Professional Documents
Culture Documents
t
= o =
t t
}
v chui Fourier tng ng
( )
2 2
1 1
... 1 ...
2 2
ikt it it it it
k
e e e e e
=
= + + + + + +
t t
lm mt hon ton tnh cht a phng ch tp trung gi tr ti 0 x = ca hm Dirac.
V vy cn xy dng mt h cc hm trc giao c cc tnh cht tt nh h cc
hm lng gic Fourier, ng thi chuyn ti c tnh cht a phng ha ca cc tn
hiu. H cc hm cn tm l cc hm wavelet.
Ging nh cc hm lng gic, cc hm Wavelet c bn sao ri rc nhn c
bng cch ly mu. Php bin i wavelet ri rc c th tnh ton mt cch nhanh
chng, do d rt thun li khi x l cc tn hiu phc tp v cc d liu nh nhiu chiu.
Chng ta bt u vi 4 hm wavelet c bn c Alphr Haar (nh ton hc
Hungary) gii thiu nm 1910.
Hm Haar wavelet th nht gi l hm scaling (scaling function), xc nh nh sau
Hnh 2.1: Bn hm Haar wavelet
1
( ) ( ) 1 t t = , 0 1 t s s ,
Hm Haar wavelet th hai gi l wavelet m (mother wavelet)
2
1 0 1/ 2
( ) ( )
1 1/ 2 1
t
t t
t
< <
= e =
< <
Gi tr ca hm ( ) t e ti nhng im ri rc khng quan trng lm, nhng tng t
trng hp khai trin Fourier ta quy c cho ( ) 0 t e = ti cc im
1
0, ,1
2
t = .
Hm Haar wavelet th ba v hm Haar wavelet th t l dng nn ca hm wavelet
m, c gi l cc hm wavelet con (daughter wavelet), xc nh nh sau
3
1 0 1/ 4
( ) 1 1/ 4 1/ 2
0 1/ 2 1
t
t t
t
< <
= < <
< <
4
0 0 1/ 2
( ) 1 1/ 2 3/ 4
1 3/ 4 1
t
t t
t
< <
= < <
< <
Hm scaling ( ) t v wavelet m ( ) t e c m rng ln ton b tp s thc bng
cch cho nhn gi tr 0 bn ngoi khong c bn:
1 0 1
( )
0
t
t
< <
nu ng c li
1 0 1/ 2
( ) 1 1/ 2 1
0
t
t t
< <
e = < <
nu ng c li
T cc hm c bn, ta i ti php bin i Wavelet, c nh ngha nh sau:
y l hm s ca 2 bin: s v , trong ,
x(t) l tn hiu cn phn tch
s l vit tt ca scale, tm dch l bin phn bc hay bin t l. d hiu ngha ca
bin ny, ta c th so snh vi bn , nu t l cng ln th s cho ta ci nhn tng quan,
nhng khng chi tit, cn nu t l nh s tng ng vi ci nhn chi tit. Bin s trong
ton hc c trng cho nn v gin. s cng ln, tc l gin tn hiu, s nh tc l nn
tn hiu. Tuy nhin trong cng thc bin i Wavelet, s nm di phn mu s, v th
nu s<1 tc l gin tn hiu, s>1 tng ng nn tn hiu Tn s f l nghch o ca s,
mc tn s thp tng ng vi ton b tn hiu, cn mc tn s cao tng ng mt phn
ca tn hiu trong mt thi gian ngn.
(translation) l nh v ca ca s khi ca s dch chuyn sut tn hiu, n mang
ngha thng tin v thi gian trong khng gian chuyn i.
(t) l hm chuyn i, c gi l Wavelet m, hm ny c coi l hm ca s
nguyn bn ca mi ca s khc trong x l. Cc ca s khc c th l nn, gin hoc
dch pha ca wavelet m. Ngoi ra c th dng cc hm khc nh hm wavelet Morlet,
hm m Mexican.
Gi tr 1/sqrt(s) l m bo tn hiu sau khi bin i c cng nng lng vi tn hiu
ban u
Thng thng, cc tn hiu u c bng tn gii hn, nn ch cn tnh ton CWT trong
mt di xc nh
Ta hy xem v d v tn hiu cosin trong tng t l s khc nhau di y, tt c tn hiu
hnh trn u bt ngun t mt tn hiu cosin, s=0,05 l t l nh nht, v s=1 l t l
ln nht:
Hu ht cc ng dng thc t u c tnh cht trn tc l thnh phn tn s cao khng
ko di trong sut di tn hiu, v tn s thp thng ko di n ht tn hiu.
Qu trnh tnh ton c th minh ha qua hnh v nh sau:
T cc gi tr thi gian v s ta s c cc im th trn mt phng thi gian-t l.
Di y ta s xem xt mt v d c th: tnh CWT ca mt tn hiu khng dng gm 3
thnh phn tn s: 5Hz, 10Hz, 20Hz v 30Hz.
Bin i CWT ca tn hiu trn c dng:
Lu l trc translation tng ng vi thi gian
Ngoi ra, cn c wavelet m khc c s dng trong phn tch wavelet m Mexican,
c nh ngha t hm Gaussian:
l
V Wavelet Morlet c nh ngha nh sau:
trong , a l tham s iu ch, cn l bin t l, nh hng n rng ca s.
khi phc li tn hiu ban u, ta c cng thc bin i ngc ca CWT:
Trong C l hng s, ph thuc vo wavelet no c s dng.
Php bin i CWT ngc tn ti khi tha mn iu kin:
Trong , l bin i Fourier ca .
Bin i CWT c mt im ln l phn gii linh hot m ta s trnh by di y.
Phn gii min thi gian-tn s.
y l u im chng ta s dng bin i Wavelet ch khng phi l bin i STFT.
Hnh 2.2 di y minh ha vn ny. Tt c khi hp u tng ng vi gi tr bin
i Wavelet trong min thi gian-tn s. Ta khng bit chnh xc mi im c th,
nhng ta bit n thuc khi hp no. Cc hp ny c din tch bng nhau, song chiu
di v chiu rng khc nhau. trong vng tn s thp, chiu cao ca khi hp cng
thp, do m tn hiu s c phn gii tt hn min tn s. Cn vng tn s cao,
th chiu rng ca khi hp nh hn, tc l min thi gian c chia thnh nhiu
khong nh hn min tn s, do m tn hiu c phn gii tt hn min thi
gian.
Hnh 2.2
Sau y ta s a ra mt v d c th thy c tnh ng dng ca CWT trong thc
t. Hnh v di y l in no ca mt ngi bnh thng v mt ngi mc bnh
Alzheimer (tm thn)
Nhng tn hiu ny c th ni rt kh phn tch v nh gi s khc bit, tuy nhin khi
ta cho qua php bin i CWT th s phn tch tr nn d dng hn nhiu. Di y l
th ca tn hiu sau khi qua CWT
V y l t mt gc nhn khc r hn:
Cn ca ngi bnh th tn hiu chuyn i c dng sau:
Hay t mt gc nhn khc:
PHN 3
PHP BIN I WAVELET RI RC
gim vic tnh ton, m vn hiu qu cho vic phn tch v tng hp tn hiu ban
u, ngi ta s dng php bin i Wavelet ri rc (DWT). DWT c bit t nm
1976, khi Croiser, Esteban v Galand ch to ra k thut khi phc tn hiu ri rc.
Phn gii tn hiu l php o cc lng thng tin chi tit trong tn hiu, v c th thay
i lng tin bng cch lc tn hiu. Ly mu tn hiu c th tng hoc gim thng qua
tc ly mu tng hay gim n ln.
DWT ly mu ti cc thi im s
0
= 2, t
0
= 1, hay s=2
j
v t =k*2
j
, tn hiu lc ny s l
mt chui x[n], trong , n l s t nhin. Chui ny c a qua b lc thng thp
(bng na bng tn ca tn hiu) c p ng xung l h[n] v b lc thng cao c p
ng xung l g[n], khi ti u ra ca b lc thng thp, tn hiu thu c l kt qu
tch chp ca x[n] v h[n] nh sau:
Ch l tn s f c chun ha v khng ly n v l Hz, c ngha thnh phn tn
s ln nht ca tn hiu l t rad, tng ng tn s ly mu l 2t rad (theo nh l
Nyquist). Sau khi qua b lc thng thp, tn hiu thu c c tn s ln nht l t/2 rad.
Lc ny, s im ly mu s gim i mt na, tn hiu c gin gp 2 ln, ta gi l
subsample. Qu trnh subsample sau khi lc khng lm nh hng n tng hp li tn
hiu ban u. Ton b qu trnh trn c lp li, v tn hiu thu c u ra l y[n]
c tnh nh sau:
M t u ra ca b lc thng thp v thng cao c vit nh sau:
Vic ta gim na s lng mu tn hiu, cng tng ng ta chia nh min tn s. mi
mc, vic lc v subsample lm gim i s lng mu tn hiu (tc l lm cho vic
phn gii min thi gian khng tt), song lm phn gii trong min tn s tt hn.
Hnh 3.1 m t qu trnh trn, bng tn ca tn hiu ti cc mc c k hiu l f.
Gi s tn hiu ban u c 512 mu, vi tn s t 0 n rad. Ti mc u tin, tn hiu
qua b lc thng cao, do , s im ly mu ch cn li 256 im ng vi bng tn
gim cn mt na t /2 n rad. 256 im mu cn li a ti tip b lc thng cao
v thng thp, do s im mu ca tn hiu cn li l 128, ng vi bng tn t /4
n /2 rad. Qu trnh c tip tc n khi no ch cn li 2 mu tn hiu.
Nh vy ta gim i mt lng tnh ton ng k. Tuy nhin, iu quan trng cn lu
trong DWT l mi quan h gia p ng xung ca b lc thng thp v thng cao.
Chng c mi quan h nh sau:
Trong , L l chiu di ca b lc (s im tn hiu).
Cc b lc tha mn iu kin trn c dng ph bin trong x l tn hiu, v c gi
l cc b lc i xng vung gc (Quadrature Mirror Filters). Hot ng lc v
subsample c m t ton hc li nh sau:
Hnh 3.1
Vic tng hp li tn hiu ban u rt n gin v cc b lc na bng tn u c tnh
trc giao, qu trnh tng hp tng t nh trn nhng theo th t ngc li. Khi ,
cng thc tng hp tn hiu ti mi mc c m t nh sau:
Php bin i Wavelet c ng dng rt nhiu trong x l hnh nh, bi hnh nh c
phn gii rt cao, v rt tn khng gian b nh. Kt hp vi m ha, Wavelet t c
hiu qu cao trong nn d liu, v d nh JPEG 2000.
Bin i Wavelet bt u c p dng trong truyn thng tin m Wavelet OFDM l
mt cng ngh mnh c hng Panasonic p dng trong HD-PLC. Wavelet OFDM
c IEEE 1901 coi l mt chun.