http://www.sanatoriawpolsce.pl/Rodzaje_Zabiegow_Sanatoryjnych.

html

W Polsce mamy okoo 43 uzdrowisk oraz prawie 70 o walorach potencjalnie

uzdrowiskowych. O miano gminy uzdrowiskowej, w chwili obecnej, stara si kilkanacie
miejscowoci. Gmina, ktra wystpuje o nadanie jej statusu uzdrowiska albo statusu obszaru
ochrony uzdrowiskowej, musi uzyska potwierdzenie w formie wiadectwa, waciwoci
leczniczych naturalnych surowcw leczniczych i waciwoci leczniczych klimatu.
Potwierdzenia waciwoci, o ktrych mowa, bd wykonyway jednostki uprawnione do tego
przez ministra zdrowia. Aktualnie ministerstwo ogosio konkurs, w wyniku ktrego wybierze
uprawnione do tego jednostki.
Warunki dla uzdrowisk
Status uzdrowiska moe by nadany obszarowi, ktry posiada zoa naturalnych surowcw
leczniczych o potwierdzonych waciwociach leczniczych oraz taki sam klimat. Dodatkowo
na obszarze gminy musz znajdowa si zakady lecznictwa uzdrowiskowego i urzdzenia
lecznictwa uzdrowiskowego, przygotowane do jego prowadzenia. Warunkiem niezbdnym
jest spenianie wymagania przewidzianych przez ustaw Prawo ochrony rodowiska.
Przykadowo s to wymagania co do jako wody, czystoci powietrza czy te gleb.
Dodatkowo kada gmina przed nadaniem jej statusu uzdrowiska musi posiada odpowiedni
infrastruktur techniczn w zakresie: gospodarki wodno-ciekowej, energetycznej, a take
transportu zbiorowego. Na obszarze uzdrowiska musi by rozwizana rwnie sprawa
gospodarki odpadami.
Trzy strefy
Na obszarze uzdrowiska lub obszarze ochrony uzdrowiskowej kada gmina musi wydzieli
trzy strefy ochronne. Stref A obejmuje obszar, na ktrym s zlokalizowane lub planowane
zakady i urzdzenia lecznictwa uzdrowiskowego, a take inne obiekty suce lecznictwu
uzdrowiskowemu lub obsudze pacjenta czy turysty. W szczeglnoci chodzi o takie obiekty,
jak pensjonaty, restauracje lub kawiarnie, dla ktrej procentowy udzia terenw zielonych
wynosi nie mniej ni 75 proc. Dodatkowo w tej strefie zabronione jest lokalizowanie
zakadw przemysowych, jak rwnie lokalizacja budownictwa wielorodzinnego i
jednorodzinnego. Nie dotyczy to modernizacji obiektw istniejcych. Jednake
niedopuszczalne jest zwikszenie powierzchni ich zabudowy. W strefie A nie mog
funkcjonowa pola biwakowe i campingowe oraz domki turystyczne. Niedopuszczalne jest
rwnie prowadzenie targowisk, z wyjtkiem punktw sprzeday pamitek, wyrobw
ludowych i produktw regionalnych. Form i miejsce do tego typu usug wyznacza gmina.
Odpowiednie przepisy zawieraj jeszcze inne ograniczenia prowadzenia dziaalnoci. Chodzi
tu np. o zakaz lokalizacji parkingw oraz organizowania imprez masowych, zakcajcych
leczenie uzdrowiskowe. Zakaz ten nie dotyczy imprez masowych znajdujcych si w
harmonogramie imprez gminnych.
Strefa B to strefa, w ktrej procentowy udzia terenw zielonych wynosi nie mniej ni 55
proc. Obejmuje ona obszar przylegy do strefy A i stanowi jej otoczenie.
W tej strefie ochronnej zabrania si lokalizacji nowych oraz rozbudowy istniejcych
zakadw przemysowych, jak rwnie obiektw handlowych o powierzchni wikszej ni 400
mkw. wraz z obiektami towarzyszcymi. Nie mona rwnie pozyskiwa surowcw

mineralnych innych ni naturalne surowce lecznicze oraz prowadzi parkingw

samochodowych o wielkoci powyej 50 miejsc postojowych dla samochodw osobowych,
dostawczych i autobusw.
Natomiast strefa C to strefa przylega do strefy B, ktra stanowi jej otoczenie i obejmuje
obszar majcy wpyw na zachowanie walorw krajobrazowych, klimatycznych oraz ochron
z naturalnych surowcw leczniczych. W tej strefie, przykadowo, nie mona prowadzi
dziaa powodujcych niekorzystn zmian stosunkw wodnych oraz lokalizowa nowych
uciliwych obiektw budowlanych, w tym rwnie zakadw przemysowych.
Gmina, ktra uzyskaa status uzdrowiska lub status obszaru ochrony uzdrowiskowej,
sporzdza i uchwala miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w terminie do dwch
lat od dnia uzyskania statusu.
Korzyci i komisja
Tylko gminy uzdrowiskowe i gminy posiadajce status obszaru ochrony uzdrowiskowej mog
w nazwie miejscowoci posugiwa si takimi wyrazami, jak zdrj, cieplice bd uzdrowisko
termalne. Gmina uzdrowiskowa ma rwnie prawo do pobierania opaty uzdrowiskowej oraz
otrzymuje dotacje z budetu pastwa w wysokoci rwnej wpywom z tytuu opaty
uzdrowiskowej pobranej w uzdrowisku w roku poprzedzajcym dany rok bazowy.
Dodatkowo w gminie uzdrowiskowej rada gminy powouje sta komisj uzdrowiskow,
okrelajc przedmiot jej dziaania i skad osobowy. Komisja ta jest organem opiniodawczodoradczym rady gminy w sprawach dotyczcych uzdrowiska oraz obszaru ochrony
uzdrowiskowej. Do jej zada w szczeglnoci naley opiniowanie projektu operatu
uzdrowiskowego oraz opiniowanie gminnych programw ochrony rodowiska.
5 ETAPW
ZDOBYWANIA STATUSU UZDROWISKA
1. Konieczny operat
Gmina musi sporzdzi tzw. operat uzdrowiskowy w celu okrelenia moliwoci prowadzenia
lecznictwa uzdrowiskowego na tym obszarze. Jest on sporzdzany w formie pisemnej. Skada
si z czci opisowej i graficznej. Operat podpisuje wjta, burmistrza, prezydenta miasta.
2. Decyzja ministra
Gmina przesya operat uzdrowiskowy ministrowi waciwemu do spraw zdrowia w celu
potwierdzenia spenienia warunkw koniecznych do nadania statusu uzdrowiska przez obszar,
dla ktrego zosta on sporzdzono. Jeeli operat spenia warunki formalne, to minister
zdrowia wydaje decyzj o potwierdzeniu moliwoci prowadzenia lecznictwa
uzdrowiskowego na danym obszarze. W przeciwnym wypadku wzywa dan gmin do
uzupenienia brakw.
3. Rozporzdzenie

Rada Ministrw wydaje rozporzdzenie o nadaniu danemu obszarowi statusu uzdrowiska albo
statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej.
4. Uchwaa
Rada Gminy w cigu trzydziestu dni po wejciu w ycie rozporzdzenia na podstawie operatu
uchwala statut uzdrowiska lub statut obszaru ochrony uzdrowiskowej.
5. Potwierdzenie
Rada Gminy nie rzadziej ni raz na dziesi lat przedstawia ministrowi rodowiska operat w
celu potwierdzenia speniania przez obszar uzdrowiskowy wymaga okrelonych w ustawie.
UKASZ SOBIECH
lukasz.sobiech@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
n Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach
ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. nr 167, poz. 1399 ze zm.).
n Rozporzdzenie ministra zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu bada
niezbdnych do ustalenia waciwoci leczniczych naturalnych surowcw leczniczych i
waciwoci leczniczych klimatu, kryteriw ich oceny oraz wzoru wiadectwa
potwierdzajcego te waciwoci (Dz.U. nr 80, poz. 565 ze zm.).

Uzdrowisko to miejscowo lub jej cz, majca klimat oraz warunki rodowiskowe o
waciwociach leczniczych (klimatoterapia, przyrodolecznictwo), zasobna w naturalne
tworzywa lecznicze (np. wody lecznicze, borowiny), wyposaona w budynki i urzdzenia
umoliwiajce dziaalno lecznicz i wypoczynkowo-turystyczn (m.in. sanatoria,
zakady kpielowe, pijalnie wd, zakady fizykoterapii). Istniej liczne kryteria klasyfikacji
uzdrowisk, np. ze wzgldu na posiadane tworzywa lecznicze i pooenie fizjograficzne
rozrnia si uzdrowiska: zdrojowe (wody lecznicze), borowinowe i klimatyczne,
uzdrowiska nizinne (do 200 m n.p.m.), podgrskie (do 400 m n.p.m.), grskie (400800
m n.p.m.), wysokogrskie (powyej 800 m n.p.m.). W Polsce, poza 37 uzdrowiskami
istniejcymi od dawna, wyodrbnia si jeszcze 25 miejscowoci speniajcych niektre
warunki okrelone w ustawie z 1966 roku o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym.
Busko Zdrj: Idealne miejsce do rehabilitacji pourazowej. Skutecznie leczy si tu rwnie
schorzenia dermatologiczne, kardiologiczne, neurologiczne i reumatyczne. Wiele buskich
sanatoriw mieci si w zabytkowych starannie odrestaurowanych budynkach.
Kuracjusze szczeglnie lubi sanatorium Markojn, wybudowane w1836 roku w
ssiedztwie piknego parku zdrojowego. Naturalne walory lecznicze Buska to wody
siarczkowe, solanki jodkowo-bromkowe i pokady borowiny. Bdc w Busku warto

wybra si do polskiego Piczowa, zabytkowej wilicy i ssiedniego uzdrowiska Solec.

Ciekawe s rwnie rezerwaty przyrodnicze: Owczary ze rdem siarczkowosolankowym oraz Skoroniecz" z Jaskiniami wydronymi w gipsowych skaach. Majowe
Spotkania z Folklorem i letni Buski festiwal Muzyczny -to najwaniejsze punkty oferty
kulturalnej uzdrowiska.
Ciechocinek: Leczy si tu choroby nadcinienie choroby kobiece i otyo. Wytwarzany
przez tnie mikroklimat ma te zbawienny wpyw na ukad oddechowy. Ponadto w
Ciechocinku pomaga si chorym cierpicym na choroby skry oraz narzdw ruchu.
Gwn atrakcj tego znanego ju od XlX wieku uzdrowiska s synne tnie suce
jako inhalatorium na wolnym powietrzu. Wraz z zakadem przyrodoleczniczym, pijalni
wd mineralnych, basenami rehabilitacyjnymi i termalno-solankowymi tworz one baz
lecznicz tutejszych sanatoriw. Ciechociskie solanki hipotermalne o temperaturze 2627OC pochodz z odwiertw o gbokoci ponad 1300m. Do ciekawszych zabytkw
miasteczka naley warzelnia soli z 1830r. i XlX-wieczna prawosawna cerkiew.
Wyjtkowo bogata jest oferta kulturalna uzdrowiska, na ktr skadaj si midzy innymi
przedstawienia w teatrze Zdrojowym, cykl imprez rozrywkowych lato pod tniami".
Dugopole Zdrj: Tylko tutaj mona podda si rehabilitacji po taczce zakanej.
Miejscowe wody mineralne - szczawy radoczynne, elaziste i wodorowglanowe
magnezowo-wapniowe - su te leczeniu otyoci. Dugopole jest ma miejscowoci
pooon 7km na poudnie od Bystrzycy Kodzkiej. agodne zalesione stoki Gry
Bystrzyckiej i pynca w gbokim kanionie Nysa Kodzka tworz niepowtarzalny
krajobraz. Z Dugopola warto wybra si do staropolskiego Midzygrodzia z ciekaw
drewnian zabudow w stylu szwajcarskim a take do jaskini w Kletnie. Interesujce jest
Muzeum Filumenistyczne w Bystrzycy Kodzkiej z wielk kolekcj etykiet z caego wiata.
Rymanw Zdrj: Leczy si tu schorzenia kardiologiczne i ortopedyczne. Kilka spord 12
rymanowskich sanatoriw specjalizuje si w leczeniu dzieci. W Rymanowie s rwnie
znakomite warunki do leczenia przewlekych nieytw garda i dolegliwoci ukadu
oddechowego. Miejscowe wody mineralne szczawy wglowo-wodorowosodowe i
jodkowe skutecznie pomagaj w terapii osb cierpicych na schorzenia ukadu
moczowego. Rymanw w prawdzie nie imponuje zabytkami ani bogat ofert kulturalnorozrywkow, nie mniej kuracjusze znajd tu wiele okazji do relaksu. Szczeglnie godne
polecane s spacery po malowniczej okolicy i wdrwki znakomitymi szlakami
turystycznymi, prowadzcymi wrd malowniczych wzgrz Beskidu Niskiego. Kto
pragnie wypoczynku bardziej aktywnego, ma do dyspozycja otwarty basen, kort tenisowy
i cieki rowerowe.
Naczw: Uzdrowisko specjalizuj si w leczeniu chorb serca oraz rehabilitacji
pozawaowej. Miasteczko pooone wrd agodnych wzgrz na wyynie Lubelskiej, jest
oaz ciszy i spokoju. Okolica charakteryzuj si agodnym klimatem i duym
nasonecznieniem. Zalety Naczowa docenia m.in. Stefan eromski, spdzi tu kilka lat
mieszka w wybudowanej przez siebie niewielkiej drewnianej willi, ktra nazywa chat.
Obecnie w tej chacie mieci si muzeum pisarza. W latach 80 XlX wieku czsto goci w

Naczowie Bolesaw Prus. Pamitki z nim zwizane eksponowane s w maym muzeum

urzdzonym w zabytkowym paacu Maachowskich. Rozlegy i doskonale utrzymany park
zdrojowy, pijalnia wd w mineralnych wraz z palmiarni, a take liczne w okolicy wwozy
lessowe to gwne walory Naczowa. Nie wtpliw atrakcj dla kuracjuszy jest kolejka
wskotorowa kursujca latem na 24 km tras czc Naczw z Karczeniskami
Rabka: Jest to jedyne w Polsce uzdrowisko w caoci nastawione na leczenie dzieci.
Grski klimat szczeglnie sprzyja maym astmatykom i alergikom. Ponadto leczy tu si
cukrzyc, choroby skry i choroby ukady krenia. W miasteczku pooonym w gbokiej
dolinie, wszystko podporzdkowane jest potrzebom dzieci. Wielk atrakcjo dla kilku
kilkunastoletnich pacjentw s doroczne imprezy. Zimowy karnawa, karpacki Festyn
dziecicych Zesp, czyli wito dzieci gr. W okolicy Rabki wytyczono kilka atwych
szlakw turystycznych przez beskidzkie szczyty, z ktrych przy dobrej pogodzie mona
podziwia rozleg panoram niedalekich Tatr. Wszystkich sanatoriach dzieci maj
zapewnion opiek nie tylko lekarsk, ale rwnie pedagogiczn.
Krynica: Doskonae efekty osiga si tutaj w leczeniu cukrzycy, chorb krwi i ukadu
krwiotwrczego, kamicy nerkowej oraz chorb kobiecych. Krynica pooona jest wrd
zalesionych wzgrz Beskidu Sdeckiego. Nowa pijalnia, ktra serwuje pochodzce z
miejscowych rde wody mineralnej: Jan, Mieczysaw, Sotwinka i Zuber. Zabytkowa
architektura drewniana, deptak, kolejka linowa nad Jaworznem i linowo-terenowa na
gr Parkow liczne lokale fajfami i dancingami - to wszystko sprawia e Krynica nigdy
nie narzeka na brak kuracjuszy. Inne atrakcje to: Festiwal im. Jana Kiepury Midzynarodowy Festiwal Gitarowy i codzienne koncerty orkiestry zdrojowej. Warto te
odwiedzi muzeum synnego malarza prymitywisty - Nikifora oraz orodek pszczelarstwa
w pobliskiej Kamiennej.
Ldek Zdrj: Osteoporoza, reumatyzm, choroby kobiece, schorzenia ukadw krenia,
trawienia, oddechowego i narzdw ruchu - to dolegliwoci, ktre w Ldku leczy si z
duym powodzeniem. Kuracjusze najchtniej korzystaj z zabytkowego zakadu
przyrodoleczniczego Wojciech, w ktrym znajduje si basen wypeniony termaln wod
mineraln. Pikne okolice sprzyjaj spacerom i turystyce grskiej. Znakowane szlaki
turystyczne prowadz przez malownicze Gry Bialskie, doprowadzaj te do wapiennej
jaskini Radochowskiej. W Ldku nie brakuje rozrywki. Licznych zwolennikw ma np.:
Przegld filmw turystycznych i Grskich. Poza tym znajduje si tam mnstwo lokali z
fajfami i dancingami.
Poczyn: Leczy si tu choroby reumatyczne, osteoporoze, schorzenia ukadu nerwowego
oraz niepodno. Prowadzona jest take rehabilitacja dzieci z poraeniem mzgowym.
Uzdrowisko pooone w rd wzgrz i jezior Pojezierza Drawskiego jest nie tylko rajem
dla wodniakw, ale z uwagi na obfite rda wd solankowych i pokady borowiny wspaniaym miejscem dla osb ze sabym zdrowiem. Sanatoryjna sawa Poczyna siga
pocztkw XIX wieku. Kuracjuszy czekaj tu liczne atrakcje kulturalne i krajoznawcze
takie jak: Turniej Sztuki Rycerskiej i poezje piewane. W miecie warto zwiedzi XIVwieczny zamek, ktry by siedzib ksicia Bogusawa IV pomorskiego, oraz zabytkowy
myn wodny z wielkim koem zamachowym o rednicy 13m.

Szczawnica: Choroby ukadu oddechowego i puc oraz wszystkiego rodzaju alergie - to

dolegliwoci, ktre leczy si w tym uzdrowisku najczciej. Szczawnica licznymi
drewnianymi willami pamitajcy wiek XIX, zadbanymi parkami zdrojowymi i bliskim
przeomem Dunajca w peni zasuguje na miano pery Pienin. Najwiksz atrakcj
Szczawnicy s synne spywy Dunajcem na Flisackich tratwach. Za amatorzy
sonecznych kpieli najchtniej opalaj si na stokach Palenicy w ssiedztwie grnej
stacji kolejki krzesekowej. Stacja dolna znajduje si nad potokiem Grajcarek, niedaleko
centrum miasteczka. Bogactwo silnie mineralizowanych wd leczniczych sprawia, e w
miejscowej pijalni nigdy nie brakuje kuracjuszy. Szczawnicki sezon trwa okrgy rok.
Wieliczka: Wspaniae miejsce dla osb cierpicych na choroby reumatyczne oraz
dolegliwoci ukadu oddechowego. Kopalnia soli w Wieliczce zostaa wpisana na list
wiatowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESKO, jest to nie tylko
niezwyky zabytek myli technicznej, ale take pierwsze na wiecie podziemne
sanatorium alergologiczne. Zlokalizowane jest na poziome V kopalni,czyli na gbokoci
211 metrw. W sanatoryjnych komorach: Lill i Skulimowski pacjenci przebywaj pod
opiek medyczn 5 godzin w cigu dnia i 10 godzin w nocy. Pena kuracja trwa 3
tygodnie, mona wykupi jednak dowoln liczb dni pobytu. W komorze Jeziora Wesel
(135m pod ziemi chorzy na astm poddawani s 14-dniowej kuracji na hiperwentylacji
drg oddechowych. Sama kopalnia, ktra po 700 latach eksploatacji zaniechaa
wydobywania soli, jest obecnie skansenem. Moemy tu podziwia solne jeziora i wielkie
komory, a ta grze kaplice z rzebionymi w soli zdobieniami i postaciami witych. W
niektrych salach odbywaj si przedstawienia teatralne. Kuracja w Wieliczce stanowi
doskona okazje do zwiedzenia Krakowa.
Wysowa: Leczenie uzdrowiskowe w Wysowej Zdroju to tradycja ju dwch wiekw.
Walory lecznicze zdrojw wysowskich docenio wielu kuracjuszy ze schorzeniami
przewodu pokarmowego, a szczeglnie w chorobie wrzodowej odka i dwunastnicy.
Czyste powietrze regionu Wysowej oraz inhalacje doceni kady, kto ma problemy z
ukadem oddechowym. Wanie tu powstaa pierwsza i jedyna w Polsce uzdrowiskowa
stacja dializ przyjmujcych chorych z kraju i zagranicy. O jakoci oferty stanowi nie tylko
nowoczesny sprzt, na ktrym prowadzone jest leczenie, ale nade wszystko kwalifikacje,
fachowo i dowiadczenie kadry lekarskiej, magistrw rehabilitacji, analityki medycznej
czy personelu redniego.
Wody mineralne s to wody podziemne zawierajce sole mineralne i gazy w iloci nie
mniejszej ni 1 g/l. Rozrnia si:
- solanki zwyke, zawierajce gwnie sl kamienn NaCl;
- solanki gorzkie (tzw. woda gorzka, przeczyszczajca);
- siarczany: magnezu MgSO4 i sodu Na2SO4;
- szczawy wodorowglany (kwane wglany): wapnia Ca(HCO3)2 i sodu NaHCO3,
oraz dwutlenek wgla CO2;
- szczawy elaziste zawierajce ponadto zwizki elaza;
- wody siarkowe siarkowodr H2S, siarczki: sodu Na2S i wapnia CaS oraz siarczany:

wapnia CaSO4 i magnezu MgSO4;

- wody radoczynne mae iloci pierwiastkw promieniotwrczych.
Cz z tych wd mineralnych stanowi wody lecznicze, do ktrych zalicza si take
wody, tzw. sabo zmineralizowane, zawierajce mniej ni 1 g/l soli mineralnych i gazw
leczniczych. Wyrnia je obecno skadnikw o szczeglnej aktywnoci
farmakodynamicznej (np. elaza, manganu, fluoru, bromu, jodu, siarki, radu, radonu,
dwutlenku wgla). W nazwie wd leczniczych uwzgldnia si najpierw aniony, potem
kationy w kolejnoci malejcych ste, np. woda chlorkowo-sodowa, woda
siarczanowo-magnezowa. Woda lecznicza sabo zmineralizowana, zawierajca co
najmniej 10 mg/dm3 elaza (w postaci jonw Fe2+), nazywa si elazist, co najmniej
1,0 mg/dm3 manganu (Mn 2+) manganow, fluoru (F-) fluorkow, jodu (I-)
jodkow, siarki (S2-) siarczkow, co najmniej 2 nCi/dm3 radonu lub radu wod
radoczynn, 250999 mg/dm3 wolnego dwutlenku wgla wod kwasowglow, a
ponad 1000 mg/dm3 wolnego dwutlenku wgla szczaw. Do wd leczniczych zalicza
si take wody termalne (cieplice) o temperaturze powyej 20C u rda. Wody
mineralne i wody lecznicze stosuje si w balneoterapii do kpieli leczniczych,
przepukiwa, okadw, kuracji pitnych, inhalacji itp. Do celw spoywczych uywane s
wody mineralne stoowe. W Polsce wystpuj rne rodzaje wd mineralnych i
leczniczych.
Balneologia jest to nauka o waciwociach i leczniczym wykorzystaniu naturalnych
tworzyw uzdrowiskowych, tj. wd leczniczych, ich niektrych skadnikw gazowych oraz
peloidw. Balneologia obejmuje:
- balneofizjologi dowiadczaln badajc wpyw na organizm naturalnych tworzyw
uzdrowiskowych;
- balneoterapi zajmujc si ich leczniczym zastosowaniem;
- balneochemi badajc skad naturalnych tworzyw leczniczych;
- balneotechnik, ktra zajmuje si konstruowaniem aparatw i urzdze do leczniczego
stosowania naturalnych tworzyw uzdrowiskowych.
Balneologia jest jedn z najstarszych gazi medycyny, kpiele s zabiegiem leczniczym
znanym od staroytnoci. Picie wd mineralnych wprowadzono w XVII w., a w XVIII i XIX
w. powstay nowe metody wodolecznictwa. Twrc balneologii polskiej by J. Dietl, ktry
przeprowadzi klasyfikacj polskich wd leczniczych.

Uzdrowiska i wody mineralne Polski

Uzdrowiskiem nazywamy pewn miejscowo albo jej pewn dzielnic, w ktrej panuj warunki
klimatyczne jak rwnie rodowiskowe, posiadajce waciwoci lecznicze, korzystne dla uprawiania
klimatoterapii, przyrodolecznictwa, helioterapii, aeroterapii bd posiadajca znaczne zasoby
naturalnych tworzyw leczniczych (np. wd leczniczych, borowin), wyposaon w zabudowania i
urzdzenia suce prowadzeniu dziaalnoci leczniczej oraz wypoczynkowo-turystycznej (m.in.
sanatorium, zakad kpielowy, pijalnia wd, zakad fizykoterapii i lecznictwa specjalistycznego).

Moemy wyrni liczne kryteria klasyfikujce uzdrowiska, np. ze wzgldu na zasb tworzyw
leczniczych oraz pooenie w przestrzeni moemy wyrni uzdrowiska typu:

zdrojowego ( leczenie wodami leczniczymi),

borowinowego,
klimatycznego,
uzdrowiska nizinne ( pooone do wysokoci 200 m n.p.m.),
podgrskie (pooone do wysokoci 400 m n.p.m.),
grskie (pooone w przedziale wysokoci 400-800 m n.p.m.),
wysokogrskie (pooone na wysokoci powyej 800 m n.p.m.).

Na obszarze Polski wyrni mona 37 uzdrowisk statutowych, istniejcymi ju od wielu lat, jak
rwnie dodatkowo jeszcze 25 miejscowoci, ktre speniaj jedynie wybrane warunki, ktre
okrela ustawa z 1966 roku, dotyczca uzdrowisk i lecznictwa uzdrowiskowego.
1.

2.

3.

4.

Busko Zdrj - uzdrowisko specjalizujce si w rehabilitacji pourazowej. Leczone s tutaj

rwnie choroby dermatologiczne, kardiologiczne, neurologiczne oraz reumatyczne.
Znaczna gama sanatoriw w miecie ma swoje siedziby w zabytkowo i z wielk
pieczoowitoci odtworzonych budynkach. Kuracjusze najchtniej odwiedzaj sanatorium
"Markoni", ktre powstao w 1836 roku wewntrz malowniczego parku zdrojowego.
Naturalnymi walorami leczniczymi Buska Zdroju s wody siarczkowe, solanki jodkowobromkowe oraz zasoby borowin. Leczc si w Busku mona odwiedzi ssiedni Piczw,
zabytkow Wilic oraz bratnie uzdrowisko Solec. Teren urozmaicaj malownicze rezerwaty
przyrodnicze: "Owczary" posiadajce rdo siarczkowo-solankowe oraz "Skoroniecz"
bogate w jaskinie wydrone w gipsowych skaach. W czasie majowych Spotka z
Folklorem oraz letniego Buskiego festiwalu muzycznego mona zapozna si z kultura i
obyczajami tamtejszych mieszkacw.
Ciechocinek- tu mona leczy schorzenia nadcinienia, kobiece oraz otyo. Tnie solne
wytwarzaj leczniczy dla ukadu oddechowego mikroklimat. Dodatkowo istnieje moliwo
leczenia chorb skrnych oraz narzdw ruchu. Gwna atrakcja tego pochodzcego ju z
XIX wieku uzdrowiska to potne tnie penice rol inhalatorium na wolnym powietrzu.
Miasto obfituje w baz lecznicz - zakad przyrodoleczniczy, pijalnia wd mineralnych,
baseny rehabilitacyjne i termalno-solankowe mieszcz si w pobliu tamtejszych
sanatoriw. Ciechociskie solanki hipotermalne posiadaj temperatur okoo 26-27 stopni
Celsjusza, a czerpie si je z odwiertw nawet z 1300m pod powierzchni ziemi. Miasto
oprcz leczenia moe zaoferowa rwnie zwiedzenie warzelni soli z 1830r. oraz XIXwiecznej prawosawnej cerkwi. Czas wolny mona spdzi biorc udzia w przedstawieniach
w teatrze zdrojowym czy cyklu imprez rozrywkowych w okresie "Lata pod tniami".
Dugopole Zdrj - mona tu podda si rehabilitacji po taczce zakanej. Miejscowymi
wodami mineralnymi s szczawy radoczynne, elaziste oraz wody wodorowglanowe
magnezowo-wapniowe - wykorzystywane przy leczeniu otyoci. Dugopole to niewielka
miejscowo pooona okoo 7km na poudnie od Bystrzycy Kodzkiej. Gra Bystrzycka wraz
z pync u jej podna w gbokim kanionie Nysa Kodzka stanowi wspaniay i idealny do
wypoczynku i leczenia krajobraz. Z Dugopola mona rwnie atwo dosta si do
staropolskiego Midzybrodzia, synnego z ciekawej drewnianej zabudowy w stylu
szwajcarskim jak rwnie mona odwiedzi jaskini w Kletnie. Wielk atrakcj jest wizyta w
Muzeum Filumenistycznym w Bystrzycy Kodzkiej, synnego z ogromnej i bogatej kolekcji
etykiet, pochodzcych z kadego zaktku wiata.
Rymanw Zdrj - tu mona leczy choroby serca oraz choroby ortopedyczne. Z 12
rymanowskich sanatoriw wiele z nich przyjmuje jako pacjentw dzieci. Romanw posiada
dogodne i korzystne warunki, przydajce si w leczeniu przewlekych chorb garda oraz

5.

6.

7.

8.

9.

schorze ukadu oddechowego. Rymanowskie wody mineralne

s szczawami
wglowowodorowosodowymi i jodkowymi, sucymi do skutecznego leczenia osb
cierpicych z powodu schorze drg moczowych. Rymanw to wspaniae miejsce,
przygotowane by zapewni kuracjuszom moliwo zrelaksowania si i penego
wypoczynku, pomimo ubogiej bazy kulturalno-rozrywkowej. Mona spacerowa po
malowniczych okolicach i wdrowa oznakowanymi szlakami turystycznymi, biegncymi u
podny wzgrz Beskidu Niskiego. Mona u rwnie skorzysta z otwartego basenu, kortw
tenisowych i cieek rowerowych.
Naczw - tu leczy si choroby serca oraz przeprowadza rehabilitacj pozawaow. Miasto
ley wrd agodnych wzgrz Wyyny Lubelskiej, stanowi tym samym oaz ciszy i spokoju.
Okolica posiada agodny klimat i znaczne nasonecznienie. Tu leczy si Stefan eromski,
spdzajc pewien okres czasu w prywatnej drewnianej willi - chacie. Wspczenie
zorganizowano tam muzeum powicone pisarzowi. W latach 80 XIX wieku bywa tu
rwnie Bolesaw Prus - jego muzeum urzdzono w zabytkowym paacu Maachowskich.
Wok sanatorium rozlega si zielony park zdrojowy, mieci si tam rwnie pijalnia wd
mineralnych oraz palmiarni. Okolica synie z malowniczych wwozw lessowych. Wielk
atrakcj turystyczn stanowi przejadka kolejk wskotorow w lecie, czca na dugoci
24 km Naczw z Karczeniskami
Rabka Zdrj - najsawniejsze sanatorium dziecice. Przy pomocy grskiego klimatu lecz
si tutaj astmatycy i alergicy. Dodatkowo lecz si tutaj mali cukrzycy, chorujcy na
infekcje skrne i ukadu krenia. W miecie poonym w dolinie caa baza turystyczno sanatoryjna przygotowana jest dla dzieci. Wielka atrakcja to coroczny karnawa jak rwnie
karpacki festyn dziecicych zespow, czyli "wito Dzieci Gr". Wok Rabki cign si
krte szlaki turystyczne na beskidzkie szczyty. Wszystkie sanatoria dziecice oferuj oprcz
opieki lekarskiej rwnie pomoc pedagoga.
Krynica Zdrj - tu leczy si cukrzyc, choroby krwi i ukadu krwiotwrczego, kamic
nerkow oraz choroby kobiece. Krynica otoczona jest zalesionymi wzgrzami Beskidu
Sdeckiego. Posiada ju now pijalni, ktra podaje wod mineraln z uj: Jan,
Mieczysaw, Sotwinka i Zuber. Dzielnica sanatoryjna synie z zabytkowej architektury
drewnianej, deptaku, kolejki linowej na Jaworzyn i linowo-terenow na Gr Parkow,
licznych lokali oferujcych dancingi - to wszystko przyciga skutecznie rzesze kuracjuszy.
Innymi atrakcjami miejscowoci s: coroczny Festiwal im. Jana Kiepury - Midzynarodowy
Festiwal Gitarowy oraz odbywajce si codziennie koncerty orkiestry zdrojowej. Atrakcj
turystyczn w skali Polski jest muzeum powicone artycie Nikiforowi. Niecodzienna
atrakcj jest moliwo zwiedzania orodka pszczelarstwa, znajdujcego si niedaleko w
Kamiennej.
Ldek Zdrj - leczy si tutaj osteoporoz, reumatyzm, choroby kobiece, schorzenia
ukadw krenia, trawienia, ukadu oddechowego i narzdw ruchu. Kuracjusze bardzo
chtnie odwiedzaj zabytkowy zakad przyrodoleczniczy "Wojciech", ktry jest synny dziki
znajdujcemu si w nim basenie wypenionym termaln wod mineraln. Malownicze
okolice zachcaj do spacerw i uprawiania turystyki grskiej. Dziki sieci szlakw
turystycznych mona zwiedzi Gry Bialskie, oraz wapienn jaskini Radochowsk. Ldek
oferuj szerok gam rozrywkow - odbywa si tutaj np.: Przegld Filmw Turystycznych i
Grskich. Czas umil rwnie wieczory spdzone w lokalach rozrywkowych z dancingami.
Poczyn Zdrj - z powodzeniem leczone s tutaj choroby reumatyczne, osteoporoza,
schorzenia ukadu nerwowego oraz niepodno. Odbywa si tutaj rwnie rehabilitacja
dzieci, dotknitych poraeniem mzgowym. Miejscowo otoczona jest malowniczymi
wzgrzami i jeziorami Pojezierza Drawskiego - stanowi bogaty raj dla amatorwwodniakw, gdy wystpuj tam rda wd solankowych oraz bogate i lecznicze pokady
borowiny. Sanatorium znane byo ju w Europie od pocztkw XIX wieku. Kuracjuszy nceni
s bogata ofert kulturaln i krajoznawcz - odbywa si tutaj Turniej Sztuki Rycerskiej oraz

Konkursy Poezji piewanej. Atrakcj jest ogromny XIV-wieczny zamek - siedziba ksicia
Bogusawa IV Pomorskiego, jak rwnie stary myn wodny, wyposaony w wielkie koo
zamachowe o rozmiarze a 13m.
10. Szczawnica Zdrj - leczone s tutaj schorzenia ukadu oddechowego i puc oraz choroby
alergiczne. Szczawnica synie z drewnianych willi, pamitajcych jeszcze wiek XIX,
zadbanych parkw zdrojowymi i bliskoci przeomu Dunajca stanowicego per
Pieniskiego Parku Narodowego. Tu flisacy oferuj moliwo spywu Dunajcem na
tratwach. Dla amatorw sonecznych kpieli Palenica oferuje w okolicy swej grnej stacji
kolejki krzesekowej eksponowane w Socu stoki. Stacja dolna pooona jest nad potokiem
Grajcarek, w pobliu centrum miasta. Szeroka gama silnie mineralizowanych wd
leczniczych przyciga niezliczone rzesze kuracjuszy. Okres szczawnickiego sezonu
leczniczego nie ma koca.
11. Wieliczka - jest idealn moliwoci leczenia si osb z dolegliwociami reumatycznymi oraz
ukadu oddechowego. Kopalnia soli w Wieliczce znajduje si na licie wiatowego
Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO, gdy jest uznawana nie tylko jako
niespotykany w wiecie zabytek techniki, ale rwnie stanowi pierwsze wiatowej sawy
podziemne sanatorium alergologiczne. Mieci si ono na poziome V kopalni, a wiec okoo
211 metrw pod powierzchni ziemi. Pobyt w obrbie sanatoryjnych komr: "Lill" i
"Skulimowski" trwa 5 godzin w cigu dnia i 10 godzin noc. Nad wszystkim czuwa opieka
medyczna. Peny okres leczenia wynosi 3 tygodnie, mona rwnie przeduy lub skrci
pobyt. W komorze "Jeziora Wesel" ( pooonej a 135 m pod powierzchni ziemi astmatycy
leczeni s w czasie 14-dniowej kuracji na hiperwentylacj drg oddechowych. W kopalni po
okresie 700 lat eksploatacji soli utworzono skansen. Znajduj si tutaj solne jeziora oraz
wielkich rozmiarw komory, wiele kaplic z solnymi zdobieniami oraz figurami witych.
Niektre sale wykorzystywane s jako sceneria dla przedstawie teatralnych. Kuracja w
Wieliczce czsto powizana jest z moliwoci zwiedzenia ssiedniego miasta Krakowa.
12. Wysowa: To uzdrowisko cieszy si ju wielk saw od przeszo dwch wiekw. Wysowskie
zdroje lecz schorzenia przewodu pokarmowego, a zwaszcza chorob wrzodow odka i
dwunastnicy. Krystaliczne powietrze w okolicach Wysowej umoliwia inhalacje dla
odczuwajcych choroby ukadu oddechowego. Tu znajduje si pierwsza i jedyna na terenie
Polski uzdrowiskowa stacja dializ, ktra obsuguje chorych nawet z ssiednich krajw.
Jako oferty podnosi nie tylko nowoczesny sprzt, ale rwnie wysoko wykwalifikowana,
fachowa i dowiadczona kadra lekarska, magistrzy rehabilitacji, analitycy medyczni oraz
personel redni.
Wodami mineralnymi nazywamy wody podziemne, ktre posiadaj sole mineralne i gazy w ilociach
wikszych od 1 g/l. Wyrniamy:

o
o
o
o

solanki zwyke, zawieraj sl kamienn NaCl;

solanki gorzkie (tzw. wod gorzk o dziaaniu przeczyszczajcym);
siarczany: magnezowy MgSO4 oraz sodowy Na2SO4;
szczawy - wodorowglany (kwane wglany): wapniowe Ca(HCO3)2 oraz sodowe

o
o

NaHCO3, wraz z dwutlenkiem wgla CO2;

szczawy elaziste - bogate w zwizki elaza
wody siarkowe - zawierajce siarkowodr H2S, siarczki: sodu Na2S oraz wapnia

CaS oraz siarczany: wapniowy CaSO4 i magnezowy MgSO4;

wody radoczynne - zawierajce w swym skadzie chemicznym niewielkie iloci
pierwiastkw radioaktywnych.

Niektre wody mineralne zaliczane s do wd leczniczych, mog to by rwnie wody sabo

zmineralizowane, posiadajce w swej zawartoci nie wicej ni 1 g/l soli mineralnych i gazw
leczniczych. Dzieje si tak za spraw obecnoci odpowiednich skadnikw, posiadajcych

specyficzne waciwoci farmakodynamiczne (np. elazo, mangan, fluor, brom, jod, siarka, rad,
radon, dwutlenek wgla). Budujc nazw wd leczniczych okrela si najpierw obecno anionw,
nastpnie kationw w zalenoci od malejcych ste, np. woda chlorkowo-sodowa, woda
siarczanowo-magnezowa. Woda lecznicza o sabym zmineralizowaniu, zawieraj nie mniej ni 10
mg/dm3 elaza (pod postaci jonw Fe2+), to woda elazista, nie mniej ni 1,0 mg/dm3 manganu
(Mn 2+) - manganowa, fluoru (F-) - fluorkowa, jodu (I-) - jodkowa, siarki (S2-) - siarczkowa, nie
mniej ni 2 nCi/dm3 radonu lub radu - woda radoczynna, 250-999 mg/dm3 wolnego dwutlenku
wgla - woda kwasowglowa, a nie mniej ni 1000 mg/dm3 wolnego dwutlenku wgla - szczawa.
Wodami leczniczymi s rwnie wody termalne ( zwane cieplicami), ktrych temperatura u rda
przekracza 20C. Wody mineralne i wody lecznicze wykorzystywane s w takich terapiach jak:
balneoterapii przy kpielach leczniczych, przepukiwaniu, okadaniu, kuracjach pitnych, inhalacjach
itp. Do picia stosuje si tzw.: wody mineralne stoowe. Na obszarze Polski spotka moemy wiele
rodzajw wd mineralnych oraz wd leczniczych.
Balneologi - nazywamy nauk, zajmujc si waciwociami i leczniczym wykorzystaniem
naturalnych tworzyw uzdrowiskowych, a przede wszystkim wd leczniczych, z uwago na ich
lecznicze skadniki gazowe jak rwnie peloidw. W zakresie balneologii znajduje si:

balneofizjologia dowiadczalna - bada oddziaywanie na czowieka wszelakich tworzyw

uzdrowiskowych;
balneoterapia
-

uzdrowiskowych;
balneochemia - bada skad naturalnych tworzyw leczniczych;
balneotechnika - trudni si konstrukcj aparatw i urzdze wykorzystywanych w

zajmuje

si

leczniczym

wykorzystaniem

wszelakich

tworzyw

lecznictwie, oraz stosowaniem naturalnych tworzyw uzdrowiskowych.

Balneologia to najstarsza ga medycyny, lecznicze dziaanie kpieli znane byo od czasw
staroytnych. Popijanie leczniczych wd mineralnych zapocztkowano w XVII w., a w XVIII i XIX w.
zdefiniowano wspczesne metody wodolecznictwa. Za ojca balneologii polskiej uwaa si Jzefa
Dietla, ktry jako pierwszy dokona penej klasyfikacji polskich wd leczniczych.

Walory uzdrowisk Polski

Podstaw przydatnoci rodowiska przyrodniczego do lecznictwa i profilaktyki zdrowotnej jest
wystpowanie okrelonych walorw krajobrazowych jak rwnie naturalnych czynnikw leczniczych,
ze wspwystpowaniem korzystnych waciwoci bioklimatycznych. Podstaw rozwoju funkcji
uzdrowiskowych okrelonych miejscowoci jest wic wystpowanie wd mineralnych, torfw
leczniczych zwanych borowinami jak rwnie leczniczych waciwoci klimatycznych. Najwikszym
jednake znaczeniem dla lecznictwa uzdrowiskowego odznaczaj si rda wd mineralnych. Ich
rozkad na terytorium naszego kraju jest wspczenie dobrze znane. Wedug A. Achmatowicz Otokowej (1974) mona je podzieli na 5 grup:

szczawy, posiadaj co najmniej 100 mg wolnego dwutlenku wgla /CO2/ na litr wody,
wody siarczkowe, posiadajce wolny siarkowodr (H2S) lub rozpuszczony w wodzie

wodorosiarczek (HS),
solanki, zawierajce prcz NaCl pewne domieszki elaza, jodu,
pozostae wody mineralne o sabym zmineralizowaniu. Maj one przewanie w skadzie

kationy sodu (Na), wapnia (Ca), magnezu (Mg) lub aniony chloru (Cl), wodorowglanu,
siarczanu,
wody radoczynne zawierajce ladowe iloci radu.

Dodatkowo wyrniamy rwnie tzw.

przekraczajc 20C u rda.

wody termalne

cieplice,

posiadajce

temperatur

Szczawy spotykane s na terenie Polski na obszarze Sudetw i Karpat. Zalenie od obecnoci

pozostaych domieszek wyrniamy szczawy alkaliczne ( w Szczawnie Zdroju, Kudowie Zdroju,
Jedlinie Zdroju), elaziste ( w Dusznikach Zdroju, Kudowie Zdroju, Dugopolu Zdroju,. Krynicy
Zdroju, egiestowie Zdroju, Naczowie Zdroju), alkaliczno-ziemno-elaziste ( w Czerniawie Zdroju,
wieradowie Zdroju, Dugopolu Zdroju, Kudowie Zdroju, Polanicy Zdroju, Krynicy Zdroju),
alkaliczno-sone ( w Szczawnie Zdroju, Krocienku, Szczawnicy Zdroju, Iwoniczu Zdroju,
Rymanowie Zdroju). Pewne szczawy elaziste (w wieradowie Zdroju) s rwnie wodami
radoczynnymi, z kolei rda w Dusznikach Zdroju oraz Kudowie Zdroju posiadaj wane w
lecznictwie ladowe iloci kwasu arsenowego.
Wody siarczanowe i siarczano - sone pochodzeniem zwizane s z wystpowaniem osadw morza
mioceskiego a spotykane s w rejonie Buska Zdroju, Solca Zdroju, Swoszowic oraz Krzeszowic.
Solanki za spotykane s na obszarze Podkarpacia ( w Rabce Zdroju, Jastrzbiu Zdroju,
Goczakowicach, rejonie Bochni) a ich wystpowanie wie si zoami soli mioceskich; bd
wystpuj w rejonie niu (w Ciechocinku, Inowrocawie, Wiecu Zdroju, Konstancinie - Jeziornej,
Poczynie Zdroju, Kamieniu Pomorskim, Koobrzegu), gdzie wystpuj wysady solne z okresu
cechsztyskiego. Niektre solanki bogate s w domieszki pierwiastkw jodu i bromu, pozostae s
wodami termalnymi - tak jak w Ciechocinku Zdroju, gdzie temperatura wd u rda wynosi 30 -36
stopni Celsjusza).
Gwne prowincje balneologiczne w Polsce wystpuj w Sudetach, Karpatach, Niecce Nidziaskiej,
Wale Kujawsko-Pomorskim oraz na terenach nadmorskich. Wszystkie 77 zoa wd mineralnych
uznane zostay za lecznicze a szacowana wielko zasobw oscyluje wok 2260 m3/h, z tego okoo
900 m3/h to wody termalne. W celach leczniczych stosowanych jest dzi jedynie 36% zasobw
rozpoznanych i zarejestrowanych. Rozpoznano rwnie 10 z borowin ( zwanych rwnie
peloidami) na obszarach: Hali Izerskiej, Jakuszycach (w wojewdztwie dolnolskim), Kamieniu
Pomorskim, Koobrzegu, Ludzicku (wojewdztwo zachodniopomorskie), na Podemszczynie ( w
podkarpackim), Podlasiu, Radutowicach (w wojewdztwie lskim), Wiecu Zdroju.
Ostatnie lata przyniosy odkrycie ponad 20 nastpnych potencjalnych z borowin, z ktrych
najwiksze powierzchniowo obszary mieszcz si na terenie wojewdztw: lubelskiego,
zachodniopomorskiego, warmisko-mazurskiego oraz wielkopolskiego. W oparciu o przedstawione
zasoby wd mineralnych przeprowadzono rozbudow sieci uzdrowisk Polski. Kilka z nich ( m.in.:
Szczawnica,
Ustro,
Ciechocinek)
charakteryzuj
si
pradawn
tradycj
lecznictwa
uzdrowiskowego.
Polska posiada 62 zarejestrowanych uzdrowisk. Przewaajca ich cz znajduje si na terytorium
poudniowej Polski ( s to rodzaje uzdrowisk grskich i podgrskich), dziesi uzdrowisk mieci si
na obszarze wybrzea Morza Batyckiego. Cakowit sie uzdrowisk dopeniana jest przez kurorty
zlokalizowane na terenie pasa nizin. Na terenie Polski wystpuje rwnie 60 podobnych
miejscowoci, ktre wypeniaj warunki uzdrowiskowe - s terenami potencjalnie uzdrowiskowymi.
Okrelone rda wd mineralnych wraz z leczniczymi waciwociami klimatu daj moliwo
rozrnienia pod wzgldem specjalizacji terapeutycznej uzdrowisk w Polsce. Oto zestawienia
niektrych spord wszystkich polskich uzdrowisk wraz z profilami specjalizacji leczniczej:

Busko Zdrj - leczone s tam choroby goca, nerww obwodowych, choroby kobiece,

choroby skry,
Ciechocinek Zdrj - wspomaganie leczenia chorb ukadu krenia, rehabilitacja narzdw

ruchu, chorb gocowych, kobiecych, grnych drg oddechowych,

Cieplice lskie Zdrj - rehabilitacja ukadu ruchu, leczenie chorb gocowych, ukadu
nerwowego obwodowego, drg moczowych oraz nerek,

Czerniawa Zdrj - leczenie chorb ukadu krenia, kobiecych, ukadw oddechowego oraz

krwiotwrczego,
Dugopole Zdrj - leczenie stanw po przebytej taczce zakanej,
Duszniki Zdrj - leczenie chorb ukadu krenia, kobiecych, grnych drg oddechowych,

ukadu krwiononego oraz niektrych chorb zawodowych,

Inowrocaw Zdrj - leczenie chorb gocowych, ukadu nerwowego, grnych drg

oddechowych, ukadu krenia,

Iwonicz Zdrj - przeprowadzana jest tutaj rehabilitacja narzdw ruchu, leczenie chorb

nerww obwodowych, gocowych, ukadu dokrewnego, ukadu oddechowego, niektrych

chorb narzdw trawienia jak rwnie cukrzycy,
Jastrzbie Zdrj - leczenie chorb gocowych i ukadu nerwowego obwodowego,
Jedlina Zdrj- leczenie nieytw drg oddechowych, astmy, zaburze nerwicowych,
Kamie Pomorski - leczenie chorb ukadu oddechowego, nerwowego obwodowego,

gocowego, ukadu krenia, krwiotwrczego oraz chorb skry,

Koobrzeg - leczenie chorb ukadu oddechowego, kreniowego oraz dokrewnego,
Krynica Zdrj - leczenie chorb ukadu trawienia, cukrzycy, chorb drg moczowych,

krenia, kobiecych, ukadu dokrewnego oraz krwiotwrczego,

Kudowa Zdrj - leczenie chorb ukadu krenia, prowadzona jest te rehabilitacja po

przebytych operacjach serca, chorb ukadu dokrewnego oraz krwiotwrczego,

Ldek Zdrj - leczenie chorb gocowych, prowadzona jest rehabilitacja narzdw ruchu,

chorb ukadu nerwowego obwodowego, ttnic obwodowych, chorb kobiecych oraz

skrnych,
Naczw Zdrj - leczenie chorb ukadu krenia, prowadzona jest rehabilitacja po

przebytych operacjach serca, chorb zawodowych ludnoci wiejskiej,

Polanica Zdrj - leczenie chorb ukadu krenia, trawienia, dokrewnego,
Poczyn Zdrj - leczenie chorb gocowych, ukadu nerwowego obwodowego, kobiecych,
Przerzeczyn Zdrj - leczenie chorb gocowych oraz ukadu nerwowego obwodowego,
Rabka Zdrj - leczenie lejszych postaci chorb ukadu krenia, oddechowego, przemiany

materii oraz zaburze czynnoci tarczycy,

Solec Zdrj - leczenie chorb gocowych i ukadw nerwowego obwodowego,
Sopot - (uzdrowisko uzyskao statut 28.01.1999 r.) - leczenie chorb reumatycznych, drg

oddechowych, kobiecych,
Swoszowice - leczenie chorb gocowych i nerww obwodowych,
Szczawnica Zdrj - leczenie chorb ukadu oddechowego, alergii, pylicy jako choroby

zawodowej,
Szczawno Zdrj - leczenie chorb ukadu trawienia, oddechowego, drg moczowych oraz

niektrych chorb zawodowych,

wieradw Zdrj - leczenie chorb gocowych, ukadu nerwowego, obwodowego, krenia

oraz ukadu dokrewnego,

winoujcie - leczenie

oddechowego jak rwnie chorb skry,

Ustro lski - leczenie chorb gocowych, stanw pourazowych, nerww obwodowych,
egiestw Zdrj - leczenie chorb ukadu krenia, trawienia oraz ukadu krwiotwrczego.

chorb

ukadu

krenia,

kobiecych,

ukadu

dokrewnego,

Zanieczyszczenie rodowiska zagraa rwnie obszarom uzdrowiskowym. Wspczenie 23

uzdrowiska mog z tego powodu utraci walory lecznicze. Stwierdzono silne zanieczyszczenie z
wd mineralnych wystpujcych w Naczowie, Szczawnie Zdroju, Rymanowie Zdroju, Iwoniczu
Zdroju i Busku Zdroju, jak rwnie w Krynicy Zdroju. We wszystkich polskich uzdrowiskach
zanotowano znaczne i szkodliwe przekroczenie dopuszczalnych norm zapylenia oraz zasiarczenia
powietrza. Najwiksze zagroenie rodowiska wystpuje na obszarze uzdrowisk grnolskich jak
rwnie niektrych uzdrowisk sudeckich, postpuje zagroenie uzdrowisk kujawskich, krakowskich

oraz nadmorskich. Pomijajc to zanieczyszczenie uzdrowiska polskie charakteryzuj si zym

stanem sanitarno-higienicznym i niewaciwym zagospodarowaniem w przestrzeni. Ponadto funkcja
uzdrowiskowa miejscowoci kci si z coraz szybciej wzbierajc na sile funkcj turystyczna w
miejscowociach rwnie atrakcyjnych turystycznie. Staj si one centrami koncentracji
zmasowanego ruchu turystycznego a ta sytuacja nie przyczynia si w adnym stopniu do ochrony
unikatowych walorw rodowiskowych.

Turystyka Uzdrowiskowa
Istotnym elementem dziaalnoci polskich uzdrowisk.
Promocja polskich uzdrowisk na rynkach europejskich
Polska Organizacja Turystyczna
XIII Kongres Uzdrowisk Polskich
Ratujmy Polskie Uzdrowiska
30.09. 03.10.2004 r. Naczw

Uzdrowiska polskie s w wikszoci pooone w najpikniejszych rejonach kraju, maj

doskonae warunki klimatyczne, bogate zoa naturalnych tworzyw leczniczych. Wiele z
nich dysponuje liczc si baz hotelarsk, gastronomiczn, rekreacyjn, kulturalnorozrywkow i lecznicz pastwow i prywatn oraz profesjonaln kadr, stanowic nieraz
wane orodki recepcyjne turystyki krajowej, a niektre
i zagranicznej.

Turystyka uzdrowiskowa w Polsce jest jednym z priorytetowych produktw markowych

skierowanych na rynki zagraniczne. Posiadajc bogate walory naturalne z waciwociami
leczniczymi, rdami wd mineralnych, mikroklimatem itp., obszar Polski niewtpliwie
wyrnia si pod tym wzgldem wysok atrakcyjnoci

i konkurencyjnoci na tle Europy.

Wyjazdy do wd i podre turystyczne maj wsplne korzenie

o wiekowej tradycji, a

wiele uzdrowisk szczyci si pikn histori, sigajc odlegych czasw, tote spotykamy w
nich liczne wiadectwa dawnej wspaniaoci, wrd ktrych poczesne miejsce zajmuj
zabytki starej infrastruktury i architektury zdrojowej i pensjonatowej, zwaszcza drewnianej.

Swoisty klimat kulturotwrczy tworz te inne dobra i atrakcje krajoznawcze, jak

chociaby muzea i parki oraz zabytki rezydencjonalne i sakralne, wrd ktrych s
nierzadko wybitne dziea sztuki architektonicznej. Na rwni tworz go take lokalne
osobliwoci, twrcy i ich sztuka oraz miejsca i pamitki historyczne, midzy innymi
zwizane

z pobytem i dziaalnoci wielu sawnych osobistoci.

Tradycj wzbogaca wspczesno, wyrniajca si licznymi staymi imprezami

artystycznymi, zwaszcza muzycznymi, nierzadko o randze midzynarodowej.

Koncepcja promocji polskich uzdrowisk i turystyki uzdrowiskowej w Polsce

Dziaania promocyjne
Polskiej Organizacji Turystycznej

Wydanie folderw promujcych turystyk uzdrowiskow w kilku wersjach jzykowych i

katalogu uzdrowisk polskich realizujcych funkcj turystyczn.
Organizacja

stoisk

narodowych

uwzgldnieniem

promocji

uzdrowisk

midzynarodowych targach turystycznych za granic.

Prowadzenie narodowej strony internetowej (www.poland-tourism.pl)
i linkw do stron zwizanych z uzdrowiskami i turystyk uzdrowiskow
We wsppracy z regionalnymi i lokalnymi organizacjami turystycznymi oraz urzdami
marszakowskimi, stowarzyszeniami turystycznymi i bran turystyczn zorganizowanie
cyklu imprez studyjnych dla dziennikarzy krajowych i zagranicznych oraz touroperatorw
zagranicznych po uzdrowiskach polskich, w ktrych realizowana jest funkcja turystyczna.
Dziaania promocyjne
Polskiej Organizacji Turystycznej

Gromadzenie, przetwarzanie i udostpnianie informacji

o produktach turystycznych zwizanych z turystyk
uzdrowiskow (bank produktw turystycznych).
Dystrybucja materiaw promocyjnych o uzdrowiskach polskich
do orodkw POT za granic.
Przygotowanie filmu promujcego turystyk uzdrowiskow w
Polsce.

na

 Wydanie plakatu promocyjnego: Turystyka uzdrowiskowa

w Polsce.
Gromadzenie zdj atrakcji turystycznych polskich uzdrowisk.

Poszukiwanie rde inwestowania, promocji i rozwoju turystyki uzdrowiskowej w Polsce.

Utworzenie lobbingu na rzecz promocji oraz rozwoju turystyki uzdrowiskowej w Polsce i
poprzez to m.in. doprowadzenie do przyjcia ustawy, ktra pozwoliaby rozwija polskie
uzdrowiska
i konkurowa nasz ofert z ofert uzdrowisk europejskich.

Okrelenie segmentu klientw potencjalnych turystw.

Pooenie wikszego nacisku na funkcj turystyczn uzdrowiska (obok funkcji leczniczoprofilaktycznej).

Dokonanie analizy SWOT polskich uzdrowisk

i turystyki uzdrowiskowej w Polsce.

Sabe strony polskich uzdrowisk brak odpowiedniej infrastruktury do realizowania funkcji

turystycznej w uzdrowiskach.
Sabe strony turystyki uzdrowiskowej w Polsce zmiana podejcia spoeczestwa polskiego
pobyt w uzdrowisku to nie tylko funkcja leczniczo-profilaktyczna ale
i funkcja turystyczno-rekreacyjna. Brak znajomoci jzykw obcych wrd personelu
uzdrowisk.
Mocne strony polskich uzdrowisk dobra kadra medyczna
i strona lecznicza.
Mocne strony turystyki uzdrowiskowej w Polsce z uwagi na atrakcyjne pooenie turystyk
uzdrowiskow mona czy z innymi rodzajami turystyki, np. aktywn, ekoturystyk.

Dokonanie analizy SWOT polskich uzdrowisk

i turystyki uzdrowiskowej w Polsce.

Zagroenia dla polskich uzdrowisk silna konkurencja

w krajach ssiednich i bliskich (np. Mariaskie anie
w Czechach, Druskienniki na Litwie, Budapeszt, Hajduszoboszlo na Wgrzech).
Zagroenia dla turystyki uzdrowiskowej w Polsce brak spjnej promocji turystycznej
uzdrowisk polskich.
Szanse dla polskich uzdrowisk wiele rodzajw uzdrowisk (grskie, nadmorskie,
borowinowe, klimatyczne itp.).
Szanse dla turystyki uzdrowiskowej w Polsce bardzo atrakcyjnie turystycznie obszary, na
ktrych znajduj si uzdrowiska polskie.

Wzorowanie si gestorw polskich

uzdrowisk na dobrze funkcjonujcych
uzdrowiskach w krajach blisko
pooonych (Karlove Vary,
Mariaskie anie,
Budapeszt, Hajduszoboszlo)
poprzez np.
zorganizowanie wyjazdw
studyjnych (szkoleniowych)
do tych uzdrowisk.

Zintegrowane dziaania Polskiej Organizacji Turystycznej oraz podmiotw zainteresowanych

rozwojem i promocj turystyki uzdrowiskowej w zakresie realizacji wydawnictw
promocyjnych

w ujednoliconej szacie graficznej przyjtej przez POT

dla tego typu publikacji.

Zapewnienie dystrybucji tych wydawnictw poprzez Orodki

Zagraniczne POT.

Zintegrowane dziaania
promocyjne polskich
uzdrowisk w kraju
i za granic.

Aby ograniczy koszty i wykreowa jednolit mark turystyki uzdrowiskowej

kraju i za granic wszelkie dziaania promocyjne w tym zakresie powinny by spjne i

wsplnie wypracowywane przez podmioty i instytucje zainteresowane promocj i
rozwojem uzdrowisk.

cisa wsppraca resortw gospodarki, zdrowia, rodowiska, spraw zagranicznych i kultury

z Polsk Organizacj Turystyczn, Stowarzyszeniem Gmin Uzdrowiskowych RP, Izb
Gospodarcz Uzdrowiska Polskie, Uni Uzdrowisk Polskich, uzdrowiskami, gestorami bazy
sanatoryjnej i noclegowej, samorzdami terytorialnymi - w zakresie promocji

i rozwoju

polskiej turystyki uzdrowiskowej.

Aby mwi o skutecznej promocji i rozwoju turystyki uzdrowiskowej

w Polsce, w dziaania na rzecz turystyki uzdrowiskowej powinny wczy si regionalne i
lokalne organizacje turystyczne - zwaszcza te lokalne organizacje turystyczne, w obszarze
funkcjonowania ktrych znajduj si uzdrowiska.
Z kolei tam gdzie nie ma takich organizacji a znajduj si uzdrowiska, naley skupi wysiki
samorzdw terytorialnych
i lokalnej brany turystycznej w celu powoania LOT-u na bazie uzdrowiska.