binanın özgül ısı kaybı" ve "yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı" çizelgelerindeki örneklerde
olduğu gibi çizelgeler halinde verilmeli ve hesaplanan yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacının (Q), (Tablo 1)'de verilen yıllık
ısıtma enerjisi (Q') formülünden elde edilecek sınır değerden büyük olmadığı gösterilmelidir.
b) Konutlar dışında farklı amaçlarla kullanılan binalarda yapılacak hesaplamalarda binalardaki farklı bölümler
arasındaki sıcaklık farkı 4 K'den daha fazla ise ve bu binada birden fazla bölüm için yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı hesabı
146
yapılacaksa, bu bölümlerin sınırları şematik olarak çizilmeli, sınırların ölçüleri ve bölümlerin sıcaklık değerleri proje
üzerinde gösterilmelidir.
c) Binanın ısı kaybeden yüzeylerindeki dış duvar, tavan ve taban/döşemelerde kullanılan malzemeler, bu malzemelerin
imalat içindeki sıralanışı ve kalınlıkları, duvar, tavan ve taban/döşeme elemanlarının alanları ve "U" değerleri
belirtilmelidir.
d) Pencere sistemlerinde kullanılan cam ve çerçevenin tipi, bütün yönler için ayrı ayrı pencere alanları ve "U" değerleri
ile çerçeve sistemi için gerekli olan hava değişim sayısı (nh) belirtilmelidir.
e) Havalandırma tipi belirtilmelidir.
f) Isı yalıtım projesinde, binanın ısı kaybeden yüzeylerinde oluşabilecek yoğuşma TS 825 EK 6'da belirtildiği şekilde
tahkik edilmelidir.
g) Dış yüzeylerde yer alan bütün betonarme elemanlar (kolon, kiriş, hatıl ve perde duvar vb.) mutlaka yalıtılmalıdır.
Dolgu duvarlar ise hesap sonuçlarına göre gerekiyorsa yalıtılacaktır.
h) Binanın tümünde veya bağımsız bölümlerinde esaslı tamir, tadil ve eklemelerde de bu yönetmelik hükümleri
uygulanır.
ı) Bitişik nizam olarak projelendirilmiş alanlarda (sıra evler, ikiz evler) yapılacak binaların, ısıtma enerjisi ihtiyacı (Q)
hesabı yapılırken, bitişik duvar olan bölümleri de dış duvar gibi değerlendirilir ve hesaba katılır.
i) Bu Yönetmelikte belirtilmeyen diğer hususlarda TS 825'e uyulacaktır.
a) Detaylar ısı yalıtımı projesinin hazırlanmasında yol gösterici olması amacıyla verilmiştir.
b) Yapılacak hesaplar sonucunda bulunan malzeme kalınlıklarına göre detaylar kesinleştirilecektir.
c) Detaylarda temel prensip, ısı köprülerinin oluşmasını önlemektir. Bunun için gereken tedbirler alınmalıdır.
d) Teknolojik gelişmelere göre standartlarda yer alacak yeni malzemeler de detaylarda kullanılabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kaloriferli Binalarda Uygulama Esasları
A) Kazan daireleri:
a) Kazan daireleri yakıt cinsine göre boyutlandırılmalıdır.
b) Kazan daireleri içe ve dışa açılan iki adet kapısı olacak şekilde düzenlenmelidir.
c) Kazan dairesinin kapıları yanmaz malzemeden yapılmalı ve direkt merdiven boşluğuna açılmamalıdır. Koku, sızıntı
ve yangın halinde dumanın bina içine girmesini engellemek için arada küçük bir giriş odası yapılmalı, bu odanın
kapıları sızdırmaz olmalı ve alta eşik konulmalıdır.
d) Kazanların önü ve arkası ile sağ ve sol yanında her türlü bakım-onarım ve müdahalenin yapılmasına imkan
sağlayacak açıklık bulunmalıdır.
e) Kazan dairesinde kullanılan yakıt türüne göre gerekli olan temiz havanın temini ve egzost havasının atılabilmesi için
yeterli havalandırma sağlanmalıdır. Bu işlemin sağlıklı olması için kuranglez yapılmalıdır. Bu uygulama ile gaz yakıtlı
cihazlar için kanal yapma imkanı da sağlanmış olacaktır.
f) Kazan dairesinin dış duvarı olması veya ısı merkezinin ayrı bir binada bulunması halinde, kazan dairesi taban
alanının 1/12 si kadar dış duvarlara pencere konulmalıdır.
g) Temiz hava giriş bacası ağzının zemin düzeyinde, pis hava atma bacası ağzının ise tavan düzeyinde olması
sağlanmalıdır.
147
h) Katı ve sıvı yakıt kullanılan tesiste taze hava emiş menfez kesiti, duman bacası kesitinin %50 sinden az olmamak
üzere 50 kW'a (43 000 kCal/h) kadar 300 cm2, sonraki her kW için 2.5 cm2 ilave edilerek bulunan değerde, egzost
baca kesiti ise duman bacası kesitinin %25'i kadar olmalıdır.
ı) Gaz yakıtlı kazanlarda ise taze hava emiş menfezi duman bacası ve egzost bacası kesitleri gaz firmaları ve ilgili gaz
dağıtım kuruluşlarının istediği usul ve hesap değerlerine göre belirlenmelidir. Kazan dairelerinde doğal
havalandırmanın yapılamadığı durumlarda cebri havalandırma uygulanmalıdır. Bu durumda;
1- Sıvı yakıtta bu havalandırma kapasitesi kazanın her Kw'ı için 0.5 m3/h olmalıdır.
2- Cebri havalandırmalı sıvı yakıtlı kazan dairelerinde;
Vantilatör kapasitesi = (Brülör fan kapasitesi + aspiratör kapasitesi) x 1,1 olmalı ve fanın brülörle aynı anda
birlikte çalışması sağlanmalıdır.
3- Katı yakıtlılarda mutlaka doğal havalandırma yapılmalıdır.
4- Gaz yakıtlı kazan dairelerinde bu seçimler, gaz firmaları ile gaz dağıtım kuruluşlarının kriterlerine göre yapılacaktır.
Sadece emiş veya egzost yapılan yarı cebri havalandırmalı kazan dairelerinde negatif basınç oluşacağından bu
tür sistem uygulanmaz.
i) Kazan dairesinde farklı yakıtlı kazan varsa en yüksek değerdeki baca ve havalandırma kriterleri esas alınmalıdır.
k) Soğuk bölgelerde ve sürekli kullanılmayan kazan dairelerinde donmaya karşı tedbir olarak havalandırma panjurlarını
otomatik kapayan donanım yapılmalıdır.
l) Kazan dairesinin yüksekliği TS 2192'ye göre hesaplanmalıdır.
m) Kazan kullanıcılarının kullanılan yakıt cinsine göre eğitimleri yaptırılarak sertifikalandırılmaları sağlanmalıdır.
n) Sıvı ve gaz yakıt kullanılması durumlarında kazan daireleri, gerekli tedbirleri almak koşuluyla çatıda tesis edilebilir.
Bu durumda;
1- Statik hesaplarda kazan dairesindeki yüklemenin etkisi dikkate alınmalıdır. (Yaklaşık 1000-2000 kg/m2)
2- Çatının altında ve yanındaki mahallere rahatsızlık verebilecek etkileri aktarmamak için yeterli akustik yalıtım
uygulanmalıdır. Kazanların altına titreşim izoleli kaide yapılmalıdır.
3- Kazan dairesinden çıkış için uygun merdiven yapılmalıdır. Kapı ve pencereler kaçış yönünde, kilitsiz ve kolay
açılabilecek şekilde düzenlenmelidir.
4- Yakıt boru hattı doğal havalandırmalı, kolay müdahale edilebilen bir dikey tesisat kanalı veya merdiven boşluğunda
duvara yakın olacak şekilde düzenlenmelidir.
5- Havalandırma ve diğer kriterler bodrum kazan daireleri ile aynı olmalıdır.
B) Bacalar:
a) Her kazan için standardına uygun ayrı bir baca yapılmalıdır. Ancak gaz yakıtlı kazan bacalarında, gaz firmaları veya
gaz dağıtım kuruluşlarınca önerilen kriterlere göre ortak baca uygulanabilir.
b) Kazan bacalarına şofben, kombi, kat kaloriferi ve jeneratör gibi başka cihaz bacalarının bağlantısı yapılamaz.
c) Bacalar mümkünse bina içinde olmalıdır. Zorunlu hallerde, bacanın bina dışında yapılması gerekirse soğumaması
için yeterli ısı yalıtımı ve dış koruması yapılmalıdır.
d) Katı ve sıvı yakıtlı tesis bacaları dolu tuğla (içi sıvalı) veya ateş tuğlası ile, gaz yakıtlı kazanlarda ise baca ısıya,
yoğuşma etkilerine dayanıklı malzemelerden ve uygun üretim teknikleri ile yapılmalıdır. Metal bacalarda yanma
sesinin yukarılara iletilmemesi için gerekli tedbirler alınmalı ve baca topraklaması yapılmalıdır.
e) Bacaların en altında bir temizleme kapağı bulunmalıdır.
f) Gaz yakıtlı kazanlarda temizleme kapağına ek olarak drenaj düzeni yapılmalıdır.
g) Bacalar, yanlarındaki bina ve engellerden etkilenmeyecek şekilde tesis edilmeli, bu engellerin en üst noktasından
veya münferit binalarda mahya kotundan en az 1 m yükseklikte olmalı ve üzerine şapka yapılmalıdır.
h) Bacalar mümkün olduğunca dik yapılmalı, zorunlu hallerde ise yatayla en az 60ø açıda tek sapmaya izin
verilmelidir.
ı) Duman kanalları, çelik malzemeden yapılarak izole edilmelidir. Gaz yakıtlı kazanlarda paslanmaz çelik tercih
edilmelidir. Kanallar, kolayca temizlenecek şekilde düzenlenmeli, gaz analizi için üzerinde ölçüm delikleri
bırakılmalıdır. Duman kanallarının yatay uzunluğu dikey bacanın 1/4 ünden daha fazla olmamalı, kanal ana bacaya
direkt ve %5 lik yükselen eğimle bağlanmalı, 2 adet 45ø lik dirsekten fazla sapma olmamalı ve 90ø lik dirsek kesinlikle
kullanılmamalıdır.
i) Baca ve duman kanallarında TS 901'e uygun yalıtım malzemeleri kullanılmalıdır.
k) Yüksek binaların bacalarında, genleşme ve bacanın kendini taşıması için gerekli tedbirler alınmış olmalıdır.
l) Baca kesiti zorunlu olmadıkça dairesel olmalıdır.
Radyatörler
Madde 14- Dış duvarlara monte edilen radyatörlerin arkasına, üzeri yansıtıcı levha veya film kaplanmış yalıtım
panelleri konulmalıdır.
148
Otomatik Kontrol
Madde 15- Yakıt tasarrufu için sıvı ve gaz yakıtlı kazanlarda otomatik kontrol sistemi tercih edilmelidir. Gaz firmaları
ve ilgili gaz dağıtım kuruluşlarınca belirlenen esaslara göre ayrıca gaz kaçak kontrol sistemi oluşturulmalıdır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Yürürlükten Kaldırma
Madde 18- Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile; 16/1/1985 tarihli ve 18637 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan,
Bazı Belediyelerin İmar Yönetmeliklerinde Değişiklik Yapılması ve Bu Yönetmeliklere Yeni Maddeler Eklenmesi
Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1- 14/6/2000 tarihine kadar yapım işi ihalesi ilan edilmiş kamu binalarında ve inşaat ruhsatı alınmış özel
binalarda bu Yönetmelik hükümleri aranmaz.
Yürürlük
Madde 19- Bu Yönetmelik 14/6/2000 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 20- Bu Yönetmelik hükümlerini Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.
149
Tablo 1:Bölgelere göre Atop/Vbrüt oranlarına bağlı olarak yıllık ısıtma enerjisi (Q') ihtiyacı sınır değerleri
+--------+--------------------------------------------------+
| |AN ile ilişkili Q' = 46,62 A/V + 17,38 [Kwh/m2]|
|1. Bölge+--------------------------------------------------+
| |Vbrüt ile ilişkili Q' = 14,92 A/V + 5,56 [kwh/m3]|
+--------+--------------------------------------------------+
| |AN ile ilişkili Q' = 68,59 A/V + 32,30 [kwh/m2]|
|2. Bölge+--------------------------------------------------+
| |Vbrüt ile ilişkili Q' = 21,95 A/V + 10,34 [kwh/m3]|
+--------+--------------------------------------------------+
| |AN ile ilişkili Q' = 67,29 A/V + 50,16 [kwh/m2]|
|3. Bölge+--------------------------------------------------+
| |Vbrüt ile ilişkili Q' = 21,74 A/V + 16,05 [kwh/m3]|
+--------+--------------------------------------------------+
| |AN ile ilişkili Q' = 82,81 A/V + 87,70 [kwh/m2]|
|4. Bölge+--------------------------------------------------+
| |Vbrüt ile ilişkili Q' = 26,50 A/V + 28,06 [kwh/m3]|
+--------+--------------------------------------------------+
Tablo 2: Bölgelere göre tavsiye edilen ısıl geçirgenlik kat sayıları (U değerleri)
+--------+-------+-------+-------+-------+
| |UD |UT |Ul |UP* |
+--------+-------+-------+-------+-------+
| |(W/m2K)|(W/m2K)|(W/m2K)|(W/m2K)|
+--------+-------+-------+-------+-------+
|1. Bölge| 0,80| 0,50| 0,80| 2,8|
+--------+-------+-------+-------+-------+
|2. Bölge| 0,60| 0,40| 0,60| 2,6|
+--------+-------+-------+-------+-------+
|3. Bölge| 0,50| 0,30| 0,45| 2,6|
+--------+-------+-------+-------+-------+
|4. Bölge| 0,40| 0,25| 0,40| 2,4|
+--------+-------+-------+-------+-------+
(*): Up olarak verilen ısı iletim katsayıları tabloda bir cam türü için verilmiştir. Diğer kapı ve pencere türleri
için ısı iletim katsayıları TS 2164'den alınarak hesaba katılır.
Tablo 3
+----------------------------------------------------------------------------------------------------+
| ISI İHTİYACI KİMLİK BELGESİ |
|Ada/Parsel ......................: |
|Binanın tanımı ..................: |
|Cadde ve bina numarası ..........: |
|Semt/İlçe/İl ....................: |
|Kullanılacak yakıt türü .........: |
+--------------------------+--------------------------------+----------------------------------------+
| |Müsaade edilen maksimum |Hesaplanan |
| |Yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı |Yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı |
+--------------------------+--------------------------------+----------------------------------------+
|Atop = .......... m2 |QI = .................... kWh/m3|Qyıl = .................... kWh/m3 |
|Vbrüt = .......... m3 | | |
|A/V = .......... m-1 |veya |veya |
|An = .......... m2 | | |
| |QI = .................... kWh/m2|Qyıl = .................... kWh/m2 |
+--------------------------+--------------------------------+----------------------------------------+
| Birim hacim veya birim alan başına tüketilecek yakıt miktarı [kg, m3] |
|860 x Qyıl/(Yakıtın kalorifik değeri x Sistem verimi) [Kcal/(kg, m3] = .......... [kg veya m3] yakıt|
|Önemli Not: Buradaki hesaplama sonucu elde edilen yakıt miktarı, binanın TS 825'deki |
|kabullerine göre yalıtılması sonucu elde edilmektedir. Yerleşim birimlerindeki iklimsel koşullara |
|göre değişiklik gösterebilecek olan bu değer her zaman gerçek tüketimi vermeyebilir. |
+----------------------------------------------------------------------------------------------------+
|Atop : Dış duvar, tavan, taban/döşeme, pencere kapı vb. yapı bileşenlerinin ısı kaybeden yüzey |
|alanlarının toplamı olup, dış ölçülere göre bulunur. Birimi "m2" dir. |
|Vbrüt: Binayı çevreleyen dış kabuğun ölçülerine göre hesaplanan hacimdir. Birimi "m3 tür. |
|A/V : Isı kaybeden toplam yüzeyin (Atop) ısıtılmış yapı hacmine (Vbrüt) oranıdır. Birimi "m-1" dir.|
|QI : A/V oranına bağlı olarak müsaade edilen maksimum yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacıdır. Birimi |
|KWh/m2, kWh/m3" tür. |
|Qyıl : Bu bina için hesaplanmış olan yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı. Birimi "kWh/m2, kWh/m3" tür. |
|An : Binanın net kullanım alanıdır. (An = 0.32 x Vbrüt formülü ile hesaplanır). |
+----------------------------------------------------------------------------------------------------+
| Binanın enerji verimliliği indeksi |
+--------------------------+--------------------------------+----------------------------------------+
|+-+ C Tipi Bina |+-+ B Tipi Bina |+-+ A Tipi Bina |
|+-+ |+-+ |+-+ |
|Normal enerji verimli bina|İyi enerji verimli bina |Süper enerji verimli bina |
+--------------------------+--------------------------------+----------------------------------------+
150
| Qyıl|
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
| 1- ADANA |11- BİLECİK |21- DİYARBAKIR|31- HATAY |41- KOCAELİ |51- NİĞDE |61- TRABZON |71- KIRIKKALE|
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
| 2- ADIYAMAN |12- BİNGÖL |22- EDİRNE |32- ISPARTA |42- KONYA |52- ORDU |62- TUNCELİ |72- BATMAN |
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
| 3- AFYON |13- BİTLİS |23- ELAZIĞ |33- İÇEL |43- KÜTAHYA |53- RİZE |63- Ş.URFA |73- ŞIRNAK |
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
| 4- AĞRI |14- BOLU |24- ERZİNCAN |34- İSTANBUL |44- MALATYA |54- SAKARYA |64- UŞAK |74- BARTIN |
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
| 5- AMASYA |15- BURDUR |25- ERZURUM |35- İZMİR |45- MANİSA |55- SAMSUN |65- VAN |75- ARDAHAN |
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
| 6- ANKARA |16- BURSA |26- ESKİŞEHİR |36- KARS |46- K.MARAŞ |56- SİİRT |66- YOZGAT |76- IĞDIR |
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
| 7- ANTALYA |17- ÇANAKKALE|27- GAZİANTEP |37- KASTAMONU |47- MARDİN |57- SİNOP |67- ZONGULDAK|77-
YALOVA |
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
| 8- ARTVİN |18- ÇANKIRI |28- GİRESUN |38- KAYSERİ |48- MUĞLA |58- SİVAS |68- AKSARAY |78- KARABÜK |
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
| 9- AYDIN |19- ÇORUM |29- GÜMÜŞHANE |39- KIRKLARELİ|49- MUŞ |59- TEKİRDAĞ|69- BAYBURT |79- KİLİS |
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
|10- BALIKESİR|20- DENİZLİ |30- HAKKARİ |40- KIRŞEHİR |50- NEVŞEHİR|60- TOKAT |70- KARAMAN |80- OSMANİYE |
+-------------+-------------+--------------+--------------+------------+------------+-------------+-------------+
|81- DÜZCE |
+-------------+
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, bina ve diğer inşaat mühendisliği işleri dahil olmak üzere tüm yapı işlerinde
daimi olarak kullanılmak amacıyla üretilecek yapı malzemelerinin taşıması gereken temel gerekleri, bu
malzemelerin tabi olması gereken uygunluk değerlendirme prosedürleri, piyasa gözetimi ve denetimi işlemleri
ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, yapı işlerine ilişkin EK-I'de belirtilen temel gerekler açısından yapı malzemelerine
uygulanacak kuralları kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair
Kanun, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında 209 sayılı Kanun Hükmünde Kararname
ile değişik 180 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 inci maddesinin (f) bendi, 12 nci maddesinin (a) bendi,
30/A maddesi ve hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
Yapı: Karada ve suda, kalıcı veya geçici, resmi ve özel, yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve
onarımlarını içine alan sabit ve hareketli tesisleri,
Yapı malzemeleri: Bina ve diğer inşaat mühendisliği işlerini içermek üzere tüm yapı işlerinde kalıcı olarak
kullanılmak amacı ile üretilen bütün malzemeleri,
Yapı işi: Hem bina hem de diğer inşaat mühendisliği işlerini içermek üzere tüm yapı işlerini,
Standart: Üzerinde mutabakat sağlanmış olan, kabul edilmiş bir kuruluş tarafından onaylanan, mevcut şartlar
altında en uygun seviyede bir düzen kurulmasını amaçlayan, ortak ve tekrar eden kullanımlar için ürünün
özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunların ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme
ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması ihtiyari olan
düzenlemeyi,
Üretici: Yapı malzemesini üreten, ıslah eden, adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle
kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici
151
tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı; ayrıca, tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri yapı
malzemesinin güvenilirliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kişiyi,
Dağıtıcı: Yapı malzemesi tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri yapı malzemesinin güvenilirliğine ilişkin
özelliklerini etkilemeyen gerçek veya tüzel kişiyi,
Piyasaya arz: Yapı malzemesinin, tedarik veya kullanım amacıyla, bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer
alması için yapılan faaliyeti,
Onaylanmış kuruluş: Deney, muayene ve/veya belgelendirme kuruluşları arasından, 29/6/2001 tarihli ve 4703
sayılı "Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun", 17/1/2002 tarihli ve
24643 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 13/11/2001 tarihli ve 2001/3531 karar sayılı "Uygunluk
Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlara Dair Yönetmelik" ve bu Yönetmelik'de belirtilen esaslar
çerçevesinde uygunluk değerlendirme faaliyetinde bulunmak üzere Bakanlık tarafından belirlenerek
yetkilendirilen özel veya kamu kuruluşunu,
Uygunluk değerlendirmesi: Yapı malzemesinin, bu Yönetmeliğe veya bu Yönetmelikte atıfta bulunulan teknik
şartnamelere uygunluğunun test edilmesi, muayene edilmesi ve/veya belgelendirilmesine ilişkin her türlü
faaliyeti,
Piyasa gözetimi ve denetimi: Yapı malzemesinin piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya piyasada iken bu
Yönetmeliğe veya bu Yönetmelikte atıfta bulunulan teknik şartnamelere uygun olarak üretilip üretilmediğinin,
güvenli olup olmadığının Bakanlık tarafından denetlenmesini veya denetlettirilmesini,
Teknik şartname: Standartlar ile Avrupa teknik onayları,
Uyumlaştırılmış standart: Avrupa Birliği Resmi Gazetesi'nin C serisinde yayımlanan 89/106/EEC Direktifi
kapsamında uyumlaştırılmış standartlara paralel olarak hazırlanan standart numaraları, bu Yönetmeliğin
uygulanmasını teminen Bakanlık tarafından Resmi Gazete'de yayımlanan Türk Standartlarını,
Muayene: Tetkik yapma, uygunluk belgesi verilmesi doğrultusunda tavsiyede bulunma ve üreticinin fabrika
veya başka bir yerde kalite kontrol çalışmalarını, malzeme seçimini ve değerlendirmesini denetleme gibi belirli
fonksiyonları belli bir kriter çerçevesinde yerine getirebilme işlerini,
Deney: Verilen bir ürün, proses veya hizmetin belirlenmiş bir prosedüre göre bir veya birden fazla
karakteristiğinin tayin edilmesi amacıyla yapılan teknik çalışmayı,
Açıklayıcı dokümanlar: Uyumlaştırılmış standart oluşturmaya, Avrupa Teknik Onayı için ortak esaslar
belirlemeye veya diğer teknik şartnamelerin 6 ncı madde kapsamında tanınmasına yönelik olarak 5 inci maddede
ortaya konulan temel gerekleri somutlaştıran Komisyonun, Yapı Daimi Komitesine danışarak üye ülkelerin
teknik komitelerine hazırlattığı dokümanları,
Yapı Daimi Komitesi: AB üyesi ülkeler tarafından atanan temsilcilerden oluşan, 89/106/EEC direktifinin
uygulanmasından ve yürütülmesinden doğan sorunları inceleyen birimi,
Bakanlık: Bayındırlık ve İskan Bakanlığını,
Komisyon: Avrupa Birliği Komisyonunu,
Müsteşarlık: Dış Ticaret Müsteşarlığını,
Malzeme: Yapı malzemelerini,
TSE: Türk Standartları Enstitüsünü,
CEN: Avrupa Standardizasyon Komitesini,
CENELEC: Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesini,
AB: Avrupa Birliğini, ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Temel Gerekler, Teknik Şartnameler, Piyasaya Arz
Temel Gerekler
Madde 5- Bir malzemenin teknik özelliklerini etkileyebilecek inşaat işlerine uygulanacak temel gerekler EK-I'de
belirtilmiştir. İnşaat işinin niteliğine göre, bu gereklerin biri, bir kaçı veya hepsi uygulanabilir. İlgili temel
gereklerin, ekonomik açıdan makul bir kullanım ömrü boyunca yerine getirilmesi gerekir.
Coğrafi veya iklimsel farklılıklar veya ulusal, bölgesel veya yerel düzeydeki yaşam koşullarındaki
farklılıklar nedeniyle, her bir temel gerek, teknik şartnamelerde belirtilen sınıflandırmaların oluşturulmasını
gerektirebilir.
bölümde yer alan uygunluk değerlendirme prosedürleri dahil olmak üzere bu Yönetmeliğin bütün hükümlerini
karşıladığını gösterir.
Malzemelerin başka hususlar bakımından diğer direktiflere tabi olması durumunda ilgili tüm
direktiflerin gerekliliğini yerine getirmesi gerekir.
Ancak bu direktiflerden bir veya birkaçı üreticiye bir geçiş sürecinde uygulanacak düzenlemelerde
seçme hakkı veriyorsa CE işareti üretici tarafından uygulanan direktife uygunluğu işaret eder.
CE İşareti:
a) Malzemenin, standart numaraları Avrupa Birliği Resmi Gazetesi'nde yayımlanmış olan
uyumlaştırılmış standartlara denk gelen Türk standardına uygun olduğunu;
b) Üçüncü bölümde yer alan prosedür çerçevesinde verilen Avrupa teknik onayına uygun olduğunu
veya
c) Uyumlaştırılmış standartların bulunmaması durumunda, beşinci fıkrada belirtilen ulusal düzeydeki
standartlara uyduğunu gösterir.
Üreticinin yukarıda dördüncü fıkranın (a), (b), (c) bentlerinde belirtilen teknik şartnameleri
uygulamaması veya bir kısmını uygulaması durumunda, 10 uncu maddenin dördüncü fıkrası ve EK-III'de
belirtilen kurallar uygulanır.
CE işareti, malzemelerin birinci, ikinci ve altıncı fıkra hükümlerini sağladığını gösterir. CE işaretinin,
duruma göre malzemeye, malzemeye iliştirilen bir etikete, malzemenin ambalajına veya malzemeye ait ticari
belgelere iliştirilmesinden üretici sorumludur. CE işaretinin örneği ve kullanımına ilişkin şartlar EK-III'de
verilmektedir.
Piyasaya Arz
Madde 7- Yapı işlerinde kullanılmak üzere piyasaya arz edilmesi hedeflenen yapı malzemelerinin, kullanım
amacına uygun olması zorunludur. Bu nedenle, bu malzemelerin kullanıldıkları, monte edildikleri,
uygulandıkları veya tesis edildikleri yapı işlerinin, gerektiği gibi tasarlanması, inşa edilmesi ve 5 inci maddede
belirtilen temel gereklere ilişkin yönetmelik ve şartnamelere tabi olması gerekir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Avrupa Teknik Onayı
Madde 8- Avrupa teknik onayı, malzemenin kullanıldığı inşaat işlerine ilişkin temel gereklerin yerine
getirilmesini esas alarak, bir malzemenin kullanımının, amaçlanan kullanıma uygun olduğunun teknik açıdan
saptanmasıdır.
a) Avrupa Birliğince uyumlaştırılmış bir standart veya kabul gören bir ulusal standardın bulunmadığı
veya uyumlaştırılmış bir standardın oluşturulması doğrultusunda bir faaliyetin bulunmadığı ve Komisyonun
standart hazırlamanın mümkün olmadığı veya kısa sürede hazırlanamayacağını belirttiği malzemeler,
b) Avrupa Birliğince uyumlaştırılmış veya kabul gören ulusal standartlardan büyük ölçüde sapma
gösteren malzemeler.
Uyumlaştırılmış bir standardın hazırlanmakta olduğu durumlarda da; bir malzeme veya malzeme grubu
için Avrupa teknik onayına ilişkin ortak esasların bulunması halinde, 2 nci fıkranın (a) bendinde yer alan
hükümler Avrupa teknik onayı verilmesine engel teşkil etmez. Bu uygulamaya, ilgili uyumlaştırılmış standardın
yürürlüğe girmesine kadar devam edilir.
153
c) Bir malzeme veya malzeme grubuna yönelik Avrupa teknik onayı, açıklayıcı dokümanlara
başvurularak ve Yapı Daimi Komitesinin görüşü alınarak o malzemeye veya malzeme grubuna ilişkin ortak
esaslar çerçevesinde yürütülen inceleme, deney ve bunlar sonucunda yapılacak bir değerlendirmeye dayanılarak
verilir. Açıklayıcı dokümanlar, Bakanlık tarafından yayımlanır.
d) Bir malzeme veya malzeme grubu için ortak esasların bulunmadığı veya henüz oluşturulmadığı
hallerde EK-II'de anılan teşkilat çatısı altında ortak hareket eden onay kuruluşlarının malzeme hakkında esas
aldıkları temel gerekler ile birlikte açıklayıcı dokümanlar dikkate alınarak Avrupa teknik onayı verilir.
Avrupa teknik onayı, 5 yıllık bir süre için verilir. Bu süre, uzatılabilir.
Madde 9- Bir malzeme veya malzeme grubuna yönelik Avrupa teknik onayı, üretici veya topluluk içindeki
yerleşik temsilcisinin isteği üzerine, EK-II'de belirtilen prosedür çerçevesinde, Bakanlık tarafından
görevlendirilen onaylanmış kuruluşlarca verilir. Bakanlık, Avrupa teknik onayını vermek üzere görevlendirdiği
onaylanmış kuruluşların isim ve adresini, Müsteşarlık aracılığıyla Komisyona bildirir.
Avrupa teknik onayı vermek üzere görevlendirilen onaylanmış kuruluşların, yeni malzemelerin
kullanıma uygunluğunun bilimsel ve pratik bilgilere dayanarak tespit edilmesini, üreticilerin çıkarları açısından
tarafsız kararlar alınmasını, dengeli bir değerlendirmenin sağlanmasını teminen tüm ilgili tarafların katkılarının
alınmasını sağlamaları gerekir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Uygunluk Teyidi
Madde 10- Malzemelerin 6 ncı maddede belirtilen teknik şartnamelerin gereklerine uygunluğunun
ispatlanmasından üretici sorumludur.
Uygunluğu beyan edilmiş malzemelerin 6 ncı maddede belirtilen teknik şartnamelere uygun olduğu
varsayılır. Uygunluk, EK-III çerçevesinde, teknik şartnamelere dayanılarak yürütülen deney veya elde edilen
diğer kanıtlara bağlı olarak tespit edilir.
a) Üreticinin, üretimin ilgili teknik şartnamelere uygun olarak yapılmasını sağlamak üzere fabrika
üretim kontrol sistemine sahip olması; veya
b) İlgili teknik şartnamelerde belirtilen belli malzemeler için fabrika üretim kontrol sisteminin yanı sıra,
bir onaylanmış kuruluşun, malzeme veya üretim kontrolünün değerlendirilmesinde ve gözetiminde rol alması.
Komisyon tarafından belirlenerek, teknik şartnamelerde ve ilgili yayınlarda yayımlanan, hangi malzeme
veya malzeme grubuna üçüncü fıkra çerçevesinde hangi prosedürün uygulanacağı Bakanlıkça tebliğ olarak
yayımlanır.
Özel üretimlerde ve seri olmayan üretimlerde, sağlık ve emniyet açısından özel önem arz eden
malzemelere yönelik teknik şartnamelerde aksi öngörülmediği durumda, üçüncü olasılık olarak EK-III'ün 2 nci
maddesinin (ii) bendi çerçevesinde yapılan uygunluk beyanı yeterli kabul edilir.
a) 10 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi durumunda, uygunluk beyanı, üretici tarafından
yapılır.
b) 10 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendi durumunda, bir üretim kontrol ve gözetim sisteminin
veya malzemenin uygun olduğuna ilişkin uygunluk belgesi, onaylanmış bir belgelendirme kuruluşu tarafından
verilir.
Üreticinin uygunluk beyanı veya uygunluk belgesi, üreticiye CE işaretini malzemeye, malzemeye
iliştirilecek etiket üzerine, ambalaja veya ilgili ticari dokümanlara iliştirme hakkını verir. CE işaretinin örneği ve
uygunluk teyidi prosedürleri çerçevesindeki kullanımına ilişkin kurallar EK-III'te verilmektedir.
154
Madde 12- CE işaretinin, bu Yönetmelik ile 17/1/2002 tarihli ve 24643 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan
15/11/2001 tarihli ve 2001/3530 karar sayılı "CE Uygunluk İşaretinin Ürüne İliştirilmesine ve Kullanılmasına
Dair Yönetmelik" hükümlerine uygun olarak kullanılması zorunludur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Özel Hükümler
Madde 13- Belli bir malzemeyle ilgili olarak teknik şartnamenin mevcut olmaması halinde, bir AB üyesi
ülkedeki bir onaylanmış kuruluş tarafından, Türkiye'de yürürlükte olan metotlara veya eşdeğer sayılan diğer
metotlara uygun olarak yapılan deney ve muayenelerden geçen malzemenin, talep edilmesi halinde, bu
Yönetmelik hükümlerini karşıladığı kabul edilir.
İhraç edilecek bir ürün için hedef AB üyesi ülkede yürürlükte bulunan kurallara göre deney ve
muayeneleri yürütmek üzere onay vermek istediği kuruluşu, Bakanlık, Müsteşarlık aracılığıyla, söz konusu
ülkeye bildirir. Ülkeyle yapılacak bilgi alışverişi Müsteşarlık aracılığıyla sağlanır. Söz konusu bilgi alışverişinin
tamamlanmasından sonra, belirlenen kuruluş, Bakanlık tarafından onaylanır. Şüpheye düşülmesi halinde, kanıt
göstermek suretiyle, Bakanlık, Müsteşarlık aracılığıyla Komisyonu haberdar eder.
Türkiye'de yürürlükte bulunan standart ve şartnamelere göre deney ve muayene yapmak üzere bir AB
üyesi ülke tarafından yetkilendirilen ve Türkiye'ye bildirilen bir kuruluşun, deney ve muayeneleri gerektiği
şekilde yapmadığının tespit edilmesi halinde, Bakanlık, durumu Müsteşarlık aracılığıyla söz konusu kuruluşun
onaylandığı AB üyesi ülkeye bildirir. Söz konusu üye ülkenin alınan önlemler konusunda makul bir süre
zarfında bilgi vermemesi veya alınan önlemlerin yetersiz olduğunun tespit edilmesi durumunda, Bakanlık, söz
konusu malzemenin piyasaya arzını ve kullanılmasını yasaklar ve durumu, Müsteşarlık aracılığıyla, diğer AB
üyesi ülkeler ile Komisyona bildirir.
Madde 14- Bir AB üyesi ülkede, 13 üncü maddede belirtilen prosedür çerçevesinde verilen raporlar ve uygunluk
teyitleri, Türkiye'de bunlara denk gelen ulusal mevzuatla eşdeğer tutulur.
ALTINCI BÖLÜM
Onaylanmış Kuruluşlar
Madde 15- Bu Yönetmelik kapsamına giren malzemelerle ilgili teknik onay verecek, uygunluk belgesi
düzenleyecek, muayene ve deney faaliyetlerini yürütecek belgelendirme kuruluşları, muayene kuruluşları ve
deney laboratuvarları ile ilgili bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan konularda 17/1/2002 tarihli ve 24643 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanan 13/11/2001 tarihli ve 2001/3531 karar sayılı "Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları
ile Onaylanmış Kuruluşlara Dair Yönetmelik" hükümleri uygulanır.
Belgelendirme kuruluşları, muayene kuruluşları ve deney laboratuvarları, EK-IV'de yer alan kuralları
karşılamak zorundadır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Piyasa Gözetimi ve Denetimi
Madde 16- Bu Yönetmelik hükümlerini karşıladığı beyan edilen bir malzemenin 5 inci ve 6 ncı madde
hükümlerine uymadığının tespit edilmesi halinde, söz konusu malzemenin piyasadan çekilmesi, piyasaya arzının
engellenmesi, serbest dolaşımının sınırlandırılması ve bunlarla ilgili bildirimler 17/1/2002 tarihli ve 24643 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanan 13/11/2001 tarihli ve 2001/3529 karar sayılı "Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve
Denetimine Dair Yönetmelik" hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Bildirime İlişkin Esaslar, Cezai Hükümler, Yürürlük ve Yürütme
Cezai Hükümler
Madde 18- Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik
Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Madde 19- Bu Yönetmelik yayımı tarihinden onsekiz ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 20- Bu Yönetmelik hükümlerini Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.
EK-I
TEMEL GEREKLER
Malzemelerin kullanılacağı yapı işlerinin (tamamı veya tek tek kısımları) amaçlanan işlevleri görmeye
uygun olmaları yanında, ekonomik yönü gözetmeleri ve bu açıdan aşağıdaki temel gereklere, şayet söz konusu
işler bu gerekleri ihtiva eden düzenlemelere tabii iseler, riayet etmeleri zorunludur. Düzenli olarak gözden
geçirilecek bu gerekler ekonomik açıdan makul bir çalışma süresince yerine getirilmelidir. Bu gerekler genellikle
tahmin edilebilir etkenlerle ilgilidir.
4. Kullanım emniyeti
Yapı işleri, kullanma veya çalışma sırasında kayma, düşme, çarpma, yanma, elektrik çarpması, patlama
sonucu yaralanma gibi kabul edilemeyecek kaza risklerine meydan vermeyecek şekilde tasarlanıp, yapılmalıdır.
EK-II
1. İmalatçı veya onun yerleşik temsilcisi onaylama konusunda yetkili kılınmış tek bir kuruluşa
başvurmak suretiyle onay talebinde bulunabilir.
3. Onay talebinin yapılması ve onayın hazırlanıp verilmesinde izlenecek prosedür bu EK II'nin 2 nci
maddesinde belirtilen teşkilat tarafından oluşturulur. Ortak prosedür kuralları Yapı Daimi Komitesinin görüşü
doğrultusunda Komisyon tarafından benimsenir.
5. Avrupa teknik onayları diğer bütün onaylanmış kuruluşları da bundan haberdar edecek olan
onaylanmış kuruluşlarca yayımlanır. Yetkili bir onaylanmış kuruluşun isteği üzerine, verilen bir onaya dayanak
oluşturulan bütün dokümanlar söz konusu kuruluşa gönderilir.
6. Avrupa teknik onayına ilişkin prosedürden doğan masraflar her ülkenin kendi düzenlemeleri
çerçevesinde müracaatçı tarafından ödenir.
EK-III
Bu Yönetmelikte, fabrika üretim kontrolü tabiri üreticinin üretimini kendi bünyesinde sürekli olarak
kontrol etmesi anlamına gelmektedir. İmalatçının benimsediği tüm hususlar, gerekler ve hükümler sistematik bir
şekilde yazılı politika ve prosedür olarak dokümante edilecektir. Üretim kontrol sistemine ilişkin bu
dokümantasyon, kalite güvencesi konusunda ortak bir anlayış yaratacak ve malzemelerin istenen özelliklere
sahip olmasının ve kontrol sisteminin verimli bir şekilde işleyip işlemediğinin denetlenmesini sağlayacaktır.
(iii) deney laboratuarı, ölçüm, inceleme, deney, kalibrasyon yapan veya çeşitli yollarla malzeme veya
mamullerin özellik ya da performansını tespit eden laboratuar.
Bu EK III'ün 2 nci maddesinin (i) bendi ile (ii) bendi (birinci alternatif)'nde belirtilen işlerde bu EK
III'ün 3 üncü maddesinin (i) bendinden (iii) bendine kadar olan üç işlevi tek bir kuruluş veya farklı kuruluşlar
yerine getirebilir. Bu durumda uygunluk değerlendirmesinde rol oynayan muayene kuruluşu ve/veya deney
laboratuarı belgelendirme kuruluşu adına görevini yerine getirir.
İlave bilgi:
- CE işareti yanında üreticinin adı veya tanıtıcı markası, işaretin iliştirildiği yılın son iki rakamı ile
uygun hallerde AT uygunluk belgesinin numarası, ve teknik şartnamelere dayalı olarak malzemenin özelliklerini
tarif eden ibareler bulunacaktır.
4.2. AT Uygunluk Belgesi
AT Uygunluk Belgesi özellikle aşağıdaki hususları içerecektir.
- Belgelendirme Kuruluşunun adı ve adresi
- Üreticinin veya topluluk içindeki kurulmuş temsilcisinin adı ve adresi
- Ürünün tanımı (tarifi) (cins, tip, sınıf, kullanım....vb. tanımlar)
- Ürünün uyacağı hükümler
- Ürünün kullanımında uygulanabilir özel şartlar
- Belge numarası
- Uygulanabildiğinde, belgenin geçerlilik süresi ve şartları
- Belgeyi imzalamakla görevlendirilmiş olan kişinin adı ve pozisyonu yer alacaktır.
4.3 AT Uygunluk Beyanı
AT uygunluk beyanı aşağıdaki hususları içerecektir.
- Üreticinin veya topluluk içinde kurulmuş temsilcisinin adı ve adresi
- Ürünün tanımı (tarifi) (cins, tip, sınıf, kullanım vb. tanımlar)
- Ürünün uyacağı hükümler
- Ürünün kullanımında uygulanabilir özel şartlar
- Uygulanabildiğinde, onaylanmış kuruluşun adı ve adresi
- Üretici veya yetkili temsilcisi adına beyanı imzalamakla görevli olan kişinin adı ve pozisyonunu
içerecektir.
4.4 Uygunluk belgesi ve beyanı ürünün kullanılacağı ülkenin resmi dili veya dillerinde sunulacaktır.
EK-IV
Aşağıdaki bir beldeye ait olarak verilen Kısmi Uygulama İmar Planını inceleyerek izleyen
sorulardaki boşlukları uygun şekilde doldurunuz
ÖRNEK 2 :
Örnek-1 de verilen A, ..........., F arası kısım için aşağıdaki boşluğa düzgün bir çizimle “Tipik Bitişik Nizam
Yapılaşma” örneği çizerek sınır, kenar, pay, kot, yükseklik ve ölçülendirmeleri gösteriniz. Binanın alanlarını
tarama yaparak gölgelendiriniz.
a) Yukarıdaki A’dan F’ye kadar olan arsa sahiplerinin aralarında anlaşması suretiyle tevhid
(birleştirilerek) edilerek blok yapı nizamında inşaata açılırsa bu durumda parsel genişliği 72,00 m.
parsel derinliği ise 87,00 m. alınabilir.
b) Bu bölge bir konut yerleşim bölgesi olduğuna göre birleştirilerek yapılacak blok nizam konut yapısı için
bina azami yüksekliği 14,50 m. lik yola olan cephesine göre 18,50 m. kat adedi 6 kat ve 12,00 m. lik
yola cephesine göre yüksekliği 15,50 m. kat adedi ise 5 kat olacaktır.
c) Binanın taban alanı 4774 m² olmalıdır. Bu durumda cephelerden bırakılması gereken yol payları 5’er m.
olur. Binanın cephe uzunluğu 62,00 m. ve derinliği ise 77,00 m. olacaktır.
d) İnşaata başlamadan önce ilgili belediye den yapı ruhsatı almak gerekecektir. Bunun sebebi, bu alanın
bir belediye nin sorumluluk alanı içerisinde kalmasıdır.
e) Eğer, A’dan F’ye alanların birleştirilmesi sırasında tapu kayıtları ya da mal sahibi kişiler arasında bir
anlaşmazlık veya tutarsızlık çıkarsa yapı nizamını tesis edebilmek için gayrimenkul sahipleri tarafından
şüyuun izalesi (belirsizliğin giderilmesi) için 6 ay içerisinde Asliye Hukuk Mahkemesi ne başvuruda
bulunup izale-i şüyu davası açmaları gerekir.
f) Arsaların mülkiyetleri ve tapu kayıtları bakımından herhangi bir sorun yoksa Belediye Encümeni
tarafından en geç 30 gün içinde tescil (onay) edilmesi gerekir. Ayrıca bu arsalar üzerinde ilgili kuruluş
tarafından irtifak (kullanım) hakkı tesis edilir.
161
ÖRNEK 3 :
Tipik bir Bölge Uygulama İmar Planı ve alan kullanımı koşulları:
14740
7.00 30.00
549 550 551 552
3
9.50 Güney 22.00 18.50 21.00 17.60 4
YoluKotlar:
1) 437.29 45.00
2) 436.88 14.50
3) 436.15; 14755
İstasyon
4) 435.02
Cad.
Cevaplar)
• 14750/545 Parselde inşa edilecek ayrık nizam bir yapının;
a) Parsel cephe hattı= 22.00 m., Parsel derinliği= 25.00 m., Bina taban alanı= 238 m2 ,
b) Bina derinliği= 17.00 m. , Bina yüksekliği= 12.50 m., Saçak kotu= 449.47 ,
c) Kat adedi= 4 , Zemin kat kotu= 437.47 , Brüt inşaat alanı= 952 m2 ,
2
d) Bina cephesi= 14.00 m. , Yapı inşaat alanı= 952 m , KAKS'ı= 952/550=1.73<2 ,
e) İAKS'ı= KAKS= 1.73 , TAKS'ı= 238/550=0.43>%40, Rötret kotu= 437.29
f) 14750 nolu imar adasının alanı= 4350.50 m2 ,
• 14750/552 Parselde inşa edilecek ayrık nizam bir yapının;
g)Yapı yaklaşma sınırları:
Atatürk Caddesinden= 5.00 m. , Güney Yolundan = 5.00 m. ,
551 nolu parselden = 6.00 m. , 548 nolu parselden= 6.00 m. ,
h) Parsel cephe uzunluğu= 30.00 m. , Parsel derinliği = 17.60 m. ,
i) Bina taban alanı = 125.40 m2 , Bina yüksekliği= 24.50 m. ,
j) Yapı inşaat alanı = 1003.20 m2 , Bina derinliği = 6.60 m. ,
k) Kat adedi = 8, Ön bahçe mesafesi= 5.00 m. ,
l) TAKS'ı = 125.40/528= 0.238 < %40, KAKS'ı = 1003.20/528=1.90 < 2.00
162
ÖRNEK 4 :
Aşağıdaki boşluk doldurmalı soruları Şekilde verilen kroki ölçü, yön, sınır ve değerlere göre
cevaplandırınız
1. Şekilde A, B, C, D ile gösterilen alanlara imar yönetmeliğinde İmar Parseli denilmekte olup tümü birden
İmar Adası olarak tanımlanır.
2. Bu alanın tümü 3189 m2 lik bir yüzeye sahiptir ve toplam yapılaşma alanı ayrık nizam göz önüne
alındığında 1275,6 m2 olabilecektir.
3. Her bir parsel için dört cephede mevcut bulunan yollardan 5 er metre ön bahçe payı bırakılarak; ayrıca kendi
parsel ara sınırlarında 3 er metre yan bahçe payları bırakılarak ayrık nizam yapılanmaya izin verilecektir.
4. Kuzey Caddesi boyunca eğim %10 olup, A alanı için köşe noktaları arasında 3,50 m. den daha fazla kot
farkı bulunduğundan en az bir adet kademe yapmak gerekecektir. A’ da “Parsel ön cephesi” Kuzey caddesi
yönü olup eğimden dolayı 2 nolu köşeden zemin taban kotu alınması uygundur. Bu durumda köşeden
alınacak kot 150,45+0,18=150,63, müstakbel binanın kotu en fazla 150,63+1,00=151,63, yol genişliğine
bağlı limit kat yüksekliği hesabıyla binanın çatı (saçak) kotu 159,63 olacak; bu şekilde en düşük kotlu 4
nolu köşede 2 kat bodrum kazanılmış olacaktır.
5. B parseli için;
Alan ~974 m2, 9,50 m’lik Yan Cadde yolu ön cephe alındığında verilen (bodrum hariç) 4 adet normal kat
sınırına uygun 5,00 ve 3,00 m’lik arka, yan ve ön bahçe sınırları düşüldüğünde 528,88 m2’lik yapılaşma alanında
12,50 metre bina yüksekliği, kot olarak, 2 nolu köşeden 156,58 azami zemin taban kotu, 156,58+12,50=169,08
azami saçak kotu elde edilecek ve 4 nolu alt düşük köşede ise 2 adet bodrum kat elde edilmiş olmaktadır.
B alanının TAKS’ı hesap sonucu yaklaşık 529 / 974 = 0,54 görünmekle birlikte %40’ı geçemeyeceğinden
bu alandaki en fazla yapılaşma alanı ≈ 390 m2 olabilecektir. Yine aynı B alanında öngörülen azami TAKS’a
bağlı limit yapılaşma alanı; 30 m2, kuzey-güney yönünde bina genişliği 17,60 metre limiti göz önüne alındığında
doğu-batı yönündeki azami bina derinliği en fazla 22,15 metre olabilmektedir.
163
ÖRNEK 5 :
Yukarıdaki şekilde krokisi verilen yerleşim yeri bilgi ve çizimlerine Arsa Çapı denilmektedir. Bu
krokide verilen kısmi bilgilerden yararlanarak, mevcut orta parsel e yapılması planlanan en az 4 katlı örnek
binanın brüt inşaat alanını 480 m2 olarak aldığımızda, Tip İmar Yönetmeliğinde öngörülen TAKS sınır değeri
olan %40’ı göz önüne alındığında bu yamuk şeklindeki alan 1220 m2 olmakta, ayrıca kenar uzunluk değerleri;
AD = d = 22 m, α = 30 Grad
a = 48,94 m,
b = 24,69 m,
c = 60,15 m,
V, W = 3,00 m,
p = 13,94 m,
r = 25,15 m, olacaktır.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1.)3194 Sayılı İmar Kanunu (ve eski 6785 sayılı İmar Kanunu)
2.)3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği
3.)3030 Sayılı Kanun Kapsamındaki Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği (Büyükşehir) 4.)Belediyeler İmar
Uygulamaları Yardım Yönetmeliği
5.)İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik ve
Lejandlar
6.)İmar Kanunu Mad. 18 Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemeleri İle İlgili Esaslar Hakkında
Yönetmelik
7.) 2985 Sayılı Toplu Konut Kanunu
8.) 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu
9.)1580 Sayılı Belediyeler Kanunu
10.) 775 Sayılı Gecekondu Kanunu
11.) 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu
12.) 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu
13.) 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu
14.) 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
15.) 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ve İlgili Uygulama Usul ve Esasları Yönetmeliği
16.) İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği
17.) Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği
18.) Otopark Yönetmeliği
19.) Binalarda Isı Yalıtımı Yönetmeliği
20.) Yapı Malzemeleri Yönetmeliği