Co To Jest Triz

Strona 1 z 252
Co to jest triz ? - www.triz-innowacje.pl

Strona 2 z 252
Opracowanie: Jan Boratyski,
na podstawie wasnych tumacze tekstw pu!likowanych na stronach
"#$icjalnej %undacji &.S.'ltszullera"
www.altshuller.ru
oraz stronach instytutw ()*+.
Wydanie I
,najnowsze wydanie tej pu!likacji znajdziesz zawsze na stronie
www.triz-innowacje.pl-
. Copyri/ht www.triz-innowacje.pl
Strona 0 z 252
Spis treci
1st2p .......................................................................................................................................... 5
&enryk Saulowicz 'ltszuller - !io/ra$ia .................................................................................... 5
3ocz4tek ()*+ - wektor inercji .................................................................................................. 5
#dmiany wektora inercji ........................................................................................................... 16
*dealny 1ynik 7ocowy ,*17- - dro/owskaz dla ................................................................. 22
Sprzeczno89 techniczna ............................................................................................................. 25
1:7'+ 1S7';<*7=1 S:S(>?@ (>C&<*C+<>A#B
7(=)> ()+>C' 3#3)'1*D * 7(=)> 3#A')S+'EF S*GB
1 3)+:3'H7@ 7#<(:<@'CE* *C& H)#A* )#+1#E@
................................................................................................................................................... 0I
3#HS('1#1> +'S'H: @S@1'<*' S3)+>C+<#JC* (>C&<*C+<:C&
................................................................................................................................................... 02
@+@3>K<*'EFC: S3*S +'S'H @S@1'<*' S3)+>C+<#JC* (>C&<*C+<:C&
................................................................................................................................................... 60
C# L +A#H<*> + 1')@<7'?* +'H'<*' - <'M>N: +?*><*D * C# @M>A<*>
3#A#)S+><*@ 3# +?*'<*>
................................................................................................................................................... 65
'naliza wepolowa ..................................................................................................................... 5O
Minie rozwoju systemw technicznych ..................................................................................... P2
')*+ - 5Q .................................................................................................................................. P5
')*+ L Q6 ................................................................................................................................. PQ
')*+ 55 - c ............................................................................................................................... 52
7M'S' 2. )#+1=E S:S(>?=1 1>3#M#1:C& ...................................................... 160
Strona 6 z 252
+'H'<*> 5 ............................................................................................................................ 15O
7M'S' 0. 3)+>EJC*> H# <'HS:S(>?@ * <' ?*7)#3#+*#? ......................... 15P
7M'S' 6. S('<H')H: <' 1:7):1'<*> * 3#?*'): 3')'?>()=1
S:S(>?=1 ......................................................................................................................... 2II
7M'S' 5. S('<H')H: <' S(#S#1'<*> S('<H')H=1 .................................. 22I
Strona 5 z 252
Wstp
Cay blok wstpu do TRIZ - to nieznaczny skrt artykuw
publikowanych na amach "ode!o Technika" w latach #$$% - #$$&' To
nie (est podrcznik TRIZ) a (edynie do*+ dokadna prezentac(a metod i
narzdzi te( metodyki' ,iektre -ra!menty prezentac(i bd.
tumaczeniem podrcznikw TRIZ) a cay tekst bdzie stopniowo) w
miar rozwo(u strony) zastpowany wers(. podrcznikow.) dostpn. w
trybie e-ksi./ki' Cao*+ publikowanych tu tekstw (est cz*ciowo
wolnym tumaczeniem) cz*ciowo adaptac(. tekstw dostpnych na
rosy(skich stronach internetowych Fundacji Alschuller TRIZ, a
cz*ciowo wynika z praktyki wasne( autora) oparte( w cao*ci na teorii
0enryka 1aulowiocza 2lszullera'
3wa!a4 Cay podstawowy blok TRIZ zosta udostpniony na zasadzie5
"(ak na(szybcie("' 6dzie (ednak podle!a zmianom i uzupenieniom w
miar upywu czasu i napywania uwa! czytelnikw'
Henryk Saulowicz Altszuller !io"ra#ia
0enryk 2ltszuller 7urodzi si 8%'8$'89#: roku w Taszkiencie'
Rodzice (e!o byli dziennikarzami' ; 89<8 roku przeprowadzili si
do 6aku =2zerbe(d/an> !dzie spdzi dzieci?stwo i modo*+' ; szkole
podstawowe( i *rednie( by bardzo dobrym uczniem' @o maturze
wst.pi do 2zerbe(d/a?skie!o Instytutu @rzemysowe!o na ;ydzia
Technolo!ii i echanizac(i @rzemysu ,a-towe!o'
6d.c na I roku studiw) z!osi si ochotniczo do wo(ska) !dzie
pod(. nauk w #8 ;o(skowe( 1zkole Aotnicze(' @o wo(nie skierowano
Strona Q z 252
!o do 6aku i tam pracowa w sekc(i wynalazczo*ci Baspi(skie( Cloty
;o(enne('
Dd 89E: roku !wnym (e!o /yciowym celem staa si teoria
wynalazczo*ci) w postaci (u/ do(rzae( - po %$ latach pracy 7 znana
powszechnie (ako TRIZ'
Zasadniczym postulatem TRIZ (est twierdzenie5 Fskoro techniczne
systemy rozwi(a(. si w! okre*lonych prawide) to te prawida mo/na
odkry+ i wykorzysta+ dla stworzenia al!orytmw rozwi.zywania zada?
wynalazczychG'
Zadaniu stworzenia i ci.!e!o ulepszania TRIZ 2ltszuller po*wici
cae swo(e do(rzae /ycie) t(' ok' %$ lat'
Hak ka/dy twrca nowe( idei) pra!n. Fnatychmiast i wszdzieG
wdro/y+ (. w caym kra(u' Razem ze swoim wsppracownikiem
Ra-aelem 1zapiro opracowa o-ic(alne wyst.pienie do 1talina)
zawiera(.ce ostr. krytyk sytuac(i wynalazcw i wynalazczo*ci w Z1RR'
Reakc(a 1talina bya standardowa5 #I czerwca 89%$ roku
2ltszuller zosta aresztowany przez aparat bezpiecze?stwa i skazany 7
bez s.du 7 na #% lat a!ra4 1kierowano !o do FRiecza!ruG w okr!u
;orkuty' He!o numer obozowy5 8-J -%$#'
## paKdziernika 89%E 7 po *mierci 1talina 7 zosta
zrehabilitowany - (u/ przez BL6 - i powrci do 6aku) !dzie dziaa do
roku 899$'
; byym Z1RR 7 byy Fa!iernikG 7 nie mia szansy na le!alne
zatrudnienie' 1w( /yciowy problem 2ltszuller s-ormuowa wic w
duchu opracowa? wynalazczych i zde-iniowa Fsprzeczno*+
techniczn.G5 Ftrzeba pracowa+) ale nie wolno dosta+ pracyG'
Rozwi.zaniem zadania byo5 Ftworzy+ literatur -antastyczn.G4
Strona P z 252
Hak powiedzia) tak zrobi i (u/ w 89%I roku ukazao si
debiutanckie opowiadanie FMedal i IkarG' ,astpnym) by zbir
opowiada?5 FAe!endy o !wiezdnych kapitanachG'
; 89:$ roku by (u/ uznanym twrc. literatury science--ikcion)
znanym pod pseudonimem 0enryk 2ltow) ale /e Fnatura ci.!nie wilka
do lasuG - nie(ako na uboczu swe!o pisarstwa =przymusowe!o) bo dla
chleba4 > za(. si metodyk. tworzenia literatury -antastyczno -
naukowe(' ; ten sposb powsta 7 pierwszy w *wiecie 7 FRe(estr
-antastyczno - naukowych idei i sytuac(iG'
; 89%I roku 2ltszuller przeprowadzi pierwsze seminarium z
metodyki TRIZ) na ktrym po raz pierwszy wprowadzi po(cie I;B
=idealny wynik ko?cowy >'
; 89&E roku powsta -ilm5 F2l!orytm wynalazkuG - nakrcony w
2zerbe(d/a?skim Instytucie Twrczo*ci ;ynalazcze('
Dd 89I9 do 899I peni -unkc( prezesa F1towarzyszenia TRIZG'
; 89&< roku wprowadzi do TRIZ metod analizy wepolowe() a w
89&% F1tandardy rozwi.zywania zada? wynalazczychG'
; 89I% roku s-ormuowa zasady TRTA =Teoria Razwitia
Tworczesko( Aicznosti >) co mo/na wyrazi+ w (zyku polskim (ako5
FTeoria Rozwo(u Dsobowo*ci Twrcze(G = TRDT >'
Zmar 7 #E'$9'899I r'
Tyle 7 krtka bio!ra-ia twrcy - niew.tpliwie (edne!o z
na(wybitnie(szych) w trudne( dziedzinie pracy nad rozwo(em twrczych
umie(tno*ci umysu'
Zastanawia(.cym z(awiskiem (est -akt) /e w @olsce 2ltszuller i
(e!o dzieo) poza dwiema ksi./kami =F2l!orytm wynalazkuG 89&E i
FNlementy Twrczo*ci in/ynierskie(G 89I< - obie wydao ;,T > nie
Strona 5 z 252
doczeka si (akie!o* porz.dne!o mono!ra-iczne!o wydania i (est
wa*ciwie nie znany4 ; o!le inwentyka (est przedmiotem sk.po
wydzielanych !odzin) na kilku zaledwie uczelniach4 Borespondu(e to z
-aktem za(mowania (edne!o z ostatnich mie(sc w Nuropie) w ilo*ci
z!oszonych patentw Fna !ow mieszka?caG'
@ubliku(.c ninie(sz. stron - chcemy ten stan rzeczy zmieni+4
$ocz%tek TRIZ wektor inercji
0enryk 2ltszuller spdzi (aki* czas w komrce wynalazczo*ci
Baspi(skie( Cloty ;o(enne(' Ciekawostk. 7 by+ mo/e bez znaczenia 7
(est -akt) /e 2lbert Ninstein te/ pracowa w biurze patentowym4
@rze!l.danie dziesi.tkw i setek opisw wynalazkw) ulepsze? i
wnioskw rac(onalizatorskich) to na(wyraKnie( bardzo rozwi(a(.ce
za(cie4 Rodzi szere! pyta?) w rodza(u5
- czy to tak trudno zosta+ wynalazc.O
- w czym tkwi istota Fwynalazczo*ciGO
- dlacze!o Ndison FmusiaG wykona+ 8#$$ prb z wknem do
/arwki) skoro (u/ od 8$ lat znany by ukad okresowy
endele(ewa) pozwala(.cy rozwi.za+ ten problem F(ednym
ruchemGO
- dlacze!o wiele wynalazkw FczekaoG wiele lat) mimo /e
znacznie wcze*nie( byy warunki na ich wynalezienie i
realizac(O
Strona O z 252
y*l.cy czowiek - a takim bez w.tpienia by 2ltszuller 7
prbu(e w takie( sytuac(i dostrzec (akie* re!uy) (akie* prawidowo*ci'
Rzecz (asna) nie wie nawet) czy takie re!uy w o!le istnie(.4
@ierwszym z(awiskiem (akie rzucio mu si w oczy) to
wystpu(.ce w wikszo*ci opracowa? wynalazczych uporczywe
poszukiwanie rozwi.zania nowe!o problemu w Fstarych *mieciachG'
Taka (u/ (est niestety sabo*+ ludzkie( natury) /e to) co znane) co (u/
Foswo(oneG wyda(e si nam bezpiecznie(sze' ,ie (est to po!l.d
nierac(onalny' ;szystko) co nowe budzi niepewno*+' F,ie wiadomo (ak
to bdzie4G 7 to stare haso bo(owe wszystkich przeciwnikw postpu'
2le) czy mo/na ich wy.cznie potpia+O
Czy odwa/yliby*cie si powierzy+ swo(e /ycie samolotowi braci
;ri!ht 8& !rudnia 89$< rokuO 2lbo skoczy+ na spadochronie braci
Larnerinw w 8&9& rokuO
Pwczesne !azety doniosy) /e Fpierwsza prba zako?czya si
niepowodzeniemG' 2 co to tak naprawd oznaczaoO Dt/ niewiele
brakowao) /eby nieszczsny Larnerin przypaci prb /yciem) bo'''
tum) obserwu(.cy napenianie balonu) !dy ten z hukiem pk) rzuci
si rozw*cieczony na niedosze!o skoczka i mocno !o poturbowa4
;ynalazcy musz. si niestety liczy+ i z takim obliczem
nietoleranc(i na nowo*ci techniki4 2ltszuller) z(awisko te!o
przywi.zania do znanych metod i *rodkw) nazwa Fwektorem inerc(iGi
zilustrowa to po(cie (ako ukierunkowanie zainteresowa? i
kompetenc(i (ednostki) w w.skim wycinku kultury techniczne('
;
i
Strona 1I z 252
Q
Strona 11 z 252
Mzi*) w te( pe(oratywne( nazwie) obe(mu(.ce( nie tylko niech+
otoczenia wobec nowo*ci) ale tak/e nasze wasne sabo*ci 7 (est (ednak
sporo prawdy' Rozw( nauki) technik komputerowych) metod symulac(i
7 spowodowa) /e czowiek nie (est (u/ tak bezpo*rednio nara/ony na
niebezpiecze?stwo eksperymentw z FnowymG' ;ektor inerc(i (ednak
dziaa i powodu(e) /e poszukiwanie nowe!o rozwi.zania zaczynamy w
dobrze sobie znanych obszarach techniki' ,ie dostrze!amy nonsensu
takie( sytuac(i) nie zauwa/amy) /e przecie/ co& nowe"o nie 'o(e !y)
jednocze&nie czy'& znany'*
Z (akimi odmianami Fwektora inerc(iG mo/emy si spotka+O
@rzede wszystkim) mo/emy pa*+ (e!o o-iar. (u/ w kontakcie ze
s-ormuowaniem zadania4 0enryk 2ltszuller opisu(e sytuac( na (ednym
z seminariw wynalazczo*ci) kiedy to uczestnikom 7 in/ynierom
przemysu na-towe!o postawiono taki oto problem5
F@rzypu*+my) /e <$$ elektronw powinno prze(*+ kilkoma
!rupami kwantowymi z poziomu %p
8$
na %d
%
' ,a skutek bdw re!ulac(i
akceleratora) kwantowe prze(*cie odbyo si mnie(sz. ilo*ci. !rup) o #
mnie(sz. od zao/one(' ; rezultacie w ka/d. z !rup weszo po %
elektronw wice(' Haka bya pro(ektowana liczba !rup elektronowych'
To zo/ony problem) wa*ciwie do dzi* dokadnie nie rozwi.zanyG'
Dczywi*cie natychmiast podniosy si protesty5 to nie dla nas4 To/
to -izyka kwantowa) a my 7 przemysowcy4
2ltszuller przeprosi5 to rzeczywi*cie nie dla was zadanie) dla
was (est zupenie inne) o) prosz5
FReby wysa+ <$$ pionierw na obz) zamwiono autokary) ale na
oznaczon. !odzin przy(echao ich o dwa za mao) wobec cze!o do
Strona 12 z 252
ka/de!o z przybyych autokarw musiao we(*+ po % pionierw wice('
Ile autokarw zamwionoOG
Rzecz (asna to zadanie rozwi.zano Fw try mi!aG4 Mopiero teraz
uczestnicy seminarium zobaczyli) /e to (est'''to samo zadanie4
Rzeczywiste problemy techniczne bywa(. FucharakteryzowaneG
na trudny i odpowiedzialny problem'
;asz sze-) stawia(.c ;am zadanie) bdzie patrzy na nie z
punktu widzenia mened/era5 Fma to by+ szybko i skutecznie
zaatwione) a to oznacza) /e nie ma mowy o (akimkolwiek ryzyku4
+adny' ryzyku5 ani strat czasu) ani materiau) ani kosztw4G Trudno
odmwi+ rac(i takiemu rozumowaniu) ale !dyby wszyscy tak my*leli) to
ten tekst pisabym !sim pirem na per!aminie4
Dto kole(ny przykad wektora inerc(i wyrose!o na !runcie
s-ormuowania zadania'
F@rzez ulic trzeba przerzuci+ rur) ale tak) /eby zachowaa (ednakow.
wysoko*+ =Rys' $E> poo/enia na cae( du!o*ci) a (ednocze*nie nie
mo/na wy!ina+ rury w ksztat uku) (ak przso mostuG
; pierwszym odruchu natychmiast obliczamy rur tzn' (e(
*rednic i !rubo*+ *cianek tak) /eby uzyska+ odpowiedni. sztywno*+)
spenia(.c. warunki zadania' Dkazu(e si (ednak) /e z powodu du/e(
rozpito*ci podpr) rura FwychodziG niedopuszczalnie !ruba i ci/ka4
Co robi+O ,ie da siO Dczywi*cie) /e si da) tylko trzeba zapomnie+ o
sowie FruraG' Bto powiedzia) /e to w o!le ma by+ okr.!a)
po(edyncza ruraO Czy Fruroci.!G musi zawsze oznacza+ po(edyncz.
rurO Bonstrukc(a zo/ona z dwch rur - (edna nad dru!. - (est
znacznie sztywnie(sza ni/ po(edyncza rura o tym samym przekro(u4
Strona 10 z 252
Reby wpa*+ na takie rozwi.zanie trzeba (ednak pozby+ si su!estii
zawarte( w sowie FruraG'
Z(awisko wektora inerc(i ma kilka poziomw' He/eli (a - in/ynier
mechanik - od du/sze!o czasu za(mu( si konstruowaniem automatw
produkcy(nych i paku(.cych) to (asne (est) /e F!ow mam pen.G
r/nych standardowych rozwi.za? z te( dziedziny'
He/eli postawi. mi zadanie5 Fzapro(ektowa+ sprzt do
hi!ieniczne( sprzeda/y (ednorazowych plastikowych sztu+cwG) to
bardzo atwo przy(dzie mi zobaczy+ Foczyma duszyG automat z
-otokomrkami) mo/e pro!ramowany) z ta*moci.!iem itp' ,a pewno
bdzie dziaa' 2le czy bdzie niezawodny) tani) trwayO
; takie( sytuac(i dobrze (est skorzysta+ z pomocy ludzi o Finacze(
zorientowanych wektorach ich inerc(iG
Mobrym przykadem takie!o Fod*wie/ania sposobu widzenia
technikiG (est synny samochd FCitroen M189G' @owsta) (ako wsplne
dzieo dwch skra(nie nieszablonowych ludzi5 2ndreS Ae-eTreSa i
Clamino 6ertonie!o' @ierwszy 7 byy pracownik zakadw Renault) !dzie
zasyn. (ako Ftwrca zwariowanych pomyswG) dru!i - z zamiowa?5
astronom) architekt i biolo!4 Z !w i r.k takich ludzi nie mo!o wy(*+
co* Fzwyke!oG' ; rezultacie ich wsppracy i''' zau-ania dyrekc(i
Citroena) powsta Fsamochd stuleciaG) Fksi/niczka szosG 7 FkultowyG
po(azd) ktry mimo daty debiutu 7 89%% rok =4> (eszcze dzi* 7 po %$
latach4 - wcale nie wy!l.da staromodnie na tle standardowych
wytworw wspczesne!o przemysu samochodowe!o5
Strona 16 z 252
He!o -ani mwi.5 ten samochd ma sw( styl) (edyny i
niepowtarzalny) ma dusz) (est zupenie inny ni/ Fcaa resztaG4
,a(wa/nie(szym problemem zwi.zanym ze z(awiskiem Fwektora
inerc(iG (est u*wiadomienie sobie) /e5 ja te( podle"a' te'u zjawisku*
o/na wtedy *wiadomie wysterowa+ nasz tok rozumowania i
przyna(mnie( cz*ciowo wyzby+ si standardowe!o my*lenia)
prowadz.ce!o do zwykych) typowych rozwi.za?'
,d'iany wektora inercji
,aturalny i wa*ciwy ka/demu twrcy techniki = i nie tylko
techniki4 > wektor inerc(i ma kilka odmian) ktre (ak wirus
komputerowy wywou(. zupenie wymierne szkody w nasze(
dziaalno*ci' Hedn. z na(!roKnie(szych (e!o odmian (est wektor inerc(i z
autosu!estii' Zdarza si) /e twrca) wpadszy na trop
Strona 15 z 252
interesu(.ce( = (e!o zdaniem4 > idei) tak du!o (. opracowu(e) /e
a/''''przesta(e dziaa+ i my*le+ rac(onalnie' ,ie syszy !osw
krytycznych) nie dowierza matematyce i -izyce) cay horyzont my*lowy
przesania mu ta F(edna (edynaG my*l ulepszenia *wiata wedu!
swo(e!o !enialne!o pomysu'
D-iarami te!o typu wektora inerc(i z autosu!estii bywali
na(wiksi) z Tomaszem 2lTa Ndisonem na czele4
ao kto wie) /e w /yciu Ndisona zaistnia kiedy* Fokres
betonowyG' Tak dalece zachwycia !o mo/liwo*+ odlewania z betonu
dowolnych ksztatw) /e zapra!n. wcieli+ w /ycie ide tanie!o
budowania caych domw) metod. skadania stalowych -orm i
zalewania ich przez komin' Cz*+ umeblowania tych domkw miaa
oczywi*cie te/ powsta+ w ten sposb' ; prasie ameryka?skie(
po(awiay si rysunki satyryczne) przedstawia(.ce Ndisona w betonowe(
szla-mycy) siedz.ce!o przy betonowym -ortepianie4
1zkoda) /e nasi rodzimi twrcy idei betonowych blokw)
budowanych w systemie ;&$) nie znali te( historii4
Uatwo sobie z te!o /artowa+) ale to szale?stwo kosztowao
Ndisona kilkadziesi.t milionw dolarw4 Mobrze) /e inne (e!o wynalazki
byy bardzie( udane i pozwoliy s-inansowa+ okres betonu'
0istoria nauki i techniki odnotowaa mnstwo pomysw) zupenie
beznadzie(nych) ktrych twrcy po*wicali cae /ycie na udowodnienie
sobie i *wiatu) /e to wa*nie oni ma(. rac(' Mo*+ wspomnie+ o
promieniach , FodkrytychG przez pro-' ReneS 6londlota ) ener!ii
For!onowe(G odkryte( przez pro-' ;ilhelma Reicha i wielu) wielu
innych) z twrcami perpetuum mobile na czele'
Strona 1Q z 252
6ardzo trudno (est walczy+ z kim*) kto (est F*wicie przekonanyG)
/e on i tylko on ma rac() a o! si myli' Dptani ide. ludzie nie
uzna(. /adne( krytyki' ,-I WI./Z0) /e o! nie zawsze ma rac(5
Bopernik by osamotniony w swoich po!l.dach) a (ednak to on) a nie
tum krytykw) odkry prawd4
; codzienne( praktyce twrcy 7 nie tylko twrcy techniki -
na(wice( problemw psycholo!icznych sprawia (ednak pro-es(onalna
terminolo!ia) z ktr. trzeba walczy+) !dy/ ona (est Krdem
na(czstszych zahamowa? drobnych krokw postpu'
,ie wierzycieO ,o to posucha(cie'
;yobraKmy sobie takie oto zadanie5 potrzebny (est spec(alny
rodza( -iltru kanalikowe!o) wykonane!o ze szka' Trzeba wic znaleK+
sposb na wykonanie male?kich otworkw w kostce szklane(' Dtworki
powinny mie+ *redni. *rednic na poziomie ok' 8$ 7 8% Vm'
;arunki zadania narzuca(. =mimo woli > typowy obraz5 (est
sze*cian szklany) trzeba w nim wywierci+) wypali+ lub wytopi+ kanaliki
7 kapilary'
D!romna wikszo*+ czytelnikw) ale tak/e spec(alistw od
obrbki szka bdzie rozmy*laa nad laserem) mo/e plazm.) albo
hydro(etemO o/e przestrzeliwanie szka strumieniem elektronw O I
zaczyna si pasmo prb i bdw4
;spomniany tu (u/ Ndison potrzebowa 8#$$ prb dla znalezienia
optymalne!o materiau na wkno /arwki) bo zacz. od te!o) /e
FmusiG to by+ zw!lone wkno (akie(* substanc(i' Te dwa elementy5
FwknoG i Fw!ielG zdominoway (e!o wyobraKni tak dalece) /e nie
umia si od nich wyzwoli+'
Strona 1P z 252
1prbu(my wic inacze( s-ormuowa+ nasze zadanie) np' tak5
znaleK+ sposb na wykonanie powietrzne!o sze*cianu ze szklanymi
prcikami) wypenia(.cymi ca. (e!o ob(to*+'
To zadanie to dziecinna -raszka) po prostu nale/y wzi.+ pk
wkien szklanych) ciasno (e uo/y+) zacisn.+) sklei+ od zewn.trz
/ywic. i rwno zeszli-owa+ ko?ce' 2 przestrzenie pomidzy wknami
to coO - to przecie/ zadane w poprzednim zadaniu kapilary4 Taaakie
kapilaryO
A kto powiedzia1, (e kapilary 'aj% !y) okr%"1e w przekroju2
-I3T*
He/eli syszymy haso FotwrG 7 natychmiast 7 na zasadzie
wektora inerc(i 7 widzimy oczyma duszy r/ne urz.dzenia do
wykonania te"o otworu4 Technolo!ia pku wkien 7 da(.ca ten sam
e-ekt - to synna Fdziura oblana /elazemG 7 (ak to w starych
ane!dotach wo(skowych mwio si o lu-ie karabinu'
R/ne Fta(emneG sposoby starych mistrzw te/ na(cz*cie(
pole!ay na umie(tnym obe(*ciu o!ranicze?) narzucanych wektorem
inerc(i' @rzy(rzy(my si takiemu oto zadaniu5
; pytce stalowe( o !rubo*ci < mm) nale/y wykona+ w!bienie)
!bokie na 8)% mm) szerokie na #$ i du!ie na <$ mm netto' To
FnettoG oznacza tyle) /e tzw' dobie! i wybie! narzdzia mo/e
powodowa+ zmnie(sza(.c. si !boko*+ w!bienia) ktre (u/ do
du!o*ci FnettoG nie wchodzi' ;arunki wykonania5 wy.cznie rcznymi
narzdziami) poniewa/ nie ma w pobli/u /adne( odpowiednie(
obrabiarki = -rezarki >'
; dziewiciu na dziesi+ przypadkach padnie propozyc(a
dutowania) nawiercania wiertark.) rzeKbienia wrcz te!o w!bienia)
Strona 15 z 252
ale znw (ako*+ te( roboty) chropowato*+ dna) no i pracochonno*+4
0orror4
He/eli Fzapomnie+G o sowie FpytkaG i zast.pi+ (e sowem
FblachaG to zadanie (u/ inacze( wy!l.da' 6lach mo/na z!i.+ w ksztat
F3G i w te( postaci wypiowa+ pilnikiem /.dane w!bienie' Dczywista)
/e blach po operac(i piowania trzeba wyprostowa+) ale to drobiaz! w
porwnaniu z operac(. dutowania) a pKnie( wy!adzania dna4
Mlacze!o tak trudno byo wpa*+ na dobry sposb w pierwszym
s-ormuowaniu zadaniaO @o prostu sowo FpytkaG ko(arzy si
mimowolnie z czym* sztywnym) o ustalone( postaci' 6lacha to co
inne!o4 6lach mo/na z!ina+ i ka/dy o tym wie4 ,ie dostrze!amy) /e
pytka o !rubo*ci < mm to przecie/ ''' blacha4
Istnie(e (eden) na(pot/nie(szy wektor inerc(i) (aki panoszy si w
nauce i technice od czasw) !dy pierwotny czowiek wymy*li pierwsze
narzdzia' Ten wektor narzuci sposb my*lenia milionom ludzi na
tysi.ce lat4 To wszechwadna i na(powszechnie(sza) a zarazem
na(bardzie( beznadzie(na5 Fmetoda prb i bdwG) w skrcie5 @i6'
6ya ona !wnym narzdziem pracy Ndisona' He( zudny
charakter wynika z uomno*ci psychiki ludzkie(' ,ormalny) Fzdrowy na
ciele i umy*leG czowiek 7 to czowiek czynu' Chce mie+ co*
Fnatychmiast i Fna wczora(G' Wle toleru(e chwile namysu) kiedy to5
Fsiedzi -acet za biurkiem i -I5 -I. R,6I 444
@i6 ma kilka poziomw5
Strona 1O z 252
- Fpoziom edisonowskiG5 od razu bierzemy materiay)
narzdzia i natychmiast co* robimy) wyrzucamy i znw
robimy itd') a/ do skutku) z!odnie z zasad. postpu w
chemii5 Fwlaem) dolaem) zobaczyem 7 wylaemG4
- F poziom intelektualnyG5 le/ymy sobie Fna dowolnie
wybranym bokuG i rozmy*lamy5 mo/e by tak - nie) nie)
mo/e (ednak tak''' itd' itp'4
- FnaukowyG5 ka/d. now. koncepc( podda(emy wielkie(
analizie matematyczne() mechaniczne()
wytrzymao*ciowe( itd') po czym stwierdzamy5 Fotrzymane
wyniki oblicze?) nie wr/. powodzenia naszemu
przedsiwziciuG i ''' prbu(emy na nowo4
- FnowoczesnyG - stosu(emy symulac( komputerow.)
Fkatu(emyG nasz problem pro!ramami typu Cosmos)
,astran) 1olid) itp' i bawimy si tak a/ do skutku'
@rosz zauwa/y+) /e (edyne) co udao si osi.!n.+) to spadek
koszt7w 8$i6*
; ko?cu kilka !odzin pracy przy komputerze) to (ednak inna skala
kosztw ni/ np' kilkadziesi.t milionw dolarw) (akie wyda Ndison na
bezsensowne prby uszcz*liwienia ludzko*ci domkami z betonu4 2le
Ndison - to Fczowiek czynuG4
Ciekawe (est te/ i to) /e podrcznikw wynalazczo*ci w zasadzie
nie ma4 Dczywi*cie
przecz tu sam sobie) bo przecie/ TRIZ 0enryka 2ltszullera)
stymulatory irosawa 1tecewicza - s.4 Hednak/e na tle morza
podrcznikw z wszelkich dziedzin aktywno*ci ludzkie(5 od Fsztuki
Strona 2I z 252
kochaniaG) poprzez poradniki kulinarne) poradniki dla hodowcw
kanarkw) rybek) podrczniki -achowe i tysi.ce innych 7 Fsztuka
wynalazczo*ciG wy!l.da blado'
Mo niedawna (eszcze w tych nielicznych ksi./kach ktre
prboway FdopomcG wynalazcom i rac(onalizatorom pisano) /e5
Ftrzeba koncentrowa+ uwa! na przedmiocie wynalazkuG) Fi*+ do celu
metod. prb i bdwG ) a przede wszystkim - oczekiwa+ na
Fol*nienieG4
@roblem w tym) /e dzi* trzeba rozwi.zywa+ zadania wynalazcze
w konkretnym czasie i skutecznie' Dl*nienie za*) czy te/ FnatchnienieG
7 to ulotne i kapry*ne stany umysu i (ak si wyda(e) niezbyt podda(.ce
si planowaniu' Hednocze*nie za*) do niedawna panowao powszechne
przekonanie) /e nauczy+ wynalazczo*ci 7 nie mo/na' ,ie da si i (u/4
TRIZ = wcze*nie( by tylko 2RIZ - 2l!orytm Rozwi.zywania
Innowacy(nych Zada? > (est pierwsz. do(rza. prb. u(cia zasad
analizy problemu wynalazcze!o w (eden lo!iczny system) ktre!o
mo/na si nauczy+) tak (ak mo/na si nauczy+ strate!ii !ry w szachy'
2ltszuller pisze5 F(e/eli zamierzasz podpali+ du/. bry w!la) to
szybko przekonasz si) /e nie (est to proste zadanie' He*li (ednak bry
rozbi(esz na mae kawaeczki) to podpalenie (est (u/ atwe4G @odobnie
(est z zadaniem typu innowacy(ne!o) wynalazcze!o5 problem zawsze
wyda(e si trudnym) bo nie ma metod rozwi.zywania cze!o*
nieznane!o i du/e!o zarazem' Mlate!o 2ltszuller proponu(e roz!ryzanie
problemu metod.5 Fpo kawaeczkuG i metodycznie' Tymczasem przez
wieki atakowano problemy Fcao*ciowoG) metod. Fna chybi tra-i"'
Uatwo zauwa/y+) /e rozw( techniki podle!a swoiste( lo!ice)
pole!a(.ce( m'in' na tym) /e (eden wynalazek poci.!a za sob. inne) i
Strona 21 z 252
/e dziaa(. tu pewne prawida' ;ystarczy odkry+ te prawida i mo/na
znacznie uatwi+ /ycie twrcom nowych rozwi.za?'
;ikszo*+ zna powszechne dzi* urz.dzenie) (akim (est ploter'
Dkoo E$ lat temu nale/a on do tzw' Furz.dze? pery-ery(nychG
komputera i su/y zasadniczo do wykonywania prac !ra-icznych5
kre*lenia dokumentac(i) rysowania wykresw itd'
Idea komputerowe!o sterowania dowolnym narzdziem)
zaowocowaa (ednak caym szere!iem urz.dze? bardzo (u/ odle!ych
od plotera) ale posiada(.cych z nim wsplne korzenie' 1. to tak
powszechne dzi* rzeczy (ak5
- ploter wycina(.cy z -olii samoprzylepne( dowolne ksztaty)
- ploter wycina(.cy roz/arzonym drutem r/ne ksztaty ze
styropianu)
- urz.dzenie do wycinania promieniem lasera ksztatek z blachy)
- urz.dzenie Fhydro(etG wycina(.ce strumieniem wody)
- urz.dzenia z !rupy tzw' Frapid-technolo!iiG5 przez
wielowarstwowe nakadanie kropelek metalu) wosku lub
tworzywa sztuczne!o) wykonu(.ce skomplikowane FodlewyG
dla po(edynczych e!zemplarzy prototypw)
- obrabiarki <M i %M 7 -rezarki) centra obrbcze i tokarki
sterowane pro!ramowo'
Lwn. ide. tych urz.dze? (est pro!ramowe sterowanie
FczymkolwiekG' R/nica w budowie i przeznaczeniu poszcze!lnych
maszyn le/y (edynie w kon-i!urac(i !eometryczne() mocy napdu
ruchw roboczych) sztywno*ci maszyny i dokadno*ci prowadzenia
Strona 22 z 252
narzdzia' Hednak/e (est to ta sama rodzina) tak samo (ak FsyrenkaG i
FmercedesG to samochody4
;ida+ do*+ (asno) /e ta sa'a idea o"7lna 'o(e wydawa) r7(ne
owoce4
0enryk 2ltszuller zauwa/y) /e wszystkie wynalazki powstay w wyniku
zastosowania niewielkie( liczby powtarza(.cych si idei) zasad
wynalazczych) inacze( Fchwytw in/ynierskichG' @o analizieX na(pierw
ok' 8# $$$ wynalazkw = (ak (u/ in-ormowaem - pracowa w dziale
wynalazczo*ci Baspi(skie( Cloty ;o(enne( >) pKnie( 7 (u/ ze
wsppracownikami 7 po analizie ponad 8 #$$ $$$ wynalazkw)
stwierdzi) /e tych FchwytwG wynalazczych (est okoo E$
=czterdzie*ci4 > @YZnie( doszo (eszcze 8$ nowych oraz tzw' 5-ize-ekty)
cheme-ekty i bioe-ekty'
,iech nikomu si nie wyda(e) /e czterdzie*ci zasad
wynalazczych to *miesznie mao) na tle rzeki wynalazkw) corocznie
przelewa(.cych si przez biura patentowe cae!o *wiata'
@rosz to sobie zestawi+ z caym kosmosem5 ca. nasz. Ziemi.)
nauk.) kultur.) sztuk.) zo*ci.) mio*ci.) osi.!niciami i a-erami) ktre
WSZ9ST3I. s. rezultatem F!ryG ok' 88% pierwiastkw4 He/eli przy(.+
czynnik transcedentalny) to ;ielki Twrca mia te/ tylko te same 88%
pierwiastkw4
%$ FchwytwG we wprawnych rkach twrcze!o wynalazcy -
innowatora to 7 (ak atwo si przekona+ 7 pot/ne narzdzie postpu4
Idealny Wynik 3o:cowy ;IW3< dro"owskaz dla
Innowatora i wynalazcy
Strona 20 z 252
Hak powsta(e nowa idea) innowac(a lub wynalazekO
,a(pierw rodzi si zasadnicza idea' Idea taka wyma!a 7 (ak o tym
pisa 2ltszuller 7 Fubrania w /elazoG) czyli po prostu zapro(ektowania)
z!odnie z zasadami in/ynierskimi ukadu nada(.ce!o si do
zrealizowania w okre*lonych warunkach technolo!icznych' Taki
pierwotny ukad np' maszyna) (est Krdem cae!o szere!u problemw)
ktre trzeba rozwi.zywa+ Fw bie!uG) (eszcze w trakcie wdra/ania' @o
tym wstpnym etapie nastpu(e okres mnie( lub bardzie stabilne(
eksploatac(i dostarcza(.ce( szere!u spostrze/e?) co do istotnych cech
maszyny' Zakada(.c) /e podstawowa idea pozosta(e nienaruszona)
ewoluc(a ta (est po prostu okresem Fdo(rzewaniaG konstrukc(i' ;i./e
si z tym konieczno*+ rozwi.zania wielu problemw ma(.cych
charakter wynalazkw wtrnych' ;ystarczy wspomnie+) /e np' tak
prosty wynalazek (ak drewniany owek z !ra-itowym rysikiem (est
przedmiotem ok' #$ $$$ wynalazkw4
,ie (est mo/liwe Fwynalezienie maszynyG w !otowe()
doskonae( postaci' Bonkretna posta+ maszyny (est rezultatem procesu
ewolucy(ne!o) da(.ce!o si przedstawi+ z pomoc. tzw' Fdendrytu
decyzy(ne!oG =2ltszuller nie posu!iwa si po(ciem procesu i dendrytu
decyzy(ne!o>' Mendryt ten (est zbudowany z tzw' decyz(i
elementarnychX zawiera decyz(e
wdro/one i potenc(alnie mo/liwe) chocia/ nie wdro/one'
Idealny Wynik 3o:cowy ;IW3<
Strona 26 z 252
@odda(.c analizie du/. liczb wynalazkw) 2ltszuller zauwa/y
pewne prawidowo*ci) ktre pozwoliy mu na s-ormuowanie
zasadniczych ustale? przysze( Teorii Rozwi.zywania Innowacy(nych
Za!adnie? =TRIZ>' Zanim (ednak doszo do s-ormuowania TRIZ)
na(pierw by skromny pocz.tek5 2RIZ) czyli 2l!orytm Rozwi.zywania
Innowacy(nych Zada?' =ory!'
[\]^_`ab cdedf`g hi^j_dklkdmnop`q rlslt >
@ierwsza sprawa to po(cie Idealne!o ;yniku Bo?cowe!o =I;B>'
Hest to bardzo wa/ny parametr) pozwala(.cy (u/ na wstpie zacie*ni+
zakres poszukiwa? do stosunkowo
niewielkie!o obszaru potenc(alnie mo/liwych rozwi.za?'
Z za!adnieniem tym wi./e si kwestia s-ormuowania zadania'
,ie zda(emy sobie czsto sprawy z te!o) /e samo postawienie zadania
zawiera w sobie su!esti) ktra natychmiast zaczyna budowa+ wektor
inerc(i) wi./.cy wyobraKni twrcy z niekoniecznie owocnym
kierunkiem poszukiwa?'
Uatwo to pokaza+ na nastpu(.cym przykadzie' ; latach 89:: 7
:& krakowski Instytut Dbrbki 1krawaniem =dzisie(sza nazwa to Instytut
Zaawansowanych Technolo!ii ;ytwarzania> zbudowa na zlecenie
!da?skie!o F6imetuG automat do pomiaru !rubo*ci ppanewek
silnikw samochodowych' @rzy(to pneumatyczny system pomiarowy 7
wtedy na(dokadnie(szy - ktre!o istotnym elementem bya !owica
pomiarowa' Lowic t) po zamocowaniu ppanewki na stanowisku
pomiarowym nale/ao delikatnie opu*ci+ na bazy ustala(.ce i
Strona 25 z 252
zadr!a+ dla dokadne!o uo/enia si czopw ustala(.cych na bazach'
Mo operac(i te( zapro(ektowano system podno*nika
elektryczne!o) napdzane!o maym silniczkiem ze sprz!em i
hamulcem) sterowany kilkoma mikrowy.cznikami'
2wary(no*+ te!o podzespou przekraczaa wszelkie rozs.dne
normy4 Lwn. przyczyn. byy FwiecznieG psu(.ce si mikrowy.czniki'
Hako modemu czowiekowi Fo zdrowych nerwachG zlecono mi
usprawnienie pracy te"o zespo1u' ;a*nie takie s-ormuowanie
zadania okazao si niemal katastro-.4
@odczas kilkumiesiczne( dele!ac(i do Lda?ska zmarnowaem
kilka ty!odni na walk z mikrowy.cznikami) by wreszcie u*wiadomi+
sobie) /e tak naprawd nie (est istotne =usprawnienie pracy te"o
zespo1u>, a =zapewnienie powolne"o i delikatne"o osadzania
"1owicy na jej !azach>*
,atychmiast wyrzuciem cay ten elektryczny kram i
zastosowaem pneumatyczne tumienie ruchu osadzania !owicy i may
elektroma!nes pr.du zmienne!o dla (e( Fzadr!aniaG' To oczywi*cie
drobny) ale znamienny przykad) (ak mo/na nieumy*lnie Fzwi.za+
wyobraKniG konstruktora samym tylko s-ormuowaniem zadania'
Strona 2Q z 252
Te!o rodza(u spostrze/enia doprowadziy 2ltszullera do
sprecyzowania re!u -ormuowania I;B'
Re"u1a ?' ,ie wolno zawczasu my*le+ o tym) czy mo/liwe lub
niemo/liwe (est uzyskanie wyniku idealne!o'
Re"u1a @' ,ie wolno zawczasu my*le+ o tym) (ak. dro!. mo/na
osi.!n.+ wynik idealny'
Re"u1a A' 1-ormuowanie I;B nie powinno by+ wyra/one (zykiem
-achowymX nale/y u/y+ sw potocznych) prostych) o!lnie
znanych'
Re"u1a B' I;B nale/y -ormuowa+) posu!u(.c si minimaln.)
konieczn. ilo*ci. sw'
@oni/e( przedstawione zostay przykady) wy(a*nia(.ce
znaczenie re!u sprecyzowanych przez 2ltszullera'
Re"u1a ?4
-ie wolno zawczasu 'y&le) o ty', czy 'o(liwe lu! nie'o(liwe jest
uzyskanie wyniku idealne"o4
ZadanieC potrzebny (est podno*nik) stanowi.cy inte!ralne wyposa/enie
samolotu do zaadunku towarw' Zrozumiae (est) /e musi on by+ (ak
na(l/e(szy' I;B mo/na wic s-ormuowa+ tak5 potrzebny (est podno*nik
w chwili zaadunku towaru) ktry znika w locie' Brtsza -orma brzmi5
Fprzy zaadunku podno*nik (est) w locie 7 nie maG' @ozornie
niewykonalne zadanie' Zostao (ednak rozwi.zane4 Rami robocze
podno*nika byo (ednocze*nie elementem kratownicowe!o szkieletu
kaduba' ; poo/eniu FzaadunekG wykonywao prac podno*nika)
Strona 2P z 252
a w locie (est cz*ci. samolotu4
Re"u1a @4
-ie wolno zawczasu 'y&le) o ty', jak% dro"% 'o(na osi%"n%) wynik
idealny4

ZadanieC nale/y opracowa+ sposb na przytrzymywanie zespou rolek
tocznych przy monta/u !owic wierte !eolo!icznych' I;B mo/na tu
s-ormuowa+ nastpu(.co5 Frolki same trzyma(. si bie/ni umo/liwia(.c
nao/enie !owicyG' ; tym momencie nie zastanawiamy si) (ak to
osi.!niemy' @o krtkie( analizie) przytrzymywanie z zastosowaniem si
ma!netycznych stao si oczywistym rozwi.zaniem problemu'
Re"u1a A4
S#or'u1owanie IW3 nie powinno !y) wyra(one jzykie' #achowy'D
nale(y u(y) potocznych s17w, prostych, o"7lnie znanych4
Hest to do*+ nietypowy warunek) zmusza(.cy do odwieszenia na
wieszak Fcodzienne( szaty in/yniera 7 konstruktoraG) a nao/enie
F-artuszka pani domuG' Ldyby m( sze- w przypadku wspomniane(
!owicy powiedzia po prostu5 Fprosz to zaatwi+ tak) /eby byo
dobrzeG 7 nie zaw/aby zakresu moich wysikw do Fusprawnienia
pracy cae!o mechanizmuG'
Re"u1a B4
IW3 nale(y #or'u1owa) pos1u"uj%c si 'ini'aln%, konieczn% ilo&ci% s
17w4
Strona 25 z 252
@rzykad w zasadzie (est (u/ przytoczony w komentarzu do Re!uy 8'
;a/ne) /eby w zbdnym wielosowiu nie traci+ istoty zadania'
IW3 to pierwszy istotny -ra!ment 2RIZ) ktry (est elementem TRIZ)
pozwala(.cym na
usystematyzowane pode(*cie do rozwi.zywania problemw'
Sprzeczno&) techniczna
Z analizy rozwo(u r/nych systemw technicznych wynika (edno
wsplne dla nich wszystkich z(awisko' ;szystkie systemy techniczne)
or!anizacy(ne) nawet -ilozo-iczne i polityczne - rozwi(a(. si w! tzw'
krzywe( 1-ksztatne(' ;spln. cech. te!o rozwo(u (est
charakterystyczny przebie! krzywe(' ,a odcinku 2 - 6 odbywa si
mozolne "zdobywanie rynku") odcinek 6-C to okres akceptac(i i na o!
ekspans(i produktu lub idei' ; -azie C-M nastpu(e stopniowe
wyczerpywanie si 'o(liwo&ci dalsze"o rozwoju syste'u na
dotychczasowej drodze4 Blasycznym przykadem s. to np' silniki
samolotw my*liwskich w okresie II ;o(ny uwiatowe(' @rdko*+ takie!o
samolotu (est -unkc(. mocy silnika do o!lne!o ci/aru i oporu
czoowe!o kaduba i patw no*nych' ,a przykadzie silnikw samolotu
serii 1pit-ire mo/na prze*ledzi+ wzrost mocy silnikw i tak5
w 89<& roku silnik Rolls-Royce mia moc 8$<$ B)
w 89E$ roku silnik erlinvII mia moc 88&% B
w 89E$ = pKnie( > silnik erlin vv mia moc 8E8$ B
Strona 2O z 252
w 89E$ =pod koniec > silnik erlin E% mia moc 8EE$ B
w 89E8 roku silnik erlin :< mia moc 8&8$ B
Dczywiste) /e silniki te miay (u/ wszystko to) czym technika
tokowych silnikw spalinowych dysponowaa) a wic turbospr/arki)
(edno i dwustopniowe) spec(alne !aKniki)
Strona 0I z 252
doadowanie ciekym tlenem itp' Malszy wzrost mocy nie by mo/liwy
bez zbudowania po prostu wiksze!o silnika) a wic ci/sze!o' @o(awia
si wic sprzeczno*+ typu5 ci/ar - moc'
1przeczno*ci te!o typu mo/na wyliczy+ wice(' 2ltszuller zestawi
tabel wskaKnikw) ktrych dalsze podnoszenie dotychczasowymi
metodami musi doprowadzi+ do sprzeczno*ci - w tabel wskaKnikw
kon-likto!ennych'
Zadziwia stosunkowo skromna ilo*+ takich kon-likto!ennych
wskaKnikw) ale - (ak si okazao - pokrywa(. one o!romn. ilo*+
opracowa? innowacy(nych i wynalazczych4
Dczywi*cie 2ltszuller ka/dorazowo analizowa problem5 w (aki
sposb konkretna sprzeczno*+ zostaa usunita lub co na(mnie(
za!odzona' 3dao mu si ustali+ E$ elementarnych zasad
wynalazczych tzw' "chwytw") ktrych naprzemienne stosowania byo
kluczem do ponad 8 #$$ $$$ wynalazkw4
@oni/e( przytoczono obie tabele'
W93AZ WS3AE-I3FW S9ST.8G T.5H-I5Z-.H,,
3TFR. TRZ.6A $,$RAWII I 3TFR. $,HARSZAJ0 SIK,
W $RZ9$A/3G 3,-T9-GA5JI I5H /R,HI R,ZW,JG
$8' Ci/ar obiektu ruchome!o #8' oc
$#' Ci/ar obiektu nieruchome!o ##' 1traty ener!ii
$<' Mu!o*+ obiektu ruchome!o #<' 1traty substanc(i
$E' Mu!o*+ obiektu nieruchome!o #E' 1traty in-ormac(i
$%' @owierzchnia obiektu
ruchome!o
#%' 1traty czasu
Strona 01 z 252
$:' @owierzchn' obiektu
nieruchome!o
#:' Ilo*+ substanc(i
$&' Db(to*+ obiektu ruchome!o #&' ,iezawodno*+
$I' Db(to*+ obiektu nieruchome!o #I' Mokadno*+ pomiaru
$9' @rdko*+ #9' Mokadno*+ wytwarzania
8$' 1ia
<$' 1zkodliwe czynniki) dziaa(.ce na
obiekt
88' ,apicie) ci*nienie
<8' 1zkodliwe czynniki same!o
obiektu
8#' Bsztat <#' Uatwo*+ wytwarzania
8<' 1tabilno*+ struktury obiektu <<' Uatwo*+ eksploatac(i
8E' ;ytrzymao*+ <E' Uatwo*+ naprawy
8%' Czas dziaania ruchome!o
obiektu
<%' Uatwo*+ adaptac(i) uniwersalno*+
8:' Czas dziaania nieruchome!o
obiektu
<:' Zo/ono*+ ustro(u
8&' Temperatura <&' Zo/ono*+ kontroli i pomiaru
8I' Hasno*+ =promieniowanie > <I' 1topie? automatyzac(i
89' ,akady ener!ii na ruch obiektu <9' ;yda(no*+
#$' ,akady ener!ii przy
nieruchomym
obiekcie

Strona 02 z 252
$,/STAW,W. ZASA/9 GSGWA-IA S$RZ.5Z-,L5I T.5H-I5Z-95H
M?4 ZASA/A R,Z/R,6-I.-IAC
a> rozdzieli+ obiekt na niezale/ne
cz*ciX
b> uczyni+ obiekt skadanymX
c> powikszy+ stopie? rozdrobnienia
obiektu'
@?4 ZASA/A =$RZ.S3,3G>C
a> prowadzi+ proces lub niektre
(e!o -ra!menty =na przykad)
szkodliwe lub niebezpieczne> z du/.
prdko*ci.'
M@4 ZASA/A W9,/RK6-I.-IAC
oddzieli+ od obiektu
"przeszkadza(.c." cz*+
="przeszkadza(.c." wa*ciwo*+> lub)
na odwrt) wydzieli+ (edynie
potrzebn. cz*+ lub potrzebn.
wa*ciwo*+'
@@4 ZASA/AC $RZ.3SZTAN5II
=STRATK W Z9S3>C
a> wykorzysta+ szkodliwe czynniki =w
szcze!lno*ci) szkodliwe
oddziaywania *rodowiska dla
uzyskania pozytywne!o e-ektuX
b> usun.+ szkodliwy czynnik) metod.
sumowania z innymi szkodliwymi
czynnikamiX
c> wzmocni+ szkodliwy czynnik do
takie!o stopnia) by przesta by+
szkodliwym'
Strona 00 z 252
A4 ZASA/A 8I.JS5,W.J JA3,L5IC
a> prze(*+ od (ednorodne( struktury
obiektu lub zewntrzne!o
*rodowiska =zewntrzne!o
oddziaywania> do nie(ednorodne(X
b> r/ne cz*ci obiektu powinny
peni+ r/ne -unkc(eX
c> obiekt powinien zna(dowa+ si w
optymalnych dla (e!o pracy
warunkach'
@A4 ZASA/A R.OA5JI ,/WR,T-.J
a> wprowadzi+ sprz/enie zwrotneX
b> (e/eli sprz/enie zwrotne (est)
usun.+ (e'
MB4 ZASA/A AS98.TRIIC
prze(*+ od symetryczne( -ormy
obiektu do asymetryczne('
@B4 ZASA/A P$,LR./-I3APC
wykorzysta+ czon) dziel.cy obiekt
Strona 06 z 252
MQ4 ZASA/A J./-,5Z.-IAC
a> po.czy+ (ednorodne lub bliskie
operacy(nie obiektyX
b> po.czy+ w czasie (ednorodne lub
bliskie operac(e'
@Q4 ZASA/A SA8,,6SNGHIC
a> obiekt powinien sam siebie
obsu!iwa+) wykonu(.c pomocnicze i
remontowe operac(eX
b> wykorzysta+ odpadki =ener!ii)
substanc(i>'
MR4 ZASA/A G-IW.RSAO-,L5I
a> obiekt wykonu(e kilka r/nych
-unkc(i) dziki czemu odpada
konieczno*+ korzystania z innych
obiektw'
@R4 ZASA/A 3,$I,WA-IAC
a> zamiast niedostpne!o)
zo/one!o) kosztowne!o)
niewy!odne!o lub kruche!o obiektu)
wykorzysta+ (e!o uproszczone i tanie
kopieX
b> zast.pi+ obiekt lub system
obiektw ich modelami optycznymi
=wirtualnymi>' ;ykorzysta+ przy tym
zmian skali =powikszy+ lub
zmnie(szy+ kopie>X
c> (e/eli wyczerpi. si mo/liwo*ci
widzialnych modeli optycznych )
prze(*+ do modeli podczerwonych
lub ultra-ioletowych
Strona 05 z 252
MS4 ZASA/A P8ATRI,SZ3IPC
a> (eden obiekt umieszczony
wewn.trz inne!o) ktry z kolei)
zna(du(e si wewn.trz trzecie!o
itdX
b> (eden obiekt przechodzi przez
luk w innym obiekcie'
@S4 ZASA/A TA-I.J -I.TRWAN,L5I
W ZA8IA- ZA /R,H0
/NGH,WI.5Z-,LIC
zast.pi+ dro!i obiekt stosowaniem
tanich obiektw) wyrzekszy si przy
tym pewnych wskaKnikw (ako*ci =na
przykad) du!owieczno*ci.>'
MT4 ZASA/A A-T95IK+ARGC
a> kompensowa+ ci/ar obiektu
po.czeniem z innym obiektem)
posiada(.cym zdolno*+
podnoszenia)
b> kompensowa+ ci/ar obiektu
wspdziaaniem z innym
*rodowiskiem =przewa/nie kosztem
aero i hydrodynamicznych si>'
@T4 ZASA/A ZA8IA-9
8.5HA-I5Z-.H, S5H.8ATGC
a> zast.pi+ mechaniczny schemat
optycznym) akustycznym lub
"zapachowym"X
b> wykorzysta+ elektryczne)
ma!netyczne i elektroma!netyczne
pole dla wspdziaania z obiektemX
c> prze(*+ od nieruchomych pl do
ruchomych) od staych - do
zamienia(.cych si w czasie) od
(ednorodnych - do ma(.cych
okre*lon. strukturX
d> wykorzysta+ pole w po.czeniu z
-erroma!netycznymi cz.stkami'
Strona 0Q z 252
MU4 ZASA/A WSTK$-.H,
-A$RK+.-IAC
zawczasu nada+ obiektowi
napr/enie) o zwrocie przeciwnym
do zwrotu niedopuszczalnych lub
niepo/.danych napr/e? roboczych'
@U4 ZASA/A W93,RZ9STA-IA
3,-STRG35JI $-.G8, I
H9/R,/9-A8I5Z-95H
zamiast sztywnych cz*ci obiektu
wykorzysta+ !azowe i pynne5
nadmuchiwane i hydrauliczne)
powietrzn. poduszk) ukady
hydrostatyczne i hydrodynamiczne
?M4 ZASA/A WSTK$-.J
ARA-+A5JIC
a> zawczasu zrealizowa+ wyma!ane
dziaanie =cakowicie lub chocia/by
cz*ciowo>X
b> zawczasu rozmie*ci+ obiekty tak)
by mo!y we(*+ w dziaanie bez
strat czasu na ich przemieszczanie i
z na(bardzie( wy!odne!o mie(sca)
AM4 ZASA/A W93,RZ9STA-IA
.OAST95Z-95H $,WN,3 I
5I.-3I5H 6N,-C
a> zamiast zwycza(nych konstrukc(i
wykorzysta+ elastyczne powoki i
cienkie bonyX
b> izolowa+ obiekt od zewntrzne!o
*rodowiska za pomoc. elastycznych
powok i cienkich bon'
Strona 0P z 252
??4 ZASA/A PZAW5ZASG
$,/N,+,-.J $,/GSZ3IPC
a> kompensowa+ niewysok.
pewno*+ obiektu zawczasu
przy!otowanymi *rodkami
Fawary(nymiG
A?4 ZASA/A ZAST,S,WA-IA
$,R,WAT95H 8AT.RIANFWC
a> wykona+ obiekt (ako porowaty lub
wykorzysta+ dodatkowe) porowate
elementy =wstawki) pokrycia itd'>)
b> (e/eli obiekt (u/ (est porowaty)
wstpnie zapeni+ pory (ak.*
substanc(.'
?@4 ZASA/A .3WI$,T.-5JAO-,L5I
Zmieni+ warunki pracy tak) by nie
trzeba byo podnosi+ lub opuszcza+
obiektu'
A@4 ZASA/A Z8IA-9 ZA6ARWI.-IAC
a> zmieni+ zabarwienie obiektu lub
otoczenia zewntrzne!oX
b> zmieni+ stopie? przeKroczysto*ci
obiektu lub otoczenia zewntrzne!oX
c> dla obserwac(i Kle widocznych
obiektw lub procesw) wykorzysta+
barwne dodatki lub malowanieX
d> (e/eli takie dodatki (u/ s.)
wykorzysta+ lumino-ory'
Strona 05 z 252
?A4 ZASA/A P-A ,/WRFTPC
a> zamiast dziaania) dyktowane!o
warunkami zadania) zrealizowa+
dziaanie odwrotne =na przykad) nie
ochadza+ obiekt) a na!rzewa+>X
b> unieruchomi+ ruchom. cz*+
obiektu) a nieruchom. uruchomi+X
c> przewrci+ obiekt "do !ry
no!ami") odwrci+ !oX
AA4 ZASA/A J./-,R,/-,L5IC
obiekty) wspdziaa(.ce z danym
obiektem) powinny byy by+
wykonane z te!o same!o materiau
=lub bliskie!o mu wa*ciwo*ciami>'
?B4 ZASA/A SF.R,I/AO-,L5IC
a> prze(*+ od prostych cz*ci do
krzywoliniowych) od paskich
powierzchni do s-erycznych) od
cz*ci wykonanych w -ormie
sze*cianu lub rwnole!o*cianu) do
kulistych konstrukc(iX
b> wykorzysta+ rolki) kulki) spiraleX
c> prze(*+ od proste!o ruchu do
obrotowe!o) wykorzysta+
od*rodkow. si'
AB4 ZASA/A ,/RZG5A-IA I
R.H.-.RA5JI 5ZKL5IC
a> cz*+) ktra spenia swo(e
zadanie i ktra staa si
niepotrzebn. - powinna by+
odrzucona =rozpuszczona)
odparowana itd'> lub zmody-ikowana
bezpo*rednio w toku pracyX
b> zu/ywa(.ce si cz*ci obiektu
powinny by+ re!enerowane
bezpo*rednio w toku pracy'
Strona 0O z 252
?Q4 ZASA/A /9-A8I3IC
a> charakterystyki obiektu =lub
zewntrzne!o *rodowiska> powinny
zamienia+ si tak) aby by+
optymalnymi na ka/dym etapie
pracyX
b> rozdzieli+ obiekt na cz*ci)
zdolne przemieszcza+ si wz!ldem
siebie'
AQ4ZASA/A Z8IA-9
FIZ93,5H.8I5Z-95H
$ARA8.TRFW ,6I.3TGC
a> zmieni+ stan skupienia obiektuX
b> zmieni+ koncentrac( lub
konsystenc(
c> zmieni+ stopie? elastyczno*ciX
d> zmieni+ temperatur'

?R4 ZASA/A 5ZKL5I,W.H, OG6
-A/8I.R-.H, /ZIANA-IAC
(e/eli trudno otrzyma+ 8$$w
wyma!ane!o e-ektu) trzeba
prbowa+ otrzyma+ "troch mnie("
lub "troch wice(" - zadanie mo/e
si wtedy istotnie upro*ci+X
AR4 ZASA/A ZAST,S,WA-IA
FAZ,W95H $RZ.JLIC
wykorzysta+ z(awiska) powsta(.ce
przy prze(*ciach -azowych) na
przykad zmiana ob(to*ci)
wydzielanie lub pochanianie ciepa
itd'
Strona 6I z 252
?S4 ZASA/A $RZ.JL5IA W I--9
$,8IARC
a> trudno*ci) zwi.zane z ruchem
=lub lokalizac(.> obiektu po linii)
zmnie(sza(. si) (e/eli obiekt
uzysku(e mo/liwo*+
przemieszczania si w dwu
wymiarach =t(' na paszczyKnie>X'
Ddpowiednio5 zadania) zwi.zane z
ruchem =lub lokalizac(.> w (edne(
paszczyKnie) uatwia prze(*cie do
przestrzeni tr(wymiarowe(X
b> wielopitrowa struktura obiektw
zamiast (ednopoziomowe(X
c> pochyli+ obiekt lub poo/y+ "na
bok"X
d> wykorzysta+ odwrotn. stron
dane!o obiektuX
e> wykorzysta+ strumienie *wiata)
pada(.ce na s.siedni obiekt lub na
odwrotn. stron zasadnicze!o
obiektu'
AS4 ZASA/A ZAST,S,WA-IA
T.R8I5Z-.H, R,ZSZ.RZ.-IAC
a> wykorzysta+ cieplne rozszerzanie
si =lub skurcz> materiawX
b> wykorzysta+ kilka materiaw z
r/nymi wspczynnikami
rozszerzalno*ci cieplne(X
Strona 61 z 252
?T4 ZASA/A W93,RZ9STA-IA
/RHAV 8.5HA-I5Z-95HC
a> ;prawi+ obiekt w ruch
wahadowyX
b> (e/eli taki ruch (u/ zachodzi)
powikszy+ (e!o czsto*+ =a/ do
ultradKwikowe(>X
b> wykorzysta+ czsto*+
rezonansow.X
c> zastosowa+ zamiast
mechanicznych wibratorw
piezowibratoryX
d> wykorzysta+ ultradKwikowe
dr!ania w po.czeniu z polami
elektroma!netycznymi'
AT4 ZASA/A ZAST,S,WA-IA
SIO-95H GTO.-IA5Z9
a> zast.pi+ zwyke powietrze)
powietrzem wzbo!aconym = o
wy/szym ci*nieniu) lub prdko*ci>X
b> zast.pi+ zwyke powietrze'
powietrzem wzbo!aconym tlenemX
c> podziaa+ na powietrze lub tlen
promieniowaniem (onizu(.cymX
d> wykorzysta+ ozonowany tlenX
e> zast.pi+ ozonowany tlen =lub
(onizowany> czystym ozonem'
Strona 62 z 252
?U4 ZASA/A $.RI,/95Z-.H,
/ZIANA-IAC
a> prze(*+ od nieprzerwane!o
dziaania do periodyczne!o
=impulsowe!o>X
b> (e/eli dziaanie (u/ zachodzi
periodycznie) zmieni+
czstotliwo*+X
c> wykorzysta+ pauzy midzy
bodKcami dla realizac(i inne!o
dziaania'
AU4 ZASA/A ZAST,S,WA-IA
I-.R5JAO-.H, LR,/,WIS3AC
a> zast.pi+ o!lne *rodowiskoX
inerc(alnym
b> prowadzi+ proces w pr/ni'
@M4 ZASA/A -I.$RZ.R9WA-.H,
/,/AT-I.H, /ZIANA-IAC
a> wprowadzi+ prac ci.!.
=wszystkie cz*ci obiektu powinny
bez przerwy pracowa+ z penym
obci./eniem>X
b> usun.+ (aowe i po*rednie ruchy'
BM4 ZASA/A ZAST,S,WA-IA
8AT.RIANFW 3,8$,Z9T,W95H
prze(*+ od (ednorodnych materiaw
do kompozytowych'
Strona 60 z 252
GZG$.N-IAJ059 S$IS ZASA/ GSGWA-IA S$RZ.5Z-,L5I
T.5H-I5Z-95H
B?4 W93,RZ9TSA-I. $AGZ
Hedno dziaanie FwstawioneG w pauzy
w dziaaniu inne!o rodza(u'
BR4 ZAST,S,WA-I. SG6STA-5JI
W96G5H,W95H I $R,5HFW
Zast.pi+ po(edyncze elementy obiektu
substanc(ami wybuchowymi lub
prochami) detonowanymi po
wprowadzeniu obiektu w
trudnodostpne mie(sce
B@4 ZASA/A /ZIANA-IA
WI.O$,ST,$-I,W.H,
N-ektywno*+ dziaania zwiksza si
metoda szere!owe!o stosowania
!rupy (ednorodnych obiektw'
BS4 ZASA/A 8A-I$GOA5JI W
W,/ZI.
;ykorzystu(.c wypr wody i pozorn.
utrat ci/aru mo/na pewne operac(e
przeprowadza+ w zanurzeniu'
BA4 ZASA/A ST,S,WA-IA $IA-9
Termoizolac(a) lekkie wypenienia)
czasowa ochrona pyoszczelna itp'

BT4 ZASA/A W93,RZ9STA-IA $RF+-I
@r/nia w znaczeniu FpustkaG tzn'
rwnie/ powietrze) (ako Fsubstanc(aG
dodawana do istnie(.ce() a tak/e dla
wspoma!ania e-ektw siowych) z
wykorzystaniem ci*nienia
atmos-eryczne!o'
Strona 66 z 252
BB4 ZASA/A ST,S,WA-IA WSTAW.3
Tam) !dzie to mo/liwe stosowa+
elementy wstawiane do obiektw
zasadniczych'
BU4 /9S,5JA5JA AS,5JA5JA
Zasada pozwala(.ca na poziomie
molekularnym na rozkadanie i
FskadanieG substanc(i'
BQ4 6I W ZASA/A
;ykorzystu(.c (ednocze*nie dwa
podobne obiekty) o r/nych
charakterystykach mo/na uzyska+
nowe e-ekty' = bimetal) skadanie
dr!a? itp' >
QM4 ZASA/A SA8,$,RHA-IZA5JI
;ykorzystanie procesw typu5
wyrwnowa/anie dynamiczne tarcz
*ciernych metoda luKnych elementw
zaciskanych po uzyskaniu wywa/enia'
2by mc skorzysta+ z "chwytw" potrzebna (est tabela sko(arze?
sprzeczno*ci i "chwytw"' @ostpu(.c w! kole(nych krokw 2RIZ na
odpowiednim etapie analizy dochodzi si do momentu !dy - w pewne(
klasie problemw - trzeba skorzysta+ z te!o bardzo silne!o narzdzia
TRIZ' ,i/e( przytoczono tabel sko(arze?'
Strona 65 z 252
5, W ZH,/-I. Z WARG-3A8I ZA/A-IA -AO.+9 Z8I.-II I 5,
GO.H-I. $,H,RSZ.-IG $, Z8IA-I.
$8x$8
$8x$#
$8x$<
$8x$E
$8x$%
-
-
8%'$I'#9'<E
-
#9'8&'<I'<E
8Ex$8
8Ex$#
8Ex$<
8Ex$E
8Ex$%
$8'$I'E$'8%
E$'#:'#&'$8
$8'8%'$I'<%
8%'8E'#I'#:
$<'<E'E$'#9
#&x$8
#&x$#
#&x$<
#&x$E
#&x$%
$<'$I'8$'E$
$<'8$'$I'#I
8%'$9'8E'$E
8%'#9'#I'88
8&'8$'8E'8:
$8x$:
$8x$&
$8x$I
$8x$9
$8x8$
-
#9'$#'E$'#I
-
$#'$I'8%'<I
$I'8$'8I'<&
8Ex$:
8Ex$&
8Ex$I
8Ex$9
8Ex8$
$9'E$'#I
8$'8%'8E'$&
$9'8E'8&'8%
$I'8<'#:'8E
8$'8I'$<'8E
#&x$:
#&x$&
#&x$I
#&x$9
#&x8$
<#'<%'E$'$E
$<'8$'8E'#E
$#'<%'#E
#8'<%'88'#I
$I'#I'8$'$<
$8x88
$8x8#
$8x8<
$8x8E
$8x8%
8$'<:'<&'E$
8$'8E'<%'E$
$8'<%'89'<9
#I'#&'8I'E$
$%'<E'<8'<%
8Ex88
8Ex8#
8Ex8<
8Ex8E
8Ex8%
8$'$<'8I'E$
8$'<$'<%'E$
8<'8&'<%
-
#&'$<'#:
#&x88
#&x8#
#&x8<
#&x8E
#&x8%
8$'#E'<%'89
<%'$8'8:'88
-
88'#I
$#'<%'$<'#%
$8x8:
$8x8&
$8x8I
$8x89
$8x#$
-
$:'#9'$E'<I
89'$8'<#
<%'8#'<E'<8
-
8Ex8:
8Ex8&
8Ex8I
8Ex89
8Ex#$
-
<$'8$'E$
<%'89
89'<%'8$
<%
#&x8:
#&x8&
#&x8I
#&x89
#&x#$
<E'#&'$:'E$
$<'<%'8$
88'<#'8<
#8'88'#&'89
<:'#<
$8x#8
$8x##
$8x#<
$8x#E
$8x#%
8#'<:'8I'<8
$:'$#'<E'89
$%'<%'$<'<8
8$'#E'<%
8$'<%'#$'#I
8Ex#8
8Ex##
8Ex#<
8Ex#E
8Ex#%
8$'#:'<%'#I
<%
<%'#I'<8'E$
-
#9'$<'#I'8$
#&x#8
#&x##
#&x#<
#&x#E
#&x#%
#8'88'#:'<8
8$'88'<%
8$'<%'#9'<9
8$'#I
8$'<$'$E
$8x#:
$8x#&
$8x#I
$8x#9
$8x<$
$<'#:'8I'<8
$<'88'$8'#&
#I'#&'<%'#:
#I'<%'#:'8I
##'#8'8I'#&
8Ex#:
8Ex#&
8Ex#I
8Ex#9
8Ex<$
#9'8$'#&
88'$<
$<'#&'8:
$<'#&
8I'<%'<&'$8
#&x#:
#&x#&
#&x#I
#&x#9
#&x<$
#8'#I'E$'$<
-
<#'$<'88'#<
88'<#'$8
#&'<%'$#'E$
$8x<8
$8x<#
$8x<<
$8x<E
##'<%'<8'<9
#&'#I'$8'<:
<%'$<'$#'#E
$#'#&'#I'88
8Ex<8
8Ex<#
8Ex<<
8Ex<E
8%'<%'##'$#
88'$<'8$'<#
<#'E$'#I'$#
#&'88'$<
#&x<8
#&x<#
#&x<<
#&x<E
<%'$#'E$'#:
-
#&'8&'E$
$8'88
Strona 6Q z 252
$8x<% #9'$%'8%'$I 8Ex<% 8%'$<'<# #&x<% 8<'<%'$I'#E
$8x<:
$8x<&
$8x<I
$8x<9
#:'<$'<:'<E
#I'#9'#:'<#
#:'<%'8I'89
<%'$<'#E'<&
8Ex<:
8Ex<&
8Ex<I
8Ex<9
$#'8<'#I
#&'$<'8%'E$
8%
#9'<%'8$'8E
#&x<:
#&x<&
#&x<I
#&x<9
8<'<%'$8
#&'E$'#I
88'8<'#&
$8'<%'#9'<I
$#x$8
$#x$#
$#x$<
$#x$E
$#x$%
-
-
-
8$'$8'#9'<%
-
8%x$8
8%x$#
8%x$<
8%x$E
8%x$%
89'$%'<E'<8
-
$#'89'$9
-
$<'8&'89
#Ix$8
#Ix$#
#Ix$<
#Ix$E
#Ix$%
<#'<%'#:'#I
#I'<%'#%'#:
#I'#:'$%'8:
<#'#I'$<'8:
#:'#I'<#'$<
$#x$:
$#x$&
$#x$I
$#x$9
$#x8$
<%'<$'8<'$#
-
$%'<%'8E'$#
-
$I'8$'89'<%
8%x$:
8%x$&
8%x$I
8%x$9
8%x8$
-
8$'$#'89'<$
-
$<'<%'$%
89'$#'8:
#Ix$:
#Ix$&
#Ix$I
#Ix$9
#Ix8$
#:'#I'<#'$<
<#'8<'$:
-
#I'8<'<#'#E
<#'$#
$#x88
$#x8#
$#x8<
$#x8E
$#x8%
8<'#9'8$'8I
8<'8$'#9'8E
#:'<9'$8'E$
#I'$#'8$'#&
-
8%x88
8%x8#
8%x8<
8%x8E
8%x8%
89'$<'#&
8E'#:'#I'#%
8<'$<'<%
#&'$<'8$
-
#Ix88
#Ix8#
#Ix8<
#Ix8E
#Ix8%
$:'#I'<#
$:'#I'<#
<#'<%'8<
#I'$:'<#
#I'$:'<#
$#x8:
$#x8&
$#x8I
$#x89
$#x#$
$#'#&'89'$:
#I'89'<#'##
89'<#'<%
-
8I'89'#I'$8
8%x8:
8%x8&
8%x8I
8%x89
8%x#$
-
89'<%'<9
$#'89'$E'<%
#I'$:'<%'8I
-
#Ix8:
#Ix8&
#Ix8I
#Ix89
#Ix#$
8$'#:'#E
$:'89'#I'#E
$:'$8'<#
$<'$:'<#
-
$#x#8
$#x##
$#x#<
$#x#E
$#x#%
8%'89'8I'##
8I'89'#I'8%
$%'$I'8<'<$
8$'8%'<%
8$'#$'<%'#:
8%x#8
8%x##
8%x#<
8%x#E
8%x#%
89'8$'<%'<I
-
#I'#&'$<'8I
8$
#$'8$'#I'8I
#Ix#8
#Ix##
#Ix#<
#Ix#E
#Ix#%
$<'$:'<#
#:'<#'#&
8$'8:'<8'#I
-
#E'<E'#I'<#
$#x#:
$#x#&
$#x#I
$#x#9
$#x<$
89'$:'8I'#:
8$'#I'$I'$<
8I'#:'#I
8$'$8'<%'8&
$#'89'##'<&
8%x#:
8%x#&
8%x#I
8%x#9
8%x<$
$<'<%'8$'E$
88'$#'8<
$<
$<'#&'8:'E$
##'8%'<<'#I
#Ix#:
#Ix#&
#Ix#I
#Ix#9
#Ix<$
$#'$:'<#
$%'88'$8'#<
-
-
#I'#E'##'#:
$#x<8
$#x<#
<%'##'$8'<9
#I'$8'$9
8%x<8
8%x<#
#8'<9'8:'##
#&'$8'$E
#Ix<8
#Ix<#
$<'<<'<9'8$
$:'<%'#%'8I
Strona 6P z 252
$#x<<
$#x<E
$#x<%
$:'8<'$8'<#
$#'#&'#I'88
89'8%'#9
8%x<<
8%x<E
8%x<%
8#'#&
#9'8$'#&
$8'<%'8<
#Ix<<
#Ix<E
#Ix<%
$8'8<'8&'<E
$8'<#'8<'88
8<'<%'$#
$#x<:
$#x<&
$#x<I
$#x<9
$8'8$'#:'<9
#%'#I'8&'8%
$#'#:'<%
$8'#I'8%'<%
8%x<:
8%x<&
8%x<I
8%x<9
8$'$E'#9'8%
89'#9'<9'<%
$:'8$
<%'8&'8E'89
#Ix<:
#Ix<&
#Ix<I
#Ix<9
#&'<%'8$'<E
#:'#E'<#'#I
#I'$#'8$'<E
8$'<E'#I'<#
$<x$8
$<x$#
$<x$<
$<x$E
$<x$%
$I'8%'#9'<E
-
-
-
8%'8&'$E
8:x$8
8:x$#
8:x$<
8:x$E
8:x$%
-
$:'#&'89'8:
-
$8'E$'<%
-
#9x$8
#9x$#
#9x$<
#9x$E
#9x$%
#I'<#'8<'8I
#I'<%'#&'$9
8$'#I'#9'<&
$#'<#'8$
#I'<<'#9'<#
$<x$:
$<x$&
$<x$I
$<x$9
$<x8$
-
$&'8&'$E'<%
-
8<'$E'$I
8&'8$'$E
8:x$:
8:x$&
8:x$I
8:x$9
8:x8$
-
-
<%'<E'<I
-
-
#9x$:
#9x$&
#9x$I
#9x$9
#9x8$
$#'#9'8I'<:
<#'#I'$#
#%'8$'<%
8$'#I'<#
#I'89'<E'<:
$<x88
$<x8#
$<x8<
$<x8E
$<x8%
$8'$I'<%
$8'$I'8$'#9
$8'$I'8%'<E
$I'<%'#9'<E
89
8:x88
8:x8#
8:x8<
8:x8E
8:x8%
-
-
<9'$<'<%'#<
-
-
#9x88
#9x8#
#9x8<
#9x8E
#9x8%
$<'<%
<#'<$'E$
<$'8I
$<'#&
$<'#&'E$
$<x8:
$<x8&
$<x8I
$<x89
$<x#$
-
8$'8%'89
<#
$I'<%'#E
-
8:x8:
8:x8&
8:x8I
8:x89
8:x#$
-
89'8I'<:'E$
-
-
-
#9x8:
#9x8&
#9x8I
#9x89
#9x#$
-
89'#:
$<'<#
<#'$#
-
$<x#8
$<x##
$<x#<
$<x#E
$<x#%
$8'<%
$&'$#'<%'<9
$E'#9'#<'8$
$8'#E
8%'$#'#9
8:x#8
8:x##
8:x#<
8:x#E
8:x#%
8:
-
#&'8:'8I'<I
8$
#I'#$'8$'8:
#9x#8
#9x##
#9x#<
#9x#E
#9x#%
<#'$#
8<'<#'$#
<%'<8'8$'#E
-
<#'#:'#I'8I
$<x#:
$<x#&
$<x#I
$<x#9
$<x<$
#9'<%
8$'8E'#9'E$
#I'<#'$E
8$'#I'#9'<&
$8'8%'8&'#E
8:x#:
8:x#&
8:x#I
8:x#9
8:x<$
$<'<%'<8
<E'#&'$:'E$
8$'#:'#E
-
8&'$8'E$'<<
#9x#:
#9x#&
#9x#I
#9x#9
#9x<$
<#'<$
88'<#'$8
-
-
#:'#I'8$'<:
Strona 65 z 252
$<x<8
$<x<#
$<x<<
$<x<E
$<x<%
8&'8%
$8'#9'8&
8%'#9'<%'$E
$8'#I'8$
8E'8%'$8'8:
8:x<8
8:x<#
8:x<<
8:x<E
8:x<%
##
<%'8$
$8
$8
$#
#9x<8
#9x<#
#9x<<
#9x<E
#9x<%
$E'8&'<E'#:
-
$8'<#'<%'#<
#%'8$
-
$<x<:
$<x<&
$<x<I
$<x<9
$8'89'#:'#E
<%'$8'#:'#E
8&'#E'#:'8:
8E'$E'#I'#9
8:x<:
8:x<&
8:x<I
8:x<9
-
#%'<E'$:'<%
$8
#$'8$'8:'<I
#9x<:
#9x<&
#9x<I
#9x<9
#:'$#'8I
-
#:'#I'8I'#<
8$'8I'<#'<9
$Ex$8
$Ex$#
$Ex$<
$Ex$E
$Ex$%
-
<%'#I'E$'#9
-
-
-
8&x$8
8&x$#
8&x$<
8&x$E
8&x$%
<:'##'$:'<I
##'<%'<#
8%'89'$9
8%'89'$9
$<'<%'<9'8I
<$x$8
<$x$#
<$x$<
<$x$E
<$x$%
##'#8'#&'<9
$#'##'8<'#E
8&'$8'<9'$E
$8'8I
##'$8'<<'#I
$Ex$:
$Ex$&
$Ex$I
$Ex$9
$Ex8$
8&'$&'8$'E$
-
<%'$I'$#'8E
-
#I'8$
8&x$:
8&x$&
8&x$I
8&x$9
8&x8$
<%'<I
<E'<9'E$'8I
<%'$:'$E
$#'#I'<:'<$
<%'8$'$<'#8
<$x$:
<$x$&
<$x$I
<$x$9
<$x8$
#&'$#'<9'<%
##'#<'<&'<%
<E'<9'89'#&
#8'##'<%'#I
8<'<%'<9'8I
$Ex88
$Ex8#
$Ex8<
$Ex8E
$Ex8%
$8'8E'<%
8<'8E'8%'$&
<9'<&'<%
8%'8E'#I'#:
-
8&x88
8&x8#
8&x8<
8&x8E
8&x8%
<%'<9'89'$#
8E'##'89'<#
$8'<%'<#
8$'<$'##'E$
89'8<'<9
<$x88
<$x8#
<$x8<
<$x8E
<$x8%
##'$#'<&
##'$8'$<'<%
<%'#E'<$'8I
8I'<%'<&'$8
##'8%'<<'#I
$Ex8:
$Ex8&
$Ex8I
$Ex89
$Ex#$
$8'E$'<%
$<'<%'<I'8I
$<'#%
-
-
8&x8:
8&x8&
8&x8I
8&x89
8&x#$
89'8I'<:'E$
-
<#'<$'#8'8:
89'8%'$<'8&
-
<$x8:
<$x8&
<$x8I
<$x89
<$x#$
8&'$8'E$'<<
##'<<'<%'$#
$8'89'<#'8<
$8'#E'$:'#&
8$'$#'##'<&
$Ex#8
$Ex##
$Ex#<
$Ex#E
$Ex#%
8#'$I
$:'#I
8$'#I'#E'<%
#E'#:
<$'#9'8E
8&x#8
8&x##
8&x#<
8&x#E
8&x#%
$#'8E'8&'#%
#8'8&'<%'<I
#8'<:'<9'<8
-
<%'#I'#8'8I
<$x#8
<$x##
<$x#<
<$x#E
<$x#%
89'##'<8'$#
#8'##'<%'$#
<<'##'89'E$
##'8$'$#
<%'8I'<E
$Ex#:
$Ex#&
$Ex#I
-
8%'#9'#I
<#'#I'$<
8&x#:
8&x#&
8&x#I
$<'8&'<$'<9
89'<%'$<'8$
<#'89'#E
<$x#:
<$x#&
<$x#I
<%'<<'#9'<8
#&'#E'$#'E$
#I'<<'#<'#:
Strona 6O z 252
$Ex#9
$Ex<$
$#'<#'8$
$8'8I
8&x#9
8&x<$
#E
##'<<'<%'$#
<$x#9
<$x<$
#:'#I'8$'8I
-
$Ex<8
$Ex<#
$Ex<<
$Ex<E
$Ex<%
-
8%'8&'#&
$#'#%
$<
$8'<%
8&x<8
8&x<#
8&x<<
8&x<E
8&x<%
##'<%'$#'#E
#:'#&
#:'#&
$E'8$'8:
$#'8I'#&
<$x<8
<$x<#
<$x<<
<$x<E
<$x<%
-
#E'<%'$#
$#'#%'#I'<9
<%'8$'$#
<%'88'##'<8
$Ex<:
$Ex<&
$Ex<I
$Ex<9
$8'#:
#:
-
<$'8E'$&'#:
8&x<:
8&x<&
8&x<I
8&x<9
$#'8&'8:
$<'#&'<%'<8
#:'$#'89'8:
8%'#I'<%
<$x<:
<$x<&
<$x<I
<$x<9
##'89'#9'E$
##'89'#9'E$
<<'$<'<E
##'<%'8<'#E
$%x$8
$%x$#
$%x$<
$%x$E
$%x$%
$#'8&'#9'$E
-
8E'8%'8I'$E
-
-
8Ix$8
8Ix$#
8Ix$<
8Ix$E
8Ix$%
89'$8'<#
$#'<%'<#
89'<#'8:
-
89'<#'#:
<8x$8
<8x$#
<8x$<
<8x$E
<8x$%
89'##'8%'<9
<%'##'$8'<9
8&'8%'8:'##
-
8&'$#'8I'<9
$%x$:
$%x$&
$%x$I
$%x$9
$%x8$
-
$&'8E'8&'$E
-
#9'<$'$E'<E
89'<$'<%'$#
8Ix$:
8Ix$&
8Ix$I
8Ix$9
8Ix8$
-
$#'8<'8$
-
8$'8<'89
#:'89'$:
<8x$:
<8x$&
<8x$I
<8x$9
<8x8$
##'$8'E$
8&'$#'E$
<$'8I'<%'$E
<%'#I'$<'#<
<%'#I'$8'E$
$%x88
$%x8#
$%x8<
$%x8E
$%x8%
8$'8%'<:'#I
$%'<E'#9'$E
88'$#'8<'<9
$<'8%'E$'8E
$:'$<
8Ix88
8Ix8#
8Ix8<
8Ix8E
8Ix8%
-
<#'<$
<#'$<'#&
<%'89
$#'89'$:
<8x88
<8x8#
<8x8<
<8x8E
<8x8%
$#'<<'#&'8I
<%'$8
<%'E$'#&'<9
8%'<%'##'$#
8%'##'<<'<8
$%x8:
$%x8&
$%x8I
$%x89
$%x#$
-
$#'8%'8:
8%'<#'89'8<
89'<#
-
8Ix8:
8Ix8&
8Ix8I
8Ix89
8Ix#$
-
<#'<%'89
-
<#'$8'89
<#'<%'$8'8%
<8x8:
<8x8&
<8x8I
<8x89
<8x#$
#8'<9'8:'##
##'<%'$#'#E
89'#E'<9'<#
$#'<%'$:
89'##'8I
$%x#8
$%x##
$%x#<
$%x#E
$%x#%
89'8$'<#'8I
8%'8&'<$'#:
8$'<%'$#'<9
<$'#:
#:'$E
8Ix#8
8Ix##
8Ix#<
8Ix#E
8Ix#%
<#
8<'8:'$8'$:
8<'$8
$8'$:
89'$8'#:'8&
<8x#8
<8x##
<8x#<
<8x#E
<8x#%
$#'<%'8I
#8'<%'$#'##
8$'$8'<E
8$'#8'#9
$8'##
$%x#: #9'<$'$:'8< 8Ix#: $8'89 <8x#: $<'#E'<9'$8
Strona 5I z 252
$%x#&
$%x#I
$%x#9
$%x<$
#9'$9
#:'#I'<#'$<
$#'<#
##'<<'#I'$8
8Ix#&
8Ix#I
8Ix#9
8Ix<$
-
88'8%'<#
$<'<#
8%'89
<8x#&
<8x#I
<8x#9
<8x<$
#E'$#'E$'<9
$<'<<'#:
$E'8&'<E'#:
-
$%x<8
$%x<#
$%x<<
$%x<E
$%x<%
8&'$#'8I'<9
8<'$8'#:'#E
8%'8&'8<'8:
8%'8<'8$'$8
8%'<$
8Ix<8
8Ix<#
8Ix<<
8Ix<E
8Ix<%
<%'89'<#'<9
89'<%'#I'#:
#I'#:'89
8%'8&'8<'8:
8%'$8'89
<8x<8
<8x<#
<8x<<
<8x<E
<8x<%
-
-
-
-
-
$%x<:
$%x<&
$%x<I
$%x<9
8E'$8'8<
$#'<:'#:'8I
8E'<$'#I'#<
8$'#:'<E'$#
8Ix<:
8Ix<&
8Ix<I
8Ix<9
$:'<#'8<
<#'8%
$#'#:'8$
$#'#%'8:
<8x<:
<8x<&
<8x<I
<8x<9
89'$8'<8
$#'#8'#&'$8
$#
##'<%'8I'<9
$:x$8
$:x$#
$:x$<
$:x$E
$:x$%
-
<$'$#'8E'8I
-
#:'$&'$9'<9
-
89x$8
89x$#
89x$<
89x$E
89x$%
8#'8I'#I'<8
-
8#'#I
-
8%'89'#%
<#x$8
<#x$#
<#x$<
<#x$E
<#x$%
#I'#9'8%'8:
$8'#&'<:'8<
$8'#9'8<'8&
8%'8&'#&
8<'$8'#:'8#
$:x$:
$:x$&
$:x$I
$:x$9
$:x8$
-
-
-
-
$8'8I'<%'<:
89x$:
89x$&
89x$I
89x$9
89x8$
-
<%'8<'8I
-
$I'8%'<%
8:'#:'#8'$#
<#x$:
<#x$&
<#x$I
<#x$9
<#x8$
8:'E$
8<'#9'$8'E$
<%
<%'8<'$I'$8
<%'8#
$:x88
$:x8#
$:x8<
$:x8E
$:x8%
8$'8%'<:'<&
-
$#'<I
E$
-
89x88
89x8#
89x8<
89x8E
89x8%
#<'8E'#%
8#'$#'#9
89'8<'8&'#E
$%'89'$9'<%
#I'<%'$:'8I
<#x88
<#x8#
<#x8<
<#x8E
<#x8%
<%'89'$8'<&
$8'#I'8<'#&
88'8<'$8
$8'$<'8$'<#
#&'$8'$E
$:x8:
$:x8&
$:x8I
$:x89
$:x#$
$#'8$'89'<$
<%'<9'<I
-
-
-
89x8:
89x8&
89x8I
89x89
89x#$
-
89'#E'$<'8E
$#'8%'89
-
-
<#x8:
<#x8&
<#x8I
<#x89
<#x#$
<%'8:
#&'#:'8I
#I'#E'#&'$8
#I'#:'#&'$8
$8'$E
$:x#8
$:x##
$:x#<
$:x#E
8&'<#
8&'$&'<$
8$'8E'8I'<9
<$'8:
89x#8
89x##
89x#<
89x#E
$:'89'<&'8I
8#'##'8%'#E
<%'#E'8I'$%
-
<#x#8
<#x##
<#x#<
<#x#E
#&'$8'8#'#E
89'<%
8%'<E'<<
<#'#E'8I'8:
Strona 51 z 252
$:x#% 8$'<%'$E'8I 89x#% <%'<I'89'8I <#x#% <%'#I'<E'$E
$:x#:
$:x#&
$:x#I
$:x#9
$:x<$
$#'8I'E$'$E
<#'<%'E$'$E
#:'#I'<#'$<
$#'#9'8I'<:
#&'$#'<9'<%
89x#:
89x#&
89x#I
89x#9
89x<$
<E'#<'8:'8I
89'#8'88'#&
$<'$8'<#
-
$8'<%'$:'#&
<#x#:
<#x#&
<#x#I
<#x#9
<#x<$
<%'#<'$8'#E
-
$8'<%'8#'8I
-
#E'$#
$:x<8
$:x<#
$:x<<
$:x<E
$:x<%
##'$8'E$
E$'8:
8:'$E
8:
8%'8:
89x<8
89x<#
89x<<
89x<E
89x<%
$#'<%'$:
#I'#:'<$
89'<%
$8'8%'8&'#I
8%'8&'8<'8:
<#x<8
<#x<#
<#x<<
<#x<E
<#x<%
-
-
$#'$%'8<'8:
<%'$8'88'$9
$#'8<'8%
$:x<:
$:x<&
$:x<I
$:x<9
$8'8I'<:
$#'<%'<$'8I
#<
8$'8%'8&'$&
89x<:
89x<&
89x<I
89x<9
$#'#9'#&'#I
<%'<I
<#'$#
8#'#I'<%
<#x<:
<#x<&
<#x<I
<#x<9
#&'#:'$8
$:'#I'88'$8
$I'#I'$8
<%'$8'8$'#I
$&x$8
$&x$#
$&x$<
$&x$E
$&x$%
$#'#:'#9'E$
-
$8'$&'$E'<%
-
$8'$&'$E'8&
#$x$8
#$x$#
#$x$<
#$x$E
#$x$%
-
89'$9'$:'#&
-
-
-
<<x$8
<<x$#
<<x$<
<<x$E
<<x$%
#%'$#'8<'8%
$:'8<'$8'#%
$8'8&'8<'8#
-
$8'8&'8<'8:
$&x$:
$&x$&
$&x$I
$&x$9
$&x8$
-
-
-
#9'$E'<I'<E
8%'<%'<:'<&
#$x$:
#$x$&
#$x$I
#$x$9
#$x8$
-
-
-
-
<:'<&
<<x$:
<<x$&
<<x$I
<<x$9
<<x8$
8I'8:'8%'<9
$8'8:'<%'8%
$E'8I'<9'<8
8I'8<'<E
#I'8<'<%
$&x88
$&x8#
$&x8<
$&x8E
$&x8%
$:'<%'<:'<&
$8'8%'#9'$E
#I'8$'$8'<9
$9'8E'8%'$&
$:'<%'$E
#$x88
#$x8#
#$x8<
#$x8E
#$x8%
-
-
#&'$E'#9'8I
<%
-
<<x88
<<x8#
<<x8<
<<x8E
<<x8%
$#'<#'8#
8%'<E'#9'#I
<#'<%'<$
<#'E$'$<'#I
#9'$<'$I'#%
$&x8:
$&x8&
$&x8I
$&x89
$&x#$
-
<E'<9'8$'8I
$#'8<'8$
<%
-
#$x8:
#$x8&
#$x8I
#$x89
#$x#$
-
-
89'$#'<%'<#
-
-
<<x8:
<<x8&
<<x8I
<<x89
<<x#$
$8'8:'#%
#:'#&'8<
8<'8&'$8'#E
$8'8<'#E
-
$&x#8
$&x##
<%'$:'8<'8I
$&'8%'8<'8:
#$x#8
#$x##
-
-
<<x#8
<<x##
<%'<E'$#'8$
$#'89'8<
Strona 52 z 252
$&x#<
$&x#E
$&x#%
<:'<9'<E'8$
$#'##
$#'$:'<E'8$
#$x#<
#$x#E
#$x#%
#I'#&'8I'<8
-
-
<<x#<
<<x#E
<<x#%
#I'<#'$#'#E
$E'8$'#&'##
$E'#I'8$'<E
$&x#:
$&x#&
$&x#I
$&x#9
$&x<$
#9'<$'$&
8E'$8'E$'88
#%'#:'#I
#%'#I'$#'8:
##'#8'#&'<%
#$x#:
#$x#&
#$x#I
#$x#9
#$x<$
$<'<%'<8
8$'<:'#<
-
-
8$'$#'##'<&
<<x#:
<<x#&
<<x#I
<<x#9
<<x<$
8#'<%
8&'#&'$I'E$
#%'8<'$#'<E
$8'<#'<%'#<
$#'#%'#I'<9
$&x<8
$&x<#
$&x<<
$&x<E
$&x<%
8&'$#'E$'$8
#9'$8'E$
8%'8<'<$'8#
8$
8%'#9
#$x<8
#$x<#
#$x<<
#$x<E
#$x<%
89'##'8I
$8'$E
-
-
-
<<x<8
<<x<#
<<x<<
<<x<E
<<x<%
-
$#'$%'8#
-
8#'#:'$8'<#
8%'<E'$8'8:
$&x<:
$&x<&
$&x<I
$&x<9
#:'$8
#9'#:'$E
<%'<E'8:'#E
8$'$:'$#'<E
#$x<:
#$x<&
#$x<I
#$x<9
-
89'<%'8:'#%
-
$8'$:
<<x<:
<<x<&
<<x<I
<<x<9
<#'#:'8#'8&
-
$8'<E'8#'$<
8%'$8'#I
$Ix$8
$Ix$#
$Ix$<
$Ix$E
$Ix$%
-
<%'8$'89'8E
89'8E
<%'$I'$#'8E
-
#8x$8
#8x$#
#8x$<
#8x$E
#8x$%
$I'<:'<I'<8
89'#:'8&'#&
$8'8$'<%'<&
-
89'<I
<Ex$8
<Ex$#
<Ex$<
<Ex$E
<Ex$%
$#'#&'<%'88
$#'#&'<%'88
$8'#I'8$'#%
$<'8I'<8
8%'8<'<#
$Ix$:
$Ix$&
$Ix$I
$Ix$9
$Ix8$
-
-
-
-
$#'8I'<&
#8x$:
#8x$&
#8x$I
#8x$9
#8x8$
8&'<#'8<'<I
<%'$:'<I
<$'$:'#%
8%'<%'$#
#:'$#'<:'<%
<Ex$:
<Ex$&
<Ex$I
<Ex$9
<Ex8$
8:'#%
#%'$#'<%'88
$8
<E'$9
$8'88'8$
$Ix88
$Ix8#
$Ix8<
$Ix8E
$Ix8%
#E'<%
$&'$#'<%
<E'#I'<%'E$
$9'8E'8&'8%
-
#8x88
#8x8#
#8x8<
#8x8E
#8x8%
##'8$'<%
#9'8E'$#'E$
<%'<#'8%'<8
#:'8$'#I
89'<%'8$'<I
<Ex88
<Ex8#
<Ex8<
<Ex8E
<Ex8%
8<
$8'8<'$#'$E
$#'<%
$8'88'$#'$9
88'#9'#I'#&
$Ix8:
$Ix8&
$Ix8I
$Ix89
$Ix#$
<%'<E'<I
<%'$:'$E
-
-
-
#8x8:
#8x8&
#8x8I
#8x89
#8x#$
8:
$#'8E'8&'#%
8:'$:'89
8:'$:'89'<&
-
<Ex8:
<Ex8&
<Ex8I
<Ex89
<Ex#$
$8
$E'8$
8%'$8'8<
8%'$8'#I'8:
-
Strona 50 z 252
$Ix#8
$Ix##
$Ix#<
$Ix#E
$Ix#%
<$'$:
-
8$'<9'<%'<E
-
<%'8:'<#'8I
#8x#8
#8x##
#8x#<
#8x#E
#8x#%
-
8$'<%'<I
#I'#&'8I'<I
8$'89
<%'#$'8$'$:
<Ex#8
<Ex##
<Ex#<
<Ex#E
<Ex#%
8%'8$'<#'$#
8%'$8'<#'89
$#'<%'<E'#&
-
<#'$8'8$'#%
$Ix#:
$Ix#&
$Ix#I
$Ix#9
$Ix<$
<%'$<
$#'<%'8:
-
<%'8$'#%
<E'<9'89'#&
#8x#:
#8x#&
#8x#I
#8x#9
#8x<$
$E'<E'89
89'#E'#:'<8
<#'8%'$#
<#'$#
89'##'<8'$#
<Ex#:
<Ex#&
<Ex#I
<Ex#9
<Ex<$
$#'#I'8$'#%
88'8$'$8'8:
8$'$#'8<
#%'8$
<%'8$'$#'8:
$Ix<8
$Ix<#
$Ix<<
$Ix<E
$Ix<%
<$'8I'<%'$E
<%
-
$8
-
#8x<8
#8x<#
#8x<<
#8x<E
#8x<%
$#'<%'8I
#:'8$'<E
#:'<%'8$
<%'$#'8$'<E
89'8&'<E
<Ex<8
<Ex<#
<Ex<<
<Ex<E
<Ex<%
-
$8'<%'88'8$
$8'8#'#:'8%
-
$&'$8'$E'8:
$Ix<:
$Ix<&
$Ix<I
$Ix<9
$8'<8
$#'8&'#:
-
<%'<&'8$'$#
#8x<:
#8x<&
#8x<I
#8x<9
#$'89'<$'<E
89'<%'8:
#I'$#'8&
#I'<%'<E
<Ex<:
<Ex<&
<Ex<I
<Ex<9
<%'$8'8<'88
-
<E'<%'$&'8<
$8'<#'8$
$9x$8
$9x$#
$9x$<
$9x$E
$9x$%
$#'#I'8<'<I
-
8<'8E'$I
-
#9'<$'<E
##x$8
##x$#
##x$<
##x$E
##x$%
8%'$:'89'#I
89'$:'8I'$9
$&'$#'$:'8<
$:'<I'$&
8%'#:'8&'<$
<%x$8
<%x$#
<%x$<
<%x$E
<%x$%
$8'$:'8%'$I
89'8%'#9'8:
<%'$8'#9'$#
$8'<%'8:
<%'<$'#9'$&
$9x$:
$9x$&
$9x$I
$9x$9
$9x8$
-
$&'#9'<E
-
-
8<'#I'8%'89
##x$:
##x$&
##x$I
##x$9
##x8$
8&'$&'<$'8I
$&'8I'#<
$&
8:'<%'<I
<:'<I
<%x$:
<%x$&
<%x$I
<%x$9
<%x8$
8%'8:
8%'<%'#9
-
<%'8$'8E
8%'8&'#$
$9x88
$9x8#
$9x8<
$9x8E
$9x8%
$:'8I'<I'E$
<%'8%'8I'<E
#I'<<'$8'8I
$I'$<'#:'8E
$<'89'<%'$%
##x88
##x8#
##x8<
##x8E
##x8%
-
-
8E'$#'<9'$:
#:
-
<%x88
<%x8#
<%x8<
<%x8E
<%x8%
<%'8:
8%'<&'$8'$I
<%'<$'8E
<%'$<'<#'$:
8<'$8'<%
$9x8:
$9x8&
$9x8I
-
#I'<$'<:'$#
8$'8<'89
##x8:
##x8&
##x8I
-
89'<I'$&
$8'8<'<#'8%
<%x8:
<%x8&
<%x8I
$#'8:
#&'$#'$<'<%
$:'##'#:'$8
Strona 56 z 252
$9x89
$9x#$
$I'8%'<%'<I
-
##x89
##x#$
-
-
<%x89
<%x#$
89'<%'#9'8<
-
$9x#8
$9x##
$9x#<
$9x#E
$9x#%
89'<%'<I'$#
8E'#$'89'<%
8$'8<'#I'<I
8<'#:
-
##x#8
##x##
##x#<
##x#E
##x#%
$<'<I
-
<%'#&'$#'<&
89'8$
8$'8I'<#'$&
<%x#8
<%x##
<%x#<
<%x#E
<%x#%
89'$8'#9
8I'8%'$8
8%'8$'$#'8<
-
<%'#I
$9x#:
$9x#&
$9x#I
$9x#9
$9x<$
8$'89'#9'<I
88'<%'#&'#I
#I'<#'$8'#E
8$'#I'<#'<%
$8'#I'<%'#<
##x#:
##x#&
##x#I
##x#9
##x<$
$&'8I'#%
88'8$'<%
<#
-
#8'##'<%'$#
<%x#:
<%x#&
<%x#I
<%x#9
<%x<$
$<'<%'8%
<%'8<'$I'#E
<%'$%'$8'8$
-
<%'88'<#'<8
$9x<8
$9x<#
$9x<<
$9x<E
$9x<%
$#'#E'<%'#8
<%'8<'$I'$8
<#'#I'8<'8#
<E'$#'#I'#&
8%'8$'#:
##x<8
##x<#
##x<<
##x<E
##x<%
#8'<%'$#'##
-
<%'<#'$8
$#'89
-
<%x<8
<%x<#
<%x<<
<%x<E
<%x<%
-
$8'8<'<8
8%'<E'$8'8:
$8'8:'$&'$E
-
$9x<:
$9x<&
$9x<I
$9x<9
8$'#I'$E'<E
$<'<E'#&'8:
8$'8I
-
##x<:
##x<&
##x<I
##x<9
$&'#<
<%'$<'8%'#<
$#
#I'8$'#9'<%
<%x<:
<%x<&
<%x<I
<%x<9
8%'#9'<&'#I
$8
#&'<E'<%
<%'#I'$:'<&
8$x$8
8$x$#
8$x$<
8$x$E
8$x$%
$I'$8'<&'8I
8I'8<'$8'#I
8&'89'$9'<:
#I'8$
89'8$'8%
#<x$8
#<x$#
#<x$<
#<x$E
#<x$%
<%'$:'#<'E$
<%'$:'##'<#
8E'#9'8$'<9
8$'#I'#E
<%'$#'8$'<8
<:x$8
<:x$#
<:x$<
<:x$E
<:x$%
#:'<$'<E'<:
$#'#:'<%'<9
$8'89'#:'#E
#:
8E'$8'8<'8:
8$x$:
8$x$&
8$x$I
8$x$9
8$x8$
$8'8I'<:'<&
8%'$9'8#'<&
$#'<:'8I'<&
8<'#I'8%'8#
-
#<x$:
#<x$&
#<x$I
#<x$9
#<x8$
8$'8I'<9'<8
$8'#9'<$'<:
$<'<9'8I'<8
8$'8<'#I'<I
8E'8%'8I'E$
<:x$:
<:x$&
<:x$I
<:x$9
<:x8$
$:'<:
<E'#:'$:
$8'8:
<E'8$'#I
#:'8:
8$x88
8$x8#
8$x8<
8$x8E
8$x8%
8I'#8'88
8$'<%'E$'<E
<%'8$'#8
<%'8$'8E'#&
89'$#
#<x88
#<x8#
#<x8<
#<x8E
#<x8%
$<'<:'<&'8$
#9'<%'$<'$%
$#'8E'<$'E$
<%'#I'<8'E$
#I'#&'$<'8I
<:x88
<:x8#
<:x8<
<:x8E
<:x8%
89'$8'<%
#9'8<'#I'8%
$#'##'8&'89
$#'8<'#I
8$'$E'#I'8%
8$x8: - #<x8: #&'8:'8I'<I <:x8: -
Strona 55 z 252
8$x8&
8$x8I
8$x89
8$x#$
<%'8$'#8
-
89'8&'8$
$8'8:'<:'<&
#<x8&
#<x8I
#<x89
#<x#$
#8'<:'<9'<8
$8'$:'8<
<%'8I'#E'$%
#I'#&'8#'<8
<:x8&
<:x8I
<:x89
<:x#$
$#'8&'8<
#E'8&'8<
#&'$#'#9'#I
-
8$x#8
8$x##
8$x#<
8$x#E
8$x#%
89'<%'8I'<&
8E'8%
$I'<%'E$'$%
-
8$'<&'<:
#<x#8
#<x##
#<x#<
#<x#E
#<x#%
#I'#&'8I'<I
<%'#&'$#'<8
-
-
8%'8I'<%'8$
<:x#8
<:x##
<:x#<
<:x#E
<:x#%
#$'89'<$'<E
8$'<%'8<'$#
<%'8$'#I'#9
-
$:'#9
8$x#:
8$x#&
8$x#I
8$x#9
8$x<$
8E'#9'8I'<:
$<'<%'8<'#8
<%'8$'#<'#E
#I'#9'<&'<:
$8'<%'E$'8I
#<x#:
#<x#&
#<x#I
#<x#9
#<x<$
$:'$<'8$'#E
8$'#9'<9'<%
8:'<E'<8'#I
<%'8$'#E'<8
<<'##'<$'E$
<:x#:
<:x#&
<:x#I
<:x#9
<:x<$
8<'$<'#&'8$
8<'<%'$8
$#'#:'8$'<E
#:'#E'<#
##'89'#9'E$
8$x<8
8$x<#
8$x<<
8$x<E
8$x<%
8<'$<'<:'#E
8%'<&'8I'$8
$8'#I'$<'#%
8%'$8'88
8%'8&'8I'#$
#<x<8
#<x<#
#<x<<
#<x<E
#<x<%
8$'$8'<E'#9
8%'<E'<<
<#'#I'$#'#E
$#'<%'<E'#&
8%'8$'$#
<:x<8
<:x<#
<:x<<
<:x<E
<:x<%
89'$8
#&'#:'$8'8<
#&'$9'#:'#E
$8'8<
#9'8%'#I'<&
8$x<:
8$x<&
8$x<I
8$x<9
#:'<%'8$'8I
<:'<&'8$'89
$#'<%
$<'#I'<%'<&
#<x<:
#<x<&
#<x<I
#<x<9
<%'8$'#I'#E
<%'8I'8$'8<
<%'8$'8I
#I'<%'8$'#<
<:x<:
<:x<&
<:x<I
<:x<9
-
8%'8$'<&'#I
8%'$8'#E
8#'8&'#I
88x$8
88x$#
88x$<
88x$E
88x$%
8$'<:'<&'E$
8<'#9'8$'8I
<%'8$'<:
<%'$8'8E'8:
8$'8%'<:'#I
#Ex$8
#Ex$#
#Ex$<
#Ex$E
#Ex$%
8$'#E'<%
8$'<%'$%
$8'#:
#:
<$'#:
<&x$8
<&x$#
<&x$<
<&x$E
<&x$%
#&'#:'#I'8<
$:'8<'#I'$8
8:'8&'#:'#E
#:
$#'8<'8I'8&
88x$:
88x$&
88x$I
88x$9
88x8$
8$'8%'<:'<&
$:'<%'8$
<%'#E
$:'<%'<:
<:'<%'#8
#Ex$:
#Ex$&
#Ex$I
#Ex$9
#Ex8$
<$'8:
-
$#'##
#:'<#
-
<&x$:
<&x$&
<&x$I
<&x$9
<&x8$
$#'<9'<$'8:
#9'$8'$E'8:
$#'8I'#:'<8
$<'$E'8:'<%
<:'#I'E$'89
88x88
88x8#
88x8<
88x8E
-
<%'$E'8%'8$
<%'<<'$#'E$
$9'8I'$<'E$
#Ex88
#Ex8#
#Ex8<
#Ex8E
-
-
-
-
<&x88
<&x8#
<&x8<
<&x8E
<%'<:'<&'<#
#&'8<'$8'<9
88'##'<9'<$
#&'$<'8%'#I
Strona 5Q z 252
88x8% 89'$<'#& #Ex8% 8$ <&x8% 89'#9'<9'#%
88x8:
88x8&
88x8I
88x89
88x#$
-
<%'<9'89'$#
-
8E'#E'8$'<&
-
#Ex8:
#Ex8&
#Ex8I
#Ex89
#Ex#$
8$
-
89
-
-
<&x8:
<&x8&
<&x8I
<&x89
<&x#$
#%'<E'$:'<%
$<'#&'<%'8:
$#'#E'#:
<%'<I
89'<%'8:
88x#8
88x##
88x#<
88x#E
88x#%
8$'<%'8E
$#'<:'#%
8$'<:'$<'<&
-
<&'<:'$E
#Ex#8
#Ex##
#Ex#<
#Ex#E
#Ex#%
8$'89
89'8$
-
-
#E'#:'#I'<#
<&x#8
<&x##
<&x#<
<&x#E
<&x#%
89'$8'8:'8$
<%'$<'8%'89
$8'8I'8$'#E
<%'<<'#&'##
8I'#I'<#'$9
88x#:
88x#&
88x#I
88x#9
88x<$
8$'8E'<:
8$'8<'89'<%
$:'#I'#%
$<'<%
##'$#'<&
#Ex#:
#Ex#&
#Ex#I
#Ex#9
#Ex<$
#E'#I'<%
8$'#I'#<
-
-
##'8$'$8
<&x#:
<&x#&
<&x#I
<&x#9
<&x<$
$<'#&'#9'8I
#&'E$'#I'$I
#:'#E'<#'#I
-
##'89'#9'#I
88x<8
88x<#
88x<<
88x<E
88x<%
$#'<<'#&'8I
$8'<%'8:
88
$#
<%
#Ex<8
#Ex<#
#Ex<<
#Ex<E
#Ex<%
8$'#8'##
<#
#&'##
-
-
<&x<8
<&x<#
<&x<<
<&x<E
<&x<%
$#'#8
$%'#I'88'#9
$#'$%
8#'#:
$8'8%
88x<:
88x<&
88x<I
88x<9
89'$8'<%
$#'<:'<&
<%'#E
8$'8E'<%'<&
#Ex<:
#Ex<&
#Ex<I
#Ex<9
-
<%'<<
<%
8<'#<'8%
<&x<:
<&x<&
<&x<I
<&x<9
8%'8$'<&'#I
-
<E'#8
<%'8I
8#x$8
8#x$#
8#x$<
8#x$E
8#x$%
$I'8$'#9'E$
8%'8$'#:'$<
#9'<E'$%'$E
8<'8E'8$'$&
$%'<E'$E'8$
#%x$8
#%x$#
#%x$<
#%x$E
#%x$%
8$'#$'<&'<%
8$'#$'#:'$%
8%'$#'#9
<$'#E'8E'$%
#:'$E'$%'8:
<Ix$8
<Ix$#
<Ix$<
<Ix$E
<Ix$%
#I'#:'8I'<%
#I'#:'<%'8$
8E'8<'8&'#I
#<
8&'8E'8<
8#x$:
8#x$&
8#x$I
8#x$9
8#x8$
-
8E'$E'8%'##
$&'$#'<%
<%'8%'<E'8I
<%'8$'<&'E$
#%x$:
#%x$&
#%x$I
#%x$9
#%x8$
8$'<%'8&'$E
$#'$%'<E'8$
<%'8:'<#'8I
-
8$'<&'<:'$%
<Ix$:
<Ix$&
<Ix$I
<Ix$9
<Ix8$
-
<%'8<'8:
-
#I'8$
$#'<%
8#x88
8#x8#
<E'8%'8$'8E
-
#%x88
#%x8#
<&'<:'$E
$E'8$'<E'8&
<Ix88
<Ix8#
8<'<%
8%'<#'$8'8<
Strona 5P z 252
8#x8<
8#x8E
8#x8%
<<'$8'8I'$E
<$'8E'8$'E$
8E'#:'$9'#%
#%x8<
#%x8E
#%x8%
<%'$<'##'$%
#9'$<'#I'8I
#$'8$'#I'8I
<Ix8<
<Ix8E
<Ix8%
8I'$8
#%'8<
$:'$9
8#x8:
8#x8&
8#x8I
8#x89
8#x#$
-
##'8E'89'<#
8<'8%'<#
$#'$:'<E'8E
-
#%x8:
#%x8&
#%x8I
#%x89
#%x#$
#I'#$'8$'8:
<%'#9'#8'8I
$8'89'#:'8&
<%'<I'89'8I
$8
<Ix8:
<Ix8&
<Ix8I
<Ix89
<Ix#$
-
#:'$#'89
$I'<#'89
$#'<#'8<
-
8#x#8
8#x##
8#x#<
8#x#E
8#x#%
$E'$:'$#
8E
<%'#9'$<'$%
-
8E'8$'<E'8&
#%x#8
#%x##
#%x#<
#%x#E
#%x#%
<%'#$'8$'$:
8$'$%'8I'<#
<%'8I'8$'<9
#E'#:'#I'<#
-
<Ix#8
<Ix##
<Ix#<
<Ix#E
<Ix#%
#I'$#'#&
#<'#I
<%'8$'8I'$%
<%'<<
#E'#I'<%'<$
8#x#:
8#x#&
8#x#I
8#x#9
8#x<$
<:'##
8$'E$'8:
#I'<#'$8
<#'<$'E$
##'$8'$#'<%
#%x#:
#%x#&
#%x#I
#%x#9
#%x<$
<%'<I'8I'8:
8$'<$'$E
#E'<E'#I'<#
#E'#:'#I'8I
<%'8I'<E
<Ix#:
<Ix#&
<Ix#I
<Ix#9
<Ix<$
<%'8<
88'#&'<#
#I'#:'8$'<E
#I'#:'8I'#<
$#'<<
8#x<8
8#x<#
8#x<<
8#x<E
8#x<%
<%'$8
$8'<#'8&'#I
<#'8%'#:
$#'8<'$8
$8'8%'#9
#%x<8
#%x<#
#%x<<
#%x<E
#%x<%
<%'##'8I'<9
<%'#I'<E'$E
$E'#I'8$'<E
<#'$8'8$
<%'#I
<Ix<8
<Ix<#
<Ix<<
<Ix<E
<Ix<%
$#
$8'#:'8<
$8'8#'<E'$<
$8'<%'8<
#&'$E'$8'<%
8#x<:
8#x<&
8#x<I
8#x<9
8:'#9'$8'#I
8%'8<'<9
8%'$8'<#
8&'#:'<E'8$
#%x<:
#%x<&
#%x<I
#%x<9
$:'#9
8I'#I'<#'8$
#E'#I'<%'<$
-
<Ix<:
<Ix<&
<Ix<I
<Ix<9
8%'#E'8$
<E'#&'#%
-
$%'8#'<%'#:
8<x$8
8<x$#
8<x$<
8<x$E
8<x$%
#8'<%'$#'<9
#:'<9'$8'E$
8<'8%'$8'#I
<&
$#'88'8<
#:x$8
#:x$#
#:x$<
#:x$E
#:x$%
<%'$:'8I'<8
#&'#:'8I'<%
#9'8E'<%'8I
-
8%'8E'#9
<9x$8
<9x$#
<9x$<
<9x$E
<9x$%
<%'#:'#E'<&
#I'#&'8%'$<
8I'$E'#I'<I
<$'$&'8E'#:
8$'#:'<E'<8
8<x$:
8<x$&
8<x$I
8<x$9
8<x8$
<9
#I'8$'89'<9
<E'#I'<%'E$
<<'8%'#I'8I
8$'<%'#8'8:
#:x$:
#:x$&
#:x$I
#:x$9
#:x8$
$#'8I'E$'$E
8%'#$'#9
-
<%'#9'<E'#I
<%'8E'$<
<9x$:
<9x$&
<9x$I
<9x$9
<9x8$
8$'<%'8&'$&
$#'$:'<E'8$
<%'<&'8$'$#
-
#I'8%'8$'<:
Strona 55 z 252
8<x88
8<x8#
8<x8<
8<x8E
8<x8%
$#'<%'E$
##'$8'8I'$E
-
8&'$9'8%
8<'#&'8$'<%
#:x88
#:x8#
#:x8<
#:x8E
#:x8%
8$'<:'8E'$<
<%'8E
8%'$#'8&'E$
8E'<%'<E'8$
$<'<%'8$'E$
<9x88
<9x8#
<9x8<
<9x8E
<9x8%
8$'<&'8E
8E'8$'<E'E$
<%'$<'##'<9
#9'#I'8$'8I
<%'8$'$#'8I
8<x8:
8<x8&
8<x8I
8<x89
8<x#$
<9'$<'<%'#<
<%'$8'<#
<#'$<'#&'8%
8<'89
#&'$E'#9'8I
#:x8:
#:x8&
#:x8I
#:x89
#:x#$
$<'<%'<8
$<'8&'<9
-
<E'#9'8:'8I
$<'<%'<8
<9x8:
<9x8&
<9x8I
<9x89
<9x#$
#$'8$'8:'<I
<%'#8'#I'8$
#:'8&'89'$8
<%'8$'<I'89
$8
8<x#8
8<x##
8<x#<
8<x#E
8<x#%
<#'<%'#&'<8
8E'$#'<9'$:
$#'8E'<$'E$
-
<%'#&
#:x#8
#:x##
#:x#<
#:x#E
#:x#%
<%
$&'8I'#%
$:'$<'8$'#E
#E'#I'<%
<%'<I'8I'8:
<9x#8
<9x##
<9x#<
<9x#E
<9x#%
<%'#$'8$
#I'8$'#9'<%
#I'8$'<%'#<
8<'8%'#<
-
8<x#:
8<x#&
8<x#I
8<x#9
8<x<$
8%'<#'<%
-
8<
8I
<%'#E'<$'8I
#:x#:
#:x#&
#:x#I
#:x#9
#:x<$
-
8I'$<'#I'E$
$<'$#'#I
<<'<$
<%'<<'#9'<8
<9x#:
<9x#&
<9x#I
<9x#9
<9x<$
<%'<I
$8'<%'8$'<I
$8'8$'<E'#I
8I'8$'<#'$8
##'<%'8<'#E
8<x<8
8<x<#
8<x<<
8<x<E
8<x<%
<%'E$'#&'<9
<%'89
<#'<%'<$
$#'<%'8$'8:
<%'<$'<E'$#
#:x<8
#:x<#
#:x<<
#:x<E
#:x<%
$<'<%'E$'<9
#9'$8'<%'#&
<%'#9'#%'8$
$#'<#'8$'#%
8%'$<'#9
<9x<8
<9x<#
<9x<<
<9x<E
<9x<%
<%'##'8I'<9
<%'#I'$#'#E
$8'#I'$&'89
$8'<#'8$'#%
$8'<%'#I'<&
8<x<:
8<x<&
8<x<I
8<x<9
$#'<%'##'#:
<%'##'<9'#<
$8'$I'<%
#<'<%'E$'$<
#:x<:
#:x<&
#:x<I
#:x<9
$<'8<'#&'8$
$<'#&'#9'8I
$I'<%
8<'#9'$<'#&
<9x<:
<9x<&
<9x<I
<9x<9
8#'8&'#I'#E
<%'8I'#&'$#
$%'8#'<%'#:
-

Strona 5O z 252
Analiza wepolowa
Dstatecznym rozwi.zaniem sprawy wektora inerc(i (est tzw' analiza
wepolowa' 1amo sowo "wepole" (est neolo!izmem w (ezyku polskim)
pochodzi od sw "wieszczestwo" i "pole") czyli" "substancia" i "pole"' ;
tumaczeniu ksi./ki "Twrczo*+ (ako nauka *cisa" 2ndrze( Lralski uzy
sowa "wepole" uwa/a(.c) ze trudno znaleK+ odpowioednie polskie
sowo' Z!adza(.c si z He!o ar!umentac(a w dalsze( cz*ci przezentac(i
TRIZ te/ bdziemy uzywali po(ecia "wepole"'
Strona QI z 252
8' ,znaczenia przyjte w analizie wepolo
Strona Q1 z 252
@4 Re"u1y dzia1a: na wepolach
Re"u1a pierwsza zasada uzupe1niania syste'u do pe1ne"o wepola
1ystem niewepolowy =(ednoelementowy) zo/ony tylko z
substanc(i lub pola> i niepeny wepolowy =zo/ony z dwch tylko
elementw> 'usi !y) 7 dla podwy/szenia sterowalno*ci i e-ektywno*ci 7
uzupeniony do pene!o wepola'
Cormaln. zasad. (est) /e 1
8
zazwycza( dotyczy przedmiotu
=detalu>) a 1
#
to narzdzie) ale w rozumieniu 2ltszullera) a wic nie
palnik) a pomie?4
Bierunek oddziaywania pola i substanc(i pokazu(. strzaki5
FHzykG wepoli pozwala zapisa+ to) co (est dane =t(' model
zadania> i to) co otrzymano w rezultacie rozwi.zania problemu'
@rzy(rzy(my si te( procedurze na prostych i 1atwych zadaniach'
Strona Q2 z 252
$rzyk1ad ?
Hak dokadnie i z du/. wyda(no*ci. malowa+ drobne detale'
;yda(e si) /e malowanie zanurzeniowe (est na(szybsz. z metod) ale
wtedy na powierzchni detali pozosta(e zbyt du/o -arby i (e( !rubo*+
(est nierwnomierna' Co zrobi+O
1ytuac( t i rozwi.zanie mo/na zapisa+ w symbolice wepolowe(
wedu! schematu przedstawione!o na rysunku5
1trzaka -alista oznacza Fniezadowala(.ce oddziaywanieG)
@odw(na strzaka zastpu(e sowa5 Fdla rozwi.zania zadania nale/y
prze(*+ doG' 1
8
7 substanc(a) =na o! narzdzie>) a czasem detal) 1
#
-
-arba =czasami cz*+ narzdzia bezpo*rednio dziaa(.ca na detal np'
pomie? palnika>
Zapis odczytu(emy5 Fmodel zadania 7 dwie substanc(e
niezadowala(.co wsppracu(.ce ze sob.' Mla rozwi.zania zadania
nale/y prze(*+ do wepola) w ktrym mechaniczne pole dziaa na detal)
wza(emnie oddziau(.cy na -arb'G
Strona Q0 z 252
Mziaanie zbdne =niekorzystne> mo/na pokaza+ dwoma
strzakami5 prost. oznacza(.ca korzystn. cz*+ dziaania i -alist. 7
niekorzystn.) niepotrzebn. cz*+ dziaania'
; omawianym przykadzie zastosowano ruch wirowy) czyli FpoleG
si od*rodkowych) ktre pozwala(. zrzuci+ zbdn. ilo*+ -arby)
nao/one( technik. zanurzeniow.'
$rzyk1ad @
Hak szybko i wyda(nie zatapia+ szklane ampuki z lekarstwami'
;iadomo) /e palnik o du/e( mocy lub du/e( powierzchni dziaania)
pozwoli na szybkie zatapianie ampuek) ale cz*+ zapewne zniszczy lub
uszkodzi' Co robi+O
@ole cieplne - @
t
dziaa z nadmiarem na detal 7 ampuk 1
8)
cz*+
dziaania (est oczywi*cie korzystna =chodzi o zatapianie szka>) ale
cz*+ dziaa szkodliwie =mo/e za bardzo prze!rza+ ampuki) a
zwaszcza ich zawarto*+ >' Mla rozwi.zania problemu nale/y prze(*+ do
wepola) w ktrym 1
#
przepu*ci dziaanie korzystne) ale zatrzyma
niekorzystne'
Strona Q6 z 252
Zapis pokazu(e wyraKnie w czym le/y sens rozwi.zania' Mana bya
substanc(a i pole) Kle wsppracu(.ce ze sob.' Zmieni+ t wspprac
trudno =w tym akurat przypadku>) 1tosu(emy zatem metod
Fobe(*ciow.G i dobieramy substanc( 1
#
) ktra dobrze wsppracu(e z
polem' ,ale/y przy tym zapewni+ dobr. wspprac substanc(i 1
8
i
substanc(i 1
#
) a to (u/ nie stanowi problemu'
; danym przypadku zastosowano zatapianie ampuek cz*ciowo
zanurzonych w bie/.ce( wodzie) ktra stanowi ochron przed zbyt
silnym dziaaniem palnika o du/e( mocy !rzewcze( =chodzi przecie/ o
du/. wyda(no*+ zatapiania>'
$rzyk1ad A
@o zako?czeniu monta/u a!re!atw chodniczych nale/y
sprawdzi+ szczelno*+ instalac(i' ;a/ne (est) /eby u(awni+ nawet
male?kie przecieki' Hak robi+ to szybko i skutecznieO
odel te!o zadania zbudowa+ nietrudno5 dana (est substanc(a 1
8
ktr. trzeba u(awni+5
1trzaka przerywana oznacza5 nale/y wprowadzi+ korzystne
dziaanie) tu5 otrzyma+ sy!na Fna wy(*ciuG' 1ytuac( t mo/na zapisa+
te/ inacze(5
Strona Q5 z 252
Teraz (u/ wida+ (asno) (ak nale/y przeksztaci+ model zadania)
/eby do(*+ do rozwi.zania' Mo zbudowania wepola braku(e dru!ie(
substanc(i) a wic trzeba (. wprowadzi+5
Ldyby Fpole sy!nauG dao si otrzyma+ z substanc(i 1
8
7 zadania
po prostu by nie byo' Mlate!o w prawe( cz*ci zapisu strzaka (est
skierowana do @ i mo/e wychodzi+ (edynie z 1
#
' Hasny (est sens
rozwi.zania5 1
8
nie da(e dobre!o Fsy!nalne!o polaG) a wic stosu(emy
Fobe(*cieG5 doda(emy substanc( 1
#
) ktr. mieszamy z substanc(. 1
8
i
ktra w odr/nieniu od nie( da(e dobry sy!na'
Zadanie sprowadzono wic do doboru substanc(i) ktra da(e si
zmiesza+ np' z -reonem i mo/e si w prosty sposb u(awni+ w
mie(scach wyciekw' Ten dobr przeprowadzamy rwnie/
metodycznie) ale o tym innym razem'
@owy/sze zadanie byo rozwi.zane w zakadzie) produku(.cym
domowe chodziarki' Z!odnie z patentem nr #&& I$% do robocze!o
pynu chodz.ce!o doda(e si niewielk. ilo*+ lumino-oru) ktry
powodu(e *wiecenie si nawet male?kie( kropelki w promieniach lampy
ultra-ioletowe(' amy wic to) o co chodzio5 szybkie i dokadne
sprawdzenie szczelno*ci instalac(i'
Strona QQ z 252
Re"u1a dru"a re"u1a przechodzenia do #epola
1ystemy wepolowe ma(. tendenc( przechodzenia do systemw
-epolowych) t(' wykorzystu(.cych pole ma!netyczne i substanc(e
-erroma!netyczne'
T re!u mo/na zapisa+ w systemie wepolowym (ak na rysunku
poni/e('
Tendenc(a do zwikszania stopnia dyspers(i substanc(i 1
#
)
zastpowanie Flite!oG narzdzia) narzdziem FproszkowymG - (est do*+
typowa dla wszystkich systemw wepolowych' Im drobnie(sze
cz.steczki - FnarzdziaG) tym atwie(sze sterowanie i wy/sza
dokadno*+' 1terowanie substanc(ami typu FproszkiG (est mo/liwe
wy.cznie z pomoc. pl i tu na(cz*cie( zna(du(e zastosowanie atwe
do wy!enerowania i sterowania 7 pole ma!netyczne' Mlate!o te/ w
F*wiecie wepoliG czsto spotyka si #epole) czyli wepole) w ktrych
narzdziami s. -errocz.steczki lub ma!netyczne cz.steczki) sterowane
polem ma!netycznym lub cz*cie( elektroma!netycznym'
Strona QP z 252
@rze(*cie do -epola mo/liwe (est w tych przypadkach) kiedy (u/
dane s. dwie wza(emnie oddziau(.ce) ale nie wsppracu(.ce
substanc(e i wtedy F-errocz.stkiG wprowadza si w (edn. z nich
Mwie substanc(e5 1
8
i 1
#
Kle lub wcale nie wsppracu(. ze sob.'
Zamiast (edne( z nich - tu 1
#
- wprowadzamy mieszanin 1
#
z
substanc(a -erroma!netyczn. 1
-
' Taka mieszanina rea!u(e na pole
ma!netyczne @
m
'
Re"u1a trzecia re"u1a !urzenia wepola
Reby zburzy+ niepotrzebny lub szkodliwie dziaa(.ce wepole)
pomidzy dwie posiadane substanc(e nale/y wprowadzi+ trzeci.)
bd.c. odmian. (edne( z dwch wy(*ciowych substanc(i'
;epole mo/na zburzy+ dwoma zasadniczymi metodami5 przez
usunicie lub wymian elementw systemu lub przez wprowadzenie
r/nych uzupenia(.cych elementw'
@owsta(e przy tym problem5 wepole na(atwie( zburzy+ metoda
wprowadzeni trzecie( substanc(i) ale warunki zadania zazwycza( na to
nie pozwala(.' 1ens te( zasady pole!a na tym) /eby wprowadzi+ trzeci.
substanc(e i (ednocze*nie (e( nie wprowadza+'
Strona Q5 z 252
Reby zrealizowa+ to sprzeczne zalecenie) nale/y stara+ si
przy!otowa+ t trzeci. substanc(e z tych) ktre (u/ istnie(. w
systemie' ;tedy trzecia substanc(a bdzie i (ednocze*nie (e( nie
bdzie4 o/e by+ rozpatrywana (ako cz*+ posiadanych substanc(i5
$rzyk1ad A
@odwodne FskrzydaG wodolotu zu/ywa(. si na skutek z(awiska
kawitac(i' o/na (e oczywi*cie pokry+ substanc(. = t. trzeci. > ktra
(ednak/e te/ bdzie si zu/ywaa' Z!odnie z re!u. trzeci. mo/na
wprowadzi+ Finny rodza( metaluG na materia skrzyde 7 to (ednak nic
nie da) lub wprowadzi+ Finny rodza( wodyG na przykad ld4 ;ystarczy
wic namra/a+ na powierzchni skrzyde cienk. warstw lodu) /eby
uzyska+ obiekt FniezniszczalnyGX wody (est przecie/ pod dostatkiem) a
schadzanie skrzyde to znany problem'
Strona QO z 252
Re"u1a czwarta re"u1a przechodzenia do wepola 1a:cuchowe"o

1ystemy wepolowe ma(a tendenc( do rozwi(ania substanc(i 1
#
w
samodzielne wepole5
Dczywi*cie substanc(a 1
E
mo/e utworzy+ nowe wepole' ; ten
sposb powsta(e wepole a?cuchowe'
$rzyk1ad B
Mo dnia dzisie(sze!o w technice wykorzystu(e si (edn. z Fmaszyn
prostychG 7 klin' Uatwo !o wbi+ lub wsun.+ lecz ci/ko wy(.+'
@rbowano konstruowa+ r/ne!o rodza(u Fkliny zmechanizowaneG
skadane itp' Dkazay si (ednak zo/one i zawodne'
odel te!o zadania atwo przedstawi+ w postaci wepola5 klin)
powierzchnia na ktr. dziaa i wza(emne oddziaywania midzy nimi'
;epole zawiera trzy elementy) (est wic kompletne) ale /aden z
elementw nie podda(e si atwemu sterowaniu'
Zadanie rozwi.zano przez wprowadzenie klina zo/one!o z dwch
cz*ci) z ktrych (edna wykonana (est z atwo topliwe!o stopu' Ldy
Strona PI z 252
trzeba klin wy(.+) wystarczy pod!rza+ t cz*+ i klin atwo da(e si
usun.+'
Re"u1a pi%ta re"u1a ujawniania e#ekt7w #izycznych
He*li w warunkach zadania dane (est wepole zawiera(.cy pole @
8
)
a na wy(*ciu trzeba mie+ pole @
#
)

to okre*lenie potrzebne!o pola
mo/na otrzyma+) .cz.c nazw pola @
8
i @
#
5
@rzykadowo5 (e*li dane (est pole mechaniczne) a na wy(*ciu
po/.dane (est pole ma!netyczne) to potrzebny (est e-ekt
mechanoma!netyczny = np' ma!netostrykcy(ny > Zna(.c okre*lenie pola
mo/na podebra+ substanc(e 1
#
realizu(.c. ten e-ekt lub rozwin.+
substanc( 1
#
w wepole a?cuchowe) w ktrym 1
E
bdzie mo!a
realizowa+ po/.dany e-ekt'
; zdaniach na zmian 1
8
= obrbka) przemieszczanie) itp' > pole
@
#
(est konieczne dla wywarcia oddziaywania na 1
8
5
Strona P1 z 252
Re!ua % zachowu(e swo(. FmocG tak/e i w tym przypadku'
Oinie rozwoju syste'7w technicznych
2ltszuller pisa5 F@oznali*my wiele linii rozwo(u systemw
technicznych' Dkazay si do*+ skomplikowane 7 z nieoczekiwanymi
prze(*ciami) spiralnymi FzakrtamiG) liniami wewn.trz innych linii'
Dprcz te!o okazao si) /e linie rozwo(u niekiedy uda(e si zwi.za+
(edn. z dru!.' o/na to zobaczy+ na poni/szym schemacie 5
Strona P2 z 252
Bonsekwenc(. te!o (est koncepc(a zwi.zania wszystkich linii
rozwo(u systemw i zbudowanie cze!o* w rodza(u o!lne!o schematu
rozwo(u) przedstawione!o na poni/szym rysunku w nieco uproszczone(
-ormie5
Strona P0 z 252
Dsi. systemu) (e!o Fkr!osupemG (est linia rozwo(u systemw
wepolowych5 od niewepoli) poprzez proste wepola) do zo/onych i dale(
do wepoli -orsowanych i kompleksowo -orsowanych' ,a ka/dym etapie
te( linii (est mo/liwo*+ realizac(i dro!i w !r5 prze(*cie do
nadsystemu' ,a schemacie pokazano to wy.cznie dla Fprostych
wepoliG' Zrobiono tak) /eby nie zaciemnia+ prze(rzysto*ci rysunku'
1chemat narysowano w (edne( paszczyKnie) chocia/ wida+) /e strzaki
Fmono 7 bi - poli 7 mono - '''G tworz. spirale przestrzenn.' ;
uproszczeniu pokazano te/ dro! Fw dG t(' do mikropoziomu'
$rzyk1ad Q
;spczesne akumulatory ener!ii mechaniczne( 7
superszybkobie/ne koa zamachowe - wykonu(e si (ako struktury
wielowarstwowe) nawi(a(.c ta*m stalow. na szpul' @oszcze!lne
zwo(e s. skle(ane wysokowytrzymaymi kle(ami' Takie koo (est
wytrzymae) ale i ono ma swo(. !ranic obrotw krytycznych) powy/e(
ktre( dochodzi do rozerwania !o siami od*rodkowymi' Hak podnie*+
poziom obrotw krytycznychO
Rozwi.zu(.c to zadanie w! o!lne!o schematu zauwa/amy) /e
dany (est niewepolowy system5 stalowa ta*ma' Takie niepene wepole
nale/y 7 z!odnie z re!u. 8 przeksztaci+ w kompletne wepole' Dznacza
to) /e do systemu powinno we(*+ pole i substanc(a' Z wprowadzeniem
substanc(i kopot) bo nie wolno wprowadza+ nowych cia) /eby nie
po!arsza charakterystyki koa) a (ednoczenie powinna by+ do.czona
dru!a substanc(a) /eby skompletowa+ wepole' Rozwi.zaniem (est dru!a
stalowa ta*ma) czyli w sumie - ta*ma podw(na' To (ednak nie do
Strona P6 z 252
ko?ca zaatwia problem5 bya ta*ma i (est nadal ta*ma') Trzeba
wprowadzi+ pole' Hakie pole mo/e przyci.!a+ zwo(e ta*my (eden do
dru!ie!oO DdpowiedK (est prosta5 pole elektryczne) czyli dziaanie si
wza(emne!o przyci.!ania r/noimiennych adunkw' Ble() ktry
pozosta(e w systemie bdzie tym razem peni dodatkowo -unkc(
dielektryka' Rozwi.zanie opatentowano' ,a tym (ednak nie koniec'
Bolo zamachowe ma przecie/ ma!azynowa+ ener!i) a ener!ia adunku
elektryczne!o te/ wchodzi w rachub' He/eli wic ta*my potraktowa+
(ako okadki kondensatora to koo mo/e zma!azynowa+ wice( ener!ii'
; sensie wepolowym) oznacza to (edynie rozbudow wepola o czon
sterowania tym adunkiem) dla odzyskiwania ener!ii'
ARIZ QR
I Stadiu' analityczne
84 ;ybr zadania'
#' 1precyzowania podstawowe!o o!niwa zadania'
<' 3(awnienie zasadnicze( sprzeczno*ci techniczne('
E' 1precyzowanie bezpo*rednie( przyczyny sprzeczno*ci'
II Stadiu' operacyjne
Strona P5 z 252
8' Zbadanie typowych metod usuwania sprzeczno*ci
zastosowanych5
a> w przyrodzie)
b> w technice'
#' @oszukiwanie nowych FchwytwG wynalazczych metod.
wprowadzania zmian5

a> w o!niwach systemu)
b> w *rodowisku zewntrznym)
c> w systemach wsppracu(.cych'
III Stadiu' syntetyczne
8' ;prowadzenie uwarunkowanych -unkc(onalnie zmian do
systemu'
#' ;prowadzenie uwarunkowanych -unkc(onalnie zmian do
metody wykorzystywa-
nia systemu
<' 1prawdzenie mo/liwo*ci wykorzystania przy(te( zasady do
rozwi.zywania innych
technicznych za!adnie?'
<' Dcena opracowane!o rozwi.zania'
Hak wida+) by to dopiero pocz.tek metodyczne!o dziaania w
dziedzinie twrczo*ci techniczne(' To) co si rzuca w oczy
Strona PQ z 252
natychmiast 7 to brak Idealne!o ;yniku Bo?cowe!o = I;B > 7 bardzo
wa/ne!o elementu TRIZ i tabeli typowych chwytw wynalazczych'
I;B 7 to dro!owskaz dla twrcy5 (asno precyzu(e cel do
osi.!nicia' Tabela chwytw 7 to narzdzia' Rzecz (asna 2ltszuller i
(e!o zesp dostrze!li t i inne niedo!odno*ci 2RIZ i wkrtce po(awi
si5
ARIZ W RB
I4 G&ci&lenie s#or'u1owania zadania
?4 3rok4 Dkre*li+) (aki (est ostateczny cel) (aki sobie stawiamy'
@4 3rok4 1prawdzi+) czy mo/na osi.!n.+ cel metod.
Fobe(*ciow.G) czyli rozwi.zu(.c inne zadanie) ale prowadz.ce
do te!o same!o celu'
A4 3rok4 Zbada+ ktre rozwi.zanie5 zadania zasadnicze!o) czy
Fobe(*ciowe!oG) mo/e da+ wikszy e-ekt'
B4 3rok4 1precyzowa+ wyma!ane wskaKniki ilo*ciowe5 prdko*+)
podatno*+ technolo!iczn.) dokadno*+) !abaryty itd'
Q4 3rok4 1precyzowa+ wyma!ania) wynika(.ce z konkretnych
warunkw) w (akich nast.pi wdro/enie nowe!o opracowania'
II4 Stadiu' analityczne
?4 3rok4 1-ormuowa+ Idealny ;ynik Bo?cowy = I;B >'
Ddpowiedzie+ na pytanie5
co chcemy otrzyma+ w przypadku idealnymO
Strona PP z 252
@4 3rok4 Dkre*li+) co przeszkadza w drodze do osi.!nicia I;B) w
czym tkwi przeszkodaO
A4 3rok' 3stali+) dlacze!o przeszkadzaO = Ddpowiedzie+ na
pytanie5 Fw czym tkwi bezpo*rednia przyczyna istnienia
przeszkodyOG >
B4 3rok' 3stali+5 w (akich warunkach udaoby si zrealizowa+
I;B) czyli5 Fw (akich warunkach zniknie przeszkodaOG
III4 Stadiu' operacyjne
?4 3rok4 1prawdzi+ mo/liwo*+ usunicia sprzeczno*ci techniczne(
metod. zmiany dane!o obiektu = maszyny) mechanizmu)
procesu >) wykorzystu(.c tabel typowych FchwytwG
wynalazczych
@4 3rok4 1prawdzi+ mo/liwo*+ dokonaa zmian w otoczeniu
obiektu i w innych obiektach) wsppracu(.cych z danym'
A4 3rok4 Zaadaptowa+ rozwi.zania z innych dziedzin techniki
= odpowiedzie+ na pytanie5 (ak rozwi.zano podobne problemy
w innych dziedzinach techniki >
B4 3rok4 1prbowa+ zastosowa+ FodwrotneG rozwi.zania
=odpowiedzie+ na pytanie5 F(ak rozwi.zywano w technice
zadania odwrotne do dane!o i czy nie daoby si ich
zastosowa+) bior.c (e Fze znakiem minusG>
Q4 3rok4 ;ykorzysta+ FprototypyG przyrody' = odpowiedzie+ sobie
na pytanie5 (ak przyroda rozwi.zu(e podobne problemy >
IX4 Stadiu' syntetyczne
Strona P5 z 252
?4 3rok4 Zbada+) (ak powinny zosta+ zmienione inne elementy
dane!o obiektu po wprowadzeniu zmiany w obiekt zasadniczy'
@4 3rok4 Zbada+) (ak powinny zosta+ zmienione obiekty
wsppracu(.ce z danym'
A4 3rok4 Zbada+ mo/liwo*ci wykorzystania zmienione!o obiektu
dodatkowo) w inny sposb'
B4 3rok4 ;ykorzysta+ uzyskan. now. ide = lub ide odwrotn. do
uzyskane( > przy rozwi.zywaniu innych zada? technicznych'
Hak wida+) 2ltszuller znacznie rozszerzy problem analizy istoty
zadania) wprowadza(.c cae pierwsze stadium) po*wicone u*ci*leniu
problemu' ;i./e si to z badaniami nad Fwektorem inerc(iG i
konsekwenc(om (e!o istnienia i dziaania' 2ltszuller doszed do
wniosku) /e na(powa/nie(sz. przeszkod. na drodze postpu) (est
nawykowe my*lenie i dziaanie) w my*l zasady5 Fconsuetudo est altera
naturaG = przyzwycza(enie (est dru!. natur. - Cicero>
Hak to dziaa w praktyce) poka/emy na przykadzie proste!o
zadania techniczne!o5
ZadanieC
Trzeba przerzuci+ ruroci.! na-towy przez do*+ szeroki w.wz'
;arunki wykluczay zastosowanie podpr) supw itp' ,ie wolno byo
te/ wy!in.+ ruroci.!u w !r) w ksztat uku = (ak czsto si to robi w
podobnych przypadkach >
Strona PO z 252
Rozwi.zanie5
@ostpu(emy z!odnie z 2RIZ-:E) a zatem5
I4 G&ci&lenie s#or'u1owania zadania
?4 3rok' Bo?cowy cel5 ruroci.! bie!nie przez w.wz i nie wy!ina
si w o!le lub wy!ina bardzo mao'
@4 3rok' etoda Fobe(*ciaG5 np' przeprowadzi+ ruroci.! pod
ziemi.) pod dnem w.wozu'
A4 3rok' @odziemne prze(*cie bdzie dro!ie'
B4 3rok' Zadanie ma by+ wykonane tanio' @rzy kosztach nie
wy/szych ni/ o ok' <$w od kosztw prowadzenia rury na innych
odcinkach'
Q4 3rok' ;arunki !eolo!iczne i topo!ra-iczne wyklucza(.
prowadzenia podziemne( trasy i budow (akichkolwiek podpr'
II4 Stadiu' analityczne
?4 3rok4 Ruroci.! utrzymu(e si sam i w o!le si nie wy!ina'
@4 3rok' Rura wy!ina si pod ci/arem wasnym i cieczy
wypenia(.ce( (e( wntrze'
A4 3rok4 6ezpo*rednia przyczyn. (est ci/ar rury i sia !rawitac(i'
B4 3rok4 @rzeszkoda zniknie) !dy sia ci/ko*ci nie spowodu(e
znacz.ce!o wy!icia rury'
III4 Stadiu' operacyjne
Strona 5I z 252
?4 3rok4 1przeczno*+ techniczna zniknie) !dy zmnie(szymy
radykalnie ci/ar na- -
toci.!u lub zwikszymy sztywno*+ rury'
@4 3rok' ,ie ma mo/liwo*ci zrealizowania (akie(kolwiek zmiany
w *rodowisku otacza(.cym w.wz i rur'
A4 3rok' Hak zwiksza si sztywno*+ struktur no*nych np' w
budownictwie mostwO - 1tosu(e si struktury kratownicowe
lub linowe'
B4 3rok' Ldy chcemy zmnie(szy+ sztywno*+ 7 zmnie(szamy
!rubo*+) *rednic i kory!u(emy ksztat'
Q4 3rok' @rzyroda te/ tworzy struktury FkratownicoweG tam)
!dzie potrzebna (est du/a sztywno*+'
IX4 Stadiu' Syntetyczne
?4 3rok4 Zwikszenie sztywno*ci ruroci.!u mo/liwe (est 7 w
warunkach zadania - przez powikszenie (e!o wskaKnika
z!inania) czyli wykonanie !o np' z dwch rur
poo/onych (edna nad dru!. i po.czonych krzy/ulcami)
tworz.cymi Fkra townicG' =Rys' $: >
@4 3rok' Ruroci.! doprowadza(.cy na-t i doprowadza(.cy (. z
mie(sca przekroczenia w.wozu musi by+ zaopatrzony w
tr(niki' o/na te!o unikn.+) stosu(.c odrbn. kratownic
no*n. dla ruroci.!u) =Rys'$&> ale wtedy decydowa bdzie
koszt'
Strona 51 z 252
A4 3rok' @o analizie 7 by+ mo/e udaoby si wykorzysta+
kratownicow. struktur dla skonstruowania kadki dla
pieszych'
B4 3rok' Idea rozwinicia przekro(u dla powikszenia wskaKnika
wytrzymao*ci na z!inanie (est powszechnie znana i
wielokrotnie wykorzystywana'
@owy/szy przykad (est do*+ banalny i ka/dy absolwent technikum
budowlane!o lub
echaniczne!o) natychmiast 7 bez !bsze( analizy 7 mo/e takie
rozwi.zanie wymy*li+' ; przytoczonym przykadzie chodzio (edynie o
pokazania konsekwenc(i) z (ak. al!orytm prowadzi do celu) (akkolwiek
nie da(e recepty cakiem !otowe( np' Fzast.pi+ (edn. rur dwiema)
poo/onymi (edna nad dru!. i po.czonymi krzy/ulcamiG' 1u!estie
al!orytmu s. (ednak na tyle prze(rzyste) /e ka/dy Fczowiek z bran/yG
natychmiast widzi rozwi.zanie' ,astpne przykady nie bd. (u/ takie
oczywiste i bdziemy (e sobie po kolei analizowa+) a/ do cze!o*
Fnaprawd trudne!oG4
ARIZ TQ c
@o pocz.tkowych =wielu > prbach s-ormuowania "al!orytmu"
rozwiazywania innowacy(nych zadan) (ako ostatnie dzieo zycia
0enryka 2ltszullera po(awi si 2RIZ - I%) a po poprawkach i
uzupenieniach - 2RIZ-I%-c
Strona 52 z 252
@eny przykad analizy problemu z zastosowaniem re!u 2RIZ -I%-
c pokazano ni/e( na przykadzie ochrony radioteleskopu przed
wyadowaniami atmos-erycznymi'
5z&) I
3rok ?4? Zapisa+ warunki zadania 7 minimum) unika(.c -achowych
okre*le? -
w nastpu(.ce( postaci5
- techniczny system =dla''' su/.cy do'''>
- elementy systemu =na tle siatki operatora systemowe!o) patrz
ni/e( >
- sprzeczno*+ technolo!iczna 8 =wskaza+ konkretn. sprzeczno*+>
- sprzeczno*+ technolo!iczna # =wskaza+>
- przy minimalnych zmianach w systemie nale/y uzyska+ =opisa+)
(aki rezultat powinien by+ uzyskany>
$rzyk1adC
Techniczny system odbioru kosmicznych -al radiowychX
elementy systemu5 radioteleskop) wyadowania atmos-eryczne)
instalac(a od!romowa) piorunochrony) przewody uziemienia itd'
Strona 50 z 252
- 1T-8 sprzeczno*+ technolo!iczna) 85 (e*li zastosowa+ dobr.
ochron przed skutkami uderzenia pioruna 7 po!orszymy
czuo*+ odbioru) z powodu du/e( ilo*ci od!romnikw'
- 1T-# sprzeczno*+ technolo!iczna) #5 (e*li od!romnikw mao)
zakcenia odbioru nie wyst.pi.) ale po!orszymy ochron
radioteleskopu'
,ale/y przy minimalnych zmianach zapewni+ ochron anteny
przed wyadowaniami atmos-erycznymi) nie po!arsza(.c
czysto*ci odbioru -al radiowych'
Gwa"iC
?4 Zadanie FminimumG (est wynikiem wstpne( analizy sytuac(i
innowacy(ne() wprowadza(.cym o!raniczenia5
- wszystko pozosta(e bez zmian lub wprowadza si uproszczenia) ale
(ednocze*nie po(awia si oczekiwane dziaanie =lub wa*ciwo*+>)
albo5
- znika dziaanie szkodliwe =lub wa*ciwo*+>'
@rze(*cie od kompletne( sytuac(i innowacy(ne( do zadania 7
minimum) nie oznacza p(*cia dro!. rozwi.zania niewielkie!o
problemu' @rzeciwnie 7 wprowadzenie dodatkowych wyma!a? =rezultat
powinien by+ otrzymany Fbez nicze!oG> oznacza zaostrzenie
sprzeczno*ci technolo!iczne( i pozwala zawczasu odci.+ dro!
nierac(onalne!o kompromisu'
Strona 56 z 252
@4 @rzy -ormuowaniu zadania 7 minimum) wskaza+ wszystkie elementy
operatora systemowe!o' ,ale/y wskaza+ nie tylko techniczne elementy
systemu) ale tak/e (e!o powi.zania z przyrod. i ich wza(emne
oddziaywanie'
; zadaniu o ochronie radioteleskopu takimi naturalnymi elementami
systemu s. wyadowania atmos-eryczne i odbierane przez radioteleskop
-ale radiowe) pochodzenia kosmiczne!o'
A4 1przeczno*+ techniczna =1T> zachodzi wtedy) !dy korzystne
dziaanie powodu(e (ednocze*nie szkodliwe e-ekty' Tak/e wtedy) !dy
wzmocnienie dodatnie!o e-ektu lub osabienie szkodliwe!o =u(emne!o>
powodu(e po!orszenie (edne!o z elementw systemu lub nawet cae!o
systemu'
1przeczno*+ techniczn. -ormuu(emy) zapisu(.c zastany stan elementu
systemu i wylicza(.c (e!o cechy dodatnie i u(emne' ,astpnie
-ormuu(emy obraz przeciwne!o stanu elementu i znw wyliczamy
(e!o cechy dodatnie i u(emne'
,iekiedy w warunkach zadania dany (est tylko FprzedmiotG
=podle!a(.cy obrbce>) a techniczne!o systemu brak i w zwi.zku z tym
nie wystpu(e (awna sprzeczno*+ techniczna 1T' ; takich przypadkach
1T otrzymu(emy) umownie rozpatru(.c dwa stany przedmiotu) chocia/
wiadomo) /e (eden z nich (est wykluczony'
$rzyk1adC
Strona 55 z 252
Mane (est zadanie5 F(ak nieuzbro(onym okiem obserwowa+
mikrocz.stki) wprowadzone do optycznie czyste!o pynu) (e*li
te cz.stki s. na tyle mae) /e -ala *wietlna u!ina si na nichOG
Sprzeczno techniczna ST-1:
Jeli czsteczki s mae, ciecz pozostanie optycznie
czyst, ale nie jest moliwa ich oserwacja nie!zrojonym
okiem"
Sprzeczno techniczna ST-#:
Jeli czsteczki $% %!e, %a si$ je swoo%nie
oserwowa, ale ciecz przestanie y optycznie czyst, a to jest
nie%op!szczalne"
;arunki zadania (ak si wyda(e zawczasu wyklucza(.
rozpatrzenie 1T-# 5 nie wolno zmienia+ obiektu4 I rzeczywi*cie w
dalsze( analizie bdziemy kontynuowa+ *cie/k wytyczon.
przez 1T-8) ale 1T-# da(e warunki uzupenia(.ce co do obiektu5
male?kie cz.steczki musz. pozosta+ male?kimi) ale dla
obserwac(i powinny sta+ si du/ymi'''
Gwa"iC
B4 Terminy odnosz.ce si do narzdzia i otoczenia nale/y zast.pi+
prostymi) potocznymi
okre*leniami) dla uniknicia z(awiska wektora psycholo!iczne( inerc(i)
wywoane!o tym) /e tradycy(na terminolo!ia5
Strona 5Q z 252
- utrwala stare wyobra/enia o przedmiocie i technolo!ii pracy
narzdzia np'5 Flodoamacz amie ldG) chocia/ mo/na przecie/
porusza+ si poprzez ld) nie ami.c !o w o!le)
- zaw/a wyobra/enie o mo/liwych postaciach substanc(i5 termin
F-arbaG przywou(e w wyobraKni obraz -arby cieke( lub twarde(
-arbki akwarelowe() chocia/ -arba mo/e mie+ przecie/ posta+
proszku) m!y lub pasty)
- zaciemnia obraz specy-icznych cech substanc(i i przedmiotw5
termin FoszalowanieG ko(arzy si zazwycza( z odeskowaniem' Mo
niedawna racze( trudno byo ko(arzy+ (e ze stalow. -orm. do
-ormowania caych elementw budynku'
@o tych uwa!ach wracamy do zadania o ochronie radioteleskopu i
wykonu(emy kole(ny krok5
3rok ?4@4 ;yodrbni+ i zapisa+ par skon-liktowanych elementw5
narzdzie i przedmiot =obiekt oddziaywania narzdzia> przestrze!a(.c
nastpu(.cych zasad5
Zasada ?4
He/eli narzdzie 7 z!odnie z warunkami zadania mo/e mie+ np' dwie
r/ne -ormy 7 nale/y pokaza+ (e obie'
Zasada @4
Strona 5P z 252
He*li w zadaniu istnie(e kilka par (ednorodnych) wza(emnie
oddziau(.cych na siebie elementw 7 wystarczy podda+ analizie
(edn. taka par'
$rzyk1adC
; naszym zadaniu o radioteleskopie5 przedmioty to5 pioruny i
-ale radiowe' ,arzdzia5 od!romniki =du/o od!romnikw) mao
od!romnikw>
Gwa"iC

Q4 @rzedmiotem nazywamy element) ktry z!odnie z warunkami
zadania nale/y obrobi+) przemie*ci+) zmieni+) chroni+ przed szkodliw.
substanc(.) odsoni+) zmierzy+) itp' ; zadaniach zwi.zanych z
odsoniciem i wymian. - przedmiotem mo/e okaza+ si element)
ktre!o podstawow. -unkc(. (est rola narzdzia) (ak na przykad tarcza
szli-ierska'
R4 ,arzdziem nazywamy element z ktre!o pomoc. bezpo*rednio
oddziau(emy na przedmiot =-rez) ale nie -rezarka) o!ie?) nie palnik
itd'> ,arzdziem bywa(. standardowe detale) z ktrych montu(e si
przedmioty' @rzykadowo5 elementy Fae!o konstruktoraG - to w
sumie narzdzie) su/.ce do montowania r/nych modeli
=przedmiotw>'
Strona 55 z 252
S' Heden z elementw skon-liktowane( pary mo/e by+ zdublowany'
@rzykadowo5 dane s. dwa r/ne narzdzia) ktre powinny
(ednocze*nie oddziaywa+ na przedmiot) przy czym (edno narzdzie
FprzeszkadzaG dru!iemu' o!. te/ by+ dwa przedmioty) ktre powinny
by+ obrabiane tym samym narzdziem) a wtedy (eden przedmiot
FprzeszkadzaG dru!iemu'
Strona 5O z 252
3rok ?4A4 Zestawi+ !ra-iczne schematy sprzeczno*ci technicznych =1T>)
wykorzystu(.c FTablic sprzeczno*ciG
$rzyk1adC 1T-8 du/o przewodz.cych prtw = od!romnikw >
Rys' $8
i 1T-#' mao
przewodz.cych prtw =od!romnikw >
Rys' $#
@ierwszy przypadek pokazu(e sprzeczno*+5 Fdu/o od!romnikw 7
po!orszenie czuo*ci antenyG' ; przypadku dru!im (est
odwrotnie5 Fmao od!romnikw) odbir dobry) ale ochrona
anteny zaG'
Gwa"iC
Strona OI z 252
T4 ; tablicy 8 przytoczono sche'aty typowych sprzeczno&ci4 ;
analizie dopuszcza si wykorzystanie innych) FpozatablicowychG
schematw) (e*li lepie( wyra/a(. sprzeczno*+ techniczn.'
U4 ; niektrych zadaniach spotyka si wieloo!niwowe schematy
sprzeczno*ci) przykadowo takie (ak na Rys' $<' Takie schematy atwo
sprowadzi+ do (ednoo!niwowych ) (e*li zao/y+) /e 6 - to obrabiany
F@rzedmiotG lub przenie*+ na 6 podstawow. wa*ciwo*+ =lub stan> 2'
=Rys' $E >
Rys' $<
Rys' $E
?M4 1przeczno*+ mo/na rozpatrywa+ nie tylko w przestrzeni) ale tak/e
w czasie' @rzykadowo5 analizu(.c problem poprawy stopnia zapylenia
kwiatw wiatropylnych zauwa/amy) /e silny wiatr pocz.tkowo
powodu(e zamykanie si kielichw niektrych kwiatw) a zatem nie
zapyla ich) chocia/ m!by to robi+ bardzie( e-ektywnie ni/ saby
Strona O1 z 252
wietrzyk) nie zamyka(.cy kielichw' Takie pode(*cie pozwala niekiedy
wyraKnie( sprecyzowa+ zadanie) (akie nale/y rozwi.za+'
??4 Broki 8'# i 8'< udokadnia(. o!lne s-ormuowanie zadania)
eliminu(. wektor inerc(i' Mlate!o te/ po kroku 8'< nale/y wrci+ do
kroku 8'8 i sprawdzi+) czy nie zaistniaa niez!odno*+ w rozumowaniu
na linii 8'8 7 8'# 7 8'<' He/eli niez!odno*+ zaistniaa) nale/y (. usun.+'
3rok ?4B Z dwch schematw sprzeczno*ci =1T-8 i 1T-#> nale/y wybra+
ten) ktry zapewnia na(lepsz. realizac( !wne!o procesu
technolo!iczne!o =lub !wn. -unkc( systemu techniczne!o)
wskazane!o w warunkach zadania>' ,ale/y wskaza+ co stanowi
na(wa/nie(szy proces'
$rzyk1adC
; zadaniu o ochronie anteny radioteleskopu !wn. -unkc(.
systemu (est odbir kosmicznych -al radiowych' Mlate!o nale/y
wybra+ schemat 1T-#) w ktrym system od!romowy nie mo/e
zakca+ pracy anteny'
Gwa"iC
?@4 ;ybiera(.c (eden z dwch schematw sprzeczno*ci) wybieramy
zarazem (eden z dwch mo/liwych) przeciwnych stanw narzdzia'
Malsza analiza powinna wi.za+ si wa*nie z tym stanem' ,ie wolno 7 na
przykad 7 my*le+ o (akie(* Fmae( ilo*ci od!romnikw) (akie(*
Strona O2 z 252
Foptymalne( ilo*ciG' 2RIZ wyma!a zaostrzenia) uwyraKnienia
sprzeczno*ci) a nie (e( osabiania'
@rzy(mu(.c ide zwi.zan. z (ednym stanem narzdzia) musimy d./y+
do te!o) by przy tym stanie po(awi si (aki* korzystny czynnik)
wa*ciwy dla dru!ie!o stanu' Dd!romnikw mao) zwiksza+ ich ilo*ci
nie bdziemy) ale w rezultacie rozwi.zania problemu) pioruny powinny
by+ odprowadzane tak) (akby od!romnikw byo bardzo du/o'
?A4 Z okre*leniem !wne!o procesu technolo!iczne!o =L@T> niekiedy
wynika(. trudno*ci w zadaniach zwi.zanych z pomiarami' @omiary
prowadzi si niemal zawsze w zwi.zku z obrbk. przedmiotu) z
prowadzeniem produkc(i' Mlate!o L@T w zadaniach pomiarowych) to
L@T cae!o systemu pomiarowe!o) a nie kontrolowane( cz*ci'
@rzykadowo5 Ftrzeba sprawdza+ ci*nienie szcz.tkowe wewn.trz lamp
elektronowychG' ; tym przypadku L@T to nie pomiar ci*nienia) a
produkc(a lamp' ;y(.tkiem s. pomiary prowadzone w celach naukowo
badawczych'
3rok ?4Q4 ;zmocni+ sprzeczno*+) ukazu(.c !raniczny stan =lub
dziaanie> elementw'
Zasada A4
Mu/a cz*+ zada? dotyczy sprzeczno*ci typu5 Fdu/o elementwG 7
Fmao elementwG =lub5 silny element 7 saby element itd'>
Strona O0 z 252
1przeczno*+ typu5 Fmao elementwG nale/y traktowa+ 7
wzmacnia(.c (. - (ako5 Fzero elementwG =nieobecny element>
$rzyk1adC
6dziemy w dalsze( analizie problemu anteny zakada+) /e
zamiast Fmae( ilo*ci od!romnikwG w 1T-# pokazano Fnieobecny
od!romnikG'
3rok ?4R' 1-ormuowa+ na pi*mie model zadania) wskazu(.c5
8' skon-liktowan. par)
#' FzaostrzoneG s-ormuowania istoty kon-liktu)
<' (ak powinien zadziaa+ wprowadzony do systemu FZ-elementG
=co powinien zacho wa+) a co usun.+ lub ulepszy+)
zabezpieczy+ itd'>
$rzyk1adC
Mane s.5 nieistnie(.cy =nieobecny> przewodnik i piorun'
,ieobecny przewodnik nie powodu(e strat odbioru
radioteleskopu) ale nie zabezpiecza anteny przed skutkiem
wyadowania atmos-eryczne!o' ,ale/y znaleK+ taki FZ-
elementG) ktry zachowu(.c wa*ciwo*+ nie zakcania odbioru
przez nieistnie(.cy przewodnik) zabezpieczaby radioteleskop
przed piorunami'
Strona O6 z 252
Gwa"iC
?B4 odel zadania - (ak wida+ 7 zosta sztucznie uproszczony' 3mownie
wydzielono tylko cz*+ elementw techniczne!o systemu' Ilo*ci
pozostaych mo/emy si tylko domy*la+' ; modelu Fzadania o ochronie
radioteleskopuG z czterech elementw koniecznych dla s-ormuowania
zadania =antena) -ale radiowe) przewodnik i piorun> pozostay tylko
dwa) pozostae z wymienionych w nawiasach mo/na by w o!le
pomin.+'
?Q4 @o kroku 8': nale/y obowi.zkowo powrci+ do kroku 8'8 i
sprawdzi+ prawidowo*+ budowy modelu zadania' Czsto u(awnia si
wtedy mo/liwo*+ udokadnienia wybrane!o wcze*nie( schematu
kon-liktu) przez wskazanie w nim v-elementu) na przykad tak) (ak
pokazu(e to Rys' $%
Rys' $%
'
Strona O5 z 252
?R4 v-element nie koniecznie musi okaza+ si (ak.* now.) materialn.
cz*ci. systemu'
v-element 7 to (aka* zmiana w systemie) (akie* v-o!lne' o/e
oznacza+ np' zmian temperatury) zmian ukadu elementw systemu)
lub zmian parametrw zewntrzne!o *rodowiska'
3rok ?4S 1prawdzi+ mo/liwo*+ zastosowania Fsystemu
standardwG =inacze(5 tablicy elementarnych Fchwytw
wynalazczychG> do rozwi.zania modelu zadania' He*li zadanie nie da(e
si rozwi.za+) prze(*+ do dru!ie( cz*ci 2RIZ-I%' He*li zadanie zostao
rozwi.zane 7 mo/na prze(*+ do sidme( cz*ci 2RIZ) chocia/ w tym
przypadku zaleca si kontynuac( analizy od dru!ie( cz*ci'
Gwa"iC
?S4 2naliza w ramach pierwsze( cz*ci 2RIZ i budowa modelu zadania)
w du/ym stopniu upraszcza zadanie i w wielu przypadkach pozwala
zauwa/y+ typowe cechy w nietypowym problemie' To otwiera
mo/liwo*+ bardzie( e-ektywne!o wykorzystania Fsystemu standardwG
ni/ w przypadku prby zastosowania ich w odniesieniu do
Fwy(*ciowe!oG s-ormuowania zadania'
5z&) II
3rok @4? Dkre*li+ Fstre- operacy(n.G =1D>
Strona OQ z 252
Celem dru!ie( cz*ci 2RIZ 7 (est sprawdzenie wszystkich elementw
systemu) (akie s. do dyspozyc(i) a ktre mo/na wykorzysta+ przy
rozwi.zywaniu zadania5 przestrzeni) czasu) i pl'
Gwa"iC
?T4 ; na(prostszym przypadku stre-a operacy(na to przestrze?) w
ktre( dochodzi do kon-liktu) zde-iniowane!o w modelu zadania'
$rzyk1adC
; zadaniu o antenie 1D 7 do dyspozyc(i (est przestrze?) wcze*nie(
za(ta przez od!romnik) t(' my*lowo wydzielony Fpusty supG) Fpusty
prtG'
Strona OP z 252
3rok @4@ Dkre*li+ czas operacy(ny =CD>
Gwa"iC
?U4 Czas operacy(ny =TD>) to czas akc(i lub oczekiwania na akc(
systemu) czas w ktrym Fmo/na co* zrobi+G
- czas trwania kon-liktu T
8
) oraz
- czas do kole(ne!o kon-liktu T
#
'
Bon-likt =tu szcze!lnie krtkotrway) byskawiczny> niekiedy mo/e by+
zlikwidowany w czasie T
#'
@rzykad5
; zadaniu o antenie czas operacy(ny okazu(e si by+ sum. T
8
=czas wyadowania pioruna> oraz T
#
=czas do nastpne!o
wyadowania>' Czasu T
#
w rzeczywisto*ci

nie ma) tzn' nie da si nim
sterowa+) ani (ako* wykorzysta+'
3rok @4A Dkre*li+ mo/liwo*ci =resursy> substanc(i i pl =R1@>
istnie(.cych w rozpatrywanym systemie) w *rodowisku zewntrznym i
w przedmiocie' Zestawi+ spis R1@
Gwa"iC
Strona O5 z 252
@M4 o/liwo*ci substanc(i i pl =R1@> 7 to te substanc(e i pola) ktre (u/
zna(du(. si w systemie lub mo!. by+ atwo uzyskane przy
uwz!ldnieniu warunkw zadania'
R1@ mo!. wystpowa+ w trzech postaciach5
8> ;ewn.trzsystemowe5
a> R1@ narzdzia)
b> R1@ przedmiotu)
#> Zewn.trzsystemowe
a> R1@ *rodowiska specy-iczne!o wa*nie dla dane!o zadania)
przykadowo5 woda w zadaniu o cz.steczkach w pynie
optycznie czystymX
b> R1@) o!lne dla dowolne!o zewntrzne!o *rodowiska) pola
FtaG) przykadowo5 !rawitacy(ne) ziemskie pole ma!netyczne)
itp'
<> ,adsystemowe5
a> odpady obce!o systemu =(e*li taka sytuac(a (est dopuszczalna
z!odnie z warunkami zadania>)
b> F!roszoweG) obce elementy) ktrych warto*+ mo/e by+
pominita'
@rzy rozwi.zywaniu konkretne!o mini-zadania wskazane (est d./enie
do otrzymania rezultatw przy minimalnych FkosztachG w postaci strat
na R1@' Celowe (est wykorzystywanie na(pierw wewn.trzsystemowych
mo/liwo*ci R1@) a pKnie( zewn.trzsystemowych' ; przypadku
rozrastania si zadania i po(awiania si korzystnych pro!noz
rozwo(owych) celowe (est wykorzystanie maksimum mo/liwo*ci
wszystkich dostpnych R1@'
Strona OO z 252
@?4 Hak wiadomo) przedmiot - to niezmienny element' Hakie
mo/liwo*ci =resursy> mo!. tkwi+ w przedmiocieO @rzedmiotu w
rzeczywisto*ci nie mo/na zmienia+) t(' nie (est celowe zmienianie ich
na etapie mini-zadania' 2le niekiedy przedmiot mo/e5
- zmieni+ si sam)
- dopu*ci+ zu/ycie (akie(* (e!o cz*ci =tzn' zmian> !dy w caym
systemie (est !o du/o np' wiatr) deszcz itp'
- dopu*ci+ prze(*cie w nadsystem =ce!y si nie zmienia(.) ale dom
mo/e si zmieni+>
- dopu*ci+ wykorzystanie mikrostruktur)
- dopu*ci+ po.czenie Fz niczymG np' z pr/ni.)
- dopu*ci+ czasow. zmian'
Takim sposobem przedmiot wchodzi w R1@ tylko w tych stosunkowo
rzadkich przypadkach) !dy mo/na !o Flekko zmieni+) nie zmienia(.cG'
@@4 R1@ 7 zawiera potenc(alne mo/liwo*ci4 ;y!odnie (est skorzysta+ z
nich w pierwsze( kole(no*ci' He/eli oka/. si nie wystarcza(.ce) mo/na
doda+ inne substanc(e i pola' 2naliza R1@ w kroku #'<) (est wstpn.
analiz.'
@rzykad5
; zadaniu o ochronie anteny -i!uru(e Fnieobecny piorunochronG'
Mlate!o do R1@ wchodz. tylko substanc(e i pola zewntrzne' ; danym
przypadku R1@ 7 to powietrze) atmos-era4
5z&) III
Strona 1II z 252
1-ormuowanie idealne!o wyniku ko?cowe!o ;IW3?<
; rezultacie zastosowania trzecie( cz*ci 2RIZ nale/y s-ormuowa+
wiz( idealne!o rozwi.zania =I;B> @recyzu(e si tu tak/e sprzeczno*ci
-izyczne =1C> sto(.ce na przeszkodzie do osi.!nicia I;B' 2le I;B
wskazu(e kierunek na(bardzie( e-ektywne!o rozwi.zania'
3rok A4?4 1-ormuowa+ I;B-8
- iks-element)
absolutnie nie kompliku(.c systemu ani nie powodu(.c szkodliwych
z(awisk)
usuwa
=wskaza+ szkodliwe dziaanie>
w czasie operacy(nym TD
w stre-ie operacy(ne()
zachowu(.c zdolno*+ narzdzia do =wskaza+ korzystne dziaanie
narzdzia>
$rzyk1adC
Iks-element)
absolutnie nie kompliku(.c systemu i nie powodu(.c szkodliwych
z(awisk) usuwa w czasie TD)
Fnieprzyci.!anieG5 piorunw nieistnie(.cym przewodz.cym pr.d
prtem) ale zachowu(e wa*ciwo*ci te!o prta)
nie powodu(e strat czuo*ci anteny'
Strona 1I1 z 252
Gwa"iC
@A4 Dprcz sprzeczno*ci5 Fszkodliwe dziaanie zwi.zane z korzystnym
dziaaniemG mo/liwe s. te/ inne kon-likty) przykadowo5
Fwprowadzenie nowe!o) korzystne!o dziaania powodu(e komplikac(
systemuG lub F (edno dziaanie niez!odne z dru!imG' Mlate!o te/
s-ormuowanie I;B w punkcie <'8 to tylko wzr) wedu! ktre!o nale/y
obowi.zkowo -ormuowa+ I;B'
D!ln. ide. dowolnych s-ormuowa? I;B (est5 uzyskanie korzystnych
wa*ciwo*ci =lub usunicie szkodliwe!o dziaania> nie powinno
prowadzi+ do po!orszenia innych wa*ciwo*ci =lub po(awienia si
szkodliwe!o dziaania>
3rok A4@ ;zmocni+ s-ormuowania I;B-8 dodatkowymi wyma!aniami5
do systemu nie wolno wprowadza+ nowych substanc(i i pl) nale/y
wykorzysta+ R1@ =mo/liwo*ci substanc(i i pl>
$rzyk1adC
; modelu zadania o ochronie anteny) narzdzia nie ma
=Fnieobecny piorunochronG>'
Z!odnie z uwa!. nr #E do s-ormuowania I;B-8 nale/y
wprowadzi+ zewntrzny czynnik) t(' zast.pi+ Z-element sowem
FpowietrzeG =mo/na dokadnie(5 Fsup powietrza w mie(scu
nieistnie(.ce!o piorunochronuG>
Strona 1I2 z 252
Gwa"iC
@B4 @rzy rozwi.zywaniu mini-zadania) z!odnie z uwa!ami #$ i #8 nale/y
rozpatrywa+ wykorzystanie R1@ w nastpu(.ce( kole(no*ci5
- R1@ narzdzia)
- R1@ zewntrzne!o *rodowiska)
- R1@ uboczne R1@)
- R1@ przedmiotu =(e*li nie sprzeciwia si tre*ci uwa!i #8>
Dbecno*+ r/nych R1@ warunku(e prowadzenie czterech linii dalsze(
analizy' ; prak-
tyce warunki zadania zwykle eliminu(. cz*+ linii' @rzy rozwi.zywaniu
mini 7 zadania wystarczy prowadzi+ analiz do otrzymania idei
rozwi.zaniaX (e*li idea po(awia si na Flinii narzdziaG ) mo/na (u/ nie
sprawdza+ innych dr! analizy'
@rzy rozwi.zywaniu maksi-zadania celowe (est sprawdzenie wszystkich
mo/liwo*ci) t(' po otrzymaniu rozwi.zania na linii narzdzia) nale/y
(eszcze sprawdzi+ mo/liwo*+ uzyskania wyniku na linii F*rodowiskaG i
ubocznych R1@ oraz przedmiotu'
@odczas nauki 2RIZ-u postpu(.ca analiza przeksztaca si w
wielow.tkow.5 wyksztaca si umie(tno*+ przenoszenia idei
odpowiedzi z (edne( linii na dru!.' To tzw' Fwieloekranowe my*lenieG5
umie(tno*+ dostrze!ania zmian (ednocze*nie w systemie) nadsystemie
i podsystemie'
Strona 1I0 z 252
Uwaga!
&ozwizywanie takich za%a' prowa%zi %o przeamywania starych
wyorae' (wektora inercji)" *owstaj nowe i%ee, niekie%y z tr!%em
%ajce si$ wyrazi sowami" Jak np" okreli waciwoci +ary:
rozp!szczalna i zarazem nierozp!szczalna (arwi, nie arwic),
*rac!jc z -&./-em, notatki naley prowa%zi prostymi, nie techniczno
0 pro+esjonalnymi sowami, nawet 1%ziecinnymi2, wia%omie !nikajc
terminolo3ii +achowej, kt4ra powi$ksza psycholo3iczn inercj$"
3rok A4A 1-ormuowa+ sprzeczno*+ -izyczn. na Fmakro poziomieG5
stre-a operacy(na''''''''
w czasie czasu operacy(ne!o''''
powinna =wskaza+ -izyczny Fmakro - stanG) np' Fby+ !or.c.G>
/eby zrealizowa+ =wskaza+ (edno ze skon-liktowanych dziaa?>
i nie powinna =wskaza+ przeciwny Fmakro 7 stanG -izyczny np' Fby+
chodn.G>
/eby zrealizowa+ =wskaza+ inne kon-liktowe dziaanie lub /.danie>
Gwa"iC
@Q4 Cizyczn. sprzeczno*ci. =C1> nazywamy przeciwstawne oczekiwania
w stosunku do stanu -izyczne!o stre-y operacy(ne('
Strona 1I6 z 252
@R4 He/eli s-ormuowanie *cise!o okre*lenia C1 przysparza trudno*ci)
mo/na s-ormuowa+ krtkie okre*lenie5
element =lub cz*+ elementu w stre-ie operacy(ne(>
powinien by+ =wskaza+>
i nie powinien by+ =wskaza+>
$rzyk1adC
1up powietrza w czasie operacy(nym =CD> powinien mie+
wa*ciwo*+ przewodzenia pr.du) =by+ przewodnikiem> /eby
odprowadzi+ adunek wyadowania atmos-eryczne!o i nie
powinien by+ przewodnikiem) /eby nie zakca+ odbioru -al
radiowych'
To s-ormuowanie prowadzi do odpowiedzi5 sup powietrza
powinien by+ przewodnikiem w chwili uderzenia pioruna) a nie
powinien by+ przewodnikiem w pozostaym czasie'
;yadowanie atmos-eryczne to stosunkowo rzadkie z(awisko i do
te!o zachodz.ce bardzo szybko' @rawo uz!odnienia rytmu5
okresowo*+ po(awiania si wa*ciwo*ci od!romowych powinna
by+ z!odna z okresowo*ci. po(awiania si piorunw'
To oczywi*cie nie caa odpowiedK' Hak 7 przykadowo 7 zrobi+)
/eby sup powietrza przy po(awieniu si wyadowania
atmos-eryczne!o przeksztaca si w przewodnikO Hak zrobi+)
Strona 1I5 z 252
/eby (e!o wa*ciwo*ci przewodz.ce znikay natychmiast po
zako?czeniu wyadowaniaO
Uwaga!
*rzy rozwizywani! za%a' meto% -&./, o%powie%5 pojawia si$
stopniowo, jak 3%yy 1wyaniajc si$2" 6ieezpiecznie jest przerywa
rozwizywanie przy pierwszym 1la%zie2 o%powie%zi i zatwier%za
jeszcze nie w peni 3otowe rozwizanie" -naliza w3 -&./ powinna y
doprowadzona do koca.
Strona 1IQ z 252
3rok A4B4 Zapisa+ s-ormuowanie sprzeczno*ci -izyczne( =1C> na mikro
poziomie5
w operacy(ne( stre-ie'''
powinny by+ cz.steczki substanc(i =wskaza+ na ich stan -izyczny lub
dziaanie>'''
/eby zapewni+ =wskaza+ oczekiwanie w! <'<X makro 7 stanu>'''''
i nie powinny by+ takich cz.steczek =lub powinny by+) ale o
przeciwnym stanie -izycznym lub o przeciwnym dziaaniu>''''
/eby zapewni+ =wskaza+ /.dany) w! <'< inny Fmakro stanG>'
$rzyk1adC
; supie powietrza =w chwili wyadowania atmos-eryczne!o>
powinny by+ swobodne adunki) /eby zapewni+ przewodzenie
pr.du =dla odprowadzenia piorunu> i nie powinno ich by+ w
pozostaym czasie) /eby nie zaistniao przewodzenie
elektryczne) ktre po!arsza prac anteny'
Gwa"iC
@S4 @rzy wykonywaniu kroku <'E nie trzeba (eszcze precyzowa+ po(cia
Fcz.steczekG' To mo!. by+ domeny) molekuy) (ony) itp'
@T4 Cz.steczki mo!. okaza+ si5
a' cz.steczkami substanc(i)
b' cz.steczkami substanc(i sko(arzonymi z (akim* polem)
c' rzadzie( 7 Fcz.steczkami polaG'
Strona 1IP z 252
@U4 He/eli zadanie posiada rozwi.zanie tylko na makro poziomie)
wtedy krok <'E mo/e nie da+ rezultatw) ale da(e in-ormac(5 zadanie
nale/y rozwi.za+ na makro poziomie'
Uwaga!
Trzy pierwsze cz$ci -&./ w istocie 1prze!%ow!j2 pierwotne
za%anie" 7ina tej prze!%owy przylia krok 8"9" *recyz!jc
s+orm!owanie .:; (.%ealne3o :ynik! ;o'cowe3o) otrzym!jemy
je%noczenie nowe za%anie 0 +izyczne" : %alszej cz$ci trzea po
prost! rozwiza to wanie +izyczne za%anie"
3rok A4Q Zapisa+ s-ormuowanie I;B-#
stre-a operacy(na =wskaza+>''''
w czasie operacy(nym =wskaza+ kiedy>''''
powinna sama zapewni+ =wskaza+ przeciwne -izyczne makro lub
mikro stany>''''
$rzyk1adC
Dbo(tne molekuy w supie powietrza powinny same
przeksztaca+ si w swobodne) naadowane cz.steczki w
momencie wyadowania atmos-eryczne!o) a po wyadowaniu z
powrotem powinny przeksztaca+ si w neutralne cz.steczki'
Strona 1I5 z 252
1ens nowe!o zadania5 na czas wyadowania atmos-eryczne!o w
supie powietrza w odr/nieniu od okr./a(.ce!o powietrza
powinny same Fz siebieG po(awia+ si swobodne)
naelektryzowane cz.stki) wtedy sup z(onizowane!o powietrza
wykona prac piorunochronu i Fprzyci.!nie wyadowanie do
siebieG' @o wyadowaniu pioruna swobodne adunki w supie
powietrza powinny Fsame z siebieG sta+ si obo(tnymi
molekuami' /o rozwi%zania takie"o zadania wystarczy zna)
#izyk na pozio'ie A klasy "i'nazju'*
3rok A4R 1prawdzi+ mo/liwo*+ zastosowania syste'u standard7w do
rozwi.zania -izyczne!o zadania) s-ormuowane!o w postaci I;B-#'
He/eli system standardw nie zawiera podobne!o przykadu 7 prze(*+ do
czwarte( cz*ci 2RIZ'
He/eli takie zadanie zna(du(e si w zbiorze standardw) mo/na prze(*+
do sidme( cz*ci 2RIZ) chocia/ i w tym przypadku zaleca si
kontynuowa+ analiz z!odnie z tre*ci. cz&ci czwartej4
5z&) IX
;cze*nie() w ramach kroku #'< byy okre*lone te mo/liwo*ci
=resursy> substanc(i i pl =R1@> istnie(.cych w rozpatrywanym
systemie) ktre mo/emy wykorzysta+ Fza darmoG' Czwarta cz*+ 2RIZ
zawiera metodyczne dziaania) zmierza(.ce do zwikszenia mo/liwo*ci
substanc(i i pl =R1@>X rozpatru(emy pochodne R1@) te ktre mo/na
Strona 1IO z 252
uzyska+ Fniemal za darmoG) dro!. minimalnych zmian w posiadanych
na wstpie R1@'
Broki <'< i <'% 7 to pocz.tek -ormuowania rozwi.zania zadania)
oparte!o na wykorzystaniu -izykiX czwarta cz*+ 2RIZ - to kontynuac(a
te( linii'
Zasada B4
Ba/dy rodza( cz.steczek zna(du(.c si w (ednym stanie -izycznym)
powinien wypenia+ (edn. -unkc(' He*li cz.steczki F2G nie radz.
sobie z dziaaniami 8 i #) trzeba wprowadzi+ cz.steczki F6GX
cz.steczki 2 wykona(. dziaanie 8) a cz.steczki 6 - dziaanie #'
Zasada Q4
;prowadzane cz.steczki 6 mo/na podzieli+ na dwie !rupy5 6-8 i 6-#'
To pozwala Fza darmoG - skutkiem wza(emnych oddziaywa? midzy
cz.steczkami 6 7 uzyska+ nowe dziaanie 7 <'
Zasada R4
Rozdzielanie cz.stek na !rupy (est korzystne tak/e i w tych
sytuac(ach) !dy w systemie powinny by+ wy.cznie cz.steczki 2X
wtedy (edn. !rup cz.steczek 2 pozostawiamy
w pierwotnym stanie) a w dru!ie( zmieniamy na(wa/nie(szy dla
dane!o zadania parametr'
Strona 11I z 252
Zasada S4
Rozdzielone lub wprowadzone cz.steczki po wykonaniu zadania
powinny prze(*+ w stan (ednorodny lub identyczny ze stanem
wy(*ciowym posiadanych cz.steczek'
Gwa"iC
AM4 Zasady E 7 & odnosz. si do wszystkich krokw czwarte( cz*ci
2RIZ'
Strona 111 z 252
3rok B4?4 etoda male?kich ludzikw - A
a> korzysta(.c z A =modelowanie male?kimi ludzikami> zbudowa+
schemat kon-liktuX
b> zmieni+ schemat 2 tak) /eby Fmale?kie ludzikiG dziaay) nie
wywou(.c kon-liktuX
c> prze(*+ do systemu techniczne!o'
Gwa"iC
A?4 Idea modelowania Fmale?kimi ludzikamiG pole!a na tym) /e
pozosta(.ce w sprzeczno*ci elementy zadania przedstawia si w -ormie
umowne!o rysunku =lub sekwenc(i rysunkw> przedstawia(.cych du/.
ilo*+ Fmale?kich ludzikwG =!rup) kilka !rup) tum>' ; -ormie
male?kich ludzikw przedstawia+ mo/na (edynie zmienne elementy
modelu zadania =narzdzie) Z-element>
G@ozosta(.ce w sprzeczno*ci elementy zadaniaG 7 to kon-likt)
wynika(.cy z modelu zadania lub przeciwstawne stany -izyczne)
wskazane w kroku <'%' Zapewne wy!odnie(sza byaby ta dru!a
sytuac(a) ale dopki nie istnie(. *cise zasady prze(*cia od zadania
-izyczne!o =<'%> do A) atwie( rysowa+ Fkon-liktG w modelu zadania'
Brok E'8 =b> niekiedy atwie( zrealizowa+) umieszcza(.c na (ednym
rysunku dwa wyobra/enia5 ne!atywne dziaanie i pozytywne' He*li
akc(a roz!rywa si w czasie) celowe (est naszkicowanie sekwenc(i
rysunkw'
Strona 112 z 252
Uwaga!
: tym miejsc! ar%zo cz$sto popenia si$ %, o3raniczajc si$ %o
zyt schematycznych, niestarannych rys!nk4w" <ore rys!nki:
a) powinny y wyraziste i zroz!miae ez s4w, (&ys" =9)
) %aj %o%atkow in+ormacj$ o sprzecznociach +izycznych,
wskaz!jc w o34lnym zarysie %ro3i je3o !s!ni$cia"
A@4 Brok E'8' 7 pomocniczy'
@otrzebny po to) /eby przed we(*ciem w akc( R1@ =resursw substanc(i
i pl> po!l.dowo przedstawi+) co wa*ciwie powinny zdziaa+ cz.steczki
substanc(i w stre-ie operacy(ne( lub w (e( pobli/u' etoda A
pozwala wyraKnie zobaczy+ Fidealne dziaanieG =Fco trzeba zrobi+G>
bez wnikania w -izyk z(awisk =F(ak to zrobi+G>' Mziki temu zniesiona
(est inerc(a psycholo!iczna i nastpu(e lepsza koncentrac(a wyobraKni'
Hak wida+ 7 metoda male?kich ludzikw =A> to metoda
psycholo!iczna' Hednak/e modelowanie A realizu(e si z
uwz!ldnieniem praw rozwo(u systemw technicznych'
Mlate!o te/ nierzadko A prowadzi (ednak do rozwi.zania
techniczne!o' imo to nie nale/y przerywa+ w tym mie(scu procedury
rozwi.zywania zadania i aktywizac(a R1@ powinna by+ nadal
kontynuowana'
Strona 110 z 252
Rys' $:
a> Audziki wewn.trz my*lowo wydzielone!o supa powietrza = Rys'
$: > niczym nie r/ni. si od ludzikw przestrzeni
zewntrzne(' Hedne i dru!ie (ednakowo neutralne =na rysunku
pokazano to umownie5 ludziki trzyma(. (eden dru!ie!o) ma(.
za(te rce nie api. piorunu>
Strona 116 z 252
Strona 115 z 252
Rys' $&
b> Z!odnie z zasad. : trzeba rozdzieli+ ludziki na dwie !rupy5
ludziki na zewn.trz supa niech pozostan. bez zmian =pary
neutralne> a ludziki wewn.trz supa niech wyci.!a(. (edna
rk) (ak !dyby symbolizu(.c ch+ zapania byskawicy'
=o/liwe s. (eszcze inne rysunki' 2le w o!lnym przypadku (asna
(est konieczno*+ rozdzielenia ludzikw na dwie !rupy i zmiana
stanu ludzikw wewn.trz supa>
c> Cz.steczki powietrza wewn.trz supa) pozosta(.c neutralnymi
powinny by+ bardzie( skonne do (onizac(i' ,a(prostszy
FchwytG 7 zmnie(szenie ci*nienia powietrza wewn.trz supa4
Uwaga!
>el analizy res!rs4w s!stancji i p4l (&S*) przy rozwizywani! 1mini
za%ania2 nie pole3a na tym, ey wykorzystywa wszystkie res!rsy
(moliwoci)" >elem jest - przy minimalnym z!yci! res!rs4w - !zyska
je%n, 1maksymalnie siln2 o%powie%5"
3rok B4@4 He/eli z warunkw zadania wiadomo (aki powinien by+
!otowy system i zadanie sprowadza si do okre*lenia sposobu (e!o
realizac(i) mo/na wykorzysta+ metod Fkrok w ty od I;BG =idealne!o
Strona 11Q z 252
wyniku ko?cowe!o>' ;yobra/amy sobie !otowy system i wprowadzamy
do nie!o minimaln.) re!resy(n. =demontu(.c. !o> zmian'
@rzykadowo) (e*li w I;B dwa detale pracu(. Fna stykG) to przy
minimalnym odst.pieniu od I;B) midzy detalami trzeba zao/y+ luz'
@owsta(e nowe zadanie =mikrozadanie>5 (ak usun.+ de-ektO
Rozwi.zanie takie!o mikrozadania zwykle nie stanowi problemu) a
czsto podpowiada sposb rozwi.zania o!lne!o problemu'
3rok B4A4 Zbada+) czy da si rozwi.za+ zadanie metod. wykorzystaniu
mieszanki istnie(.cych substanc(i'
Gwa"iC
AA4 Ldyby dla rozwi.zania zadania mo!y by+ wykorzystane istnie(.ce
substanc(e =w takie( postaci w (akie( s. dane w warunkach zadania>
na(prawdopodobnie( zadanie byoby (u/ dawno rozwi.zane lub nie
zaistniaoby (ako problem' Zwykle potrzebne s. nowe substanc(e) ale
ich wprowadzanie wi./e si z komplikac(. systemu) po(awieniem si
szkodliwych z(awisk) itp' Istota pracy z R1@ w czwarte( cz*ci 2RIZ
pole!a na tym) /eby obe(*+ sprzeczno*+ wprowadza(.c substanc(e i nie
wprowadza(.c ich'
AB4 Brok E'< pole!a wic =w prostszym przypadku> na prze(*ciu od
dwch Fmonosubstanc(iG do nie(ednorodne( Fbisubstanc(iG'
Strona 11P z 252
3rok B4B4 Zbada+) czy da si rozwi.za+ zadanie przez zast.pienie
istnie(.cych substanc(i pr/ni. lub mieszanin. pr/ni z substanc(.'
$rzyk1adC
ieszanina powietrza z pr/ni. 7 to po prostu rozrzedzone
powietrze' Z -izyki na poziomie < klasy !imnaz(um wiadomo) /e
przy rozrzedzeniu powietrza zmnie(sza si napicie konieczne
dla zaistnienia wyadowania elektryczne!o' I w ty' 'o'encie
odpowiedY na zadanie o antenie i jej ochronie przed
pioruna'i jawi si ju( w ca1ej okaza1o&ci4
$atent -r ?SS BUS Fpiorunochron znamienny tym) /e w celu
nadania mu cech radioprze(rzysto*ci (est wykonany w postaci
hermetyczne( rury z materiau izolu(.ce!o) w ktre( ci*nienie
powietrza okre*lono dla na(lepszych warunkw (onizac(i) wywoane(
rozwi(a(.cym si wyadowaniem atmos-erycznym'G
Standardowe rozwi%zania zada: wynalazczych
3OASA ?4 S9-T.ZA I A-AOIZA S9ST.8FW W.$,O,W95H
3OASA @4 R,ZWFJ S9ST.8FW W.$,O,W95H
3OASA A4 $RZ.JL5I. /, -A/S9ST.8G I -A 8I3R,$,ZI,8
3OASA B4 STA-/AR/9 -A W93R9WA-I. I 6A/A-I. S9ST.8FW
Strona 115 z 252
3OASA Q4 STA-/AR/9 -A ZAST,S,WA-I. STA-/AR/FW

ZA/A-IA -A ZAST,S,WA-I. STA-/AR/FW
ZAO.5.-IA -A W93,RZ9ST9WA-I. S9ST.8G STA-/AR/FW
,/$,WI./ZI /, ZA/AV 3,-TR,O-95H
?% same3o pocztk! opracowywania T&./ yo jasne - trzea
mie pot$ny ank in+ormacji, zawierajcy prze%e wszystkim typowe
meto%y !s!wania technicznych sprzecznoci" *race na% je3o
tworzeniem trway wiele lat: przeanalizowano pona% @= ===
wynalazk4w, !jawniono @= typowych meto% (razem z po%meto%ami -
pona% 1==)" :ewntrz technicznych sprzecznoci 0 tkwi sprzecznoci
+izyczne"
: samej swej istocie +izyczne sprzecznoci (7S)prowa%z %o
po%w4jnych wyma3a' w stos!nk! %o oiekt!: y r!chomym i
nier!chomym, o3rzewanym i cho%nymi itp"
6ic %ziwne3o, e a%anie meto% !s!wania 7S %oprowa%zio %o
wniosk!, e powinny istnie parzyste meto%y, ar%ziej sk!teczne, ni
poje%yncze" Aank in+ormacyjny T&./ !z!peniono spisem parzystych
meto% (roz%roienie - czenie it%")" *45niej okazao si$, e
rozwizywanie zoonych za%a' zazwyczaj zwizane jest z
zastosowaniem meto% kompleksowych, zawierajcych kilka
zwyczajnych (w tej liczie i parzystych) meto% i +izyczne e+ekty"
?statecznie wi$c wy%zielono osono silne poczenia meto% i e+ekt4w
+izycznych - i zestawiono pierwsz, jeszcze nieliczn 3r!p$ stan%ar%4w
rozwizywania za%a' wynalazczych" *ierwsze stan%ar%y !stalono
empirycznie: pewne poczenia meto% i e+ekt4w +izycznych spotykao
Strona 11O z 252
si$ w praktyce tak cz$sto i %away rozwizania tak silne, e narz!caa
si$ myl o przeksztaceni! ich w stan%ar%y" : rez!ltacie wi$c:
Standardy - to przepisy syntezy i przeksztacenia technicznych
systemw, bezporednio wynikajce z praw rozwoj! tych
systemw.
*ocztkowo stan%ar%y nie yy !porz%kowane: yy wczane
%o azy w miar$ !jawniania" Bicza ich szyko powi$kszaa si$: 9, C,
11, 1D""" : 1CEC rok! zestawiono pierwszy system, zawierajcy #D
stan%ar%4w" Systematyk$ prowa%zono z pozycji analizy wepolowej"
?krelono po%stawowe klasy stan%ar%4w:
1" stan%ar%y na zmian$ system4w (i zmiany w systemach)F
#" stan%ar%y na z%e+iniowanie i ilociowe !j$cie system4w (i w
systemach)F
8" stan%ar%y na zastosowanie stan%ar%4w"
<o ko'ca 1CD@ rok! w wi$kszoci szk4 T&./ stosowano systemy,
zawierajce 9@, 9C i GC stan%ar%4w" *raktyka pokazaa, e stan%ar%y
to ar%zo silne narz$%zie T&./"
/aznaczya si$ perspektywa: po%stawowa cz$ za%a' powinna
y rozwizywana z wykorzystaniem stan%ar%4w, po%czas 3%y -&./
naley wykorzysta prze%e wszystkim %la analizy nietypowych za%a' i
3roma%zenia in+ormacji, poma3ajcej +orm!owa nowe stan%ar%y"
*r4cz te3o, pojawia si$ na%zieja, e przy %alszym !%oskonalani!
Strona 12I z 252
system stan%ar%4w przeksztaci si$ - w o%r4nieni! o% -&./ - w
narz$%zie pro3nozowania rozwoj! technicznych system4w"
: 1CD8-1CDG latach prowa%zono intensywne prace a%awcze
praw rozwoj! technicznych system4w" :3 nowoczesnych poj$ rozw4j
system4w przeie3a przez kolejne etapy: niepene wepolowe systemy -
pene wepola - zoone wepola - wzmacniane wepola i kompleksowo-
wzmacniane wepola" : ka%ym o3niwie te3o a'c!cha moliwe jak
przejcie wzwy, na kolejny systemowy poziom, jak i przejcie w
%4, na niszy systemowy poziom"
H%ao si$ o%kry pewne mechanizmy, realiz!jce ten o34lny
schemat: przejcie %o i i polisystem4w, operacje zwijania, przejcie
na mikropoziom it%" 6owa wie%za o prawach rozwoj! system4w
technicznych pozwolia wnie korekty w str!kt!r$ system!
stan%ar%4w i !z!peni j o nowe, silne stan%ar%y" .nnowacje yy
wypr4owane na seminariach w 1CD@-1CDG latach" ?kazao si$
moliwym przejcie %o system!, liczce3o EG stan%ar%4w"
"#nice nowego system!$

1" ;lasy+ikacja stan%ar%4w %oprowa%zona %o z3o%noci z o34lnym
schematem rozwoj! technicznych system4w: proste wepola -
zoone wepola - silne wepola - kompleksowo-silne wepola,
przejcie w na%system i %o po%system4w"
#" :prowa%zony szere3 nowych stan%ar%4w" Hkazanie niekt4rych z
nich !war!nkowane przez po3$ienie wie%zy o prawach rozwoj!
technicznych system4w, po%powie%ziane przez lo3ik$ same3o
system! stan%ar%4w (zapenienie Ip!stychJ klatek)"
Strona 121 z 252
8" /nacznie powi$kszono licz$ typowych przyka%4w na stan%ar%y"
*rzyka%y %openiaj o34ln +orm!$ stan%ar%! praktycznie
wanymi szcze34ami i ni!ansami" : tym cel! w az$
stan%ar%4w wczono 19 szkolnych za%a'"
Stan%ar%y 0 to narz$%zia !s!wania technicznych i +izycznych
sprzecznoci" .ch cel - pokonanie sprzecznoci, w ostatecznym razie -
ich oejcie" /wyci$y sprzeczno, poczy sprzeczne,
!rzeczywistni niemoliwe - w tym sens stan%ar%4w" :ierzymy, e
znajomo z system! EG stan%ar%4w %a innowatorowi silne narz$%zia
tw4rcze3o rozwizania praktycznych pro%!kcyjnych za%a'"
3OASA ?4 6G/,WA I A-AOIZA S9ST.8FW W.$,O,W95H
8'8' Synteza wepola
8'8'8'Synteza wepola
8'8'#'$rzej&cie do wewntrzne"o ko'pleksowe"o wepola
8'8'<'$rzej&cie do zewntrzne"o ko'pleksowe"o wepola
8'8'E'$rzej&cie do wepola na o!szarze zewntrzne"o otoczenia
Strona 122 z 252
8'8'%'$rzej&cie do wepola na o!szarze zewntrzne"o otoczenia
z dodatka'i
8'8':' 8ini'alne para'etry dzia1ania na su!stancj
8'8'&' 8aksy'alne para'etry dzia1ania na su!stancj
8'8'I'Selektywnie 'aksy'alne para'etry

8'#' Analiza wepoli
8'#'8' Gsuwanie szkodliwych oddzia1ywa: przez wprowadzenie
o!cej su!stancji
8'#'#' Gsuwanie szkodliwych oddzia1ywa: 'etod% 'ody#ikacji
posiadanych su!stancji
8'#'<' ,s1a!ianie szkodliwe"o dzia1ania pola
8'#'E' $rzeciwdzia1anie szkodliwy' oddzia1ywanio' za po'oc%
pola
8'#'%' PWy1%czenieP 'a"netycznych oddzia1ywa:
?4?4S9-T.ZA W.$,OI
Lwna idea te( podklasy wyra/a si w standardzie 8'8'85 dla
syntezy zdolne!o do pracy techniczne!o systemu trzeba - w
na(prostszym wypadku - prze(*+ od niewepola do wepola' ,ierzadko
zbudowanie wepola napotyka na trudno*ci) wynika(.ce z r/nych
o!ranicze? swobody we wprowadzaniu substanc(i i pl' 1tandardy 8'8'#
- 8'8'I pokazu(. typowe dro!i obe(*cia w takich wypadkach'

Strona 120 z 252
?4?4?4Synteza wepola
He/eli dany obiekt) Kle podda(.cy si potrzebnym zmianom) a
warunki nie nakada(. o!ranicze? na wprowadzanie substanc(i i pl)
zadanie rozwi.zu(e synteza wepola i wprowadzenie braku(.cych
elementw
'
@RZyBU2M5
$atent -r @TATTQ4
1posb deaerac(i proszkowych substanc(i) znamienny tym) /e w
celu intensy-ikac(i procesu deaerac( bdzie si przeprowadza+ pod
dziaaniem si od*rodkowych'
Mane dwie substanc(e - proszek i !az - same ze sob. nie
wspdziaa(.ce' ;prowadzono pole) utworzyo si wepole5

Strona 126 z 252
Inny @RZyBU2M'
Lrawitacy(ne pole i *cite drzewo (eszcze nie utworz. wepola -
systemu 7 nie ma dru!ie( substanc(i) dlate!o pole nie obrabia drzewo'
$atent -r BR?S@@C pada(.ce drzewo spotyka na swo(e( drodze
urz.dzenie no/owe) ktre *cina ski5

Reby dokadnie dozowa+ sypkie lub pynne substanc(e) trzeba
nanie*+ (e rwn. warstw. na atwo usuwalny materia =na przykad)
papier>' @rzy przy!otowywaniu takie( "kanapki" odbywa si prze(*cie od
(edne( substanc(i do dwu) a dla usunicia podkadu wepole wprowadza
pole =na przykad) cieplne lub mechaniczne>'
$atent -r AMQARA4
1posb nieprzerwane!o dozowania sypkich materiaw przy
zachowaniu stae( masy w (ednostce ob(to*ci) na przykad *cierniwa)
przy przy*pieszonych badaniach trwao*ciowych silnika spalinowe!o)
znamienny tym) /e w celu podniesienia dokadno*ci) *cierniwo
wstpnie nanosi si rwnomiern. warstw. na powierzchni !itkie(
ta*my z atwopalne( substanc(i) i poda(e si (. z zadan. prdko*ci. w
Strona 125 z 252
stre- !rzania i spala) a *cierniwo wchodzi do stre-y pracy badane( pary
kinematyczne('
2nalo!icznie przeprowadza si mikrodozowanie w! patentu -r
B@?A@SC roztwr preparatw biochemicznych nanosi si na papier) a
pobranie niezbdne( mikrodozy wykonu(e si przez odcicie
odpowiednie!o kawaka papieru'
Z2M2,IN 8
@rzy walcowaniu na !or.co trzeba podawa+ pynny smar w stre-
stykania si metalu z walcami' Istnie(e mnstwo systemw podawania
smaru5 !rawitacy(nie) za pomoc. r/ne!o typu "szczotek" i "pdzli") pod
ci*nieniem =t(' stru/kami> itd' ;szystkie te systemy s. bardzo ze5 smar
rozbryz!u(e si) dosta(e si w po/.dan. stre- nierwnomiernie i w
niedostateczne( ilo*ci) du/a cz*+ smaru !ubi si) zanieczyszcza
powietrze'
Trzeba mie+ dziesi+ r/nych receptur smarowania - znane
sposoby nie zapewnia(. spenienia takich wyma!a?'
@otrzebny (est sposb smarowania) ktry zapewni dostarczenie w
po/.dan. stre- niezbdne( ilo*ci smaru - bez (e!o strat i bez istotne(
komplikac(i urz.dzenia'
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 8 w! 1T2,M2RM3 8'8'85
1posb podawania pynne!o smaru w stre- z!niatania przy
walcowaniu na !or.co znamienny tym) /e w celu uniknicia
zanieczyszczenia *rodowiska i zmnie(szenia zu/ycia pynnym smarem
nas.cza si no*nik) ktry poda(e si w stre- z!niatania razem z
Strona 12Q z 252
walcowanym metalem' ; charakterze no*nika wykorzystu(e si
materia) likwidu(.cy si w temperaturze walcowania) na przykad)
papierow. ta*m'
;epole czsto wypada tworzy+ przy rozwi.zywaniu zada? na
realizac( operac(i z cienkimi) kruchymi i atwo de-ormu(.cymi si
obiektami' ,a czas realizac(i tych operac(i obiekt .czy si z
substanc(.) nada(.ca obiektowi sztywno*+ i potrzebn. wytrzymao*+) a
pKnie( usuwa si (. z !otowe!o (u/ detalu'
$atent -r ?T@RR?4
1posb produkc(i cienko*ciennych rurek z chromonikieliny) z
zastosowaniem przeci.!ania i midzyoperacy(ne!o wy/arzania w
pr/ni) znamienny tym) /e w celu uzyskania rurek o !rubo*ci *cianek
$)$8 mm i zapewnienia przy tym odchylenia w !rubo*ci *cianki w
!ranicach $)$$#-$)$$< mm) przeci.!anie kalibru(.ce wykonu(e si)
osadza(.c rurk na aluminiowym prcie) przeci.!a si razem z tym
prtem) a pKnie( usuwa si prt przez wytrawianie w zasadzie'

$atent -r @AQUSU4
1posb wyrobu !umowych kul-separatorw dro!. -ormowania i
wulkanizac(i !umowe( powoki na rdzeniu) znamienny tym) /e w celu
nadania kuli niezbdnych rozmiarw rdze? -ormu(e si z mieszanki
rozdrobnione( kredy z wod.) z kole(nym przesuszeniem i usuwaniem
te!o rdzenia po wulkanizac(i przez wstrzykiwanie i!. do (e!o wntrza
odpowiednie!o pynu'
Strona 12P z 252
?4?4@4 $rzej&cie do wewntrzne"o ko'pleksowe"o wepola
He/eli dane (est wepole) Kle podda(.ce si potrzebnym
trans-ormac(om) a warunki zadania nie zwiera(. o!ranicze? na
wprowadzanie dodatkw w istnie(.ce substanc(e) zadanie rozwi.zu(e
si prze(*ciem =staym lub tymczasowym> do wewntrzne!o
kompleksowe!o wepola) wprowadza(.c w 1
8
lub 1
#
dodatki)
powiksza(.ce sterowalno*+ lub nada(.ce wepolu potrzebne
wa*ciwo*ci5
Tu 1
8
- wyrb) 1
#
- narzdzie) 1
<
- dodatekX nawiasami oznaczono
wewntrzny kompleksowy zwi.zek =zewntrzny kompleksowy zwi.zek
rysu(e si bez nawiasw>'
$atent -r @RQMRT4
1posb przeprowadzenia dozowania i podawania lepkich) !stych
pynw' @yn wstpnie nasyca si !azem'
$atent -r ?MBBTSU4
Zawr dla toksycznych i wybuchowych substanc(i' Zawr (est
zatkany z pomoc. atwo topliwe( wkadki) w materia ktre(
Strona 125 z 252
wprowadzono -erroma!netyczne cz.stki =z zewntrzne( strony
ustawiony (est elektroma!nes>'

,!ja&nienia4
,ierzadko w warunkach zadania dane s. dwie substanc(e) przy
czym obie Kle wspdziaa(. z polem' ;epole nie(ako (est =wszystkie
trzy elementu zadania> i !o nie ma) nie "skada si"' ,a(atwie(sz.
dro!. obe(*cia w tym wypadku (est wprowadzenie dodatkw -
wewntrznych =w (edn. z substanc(i> i zewntrznych =na (edn. z
substanc(i>' Takie wepola otrzymay nazw kompleksowych =standardy
8'8'# i 8'8'<>'
,iekiedy (edno i to samo rozwi.zanie - w zale/no*ci od
warunkw zadania - mo/e by+ zapisane (ak budowa po(edyncze!o
wepola) (ak i budowa kompleksowe!o wepola' ,a przykad5 "Hak
wizualnie ukaza+ mae kropelki pynuO" Rozwi.zanie5 synteza wepola -
w pyn wstpnie wprowadza si lumino-or i o*wietla stre-
poszukiwania ultra-ioletowym *wiatem =$atent -r @SSTMQ<4 o/liwa
(est (ednak inne postawienie zadania5 "Hak ukaza+ nieszczelno*ci w
a!re!acie lodwkiO" Tu substanc(ami s. "nieszczelno*ci" i przecieka(.ce
przez nie krople pynu' Aumino-or - dodatek) tworz.cy wewntrzny
kompleks z pynem'
?4?4A4 $rzej&cie do zewntrzne"o ko'pleksowe"o wepola
Strona 12O z 252
He/eli dane wepole) Kle podda(e si potrzebnym trans-ormac(om)
a z warunkw zadania wynika(. o!raniczenia na wprowadzanie
dodatkw w istnie(.ce substanc(e 1
8
lub 1
#
) zadanie rozwi.zu(e si
prze(*ciem =staym lub tymczasowym> do zewntrzne!o kompleksowe!o
wepola) przy.cza(.c do 1
8
lub 1
#
zewntrzne 1
<
) powiksza(.ce
sterowalno*+ lub nada(.ce wepolu potrzebne wa*ciwo*ci5
@rzypu*+my) /e w warunkach zadania na wykrycie nieszczelno*ci
w a!re!acie lodwki (est o!raniczenie5 nie wolno wprowadza+
lumino-oru w pyn chodniczy' ; tym wypadku substanc(a u(awnia(.ca
mo/e by+ zaaplikowana na zewntrzne( powierzchni a!re!atu
;$atent -r A???MU<4 @owsta(e zewntrzne kompleksowe wepole'
Strona 10I z 252
?4?4B4 $rzej&cie do wepola z wykorzystanie' ele'ent7w otoczenia
zewntrzne"o
He/eli dane wepole) Kle podda(e si potrzebnym trans-ormac(om)
a z warunkw zadania wynika(. o!raniczenia na wprowadzenie w nie
lub przy.czenie do nie!o substanc(i) zadanie rozwi.zu(e si przez
rozbudow wepola) wykorzystu(.c w charakterze wprowadzane(
substanc(i posiadane elementy zewntrzne!o otoczenia'
$atent -r ?SQTAQ4
1amorozadowu(.ca si barka w! $atentu -r ?RAU?B znamienna
tym) /e w celu podniesienia pewno*ci zwrotu barki w wy(*ciowe
poo/enie po rozadunku) przy dowolnych k.tach przechyu i wywrotu
(est ona zaopatrzona w balastow. kilow. cystern) ma(.c. w
zewntrznych *ciankach otwory) po.czone z przestrzeni. zaburtow.'
Trzeba mie+ ci/ki kil i nie wolno mie+ ci/kie!o kila' ;y(*cie5
zrobi+ kil z wody' ; wodzie taki kil nic nie wa/y) a kiedy barka (est
odwrcona) kil ukazu(e si w powietrzu i Fu(awniaG sw( ci/ar' ;oda
nie nad./a wyciec przez otwory - kil odwraca bark w normalne
poo/enie'
He/eli trzeba zmieni+ ci/ar ruchome!o ciaa) a zrobi+ te!o nie
wolno) to ciao musi uzyska+ -orm skrzyda i zmienia(.c nachylenie
skrzyda w stosunku do kierunku ruchu) uzyska+ dodatkow. si no*n.)
skierowan. wzwy/ lub w d'
$atent -r AQTRTU4
Strona 101 z 252
Dd*rodkowy czu(nik prdko*ci k.towe() zaopatrzony w
dwuramienne dKwi!nie i obci./niki) odr/nia(.cy si tym) /e w celu
zmnie(szania !abarytw i ci/aru obci./niki s. wykonane w -ormie
patw dla wytworzenia dodatkowe( siy aerodynamiczne( przy obrocie'
$atent -r ?RSSTB4
Dd*rodkowy re!ulator obrotw silnika wiatrowe!o) ustawiony na
pionowe( osi wirnika) odr/nia(.cy si tym) /e w celu utrzymania
prdko*ci obrotu wirnika w maym przedziale obrotw przy silnym
powikszeniu mocy) ci/ary re!ulatora s. wykonane w postaci opat)
zapewnia(.cych aerodynamiczne hamowanie'
$atent -r Q@RAUU4
imo*rodkowe wibrator) zawiera(.cy wa) mimo*rd i urz.dzenie
do mocowania mimo*rodu do wau na zadane( odle!o*ci od wau)
odr/nia(.cy si tym) /e w celu powikszenia siy wymusza(.ce()
mimo*rd wykonany (est w -ormie pata) ma(.ce!o w przekro(u
poprzecznym pro-il skrzyda'
?4?4R4 $rzej&cie do wepola po zewntrzny' &rodowisku z
uzupe1nienia'i
He/eli zewntrzne *rodowisko nie zawiera substanc(i)
niezbdnych dla zbudowania wepola w! standardu 8'8'E) to substanc(e
te mo/na uzyska+ przez wymian zewntrzne!o *rodowiska) (e!o
rozo/enie lub przez wprowadzenie w nie uzupenie?'
'
Strona 102 z 252
$atent -r SURQMM4
; oporowym o/ysku *liz!owym wykorzystu(e si smar =w danym
wypadku - to zewntrzne *rodowisko>' Mla polepszenia tumienia dr!a?
smar z!azowu(e si) rozkada(.c !o elektrolitycznie'
?4?4R4 8ini'alne para'etry dzia1ania na su!stancj
He/eli potrzebne s. minimalne =dawkowane) optymalne>
parametry dziaania) a zapewnienie ich w warunkach zadania (est
trudne lub niemo/liwe) trzeba wykorzysta+ maksymalne parametry) a
nadmiar usun.+' @rzy tym nadmiar parametrw pola pochania(.
substanc(e) a nadmiar substanc(i - pole' ,admierne dziaanie (est
oznaczone podw(nymi strzakami5

$atent -r @B@S?B4
Mla uzyskania cienkie( warstwy -arby) na wyrb nanosi si
nadmiern. warstw) przez zanurzenie w naczyniu z -arb.' ,astpnie
wyrb umieszcza si w wirwce) a od*rodkowe siy zrzuca(. nadmiar
-arby'
$atent -r UMSQMA4
Strona 100 z 252
1posb dawkowania toneru =zakada(.cy dodawanie do
dwuskadnikowe!o zestawu wywou(.ce!o> w miar (e!o zu/ycia w
procesie wywoywania) r/ni.cy si tym) /e w celu podniesienia (ako*ci
obrazu dodatek toneru (est podawany w ilo*ci) przekracza(.ce(
maksymalne zu/ycie toneru dla wywoania (edne( kopii) a z zestawu
wywou(.ce!o (ednocze*nie z wywoywaniem usuwa si nadmiern. ilo*+
toneru'
?4?4R4 8aksy'alne para'etry oddzia1ywania na su!stancj
He/eli trzeba zapewni+ maksymalne parametry oddziaywania na
substanc() a z powodu takich lub innych przyczyn (est to
niedopuszczalnie) maksymalne oddziaywanie nale/y utrzyma+) lecz
skierowa+ (e na inn. substanc() zwi.zan. z pierwsz.5
$atent -r ?@MUMU4
@rzy produkc(i wstpnie spr/one!o /elbetu trzeba rozci.!a+
stalowe prty' ; tym celu s. one na!rzewane' @rty wydu/a(. si) i w
takim stanie s. zamocowywane' 2le) (e/eli zamiast prtw wykorzysta+
drut) trzeba !o na!rzewa+ do &$${ C) a dopuszczalne (est na!rzewanie
tylko do E$${C =w wy/szych temperaturach drut traci swo(e
Strona 106 z 252
wa*ciwo*ci>' Zaproponowano na!rzewa+ pomocniczy) /aroodporny
prt) ktry podczas na!rzewania wydu/a si i w takim stanie (est
zespalany z drutem' Dchadza(.c si) prt skraca si i rozci.!a drut)
ktry pozosta chodny'

?4?4T4 Selektywne, 'aksy'alne para'etry
He/eli potrzebne (est dziaanie selektywne) przy maksymalnych
parametrach =maksymalnych w okre*lonych stre-ach) przy zachowaniu
minimalnych w innych>) pole powinno posiada+ parametry maksymalne'
?4?4T4?4 Selektywne, 'aksy'alne para'etryC 'aksy'alne
para'etry pola
; pierwszym wypadku w mie(sce) !dzie trzeba oddziaywa+
delikatnie) wprowadza si substanc( ochronn.'
?4?4T4@4 Selektywne 'aksy'alne para'etryC 'ini'alne para'etry
pola
; dru!im - w mie(sce) !dzie potrzebne (est silne oddziaywanie)
wprowadza si substanc() da(.ce lokalne pole) na przykad) mieszank
termitow. - dla cieplne!o oddziaywania lub mieszanki wybuchowe 7
oddziau(.ce mechanicznie'

$atent -r @RBR?U4
Strona 105 z 252
Mla zamknicia przez zatopienie -iolki z lekarstwem) palnik
nastawia si na maksymalne parametry) a nadmiar pomienia odcina
si) zanurza(.c korpus -iolki w wod =tak) /e wysta(e z nie( tylko szczyt
-iolki>'
$atent -r SBAT?M4
; szczelin midzy spawanymi detalami wkada si
e!zotermiczn. mieszank) wydziela(.c. przy spawaniu dodatkowe)
lokalne ciepo'

Z2M2,IN #
Cewki na polistyrenowych karkasach) nawinite cienkim
izolowanym przewodem) s. zaopatrzone w metalowe n/ki' Autowanie
przewodu do n/ek wykonu(e si przez zanurzenie do wanny z
lutowiem o temperaturze #I${C' 2le przy tym zabie!u konieczne byo
oczyszczenie ko?cw przewodu z izolac(i' ; celu podniesienia
wyda(no*ci zaproponowano prowadzenie lutowania w temperaturze
<I${C' ; te( temperaturze izolac(a przewodu pali si i zachodzi proces
pobielania ko?cwek przewodu' 2le w takie( temperaturze n/ki
szpulki prze!rzewa(. si) polistyren miknie i n/ki krzywi. si) a to
(est niedopuszczalnie' Co robi+O
R,ZWI0ZA-I. ZA/A-IA @ w" standardu ?4?4T4@
,/ki z ko?cami przewodw wstpnie zanurza si w
e!zotermiczn. mieszank o temperaturze spalania <%$-E$${C) a
nastpnie lutowanie prowadzi si (ak poprzednio5 przez zanurzenie do
Strona 10Q z 252
lutowia o temperaturze #I${C' Izolac(a pali si przy wybuchu
e!zotermiczne( mieszanki) a polistyrenowa szpulka nie rozmikcza si'
?4@46GRZ.-I. W.$,OI
; podklas 8'# wchodz. standardy oparte na burzeniu wepoli i
usuwanie lub neutralizac( zachodz.cych w nich szkodliwych zwi.zkw'
,a(silnie(sz. ide. te( podklasy (est zaan!a/owanie niezbdnych
elementw kosztem wykorzystania posiadanych substanc(alnych i
polowych resursw' Zwaszcza wa/ny (est standard 8'#'#) w! ktre!o
-unkc( nowe( substanc(i wykonu(e (u/ zna(du(.ca si w systemie) lecz
zmody-ikowana substanc(a'

?4@4?4Gsuwanie szkodliwych oddzia1ywa: przez wprowadzenie
o!cej su!stancji
He/eli midzy dwoma substanc(ami w wepolu powsta(.
oddziaywania sprz/one5 (ednocze*nie po/yteczne i szkodliwe =przy
czym bezpo*redni kontakt substanc(i nie (est konieczny >) zadanie
rozwi.zu(e si przez wprowadzenie midzy substanc(e obce() trzecie(
substanc(i) darmowe( lub tanie(5
Strona 10P z 252
=Calist. strzak. oznaczono oddziaywanie) ktre z!odnie z warunkami
zadania nale/y usun.+'>
$atent -r UASS@R4
@rzy wybuchowym uszczelnianiu *cianek otworu wiertnicze!o
!azy wybuchowe) wykonu(.c po/yteczn. -unkc() (ednocze*nie
wykazu(. szkodliwe dziaanie doprowadza(.c do popkania *cianek)
tworz. nowe szczeliny' Zaproponowano "otuli+" lont wybuchowy
powok. z plasteliny5 ci*nienie !azw dziaa bez przeszkd) a nowych
szczelin nie ma'

$atent -r BRM?BT4
1posb wytwarzania produktw bez usuwania wierzchnie(
warstwy materiau) na przykad metodami obrbki plastyczne( z
pomoc. matryc i z czyszczeniem po obrbce =na przykad)
ultradKwikowym> w pynie pior.cym' ;yr/nia(.cy si tym) /e w celu
intensy-ikac(i procesu oczyszczenia) na powierzchni wyrobu przed
Strona 105 z 252
obrbk. nanosi si substanc() atwie( usuwa(.c. si w pior.cym pynie
ni/ substanc(e technolo!iczne =smary itp' >
$atent -r TTMTTU4
1posb pakowania i konserwac(i wyrobw o skomplikowanych
ksztatach) pole!a(.cy na zanurzaniu ich w pynny polimer'
;yr/nia(.cy si tym) /e w celu uatwienia rozpakowania przed
zanurzaniem w cieky polimer wprowadza si warstw rozdzielcz.)
zawiera(.c. substanc( lotn.'
?4@4@4 Gsuwanie szkodliwych oddzia1ywa: 'etod% 'ody#ikacji
posiadanych su!stancji
He/eli midzy dwoma substanc(ami w wepolu dochodzi do
sprz/e?5 po/yteczne i (ednocze*nie szkodliwe dziaanie) przy czym
bezpo*redni kontakt substanc(i nie (est konieczny) a wykorzystanie
obcych substanc(i niedopuszczalne lub niecelowe) zadanie rozwi.zu(e
si przez wprowadzenie midzy substanc(e trzecie() bd.ce( ich
mody-ikac(.'
Strona 10O z 252
1ubstanc(a 1
<
mo/e by+ wprowadzona w system z zewn.trz w
postaci !otowe( lub otrzymana =dziaaniem @
8
lub @
#
> z posiadanych
substanc(i' ; szcze!lno*ci) 1
<
by+ mo/e "pustk.") pcherzykami) pian.
itd'
$atent -r B?@MR@4
1posb ochrony przed eroz(. kawitacy(n. hydrodynamicznych
pro-ili) na przykad podwodnych patw) metod. pokrycia powierzchni
pro-ilu warstw. ochronn.' ;yr/nia(.cy si tym) /e w celu
podniesienia (e!o e-ektywno*ci przy (ednoczesnym obni/eniu
hydrodynamiczne!o oporu pro-ilu) warstw ochronn. tworzy si
metod. ci.!e!o namra/ania na powierzchni pro-ilu warstwy lodu w
miar (e( zu/ycia przez eroz( kawitacy(n.) utrzymu(.c (e( !rubo*+ w
zao/onych !ranicach) wyklucza(.cych obna/enie powierzchni pro-ilu i
(e!o uszkodzenie erozy(ne'
$atent -r STA?QB4
1posb transportowania pulpy piaskowo - wodne( ruroci.!iem)
pole!a(.cy na wtaczaniu (e( w ruroci.! i przemieszczeniu pod
ci*nieniem' Ddr/nia si tym) /e w celu obni/enia zu/ycia *cierne!o
ruroci.!u) zewntrzn. (e!o *ciank ochadza si tak) aby na
wewntrzne( (e!o powierzchni powstaa warstwa lodu z zamro/one(
pulpy'
Z2M2,IN <
Strona 16I z 252
@rzy wytr.caniu metali metod. elektrolizy z roztworw wodnych)
powsta(e problem zde(mowania warstwy metalu osadzone( na katodzie
=narzdzia>' Dperac(a (est bardzo pracochonna i dotychczas
wykonywana rcznie =dobrze ilustru(e (. sama nazwa operac(i5
FzdzieranieG>' Co robi+O
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 < w! 1T2,M2RM3 8'#'#5
idzy katod. i warstw. osadzone!o na nie( metalu powinna bya
by+ warstwa ochronna) atwo odksztacalna) elektroprzewodz.ca i
atwo usuwalna'
W" patentu -r QQAAMU tak. warstw otrzymu(e si) pokrywa(.c
katod pulchn. !.bczast. warstw. osadza(.ce!o si metalu) ktr.
nanosi si elektrolitycznie przy zastosowaniu wysokie!o nat/enia
pr.du'
?4@4A4 Oikwidacja szkodliwe"o dzia1ania pola
He/eli trzeba zlikwidowa+ szkodliwe dziaanie pola na substanc()
zadanie mo/e by+ rozwi.zane przez wprowadzenie dru!ie!o elementu)
prze(mu(.ce!o na siebie szkodliwe dziaanie pola5
$atent -r ?Q@BU@4
Strona 161 z 252
Mla ochrony podziemnych linii kablowych przed uszkodzeniami)
powodowanymi przez powstawanie w !runcie zmarzlinowych szczelin)
zawczasu wykopu(e si w.skie "szczeliny" wzdu/ trasy kabla'
Mla ochrony rur od pkania przy zamra/aniu wody w rurze
umieszcza si nadmuchiwan. plastikow. wstawk =w./>' Zamarza(.c)
woda poszerza si i *ciska mikk. wstawk) a rura pozosta(e caa'
?4@4B4 $rzeciwdzia1anie szkodliwy' oddzia1ywanio' za po'oc% pola
He/eli midzy dwoma substanc(ami w wepolu powsta(.
sprz/enia5 po/yteczne i (ednocze*nie szkodliwe) przy czym
bezpo*redni kontakt substanc(i - w odr/nieniu od standardw 8'#'8 i
8'#'# 7 (est konieczny) zadanie rozwi.zu(e si prze(*ciem do
podw(ne!o wepola) w ktrym po/yteczne dziaanie pozosta(e za
polem @
8
) a neutralizac( szkodliwe!o dziaania =lub przeksztacenie
szkodliwe!o dziaania w dru!ie danie po/yteczne dziaanie>
urzeczywistnia @
#
5
$atent -r SQQ@BS4
Mla zapylania kwiatw w du/ych plantac(ach szklarniowych
stosu(e si dmuchawy powietrzne' Aecz kwiaty pod wpywem wiatru
Strona 162 z 252
zamyka(. si' Zaproponowano metod otwierania kwiatw
oddziaywaniem elektryczne!o adunku'

$atent -r QTUBT@4
2utomatyczny system ze sprz/eniem zwrotnym wzbudza w
stopach -undamentowych dr!ania) rwne co do wielko*ci) lecz
przeciwne co do zwrotu dr!aniom) powsta(.cym przy pracy urz.dze?
technolo!icznych'

?4@4Q4 Wy1%czenie oddzia1ywa: 'a"netycznych4
He/eli trzeba zburzy+ wepole) zawiera(.ce pole ma!netyczne)
zadanie by+ mo/e by+ rozwi.zane z zastosowaniem e-ektw -izycznych)
"wy.cza(.cych" -erroma!netyczne wa*ciwo*ci substanc(i) na przykad
rozma!nesowanie przez uderzenie lub przez o!rzanie do temperatury
wy/sze( ni/ temperatura punktu Curie5
$atent -r AUS@TU4
1posb stykowe!o nakadania i z!rzewania proszkw
-erroma!netycznych' @rzed podaniem w stre- z!rzewania) proszek
na!rzewa si do temperatury punktu Curie' To zapobie!a wypychaniu
proszku polem elektroma!netycznym pr.du z!rzewania'
Strona 160 z 252
$atent -r A?@SBR4
1posb wewntrzne!o szli-owania metod. oddziaywania na
wyrb substanc(. -erroma!netyczn.) ktr. wprawia si w ruch za
po*rednictwem wiru(.ce!o pola ma!netyczne!o' Znamienny tym) /e w
celu intensy-ikac(i obrbki detali z materiau -erroma!netyczne!o)
na!rzewa si !o do temperatury) rwne( lub wy/e( od temperatury
punktu Curie'
3OASA @4 R,ZWFJ S9ST.8FW W.$,O,W95H
#'8' $rzej&cie do z1o(onych wepoli
#'8'8' $rzej&cie do 1a:cuchowe"o wepola
#'8'#' $rzej&cie do podw7jne"o wepola
#'#' Wz'acnianie wepola
#'#'8' $rzej&cie do 1atwiej sterowalnych p7l
#'#'#' Rozdra!nianie narzdzi
#'#'<' $rzej&cie do kapilarno-porowatej su!stancji
#'#'E' /yna'izacja wepola
#'#'%' Strukturyzacyja pola
#'#':' Strukturyzacyja su!stancji
#'<' Wz'acnianie synchronizacji ryt'u
Strona 166 z 252
#'<'8' Synchronizacja ryt'u pola i wyro!u ;lu! narzdzia<
#'<'#' Synchronizacja ryt'u wykorzystywanych p7l
#'<'<' Synchronizacja niez"odnych lu! we wczesnej #azie
niezale(nych dzia1a:
#'E' Fepola ;3o'pleksowowz'acniane wepole<
#'E'8' $rzej&cie do Pproto#epoluP
#'E'#' $rzej&cie do #epola
#'E'<' Wykorzystanie 'a"netyczne"o p1ynu
#'E'E' Wykorzystanie kapilarno-porowatej struktury #epola
#'E'%' $rzej&cie do ko'pleksowe"o #epola
#'E':' $rzej&cie do #epola po zewntrzny' otoczeniu
#'E'&' Wykorzystanie e#ekt7w #izycznych
#'E'I' /yna'izacja #epola
#'E'9' Strukturyzacja #epola
#'E'8$' Gz"odnienie ryt'iki w #epolu
#'E'88' $rzej&cie do #epola wepola z wsp71dzia1aj%cy'i
pr%da'i
#'E'8#' Wykorzystanie elektroreolo"iczne"o p1ynu
@4?4 $RZ.JL5I. /, ZN,+,-95H W.$,OI
@odniesienie e-ektywno*ci wepoli mo/e by+ uzyskane przede
wszystkim prze(*ciem od prostych wepoli do zo/onych5 a?cuchowych i
podw(nych' Bomplikac(a tu stosunkowo niedu/a) tymczasem prze(*cie
Strona 165 z 252
zapewnia pokazanie nowych i wzmocnienie (u/ posiadanych (ako*ci)
przede wszystkim sterowalno*ci systemu'
@4?4?4 $rzej&cie do 1a:cuchowe"o wepola
He/eli trzeba podnie*+ e-ektywno*+ systemu wepoli) zadanie
rozwi.zu(e si przez przeksztacenie (edne( z cz*ci wepola w
niezale/nie sterowalne wepole i utworzenie wepola a?cuchowe!o5

=1
<
lub 1
E
z kolei by+ mo/e rozwinite w wepole >
$atent -r B@T??U4
3rz.dzenie do klinowania) zawiera(.ce klin i klinow. wkadk z
elementem !rze(nym) wyr/nia(.ce si tym) /e w celu uatwienia
wyci.!ania klina przekadka skada si z dwch cz*ci) z ktrych (edna
wykonana (est ze stopu atwotopliwe!o'
$atent -r ?MQ@AQ?4
,arzdzie skadane) ktre!o korpus wykonany (est z dwch
koncentrycznych tulei =zamiast (edne!o walca>' Tule(e zmontowane s.
z kontrolowanym wciskiem i wykonane z materiaw o r/nym
wspczynniku liniowe( rozszerzalno*ci) dobranych z warunkw
Strona 16Q z 252
zachowania !warantowane!o napr/enia i wywoania osiowe!o napicia
w narzdziu'
He/eli system techniczny zawiera obiekt) ktry porusza si lub
powinien porusza+ si pod dziaaniem siy ci/ko*ci wok pewne( osi i
trzeba kierowa+ ruchem te!o obiektu) zadanie rozwi.zu(e si przez
wprowadzenie w dany obiekt substanc(i) da(.ce( si sterowa+
wewn.trz obiektu i powodu(.ce( swoim ruchem przemieszczanie *rodka
ci/ko*ci systemu'
$atent -r @S?SRA4
1amobie/ny dKwi! z ruchom. przeciwwa!.'
$atent -r QMTB@S4
Traktor z ruchomym *rodkiem ci/ko*ci do pracy na stromych
zboczach'
$atent -r A@UBB?4
;ahliwy dozownik ma czerpak) stopniowo zapeniany pynem i
przeciwwa!' Biedy czerpak napenia si) dozownik przechyla si i
wylewa pyn' 2le taki dozownik zbyt wcze*nie zaczyna si podnosi+ i
cz*+ pynu pozosta(e w czerpaku' Zaproponowano wykona+ kana w
przeciwwadze) w ktrym swobodnie porusza si kulka' @rzy obrocie
czerpaka kulka przesuwa si do osi) przemieszcza(.c punkt ci/ko*ci
systemu i tym samym utrzymu(e czerpak w poo/eniu pochyym a/ do
cakowite!o opr/nienia'
Strona 16P z 252
Ua?cuchowe wepole mo/e powstawa+ tak/e przy rozwi(aniu wizi
w wepolu' ; tym wypadku w zwi.zek 1
8
--- 1
#
wbudowu(e si o!niwo
@
#
--- 1
<
5
$atent an"ielski -r T@BMBS4
@roponu(e si urz.dzenie dla przekazywania obrotu z (edne!o
wau na dru!i =sprz!o>) zawiera(.ce zewntrzny i wewntrzny wirnik)
zna(du(.ce si w polu elektroma!nesu' ; szczelinie midzy wirnikami
zna(du(e si ma!netyczny pyn) twardnie(.cy w ma!netycznym polu'
He/eli elektroma!nes nie (est w.czony) wirniki swobodnie obraca(. si
w stosunku do siebie' @rzy w.czaniu elektroma!nesu pyn twardnie(e i
zwi.zu(e wirniki) co pozwala na przekazanie momentu obrotowe!o'

@4?4@4 $rzej&cie do podw7jne"o wepola
He/eli dane (est trudno sterowalne wepole i trzeba podnie*+ (e!o
e-ektywno*+) przy czym zamiana elementw te!o wepola (est
niedopuszczalna) zadanie rozwi.zu(e si przez budow podw(ne!o
wepola metod. wprowadzenia dru!ie!o pola) dobrze podda(.ce!o si
sterowaniu5
Strona 165 z 252

$atent -r @SQAA?4
1posb re!ulac(i wydatku pynne!o metalu z czerpaka
odlewnicze!o) znamienny tym) /e w celu zwikszenia niezawodno*ci
rozlewu ci*nienie hydrostatyczne re!ulu(e si wysoko*ci. supa
pynne!o metalu nad otworem wylewowym) obraca(.c metal w
czerpaku polem elektroma!netycznym'
ZA/A-I. B
3rz.dzenie do uzyskiwania sztucznych Fpiorunw kulistychG
przedstawia sob. reaktor ="beczk">) wewn.trz ktre!o zna(du(e si hel
=ci*nienie do $)<pa >' @od dziaaniem pot/ne!o promieniowania
elektroma!netyczne!o w helu powsta(e Fsznur plazmowyG) kurcz.cy
si do postaci kuliste(' Mla utrzymania te( kuli w *rodkowe( cz*ci
"beczki" wykorzystu(e si solenoid) pier*cieniowo poo/ony wok
"beczki"' Zmieniy si warunki do*wiadczenia - raptownie podniosa si
moc promieniowania elektroma!netyczne!o' @lazma staa si bardzie(
!or.ca i w konsekwenc(i) mnie( masywna) a racze( lekka' @lazmowa
kula zacza wypywa+ wzwy/'
Strona 16O z 252
6y utrzyma+ piorun kulisty w centrum "beczki") prbowano
podnie*+ moc solenoidu' ,ic z te!o nie wyszo5 piorun podnosi si
wzwy/ - tylko troch wolnie(' ;sppracownicy @'U' Bapicy
zaproponowali zdemontowa+ instalac( i zbudowa+ now.) zaopatrzon.
w znacznie silnie(szy solenoid' Aecz @'U' Bapica znalaz inne
rozwi.zanie' HakieO
R,ZWI0ZA-I. ZA/A-IA B w" STA-/AR/G @4?4@C
Many nie e-ektywny =nie da(.ce si kierowa+> wepole5 pole
!rawitacy(ne) uk plazmowy i !az' Trzeba wprowadzi+ dru!ie =da(.ce
si kierowa+> pole' HakieO Lrawitacy(ne) cieplne) elektroma!netyczne
pola odpada(. z warunkw zadania' @ozosta(. r/ne mechaniczne pola)
przede wszystkim - pole si od*rodkowych'
Idea pole!aa na tym) by wprawi+ !az w ruch wirowy' Razem z
!azem zakrcia si i sama plazma i przestaa wypywa+' 2 wymuszenie
wirowania !azu uzyskano z pomoc. na(zwycza(nie(sze( dmuchawy)
dobrze znane( wszystkim) z domowe!o odkurzacza' Zreszt.) wa*nie
odkurzacz by wykorzystywany pierwszych prbach" ="Chemia i
/ycie") 89&8) ,r <) str' I>'
@4@ WZ8A5-IA-I. W.$,OI
D!lna idea sze*ciu standardw) wchodz.cych w t podklas)
pole!a na powikszeniu e-ektywno*ci wepoli - prostych i zo/onych -
bez wprowadzania nowych pl i substanc(i' Dsi.!a si to
Strona 15I z 252
intensywnie(szym wykorzystaniem posiadanych materialno-polowych
mo/liwo*ci =resursw>'
@4@4?4 $rzej&cie do 1atwiej sterowalnych p7l
He/eli dany (est system wepolowy) (e!o e-ektywno*+ by+ mo/e
podniesiona przez zamian nie da(.ce!o si sterowa+ =lub trudno
sterowalne!o> robocze!o pola na inne) da(.ce si atwo sterowa+) na
przykad przez zamian. !rawitacy(ne!o pola na mechaniczne)
elektryczne itd'
$atent -r UTUATR4
1posb wyznaczania napicia powierzchniowe!o pynw metod.
maksymalne!o ci*nienia w kropli) wyciskane( z kapilary) znamienny
tym) /e w celu zaoszczdzenia kosztownych materiaw) podniesienia
powtarzalno*ci rezultatw i rozszerzenia wachlarza badanych
materiaw) maksymalne ci*nienie uzysku(e si za pomoc. si
od*rodkowych) przy czym mierzy si prdko*+ obrotow. pynu w
kapilarze i moment wyci*nicia kropli'

$atent -r BUR?BR4
1posb oczyszczania elektrolitu w procesie obrbki
elektrochemiczne() oparty na oddzielaniu produktw rozpuszczania
anodowe!o) odr/nia(.cy si tym) /e w celu podniesienia (ako*ci
oczyszczenia elektrolit przed we(*ciem w szczelin robocz.
przepuszcza si przez pole elektrostatyczne'
Strona 151 z 252
$atent -r ?MM@@QU4
1posb za!szczania biozawiesiny dro!. aerac(i i -lotac(i w
pseudoskroplone( warstwie cz.stek rozdrobnione!o materiau w
obecno*ci powierzchniowo-aktywne( substanc(i i koa!ulanta)
odr/nia(.cy si tym) /e w celu podniesienia stopnia st/enia
biozawiesiny mikroor!anizmw aktywne!o iu) w charakterze
rozdrobnione!o materiau w stre-ie aerac(i wykorzystu(e si cz.steczki
-erroma!netyczne) a w stre-ie -lotac(i 7 -erroelektryczne'
@4@4@4 Rozdra!nianie narzdzia
He/eli dany (est system wepolowy) (e!o e-ektywno*+ by+ mo/e
by+ podniesiona dro!. powikszenia stopnia rozdrobnienia substanc(i)
peni.ce( rol narzdzia5
,!ja&nienia4
8' 1ymbolem
M
S
2
oznaczono substanc() skada(.c. si z mnstwa
drobnych cz.stek =ziarnka piasku) proszek) drobinki itd'>'
#' 1tandard #'#'8 wyra/a (edn. z podstawowych prawidowo*ci
rozwo(u technicznych systemw - tendenc( do rozdrabniania
narzdzia lub (e!o cz*ci) bezpo*rednio wspdziaa(.ce( z
wyrobem'
$atent -r @S@SAS4
Strona 152 z 252
@rzy kole(nym przepompowywaniu r/nych pynw (ednym
ruroci.!iem wykorzystywano tokowe i kuliste rozdzielacze' @racoway
one Kle) szybko si wycieray) wizy itd' Zaproponowano
wprowadzenie w stre- kontaktu pynw rozdzielacz z drobinek o
rozmiarach $)<-$)% mm o !sto*ci rwne( *rednie( !sto*ci pynw'
$atent -r AQB?BQ4
; tarczy dla dr./enia chodnikw w!lowych zamiast belek o
du/e( *rednicy zaproponowano wykorzysta+ pczki z cienkich prtw'
;idoczna linia dalsze!o rozwo(u5 od pczkw prtw do pczkw
drutw'

@4@4A4 $rzej&cie do kapilarnoporowatej struktury
1zcze!lny wypadek kruszenia substanc(i - prze(*cie od zwartych
substanc(i do kapilarno-porowatych' @rze(*cie to (est realizowane po
linii5
"zwarta substanc(a --|
zwarta substanc(a z (edn. pustk. --|
zwarta substanc(a z wieloma pustkami =per-orowana substanc(a>--|
kapilarno-porowata substanc(a --|
kapilarno-porowata substanc(a z okre*lon. struktur. =i rozmiarami>
por"'
; miar rozwo(u te( linii zwiksza si mo/liwo*+ lokalizac(i w (amach-
porach pynne( substanc(i i wykorzystania -izycznych e-ektw5
Strona 150 z 252
$atent -r @BA?SS4
Bonstrukc(a dla przekazywania nacisku stp wie/y wyci.!owe( na
-undament' Ddr/nia si tym) /e w celu zapewnienia rwnomierno*ci
nacisku na -undament (est wykonana w postaci paskie!o zamknite!o
naczynia) wypenione!o pynem'
$atent -r TSTA?@4
@rze!roda o!niowa) zawiera(.ca korpus z rozmieszczon. midzy
siatkami warstw. !ranulowan.) odr/nia(.ca si tym) /e w celu
podniesienia e-ektywno*ci pracy prze!rody o!niowe() warstwa
!ranulowana (est wykonana z atwo topliwe!o materiau) !ranule s.
wypenione tumi.c. o!ie? substanc(.'

$atent -r BMAQ?S4
Lrze(ny prt lutownicy (est wykonany nie z lite!o materiau) a z
kapilarno-porowate!o' Mziki temu mo/na odsysa+ lutowie przy
demonta/u lutowanych po.cze?'

$atent -r BUA@Q@4
@czek kapilarnych rurek =zamiast (edne!o du/e!o po(emnika>
tworzy urz.dzenie) dokadnie nanosz.ce kle('

Strona 156 z 252
$atent -r S?ARUS4
Nkstruzy(na !owica) zawiera(.ca korpus z roboczym kanaem)
wyo/onym porowatym materiaem) i z rurk. do podawania smaru do
robocze!o kanau przez porowate wyo/enie' Znamienna tym) /e w celu
podniesienia ekonomii dziki mo/liwo*ci podawania smaru pod
obni/onym ci*nieniem) wyo/enie (est wykonane (ako dwuwarstwowe)
przy czym zewntrzna warstwa (est wykonana z du/ym rozmiarem por)
w stosunku do warstwy wewntrzne() kontaktu(.ce( si z roztopionym
materiaem'

@4@4B4 /yna'izacja wepola
He/eli dany (est system wepolowy) (e!o e-ektywno*+ mo/e by+
podniesiona dro!. powikszenia stopnia dynamizac(i) to (est prze(*cia
do bardzie( elastyczne() szybko zmienne() struktury systemu5
,!ja&nienia4
8' Tr(k.tnym symbolem z -alist. lini. oznaczono dynamiczny
system wepolowy) przebudowu(.cy si w pracy'
#' Mynamizac(a 1
#
na(cz*cie( zaczyna si od rozdzielenia ;
#
na
dwie prze!ubowo po.czone cz*ci' Male( dynamizac(a idzie
po linii5 (eden prze!ub - wiele prze!ubw - elastyczne 1
#
'
Strona 155 z 252
<' Mynamizac(a @ w na(prostszym wypadku zachodzi metod.
prze(*cia od stae!o dziaania pola =lub @ wsplnie z 1> do
dziaania impulsowe!o'

$atent -r A@BUUM4
,apinacz dla szpalerowych upraw) wykonany w postaci supa dla
mocowania szpalerowe!o drutu) odr/nia(.cy si tym) /e w celu
wykorzystania te!o same!o elementu dla (esienne!o przy!inania !azi
podwi.zanych do drutu) (est on wykonany z dwch) prze!ubowo
po.czonych cz*ci'
$atent -r UBAAU@4
1posb przy!otowania roztworu do tampona/u metod.
oddziaywania na nie!o polem ma!netycznym) odr/nia(.cy si tym) /e
w celu podniesienia (ako*ci roztworu oddziaywanie ma!netycznym
polem prowadzi si impulsowo'

N-ektywna dynamizac(a systemu mo/e by+ zrealizowana dziki
wykorzystaniu -azowych prze(*+ pierwsze!o rodza(u =na przykad)
zamarzanie wody lub topienie lodu> lub dru!ie!o rodza(u =na przykad)
e-ekt "pamici ksztatu">'
$atent -r @TMTRS4
1posb po.czenia szyn zasila(.cych wanny do !alwanizac(i atwo
topliwym stopem) umieszczonym w szczelinach midzy ko?cami szyn'
Ddr/nia si tym) /e w celu obni/enia utleniania stopu i polepszenia
elektryczne!o kontaktu midzy szynami) ilo*ci. ciepa odprowadzana
Strona 15Q z 252
od po.czenia styku) re!ulu(e si tak) by przy pracy wanny utrzymywa+
stop w stanie staym) a przy demonta/u i monta/u po.czenia
stykowe!o - w pynnym'
$atent -r S?MSAR4
3rz.dzenie do wy!inania ptli z drutu) zawiera(.ce zmontowane
w korpusie oprawk i narzdzie wy!ina(.ce) odr/nia(.ce si tym) /e w
celu uproszczenia konstrukc(i posiada !rze(nik dla narzdzia
wy!ina(.ce!o' ,arzdzie wy!ina(.ce (est wykonane z obrobione!o
cieplnie materiau) na przykad ze stopu tytanowo 7 niklowe!o)
zdolne!o przy o!rzewaniu przy(mowa+ otrzymany w procesie obrbki
termiczne( ksztat) powraca(.cy do pierwotne!o przy ochadzaniu'
@4@4Q4 Strukturyzacja pola
podniesiona przez prze(*cie od pl (ednorodnych lub ma(.cych
nieuporz.dkowan. struktur) do pl nie(ednorodnych lub ma(.cych
okre*lon.) struktur przestrzenn. =sta. lub zmienn.>5
,!ja&nienia4
Znaczek } nad liter. @ wskazu(e) /e pole ma okre*lon. przestrzenno-
czasow. struktur'
Strona 15P z 252
$atent -r QMBQAT4
1posb -umi!ac(i =zadymiania tru(.cym !azem > pomieszcze? na
statkach' @unkt 8 -ormuy wynalazku5 wykorzysta+ pole dKwikowe'
@unkt <5 Krda dKwiku niech pracu(. w przeciw-azie i wytwarza(. -ale
sto(.ce'
$atent -r S?QAB?4
Cz.stki proszku mo/na naadowa+ r/noimiennymi adunkami
elektryczno*ci' @rzez nao/enie warstwy (edne!o proszku na warstw
dru!ie!o i przesuwanie ich w nie(ednorodnym polu elektrycznym)
proszki szybko miesza(. si'

$atent -r ?MBBAAA4
Mla wydzielenia ze strumienia sabo ma!netycznych
drobnoziarnistych -rakc(i) zaproponowano wykorzysta+ nie(ednorodne
ma!netyczne pole) !enerowane z pomoc. ry-lowanych pyt'
He/eli substanc(i) wchodz.ce( w wepole =lub mo!.ce( we(*+>) ma
by+ nadana okre*lona struktura przestrzenna) to proces nale/y
prowadzi+ w polu) ktre ma struktur) odpowiedni. do wyma!ane(
struktury substanc(i5
Strona 155 z 252
$atent -r QARTSB4
1posb pro-ilowania materiau =typu prtowe!o> metod. poddaniu
p-abrykatu dziaaniu ultradKwikowych dr!a? i (e!o plastyczne!o
odksztacenia) znamienny tym) /e w celu uzyskania na prcie
periodyczne!o pro-ilu o charakterze sinusoidalnym) podda(e si !o
dziaaniu ultradKwikowych dr!a? tak) by rozmieszczenie strzaek i
wzw ultradKwikowe( -ali odpowiadao wypuko*ciom i wklso*ciom
pro-ilu) przy czym zachodzi proces plastyczne!o de-ormowania
p-abrykatu w kierunku osiowym'
He/eli trzeba prze!rupowa+ ener!i pola) na przykad w celu
koncentrac(i) lub na odwrt) stworzy+ stre-y) !dzie pole nie dziaa)
nale/y rozwa/y+ wykorzystanie -al sto(.cych'
$atent -r ?MTQSRS4
1posb zaostrzania mikropipetek szklanych) ustawionych pod
k.tem do podo/a) na ktre nasypu(e si luKne *cierniwo) odr/nia(.cy
si tym) /e w celu podniesienia wyda(no*ci) za po*rednictwem
wzbudzania sto(.ce( -ali -ormu(e si ze *cierniwa !arb) w ktrym
umieszcza si obrabiany koniuszek mikropipetki'
1tandard #'#'% czsto wykorzystu(e si w po.czeniu ze
standardem 8'#'% =wy.czenie zwi.zkw ma!netycznych>'
$atent -r S@URQT4
1posb wyrobu -errytowych detali ze skomplikowanym obwodem
ma!netycznym) wykorzystu(.cy toczenie -errytowe( pyty) z kole(nym
wypalaniem i wykonywaniem w nie( stre- neutralnych) znamienny tym)
/e w celu podniesienia mechaniczne( wytrzymao*ci wyrobw neutralne
Strona 15O z 252
stre-y wykonu(e si metod. mie(scowe!o !rzania) a/ do utraty
ma!netycznych wa*ciwo*ci'
$atent -r TTMQSM4
1posb monta/u tocznika w! rysunku techniczne!o) metod.
ustawiania na pycie elektroma!nesu elementw ksztatu(.cych i
kole(ne!o utrwalania ich pozyc(i przez przepuszczanie przez ni. pr.du'
Znamienny tym) /e w celu podniesienia wyda(no*ci pracy elementy
ksztatu(.ce tocznika wykonu(e si z termoma!netyczne!o stopu)
rozmieszcza(.c (e na paszczyKnie pyty elektroma!nesu rwnomiernie)
po czym metod. pro(ekc(i promieniami podczerwonymi rysunku
techniczne!o) na!rzewa si o*wietlone -ra!menty narzdzia do
temperatury prze(*cia przez punkt Curie) po czym przez
elektroma!nes przepuszcza si pr.d'
ZA/A-I. Q
@rzypu*+my) /e na (edne( z planet systemu Tau) w
!wiazdozbiorze ;ieloryba odkryto /ycie' @rawda) zaledwie na poziomie
planktonu' 2utomaty dostarczyy na Ziemi prbki wody z malusie?kimi
=%$-8$$ mikron> cz.steczkami /ywe( materii' ,atychmiast powsta
problem5 (ak obserwowa+ "kosmitw" przez mikroskop) (e/eli zna(du(.
si oni w staym brownowskim ruchuO @opatrzysz w mikroskop i nicze!o
nie do(rzysz5 Tau-;ielorybianie) (ak powiedzia poeta5 "to przybd.)
to rozpuszcz. si"'''
6y prowadzi+ obserwac(e za pomoc. mikroskopu) obiekt trzeba
zatrzyma+ i pewien czas =8-# minuty> przytrzyma+ w mie(scu'
Strona 1QI z 252
Bonieczne (est znaleK+ sposb utrwalania mikroobiektw w pynie =w
warunkach maksymalnie bliskich do naturalnych>'
In-ormac(a uzupenia(.ca5 cz.stki planktonu praktycznie
niezdolne s. do samodzielne!o ruchu' Dne przenosz. si razem z wod.)
albo na zasadzie ruchw 6rowna'
R,ZWI0ZA-I. ZA/A-IA Q w" STA-/AR/u @4@4QC
$atent -r Q@AAUS4
,ale/y zastosowa+ -al sto(.c.' Cz.steczki zatrzyma(. si w
wzach'
@4@4R4 Strukturyzacyja su!stancji
podniesiona przez prze(*cie od substanc(i (ednorodnych lub ma(.cych
nieuporz.dkowan. struktur) do substanc(i nie(ednorodnych lub
ma(.cym okre*lon. przestrzenn. struktur =sta. lub zmienn.>5
,!ja&nienia4
Strona 1Q1 z 252
Znaczek } nad liter. ;
}
wskazu(e) /e substanc(a ma okre*lon.
przestrzenno-czasow. struktur'
$atent -r S?A?BR4
1posb wyrobu porowatych zapr o!niowych5 dla stworzenia
skierowane( porowato*ci wykorzystu(e si metod wypalania
(edwabnych nici'
He/eli trzeba uzyska+ intensywne cieplne oddziaywanie w
okre*lonych mie(scach systemu =punktach) liniach>) nale/y zawczasu
wprowadzi+ w te mie(sca substanc(e e!zotermiczne'
@4A4 WZ8A5-IA-I. S9-5HR,-IZA5JI R9T8G
@odklasa #'< zawiera standardy) su/.ce wzmacnianiu wepoli)
metodami szcze!lnie oszczdnymi' Zamiast wprowadzania istotne(
zmiany substanc(i i pl) standardy podklasy #'< przewidu(. czysto
ilo*ciowe zmiany - czsto*ci) rozmiarw i masy' ; ten sposb) znaczny
e-ekt osi.!a si przy minimalnych zmianach systemu'

@4A4?4 Synchronizacja ryt'u pola i wyro!u ;lu! narzdzia<
; systemach wepolowych dziaanie pola powinno by+
synchroniczne z czsto*ci. =lub *wiadomie asynchroniczne> z czsto*ci.
wasn. wyrobu =lub narzdzia>'
$atent -r R?BSUB4
Strona 1Q2 z 252
3rz.dzenie do masa/u synchroniczne!o z uderzeniami serca' ;
*ciank wanny) w ktre( umieszcza si chore!o) wmontowana (est
przepona pompy) przekazu(.ca poprzez leczniczy pyn lub borowin)
bodKce sterowane czu(nikiem) kontaktu(.cym si z (e!o ciaem'
$atent -r STSM?S4
1posb usuwania kamieni z moczowodw metod. wprowadzania
w moczowd ptli) zaciskania (e( na kamieniu i wyci.!ania' Znamienny
tym) /e w celu umo/liwienia wyci.!ania wiksze( liczby rodza(w i
rozmiarw kamieni) (ak rwnie/ zmnie(szania urazw moczowodu i
bolesnych odczu+ pac(enta czsto*+ impulsw ci.!n.cych (est z!odna z
czsto*ci. perystaltyki moczowodu'
$atent -r A?SSUS4
1posb wstpne!o rozspo(enia pokadu w!lowe!o metod.
oddziaywania na !rotwr bodKcami wymusza(.cymi dr!ania)
odr/nia(.cy si tym) /e w celu podniesienia e-ektywno*ci
oddziaywania na masyw wstpnie doprowadzony do stanu pobudzenia)
oddziau(e si skoncentrowanymi bodKcami o czsto*ci) rwne(
czsto*ci dr!a? wasnych masywu'
$atent -r TQRSMR4
1posb spawania ukowe!o elektrod. topliw.) przy ktrym na uk
oddziau(e si ma!netycznym) zmiennym polem o wysokie(
czstotliwo*ci) odr/nia(.cy si tym) /e w celu podniesienia wyda(no*ci
procesu zmienne pole ma!netyczne dr!a z czsto*ci.) rwn. wasne(
czsto*ci dr!a? elektrody'
Strona 1Q0 z 252
$atent -r RB?@@U4
1posb pracy koryta odprowadza(.ce!o /u/el w kopalni metod.
spalania w nim paliwa) odr/nia(.cy si tym) /e w celu polepszenia
wypywania /u/la) spalanie paliwa prowadzi si rytmicznie) z
czstotliwo*ci. rwn. wasne( czsto*ci dr!a? koryta'
$atent -r AMSTUR4
1posb bezodpadowe!o cicia drewna przy pomocy zmienia(.ce!o
swo(e !eometryczne rozmiary narzdzia tn.ce!o) odr/nia(.cy si tym)
/e w celu obni/enia oporu penetrac(i narzdzia w drewnie) cicie
wykonu(e si narzdziem) ktre!o czsto*+ dr!a? (est bliska wasne(
czsto*ci dr!a? cite!o drewna'
$atent -r UBMS?B4
1posb rozpuszczania skrystalizowane!o w plastrach miodu)
pole!a(.cy na umieszczeniu plastra w elektroma!netycznym polu o
wysokie( czstotliwo*ci' Znamienny tym) /e w celu uniknicia
znieksztace? komrek plastra) (ednocze*nie z obrbk. w polu wysokie(
czstotliwo*ci plastry z miodem s. ochadzane) a obrbk w tym polu
przeprowadza si przy czsto*ci dr!a? pola rwne( rezonansowe(
czsto*ci dipoli wody'
@RZyBU2My na 2,TyRNZD,2,15
$atent -r Q?B?B?4
Strona 1Q6 z 252
3szczelnienie typu czoowe!o) z dwoma lub wice(
koncentrycznie uo/onymi parami pier*cieni) odr/nia(.ce si tym) /e
w celu podniesienia niezawodno*ci pracy w warunkach silne( wibrac(i)
pary pier*cieni czoowych wykonu(e si tak) aby czsto*ci ich dr!a?
wasnych byy nierwne) i nie posiaday wsplnych podzielnikw'
$atent -r S?BQMU4
Babel zasilania elektryczne!o) zawiera(.cy (edn. lub kilka
splotek drutw) odr/nia(.cy si tym) /e w celu podniesienia (e!o
niezawodno*ci przez zmnie(szenie amplitudy waha? przy obci./eniach
wiatrem i oblodzeniem) *rednica (edne!o z drutw zewntrzne( splotki
(est wiksza od *rednicy pozostaych'
ZA/A-I. R
; pi.tym numerze biuletynu ";ynalazki) odkryciaG rocznik 89I%)
na str' 99 przytoczono tre*+ $atentu -r ??ATQ??C "1posb utrwalania
spkanych !rotworw) metod. wtaczania w szczeliny roztworu
uszczelnia(.ce!o) znamienny tym) /e w celu obni/enia kosztw poprzez
powikszenie zasi!u stre-y utrwalania) w czasie toczenia roztworu
uszczelnia(.ce!o apliku(e si dr!ania do same!o roztworu i do
otacza(.ce!o mie(sce wtaczania !rotworu'"
1prbu(cie s-ormuowa+ koncepc( nastpne!o techniczne!o
rozwi.zania) lo!icznie rozwi(a(.ce!o ide wynalazku opatentowane"o
pod nu'ere' ??ATQ??4
Strona 1Q5 z 252
R,ZWI0ZA-I. ZA/A-IA R w" STA-/AR/G @4A4?
Dczywista analo!ia do przytoczone!o wy/e( $atentu -r A?SSUS)
w!' ktre!o rozspo(enie !rotworu osi.!a si przez toczenie pynu w
rezonansie z czsto*ci. burzone!o masywu' ; $atencie -r ??ATQ??
nie chodzi o osabianie) a wrcz przeciwnie) o umacnianie masywu
!rotworu' o/na oczekiwa+) /e nastpny wynalazek rozstroi =a by+
mo/e i zestroi > czsto*+ toczenia roztworu uszczelnia(.ce!o z
czsto*ci. dr!a? wasnych !rotworu'
@4A4@4 Synchronizacja ryt'u wykorzystywanych p7l
; zo/onych systemach wepolowych czsto*ci wykorzystywanych
pl powinny by+ synchroniczne =lub *wiadomie asynchroniczne>
$atent -r TRQAU?4
1posb wzbo!acania drobnoziarnisto zmielonych i silnie
ma!netycznych rud) pole!a(.cy na (ednoczesnym oddziaywaniu na
rud zmiennym polem ma!netycznym i wibrac(ami' Znamienny tym) /e
w celu podniesienia e-ektywno*ci procesu separac(i) czstotliwo*+
zmienne!o pola (est synchroniczna z czstotliwo*ci. wibrac(i'
Strona 1QQ z 252
$atent -r Q@??MS4
1posb nanoszenia pokry+ lakierniczych metod. elektrycznych
wyadowa? z wykorzystaniem materiau nanoszone!o w postaci
proszku) wykorzystu(.cy impulsowe podawanie pr.du ze
wspdziaaniem pola ma!netyczne!o' Znamienny tym) /e w celu
podniesienia twardo*ci pokrycia i zapewnienia drobnoziarnisto*ci
struktury aplikac( pola ma!netyczne!o wykonu(e si impulsami) przy
czym ka/demu impulsowi pola ma!netyczne!o odpowiada impuls
pr.du'
@4A4A4 Gz"odnienie sprzecznych lu! we wcze&niejszej #azie
niezale(nych dzia1a:
He/eli dwa dziaania =na przykad obrbka i pomiar > s.
sprzeczne) (edno dziaanie realizu(e si w pauzach dru!ie!o'
@amita(cie5 pauzy w (ednym dziaaniu powinny by+ wykorzystane na
inne) po/yteczne dziaanie'
$atent -r AAR?@M4
1posb automatyczne!o sterowania termicznym cyklem
z!rzewania punktowe!o =przewa/nie detali o mae( !rubo*ci>) oparty
na pomiarze termo-elektrodynamiczne( siy) znamienny tym) /e w celu
podniesienia dokadno*ci sterowania przy z!rzewaniu impulsami
podwy/szone( czsto*ci si termo elektrodynamiczn. mierzy si w
pauzach midzy impulsami pr.du z!rzewania
Strona 1QP z 252
$atent -r ABAS@@4 1posb produkc(i cienkich) szerokich arkuszy
blachy metod. walcowania na nieruchome( powierzchni oporowe()
znamienny tym) /e w celu uzyskania wiksze( szeroko*ci arkusza)
arkusz cz*ciami rozwalcowu(e si w kierunku poprzecznym) ze
wzdu/nym przemieszczaniem !o w czasie pauz pomidzy ruchami
roboczymi walca'
$atent -r SSTUT?4
1posb elektrochemiczne( obrbki detali impulsami pr.du z
indukcy(nym o!rzewaniem ich w procesie obrbki) znamienny tym) /e
w celu podniesienia wyda(no*ci pracy indukcy(ne !rzanie prowadzi si
w pauzach midzy pr.du robocze!o'
@4B4 F.$,O. ;3o'pleksowo #orsowane wepole<
Corsowanie mo/na prowadzi+ od pocz.tku kilkoma standardowymi
dro!ami' ,a(wikszemu -orsowaniu podda(. si -epole =to (est wepole
z rozproszonymi cz.steczkami -erroma!netycznymi i ma!netycznym
polem>'
@4B4?4 $rzej&cie do Pproto-epoluP
podniesiona dro!. wykorzystania substanc(i -erroma!netyczne( i pola
ma!netyczne!o5
Strona 1Q5 z 252
,!ja&nienia4
8' 1tandard o zastosowaniu substanc(i nie zna(du(.ce( si w stanie
rozdrobnionym' Chodzi o "proto-epola") "p-epola" 7 struktury
po*rednie w trakcie rozwo(u do stadium -epoli'
#' 1tandard zastosu(emy nie tylko do proste!o wepola) lecz rwnie/
do kompleksowe!o) a tak/e do wepoli) aktywizu(.cych *rodowisko
otoczenia = zewntrzne >'
$atent -r SUB??A4
1posb ukadania rur drenu(.cych) pole!a(.cy na mechanicznym
kopaniu rowu z (ednoczesnym ukadaniem w nim rur) obo/eniu stykw
rur -iltru(.cym materiaem i zasypywaniu rowu !runtem' Znamienny
tym) /e w celu podniesienia (ako*ci ukadania dziki likwidac(i
przemieszczania si rur =(edna w stosunku do dru!ie(>) powierzchni
rur i -iltru(.cy materia przed ukadaniem w rowie pokrywa si warstw.
-erroma!netyku i ma!nesu(e'
$atent -r BUUTUT4
Strona 1QO z 252
Zasilacz =zwaszcza dla uzyskiwania mieszanki proszkowo-
powietrzne(>) zawiera(.cy hermetyczne naczynie z dysz. wylotow.)
przewodem doprowadzenia powietrza i przewodem odprowadzania
mieszanki) komor mieszania i mechanizm dozowania proszku'
Znamienny tym) /e w celu podniesienia trwao*ci mechanizmu
dozowania) (e!o roboczy or!an (est wykonany w -ormie elastyczne!o
-erroma!netyczne!o elementu) na przykad stalowe( liny) umieszczone(
w osi dyszy wylotowe() wykonane( z materiau parama!netyczne!o i
umieszczone( pomidzy hermetycznym naczyniem) a komor.
mieszania' Ruch elastyczne!o elementu realizowany (est przez kole(ne
w.czanie elektroma!nesw) zmontowanych wok dyszy wylotowe( na
(e( zewntrzne( stronie'
@4B4@4 $rzej&cie do #epola
6y podnie*+ e-ektywno*+ sterowania systemem) trzeba prze(*+ od
wepolu lub "proto-epoluG do -epolu) zast.piwszy (edn. z substanc(i
-erroma!netykiem5 =lub doda(.c cz.steczki materiau
-erroma!netyczne!o> - wirami) !ranulkami) ziarenkami itd' - i
wykorzystu(.c ma!netyczne lub elektroma!netyczne pole'
N-ektywno*+ sterowania podnosi si wraz ze stopniem
powikszeniem rozdrobnienia substanc(i -erroma!netyczne() dlate!o
rozw( -epoli przebie!a etapami5
Fbrya masywna - !ranulki - proszek 7 pynG5
Strona 1PI z 252
,!ja&nienia4
8' @rze(*cie do -epola mo/na rozwa/a+ (ako (ednoczesne
zastosowanie dwu standardw - #'E'8 =wprowadzenie substanc(i
-errytyczne( i pola ma!netyczne!o> i #'#'8 =rozdrobnienie
substanc(i>'
<' @rzeksztaciwszy si w -epole) system wepolowy powtarza cykl
rozwo(u wepoli - lecz na nowym poziomie) poniewa/ -epola
odr/nia(. si wysok. sterowalno*ci. i e-ektywno*ci.' ;szystkie
standardy) nale/.ce do !rupy #'E) mo/na uwa/a+ za swe!o
rodza(u "izotopy" normalne!o szere!u standardw =!rupy #'8-#'<>'
@rzypisanie "-epolowe( linii" do oddzielne( !rupy #'E (est
usprawiedliwione =w ka/dym razie na tym etapie rozwo(u systemu
standardw> przez wy(.tkowe) praktyczne znaczenie -epoli' @rcz
te!o) "-epolowy szere!" (est wy!odny (ako precyzy(ne narzdzie
badawcze do badania !rubsze!o "wepolowe!o szere!u" i
pro!nozowania (e!o rozwo(u'
$atent -r ?MBQUBQ4
Rozpylacz) zawiera(.cy po(emnik dla pynu z dyszkami rozpylania
i zlewania pynu) elektrod.) pod.czon. do Krda wysokie!o napicia)
Strona 1P1 z 252
znamienny tym) /e w celu podniesienia stopnia rozpylenia stru!i
aerozolowe( i uproszczenia u/ytkowania rozpylacza) na zewntrzne(
powierzchni po(emnika (est nawinita cewka) a wewn.trz umieszczone
!ranulki z ma!netycznie-twarde!o materiau) nama!nesowane w polu
ma!netycznym'

$atent -r ?MMRQUT4
1posb zapobie!ania oblodzeniu na powierzchni zbiornika
wodne!o) pole!a(.cy na stworzeniu na chronione( powierzchni
termoizolacy(ne( warstwy) utworzone( z !ranul hydro-obowe!o
termoizolacy(ne!o materiau o ci/arze wa*ciwym mnie(szym od
wody' Znamienny tym) /e w celu podniesienia niezawodno*ci ochrony)
dro!. likwidac(i dry-owania termoizolacy(ne!o materiau wywoane!o
pr.dem wody) warstw termoizolacy(n. wykonan. z !ranuli
metalizowanych -erroma!netycznym materiaem) umieszczono
pomidzy przeciwnie skierowanymi ma!netycznymi polami'
$atent -r ?MRTRUA4
Tarcza strzelnicza dla ucznictwa' ;ykonana w -ormie
pier*cieniowe!o elektroma!nesu) zapenione!o sypkim materiaem
-erroma!netycznym'
$atent -r A@UAAA4
@neumatyczny dawikowy zawr re!ulu(.cy) sterowany
elektroma!netycznie) w korpusie ktre!o zna(du(e si5 kana dla
Strona 1P2 z 252
spr/one!o powietrza) po.czone z nim kr+ce5 wlotowy i wylotowy)
elektroma!nes) ktre!o cewka pod.czona (est do zaciskw
sterownika) i zawr' Znamienny tym) /e w celu podniesienia
niezawodno*ci i uproszczenia konstrukc(i dawika) (e!o or!an
zamyka(.cy (est wykonany z -erroma!netyczne!o proszku) poo/one!o
midzy siatkami) ustawionymi w kanale'
$atent -r SMT?MT4
1posb czasowe!o zamknicia ruroci.!u metod. podania do (e!o
wntrza kompozyc(i) zdolne( stwardnie+ a/ do utworzenia
hermetyczne!o tamponu) znamienny tym) /e przed podaniem do
ruroci.!u) w celu podniesienia e-ektywno*ci) do kompozyc(i doda(e si
dyspersy(ny absorbent o wa*ciwo*ciach -erroma!netycznych) a w
procesie ustalania w stre-ie -ormowania uszczelnia(.ce!o tamponu) na
kompozyc( oddziau(e si polem ma!netycznym'
$atent -r UAAU@S4
1posb kruszenia !rotworw skalnych) pole!a(.cy na tym) /e
kruszenie prowadzi si pynem) zawiera(.cym -erroma!netyczne
cz.stki) na ktre oddziau(e si polem elektroma!netycznym'
Z2M2,IN &
1talowy drut wytwarza si metod. przeci.!ania przez oczka ci.!arskie'
@rzy tym drut szybko niszczy ci.!ado) *rednica otworu =a wic) i
Strona 1P0 z 252
*rednica drutu> powiksza si) ci.!ado trzeba czsto wymienia+' Co
robi+O
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 & na podstawie 1T2,M2RM3 #'E'#
Hest to (eden z typowych wypadkw) kiedy rozwi.zaniem (est
prze(*cie od wepola do -epola'
$atent -r BUUU?@C "1posb bezci.!adowe!o ci.!nienia stalowe!o
drutu) opiera(.cy si na odksztacaniu drutu przez rozci.!anie)
znamienny tym) /e w celu uzyskania drutu o stae( *rednicy) bez za!i+
i prze!rzania) niezbdn. de-ormac( uzysku(e si metod. przeci.!ania
przez -erroma!netyczn. mas) umieszczon. w polu ma!netycznym'
@4B4A4 Wykorzystanie 'a"netyczne"o p1ynu
N-ektywno*+ -epoli by+ mo/e podniesiona metod. wykorzystania
ma!netycznych pynw 7 koloidalnych -errocz.steczek) zawieszonych w
na-cie) silikonie lub wodzie'
1tandard #'E'< mo/na uwa/a+ za szczytowy przypadek rozwo(u
w! standardu #'E'#'
$atent -r ??@B?Q@4
3rz.dzenie do obni/ania oporu hydrauliczne!o w ruroci.!u)
zawiera(.ce elementy do wytworzenia pier*cieniowe( przy*cienne(
warstwy rzadkopynne( cieczy) znamienne tym) /e w celu obni/enia
kosztw urz.dzenie do wytworzenia pier*cieniowe( przy*cienne(
warstwy wykonane (est w postaci staych ma!nesw) usytuowanych na
Strona 1P6 z 252
zewntrzne( powierzchni ruroci.!u w odle!o*ci rwne( $)%-8$w ich
szeroko*ci) przy czym w charakterze rzadkopynne( cieczy
wykorzystano ma!netyczny pyn'
$atent -r ?MRTQSB4
Zastawka ze zmiennym) wieloelementowym stanem) zawiera(.ca
umocowan. na pywaku zamknit. powok z elastyczne!o materiau i
wypeniacz) znamienna tym) /e w celu podniesienia niezawodno*ci
pracy zastawki wewn.trz powoki umieszczono cewk) a w charakterze
wypeniacza zastosowano twardnie(.cy w ma!netycznym polu
-erroma!netyczny pyn'
$atent -r BATT@U4
Mawik) na przykad do hermetyzac(i ruroci.!w i otworw)
wykonany w postaci szklanki pod uszczelk) znamienny tym) /e w celu
skrcenia czasu monta/u i demonta/u) na zewntrzne( powierzchni
szklanki zamontowano cewk elektroma!netyczn.) a w charakterze
uszczelki wykorzystano -erroma!netyczny pyn'
$atent -r SBMRBR4
a!netyczne urz.dzenie transportowe) przeznaczone do
przemieszczania wewn.trz wodoszczelnych komr) zawiera(.ce
przesuwny mechanicznie w niema!netycznym ruroci.!u ma!netyczny
element i zwi.zany z nim z pomoc. stae!o ma!nesu wzek
prowadz.cy) umieszczony na zewn.trz ruroci.!u' Znamienny tym) /e w
celu podniesienia niezawodno*ci element prowadz.cy (est wykonany z
ma!netyczne!o pynu'
Strona 1P5 z 252
$atent -r UTQMSR4
Zastosowanie ma!netyczne!o pynu w charakterze cieczy
hartowniczych'

@4B4B4 Wykorzystanie kapilarnoporowatej struktury #epola4
N-ektywno*+ -epoli by+ mo/e podniesiona metod. wykorzystania
kapilarno-porowate( struktury) typowe( dla wielu -epolowych
systemw'

$atent -r ?M?A?QS4
3rz.dzenie do lutowania na -ali lutowia) wykonane w postaci
ma!netyczne!o cylindra) pokryte!o warstw. -erroma!netycznych
cz.stek' @odstawowe przeznaczenie - usuwanie nadwy/ek lutowia'
Hednocze*nie porowata struktura wykorzystana (est do podawania =na
podobie?stwo knota > topnika z wewntrzne( przestrzeni cylindra'
@4B4Q4 $rzej&cie do ko'pleksowe"o #epola
He/eli trzeba podnie*+ e-ektywno*+ sterowania systemem metod.
prze(*cia do -epola) a zast.pienie dane( substanc(i substanc(.
-erroma!netyczn. (est niedopuszczalne) prze(*cie realizu(e si przez
zbudowanie wewntrzne!o lub zewntrzne!o kompleksowe!o -epola)
wprowadza(.c dodatki do (edne( z substanc(i5
Strona 1PQ z 252

$atent -r SQ?SST4
1posb transportowania detali za pomoc. elektroma!nesu)
znamienny tym) /e w celu zapewnienia transportowania
niema!netycznych detali) s. one wstpnie wypeniane
-erroma!netycznymi proszkami'
@4B4R4 $rzej&cie do #epola po zewntrzny' &rodowisku
He/eli trzeba podnie*+ e-ektywno*+ sterowania systemem metod.
prze(*cia od wepola do -epola) a zast.pienie dane( substanc(i
substanc(. -erroma!netyczn. (est niedopuszczalne) to substanc(
-erroma!netyczn. nale/y wprowadzi+ do zewntrzne!o *rodowiska i
dziaa(.c ma!netycznym polem) zmienia+ parametry *rodowiska) a
wic) kierowa+ zna(du(.cym si w nim systemem =standard @4B4A<C
$atent -r BRUMQU
Strona 1PP z 252
1posb tumienia mechanicznych dr!a?) metod. przemieszczenia
metalowe!o nie-erroma!netyczne!o) ruchome!o elementu midzy
bie!unami ma!nesu) znamienny tym) /e w celu przyspieszenia
tumienia w szczelin midzy bie!unami ma!nesu i ruchomym
elementem wprowadza si ma!netyczny pyn i zmienia si nat/enie
pola ma!netyczne!o proporc(onalnie do amplitudy dr!a?'
He/eli w systemie wykorzystu(e si pywaki lub (edna cz*+
systemu (est pywakiem) to w pyn nale/y wprowadzi+
-erroma!netyczne cz.stki i sterowa+ pozorn. !sto*ci. pynu'
1terowanie mo/na tak/e zrealizowa+) przepuszcza(.c przez pyn pr.d i
dziaa(.c polem elektroma!netycznym'
$atent -r Q@S@TM
anipulator do robt spawalniczych) zawiera(.cy obrotowy st i
wze) wykonany w -ormie pywa(.ce!o podzespou) o/yskowane!o w
korpusie stou i umieszczony w naczyniu z pynem' Znamienny tym) ze
w celu podniesienia szybko*ci ruchu stou do pynu dodano
-erroma!netyczn. mieszanin) a po(emnik z pynem umieszczono w
elektroma!netyczne( cewce'
; charakterze zewntrzne!o *rodowiska mo!. by+ wykorzystane
tak/e elektroreolo!iczne pyny) sterowane polem
elektroma!netycznym'
@4B4S4 Wykorzystanie e#ekt7w #izycznych
Strona 1P5 z 252
He/eli dany (est system -epolowy) (e!o sterowalno*+ mo/e by+
podniesiona dziki wy-
korzystaniu e-ektw -izycznych'
$atent -r BQ@MQQ
1posb podniesienia czuo*ci ma!netycznych wzmacniaczy
pomiarowych) pole!a(.cy na wykorzystaniu termiczne!o oddziaywania
na rdze? wzmacniacza ma!netyczne!o' Znamienny tym) /e w celu
obni/enia poziomu ma!netyczne!o szumu podczas pracy wzmacniacza
utrzymu(e si bezwz!ldn. temperatur rdzenia rwn. o)9# do $)99
temperatury punktu Curie materiau rdzenia' = ;ykorzystano e-ekt
0opkinsa >
@4B4T4 /yna'izacja #epola
He/eli dany (est system -epolowy) (e!o sterowalno*+ mo/e by+
podniesiona dziki podniesieniu (e!o dynamiki t(' prze(*cia do
elastyczne!o) zmienia(.ce!o struktur systemu'
$atent -r SQM@RB
Strona 1PO z 252
3rz.dzenie do kontroli !rubo*ci *cianek) pustych wewn.trz detali
z nie-erroma!netyczne!o materiau) zawiera(.ce przetwornik
indukcy(ny z systemem pomiarowym i -erroma!netyczny element
rozmieszczone po obu stronach kontrolowane( *cianki' Znamienny tym)
/e dla podniesienia dokadno*ci pomiaru) -erroma!netyczny element
wykonano w postaci nadmuchiwane( elastyczne( poduszki) pokryte(
-erroma!netyczn. warstw.'
$atent -r SU@MTM
1posb symulac(i r/nych wa*ciwo*ci !leby na stanowiskach
badawczych do badania roboczych or!anw maszyn rolniczych)
pole!a(.cy na wprowadzeniu do !leby cz.steczek -erroma!netycznych'
Znamienny tym) /e dla poszerzenia warunkw badania sprawno*ci
roboczych or!anw maszyn rolniczych) na cz.steczki oddziau(e si
re!ulowanym polem elektroma!netycznym'
Z2M2,IN I
Z opisu patentu nr4 UMAMUM 5 FZnana (est metoda szli-owania
cz*ci -orm wtryskowych narzdziem w postaci balonu z elastyczne!o
materiau) ktre!o robocza powierzchnia pokryta (est materiaem
*ciernym' 1zli-owanie odbywa si w warunkach ci.!e!o docisku
narzdzia do obrabiane!o detalu' Mla uzyskanie rwnomierne!o docisku
materiau *cierne!o) do wntrza balona wprowadza si zawiesin
materiau -erroma!netyczne!o na ktry oddziau(e si staym polem
ma!netycznym' 1posb ten pozwala na uzyskanie rwnomierne!o
docisku *cierniwa do powierzchni obrabiane( i podniesienie dokadno*ci
obrbki' Hednak/e (ednocze*nie na skutek powikszenia powierzchni
Strona 15I z 252
kontaktu narzdzia z detalem) w stre-ie skrawania podnosi si
temperatura i przyspiesza(.c tpienie si ostry *cierniwa) co prowadzi
do podniesienia chropowato*ci powierzchni i po!arsza wyda(no*+
procesuG'
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 ,R I w! 1T2,M2RMP; #'E'<) #'E'&') #'E'I5
1tay docisk *cierniwa zast.pi+ zmiennym) narzdzie wibru(e i
tarcie si zmnie(sza' ; tym celu nale/y wprowadzi+ dodatkowe
zmienne pole ma!netyczne) dziaa(.ce na -errozawiesin = dynamizac(a
procesu >) Reby za* dziaanie ma!netyczne!o pola na -errozawiesin
byo mo/liwie maksymalne) cz.steczki -erroma!netyczne produku(e si
z materiau o wa*ciwo*ciach ma!netostrykcy(nych' =Bole(ne
wykorzystanie e-ektu -izyczne!o >
@4B4U4 $rze!udowa strukturalna #epola
He*li dany (est system -epolowy) (e!o e-ektywno*+ mo/e by+
podniesiona przez prze(-
*cie od pl (ednorodnych lub ma(.cych nieuporz.dkowana struktur do
pl nie(ednorodnych lub ma(.cych struktur uporz.dkowan.' = procesy
ci.!e lub przemienne >
Strona 151 z 252
$atent -r QBQBSU
etoda -ormowania detali z tworzyw termoplastycznych' ;
charakterze stempla ksztatu(.ce!o wykorzystu(e -erroproszek) na
ktry dziaa pole termiczne) przekracza(.ce w mie(scach
na(mnie(sze!o odksztacenia punkt Curie'

He/eli substanc(i wchodz.ce( w -epole = lub mo!.ce( we(*+ w
-epole > powinna by+
dodana okre*lona przestrzenna struktura) to proces nale/y prowadzi+ w
polu) o strukturze) odpowiada(.ce( /.dane( strukturze substanc(i5
Strona 152 z 252
$atent -r QTS?TA
1posb uzyskiwania FwoswG na powierzchni termoplastyczne!o
materiau) pole!a(.cy na wyci.!aniu powierzchniowych warstw z
nastpu(.cym pKnie( ochodzeniem' Znamienny tym) /e w celu
podniesienia wyda(no*ci i mo/liwo*ci sterowania procesem tworzenia
wosw) przed przeprowadzeniem operac(i) do powierzchniowych
warstw materiau wprowadza si -errocz.steczki) nastpnie na!rzewa
si materia do temperatury miknicia) a ksztatowanie wosw
prowadzi si metod. wyci.!ania -errocz.steczek z pomoc.
elektroma!nesu'
@4B4?M4 Gz"adnianie ryt'u w #epolu
He/eli dany (est Fprzed-epolowyG lub -epolowy system) (e!o
e-ektywno*+ mo/na podnie*+ metod. synchronizac(i rytmu
wchodz.cych w (e!o skad elementw'
$atent -r RUTRRA
@rzy wibroma!netyczne( separac(i materiau) zaproponowano
zsynchronizowa+ czstotliwo*+ wiru(.ce!o pola ma!netyczne!o z
czstotliwo*ci. wibrac(i' @owodu(e to zmnie(szenie si tarcia
Strona 150 z 252
wza(emne!o cz.steczek materiau i prowadzi do podniesienia
e-ektywno*ci separac(i'
$atent -r @RSBQQ
1posb transportu -erroma!netycznych materiaw sypkich)
drobno i !ruboziarnistych metod. poddania ich dziaaniu wibrac(i)
znamienny tym) /e w celu podniesienia szybko*ci transportu na
wirowany materia w momencie pocz.tkowym -azy odrywania) dziaa
si impulsami ma!netyczne!o pola) ktre!o linie si bie!n. rwnole!le
do kierunku transportu' Czstotliwo*+ impulsw ma!netycznych
synchronizu(e si z odpowiednio z -az. odrywania wibrowane!o
materiau'
@4B4??4 $rzej&cie do epola W wepola z wzaje'nie oddzia1uj%cy'i
pr%da'i elektryczny'i4
He/eli wprowadzanie -erroma!netykw lub ma!nesowanie s.
niemo/liwe lub zbyt trudne) nale/y wykorzysta+ wza(emne
oddziaywanie zewntrzne!o pola elektroma!netyczne!o z
bezpo*rednio doprowadzonymi lub bezstykowo indukowanymi pr.dami
lub wza(emne oddziaywanie pr.dw'
$atent -r UUBS@R
etoda urabiania !rotworu5 dla podniesienia e-ektywno*ci
urobku) przepuszcza si przez ska impulsy elektryczne pomidzy
dwoma rwnole!ymi przewodnikami'
Strona 156 z 252
$atent -r ?MAAB?S
1posb chwytania i przytrzymywania metalowych
nie-erroma!netycznych detali znamienny tym) /e w celu podniesienia
pewno*ci procesu chwytania i przytrzymywania detalu) przez (e!o mas
w stre-ie dziaania pola ma!netyczne!o przepuszcza si pr.d
elektryczny w kierunku prostopadym do linii si pola'
$atent -r TRQ@MM
1posb zbirki (a!d w uprawach szpalerowych metod.
wprawiania w dr!ania szpalerowych drutw wraz z przymocowanymi do
nich odci.!ami) znamienny tym) /e w celu obni/enia nakadw pracy i
zmnie(szenia uszkodze? (a!d) zastosowano ma!nes o staym polu)
obe(mu(.cy bie!unami druty szpaleru) przez ktre przepuszcza si pr.d
zmienny) a ma!nes przemieszcza si wzdu/ drutu'
,!ja&nienia
8' He/eli -epola 7 to systemy) do ktrych wprowadzono
-erroma!netyczne cz.steczki) to epola 7 systemy) !dzie zamiast
-erroma!netycznych cz.steczek dziaa(. = lub wza(emnie
oddziau(. > pr.dy'
#' Rozw( epoli 7 podobnie (ak rozw( -epoli 7 powtarza o!lna lini5
- proste epola)
- kompleksowe epola)
- epola w *rodowisku zewntrznym)
- dynamizac(a)
- przebudowa strukturalna)
Strona 155 z 252
- synchronizac(a rytmu'
ateria z analizy epoli wzrasta) (e!o analiza wyka/e czy (est
celowe wydziela+ standardy epolowe (ako oddzieln. !rup'
<' 1tandard na epola opracowa I'A' ;ikientiew
Z2M2,IN 9
@rzy rozcinaniu kamieni szlachetnych i czystych krysztaw
stosu(e si do cicia bardzo cienkie piki' Im cie?sza pika) tym
mnie(sze odpady' ,apd piki mo/e by+ rzny59 rczny) mechaniczny)
elektroma!netyczny itd' > @roblem pole!a na zapewnieniu *ci*le stae()
co do warto*ci i kierunku siy docisku piy do dna szczeliny cicia'
1tao*+ warto*ci siy zapewnia (ednorodno*+ paszczyzny cicia = bez
zmtnie?) napr/e? termicznych itp'> Zmienno*+ kierunku dziaania siy
to !waranc(a odpryskw' @otrzebna idea metody) da(.ce( *ci*le sta.
sil docisku piy do materiau'
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 9
; cytowanym wy/e( opisie patenty nr I:%#$$ rozwi.zano zadanie
o przeciwnych warunkach5 zapewnienie dr!a? drutu szpalerowe!o
= taki drut zasadniczo niczym nie r/ni si od cienkie( piki do ciecia
mineraw> Rozwi.zanie zadania 9 (est analo!i. do zadania I) tylko /e
Strona 15Q z 252
naturalnie wykorzystano nie zmienny) a stay pr.d =nie trzeba
wzbudza+ dra?) lecz !asi+ (e > DdpowiedK5 patent nr4 BRQA??
@4B4?@4 Wykorzystanie p1yn7w elektroreolo"icznych
1zcze!lna postaci. epola 7 elektroreolo!iczna zawiesina
= wprowadzi+ np' drobno zmielony kwarcowy proszek do toluenu > o
da(.ce( si sterowa+ lepko*ci' He/eli nie da si zastosowa+
-erroma!netyczne( cieczy) mo/na wykorzysta+ elektroreolo!iczn.
ciecz'
$atent -r B@QRRM
imo*rodkowy !enerator dr!a?' asy mimo*rodowe
rozmieszczone w elektroreolo!iczne( cieczy'
$atent -r BUQBRS
Nlektroreolo!iczna ciecz ze zmienn. lepko*ci.) wykorzystana w
amortyzatorach po(azdw transportowych'
$atent -r UA?BS?
Zastosowanie elektrolepkie( zawiesiny w urz.dzeniu do cicia
materiaw) w charakterze *rodka mocu(.ce!o'
$atent -r UAB?BA
Strona 15P z 252
;./) skada(.cy si z wewntrzne( i zewntrzne( warstwy)
pomidzy ktrymi zna(du(e si warstwa elektroprzewodz.cych wkien)
odizolowanych od siebie warstw. elastyczne!o materiau izolu(.ce!o'
Znamienny tym) /e w celu umo/liwienia sterowania sztywno*ci. w/a
elastyczny materia izolu(.cy wykonano (ako porowaty) przesycony
elektroreolo!iczn. zawiesin.'
3OASA A4 $RZ.JL5I. /, -A/S9ST.8G I -A
8I3R,$,ZI,8
@4?4$rzej&cie do !isyste'7w i polisyste'7w4
A4?4?4 $rzej&cie do !isyste'7w i polisyste'7w
A4?4@4 Rozw7j zwi%zk7w w !isyste'ach i polisyste'ach
A4?4A4 Wz'ocnienie r7(nicy 'idzy ele'enta'i !isyste'u i
polisyste'u
A4?4B4 Skrcanie !isyste'u i polisyste'u
A4?4Q4 Sprzeczne w1a&ciwo&ci syste'u i je"o ele'ent7w
@4@4$rzej&cie na 'ikropozio'
@4@4?4$rzej&cie na 'ikropozio'
A4?4 $rzej&cie do !isyste'7w i polisyste'7w4
Strona 155 z 252
Rwnole!le z Fwewn.trz-systemowymG ulepszaniem = linia
standard7w klasy @> istnie(e linia Fzewn.trz-systemowe!oG rozwo(u5
na dowolnym etapie wewntrzne!o rozwo(u system mo/e by+
po.czony z innym systemem w nadsystem o nowych wa*ciwo*ciach'
A4?4?4 $rzej&cie do !isyste'u i polisyste'u
N-ektywno*+ systemu na dowolnym etapie (e!o rozwo(u mo/e by+
podniesiona syste'owy' przej&cie' ?a z po.czeniem systemu z
innym systemem = lub systemami > w bardzie( zo/ony bisystem lub
polisystem'
$atent -r S@@R@B
1posb transportu !or.cych FslabwG = produkty walcarki
wstpne( tzw' Fslabin!uG> ze slabin!u do odbiorcze!o transportera
rolkowe!o walcarki) przy czym slaby s. cite i nastpnie
przemieszczane transporterem rolkowym' Znamienny tym) ze w celu
zmnie(szenia strat ciepa slabw przez zmnie(szenie powierzchni
schadzania ka/de!o slabu) przemieszczanie ich odbywa si pakietami)
zo/onymi z co na(mnie( dwch slabw i ciciem bezpo*rednio przed
podaniem ich do klatki walcarki'
Wyja&nienia
Strona 15O z 252
8' Mo stworzenia bisystemu i polisystemu w na(prostszym przypadku
.czymy dwie substanc(e 1
8
i 1
#
= bisubstanc(alne i
polisubstanc(alne wepola >
#' @rzytoczony wy/e( standard @4@4?4 tak/e mo/na rozpatrywa+
(ako prze(*cie do polisystemu = chocia/ dokadnie( nale/y !o
uwa/a+ za powikszenie stopnia polisystemowo*ci > Hedno*+
przeciwstawie?5 rozdzielenie i po.czenie prowadzi do (edne!o i
te!o same!o5 tworz. si bisystemy i polisystemy'
$atent GSA AQRSQBS
Mla otrzymania detali z cieniutkich szklanych pytek) p-abrykaty
s. skle(ane w blok) obrabiane maszynowo) a pKnie( rozkle(ane'
@rzykad dobrze pokazu(e (edn. z !wnych cech polisystemu5
przy (e!o tworzeniu powsta(e wewntrzne *rodowisko = lub tworz. si
warunki dla (e!o powstania > o szcze!lnych wa*ciwo*ciach' ; danym
przypadku po(awia si mo/liwo*+ wprowadzenia do wewntrzne!o
*rodowiska kle(u i otrzymania nie tylko zwyke( Fsumy szkieekG) a
(edne!o bloku) o nowych wa*ciwo*ciach' @osmarowanie kle(em (edne(
pytki nic by nie dao' ;ytrzymao*+ po(edyncze( pytki mo/na by
podnie*+) oblewa(.c pytk du/. ilo*ci. kle(u = standard ?4?4A4> i
tworz.c bry' ;tedy (ednak koszt obrbki byby znacznie wikszy'
Mru!a charakterystyczna cecha bisystemu i polisystemu to Fe-ekt
wielostopniowo*ciG
$atent -r ?@RMSU
Strona 1OI z 252
1posb podnoszenie prdko*ci obrotowe( turbowierte) znamienny
tym) ze w celu powikszenia liczby obrotw wirnika turbiny przy
zachowaniu dopuszczane( prdko*ci robocze!o pynu) turbowierto
skada si z kilku sekc(i tak) /e wa wirnika turbiny pierwsze( sekc(i (est
po.czony z korpusem turbiny dru!ie( sekc(i itd' ) dziki czemu
prdko*+ obrotw wirnika wzrasta od pierwsze!o do nastpnych'
Wyja&nienia
<' o/liwe (est tworzenie bipolowych i polipolowych) a tak/e
wepolowych systemw' ; ktrych (ednocze*nie zachodzi
multiplikac(a substanc(i i pl' ,iekiedy multipliku(e si par = @ -
1 > lub wepole w cao*ci'
$atent -r A@??UQ
1posb o!rzewania elektryczne!o metalowych p-abrykatw
przed obrbk. plastyczn.) znamienny tym) /e w celu uniknicia
utleniania powierzchniowych warstw detalu) w procesie na!rzewania
intensywnie si (e schadza' = schemat bipolowy >
$atent -r @Q@MAR
Zadanie wykonania elektrochemiczn. metod. otworu) ktry
posiada rozszerzenie w *rodku swe( du!o*ci' Nlektrod podzielono = w
du!o*ci > na trzy cz*ci i na ka/d. z nich podano pr.d pod innym
napiciem'
Strona 1O1 z 252
Wyja&nienia
E' ; omawianych opracowaniach) opartych na systemie
standardw) prze(*cie do nadsystemu rozpatrywano (ako
ostateczny etap rozwo(u systemu' Zakadano) /e system na(pierw
powinien wyczerpa+ rezerwy rozwo(u Fna swoim poziomieG) a
potem dopiero prze(*+ do nadsystemu' Hednakowo/ z!romadzono
du/. ilo*+ in-ormac(i) *wiadcz.cych o tym) /e takie prze(*cie
mo/e by+ realizowane na dowolnym etapie rozwo(u systemu' @rzy
tym dalszy rozw( idzie dwoma torami5 ulepsza si tworz.cy si
nadsystem i (ednocze*nie trwa kontynuac(a systemu
pocz.tkowe!o = wy(*ciowe!o >' ,ieco podobna sytuac(a zachodzi
w chemii5 bardzie( zo/one chemiczne substanc(e tworz. si nie
tylko metod. dobudowywania nowych orbit elektronw ale i
kosztem nie zako?czonych orbit wewntrznych'
A4?4@4 Rozw7j powi%za: w !isyste'ach i polisyste'ach
@odniesienie e-ektywno*ci bisystemw i polisystemw osi.!a si
przede wszystkim metod. rozwo(u powi.za? elementw w tych
systemach'
,owoutworzone bisystemy i polisystemy czsto ma(. Fzerowe
powi.zaniaG = termin zaproponowany przez 2'Timoszczuka > t'('
przedstawia(. sob. po prostu FkupG elementw' Rozw( idzie wic w
kierunku wzmacniania midzyelementowych powi.za?'
Strona 1O2 z 252
Z dru!ie( strony) elementy nowoutworzonych systemw niekiedy
bywa(. po.czone FsztywnymiG wi.zaniami' ; takich przypadkach
rozw( idzie w kierunku wzrostu stopnia dynamizac(i powi.za?'
@rzykad Fusztywnienia powi.za?G' @odczas !rupowe!o
wykorzystania dKwi!w = trzy dKwi!i o udKwi!u po :$ T) podnosz.
ci/ar 8%$ T > trudno uzyska+ synchronizac( ich pracy' ; patencie nr4
SB@AS@ zaproponowano urz.dzenie =sztywny wielobok > wi./.ce
ramiona dKwi!w'
@rzykad dynamizac(i powi.za?' Batamarany pocz.tkowo miay
korpusy sztywno po.czone ze sob.' @Knie( wprowadzono ruchome
.czniki) pozwala(.ce na zmian odle!o*ci pomidzy kadubami
=przykad5 patenty nr,nr Q@BS@T i ?MUBSUS >
<'8'<' Zwikszenie zr/nicowania elementw bisystemw i polisystem
w'
N-ektywno*+ bisystemw i polisystemw zwiksza si w wyniku
powikszenia zr/nicowania elementw systemw = przej&cie
syste'owe ?! > np'
- od (ednakowych elementw =komplet owkw > do5
- elementw ze zmienionymi charakterystykami =komplet
kolorowych kredek > i wreszcie do5
- cakiem r/nych elementw = przybornik kre*larski >)
a tak/e w wyniku inwers(i po.czenia typu5 Felement i antyelementG
= owek i !umka >
Strona 1O0 z 252
$atent -r BUAAQM
FMwupitrowa piaG) w ktre( dolne zby s. rozwiedzione
bardzie( ni/ !rne 7 czysto tnie wkniste materiay'
$atent -r QBRBBQ
@odczas spawania !rubych stalowych blach) elektrody ukadane s.
(edna za dru!a) przy czym pr.d spawania dla ka/de( nastpne(
elektrody i !boko*+ (e( wsunicia w szczelin pomidzy blachami (est
wiksza ni/ u poprzednie(' = Typowy polisystem ze zwinitymi
charakterystykami' N-ekt osi.!nito) w !runcie rzeczy kosztem
prze(*cia od zwyke!o polisystemu) do polisystemu ze zwinitymi
charakterystykami' >
$atent -r RBQSSA
3rz.dzenie do mocowania detali na wewntrzne( powierzchni)
zawiera(.ce rozcity spr/ysty element) znamienne tym) /e w celu
podniesienia dokadno*ci zacisku i rozszerzenia mo/liwo*ci
technolo!icznych urz.dzenia spr/ysty element wykonano w -ormie
dwch po.czonych ze sob. pier*cieni z materiaw o r/nych
wspczynnikach rozszerzalno*ci liniowe('
$atent -r RMR@AA
Nlektroakustyczny przetwornik) zawiera(.cy wielosekcy(ny
aktywny element) znamienny tym) /e w celu zapewnienia
temperaturowe( stabilizac(i parametrw elektroakustycznych) dowolne
dwie s.siednie sekc(e aktywne!o elementu wykonano z materiau o
Strona 1O6 z 252
przeciwstawnych co do znaku) temperaturowym wspczynnikom zmian
piezomoduu'
$atent -r ?MB?@QM
1pawalniczy !enerator mechanicznych dr!a?) zawiera(.cy
wykonany w postaci rolki cierny element roboczy) ma(.cy mo/liwo*+
cierno-po*liz!owe( wsppracy z obrabianym obiektem i wykonu(.cy
ruch obrotowy' Znamienny tym) /e w celu poprawienia (ako*ci
spawania przez powikszenie amplitudy dr!a?) rolk wykonano (ako
wielosekcy(n. z materiaw o r/nych wspczynnikach tarcia'
$atent -r ?MM?UTT
etoda otrzymywania zawiesin sposobem oddziaywania
wibrac(ami na pyn w warunkach wibroturbulenc(i) przez wprowadzenie
do naczynia z pynem spr/yste!o rezonatora i (ednoczesne!o
dziaania na naczynie dr!aniami o czstotliwo*ci rezonansowe('
Znamienny tym) /e w celu podniesienia ekonomii i wyda(no*ci procesu
do naczynia z pynem wprowadzono kilka spr/ystych rezonatorw o
r/nych czstotliwo*ciach dr!a? wasnych'
Z2M2,IN 8$
Dbiekt 7 CIN@A2R,I2' @rzedstawi+ pro!noz dalsze!o rozwo(u'
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 8$ w!) standardw <'8'8 i <'8'<5
;! standardu <'8'8' nale/y prze(*+ do bisystemu =np' podw(na
cieplarnia >' Reby uzyska+ przy tym (ak.* now. (ako*+) trzeba zapewni+
wza(emne oddziaywanie midzy cz*ciami FbicieplarniG lub pomidzy
Strona 1O5 z 252
zna(du(.cymi si w bicieplarni ro*linami' aksimum wza(emne!o
oddziaywania mo/e nast.pi+ wtedy) !dy ro*liny s. pod (akim*
wz!ldem przeciwstawne' DdpowiedK5 w! patentu nr4 UQM@B? w
(ednym przedziale ro*liny zu/ywa(.ce dwutlenek w!la) a wydziela(.ce
tlen) a w dru!im ro*liny zu/ywa(.ce tlen i wydziela(.ce dwutlenek
w!la'
A4?4B4 Zwijanie !isyste'7w i polisyste'7w
N-ektywno*+ bisystemw i polisystemw podnosi si przy ich
zwi(aniu) przede wszystkim dziki redukowaniu pomocniczych
elementw) na przykad dubeltwka - ma (edn. kolb' ; peni
zwinite bisystemy i polisystemy znw sta(. si monosystemami i cykl
mo/e si powtrzy+ na nowym poziomie'
$atent -r BMTQTR
Nlektrociepownia z kotami typu wie/owe!o) znamienna tym) ze
w celu skrcenia dr! transportowych) uproszczenia robt
monta/owych i zmnie(szenia powierzchni -undamentw) wszystkie
koty z!rupowano w (ednym bloku z usytuowanym nad nimi (ednym
o!lnym kominem'
$atent -r ????BB
@odnoszenie ochronnych wa*ciwo*ci ska-andra chodz.ce!o dla
ratownikw kopalnianych napotykao na barier ci/aru'
Zaproponowano po.czy+ system chodz.cy z systemem oddechowym w
(ednym ska-andrze) w ktrym (edna substanc(a chodz.ca = cieky
Strona 1OQ z 252
tlen > spenia dwie -unkc(e5 na(pierw) paru(.c chodzi ) a potem
zosta(e u/yta do zasilania systemu oddychania' Ddpada konieczno*+
budowy dwch oddzielnych systemw co pozwolio powikszy+ zapas
tlenu dla tych dwch zada?'
$atent -r @TSURS
1posb przerbki soli kopalne() w ktrym rozdrabnianie) mielenie
i rozpuszczanie rudy prowadzi si w (ednym urz.dzeniu i w (ednym
cyklu' = @rzedtem do te( operac(i wykorzystywano kilka oddzielnych
urz.dze?'>
B4 Sprzeczne w1a&ciwo&ci syste'u i je"o ele'ent7w
N-ektywno*+ bisystemw i polisystemw mo/e by+
podniesiona przez rozdzielenie
=izolowanie> sprzecznych wa*ciwo*ci systemu i (e!o elementw To syst
e'owe przej&cie ?cC wykorzystu(e ide) w! ktre( cay
dwupoziomowy system w cao*ci posiada wa*ciwo*+ 1) a (e!o elementy
wa*ciwo*+ anty-1
$atent -r Q?MAQM
Robocze elementy *ciskw do mocowania detali o
skomplikowanym ksztacie5 ka/da cz*+ sztywna) a cay zacisk podatny
i zdolny do dopasowywania si do ksztatu detalu'
Strona 1OP z 252
A4@4 $rzej&cie do 'ikropozio'u
1. dwie dro!i przechodzenia do zasadniczo nowych systemw5
%' prze(*cie do nadsystemu = dro!a w !rG 7 standardy podklasy
<'8'> i
:' prze(*cie metod. wykorzystania F!bokichG podsystemw
= Fdro!a w dG 7 podklasa <'# >
A4 $rzej&cie do 'ikropozio'u
N-ektywno*+ systemu na dowolnym etapie mo/e by+ podniesiona
syste'owy' przej&cie' @C
Z makropoziomu na mikropoziom) kiedy w systemie lub (e!o
cz*ci wymieniamy substanc(e na tak.) ktra we wza(emnym
oddziaywaniu z polem mo/e wypenia+ zao/one zadanie'
$atent -r @SQSQ?
Re!ulowana pompa laboratory(na) zawiera(.ca walcowy wirnik i
korpus wielokanaowo nacite pod przeciwnie skierowanymi k.tami'
Znamienny tym) ze w celu zapewnienia mo/liwo*ci re!ulac(i pompy z
pomoc. zmiany temperatury wirnik i korpus wykonano z materiaw o
r/nych wspczynnikach rozszerzalno*ci liniowe('
Wyja&nienie
Strona 1O5 z 252
8' @rzytoczony przykad mo/e wydawa+ si dziwacznym5 pompa
zostaa pomp.) na czym wic pole!a zasadnicza nowo*+O
1kutkiem niedoskonao*ci obowi.zu(.cych norm -ormuowania
wnioskw patentowych patent z!oszono (ako Fre!ulowana
pompa laboratory(naG' ; rzeczy same( pompa pozosta(e nie
zmieniona) nowo*+ pole!a na sposobie (e( re!ulowania' Zamian
skomplikowane( i mao skuteczne( metody re!ulac(i
mechaniczne( wykorzystano sposb zasadniczo r/ni.cy si od
poprzednie!o'
$atent -r AAUAUS
3rz.dzenie do bezodpadowe!o cicia drewna) zawiera(.ce korpus
i narzdzie robocze) znamienne tym) /e w celu podniesienia
wyda(no*ci i (ako*ci cicia) narzdzie tn.ce (est wykonane z materiau
ma!netostrykcy(ne!o z podw(nym zeszli-owaniem krawdzi tn.ce( i z
pomoc. elektromechanicznych przeksztatnikw zasilane z !eneratora
wysokie( czstotliwo*ci'
Wyja&nienie
8' ; omawianych opracowaniach opartych na standardach zalecano
= tak/e przy rozpatrywaniu prze(*cia do nadsystemu 7 por'
wy(a*nienie E do standardu <'8'8' > /e prze(*cie na mikropoziom
(est celowe przy wyczerpaniu mo/liwo*ci rozwo(u systemu' ;!
obecnych ustale? prze(*cie na mikropoziom (est mo/liwe na
dowolnym etapie rozwo(u systemu'
Strona 1OO z 252
#' @rze(*cie Fmakro 7 mikroG to po(cie o!lne' Istnie(e du/a ilo*+
poziomw FmikroG = domeny) molekuy) atomy itd' > 7 i
odpowiednio 7 (est du/o r/nych mo/liwo*ci prze(*cia na
mikropoziom) a tak/e du/o mo/liwo*ci przechodzenia z (edne!o
mikropoziomu na dru!i) bardzie( FniskiG' ; wyniku realizac(i
takich prze(*+ !romadzony (est materia) ktry prawdopodobnie
doprowadzi do s-ormuowania nowych standardw w podklasie <'#
Z2M2,IN 88
; wyko?cza(.ce() ultradokadne( obrbce otworw = honowanie
osekami z nasypem diamentowym > w stopach wanadu) wykorzystu(e
si spec(alne narzdzie) pozwala(.ce na zmian warto*ci promienia
rozstawienia oseek' Mla nowych wyrobw potrzebne byo narzdzie o
(eszcze wy/sze( dokadno*ci) ;yprbowano narzdzie identyczne co do
zasady dziaania) ale z (eszcze bardzie( dokadn. re!ulac(.' Rezultaty
okazay si ze5 narzdzie szybko tracio wymiar) byo zbyt
skomplikowane' Co robi+O
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 88 w! 1T2,M2RM3 <'#'8
2nalo!iczne zadanie rozwi.zano w przytoczonym wy/e( patencie
nr @SQSQ?4 @rac !owicy honu(.ce( mo/na re!ulowa+) wykorzystu(.c
z(awisko rozszerzalno*ci cieplne(' etoda honowania otworw) w
ktre( !owica honu(.ca wykonu(e ruch obrotowy i (ednocze*nie
postpowy) a oseki nastawia si na wymiar i sztywno zakleszcza przed
przyst.pieniem do pracy' Znamienna tym) /e w celu podniesienia
Strona 2II z 252
dokadno*ci wykonania otworw) przed obrbk. detal o!rzewa si i
pozwala si mu sty!n.+ w czasie obrbki' ; $atent nr4 SMUABB<
Gwa"a* 5ieplny' pole' oddzia1uje'y nie na narzdzie, a na detal*
W dany' przypadku jest to 'o(liwe i celowe ; roz'iary detalu s%
du(o wiksze ni( narzdzia <
3OASA B4 STA-/AR/9 -A W93R9WA-I. I
$,8IAR9 $ARA8.TRFW S9ST.8FW
B4?4 /ro"i o!ej&cia pro!le'u
B4?4?4 Za'iast wykrywania i po'iaru W po'iar syste'u
B4?4@4 Wykorzystanie kopii
B4?4A4 3olejne wykrywanie z'ian w syste'ie
B4@4 Synteza syste'7w po'iarowych
B4@4?4 Synteza po'iarowe"o wepola
B4@4@4 $rzej&cie do ko'pleksowe"o po'iarowe"o wepola
B4@4A4 $rzej&cie do po'iarowe"o wepola po zewntrzny'
otoczeniu
B4@4B4 Gzyskanie uzupe1nie: w zewntrzny' otoczeniu
B4A4 Forsowanie wepoli po'iarowych
B4A4?4 Wykorzystanie e#ekt7w #izycznych
B4A4@4 Wykorzystanie rezonansu o!iektu kontrolowane"o
Strona 2I1 z 252
B4A4A4 Wykorzystanie rezonansu o!iektu przy1%czone"o
B4B4 $rzej&cie do #epolowych syste'7w po'iarowych
B4B4?4 $rzej&cie do proto#epola po'iarowe"o
B4B4@4 $rzej&cie do #epola po'iarowe"o
B4B4A4 $rzej&cie do ko'pleksowe"o #epola po'iarowe"o
B4B4B4 $rzej&cie do #epola po'iarowe"o po zewntrzny'
otoczeniu
B4B4Q4 Wykorzystanie e#ekt7w #izycznych
B4Q4 Sterowanie rozwoje' syste'7w po'iarowych
B4Q4?4 $rzej&cie do !isyste'u i polisyste'u po'iarowe"o
B4 $rzej&cie do po'iaru wielko&ci pochodnych
B4?4 /ro"i o!ej&cia pro!le'u
;ykrywanie i pomiary w systemach obsu!u(. !wnie
FpomiaroweG dziaania' Mlate!o
po/.dana (est taka przebudowa !wne( czynno*ci) /eby wykluczaa on
a = lub sprowadzaa do minimum> dziaania na wykrywanie i pomiar'
Dczywi*cie bez uszczerbku dla dokadno*ci'
B4?4?4 Za'iast wykrywania i po'iaru W po'iar syste'u
Strona 2I2 z 252
He/eli (est dane zadanie na wyrycie lub pomiar) celowe (est tak
zmieni+ system) /eby w o!le znika konieczno*+ rozwi.zania te!o
zadania'
$atent -r QMQSMR
1posb na!rzewania indukcy(ne!o detali' Mla uzyskania
samostabilizac(i temperatury) pomidzy induktorem a detalem
umieszczono sl o temperaturze topnienia rwne( zadane('
$atent -r BS?AUQ
@iec indukcy(ny do o!rzewania pr.dami wysokie( czstotliwo*ci)
zawiera(.cy ty!iel i induktor) znamienny tym) /e w celu utrzymania
zadane( temperatury) ty!iel wykonany (est z metalu
-erroma!netyczne!o o punkcie Curie rwnym temperaturze zadane('
B4?4@4 Wykorzystanie kopii
He/eli dano zadanie na wykrycie lub pomiar) a (ednocze*nie nie
mo/na skorzysta+ ze standardu E'8'8' to celowe (est zast.pienie
bezpo*rednie( operac(i na obiekcie 7 operac(. na kopii lub -oto!ra-ii'
Zamiast bezpo*rednie!o pomiaru drewna zaadowane!o na wa!ony)
pomiar prowadzi si na podstawie -oto!ra-ii) wykonane( w okre*lone(
skali'
$atent -r @B?MSS
@omiar de-ormac(i powok (est utrudniony przez to) /e powoki
czsto posiada(. zo/ony ksztat' Zaproponowano wykona+ odlewy = np'
Strona 2I0 z 252
!ipsowe) przed de-ormac(. i po de-ormac(i > i na nich prowadzi+
pomiary'
He/eli trzeba obiekt porwna+ z wzorcem w celu wykrycia
odchyek) to zadanie mo/na wykona+ metod. optyczne( komparac(i) ze
zr/nicowaniem kolorw obrazu wzorca i detalu' 2nalo!icznie
rozwi.zu(e si zadanie na pomiar) (e*li (est wzorzec lub (e!o obraz'
$atent -r AQM@?U
Bontrol pytek z wywierconymi otworami prowadzi si)
porwnu(.c /ty obraz pytki z niebieskim obrazem wzorca' He/eli na
ekranie po(awi si /ty kolor to oznacza) /e w kontrolowane( pytce
brak otworu' @o(awienie si niebieskie!o koloru) oznacza zbdny
otwr'
$atent -r AQUQ?@
1posb liczenia obiektw pole!a(.cy na pro(ekc(i obrazu
liczonych obiektw na ekran i porwnaniu !o z odpowiednim obrazem
wzorcowym' Znamienny tym) /e z celu podniesienia niezawodno*ci
procesu liczenia) obraz liczonych detali pro(ektu(e si na ekran w
kolorze kontrastowym w stosunku do koloru obrazu wzorcowe!o'
B4?4A4 3olejne wykrywanie z'ian w syste'ie
He/eli dane (est zadanie na pomiar i nie mo/na zastosowa+
standardw E'8'8 i E'8'# ) to celowe (est przeksztacenie zadania na
kole(ne wykrywanie zmian'
Strona 2I6 z 252
$atent -r ?TRARR
@rzy wydobywaniu rud miedzi metod. komorow.) powsta(.
o!romne podziemne pustki 7 komory' ,a skutek detonac(i i z innych
przyczyn - su-it = dach > komr mie(scami odwarstwia si i spada'
Bonieczne (est ci.!e *ledzenie stanu komory i obserwac(a tworz.cych
si F(amG' 2le (ak to zrobi+) !dy su-it zna(du(e si na wysoko*ci 8%-
pietrowe!o budynkuO Zaproponowano przy przy!otowywaniu do
eksploatac(i zo/a metod. komorow.) zawczasu z boku nad su-item
wierci+ otwory i wstawia+ w nie r/nokolorowe luminescency(ne
substanc(e' He*li w (akim* mie(scu nast.pi obryw) atwo po kolorze
luminescency(ne( substanc(i okre*li+ (e!o wysoko*+'
Wyja&nienieC
Ba/dy pomiar prowadzi si z okre*lon. dokadno*ci.' Mlate!o w
zadaniach na pomiar nawet (e*li chodzi o pomiar ci.!y) zawsze mo/na
wydzieli+ elementarny akt pomiaru) skada(.cy si z dwch
nastpu(.cych po sobie ustale?' Rozpatrzmy na przykad zadanie o
pomiarze *rednicy szli-owane( tarczy' @omiar nale/y prowadzi+ z
okre*lon. dokadno*ci. = zwykle o!raniczon.4 > Za/my /e /.dana
dokadno*+ wynosi $)$8 mm' To oznacza) ze tarcz mo/na rozpatrywa+
(ako zo/on. z dwch koncentrycznych kr!w o r/nicy *rednicy $)$8
mm' Zadanie sprowadza si do problemu5 (ak stwierdzi+) /e dokonao
si prze(*cie ze *rednicy mnie(sze( na wiksz. o $)$8 mm' 3stala(.c
takie prze(*cia i zna(.c ich liczb zawsze mo/emy obliczy *rednic'
@rze(*cie od nieostre!o po(cia FpomiarG do wyraKne!o modelu5
Fdwa nastpu(.ce po sobie ustaleniaG mocno upraszcza zadanie'
Strona 2I5 z 252
B4@4 Synteza syste'7w po'iarowych
; syntezie systemw pomiarowych po(awia si taktyka) typowa
dla systemw FzmiennychG5 dowoln. metod. dostroi+ wepole)
wprowadza(.c braku(.ce substanc(e i pola' 1ynteza wepoli
pomiarowych r/ni si tym) /e struktura wepola powinna zapewni+
otrzymanie pola na wy(*ciu5
B4@4?4 Synteza po'iarowe"o wepola
He*li niewepolowy system nie podda(e si wykrywaniu lub
mierzeniu) zadanie rozwi.zu(e si) dobudowu(.c proste lub zo/one
wepole z polem na wy(*ciu5
$atent -r @RUQQT
1posb wykrywania momentu pocz.tku wrzenia pynu = to (est
po(awienia si w pynie pcherzykw pary substanc(i 1
#
> @rzez pyn
przepuszcza si pr.d 7 przy po(awieniu si pcherzykw wzrasta opr
elektryczny'
Strona 2IQ z 252
$atent -r AMQAUQ
1posb wykrycia i policzenia ilo*ci (ednorodnych wtr.ce? w pyn)
znamienny tym) /e w celu podniesienia czuo*ci metody) badane
*rodowisko podda(e si dziaaniu dr!a? elektroma!netycznych
ultrawysokie( czstotliwo*ci i re(estru(e si ksztat i amplitud
rozproszonych przez cz.steczki dr!a?) po ktrych wniosku(e si o
liczbie wtr.ce? w pyn'
Gwa"aC
;epolowe !rupy5
s. typowe dla rozwi.za? zada? na wykrycie i pomiar'
Z2M2,IN 8#
Strona 2IP z 252
Hak wykry+ moment tworzenia si pierwszych pkni+ przy
badaniach zmczeniowych obiektw metalowych) np' korbowodwO
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 8# w! 1T2,M2RM3 E'#'8
$atent -r @BRUM?
Dd przytoczone!o wy/e( patentu do rozwi.zania wynalazcze!o
w! patentu nr4 @RUQQT sytuac(a r/ni si tylko zo/ono*ci. badane(
substanc(i' 2le opr elektryczny ciaa stae!o przy po(awieniu si
pkni+ szybko ro*nie) tak (ak opr elektryczny pynu przy po(awieniu
si pcherzykw pary' Zaproponowano wic przepuszcza+ przez
badany obiekt pr.d elektryczny'
B4@4@4 $rzej&cie do ko'pleksowe"o, po'iarowe"o wepola
He/eli system = lub (e!o cz*+ > nie podda(e si wykrywaniu lub
pomiarowi) zadanie rozwi.zu(e si prze(*ciem do wewntrzne!o lub
zewntrzne!o kompleksowe!o wepola) wprowadza(.c atwo
wykrywalne dodatki5
Strona 2I5 z 252
$atent -r @SSTMQ
1posb wykrywania nieszczelno*ci w a!re!atach chodniczych)
wypenionych -reonem i ole(em = przede wszystkim w domowych
lodwkach > znamienny tym) /e w celu podniesienia precyz(i
okre*lania mie(sc przeciekw) do a!re!atu razem z ole(em wprowadza
si lumino-or) o*wietla si a!re!at w zaciemnionym pomieszczeniu i
okre*la mie(sca przeciekw na podstawie *wiecenia lumino-oru w
przes.cza(.cym si przez nieszczelno*ci ole(u'
$atent -r ??MA?B
1posb oznaczania powierzchni rzeczywiste!o styku znamienny
tym) /e do zabarwiania powierzchni u/ywa si luminescency(ne( -arby'
B4@4@4 $rzej&cie do po'iarowe"o wepola po zewntrzny'
&rodowisku4
He/eli system z trudno*ci. podda(e si badaniom i pomiarom i nie
ma mo/liwo*ci wprowadzenia do obiektu (akie!o* dodatku) to te
dodatki) stwarza(.ce mo/liwo*+ uzyskania atwo mierzalne!o pola)
nale/y wprowadzi+ do zewntrzne!o *rodowiska = otoczenia > obiektu)
Strona 2IO z 252
po ktre!o zmianach mo/na wnioskowa+ o zmianach w samym
obiekcie5
$atent -r @RM@BU
Mla kontroli zu/ycia silnika trzeba okre*li+ ilo*+ Fstarte!oG
metalu' He!o cz.steczki przechodz. do zewntrzne!o *rodowiska 7
ole(u' Zaproponowano dodawa+ do ole(u lumino-or5 metalowe
cz.steczki swo(. obecno*ci. tumi. *wiecenia lumino-oru'
B4@4B4 Gzyskanie uzupe1nie: w zewntrzny' otoczeniu
He/eli do zewntrzne!o *rodowiska nie mo/na wprowadzi+
dodatkw w! standardu E'#'<' to te dodatki mo/na otrzyma+ w samym
*rodowisku) np' przez (e!o rozkad lub zmian stanu skupienia'
Czsto w charakterze takich dodatkw wykorzystu(e si
pcherzyki !azowe lub parowe) otrzymane elektrolitycznie)
kawitacy(nie lub w inny sposb'
Zadanie o pomiarze prdko*ci strumienia pynu w rurze
= wprowadzanie dodatkw wykluczone warunkami zadania >
Rozwi.zanie5 sy!na pomiarowy otrzymu(e si) wykorzystu(.c
kawitac() da(.c. skupienie drobniutkich i dlate!o trwaych
pcherzykw'
Strona 21I z 252
B4A4 Forsowanie wepoli po'iarowych
;epola pomiarowe mo!. by+ -orsowane przez zastosowanie
e-ektw -izycznych) a tak/e metod. synchronizac(i rytmu'
B4A4?4 Wykorzystanie e#ekt7w #izycznych
He/eli dany (est system wepolowy) to e-ektywno*+ wykrywania i
pomiaru mo/na podnie*+ przez wykorzystanie e-ektw -izycznych'
$atent -r ?SMSAU
Zanik wa*ciwo*ci luminescency(nych niektrych substanc(i w
obecno*ci nawet niewielkie( ilo*ci wil!oci'
$atent -r B?QQ?R
Lwatowna zmiana wspczynnika zaamania *wiata w diamencie
przy zmianie temperatury'
; wikszo*ci przypadkw po/.dane (est) aby substanc(e w
wepolu tworzyy termopar) FbezpatnieG da(.c. sy!nay o stanie
systemu' F@ole sy!naoweG mo/e by+ te/ uzyskane z wykorzystaniem
e-ektu indukc(i'
$atent -r S?QTAT
Uo/ysko *liz!owe zawiera(.ce pod.czon. do bloku zabezpiecze?
termopar i przeciwciern. wkadk) osadzon. w obe(mie kontaktu(.ce(
Strona 211 z 252
si z korpusem) wykonanym z materiau przewodz.ce!o pr.d
elektryczny' Znamienne tym) /e w celu podniesienia szybko*ci
dziaania ochrony przed prze!rzaniem) termopar uzyskano
wykorzystu(.c obe(m i korpus'
$atent -r ?MBRRAR
1posb wykrywania uszkodzonych detali) zawiera(.cy naniesiona
na kontrolowana powierzchnie warstwy indykacy(ne() znamienny tym)
ze w celu podniesienia niezawodno*ci w charakterze warstwy
indykacy(ne( wykorzystano -oli ma!netyczn.) na ktr. naniesiono
elektroprzewodz.c. *cie/k) a o uszkodzeniu detalu wniosku(e si na
podstawie warto*ci 1N indukc(i) powsta(.ce( w *cie/ce'
B4A4@4 Wykorzystanie rezonansu o!iektu kontrolowane"o
He/eli nie mo/liwe (est bezpo*rednie wykrycie lub pomiar
zachodz.cych w obiekcie zmian) a tak/e nie mo/na przepu*ci+ przez
cay system pola) to zadanie rozwi.zu(e si przez wzbudzenie w
systemie dr!a? rezonansowych = w caym systemie lub (akie(* (e!o
cz*ci > ktrych zmiana czstotliwo*ci pozwala okre*li+ zachodz.ce w
systemie zmiany'
Strona 212 z 252
$atent -r @S?MQ?
1posb pomiaru masy substanc(i = na przykad pynu > w
zbiorniku) znamienny tym) /e w celu podniesienia dokadno*ci i
niezawodno*ci pomiaru wzbudza si dr!ania mechaniczne w systemie5
zbiornik 7 pyn) mierzy si ich czstotliwo*+ i podu! (e( warto*ci
wniosku(e si o masie substanc(i'
$atent -r @BBRUM
1posb okre*lenia masy przemieszcza(.ce( si nici) pole!a(.cy na
tym) /e prowadzi si (. przez dwie podpory) a (edn. z nich pobudza si
do mechanicznych dr!a?' Znamienny tym) /e w celu podniesienia
niezawodno*ci i dokadno*ci pomiaru) w charakterze nada(nika
czstotliwo*ci dr!a? podpory) wykorzystu(e si miernik dr!a?
rezonansowych nici) a liniowy ci/ar okre*la si na podstawie
czstotliwo*ci na wy(*ciu miernika'
$atent -r QRMRUM
1posb kontroli stopnia opr/nienia wymion zwierz.t
!ospodarczych przy maszynowym do(eniu) pole!a(.cy na okre*leniu
stopnia opr/nienia wymienia metod. pomiaru -izycznych (e!o
wa*ciwo*ci z pomoc. znanych urz.dze?' Znamienny tym) /e w celu
podniesienia dokadno*ci pomiaru okre*lenie stopnia opr/nienia
wymion prowadzi si metoda pomiaru poziomu i czstotliwo*ci dr!a?
akustycznych) !enerowanych podczas do(enia'
Z2M2,IN 8<
Strona 210 z 252
Hak kontrolowa+ 7 nie przerywa(.c pracy 7 proces
elektrolityczne!o polerowania precyzy(nych ta*m O
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 8< w! 1T2,M2RM3 E'<'#5
Rozwi.zanie (est identyczne do opisane!o w patencie nr4
@BBRUM4 ;! patentu nr4 BTRMST zaproponowano sposb kontroli
procesu elektrolityczne!o polerowania ta*m metod. pomiaru
elektryczne!o parametru i po*rednie!o okre*lania !eometrycznych
rozmiarw) znamienny tym) /e w celu podniesienia dokadno*ci) ta*my
umieszcza si w polu ma!netycznym) pod.cza do !eneratora i mierzy
czstotliwo*+ dr!a? wasnych'
B4 Wykorzystanie rezonansu o!iektu przy1%czone"o
He*li nie (est mo/liwe zastosowanie standardu E'<'#) to o stanie
systemu mo/na wnioskowa+ poprzez pomiar czstotliwo*ci dr!a?
wasnych obiektu =zewntrzne!o *rodowiska>)
zwi.zane!o z kontrolowanym systemem'
$atent -r BATTSA
1posb pomiaru ilo*ci materiau we wrz.ce( warstwie =np' w
aparacie do wypalania cementowe!o klinkieru> znamienny tym) /e w
celu podniesienia dokadno*ci pomiaru ilo*+ materiau okre*la si na
podstawie zmian amplitudy dr!a? wasnych !azw nad wrz.ca
warstw.'
Strona 216 z 252
Q4 $rzej&cie do #epolowych syste'7w po'iarowych
@omiarowe wepola ma(. spec(alnie wyraKn. tendenc(
przechodzenia do szere!u -epolowe!o'
B4 $rzej&cie do po'iarowe"o =proto#epola>
;epola z niema!netycznymi polami ma(. tendenc(
przechodzenia w Fproto-epolaG to (est wepola z ma!netyczn.
substanc(. i ma!netycznym polem'
$atent -r @@@TU@
1posb wykrywania hermetyzowanych otworw = na przykad) w
podwodne( cz*ci kaduba dokowane!o statku > znamienny tym)/ ze w
celu podniesienia niezawodno*ci i przyspieszenia procesu poszukiwania
mie(sca zna(dowania si hermetyzu(.ce!o otworu) w krciec otworu
przed (e!o hermetyzowaniem zakada si element !eneru(.cy pole
= np' ma!nes stay) z kierunkiem linii si normalnym do zewntrzne!o
poszycia kaduba statku > i wykrywa si otwr przy pomocy indykatora
= np' ma!netometru > w!' na(wy/sze( warto*ci nat/enia pola
ma!netyczne!o'
Q4 $rzej&cie do po'iarowe"o #epola
Strona 215 z 252
He/eli trzeba podnie*+ e-ektywno*+ wykrywania lub
pomiaru Fproto-epolowymiG i wepolowymi systemami) to konieczne
(est prze(*cie do -epola) zastpu(.c (edna z substanc(i) substanc(.
-erroma!netyczn. = lub doda(.c -erroma!netyczne cz.steczki > i
wykrywa(.c lub mierz.c pole ma!netyczne5
$atent -r @AURAA
1posb okre*lenia stopnia twardnienia = lub miknicia >
elementw polimerowych) znamienny tym) ze w celu nieniszcz.ce(
kontroli do polimeru wprowadza si proszek ma!netyczny i mierzy si
zmiany w przenikalno*ci ma!netyczne( detalu w procesie (e!o
twardnienia'
R4 $rzej&cie do ko'pleksowe"o #epola po'iarowe"o
He/eli trzeba podnie*+ e-ektywno*+ wykrywania lub pomiaru
systemu metod. prze(*cia w -epole) a zast.pienie substanc(i
cz.steczkami -erroma!netycznymi nie (est mo/liwe) to prze(*cie do
Strona 21Q z 252
-epola realizu(e si przez dobudowanie kompleksowe!o -epola)
wprowadza(.c dodatki do substanc(i5
$atent -r SQBABS
0ydrourabianie warstw skalnych realizu(e si dziaa(.c pynem
pod ci*nieniem na !rotwr' Mla kontroli do pynu wprowadza si
-erroproszek i zde(mu(e si pro-il ma!netyczny'
S4 $rzej&cie do #epola po'iarowe"o po zewntrzny' otoczeniu
He/eli trzeba podnie*+ e-ektywno*+ wykrywania lub pomiaru
systemy dro!. prze(*cia od wepola do -epola) a wprowadzenie
-errocz.steczek nie (est mo/liwe) to -errocz.stki nale/y wprowadzi+ do
zewntrzne!o *rodowiska'
@odczas ruchu statku w wodzie powsta(. -ale' Mla zbadania
przebie!u procesu tworzenia si -al) do wody doda(e si -erroproszek'
T4 Wykorzystanie e#ekt7w #izycznych
Strona 21P z 252
He/eli trzeba podnie*+ e-ektywno*+ pomiarowe!o systemu
-epolowe!o) konieczne (est wykorzystanie e-ektw -izycznych) na
przykad prze(*cia przez punkt Curie) e-ekt 0opkinsa i 6ackhausena)
e-ekt ma!netostrykcy(ny itd'
$atent -r ??Q?@T
1posb pomiaru temperatury przy pomocy czu(nika indukcy(ne!o)
w ktrym wa*ciwo*ci rdzenia ma!netyczne!o zmienia(. si w
zale/no*ci od zmian temperatury) znamienny tym) /e w celu
podniesienia dokadno*ci pomiaru) rdze? czu(nika roz!rzewa si do
temperatury zewntrzne!o paszcza) co powodu(e wyraKn. zmian
(e!o przenikalno*ci ma!netyczne('
$atent -r ?MAQB@R
1y!nalizator poziomu pynu) zawiera(.cy po(emnik z
niema!netyczne!o materiau) wewn.trz ktre!o zna(du(e si ma!nes)
okre*la(.cy poo/enia poziomu pynu) a z zewn.trz ma!netron'
Znamienny tym) /e w celu podniesienia niezawodno*ci pracy
urz.dzeni) ma!nes wewn.trz po(emnika umocowany (est na wysoko*ci
kontrolowane!o poziomu pynu i pokryty termoczuym materiaem)
ktre!o punkt Curie (est ni/szy od temperatury kontrolowane!o pynu'
$atent -r AA@SQT
3rz.dzenie do ci.!e!o o!rzewania indukcy(ne!o po(edynczych
detali) podawanych ze sta. prdko*ci. przez mechaniczny poda(nik
napdzany silnikiem elektrycznym) do komory na!rzewania pr.dami
Strona 215 z 252
wysokie( czstotliwo*ci z cylindrycznym induktorem' Znamienny tym)
/e w celu zapewnienia automatyczne( kontroli i re!ulac(i temperatury
na!rzewu detali) zaopatrzone (est w cewk indukcy(n.) ustawion. w
komorze na!rzewu induktora) w stre-ie na!rzewu detali do
temperatury) powodu(.ce( utrat wasno*ci ma!netycznych i
zwi.zane( z ni. i silnikiem elektrycznym przetwornikow. instalac(
wykonawcz.'
$atent -r @RRM@U
a!netyczne sprz!o cierne) zawiera(.ce korpus i
wielonadbie!unnikowy wirnik ze staymi ma!nesami) znamienny tym)
ze w celu zapewnienia automatyczne!o w.czania i wy.czania
sprz!a przy zadane( temperaturze (est ono zaopatrzone w boczniki)
wstawione pomidzy nabie!unniki wirnika i wykonane z materiau
termoaktywne!o) posiada(.ce!o charakterystyk ma!netyczne(
przenikalno*ci z punktem Curie) odpowiada(.cym zadane(
temperaturze) a korpus i wirnik wykonane z materiau o punkcie Curie
odpowiada(.cym temperaturze wy/sze( od zadane( = FbisystemoweG
prze(*cie przez punkt Curie >
$atent -r QMBUBB
1posb pomiaru napr/e?) pole!a(.cy na zmianie mikrostruktury
elementu) posiada(.ce!o domenow. struktur ma!netyczn. i
przetworzeniu zmian mikrostruktury w sy!na elektryczny' Znamienny
tym) /e w celu podniesienia czuo*ci i dokadno*ci pomiaru) re(estru(e
si w nim ilo*+ skokowych zmian mikrostruktury elementu) po ktre(
wniosku(e si o warto*ci mierzone!o napr/enia' =e-ekt 6arkhausena >
Strona 21O z 252
$atent -r QRAQQR
1posb pomiaru !rubo*ci powok metalicznych) pole!a(.cy na
tym) /e powoka metalowa podle!a elektrolitycznemu rozpuszczeniu)
ktre!o koniec ustala si na podstawie sy!nau elektrolityczne!o
oddziaywania z podkadem' Znamienny tym) /e w celu podniesienia
dokadno*ci pomiaru niema!netycznych pokry+ metalowych na
-erroma!netycznym podkadzie) w charakterze sy!nau
elektrolityczne!o oddziaywania z podkadem wykorzystu(e si szumy
6arkausena'
U4 Sterowanie rozwoje' syste'7w po'iarowych
Rozw( pomiarowych systemw wepolowych realizu(e si
zwykymi prze(*ciami systemowymi) ale istnie(. te/ przypadki
szcze!lne'
?M4 $rzej&cie do !isyste'u i polisyste'u po'iarowe"o
N-ektywno*+ systemu pomiarowe!o 7 na dowolnym etapie
rozwo(u 7 mo/e by+ podniesiona dro!. prze(*cia do bisystemu lub
polisystemu'
$atent -r @QRQSM
Strona 22I z 252
3rz.dzenie do pomiaru du!o*ci skoku narciarza wodne!o' He/eli
pod trampolina ustawi+ dwa mikro-ony5 (eden nad wod.) dru!i pod
wod.) to r/nica czasu prze(*cia powietrzne( i wodne( -ali
akustyczne() bdzie proporc(onalna do du!o*ci skoku narciarza'
??4 $rzej&cie do po'iaru pochodnych
1ystemy pomiarowe rozwi(a(. si w kierunkach5
&' pomiary -unkc(i)
I' pomiar pierwsze( pochodne( -unkc(i)
9' pomiar dru!ie( pochodne( -unkc(i'
$atent -r UUTSQB
1posb okre*lenia stanu napr/e? masywu !rskie!o) pole!a(.cy
na pomiarze nie same!o oporu elektryczne!o !rotworu = (ak byo
dawnie( > a prdko*+ zmian warto*ci oporu elektryczne!o'
3OASA Q4 STA-/AR/9 -A ST,S,WA-I.
STA-/AR/FW
Q4?4 $ro!le'y wprowadzania su!stancji
Q4?4?4 /ro"i o!ej&cia
Q4?4@4 Rozdzielenie o!iektu na wzaje'nie oddzia1ywuj%ce
cz&ci
Q4 Sa'ousuwanie zu(ytych su!stancji
R4 Wykorzystanie nad'uchiwanych konstrukcji i piany
Strona 221 z 252
Q4@4 Wprowadzanie p7l
Q4@4?4 Wykorzystanie pola wielo#unkcyjne"o
Q4@4@4 Wykorzystanie pola &rodowiska zewntrzne"o
Q4@4A4 Wykorzystanie su!stancji "eneruj%cych pola
Q4A4 Wykorzystanie prze'ian #azowych
Q4A4?4 Z'iana stanu skupienia su!stancji
Q4A4@4 =/wojaki> stan skupienia su!stancji
Q4 Wykorzystanie zjawisk towarzysz%cych z'ianie stanu skupienia
Q4A4B4 $rzej&cie do dwu#azowe"o stanu skupienia su!stancji
Q4 Wykorzystanie wzaje'ne"o oddzia1ywania po'idzy cz&cia'i
su!stancji4
Q4B4 $ro!le'y wykorzystania e#ekt7w #izycznych
Q4B4?4 Wykorzystanie odwracalnych przekszta1ce: #izycznych
Q4 Wz'acnianie pola na wyj&ciu
Q4Q4 Standardy ekspery'entalne
Q4Q4?4 ,trzy'ywanie cz%steczek su!stancji przez rozk1ad4
Q4Q4@4 ,trzy'ywanie cz%steczek su!stancji w wyniku
syntezy4
Strona 222 z 252
Q4Q4A4 -ajprostsze 'etody otrzy'ywania cz%steczek
su!stancji4
Q4?4 $ro!le'y wprowadzania su!stancji
@rzy budowie) przebudowie i burzeniu wepoli czsto zachodzi
potrzeba wprowadzenia nowych substanc(i' Ich wprowadzanie byo
zwi.zane albo z trudno*ciami technicznymi albo ze zmnie(szeniem
stopnia Fidealno*ciG systemu' Mlate!o substanc(e trzeba wprowadza+)
Fnie wprowadza(.cG i wykorzysta+ r/ne dro!i obe(*ciowe'
Q4 /ro"i o!ej&cia
He/eli trzeba wprowadzi+ do systemu substanc() a (e*li
wynika z warunkw zadania) /e (est to niemo/liwe) to nale/y
wykorzysta dro!i obe(*ciowe5
R4 Za'iast su!stancji wykorzysta) =pustk>
$atent -r @BQB@Q
1posb wytworzenia tensometryczne( siatki wewn.trz modelu z
przeKroczyste!o materiau metoda zalania w korpus modelu siatki z
nici' Znamienny tym) /e w celu wykluczenia za-aszowania pola
napr/e? ni+mi) po stwardnieniu materiau modelu zosta(. one wy(te)
w rezultacie wewn.trz modelu tworzy si tensometryczna siatka z
walcowych mikropustek' ; charakterze materiau mo/na wykorzysta+)
Strona 220 z 252
na przykad cienkie druciki miedziane) usuwane pKnie( przez
wytrawienie kwasami'
Q4?4?4@4 Za'iast su!stancji wprowadzi) pole
$atent -r QMMBRB
Mla zmierzenia stopnia rozci.!nicia nici Gw bie!uG na nic nanosi
si elektryczne adunki i okre*la si zmian liniowe( !sto*ci adunku'
Q4?4?4A4 Za'iast wewntrzne"o dodatku zastosowa) zewntrzny4
$atent -r ARMQBM
Hak zmierzy+ !rubo*+ *cianki puste!o ceramiczne!o naczyniaO ;
naczynie wlewa si pyn o wysokie( elektroprzewodno*ci) pod.cza si
do pynu (edn. z elektrod i mierzy si !rubo*+ *cianki w dowolnym
mie(scu) przykada(.c dru!. elektrod omomierza'
Q4?4?4B4 Wprowadzi) w !ardzo 'a1ych dozach szcze"7lnie aktywny
dodatek4
$atent -r B@SUT@
1mar do ci.!nienia rur na bazie skadnika mineralne!o)
znamienna tym) /e w celu zmnie(szenia hydrodynamiczne!o ci*nienia
smaru w obszarze de-ormac(i) w (e( skad wprowadzono $)# 7 $)I
procentu masowe!o polimetakrylu'
Strona 226 z 252
Q4?4?4Q4 Wprowadzi) w !ardzo 'a1ych dozach zwyk1y dodatek, ale
rozk1adaj%c je"o koncentracj W w oddzielnych cz&ciach o!iektu4
Mo polimeru wprowadza si = /eby nada+ mu
elektroprzewodno*+ > -errocz.stki i rozkada si (e w postaci
oddzielnych linii 7 nitek'
Q4?4?4R4 Wprowadzi) dodatek na pewien czas4
$atent -r ARM??R
1posb bezkontaktowe( orientac(i detali) znamienny tym) /e w
celu poprawienia e-ektu orientac(i bez dodatkowych strat ener!ii) przy
orientac(i pustych detali wprowadza si w nie -erroma!netyczn.
substanc('
Q4?4?4S4 Za'iast o!iektu wykorzysta) je"o kopi4
$atent -r BUUQSS
1posb otrzymania zbioru przekro(w dro!. stworzenia kompletu
modeli) znamienny tym) /e w celu podniesienia dokadno*ci
stereometrycznych bada? przekro(w bry tr(wymiarowych) poziom.
powierzchni paszczyzny przekro(u imitu(e si wypenieniem pynem
przeKroczyste!o modelu) ktry przy(mu(e r/ne poo/enia w
przestrzeni'
Strona 225 z 252
Q4?4?4T4 /odatek wprowadza si w postaci che'iczne"o po1%czenia,
z kt7re"o p7Yniej si "o usuwa4
$atent -r AB@SR?
1posb plasty-ikac(i drewna metod. obrbki amoniakiem)
znamienny tym) /e w celu zapewnienia plasty-ikac(i powierzchni tarcia
w procesie obrbki) przesycanie drewna prowadzi si solami)
rozkada(.cymi si w temperaturze tarcia) na przykad =0
E
>
#
CD
<'
Q4?4?4U4 /odatek otrzy'uje si przez roz1o(enie zewntrzne"o
&rodowiska lu! sa'e"o o!iektu, na przyk1ad 'etod% elektrolizy, lu!
przez z'ian z1o(one"o stanu cz&ci o!iektu lu! zewntrzne"o
&rodowiska4
$atent -r UMBUQR
1posb wymiarowe( obrbki elektrolityczne() realizowane( w
obecno*ci !azu i w elektrolicie) znamienny tym) /e w celu
intensy-ikac(i procesu usuwania produktw obrbki) !az w elektrolicie
wytwarza si z pomoc. elektrolizy) bezpo*rednio poprzedza(.ce(
obrbk'
Z2M2,IN 8E
Mo polimerw 7 dla podniesienia trwao*ci doda(e si substanc(e
Fprzechwytu(.ceG tlen) powodu(.cy koroz( polimerw' ; charakterze
Fsubstanc(i ochronnychG wykorzystu(e si drobnoziarniste proszki
metali' Te metale obowi.zkowo powinny mie+ czyst. = nie utlenion. >
Strona 22Q z 252
powierzchni' Hak wprowadza+ te proszkiO ; pr/ni lub atmos-erze
reduku(.ce( = lub obo(tne( > zbyt skomplikowane' Co robi+O
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I28E w! 1T2,M2RM3 %'8'8'
Zadanie rozwi.zu(e si w! standardu %'8'8'I5 w zwykych
warunkach wprowadza si sl) wydziela(.c. metal dziki
pod!rzewaniu' ; charakterze takie( soli mo/na) na przykad
wykorzysta+ szczawian /elaza = sl /elaza i kwasu octowe!o >
1zczawian rozkada si w temperaturze <$${ C z wydzieleniem /elaza
lub podtlenku /elaza = te/ wychwytu(e tlen>
S4 $odzia1 o!iektu na wzaje'nie oddzia1ywuj%ce cz&ci4
He/eli (est dany system) opornie podda(.cy si koniecznym
zmianom) a warunki zadania nie pozwala(. zamieni+ narzdzia lub
wprowadzi+ dodatki) zamiast narzdzia mo/na wykorzysta+ obiekt)
dziel.c !o na cz*ci) wza(emnie oddziaywu(.ce na siebie'
$atent -r ?SSSR?
1posb podawania szybko rozkada(.ce!o si pynu robocze!o do
komory operacy(ne( anodowo-mechaniczne( obrabiarki) znamienny
tym) /e w celu lepsze!o mieszania pyn poda(e si w stre- obrbki
dwoma przeciwbie/nymi strumieniami'
Strona 22P z 252
$atent -r B?@BBU
1posb obrbki termiczne( materiaw sypkich = na przykad
cukru > w suszarce bbnowe( metod. konwekcy(ne!o suszenia z
nastpu(.cym chodzeniem w przeciwstrumieniu czynnika
wydziela(.ce!o !az) znamienny tym) /e w celu intensy-ikac(i procesu i
oddzielenia drobnoziarniste( -rakc(i materia wstpnie podda(e si
wirowaniu) a no*nik ciepa dla suszenia konwekcy(ne!o i czynnik
chodz.cy poda(e si przeciwbie/nie i odsysa przepracowane !azy z
zawiesin. drobnoziarniste( -rakc(i ze stre-y suszenia'
$atent -r S?UTMU, p4?
1posb otrzymywania proszkw metali pole!a(.cy na rozpylaniu
stru!i pynne!o metalu wiru(.c. stru!. !azu) znamienny tym) /e w
celu podniesienia drobnoziarnisto*ci proszku) strumieniowi pynne!o
metalu nada(e si ruch wirowy wz!ldem (e!o osi'
p4@ 1posb w! p4? znamienny tym) ze wirowy ruch stru!i pynne!o
metalu (est przeciwnie skierowany w stosunku do ruchu wirowe!o
strumienia !azu'
$atent -r S@R@QR
1posb tumienia ener!ii strumienia) pole!a(.cy na rozdzieleniu
!o na oddzielne strumienie) zawirowywanie ich i nastpnie .czenie)
znamienny tym) ze w celu podwy/szenia e-ektywno*ci tumienia)
strumienie prowadzone s. (eden w dru!im i wiru(. w przeciwnych
kierunkach'
Strona 225 z 252
$atent -r S@SUB@
1posb spalania paliwa metod. podawania w stre- palenia
mieszanki paliwa) powietrza i wstpnie po!rzane!o paliwa sypkie!o)
znamienny tym) ze w celu podniesienia intensy-ikac(i procesu spalania
z (ednoczesnym zmnie(szeniem ilo*ci szkodliwych skadnikw spalin)
powietrze i materia sypki podawane s. dwoma przeciwbie/nymi
strumieniami'
$atent -r SBUQS?
1posb rozdrabniania wirw podczas obrbki tokarskie(
p-abrykatw ze zde(mowaniem du/e!o naddatku) pole!a(.cy na
rozdzieleniu zde(mowane!o naddatku na dwa) niezale/ne potoki
wirw' Znamienny tym) /e w celu poszerzenia zakresu rozdrabniania
stru!i wirw i zmnie(szenia si skrawania) niezale/ne potoki wirw s.
skierowane przeciwbie/nie (eden do dru!ie!o'
He/eli w system wchodzi strumie? drobnoziarnistych -rakc(i i
trzeba zwikszy+ stopie? sterowania tym drobinami) strumie? nale/y
rozdzieli+ na cz*ci) naadowane r/noimiennie lub (ednoimiennie'
He/eli cay strumie? naadowany (est (ednoimiennie) to przeciwny
adunek powinna posiada+ (edna z cz*ci systemu'
$atent -r @QUM?U
1posb elektryczne( koa!ulac(i zawiesiny pyu w!lowe!o w
kopalniach dla oczyszczenia powietrza metoda such.) znamienny tym)
Strona 22O z 252
/e w celu podniesienia e-ektywno*ci odpylania strumie? zapylone!o
powietrza rozdziela si na dwie cz*ci) z ktrych ka/d. adu(e si
r/noimiennie i kieru(e naprzeciw) (edn. na dru!.'
Z2M2,IN 8%
Znany (est sposb rozdrabniania ciekych metali) pole!a(.cy na
rozdzieleniu strumienia metalu na stru!i) ich rozbi(anie i nastpnie
ochadzanie cz.steczek'''G @rosz przedstawi+ pro!noz dalsze!o
rozwo(u te( metody'
RDZ;IzZ2,IN Z2M2,I2 w! 1T2,M2RM3 %'8'#5
Rozwi.zanie oczywiste5 G'''w celu poszerzenia mo/liwo*ci
technolo!icznych rozbi(anie stru!i prowadzi si metod. skierowywania
stru! przeciwbie/nieG $atent nr4 S?UTM@
Q4?4A4 Sa'ousuwanie zu(ytych su!stancji
;prowadzona do systemu substanc(a- po wykonaniu zadania)
zu/yta 7 powinna znikn.+ lub sta+ si nie odr/nialna od substanc(i
zna(du(.ce( si wcze*nie( w systemie lub *rodowisku zewntrznym'
Reby prowadzi+ indukcy(ny przetop tlenku berylu lub aluminium)
trzeba wprowadzi+ do tlenku przewodnik = tlenek (est dielektrykiem)
uzysku(e wasno*+ elektroprzewodzenia w stanie ciekym >
;prowadzenie przewodnika mo/e zanieczy*ci+ tlenek = topienie
prowadzi si dla uzyskania czystych krysztaw > Rozwi.zanie5
wprowadzi+ metaliczny beryl = aluminium > Zapewnia on Fprzy(cieG
Strona 20I z 252
pola indukcy(ne!o pola i na!rzewanie tlenku' 2 w wysokie(
temperaturze beryl spala si i przeistacza w tlenek) a wic nie
zanieczyszcza wytopu'
$atent -r QTTM@Q
1posb oczyszczanie wewntrznych powierzchni pustych detali
metod. przetaczania przez detal strumienia pynu z wypeniaczem)
znamienny tym) /e w celu podniesienia e-ektywno*ci oczyszczania i
zapewnienia mo/liwo*ci zupene!o usuwania wypeniacza) wykonu(e
si (e!o !ranule z materiau atwo paru(.ce!o'
$atent -r ?M?ASMU
@o(emnik na ld skada(.cy si z korpusu) wykonane!o z
termoizolacy(ne!o materiau znamienny tym) /e w celu zapobie!ania
zanieczyszczeniom wody przy rozmra/aniu lodu) w charakterze
termoizolacy(ne!o materiau wykorzystano sztuczny) nietoksyczny)
trudnotopliwy ld) otrzymany z mieszaniny wody z metanem'
Q4?4B4 Wykorzystanie nad'uchiwanych konstrukcji i piany
He/eli trzeba wprowadzi+ du/. ilo*+ substanc(i) a (est to
niemo/liwe na podstawie warunkw zadania lub niedopuszczalne z
powodu warunkw pracy systemu) w charakterze substanc(i mo/na
wykorzysta+ FpustkG w postaci nadmuchiwanych konstrukc(i lub
piany'
Strona 201 z 252
A@M?M@
Mla przemieszczania uszkodzonych samolotw pod skrzyda
podkada si nadmuchiwane poduszki' @o ich nadmuchaniu mikko
podtrzymu(. samolot' @od poduszki mo/na podstawi+ wzki dla
transportu'
TUQTQT
1posb -ormowania tratew spawne!o drewna) pole!a(.cy na
ukadaniu pni w wi.zki) ich obwi.zywaniu i -ormowaniu midzy nimi
pywakw) znamienny tym) /e w celu podniesienia stopnia pywalno*ci
pywaki -ormu(e si metod. wypenienia przestrzeni pomidzy
belkami wewn.trz wi.zki - mieszanin. poliizoc(anitu z poliestrem)
tworz.c. plastyczn. piank'
3wa!i5
8' Zastosowanie konstrukc(i nadmuchiwanych 7 pneumatycznych 7
to standard na makropoziomie' ;ykorzystanie piany to standard
na mikropoziomie'
#' 1tandard %''8'E' czsto (est wykorzystywany wsplnie z innymi
standardami'
I' ;prowadzanie pl
Strona 202 z 252
@rzy budowaniu) przebudowie i burzeniu wepoli czsto zachodzi
potrzeba wprowadzenia nowe!o pola' Reby nie komplikowa+ przy tym
systemu) nale/y wykorzysta+ standardy z podklasy %'#'
% ;ykorzystanie wielo-unkcy(no*ci pl'
He/eli w system wepolowy trzeba wprowadzi+ pole) to nale/y
przede wszystkim wykorzysta+ pola (u/ posiadane) ktrych no*nikami
s. wchodz.ce w system substanc(e'
1posb oddzielenia pcherzykw !azu od pynu) w strumieniu
skroplone!o tlenu' ; systemie s. dwie substanc(e' Dbydwie s.
no*nikami mechaniczne!o pola' Mla rozwi.zania zadania wystarczy
przeksztaci+ ruch tych substanc(i i np' zawirowa+ strumie?' 1ia
od*rodkowa wyniesie pyn na zewn.trz) a !az pozostanie w osi
ruroci.!u'
: ;ykorzystanie pl zewntrznych'
He/eli trzeba wprowadzi+ pole ) a w! standardu %'#'8 nie (est to
mo/liwe) to nale/y sprbowa+ wykorzysta+ pola istnie(.ce w
zewntrznym otoczeniu'
$atent -r B?BAQB
Strona 200 z 252
Mla usuwania wody deszczowe( z prze(ezdne( nawierzchni mostu
wykorzystano ssaw) utworzon. przez e/ektor zanurzony w rzece'
& ;ykorzystanie substanc(i) bd.cych Krdami pl'
He/eli do systemu trzeba wprowadzi+ pole) a nie (est to mo/liwe
w! standardu %'#'8 i %'#'# to nale/y wykorzysta+ pola) ktrych
Krdami mo!. by+ niektre substanc(e) zna(du(.ce si w systemie lub
otoczeniu'
$atent -r QMBUA@
1y!nalizator poziomu pynu) zwaszcza paliwa) zawiera(.cy pywak
ze stykiem) korpus z dru!im stykiem) izolowanym od nie!o i wskaKnik)
w ktre!o obwd w.czone s. wymienione styki' Znamienny tym) /e w
celu wy.czenia Krda zasilania elektryczne!o z obwodu pomiarowe!o
i wykluczenia mo/liwe!o iskrzenia na stykach korpusu i pywaka)
wykonano (e z r/nych materiaw) tworz.cych przy zwarciu FzimnyG
styk termopary' Mru!i styk F!or.cyG - poo/ony (est na zewn.trz
obiektu kontrolowane!o i zaopatrzony (est w Krdo ciepa'
$atent -r @@QUU@
Nlektroma!netyczna pompa su/.ca do przetaczania
roztopione!o metalu lub pynne!o) elektrolityczne!o no*nika ciepa)
zawiera(.ca elektroma!nes i obwd elektryczny) znamienna tym) /e w
celu eliminac(i zewntrzne!o zasilania elektryczne!o) w charakterze
zasilacza zastosowano obwd zamknity) zo/ony z dwch
Strona 206 z 252
pprzewodnikowych termoelementw) posiada(.cych posta+ pytek i
poo/onych pomidzy Fzimn.G i F!or.c.G pytk. stykow.
termoelementu) posiada(.c. poo/ony midzy bie!unami
elektroma!nesu rowek) ktrym przepywa !or.cy) przepompowywany
elektrolityczny no*nik ciepa'
$atent -r AQRBTU
1ystem Fobrabiany detal i narzdzie skrawa(.ceG wykorzystany
(ako termopara do pomiaru temperatury skrawania'
$atent -r QRTQAT
ateria *cierny naniesiony na druciany karkas) wykonany w
postaci termopary' Tarcza szli-ierska sama sy!nalizu(e temperatur w
stre-ie szli-owania'
He/eli w systemie zna(du(. si -erroma!netyczne substanc(e)
wykorzystywane czysto mechanicznie) ) nale/y wykorzysta+ tak/e ich
wa*ciwo*ci ma!netyczne) dla uzyskania dodatkowych e-ektw5
poprawy wspdziaania elementw) otrzymania in-ormac(i o ich pracy)
o stanie systemu itp'
$atent -r Q?TQU?
echanizm malta?ski) zawiera(.cy o!niwo napdza(.ce i
napdzane - krzy/ malta?ski) znamienny tym) /e w celu podniesienia
trwao*ci) o!niwo napdza(.ce zaopatrzono w sektory z materiau
ma!netycznie mikkie!o ze wstawionymi w nie ma!nesami staymi) a
Strona 205 z 252
krzy/ malta?ski zaopatrzony (est w pytki z materiau) cechu(.ce!o si
wysok. histerez. ma!netyczn.'
9' ;ykorzystanie prze(*+ -azowych'
@rzeciwstawne wyma!ania w stosunku do wprowadzanych
substanc(i i pl mo!. by+ zadowala(.co spenione dziki wykorzystaniu
-azowych prze(*+'
8$' Zmiana stanu skupienia substanc(i
N-ektywno*+ zastosowania substanc(i 7 bez wprowadzania innych
substanc(i mo/e by+ podniesiona dziki #azowe'u przej&ciu ?) t()
zmian. stanu skupienia posiadane( substanc(i'
$atent -r @Q@@R@
Moprowadzenie ener!ii do systemw pneumatycznych w
kopalniach z wykorzystaniem skroplone!o) a nie spr/one!o powietrza'
88' FMwo(akiG stan skupienia substanc(i'
Mwo(aki stan skupienia substanc(i mo/e by+ zrealizowany dziki
#azowe'u przej&ciu @, tzn' wykorzystaniu substanc(i zdolnych do
przechodzenia z (edne!o w dru!i stan -izyczny w zale/no*ci od
warunkw pracy'
Strona 20Q z 252
$atent -r UQTTAS
Ciepowymiennik) zaopatrzony w przyci*nite do (e!o
powierzchni niklowo 7 tytanowe patki' @rzy podniesieniu si
temperatury patki odchyla(. si) powiksza(.c powierzchni
chodzenia'
$atent -r ?RR@M@
Zastosowanie w charakterze mediw roboczych w urz.dzeniach
!azoturbinowych z zamknitym) !azowym obie!iem roboczym = np'
,
#
D
E
) 2l
#
C
#
) C0
E
) CD
#
i inne > w ktrych w rezultacie odwracalnych
reakc(i chemicznych) towarzysz.cych przemianom cieplnym) staa
!azowa powiksza si przed turbin.) a zmnie(sza przed kompresorem
do warto*ci pierwotne('
= Lazowe mieszaniny ma(a zdolno*+ do odwracalne( dysoc(ac(i i
rekombinac(i z wydzielaniem lub pochanianiem ciepa >
$atent -r ?MMA?RA
Bondensator o zmienne( po(emno*ci) zawiera(.cy dwie okadki i
izolu(.cy (e dielektryk) z wzem re!ulac(i temperatury dielektryka)
znamienny tym) /e w celu podniesienia zakresu zmienno*ci po(emno*ci
elektryczne( dielektryk skada si z dwch warstw) z ktrych (edna (est
wykonana z materiau o stae( dielektryczne( niezale/ne( od
temperatury) a dru!a z materiau z -azowym prze(*ciem typu5 metal 7
dielektryk'
8#' ;ykorzystanie z(awisk towarzysz.cych zmianie stanu skupienia'
Strona 20P z 252
N-ektywno*+ systemu mo/e by+ podniesiona dziki
wykorzystaniu #azowe"o przej&cia A, to (est dziki wykorzystaniu
z(awisk towarzysz.cych prze(*ciu -azowemu'
8<' @rze(*cie do dwu-azowe!o stanu substanc(i'
Mwo(akie wa*ciwo*ci systemu mo!. by+ zapewnione dziki
-azowemu prze(*ciu E czyli zast.pieniu (edno-azowe!o stanu substanc(i
stanem dwu-azowym'
$atent GSA -r AQTUBRT
Mla tumienia haasu) a tak/e dla wychwytywania oparw)
zapachw i drobnych stru! przy obrbce skrawaniem) stre-ie skrawania
pokrywa si pian.' @iana (est przenikliwa dla narzdzia) ale
nieprzenikliwa dla szumu i oparw'
$atent -r S@@SBM
1posb polerowania detali' Roboczy *rodek skada si z pynu
= stop oowiu > i -erroma!netycznych cz.steczek *ciernych'
$atent -r UARUR@
1posb przemywania -iltrw z ziarnistym zo/em) obe(mu(.cy
spulchnianie zo/a i nastpnie wypukiwania zanieczyszcze?
strumieniem bie/.ce( wody) znamienny tym) /e w celu podniesienia
Strona 205 z 252
dotlenienia i zmnie(szenia strat w rybach) aktywne *rodki przed
podaniem ich przez dysz nasyca si powietrzem'
8E' ;ykorzystanie wza(emne!o oddziaywania midzy cz*ciami
=-azami> systemu'
N-ektywno*+ systemw technicznych) uzyskanych w
rezultacie -azowe!o przej&cia nr B, mo/e by+ podniesiona przez
wprowadzenie wza(emne!o oddziaywania =-izyczne!o) chemiczne!o >
pomidzy cz*ciami =lub -azami > systemu'
$atent -r@@BSBA
Mwu-azowa substanc(a robocza dla spr/arek i urz.dze?
cieplnych) skada(.ca si z !azu i drobnych cz.steczek ciaa stae!o)
znamienna tym) ze w celu dodatkowe!o spr/enia !azu w chodnicy i w
kompresorze oraz dodatkowe!o rozszerzenia si !o w na!rzewnicy) w
charakterze ciaa stae!o wykorzystano sorbenty o o!lne( lub
selektywne( zdolno*ci pochaniania'
$atent -r@T@AB@
Zastosowanie w charakterze substanc(i robocze( dla podw(ne!o
obie!u cyklu urz.dzenia ener!etyczne!o) rea!u(.cych chemicznie
substanc(i) dysoc(u(.cych przy na!rzewaniu z pochanianiem ciepa i
zmnie(szeniem ci/aru molekularne!o i rekombinu(.cych przy
ochadzaniu do stanu wy(*ciowe!o'
Strona 20O z 252
8%' @roblemy wykorzystywania e-ektw -izycznych'
;iele standardw zakada zastosowania e-ektw -izycznych lub
mo!. by+ wykorzystane razem z nimi' ,ale/y przy tym wzi.+ pod
uwa! niektre FchwytyG podnosz.ce e-ektywno*+ zastosowania
e-ektw -izycznych'
8:' ;ykorzystanie odwracalnych e-ektw -izycznych'
He/eli obiekt powinien okresowo zna(dowa+ si w r/nych stanach
-izycznych) to prze(*cie nale/y realizowa+ w samym obiekcie dro!.
wykorzystania odwracalnych przemian -izycznych) na przykad prze(*+
-azowych) (onizac(i i rekombinac(i) dysoc(ac(i i asoc(ac(i itd'
$atent -r ?SSBUS
@iorunochron w postaci !azowe( rury' 1am w.cza si przy
powstawaniu byskawicy5 !az (onizu(e) sta(e si przewodnikiem' @o
wyadowaniu (ony same rekombinu(.) !az sta(e si elektrycznie
neutralnym) a piorunochron nieprzewodz.cym i nie da(.cym
FradiocieniaG'
$atent -r T@MTAR
2utomatyczna zasonka) zawiera(.c. korpus) zawr i termoczuy
element) znamienna tym) /e w celu podniesienia niezawodno*ci i
uproszczenia konstrukc(i posiada zamontowany na korpusie .cznik) na
ktrym umocowany (est zawr) zo/ony z dwch za!itych pytek)
wykonanych z materiau posiada(.ce!o wa*ciwo*+ Fpamici ksztatuG'
Strona 26I z 252
8&' ;zmocnienie pola na wy(*ciu'
He/eli trzeba otrzyma+ silne dziaanie na wy(*ciu przy sabym
dziaaniu na we(*ciu) konieczne (est wprowadzenie Fsubstanc(i 7
przeksztatnikaG w stan) bliski krytycznemu' Nner!ia z!romadzi si w
substanc(i) a sy!na we(*ciowy ode!ra rol F(zyka spustowe!oG'
$atent -r URUA@S
1posb wzmocnienia -al spr/ystych) pole!a(.cy na
wprowadzeniu w ciao stae -ali i nao/enie pola zewntrzne!o Krda
ener!ii) znamienny tym) ze w celu rozszerzenia -unkc(onalnych
mo/liwo*ci dro!. wzmocnienia -al uderzeniowych) przed
wprowadzeniem -ali spr/yste( w ciao stae) (e!o bry de-ormu(e si
do temperatury) ktra (est ni/sza od temperatury -azowe!o prze(*cia
dru!ie!o rodza(u o wielko*+ skoku temperatury przy przechodzeniu po
nim -ali spr/yste('
$atent -r B?RQTR
1posb sprawdzania detali na szczelno*+) pole!a(.cy na tym) /e
detal zanurza si do od!azowane( cieczy) doprowadza si do spadku
ci*nienia w przestrzeni nad pynem) zapewnia(.c wy/sze ci*nienie we
wntrzu detalu i po pcherzykach w cieczy u(awnia(. si mie(sca
nieszczelno*ci' Znamienny tym) /e w celu podniesienia czuo*ci
badania) pyn podczas bada? utrzymu(e si w stanie prze!rzanym'
Strona 261 z 252
%'%' 1tandardy eksperymentalne'
%' Dtrzymywanie cz.stek substanc(i przez rozkad'
He/eli do rozwi.zania zadania potrzebne s. cz.steczki substanc(i
= na przykad (ony >) a bezpo*rednie ich otrzymanie z!odnie z
warunkami zadania nie (est mo/liwe) to potrzebne cz.steczki nale/y
uzyska+ przez rozkad substanc(i bardzie( zo/one( strukturalnie = np'
molekuy >
$atent -r SB??MQ
etoda uzyskiwania wodoru pod wysokim ci*nieniem5 substanc(
zawiera(.c. wodr umieszcza si w hermetycznym naczyniu i podda(e
si (. elektrolizie z wydzielaniem wolne!o wodoru'
:' Dtrzymywanie cz.stek substanc(i w wyniku syntezy'
He/eli do rozwi.zania zadania potrzebne s. cz.steczki substanc(i
= na przykad molekuy >) a bezpo*rednie ich otrzymanie lub z!odnie ze
standardem %'%'8' nie (est mo/liwe) to potrzebne cz.steczki nale/y
uzyska+ przez po.czenie cz.stek mnie( zo/onych strukturalnie' = np'
(onw>
$atent -r ARBBUA
Mla obni/enia hydrodynamiczne!o oporu wody podczas ruchu
statkw wykorzystywano podawanie mieszanin polimerowych np'
poliakryloamidu) polioksyetylen =e-ekt Tomsa>) Zwi.zane to byo z
du/ym zu/yciem polimerw' Zaproponowano tworzenie
spolimeryzowanych cz.stek wody pod wpywem pola
elektroma!netyczne!o'
Strona 262 z 252
&' ,a(prostsze sposoby otrzymywania substanc(i'
@rzy stosowaniu standardu %'%'8 atwie(sz. dro!. (est zburzenie
na(bli/sze!o Fkompletne!oG lub Fzbdne!oG =u(emne (ony > poziomu)
a przy stosowaniu standardu %'%'# atwie(sz. dro!. (est rozbudowanie
na(bli/sze!o) o ni/szym poziomie struktury) Fniekompletne!oG
poziomu'
$atent -r ?SSBUS
Zadanie o ochronie anteny' Hony otrzymu(e si przez zburzenie
moleku !azu' ,eutralne molekuy tworz. si przez po.czenie
FodpryskwG = (ony i elektrony >
Strona 260 z 252
Strona 266 z 252
Modatek 8'
Zadania na stosowanie standardw'
8' Dbrotowa deszczownia posiada poziom. rur o du!o*ci E$ m)
obraca(.ca si wok pionowe( osi) przechodz.ce( przez *rodek rury'
Reby rura si nie zamaa) (est podtrzymywana przez ram z
duraluminiowych beleczek) i stalowych linek 7 odci.!w' ; sumie
urz.dzenie posiada spory ci/ar i wyma!a zastosowania silnika o
du/e( mocy'
Hakie zmiany nale/y wprowadzi+ w systemO ,a (akich standardach
oparte bd. te zmianyO
#' ,ale/y opracowa+ metod produkc(i du!ich i cienkich stalowych
spr/yn' ;ewntrzna *rednica spr/yny 7 #mm) !rubo*+ drutu 8 mm)
du!o*+ spr/yny E$$ mm' ; stanie nienapr/onym zwo(e powinny
przyle!a+ ciasno (eden do dru!ie!o'
Haki standard -alezy zastosowa+O Hak bdzie wy!l.dao konkretne
techniczne rozwi.zanieO
<' @rzy na!rzewaniu stalowych p-abrykatw przed obrbk.
plastyczn. na !or.co =walcowanie) prasowanie) kucie itd'> do
temperatury 8$$$ - 8#$${C ) pocz.wszy od temperatury I$$ - I%${C)
powierzchnia p-abrykatw intensywnie si utlenia i odw!la'
Strona 265 z 252
Hak zapobie!a+ utlenianiu i odw!laniu powierzchni) zachowu(.c
metod o!rzewania p-abrykatw - stykow. lub indukcy(n.'
Zastosowanie do te( operac(i r/norodnych smarw i pokry+ nie
wskazane) a wykorzystanie atmos-er ochronnych - nadmiernie
skompliku(e proces'
E' Zatopione statki podnosi si przy pomocy pontonw) t(' wielkich
FbeczekG) przymocowanych do kaduba' @ontony napenia si
wod.) opuszcza na dno) zamocowu(e do kaduba) a potem usuwa
si z nich wod = powietrzem spr/onym > @ontony wypywa(. na
powierzchni i wyci.!a(. kadub statku'
ocowanie pontonw wykonu(. nurkowie' @od kadubem
przeci.!a si liny i z dwch stron mocu(e pontony'
;szystko to bardzo si kompliku(e !dy kadub !boko FsiedziG w
mule' Dprcz te!o po(awia si Fsia przyssaniaG kaduba do podo/a'
He/eli warstwa iu cienka) mo/na (. zmy+ strumieniem wody)
podawane( pod wysokim ci*nieniem' ,a(cz*cie( (ednak warstwa iu
(est !ruba) = statek caym kadubem siedzi na dnie > i szczelna'
Rozmywanie iu idzie powoli = wykorzystu(e si monitory do
hydrourabiania > ) przychodzi sztorm) wzburzone morze wszystko
niszczy'''
Strona 26Q z 252
@otrzebny (est e-ektywny sposb walki ze szkodliwymi
wa*ciwo*ciami iu'
%' ; do*wiadczalnym stanowisku do oczyszczania wntrza
zanieczyszczanych rur wykorzystu(e si wycior szczotkowy 7 du!i
dr.! ze stercz.cymi na wszystkie strony FwosamiG z drutu' ;ycior
przemieszcza si) Ftam i z powrotemG stopniowo zdziera(.c zbita
warstw zanieczyszcze? ze *cianek rury' @raca powolna i ci/ka'
Zaproponowano kiedy* wycior w wibratorem) ale (ako*+ roboty
podniosa si nieznacznie'
Z warunkw zadania wynika) /e nie wolno stosowa+ innych
sposobw i urz.dze? czyszcz.cych' ,arzdziem powinien pozosta+
wycior) lub wycior z wibratorem' Dczyszczane rury s. sztywno
zwi.zane ze zo/onym urz.dzeniem) dlate!o te/ prba nastawienia
si na wykorzystanie rezonansu nic nie da(e' Haki standard nale/y
zastosowa+O
:' @rzy elektrokoksowaniu w!la powietrze podawane (est od dou
przez warstw Fkawakowe!oG w!la) le/.ce!o na rusztowe( kracie'
=1chemat (est nastpu(.cy5 ruszt) !rube kawaki w!la) drobne
kawaki' Lrube kawaki potrzebne) /eby drobne nie wypaday przez
ruszt > 2le w!iel !or.cy) !rube kawaki w!la rozpala(. si)
zachodzi niepo/.dane roz!rzewanie si rusztu' @rbowano zast.pi+
warstw !rube!o w!la warstw. cze!o* podobne!o) ale niepalne!o5
=kwarcyt) -os-oryty) w!lan wapnia > prze!rzewania rusztowin nie
Strona 26P z 252
ma) ale warstwa ochronna miesza si z koksem) produkc(a si
zanieczyszcza' Co robi+O Rozwi./cie zadanie w! standardw'
&' ; opisie patentowy' nr QSTUTB opisany (est sposb
oczyszczania przepracowanych smarw' ;! te!o sposobu w
charakterze materiau -iltru(.ce!o wykorzystano porowaty
ma!netyczny metaloceramiczny materia) dobrze wychwytu(.cy
stalowe cz.stki'
@rosz s-ormuowa+ zadanie) zwi.zane z dalszym rozwo(em te(
metody' Hak rozwi.zywa+ takie zadanieO
I' Contanna 7 techniczny system i oczywi*cie powinien si rozwi(a+'
Zaproponu(cie now. konstrukc(e -ontanny) Rzecz idzie o
konstrukc(~ techniczn.) nie o architektur4 @rzy tym oprcz nowo*ci
powinien by+ osi.!nity) (ako korzy*+ 7 estetyczny e-ekt'
9' Cla!a 7 ptno umocowane na drzewcu' @rosz przedstawi+
pro!noz rozwo(u te!o systemu) wykorzystu(.c standardy'
8$' etalowa FbabaG 7 ci/ka brya) odlew) ktry podnosi si do
!ry po to) by po zwolnieniu zaczepu pozwoli+ (e( upa*+ pod
wasnym ci/arem) na przykad na wbi(any pal' @rosz zrobi+
nastpny wynalazek'
Strona 265 z 252
88' @ikne !ranitowe pyty 7 to bye !azy) rozpiowane i
wypolerowane' aszyna do cicia kamieni da(e chropowat.
powierzchni) nie da(.c. si polerowa+5 zbyt du/y naddatek trzeba
zd(.+' @owierzchni kamienia wstpnie obrabia si ultradKwikami
w odpowiednim *rodowisku' 2le to powolny proces) ultradKwiki
ledwo sobie radz. z tward.) chodn. powierzchni. kamienia'
@rbowano obrabia+ kamie? ultradKwikami w podwy/szone(
temperaturze) ale wtedy obrbka idzie zbyt szybko) kamie? pka i
rozsypu(e si' To znaczy) /e czas odzyskany na obrbce tracimy na
dokadn. kontrol powierzchni) a to wyma!a wielokrotne!o
wstrzymywania procesu' Co robi+O
8#' @rototyp wynalazku5 F1posb cicia szka) pole!a(.cy na
nanoszeniu na powierzchni szka rysy i doprowadzaniu do pknicia
na wskro* z wykorzystaniem dr!a? akustycznych'''G Hakie powinny
by+ dalsze wynalazki) (e*li wzi.+ pod uwa! o!lny schemat
rozwo(u systemwO Hakim standardom odpowiada(. te wynalazkiO
8<' Ddpowiedzialne detale narzdzi i mechanizmw chroni si
przez zapakowanie ich plastikow. -oli' @o zd(ciu -olii trzeba
upewni+ si) /e na narzdziu lub detalu nie zosta nawet male?ki
kawaeczek -olii' Hak to zrobi+O
Strona 26O z 252
8E' Znany (est sposb przeciskania rur pod nawierzchniami szos i
nasypw kole(owych' Mla zmnie(szenia tarcia midzy bocznymi
powierzchniami rury i !runtem) w szczelin toczy si wod
= standard 8'#'8' > Hak wzmocni+ dziaanie wodyO
8%'; oddziale obrbki plastyczne( na zimno) podczas wykrawania
na prasie metalowych lub
plastikowych przy!otwek) do stre-y robocze( wykro(nika poda(e
si ole(' @rzed podaniem wykro(w na nastpn. pras nale/y (e
umy+' Hednak/e pracownicy my(. nie zawsze i niezbyt dokadnie'
;ykro(e otuszczone id. do ma!azynka) sk.d robot ramieniem z
przyssawk. powinien (e wydosta+ i poda+ do dalsze( obrbki' Z
powodu skle(ania si otuszczonych wykro(w zdarza si ) /e robot
poda(e dwie sztuki na raz) co prowadzi do awarii nastpne!o
narzdzia' @odnosi+ wierzchni wykr( do szczytu kasety z
nastpnym zsuwaniem - nie wolno) bo detale ma(. r/n. !rubo*+) a
przestawianie robota wykluczone' Co robi+O
Strona 25I z 252
Strona 251 z 252
Modatek #'
Re!uy korzystania z systemu standardw
8' ; na(prostszym przypadku standardy mo/na stosowa+
FindywidualnieG = nie w systemie > @rzy korzystaniu ze standardw
= lub po < 7 E krotnym przeczytaniu tekstu > wiele standardw
zapamitu(e si i 7 po zazna(omieniu si z kole(nym zadaniem 7
potrzebny standard nie(ako mimo woli FwypywaG z pamici' ,ie (est
to oczywi*cie na(lepszy sposb ich wykorzystywania5 potrzebny
standard mo/e si nie przypomnie+) a co na(wa/nie(sze 7 nie
wykorzystu(e si syste'u standard7w4 1terowa+ pamici. trudno)
pamici nie mo/na nic nakaza+) ale (e*li przypomni si potrzebny
standard) mo/na z nie!o skorzysta+' @rzy rozwi.zywaniu prostych
zada? (est to dopuszczalne'
#' Rozumie si) /e celowe (est wykorzystywanie standardw .cznie z
ARIZ TQ54 ; tek*cie 2RIZ s. kroki) wskazu(.ce) kiedy konkretnie
powinien zadziaa+ system standardw' @rzy analizie zadania metod.
2RIZ) (e!o warunki podle!a(. znacz.cym zmianom5 i tak model zadania
istotnie roz(a*nia nie(asne) wrcz przykre) a czasem -aszywe warunki'
Mlate!o te/ zastosowanie standardw w odniesieniu do modelu zadnia
(est w oczywisty sposb mocnie(sze ni/ stosowanie ich do
Fnieobrobione(G sytuac(i wstpne( okre*lone( w zadaniu'' Hest
!waranc(a te!o) /e rozwi.zanie rozpoczto od Fmini zadaniaG
= ukierunkowane!o na minimalne zmiany w wy(*ciowym systemie >
Strona 252 z 252
<' ,iezale/nie od te!o (akim sposobem rozwi.zano zadanie = w!
standardw lub w! 2RIZ > do (e!o rozwi.zania 7 dla wzmocnienia i
dalsze!o doskonalenia 7 konieczne (est zastosowanie standardw (ako
systemu' 3kad standardw nie (est chaotyczny) (est z!odny z o!lnym
schematem rozwo(u systemu' Mlate!o system standardw nale/y
stosowa+ (ako narzdzie pro!nozowania tak/e w tym przypadku) !dy w
warunkach zadania nie ma takie!o wyma!ania'
I tak) w o!lnym przypadku kole(no*+ dziaa? podporz.dkowana (est
proste( lo!ice5
,ale/y bez po*piechu) poprawnie i precyzy(nie zbudowa+ model
zadania)
Dkre*li+ R1@ =Resursy 1ubstanc(i i @l >
Bole(no5 dobra+ odpowiedni standard = obchodz.c 7 (e*li trzeba 7
zakazy na wprowadzanie dodatkw >
;zmacnia+ istnie(.cy system =nawet (e*li nie (est to wyma!anie
w warunkach zadania >
3sun.+ zbdne pola i substanc(e) a w ko?cu5
aksymalnie wykorzysta+ otrzymana zasad

Co To Jest Triz

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Co To Jest Triz

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Strona 1 z 252

Co to jest triz ? - www.triz-innowacje.pl

You might also like