Sia le Pusula Hatas Nasl Bulunur?

inShare
Gk cisimleri genel olarak doudan doar, batdan batarlar. Ancak dikkatli izlendiinde gk
cisimleri 90 domaz ve 270 olmad gzlemlenir. Bunun nedeni declination (gk cisminin
ekvator izgisinden ykseklii) deerleri ve enlem farkllklardr.
Gk cismi ekvator zerindeyken (declination = 0) 90den doup, 270den batacaktr. Gk
cismi ekvator zerinde deilken declination deerine gre 90den farkl bir ynde doar ve
270den farkl bir ynde batar.
Gk cisimlerinin dou ve batlarnda kerterizlerinin 90 ve 270 ynleri ile yapt asal
farkllk sia (genlik) olarak tanmlanr. Gk cisminin declination deerine gre deiir.

Gk cisimlerinin dou ve batlar arasnda sia ile pusula kontrolne en elverili gk cismi
gnetir. Gneten gelen nlarn atmosfer giriinde 33 kadar krlma meydana gelir. Bu
nedenle gnein merkezi ufuk izgisinden bir yarap kadar yukarda grldnde gerekte
gnein merkezi ufuk izgisi zerindedir ve bu ana hakiki dou denir.
Sia tablolar gnein hakiki dou ve batna gre hazrlanmtr. Kerteriz hakiki dou/bat
annda alnmsa sia dzeltme as uygulanmaz.
Eer kerteriz zahiri dou annda alnmsa sia dzeltme as uygulanr. Zira, gne zahiri
doutan hakiki dou anna gelene kadar zaman geer ve bu srede kerterizi deiiklik
gsterir. Bulunan dzeltme deeri; Kuzey enlemde iken gne dou an iin kartlr, gne
bat an iin elde edilen kerterize eklenir. Gney enlemde ise gne dou an iin eklenir,
gne bat an iin kartlr.
Sia tablolar declination ve enlem deerlerine gre hesaplanmtr. Bu nedenle sia asn
saptamak iin gk cisminin declination deeri ile geminin bulunduu konumun enlemi
gerekir.

rnek;
29-Haziran-2012 gn 33 00 N 030 00 E mevkiinde gnein hakiki dou annda gyro
ripiteri ile kerterizi 062,5 olarak saptanmtr. Gyro hatas nedir?
zm:

Gemi mevkii enlemi: 33 N

Gne declination: 23 12 N (notik almanak)
Sia tablosuna stteki deerlerle girilir ve 62.0 deeri elde edilir. Bu deer pozisyonumuz
kuzey olduu iin N, dou olduu iin E bulunarak N 62 E elde edilir. Bu da 360 derece
taksimatnda 062 dir.
Gzlemlenen
kerteriz
Hakiki
kerteriz
----------------------------------------Gyro Hatas = 0.5 W ya da -0.5

=
=

062.5
062

* Sia tablosunu grmek iin tklayn.

Gnein zahiri bat annda (gnein merkezinin ufuk izgisinde olduu an) alnan kerterize
sia dzeltme as uygulanr. (sia tablosu - sayfa 400)
rnek - 2:
29-Haziran-2012 gn 33 00 N 030 00 E mevkiinde gnein zahiri dou annda manyetik
pusulas ile kerterizi 062.8 olarak saptanmtr. Pusula Deviation hatas katr? (variation=2
W)
Veriler;
Gemi mevkii enlemi: 33 N
Gne declination: 23 12 N (notik almanak)
Sia tablosundan hakiki bat zaman iin sia as bulunur. Lat 33 ve declination 23 girilerek
sia deeri 61.9 olarak bulunur. Enlemimiz kuzey olduundan N ve gnein dou an
olduundan E yani N 61.9 E, 360 taksimatnda 061.9 bulunur.
Daha sonra bu hesaplanan kerterize sia dzeltme as uygulanr ve kerteriz zahiri bata
ayarlanr. Bunun iin ekteki sia tablosu 400. Sayfada bulunan Visible sunrise-sunset Azimuth
Corrections tablosuna lat= 33 ve declination=23 ile girilerek dzeltme deeri 0.8 olarak
bulunur. Bu deer Kuzey enleminde olduumuz ve gnein douu olduu iin gnein hakiki
dou an kerterizinden kartlr.
061.9 0.8 = 061.1 gnein zahiri dou anndaki hakiki kerterizidir.

Miyar pusula kerterizi= 062.8

Daha sonra miyar pusula deviation variation = hakiki kerteriz formlnden;

062.8 deviation - variation = 061.9

062.8 deviation - 2 = 061.9
deviation = 1.1 E olarak bulunur.