RYNEK KSIKI W POLSCE 2012

W Polsce zarejestrowanych jest ponad 31 000 wydawnictw, jednake wydawnictw aktywnych dziaa nie wicej ni
2,000 do 2,500.
Jednoczenie koncentracja na rynku jest bardzo dua. Udzia trzystu najwikszych wydawnictw brany wynosi
prawie 98 proc. Okoo 600-700 firm wydaje w cigu roku wicej ni dziesi ksiek. W 2011 roku ponad 300
wydawnictw osigno ponad 1 mln z obrotu, a ok. 160 ponad 2 mln z. Pozostali zarejestrowani wydawcy w
wikszoci s wydawcami jednej lub kilku ksiek i nie uczestnicz w rynku wydawniczym.
Udzia wydawnictw w rynku w 2011 roku w podziale wedug wielkoci
Liczba
podmiotw
grupie

Przychd
w sprzeday
grupie

ze EURO
w

Procentowy udzia w
rynku

39
Due wydawnictwa
Roczny przychd > 4 mln euro
Ok. 240
rednie wydawnictwa
Roczny przychd 200 tys. euro < >
4 mln euro

2 110

468,9

77,9%

545

121,1

20,1%

Ok. 1 500
Mae wydawnictwa
Roczny przychd < 200 tys.euro,
przy co najmniej dwch wydanych
tytuach

50

11,1

1,8%

1,1

0,2%

Wydawnictwa nieaktywne
Wydajce ksiki okazjonalnie

Ok. 4 tys.

Rynek ksiki w Polsce 2012, Biblioteka Analiz Sp. z o. o.

Warto rynku ksiki w Polsce w 2011 roku wynosia 2,71 mld z (600 mln euro) w cenach zbytu wydawcw, czyli
cenach, po jakich wydawcy sprzedaj ksiki dystrybutorom. W 2011 roku warto tego rynku spada o 7,8 proc. w
porwnaniu z rokiem poprzednim, kiedy jego warto wynosia 2,94 mld z.
Spadek rynku w Polsce jest oczywicie wpisany w globaln tendencj coraz mniejszego zainteresowania
publikacjami drukowanymi.
Rynek ksiki w Polsce w latach 2007-2011
Rok

Przychody ze sprzeday ksiek w cenach

zbytu wydawcw w mln z

Wzrost
w
procentach (z)

Przychody w mln
EUR

2007
2008
2009
2010
2011

2.600
2.910
2.860
2.940
2.710

9%
12 %
-2%
3%
-8%

688
829
662
735
658

Wzrost
procentach
(EUR)
12 %
20 %
- 20 %
11 %
- 10 %

Rynek ksiki w Polsce 2012, Biblioteka Analiz Sp. z o.o.

Jako inne przyczyny spadku na polskim rynku ksiki w roku 2011 wymienia si przede wszystkim wprowadzenie
od 1 stycznia 2011 roku 5 proc. podatku VAT, gdy do tego czasu ksiki oboone byy zerowym podatkiem VAT.
Spowodowao to wzrost ceny detalicznej ksiek do 10 proc., a w przypadku podrcznikw nawet o 15 do 20 proc.
Nowym zjawiskiem na polskim rynku jest wejcie duych dystrybutorw do sektora wydawniczego. Na przykad
Firma Ksigarska Jacek Olesiejuk utworzya odrbne wydawnictwo Olesiejuk Sp. z o.o., ktre notuje dynamiczny
coroczny wzrost i w 2011 roku osigno przychd ze sprzeday ksiek wynoszcy 66,3 mln z

Produkcja ksiek

Wydane tytuy
Pierwsze wydania
Nakady (w mln
egz)
redni nakad (w
egz.)

2006
19,920
11,990
133.6

2007
21,810
13,260
146.4

2008
21,740
13,280
145.7

2009
22,460
13,310
144.4

2010
24,380
13,430
139.2

2011
24,920
12,180
122,4

6,707

6,713

6,702

6,429

5,710

4,912
Rynek ksiki w Polsce 2012, Biblioteka Analiz Sp. z o.o

W 2011 roku zmniejszya si liczba tytuw wprowadzonych do sprzeday o 9 proc. w stosunku do roku
poprzedniego, spad te redni nakad do 5.410 egz., czyli by o 5 proc. mniejszy ni w roku 2010.
czny nakad ksiek wydanych w 2011 roku wynosi 122,4 mln egz. i byo o 12 proc. niszy ni rok wczeniej.
Literatura pikna rednie w latach
2007
Dla
dorosy
ch
Wydane
3,909
tytuy
Egzemplar 17.268
ze
redni
4,400
nakad

Dla
dzieci i
modzie
y
1,425

2008
Dla
dorosy
ch
4,316

Dla
dzieci i
modzie
y
1,262

7,854

19,107

5,500

4,427

2009
Dla
dorosy
ch
4,185

Dla
dzieci i
modzie
y
1,699

8,162

15,621

6,467

3,756

2010
Dla
dorosy
ch
4,708

Dla
dzieci i
modzie
y
1,482

9,249

20,280

5,443

4,307

2011
Dla
dorosy
ch
5,089

Dla
dzieci i
modzie
y
1,890

7,515

22,275

9,854

5,070

4,377

5,214

Ruch Wydawniczy w Liczbach Biblioteka Narodowa

Literatura pikna liczba tytuw

2007
Dla
Dla
dorosych dzieci
Pierwsze 3,209
1,191
wydania
Reedycje 700
234

2008
Dla
Dla
dorosych dzieci
3,679
1,144

2009
Dla
Dla
dorosych dzieci
3,532
1,226

637

653

118

473

2010
Dla
Dla
dorosych dzieci
3,886
1,034

2011
Dla
Dla
dorosych dzieci
4,354
1,529

822

735

448

361

Ruch Wydawniczy w Liczbach Biblioteka Narodowa

Oryginay i tumaczenia (wszystkie)

Wyda
ne
tytuy

2007
Orygin Tumacze
a
nia
16,579 6,697

2008
Orygin Tumacze
a
nia
21,005 7,243

2009
Orygin Tumacze
a
nia
20,149 7,979

2010
Orygin Tumacze
a
nia
20,095 7,245

2011
Orygin Tumacze
a
nia
21,268 8,094

Ruch Wydawniczy w Liczbach Biblioteka Narodowa

Oryginay i tumaczenia (literatura pikna dla dorosych)

Wyda
ne
tytuy

2007
Orygin Tumacze
a
nia
2,146 1,659

2008
Orygin Tumacze
a
nia
2,915 3,020

2009
Orygin Tumacze
a
nia
2,972 2,912

2010
Orygin Tumacze
a
nia
2,482 2,206

2011
Orygin Tumacze
a
nia
2,626 2,444

Ruch Wydawniczy w Liczbach Biblioteka Narodowa

Udzia w przychodach ze sprzeday ksiek wg typw wydawanej literatury

2006
20.3
8.2
2.6
28.7
22.8
8.7
3.8
4.9

Literatura pikna
Literatura dziecica
Lektury szkolne
Ksika szkolna
Ksika naukowa i fachowa
Ksiki ilustrowane
Ksika religijna
Inne (w tym nuty i kartografia)

2007
18.9
8.2
2.5
24.9
26.7
7.0
6.4
5.4

2008
17.9
8.4
2.4
23.9
29.7
6.5
6.0
5.2

2009
14.9
7.9
2.3
27.1
32.9
5.4
5.6
4.0

2010
15.0
7.5
2.2
27.5
33.3
5.1
5.8
3.6

2011
13,1
5,9
2,2
30,1
36,3
4,3
4,6
3,5

Rynek ksiki w Polsce 2012, Biblioteka Analiz Sp. z o.o.

2006
129.9

Liczba sprzedanych egzemplarzy (w mln)

2007
140.4

2008
147.1

2009
143,6

2010
139.8

2011
119,3

Rynek ksiki w Polsce 2012, Biblioteka Analiz Sp. z o.o.

Najwiksi wydawcy ksiek w Polsce 2011:

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Wydawnictwo
Wydawnictwa Szkolne i
Pedagogiczne www.wsip.com.pl
Nowa Era
www.nowaera.pl
Wolters Kluwer Polska
www.wolterskluwer.pl
Grupa PWN
www.pwn.pl
Weltbild Polska www.weltbild.pl
Grupa Edukacyjna MAC
www.mac.pl
Pearson Central Europe
www.pearson.pl
Readers Digest www.digest.com.pl
Wiedza i Praktyka www.wip.pl
Wydawnictwo Olesiejuk
www.olesiejuk.pl

Przychody ze sprzeday ksiek w 2011 roku w mln z

226,6
198,0
181,3
130,7
112,0
100,7
93,3
82,7
68,7
66,3
Rynek ksiki w Polsce 2012, Biblioteka Analiz Sp. z o.o.

Rok 2011 by trudny dla sektora wydawniczego i przynis wyrane spadki przychodw, ktre nie ominy zarwno
czoowych firm, jak te mniejszych wydawnictw, ktre dynamicznie rozwijay si w latach poprzednich.
W roku 2011 roku udzia w rynku piciu najwikszych wydawcw (WSiP, Nowa Era, Wolters Kluwer Polska,
Grupa PWN i Weltbild Polska) wynosi 31,3 proc.

Liczba zatrudnionych w wydawnictwach w 2011 roku wynosia 5.960 osb i bya o 3 proc. nisza ni w roku
poprzednim.
Rok 2011 rok by rwnie okresem, kiedy wielu wydawcw widocznie rozszerzyo ofert publikacji
elektronicznych i rozwino systemy ich sprzeday. Mimo e obroty ze sprzeday plikw nie przekraczaj jeszcze 1
proc. rynku, to wyranie wida, e wydawcy uznali takie dziaania za konieczne i realnie perspektywiczne.
Dotkliwym problemem pozostaje kwestia piractwa internetowego, w tym dziaalno serwisw takich jak
chomikuj.pl i sposobw walki z tym procederem.
REDNIA CENA KSIKI
Ceny ksiek w cigu ostatnich kilku lat wzrosy nieznacznie, mimo to wielu czytelnikw ma poczucie, e ksiki
s drogie. Jednoczenie poda tzw. taniej ksiki (egzemplarze przecenione przez wydawnictwa bd hurtownie)
jest ogromna. W ostatnich latach rynek tanich publikacji poszerzyy tytuy doczane do gazet. W 2011 roku ceny
ksiek wzrosy o ponad 10%, czyli wicej ni stawka VAT, do 37,8 zotych, a wzrost ceny nowych tytuw by
nawet wikszy.
Cena detaliczna
z
EURO

2007
30.50
8.06

2008
31.90
9.11

2009
32.5
7.52

2010
34.3
8.57

2011
37,8
8,40

DYSTRYBUCJA
Hurtownie maj duy 50 proc. udzia w rynku. W roku 2011 sprzeda spada o 4,7 proc. Oglna liczba podmiotw
hurtu ksigarskiego zmniejsza si i po wielu spektakularnych bankructwach na rynku dziaa okoo 230 firm. W
Polsce dziaaj cztery sieci sprzeday o zasigu oglnopolskim Azymut, FK Jacek Olesiejuk, Platon i Wikr.
Podzia rynku dystrybucji:

Kioski z pras
6%

Akwizycja
2%

Supermarkety
13%

Ksigarnie
38%

Internet
25%
Kluby i wysyka
16%

Ksigarnie
W roku 2011 funkcjonowao ponad 2000 ksigar. Rabaty dla hurtowni wynosz rednio okoo 50 proc. Ksigarnie
pracuj na 30- 35 % upucie w przypadku ksiki tzw. kolorowej i 23 25 % dla podrcznikw. Nawet do 35 proc.
dostaj ksigarze zaopatrujcy si bezporednio u wydawcw (poza duymi sieciami ksigarskimi jak Empik).
Gwne sieci ksigarskie
Empik / empik.com
Najwiksza sie ksigarska w kraju, ktr tworzy prawie 150 sklepw w najwikszych miastach Polski (44). Jej
oferta liczy okoo 65 000 tytuw. W 2005 roku firma wznowia sprzeda internetow pod adresem Empik.com
(oferujc na niej ponad 2,2 miliona produktw). W 2011 roku grupa kapitaowa, w ramach ktrej dziaa Empik,
przeja ksigarni internetow Gandalf.com oraz wydawnictwa: Buchmann, Wilga i W.A.B, a take dystrybutora
publikacji elektronicznych Virtualo.
Matras / matras.pl
Sie zajmuje si sprzeda zarwno hurtow jak i detaliczn. Naley do niej 100 ksigarni w 70 miastach na terenie
caego kraju. W 2011 roku firma uruchomia ksigarni internetow.
Dom Ksiki / domksiazki.pl
Niemal jedyny detaliczny dystrybutor ksiek w latach 1950-1989. Obecnie skada si z kilku niezalenych spek:
Dom Ksiki Biaostok, Gdaski Dom Ksiki, Dom Ksiki Katowice. Sie liczy 130 ksigarni, ktrych czny
obrt porwnywalny jest z sieci Matras.
Ksinica Polska / ksiaznica.pl
Dziaa w pnocno-wschodniej Polsce prowadzc sprzeda hurtow i detaliczn. Do firmy naley ok. 26 ksigarni w
18 miastach (w Olsztynie, Gdasku, Warszawie, Lublinie, Poznaniu i wielu innych). Firma prowadzi take program
partnerski skierowany do ksigar indywidualnych, dziki ktremu zyskuj one m.in. lepsze warunki handlowe i
bezpieczestwo w zakresie dostaw.
Nova Duo / nova.rzeszow.pl
Dziaa w poudniowo-wschodniej Polsce, gdzie prowadzi sprzeda zarwno hurtow jak i detaliczn. Posiada ponad
20 ksigarni w kilkunastu miastach.
HDS / hds.pl
Jej ponad 200 punktw dziaa pod rnymi markami (InMedio, Relay, Virgin, Akapit, Discover), gwnie na
dworcach kolejowych. Wikszo salonw ma w ofercie od 200 do 500 tytuw.
Internet
W 2012 roku funkcjonowao 550 sklepw internetowyh sprzedajcych ksiki i multimedia. Ponad 74 proc.
gospodarstw domowych ma dostp do Internetu i 83 proc. Polakw ma dostp do mobilnego internetu, co skutkuje
wzrostem sprzeday internetych. Sprzeda ksiek w roku 2012 pozostaa na tym samym pozomie co w roku
poprzednim.
Ksigarnie internetowe prowadzce wysyk za granic:

merlin.pl
empik.com
wysylkowa.pl
inbook.pl
gandalf.com.pl

E-booki
Polski rynek ksiek elektronicznych wci znajduje si w fazie budowy, chocia rok 2011 by przeomowy dla
rozwoju tego rynku. Poprzednio dominowa format PDF, dzi podstawowym formatem jest Pub, jak te MOBI,
dedykowany e-ksikom i czytnikom Kindle produkowanym przez koncern Amazon. Obecnie technologicznym
przygotowaniem pliku do sprzeday zajmuj si najczciej sprzedawcy e-treci, czyli sklepy takie jak: Nexto.pl,
Virtualo (spka zalena Empiku), Woblink (podmiot z grupy Znak), Legimi, eLibri czy Bezkartek.pl.

Najwicej e-bookw w formacie MOBI maj w swojej ofercie: Wydawnictwo Literackie, W.A.B., Drzewo Babel
oraz Grupa Helion, ktra stworzya wasna platform eBookpoint.pl., natomiast Virtualo oferuje 300 topowych
tytuw w formacie Amazona. W tym formacie swoje pliki oferuj rwnie: Albatros, Czarna Owca, Czarne,
Insignis, Fabryka Sw, G+J Ksiki, Nasza Ksigarnia, Noir sur Blanc, wiat Ksiki i Zysk i S-ka.
Rynek e-czytnikw w Polsce szacuje si ju na 100 tys. sztuk, przy czym najpopularniejsze, z ok. 50 proc. udziaem
w rynku, s czytniki marki Kindle. Drugie miejsce zajmuj urzdzenia firmy Onyx, a nastpne s urzdzenia firm
Pocketbook i Iriver. Polscy e-czytelnicy sprowadzaj te prywatnie czytniki niesprzedawane w Polsce jak Sony,
Kobo i Nook.
Dynamicznie ronie rwnie liczba sprzedawanych tabletw, natomiast mniej popularne jest czytelnictwo przy
uyciu telefonw komrkowych, chocia co pity polski internauta dysponuje smatfonem. Oprcz aplikacji
zagranicznych korzysta si rwnie z polskich rozwiza firm Woblink, Nexto i Virtualo, ktre s powizane z
ksigarniami, gdzie mona kupi ksiki.
Szacuje si, e w 2011 roku sprzeda e-bookw zamkna si w kwocie 9-11 mln zotych.
Audiobooki
W 2011 roku oferta publikacji audio wzrosa znaczco, bo o 17 proc., z 1680 w roku poprzednim do 1960 tytuw.
W 2011 roku warto segmentu audio wzrosa o 6 proc. z 21,7 do 23,1 mln z. rednia cena audiobookw
wynosia w 2011 roku blisko 30 z i wzrastaa w poprzednich latach, co jest uwaane za jeden z powodw rozwoju
piractwa internetowego i dominujcej pozycji serwisu Chomikuj.pl jako dystrybutora plikw z audiobookami.
Wyranie ronie udzia w sprzeday plikw MP3, kupowanych za porednictwem e-sklepw internetowych
Audioteka.pl, Nexto.pl, Virtualo.pl czy Audiobook.pl, jak te z merlin.pl czy empik.com.
W dalszym cigu problemem jest stawka podatku VAT, ktra od pocztku 2011 roku jest znacznie wysza ni w
przypadku ksiki papierowej i wynosi 23 proc..
Rynek audiobookw w latach 2007-2011
Lata
Liczba wydawcw
audiobookw
Warto sprzeday w mln z
Liczba oferowanych tytuw
Procentowy wzrost liczby
tytuw

2007
23

2008
31

2009
43

2010
55

2011
72

10,1
400
233%

16,8
1100
175%

19,9
1420
29%

21,7
1680
18%

23,1
1960
17%

10 NAJWIKSZYCH WYDAWNICTW LITERACKICH

Albatros (120 nowych tytuw) wydawnictwo zaoone w 2000 roku znane jest jako fabryka
bestsellerw. Publikuje gwnie wietnie sprzedajcych si zagranicznych autorw, takich jak Harlan
Coben, Dan Brown (we wsppracy z wydawnictwem Sonia Draga), Stephen King, Joseph Heller, Ken
Follett, Mario Puzo, Frederick Forsyth, Ian McEwan i wielu innych.
Czarne (47 nowych tytuw) zaoone w 1996 roku. Wydaje wspczesn proz polsk i
rodkowoeuropejsk, eseistyk i reportae. Autorzy: Jacek Hugo-Bader, Wojciech Tochman, Andrzej
Stasiuk, Krzysztof Varga, Maciej Zaremba, Mariusz Szczygie. czarne.com.pl
Muza (101 nowych tytuw) wydawnictwo zaoone w czerwcu 1989 roku wydaje wiele serii
beletrystyki i eseistyki. Oficyna inwestuje w zakup praw autorskich do wiatowej literatury piknej.
Publikuje wielu zagranicznych autorw, takich jak Roberto Bolao, Carlos Ruiz Zafn, Daniel Silva,
Vladimir Nabokov i Arturo Prez Reverte. www.muza.com.pl
Prszyski i S-ka (176 nowych tytuw) wydawnictwo dziaa od 1990 roku, od tego czasu udao si mu
wypromowa wiele nowych nazwisk polskiej literatury popularnej. Wydaje rwnie ksiki znanych
twrcw SF i literatury kryminalnej. proszynski.pl
Rebis (134 nowe tytuy) sukces wydawnictwo osigno przez stae poszerzanie profilu beletrystyka to
ok. 45 proc. oferty. W ostatnich latach publikuje coraz wicej ksiek non-fiction, poradnikw

psychologicznych, poradnikw dla rodzicw, literatury popularnonaukowej. Podobnie jak inni wydawcy
beletrystyki wydaje wikszo ksiek w dugich seriach. rebis.com.pl
W.A.B. (100 nowych tytuw) - cho w ofercie znajduje si wielu znanych autorw zagranicznych, w
czowce znajduj si polscy autorzy (Joanna Bator, Jacek Dehnel, Mariusz Czubaj). Wydawnictwo
wypromowao wikszo nowych nazwisk polskiej literatury. Od 2000 roku oficyna sprzedaa ponad 300
praw do przekadw, na rynek niemiecki, francuski, rosyjski, brytyjski i rodkowoeuropejski. W.A.B.
sprzedao te w Polsce prawa do kilkudziesiciu adaptacji filmowych i teatralnych. W 2011 roku W.A.B.
przej Empik. wab.com.pl
Weltbild/wiat Ksiki (106 nowych tytuw) waciciel najwikszego klubu wysykowego (550 tys.
czonkw) oraz sieci ksigar (40). Firma wydaje ksiki najpopularniejszych polskich autorw (Jerzy
Pilch, Manuela Gretkowska, Janusz Gowacki, Micha Witkowski), ale cao oferty jest znacznie szersza.
W 2011 roku wiat Ksiki (wczeniej cz koncernu Bertelsmann Group) przeja niemiecka grupa
Weltbild. swiatksiazki.pl
Wydawnictwo Literackie (107 nowych tytuw) wydawca wielu wanych polskich autorw, zajmuje
si te promocj nowych tytuw literatury obcej i krajowej autorw takich jak Jacek Dukaj, Katarzyna
Grochola, Dorota Terakowska, Olga Tokarczuk, Ignacy Karpowicz. Oprcz literatury ambitnej wydaje te
thrillery, powieci sensacyjne i lektury dla kobiet. wydawnictwoliterackie.pl
Znak (191 nowych tytuw) wydawca literatury piknej, eseistyki i reportay, jak rwnie literatury
dziecicej. Publikuje wielu znakomitych autorw (Czesaw Miosz, Wisawa Szymborska, Jzef Tischner,
Pawe Huelle, Leszek Koakowski, Magorzata Szejnert). znak.com.pl
Zysk i S-ka (ok. 200 tytuw) beletrystyka dla dorosych daje spce okoo 80 proc. przychodw.
Wydawnictwo promuje polskich autorw (m.in. Magorzat Kalicisk obecnie najpopularniejsz
autork literatury dla kobiet i Wojciecha Cejrowskiego znanego podrnika, pisarza i dziennikarza). W
obszarze fantastyki oficyna jest jedn z wiodcych na rynku. www.zysk.com.pl

TUMACZENIA LITERATURY POLSKIEJ

Tradycja przekadw literatury polskiej na inne jzyki siga XVI wieku. Tumaczono wwczas twrczo poetw
polskiego renesansu; pniej popularnoci cieszyy si XVII i XVIII-wieczne teksty powieciowe.
Spord pisarzy wspczesnych najwikszym zainteresowaniem ciesz si wci utwory Stanisawa Lema (1019
przekadw caych ksiek + 77 utworw w antologiach), Ryszarda Kapuciskiego (365), Witolda Gombrowicza
(360 +43), Czesawa Miosza (303 + 118), Sawomira Mroka (239+ 67), Andrzeja Sapkowskiego (200), Wisawy
Szymborskiej (195 + 146), Janusza Korczaka (146 + 24), Zbigniewa Herberta (144 + 100), Tadeusza Rewicza
(139 + 167), Jarosawa Iwaszkiewicza (124 + 153), Brunona Schulza (109 + 32), Jerzego Andrzejewskiego (101 +
38), Andrzeja Szczypiorskiego (98 + 9), Andrzeja Stasiuka (93 + 29), Olgi Tokarczuk (89 + 17), Tadeusza
Konwickiego (84 + 8) i Hanny Krall (72 + 13). Odrbnym zjawiskiem jest popularno humorystycznych
kryminaw Joanny Chmielewskiej (449) w Rosji, ktre osigaj tam gigantyczne nakady.
Z klasykw literatury polskiej najczciej tumaczy si dziea Henryka Sienkiewicza (783 + 58), Adama
Mickiewicza (152 + 146), Bolesawa Prusa (141 + 34), Wadysawa Stanisawa Reymonta (91 + 36), Jzefa
Ignacego Kraszewskiego (89 + 28) czy Witkacego (85 + 36).
Jeli jednak za kryterium popularnoci pisarza przyj liczb jzykw, na ktre przeoono jego utwory, to
najczciej tumaczonymi pisarzami okazuj si Tadeusz Rewicz (49 jzykw), Czesaw Miosz (44), Wisawa
Szymborska (43), Stanisaw Lem (42), Zbigniew Herbert (40), Jarosaw Iwaszkiewicz (38), Sawomir Mroek (38),
Ryszard Kapuciski (36), Witold Gombrowicz (35), Janusz Korczak (34), Bruno Schulz (33), polski papie Karol
Wojtya (30) i Jerzy Andrzejewski (29), Olga Tokarczuk (28), Tadeusz Konwicki (25), Andrzej Stasiuk (25),
Andrzej Szczypiorski (23), Pawe Huelle (20) i Antoni Libera (20).
W latach 2000-2011 najwicej utworw z literatury polskiej przetumaczono na jzyk rosyjski (1289 pozycji),
niemiecki (992), francuski (557), a w dalszej kolejnoci angielski (474), czeski (374), hiszpaski (349), litewski
(275), woski (322), wgierski (251) i serbski (215).

LITERATURA ZAGRANICZNA
Zagraniczne publikacje to olbrzymia cz rynku. W 2011 roku, z liczby 31 515 wydanych ogem tytuw,
tumaczenia stanowiy ponad 26 proc (8 094).
Tumaczenia w 2011 roku
Jzyk oryginau
Angielski
Niemiecki
Francuski
Woski
Hiszpaski
Rosyjski
Szwedzki

Tytuy
4 271
680
514
314
193
156
131

W tym literatura pikna dla dorosych

1 511
125
119
42
65
60
131

TARGI KSIKI
Warszawskie Targi Ksiki / targi-ksiazki.waw.pl w trzeciej edycji targw, zorganizowanych przez grup
wydawcw i firm wystawiennicz Murator Expo w maju 2012, wzio udzia 500 wystawcw z Polski i zagranicy,
odwiedzio je niemal 40 tys. osb. Pomimo e impreza odbya si dopiero po raz trzeci, Warszawa ma dug
tradycj organizowania targw ksiki, od 1956 do 2010 roku w stolicy odbyway si Midzynarodowe Targi
Ksiki.
Targi w Krakowie / targi.krakow.pl 15. edycja targw potwierdzia rosncy status tej imprezy. Krakowskie targi
staj si obowizkowym punktem w jesiennym kalendarzu wszystkich liczcych si w Polsce wydawnictw. W 2011
roku w targach wzio udzia 539 wystawcw z caej Polski. Targi odwiedzio ponad 35 tys. osb.

BESTSELLERY ROKU 2011

(rdo: Gazeta Wyborcza)

Kategoria literatura pikna

1. Cmentarz w Pradze, Umberto Eco (Noir sur Blanc)
2. Gra o tron, George R.R. Martin (Zysk i S-ka)
3. Mczyni, ktrzy nienawidz kobiet, Stieg Larsson (Czarna Owca)
4. Dziewczyna, ktra igraa z ogniem, Stieg Larsson (Czarna Owca)
5. Zamek z piasku, ktry run, Stieg Larsson (Czarna Owca)
6. Alef, Paulo Coelho (Drzewo Babel)
7. Trucicielka, Eric-Emmanuel Schmitt (SIW Znak)
8. Niemiecki bkart, Camilla Lckberg (Czarna Owca)
9. Cukiernia Pod Amorem. Hryciowie, Magorzata Gutowska-Adamczyk (Nasza Ksigarnia)
10. Syrenka, Camilla Lckberg (Czarna Owca)
Kategoria literatura faktu
1. Marzenia i tajemnice, Danuta Wasa (Wydawnictwo Literackie)
2. Kady szczyt ma swj Czubaszek, Artur Andrus i Maria Czubaszek (Prszyski i S-ka)
3. Bg, kasa i rock'n'roll, Szymon Hoownia i Marcin Prokop (SIW Znak)
4. Podre mae i due, czyli jak zostalimy wiatowcami, Wojciech Mann i Krzysztof Materna (SIW
Znak)
5. Steve Jobs, Walter Isaacson (Insignis)
6. Jedz, mdl si, kochaj, Elizabeth Gilbert (Rebis)
7. Podrnik WC, Wojciech Cejrowski (Bernardinum)

8. Makatka, Katarzyna Grochola i Dorota Szelgowska (Wydawnictwo Literackie)

9. Villas. Nic przecie nie mam do ukrycia Iza Michalewicz i Jerzy Danilewicz (wiat Ksiki)
10. Zote niwa, Jan Tomasz Gross i Irena Grudziska-Gross (SIW Znak)
Kategoria dla dzieci i modziey
1. Paac Pnocy, Carlos Ruiz Zafn (Muza)
2. Dziedzictwo, Christopher Paolini (Mag)
3. wiata wrzenia Carlos Ruiz Zafn (Muza)
4. Poczytaj mi, mamo. Ksiga pierwsza (Nasza Ksigarnia)
5. Przed witem, Stephenie Meyer (Wydawnictwo Dolnolskie)
6. Osaczona. Dom Nocy 5, Kristin Cast i P.C. Cast (Ksinica)
7. Monster High 1. Upiorna szkoa, Lisi Harrison (Bukowy Las)
8. Ksi Mgy, Carlos Ruiz Zafn (Muza)
9. Zmierzch, Stephenie Meyer (Wydawnictwo Dolnolskie)
10. Ania z Wyspy Ksicia Edwarda Lucy Maud Montgomery (Wydawnictwo Literackie)
W ostatnich latach najwicej bestsellerw ukazao si nakadem nastpujcych wydawnictw: Znak, Albatros,
Wydawnictwo Literackie, Zysk i S-ka, Czarna Owca, Fabryka Sw, Muza, Rebis, Prszyski i S-ka, Otwarte,
Insignis, Nasza Ksigarnia.

NAGRODY LITERACKIE
Nagroda literacka Nike to prestiowe wyrnienie dla najlepszej polskiej ksiki roku. Zwycizca wyaniany jest
w trzyetapowym konkursie. Pierwszy etap to przyznanie przez jury 20 nominacji, ktre ogaszanie s w maju,
nastpnie siedmiu finalistw we wrzeniu- z tej grupy wyaniany jest zwycizca. Zwyczajowo przyznawana jest ona
w padzierniku. Autor nagrodzonej ksiki otrzymuje statuetk NIKE duta Gustawa Zemy oraz nagrod pienin
w wysokoci 100.000 zotych. Przyznawana od 1997 roku nagroda promuje gwnie powieci. Konkurs dotyczcy
tylko autorw yjcych. nike.org.pl
Laureaci:
2011 Piropusz, Marian Pilot
2010 Nasza klasa Tadeusza Sobodzianka
2009 Piosenka o zalenociach i uzalenieniach Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego
2008 Bieguni Olgi Tokarczuk
2007 "Traktat o uskaniu fasoli " Wiesawa Myliwskiego
Nagroda Literacka Gdynia doroczna nagroda, przyznawana od 2006 roku przez Prezydenta Miasta Gdynia.
Wrczana w trzech kategoriach (proza, poezja, eseistyka) autorom najlepszych ksiek wydanych w poprzednim
roku. Nagroda wynosi 50 000 zotych. nagrodaliterackagdynia.pl
Laureaci 2012:
Proza Woskie szpilki, Magdalena Tulli
Poezja Rezydencja surykatek, Marta Podgrnik
Esej Opis krainy Gog, Marian Sworze
Specjalna Nagroda Osobna Spotkanie z Ablem, Mieczysaw Porbski
Laureaci 2011:
Proza Obsoletki, Justyna Bargielska
Poezja Pogos, Ewa Lipska
Esej Samobjstwo jako dowiadczenie wyobrani, Stefan Chwin
Specjalna Nagroda Osobna Poems, Andrzej Sosnowski
Literacka Nagroda Europy rodkowej ANGELUS wyrnienie przyznawane jest rodkowoeuropejskiemu
autorowi najlepszej ksiki prozatorskiej wydanej po polsku. Jest zarazem najwysz finansowo (150 tys. z)

nagrod literack w Polsce. W roku 2011 nagrod otrzymaa Swietana Aleksijewicz z Biaorusi za Wojna nie ma
w sobie nic z kobiety wydanej w Polsce przez Wydawnictwo Czarne. www.angelus.com.pl
Nagroda Fundacji im. Kocielskich przyznawana jest od 1962 roku przez Fundacj im. Kocielskich - jedn z
najstarszych polskich instytucji kulturalnych, dziaajc w Genewie. Powstaa ona na mocy testamentu zmarej w
lipcu 1959 Moniki Kocielskiej, wdowy po Wadysawie Augucie. Laureatw, ktrzy nie przekroczyli 40. roku
ycia wybiera jury, powoywane przez Rad Fundacji i penice swoj funkcj honorowo. Oceniany jest
dotychczasowy dorobek pisarzy, ze szczeglnym uwzgldnieniem ostatnich ksiek w kategoriach prozy, poezji i
eseju. Warto nagrody zwanej polskim Noblem dla modych pisarzy nie jest staa, wynosi w przyblieniu
kilkadziesit tysicy zotych. Ostatni laureaci: Andrzej Franaszek (2011), Marcin Kurek (2010), Tadeusz Dbrowski
(2009), Jacek Dukaj (2008), Mikoaj oziski (2007). koscielscy.pl
Paszport Polityki jest nagrod ustanowion w 1993 r. przez tygodnik Polityka przyznawan twrcom w szeciu
kategoriach: literatura, film, teatr, muzyka powana, plastyka (sztuki wizualne) i estrada oraz od roku 2002 nagrod
specjaln kreator kultury za osignicia w krzewieniu kultury. Ostatni laureaci w kategorii literatura: Mikoaj
oziski (2011), Ignacy Karpowicz (2010), Piotr Paziski (2009), Sylwia Chutnik (2008), Micha Witkowski
(2007). polityka.pl
Nagroda Fandomu Polskiego imienia Janusza A. Zajdla jest coroczn nagrod w dziedzinie fantastyki,
przyznawan przez mionikw fantastyki autorom najlepszych polskich utworw literackich. Nagroda przyznawana
jest w dwch kategoriach: powieci i opowiadania. Ostatni laureaci: Maja Lidia Kossakowska za powie Grillbar
Galaktyka (Fabryka Sw), Jakub wiek za opowiadanie Bajka o trybach i powrotach (Runa).
zajdel.fandom.art.pl
Konkurs Polskiej Sekcji IBBY Ksika Roku promuje wartociowe literacko i artystycznie polskie ksiki
dla dzieci. Nagrody i wyrnienia przyznawane s w trzech kategoriach: pisarz, ilustrator oraz upowszechnianie
czytelnictwa. W roku 2011 laureatami zostay: Joanna Klara Teske za Pies w Krainie Wdrujcej Nocy, Zofia
Beszczyska za Jajko ksiyca, Iwona Chmielewska za ilustracje i tekst Pamitnika Blumki w opracowaniu
graficznym Doroty Nowackiej i Agata Dudek za ilustracje do ksiki Wdrujc po niebie z Janem Heweliuszem
Anny Czerwiskiej-Rydel wedug projektu graficznego Magorzaty Frckiewicz , a take Ewa wierewska za
upowszechnianie czytelnictwa. www.ibby.pl

POZIOM CZYTELNICTWA
Grupa odbiorcw ksiek od wielu lat utrzymywaa si na staym poziomie, a do 2008 roku, gdy Biblioteka
Narodowa ogosia, e jedynie 38 % Polakw przeczytao co najmniej jedn ksik w cigu ostatniego roku. W
2010 roku poziom czytelnictwa wzrs do 44 %, przy czym zmienia si metodologia bada. Nastpne badanie
zostanie przeprowadzone w 2012 roku.

2002
2004
2006
2008
2010

Czytajcy
56 %
58 %
50 %
38 %
44 %

Kupujcy
37 %
40 %
33 %
23 %
-----Biblioteka Narodowa

Jakie ksiki Polacy kupuj najchtniej?

Odsetek kupujcych
23 %
15 %

Gatunek literatury
Encyklopedie, sowniki i poradniki
Ksiki szkolne, lektury

10

Romanse
Non-fiction (listy, wspomnienia, biografie)
Ksiki dla dzieci i modziey
Powieci kryminalne
Fantastyka
Ksiki religijne
Literatura fachowa
Eseistyka

13 %
11 %
11 %
9%
8%
5%
4%
2%
Biblioteka Narodowa

Jak literatur Polacy czytaj najchtniej?

Odsetek czytajcych
11 %
15 %
22 %
10 %
4%
9%
1%
19 %
9%
3%

Gatunek literatury
Literatura fachowa
Non-fiction (listy, wspomnienia, biografie)
Powieci kryminalne
Fantastyka
Ksiki szkolne
Encyklopedie, sowniki i poradniki
Ksiki religijne, ezoteryka
Romanse
Ksiki dla dzieci i modziey
Eseistyka

Biblioteka Narodowa

BIBLIOTEKI
Biblioteki publiczne tworz sie 8 342 placwek. Ich liczba spada od pocztku lat 90-tych. Od 2004 roku spada
rwnie ilo czytelnikw. Wysze uczelnie rozwijaj sie bibliotek cyfrowych.
W ramach Programu Rozwoju Bibliotek, realizowanego przez Polsko-Amerykask Fundacj Wolnoci oraz
Fundacj Billa i Melindy Gates, we wsppracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego do polskich
bibliotek dostarczony zostanie sprzt multimedialny i teleinformatyczny. Program ma pomc bibliotekom w maych
miejscowociach przeksztaci si w centra wiedzy i aktywnoci lokalnej.
W 2009 roku, z inicjatywy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, uruchomiono projekt Biblioteka+,
ktrego celem jest renowacja i internetyzacja bibliotek, szkolenia bibliotekarzy oraz wprowadzenie systemu
katalogowego MAK+.
Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludnoci
2004
197

2005
192

2006
184

2007
178

2008
171

2009 2010
172 170

11