32.

Krzywa poday pracy i krzywa Laffera

Krzywa poday pracy

Poda pracy jest okrelona przez liczb godzin pracy, ktr ludzie w wieku produkcyjnym, ale i nie tylko
(np. modzie szkolna lub emeryci) chc podj za oferowan pac na danym rynku pracy.
Paca realna wyraa stosunek pacy nominalnej do przecitnego poziomu cen nabywanych dbr i usug
konsumpcyjnych. Informuje o iloci dbr, ktre mona za naby pac nominaln przy danych cenach dbr
konsumpcyjnych.
Krzywa poday pracy przedstawia rozmiary pracy oferowanej na rynku siy roboczej przy rnych
poziomach pacy realnej. Jest ona najczciej krzyw rosnc, bowiem wystpuje dodatnia zaleno
pomidzy poziomem pac realnych, a liczb osb skonnych podj prac w danym okresie, przy zaoeniu,
i pozostae czynniki na ni wpywajce pozostaj bez zmian. Zasb siy roboczej (czyli poda pracy)
bdzie si zatem zwikszaa w miar wzrostu pacy realnej.
Gdy pace realne stale rosn, a bodce do pracy staj si coraz silniejsze, zwikszaj si dochody.
Przekada si to nastpnie na osabienie wczeniej wspomnianych bodcw. Dlatego te dowody
empiryczne jednoznacznie wskazuj, i dugookresowa krzywa poday siy roboczej jest niemal pionowa.

Czynniki wpywajce na poda pracy indywidualnego pracownika i poda siy roboczej w gospodarce
a) stopie aktywnoci zawodowej ludnoci, na ktr wpyw maj:

liczba osb gotowych do podjcia pracy,

wysoko pacy realnej,

niepienine korzyci z pracy,

stae koszty zwizane z podjciem pracy,

wysoko dochodw ze rde, ktre nie s zwizane z prac,

pe, mentalno, uwarunkowania kulturowe,

b) skonno do rezygnowania z czasu wolnego na rzecz czasu pracy, ktr okrela subiektywna ocena
korzyci pracownika wynikajcych z zamiany czasu wolnego na czas pracy (analiza kosztw
alternatywnych).
c) normy kulturowe (np. akceptacja kobiet pracujcych zawodowo, ich dostp do dawniej mskich
zawodw),
d) wyksztacenie, kwalifikacje, umiejtnoci potencjalnego pracownika, jego predyspozycje zdrowotne i
psychofizyczne,
e) struktura wieku i pci siy roboczej,
f) stopie aktywnoci zawodowej kobiet i mczyzn,
g) rozkad terytorialny siy roboczej i jej mobilno (geograficzna i zawodowa), jako pracy,

h) dostp rynku pracy dla obcokrajowcw,

i) uwarunkowania prawne rynku pracy, np. wiek produkcyjny, dugo stau, prawa zwizkw
zawodowych, ustawa o pacy minimalnej.

Przy omawianiu poday pracy pojawiaj si dwa istotne pojcia: efekt dochodowy i efekt substytucyjny.
efekt dochodowy obserwujemy gdy wzrost pac realnych poprawia pooenie pracownika i zwiksza jego
konsumpcj rnych dbr, w tym wypoczynku, innymi sowy - wzrost dochodw prowadzi do wzrostu
popytu na dane dobro, a zatem przy staych pacach i preferencjach, wzrost dochodu, majtku, zasobw
powoduje wzrost popytu na czas wolny i spadek poday pracy.
efekt substytucyjny jest obserwowany gdy wzrost ceny dobra, przy staym poziomie dochodu powoduje
spadek popytu na to dobro, a zatem wzrost pacy powoduje, spadek popytu na czas wolny i wzrost poday
pracy. Oznacza, to e w miar wzrostu stawek pac wystpuj silniejsze bodce do pracy cena czasu nie
zwizanego z prac (alternatywny koszt pracy) jest wysza.

Krzywa Laffera

Krzywa Laffera zestawia stopy podatkowe i przychody z podatkw. Sugeruje ona, e kiedy stopa
podatkowa jest wystarczajca wysoka, dalszy wzrost stopy doprowadzi do zmniejszenia pobieranych
przychodw. Spadek poday dbr z tytuu wzrostu stopy podatku moe by tak duy, e przychd z podatku
faktycznie si zmniejszy. Opisane zjawisko jest nazywane efektem Laffera, od nazwiska ekonomisty, ktry
spopularyzowa ten wykres w latach siedemdziesitych.
Innymi sowy, krzywa Laffera jest koncepcj teoretyczn, ktra za pomoc krzywej ilustruje
zaleno midzy stawk opodatkowania dochodw a dochodami budetowymi pastwa z tytuu podatkw.
Koncepcja
Warto przychodw budetowych przy stawce opodatkowania dochodw rwnej t=0% jest zerowa.
Zgodnie z teori Laffera kolejne wzrosty stawek opodatkowania powoduj coraz mniejsze przyrosty
przychodw podatkowych, a do momentu, w ktrym dalszy wzrost stawki bdzie skutkowa obnieniem
cakowitej wartoci przychodw z tytuu podatkw. Gdy stawka opodatkowania dochodw osignie
t=100%, przychody znw bd zerowe. Punkt na krzywej Laffera odpowiadajcy stawce maksymalizujcej
przychody podatkowe nazywany jest punktem nasycenia (t*). Z ksztatu krzywej Laffera wynika, e ten
sam poziom przychodw do budetu z tytuu podatkw rzd moe osign dla dwch rnych stawek
opodatkowania t1, t3.

Zaoenia
Laffer w swojej koncepcji opar si na nastpujcych zaoeniach

1. Przy stawce opodatkowania rwnej t=0% podatnicy nie pac adnych podatkw, zatem budet
pastwa nie odnotowuje adnych przychodw z podatkw.
2. Wzrost stawki opodatkowania wyzwala dwa przeciwstawne efekty:
zwikszenie udziau budetu pastwa w dochodach podmiotw gospodarczych,
zmniejszenie deklarowanego do opodatkowania dochodu podmiotw gospodarczych.
Ten drugi efekt podniesienia stawki opodatkowania Laffer wyjania poprzez:
zmniejszenie motywacji do podejmowania pracy i dziaalnoci gospodarczej. Ograniczenie
korzyci, jak podmioty gospodarcze odnosz ze swojej pracy i dziaalnoci gospodarczej
skania je do ograniczenia swojej aktywnoci w tej dziedzinie.
zwikszenie skonnoci podmiotw gospodarczych do ukrywania swoich dochodw i
wchodzenia w szar stref przy wyszej stawce opodatkowania podmioty gospodarcze
odnosz wiksze korzyci z niepacenia podatkw, co skania je do rozwinicia tego
procederu.
zwikszenie skonnoci, zwaszcza duych przedsibiorstw, do delokalizacji dziaalnoci
gospodarczej, przeniesienia caoci lub znacznej czci czynnikw produkcji za granic, na
przykad do tzw. rajw podatkowych.
3. Przy poziomie opodatkowania dochodw t=100% ustaj wszelkie bodce do pracy i prowadzenia
dziaalnoci gospodarczej podlegajcej opodatkowaniu. Nie majc motywacji do pracy i
prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, podmioty zaprzestaj dziaalnoci i adne dochody nie s
wytwarzane (albo wytwarzane s w szarej strefie). W ten sposb przestaje istnie przedmiot
opodatkowania i przychody z tego tytuu maj warto zerow.
Krzywa Laffera w praktyce
Krzywa Laffera jest najbardziej znanym modelem ekonomii poday ktrej twrcy postulowali
obnienie stp podatkowych w celu pobudzenia inwestycji oraz ograniczenia roli pastwa w gospodarce w
celu zwikszenia poday pracy.
Warto doczyta na: http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzywa_Laffera