Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 26
Imię i nazwisko ................................

1 Zaznacz właściwe zakończenie zwrotki Mazurka Dąbrowskiego. ( ... / 1 p.)

[...] Co nam obca przemoc wzięła,

A. Szablą odbijemy.
B. Szablą zabierzemy.
C. Szablą odbierzemy.
D. Szablą wybijemy.

2 Podaj nazwę organu państwa, który nadaje cudzoziemcom obywatelstwo polskie. ( ... / 1 p.)

3 Wymień trzy obowiązki obywatela zapisane w Konstytucji RP. ( ... / 2 p.)

4 Zaznacz cechy stereotypu. ( ... / 1 p.)

A. Przedstawia innych tylko w negatywnym świetle.

B. Odznacza się trwałością.
C. Ma charakter uogólnienia.
D. Ma zabarwienie emocjonalne.
E. Jest przekonaniem pewnej grupy osób.
F. Opiera się na wynikach wieloletnich badań.

5 Wymień dwa skutki skrajnej ksenofobii i nietolerancji. ( ... / 1 p.)

6 Przyporządkuj do wymienionych rodzajów mniejszości odpowiednie przykłady. ( ... / 1 p.)

1. Mniejszość narodowa A. Tatarzy

2. Mniejszość etniczna B. Niemcy
C. Żydzi
D. Łemkowie
E. Ukraińcy

1. ...................., 2. ....................

Grupa A | strona 1 z 6
7 Zapoznaj się z zamieszczonym wykresem i wykonaj polecenie. ( ... / 1 p.)

Czy i jak często zdarza się, że odczuwa Pani/Pan dumę z tego, że jest Polką/Polakiem?

Źródło: http://www.cbos.pl/.

Oceń, czy podane stwierdzenia są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe,
albo F – jeśli jest fałszywe.

Odsetek osób, które na postawione pytanie udzieliły

1. P F
odpowiedzi Raczej rzadko, był wyższy w 2010 r.
W latach 2010−2016 zmalał odsetek badanych,
2. którzy często odczuwają dumę z tego, że są P F
Polakami.
W 2016 r. odsetek osób, które udzieliły odpowiedzi
3. Praktycznie nigdy, był o 5 procent niższy niż w 2010 P F
r.

8 Przeczytaj tekst i zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (fragmenty)

1. Małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy co
najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim.
2. Małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy urodził się
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice są nieznani.
3. Za obywatela polskiego uznaje się cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na
osiedlenie się […].
4. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może nadać cudzoziemcowi obywatelstwo
polskie.
Źródło: http://prawo.sejm.gov.pl/.

Nabycia obywatelstwa polskiego zgodnie z prawem ziemi dotyczy przepis oznaczony

cyfrą
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.

Grupa A | strona 2 z 6
9 Przeczytaj tekst źródłowy. Na podstawie zawartych w nim informacji zaznacz ( ... / 1 p.)
stwierdzenia, które opisują przyczyny powstania w społeczeństwie podziału „my” –
„oni”.

Stereotypy wiążą się z kategoryzacją. Aby mówić o „czarnych przestępcach”, „głupich

blondynkach” czy „matkach Polkach” niezbędne jest wcześniejsze wyselekcjonowanie
takiej grupy. Stwarzamy kategorię, szufladkę w naszym umyśle, do której wrzucamy
osoby do niej pasujące. W ten sposób powstają grupy. Istnieją grupy, do których sami
należymy, uważając je za grupy własne, oraz te, do których nie należymy i których
częścią się nie czujemy – czyli grupy obce. To jest właśnie moment powstania podziału
JA − MY – ONI, gdzie „ja” należę do pewnych grup, zgadzam się z nimi, mam podobne
motywy i cechy. Razem stanowimy więc „my”, które jest przeciwstawne do „oni”. [...] Z
tej zależności wynikają daleko idące konsekwencje − mamy skłonność do faworyzowania
własnej grupy, [...] mamy potrzebę pozytywnej samooceny. Nie ma więc w tym nic
dziwnego, że aby ją zaspokoić, umniejszamy wartość innych grup.

Źródło: K. Piotrowska, Rzecz o stereotypach, www.racjonalista.pl.

A. Wyróżniamy i podkreślamy znaczenie grup, do których należymy.

B. Członkowie jednej grupy kierują się podobnymi motywami i celami.
C. Umniejszamy ważność grup, do których należymy.
D. Lekceważymy pozytywne cechy grup, do których nie należymy.
E. Postrzegamy rzeczywistości przez pryzmat stereotypów i kategoryzujemy innych
ludzi.

10 Na podstawie zamieszczonego tekstu oceń, czy podane stwierdzenia są prawdziwe. ( ... / 1 p.)
Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Anna K. posiada obywatelstwo polskie. W wieku 18 lat wyjechała z rodzicami z Polski

do USA. Tam skończyła studia, znalazła pracę i poznała swojego męża, obywatela
amerykańskiego. W USA urodziła i wychowuje dzieci.

Dzieciom Anny K. przysługuje z mocy prawa

1. P F
obywatelstwo polskie.
Annie K. przysługuje prawo do głosowania w wyborach
2. P F
odbywających się w Polsce.

11 Przyporządkuj podanym terminom (1−3) właściwe wyjaśnienia (A−D). ( ... / 1 p.)

1. Ksenofobia A. Niechęć lub wrogość w stosunku do innych ludzi

2. Nacjonalizm wynikająca ze strachu przed obcymi.
3. Szowinizm B. Przekonanie o wrodzonej wyższości jednej rasy ludzkiej
nad innymi.
C. Uwielbienie dla własnego narodu połączone z niechęcią, a
nawet nienawiścią wobec innych nacji.
D. Przekonanie, że członkowie społeczeństwa powinni
przedkładać interes własnego narodu ponad inne sprawy.

1. ....., 2. ....., 3. .....

Grupa A | strona 3 z 6
12 Przeczytaj tekst i zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Przodkowie Jarka przybyli na ziemie polskie w XVIII w. Jego rodzina na co dzień

posługuje się dwoma językami – polskim i niemieckim. Babcia Jarka cieszy się, że
wszystkie sprawy w urzędzie gminy może załatwić w języku niemieckim. Pisanie w
języku polskim sprawia jej duże trudności.

Babcia Jarka korzysta z praw przyznanych w Polsce

A. przedstawicielom Polonii.
B. cudzoziemcom o statusie uchodźcy.
C. mniejszościom narodowym i etnicznym.
D. obywatelom państw sąsiednich.

13 Wyjaśnij, czym był Holokaust. ( ... / 1 p.)

14 Wymień trzy przyczyny nietolerancji wobec osób o odmiennych poglądach. ( ... / 1 p.)

15 Zaznacz jedno uzupełnienie w każdym nawiasie, tak aby powstały zdania ( ... / 1 p.)
prawdziwe.

A. Autorem słów Mazurka Dąbrowskiego jest (Jan Henryk Dąbrowski / Józef Wybicki).
B. Mazurek Dąbrowskiego jest polskim hymnem narodowym od (1918 / 1927) roku.
C. Biel i czerwień są polskimi barwami narodowymi od końca (XVIII / XIX) wieku.
D. Obecne godło Polski przedstawia orła w koronie i zostało ustanowione w (1989 /
1990) roku.

16 Wskaż postawy i zachowania, które są przejawami patriotyzmu. ( ... / 1 p.)

A. Znajomość przeszłości własnego państwa.

B. Wywyższanie swojego narodu ponad inne nacje.
C. Sumienna nauka i praca.
D. Wywieszanie flagi z okazji świąt narodowych.
E. Bezkrytyczna miłość do ojczyzny.
F. Poszanowanie prawa.

17 Wskaż właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Mniejszość narodowa to
A. grupa ludzi zamieszkujących terytorium danego państwa i odróżniających się od
większości społeczeństwa wykształceniem.
B. grupa ludzi zamieszkujących terytorium danego państwa i wyróżniających się na tle
całego społeczeństwa ze względu na odmienne język, kulturę, pochodzenie.
C. grupa ludzi odróżniających się od większości społeczeństwa przez wyznawanie
odmiennej religii.
D. obywatele danego państwa przebywający poza jego granicami.

18 Oceń, czy podane zdania są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo ( ... / 1 p.)
F – jeśli jest fałszywe.

Polskie prawo gwarantuje mniejszościom narodowym

1. P F
swobodę posługiwania się językiem narodowym.
Mniejszości narodowe mieszkające w Polsce mogą
2. P F
tworzyć własne instytucje społeczne i religijne.
Współczesną Polonię tworzy około 2,1 miliona
3. P F
Polaków mieszkających poza granicami kraju.
Spośród krajów Europy Zachodniej najwięcej Polaków
4. P F
mieszka we Włoszech i w Hiszpanii.

Grupa A | strona 4 z 6
19 Wskaż właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Emigrantem jest
A. osoba, która powróciła do kraju ojczystego.
B. osoba, która opuszcza swój kraj na stałe.
C. osoba, która wyjechała na wakacje za granicę.
D. cudzoziemiec, który chce zamieszkać w danym kraju.

20 Wskaż postawy charakterystyczne dla nacjonalizmu i patriotyzmu. ( ... / 1 p.)

1. Patriotyzm A. Działanie na rzecz rozwoju społeczności lokalnej.

2. Nacjonalizm B. Poszanowanie innych narodów i ich kultury.
C. Pogląd, że naród ma prawo rozwijać się kosztem
innych nacji.
D. Przekonanie, że naród jest najwyższą wartością.
E. Postawa obywatelska i prospołeczna.
F. Podporządkowanie praw obywatelskich interesom
narodu.

1. ...................., 2. ....................

21 Przeczytaj tekst źródłowy i zaznacz cechę, która odróżnia mniejszość narodową od ( ... / 1 p.)
mniejszości etnicznej.

Art. 2
1. Mniejszością narodową, w rozumieniu ustawy, jest grupa obywateli polskich, która
spełnia łącznie następujące warunki:
1) jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;
2) w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;
3) dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;
4) ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej
wyrażanie i ochronę;
5) jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co
najmniej 100 lat;
6) utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie. [...]
3. Mniejszością etniczną, w rozumieniu ustawy, jest grupa obywateli polskich, która
spełnia łącznie następujące warunki:
1) jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;
2) w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;
3) dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;
4) ma świadomość własnej historycznej wspólnoty etnicznej i jest ukierunkowana na jej
wyrażanie i ochronę;
5) jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co
najmniej 100 lat;
6) nie utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.

Źródło: Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz

o języku regionalnym, http://isap.sejm.gov.pl/.

A. Dążenie do zachowania własnego języka, kultury i tradycji.

B. Utożsamianie się z narodem posiadającym własne państwo.
C. Zamieszkiwanie terytorium państwa polskiego przez co najmniej wiek.
D. Wyróżnianie się na tle polskiego społeczeństwa ze względu na odmienne język,
kulturę i tradycję.

Grupa A | strona 5 z 6
22 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Istotne dla narodu dzieła sztuki, literatury i architektury oraz tradycje i obyczaje są
elementami
A. tożsamości narodowej.
B. dziedzictwa narodowego.
C. symboliki narodowej.
D. świadomości narodowej.

23 Przeczytaj tekst źródłowy i zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Dużym wydarzeniem, które gromadzi Polaków z New Jersey i z Nowego Jorku, jest
Parada Pułaskiego. Raz w roku w pierwszą niedzielę października parada przemierza
Piąta Aleję w Nowym Jorku. Tego dnia aleja jest „własnością” Polaków. Kolory
dominujące to czerwień i biel. Pojawiają się także ludowe akcenty. Jest to dzień jedności,
bliskości i wsparcia między Polakami. Nie widać różnic społecznych, zazdrości, egoizmu,
które na co dzień są nam bliskie. W paradzie biorą udział starzy, młodzi, dzieci - słowem
wszyscy, którzy czują się Polakami.

Źródło: K. Dewera, Polonia w New Jersey i w New York, www.magazynpolonia.pl.

Członków Polonii z rodakami żyjącymi w ojczyźnie nie łączy

A. udział w tych samych uroczystościach patriotycznych.
B. tożsamość narodowa.
C. szacunek do symboli narodowych.
D. tradycja narodowa.

24 Do każdego typu mniejszości mieszkających w Polsce przyporządkuj trzy spośród ( ... / 2 p.)
wymienionych przykładów. W tym celu wpisz litery we właściwe rubryki tabeli.

Mniejszości narodowe Mniejszości etniczne

....... ....... ....... ....... ....... .......

A. Tatarzy B. Niemcy C. Żydzi D. Łemkowie E. Ukraińcy F. Romowie

Grupa A | strona 6 z 6