EHR EDZEY KAVAK GEOMETRLERNN VE

KAZALARA ETKLERNN NCELENMES

*Meltem TUNCUK, ** Mustafa KARAAHN

* r.Gr., Sleyman Demirel niv., naat Mh. Bl., Isparta
** Prof.Dr., Sleyman Demirel niv., naat Mh. Bl., Isparta



ZET

Kavaklar birden fazla ynde gelen trafik akmlarnn kesitii, ayrld, birletii ve
rld alanlardr. Bu hareketler ayn dzlemde olursa buna edzey veya hemzemin,
farkl dzlemlerde olursa alt-st geitli veya kprl kavaklar denir.

Trkiyede yaygn olarak kullanlan kavak tipi hemzemin kavaklardr. Kavaklar
kazalarn ok olduu yol elemanlarndan biridir. Dk ve orta younluklu yollarda
genellikle sinyalizasyonsuz edzey kavak tasarm tercih edilir. AASHTOya gre, bu tip
yollar yksek hzl seyahate ve dk geometriye sahiptir [1]. Sinyalizasyonsuz kavaklar,
anayoldaki hareketlilik, ayn ynde duran ve yava hareket eden aralarla devam edenler
arasnda hz farknn ok olmas nedenleriyle de sinyalizasyonlu kavaklardan daha
tehlikelidir.

Emniyetli bir ulam ve trafik dzeninde edzey kavaklar son derece nemlidir. Bu ise
tasarm-proje-bakm-onarmn ve iletmenin en st seviyede tutulmasn gerektirmektedir.

Yaptmz bu almada, sinyalizasyonsuz edzey kavak tasarm hatalarnn, trafik
kazalar zerindeki etkisini tespit etmek amacyla kavak tasarm ve geometrileri
incelenmitir. Ve sinyalizasyonsuz edzey kavaklarn gvenlii zerinde durulmutur.

Anahtar kelimeler: Edzey kavak geometrisi, yol emniyeti








EVALUATING GEOMETRIC DESIGN OF URBAN INTERSECTIONS
AND EFFECTS ON TRAFFIC ACCIDENTS


ABSTRACT

An intersection is the area where two or more streets join or cross at-grade. The
intersection includes the areas needed for all motions of travel like, intersect, departure,
join or twisted. If these motions is on the same level, it is called grade intersection or grade
crossing, but if they are on different levels, it is called overhead crossing or overpass.

In Turkey grade intersections are common. Intersections are one of the road component
that cause traffic accidents. Generally unsignalized and grade crossings are preferred at
low and middle traffic volume. According to AASHTO, these kind of roads have poor
geometric design and high travel speed [1]. Because of main road movements and time
intervals, unsignalized junctions are more hazardous.

Key Words: Geometry of Grade Intersection, Road Safety


1. GR

Gn getike nufus ve teknolojik gelimelerin artna paralel olarak sinyalizasyonsuz
kavaklardaki kaza says da artmaktadr. Sinyalizasyonlu kavaklar sinyalizasyonsuz
kavaklardan sayca azdr ve kazalarn sinyalizasyonsuz kavaklarda daha ok olaca bu
nedenle de aktr. zellikle sinyalizasyonsuz edzey kavaklarn gvenliinde yol
geometrik zellikleri n plana kmaktadr.

Sinyalizasyon ise kavaklarn kaza saylarndan ok kaza iddetinin azalmasna ve
arpma eklinin deimesinde faydal olmaktadr. Bu da olumlu bir etkidir fakat gerek
ekonomik nedenler gerekse gecikmelerin art nedeniyle tm kavaklar sinyalizasyonlu
hale getirmek imkanszdr.

Tm kavaklar sinyalizasyonlu hale getirilse bile belirli bir sre sonra trafik hacminin
artyla gecikmeler artacak, sinyalizasyonlu kavaklarda da problemler oluacaktr.

En kkl zm kavan farkl kotlu kavak tipinden yaplmasdr. Ancak, katl
kavaklarn byk yatrm gerektirmesi, kent ii yollarda ve zellikle merkez blgelerde
kavak iin kullanlabilecek alann snrl olmas, nedeniyle farkl dzeyli kavaklarn
uygulanmas kolay olmamaktadr. Bir mhendisin kavak tasarmnda tm koullar gz
nnde bulundurarak optimum zm bulmas gerekmektedir. Kavaklarda yaplacak
iyiletirmelerin ehir ii yollarda meydana gelen kazalarn yaklak olarak %50sini,
ehirleraras yollarda meydana gelen kazalarn % 25ini ortadan kaldraca
dnlmektedir[2].


almann amac, yol gvenliinde nemli bir etkiye sahip edzey kavak tasarm
deikenlerinin ve uygulama hatalarnn yol emniyetine etkilerini literatr almasyla
ortaya koymak ve ehirii edzey kavaklarn lkemizdeki olmas gereken tasarm
standartlarn inceleyip yetkililerin konuya ilgisini ekmektir. Yaptmz bu almada,
literatrdeki kavak tasarm ve geometrileri incelenmi ve sinyalizasyonsuz edzey
kavaklarn gvenlii iin olmas gereken edzey kavak geometrileri zerinde
durulmutur.


2. EDZEY KAVAK TASARIM ESASLARI



ekil 2.1 Geometrik Durumlarna Gre Kavak ekilleri [3]

Geometrik durumlarna gre eitli kavak tipleri ekil 2.1de grlmektedir. ekilde
grlen eik kavaa makas tipi kavak da denir ve kollar arasndaki a 70 dereceden
kktr. Bu a 70-105 derece arasnda kalrsa dik kavak tipi olur. kollu kavaklarda
iki kol arasndaki a 70-105 derece arasnda ise T tipi kavak adn almakta; 70 dereceden
kk ise atal tipi kavak olarak adlandrlmaktadr.

Ayrca,
Aralar ve yayalarn kavakta en ksa mesafe ve srede gemelerinin salanmas
Srclerin yanal gr mesafesini azaltarak uygun pozisyon ve hzda
seyretmelerinin salanmas
Byk aralarn dn hareketlerinin kolaylatrlmas
Kavak alannn daralmasn salayacak ara/ara ve ara/yaya akma noktalarnn daha
kolay kontrol altna alnabilmesinin salanmas ve dolaysyla kaza oluumunu en aza
indirmek (rnek olarak ekil 2.2de kavak kollar arasndaki a deiimine bal olarak
oluabilecek kazalarn tehlike oranlar grlmektedir[4].)

gibi nemli avantajlar elde edilmesinden dolay dik ve dike yakn kesimeler yaplmaldr .


ekil 2.2. arpma Alarnn Gvenlie Etkisi [4]

2.1 Hemzemin Kavak Tasarmnda Genel Kriterler:

Hangi tipten olursa olsun kavak tasarlanrken; kazalara kar gvenlik, yeterli
kapasite, ekonomi, evreye uygunluk prensipleri gz nnde tutulmaldr. Belirlenen bu
prensipler erevesinde,
a-Kavan yol a iindeki nemi
b-Mevcut trafik zellikleri
c- Kava oluturan yollarn geometrik zellikleri
d-Yakn kavaklarda uygulanan veya uygulanacak denetim ekilleri
e-Src ve yaya davranlar ile yayalarn tasarm zerindeki etkisi
f-Toporafik durum ve evre koullar
nazara alnmas gereken nemli faktrlerdir[3].

a) Planlama srasnda bilinmesi zorunlu olan trafik zellikleri

- Kavaa gelen trafik miktar (YOGT olarak)
- Trafiin gn, hafta ve yl iinde deiim ekli
- Trafiin bileimi yani otomobil, kamyon vb. tat cinslerinin toplam trafikteki
yzdeleri
- Anayoldaki proje hz
- Her kavak ayandan gelen trafiin saa ve sola dnenler ile dz geenlerin
yzdeleri (zirve saatlerdeki)
- Kentii kavaklar iin kavan yaknnda bulunan terminal, otopark, garaj vb,
yerlerin durumlar
- Yine kentii kavaklar iin kamu yolcu tamas yapan tatlarn miktar ve
bunlara ait tesislerin kavaa olan mesafeleri
- Kavak yaknndaki yaya hareketleri
Daha nce meydana gelen kazalarn says, tr vb. hususlardaki istatistik bilgiler [3].

b) Planlama srasnda nazara alnacak geometrik zellikler kavaa verilecek
geometrik ekil zerinde etkili olup bunlar;
- Kavaa birleen yollarn says
arpm
a
ki Ara
Arasndaki
Tehlike
135
0

90
0

45
0

180
0

- Kavak ayaklar arasndaki a
- Gr uzunluklar
- Bir nceki ve sondaki kavaa olan mesafelerdir
- Kavakta tali kollarn birleme ekilleridir. Tali yollarn birleme ekillerine
rnek ekil 2.3te verilmitir [5].



















ekil 2.3. Kavakta tali kollarn birleme ekilleridir [5]..

c) Kavakta yaya hareketleri incelenmeli ve yaya saymlar gerekletirilmelidir. Yaya
geidi genilikleri yaya trafiine ve yerel artlara bal olarak 2,5-4m (yabanc kaynaklarda
2-10) olabilir. [6]

Yaya geitleri yolla hemzemin olmal, refjlerde bu durum devam etmelidir. Ancak
refjlere tat girmesi ve park etmesi engellenmelidir. Bunun iin refj ikiye blnerek
ieklik vs. konmaldr. Yolu geme zorluu yayalarn karya dik alardan gemesine
sebep olur. Byyen alar pozitif olarak gecikmeyle balantldr [7]

f) Kavak blgesinin toporafik durumu; kavakdaki gr uzunluklar, kavan ina
maliyeti, kavaa birleen yollarn eimleri ve bunlarn birleme alar bakmndan
nemlidir. Kavak tasarmnda ve uygulamalarnda arazinin toporafyas, mevcut
durumunun lmleri yaplmaldr. Bu lmlerde hassas aletler kullanlmal, arazi
zerindeki aa, direk, klbe ve dier engeller proje zerine ilenmelidir. Ayrca kavak
alanna en yakn yap keleri alnmal ve koordinatlar verilmelidir[3].

2.2. Edzey Kavak Planlamasnda Nazara Alnacak Dier Hususlar:

Edzey kavaklarn planlanmas srasnda gz nnde tutulmas gereken dier hususlar
yle sralanabilir.

Kavaa giri veya klarda yatay veya dey kurbayla karlaldnda
srclerin gerekli iaretlemelerle uyarlmas gerekir. Ve duru gr uzunluu baz
alnarak kavak geometrisi dzenlenmeli, ayn zamanda gr mesafeleri de dikkate
alnmaldr.

Yaplan arazi aratrmalar ve kaza analizleri kavaklardaki orta refj geniliinin
kazalar olduka etkilediini gstermektedir. ehirleraras yollardaki sinyalizasyonsuz
kavaklarda refj genilii arttka srclerdeki istenmeyen davranlarn ve kazalarn
azald grlmtr. Bunun tersine, ehir ii sinyalizasyonsuz ve sinyalizasyonlu edzey
kavaklarda orta refj genilii arttka srclerdeki istenmeyen davranlarn ve
kazalarn artt grlmtr.

zellikle yaz aylarnda scakln ok yksek olduu ehirlerimizde asfaltta kusma
ve tekerlek izi teekkll oluur. Yzeyde biriken ince asfalt tabakas kaplamann
srtnme katsaysn azalttndan sratli tatlarn fren yapmalar halinde srcler
direksiyon kontroln kaybedebilirler. Ayrca bu durum kavak giri kaplama sathnda
tekerlek izi denilen deformasyonlara sebebiyet verebilir [8]. Bu durumu nlemek iin
kavak girileri ve kavak alanlarndaki kaplamlara zel nem verilmelidir. Kavak
girilerinde srtnme katsaylar yksek olan malzemeler kullanlabilmektedir.

Kavak ierisinde gerekli su drenaj ve deverlerin salanmas gerekmektedir.
Trkiyedeki kavaklarda en fazla gz ard edilen hususlardan biridir. En kk bir yata
kavaklar gl haline gelmektedir. Bu durumda yaplmas gereken projelendirme srasnda,
kavak su toplama projesi hazrlanmasdr. Bu projelendirmede su toplama kanallar,
rogarlar, zgaralar ve eimler belirtilmelidir. Suyun kavak kaplama yzeyini en ksa
zamanda terk etmesini salayc tedbirler alnmaldr [8] .

Kavaa yksek hzda giren aralar ok fazla ise, kaplama zerine hz kesici
nlemler alnmaktadr. Fakat rast gele yaplan kasislerden kanlmaldr. Bu kasisler
normal hzla giden aralar etkilemiyecek ekilde standartlara uydurulmaldr. Ayrca hz
kesici bu engeller mutlaka reflektr ile desteklenmelidir. Dey iaretlemeler ihmal
edilmemelidir (ekil 1.4).


ekil 2.4. Kavak ncesi hz kesici nlemler [9]

2.3. Gr Mesafesi Tasarm

Kavaklardaki gvenliin salanmas iin duru gr mesafesinin salanmasna
allmaldr. Kavaktaki gr mesafesi yol ekseni boyunca ve yan yoldaki gen gr
Yol Prz
Aralkl Przler
Yol Tmsei
3700mm
13 mm
13 mm
200m-750mm
alan olarak ele alnmaktadr. Kavak yatay kurba zerinde kesinlikle yaplmamal ve
aliynmanda veya dere tipi dey kurbada yaplmaldr [5].

Aralarn kava emniyetle geebilmesi iin srclerin dier kollardan yaklaan aralar
grebilmesi ve bylece dier aralarla arpmamas iin durabilmesi veya hzn
ayarlayabilmesi gerekmektedir [11]. ekil 1.5 te grld gibi kavak kelerinde gen
gr alan salanmaldr. Yani, gen gr alanlarnn iine herhangi bir nesne (bina,
istinat duvar, kpr aya, yarma evi, aa, levha, bfe, reklam panosu, vb.) olmamaldr.
ekilde kavaa yaklaan ve kavakta bekleyen aralar iin gerekli gen gr alannn
boyutlar grlmektedir.



ekil 2.5. Kavaklarda gen Gr Alanlar [10]

2.5. Edzey Kavaklarda akmalar:

Hemzemin kavaklarda ayrlma, yaklama, kesime ve kuyruk akmalar oluur. Bu
hareketlerinin mevcudiyeti ile karklk noktalar oluturur ve bunun sonucu olarak da
kaza ihtimali artar. kollu ve drt kollu kavaklarda karklk noktalar aadaki
ekillerde verilmitir.





9 Karklk Noktas
3 Ayrlma
3 Yaklama
3 Kesime


ekil 2.9. Kollu Kavakta
Karklk Noktalar




ekil 2.10. Drt Kollu
KavaktaKarklk Noktalar










akma noktalar saylar, kavak kol saysna, trafik kontrol sisteminin tipine, sol veya
sa dn kstlarna, erit saysna, kavak geometrisine vb. bal olarak deimektedir.

2.6. Dnel Kavaklar:

Trafik hacminin 5000 ara/stden az olmas ve kavaa kollardan giren trafik hacmi ile
gbek etrafndaki trafik hacmi arasnda ok byk fark olmamas halinde dnel kavaklar
uygundur.

Dnel Kavaklarn Avantajlar: Kapasitesi nispeten dk ama emniyeti yksektir; gbek
adas etrafndaki trafik ncelik sahibidir; dnel kavak etrafnda hareket eden aralarn
akma nokta says drt kollu kavaa gre ok daha azdr (Ndnel kavak.=12 Ndrt
kollu kav.=32); dnel kavakta kesime akmas yerine rlme akmalar; kafa kafaya
ve dik arpmalar yerine asal arpmalar meydana gelir. Trafik kazalarnda %50-%90a
varan azalma grlr; yapm iletme masraflar sinyalize kavaklara gre daha dk, F/M
oran daha yksektir; dur/kalk/bekleme operasyonlar sinyalizasyonlu kavaklara gre daha
azdr.

Dnel Kavaklarn Dez Avantajlar: Dk kapasite ve byk alana ihtiya duyulur;
kavak toporafik olarak dz ve ak dey kurbaya yaplr (Kavan tm
grlebilmelidir.); dnel Kavaklarda koordineli trafik sinyalizasyon sistemi uygun
deildir. (nk: Grup halinde hareket eden aralarn dzeni dnel kavakta bozulur,
iletme hz azalr, anayol zerindeki trafik akm bunlardan etkilenir, bylece sinyal
koordinasyonu olumsuz etkilenir; kavaa katlan kollardaki trafik hacmi birbirinden ok
farkl ise dnel kavan iletmesi bakmndan uygun deildir; bisikletliler iin gbek ap
byk dnel kavaklar daha az emniyetlidir.


32 Kark Noktas
8 Ayrlma
8 Yaklama
16 Kesime

3. ISPARTADA UYGULANAN BAZI EKSK EDZEY KAVAK
UYGULAMALARI

3.1. Devlet Hastanesi Kava

ekil 3.1de grld gibi kavak, olduka fazla sayda kola sahip olup, olduka fazla
karklk noktas mevcuttur. Kavak, Devlet Hastanesi, Doumevi ve ocuk Hastanesi,
Sleyman Demirel niversitesi Kalp ve Onkoloji Merkezleri nin kesiim yerlerinde yer
aldndan zellikle mesai saatleri iinde youndur. Kavakta trafik kontrol, iaretlemeler
ile salanmaktadr. zellikle ehir merkezinden gelen trafikle Doumevi ynnden gelen
trafik, kede yksek binann bulunmasndan dolay (ekil 3.2) ve bunun yannda kot
farknn olmas gr engellemektedir. u anda ehir merkezinden gelen trafik hacminin
dk olmas, trafik gvenlii asndan ok byk tehlike arz etmemesine ramen, yakn
gelecekte trafik hacminin artaca dikkate alnrsa, trafik gvenlii asndan sorgulanmas
gerekmektedir.


ekil3.1 Kavak Plan Ve Boyuna Eimleri

ekil 3.2 Gr Engellenen Kesim

%3
%3
%9
%4
%7 %4
%4
%1 %6
%1
%7
%12
%8
%5
%3
%4 %2
%2
mar planlarnda kavaklar oluturulurken, kotlar yeteri kadar dikkate alnmadndan,
maalesef kavak kollar arasnda byk eim farklar olumaktadr. zellikle, yal ve
karl havalarda byk boyuna eimlerin uyguland kollar, kazalara davetiye
karmaktadr. Isparta gibi, k sert geen blgelerde mmkn olduu kadar, edzey
kavak kollarnn ayn kotlarda olmasna zen gsterilmelidir. Salamann mmkn
olmad durumlarda, trafik gvenlii analizi yapldktan sonra kavak tasarm
yaplmaldr.

Hastane kavanda, zellikle Doumevi ynnde ehir merkezine giden kolda %9 boyuna
eim mevcuttur. Dier taraftan, Kalp-Damar Merkezinin girii nndeki kol %12 Boyuna
eime sahiptir. Ayrca bu kesimler akmalarn en fazla meydana geldii noktalardr
(ekil 3.3). Bu iki kolda aralar dn iin yavalamak zorunda olduundan, rampa yukar
ivmeli hareket edeceklerinden, zorlanmakta ve aralar kontrol altnda tutulamamaktadr.
Benzer olarak, ayn kesimlerde rampa aa inildiinde, aralar durdurmak olduka zor
olmaktadr. zm olarak, kavak kollarnn boyuna eimlerinin azaltlmas ve trafik
akmlar az kesiecek ekilde yeniden trafik ynlendirmesinin yaplmas gereklidir.



ekil 3.3 Kavak akma Noktalar

3.2. nr Mahallesi- Mehmet Tnge Mahallesi Kava

Sz edilen kavak Devlet Yolu ile sz edilen iki mahalle trafiinin kesitii yerde
oluturulmutur (ekil 3.3). Kavak, mesai saatleri iinde sabit sreli trafik klar ile
kontrol edilmektedir. Kavak tasarmnda, esas olan bekleme srelerini minimum yapacak
zmler bulmaktr. nr Mahallesi ve Mehmet Tnge Mahallesinin oluturduu trafik
hacmi olduka dk olduu iin, Devlet Yolu Ynnde hareket etmek isteyen Sleyman
Demirel niversitesi personeli, rencileri ve niversite Hastanesinden yararlanmak
isteyen kiiler, uzun sre, dier kollarda trafik olmamasna karn, beklemek zorunda
kalmaktadrlar. ekil 3.4te rld gibi, sz edilen Devlet Yolunda oluan trafik
hacminin byk bir ksm niversite tarafndan ekilmektedir. Belki de kavan yapld
tarihlerde, niversite trafiinin dk olmas, kavak yerinin doru olduu ynnde bir
kanaat oluturabilir. Ancak, gnmzde niversitede alan personel ve renci saysnn
gemie gre olduka fazla olmas, bugn ayn kavak yaplsa, kavak yerinin doru
yerinin niversite balant yolu olaca olduka aktr.


ekil 3.4. niversite giri Kava, niversite st Geit Girii, Tp Fakltesi Giri Kava, nr Kava Saatlik Trafik Hacimleri

Trafik saymlar ak olarak gstermeketedir ki, niversitede alan personel ve niversite olanaklarndan yararlanan kiiler gereksiz olarak
kavakta bekletilmektedir. zm olarak, sz edilen kavan niversite balant yoluna tanmas en uygun zm olarak gzkmektedir.
Mevcut kavan korunarak, niversite balant yoluna ikinci bir kavan ina edilmesi ve sabit sreli sinyalizasyon sistemi ile kontrol edilmesi
durumunda, kavaklar arasndaki mesafenin yaklak 350 metre olmasndan dolay bekleme sresini artracandan uygun grlmemektedir.
Ancak, mevcut nr Kava nn sar ikaz klar ile srcleri uyaracak ekilde altrlmas ve yeni yaplacak niversite Kavann sensr
uyarmal sinyalizasyon sistemi ile donatlmas zellikle sabah saatlerinde niversiteden ayrlan yok denecek kadar az olmas nedeniyle gereksiz
beklemeleri minimum dzeye indirecektir. zellikle, saatten 15.00den sonra Dou Kampsnden klarn fazla olduu dikkate alnrsa ve
mevcut Devlet Yoluna soldan baland iin olduka byk tehlike arz etmektedir. Bu nedenle, niversite kna ya bir st geit veya
altgeit projesi yaplarak, trafie katlma emniyet altna alnabilir. Eer, maliyet yksek bulunursa, sensrl sinyalizasyon sistemi ile dner
kavak ina ederek zm retilebilir.




ekil 3.3 nr Kava

3.3. Halkent Mahallesi-Ayazmana Mesirelii Refj

Kiilerin en ksa mesafede istedii yola balanmas kadar doal bir ey olamaz. Bu
nedenle, Isparta Belediyesi, refj ile ayrlm blnm yol kesimlerinde refj yararak,
aralarn dier yne balanmas salanmaya allmtr (ekil 3.5). Ancak, refj
geniliinin 1.5-2 metre civarnda olmas, refj ierisinde aralarn durmadan hareket
etmesine zorlamaktadr. Elbette, kardan ara gelmesi durumunda, beklemek zorunda
kalmakta ve bulunduu yndeki trafik akmn tehlikeye atmaktadr.

Bunun yannda, balant yollar ile refjde oluturulan kavaklar arasnda 10-20 metre gibi
uzaklklar olmakta, baz srcler ters ynde trafie balanarak, ksa srede istedii yne
balanmak istenmekte, bunun sonucu olarak hem yayalar hem de kar ynde hareket eden
aralar zor durumda kalmaktadr. Bu nedenle, zorunlu olarak refj yarma almas
yaplarak, kavak oluturulma zorunluluu var ise, mmkn mertebe karlkl gelmesine
dikkat edilmelidir. Ancak, en doru olan zm, mmknse tek bir aracn bile park
olana bulamad refjl kesimlerde kavak oluumuna izin verilmemelidir.


ekil 3.5 Aralarn Ters Yne Girme Dorultular


3.4. Isparta-Antalya evre Yolu

evre yollarnn amac, ehir trafiine girmeden hzl bir ekilde transit gemek isteyen
trafie hizmet vermesidir. Ancak, lkemizin dier ehirlerinde olduu gibi, Isparta da da
evre yollar daha yaplmaya balanrken imar planlar deitirilerek, etrafndan ok katl
yerleim yerleri oluturulmaktadr. Isparta da evre yolunda, genellikle kooperatiflerin
oluturduu yedi katl apartmanlar mevcuttur ve yapmlarna bugn de devam
edilmektedir. evre yolu, 2X2 blnm yol tipinde olup, yer yer refj yarlarak kar
yne geiler salanmtr (ekil 3.6). Bunun yannda, evre yoluna paralel olarak servis
yolu yaplm olup, her binadan evre yoluna balanmaya izin verilmitir. evre
yolundaki trafik hznn fazla olmas ve binalardan kan aralarn hzlarnn dk olmas,
hz farkndan dolay trafik gvenliini azaltmaktadr. Ayrca, her noktadan evre yoluna
balant olanann verilmesi, trafik gvenliini azaltmaktadr.

zm olarak, servis yolunda yerleim yerlerinde oluan trafik toplanarak, kontroll
oluturulan kavaklardan dier ynlere gei verilmelidir.


ekil 3.7 evre Yolu


4. SONU:

Yaptmz bu almada, sinyalizasyonsuz edzey kavak tasarm hatalarnn, trafik
kazalar zerindeki etkisini tespit etmek amacyla kavak tasarm ve geometrileri
incelenmitir. Ve sinyalizasyonsuz edzey kavaklarn gvenlii zerinde durulmutur.

AASHTOya gre, sinyalizasyonsuz kavaklar, anayoldaki hareketlilik, ayn ynde duran
ve yava hareket eden aralarla devam edenler arasnda hz farknn ok olmas
nedenleriyle sinyalizasyonlu kavaklardan daha tehlikelidir.

yibir ulam ve trafik dzeninde kavaklar sonderece nemlidir. Bu ise kavaklarn
tasarm-proje-bakm-onarm ve iletmelerini en st seviyede tutmay gerektirmektedir.

Gelimi lkelerde bir ulam yapsnn tasarmna, bu yapdan beklenenlerin neler olduu
kararlatrlarak balanr. Her eyden nce tasarlanan yap beklenen trafik akmnn biraz
zerinde olmal ve emniyet asndan tm artlar salamaldr.

Bununla birlikte, beklenen akmn olmas gerekenden fazla saptanmas, gelimekte olan
lkelerde gerekenden fazla yatrm yaplmasna neden olur. Buna bal olarak byk
ekonomik sorunlar oluacandan ok dikkatli olunmas ve emniyetli asgari deerlerin
alnmas gerekmektedir.

Bu nedenle, ehir ii hemzemin kavaklarn iyiletirilmesinde emniyet, ekonomi, kapasite
ve evreye uygunluk srasyla gz nnde bulundurulmaldr.

KAYNAKA

[1] Unsignalized intersection collisions, Executive
sumary,http://safety.trasportation.org/htmlguides/unsiginter/exec_sum.htm
[2] Un Signalized Intersection Collisions Executive Summary, National Cooperative
Highway Research Program (NCHRP) 17-18(3)
[3] Yayla N., Karayolu Mhendislii Kitab, 2004.
[4] PROCED: Rprocedeing, Institue of Traffic, 1960, U.S.A.
[5] Tun A., Yol Tasarmnn Esaslar ve Uygulamalar
[6] Aslan H., Yaya Davranlarnn Trafie Etkisi, 1996, Ankara.
[7] TSE., 1995, ehir i Yollar-Ik Kontroll Hemzemin Kavak Tasarm Esaslar,
Ankara.
[8] Yetkin Z., Trkiyede ehirii Kavak Tasarm ve Uygulamalarnn Trafik Kazalarna
Etkileri, Doktora Tezi, 2000
[9] Institue of Highways and Transportation, 1987 Road and Traffic in Urban Areas,
London.
[10] Mass Highway 2005 Eddition, Intersection Design, Chapter 6.
[11] Transportation Research Institue Oregon State University, Corvallis, Oregon, 97331-
4304, 1997
[12] Karaahin M., Kapasite Analizi, Yaymlanmam Ders Notlar, 2004