Nieuwjaarstoespraak burgemeester Ewald van Vliet, Lansingerland 4

januari 2010

Dames en heren,

Tijd voor herbezinning

Hartelijk welkom in het bestuurcentrum in Bleiswijk. Namens het

gemeentebestuur van Lansingerland wil ik u een gelukkig, succesvol en
bovenal gezond 2010 toewensen. Het jaar 2010 belooft in meerdere
opzichten een bijzonder jaar te worden. Niet alleen ronden we komend
jaar het eerste decennium van de 21e eeuw af, maar tevens rondt de
gemeenteraad van de gemeente Lansingerland haar eerste zittingsperiode
af. Tijd om terug te kijken, maar vooral ook tijd om vooruit te kijken.

Het voorbije jaar 2009 roept denk ik bij veel mensen ambivalente
gevoelens op. Het was het jaar van de financiële crisis, waarin de
bankensector zowel nationaal als internationaal zwaar onder druk kwam
te staan. Het jaar waarin de beursen de eerste maanden kelderden om
vervolgens weer gestaag de weg omhoog in te zetten. Een jaar ook waarin
de voor onze gemeente zo belangrijke glastuinbouw het moeilijk had.
Tuinders, maar ook toeleveranciers en verwerkers werden geconfronteerd
met valuta effecten in Rusland en het Verenigd Koninkrijk, waardoor de

1
export in sommige sectoren met vele tientallen procenten terug liep. Ook
de prijsvorming viel bij veel producten tegen. Zwaar weer dus en dat is
waarneembaar. Het aantal malen dat ondernemers in 2009 een beroep
deden op het Bestandsbesluit Zelfstandigen (BBZ) was drie maal zo hoog
als het jaar ervoor. Het betalingsgedrag van bedrijven veranderde sterk.
Het aantal bedrijven dat 2009 heeft moeten afsluiten met rode cijfers is
hoog, maar gelukkig zijn er ook nog bedrijven die vol trots melden zwarte
cijfers te hebben behaald in 2009 en in sommige gevallen hoorde ik zelfs:
‘ Het was mijn beste jaar ooit!’. Sprankjes licht door een overigens wel
erg donker wolkendek.

Ook de verkoop van nieuwbouwwoningen stagneerde. Dankzij eerdere

verkopen in 2008 werden in 2009 in de gemeente Lansingerland een
record aantal nieuwe woningen opgeleverd. Meer dan 1000 woningen kon
de gemeente vorig jaar aan het snel groeiende woningbestand toevoegen,
maar voor komend jaar houden we ernstig rekening met een zeer scherpe
terugval van het aantal nieuwbouwwoningen. Deze vertraging in de afzet
van nieuwbouwwoningen heeft grote consequenties voor de
gemeentelijke grondexploitaties. Oplopende rentelasten, het uitblijven
van inkomsten uit grondverkopen, minder opbrengsten uit het
gemeentefonds dan geraamd, minder OZB-opbrengsten en het niet halen
van de taakstelling voor sociale woningbouw, waartoe de gemeente zich
in Stadsregionaal verband in het verleden heeft verplicht. Ik ga er geen
doekjes om winden: de financiële consequenties voor de gemeente zijn
fors. Zeer fors. De reserve van ons grondbedrijf is nagenoeg nihil en de
algemene reserve moest worden aangesproken om de effecten van de
vertraagde afzet op de woningmarkt op te vangen. De vraag die op dit

2
moment niemand met zekerheid kan beantwoorden is dan ook: Hoe lang
houdt deze malaise op de woningmarkt aan? Er zijn lichte tekenen van
herstel en u begrijpt dat zowel ontwikkelaars als de gemeente zich
inspannen om zo goed mogelijk in te spelen op de sterk gewijzigde
woningmarkt, zonder daarbij te vervallen in korte termijn politiek. Meer
aandacht voor goedkopere starterwoningen, meer marktgericht bouwen
en het toepassen van financiële instrumenten, zoals starterleningen, maar
ook, door een ontwikkelaar, de herinvoering van het
erfpachtinstrumentarium.

De vrees die vorig jaar werd uitgesproken dat diverse scenario’s elkaar in
negatieve zin zouden kunnen gaan versterken, dreigt dit jaar
werkelijkheid te worden. Een realiteit die we onder ogen moeten zien en
waarmee we in de Kadernota komend voorjaar ernstig rekening moeten
houden. Bovenop deze financiële effecten hangt de ontwikkeling van
Rijksfinanciën als een zwaard van Damocles boven het gemeentehoofd.
Tot 2011 is de hoogte van de algemene uitkering uit het gemeentefonds
gegarandeerd, maar dit geldt niet voor de zogenaamde doeluitkeringen.
Na 2011 wordt het zogenoemde systeem van ‘samen trap op, samen trap
af’ weer hersteld. Het Rijk heeft reeds vergaande bezuinigingen in het
vooruitzicht gesteld. In welke mate deze bezuinigingen de gemeente
zullen raken is op dit moment koffiedik kijken, maar één ding is duidelijk:
er komen substantiële bezuinigingen op alle gemeenten af. Het kan niet
anders of de gevolgen hiervan zullen maatschappelijk gevoeld gaan
worden. De tijden van beleidsintensiveringen en grote investeringen
zullen plaats maken voor een tijd van noodgedwongen bezuinigingen,
versoberingen en wellicht het afstoten van taken. Ook het

3
investeringstempo zal lager komen te liggen dan dat we de laatste jaren
gewend waren. De gemeente Lansingerland bereidt zich momenteel
gedegen op deze financieel lastige tijd voor door scenario’s te
ontwikkelen om zo veel mogelijk met zo min mogelijk financiële middelen
te doen. Efficiënt werken dus, nut en noodzaak van alle gemeentelijke
taken nog eens kritisch bezien en ook niet schuwen in eigen vlees te
snijden. Dit jaar wordt bijvoorbeeld al structureel een miljoen euro
bezuinigd op de gemeentelijke organisatie. Duidelijk mag zijn dat deze
rek in onze organisatie niet oneindig is: toekomstige bezuinigingen op de
gemeentelijke organisatie dienen gepaard te gaan met reductie van taken
en ambities. Al bij de Kadernota dit voorjaar zullen we de scenario’s
omzetten in beleidsvoornemens voor de meerjarenbegroting.

Is het dan alleen maar kommer en kwel? Gelukkig niet! Er is veel gebeurd
in 2009 waar we bijzonder trots op kunnen zijn. Ik noem bijvoorbeeld het
gereed komen van zwembad De Windas. Het project werd nagenoeg op
tijd en binnen budget gerealiseerd. Voorwaar een prachtige prestatie.
Veel inwoners van onze gemeente wisten dan ook de weg naar het
zwembad te vinden. Dankzij de schitterende zomer werden de
buitenbaden en de ligwei direct intensief gebruikt. Het succes was zo
groot, dat besloten moest worden de ligwei direct uit te breiden. Het
enthousiaste team van Sportfondsen Nederland werkt er ook hard aan om
het zwembad tot een groot succes te maken. Maar er is meer om trots op
te zijn. In Bleiswijk opende de Tuinen haar deuren. Er ontstond in
samenwerking met De Leeuwerik een breed samengesteld, hedendaags
cluster van voorzieningen voor senioren. SWSL ging verder onder de naam
Welzijn Lansingerland en met de inzet van vele vrijwilligers toonde deze

4
organisatie aan wat de maatschappelijke betekenis is voor onze
gemeente. Hierbij past onze grote waardering, hetgeen wat mij betreft
geldt voor alle vrijwilligers in Lansingerland, maar daarover later meer.

Ook op het gebied van sport was 2009 beslist een jaar dat in de boeken
bijschreven kan worden. Het begon gelijk al begin 2009 met vriesweer,
waardoor de Rottemeren veranderden in een schitterend winters decor
met grote aantrekkingskracht op schaatsliefhebbers uit de hele regio. In
een geweldig samenspel tussen de IJsclub Bleiswijk (die overigens dit jaar
125 jaar bestaat), de medewerkers van Groenservice Zuid-Holland,
vrijwilligers van de EHBO, politie en GHOR, verkeersregelaars en de
medewerkers van de gemeente werd ‘De Molentocht’ een groot succes.
Gisteren vernam ik van de voorzitter van de IJsclub dat De Lange Vaart,
de heer Vollebregt, al is dichtgevroren en ook dit jaar weer met
schaatspret begint. Clubhuis De Sneeuwbal staat hierbij weer garant voor
ouderwetse gezelligheid. En ook hier weer vrijwilligers die dit allemaal
mogelijk maken. Lansingerland als gemeente van sociale samenhang.
Vorig jaar hebben we ook fors geïnvesteerd in verschillende
sportcomplexen binnen de gemeente. Zo werd de uitbreiding ter hand
genomen van de sportvelden van sportcomplex Het Hoge Land en kwamen
er extra kleedkamers bij zowel CVV Berkel als Soccer Boys.
Van een geheel andere orde is de fly-over van de N209 over de A12. Met
deze prachtige nieuwe aansluiting is één van de belangrijkste
verkeersknelpunten in de gemeente opgelost. Veiling Flora Holland, The
Greenery, Koninklijke Lemkes Group, Haluco en vele andere bedrijven
kunnen nu weer ongehinderd hun producten aan- en afvoeren, zonder

5
tijdrovende, milieubelastende en kapitaalverslindende vertragingen.
Winst dus, op alle terreinen...

Op cultureel gebied heeft Lansingerland steeds meer te bieden. De

bibliotheken versterken hun positie door te fuseren. Met ingang van dit
jaar is Bibliotheek Oostland een feit. Het serviceniveau van deze
bibliotheek kan zondermeer hoog genoemd worden. Hier geen stoffig
imago, maar een hedendaagse aanbieder van informatie, literatuur en
cultuur. Met aandacht voor de jeugd, verschillende activiteiten,
waaronder voor het eerst ook de Nightwriters tijdens de tweede
geslaagde editie van Rottepop. De vrijwilligers van dit feest bewezen met
een volwassen programmering in staat te zijn een festival met
groeipotentie op te zetten. Cultuur komt ook steeds vaker via internet
onze huizen binnen. In 2009 heeft Glashart in Berkel en Rodenrijs vrijwel
alle woningen direct aangesloten op glasvezelkabels. Fiber to the home in
goed Nederlands. Daarmee is dit deel van de gemeente klaar voor het
toekomstig intensieve gebruik met het zogenaamde triple play; de
integratie van televisie, telefonie en internet. Tevens biedt het de
mogelijkheid van nieuwe diensten, zoals domotica en remote
veiligheidsystemen en medische toepassingen. Een reeks boeiende nieuwe
ontwikkelingen krijgt een krachtige impuls. Wanneer in de andere twee
kernen(vraag wordt regelmatig gesteld)
De ontwikkeling van groen in de gemeente Lansingerland kreeg in 2009
eveneens een krachtige impuls. Volgt u de inrichting van het Annie M.G.
Schmidtpark? Ziet u ook hoe zich hier langzaam maar zeker een park van
allure ontwikkelt, centraal gelegen tussen Bergschenhoek en Berkel en
Rodenrijs? Maar ook de groenontwikkeling bij de Rottemeren en het

6
Hoekse park heeft volop aandacht. Gesteund door Natuur- en Vogelwacht
Rotta en Stichting Rotteverband en natuurlijk het door mij
eerdergenoemde GZH wordt deze voor onze gemeente zo belangrijke
groen-blauwe oase in een steeds drukker worden Randstad beschermd en
daar waar mogelijk versterkt. En wat te denken van het FES-project
tussen Pijnacker en Berkel en Rodenrijs. Het Rijk steunt de herinrichting
van dit gebied met 16,9 miljoen euro. Er vindt zowel herstructureing van
de glastuinbouw plaats als de aanleg van natuur- en recreatiegebieden en
waterberging om ook in de toekomst droge voeten te houden.

Wijkgericht werken leidde in 2009 tot een prachtig inrichtingsplan voor de

Oranjebuurt. De vervanging van de riolering leverde uiteraard wel wat
overlast op, maar de inrichtingsplannen beloven veel goed te maken. Ook
in Bleiswijk rondom werd zo gewerkt aan verbetering van de
leefomgeving.
Ondanks de recessie mochten de Lansingerlandse bedrijventerreinen zich
verheugen in meer dan gemiddelde belangstelling. Op Oudeland verrijst
het ene na het andere bedrijf. De samenwerking tussen het bedrijfsleven
en de gemeente om gezamenlijk dit bedrijventerrein tot een succes te
maken, mag zondermeer goed genoemd worden. Dat geldt trouwens ook
voor de bedrijventerreinen Prisma en Bleizo die zich inmiddels in
sneltreinvaart ontwikkelen aan de Noordrand van de gemeente.
Zei ik sneltreinvaart? Tja, we kunnen er niet omheen. Sinds september
van 2009 raast die sneltrein daadwerkelijk door onze gemeente. Nou ja,
sneltrein. De Traxx-trein trekt met 160 km. per uur een geluidspoor door
onze gemeente en verstoort daarmee de rust die juist veel van onze
inwoners waarderen. In december kwam daar de Thalys bij. Vele

7
honderden klachten kwamen binnen bij ProRail, maar ook bij de
gemeente. Het gemeentebestuur laat er geen misverstand over bestaan:
de treinen moeten voldoen aan de wettelijke geluidsnormen. Toen bureau
Sight, dat in opdracht van het ministerie van VROM ons vlak voor kerst
dan ook meldde dat de wettelijke geluidsnormen nu al werden
overschreden, diende het college van B&W nog dezelfde dag bij de
minister van VROM een handhavingverzoek in. Inmiddels heeft VROM in
een brief van vorige week afstand genomen van de conclusies van bureau
Sight. De normen zouden toch niet worden overschreden... Volgt u het
nog? Laat duidelijk zijn dat het gemeentebestuur van Lansingerland
opkomt voor de belangen van haar inwoners. (in goed overleg met de
Stichting Stop Geluidshinder HSL onder voorzitterschap van de heer René
Wendel, ook een vrijwilliger met enorme inzet voor de inwoners van LL)
Het tweede geluidsonderzoek door TNO en het eigen onafhankelijke
geluidsonderzoek door DCMR zullen voor ons maatgevend zijn. Indien de
wettelijke normen worden overschreden, dan zullen we maatregelen van
de minister eisen.
Temeer daar de cumulatieve geluidseffecten binnen onze gemeente de
leefbaarheid wat mij betreft niet verder mogen aantasten. Het nieuwe
aanwijzingsbesluit voor Rotterdam Airport (per februari aanstaande
omgedoopt tot Rotterdam-The Hague Airport) en de plannen voor de A13-
A16 zullen dan ook met dit als referentiekader worden beoordeeld.

Ik zei het al eerder: de financiële en economische crisis dwingt ons tot

een fundamentele herbezinning. Hierbij moeten we ook de vraag onder
ogen zien, hoe het zo ver heeft kunnen komen. Overfinanciering, een te
groot accent op aandeelhouderswaarde, exorbitante beloningsstructuren,

8
riskante beleggingsproducten en een disbalans in de verhouding eigen en
vreemd vermogen binnen de bankensector bracht het financiële systeem
tot de rand van de afgrond. De gevolgen daarvan zullen nog lang
doorwerken.
Maar ook op andere terreinen moeten we ons herbezinnen. De klimaattop
in Kopenhagen is niet geworden wat er van werd gehoopt. De gemeente
Lansingerland is echter ambitieus als het gaat om haar
milieudoelstellingen. Zo streven we een energieneutrale gemeente na in
2025, voorwaar geen kleine opgave. De tuinbouw zet hierin reeds
belangrijke stappen. Vooralsnog is Lansingerland de enige
tuinbouwgemeente waar geothermie daadwerkelijk wordt gebruikt en de
enige gemeente met een aardwarmtekring van ondernemers. In 2009
besloot een ruime meerderheid van de gemeenteraad van Lansingerland
tot de bouw van een nieuw gemeentehuis. Verschillende duurzame
technieken worden bij deze nieuwbouw toegepast. De gemeenteraad
heeft zeer recentelijk besloten zonnepanelen toe te voegen op het dak
van het nieuwe gemeentehuis. In december van vorig jaar besloot het
college van B&W, mede dankzij een subsidie van de Stadsregio, tot de
aanschaf van twee elektrische voertuigen voor beheer buitenruimte. Niet
alleen als burgemeester, maar ook als portefeuillehouder Groen en Milieu
van het dagelijks bestuur van de Stadsregio, juich ik dit van harte toe.
Duurzaamheid in de vorm van concrete maatregelen.

Ook op het terrein van veiligheid is herbezinning op zijn plaats. In het

regionaal college van politie heb ik met verbijstering naar de beelden van
de rellen in Hoek van Holland gekeken. Wat bezielt mensen om willens en
wetens de gezondheid, ja zelfs de levens van anderen in de waagschaal te

9
stellen? Wat mij betreft kan de overheid hier niet duidelijk genoeg
stelling tegen nemen. Persoonlijk stoor ik mij dan ook zeer aan het accent
dat is komen te liggen op de vraag wie verantwoordelijk moet worden
gehouden voor deze rellen en de vraag of, en zo ja wie, hier persoonlijke
consequenties aan zou moeten verbinden. Laat ik volstrekt duidelijk zijn:
de hooligans zijn ten volle verantwoordelijk voor wat in Hoek van Holland
is gebeurd. Het geweld was excessief en moet met kracht worden
bestreden. Natuurlijk moeten de politie en de verantwoordelijke
bestuurders lessen trekken uit deze vreselijke gebeurtenissen, maar het
accent moet wel blijven liggen, daar waar het thuis hoort: namelijk bij
het volstrekt onacceptabele gedrag van hooligans. Gelukkig gaat het in
onze gemeente voor wat betreft de veiligheid beter. We kunnen
terugkijken op een Oud en Nieuw viering die in tegenstelling tot de
landelijke tendens met minder vernielingen en gewelddadigheden verliep.
De inzet van politie, brandweer en gemeentelijke diensten was
professioneel. De diensten waren uitstekend voorbereid. De sfeer was
feestelijk en met slechts enkele incidenten lag het accent in
Lansingerland daar waar het hoort te liggen: op het samen vieren van een
feest. Of het nu was bij de jongeren in sporthal de Ackers, bij het
buurtfeest in de Emmastraat in Bleiswijk of de partytent op de kruising
aan de Kruisweg, de sfeer was gezellig en gemoedelijk. Zo gaat dat in een
gemeente van maatschappelijke samenhang.

Samenhang. Als ik het heb over de noodzaak tot herbezinning, dan geldt
dit wat mij betreft zeker ook voor onderlinge verdraagzaamheid. Ik
bespeur landelijk een versterkte neiging tot ‘wij’ en ‘zij’ denken. De
Nederlandse traditie is er één van verdraagzaamheid en het respecteren

10
van minderheden. Dit moet niet worden verward met slapheid. Tolerantie
betekent niet alles maar accepteren. Onze democratische rechtsregels
zijn het fundament van onze samenleving. Hier mogen, ja zelfs moeten
mensen op worden aangesproken. Dit dient evenwel te geschieden op
basis van respect en gelijkwaardigheid. Het zou goed zijn wanneer we ons
herbezinnen op de verruwing van omgangsvormen. Hebt u al eens gekeken
naar het commentaar dat op verschillende nieuwssites wordt geleverd
door lezers? Ook via e-mails en brieven ontvangt de gemeente met
regelmaat teksten die ik hier niet eens durf uit te spreken en het feit dat
we meerdere keren beveiliging hebben moeten inhuren om medewerkers
publiekszaken van de gemeente te beschermen tegen agressieve ‘klanten’
geeft te denken. Wie de ingezonden brieven leest in de Heraut kan zich
niet aan de indruk onttrekken dat er alleen nog brieven worden
geschreven om te klagen en te mopperen. Hebben we het nu werkelijk
allemaal zo slecht? Welnee! Volgens het VN Kinderfonds zijn Nederlandse
kinderen zelfs het gelukkigst van alle kinderen in de ontwikkelde wereld.
Op het gebied van levensstandaard, levensverwachting en
opleidingsniveau staat Nederland wereldwijd op een schitterende 7e
plaats. Op de internationale emancipatieranglijst staan we op een mooie
11e plaats. Voor wat betreft breedbandaansluiting zijn we wereldwijd
zelfs tweede en 4e op de ICT-wereldranglijst. Nederland staat in de top
tien van minst corrupte landen ter wereld. Op het gebied van de
gezondheidszorg staat Nederland op een nog altijd fraaie 17e plaats. Valt
er dan niets te verbeteren? Natuurlijk wel en ook de gemeentelijke
dienstverlening kan beter en daar zullen we ook hard aan werken. Maar
zullen we als goede voornemen voor 2010 toch eens iets minder gaan
mopperen? Iets minder denken aan onze rechten en iets meer aan onze

11
plichten. Van mopperen wordt onze samenleving niet beter. Wel van
mensen die hun schouders ergens onder zetten, onze raadsleden die hun
vrije tijd inzetten om de gemeente te besturen. Ik heb zeer veel
waardering voor hun inzet. Wellicht onderschatten we wel eens hoeveel
werk raadsleden verzetten en met welke inzet en betrokkenheid ze
werken aan het verbeteren van de leefomgeving en leefkwaliteit, en dat
in een complexe, snel veranderende en urbaniserende omgeving. Op 3
maart 2010 kunt u weer naar de stembus om te kiezen voor een nieuwe
gemeenteraad. Dit keer zijn er 31 zetels te vergeven, omdat onze
gemeente inmiddels ruim 52.000 inwoners telt. Naar het zich laat aanzien
nemen acht partijen deel aan de gemeenteraadsverkiezingen in
Lansingerland. Het CDA, de VVD, de PvdA, Leefbaar 3B, de Christen Unie,
Partij tot behoud huis de Haas, maar ook twee –voor Lansingerland-
nieuwe partijen D66 en GroenLinks. Volop keuze dus om van uw
democratische recht gebruik te maken. De gemeenteraad van
Lansingerland heeft zich de eerste drie jaren positief onderscheiden door
het belang van de inwoners van Bleiswijk, Bergschenhoek en Berkel en
Rodenrijs voorop te stellen. De inhoud en de resultaten stonden centraal
en niet, zoals je wel eens in andere gemeenten ziet, persoonlijke
belangen of politieke spelletjes. Door deze inhoudelijke benadering is er
veel bereikt de afgelopen drie jaar. Ik ben daar uiteraard alle raadsleden
zeer dankbaar voor en ik spreek de hoop uit dat ook de nieuwe
gemeenteraad zich zal laten leiden door het belang van de inwoners van
Lansingerland, zodat er daadkrachtig en resultaat gericht kan worden
bestuurd. Eenheid in verscheidenheid van politieke stromingen.
Lansingerland bewijst dat het kan. Zeker nu de komende bestuurperiode
geen gemakkelijke lijkt te worden, vereist dit moed, daadkracht en

12
doorzettingsvermogen. Voor diegenen die daarvoor hun nek uitsteken en
niet aan de kant blijven staan mopperen zeg ik: chapeau!
Ik wens daarom alle kandidaten de komende maanden een faire, op
inhoud gerichte, succesvolle campagne toe. Ik hoop dat alle
Lansingerlanders de moeite nemen om hun stem uit te brengen op 3
maart.
U hoort het dames en heren: ook 2010 belooft weer een boeiend jaar te
worden. Samen zetten we de schouders eronder om ook in deze lastige
tijden ons in te zetten voor iedereen die woont, leert, werkt, sport of
recreëert in Lansingerland. Laten we voor iedereen die daar een bijdrage
aan levert een toast uitbrengen: ‘Op een gelukkig, succesvol en bovenal
gezond 2010!’

13