Autodesk Inventor 11

AUTODESK
INVENTOR
11
Tantma ve Kullanma Klavuzu
SAYISAL GRAFK
TM
www.sayisalgrafik.com.tr
SAYISAL GRAFK Sanayi ve Ticaret Ltd.ti.

nn Cad. 75/3 Gmsuyu 34437 stanbul Tel: +90.212.293 04 23 Faks: +90.212.252 89 33
Mahatma Gandi Cad. 50/5 G.O.P. 06700 Ankara Tel: +90.312.447 72 14 Faks: +90.312.447 72 18
Bu dokman, Autodeskin ve SAYISAL GRAFKin yazl izni olmadan oaltlamaz, kopyalanamaz ve

alntlanamaz. Bu dokmandaki bilgiler, kullanclara yardm amacyla hazrlanmtr ve kullanrken
oluabilecek hatalardan dolay Autodesk ve SAYISAL GRAFK sorumlu tutulamaz.
AutoCAD, AutoCAD Mechanical, Autodesk Mechanical Desktop, Autodesk Inventor ve dier ad geen Autodesk
yazlmlar Autodesk Inc.in tescilli markalardr ve tm haklar Autodesk Inc. ve lisans verenlere aittir.
Ad geen Microsoft rnleri, Microsoftun tescilli markalardr ve tm haklar Microsofta aittir.
SAYISAL GRAFK, SAYISAL GRAFK Sanayi ve Ticaret Limited irketinin tescilli markasdr.
Autodesk yazlmlar iin gncelleme (update) , ykseltme (upgrade) ve apraz ykseltme (cross upgrade) srmlerini
gelitirmek, retmek, sata kartmak veya sattan kaldrmak hak ve yetkisi Autodesk Inc.e aittir.
SAYISAL GRAFK Sanayi ve Ticaret Limited irketi Autodesk yazlmlarnn Trkiye Datcsdr.
Yasal gvenceniz asndan ltfen Autodesk Yazlm Lisans Szlemesini okuyunuz ve lisans kaydnz SAYISAL
GRAFK Sanayi ve Ticaret Limited irketi aracl ile yaptrnz.
Satta olan Autodesk gncelleme (update) , ykseltme (upgrade) ve apraz ykseltme (cross upgrade) yazlmlar
sadece lisans kaydn yaptrm yasal kullanclara satlabilmektedir.
Autodesk Inventor 11
Tantma ve Kullanma Klavuzu
Not: Autodesk Inventor ile ilgili altrma dosyalar ..\ALISTIRMALAR dizini altndadr. Burada
bulunan proje dosyasn kullann.
indekiler
1. Blm: Autodesk Inventora Giri
Terimler ............................................................................................................................................ 2
Balang .......................................................................................................................................... 3
Autodesk Inventor Ak................................................................................................. 4
Proje Dosyalar ............................................................................................................................... 12
Proje Dosyalarnn Yaps................................................................................................. 12
Proje Dosyalarnn zellikleri.......................................................................................... 13
Bir Proje Dosyasn Tanmlamak ..................................................................................... 18
Autodesk Inventor Kullanc Ara Yz .......................................................................................... 21
Browser Penceresi ............................................................................................................ 21
Autodesk Inventor Paneli ................................................................................................. 23
Ara ubuklar ................................................................................................................. 23
Men Yaps ..................................................................................................................... 23
Sa Tu Menleri ............................................................................................................. 24
Windows Ksa Yollar ...................................................................................................... 25
Komut Tanml Tular ...................................................................................................... 25
Ksa Yol Tularnn zelletirilmesi ................................................................................ 26
Diyalog Kutularnn Grnrln Kontrol Etmek........................................................ 27
3B Koordinat Sembol..................................................................................................... 27
Yardm Alma zellikleri ................................................................................................................ 28
Modellere Deiik Alardan Bakmak............................................................................................ 32
zometrik Bak ................................................................................................................ 32
Kamera Baklar.............................................................................................................. 32
Glgeler............................................................................................................................ 32
Bak As Aralar ......................................................................................................... 33
Para Modellemenin Temelleri....................................................................................................... 34
Para Modelleme Teknikleri ............................................................................................ 35
Para Modelleme Ortamnda Stiller ................................................................................. 36
Altrma: Bir Modele Deiik Alardan Bakmak......................................................................... 38
2. Blm: Eskizler ile almak
Terimler .......................................................................................................................................... 42
Eskizlere Giri ................................................................................................................................ 43
Eskiz Ortam..................................................................................................................... 44
Eskiz Oluturma Komutlar ............................................................................................................ 48
indekiler
SAYISAL GRAFK
Eskizlerin Snrlandrlmas ............................................................................................................ 57

Geometrik Snrlamalar .................................................................................................... 57
Snrlamalarn Grntlenmesi ve Silinmesi.................................................................... 59
Eskizlerin llendirilmesi ............................................................................................................ 62
Otomatik llendirme.................................................................................................... 67
Parametreler ..................................................................................................................... 67
Dier Eskiz Aralar ....................................................................................................................... 69
Spline Eriler................................................................................................................ 69
Eskiz Nesnelerinin Dizilenmesi ....................................................................................... 71
Eskiz Nesnelerinin Aynalanmas...................................................................................... 72
Eskiz Nesnelerinin telenmesi ........................................................................................ 72
2 Boyutlu AutoCAD Verilerinin Eskizlere Transferi....................................................... 73
Yaz Eskizi ....................................................................................................................... 75
Eskize Resim Yerletirmek .............................................................................................. 76
Microsoft Excelden Koordinatlarn Alnmas ................................................................. 77
Koordinat Girii ile Eskiz izimi..................................................................................... 78
Eskizlerin Dzenlenmesi ................................................................................................................ 80
Altrma 1: Geometrik Snrlamalar .............................................................................................. 82
Altrma 2: Eskiz zellikleri ......................................................................................................... 86
Altrma 3: Eskizlerin Paylatrlmas ........................................................................................... 92
3. Blm: Eskizler Unsurlar
Terimler .......................................................................................................................................... 98
Eskiz Unsurlar ............................................................................................................................... 99
Tketilmi ve Tketilmemi Eskizler............................................................................... 99
Eskizler ve Profiller........................................................................................................ 101
Eskiz Dzlemleri ile almak ....................................................................................... 101
Para Kenarlarnn Eskiz Dzlemlerine z Drlmesi ................................................ 103
Ekstrzyon Unsuru ....................................................................................................................... 105
Unsur lemleri Birleme, Kesme ya da Kesiim ........................................................ 105
Etkileme Tipleri ............................................................................................................. 106
Gelikin Etkileme Tiplerinin Anlalmas ...................................................................... 108
Dndrme Unsuru ........................................................................................................................ 110
Delik Delme Unsuru..................................................................................................................... 111
Feder (Rib) Unsuru....................................................................................................................... 115
Sprme (Sweep) Unsuru............................................................................................................. 116
Loft Unsuru.............................................................................................................................. 121
Yzey / Para Ayrma (Split) Unsuru........................................................................................... 127
Kabartma (Emboss) Unsuru ......................................................................................................... 128
kartma (Decal) Unsuru.............................................................................................................. 130
Yay (Coil) Unsuru ........................................................................................................................ 132
Unsurlarn ve Eskizlerin Dzenlenmesi ....................................................................................... 134
Altrma 1: Gelikin Etkileme Tipleri ......................................................................................... 135
Altrma 2: Feder Unsuru ............................................................................................................ 137
ii
SAYISAL GRAFK
indekiler
Altrma 3: Sprme Unsuru ....................................................................................................... 141

Altrma 4: Karmak Sprme lemleri .................................................................................... 143
Altrma 5: Loft Unsuru ........................................................................................................... 149
Altrma 6: Loft leminde Ray Kullanm .............................................................................. 151
Altrma 7: Merkez Erisi ve Nokta ile Loft............................................................................ 152
Altrma 8: Kabartma Unsuru...................................................................................................... 156
Altrma 9: Ekstrzyon ve Dndrme Unsurlarnn Geometriye Uyarlanmas ........................... 157
4. Blm: alma Unsurlar
alma Unsurlar ......................................................................................................................... 162
alma Dzlemleri........................................................................................................ 162
alma Eksenleri........................................................................................................... 169
alma Noktas ............................................................................................................. 172
Sabitlenmi alma Noktas.......................................................................................... 173
Altrma: alma Dzlemlerinin Tanmlanmas ........................................................................ 175
5. Blm: Konum Unsurlar
Terimler ........................................................................................................................................ 182
Konum Unsurlar .......................................................................................................................... 183
Yuvarlama (Fillet) Unsuru............................................................................................................ 184
Pah Krma (Chamfer) Unsuru....................................................................................................... 188
Kabuk (Shell) Unsuru ................................................................................................................... 189
Dizileme (Pattern) Unsuru............................................................................................................ 191
Kartezyen Dizileme ........................................................................................................ 191
Kutupsal Dizileme.......................................................................................................... 192
Unsurlarn Aynalanmas ............................................................................................................... 193
Di Ama (Thread) Unsuru .......................................................................................................... 194
Yzeye Eim Verme (Face Draft) Unsuru ................................................................................... 195
3B Tutamak Noktalaryla (3D Grip) Yzeylerin Dzenlenmesi .................................................. 196
Paralarn Malzeme ve Renk Bilgileri.......................................................................................... 198
Paralarn Ktle Bilgileri................................................................................................ 200
Altrma 1: Yuvarlama zellikleri .............................................................................................. 202
Altrma 2: Gelikin Yuvarlama zellikleri................................................................................ 205
Altrma 3: Kartezyen Dizileme .................................................................................................. 210
Altrma 4: Kutupsal Dizileme .................................................................................................... 212
Altrma 5: Kabuk ....................................................................................................................... 214
Altrma 6: Di Ama Unsuru ..................................................................................................... 215
6. Blm: Akll Paralar ve Unsurlar
Terimler ........................................................................................................................................ 218
Denklemler ve Parametreler ......................................................................................................... 219
Parameters Diyalog Kutusu............................................................................................ 219
Parametrelerin Microsoft Excel Tablolarnda Tanmlanmas......................................... 223
iii
SAYISAL GRAFK
indekiler
Tolerans Modelleme....................................................................................................... 224

Akll Paralar (iParts).................................................................................................................. 226
Para Ailelerinin Yaynlanmas...................................................................................... 226
Akll Unsurlar (iFeatures) ........................................................................................................ 230
Bir Akll Unsurun Tanmlanmas.................................................................................. 230
Akll Unsurun izime Yerletirilmesi........................................................................... 233
Akll Unsur iin kon Yaratmak.................................................................................... 235
Unsur Ktphanesi ....................................................................................................................... 236
Altrma 1: Parametrelerin Kullanm ......................................................................................... 238
Altrma 2: Akll Paralar........................................................................................................... 243
Altrma 3: Akll Unsurlar.......................................................................................................... 248
7. Blm: Sac Metal Modelleme
Sac Metal Modellemenin Temelleri ............................................................................................. 252
Sac Metal Parametreleri ................................................................................................. 252
Sac Metallerde Eskiz Unsurlar .................................................................................................... 254
Face............................................................................................................................. 254
Contour Flange ........................................................................................................... 254
Dier Unsur lemleri ................................................................................................................... 257
Cut (Kesme)................................................................................................................ 257
Flange (Flan) ............................................................................................................. 257
Hem (Kvrma) ........................................................................................................... 258
Fold (Katlama)............................................................................................................ 259
Corner Seam (Ke lemleri) .................................................................................... 260
Bend (Bkme)............................................................................................................. 261
Punch Tool (Bask Arac) ........................................................................................... 263
Dier lemler................................................................................................................. 264
Altrma 1: Sac Metal Stilleri ...................................................................................................... 265
Altrma 2: Ke lemleri........................................................................................................... 268
Altrma 3: Flanlar ..................................................................................................................... 271
Altrma 4: Bkmeler .................................................................................................................. 275
Altrma 5: Kvrmalar ................................................................................................................ 280
Altrma 6: Dairesel Kesitlerin Anmlar.................................................................................. 283
Altrma 7: Punch Tool............................................................................................................ 287
Altrma 8: Konik sac paralarn anmn almak ...................................................................... 293
8. Blm: Karmak Geometri Modelleme
Yzey Hazrlama Ortam.............................................................................................................. 296
Dardan Yzey Modellerin Alnmas........................................................................... 296
Autodesk Inventor ile Yzey Modelleme..................................................................................... 304
Spline Erilerin Kontrol ........................................................................................... 304
Yzey Oluturma Unsurlar ........................................................................................... 306
Yzeyi Kaydrmak ......................................................................................................... 306
Yzey Silmek (Delete Face) .......................................................................................... 307
Yzeyleri Dikmek (Stitch) ............................................................................................. 308
Bir Yzeyi Baka Bir Yzey ile Deitirmek (Replace Face) ....................................... 308
iv
SAYISAL GRAFK
indekiler
Yzeylere Kalnlk Vermek / Yzeyleri telemek (Thicken/Offset)............................. 308

Yzeyleri Kesmek / Krpmak (Split).............................................................................. 310
Snrlarn Arasna Yamak Yapmak (Boundary Patch) ................................................... 310
Yontma Unsuru (Sculpt) ................................................................................................ 311
Yzeylerin Uzatlmas (Extend) ..................................................................................... 312
Yzeylerin Krplmas (Trim)......................................................................................... 312
Yzeylerin Yardmc izim Nesneleri Olarak Kullanlmas ........................................................ 314
Boyutlu Eskizler...................................................................................................................... 315
Modellerin Analiz Edilmesi.......................................................................................................... 321
Altrma 1: Karmak Modelleme Aralar ................................................................................. 326
Altrma 2: Yzey Hazrlama Ortam.......................................................................................... 343
Altrma 3: Yontma Unsuru ........................................................................................................ 351
Altrma 4: Yzey lemleri ........................................................................................................ 355
9. Blm: Teknik Resim Grnleri
Giri .............................................................................................................................................. 360
Ayarlar.......................................................................................................................................... 361
izim Standard.............................................................................................................. 361
izim Kaynaklar.......................................................................................................................... 368
Sayfann Dzenlenmesi .................................................................................................. 369
Teknik Resim Grnlerinin Yaratlmas ................................................................................... 370
Bir Grnten Tretilen Grnler............................................................................. 372
Kesit Grnler............................................................................................................. 373
Eik Grnler (Auxiliary View) ................................................................................. 374
Detay Grn................................................................................................................ 375
Krkl Grnler .......................................................................................................... 376
Ksmi Kesit Grnleri................................................................................................. 377
Teknik Resim Grnlerinin Dzenlenmesi ............................................................................... 379
Model llerinin Grnlere Alnmas ...................................................................... 381
Teknik Resim Gncellemelerinin Ertelenmesi............................................................... 382
Teknik izim Notasyonlar........................................................................................................... 384
llendirme zellikleri ................................................................................................ 384
Semboller ....................................................................................................................... 385
Delik Tablolar ............................................................................................................... 390
Delik Tablolarnn Dzenlenmesi................................................................................... 390
Eksenler.......................................................................................................................... 395
Yazlar ............................................................................................................................ 396
Revizyon Bloklar........................................................................................................... 396
Kullanc Tanml Semboller .......................................................................................... 398
2B Parametrik izimler ................................................................................................................ 400
Yzey modellerin teknik resim grnlerinin kartlmas......................................................... 401
Altrma 1: Bir Teknik Resim Sayfasnn Hazrlanmas.............................................................. 403
Altrma 2: Stiller ile Nesnelerin Kontrol.................................................................................. 407
Altrma 3: Teknik Resim Grnlerinin Oluturulmas ........................................................... 411
Altrma 4: Kesit ve Detay Grnler........................................................................................ 414
indekiler
SAYISAL GRAFK
Altrma 5: llendirmeler ve Notasyonlar............................................................................... 416

Altrma 7: llerin Dzenlenmesi ........................................................................................... 421
Altrma 7: 2B Parametrik izimler............................................................................................ 432
Altrma 8: Kullanc Tanml Semboller Oluturmak ................................................................ 435
10. Blm: Montaj Modelleme
Montaj Modellemenin Temelleri.................................................................................................. 440
Montaj Modelleme Ortam............................................................................................. 440
Montaj Ortamnda Browser Penceresi Aralar.............................................................. 442
Montajn Detay Seviyesi (LOD Level of Detail) ................................................................... 447
Bileenlerin Montaj Modelleme Ortamna Yerletirilmesi........................................................... 451
Montaj Ortamnda Bileenlerin Modellenmesi............................................................................. 453
Dier Para Kenarlarnn/Yzeylerinin Kullanlmas .................................................... 453
Montajn BOM (Para Listesi Veri Taban) Yaps...................................................................... 457
Bileenlerin Snrlandrlmas ....................................................................................................... 464
Snrlamalarn Tanmlanmas ......................................................................................... 464
Snrlamalarn Grntlenmesi ve Dzenlenmesi.......................................................... 467
Montajdaki Bileenlerin Hareketlendirilmesi............................................................................... 469
Motion (Hareket) Snrlamas ..................................................................................... 471
Transitional (Geme) Snrlamas ............................................................................... 471
Paralar Arasnda Temaslarn/Hareketlerin ncelenmesi (Contact Solver) .................... 472
Akll Snrlamalar (iMates)........................................................................................ 473
Montajlarn Aynalanmas ............................................................................................................. 475
Tasarm Grnleri (Design Views)........................................................................................... 477
Bileenlerin Daha Hzl ve Kolay Seimi....................................................................... 477
Esnek Montajlar............................................................................................................................ 480
Konumsal Temsiller (Positional Representations) ......................................................... 481
Dier Montaj Modelleme zellikleri ........................................................................................... 485
Bileenlerin Dizilenmesi ................................................................................................ 485
Montajlarn Kopyalanmas............................................................................................. 486
akma Analizi ............................................................................................................. 486
Geici Grsel Kesitler .................................................................................................... 487
Standart Paralar Ktphanesi (Content Center).......................................................................... 488
Montaj Unsurlar .......................................................................................................................... 491
Tretilmi Paralar (Derived Parts) .............................................................................................. 493
Otomatik Limitler (Auto Limits) .................................................................................................. 495
Altrma 1: Montaj Snrlamalar................................................................................................. 498
Altrma 2: Montaj Ortamnda Para Modelleme ....................................................................... 507
Altrma 3: Montajlarn Hareketi ................................................................................................ 511
Altrma 4: Hareket (Motion) Snrlamasnn Kullanm............................................................. 513
Altrma 5: Gei (Transitional) Snrlamasnn Kullanm......................................................... 517
Altrma 6: 3B Eskizler ile Boru Hatlarnn izimi .................................................................... 521
vi
SAYISAL GRAFK
indekiler
Altrma 7: Esnek Montajlarn Kullanm ................................................................................... 525

Altrma 8: Montajlarn Konumsal Temsilleri (Positional Representations)............................... 529
Altrma 9: Akll akmalar...................................................................................................... 536
Altrma 10: ereve (Skeleton) Modelleme .............................................................................. 541
Altrma 11: Otomatik Limitler ................................................................................................... 551
11. Blm: Montaj KOnfigrasyonlar
Montaj Konfigrasyonlar ve Akll Montajlar (iAssemblies)...................................................... 558
Montaj Konfigrasyonlarnn Yaratlmas...................................................................... 559
Altrma: Montajn Akll Montaja Dntrlmesi.................................................................... 562
12. Blm: Tasarm Hzlandrc
Tasarm Hzlandrc (Design Accelerator) ............................................................................... 572
Tasarm Hzlandrc Komutlarna Ulam ..................................................................... 573
Standart Bileenler........................................................................................................................ 575
Altrma 1: Mil Tasarm ............................................................................................................. 583
Altrma 2: Standart Paralarn Modele Yerleimi ...................................................................... 585
Altrma 3: Cvata Balantlar.................................................................................................... 588
Altrma 4: Kay Sistemi ve Kamalar ........................................................................................ 594
13. Blm: elik Profil Arac
elik Profiller ile almak .......................................................................................................... 602
Altrma 1: skelet Modelin Kurulumu ve elik Profiller ........................................................... 608
14. Blm: Kaynak Tasarm Ortam
Kaynak Tasarm Ortam ............................................................................................................... 620
Kaynaklarn Tanmlanmas........................................................................................................... 621
Altrma: Kaynaklarn Tasarm .................................................................................................. 625
15. Blm: Uyarlanabilir Paralar
Uyarlanabilir Tasarm................................................................................................................... 642
Uyarlanabilir Eskizler..................................................................................................... 642
Uyarlanabilir Unsurlar.................................................................................................... 643
Uyarlanabilir alma Unsurlar..................................................................................... 644
Altrma 1: Uyarlanabilir Para Tasarm .................................................................................... 645
Altrma 2: Uyarlanabilir Yaylar ................................................................................................. 649
16. Blm: Sunum Dosyalar
Sunum Dosyalar .......................................................................................................................... 656
Bileenlerin Yerlerinin Deitirilmesi............................................................................ 656
Canlandrma.................................................................................................................................. 659
Altrma: Sunum Dosyalarnn Hazrlanmas .............................................................................. 661
17. Blm: Montajlarn Teknik Resim Grnleri
Montajlarn Teknik Resim Grnleri ........................................................................................ 666
Pozlama ve Para Listesi .............................................................................................................. 669
Pozlama .......................................................................................................................... 669
vii
SAYISAL GRAFK
indekiler
Para Listesi ................................................................................................................... 670

st ste Binen Grnler (Overlay View) ............................................................................. 675
Akll Montajlarn (iAssembly) Teknik Resim Grnleri ..................................................... 676
Altrma 1: Montajlarn Teknik Resim Grnlerinin retilmesi ............................................. 678
Altrma 2: Para Listesi Satrlarnn Birletirilmesi................................................................... 681
Altrma 3: Akll Montajlarn Dokmante Edilmesi .................................................................. 685
18. Blm: Tasarm Verilerinin Ynetimi
Tasarm Yardmcs (Design Assistant)........................................................................................ 688
Tasarm Yardmcsnn Inventor inden altrlmas................................................ 688
Tasarm Yardmcsnn Inventor Dndan altrlmas ............................................. 690
Veri Al Verii............................................................................................................................. 692
2B AutoCAD DWG Dosyalarnn Kullanm................................................................. 692
Autodesk Mechanical Desktop Para ve Montajlarnn Kullanm ................................ 695
STEP Dosyalarnn Kullanm........................................................................................ 696
Altrma 1: 2B AutoCAD Verilerini Kullanarak 3B Modelleme ................................................ 697
Altrma 2: AutoCAD Antetlerinin Autodesk Inventora Transferi ............................................ 701
Altrma 3: Tasarm Asistann (Design Assistant) Kullanarak Yeni IDW Dosyalar
Yaratmak ...................................................................................................................................... 704
viii
BLM
01
Autodesk Inventora Giri
Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu
SAYISAL GRAFK
Terimler
Proje dosyalar
(Projects)
zerinde altnz projenin sabit disk (ya da a) zerindeki dizin yapsn

tanmlamak iin kullanlan dosyalardr. Autodesk Inventor ile tasarma balamadan
nce proje dosyasnn tanmlanmas nerilir.
ablon dosyas
(Template file)
Yeni bir para/montaj/teknik izim tanmlamak iin kullanlan dosyalardr. ablon

dosyalarnda, istenen ayarlar nceden yaplmtr.
Para dosyas
(Part file)
Tek bir para ieren dosyalardr.
Montaj dosyas
(Assembly file)
Montaj dosyalar, bir ya da birden fazla para/alt montaj ieren dosyalardr.
Teknik resim dosyas

(Drawing file)
Teknik resim dosyalar, para ya da montajlarn teknik resim grnlerini ieren

dosyalardr.
Sunum dosyas
(Presentation file)
Sunum dosyalar, montajlarn dokmantasyonu iin kullanlan dosyalardr. Sunum

dosyalarnda, seilen montajlarn patlatlm grnleri hazrlanr, sunum iin
canlandrmalar yaplr.
Sac metal dosyas

(Sheet Metal file)
Sac metal dosyalar, sac metal paralarn tasarm iin kullanlr. Bunlar para
dosyalarna benzerdir. Burada da tek bir sac metal para tanmlanr.
Browser penceresi
Para/montaj/teknik resim/sunum dosyalarndaki modellerin ilgili zelliklerini

gsteren grafik ara yzdr.
Autodesk Inventor paneli
Autodesk Inventor komutlarn ierir. Buradaki komutlar, allan ortama/dosyaya

gre deiir.
SAYISAL GRAFK
Balang
Autodesk Inventoru ilk defa altrdnzda, Getting Started penceresi alr.
Welcome blm altnda, deiik yardm alma zellikleri listelenir.
Whats New in Autodesk Inventor 11?:

Autodesk Inventorun yeni srmndeki
yenilikleri ve gelitirmeleri ierir.
Getting Started Manuals: Autodesk

Inventor ile elektronik ortamdaki ngilizce
kullanma klavuzlarna ulalr.
White Papers: Deiik konular ile ilgili

yazlara ulalr.
Skill Builders: Autodeskin web

sayfasndan, Autodesk Inventor zellikleri
ile ilgili aklayc dokmanlara ve
altrmalara ulaabilirsiniz.
Try It Tutorials: Yeni kullanclar iin

Autodesk Inventor renme ve deneme
konularn ierir.
Show Me Animations: Autodesk Inventor zellikleri ile ilgili retici canlandrmalara ulaabileceiniz
blmdr.
Expand Your Knowledge altnda ise, bilgilerinizi gelitirebileceiniz deiik konular ile ilgili seenekler yer alr.
Diyalog kutusunun sol tarafndaki What To Do dmesinin altnda drt seenek bulunur. Getting Started, u anda
bulunduumuz penceredir. New seenei yeni bir pencere aar. Bu pencerede yeni bir izim dosyas oluturmada
kullanlan ablon dosyalar (template) listelenir.
Open seenei, daha nceden kaydedilen Autodesk Inventor dosyalarnn almas iin kullanlr. Pencerede, aktif
projenin dizin yaps ierisinde yer alan Autodesk Inventor dosyalar listelenir.
SAYISAL GRAFK
Projects ise proje dosyalarn ierir. Proje dosyalar, zerinde allan projenin sabit diskteki ya da a ortamndaki
dizin yapsn tanmlar. Bu pencerede yeni bir proje dosyas oluturabilir ya da varolan bir projeyi seebilirsiniz.
Diyalog kutusu iki ksmdan oluur. st blmde, tanml projeler listelenirken, alt blmde ise seilen projelerle ilgili
zellikler yer alr.
Autodesk Inventor Ak
Autodesk Inventor ile modelleme sreci, ilk olarak bir proje dosyasnn tanmlanmas ile balar. Proje dosyas,
zerinde alacanz projenin dizin yapsn tanmlar. Bu dizin yapsna gre, Autodesk Inventor dosyalar (para ve
montajlar) yklenir.
Autodesk Inventor parametrik bir modelleyicidir. Parametrik tabanl demek, geometrilerin parametreler ve/veya
snrlamalar ile tanmlanmasdr.
Autodesk Inventor ile para modelleme, 2 boyutlu eskizlerin tasarm ile balar. Eskizler, oluturulmak istenen
geometrinin llendirme ncesi eklini ifade eder. Bu eskizler, daha sonra ller ve geometrik snrlamalar ile,
istenen konuma ve bykle getirilir:
SAYISAL GRAFK
Bu eskizler, daha sonra, kat modelleme ortamndaki unsur (feature) komutlaryla, 3 boyutlu kat modele dntrlr.
Tasarlanan 3 boyutlu kat modellerin, teknik resim ortamnda, teknik resim grnleri alnr ve bunlar llendirme /
detaylandrma zellikleri ile gelitirilir.
Paralar, daha sonra, montaj dosyalarnda bir araya getirilir ve montajlanr.
SAYISAL GRAFK
Montajlarn da teknik resim grnleri, teknik resim dosyalarnda oluturulur. ncesinde, istenirse, patlatlm
grnler kartlr.
Montaj dosyalar ierisine yerletirilen paralar, ilikisel olarak bu dosyada yer alr. Bunlarn kendi dosyalarnda
yaplan deiiklik, balandklar tm montaj/teknik resim dosyalarna yanstlr. Aadaki ekil, basit olarak, Autodesk
Inventor dosyalar arasndaki ilikiyi ve ba temsil etmektedir.
SAYISAL GRAFK
Autodesk Inventor Dosya Tipleri

Autodesk Inventor, aadaki dosya tiplerini ierir:
Part (Para) Dosyalar: Bir para dosyas, tek bir paray ieren dosyadr. Bu dosyada oluturulan paralar,
montaj modellemede kullanlr. Para dosyalarnn dosya uzants IPTdir.
Sheet Metal (Sac Metal) Dosyalar: Sac metal dosyalar, sac metal paralarn tasarm iin kullanlr. Bunlar
para dosyalarna benzerdir. Burada da tek bir sac metal para tanmlanr. Bunlarn uzantlar da IPTdir.
Assembly (Montaj) Dosyalar: Montaj dosyalar, bir ya da birden fazla para/alt montaj ieren dosyalardr. Bir
montaj dosyasna her hangi bir snr olmadan istediiniz kadar para/alt montaj yerletirebilirsiniz. Montaj dosyalarnn
uzants IAMdir.
Weldment (Kaynak) Dosyalar: Kaynakl paralarn tasarm iin kullanlan montaj modelleme dosyalardr.
Kaynak dosyalarnn uzants yine IAMdir.
SAYISAL GRAFK
Drawing (Teknik Resim) Dosyalar: Teknik resim dosyalar, para ya da montajlarn teknik resim
grnlerini ieren dosyalardr. Teknik resim dosyalar bir ya da daha fazla sayfa ierebilir. Teknik resmini
oluturacanz para ya da montajlar seerek, bunlarn grnlerini bu dosyalarda alabilirsiniz. Ayrca, sunum
dosyalarndan da teknik resim grnleri retilebilir. Teknik resim dosyalarnn uzants IDWdir.
Presentation (Sunum) Dosyalar: Sunum dosyalar, montajlarn dokmantasyonu iin kullanlan dosyalardr.
Sunum dosyalarnda, seilen montajlarn patlatlm grnleri hazrlanr, sunum iin canlandrmalar yaplr. Sunum
dosyalarnn uzants IPNdir.
SAYISAL GRAFK
Para Merkezli Tasarm ve Montaj Merkezli Tasarm

Geleneksel CAD sistemlerinde, montaj oluturan paralar ncelikle ayr para dosyalarnda tanmlanr, sonra
montajlanr. Autodesk Inventorda bu yntemi kullanabileceiniz gibi, montaj dosyas ierisinde de montaj oluturan
tm paralar yerinde tanmlayabilirsiniz.
Autodesk Inventor ile i akn iki farkl gruba ayrabiliriz. Bu, iki farkl i ak semeniz gerektii anlamna gelmez.
ounlukla, aada bahsedeceimiz deiik i aklar birlikte ve i ie geerek kullanlr. Aada resim, iki farkl i
akn simgelemektedir.
Montaj merkezli tasarmda, bo bir montaj dosyas alr ve montaj ortamnda, montaj oluturulan paralar modellenir.
Bu modelleme ynteminde, paralar arasnda geometrik ilikiler kurulabilir ve gerektiinde, paralarn kenar/yzey
bilgileri yeni para tanmnda kullanlabilir. Daha sonra, montajn patlatlm ve teknik resim grnleri kartlr.
Buna karn, para merkezli tasarmda, paralar, birbirinden bamsz olarak ayr para dosyalarnda oluturulur. Daha
sonra, bo bir montaj dosyas alr ve modellenen paralar, burada toplanarak montajlanr. Bundan sonraki sre
ayndr.
Hangi yntemin kullanlaca, tamamen tasarm gereksinimlerine gre deiir. Ancak, ounlukla bu iki yntemin
birlikte kullanld grlecektir. Baz durumlarda, yeni bir para modellenirken, bunun geometrileri, montajdaki dier
bir paraya bal olur. Bu durumda, bu paray, montaj ortamnda modellemek, byk kolaylk salayacaktr. Baz
durumlarda ise, para, tamamen bamszdr, yani dier paralar arasnda herhangi bir iliki yoktur. Bu durumda, bu
parann bir para dosyasnda oluturulmas daha kolay olacaktr.
Tipik bir Autodesk Inventor tasarm oturumunda, her modelleme iin izlenebilecek admlar aadaki gibi
zetlenebilir:
Proje dosyasn tanmlayn. Proje dosyalar, birbirine bal Autodesk Inventor dosyalarnn doru bir ekilde
yklenebilmesi iin nemlidir.
Kendi tanmladnz ablonlar kullann.
lk eskiz dzlemine, paranzn ilk temel eskizini izin.
Eskiz ve konum unsurlarn kullanarak, paranz tasarlayn.
Montaj ortamnda, paralar arasnda snrlamalar tanmlayarak, paralar konumlayn.
stendiinde, montajlarn patlatlm grnleri, sunum dosyalarnda yaratlr.
Tasarmnzn 2 boyutlu teknik resim grnlerini oluturun.
SAYISAL GRAFK
ablon Dosyalarn Kullanmak

Yeni bir tasarma balarken, yeni bir Autodesk Inventor dosyas aarsnz. FILE mensnn altndan New komutu
altrldnda, Autodesk Inventorun default ablon dosyalar alr:
Default blmnde, ykleme srasnda seilen standartlara gre, Autodesk Inventor ablon dosyalar listelenir.
Bunun dnda, English ve Metric blmleri yer alr. Buralarda da, ablon dosyalar yer alr.
Not: Eer, ykleme srasnda, standart olarak ISO/DIN ve birim olarak milimetre
semiseniz, Default altndaki ablonlar bu standartlarn ve birimlerin zellikleri
tar.
ablon dosyalar, nceden yaplan ayarlar ile yklenir. rnein, yeni bir teknik resim dosyas atnzda, her seferinde
bunun kendi antetiniz ile almasn istiyorsanz, nceden ablon dosyasnda bu deiiklii yapmanz ve bu dosyay
ablon dosyas olarak kaydetmeniz gerekir. Bylece, New komutu ile setiiniz bu ablon, sizin nceden yaptnz
ayarlarnz ve zellikler ile alr.
Standart olarak, ablon dosyalar, Autodesk Inventorun ykl olduu dizinler altndaki Templates dizininde yer alr.
Varolan bir ablon dosyasn deitirmek iin, bu dizin altnda bulunan dosyay Autodesk Inventor ile an. Gerekli
deiikleri yapn ve yine ayn yere kaydedin. FILE mensnn altndan New komutunu altrdnzda, yeni
tanmladnz ablon dosyas yer alr:
10
SAYISAL GRAFK
ounlukla, teknik resim grnleri iin irketinize zel ablon dosyalar hazrlamanz gerekir. nk, her irketin
anteti farkl olacaktr. Bu yzden, kendinize zel bir teknik resim ablonu oluturmanz gerekir. Bunun en basit yolu,
bo bir teknik resim dosyas amak, burada gerekli deiiklikleri yapmak ve bunu ablon dizini altna kaydetmektir.
11
SAYISAL GRAFK
Proje Dosyalar
Autodesk Inventor, tasarmlarda kullanlan dosyalarn organizasyonu ve balantlarn korunmas amacyla proje
dosyalar (project files) zelliini iermektedir. Bir proje, projenin temel dizini ve projede kullanlan dosyalarn
konumlarn belirten bir proje dosyasndan oluur.
Autodesk Inventor ile tasarm yaparken, birden fazla dosya oluturulur. rnein, bir para ve bunun teknik resim
grnleri iki dosyada saklanr: (a) para dosyas ve (b) teknik resim dosyas. Para dosyas teknik resim dosyasna
balanr (link). Bir montaj ve bunun teknik resmini tanmladnzda en azndan farkl dosya tipi yaratlr: (a)
Montaj dosyas, (b) para dosyalar ve (c) teknik resim dosyalar. Tm bu dosyalar birbirine bal olarak alr.
Montaj dosyasn atnzda, montaja yerletirmi olduunuz paralar, bu dosyaya balanr. Dolaysyla, bu montaj
dosyasn atnzda, bunun ierdii paralarn doru yklenebilmesi, proje dosyalarnda tanmlanan dizinlere ve
paralarn sabit diskte ya da a ortamnda nereye kaydedildiine baldr. Autodesk Inventor bir montaj, teknik resim
ya da sunum dosyasn aarken, hangi dizinler altna bakmasn proje dosyalarndaki tanmlar ile renir. Proje
dosyalar, bir tasarm (projeyi) sabit diskte ya da a ortamnda organize eder.
Bir proje dosyasnn oluturulmas, alma ortamna baldr. Temel olarak iki farkl alma ortamndan
bahsedebiliriz. Bunlardan ilki tek kullancl alma ortamdr. Burada, bir proje zerinde tek bir kullanc alr.
kincisi ise Vault alma ortam olarak adlandrlr. Burada, bir proje zerinde birden fazla kullanc, paylaml
olarak alr.
Paylaml alma ortamnn deiik trevleri olabilir. rnein, yar-paylaml diyebileceimiz alma ortamnda,
kullanc, zerinde alaca dosyalar, a ortamndaki ana bilgisayardan kendi bilgisayarna kopyalar ve bunlar
zerinde deiiklik yapar. Dier yandan, ortak ve paylaml kullanlan dosyalar adaki ana bilgisayarda kalr ve
buradan kullanlr.
Tamamen paylaml alma ortam diyebileceimiz ortamda ise tm dosyalar ana bilgisayarda durur ve kullanclar
dorudan burada alrlar. Dolaysyla tm veriler her zaman en son durumlaryla kullanlr. Fakat, revizyon kontrol
gibi konular gleebilir. Bu yzden, iyi bir a ynetimine gerek vardr.
Paylaml alma ortamlarnn kullanlmas iin Autodesk Vault yazlmna gereksinim duyulur. Eer, Autodesk
Vaultu yklemediyseniz, yaratacanz tm projeler, tek kullancl olacaktr.
alma ortamnn saptanmasndan sonra, proje dosyalarnn tanmlanmas gerekir.
Bir proje dosyas, projede kullanlacak tm dosyalarn konumlarn belirten bir yapya sahiptir. rnein, bir montaj
dosyasn atnzda, Autodesk Inventor, proje dosyasnda tanmlanm olan dizinleri aratrarak, o montaj ykler.
Eer aranan dosya, proje dosyasnda tanmlanan dizinler iinde deilse, Autodesk Inventor bu dosyay bulamayacaktr.
Bir proje dosyas, JPJ uzantl bir yaz (text) dosyasdr. Bu dosyann projenin temel dizini altnda olmasnda yarar
vardr. Yukarda dediimiz gibi, proje dosyas, projenin dizin yapsn tanmlar. Bu yzden, projeye balamadan bu
dosyann ve dolaysyla projede kullanlacak dizin yapsnn tanmlanmas gerekir.
Proje Dosyalarnn Yaps

Autodesk Inventorda FILE mensnn altndan Projects seilerek, proje dosyalarnn tanmland ve yer ald
blme ulalr:
12
SAYISAL GRAFK
Diyalog kutusunun st blmnde, daha nceden tanmlanm olan proje dosyalar yer alr. Ayn anda tek bir proje
dosyas aktif olabilir. Aktif proje dosyasnn tanmlad dizinler Autodesk Inventorun, dosya yklemeleri ve
kaydetmelerinde kullanaca dizinlerdir. Aktif proje dosyasn deitirmek iin, tm Autodesk Inventor dosyalarn
kapatn ve proje dosyalarnn listelendii st blmde, farkl bir proje dosyasna ift tklayn.
Diyalog kutusunun alt taraf ise, st taraftan seilen proje dosyasnn
zelliklerini listeler.
Proje Kategorileri
Proje dosyas aadaki kategorilerden oluur:
Type: Projenin tipini tanmlar. Varolan seenekler unlardr: Single User (tek kullancl alma) ve
Vault (Autodesk Vault alma ortam, yani paylaml alma ortam).
Location: Proje dosyasnn sabit diskteki ya da a ortamndaki yerini gsterir.
Workspace: Kullancn tasarm dosyalarnn yaratld, dzenlendii ve kaydedildii dizini gsterir.
Workgroup Search Paths: Paylaml alma ortamnda, tasarm ekibinin dier yeleri tarafndan
oluturulan verilere ulamak iin kullanlr.
Use Style Libraries: Projenin, stil ktphaneleri kullanp kullanmayacan tanmlar. Varolan seenekler
unlardr: Yes (stil ktphaneleri kullanlr), Read Only (stil ktphaneleri salt okunurdur) ve No (stil
ktphaneleri kullanlmaz.
Libraries: Autodesk Inventorun, standart paralara, Mechanical Desktop paralarna, iPartslara ya da

dier ktphanelere bakaca dizini tanmlar. Dier tasarmclarla paylaacanz ya da yeniden
kullanacanz para ve montajlarn bulunduu dizinlerdir. Bu dizinlerin nemli bir zellii vardr. Bir
ktphane dizini tanmlam iseniz, bu dizinler altnda bulunan paralar salt okunur (read only) olarak alr.
Bunlar zerinde deiiklik yaplmasna Autodesk Inventor izin vermez. Deiiklik yapmak iin, paray bu
dizin altndan aln ve ktphane dizinleri dndaki bir dizine kopyalayn. imdi, bu para zerinde deiiklik
yapabilirsiniz.
Frequently Used Subfolders: Burada, projede sklkla kullanlan alt dizinler tanmlanr. Bu blmde
tanmladnz dizinler Open diyalog kutusunda, sol tarafta ksa yollar olarak yer alr.
Folder Options: Stil ktphaneleri, ablonlar ve standart paralar ktphanesi ile ilgili ayarlar ve
seenekleri ierir.
Option: Proje dosyasnn kimi ayarlarn ve seeneklerini ierir.
Autodesk Inventor, dosyalar yklerken, proje dosyalarnda tanmlanm olan dizinlere bakar. Dosya yklemelerinde,
Autodesk Inventor aadaki sraya gre dizinlere ular:
1.
Ktphaneler
2.
alma alan (workspace)
3.
alma grubu dizinleri (workgroup search paths)
Birbirine balanm dosyalarn doru bir ekilde yklenebilmesi ve bunlarn bulunabilmesi iin, projelerin kurulumu
ve tanmlanmas nemlidir.
Proje Dosyalarnn zellikleri

Proje dosyalarnn nasl tanmland, alma ortamna baldr. rnein, paylaml alma ortamnda, bir proje
dosyasnn tanmlanmas ile tek kullancl alma ortamnda proje dosyasnn tanmlanmas birbirinden farkldr. Bu
blmde, olas alma ortamlarnda, proje dosyalarnn nasl tanmlanabileceini ve zelliklerini greceiz.
13
SAYISAL GRAFK
Autodesk Inventor ierisinde, FILE mensnn altndan Projects komutu seilerek, projelerin tanmland ve
dzenlendii ortama ulalr.
Burada, st blm, daha nceden tanmlanm projeleri ierir. Aktif olan projenin yannda ek iareti bulunur. Bu
listeden bir proje seildiinde, diyalog kutusunun alt tarafnda, seilen projenin zellikleri kategoriler altnda listelenir.
Not: Diyalog kutusunun sa tarafnda yer alan
kategoriler burada listelenecektir.
dmesine basarsanz, tm
Burada, rnek olarak tek kullancl (Single User) bir proje dosyasnn yapsn gryoruz. Workspace ikonu
yanndaki + ikonuna basarsak, alma alan iin tanmlanan ksa yol ve dizin grlr. Dizinler iin vereceiniz ksa
yollar, Open diyalog kutusunun sol tarafnda listelenir. Bylece, proje dosyasndaki belirli dizinlere ulamak
kolaylar.
rnein, Workspace altndaki seenei iaretler ve sa tu mensnden Edit komutunu altrrsak, buradaki
bilgileri dzenleyebiliriz. lk alana alma Alan yazalm. Bu tanmlama, bir ksa yol ilevi grr. alma Alan
karsnda ise bir dizin tanmlayalm. Diyalog kutusunun alt tarafnda yer alan Save dmesine basalm.
imdi, sol taraftaki listeden Open komutuna basalm. Open diyalog kutusunda, sol taraftaki listede bizim verdiimiz
zel isim (ksa yol) grlr; buna bastmzda alma alan iin tanmladmz dizine ulalr.
14
SAYISAL GRAFK
Proje Dosyalarnda Greceli Dizin Gsterimi

Workspace, Workgroup Search Paths gibi kategorilerde dizinler tanmladnzda, Autodesk Inventor, projenin
kk dizinine gre deien dizinleri saklar. Aadaki kategori tanmlamalarna bakalm. Location karsnda, proje
dosyasnn bulunduu dizin tanmlanr. Bu durumda, bu dizin D:\Egitim dizinidir. alma alan olarak tanmlanan
dizin ise, buna gre greceli olarak tanmlanmtr. Yani Autodesk Inventor, proje dosyasnn yer ald dizin yapsn,
alma alan dizininden kartr ve sadece bundan sonra gelen dizini gsterir. Buradaki rnekte, alma alan iin
tanmlanm olan dizin D:\Egitim\Model dizinidir. Proje
blmnde bu dizin .\Model olarak gsterilir. n taraf, proje
dosyasnn konumu ile ayn olduu iin atlr.
Buna karn, Libraries altnda tanmlanan Ktphane
kategorisinin dizin yaps mutlak olarak tanmlanmtr. nk,
bu dizin, projenin bulunduu dizin altnda yer almaz. Bu yzden
de, bu kategorinin dizini tam ismiyle grntlenir.
Bu yap olduka yararldr. nk, siz, projenizi ve bunun
altnda tanmlanan model dosyalarn baka bir dizin altna
aldnzda, dizinler greceli olarak tanmland iin, ayarlarla
uramak zorunda kalmazsnz. Yap aynen korunur. nk,
yine dizinler greceli olarak sralanmtr.
Proje Dosyasnn Yeri

Proje dosyas, zerinde altnz projenin dizin yapsn tanmlar. Bunu artk biliyoruz. Bir proje dosyasnn yerinin
nerede olmas gerektiini sorarsanz, burada nereceimiz, proje dosyasnn, o projenin hemen kk dizininde
saklanmas olacaktr. rnein, projenizin dosyalar D:\Egitim altnda yer alacaksa, proje dosyasnn da hemen bu kk
dizin altnda yer almas nerilir.
Proje Dosyalarnn Ksa Yollar Nerede Bulunur?
Proje dosyalarnz ok deiik yerlerde tanmlarsnz. Bunlar
aramakla uramamak iin, Autodesk Inventor, tanmlanm
projelere kolay ulamanz salayan ksa yollar tanmlar. Bu
ksa yollarn hangi dizin altnda tanmlanacana kendiniz
karar verebilirsiniz. Default olarak Autodesk Inventor bir yer
gsterir. Bu yeri deitirmek iin TOOLS mensnn altndan
Application Options... komutunu altrn ve alan diyalog
kutusunda File blmne gidin. Projects Folder altnda
tanml olan dizin, projelerin ksa yollarn ierir.
15
SAYISAL GRAFK
Dizin Yapsnn Kurulumu

Proje dosyalar, zerinde alacanz projenin sabit diskteki ya da a ortamndaki dizin yapsn tanmlad iin, bu
dizinlerin organizasyonu ve modellerin nereye kaydedilecei nemlidir. Bizim nerimiz, yeni bir projeye balamadan,
o projenin dizin yapsn nceden tanmlamanzdr.
Dizin yapsnn doru bir ekilde kurulumu, sonradan ortaya kabilecek, dosyalarn bulunamamas gibi sorunlar
ortadan kaldrr. Dosyalarn organize edilmesinde, alt dizinlerin kullanm da olduka nemlidir. zellikle byk
projelerde, model dosyalarnn mantkl bir organizasyonu gereklidir. Tm para ve montajlar tek bir dizin altnda
tutmak yerine, bunlar mantkl olarak tasarlanm alt dizinler altna yerletirmek organizasyonu kolaylatracaktr.
Projeler iin tanmlayacanz dizin yapsnn kurulumunda aadaki noktalara dikkat etmenizi neririz.
Dizinler iin irketinizde kullandnz isimlendirme ve irket standartlarn izleyin.
Daha nceki tasarmlarda kullandnz paralar, yeni bir projede deitirerek kullanmanz gerekiyorsa,
bunlar yeni projenin dizin yaps ierisine kopyalayn.
Eer, birok projede kullanacanz ve standart para kategorisinde bulunan paralarnz / montajlarnz varsa,
bunlar ktphane dizinleri altnda bulundurmanz en uygun yol olur.
Mantkl bir alt dizin yaps kurun ve projenizin dosyalarn bunlar altnda saklayn.
Proje Tipi Ayarlar

Proje tipleri, alma ortamnza baldr. Daha nceden bahsettiimiz gibi, iki farkl alma ortam kurulabilir: (1) tek
kullancl; (2) paylaml.
Not: Eer, Autodesk Vault yazlmn yklemediyseniz, tm projeleriniz tek
kullancl olarak tanmlanr. Paylaml alma ortam iin Autodesk Vault ve
Autodesk Data Managemenet Server yazlmlarn yklemeniz gerekir.
Eer paylaml alma ortamna gereksiniminiz varsa, Autodesk Inventor ykleme DVDsinde bulunan
Managing_Your_Data.pdf dosyasna bakabilirsiniz.
Sklkla Kullanlan Alt-Dizinler (Frequentlu Used Subfolders)
Sklkla kullanlan alt-dizinler, proje dosyalarnda yer alan kategorilerden birisidir. Burada, projenizde sklkla
kullandnz alt-dizinleri listeleyebilirsiniz. Autodesk Inventor dosyalarnn almasnda, sklkla kullanlan alt-dizin
tanmlamalar kolaylklar salar.
Fakat dikkat etmeniz gereken iki nokta vardr:
Burada tanmladnz alt-dizinler, ana proje dosyasnn altnda yer alan alt-dizinler olmaldr.
Sklkla kullanlan alt-dizinler, bal dosyalarn bulunmasnda etkili deildir. Sadece, dosyalarn kaydedilmesi
ve almasnda kolaylk salar.
Aadaki resim, bir proje dosyasnda tanmlanan sklkla kullanlan alt-dizinleri listelemektedir.
16
SAYISAL GRAFK
Open komutu ile dosya amak istediinizde, soldaki listede bunlar listelenir ve dosyalara ulam kolaylatrr:
Proje Dosyasnn Dizin Seenekleri

Folder Options altnda, proje dosyasnn dizin seenekleri listelenir.
Styles Library, proje dosyasnda kullanlacak stil ktphanesinin yerini, Templates, ablonlarn yerini ve Content
Center Files ise standart paralar ktphanesi paralarnn yerini gsterir.
Proje Seenekleri
Options blm ise, deiik proje seeneklerini ierir.
Use Style Library: Tanmlanan tm dosyalarn stil ktphanesini kullanp kullanmayaca saptanr.
deiik seenek vardr. Yes, tm dosyalarn stil ktphanelerini kullanacan, No, tm dosyalarn stil
ktphanelerini kullanmayacan, bunun yerine ablonlar iinde tanmlanan zellikler ile oluturulacan ve
Read Only ise tm dosyalarn stil ktphanelerini salt-okunur bir ekilde kullanacan anlatr.
Not: Stil ktphanesi ile ilgili zellikler iin teknik resim oluturma blmne
baknz.
17
SAYISAL GRAFK
Old Versions To Keep On Save (-1 = All): Her bir kaydetme ileminde, ka adet eski versiyonun
saklanaca tanmlanr. Buraya gireceiniz deer, versiyon adedini gsterir. Eski versiyonlar, dosyann
bulunduu dizinin hemen altnda alan OldVersions dizini altnda saklanr.
Using Unique File Names: Projede tanmlanacak dosyalarn isimlerinin birbirinden farkl olup olamayaca
tanmlanr. Yes ile tm dosyalarn isimleri farkl olacaktr.
Name: Proje dosyasnn ismini gsterir.
Shorcut: Proje dosyas ksa yolunun ismini gsterir.
Owner: Projenin sahibini gsterir.
Release ID: Srm numarasdr.
Bir Proje Dosyasn Tanmlamak

Proje dosyalarn, Autodesk Inventor iinde ya da Project Editor yazlm araclyla tanmlayabilirsiniz.
Autodesk Inventor iinde proje dosyas tanmlamadan nce tm dosyalar kapatn. FILE mensnn altndan
Projects sein. Autodesk Inventor dnda ise, START > ALL PROGRAMS > AUTODESK > AUTODESK
INVENTOR 11 > TOOLS > PROJECT EDITOR yazlmn kullann.
Alan diyalog kutusunun altndan New dmesine basn. Yeni bir diyalog kutusu alr:
Buradaki liste, tanmlanabilecek olan proje tiplerini ierir. Proje tipleri unlardr:
New Vault Project: Autodesk Vault ykl ise aktif durumdadr. Yeni bir Autodesk Vault projesi yaratr ve
bir alma alan, bir ya da daha fazla ktphane tanmlanr ve ok-kullanc modu Vault olarak ayarlanr.
New Single-User Project: Dosyalarn bulunduu dizin kiisel alma alan olarak gsterilir, bir ya da
birden fazla ktphane dizini tanmlanr, alma grubu tanmlanmaz ve ok-kullanc modu kapatlr.
Tek-Kullancl alma Ortam

Eer, tek-kullancl proje dosyas tanmlarsanz, ok-kullanc modu otomatik olarak kapatlr. Bu alma ortam, tekkullancl sistemler iin uygundur. Kiisel bir alma alan yaratlr ve dosyalar burada yer alr.
Bu bilgilerden sonra, bir proje dosyasnn tanmlanmas ile devam edelim. Bir nceki diyalog kutusundaki seiminiz,
proje tipini belirtir. Bunlar yukarda grdk. Dolaysyla, her alma ortamnn hangi dizinlere gereksinim duyduunu
rendik. Buna gre, proje tipine bal olarak sizden istenen dizinleri tanmlayabilirsiniz.
imdi, tek-kullancl alma ortam iin bir proje dosyasnn nasl tanmlandna bakalm. Inventor Project Wizard
ile New Single User Project sein ve Next ile ilerleyin.
18
SAYISAL GRAFK
Name karsna, proje dosyasnn ismini ve Project (Workspace) Folder karsna da projenin kiisel alma
alann girin.
Next ile devam ettiinizde, ktphane dizinleri ile ilgili blm gelir.
Burada, o projede kullanlacak ktphane dizinleri yer alr. stediiniz ktphane dizinini sa taraftaki listeden sein.
Eer daha nce baka bir proje dosyasnda bir ktphane dizini tanmlanmam ise, buras bo olarak gelir. Ktphane
dizinini sonra da tanmlayabilirsiniz.
Finish ile proje dosyas tanmlanr.
Eer, Autodesk Inventor dndan bu ilemi yapyorsanz, aadaki diyalog kutusu alr.
19
SAYISAL GRAFK
Burada, New ile devam ederseniz, ayn diyalog kutular alr ve proje dosyas tanmlanr.
Tanmlama ileminden sonra, aktif olan proje dosyas hangisiyse, isminin yannda bir sembol bulunur:
Bir proje dosyasnn dzenlemesi de, benzer ekillerde, ya Autodesk Inventor iinden ya da Project Editor yazlm
yardmyla gerekleir. Autodesk Inventor iinde dzenleme yaptnzda, deiiklik yapacanz dizin alann sein ve
sa tu mensnden Edit komutunu iaretleyin.
20
SAYISAL GRAFK
Autodesk Inventor Kullanc Ara Yz

Autodesk Inventor kullanc ara yz Browser penceresi, ara ubuklar, menler ve yardm alma sistemlerinden
oluur.
Temel menler
Standart ara ubuu
Autodesk Inventor paneli
izim ekran
Browser penceresi
Durum ubuu
Yeni bir para, montaj ya da teknik resim dosyas olutururken, kullanc ara yznde sadece kullanlabilecek komutlar
grntlenir. Men yapsna aada bakacaz. lk olarak Browser penceresini grelim.
Browser Penceresi
Browser penceresi, Autodesk Inventorun temel ara yz bileenlerindendir. Bulunduunuz ortama para, montaj
modelleme, teknik resim sayfas vb. gre, ierii deiiktir. Aada farkllklar grebilirsiniz.
Para Modelleme Ortamnda
Para modelleme ortamnda, Browser penceresi parann unsur yapsn listeler. Para ismi en yukarda yazar ve bunun
altnda o parann ierdii unsurlar (features) ikonlar araclyla listelenir. Her bir unsur tipi iin farkl bir ikon
kullanlr. Ayn unsurlar, yaratl srasna gre isimlerinin sonuna bir rakam eklenerek ifade edilir.
Para isminin altndaki ilk unsura temel unsur (base feature) ad verilir. Yukardaki rnekte, temel unsur bir
ekstrzyondur. Browser penceresinde, temel unsura eklenmi olan dier unsurlar aa yaps eklinde grebilirsiniz.
21
SAYISAL GRAFK
Montaj Modelleme Ortamnda

Montaj modelleme ortamnda, montajda yer alan paralar ve bunlar arasnda tanmlanan
montaj snrlamalar ikonlar yer alr. Ayrca, montajlarn deiik konumlarnn yaratld
Representations ikonu da burada yer alr.
Sunum Ortamnda
Montajlarn patlatlm grnlerinin alnd sunum ortamnda Browser penceresinden
deiik bilgiler yer alr. Patlatma bilgileri, sekanslar gibi bilgiler burada listelenir.
Teknik Resim Ortamnda

Teknik resim ortamnda, Browser penceresinde, tanmlanan teknik resim grnleri,
para listesi vb. bilgiler yer alr.
zetle, Browser penceresini;

a.
Paralarnzn, montajlarnzn ve teknik resim izimlerinizin yapsn grmek,
b.
Modelinizdeki bamllklar grmek,
c.
Nesnelerin grnrlklerini ayarlamak,
d.
Para, montaj ve teknik resim grnlerini dzenlemek ve gncellemek,
e.
Modelde ya da teknik resim izimlerinde nesneleri silmek, dzenlemek, bunlarn isimlerini ve yerlerini
deitirmek
iin kullanabilirsiniz.
22
SAYISAL GRAFK
Autodesk Inventor Paneli

Autodesk Inventor paneli, Browser penceresinin st tarafnda bulunur ve modelleme ortamna bal olarak bununla
ilgili komutlar ierir. rnein, montaj ortamnda montaj modelleme ile ilgili komutlar; para modelleme ortamnda
unsur ilemleri Autodesk Inventor panelinde gsterilir:
Montaj dosyasndaki Autodesk Inventor paneli
Para dosyasndaki Autodesk Inventor paneli
Panelin st tarafndaki modelleme ortamn gsteren dmeye basarsanz, Expert seenei grlr. Expert seili
ise, Autodesk Inventor panelindeki komutlar, sadece ikonlar ile gsterilir. Eer, Expert seili deilse, Autodesk
Inventor panelindeki komutlar, ikonlar ve aklamalar ile grntlenir:
Autodesk Inventor ile altka, komutlar simgeleyen ikonlara alacaksnz; bu durumda, Expert modunda
almak kolaylaacaktr.
Ara ubuklar
Autodesk Inventor ara ubuklar Autodesk Inventor zelliklerine ve komutlarna daha hzl ulamanz salayan
ikonlardan oluur.
Ara ubuklarn amak/kapamak iin VIEW mensnn altndaki TOOLBAR blmn kullanabilirsiniz.
TOOLBAR blmnn altnda listenen ara ubuklar hangi ortamda olduunuza gre deiecektir.
Standart ara ubuu, en stte yer alr. Burada, dosya komutlar, bak as ve kaplama komutlar yer alr.
Men Yaps
FILE, EDIT ve VIEW menleri, dosya, dzenleme ve grntleme komutlarn ierir.
INSERT, FORMAT ve TOOLS menleri para, montaj, sunum ve teknik resim dosyalar iin farkl komutlar ierir.
23
SAYISAL GRAFK
WINDOW ve HELP menleri pencere ve yardm zelliklerine ulamak iin kullanlr.
Sa Tu Menleri
Sa tu menleri, farenin sa tuuna bastnzda kar. Bunlar, seilen nesne ya da ileme bal olarak deiik
komutlar listeler.
24
SAYISAL GRAFK
Windows Ksa Yollar

Komutlar altrmann bir baka yolu da Windows ksa yollarn kullanmaktr. Windows ksa yollar iki ya da tu
kullanlarak altrlr.
CTRL-C
Kopyalamak
CTRL-N
Yeni bir izim dosyas amak
CTRL-O
Bir izim dosyas amak
CTRL-P
kt almak
CTRL-S
Dosyay kaydetmek
CTRL-V
Yaptrmak (Paste)
CTRL-Y
Redo
CTRL-Z
Undo
Komut Tanml Tular

Autodesk Inventor, baz komutlarn tanmlanm olduu zel tular da ierir. Bunlara bastnzda, ilgili komut alr.
Autodesk Inventorun ierdii komut tanml tular unlardr:
F1
Yardm almak
F2
Pan
F3
Zum
F4
Bak asn deitirmek
F5
Bir nceki bak asna gemek
SHIFT+F5
Dier bak as
izime poz (balon) eklemek
Montaj modelleme ortamnda paralar arasnda snrlama uygulamak
l tanmlamak
Ekstrzyon
Teknik resim grnne geometrik tolerans sembol atamak
Delik delmek
izgi izmek
Ordinat ls tanmlamak
Montaj dosyasna bileen eklemek
Dndrme unsuru
Bir dzlemi eskiz dzlemi olarak tanmlamak
Sunum dosyasnda parann yerini deitirmek
ESC
Komuttan kmak
DELETE
Seilen nesneyi silmek
BAKSPACE
Komut aktif olduu srece eskizin son seilen nesnesini silmek
SHIFT+Sa tu
Nesne seim mensn amak
SHIFT+Dndrme
Srekli olarak parann dndrlmesi. Farenin sol tuu ile dnme durur.
CTRL+SHIFT
Seimden nesneleri karmak/eklemek
25
SAYISAL GRAFK
Ksa Yol Tularnn zelletirilmesi

Autodesk Inventor, ksa yol tularnn zelletirilmesini ve yeni ksa yollar tanmlanmasn salar.
Ksa yol tularn tanmlarken dikkat etmeniz gereken belli kurallar vardr. ncelikle, fonksiyon tularnn (F1, F2...)
dnda, aadaki tular da ksa yol tuu olarak kullanlamaz:
ENTER/RETURN
NUM LOCK
Windows tular
TAB
SCROLL LOCK
Men tular
BAKSPACE
PRINT SCREEN
SPACE BAR
CAPS LOCK
PAUSE/BREAK
ESCAPE
DELETE
Yn tular
NUM ENTER
Ayrca, standart olmayan ya da Internet tular da kullanlamaz.

ALT tuu ile birlikte A-Z ya da 1-0 tularn kullanmak da mmkn deildir; nk bunlar menlere ulamay
salayan standart Microsoft Windows tularn ierebilir. ALT tuunu rnein SHIFT ve CTRL ile harf ya da numara
tularnn kombinasyonu olarak kullanabilirsiniz.
Autodesk Inventorda, ksa yol tular tanmlamak iin, aadaki yntemi kullanlr:
26
1.
TOOLS mensnn altndan CUSTOMIZE komutunu altrn. Aadaki diyalog kutusu alr:
2.
Command sekmesine gidin. Commands altnda komutlar ve ilgili ksa yol tular eer varsa listelenir:
3.
Burada, ksa yol tuu atamak istediiniz komutu sein ve daha sonra bunun Shortcut kolonunu iaretleyin.
Ksa yolu yazabileceiniz bir kutucuk alr:
SAYISAL GRAFK
4.
Tek bir harf ya da numara girin ya da SHIFT, CTRL ve ALT tularn bir harf ya da numara kombinasyonu
olarak girin.
5.
ENTER ile ksa yol bilgisini tanmlayn.
6.
Close ile diyalog kutusundan kabilirsiniz.
Ksa yol tuunu silmek iin ilgili komutun Shortcut kolonunu iaretleyin ve DELETE ya da BACKSPACE tularn
kullann.
Diyalog Kutularnn Grnrln Kontrol Etmek

Autodesk Inventor ile alrken diyaloglarn grnrln kontrol edebilirsiniz. Normal koullarda diyalog kutular
ilem sonuna kadar tamamen ak kalr. Fakat, ikinci bir seenek olarak, fareniz diyalog kutusu zerine geldiinde
diyalog kutusu alr; aksi halde kltlr ve sadece diyalog kutusunun ismini gsteren yatay ubuk grnr. kinci
seenei aktif duruma getirmek iin, alan diyalog kutusunda, diyalog kutusunu kapatan dmenin yanndaki
dmeyi kullanabilirsiniz.
Aadaki ekiller diyalog kutularnn grnrln gstermektedir.
3B Koordinat Sembol
Para, montaj modelleme, sunum ortamlarnda, sol alt kede, X, Y
ve Z eksenlerini gsteren 3B koordinat sembol yer alr. Bu
sembol, bak anz ve eksenlerin ynn gsterir.
Krmz: X ekseni
Yeil: Y ekseni
Mavi: Z ekseni
27
SAYISAL GRAFK
Yardm Alma zellikleri

HELP mensnn altnda, Autodesk Inventorun elektronik yardm alma zellikleri bulunmaktadr.
Help Topics, genel yardm zelliklerini ierir. Yeni bir pencere alr ve buradaki Autodesk Inventor konu balklar
listelenir. lgili balklara farenin solu ile iaretleyerek ulaabilirsiniz.
Whats New, her srmde, o srmle birlikte yeni gelen Autodesk Inventor zelliklerini ierir.
28
SAYISAL GRAFK
Tutorials, Autodesk Inventor altrmalarn sunar. Bir pencere alr ve burada ilk olarak bir
konu bal seilir. Bu konu balnn altnda ise onunla ilgili altrmalar kar.
Altrmalara girildiinde, adm adm ne yaplacan gsteren pencereler ile o konu hakknda
bilgi edinmeniz ve altrmalar yapmanz mmkndr.
Help for AutoCAD Users, AutoCAD kullanclarnn Autodesk Inventorun farklarn renmeleri iin yardm
zelliklerini ierir. Yeni bir pencere alr ve burada, AutoCAD ile Autodesk Inventorun hem tasarm mant hem de
zellik farkll karlatrlr.
Programming Help Autodesk Inventor ierinde programlama ile ilgili yardm zelliklerini ierir:
Autodesk Onlineda Autodesk Inventor Skill Builders seenei vardr.
29
SAYISAL GRAFK
Bu seenek Autodeskin WEB sayfasn aar ve Skill Builders ad altnda, deiik konular ile ilgili bilgilendirici
yazlar yer alr. Bunlar bilgisayarnza indirebilir ve yazlm renmede kullanabilirsiniz.
Graphics Drivers Autodesk Inventor iin test edilmi Grafik kartlarn ierir.
About Autodesk Inventor ise, Autodesk Inventor ile ilgili seri numaras vb. Bilgileri ierir.
30
SAYISAL GRAFK
Not: NLM (a) srmlerinde, lisans dn alma ilemi buradan gerekletirilir.

Product Infrmation ile alan diyalog kutusunda, Borrow Licence lisans NLM
ortamndan kopartmak iin kullanlr.
31
SAYISAL GRAFK
Modellere Deiik Alardan Bakmak

2B eskiz zerinde alrken, eskizin bulunduu XY dzlemine genellik dik bakmanz yeterlidir. Buna karn 3B
modelleme ortamnda para ya da montajlara farkl alardan bakmak gerekir. Bu balk altnda Autodesk Inventorun
sunduu bak as deitirme zelliklerini greceiz. Burada anlatlan komutlar, modelleri fiziksel olarak hareket
ettirmez, sadece bak anz deitirir.
zometrik Bak
zometrik baka gemek iin, izim ekrannda farenin sa tuuna basn ve menden Isometric View komutunu
altrn.
Kamera Baklar
Bak anz ortografik ya da perspektif olarak ayarlayabilirsiniz. Bak anz deitirmek iin, Standard ara
ubuundaki ikonlar kullanabilirsiniz. stteki ikon ortografik bak iindir.
Ortografik bak
Perspektif bak
Glgeler
Modelinize daha gereki bir grnm verebilmek iin glgeleri kullanabilirsiniz. Glgeler aldnda, modelin altna,
o modelin glgesi yansr. ki seenek vardr: Ground Shadow ve X-Ray Ground Shadow. Ground Shadow
normal glgelendirmedir. Dieri ise, glge zerinde modelin iskeletini de grntler.
Glgeleri aktif duruma getirmek iin, Standard ara ubuundaki ikonlar kullanabilirsiniz.
32
SAYISAL GRAFK
Ground Shadow
X-Ray Ground Shadow
Bak As Aralar
Modele zum yapmak, farkl alardan bakmak iin Standard ara ubuundaki aralar kullanabilirsiniz.
Zoom All
Dosyadaki tm paralar grntleyecek ekilde zum yaplr.
Zoom Window
Pencere yntemiyle zum yaplacak alan gsterilir ve Autodesk

Inventor o alana zum yapar.
Zoom In-Out
(F3 tuu da kullanlabilir) Farenin sol tuuna baslarak modele

yaklalr/modelden uzaklalr.
Pan View
(F2 tuu da kullanlabilir) Pan yaplr.
Zoom Selected
Seilen yzey ya da yzeylere yaklalr.
Dynamic Rotate
Dinamik olarak bak as deitirilir.
Look At
Seilen yzeye dik bakmak iin kullanlr.
Common View
Dynamic Rotate komutu altrldktan sonra SPACE tuuna

baslrsa, Common View kutusu alr. Buradaki oklara baslarak,
bak as deitirilir. Common View kutusunu kapatmak iin
yeniden SPACE tuuna basn.
Grntleme
seenekleri
Modellerin nasl grntlenecei tanmlanr. Shaded (kaplanm),

Hidden Edge (gizli kenarlar grnr) ve Wireframe (tel
ereve) seenekleri vardr.
33
SAYISAL GRAFK
Para Modellemenin Temelleri

Autodesk Inventor unsur tabanl parametrik bir modelleme sistemidir. Autodesk Inventor ile parametrik kat
modellerin tasarm projelerinizin verimli bir ekilde oluturulmasn ve dokmante edilmesini salar.
Autodesk Inventor ile tasarma basit 2B eskizler ile balanr. Tasarm sreci boyunca modelinizi oluturacak
detaylandrmalar ve snrlamalar tanmlayabilirsiniz.
Modelinizin biimini ve bykln geometrik snrlamalar ve ller saptar. Unsurlar kullanarak, eskizleri
boyutlu modellere dntrr ve paranz gelitirebilirsiniz.
Tasarm alternatifleri, llerin ve geometrik snrlamalarn deitirilmesiyle kolaylkla elde edilir. Model zerine yeni
unsurlar (yuvarlama gibi) eklenerek ya da varolanlar dzenlenerek/silinerek model istenen duruma getirilir.
malat resimleri ise 3B modelden kolaylkla alnr. stenen grnler oluturulur, grnlere ller yerletirilir.
34
SAYISAL GRAFK
Grnler ile para arasnda iki ynl bir ilikisellik vardr. Parada yaplan deiiklikler otomatik olarak grnlere
yansr ve grnler gncellenir. Ayn durum, tersi iin de geerlidir.
Para modellemenin temel mant bu ekilde zetlenebilir. Detaya inmeden nce, para modelleme teknikleri altnda,
ilemlerin genel sralamasna da bakabiliriz.
Para Modelleme Teknikleri

Aadaki admlar parametrik kat modellerin ve ilikisel teknik resimlerin hangi sra ve mantk ile oluturulabileceini
genel olarak gstermektedir. Buna gre;
1.
Balangta, bir proje dosyasnn oluturulmas gerekir. Proje dosyalar, zerinde altnz projenin dizin
yapsn ierir. Autodesk Inventor proje dosyalarna gereksinim duyar. Bu yzden her projenin banda bir
proje dosyas tanmlanmaldr.
2.
Bundan sonra yeni bir para (.ipt) ya da montaj dosyas (.iam) tanmlanr. Paralar, para dosyalarnda
oluturulabildii gibi, montaj dosyalar iinde de tasarlanabilir. Dolaysyla, projenizin gereksinimlerine ve
byklne bal olarak ya bir para dosyas ile balayabilir ya da bir montaj dosyasn kullanabilirsiniz.
3.
Temel unsurun (base feature) eklini oluturan bir eskiz ile tasarma balayabilirsiniz. Bunun iin eskiz
(sketch) zellikleri kullanlr.
Eskiz geometrilerinin yaratlmas srasnda Autodesk Inventor, semboller ile bunlara atanabilecek geometrik
snrlamalar gsterir. rnein, yataylk, deylik, teetlik gibi snrlamalar, izim srasnda uygulanabilir.
4.
Eskiz geometrinizi inceleyin. Gerekli lleri ve geometrik snrlamalar tanmlayn.
Eskize geometrik snrlamalar atadnzda, eskizin biimini tanmlarsnz. Varolan snrlamalar silebilir, yenilerini
ekleyebilirsiniz.
5.
lleri tanmlayn. Eskizinize ller eklediinizde onun bykln tanmlarsnz. rnein, emberlerin
ap, dorularn uzunluu gibi ller bu aamada verilir. Daha sonraki aamalarda da bu llere ulap
istediiniz deiiklikleri yapabilirsiniz.
6.
Ekstrzyon, dndrme, sprme, loft gibi unsurlar kullanarak paranzn temel unsurunu tanmlayn.
7.
Yukardaki admlar tekrarlayarak dier unsurlar oluturun.
35
8.
SAYISAL GRAFK
stediiniz 2B teknik resim grnlerini oluturun.
Para Modelleme Ortamnda Stiller

IPT dosyalarnda FORMAT mensnn altndan Styles Editor komutu ile aadaki diyalog kutusu alr.
Stillerde renk, klandrma ve malzeme bilgileri tanmlanr. Color altnda renk bilgileri listelenir. Burada bir renk
iaretlendiinde, sa tarafta o rengin zellikleri grntlenir.
36
SAYISAL GRAFK
Seilen rengin zellikleri deitirilebilir. stenirse, varolan renklerden yeni bir renk de tanmlanabilir. Bunun iin
New... dmesi kullanlr. Yeni bir isim verilir.
Material altndan bir malzeme seildiinde, sa tarafta malzeme zellikleri grntlenir.
Import dmesi kullanlarak, stillerde (renk, klandrma ve malzeme) yaplan deiiklikler bir dosyaya yazlr.
37
SAYISAL GRAFK
Altrma: Bir Modele Deiik Alardan Bakmak

Not: Bu blmn altrma dosyalar Blm 01 dizininin altndadr.
Bu altrmada, Autodesk Inventorun bak as zelliklerini greceiz.

1.
01_Bakis_Acilari.iam dosyasn FILE mensnn altndaki Open komutu ile an.
Modelde Bir Alan Tanmlamak

1.
Zoom Window komutunu altrn.
2.
Aadaki gsterilen alan tanmlayn.
Belirttiiniz alana yaklalr.

3.
F5 tuuna basarak bir nceki bak anza geri dnn.

Bak Asn Deitirmek
1.
38
Rotate komutunu altrn. Bak anz deitirmede yardmc olacak sembol ekranda
grnr.
SAYISAL GRAFK
2.
mleci, dairenin iine gtrn ve farenin sol tuuna basarak bak anz deitirin.
3.
4.
imdi de imleci, semboln yatay ve dikey dorularna yaklatrn ve farenin sol tuuna
basarak bak anz deitirin.
5.
6.
Space tuuna basn. Kare prizma sembol grnr.
Yeil oklara basarak, bak anzn nasl deitiini izleyin.

7.
Yeniden Space tuuna basn.
8.
ESC tuu ile komuttan kn.
9.
izim ekrannda iken farenin sa tuuna basn ve menden Isometric View komutunu
sein.
Glgeler
1.
Ground Shadow komutunu altrn. Modelin altna modelin glgesinin yansdn

greceksiniz.
39
2.
SAYISAL GRAFK
Son olarak, X-Ray Ground Shadow komutunu altrn. imdi de glge zerinde modelin
iskeleti de grnr.
Altrmann sonu.
40
BLM
02
Eskizler ile almak
SAYISAL GRAFK
Terimler
Eskiz
(Sketch)
Bir koordinat sistemi, 2B eriler ve eriler zerine atanm l/snrlamalardan

oluan bir grup nesnedir. Bir eskiz, ayrca yardmc izim nesneleri de ierebilir.
Eskizler, eskiz unsurlarnn tanmlanmasnda kullanlr.
Eskiz ortam
(Sketch Environment)
Bir eskiz dzlemi (eskizin tanmland) ve eskiz aralarndan oluan ortamdr. Bu

ortamda eskizler yaratlr, dzenlenir ve istenen duruma getirilir.
Eskiz dzlemi
(Sketch Plane)
Eskizin yer ald dzlemsel yzey ya da alma dzlemidir.
Eskiz geometrisi
(Sketch Geometry)
Dorular, noktalar, dik drtgenler, spline eriler, yuvarlamalar, yaylar, emberler,

elipsler gibi nesnelerden oluan 2B geometridir.
Eskiz dmesi
(Sketch Button)
Command ara ubuunda yer alan ve eskiz ortamna ulamay ve oradan kmay
salayan komuttur.
Eskiz koordinat sistemi

(Sketch Coordinate
System)
Yeni bir eskiz izimine balandnda otomatik olarak tanmlanan ve eskiz

geometrileri iin koordinat sistemi gren bir konumlandrma aracdr.
Sembol
(Symbol)
Eskiz izimi srasnda kan sembollerdir. Eskiz geometrilerinin koordinat sistemine

ya da dier nesnelere gre ilikisini belirtir. Diklik, teetlik, yataylk gibi. Eskiz
sembolleri, imlecin hemen yannda gzkr.
Snrlama
(Constraint)
Eskiz geometrilerinin bykln ve eklini tanmlayan geometrik ya da l

kurallardr.
Geometrik snrlama
(Geometric Constraint)
Eskiz geometrilerinin eklini ve ilikisini tanmlar (e merkezlilik, paralellik gibi).
l snrlamas
(Dimensional Constraint)
Eskiz geometrilerinin bykln ve konumlarn tanmlar.
Parametre
(Parameter)
ller arasnda matematiksel ilikiler tanmlanmasn salar. Model llerine

sistem tarafndan otomatik olarak bir parametre atanr (d0, d1 gibi). Ayrca,
kullanc tanml parametreler de tanmlanabilir.
42
SAYISAL GRAFK
Eskizlere Giri
Tm 3 boyutlu tasarm sistemlerinde, modellemeye balarken, 2 boyutlu eskizler kullanlr. Eskizler, modellenen
parann unsurlarn oluturur. Ayrca, 2 boyutlu tasarm sistemlerinden farkl olarak, eskizler ller ve dier koullar
ile tanmlanr ve istenen biime getirilir.
Aada baz eskizler ve bunlar kullanlarak oluturulan unsurlar gsterilmektedir.
Ekstrzyon
Dndrme
Tm eskiz geometrisi eskiz ortamnda oluturulur ve dzenlenir. Eskiz geometrileri ise deiik eskiz komutlar
kullanlarak oluturulur.
Eskizlerin tanmlanma srecini aadaki gibi zetleyebiliriz:
1.
Modellenecek parann ilk temel geometrisini oluturacak olan eskiz, eskiz izim komutlar ile tanmlanr.
2.
Eskizler, l ve geometrik snrlamalar ile istenen biime ve konuma getirilir.
43
SAYISAL GRAFK
3.
Bu eskiz, 3 boyutlu unsur oluturma komutlaryla kat modele dntrlr.
4.
Parann tasarm iin gereken dier eskizler de ayn mantkla tanmlanr.
Eskiz Ortam
Eskizleri, 2 boyutlu eskiz ortamnda tanmlarsnz. Eskiz ortam aadaki gibidir:
Eskiz biimlendirme
komutlar
Eskiz komutlar
Aktif eskiz
44
Koordinat eksenleri
SAYISAL GRAFK
2D Sketch Panel, 2 boyutlu eskiz oluturma, dzenleme ve biimlendirme komutlarn

ierir.
Browser penceresinde aktif eskiz gsterilir. Eskiz aktifken, eskiz ikonunun fonu beyazdr
ve dier ikonlar kapatlr.
izim ekrannda ise, koordinat eksenleri ve orijin noktasnda 3B eksen sembol yer alr.
Standart ara ubuunun sa tarafnda ise, eskiz oluturma ile ilgili biimlendirme
komutlar yer alr.
Yeni bir para (Standard.IPT) ablon dosyas atnzda, ilk eskiz dzlemi otomatik olarak aktif duruma gelir ve ilk
eskiz bu dzlemde tanmlanr. lk eskizin tanmlanmas ve tketilmesinden sonra, dier eskizler yeni tanmlanan eskiz
dzlemlerinde oluturulur. Eskiz dzlemi olarak parann dzlemleri ya da alma dzlemleri kullanlr. Eskiz
dzlemlerinin tanmlanmasnda, dzlem seilerek, sa tu mensnden New Sketch komutu kullanlabilir.
Eskiz Seenekleri
TOOLS mensnn altndan Application Options komutunu altrdnzda, karnza Autodesk Inventor
seeneklerinin bulunduu diyalog kutusu kar. Bu diyalog kutusundaki Sketch blm eskiz seeneklerini ierir.
45
SAYISAL GRAFK
Burada, eskizler ile ilgili ayarlar yapabilirsiniz. Seenekler unlardr:
Constraint Placement Priority: Buradaki seenekler, eskiz geometrilerini olutururken, hangi snrlamalara
ncelik tannacan saptar. Eer Parallel and Perpendicular seili ise paralel ve diklik snrlamalar;
Horizontal and Vertical seili ise yatay ve deylik snrlamalar ncelie sahip olur.
Display blmnde, eskiz ortamnda grntlenecek olan nesneler tanmlanr. Grid Lines ile zgara
dorular, Minor Grid Lines ile minr zgara dorular, Axes ile eksenler ve Coordinate System
Indicator ile 3B koordinat sistemi sembol grntlenir.
Koordinat sistemi sembol ve zgara
46
Koordinat sistemi sembol, zgara ve eksenler
Snap to Grid ile tanmlanan zgaraya kenetlenerek izim yaplr.
Overconstrained Dimensions blmnn altnda, eskiz zerine fazladan atanm olan llerin ne olaca
tanmlanr.
Edit Dimension when created ise, lleri tanmlarken l kutucuunun alp almayacan tanmlar.
Autoproject edges during curve creation seildiinde, eskizlerin tanmlanmas srasnda dier dzlemlerdeki
kenarlarn zerine gelip eskiz dzlemine iz drlmesini salar.
Autoproject edges for sketch creation and edit seenei ise, yeni bir eskiz dzlemi tanmlandnda, bu
dzlem zerinde bulunan para kenarlar da otomatik olarak eskiz dzlemine iz drlr.
Paralel view on sketch creation seenei iaretlendiinde, eskiz dzleminin tanmlanmas ile birlikte bu
dzleme dik baklr.
SAYISAL GRAFK
Autoproject part origin on sketch create seenei, eskiz dzleminin tanmlanmas ile birlikte, orijin
noktasnn dzleme iz drlmesini salar.
Autobend with 3D Line Creation seenei, 3 boyutlu eskizlerin tanmlanmas srasnda, bkm yerlerinde,
otomatik olarak yuvarlamalarn tanmlanmasn salar.
Eskiz Kurallar
Eskiz geometrilerinin oluturulmasna gemeden, baz kurallar gz nnde bulundurmanz gerekir:
a.
Eskizi mmkn olduu kadar basit tutun. Yuvarlama yapmanz gereken kenarlar varsa ve bunlar kat model
zerinde uygulamanz sonucu deitirmiyorsa, eskiz geometrisinde yuvarlamalar tanmlamayn. Karmak
eskiz geometrilerinin ynetimi zorlaabilir.
b.
Basit geometriler kullanarak, daha karmak ekillere ulan.
c.
Eskizi, oluturmak istediiniz profilin byklne ve ekline yakn olacak ekilde izin.
d.
Eskizin ncelikle eklini sabitleyin, sonra bykln tanmlarsnz.
e.
Profiller iin kapal alanlar kullann.
47
SAYISAL GRAFK
Eskiz Oluturma Komutlar

Eskiz oluturma komutlarna, Sketch ara ubuundan ya da Inventor panelinden ulaabilirsiniz.
Line: Doru paras. Alt seenei spline eri izmek iin kullanlr.
Circle: Daire. Alt seenekler deiik ekilde daire izmek iin kullanlr.
Arc: Yay. Alt seenekler deiik ekilde yay izmek iin kullanlr.
Rectangle: Dikdrtgen. Alt seenek deiik ekilde dikdrtgen izmek iin kullanlr.
Fillet: Yuvarlama. Alt seenek pah krmak (chamfer) iin kullanlr.
Point, Hole Center: Nokta, delik merkezi.
Polygon: okgen.
Mirror: Aynalamak.
Rectangular Pattern: Kartezyen dizi.
Polar Pattern: Kutupsal dizi.
Offset: teleme.
Insert AutoCAD File: Bir 2B DWG izimi seilir ve eskiz geometrisi olarak kullanlr.
Create Text: Yaz eskileri oluturmak iin kullanlr.
Insert Image: Resim yerletirmek iin kullanlr. Bu resim, daha sonar, parann yzeyine
yaptrlr/iz drlr.
Eskiz ara ubuunda yer alan dier zelliklere ilgili konu balnda geri dneceiz.
Doru izme Komutu - Line
48
1.
Komutun altrmasndan sonra balang noktas iaretlenir.
2.
kinci noktay iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
3.
Dier noktalar da iaretleyin. Bu srada, imlecin yannda, deiik semboller grnr. Bunlar, geometrik
snrlamalardr. Eskizleri olutururken, belirli geometrik koullar da tanmlayabilirsiniz.
4.
Eer, baka bir eskiz nesnesinin balang, bitim ve orta noktasnn zerine gelirseniz, yeil renkli nokta ile
akma gsterilir.
Daire izme Komutu Center point circle & Tangent circle

1.
lk olarak dairenin merkezi iaretlenir.
2.
kinci olarak dairenin ap tanmlanr.
49
3.
SAYISAL GRAFK
Dier daire izme komutu da Tangent Circle komutudur. Burada, kenar seilerek, bunlara teet bir daire
izilir.
Elips Ellipse
1.
ki nokta iaretlenerek elipsin ilk ekseni tanmlanr.
2.
kinci ekseni tanmlamak iin son nokta iaretlenir.
Yay izme Komutu Three point arc, Center point arc & Tangent arc
50
1.
Yaylar deiik ekillerde izilir. Bunlardan ilki, yayn noktasn (Three point arc) iaretleyerek oluturulan
yaylardr. Yayn apn oluturan ilk nokta iaretlenir.
2.
apn ikinci noktas iaretlenir.
SAYISAL GRAFK
3.
Son nokta, yay tanmlar.
4.
kinci yay izme komutu Center point arctr. lk olarak yayn merkez noktas iaretlenir.
5.
kinci nokta, yayn yar apn tanmlar.
51
52
SAYISAL GRAFK
6.
nc nokta ile yayn uzunluu tanmlanr.
7.
Tangent arc komutunda seilen bir eskiz nesnesine teet yay izilir. lk olarak yayn teet olaca nesne
seilir.
8.
kinci nokta ile yayn dier noktas tanmlanr.
SAYISAL GRAFK
Dik Drtgen izme Komutu Two point rectangle & Three point rectangle
1.
Two point rectangle komutu ile iki nokta iaretlenerek dikdrtgen izilir.
2.
Three point rectangle ile ilk olarak bir doru paras tanmlanr. Bu doru paras dikdrtgenin bir kenarn
gsterir.
3.
nc nokta ile dikdrtgenin dier kenar tanmlanr.
Yuvarlama Fillet
1.
Yuvarlama deeri kutucua girilir.
2.
Yuvarlanacak kenarlar seilir ya da dorudan ke noktas gsterilir.
53
3.
SAYISAL GRAFK
Eer, kutucuktaki eittir dmesi seili ise, komuttan kmadan seilecek dier kenarlar da ayn yuvarlama
yar ap ile yuvarlanr.
Pah Krma Chamfer

1.
2.
Yuvarlama komutunun alt seenei olarak pah krma yer alr.Pah krmann nasl tanmlanacan ve deerleri
gsteren kutucuk alr.
dmesi basl ise, pah krma lleri de yerletirilir. Ke ya da pahlanacak kenarlar seilir.
lk seenekte, tek bir uzaklk tanmlanr ve seilen iki kenara da uygulanr.
54
SAYISAL GRAFK
kinci seenek ile iki kenardan uzaklk girilir.
nc seenekte ise bir kenardan uzaklk ve a girilir.
3.
Eittir sembol, ilk pahtan sonra uygulanacak dier pahlarn da ayn ller ile uygulanmasn salar.
Nokta, Delik Merkezi Point, Hole Center

1.
Nokta iaretlenir ve delik merkezleri ya da noktalar tanmlanr.
55
SAYISAL GRAFK
okgen Polygon
1.
okgenin kenar says tanmlanr.
2.
okgen iki nokta ile izilir.
Eskizlerin Dzenlenmesi
Para tasarmnda, birok eskiz tanmlarsnz. Eskizler, Browser penceresinde Sketch ikonu ile simgelenir. Eskizler,
bir unsur tarafndan tketildiinde (kullanldnda) o unsurun altna yerleir.
Henz tketilmemi eskiz
Tketilmi eskiz
Bir eskizi tanmladktan sonra, dzenlemek iin, eskiz ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Sketch
komutunu altrn.
O eskizin oluturulduu ortama dnlr ve istenen deiiklikler yaplr. Deiikliklerden sonra, para modelleme
ortamna dnmek iin, ya standart ara ubuundan RETURN dmesine basn ya da sa tu mensnden Finish
Sketch komutunu altrn.
56
SAYISAL GRAFK
Eskizlerin Snrlandrlmas
Eer, eskizlerinizdeki yaylarn ayn yar apta kalmasn ya da iki doru parasnn srekli paralel olmasn
istiyorsanz, bu nesnelere geometrik snrlamalar atayabilirsiniz. Geometrik snrlamalar, eskiz nesnelerinin uymasn
istediiniz koullar anlamna geliyor. Geometrik snrlamalar eskiz nesneleri ya da varolan unsurdan tretilmi
nesneler ile eskiz nesneleri arasnda tanmlayabilirsiniz.
Eskizi olutururken de, Autodesk Inventor snrlamalar yaratabilir. Bunun iin, izim yaparken, imlecin yannda bir
sembol gzkr; bu sembol atanacak olan snrlamay gsterir. rnein, aadaki ekilde, eskiz oluturulurken,
paralellik sembol kar, buna uyduunuzda snrlama tanmlanm olur.
Eskizi izdikten sonra ek snrlamalar tanmlayabilirsiniz.
Geometrik Snrlamalar
Baz snrlamalar sadece doru paralarna uygulanabilirken, bazlar da sadece yaylara ya da emberlere uygulanabilir.
Aadaki liste kullanabileceiniz tm geometrik snrlamalar iermektedir. Tm bu snrlamalara eskiz ara
ubuundan ya da Inventor panelinden ulaabilirsiniz.
Aadaki tablo, Autodesk Inventorun ierdii geometrik snrlamalar, bunlarn anlamlarn ve hangi nesnelere
atanabileceini zetlemektedir:
Snrlama
Atand Nesne
Anlam
Doru
Perpendicular: Diklik
Seilen nesneler birbirine dik duruma getirilir.
Doru
Parallel: Paralel
ki ya da daha fazla doru paras ya da elip eksenlerini paralel duruma
getirir.
Doru, daire, yay
Tangent: Teet
ki eriyi teet duruma getirir (ortak noktalar olmasa bile).
57
Snrlama
Atand Nesne
Anlam
Spline eri ile dier

nesneler arasnda
Smooth: Yumuaklk
Doru, nokta, dorunun

son noktas, merkez
noktas
Daire, yay
SAYISAL GRAFK
Bir spline eri ile baka bir eskiz nesnesi arasnda yumuak gei salamak
iin kullanlr.
Coincident: akma
ki noktay aktrr.
Concentric: E merkezlilik
ki yay/emberi e merkezli duruma getirir.
Dorular, elips
eksenleri
Colinear: E dorusallk
Dorular, bir ift nokta

(orta noktalar da dahil)
Horizontal: Yatay
Dorular, bir ift nokta

(orta noktalar da dahil)
ki doru parasn e dorusal duruma getirir.

Nesneleri yatay duruma getirir. ki nokta seildiinde, bunlarn Y
koordinatlar eitlenir.
Vertical: Dey
Nesneleri dey duruma getirir. ki nokta seildiinde, bunlarn X
koordinatlar eitlenir.
Dorular, daireler,
yaylar
Equal: Eitlik
Dorular, noktalar,
daireler, yaylar
Fix: Sabitlemek
Dorular, noktalar,
daireler, yaylar
Symmetric: Simetri
Seilen yay/emberlerin radyuslarn ve doru paralarnn uzunluklarn

eitler.
Nokta ya da erileri, eskiz koordinat sistemine gre sabitler. Dorular asal
ve konum olarak sabitlenir. ember/yaylarn merkezleri seilirse, konumlar
korunur; radyuslar seilirse byklkleri korunur.
Seilen iki nesneyi, bir merkez dorusuna gre simetrik duruma getirir.
Snrlamalarn Planlanmas
Eskizleri tanmlarken, baz geometrik snrlamalar otomatik olarak atanr. Eskizi istenen konuma ve biime getirmek
iin ek snrlamalar atamanz gerekir.Aada baz temel neriler yer almaktadr.
58
Eskizdeki bamllk ilikilerine karar verin. Eskizleri tanmlarken, eskiz elemanlarnn birbirlerine gre
nasl bir ilikilerinin olacan dnn ve buna gre snrlamalar atayn.
SAYISAL GRAFK
Otomatik olarak uygulanan snrlamalar analiz edin. Eskizleri tanmlarken, baz snrlamalar otomatik
olarak uygulanr. Eer, bunlar, sonraki ilemleri etkileyecekse, silinmeleri gerekebilir.
Sadece gereken snrlamalar uygulayn. Eskizi tamamen snrlandrmak gerekli deildir. Eskizi tamamen
snrlandrmadan da kat modelleme komutlarn uygulayabilirsiniz.
Byklkten nce geometriyi sabitleyin. nce, geometrik snrlamalar uygulayn ve daha sonra ller ile
bykl tanmlayn.
lleri, kk elemanlardan nce byk elemanlar zerine uygulayn. ncelikle byk nesneler
zerinde llerin uygulanmas, istenmeyen bozulmalar nleyecektir.
Eskizi tanmlamak iin hem geometrik snrlamalar hem de lleri kullann. Baz durumlarda,
geometrik snrlamalar, eskizi tanmlamakta daha fazla kolaylk ve basitlik salar. Bu durumda geometrik
snrlamalar kullann. Snrlamalar ve ller birlikte, eskizin biimini ve konumunu tanmlar. Dolaysyla,
bunlar birlikte kullanmanz neririz.
Boyutu deiebilecek olan eskiz elemanlarn dikkate aln. Baz durumlarda, tasarm srasnda, modelin
belirli boyutlar deiebilir. Bu durumda, bunlar nceden kestirebilmek baz kolaylklar salar. Dolaysyla,
sonradan deime ihtimali olan eskiz elemanlarn llendirmeden brakmak daha doru olabilir.
Snrlamalarn Grntlenmesi ve Silinmesi

Eskiz geometrileri zerine atanm olan snrlamalar gizlenmitir; bunlar grmek iin, Inventor paneli ya da eskiz ara
komutunu kullanabilirsiniz. Komutun altrlmasndan sonra eskiz geometrileri
ubuundan Show Constraints
zerine gelinip bir sre beklenirse, o nesne zerindeki snrlamalar grntlenir. Snrlamalar grntlendikten sonra,
istenen snrlamann zerine gelindiinde, bunun hangi nesnelere atanm olduu da grlr.
59
SAYISAL GRAFK
Snrlamay silmek iin, silmek istediiniz snrlamay iaretleyin ve sa tu mensnden Delete komutunu sein.
Eskiz elemanlarnn tm zerindeki geometrik snrlamalarn grmek istiyorsanz, ksa yol tularn kullanabilirsiniz.
F8 ksa yoluna bastnzda, eskizdeki tm elemanlarn snrlamalar grntlenir.
F9 ksa yolu ile ise, tm snrlamalar gizlenir. Ayn komutlara, izim ekran zerindeyken sa tu mensnden de
ulaabilirsiniz.
Eskizlerde Yardmc izim Nesnelerinin Kullanm

Baz durumlarda, eskiz geometrisinin daha kolay oluturulabilmesi iin yardmc izim nesnelerine gereksinim
duyarsnz. Yardmc izim nesneleri, 3 boyutlu unsur ilemlerinde dikkate alnmaz, ancak, istenen eskizin daha kolay
oluturulmasnda size yardmc olur. Yardmc izim nesneleri, dier eskiz nesneleri gibi, geometrik snrlamalar ve
ller ile tanmlanabilir. Fakat, bunlar, 3 boyutlu unsur ilemlerinde dikkate alnmaz.
Aadaki ekilde gsterildii gibi, yardmc izim nesneleri ile istenen geometri kolaylkla tanmlanabilir:
60
SAYISAL GRAFK
Eskizlerde yardmc izim nesnesi kullanmak iin, standart ara ubuunun en sanda bulunan ikonlardan
yararlanabilirsiniz.
Sadan ilk ikon Construction adl ikondur. rnein, doru izme komutuna girdikten sonra, bu ikona basarsanz,
izeceiniz doru paras yardmc izim nesnesi olarak izilir. Yardmc izim nesnelerinin izgi tipleri, normal eskiz
elemanlarna gre farkldr. Bylece, yardmc izim nesneleri ile normal eskiz elamanlarn birbirinden ayrt
edebilirsiniz.
Centerline ikonu ise zel bir yardmc izim nesnesidir. Centerline ile eksenler tanmlayabilirsiniz. Bu eksenler,
rnein dndrme unsurunda, dnme ekseni olarak kullanlabilir. Bunlarn da izgi tipleri farkldr.
61
SAYISAL GRAFK
Eskizlerin llendirilmesi
Geometrik snrlamalar dnda, eskiz geometrisinin tanmlanmas iin ller kullanlabilir. ller ile eskiz
geometrilerinin byklkleri tanmlanr. llerde yaplan deiiklikler otomatik olarak eskiz geometrisinin konumu
ve byklne yansr. Aada llendirme ile ilgili baz rnekler grmektesiniz.
General Dimension
llendirme iin, General Dimension komutu kullanlr. Bu komut tm ller iin kullanlabilir. Yapmanz
gereken, llendirilecek nesneleri semek ve l eklini tanmlayacak ekilde lnn yerini saptamaktr. Seilen
nesne(ler) ve lnn konumu l biimini belirler. rnein, bir ember setiinizde, emberin ap llendirilir,
yay seildiinde ise radyusu. Eer, iki emberi seerseniz, emberlerin merkezi arasndaki uzaklk alnr.
l tanmlandktan sonra, ayarlara bal olarak l deeri tanmlanr. l deerini girmek iin, lye ift tklayn.
l deerinin girilecei ufak pencere alr.
l deeri olarak nmerik deerler verebilir ya da parametreler atayabilirsiniz. Deer girilen alana gelir ve sa tua
ya da ok tuuna bastnzda aada gsterilen seenekler kar. Measure ile izimden lm yaplarak deer girilir.
Show Dimensions modelde nceden tanmlanm eskizlerin llerini grnr klar.
llerin Deiik ekillerde Grntlenmesi

Autodesk Inventor ile eskiz ortamnda yaplan llendirme deiik ekillerde grntlenebilir. Default olarak,
llerin nominal deerleri gzkr. Dier seeneklere ulamak iin, TOOLS mensnn altndan Document
Settings komutunu altrn. Aadaki diyalog kutusu alr.
Units blm altndaki, Modeling Dimension Display blmnn altndan eskiz llerinin nasl grntlenecei
saptanr.
62
SAYISAL GRAFK
Display as value: ller nominal deerleri ile gsterilir. Tolerans bilgisi atanmsa da, bu grntlenmez.
Display as name: ller parametre isimleri ile grntlenir.
Display as expression: ller matematiksel ifadeler olarak grntlenir.
63
SAYISAL GRAFK
Display as tolerance: ller tolerans bilgileri ile grntlenir. Alt ya da st tolerans deeri seili ise,
lnn alt izilidir, fakat saysal deer olarak nominal deeri grntlenir.
Display as precise value: ller gerek deerleri ile grntlenir. Tolerans atanm llerin alt izilidir
ve gerek deer gsterilir.
llere Tolerans Bilgileri Atamak

Eskiz ortamnda llere tolerans bilgileri atayabilirsiniz. Bu tolerans bilgileri, hem modelde hem de teknik resim
ortamnda kullanlabilir. Modelleme ortamnda, tolerans deerleri arasnda seim yaplarak, modele uygulanmas
salanr. llere tolerans bilgileri atamak iin, l seilir ve sa tu mensnden Dimension Properties komutu
kullanlr.
Aadaki diyalog kutusu alr.
64
SAYISAL GRAFK
Settings altndan l zellikleri tanmlanabilir. Name karsna lnn parametre ismi girilir. Precision,
lnn sahip olaca anlaml basamak saysn tanmlar. Tolerance altndan, tolerans tipi seilir ve buna gre
tolerans deerleri hemen altta tanmlanr.
Evaluated Size altnda drt deiik seenek yer alr. Tolerans bilgisi atanm bir l, st tolerans deeri, alt tolerans
deeri, nominal deeri ve ara deeri ile eskiz nesnesine uygulanabilir. Buradaki seenekleri, bunlar arasndan seim
yapmanz salar.
Eskiz llerinin Grntlenmesi/Gizlenmesi

RETURN ile ya da sa tu mensnden Finish Sketch komutu ile para modelleme ortamna getiinizde, seilen
eskizlerdeki llerin grntlenmesi ya da gizlenmesi mmkndr. Para modelleme ortamndayken, bir eskizdeki
tm lleri gizlemek iin, Browser penceresinde, eskiz ikonunu sein ve sa tu mensnden Dimension Visibility
komutu ile lleri gizleyin / grntleyin.
65
SAYISAL GRAFK
Ayrca, para modelleme ortamndayken, izim ekrannda sa tu mens aldnda, Dimension Display altnda,
llerin nasl grntlenecei ile ilgili seeneklere de ulalr.
Fazladan Atanan ller

Eskizlere ller atadnzda, bunlar default olarak parametrik llerdir. Her bir l ile, eskizin hareket
serbestisini drrsnz. Eskizin hareket serbestisi kalmadnda, eskiz tamamen snrlandrlm olur ve bundan
sonra yeni snrlandrma ekleyemezsiniz.
Buna karn, eskiz geometrisini etkileyen ller dnda, tam tersi olarak geometrinin belirledii ller (bunlara
referans l de denir) de tanmlanabilir. Bunlara Driven Dimensions ad verilir. Bunlar, eskiz geometrisini
biimlendirmez, tam tersine, eskiz geometrisi tarafndan belirlenir ve referans amal kullanlr.
Bir eskize geometri tarafndan belirlenen l atamak iin, l komutuna girdikten sonra standart ara ubuundan
Driven Dimension
ikonu kullanlr. Bu lleri, dier parametrik llerden ayrmak iin, Autodesk Inventor,
bu lleri parantez iinde gsterir.
66
SAYISAL GRAFK
Eer standart ara ubuundan Driven Dimension

aadaki uyar kar:
ikonunu kullanmadan eskize fazladan l atadnzda,
Eer, Accept dmesine basarsanz, l eskize yerletirilir, fakat bir Driven Dimension, yani geometrinin
belirledii bir l olarak.
Otomatik llendirme
Auto Dimension
stenirse, eskiz lleri otomatik olarak da verilebilir. Bunun iin, Auto Dimension komutu kullanlr. Komuta
girdiinizde, bir diyalog kutusu alr ve atanabilecek llerin says gsterilir.
Apply ile atanabilecek ller eskize uygulanr. Bundan sonra eer otomatik atanamam ller kalrsa,
Dimension Required ksmnda bunun says gzkr.
Parametreler
Parameters
Parametreler, eskiz llerinde kullanlan deikenler olarak grlebilir. ki tr parametre vardr. Bunlardan birisi
sistem tarafndan verilen model parametreleridir. Dieri de kullanc tanml parametrelerdir.
llere bir deer verdiinizde, Autodesk Inventor her bir deere otomatik olarak bir parametre atar. Bu parametreler
d0, d1, d2 diye gider. Bunlar model parametreleridir. Kullanc tanml parametreler ise kullanclarn tanmladklar
parametrelerdir.
Tm parametreler, Parameters komutu ile grlebilir. Bir diyalog kutusu alr ve model ve kullanc tanml
parametreler listelenir.
67
SAYISAL GRAFK
st tarafta model parametrelerini gryorsunuz. Bunlar d0, d1, d2 diye gider. Bunlara kullanc tanml parametreler
atanabilir. Ama ncelikle o kullanc tanml parametrenin tanmlanm olmas gerekir. Kullanc tanml parametrelere
bir isim verilir, birimi saptanr, varsa denklem tanmlanr, buna gre de saysal bir deer ortaya kar. Daha sonra, bu
parametreler, eskizlere ya da unsurlara atanabilir. Parametrelerin kullanm alann ileride, akll paralar (iParts) sz
konusu olduunda daha ayrntl olarak greceiz.
l deerini tanmlarken, parametreler kullanmak istiyorsanz, l deeri kutucuuna bu parametrenin ismini
girmeniz yeterlidir. Bu kutucukta, denklemler de tanmlanabilir. Eer denklem sorunlu ise, yaz krmz olarak
gzkr. Sorun dzeltildiinde, normal rengine (siyah) dner.
68
SAYISAL GRAFK
Dier Eskiz Aralar

u ana kadar, temel komutlaryla, eskizlerin tanmlanmasn, daha sonra geometrik snrlandrmalar ve ller ile
biimlendirilmesini grdk. imdi de, spline erilerin kullanm, eskiz nesnelerinin dizilenmesi, aynalanmas ve
dier eskiz tanmlama zelliklerine bakalm.
Spline Eriler
Spline
Spline eriler ile, karmak formlar tanmlayabilirsiniz. Bu blmde, spline erilerin tanmlanmas ve
dzenlenmesini greceiz.
Spline eriyi tanmlarken, noktalar iaretlersiniz. Spline eri bu noktalardan geerek oluturulur. Noktalar
arasndaki gei ve bu geiin zellikleri seilen ynteme gre deiir. Default olarak, yeni bir spline erinin
tanmlanmasnda Smooth yntemi kullanlr. Fakat, bu yntem sonrasnda deitirilebilir.
Yukardaki ekilde grdnz gibi, spline erinin noktalar llendirme iin kullanlabilir. Spline eri
tanmlandktan sonra, bunun noktalar zerine gelinip, sa tu mens aldnda, deiik dzenleme komutlar
grlr.
Handle: Seilen noktada, o noktaya teet bir doru paras kar. Bu doru parasnn uzunluu teetliin
uzunluunu da tanmlar. Bu kan doru parasn llendirebilir ya da buna snrlandrmalar atayabilirsiniz.
Burada verdiiniz l deeri birimsizdir.
69
Curvature: Seilen noktadaki erilik kontrol edilir.
Flat: Seilen noktadaki dzlk kontrol edilir.
SAYISAL GRAFK
Spline erilere zg dier seenekler ise unlardr:
70
Insert Point: Spline eri zerine yeni bir ara nokta yerletirilir.
Close Spline: Spline erinin balang ve bitim noktalarn birletirir ve eriyi kapal bir eriye
dntrr.
Display Curvature: Erilerin grntlenmesi salanr.
Spline Tension: Spline Tension diyalog kutusu alr. 100e yakn olan deerler, noktalar arasndaki
keskinlii arttrr.
SAYISAL GRAFK
Eskiz Nesnelerinin Dizilenmesi

Pattern komutlar, eskiz nesnelerinin dizilenmesi iin kullanlr. Bu komutlar, AutoCADin Array komutuna
benzemektedir.
Kartezyen Dizileme Rectangular Pattern
Rectangular Pattern
Eskiz ortamnda seilen nesneler, iaretlenen eksenler boyunca dizilenir.
Komutun altrlmasndan sonra, Rectangular Pattern diyalog kutusu alr.
Geometry dmesi ile dizilenecek nesneler seilir. Direction1 ve Direction2 altnda dizileme eksenleri ve yn
tanmlanr. Her iki eksen boyunca eleman adedi ve elemanlar arasndaki mesafe de burada gsterilir.
Kutupsal Dizileme Circular Pattern
Circular Pattern
Eskiz ortamnda seilen nesneler, iaretlenen eksen etrafnda dizilenir.
71
SAYISAL GRAFK
Circular Pattern diyalog kutusu, dizilenecek nesnenin, dizileme ekseninin ve eleman adedinin tanmlanmasnda
kullanlr.
Eskiz Nesnelerinin Aynalanmas

Mirror
Eskiz ortamnda, seilen nesneler, tanmlanan bir eksene gre aynalanr. Nesneler ve bir eksen iaretlenir.
Eskiz Nesnelerinin telenmesi

Offset
teleme komutuyla, kapal ya da ak ulu profiller seilerek, bunlarn telenmesi salanr.
Komuta girdikten sonra, izim ekran zerindeyken, sa tu mens aldnda, telemeyle ilgili ek seenekler alr:
72
SAYISAL GRAFK
Loop Select seenei aktif ise, bitiik nesnelerin tm teleme iin seilir. Bu seenei kapattnzda, sadece
setiiniz nesneyi teleyebilirsiniz. Constrain Offset seenei ise, teleme sonrasnda, teleme mesafesinin tm
nesneler ile ayn olmasn salar. Yukardaki rnekte, iki adet yay ve iki adet doru, bu seenekler ile telendiinde,
her bir parann teleme miktar ayn olacak. Eer, Constrain Offset seenei kapatlrsa, her bir para iin farkl
teleme miktarlar verilebilir.
Constrain Offset seili
Constrain Offset seili deil
2 Boyutlu AutoCAD Verilerinin Eskizlere Transferi

AutoCAD ile izilmi 2 boyutlu nesneleri, Autodesk Inventorun eskiz ortamna aktarabilir ve burada, bu eskizleri 3
boyutlu tasarmn yap talar olarak kullanabilirsiniz. Dolaysyla, elinizde, 3 boyutlu tasarmn yapmak istediiniz
modelin 2 boyutlu teknik resim grnleri/kesitleri var ise, bunlar Autodesk Inventor iinde bir daha izmeniz
gerekmez. Yapmanz gereken, basit bir transferdir.
Insert AutoCAD file
lk olarak transfer etmek istediiniz DWG dosyasn sein. Open ile devam ettiinizde, aadaki diyalog kutusu
alacaktr.
73
SAYISAL GRAFK
Selective Import altnda, seilen DWG dosyasndaki katmanlar listelenir. Bunlardan istemediklerinizi kapatarak, bu
katmanlarda yer alan nesnelerin transferini engelleyebilirsiniz. nerimiz, sadece o eskizde kullanacanz geometrileri
transfer etmektir.
sterseniz, izim alanndan nesne seerek de transfer edilecek nesneleri tanmlayabilirsiniz. Bunun iin, Selection
altndaki All seeneini kapatmanz gerekir. Autodesk Inventor, birimli olarak alt iin, transfer edilen
nesnelerin birimi de nemlidir. Import Files Units altndan birim seebilirsiniz. Detected Units, Autodesk
Inventorun nerdii birimdir. Farkl bir birim tanmlamak isterseniz, Specify Units altndan, istediiniz birimi
seebilirsiniz.
Constrain End Points, seilen nesnelerin bitim noktalarna akma snrlamasn atamak iin kullanlr.
AutoCADdeki nesneler, her ne kadar birleik izilseler de, Autodesk Inventora aktarldklarnda, bunlara akma
snrlamasnn uygulanmas gerekir. Bu seenei iaretlediinizde, otomatik olarak akma snrlamalar uygulanr.
Eer, transfer etmek istediiniz nesneler, DWG dosyasnda Layout (kat dzlemi) blmlerinde ise, izim
penceresinin altndan istediiniz kat dzlemini seerek, buraya ulaabilirsiniz.
Finish ile transfer ilemi gerekleir ve seilen nesneler, Autodesk Inventorun eskiz ortamna yerleir.
DWG resminde tanmlanm olan ller, Autodesk Inventor ortamna, parametrik ller olarak aktarlr.
Kopyala-ve-Yaptr ile Veri Transferi
AutoCAD 2 boyutlu nesneleri, ayn zamanda kopyala-ve-yaptr zellii ile de Autodesk Inventor eskizlerine
alnabilir. Bunun iin, AutoCAD dosyasn an ve kopyalamak istediiniz AutoCAD nesnelerini iaretleyin. Sa tu
mensnden Copy ile devam edin (ya da CTRL+C ksa yolunu kullann).
74
SAYISAL GRAFK
Autodesk Inventor eskiz ortamna dnn ve sa tu mensnden Paste (ya da CTRL+V ksa yolunu kullann) ile
nesneleri yaptrn. Sizden, eskizin yerini gstermeniz istenir. Bu srada farenin sa tuuna bastnzda Paste
Options ile birimlerle ilgili seenekler karnza gelir.
Burada, Specify Units ile yeni biri birim tanmlayabilirsiniz. OK ile devam ettiinizde nesneler eskiz ortamna
yerleir.
Yaz Eskizi
Eskizlere yazlar da ekleyebilirsiniz. Yazlar, kabartma unsuru (Emboss) ile kullanlabilir.
Text
Yaznn yeri iin bir nokta gstermeniz yeterlidir. Format Text diyalog kutusu alr.
75
SAYISAL GRAFK
Burada, yaznn biimi tanmlanr. Alttaki pencerede yazy yazabilirsiniz. OK ile devam ettiinizde, seilen
zelliklere gre yaz eskize yerleir.
Yaznn evresinde dikdrtgen bir alan bulunur. Bu nesneler llendirilerek, yaznn konumu saptanr.
Yaznn dzenlenmesi iin, yaz zerine gelin ve sa tu mensnden Edit Text komutunu altrn. Yaznn
oluturulduu diyalog kutusu alr ve istediiniz deiiklikleri burada yapabilirsiniz.
Eskize Resim Yerletirmek

Eskizlere resimler de eklenebilir. Bu resimler, kartma unsurunda (Decal) kullanlr ve modelin zerine yaptrlr.
Insert Image
Komuta girildikten sonra eskize yerletireceiniz resmi semeniz istenir.
76
SAYISAL GRAFK
Open ile resim, eskize yerleir. Resmi, ke noktalarndan tutup ekitirdiinizde bykl deiir. ller ile
kenarlarn kullanarak, resmi konumlandrabilirsiniz.
Microsoft Excelden Koordinatlarn Alnmas

Autodesk Inventor, Excelde varolan koordinat bilgilerinin eskiz ortamna aktarlmasn salar. Koordinat le
cihazlarndan ya da farkl yntemlerle Excele aktarlm olan koordinat bilgileri, eskiz ortamna alnr ve her bir
koordinat bilgisi bir alma noktas olarak tanmlanr.
Import Points
Komutun altrlmasndan sonra, koordinat bilgilerinin bulunduu Excel dosyas seilir ve Open ile dosya alr.
Eer, transfer edilen Excel dosyasnda Z koordinat bilgisi de mevcut ise, aadaki uyar gelir. Burada sylenen, Z
koordinatlarnn dikkate alnmayacadr. nk, 2 boyutlu eskiz ortamna transfer yaplmaktadr. 3 boyutlu eskizlerde
ise, Z koordinatlar da dikkate alnr.
Devam ettiinizde, koordinatlar noktalar ile eskiz ortamnda tanmlanr. Bu noktalar kullanarak eskiz nesneleri
oluturabilirsiniz.
77
SAYISAL GRAFK
Excel dosyasndaki koordinatlarn yazm biiminde aadakilere dikkat edilmelidir.
Koordinat bilgileri, Excelde ilk sayfada bulunmaldr.
Tablo A1 hcresi ile balamaldr.
A1 hcresi bir birim ieriyorsa, tm noktalar bu birimi kullanr. Eer bir birim girilmemise, dosyann birimi
dikkate alnr.
Kolonlar u sray izlemelidir. Kolon A, X koordinatn, kolon B, Y koordinatn ve kolon C de Z koordinatn

ierir.
Hcrelerde formller kullanlabilir, ancak formln saysal bir deer vermesi gerekir.
Not: Excel tablosu ile transfer edilen noktalar arasnda bir ilikisellik yoktur.
Koordinat Girii ile Eskiz izimi

zellikle AutoCAD alkanl olan kullanclar, eskiz nesnelerini, koordinat girii ile tanmlamak isteyebilirler.
Autodesk Inventorda, bu yntemle eskiz izilmesi gerekmiyor. Ancak yine de byle bir seenek bulunmaktadr.
Inventor Precise Input ad verilen ara ubuunu amak iin VIEW mensnn altnda yer alan Toolbar blmne
gidin ve Inventor Precise Input seeneini sein.
78
SAYISAL GRAFK
Aada greceiniz ara ubuu alr.
Bir komuta girdiinizde, bu ara ubuuna koordinat bilgileri girerek izim yapmanz olanakl olur. Yapmanz gereken
ara ubuunda, X ve Y iin koordinat deerlerini girmek ve ENTER tuuna basmaktr. Autodesk Inventor, verdiiniz
koordinat bulur ve bu noktay iaretler.
Ara ubuunun solundaki ikonlardan Precise Delta seilirse, son noktaya gre koordinat tanmlamak mmkn olur.
Son nokta zerine 3B koordinat sembol yerleir.
79
SAYISAL GRAFK
Eskizlerin Dzenlenmesi
Autodesk Inventor eskizler zerinde kullanlabilecek baz dzenleme komutlar sunmaktadr. Bunlar unlardr:
Extend: Seilen nesneyi uzatr.
Trim: Seilen nesne krplr.
Move: Seilen nesnelerin yeri deitirilir.
Rotate: Seilen nesne(ler) dndrlr.
Bunlarn dnda, eskiz nesnelerinin atanm snrlamalara gre nasl deitiklerini grebilmek iin bir eskiz nesnesini
tutup ekitirmek de kullanlan eskiz dzenleme yntemlerindendir. Srkleme ile atanm snrlamalara gre eskizin
deiimi grlr. Eksik kalan snrlamalar ya da sistemin nasl davranaca bylece test edilebilir.
Dier eskiz seenekleri arasnda, izimdeki dier paralarn kenar/yzey bilgilerini eskiz dzlemine iz drme de
bulunmaktadr.
Project Geometry
Project Geometry komutu, iki trl kullanlabilir. Eer tek bir para zerinde alyorsanz, parann seilen kenar
zerinde allan eskiz dzlemine iz drlr.
Seilen bu kenarlar,
st dzleme iz
drlr.
kinci kullanm alan ise, paralar arasnda kenar/yzey bilgilerinin paylatrlmasdr. Eskiz dzleminde iken baka bir
parann kenarlar/yzeyi eskiz dzlemine iz drlr.
Project Cut Edges
Project Geometry komutunun alt zelliklerinden bir dieri de Project Cut Edges komutudur. Bu komut da, paralar
arasnda kullanlr. Setiiniz para ile eskiz dzleminiz kesitirilir ve kesiim gncel eskiz dzlemine iz drlr.
Aadaki rnek aklaycdr.
Bu rnekte, klandrlm olan dzlem eskiz dzlemimizdir.
80
SAYISAL GRAFK
Project Cut Edges komutunu altrp dairesel paray setiimizde, bulunduumuz dzlem ile para kesiir ve
kesiim kenarlar eskiz dzlemine iz drlr.
Grdnz gibi, kesiim sonucunda altta ve stte iki dik drtgen kesit, eskiz dzlemine yanstlr.
81
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Geometrik Snrlamalar

Dey ve Yatay Snrlamalar

Bu altrmada, Autodesk Inventorun eskizlerde kullanlan geometrik snrlamalarna
bakacaz.
02_Sinirlamalar.IPT dosyasn an.
82
1.
Browser penceresinde, dusey_yatay eskizini ift tklayn.
2.
Inventor panelinden, Vertical snrlamasn sein.
3.
Aada gsterilen nesneleri iaretleyin.
4.
Seilen nesneler dey duruma getirilir.
5.
Inventor panelinden, Horizontal snrlamasn sein.
6.
Aada gsterilen nesneyi iaretleyin.
7.
Seilen nesne yatay duruma getirilir.
SAYISAL GRAFK
Teetlik Snrlamas
1.
Browser penceresinde, tegetlik eskizini sa tu mensndeki Visibility komutunu

kullanarak grnr yapn ve dier eskizi ayn ekilde gizleyin. tegetlik eskizine ift tklayn.
2.
Inventor panelinden, Tangent snrlamasn sein.
3.
genin bir kenarn iaretleyin, sonra da daireyi. Ayn ilemi dier kenarlar iin de
uygulayn. Kenarlar, daireye teet duruma getirilir.
4.
Alt kenar, Horizontal snrlamas ile yatay duruma getirin.
5.
General Dimension komutunu kullanarak, aada gsterilen lleri tanmlayn.
Eitleme Snrlamas
1.
Browser penceresinde, esitleme eskizini sa tu mensndeki Visibility komutunu

kullanarak grnr yapn ve dier eskizi ayn ekilde gizleyin. esitleme eskizine ift tklayn.
83
SAYISAL GRAFK
2.
Inventor panelinden, Equal snrlamasn sein.
3.
Soldaki yay ve ona bitiik olan yay iaretleyin.
4.
Snrlamay uyguladktan sonra, yeniden soldaki yay ve sonra da en sadaki yay iaretleyin.
Tm yaylarn yar aplar eitlenmi olur.
5.
Soldaki yayn yar apn General Dimension komutu ile tanmlayn. lye bir deer
verin. Dier yaylarn yar ap da otomatik olarak ayarlanr.
E Dorusal Snrlamas
84
1.
Browser penceresinde, es_dogrusal eskizini sa tu mensndeki Visibility komutunu

kullanarak grnr yapn ve dier eskizi ayn ekilde gizleyin. es_dogrusal eskizine ift
tklayn.
2.
Inventor panelinden, Colinear snrlamasn sein.
3.
Eskizin, sa ve soldaki yatay kenarlarn iaretleyin. Setiiniz kenarlar, hizalanr ve e

dorusal duruma getirilir.
SAYISAL GRAFK
Simetri Snrlamas
1.
Browser penceresinde, simetri eskizini sa tu mensndeki Visibility komutunu

kullanarak grnr yapn ve dier eskizi ayn ekilde gizleyin. simetri eskizine ift tklayn.
2.
Inventor panelinden, Symmetric snrlamasn sein.
3.
lk olarak aada gsterilen kenarlar soldan saa doru iaretleyin.
4.
Simetri ekseni olarak ortadaki dik doruyu iaretleyin.
5.
imdi de yaylar sein. Son olarak stteki doru paralarn. Komuttan kmadnz iin, ilk
admda tanmlam olduunuz simetri ekseni, yeniden seilmek zorunda deildir.
85
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Eskiz zellikleri

Bu altrmada, Autodesk Inventorun eskiz zelliklerini greceiz.
1.
2.
Standard (mm).ipt ablonunu kullanarak yeni bir para dosyas an. Bunun iin, What to
do dmesi altndan New sein ve Metric blmnden Standard (mm).ipt ablon
dosyasn iaretleyerek OK dmesine basn.
Center Point Circle
zerinde tanmlayn.
komutunu altrn ve emberin merkezini tam orijin noktas
emberin yar ap yaklak olarak 10 mm olacak. Bunun iin, merkez noktasnn

tanmlanmasndan sonar, sa alt kedeki radyus deerini gsteren koordinat kutularn
kullanarak emberi oluturun.
3.
86
ki adet ember daha izin, bunlarn aplar biraz daha kk olsun.
SAYISAL GRAFK
4.
Parann d kenarlar, emberlere teet olacak. Bu amala, dorular izerken teetlikleri de

salayabiliriz.
Line komutunu altrn (L harfine basarak). lk dorunun balang noktasn kk
ember zerinde aada gsterildii gibi iaretleyin, ancak iaretledikten sonra farenin sol
tuundan parmanz ekmeyin.
Fareyi (sol tua basl olarak) byk embere doru ilerletin. Aada gsterildii gibi, her iki
ember zerinde de teetlik sembolleri kana kadar byk ember zerinde gezinin; her iki
teetlik sembol ktnda farenin sol tuunu brakn.
aretle ve srkle
ki teetlik
5.
Ayn yntemi kullanarak, doru paras daha tanmlayn:
87
SAYISAL GRAFK
Yardmc izim Nesnelerinin Kullanm

Eskizlerde yardmc izim nesneleri kullanarak hem gerekli l/snrlamalar azaltabilir hem
de eskizi daha kolay ifade edebilirsiniz.
1.
Yeniden Line komutunu altrn.
2.
Standart ara ubuunun en sanda bulunan Construction ikonunu iaretleyin.
3.
emberlerin merkezleri arasna aada gsterildii gibi, iki doru paras izin.
4.
Inventor panelinde bulunan snrlama ikonunun yanndaki oka basn ve oradan da

Horizontal (yataylk) snrlamasn iaretleyin.
5.
Sol ember ile byk emberi birbirine balayan yardmc doru parasn iaretleyin.
6.
Dikkat ederseniz, snrlamann atanmasyla, sa taraftaki emberin ap deiti. Sa ve

soldaki emberlerin aplarn eitlemek iin Equal (eit)
snrlamasn kullanacaz.
lk nce sol taraftaki emberi iaretleyin, sonra da sa taraftaki emberi.
88
SAYISAL GRAFK
llerin Eklenmesi
Eskiz geometrilerinin byklklerini ve konumlarn tanmlamak iin lleri kullanacaz.
1.
General Dimension komutunu altrn (D harfine basarak).
2.
Aadaki lleri tanmlayn:
Soldaki emberin ap 10 mm
Ortadaki emberin ap 20 mm
Yatay yardmc dorunun uzunluu 50 mm
3.
imdi de sadaki ember ile ortadaki emberi birbirine balayan yardmc doruyu
llendireceiz. Yardmc doruyu iaretleyin ve sa tu mensnden Aligned sein.
4.
l kutucuu aldnda (eer ly tanmlarken bu kutucuk otomatik olarak almyorsa,

lnn yerini gsterdikten sonra, buna ift tklayn) aada gsterildii gibi, 50 mmlik
yardmc dorunun lsn iaretleyin (seim ilemi srasnda bir parmak kacak ve
lnn rengi deiecektir). Bylece, bu yardmc dorunun lsne her zaman bal olacak
bir matematiksel iliki kurmu olacaz.
89
SAYISAL GRAFK
5.
Edit Dimension kutucuuna aadaki ifadeyi ekleyin (d2*1.25) ve yeil ek iaretine

basn:
6.
Sa tu mensnden Done ile ilemi bitirin.
7.
TOOLS mens altndan Document Settings komutunu altrn. Units sekmesine gelin
ve burada Modeling Dimension Display altndan Display as expression seeneini
iaretleyin ve OK ile devam edin. Bylece ller matematiksel ifadeler eklinde
grntlenir:
Yuvarlamalar
1.
Alt taraftaki doru paralar arasnda 20 mmlik bir yuvarlama tanmlayacaz. Bunun iin ilk
olarak Fillet
90
komutunu altrn.
2.
Fillet Radius kutucuuna 20 mm deerini girin.
3.
Aada gsterilen dorular iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
Yuvarlama zellii, seilen nesneler zerine daha nceden atanm olan l/snrlamalar
dikkate alr. rnein, bir doru parasnn llendirildiini varsayalm; yuvarlama
ileminden sonra, doru parasna atanm olan l kalacaktr.
4.
Son olarak, yardmc dorular arasndaki a lsn tanmlayn. A 115 derece olacak.
Bylece eskizimizin son hali aada gsterildii gibi olacaktr:
Altrmann sonu.
91
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Eskizlerin Paylatrlmas

Autodesk Inventor, tketilmi (unsur ileminde kullanlm) eskizlerin paylatrlmasn
salamaktadr. Bylece, ayn eskiz birok ilemde kullanlabilir.
1.
2.
3.
4.
Standard (mm).ipt ablonunu kullanarak yeni bir para dosyas an. Bunun iin, What to
do dmesi altndan New sein ve Metric blmnden Standard (mm).ipt ablon
dosyasn iaretleyerek OK dmesine basn.
Two-Point Rectangle
komutunu altrn.
Yaklak olarak 60 mm kenar uzunluuna sahip bir dikdrtgeni aada gsterildii gibi
izin:
Offset
iaretleyin.
komutunu altrn ve standart ara ubuundan Construction
ikonunu
Dik drtgeni iaretleyin ve yeni dikdrtgeni i ksma yerletirin.
5.
92
General Dimension komutunu altrn ve aada gsterilen lleri tanmlayn:
SAYISAL GRAFK
6.
Equal snrlamasn kullanarak, 60mmlik kenar ve yan kenar iaretleyin. Bylece, bir
kare elde etmi olduk.
7.
Sol alt ke ile sa st ke arasna bir yardmc doru izin (Line komutunu kullanarak).
8.
9.
Point, Hole Center

komutunu altrn. Command ara ubuundaki Style
listesinden Sketch Point sein.
Sa tu mensn an ve buradan Midpoint iaretleyin. Diyagonal doruyu iaretleyin.
10.
Sa tu mensnden Done ile ilemi bitirin.
11.
Bir nceki admda yerletirdiiniz eskiz noktasn iaretleyin ve srkleyerek orijin noktas
zerine aktrn.
93
SAYISAL GRAFK
imdi de daireler ekleyerek devam edeceiz.
94
12.
Center Point Circle komutunu altrn ve standart ara ubuundaki Construction

ikonunu iaretleyin ve yardmc izim nesnesi modunu kapatn. Aadaki gibi iki ember
izin. emberlerin merkez noktalar, yardmc dorularn kesiimi zerinde olacak ve d
kenarlara teet olacak:
13.
nc bir emberi, merkez noktas d dikdrtgenin sol alt noktas olacak ekilde izime
yerletirin.
14.
Offset komutunu kullanarak tm emberlerin ierisine onlardan daha ufak emberler

yerletirin.
15.
Aada gsterilen lleri tanmlayn:
SAYISAL GRAFK
16.
Ufak emberlerin aplarn, eitlik snrlamasn kullanarak eitleyin.
17.
imdi elimizde, birok unsur ileminde kullanlabilecek bir eskiz var. Neler yapabileceimize
bir bakalm.
18.
Klavyede E tuuna basarak Extrusion komutunu altrn.
19.
Ekstrzyon iin kullanlacak profilleri aada gsterildii gibi iaretleyin:
20.
21.
A ile dikdrtgenin iini iaretleyin.
B ile ufak emberler arasndaki alan iaretleyin.
C ile dier ufak emberler arasndaki alan iaretleyin.
Ekstrzyon derinlii olarak 2 mm girin ve yn olarak Midplane

iaretleyin.
seeneini
OK ile ilemi sonlandrn.
95
SAYISAL GRAFK
22.
imdi eskizi paylatralm. Bunun iin Browser penceresinde Sketch1i iaretleyin ve sa

tu mensnden Share Sketch komutunu altrn.
23.
Eskiz bylece paylatrlm oldu; dikkat ederseniz, Browser penceresinde, hemen

Extrusion1in zerine yerleti.
24.
Standard ara ubuundan Wireframe Display iaretleyin
25.
Klavyede E tuuna basarak Extrusion komutunu altrn.
26.
Aada gsterildii gibi, profil olarak ufak emberler arasnda kalan alan iaretleyin.
27.
Derinlik olarak 3 mm girin ve OK ile devam edin. Ekstrzyon yn olduu gibi kalsn.
28.
Yeniden E ile ekstrzyon ilemini altrn.
29.
Bir nceki admda seilen ayn alanlar yeniden iaretleyin.
30.
Derinlik olarak 6 mm girin. Yn ters taraf olacak:
31.
OK ile devam edin.
32.
imdi de byk emberler arasnda kalan alan 30 mmlik bir ekstrzyonla (yn Midplane
olacak) kat durumuna getirin.
33.
Son olarak, kesme ilemi (Extrusion-Cut) ile dikdrtgenin kalan ksmn atn.
34.
Bylece modelimiz bitmi oldu. Tek bir eskiz kullanarak, tm modeli oluturduk.
Altrmann sonu.
96
BLM
03
Eskiz Unsurlar
SAYISAL GRAFK
Terimler
Profil
(Profile)
Ekstrzyon, dndrme, sprme ve loft ilemlerinde modelin kesitini tanmlayan

kapal eskizdir.
zdm
(Projected geometry)
Model kenarlar ya da noktalar, alma unsurlar ya da baka bir eskizden, aktif

eskiz dzlemine izdrlen nesnelerdir. Bunlarn byklkleri, konumlar temel
alnan geometriler tarafndan belirlenir.
Extrzyon
(Extrusion)
Bir eskize derinlik verilerek elde edilen unsurdur.
Dndrme
(Revolution)
Bir kesitin bir eksen etrafnda belirli bir a ile dndrlmesidir.
Yol
(Path)
Sprme unsurunda, profilin gidecei yolu tanmlayan 2B erilerdir.
Sprme unsuru
(Swept Feature)
Bir profilin, belirli bir yol boyunca ilerleyerek oluturduu kat modelleme
ilemidir.
Loft unsuru
(Loft feature)
Kapal kesitlerin aralarnn doldurulmasyla elde edilen unsurdur.
98
3. Blm: Eskiz Unsurlar
SAYISAL GRAFK
Eskiz Unsurlar
Autodesk Inventor tr unsur (feature) sunmaktadr: Eskiz unsurlar, konum unsurlar (placed features) ve alma
unsurlar. Eskiz unsurlar, eskizlere gereksinim duyan unsurlardr. Ekstrzyon, dndrme, sprme, loft gibi unsurlar
eskizler zerine uygulanr. Aadaki ekillerde eskiz unsurlarn gryorsunuz:
lk eskiz unsuru, paralarn temel unsuru olarak da dnlebilir. Dier tm unsurlar, bu ilk unsurun zerine ina
edilir. Aadaki ekiller, ilk eskiz ve unsurun ardndan tanmlanan aamalar temsil etmektedir.
lk eskiz
lk eskizden oluturulan eskiz unsuru
kinci eskiz
kinci eskizden oluturulan eskiz unsuru
Tketilmi ve Tketilmemi Eskizler

Unsur ilemlerinde henz kullanlmam olan eskize tketilmemi eskiz diyoruz. 2B eskizi, 3B bir kat modele
dntrdnzde, bu eskiz tketilmi olur.
Aadaki ekilde, henz tketilmemi bir eskiz grlmektedir. Browser penceresinde, eskiz ikonu yer alr.
99
SAYISAL GRAFK
Eskiz tketildikten sonra grnmez olsa da, her aamada bu eskize geri dnlebilir ve istenen geometri ya da l
deiiklikleri yaplabilir. Eskizde yaplan deiiklikler paray otomatik olarak etkiler.
Eskiz tketildikten sonra, Browser penceresinde, eskiz unsuru, tketildii unsur ileminin (ikonunun) altnda yer alr.
Unsur ikonu altnda bulunan eskiz ikonunu iaretleyip sa tu mensne girdiinizde, eskizle ilgili komutlar alr.
Copy, seilen eskizi kopyalamak iin kullanlr. Kopyalanan eskiz, baka bir eskiz dzlemi gsterilerek,
buraya yaptrlabilir.
Redefine: Eskizin bulunduu dzlemin yeniden tanmlanmas iin kullanlr.
Share Sketch: Bu komutla eskiz paylatrlr ve baka unsur ilemlerinde kullanlabilir duruma gelir.
Not: Eskizi paylatrdktan sonra, geriye dnemezsiniz. Paylalan eskiz Browser

penceresinde yer alr ve silinemez.
100
Visibility: Eskizin grnrln deitirmek iin kullanlr.
SAYISAL GRAFK
Eskizler ve Profiller
Bir eskiz, birden fazla profil ierebilir. ki tr profil vardr: Ak ulu profiller ve kapal profiller. Kapal profiller, 3B
kat modeli tanmlayan profillerdir. Ak ulu profiller ise, bir yol tanmlar ya da yzey modellemede kullanlr.
Eskizleri olutururken, birden fazla kapal profil tanmlayabilirsiniz. rnein, aadaki eskiz birden fazla kapal profil
iermektedir:
Bu eskiz, kat modele dntrlrken, hangi profilin kullanlaca seilir.
Eskiz Dzlemleri ile almak

Eskizler, eskiz dzlemleri zerinde izilir. Yeni bir para dosyasnda ilk eskiz dzleminiz genellikle X-Y eskiz
dzlemidir. Bundan sonra, parann yzeyleri zerinde, parametrik olarak paraya bal alma dzlemleri zerinde
ya da koordinat sistemine gre oluturulmu dzlemlerde dier eskizler tanmlanr.
Eskiz dzlemlerinin konumu oluacak olan unsurlar etkiler. Bu yzden, para zerinde yeni bir eskiz tanmlarken,
bunun hangi eskiz dzleminde yer almas gerektiine nceden karar verilmelidir.
Eskiz dzlemlerini,
a.
Eskiz unsurlar iin eskizler tanmlamak,
b.
alma noktas yerletirmek,
iin kullanrsnz.
Bir eskizi izmeden nce bir eskiz dzlemine gereksinim olduunu syledik. Sra eskiz dzlemlerinin nasl
tanmlanabileceine geldi.
Sketch
ikonuna bastnzda eskiz dzlemi olacak bir dzlemin seilmesi gerekir. Dzlem olarak parann bir
yzeyini, nceden tanml bir alma dzlemini ya da koordinat dzlemlerinden birisini seebilirsiniz.
Bu ilemi tersinden de yapabilirsiniz. Yani nce para yzeyini ya da alma dzlemini seer, sa tu mensnden de
New Sketch komutunu altrabilirsiniz. Setiiniz para yzeyi/alma dzlemi eskiz dzlemi olarak tantlr.
101
SAYISAL GRAFK
Eskiz Dzlemi Olarak Para Yzeyinin Seilmesi

Parann varolan bir yzeyini eskiz dzlemi olarak tantabilirsiniz.
Seilen yzey
Yeni unsur
Unsur para ile

birlikte hareket
eder
Eskiz dzlemi olarak seilen yzeyin konumu deitiinde, bunun zerine izmi olduunuz unsur da otomatik olarak
deiir.
Eskiz Dzlemi Olarak Bir alma Dzleminin Seilmesi
Eer, eskizinizi yerletirmek istediiniz yerde bir para yzeyi bulunmuyorsa, rnein, bir parann yzeyinden belli
bir uzaklkta eskiziniz yerleecekse, nceden bir alma dzlemi oluturmanz ve sonra bunu eskiz dzlemi olarak
tantmanz gerekir.
Eskiz dzlemi iin seilen

alma dzlemi
alma dzlemi bu kenar
ieriyor
alma dzlemi
zerinde yaratlan
unsur
alma dzlemi bu
kenar ierir
102
SAYISAL GRAFK
Yukardaki ekillerden grld gibi, eskizimizi yerletirmek istediimiz yerde bir para yzeyi yok. Bu durumda
nceden bir alma dzlemini tanmlamamz gerekir. alma dzlemi tanmlandktan sonra, bu dzlem bir eskiz
dzlemi olarak tantlr. alma dzleminin yeri deitiinde, burada yaratlan unsurun yeri de otomatik olarak
deiir.
alma unsurlar konusunda daha ayrntl bilgi iin gelecek blme bakabilirsiniz.
Eskiz Dzlemi Olarak Koordinat Sistemi Dzlemlerinin Seilmesi
Her parann standart bir koordinat sistemi vardr. Bu koordinat sistemi X-Y, X-Z ve Y-Z dzlemleri, X, Y ve Z
eksenleri ile bir orijin noktasndan oluur. Bunlar grmek iin, Browser penceresinde Origin klasrnn yanndaki
+ iaretini tklayn. Koordinat sistemi dzlemleri ve orijin noktas grlr.
Standart
dzlemler
dzlemin orijin
noktas
Bu dzlemler ve orijin noktas izime baladnzda gizlenmi olarak dururlar. Bunlar seip, sa tu mensnden
Visibility ile grnr yapabilirsiniz.
Bu dzlemlerden birini eskiz dzlemi olarak semek iin, o dzlemi Browser penceresinden sein ve sa tu
mensnden New Sketch komutunu altrn.
Para Kenarlarnn Eskiz Dzlemlerine z Drlmesi

Bir para yzeyini eskiz dzlemine dntrdnzde, bu yzeyin sahip olduu tm kenarlar, eskiz dzlemine iz
drlr. Aadaki ekilde, parann bir yzeyi seilip, eskiz dzlemine dntrldnde, bu yzeyin sahip olduu
tm kenarlarn, eskiz ortamna iz drldn gryorsunuz.
z drlen bu kenarlara, referans geometrisi ad verilir. Referans geometrisi sayesinde, yeni eskizler, parann dier
kenarlarna gre llendirilir ve tanmlanr.
Eskiz dzlemine para kenarlarnn otomatik olarak iz drlmesini salayan seenek, TOOLS mensnn altndaki
Application Options komutundadr. Alan diyalog kutusunda, Sketch sekmesine gidin. Eer, Autoproject edges
for sketch creation and edit seenei seiliyse, eskiz dzlemi tanmlandnda, buradaki para kenarlar, eskiz
dzlemine otomatik olarak iz drlr.
103
104
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
Ekstrzyon Unsuru
Extrude
Eskizi oluturduktan ve gerekli snrlamalar atadktan sonra, ekstrzyon unsurunu kullanarak, nesnelerinizi boyutlu
duruma getirebilirsiniz. Ekstrzyon unsuru, en sk kullanlan unsur ilemlerindedir. Ekstrzyon unsuru ile, seilen bir
profile ykseklik vererek, bunu kat modele dntrebilirsiniz. Unsuru yaratrken, ekstrzyon ynn ve eim asn
tanmlamanz gerekir.
Komutun altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr.
Ekstrzyon unsuru iin, kapal bir profil gstermeniz gerekir. Extents altndan, profilin ykseklii tanmlanr. Yn
dmeleri ile ekstrzyon ileminin ynn gsterebilirsiniz
Output blmnn altndaki seenekler, ekstrzyon ile oluacak olan unsurun kat ya da yzey olmasn tanmlar.
Solid ikonunu setiinizde, model bir kat olarak retilir. Surface ise yzey model tanmlamak iin kullanlr.
Unsur lemleri Birleme, Kesme ya da Kesiim

Ekstrzyon unsurunu tanmlarken, bu unsurun varolan paray nasl etkileyeceini saptamanz gerekir.
seenek vardr:
a.
Join: Unsuru, paraya ekler.
105
b.
Cut: Unsur, paray keser.
c.
Intersect: Kesiim alr.
SAYISAL GRAFK
Etkileme Tipleri
Unsurun tanmlanmas srasnda ayrca, etkileme tipi de tanmlanr. Ekstrzyon iin varolan seenekler unlardr:
a.
Distance: Profili tanmlanan ynde ve belirtilen uzunluk kadar uzatarak

katy oluturur.
b.
To Next: Profili, tanmlanan yndeki ilk yzeye kadar uzatarak katy

oluturur.
c.
To: Profili seilen yzeye kadar uzatr.
106
SAYISAL GRAFK
d.
From To: Profilin balayaca ve bitecei yzeyler seilir ve profil bu iki yzey arasnda ilerleyerek katy
oluturur.
e.
All: Profil, tanmlanan ynde tm unsurlar etkileyecek ekilde uzatlr.
Ekstrzyon iin bunlar dndaki dier seenekler ise unlardr.

a.
Direction: Profilin ekstrzyon ynn tanmlar. Son ikon profilin dzlemini orta dzlem olarak alr ve her
iki ynde de profili uzatr.
b.
More blm dier ek seenekleri ierir.
Taper ile Ekstrzyon boyunca olan eim as tanmlanr.

Alternate Solution altndaki seenekler, etkileme tipi olarak To ve From To seildiinde aktif olur. Ekstrzyon
iin farkl zmler var ise buradan bunlar arasnda seim yaplr.
Minimum Solution ise, ekstrzyonun ilk bitim yzeyine kadar unsurun gereklemesini salar.
Infer iMate seenei ise, dairesel profillerin ekstrzyonunda akll snrlama zelliini paraya ekler. Snrlamalar,
sembollerle para zerinde gsterilir.
107
SAYISAL GRAFK
Not: Akll snrlamalar konusunda montaj modelleme blmne baknz.
Yukarda anlatlan yntemler dnda, ekstrzyon ya da dndrme miktarn iaretleyiciniz (fare) ile dinamik olarak
tanmlayabilirsiniz. Bunun iin, profilin zerine gelin ve imlecin aada gsterildii gibi olmasn bekleyin.
imdi farenin sol tuunu kullanarak dinamik olarak ekstrzyon ya da dndrme miktarn tanmlayabilirsiniz.
Gelikin Etkileme Tiplerinin Anlalmas

To (Bir Yzeye Kadar)
To etkileme tipinde, profilin uzatlaca yzey seilir. Profil bu yzeye kadar uzatlarak unsur oluur. Bu yzeyin
yannda kalan yzeylere de uzatma uygulanr.
Eer,
108
ksm iaretlenirse, o zaman sadece seilen yzey dikkate alnr; bunun yanndaki yzeyler kullanlmaz.
SAYISAL GRAFK
From-To (Bir Yzeyden Dierine)
From To etkileme tipinde, profil seilen bir yzeyden balayarak, iaretlenen dier yzeye kadar uzatlarak unsur
oluturulur. lk yzey, unsurun balang yerini, ikincisi ise bitim yerini tanmlar. Aada ekil, From To etkileme
tipi iin gzel bir rnektir:
Seilen yzeyler
To Next (lk Yzeye Kadar)
To Next etkileme tipinde, yn ve kat/yzey tanmlanr ve profil bu yn boyunca ilk yzeye kadar uzatlarak unsur
oluturulur.
109
SAYISAL GRAFK
Dndrme Unsuru
Revolve
Dndrme unsurunda bir profil ve bu profilin dnecei eksen gsterilir. Seilen profil, eksenin etrafnda tanmlanan
a kadar dnerek unsuru oluturur.
Dndrme komutunun altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr.
Profile ile dndrlecek kesit iaretlenir. Axis ise eksen semek iin kullanlr. Profil ve eksenin ayn eskiz iinde
tanmlanmas gerekir.
Dndrme iin u etkileme tipleri vardr:
a.
Angle: Profili tanmlanan eksen etrafnda ve belirtilen bir a ile dndrr.
b.
Full: Profili eksen etrafnda 360 derece dndrr.
110
SAYISAL GRAFK
Delik Delme Unsuru

Hole
Delik delme unsuru ile, parann istediimiz yerine, normal, haval, konik haval delikler delebiliriz. Delikler,
paray boydan boya delebilir ya da belli bir derinlie kadar gidebilir (kr delikler). Delik tipini istediiniz an
deitirebilirsiniz.
Hole komutunun altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr:
Placement altndan deliin yerleimi tanmlanr. Burada drt seenek yer almaktadr.
From Sketch: Bu seenein kullanlabilmesi iin delik delme komutundan nce, delii yerletirmek
istediiniz eskiz dzleminde delik merkezi tanmlanr. Delik merkezi olarak bir nokta (Point, Hole Center)
yerletirilir ve bu nokta istenildii gibi llendirilir.
Ayrca, yaylarn ya da emberlerin merkezleri ve doru paralarn balang/son noktalar da delik merkezi
olarak tantlabilir.
111
SAYISAL GRAFK
Linear: Bu seenekte, bir dzlem ve deliin merkezinin seilen referans kenarlardan uzakl girilir.
Dzlem iaretlendikten sonra, referans kenarlar da gsterilir. Referans kenarlardan mesafeler ller
iaretlenerek tanmlanr.
Concentric: Bu seenekte nce bir yzey, daha sonra da deliin merkezini tanmlayacak olan dairesel kenar
iaretlenir. Deliin merkezi bu dairesel kenarn merkezine oturtulur.
On Point: Bir alma noktas (work point) iaretlenir ve deliin delme yn tanmlanr. Bu seenein
kullanlabilmesi iin ncelikle alma noktasnn tanmlanmas gerekir.
Yerleim yeri ve yntemi tanmlandktan sonra, deliin zellikleri diyalog kutusunda girilir.
Deliin tipi (normal, haval ve konik haval) seilir ve buna gre sa taraftaki ksma deliin lleri girilir.
Termination, deliklerin paray nasl etkileyeceklerini tanmlar.
112
SAYISAL GRAFK
Distance ile delik boyu girilir, Through All ile delik paray boydan boya deler ve To ile deliin hangi
dzleme/yzeye kadar paray delecei tanmlanr. Sadaki alanda ise seilen delik tipine bal olarak delik
parametreleri girilir.
Drill Point ise kr deliklerin u ksmlarnn nasl olacan saptar.
En alttaki seenekler ise delikteki di ama zellikleri iin kullanlr. Simple Hole, delikleri di ama bilgisi olmadan
tanmlamak iin kullanlr. Tapped Hole seildiinde diyalog kutusunun alt tarafnda di ama bilgilerini
tanmlayacanz blm alr.
Di ama zelliklerini tanmlayan veriler, delik unsurunda saklanr ve otomatik olarak delik notlarnda grntlenir.
Di ama tipi, Thread Type altndaki listeden seilir. Metrik ya da ngiliz standartlar arasnda seim yaplabilir.
Full Depth seildiinde tm delik uzunluu boyunca di alr. Di alm delik tanmlanmasna karar verildiinde,
Nominal Size blm deerlerin girilmesi iin kullanlr.
Son seenek Clearance Hole seeneidir. Yine diyalog kutusunun altnda seenekler alr. Clearance Hole ile
cvatalar iin standart delikler tanmlanr.
113
SAYISAL GRAFK
OK ile delik modele uygulanr.
114
SAYISAL GRAFK
Feder (Rib) Unsuru

Rib
Feder unsuru ak bir profile kalnlk verilerek tanmlanr. Ekstrzyon ya da dndrme unsurlarnn aksine, feder
unsurunda, profil ak uludur, kapal deil.
Bu unsurda da ilk olarak bir eskize gereksinim vardr. Eskiz tanmlandktan sonra, Rib komutu ile feder unsuru
altrlr.
Direction, federin ynn gstermektedir. Yn, farenin hareketleri ile gsterebilirsiniz. Burada nemli olan, federi
tanmlayan eskiz nesnesinin modelin yzeyleri ile bulumasdr.
Kalnlk olarak verilen deer, federin kalnldr. Kalnln nasl uygulanacan ise ynler belirler. Bunun dnda
Extents federin tipini tanmlar. Aadaki rnek aradaki fark daha iyi anlatmaktadr:
To Next
Finite
Taper ile feder unsuruna bir eim as verebilirsiniz.

115
SAYISAL GRAFK
Sprme (Sweep) Unsuru

Sweep
Sprme unsuru iin, kapal bir profil ve bu kapal profilin gidecei yol tanmlanr. Bundan sonra, profil, yol boyunca
ilerleyerek unsuru oluturur. Profil ve yolun oluturulma sras nemli deildir. Fakat, profil ve yol iki ayr eskiz ile
oluturulmaldr. Yol olarak 2 ya da 3 boyutlu eskizler kullanlabilir.
Sweep diyalog kutusu aadaki gibidir.
Profile ile, sprlecek kapal kesit seilir; Path ise yolu semek iin kullanlr. Type altnda ise u seenekler
yer alr:
116
Path: Seilen profil bir yol boyunca sprlr. Diyalog kutusunda Orientation altnda iki seenek alr:
Path ve Parallel.
SAYISAL GRAFK
Bu iki seenek arasndaki fark, aadaki ekillerde gsterilmektedir.
Path seili
Parallel seili
Path seeneinde, profil yola dik olarak; buna karn, Parallel seeneinde, profil, bulunduu dzleme
paralel olarak ilerler.
Taper altnda da, sprme ilemine bir eim as verilebilir.
Path & Guide Rail: Bu seenekte, bir yol ve klavuz eri seilir. Klavuz eri, seilen yol boyunca ilerlerken
profilin, leini ve dnn kontrol eder. Aadaki ekilde profil bir yol boyunca ilerlemektedir. Klavuz
eri tanmlarsak, elde edeceimiz sonu deiecektir.
Sadece bir yol boyunca sprme
Klavuz eri ile sprme
Dikkate ederseniz, klavuz eri, sprme ileminde kullanlan profilin ilerleme srasndaki leini ve
dnn tanmlar. Ayrca, diyalog kutusunda yeni seenekler alr:
117
SAYISAL GRAFK
Burada, Profile Scaling ile profilin hangi eksende leklendirilecei seilir. Yukardaki eklimiz iin
uygularsak, aadaki sonular kacaktr:
X & Y
None
Path & Guide Surface: Bu seenekte, klavuz olarak bir yzey seilir. Dairesel olmayan bir profili,
dzlemsel olmayan bir yzey zerinde sprrken, bunun nasl burulacan klavuz yzey gsterir. Byle bir
yzey olmaz ise, istenen sonu alnamayabilir.
Aadaki ekilde gsterildii gibi, bir profili, yzey zerinde bulunan bir eri boyunca sprmek istiyoruz.
118
SAYISAL GRAFK
Eer, herhangi bir klavuz yzey kullanmazsak, elde edeceimiz sonu aadaki gibi olur:
Eer, yzeyi klavuz yzey olarak gsterirsek, profil bu yzeye gre burulacak ve sonu aadaki gibi
olacaktr:
Paralarn Kenarlar Boyunca Sprme

Sprme ilemi, bir parann kenarlar boyunca da yaplabilir. Bunun iin yol olarak 3 boyutlu eskiz tanmlanr. 3
boyutlu eskiz tanmlamak iin, standart ara ubuundan 3D Sketch komutunu altrn.
3 boyutlu eskiz ortamnda, Inventor panelinden Include Geometry komutu ile, yol olarak kullanlacak parann
kenarlar iaretlenir.
119
SAYISAL GRAFK
Yol tanmndan sonra standart ara ubuundan Return ile yeniden para modelleme ortamna dnlr. Sprlecek
kesit tanmlanr ve sonra sprme komutuyla unsur oluturulur.
120
SAYISAL GRAFK
Loft Unsuru
Loft
Loft unsurunda, kat model, tanmlanan eskizleri kesit olarak kabul edip, bunlarn aralarnn doldurulmasyla oluur.
lk nce kesitlerin tanmlanmas gerekir. Daha sonra komutun altrlmasyla Loft diyalog kutusu alr:
Loft ilemi ile karmak yzeyler ve modeller oluturmak mmkndr. Bu blmde, loft ileminde
kullanlabilecek aralardan bahsedeceiz.
Loft ilemini aadaki nesneler ya da durumlar tanmlar:
Kesitler: Loft ileminin geometrisini kesitler tanmlar. Kesitler, ak ya da kapal olabilir; ayrca kesit olarak
bir para yzeyi ve nokta da kullanlabilir. Noktalar sadece balang ve bitim kesiti olarak seilebilir.
Teet koullar ve kesitlerin etkisi: Bunlar, kesitlerin arasnn doldurulmas srasnda, teet koullarn ve
kesitlerin etkisini kontrol eder. Kesite teetlik bilgisinin eklenmesi, loft ileminin kesit dzlemine teet
olmasn salar. Kesitlerin etkisi ise bu teetliin loft ilemine olan etkisini tanmlar.
Loft ilemini kontrol eden etmenler: Loft ilemi srasnda, kesitlerin ilerleyecekleri yollar gibi etmenler,
ilemin biimini kontrol eder.
Yukarda da bahsettiimiz gibi, loft ileminde kesitler ile birlikte noktalar da kullanlabilir. Noktalar, ancak loft
ileminin balang ya da bitim kesiti olarak seilebilir.
121
SAYISAL GRAFK
Loft ilemini kontrol etmek iin birok deiik seenek kullanlabilir. Bunlar u ekilde zetleyebiliriz:
Loft ileminde yol kullanm: Loft ileminde, geometriyi tanmlamak iin kesitler ile birlikte yollar da
kullanlabilir. Kesitler bu yollar ilerleyerek geometriyi oluturur. Loft ileminde yol kullanmnn nasl bir
etki yarattn aadaki ekiller zetlemektedir. lk eklimizde, dorudan iki kesit seilmitir; ikincisinde ise
bularn ilerleyecekleri yollar da dikkate alnmtr.
Loft ileminde alan diyalog kutusunda, Rails blm ile yollar seilir.
Yollar, herhangi 2 ya da 3 boyutlu erilerden oluur, fakat bunlarn kullanmnda dikkat edilmesi gereken
birka nokta vardr.
122
a.
Yollar, loft ileminde kullanlacak kesitler ile kesimelidir.
b.
Yollar, yay, doru ve spline erilerden oluabilir; fakat her bir blm arasnda teetlik olmaldr.
c.
Model kenarlar, yol olarak kullanlabilir.
d.
stenildii kadar yol kullanlabilir.

SAYISAL GRAFK
Merkez erisi: Kesitlerin ilerlemesini tanmlayan yollar dnda, klavuzluk ilevi gren bir baka kontrol
arac da merkez erileridir. Merkez erisi, kesitlerin yeterli, fakat yolun karmak olduu durumlarda
kullanlabilir.
Yukardaki ekilde grld gibi, iki kesit seilmi, klavuz olarak merkez erisi gsterilmitir. Merkez
erisi, kesitlerin ilerleyecei yolu tanmlar.
Loft diyalog kutusunda, orta blmdeki seenekler, klavuz olarak yol ya da merkez erisi kullanmn
tanmlar.
Loft diyalog kutusunun Conditions sekmesi, kesitlerin teetlik ve teetliin etkisini tanmlar.
Free condition, herhangi bir koul tanmlamaz. Tangent condition seenei ise teetlii salar. Aadaki
ekiller Free condition ile Tangent condition arasndaki fark gstermektedir.
123
SAYISAL GRAFK
Free condition
Tangent condition
Dzlemsel yzeyler zerinde tanml kesitlerin bu dzleme teet olmalar salanr. Angle, eskiz dzlemi ile
loft ileminin arasndaki adr. Son olarak Weight, kesitler arasndaki geii tanmlar. Kesitin kendi
biimini ne kadar koruyaca anlamna gelir.
Transition blm, kesitler arasnda kar karya gelecek noktalar ile ilgili ayarlar ierir.
Autodesk Inventor kesitlerin arasn bir noktadan dierine doru doldurur. Bu blmde, karlkl gei olacak
noktalar seebilir ve bylece burulmay engelleyebilirsiniz. Automatic Mapping bu ilemi otomatik olarak
yapar. Bu seenek kapatldnda, noktalar arasndaki gei manuel olarak tanmlanr.
124
SAYISAL GRAFK
Aada, loft unsurunun tanmlanmas iin izleyeceiniz admlar bulacaksnz.

1.
Loft ileminde kullanlacak kesitleri ve eer gerekiyorsa bunlarn ilerleyecekleri yollar tanmlayn.
2.
Loft komutunu altrn. lk olarak kesitleri iaretleyin.
3.
Kesitlerin takip edecei yollar var ise Rails blmnn altndan bunlar iaretleyin.
4.
Gerekiyorsa, koullar tanmlayn ve OK ile loft ilemini uygulayn.
125
126
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
Yzey / Para Ayrma (Split) Unsuru

Split
Bu unsur iki amala kullanlr:
1.
Bir eskize gre parann yzeyleri ayrlr ve daha sonra bunlara eim as verilebilir.
2.
Para eskize gre ayrlr, belirtilen ksm atlr.
Yzey ayrma ve sonrasnda yzeye eim verilmesi
Para ayrma
lk olarak ak ulu bir eri eskizinin oluturulmas gerekiyor. Bundan sonra Split diyalog kutusu alr.
Method altndan para ayrma ya da yzey ayrma seilir. Faces yzey ayrma durumunda kullanlabilir; ayrma
ileminden hangi yzeylerin etkilenecei saptanr. All tm yzeyler anlamna gelir, dieri ile yzey semeniz istenir.
Split Tool ile ayrma ilemini yapacak eskizdir. Para ayrma durumunda ise, atlacak blm tanmlanr.
127
SAYISAL GRAFK
Kabartma (Emboss) Unsuru

Emboss
Bu unsur ile nceden tanmlanan profile gre para zerinde kabartma yaratlr. Profil olarak yaz eskizi ya da eskiz
aralar ile tanmlanm herhangi bir geometri kullanlabilir.
Eskizin tanmlanmasndan sonra Emboss komutu ile Emboss diyalog kutusu alr.
Profile kabartma ileminde kullanlacak profilin seimini salar. Type blmnn altnda u seenekler yer alr:
Emboss from Face: Profil alanna ykseklik verir.
Engrave from Face: Profil alanna derinlik verir.
128
SAYISAL GRAFK
Emboss/Engrave from Plane: Eskiz dzleminden tanmlanan yn ya da ynlere doru profil uzatlr ya da
paray keser. Bu seenek seildiinde, Taper alr ve profile a verilebilir.
Wrap to Face, Emboss from Face ve Engrave from Face seenekleri seildiinde kullanlabilir. Seilen profil,
eri yzey zerine sarlabilir.
Wrap to Face seilmeden
Wrap to Face seildiinde
Son olarak Emboss diyalog kutusundaki Top Face Color seenei, kabartmann ilemi ile oluan modelin st yzey
rengini tanmlamak iin kullanlr. Buradaki dmeye basn ve diyalog kutusundan istediiniz rengi sein.
129
SAYISAL GRAFK
kartma (Decal) Unsuru

Decal
Seilen bitmap imajn model zerine yanstlmas iin kullanlr. kartma yaptrmak olarak da dnebilirsiniz.
Logolarn, etiketlerin modeller zerinde gsterimi iin kullanlabilir.
kartma unsurunun kullanlabilmesi iin, ncelikle eskiz ortamnda bir resmin izime yerletirilmesi gerekir. Bunun
iin, eskiz ortamndayken, Insert Image komutu kullanlr. Kullanabileceiniz resimlerin BMP formatnda olmas
gerekiyor. Word ya da Excel dokmanlarn da bu ilemde kullanabilirsiniz.
Resim dosyas seilip eskize yerletirildikten sonra, bunun zelliklerini deitirebilirsiniz. Bunun iin, Browser
penceresinde, eskiz ikonunun altna yerleen resim ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Properties komutunu
altrn. Aadaki diyalog kutusu alr:
Orientation altndan, resmin eskiz dzlemindeki yerleimi saptanr. Mask iaretlenerek, resme belli bir saydamlk
da verilebilir.
Eskiz ortamndan kp, Decal komutuna girdiinizde Decal diyalog kutusu alr:
Image ile resim seilir; Face ile resmin yanstlaca yzey iaretlenir. Wrap to Face resmi seilen yzeyler
zerine sarar. Chain Faces, eer seilen yzeye bitiik yzeyler var ise kullanlabilir. Bu durumda, resim bu yzeyler
zerine de yanstlacaktr.
130
SAYISAL GRAFK
131
SAYISAL GRAFK
Yay (Coil) Unsuru

Coil
Yay unsuru ile helisel ilemler ya da paralar (yay gibi) tanmlanr. Aadaki ekillerde yay unsuru ile tanmlanm bir
yay ve yine yay unsuru kullanlarak oluturulmu bir di ama ilemini gryorsunuz.
Yay unsurunun kullanlabilmesi iin, ilk olarak helisel yol boyunca ilerleyecek kesit tanmlanr. Bu kesit 2B kapal
nesnelerden oluur. Yayn ekseni iin alma eksenleri kullanabilirsiniz ya da ayn eskizde kesiti tanmlayabilirsiniz.
Coil komutunun altrlmasndan sonra, Coil diyalog kutusu alr:
Profile ile kesit, Axis ile de eksen iaretlenir. Helisin dnme yn Rotation altndan girilir. Coil Size helisin
zelliklerini tanmlamak iin kullanlr.
132
SAYISAL GRAFK
Type altnda, helisin hangi parametrelere gre tanmlanaca seilir. Buna gre, alttaki seenekler kullanlarak, yayn
boyutu ve zellikleri tanmlanr.
Coil Ends ise yayn balang ve bitim zelliklerini tanmlar.
Flat ile yayn balang ya da bitim yerinde dz bir gei bulunur.
Natural
Flat
133
SAYISAL GRAFK
Unsurlarn ve Eskizlerin Dzenlenmesi

Unsurlar tanmladktan sonra, bunlar kolaylkla dzenleyebilir, zelliklerini ve boyutlarn deitirebilirsiniz.
Unsurlar tanmladnzda, bunlar, Browser penceresinde kendilerine zg ikonlar ile listelenir. Buradan, dzenlemek
istediiniz unsuru seer ve sa tu mensnden Edit Feature komutunu altrrsanz, o unsuru olutururken
kullanlan diyalog kutusu alr. Burada, unsurun zelliklerini deitirebilirsiniz.
Eskizler kullanlarak oluturulan unsurlarn, Browser penceresinde, tkettikleri (kullandklar) eskizler de bulunur.
Unsur ikonunun yanndaki + iaretine bastnzda, o unsuru oluturan eskize ulaabilirsiniz. Unsuru oluturan eskizi
dzenlemek iin, eskiz ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Sketch komutunu altrn.
134
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Gelikin Etkileme Tipleri

lk olarak, ekstrzyon unsurundaki gelikin etkileme tiplerine ve sonularna bakalm.

1.
03_Ekstruzyon.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Extrude komutunu altrn.
3.
lk olarak derinlik kazanacak olan kesiti sememiz gerekiyor. Bunun iin, ember profili,
herhangi bir noktasndan iaretleyerek sein.
4.
Extrude diyalog kutusunda, Extents altndan To seeneini iaretleyin.
5.
imdi de, ekstrzyonun gerekleecei dzlemi iaretlememiz gerekiyor. Aada gsterilen

yzeyi iaretleyin.
6.
Otomatik olarak aada gsterilen seenek de iaretlenir.
7.
OK ile devam edin. Modelimiz aadaki gibi olacaktr.
135
SAYISAL GRAFK
8.
stediimiz sonu bu deil. Bu yzden Browser penceresinden son ekstrzyon ilemini

gsteren ikonu iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Feature komutunu altrn.
9.
Diyalog kutusunda More blmne gidin ve Minimum Solution iaretleyin.
10.
OK ile istediimiz sonucu elde ederiz.
Altrmann sonu.
136
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Feder Unsuru

Bu altrmada, ak ulu bir eskiz tanmlayacaz ve daha sonra bunu kullanarak bir feder
oluturacaz.
1.
03_Feder.ipt dosyasn an.
2.
Sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn ve parnn ortasnda bulunan alma

dzlemini iaretleyin.
3.
ikonuna basn ve yeniden alma dzlemini

Standard ara ubuundaki Look At
iaretleyin. Bylece eskiz dzlemine dik bakabiliriz.
4.
Line komutu ile aada gsterildii gibi dik bir doru paras izin. Sonra da sa tu
mensnden Done ile devam edin.
5.
Three point arc komutunu altrn ve aada gsterildii gibi, dorunun son noktasndan
balayan bir yay izin.
137
6.
Sa tu mensnden Finish Sketch komutuyla eskiz ortamndan kn.
7.
Inventor panelinden Rib komutunu altrn.
8.
Aada gsterilen ynde ve 8 mm geniliinde bir feder tanmlayacaz.
SAYISAL GRAFK
Tanmlamalarnz yapp, OK ile devam edin.

9.
138
Browser penceresinde, feder unsuru Rib1 ikonuyla gsterilir. imdi bunu iaretleyin ve sa
tu mensnden Edit Feature komutunu altrn.
10.
Rib diyalog kutusu alr.
11.
Bu diyalog kutusunda, Extents altndan Finite dmesine basn ve deer olarak 25mm
girin. OK ile devam edin. imdi, feder unsuru aadaki gibi olacaktr.
SAYISAL GRAFK
12.
imdi, parann alt tarafna bakn. Burada yeni bir eskiz dzlemi tanmlayacaz. Aada
gsterilen dzlemi iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn.
13.
Line komutunu kullanarak, aada gsterildii gibi, birbirleriyle kesien 3 doru paras
izin:
14.
Sa tu mensnden Finish Sketch komutuyla eskiz ortamndan kn.
15.
Inventor panelinden Rib komutunu altrn.
16.
Aada gsterilen ynde ve 8 mm geniliinde bir feder tanmlayacaz. Ayrca Extents

altndan Finite dmesine basn ve deer olarak 6 mm girin.
Tanmlamalarnz yapp, OK ile devam edin.

139
17.
SAYISAL GRAFK
Bylece parann altnda da zgaray feder komutuyla oluturmu olduk.
Altrmann sonu.
140
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Sprme Unsuru

Bu altrmada, bir profilin, bir para kenar boyunca sprlmesini greceiz.
1.
03_Supurme.ipt dosyasn an.
2.
Command ara ubuundan Sketch dmesinin yanndaki oka basn ve kan menden
3D Sketch komutunu iaretleyin.
3.
Inventor panelinden Include geometry komutunu altrn.
4.
Parann st d kenarlarn srasyla iaretleyin. Seim bittikten sonra, sa tu mensnden

Done ile devam edin.
5.
Yine sa tu mensnden Finish Sketch komutunu altrn.
6.
imdi de sprecek profili tanmlayacaz. lk olarak bu profilin yerleecei eskiz dzleminin

tanmlanmas gerekiyor. Bunun iin, sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn
ve aada gsterilen dzlemi iaretleyin.
141
SAYISAL GRAFK
7.
Aada gsterildii gibi bir dikdrtgen izin. Dikdrtgenin bir noktas ke noktas zerinde
olacak.
8.
Sa tu mensnden Finish Sketch ile eskiz ortamndan kn.
9.
Inventor panelinden Sweep komutunu altrn. Profile olarak dikdrtgeni, Path olarak
da nceki ilemde oluturduumuz para kenarn iaretleyin. OK ile devam edin.
Bylece, altrmamz tamamlanm oluyor:
Altrmann sonu.
142
SAYISAL GRAFK
Altrma 4: Karmak Sprme lemleri

1.
03_Karmasik_Supurme.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Sweep komutunu altrn.
3.
Aada gsterilen kapal kesiti iaretleyin.
4.
Yol olarak aada gsterilen doru parasn gsterin.
5.
Diyalog kutusunda, Path & Guide Rail seeneini sein.
6.
Klavuz eri olarak aada gsterilen eriyi iaretleyin.
143
144
SAYISAL GRAFK
7.
OK ile sprme ilemini uygulayn.
8.
Kat modelin iindeki erileri daha rahat grebilmek iin, standart ara ubuundan Hidden
Edge Display seeneini sein.
9.
10.
Aada gsterilen kapal kesit otomatik olarak seilir.
11.
Yol olarak aada gsterilen eriyi gsterin.
SAYISAL GRAFK
12.
Diyalog kutusunda, Path & Guide Rail seeneini sein.
13.
Klavuz eri olarak aada gsterilen eriyi iaretleyin.
14.
OK ile sprme ilemini uygulayn.
15.
Browser penceresinde, End of Part ikonunu iaretleyin ve bunu Sketch11 altna kadar
srkleyin.
16.
Yeni yzey ve eskizler alr.
145
146
SAYISAL GRAFK
17.
Yzeyin zerine sprme ilemini kullanarak bir boaltma uygulayacaz. Dolaysyla,

ncelikle, yolun oluturulmas gerekiyor. Yol iin, 3 boyutlu bir eskiz kullanacaz.
18.
Sa tu mensnden, New 3D Sketch komutunu altrn. Bylece 3 boyutlu eskiz

oluturma ortamna geeriz.
19.
Oluturmak istediimiz yol, izimde bulunan yzey ile kat modelin kesiiminden kacak.
Bu yzden, Inventor panelinden, 3D Intersection Curve komutunu altrn.
20.
21.
Modeldeki yzeyi ve sonra da kat modelin st tarafn iaretleyin.
22.
OK ile bunlarn kesiiminden yeni bir eri yaratlr.
SAYISAL GRAFK
23.
Sa tu mensnden Finish 3D Sketch ile eskiz ortamndan kn.
24.
Daha rahat grebilmek iin, modeldeki yzeyi gizleyin.
25.
26.
Aada gsterilen kapal kesit otomatik olarak seilir.
27.
Yol olarak, bir nceki admda oluturduumuz 3 boyutlu eskizi iaretleyin.
28.
Kesitin, yzey zerinde doru bir ekilde burulmas iin, Type altndan Path & Guide
Surface seeneini iaretleyin ve aada gsterilen yzeyi sein.
29.
Diyalog kutusunda, kesme ilemi yapacamz da belirtmeyi unutmayalm. OK ile

sprme ilemi uygulanr.
147
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
148
SAYISAL GRAFK
Altrma 5: Loft Unsuru

1.
03_Fan.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Loft unsurunu altrn. Srasyla kesitleri iaretleyin:
3.
OK ile devam edin. Modelimiz aadaki gibi olacak:
4.
Fann kenarlarn yuvarlamak iin, Inventor panelinden Fillet komutunu altrn.
5.
Yuvarlanacak kenarlar aada gsterilmitir. Yuvarlama yar ap ise 40 mm olacaktr.
6.
Son olarak Inventor panelinden Circular Pattern komutunu altrn. Amacmz, fan
dizilemek.
7.
Dizilenecek unsurlar olarak loft ve yuvarlama unsurlarn Browser penceresinden sein.
8.
Rotation Axis ile delii iaretleyin. Fan says ise 4 adet olacak. Bunlardan sonra, OK ile
devam edin. Modelimiz aadaki gibi olacaktr:
149
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
150
SAYISAL GRAFK
Altrma 6: Loft leminde Ray Kullanm

1.
03_Joystick.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Loft unsurunu altrn. Kesitleri aadaki gibi iaretleyin:
4.
imdi de raylar iaretleyeceiz. nce, Loft diyalog kutusunda, Rails blm altndaki
Click to add yazsn iaretleyin. Sonra da yan tarafta bulunan 2 ray sein.
5.
Seimden sonra, Loft diyalog kutusunda OK ile ilemi sonlandrn. Modelimiz aadaki
gibi olacaktr.
Altrmann sonu.
151
SAYISAL GRAFK
Altrma 7: Merkez Erisi ve Nokta ile Loft
152
1.
03_Loft.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Loft komutunu altrn.
3.
Kesit olarak, Browser penceresinden Sketch16 ve Sketch20 eskilerini iaretleyin.
4.
Diyalog kutusundan Center Line seeneini iaretleyin ve izimde kesitler arasnda yer alan eriyi
sein.
5.
Loft ileminin n grnm aadaki ekilde olacaktr:
6.
OK ile ilemi uygulayn.
SAYISAL GRAFK
7.
Browser penceresinde, End of Part ikonunu iaretleyin ve bunu Work Plane14 altna kadar
srkleyin.
8.
Dier eskizler de alr.
9.
10.
Aada gsterilen kesitleri iaretleyin.
11.
Son kesit olarak en sada bulunan noktay iaretleyin. Loft ileminin n grnm aadaki gibi
olacaktr.
12.
imdi de en utu oluan keskinlii giderelim. Bunun iin Loft diyalog kutusunda Conditions
sekmesine gidin. Burada, Point Sketch22 iin Tangent seeneini sein.
153
SAYISAL GRAFK
13.
Teetliin etkisini artrmak iin, Weight altna 8 deerini girin. n grnmn nasl deitiine
dikkat edin. Keskinlii bylece kalmam oldu. OK ile loft ilemini uygulayn.
14.
Browser penceresinden en son uygulanan loft ilemini iaretleyin ve sa tu mensnden Edit

Feature komutunu altrn.
15.
Loft diyalog kutusunda Conditions sekmesine gidin. Burada, Point Sketch22 iin Tangent to
Plane seeneini sein. imdi sizden bir dzlem semeniz istenir. Loft ilemi bu noktada,
seeceiniz dzleme teet olacaktr.
16.
Aada gsterilen dzlemi (Work Plane14) iaretleyin.
17.
OK ile devam edin.

Son olarak G2 geili bir loft tanmlayalm.
154
1.
2.
Aada gsterilen para yzeylerini iaretleyin.
3.
Loft diyalog kutusunda Conditions sekmesine gidin. Burada, her bir kesit iin Smooth (G2)
Condition seeneini iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
4.
eklin nasl deitiine dikkat edin. OK ile ilemi uygulayn.
Altrmann sonu.
155
SAYISAL GRAFK
Altrma 8: Kabartma Unsuru

Bu altrmada, kabartma unsurunun nasl kullanlabileceini greceiz.
1.
03_Kabartma.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Emboss unsurunu altrn.
3.
Ok eklindeki kesiti iaretleyin.
4.
Diyalog kutusunda aada gsterilen seenekleri iaretleyin.
lemin yn, paraya doru olacak.

5.
OK ile ilemi sonlandrn.
Altrmann sonu.
156
SAYISAL GRAFK
Altrma 9: Ekstrzyon ve Dndrme Unsurlarnn Geometriye

Uyarlanmas
Autodesk Inventor da, ekstrzyon ve dndrme unsurlarn kullanrken, diyalog kutularnda
Match Shape dikkatinizi ekmitir. Match Shape seildiinde, unsur ileminde kullanlan
profil, kendisini varolan kat model geometrisine uydurur. Bu altrmamzda, bunu
greceiz.
1.
03_Modele_Uydur.ipt dosyasn an.
2.
lk olarak soldaki ak ulu profili, dndrme (Revolve) unsurunu kullanarak paraya

ekleyeceiz. Inventor panelinden Revolve komutunu altrn.
3.
nce ak ulu profili, daha sonra da, aada gsterilen alan iaretleyin.
4.
Dndrme ekseni olarak, kare parann tam ortasnda bulunan ekseni sein.
5.
Dndrme ileminin n grnts aadaki gibi olur.
157
158
SAYISAL GRAFK
6.
Diyalog kutusunda, OK dmesine basn. Dikkat ederseniz, profil ak ulu olmasna

karn, uzatlarak para ile buluturulur. Parann i ksm bo olarak kalr.
7.
imdi de ayn uygulamaya ekstrzyon unsurunda bakalm. Inventor panelinden Extrude

komutunu altrn.
8.
Parann stnde bulunan daire eklindeki eskizin zerine gelin. Select Other aracnn
kmasn bekleyin ve sonra oklara basarak emberin seilmesini salayn.
SAYISAL GRAFK
9.
10.
Aada gsterilen alan iaretleyin.
Ekstrzyonun yn aaya doru olacak. Mesafe olarak 30 mm girin.
159
SAYISAL GRAFK
11.
OK ile ekstrzyonu uygulayn. Modelimiz aadaki gibi olacak.
12.
Dndrme unsurunda olduu gibi burada da, daire kesit ile parann yzeyleri arasndaki
blm otomatik olarak doldurulur. Bu ilemlerde, diyalog kutularnda bulunan Match
Shape seenei otomatik olarak seilir.
Altrmann sonu.
160
BLM
04
alma Unsurlar
SAYISAL GRAFK
alma Unsurlar
Para ya da montaj tasarm srasnda, rnein bir eskiz dzlemi tanmlarken, parann dzlemlerinden
kullanabileceiniz bir dzlem yok ise, yardmc dzlemlere gereksinim vardr. alma unsurlar ad verilen unsurlar,
tasarm srasnda, gerekli yerlere dzlem, nokta ya da eksen atamanz salayan yardmc unsurlardr. tip alma
unsuru vardr:
alma dzlemi (work plane)
alma ekseni (work axis)
alma noktas (work point)
Bu blmde, alma unsurlarnn kullanmna ve nasl oluturulabileceine bakacaz.
alma Dzlemleri
alma dzlemi parann yapsna eklenen sonsuz bir dzlemdir. alma dzlemleri, eskizler tanmlamak,
snrlamalar yerletirmek ve dier baz modelleme ihtiyalarn karlamak iin kullanlr. Autodesk Inventor iki tip
alma dzlemi sunar:
Temel alma dzlemleri
Kullanc tanml alma dzlemleri
Temel alma Dzlemleri

Para ve montaj dosyalar, temel alma dzlemleri ierir. Temel alma dzlemlerine Browser penceresinden
ulaabilirsiniz.
Browser penceresinde parann ya da montajn adnn bulunduu ikonun hemen altnda Origin isimli bir klasr
greceksiniz. Bu klasr, temel alma dzlemlerini, eksenlerini ve orijin noktasn ierir.
Temel alma dzlemleri unlardr:
YZ dzlemi
XZ dzlemi
XY dzlemi
Temel alma dzlemlerini, Origin klasr altndan ap kapayabilirsiniz. Bunun iin, bir dzlem ikonunu
iaretleyin ve sa tu mensnden Visibility komutunu altrn.
162
SAYISAL GRAFK
Bu dzlemleri kullanarak, yeni geometriler (eskizler) oluturabilir ve baka modelleme gereksinimlerini (rnein
aynalama dzlemi gibi) karlayabilirsiniz. rnein, bu dzlemler zerinde bir eskiz tanmlamak iin, Origin klasr
altndan istediiniz temel dzlemi iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn.
Kullanc Tanml alma Dzlemleri

Eer, temel alma dzlemleri ya da parann dzlemleri, gereksinim duyduunuz dzlemi oluturmak iin yeterli
deilse, o zaman kullanc tanml alma dzlemleri tanmlamanz gerekir. Kullanc tanml alma dzlemlerini,
Inventor panelindeki Work Plane komutunu kullanarak tanmlayabilirsiniz.
Work Plane
alma dzlemleri, paraya parametrik olarak eklenir. rnein, bir silindirik yzeye teet bir alma dzlemi
tanmlamsanz, silindirin ap deitiinde, alma dzleminin konumu da buna bal olarak otomatik bir ekilde
deiir.
alma dzlemleri tanmlamak iin, parann kenar ya da yzeyleri kullanlr. rnein, bir yzeyden belirli bir
uzaklkta ve ona paralel bir alma dzlemi tanmlamak istiyorsanz, ilk olarak yzeyi sein, sonra farenin sol tuu ile
srklemeye balayn. Uzakl tanmlamak iin kutucuk alr. Buraya gireceiniz deer, alma dzleminin seilen
yzeyden olan mesafesini tanmlar.
Bunun dnda, alma dzlemleri tanmlamak iin, eksenler, noktalar da kullanlabilir. Aada baz rnek alma
dzlemleri greceksiniz.
alma Dzlemi rnekleri
Temel dzleme paralel ve silindire teet:

1. seim Temel alma dzlemi
2. seim Silindirik yzey
Sonu: Teet alma dzlemi
163
SAYISAL GRAFK
ki dzlemin tam ortasnda ve bunlara paralel:

1. seim Para dzlemi
2. seim lk dzleme paralel ikinci dzlem
Sonu: Seilen iki dzleme paralel ve bunlarn tam ortasnda alma dzlemi
Seilen dzlemden ofsette:

1. seim Para dzlemini sein ve
farenin sol tuuna basl tutarak
srkleyin
2. seim Farenin sol tuunu brakn ve mesafe girin
Sonu: Seilen dzlemden belli bir mesafede yeni bir dzlem
164
SAYISAL GRAFK
Bir kenar zerinde bulunan ve bir dzlemle a yapan alma dzlemi:

1. seim Dzlemin ierecei kenar
sein
2. seim A yapaca dzlemi iaretleyin

ve a deerini girin.
Sonu: Seilen kenar ieren ve iaretlenen dzlemle belli bir derece a yapan dzlem
165
SAYISAL GRAFK
nokta iaretleyerek oluturulan dzlem:

1. seim Parann bir noktas
2. seim Parann ikinci noktas
3. seim Parann nc noktas
Sonu: noktadan geen dzlem
166
SAYISAL GRAFK
Bir dzleme paralel ve kenarn orta noktasndan geen dzlem:

1. seim Paralel olacak dzlem
2. seim Kenarn orta noktas
Sonu: Seilen dzleme paralel ve kenarn orta noktasndan geen dzlem
alma Dzlemlerinin Grnrl

Para ya da montaj dosyasnda tanmlanm olan alma dzlemlerinin grnrl iki ekilde kontrol edilebilir. Eer,
dosyada bulunan tm alma dzlemlerini grnr klmak/gizlemek istiyorsanz, VIEW mensnn altndaki Object
Visibility blmn kullanabilirsiniz. Burada, modeldeki tm dzlem alr/gizlenir.
Eer, sadece istediiniz dzlemleri grnr klmak/gizlemek istiyorsanz, Browser penceresindeki alma dzlemi
ikonlarn kullanabilirsiniz. Dzlem ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Visibility komutunu altrn.
167
SAYISAL GRAFK
alma Dzlemlerinin Dzenlenmesi

alma dzlemleri, parametrik ilikileri korur. alma dzlemini oluturan geometri deimise, alma dzlemi de
bu deiimi otomatik olarak yanstr. Aadaki ekilde, st dzlemle 30 derece a yapan bir dzlem tanmlanm
durumda. Eer, a yapt dzlem deiirse, alma dzlemi de otomatik olarak zelliklerini koruyacak ekilde
gncellenir.
l verilerek tanmlanm olan alma dzlemlerinin bu deerleri, Browser penceresinde ikonlarna ift tklatlarak
deitirilebilir. l kutucuu alr ve yeni deer girilir.
Not: Eer, l deeri deitirilip ENTER ile devam edildikten sonra, modelde bir
deiiklik olmuyorsa, standart ara ubuundaki Update dmesinin aktif
duruma gelip gelmediine bakn. Bir gncelleme yapmanz gerekiyorsa, Update
dmesi aktif duruma gelir. Update dmesine bastnzda, yaplan deiiklik
modele yanstlr.
168
SAYISAL GRAFK
alma Eksenleri
alma eksenleri sonsuz uzunlukta ve parametrik eksenlerdir. Silindirlerin merkezine ya da eskiz dzlemlerine
yerletirilebilir. ou alma ekseni silindir kullanlarak yerletirilir. Bunun yannda eskiz dzlemine yerletirilen
alma eksenleri, unsurlarn tanmlanmasnda kullanlabilir.
ki tr alma ekseni vardr: Temel eksenler ve kullanc tanml alma eksenleri.
Temel Eksenler
Para ve montaj dosyalar, temel alma eksenleri ierir. Temel alma dzlemlerine Browser penceresinden
ulaabilirsiniz.
Browser penceresinde parann ya da montajn adnn bulunduu ikonun hemen altnda Origin isimli bir klasr
greceksiniz. Bu klasr, temel alma eksenlerini ierir.
Temel alma eksenleri unlardr:
X ekseni
Y ekseni
Z ekseni
Temel alma eksenlerini, Origin klasr altndan ap kapayabilirsiniz. Bunun iin, bir eksen ikonunu iaretleyin
ve sa tu mensnden Visibility komutunu altrn.
Kullanc Tanml alma Eksenleri

Kullanc tanml alma eksenleri tanmlamak iin, Inventor panelinden Work Axis komutu kullanlr:
Work Axis
169
SAYISAL GRAFK
alma Ekseni rnekleri
Silindirin merkezinde tanmlanan eksenler:

1. seim Silindirik yzeyi iaretleyin.
Sonu: Silindirin merkezinde alma ekseni
170
SAYISAL GRAFK
ki dzleminde kesiimiyle tanmlanan eksenler:

1. seim Dzlemsel yzey.
2. seim Dzlemsel yzey
Sonu: ki dzleminde kesiiminde bir eksen
Bir noktadan geen ve dzleme dik bir eksen:

1. seim Dzlemsel yzey.
2. seim Nokta
Sonu: Dzleme dik ve iaretlenen noktadan geen eksen
171
SAYISAL GRAFK
ki noktadan geen eksen:

1. seim Nokta/kenar noktas.
2. seim Nokta/kenar noktas
Sonu: aretlenen iki noktadan geen eksen
alma Noktas
alma noktas uzayda istenilen yere yerletirilen ve daha ok 3B eskizlerin tasarmnda kullanlan bir alma
unsurudur.
Her modelleme dosyasnda Origin klasr altnda bir orijin noktas (Center Point) yer alr.
Orijin noktas
Orijin noktasnn modellemede size salad baz yararlar olacaktr. Eskiz ortamna, Project Geoemtry komutuyla
orijin noktas iz drlr. z dm sonucu eskize gelen noktay, eskiz geometrisini konumlandrmak iin
kullanabilirsiniz.
172
SAYISAL GRAFK
Bu noktaya gre, eskiz geometrisini konumlandrdnzda, Origin klasr altnda bulunan temel dzlemler ve
eksenleri kullanabilirsiniz.
Bunun dnda, uzayda istenilen yerde kullanc tanml alma noktas tanmlanabilir.
Kullanc tanml alma noktas iin, Inventor panelinden Work Point komutu kullanlr.
Work Point
Sabitlenmi alma Noktas

Bir dier alma noktas seenei de sabitlenmi (grounded) alma noktasdr. 3B uzayda sabitlenmi olan ve
herhangi bir unsura bal olmayan bir alma noktas yaratlr.
Grounded Work Point
Komutun altrmasndan sonar, modelden bir nokta semeniz istenir. Bu noktaya bir eksen yerleir ve 3D
Move/Rotate diyalog kutusu alr.
173
SAYISAL GRAFK
Oklar seilerek, noktann seilen eksen boyunca yeri deitirilir. Eer bir dzlem seilirse, nokta o dzlemde iki eksen
boyunca yer deitirir. Diyalog kutusunda X, Y ve Z yer deitirmeleri saysal deerler kullanlarak da girilebilir.
Sabitlenmi alma noktalar, zellikle 3B eskizlerde kullanlr.
174
SAYISAL GRAFK
Altrma: alma Dzlemlerinin Tanmlanmas

1.
04_Calisma_Unsurlari_ipt dosyasn an.
Noktadan Geen Dzlemler

2.
Inventor panelinden Work Plane komutunu altrn.
3.
Model zerinde aada gsterilen noktalar iaretleyin.
4.
alma dzlemi aadaki gibi tanmlanr.
5.
UNDO ile alma dzlemini kaldrn.

ki Kenar ile Tanmlanan Dzlemler
1.
2.
Model zerinde aada gsterilen kenarlar iaretleyin.
175
SAYISAL GRAFK
3.
alma dzlemi aadaki gibi tanmlanr.
4.

ki Eksen Kullanlarak Tanmlanan Dzlemler
1.
Inventor panelinden Work Axis komutunu altrn.
2.
Model zerinde dairesel kesitleri sein ve iki alma ekseni yerletirin:
3.
4.
Bir nceki admda tanmlanan eksenleri iaretleyin. alma dzlemi aadaki gibi
tanmlanr:
4.

Eksenden Geen ve Bir Dzlem ile A Yapan Dzlemler
176
1.
2.
Model zerinde sol taraftaki ekseni iaretleyin. Daha sonra aada gsterilen dzlemi sein.
SAYISAL GRAFK
3.
alma dzleminin bu dzlem ile yapaca a girilir. rnein 45 derece girin. alma
dzlemi aadaki gibi tanmlanr.
4.

Bir Dairesel Yzeye Teet ve Kenardan Geen Dzlemler
1.
2.
Model zerinde aada gsterilen silindirik yzeyi ve kenar iaretleyin.
3.
alma dzleminin aadaki gibi tanmlanr.
4.
177
SAYISAL GRAFK
Ofset Dzlemler
1.
2.
Aada gsterilen yzeyi iaretleyin ve farenin sol tuuna basl iken fareyi yukarya doru
hareket ettirin:
3.
Yeni dzlem, iaretlenen dzlemden belli bir ofsette tanmlanr.
4.

Bir Dzleme Paralel ve Teet Dzlemler
1.
2.
Browser penceresinde, Origin dizini altndaki YZ dzlemini sein.
3.
Daha sonra sadaki silindirik yzeyi iaretleyin.
4.
alma dzlemi aadaki gibi yerleir:
5.

Paralel iki Dzlemin Tam Ortasna Yerleen Dzlemler
178
1.
2.
lk olarak aada gsterilen dzlemi iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
3.
kinci olarak da, buna paralel olan dier taraftaki yzeyi sein.
4.
alma dzlemi, bu iki paralel dzlemin tam ortasna yerleir:
5.

Bir Nesneye aretlenen Noktasnda Dik Olan Dzlemler
1.
Browser penceresinde Sketch7yi grnr yapn.
2.
3.
lk olarak eskizdeki dorunun sa taraftaki blmn iaretleyin.
179
180
SAYISAL GRAFK
4.
Daha sonra da bu dorunun son noktasn gsterin.
5.
alma dzlemi aadaki gibi modele yerleir. Bu alma dzlemi, seilen doru parasna
iaretlenen noktasndan diktir.
BLM
05
Konum Unsurlar
SAYISAL GRAFK
Terimler
182
Sabit yuvarlama
(Constant Radius
Fillet)
Tm kenar boyunca sabit yar apa sahip yuvarlamadr.
Deiken yuvarlama
(Variable Radius
Fillet)
Kenar boyunca yar ap deiken yuvarlamadr.
Pah krma
(Chamfer)
Bir kenar pahlamak iin kullanlan unsurdur.
Kabuk
(Shell)
Belirli bir et kalnlnda katlar yaratmak iin kullanlr.
Dizi
(Pattern)
Kutupsal ya da kartezyen dizileme unsurudur.
SAYISAL GRAFK
Konum Unsurlar
Konum unsurlar, eskiz unsurlarnn aksine herhangi bir eskize gerek duymadan, dorudan para zerine uygulanan
unsurlardr. Pah krma, yuvarlama, kabuk oluturma, yzeye eim verme, dizileme gibi unsurlar iermektedir.
rnein bir delik unsurunu dnn, deliin fiziksel parametrelerini, diyalog kutusu yardmyla giriyoruz. Bundan
sonra, deliin para zerine konumlandrlmas ile unsur tanmlanyor.
Delikler, pahlar, yuvarlamalar
Kabuk
Bu blmde, srasyla
Di ama
Yzeye eim verme
Yuvarlama
Pah krma
Kabuk
Unsur dizileme
Aynalama
unsurlarn greceiz.
183
SAYISAL GRAFK
Yuvarlama (Fillet) Unsuru

Fillet
Para kenarlarnn yuvarlanmas iin kullanlr. Komutun altrlmasndan sonra Fillet diyalog kutusu alr.
Soldaki ikonlar yuvarlama tipini belirlemektedir. seenek vardr:
Edge Fillet: Kenar seilerek, kenarn yuvarlanmas salanr. Kenar yuvarlamalarnda sekme
bulunmaktadr. Constant ile sabit deerli yuvarlamalar yaplr. Bir kenar seilir ve Radius altna girilen
deer ile o kenar yuvarlanr.
Yuvarlama tipi de aada gsterilen yerden seilir. Burada teet ve G2 yuvarlama adyla iki farkl tip
bulunmaktadr. G2 yuvarlamas, daha yumuak geili bir yzey yaratr.
Teet yuvarlama
G2 yuvarlama
Eer bir komutta birden fazla kenar farkl radyuslarla yuvarlamak isterseniz, Click here to add ksmna
tklayn ve radyus deerini girin; bir kenar setiinizde, farkl bir radyus deeriyle yuvarlama yaplr.
Select mode altnda, kenarlarn seim yntemi tanmlanr. Edge ile paradan istenen kenarlar
iaretlenerek seilir. Loop, kapal bir alan meydana getiren kenarlar tek bir seferde semenizi salar.
Feature ise bir unsur semenizi ister; bu unsura ait tm kenarlar yuvarlanr.
All Fillets, paradaki tm konkav kenarlar, All Rounds ise tm konveks kenarlar yuvarlar.
184
SAYISAL GRAFK
Tm konkav ve konveks kenarlarn yuvarlanmas

Yuvarlamann alt zelliklerinde ise unlar yer alr:
Roll Along Sharp Edges: Eer, yuvarlama bitiik yzeylerin uzamasna neden oluyorsa, bu seenekle ya bu
yzeylerin uzamas engellenir ya da olduu gibi braklr.
Seenek seili olduunda
Seenek seili deilse

Rolling Ball Where Possible: Kelerdeki yuvarlama tipini belirler.
Seenek iaretlenirse
Seenek iaretli deilse

Automatic Edge Chain: Kenar seme ayardr. Eer bu seenek iaretli ise, bir kenar seildiinde, o kenara
teet durumdaki dier kenarlar da otomatik olarak yuvarlanmak zere seilir. Seenek iaretli deilse, sadece
seilen kenara yuvarlama uygulanr.
Preserve All Features: Bu seenek iaretli ise, yuvarlamann etkiledii tm unsurlar gzden geirilir ve
kesiimleri hesaplanr. Seili deilse, sadece yuvarlama kenarlar ilem srasnda hesaplanr.
Deiken yuvarlamalar iin, Fillet diyalog kutusundaki Variable blm kullanlr.
Yine bir kenar seilir ve o kenarn balang ve bitim noktalar Point altnda yer alr. Araya nokta
yerletirmek iin, farenizi kullanabilirsiniz. Bundan sonra her bir noktadaki radyus, noktalar bu listeden
seilerek saptanr. Smooth radius transition deiken yuvarlamann lineer mi kbik mi olacan saptar.
185
SAYISAL GRAFK
Kbik ve lineer deiken yuvarlama

Options blmnde ise kesien kenarlara uygulanan yuvarlamalarn geii kontrol edilir. Her bir kesien
kenar iin farkl bir geikenlik tanmlayabilirsiniz.
Face Fillet: ki yzey seilir ve yzeyler arasnda verilen radyusla yuvarlama oluturulur. Diyalog
kutusundaki seenekler aadaki gibidir:
Burada, kenar deil, iki ya da daha fazla yzey seilir ve yuvarlama bu yzeyler arasnda uygulanr.
186
Full Round Fillet: Srasyla yan yzey, orta yzey ve dier yan yzey seilir ve yan yzeyler arasnda tam
bir yuvarlama uygulanr. Diyalog kutusundaki seenekler aadaki gibidir:
SAYISAL GRAFK
Oluan yuvarlama aadaki ekilde gsterilmitir.
187
SAYISAL GRAFK
Pah Krma (Chamfer) Unsuru

Chamfer
Pah krmak iin kullanlr. Yuvarlama unsuruna benzer bir yaps vardr.
Pah krma komutuna girdiinizde Chamfer diyalog kutusu alr.
Pahn tanmlanmas iin seenek bulunmaktadr:
Distance: Her iki yzeyden de eit uzaklkta pah yaratlr.
Distance and Angel: Pah, bir a ve uzaklk deeriyle tanmlanr.
Two distance: Yzeyler iin farkl pah uzunluklar tanmlanr.
Distance
Distance and Angle
Two Distances
Edge Chain: Kenar seme ayardr. Eer bu seenek iaretli ise, bir kenar seildiinde, o kenara teet durumdaki
dier kenarlar da otomatik olarak pahlanmak zere seilir.
Setback: Ke ilemleri iin kullanlr. Aada, seeneklerin sonular gsterilmektedir.
188
SAYISAL GRAFK
Kabuk (Shell) Unsuru

Shell
Bir baka konum unsuru da kabuktur. Kabukta, kat modelin ii belli bir et kalnl ile boaltlr. Dier bir deyimle,
parann yzeyleri telenerek (offset), para kesilir. Kabuk unsurunda kaldrlacak yzeyler seilir ve bir et kalnl
tanmlanr.
Komutun altrlmasndan sonra Shell diyalog kutusu alr:
Remove Faces ile kabuk unsurunda kaldrlacak yzeyler seilir. Bunlar, kabuk unsuru ileminde dikkate alnmaz.
Unique face thickness blm, parann telenecek yzeylerine farkl et kalnlklar vermek amacyla kullanlr. Et
kalnl deeri girilir ve bu et kalnlnn atanaca yzey seilir. stenirse, parann tm yzeylerine farkl et
kalnlklar verilebilir.
Inside ile teleme ieriye doru, Outside ile darya doru ve Both ile her iki yne doru yaplr.
Diyalog kutusunun More sekmesi, baz ek zellikler de ierir:
189
SAYISAL GRAFK
Kabuk unsurunda, daha nce de bahsettiimiz gibi, yzeyler verilen bir mesafe ile telenir. Yzeyin yapsna bal
olarak, bazen yeni yzeyler her noktada tam olarak istenen teleme mesafesinde oluturulamayabilir. Tasarm
gereksinimleri asnda, tam bir mesafe gerekmiyorsa, Shell diyalog kutusunun More sekmesi, hedefe en yakn
sonucun elde edilmesini salayacak seenekleri ierir.
Allow Approximation seenei seili olduunda, tam bir sonu alnamayan yzeylerde, teleme mesafesi ok az
oynayabilir. Daha dorusu, baz noktalarda, verilen kalnln dna klabilir.
Not: Dikkat etmeniz gereken nokta, bu seenek, default olarak seilidir.
Dolaysyla, tam bir sonu elde etmek istiyorsanz, bunun kapatlmas gereklidir.
Allow Approximation seildiinde, seenek karnza kar. Bu seenekler, sapmann nasl olacan kontrol eder.
Mean: Sapma kalnln alt ve st deerleri arasndadr.
Never too thin: Minimum kalnlk korunur.
Never too thick: Maksimum kalnlk korunur.
Optimized seenei iaretli ise, Autodesk Inventor en ksa hesaplama sresini salayan bir tolerans deeri kullanlr.
Specify tolerance ise, tolerans deerini sizin girmenizi salar.
190
SAYISAL GRAFK
Dizileme (Pattern) Unsuru

Unsur dizileme, para zerinde bulunan unsurlarn dizilenmesidir. Kartezyen ve kutupsal olarak iki seenek vardr.
Kartezyen Dizileme
Rectangular Pattern
Kartezyen dizilemede unsurlar, kartezyen koordinat sistemine gre dizilenir. Rectangular Pattern diyalog kutusu alr.
lk olarak dizilenecek unsurlar seilir. Yukardaki dmeler kullanlarak, seilen unsurlarn m yoksa tm katnn m
dizilenecei saptanr. Tm katnn dizilenmesi seildiinde, Include Work Features (alma unsurlarn ekle)
seenein alr. Bu seenek ile modelden alma unsuru seilerek, bunlar da dizilenebilir.
Bundan sonra da kartezyen dizinin ynleri tanmlanr. Spacing ile bir mesafe tanmlanr ve unsurlar bu mesafeye ve
adede gore oaltlr. Distance seeneinde, bir uzunluk tanmlanr ve unsurlar bu uzunluk boyunca belirtilen adette
dizilenir.
Son seenek de Curve Lengthdir. Bu durumda, unsurlar, bir yol/dorultu boyunca, bu yolun uzunluu temel alnarak,
belirtilen adette oaltlr. Seilen yol 2B ya da 3B eskizlerden oluur.
191
SAYISAL GRAFK
Identical ile tm dizi elemanlar ayn ekilde dizilenir; Adjust to Part ise tm dizi elemanlarn ayr ayr hesaplar.
Kutupsal Dizileme
Circular Pattern
Unsurlar, kutupsal olarak dizilenir. Circular Pattern diyalog kutusu alr.
Features ile dizilenecek unsurlar seilir; Rotation Axis ile de dnme ekseni. Dnme ekseni, dairesel bir kesit ya da
alma ekseni olabilir. stteki ikonlar, kartezyen dizilemede olduu gibidir.
Incremental seildiinde Angle blmne girilen deer her eleman arasndaki a olur. Fitted seeneinde ise,
Angle blmne girilen deer dizinin ilk ve son eleman arasndaki a olur.
192
SAYISAL GRAFK
Unsurlarn Aynalanmas
Mirror Feature
Unsur aynalama ile, seilen unsur(lar) bir dzleme gre aynalanr. Komutun altrlmasndan sonra Mirror Pattern
diyalog kutusu alr.
lk olarak aynalanacak unsurlar seilir; sonra da aynalama iin kullanlacak dzlem.
193
SAYISAL GRAFK
Di Ama (Thread) Unsuru

Thread
Silindirik yzeylere di ama zelliklerinin atanmasn salar.
Komutun altrlmasndan sonra, Thread Feature diyalog kutusu alr:
Location blm, di ama unsurunun yerleecei silindirik yzeyi tanmlar. Face ile silindirik yzey iaretlenir.
Full Length ile di ama tm yzey derinlii boyunca uygulanr. Eer belirli bir derinlikte olmas isteniyorsa, bu
seenek kaldrlr ve altnda bulunan Length ile derinlik tanmlanr.
Specification ise di ama unsurunun standartlara gre yaplmasn salar.
Buradaki seenekler, delik delme unsuru ile ayndr.
194
SAYISAL GRAFK
Yzeye Eim Verme (Face Draft) Unsuru

Face Draft
Yzeye eim verme zellii, parann seilen yzeylerine belirli alarda eim vermek amacyla kullanlr. Komutun
altrlmasndan sonra Face Draft diyalog kutusu alr:
lk olarak eim srasnda referans alnacak yzey ve yn seilir. Daha sonra, hangi yzeylere eim verilecekse bunlar
seilir. Seim srasnda, eimin yn dinamik olarak gsterilir.
195
SAYISAL GRAFK
3B Tutamak Noktalaryla (3D Grip) Yzeylerin Dzenlenmesi

Yzeylerin AutoCAD benzeri tutamak noktalaryla dzenlenmesi, tasarmn yaptnz paralarn boyutlarn
deitirmenin kolay yollarndan biridir. Bu yntemle, para yzeylerini tutup, srkleyerek boyutlarn
deitirebilirsiniz. Aadaki ekil anlatmak istediimiz zellii gstermektedir.
Parann boyutlarnn tutamak noktalar kullanlarak dzenlenmesi, zellikle kavramsal tasarm aamasnda iinizi
kolaylatracaktr. Ayrca, montaj ortamnda da bu zellii kullanabilirsiniz.
3B tutamak noktalaryla dzenleme ileminin altrlabilmesi iin, para zerinde yzey, unsur ya da eskiz seilmesi
gerekiyor. Bu nesneler seildikten sonra, sa tu mensnden 3D Grips komutu altrlarak, ileme girilir. 3D
Grips komutu, para ve montaj ortamnda kullanlabilir.
3B tutamak noktalaryla dzenleyebileceiniz yzeyler, ekstrzyon, dndrme ve sprme unsurlar zerinde

kullanlabilir. Montaj unsurlarnda ise bu zellii kullanamazsnz.
Bu yntemi kullanmak iin, ilk olarak para zerinde bir yzey, unsur ya da eskiz iaretlemeniz gerekiyor. Daha sonra
sa tu mensnden komut altrlr. Unsurun snrlarn gsteren bir ereve kar. Yzeyler zerinde tutamak
noktalar belirir. Bu tutamak noktalar iaretlenir ve daha sonra ortaya kan oklar srklenerek geometri deitirilir.
196
SAYISAL GRAFK
Srkle-ve-brak dnda, tam deeri de girebilirsiniz. Okun zerine gelin ve sa tu mensne girin. Burada yer alan
Edit Extent... ve Edit Ofset... komutlar deer girebileceiniz diyalog kutularnn almasn salar.
Bu yntemi kullanarak, para yzeylerini, parann kenarlarna gre de hizalayabilirsiniz. lk olarak yzeyi iaretleyin
ve sa tu mensnden 3D Grips komutunu altrn. Hizalamak istediiniz yzeyin tutamak noktasn iaretleyin.
Yn oku doru durumda iken, yzeyi hizalayacanz kenar iaretleyin. Yzey bu kenara gre hizalanr.
Sa tu mensnden Done ile ilem uygulanr.
197
SAYISAL GRAFK
Paralarn Malzeme ve Renk Bilgileri

Paralarn renk bilgileri ve zellikleri, standart ara ubuunun en sanda bulunan renk listesinden seilerek
deitirilebilir. Burada, birok renk bilgisi tanmlanmtr.
Yeni renk bilgileri tanmlamak iin, FORMAT mensnn altndaki Styles Editor... komutunu kullanabilirsiniz.
Aadaki diyalog kutusu alr:
Sol tarafta renk, k ve malzeme listelerine ulaabileceiniz seenekler yer alr. Color altndan bir renk
iaretlediinizde, sa tarafta, o renk ile ilgili zellikler alr:
198
SAYISAL GRAFK
Yeni bir renk tanmlamak iin, diyalog kutusunun st tarafnda bulunan New... dmesini kullanabilirsiniz. lk
olarak bir isim vermeniz gerekir.
Hangi renk aktifse, o rengin zelliklerini kopyalayarak, yeni bir renk tanmlayabilirsiniz. Renk dnda, dokular da
semeniz ve modellere atamanz mmkndr. Bunun iin, ilgili renk seiliyken, sa tarafta bulunan Texture
blmnn altndan Choose ile bir doku semeniz gerekiyor. Autodesk Inventor, birok deiik doku bilgisi
iermektedir.
199
SAYISAL GRAFK
Renk dnda, paralara gerek malzeme bilgileri de atayabilirsiniz. Paralarn malzemesini de FORMAT mensnn
altndaki Styles Editor... komutunu kullanarak deitirebilirsiniz. Alan diyalog kutusunda, Material altndan bir
malzemeyi ift tklayarak, bunun paraya atanmasn salarsnz. Malzemenin zellikleri sa tarafta listelenir. Yeni bir
malzemeyi buraya eklemek iin, New... dmesini kullanabilirsiniz. Yeni malzemenin zelliklerini tanmlayarak,
bunu listeye alabilir ve paralarnzda kullanabilirsiniz.
Malzemelerin, renk bilgileri de burada tanmlanr. Sa taraftaki listenin en sonunda bulunan Color Style yannda
girdiiniz renk bilgisi, o malzemenin hangi renk ile gsterileceini tanmlar.
Paralarn Ktle Bilgileri

Malzeme atandktan sonra, paralarn ktle bilgilerine FILE mensnn altndaki iProperties komutu ile
ulaabilirsiniz. Alan diyalog kutusunun Physical blm bu bilgileri ierir:
200
SAYISAL GRAFK
Accuracy altndan bir hassasiyet seilerek, hesaplama sonular burada grntlenir. Clipboard dmesi,
hesaplama sonularn baka yazlmlara, rnein Microsoft Word, aktarmanz salar. Hesaplama sonular
grntlendikten sonra, Clipboard dmesine basn ve bilgileri aktarmak istediiniz yazlm an. Burada CTRL+V
(Copy Paste) ksa yolu ile bilgileri yaptrabilirsiniz.
201
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Yuvarlama zellikleri

Bu blmdeki ilk altrmamzda, yuvarlama zelliklerine bakacaz.

1.
05_Yuvarlama1.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Fillet komutunu altrn.
3.
Aada gsterildii gibi, kenar da farkl radyuslar ile yuvarlayn.
R=2
R=3
R=5
4.
202
OK ile yuvarlamalar tanmlayn.
SAYISAL GRAFK
5.
imdi biraz farkl bir ey deneyelim. Browser penceresinden tanmlanan yuvarlamay

iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Feature komutunu altrn.
6.
Diyalog kutusunda Setbacks blmne gein.
7.
lk olarak kenarn kesiim yerini iaretleyeceiz.
8.
imdi, her bir kenar iin, yuvarlama deerinin ne kadar devam edeceini tanmlayabiliriz.
Aadaki deerleri tanmlayn:
9.
Sonu aadaki gibidir.
10.
imdi, bu dosyay kapatn ve 05_Yuvarlama2.ipt dosyasn an.
203
SAYISAL GRAFK
11.
Inventor panelinden Fillet komutunu altrn. Yuvarlama kenar olarak plakann st

yzeyindeki dairesel kenar iaretleyin.
12.
Yuvarlama yar ap olarak 8mm tanmlayn ve OK ile devam edin. Sonucu aada
gryorsunuz.
13.
Browser penceresinden tanmlanan yuvarlamay iaretleyin ve sa tu mensnden Edit

14.
Diyalog kutusundaki
dmesini kullanarak alt zelliklere bir gz atalm. Burada, Roll
along sharp edges seeneini iaretleyin ve OK ile devam edin. Sonular karlatrn:
Altrmann sonu.
204
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Gelikin Yuvarlama zellikleri

1.
05_Karmasik_Yuvarlama1.ipt dosyasn an.
2.
lk olarak yzeyler arasnda yuvarlamann nasl tanmlanacana bakalm.
3.
4.
Soldaki ikonlardan, Face Fillet ikonunu
iaretleyin.
5.
lk olarak aada gsterilen yzeyi iaretleyin.
6.
kinci yzey olarak alt ksmn st yzeyini iaretleyin.
7.
Yuvarlamann n grnm gzkr. OK ile yuvarlamay uygulayn.
205
SAYISAL GRAFK
206
8.
Dikkat ederseniz, arada bir unsur da yuvarlama ile kaybolmu oldu. Bunun kaybolmamas
iin unu yapabiliriz. Browser penceresinde, son yuvarlamay iaretleyin ve sa tu
mensnden Edit Feature komutunu altrn.
9.
Fillet diyalog kutusu alr. >> ile alt zellikleri an ve burada Preserve All Features
seeneini iaretleyin.
10.
OK ile devam edin. Autodesk Inventor, yuvarlama ileminden etkilenen unsuru

koruyacaktr.
11.
UNDO ile ilemi geri aln.
12.
imdi de yzeyler arasnda yuvarlama uygulamann deiik bir trn greceiz.
13.
Modele aadaki gibi yaklan. Dikkat ederseniz, silindirik blmle dier para arasnda bir
boluk bulunmaktadr.
SAYISAL GRAFK
14.
15.

Soldaki ikonlardan, Face Fillet ikonunu
iaretleyin.
16.
lk olarak aada gsterilen yzeyi iaretleyin.
17.
kinci yzey olarak silindirik yzeyi iaretleyin.
18.
OK ile yuvarlamay uygulayn. Bolua ramen, iki yzey arasnda yuvarlama yaratlr.
19.
Son olarak orta yzeyin tamamen yuvarlanmasna bakalm. 05_Karmasik_Yuvarlama2.ipt

dosyasn an.
207
SAYISAL GRAFK
20.
21.
208

Soldaki ikonlardan, Full Round Fillet ikonunu
iaretleyin.
22.
lk olarak aadaki gibi yan yzeyi iaretleyin.
23.
kinci iaretleyeceiniz yzey ise ortada bulunan yzey olmal.
24.
Son olarak bak anz deitirerek, dier yan yzeyi iaretleyin.
25.
OK ile yuvarlamay uygulayn. ki yan yzey arasndaki yzey tamamen yuvarlanr.
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
209
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Kartezyen Dizileme
210
1.
05_Dizi1.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Rectangular Pattern komutunu altrn.
3.
lk olarak hangi unsur ya da unsurlarn dizilenecei tanmlanr. Browser penceresinden

Extrusion2 ve Extrusion3 unsurlarn iaretleyin.
4.
Bir kartezyen dizi tanmlamak iin, dizilemenin hangi ynler boyunca olacan girmemiz
gerekiyor. Direction 1 altndaki oku iaretleyin ve parann n kenarn sein. Yn aada
gsterildii gibi olacaktr:
5.
Direction 2 altndaki oku iaretleyin ve yine parann n kenarn sein. Yn aada

gsterildii gibi olacaktr (gerekirse, yn dmesi ile eksenin ynn deitirin):
6.
Her iki yn altndaki deerleri aada olduu gibi doldurun (adet=5, mesafe=35mm):
SAYISAL GRAFK
7.
OK ile devam edin. Sonu aadaki gibidir.
Altrmann sonu.
211
SAYISAL GRAFK
Altrma 4: Kutupsal Dizileme
212
1.
05_Dizi2.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Circular Pattern komutunu altrn.
3.
lk olarak hangi unsur ya da unsurlarn dizilenecei tanmlanr. Browser penceresinden

Hole1 unsurunu iaretleyin.
4.
Diyalog kutusunda, Revolution Axis dmesini iaretleyin ve dairesel kenarlardan birisini

sein.
5.
Toplam 8 adet olacak. OK ile ilemi sonlandrn.
6.
Browser penceresinden en son tanmladmz dizileme ilemini sein ve sa tu mensnden

Edit Feature komutunu altrn.
7.
Dizideki eleman saysn 8den 10a kartn ve OK ile devam edin.
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
213
SAYISAL GRAFK
Altrma 5: Kabuk
1.
05_Kabuk.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Shell komutunu altrn.
3.
Diyalog kutusunda Remove Faces seiliyken, parann alt yzeyini iaretleyin.
4.
Kalnlk olarak 3 mm deerini girin ve OK ile devam edin.
5.
imdi, Browser penceresinden, Shell1 unsurunu sein ve sa tu mensnden Edit

6.
Kalnl 6mm yapn ve OK ile devam edin. Sonular karlatrn:
Altrmann sonu.
214
SAYISAL GRAFK
Altrma 6: Di Ama Unsuru

1.
05_Dis.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Thread komutunu altrn.
3.
Face iaretli iken aada gsterilen yzeyi sein.
4.
Diyalog kutusunda, Full Length seeneini kapatn; uzunluk olarak 10mm girin ve OK
ile devam edin.
5.
Yeniden Thread komutunu altrn.
6.
imdi de modeldeki deliklerin i yzeylerini sein. Her seferinde Full Lengthi aktif duruma
getirin ve OK ile devam edin.
7.
Son olarak pah krma ilemini altrn (Chamfer komutu).
8.
Pah deeri, 0.5 mm olacak; aadaki kenar sein ve OK ile devam edin.
215
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
216
BLM
06
Akll Paralar ve Unsurlar
SAYISAL GRAFK
Terimler
Akll para
(iPart)
Parametreleri ve zellikleri tablolar yardmyla kontrol edilen

paralardr.
Akll Para Fabrikas Bir parann, farkl parametrelere ve zelliklere sahip rneklerinin
(iPart Factory)
oluturulmas ile elde edilen para aileleridir. Her bir farkl srm iin,
parametreler ve zellikler tanmlanr; bylece, tasarm aamasnda
istenen srm kullanlabilir.
Akll unsurlar
(iFeatures)
218
Bir ya da birden fazla unsurun ayr bir dosyaya kaydedilmesi ve baka

tasarmlarda kullanlmasdr.
6. Blm: Aklll Paralar ve Unsurlar
SAYISAL GRAFK
Denklemler ve Parametreler
Autodesk Inventorun parametre ilikileri eskiz geometrileri, para unsurlar ve montaj bileenleri arasnda kullanlr.
Bu ilikiler arasnda llerin parametreler olarak kullanm zel bir yere sahiptir.
Bu ilikiler tasarm srecinde oluturulur. Para modelleme ortamnda, eskiz lleri ve unsur parametreleri (rnein
ekstrzyon derinlii) dier eskiz ve unsur zellikleri cinsinden tanmlanr. Ayn ekilde, bir montaj snrlamasnn
alaca deer de dier montaj snrlamalarndan tretilebilir.
Bu matematiksel ifadeleri, saysal bir deer girilebilecek kutucuklarda ya da alanlarda tanmlayabilirsiniz. Denklemler
(ya da matematiksel ifadeler) sabit bir deer alabilir, model ya da kullanc tanml parametreleri ierebilir. Denklemler
kurulurken, birok matematiksel ifade kullanlabilir.
Kullanc tanml parametreler, ayrca, Microsoft Excel tablolarnda da tanmlanabilir ve paraya/montaja balanabilir.
Microsoft Excel tablolar kullanlarak, montaj ierisindeki paralarn parametreleri paylamas da olanakldr.
Parameters Diyalog Kutusu

Parameters
Parameters diyalog kutusu hem model hem de kullanc tanml parametrelerin dzenlenmesi iin kullanlr.
Autodesk Inventor, her bir model parametresine bir isim atar. Model parametreleri, eskiz lleri, unsurlarda kullanlan
deerler ya da montaj snrlamalarnda tanmlanan deerlerdir. Model parametrelerinde kullanlan isimler d ile balar
ve sral bir ekilde bir tam say ile devam eder.
Parameters diyalog kutusu model ve kullanc tanml parametreleri ve bunlarn dzenlenmesi iin gerekli aralar
ierir.
Parameter Name altnda parametrenin ismi bulunur. Units ise o parametrenin birimini tanmlar. Eer, bir
parametrenin birim sistemi deitirilecekse, Units blmne sol tu ile tklayn. Birimler ile ilgili diyalog kutusu
alr:
219
SAYISAL GRAFK
Birimler, Autodesk Inventorda nemlidir. Eskizlere ller atanrken, bunlar birimleriyle girilir. Farkl bir birim
kullanlacaksa, o birimin ksaltmasn l deerinin arkasnda tanmlamanz gerekir.
Farkl birimlerdeki parametrelerin denklemlerde yer almas durumunda birimler nemli olmaktadr. Sonuta denklemin
birim sistemi olarak tutarl olmas gerekir. rnein, eer bir l uzunluk olarak tanmlanmsa, o zaman o parametre
iin girdiiniz tm deerler uzunluk olarak alglanr.
Not: ul birimsiz anlamna gelir.
Aadaki tablo, deiik durumlarda sizin verdiiniz deerlerin Autodesk Inventor tarafndan nasl yorumlanacan
zetlemektedir.
Kural
Birim Deiimi
rnek
Bir parametrenin, herhangi bir

birimli ya da birimsiz bir parametre
tarafndan blnmesi/arplmas
Birimsiz parametre o dier denklemin

birimiyle kullanlr.
Parametre birimi mm
20 cm * 4 ul = 800 mm
(80 cm = 800 mm)
Bir parametreye, herhangi bir

birimli ya da birimsiz bir
parametrenin
eklenmesi/karlmas.
Birimsiz parametre uygun olan

birime dntrlr.
Trigonometrik denklemler
Birimsiz deerler radyana

dntrlr
Parametre birimi: inches

20 in 1 ul = 17.46 in
(1 ul = 1 cm = 2.54 in)
Parametre birimi: birimsiz
Sin(80 1.1 ul) = .292
(1.1 ul = 1.1 rad = 63)
Sin 17 = .292 ul
220
SAYISAL GRAFK
Kural
Birim Deiimi
rnek
Denklemde uzunluk ve a
parametreleri varsa
Uymayan parametreler kullanlan

birime dntrlr. Radyan ve cm
arasnda bire bir bir dnm yaplr
Parametre birimi: mm
2 in + (30 / 2 ul) = 53.418 mm
(30 / 2 ul) = 15
15 = .2618 rad
.2618 rad >> .2618 cm
2.618 cm = 2.618 mm
2 in = 50.8 mm
50.8 mm + 2.618 mm = 53.418 mm
Denklemde birim bilgisi girilmeyen

saysal deerler varsa
Saysal deer, dier parametrenin

biriminde olarak alnr
Parametre birimi: inches

5 cm + 3 = 4.969 in
3 >> 3 inches
5 cm = 1.969 in
1.969 in + 3 in = 4.969 in
Equation altnda o parametreyi tanmlayan matematiksel ifade yer alr. Sabit bir deer, baka bir model ya da
kullanc tanml parametre ya da matematiksel ifadeler girilebilir. Value ise Equation blmnde tanmlanan
denklemin sonucunu grntler.
Value yanndaki kutucuun iaretlenmesi ile o parametre parann kullanc tanml zelliklerine yazlr. rnein
aadaki parametreler iin bu kutucuun iaretlendiini dnelim.
Eer, FILE mensnn altndan iProperties komutunu altrr ve karmza kan diyalog kutusunda Custom
blmne gelirsek, iaretlenen parametrelerin, parann kullanc tanml zelliklerine kaydedildiini grrz.
Bundan sonra, rnein bu parametreleri, para listesinde kullanabiliriz.

Ayrca, tolerans modelleme olana da bulunmaktadr. Bunu aada greceiz.
221
SAYISAL GRAFK
Para Modelleme Ortamndaki Denklemler

ounlukla, llere ya da unsur parametrelerine nmerik deerler verilmesi istenen sonucu salar. Model
parametrelerinin isimleri ancak Parameters diyalog kutusu yardmyla deitirilebilir.
Eskizde, l deerini girdiiniz kutucukta denklemler tanmlayabilirsiniz. Denklemde halihazrda tanmlanm bir
l kullanacaksanz, ekran zerinde bunu iaretlemeniz yeterlidir. Bu lnn sahip olduu parametre ismi l
kutucuuna otomatik olarak gelir. Kullanc tanml bir parametre kullanlacaksa, o parametrenin isminin yazlmas
yeterlidir.
Baz unsurlarn deerleri iin de benzer bir yntem uygulanabilir. Bunun iin, ilk olarak Browser penceresinden,
llerini kullanacanz unsuru iaretleyin ve sa tu mensnden Show Dimensions komutunu altrn. O unsuru
oluturan (eskiz+unsur) parametreler ortaya kar. rnein, ekstrzyon derinliini dier ller cinsinden ifade etmek
istiyorsanz, derinlik lsn ift tklayn ve l kutucuuna parann dier parametresini onu seerek aktarn.
d12
d14
Denklem baka bir ly referans olarak alr
ller, baka ller cinsinden tanmlanmsa, bunlar ayrt etmek iin, l deerinin nnde fx: ibaresi yer alr.
Montaj Modelleme Ortamnda Denklemlerin Kullanm
Montaj modelleme ortamnda parametrelerin kullanm para modellemedekine benzerdir. Model parametreleri, montaj
snrlamalarnda tanmlanan saysal deerlerdir. Ayrca kullanc tanml parametreler de tanmlanabilir. Bu konuya
montaj modelleme ortamnda dneceiz.
222
SAYISAL GRAFK
Parametrelerin Microsoft Excel Tablolarnda Tanmlanmas

Kullanc tanml parametreler, Microsoft Excel tablolar yardmyla da oluturulabilir. Tablonun oluturulmasndan
sonra, Parameters diyalog kutusundaki Link dmesi ile tablo paraya balanr. Birden fazla Microsoft Excel
tablosu balanabilir. Tablodaki parametreler istenen farkl paralarda kullanlabilir. Bir tablo Autodesk Inventor
dosyasna balandnda, Browser penceresinde aadaki gibi Microsoft Excel tablosu bir ikon ile gsterilir:
Microsoft Excel tablosuna parametrelerin nasl yazlaca ile ilgili aadaki kurallar geerlidir:
1.
Temel olarak iki alan gereklidir: Parametre ismi ve deeri. Birim bilgisi ya da bilgi satr zorunlu deildir.
2.
Parametreler iki ekilde girilebilir: Dey ya da yatay olarak:
3.
Sadece Microsoft Excel tablosunun ilk sayfasnda (Sheet) tanml parametreler aktarlr.
4.
Listedeki parametreler arasnda bo satr/stunlar olmamaldr. Bir boluk varsa, o bolua kadar olan parametreler
aktarlr, boluktan sonrakiler aktarlmaz.
Parametrelerin Paylam
Model ve kullanc tanml parametreler iinde yaratldklar dosyada kullanlabilir. Para parametreleri ve denklemleri
montaj modelleme ortamnda kullanlamaz; tersi de geerlidir. Parametrelerin montaj ortamnda ve istenen paralarda
paylatrlmas iin tablolar kullanlmaldr. Farkl paralarda ayn parametreleri kullanmak iin, her bir paraya ayn
Microsoft Excel tablosunu balamanz gerekir. Ayn parametreler montaj ortamnda da kullanlacaksa, montaj
ortamnda iken ayn Microsoft Excel tablosu buraya eklenmelidir. Microsoft Excel tablosundaki parametrelerde
yaplan deiiklikler balanm olan tm paralara/montaj ortamna otomatik olarak yansr.
223
SAYISAL GRAFK
Tolerans Modelleme
Tolerans modelleme ile para zerinde tanmlanm olan geme ya da tolerans deerlerine sahip ller, istenen
tolerans bilgileri ile aktif duruma getirilir ve para bu deiiklie gre gncellenir.
Toleranslarn kullanlabilmesi iin, ncelikle eskiz ya da unsurlarda tanmlanan llerin tolerans bilgilerine sahip
olmas gerekir. Bunun iin, rnein 2B eskizde ly tanmlarken, tolerans bilgilerini de tanmlamanz gerekir. Edit
Dimension kutucuuna sol tu ile tklarsanz bir men alr. Bu menden Tolerance seeneini iaretleyin. Deer
girebildiiniz her yerde ayn ekilde toleranslara ulaabilirsiniz.
Bundan sonar Tolerance diyalog kutusu alr:
Type altnda tolerans tipleri listelenir. Bu listeden tip sein.
Bu listeden seeceiniz tipe gore, Upper (st) ve Lower (alt) deerler tanmlanr. Precision ile anlaml basamak
says girilir. Evaluated Size altndan, hangi tolerans deerini uygulayacanz seebilirsiniz.
OK ile tolerans bilgisi l zerinde grlebilir.
224
SAYISAL GRAFK
Parameters komutunu altrdnzda, tolerans bilgisi tanmlanm olan parametrenin istediiniz tolerans deerini
aktif duruma getirebilirsiniz. Model otomatik olarak gncellenir.
225
SAYISAL GRAFK
Akll Paralar (iParts)

Autodesk Inventor, para ailelerinin yaynlanmas amacyla akll paralar (iParts) ad verilen bir zellik iermektedir.
Para aileleri, bir parann deiik trevlerinden oluur. Parann parametrelerini ve zelliklerini, tablo araclyla
kontrol edebildiiniz bu yntemle; tasarm bilgilerinin tasarm takmlar arasnda paylam olanakl olmaktadr.
Para Ailelerinin Yaynlanmas

Para ailelerinin yaynlanmas iki aamadan oluur: Akll paralarn oluturulmas ve bunlarn izime yerletirilmesi.
Paralarn oluturulmas aamasnda, parann tasarm ve olas tm srmlerinin bir tablo araclyla tanmlanmas
gerekletirilir. Farkl srmlerden oluan bir para iin terim olarak iPart Factory (Akll Para Fabrikas) ad
kullanlr.
Paralarn izime yerletirilmesi aamasnda, iPart Factoryden istenen para srm seilir ve seilen bu srm ile
para izime yerletirilir.
ki farkl tr iPart Factory vardr:
Standart: Burada paralar, izime yerletirilirken deitirilemezler.
zel: Paralar izime yerletirilirken, baz parametreleri deitirilebilir. Ayrca bunlar izime yerletirdikten
sonra, zerinde ek unsurlar da tanmlayabilirsiniz.
Bir iPart Factory tanmlamak iin, izlenecek admlar unlardr:
Yeni ya da varolan bir standart para ya da sac metal izimi ile balayn.
Tasarmzn deiecek olan blmne karar verin.
iPart Author (Akll Para Tanmlaycs) ile paranzn deiik srmlerini bir tablo yardmyla oluturun.
Paray kaydedin. Bu para iPart Factory olarak otomatik bir ekilde kaydedilir.
Akll paralarn bir montaj dosyasna yerletirilmesinde ise u admlar uygulanr.
Yeni ya da varolan bir montaj dosyas ile balayn.
Place Component komutunu kullanarak bir akll para sein.
Yerletirme srasnda kan diyalog kutusu yardmyla seeceiniz parann srmn iaretleyin.
Paray izimde istenen yere yerletirin.
iPart Author (Akll Para Tanmlaycs)

iPart Author, bir parann akll paraya dntrlmesi ve deiik srmlerinin oluturulmas amacyla kullanlr.
iPart Author komutuna ulamak iin TOOLS mensnn altndan Create iPart altrn.
Komutu altrdnzda, iPart Author diyalog kutusu alr:
226
SAYISAL GRAFK
iPart Author diyalog kutusunda u blmler yer alr:
Parameters: Parann tanmlanmasnda kullanlan tm sistem ve kullanc tanml parametreler listelenir.
Properties: Parann tm fiziksel, zel, proje ve zet bilgilerini ierir.
Suppression: Parann farkl srmlerinde unsurlarn gizlemek iin kullanlan blmdr.
iMates: Para iin tanml olan akll aktrmalar ierir.
Work Features: Parann alma unsurlarn ierir.
Threads: Parada tanml olan di ama unsurlarn ierir.
Other: Kullanc tanml zel tablo bilgileri tanmlamak iin kullanlr.
Diyalog kutusunda, her blm iin sa tarafta bir liste yer alr. Bu listede, tablo araclyla parann hangi
parametrelerinin, unsurlarnn, zeliklerinin ve kullanc tanml bilgilerin kontrol edildii yer alr. Ayrca, parann
srmlerinde kriter alnacak olan parametreler burada grlebilir. Bu kriterler arasnda hiyerarik sralamalar da
yaplabilir.
Diyalog kutusunun alt tarafnda ise parann srmleri bulunmaktadr. Her srm iin bir sra tanmlanr ve bu srada o
srmn parametrelerinin alaca deerler girilir.
Bir para ailesinin ilk srmn tanmlamak iin, sol taraftaki listeden bir zellik/parametreyi sein ve
iaretleyin. Setiiniz zellik/parametre sa taraftaki listeye eklenir ve bir sra alr.
tuunu
Eklediinizde herbir zellik/parametre iin tablo blmnde yeni bir kolon alr.
Eer tablo zerindeki sra numarasnn yazd alana ya da bir hcre zerine gelir ve sa tua basarsanz tablo sralar
ile ilgili yeni seenekler alr:
Insert Row ile para iin yeni bir srm tanmlanr. Delete Row ile varolan
bir srm silinir. Set As Default Row ile seilen sra para yerleiminde
varsaylan olarak alnr.
Custom Parameter Column/Cell iin aaya baknz. Delete Column ile
seilen kolon silinir.
Eer kolon ismini gsteren alana gelir ve sa tua basarsanz, bu sefer de
kolonlar ile ilgili zellikler listelenir:
En alttaki seenekler, parametrelerde kullanlmaz. Sadece ilgili zellii seip,
bir kriter olarak tanmladnzda kullanlabilir. rnein, Properties
blmnde, Physicalin altndan Material setiinizde, o kolonu iaretleyip,
kolonu bir malzeme kolonu olarak tanmlayabilirsiniz.
imdi de tabloda deerlerin nasl deitirildiine bakalm.
Parann bir parametresi ise deitirmek istediiniz, ilgili hcreye gelip o
parametre iin yeni bir deer girmeniz yeterlidir. Birimlere dikkat etmenizi
neririz. Standart biriminizden farkl bir birim kullanacaksanz, hcreye birimi
de yazn.
227
SAYISAL GRAFK
Suppression blm iin hcrelerde kullanlabilecek iki seenek vardr: Compute (Hesapla) ve Suppress (Gizle).
Eer setiiniz unsuru gizleyecekseniz, o hcreye Suppress yazn.
imdi de kriterlerin hiyerarik olarak nasl sralanabileceini grelim.

Autodesk Inventorda kriterler iin Key terimi kullanlr. Her bir akll para bir tane temel kritere sahip olmak
zorundadr. Temel kriter, paranzn srmn tanmlamak iin kullandnz bir anahtardr. Bundan sonra tanmlanan
dier kriterler, ikincil olanlardr.
Bir kriter tanmlamak iin, istenen parametrenin/zelliin yanndaki anahtar ikonunu tklayn.
1 numaral olan parametre/zellik temel kriter anlamna gelir. Bundan sonrakiler ikincil kriterlerdir.
Bu temel ilemlerden sonra, OK ile diyalog kutusunu kapattnzda, akll paranz tanmlanm demektir. Akll
para iin tanmladnz farkl srmler, iPart Factory olarak saklanr, tablonun ierii Microsoft Excel tablosu
ierisine aktarlr Browser penceresinde zel bir ikon oluur.
Aktif olan srmn yannda bir ek iareti bulunur. Eer farkl bir srm aktif duruma getirmek istiyorsanz, o
srme ift tklamanz yeterlidir.
Eer, Table ikonunu iaretleyip, sa tua bastnzda, tablo ile ilgili komutlar kar:
Delete tabloyu siler. Edit Table sizi iPart Author diyalog kutusuna sokar ve dzenleme ilemi yapmanz salar.
Edit via Spread Sheet ise, Microsoft Excel tablosunu aar ve tabloyu dzenleme olana verir. Microsoft Excel
iinde formller vb. tanmlayabilirsiniz.
228
SAYISAL GRAFK
zel iPart Factory

Yukarda, iPart Factorylerin standart ve zel olabileceinden bahsetmitik. zel ne demek, imdi de ona bakalm.
Yeniden iPart Author diyalog kutusuna dnelim. Burada bir kolon seip, sa tu mensnden Custom Parameter
Column iaretleyin. Setiiniz kolon zel bir parametre olarak tanmlanm oldu. zel parametre demek parann
izime yerletirilmesi srasnda bunun deerinin sizin tarafnzdan saptanmas demektir. Para yerletirme ksmnda
buna yeniden dneceiz.
Eer, bir kolonu zel parametre olarak tanmladysanz, para yerleimi srasnda dikkate alnmak zere snr deerleri
de girebilirsiniz (Specify Range for Column komutu ile). Dolaysyla kullanclar, o paranz izime yerletirirken,
bu deerler arasnda kalan bir deeri seebilirler. Bu snrlar dndaki deerler ise seilemez.
Akll Parann izime Yerletirilmesi
Akll paralar izime yerletirirken, karnza bir diyalog kutusu kar.
Bu diyalog kutusunda, izime yerletirilecek akll parann srm seilir. Ayrca, yukardaki diyalog kutusunda
grdnz gibi, akll parada tanmlanan zel parametreler iin de deer girilir (sol taraftaki blmden).
229
SAYISAL GRAFK
Akll Unsurlar (iFeatures)

iFeatures, bir ya da birden fazla unsurun ayr bir dosyaya kaydedilmesi ve baka tasarmlarda kullanlmasdr. Akll
unsurlar, herhangi bir eskiz unsurundan yola karak tanmlayabilirsiniz. Eskiz unsurunu bal olan dier unsurlar da
akll unsur yaps iinde yer alr. Akll unsuru oluturduktan ve kaydettikten sonra, dier para tasarmlarnda da
kullanabilirsiniz.
Aadaki ekil bir akll unsurun kullanmna gzel bir rnektir. Buradaki kesme, ayr bir dosyada akll unsur olarak
saklanm ve baka bir parada kullanlm durumda. Bu ekilde IDE olarak saklandktan sonra tm paralarda
kullanlabilir.
Akll unsurlar, IDE uzantl dosyalar olarak kaydedilir. Akll unsurlar IDE olarak kaydettikten sonra, bunlar ap
dzenleme ilemleri yapabilirsiniz.
Akll unsurlar kendi IDE dosyalarnda aadaki dzenleme ilemleriyle deitirilebilir:
Parametre isimleri dzenlenir,
Konumlandrma iin kullanlan geometriler deitirilebilir,
Akll unsurun ismi deitirilebilir,
Parametrelerin limitleri dzenlenebilir
Yerletirme yardm eklenebilir.
Akll unsur bir para zerine yerletirildikten sonra ise, aadaki dzenleme aralaryla deitirilebilir:
Parametreler deitirilebilir,
Akll unsurun yerleecei farkl bir yzey seilebilir,
Akll unsur dndrlebilir,
Akll unsurun yeri deitirilebilir,
Akll unsurun eskizi deitirilebilir.
IDE dosyasnda yaplan deiiklikler, daha nce paralarda kullanlm olan akll unsurlar etkilemez; ayn ekilde
paraya yerletirilmi olan akll unsurlar zerinde yaplan deiiklikler, bu akll unsurun IDE dosyasna yanstlmaz.
Bir akll unsuru paraya yerletirmek iin, IDE dosyas seilir ve ilk olarak akll unsurun yerleecei dzlem
tanmlanr. Buradaki konumu ve yerleim as girilir. Parametreler ayarlanr ve akll unsur para zerine yerleir.
Bir Akll Unsurun Tanmlanmas

Akll unsuru tanmlamak iin, bu unsurunun geometrisinin nceden oluturulmas gerekir. rnek olarak aadaki
ekli alalm.
230
SAYISAL GRAFK
ekildeki kanal tanmladktan sonar, bunu akll bir unsur olarak kaydedip, tm paralarda kullanabiliriz. Bunun iin,
ncelikle, TOOLS mensnn altndan Extraxt iFeature komutunu altrn.
Karmza Create iFeature diyalog kutusu kar. lk olarak kaydedilecek olan unsur ya da unsurlarn seilmesi gerekir.
Bunun iin, parann zerinden ya da Browser penceresinden istenilen unsuru iaretleyin. aretleme ileminden sonar
o unsuru oluturan tm parametreler, ller, referans dzlemleri/kenarlar, Selected Features altnda listelenir.
Buradaki temel mantk, unsurun hangi lleri deitirilecekse, yani, unsur izime yerletirilirken kullanc tarafndan
hangi ller saptanacaksa, bunlarn seilmesi ve Size Parameters altna alnmalardr. rnein, bu rnekte, unsurun
ykseliinin unsur izime yerletirilirken, kullanc tarafndan deitirileceini varsayalm. Bu durumda, d4
parametresini sein ve
tuuyla bunu Size Parameters altna yerletirin.
231
SAYISAL GRAFK
Not: Akll unsurlarn tanmlanmasnda parametrelerin kullanm, istenen llerin

seimini kolaylatracaktr.
stenen parametreler bu ekilde seilebilir. Bundan sonra, seilen parametrelerin alacaklar deerlerin tanmlanmas
gerekir.
Size Parameters altnda d4 parametresi bulunur ve bunun Value, Limit ve Enter Description blmleri
tanmlanr. Value, o parametrenin akll unsur izime yerletirilirken alaca deeri tanmlanr. Buraya istediiniz
deeri girebilirsiniz. sterseniz, bu parametrenin alaca deeri deiik ekillerde tanmlayabilirsiniz. Limit altnda u
seenekler bulunur:
None: Value altna girilen deer sabit olarak alnr. Yani, unsur izime yerletirilirken, buradaki parametre deeri
alnr.
Range: aretlenen parametrenin snr deerleri tanmlanr. rnein, parametremiz 10 mm ile 50 mm arasnda olsun.
Bu durumda, Limit altndan Rangein seilmesi gerekir. Yeni bir diyalog kutusu alr ve burada snr deerleri
tanmlanr:
List ile bir liste tanmlanr. Yeni bir diyalog kutusu alr ve burada o parametrenin alaca deerler girilir.
Dolaysyla, kullanc bu akll unsuru para zerine yerletirilirken, ykseklik iin bu deerlerden birini seer.
Prompt altnda, l tanmlanrken kacak olan yaz tanmlanr.
Position Geometry altndaki bilgiler ise, akll unsurun yerletirilmesi ile ilgili parametreleri tanmlar. Bu
rneimizde, bizden unsurun yerleecei dzlem istenir.
Save ile akll unsur kaydedilir. Akll unsurun yeri ve ismi tanmlanr ve akll unsur IDE uzantl olarak kaydedilir.
232
SAYISAL GRAFK
Akll Unsurun izime Yerletirilmesi

imdi de bir akll unsurun izime nasl yerletirildiine bakalm. Bunun iin, ilk olarak Autodesk Inventor panelinden
Insert iFeature komutunu altrn.
Insert iFeature
Yeni bir diyalog kutusu alr ve ilk nce size hangi akll unsurun yerletirileceini sorar.
Browse ile istenen akll unsur seilir.

lk olarak akll unsurun konumlandrlmas gerekiyor. Akll unsuru hangi dzleme yerletirmek istiyorsanz, o
dzlemi bu aamada iaretleyin.
Bundan sonraki aama, unsurun bu dzlemdeki konumunu ve yerleim asn tanmlamaktr. Bunu ister diyalog
kutusundan ister dorudan para zerinden yapabilirsiniz. Konumunu ayarlamak iin, ekrandaki +ya benzer sembol
iaretleyin ve fareniz ile konumu tanmlayn. Yerleimi saptamak iin farenin sol tuuna basn; a iin dier sembol
semeniz gerekir.
233
SAYISAL GRAFK
Diyalog kutusundan Next ile devam ederseniz, bundan sonraki aama parametre deerinin girilmesidir.
Deeri tanmlama eklinize bal olarak (Range, List ya da None) bir deer girin.
Next ile devam edin.
Activate Sketch Edit Immediately seenei, akll unsurun izime yerletirilmesinden hemen sonra otomatik olarak o
unsurun eskizine girmenizi salar. Dier ise, unsuru paraya yerletirir ve eskizi aktif duruma getirmez.
Finish ile akll unsur para zerine yerletirilir.
234
SAYISAL GRAFK
Akll Unsur iin kon Yaratmak

Akll unsur dosyasn (IDE uzantl) aarak, bunun iin zel bir ikon tanmlayabilirsiniz. Bir daha sefere, bu akll
unsuru modele yerletirmek istediinizde, kendi zel ikonu ile grnr.
lk olarak, ikonunu deitirmek istediiniz akll unsur dosyasn an. Daha sonra, FILE mensnn altndan Change
icon komutunu altrn.
Edit Icon diyalog kutusu alr. Burada, yeni ikonu oluturun.
Deiiklikleri kaydedin. Akll unsur dosyasn da kaydederek kn.
235
SAYISAL GRAFK
Unsur Ktphanesi
Autodesk Inventor, hazr tanml ve sklkla kullanlan unsurlardan oluan bir unsur ktphanesi iermektedir. Unsur
ktphanesine Inventor panelindeki Place Feature from Content Center komutuyla ulaabilirsiniz.
Place Feature from Content Center
Unsur ktphanesi, para tasarmnda sklkla kullanlan unsurlardan oluur. Bu ktphaneye kendi unsurlarnz da
ekleyebilir ve tm tasarmlarda kullanabilirsiniz. Place Feature from Content Center komutu ile aadaki diyalog
kutusu alr:
Ktphaneden Unsur Yerletirmek

Content Center komutu ile alan ktphaneden, unsur tipi seerek, bunlar paralar zerinde kullanabilirsiniz.
Ktphanedeki unsurlar, akll unsur yapsndadr ve bu ekilde izime yerletirilir. lk olarak unsur tipini sein. Daha
sonra sadaki pencereden, kat model ya da kesme ilemi olarak unsur zelliini tanmlayn. Buradaki ikona ift
tkladnzda, boyutlar girebileceiniz blm alr:
236
SAYISAL GRAFK
Unsur tipine bal olarak boyutlar tanmlanr ve Insert dmesi ile para zerine yerletirilir. Yerletirmenin ilk
admnda, unsur zelliine bal olarak yzey ya da dzlem iaretlenir.
Dzlem tanmndan sonra, unsurun boyutlarn ve yerini 3B tutamak noktalarn kullanarak gstermeniz gerekiyor.
Burada nceki blmde bahsettiimiz 3B tutamak yntemiyle boyut deiikliini kullanyoruz. Tanmlama ileminden
sonra sa tu mensnden Done komutu ile unsur paraya yerletirilir.
Browser penceresine dikkat ederseniz, ilem bir unsur ilemi olarak paraya yerlemitir. Dolaysyla, bu unsuru
istediimiz gibi ve bildiimiz unsur dzenleme yntemleriyle deitirebiliriz.
237
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Parametrelerin Kullanm

Parametrelerin kullanm, tasarm srecini hzlandran ve kolaylatran zelliklerdendir. Biz

de bu ilk altrmamzda, Autodesk Inventor ile parametreleri nasl kullanabileceimize ve
bunun bize sunduu yararlara bakacaz.
1.
Blm 06 dizini altndan 06_Parametre.ipt dosyasn an.
Bu dosyada, sadece bir eskiz tanmlanm durumda; bu eskizi llendireceiz ve

parametreler tanmlayacaz.
238
2.
lk olarak eskiz ortamna ulamak iin, Browser penceresindeki Sketch1 ikonunu ift
tklatn.
3.
Bylece llendirmeye balayabiliriz. ekli aada gsterildii gibi llendirin.
SAYISAL GRAFK
4.
imdi parametreler konusuna gelebiliriz. Bunun iin, Standard ara ubuundan

Parameters komutunu altrn.
5.
Parameters diyalog kutusu alr. Bu diyalog kutusunda ilk olarak, Model Parameters
latndaki d ile balayan parametre isimlerini deitireceiz. 100mmlik lnn ismi
Ykseklik, 12.5mmlik lnn ismi UzunlukC ve 6.8mmlik lnn ismi de
Kalnlk1 olsun. Ayrca, dier 6.8mmlik l iin, Equation altna Kalnlk1 girin.
Ayn ekilde, 1.75mmlik lleri de birbirinin cinsinden ifade edin.
6.
Done ile diyalog kutusunu kapatn.
7.
Herhangi bir lnn zerine gelin ve sa tu mensnden Show Expression komutunu

sein. Eskiz zerindeki ller, denklemler olarak ifade edilir:
239
SAYISAL GRAFK
8.
Yeniden Standard ara ubuundan Parameters komutunu altrn.
9.
imdi de kullanc tanml parametreler tanmlayacaz. Bunun iin, diyalog kutusundan

Add dmesini iaretleyin.
10.
Aada gsterilen parametreleri tanmlayn. Burada G_NG parametresine dikkat edin.

Bunun birimi yok; o yzden ul (unitless-birimsiz) olarak ifade edilmi durumda. Birimi
deitirmek iin, G_NG parametresinin Unit hcresine sol tu ile tklayn ve listeden
Unitless iaretleyin.
Done ile ilemi bitirin.
240
11.
imdi de, baz matematiksel ifadeler tanmlaym. izim ekran zerinde, d19=1.75 lsne
ift tklayn. l kutucuu kar. Bu kutucua G_NG*UzunlukC yazn.
12.
Kutucuktaki yeil ek iaretine tklayn.
13.
izim ekran zerinde, d14=25 lsne ift tklayn. l kutucuu kar. Bu kutucua
Genilik/2 yazn.
14.
15.
izim ekran zerinde, d15=2.25 lsne ift tklayn. l kutucuu kar. Bu kutucua
Kalnlk/2 yazn.
16.

SAYISAL GRAFK
17.
18.
imdi, bu profile derinlik vereceiz. Bunun iin Autodesk Inventor panelinden Extrude
komutunu altrn.
19.
Distance altna Derinlik yazn ve OK ile devam edin.
20.
Baz yuvarlamalar ekleyelim. Autodesk Inventor panelinden Fillet komutunu altrn.

Aada gsterilen d kenarlar iaretleyin ve diyalog kutusunda Radius altna
RadyusER yazn. OK ile devam edin.
21.
Son olarak i ksmlar yuvarlayacaz. Inventor panelinden Fillet komutunu yeniden

altrn. Aada gsterilen i kenarlar iaretleyin ve diyalog kutusunda Radius altna
Radyus yazn. OK ile devam edin.
241
22.
SAYISAL GRAFK
imdi de, parametreler ile biraz oynayalm. Parameters komutunu altrn ve diyalog
kutusundaki parametrelerde aadaki deiiklikleri yapn.
Ykselik=140
Genilik=66
Kalnlk=5.7
Kalnlk1=8.6
UzunlukC=16.5
Radyus=5.7
RadyusER=3.4
Derinlik=20

23.
Command ara ubuundan Update dmesine basn. Paramzn parametreleri deiti.
Altrmann sonu.
242
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Akll Paralar

Bu altrmada, varolan bir paray akll para durumuna getireceiz ve daha sonra bir
montaj dosyas ierisine yerletireceiz.
1.
06_Akilli_Parca.ipt dosyasn an.
2.
TOOLS mensnn altndan Create iPart komutunu altrn.
3.
Kamza iPart Author diyalog kutusu kar. Bu diyalog kutusundaki Hole1 unsurunun
yanndaki + iaretini tklayn:
Dikkat ederseniz, her bir unsur iin, model parametreleri ve bunlarn deerleri grntlenir.
Ayrca, Hole1 altnda bulunan delik ap, otomatik olarak sa taraftaki listeye aktarlr
(kullanc tanml parametreler ve isimleri deitirilmi model parametreleri otomatik olarak
tannr) ve alt taraftaki tabloda grntlenir.
4.
Cap parametresini bir temel kriter olarak tanmlamak iin, sadaki listede, Cap
parametresinin yannda bulunan anahtar resmine sol tu ile tklayn.
5.
Akll parann malzeme zelliini de kontrol etmek istiyoruz. Bunun iin, diyalog
kutusundaki Properties blmne gelin. Physicaln yanndaki + iaretini tklayn ve
Material ift tklayn.
Bylece malzeme de alttaki tabloya yerleir. u anda, modelin malzemesi alminyum olarak
gzkyor.
243
SAYISAL GRAFK
6.
Material zelliini de ikincil kriter olarak tanmlayacaz. Bunun iin, Material

parametresinin yannda bulunan anahtar resmine sol tu ile tklayn.
7.
Alttaki tabloda Material kolonunu malzeme kolonu olarak tanmlamak iin, Material
yazan blme gelin sa tu mensnden Material Column sein.
8.
nc bir parametre daha tanmlayalm. Bu kullanc tanml bir parametre olacak ve

parann ismini ierecek. Bunun iin diyalog kutusunda, Other blmne gelin. Sa
taraftaki listede, Click here to add value yazan yere tklayn ve Parasmi yazn.
9.
Malzeme kolonunda olduu gibi, son yerleen kolonu dosya ismi kolonu olarak tanmlamak
iin, Parasmi yazan blme gelin sa tu mensnden File Name Column sein.
10.
lk akll para srmnn dosya ismini tanmlamak iin, Parasmi kolonunun ilk
hcresine gelin ve Byk-Alm yazn.
11.
Bu akll paramz farkl delik ap ve iki farkl malzemeden oluacak. Bunlardan ilk
n, buradaki diyalog kutusunda tanmlayacaz; dierlerini de Microsoft Excel ile.
Dolaysyla, ilk olarak srann zerine gelin ve sa tu mensnden Insert Row sein.
244
SAYISAL GRAFK
12.
Ayn ekilde dier sray da tanmlayn. Her bir sradaki deerleri, aada gsterildii gibi
doldurun.
Burada, yeil arka plan rengi ile gsterilen satr default satrdr.
13.
OK ile paray bir akll paraya dntrn.
14.
imdi Browser penceresindeki Tablein yanndaki + iaretine basarsak, unlar greceiz.
Aktif olan srmn yannda ek iareti vardr.

15.
u anda sadece alminyumdan oluan paralar var. Ayn parann bakr olan srmlerini de
tanmlamak iin, bu sefer Microsoft Excel tablosunu kullanacaz. Bunun iin, Browser
penceresinde Table seeneini iaretleyin ve sa tu mensnden Edit via Spread Sheet
sein.
16.
Microsoft Excel tablosu alr. Microsoft Excel tablosunu aadaki gibi doldurun.
17.
Microsoft Excelde File mensnn altndan Close and return to iPart komutunu sein ve
Microsoft Exceli kapatn.
18.
imdi yeniden Browser penceresine bakarsak, herbir farkl ap iin, iki malzeme tanmlanm
olduunu grrz.
19.
Aktif srm deitirmek iin, aktif duruma getirmek istediiniz srm iaretleyin ve sa
tu mensnden Compute Row komutunu altrn.
245
SAYISAL GRAFK
20
Akll paray kaydetmek iin, Save komutunu kullann ve bir isim verin.
Akll Paralarn izime Yerletirilmesi
246
1.
06_Montaj.iam dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Place Component komutunu altrn.
3.
Bir nceki altrmada oluturduumuz akll parann dosyasn sein ve Open ile devam
edin.
4.
Aada gsterildii gibi, ap 8.1mm ve alminyum olan akll paradan 2 adet izime
yerletirin.
5.
Ayn yntemi kullanarak, ap 6.1mm ve bakr olan akll paradan da 2 adet izime
yerletirin. ap ve malzeme bilgilerini semek iin, Place Standard iPart diyalog kutusu
aldnda, Value altndaki ilgili parametreleri tklatarak, listeden seim yapn.
SAYISAL GRAFK
6.
Paralar aadaki gibi izime yerletirmi oldu.
7.
izime yerletirilmi olan akll paralarn srmlerini deitirmek iin, Browser

penceresinden deitirmek istediiniz akll paraya gelin ve istediiniz srm seerek sa
tu mensnden Change Component komutunu altrn. Diyalog kutusunu OK ile
gein.
8.
Modelimizin son hali aadaki gibi olacaktr:
Altrmann sonu.
247
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Akll Unsurlar

imdiki altrmamz akll unsurlar ile ilgili. U-eklindeki bir unsuru akll unsure olarak
tanmlayacaz; bylece bu ekli tm modellerde kullanabileceiz.
1.
06_Akilli_Unsur1.ipt dosyasn an.
2.
Bu modelde grm olduumuz U-eklinde unsuru ve zerindeki delikleri akll unsure

olarak tantacaz. TOOLS mensnn altndan Extraxt iFeature komutunu altrn.
3.
Akll unsur tanmna dahil edilecek unsurlarn seilmesi gerekiyor. Bunun iin Browser
penceresinden Extrusion5 unsurunu iaretleyin. Bu unsura bal unsurlar da otomatik
olarak seilir. Diyalog kutusuna bakarsak, Selected Features altnda, seili unsurlar ve
Size Parameters altnda, baz parametreler grrz.
Bu unsurlarn tanmlanmas srasnda, model parametrelerine farkl bir isim verdiimiz iin,
bunlar otomatik olarak Size Parameters altna yerleir. Bu durum, kullanc tanml
parametreler iin de geerlidir. Eer, model parametrelerine farkl biri isim vermemiseniz ya
da kullanc tanml parametreler kullanmamsanz, bu blm otomatik olarak doldurulmaz.
Bu yzden, parametreler ile almak akll unsur ilemlerini daha da kolaylatrr.
4.
Parametre listesinde grlen Cap parametresi, Kalnlk parametresine bal olduu iin,
bunu kaldrabiliriz. Bunun iin, Cap parametresini iaretleyin ve
5.
248
dmesine basn.
imdi, parametreler iin, baz kriterler tanmlayabiliriz. Uzunluk parametresi 20mm ile
30mm arasnda deiecek. Bunu tanmlamak iin, Limit altndan None olarak gzken
yere tklayn ve listeden Range sein.
SAYISAL GRAFK
6.
Uzunluk parametresini snr deerlerini tanmlayabileceimiz diyalog kutusu alr. Bu

diyalog kutusunu aadaki gibi oldurun:
7.
Kalnlk parametresinin deeri bir listeden seilecek. Bunun iin, Limit altndan None
olarak gzken yere tklayn ve listeden List sein.
8.
Alan diyalog kutusuna Kalnlk parametresinin alabilecei deerleri girebiliriz. Aadaki

gibi diyalog kutusunu doldurun ve OK ile devam edin:
9.
Yukseklik parametresi iin de, Range seeneini kullanarak, 8mm ile 15mm arasnda
snr deerleri tanmlayn.
10.
Save ile akll unsuru kaydedin. U-SLOT gibi bir isim verebilirsiniz.
Akll Unsurun izime Yerletirilmesi
1.
06_Akilli_Unsur2.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelindeki, Insert iFeature komutunu altrn:
3.
Diyalog kutusunda Browse ile daha nce tanmladmz U-SLOT akll unsurunu sein.
4.
lk olarak akll unsurun yerleecei dzlemi iaretlememiz gerekiyor. Aada gsterildii

gibi, parann n yzeyini iaretleyiniz.
249
5.
SAYISAL GRAFK
imdi parann tam yerini ve yerleim asn tanmlayabiliriz. Yeri tanmlamak iin, + gibi
grnen sembol sein ve akll unsurun yerini imle ile iaretleyerek saptayn.
Yaklak olarak yzeyin ortalarna yerletirin.

6.
Akll unsurun yerleim as ise olduu gibi kalacak.
7.
Insert iFeature diyalog kutusunda Next ile devam edin.
8.
imdi, akll unsurun boyutlarn tanmlamamz gerekiyor. Aadaki gibi diyalog kutusunu
doldurun:
9.
Finish ile akll unsuru izime yerletirin.
Altrmann sonu.
250
BLM
07
Sac Metal Modelleme
SAYISAL GRAFK
Sac Metal Modellemenin Temelleri

Autodesk Inventor iinde sac metal modellerin tasarm ayr bir para dosyasnda gerekleir. Sac metal modelin dosya
uzants bir para dosyasyla ayndr (IPT). Yeni bir sac metal dosyas tanmlamak iin New komutu ile alan
diyalog kutusunda Sheet Metal seeneini iaretleyin.
Sac metal modelleme para modellemeye benzer; sadece zel komutlar vardr. Yine bir eskiz ile modellemeye balanr
ve unsur ilemleri ile model boyutlu hale getirilir.
Sac Metal Parametreleri

Yeni bir sac metal dosyas aldnda, ilk olarak modelde kullanlacak parametreler tanmlanr. Bunun iin Sheet
Metal panelindeki Styles komutu kullanlr:
Styles
Sheet Metal Styles diyalog kutusu alr:
Burada sac metalin parametreleri tanmlanr. Parametreler tanmlandktan sonra bunlar stil olarak kaydedilebilir ve
listede grntlenir. stenildii kadar stil oluturulabilir. Sheet ile sac metal modelin malzemesi, kalnl ve alm
yntemi tanmlanr. Eer, alm Kfactore gre olmayacaksa, bir bkme tablosu araclyla deerler verilir. Bkme
tablosu, TXT uzantl bir yaz dosyasdr.
Bend blmnde bkme deerleri tanmlanr:
252
SAYISAL GRAFK
Corner ise ke ilemleri ile ilgili seenekleri sunar:
Sac metal modelin parametreleri tanmlandktan sonra bunlar kaydedilir ve modelde kullanlr. Modelleme srasnda bu
stillere geri dnlerek istenen deiiklikler yaplr ve bunlar modele otomatik olarak yansr.
253
SAYISAL GRAFK
Sac Metallerde Eskiz Unsurlar

Para modellemede olduu gibi, sac metal modellerde de eskizler ile tasarma balanr. Eskizler, daha sonra, eskiz
unsurlar kullanlarak boyutlu hale getirilir. Sac metal modellemede iki eskiz unsuru vardr.
Face
Face eskiz unsuru ekstrzyona benzer; kapal bir profil tanmlanr ve bu profil stillerde tanmlanm olan kalnla
getirilir.
Face
Eskiz tanmlandktan sonra, Face komutu altrldnda Face diyalog kutusu alr:
Burada, sac durumuna getirilecek olan profil ve ofset yn tanmlanr. Dier unsur ilemlerinde greceiniz gibi,
burada da Unfold Options ve Bend Relief Options adl iki blm bulunmaktadr. Bu blmler, tanmladnzda
unsur iin, stillerde girdiiniz seenekleri deitirmenizi salar.
Contour Flange
Bu eskiz unsurunda, ak ulu bir eskiz tanmlanr ve buna hem derinlik hem de kalnlk verilir. Bu eskiz sacn
konturunu tanmlar. Eskizlerde doru ve yaylar kullanabilirsiniz; ancak almn doru alnabilmesi iin, yay ile doru
paralar birbirine teet olmaldr.
254
SAYISAL GRAFK
Contour Flange
Komutun altrlmasndan sonra Contour Flange diyalog kutusu alr:
Bu diyalog kutusunda, kesiti tanmlayan kontur seilir; Distance ile derinlik tanmlanr. Sacn kalnd, stillerde
tanmland gibidir. Eer, farkl doru paralar var ise, bkm yerlerinde, yine stillerdeki deere gre, yuvarlamalar
otomatik olarak oluturulur.
Shape altndaki Edge seenei ise, sac metal modelin bir kenar boyunca konturun sprlmesini salar.
255
256
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
Dier Unsur lemleri

Sac metal modellere zg olan dier unsur ilemleri ise unlardr:
Cut (Kesme)
Bir eskiz tanmlanr ve buna gre sac model kesilir.
Cut
Eskiz oluturulduktan sonra, Cut diyalog kutusu alr.
Not: Eskiz oluturma yntemleri, para modelleme ile ayndr; nce eskiz dzlemi
tanmlanr, sonra da eskiz geometrisi.
Profile ile kesit seilir ve istenen ynde kesme gerekletirilir. Cut Across Bend ise, kesme ileminin bklm
yerleri etkilemesi durumunda kullanlr. Buna gre, kesit bkmeyi dikkate alarak paray keser.
Flange (Flan)
Modelin iaretlenen kenarna flanlar eklemek iin kullanlr.
Flange
Komutun altrlmasndan sonra Flange diyalog kutusu alr:
257
SAYISAL GRAFK
Parann bir kenar iaretlenir; uzunluk ve a tanmlanr. Eer flan, seilen kenarn tmne uygulanmayacaksa,
diyalog kutusundaki alt zellikler alr ve buradan istenen seenekler seilir.
Varsaylan deer Edgedir. Flan seilen kenar boyunca uygulanr. Width ile bir noktadan ofset ve flann genilii
tanmlanr. Offsette ise, flan iki kenardan belirli uzaklklar ile oluturulur.
Bend Tangent to Side Face seenei ise, bkmenin yan yzeye teet olacan tanmlamak iin kullanlr.
Hem (Kvrma)
Deiik ekillerde kvrmlar elde etmek iin kullanlr.
Hem
Hem diyalog kutusu alr:
258
SAYISAL GRAFK
Sac metal modelin bir kenar seilir. Type ile istenen biim iaretlenir. Deiik biimler bulunmaktadr:
Diyalog kutusundaki alt zellikler sayesinde, flan unsurunda olduu gibi, kvrmlarn tm kenar boyunca deil de,
belirli bir genilikte tanmlanmas salanr. Kenar boyunca olmayacaksa,
tanmlanr. Flan zellii ile ayndr.
ile bkm yerlerindeki boluk
Apply ya da OK ile kvrma modele uygulanr.
Fold (Katlama)
Bir doru paras kullanlarak, sac metal model istenen a ile katlanr.
Fold
lk nce katlama dorusunun bir eskiz olarak tanmlanmas gerekir. Bundan sonra komutun altrlmasyla Fold
diyalog kutusu alr.
259
SAYISAL GRAFK
Katlama dorusu Bend Line ile iaretlenir. Katlamann yn ve as tanmlanr. Location altnda, katlamann tipi
saptanr. Centerline of Bend seildiinde, katlama dorusu merkez olarak, Start of Bend ile katlama dorusu
bklmenin balangc olarak, End of Bend ile de sonu olarak alnr.
Corner Seam (Ke lemleri)

Bu komut ile ke ilemleri yaplr.
Corner Seam
Komutun altrlmasndan sonra Corner Seam diyalog kutusu alr:
260
SAYISAL GRAFK
lk olarak ke ilemlerinin yaplaca kenarlarn seilmesi gerekir. Seam altnda kelerin nasl krplaca saptanr.
Corner Rip ise kelerin yrtlmasdr. Burada sadece keyi oluturan tek bir kenar seilir ve seeneklere gre kenar
yrtlarak ke oluturulur.
Bend (Bkme)
ki sac metal yzeyi arasn doldurmak iin kullanlr. Yzeyler birbirine dik ya da paralel olabilir.
Bend
Komutun altrlmasndan sonra Bend diyalog kutusu alr.
Farkl iki yzeyin kenarlar iaretlenir. Seeneklere bal olarak yzeyler krplarak ya da uzatlarak aralar doldurulur.
Radius ile bkmenin yuvarlama yar ap tanmlanr. Full Radius ile seilen yzeylerin aras yarm bir daire ile
doldurulur. Aadaki rnek, Full Radius ile oluturulan bkmeyi gstermektedir.
261
SAYISAL GRAFK
90 Degree seeneinde, 90 derecelik yeni bir yzey ile seilen yzeylerin aras doldurulur:
Eer sac yzeyler birbirine paralel, fakat e dorusal deil ise, ift bkmeler yaratlabilir. Fix Edges ile kenarlar
arasnda yeni bir yzey tanmlanr. Yzeyler olduklar gibi kalr.
45 Degree ile de 45 derecelik bir bkme oluturulur. 45 derecelik bkmeyi elde etmek zere yzeyler krplr ya da
uzatlr.
262
SAYISAL GRAFK
Punch Tool (Bask Arac)

Seilen ekillerle basklar oluturmak iin kullanlr. Bask aracn kullanmadan nce, eklin yerleecei merkezi
tanmlayan bir merkez noktasn eskizde konumlandrmanz gerekir.
Punch Tool
Komuta girdiiniz bask eklinin seildii bir diyalog kutusu alr:
Baskda kullanlan ekiller nceden tanmlanm olan akll unsurlardr (iFeatures). Browse ile bunlarn yer ald
dizin iaretlenir. Listeden de, bu dizin altnda bulunan bask ekillerinden istenen seilir.
Next ile bask eklinin model zerinde n grnm alnr.
263
SAYISAL GRAFK
Angle ile eklin yerleim as tanmlanr. Next ile devam ettiinizde, eklin tanmlanm boyutlar arasnda seim
yaplr:
Parametreler deerler girilir ve OK ile ekil model zerine yerletirilir:
Dier lemler
Dier ilemler ise para modellemede olduu gibidir; ksaca zetlersek:
Hole: Delik delmek iin kullanlr.
Corner Round: Sac metal modelin kelerini yuvarlamak iin kullanlr.
Corner Chamfer: Sac metal modelin kelerini pahlamak iin kullanlr.
264
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Sac Metal Stilleri

Bu altrmada, sac metal stillerinin nasl kullanlabileceini ve sac metal modellerde akll
unsurlarn kullanmn greceiz.
1.
07_Sac1.ipt izimini an.
2.
Inventor panelinden Styles komutunu altrn.
3.
Diyalog kutusunda New dmesine basn.
4.
Yeni stil ismi olarak Style List blm altna Alum 2mm yazn.
5.
Malzeme listesinden Alminyum-6061 sein.
6.
Kalnlk olarak Thickness karsna 2mm yazn.
7.
Bend blmne gein.
8.
Radius ksmna Thickness * 2 yazn.
9.
Save dmesine basn ve yeni stili kaydedin.
10.
Yeni stili aktif duruma getirmek iin, Active Style listesinden Alum 2mm stilini sein ve
11.
Yeni sitilin zellikleri modele uygulanr:
265
SAYISAL GRAFK
266
12.
imdi de bir flan tanmlayalm. Inventor panelinden Flange komutunu altrn.
13.
Aada gsterildii gibi, ufak flann i kenarn iaretleyin.
14.
Diyalog kutusunda, flann uzunluunu 40 mm olarak tanmlayn. Ynler ise aada

gsterildii gibi olacak:
15.
OK ile flan tanmlayn.
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
267
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Ke lemleri
Autodesk Inventor, sac metal modellerin keleri ile ilgili aralar sunmaktadr. Bu
altrmada, ke ilemlerine bakacaz.
268
1.
07_Sac2.ipt dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Corner Seam komutunu altrn.
3.
Diyalog kutusunda Corner Rip seeneini iaretleyin.
4.
Modelin aada gsterilen kenarlarn sein (d kenarlar seilecek):
5.
Diyalog kutusunda OK dmesin basn. Birleim yerleri alm oldu.
6.
Modele aada gsterildii gibi dndrn.
SAYISAL GRAFK
7.
Kenarlar yuvarlamak iin, Inventor panelinden Bend komutunu altrn ve aada

gsterilen kenar iaretleyin.
8.
Apply ile devam edin. Ayn ekilde st ve alt kenarlar da yuvarlayn:
9.
Ayn ekilde, Bend komutu ile aada gsterilen kenarlara da yuvarlamalar uygulayn:
10.
imdi de, tanmladmz bir yuvarlamay, keye dntrebiliriz. Aada gsterilen

yuvarlamay, Browser penceresinden iaretleyin ve sa tu mensnden Change to Corner
komutunu altrn.
269
SAYISAL GRAFK
11.
Diyalog kutusunu OK ile gein. Yuvarlama keye dnr:
12.
Modelin almn almak iin, Inventor panelinden Flat Pattern komutunu altrn:
Altrmann sonu.
270
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Flanlar
imdi de Autodesk Inventorun flan zelliklerine bakalm.
1.
2.
Aadaki yzeyi iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn:
3.
Line komutunu altrn. Aada gsterildii gibi, ilk nokta, eskizdeki dikey dorunun bi
miktar yukarsnda olacak:
4.
Aadaki gibi, geri kalan ksmlar tamamlayn.
5.
Sa tu mensnden Done ile komuttan kn.
6.
Yine sa tu mensnden Finish Sketch ile eskiz ortamndan kn.
7.
Inventor panelinden Contour Flange komutunu altrn.
271
SAYISAL GRAFK
272
8.
Profile olarak son izilen eskizi iaretleyin. Edge ise aada gsterilen kenar olacak.
9.
OK ile devam edin.
10.
Inventor panelinden Flange komutunu altrn.
11.
Kenar olarak aada gsterilen kenar iaretleyin.
12.
Bu arada, Relief Shape blmnn altndan Relief Shape None olsun.
13.
Flan uzunluu 20 mm ve yn aadaki gibi olacak:

SAYISAL GRAFK
14.
Bu flan tm kenar boyunca uygulanmayacak. Bunun iin, More dmesine basn ve

Type altndan Offset iaretleyin.
15.
Srasyla aada gsterilen noktalar iaretleyin.
16.
Ofset miktar olarak 5er mm girin ve OK ile devam edin. Flan modele yerleir:
17.
Inventor panelinden Flange komutunu altrn.
18.
Kenar olarak aada gsterilen kenar iaretleyin.
19.
Flan uzunluu 15 mm olacak. Flip Offset dmesine basarak, flan aaya doru
uygulanmasn salayn.
20.
Bu flan da tm kenar boyunca uygulanmayacak. Bunun iin, More dmesine basn ve

Type altndan Width iaretleyin.
273
21.
Ofset deeri girilecek nokta olarak aada gsterilen noktay iaretleyin.
22.
Ofset deeri 15 mm, kalnlk ise 20 mm olacak. OK ile devam edin.
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
274
SAYISAL GRAFK
Altrma 4: Bkmeler
1.
2.
Browser penceresinden Face_Sketchi sein ve sa tu mensnden Visibility komutunu

altrn. Daha nceden izilmi olan eskiz grnr.
3.
Inventor panelinden Face komutunu altrn ve dikdrtgen profili seerek, onu bir sac
durumuna getirin.
4.
Modele aadaki gibi bakn:
5.
Inventor panelinden Bend komutunu altrn ve aada gsterilen kenarlar iaretleyin.
275
276
SAYISAL GRAFK
6.
Diyalog kutusunda 90 degree iaretleyin ve OK ile devam edin:
7.
Aada gsterildii gibi modele bakn:
8.
9.
Line komutu ile aada gsterilen doru parasn izin:
10.
Done ile devam edin. Sa tu mensnden Finish Sketch ile eskiz ortamndan kn.
11.
Inventor panelinden Fold komutunu altrn.

SAYISAL GRAFK
12.
Doru parasn iaretleyin. Diyalog kutusundaki seenekler aadaki gibi olacak; kvrlma
yn ise size doru olacak.
13.
OK ile devam edin. Para aadaki gibi bklr.
14.
Aada gsterildii gibi modele bakn:
15.
277
SAYISAL GRAFK
278
16.
Inventor panelinden Project Flat Pattern komutunu altrn:
17.
Aada gsterilen yzeyi iaretleyin (modele baknz deitirerek):
18.
Sa tu mensnden Done ile devam edin; modelimiz aadaki gibi olacaktr:
19.
Aada gsterilen eskizi izin:
SAYISAL GRAFK
20.
21.
Inventor panelinden Cut komutunu altrn.
22.
Profili sein ve diyalog kutusunda Cut Accross Bends iaretleyip, OK ile devam edin.
Kesme ilemi aadaki gibi olacaktr:
Altrmann sonu.
279
SAYISAL GRAFK
Altrma 5: Kvrmalar
1.
2.
Inventor panelinden Hem komutunu altrn.
3.
Aada gsterilen kenar iaretleyin.
4.
Length olarak 15mm ve Gap iin 0.5mm girin ve aadaki durumu elde etmek iin
gerekirse, Flip Direction dmesine basn:
OK ile devam edin.

5.
280
Modele aadaki gibi bakn.
SAYISAL GRAFK
6.
Browser penceresinden Hem Extents Workplane iaretleyin ve sa tu mensnden

Visibility ile bu alma dzlemini grnr yapn.
7.
8.
Inventor panelinden Hem komutunu altrn.
9.
Aada gsterildii gibi yzeyin ndeki kenarn iaretleyin.
10.
Diyalog kutusunda, Type altndan Rolled sein.
11.
Radius iin 2mm, Angle iin de 265 deerlerini girin.
12.
Diyalog kutusunda More dmesine basn.
13.
Extents Type altndan Offset sein.
14.
Offset1 iin alma dzlemini, dieri iin de kenarn uzak noktasn iaretleyin.
15.
Offset1 deeri 0mm, Offset2 deeri de 10mm olacak.
16.
OK ile devam edin; kvrlma modele uygulanr.
281
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
282
SAYISAL GRAFK
Altrma 6: Dairesel Kesitlerin Anmlar

Autodesk Inventorda, dairesel kesitli bklm sac modellerinize, eitli geometrilerde
boaltmalar yapmanz gerektiinde, aadaki yntemi kullanabilirsiniz.
1.
2.
Inventor panelinden Contour Flange komutunu altrn.
3.
Contour Flange diyalog kutusunda Profile dmesi aktifken, oluturduunuz geometrinin

sadece yay ksmn iaretleyin.
4.
Uzunluk iin Distance karsna 50 mm girin.
5.
Btn seimlerden sonra OK dmesi aktif hale gelecektir. Diyalog kutusunu kapatmak
iin OK dmesine basn. Paranz ekildeki hale gelecektir.
283
284
SAYISAL GRAFK
6.
imdi model zerinde, daha rahat eskiz dzlemi tanmlayabilmek iin ak olan ulardan
birine dz bir plaka daha ekleyelim. Eklediimiz bu plakay iimiz bittikten sonra
modelimizden sileceiz. Yeni eskiz dzlemi iin izim ekran zerindeyken sa tu
mensnden New Sketch komutunu altrn. Eskiz dzlemi olarak sac modelimizin, ak
olan ularndan sa tarafta kalan ucunu (buradaki dzlemi) iaretleyin.
7.
Setiimiz bu eskiz dzlemini tanmlayan kenarlar otomatik olarak eskiz geometrisi olarak
alnr. Bize sadece bu geometri gerekli olduu iin, eskiz dzleminden kmak iin sa tu
mensnden Finish Sketch komutunu altrn.
8.
Bu kesiti ekstrzyon ileminde kullanacaz. lk olarak Inventor panelinden para unsurlarn

ieren komutlara gemek iin Sheet Metal yanndaki oku sol tu ile tklayn. Bir men
alr. Buradan Features sein.
9.
imdi Inventor panelinden Extrude komutunu altrn.
10.
Extrude diyalog kutusundan, Profile aktif iken, bir nceki admda otomatik olarak
oluturulmu, dikdrtgenimizi seelim. Ekstrzyon mesafesini 10 mm ve ynn dier ak
kenara doru olacak ekilde tanmlayn. Modelimiz ekildeki gibi olacaktr.
11.
imdi ilave ettiimiz plakann d yzeyine, kolayca bir eskiz dzlemi tanmlayabiliriz. Yeni
eskiz dzlemi iin izim ekran zerindeyken sa tu mensnden New Sketch komutunu
altrn. Eskiz dzlemi olarak aada gsterilen dzlemi (plakann d yzeyi) iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
12.
Bklm halde bulunan sac modelimizin, semi olduumuz bu eskiz dzlemine anmn
alabilmek iin, Sketch panelinden Project Geometry altnda bulunan Project Flat
Pattern komutunu altrn ve bklm olan sac modelinizi (dairesel ksmdan) sein. Sac
modelin anm eskiz dzlemine izdrlm olacaktr.
13.
imdi modelimizden karmay dndmz profiller iin, referans izgilerimizi elde etmi
olduk. Anm izgilerini dikkate alarak kesmek istediimiz kesitleri aadaki gibi
oluturalm ve llendirelim.
14.
Eskiz dzleminden kmak iin sa tu mensnden Finish Sketch komutunu altrn.
15.
Sheet Metal panelinden Cut komutunu altralm.
16.
Cut diyalog kutusunda Profile dmesi aktifken, kesmek istediimiz profilleri sein.
17.
Kesim ileminin, bklmeyi dikkate alarak almas iin Cut Across Bend seeneini
iaretleyin.
18.
OK ile devam edin.
285
SAYISAL GRAFK
19.
Autodesk Inventor dairesel saclarn anmn almaz. Ama deiik bir yntem kullanarak
bunu halledebiliriz.
20.
Browser penceresinden Extrusion1i iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Feature

komutunu altrn. Extrude diyalog kutusu alr. Burada mesafe iin 0.001 gibi olduka
dk (milimetrenin binde biri) bir deer verin ve OK ile devam edin. Bu ok ufak bir
deerdir ve ihmal edilebilir.
21.
imdi anmn alabiliriz. Sheet Metal panelinden Flat Pattern komutu ile anm
alabilirsiniz.
Altrmann sonu.
286
SAYISAL GRAFK
Altrma 7: Punch Tool

Bu altrma, sac modellerde sklkla kullanlan bir zellie bakacaz. Autodesk Inventor
Punch Tool ad altnda, pun ilemlerinin gerekletirilmesini salayan bir zellik
iermektedir.
1.
2.
Parann st dzlemini sein ve sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn.
3.
Seilen yzeyin kenarlar, yeni eskize izdrlr. Bunlar kullanmayacaz. Bu yzden,

seip, Delete komutu ile silebilirsiniz.
4.
lk eskiz, Punch Tool ile kullanlacaksa, bir noktaya sahip olmak durumundadr. Bu nokta
ile sonrasnda, dier paralara uygulanr. Bunun iin, aada gsterildii gibi bir doru
paras izin.
5.
lk olarak bu doru zerindeki tm snrlamalar silin. Show Constraint komutu ile doruyu
sein ve zerinde bir snrlama varsa, bunu iaretleyin ve sa tu mensnden Delete
komutunu altrn.
6.
Doru parasn sein ve standart ara ubuundan, izgi tipini Construction yapn.
7.
Point, Hole Center komutu ile dorunun orta noktasna bir nokta yerletirin.
8.
287
SAYISAL GRAFK
9.
288
imdi, sadece bir nceki admda oluturduumuz eskizi referanslayan bir alma dzlemi
tanmlayacaz. Bunun iin Work Plane komutunu altrn.
10.
Doru parasn ve bunun zerinde bulunduu dzlemi iaretleyin. A kutucuuna 90

deerini girin. alma dzlemi aadaki gibi yaratlr.
11.
alma dzlemini sein ve sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn.
12.
Eskiz dzlemini daha iyi grebilmek iin sa tu mensnden Slice Graphics komutunu
sein.
13.
Project Geometry komutunu altrn. Daha nce admda yaratm olduumuz doru
parasn sein. Bylece, bu doru paras yeni eskize yanstlr.
14.
Yanstlan doru parasnn orta noktasndan aaya ynde bir doru izin.
15.
Doru parasn sein ve standart ara ubuundan, izgi tipini Centerline yapn.
16.
Eksenden balayan, yatay giden ve sonra al duruma gelen doru izin.
17.
Bunun ucuna, bu paraya teet bir yay ekleyin. Line komutundan kmadan, farenin sol
tuuna basl tutarak ve hareket ettirerek bu yay kolaylkla izebilirsiniz. Sa tu
mensnden Done ile komuttan kn.
SAYISAL GRAFK
18.
Vertical snrlamasn altrn ve aada gsterildii gibi, yayn merkez noktas ile son
noktasn iaretleyin.
19.
General Dimension ile yatay dorunun sol noktas ile ekseni iaretleyerek aadaki gibi
ly tanmlayn ve deerine 10 mm girin.
20.
Fillet komutu ile aada gsterilen keyi 1 mm ile yuvarlayn.
21.
1 mm lne ift tklayan. l kutucuunun sa tarafndaki oka basn ve listeden List

Parameters komutunu altrn. Buradan BendRadius sein.
22.
Offset komutu ile aadaki gibi bir ofset tanmlayn.
23.
Ak ular, Line komutu ile kapatn.
24.
Geometrik snrlamalarda, Coincident snrlamasn altrn ve aada gsterilen noktay,

yine aada gsterildii gibi stteki doru paras zerine yerletirin.
289
SAYISAL GRAFK
290
25.
General Dimension ile aadaki lleri tanmlayn. Kesitin kalnl Thickness

parametresi ile tanmland.
26.
Sa tu mensnden Finish Sketch komutunu altrn.
27.
R ksa yolunu kullanarak aada gsterildii gibi, kapal kesiti eksen etrafnda dndrn.
28.
alma dzlemini sein ve sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn.
29.
Eskiz dzlemini daha iyi grebilmek iin sa tu mensnden Slice Graphics komutunu
sein.
30.
Browser penceresinde, Revolution1 altndaki eskizi grnr yapn.
31.
Project Geometry komutunu altrn. Grnr yaptnz eskizin aada gsterilen

kenarlarn iaretleyin.
32.
Line komutu ile profili aadaki gibi kapatn.

SAYISAL GRAFK
33.
34.
R ksa yolunu kullanarak aada gsterildii gibi, kapal kesiti eksen etrafnda dndrn.
Cut ilemini sein.
35.
Modelimiz aadaki gibi olacak.
36.
imdi, bu kesiti, bir akll unsur olarak kaydedeceiz. Fakat ilk olarak hangi parametreleri
deiecekse, bunlar zel olarak isimlendirmek faydal olacaktr. Bunun iin, Parameters
komutunu altrn.
37.
Aada gsterildii gibi, ilgili parametreleri bulun ve isimlerini deitirin.
38.
39.
TOOLS mensnn altndan Extract iFeature komutunu altrn.
40.
Browser penceresinden Skecth2yi sein. Buna bal tm unsurlar alnr.
41.
Save ile bir isim vererek, bu ilemi kaydedin.
291
292
SAYISAL GRAFK
42.
Bu unsuru kullanmak iin, yeni bir sac oluturun ve bir nokta (Point, Hole Center komutu
ile) oluturun.
43.
Punch Tool komutunu altrn ve Browse ile akll unsuru kaydettiiniz yeri gsterin.
44.
Akll unsuru sein ve Next ile devam edin.
45.
Bir kere daha Next ile devam ederseniz, parametreleri greceksiniz. Bunlar zerinde
deiiklik yaparak, llerin deerini deitirebilirsiniz.
46.
OK ile akll unsur paraya uygulanr.
SAYISAL GRAFK
Altrma 8: Konik sac paralarn anmn almak

Bu altrmamzda, Autodesk Inventor ile konik sac paralarn anmlarnn nasl alndn
greceiz.
1.
Bo bir sac para (Sheet Metal.ipt) an.
2.
Aada grlen eskizi izin.
3.
Bu eskizde nesneleri aadaki gibi llendirin. Kalnlk lsne Thickness

parametresini girin. Bylece, stillerde tanml sac kalnl modelde kullanlr. Sacn
kalnln bu parametreye eitlememiz gerekiyor.
4.
sterseniz, Inventor panelinden Sheet Metal Styles komutuyla sac kalnln

deitirebilirsiniz.
5.
Sa tu mensnden Finish Sketch komutuyla eskiz ortamndan para modelleme ortamna

gein.
6.
APPLICATIONS mensnn altndan Modeling seeneini sein.
7.
Inventor panelinde para modelleme komutlar alr.
8.
Inventor panelinden Revolve komutunu altrn.
9.
Revolve diyalog kutusunda Extents altndan Angle sein ve a olarak 359,9 deerini
girin. Anm alabilmek iin tam bir dndrme yapmamamz gerekiyor.
293
294
SAYISAL GRAFK
10.
11.
APPLICATIONS mensnn altndan Sheet Metal seeneini sein.
12.
Anm almadan nce, konik parann i yzeyini iaretleyin ve Inventor panelinden Flat
Pattern komutunu altrn.
13.
Sac parann anm ayr bir pencerede alr:
BLM
08
Karmak Geometri Modelleme
SAYISAL GRAFK
Yzey Hazrlama Ortam

Autodesk Inventor, melez modelleme ad verilen tasarm aralar ve teknikleri iermektedir. Melez modelleme
sayesinde, kat ve yzey modeller bir arada ve birbirlerine dntrlerek kullanlr.
Autodesk Inventor, karmak yzey modellerin retimi ve tasarm iin deiik aralar sunmaktadr. Bu aralar
greceiz. Ayn zamanda, baka sistemlerden IGES formatyla yzeyler de Autodesk Inventor iine alnabilir ve
burada kullanlabilir. IGES ile gelen yzeyler ilk olarak yzey hazrlama ortamna (surface construction environment)
alnr. Burada, yzeylerin kenar zellikleri vb. incelenebilir ve bunlar tasarmda kullanlmak zere Autodesk Inventor
modelleme ortamna aktarlabilir.
Dardan Yzey Modellerin Alnmas

Autodesk Inventor dier sistemlerden gelen IGES formatndaki dosyalar okuyabilmektedir. Yapmanz gereken
dosyay aarken File Type olarak IGES Files seeneini semek.
Open diyalog kutusunda bir IGES dosyas seildiinde, Options dmesi aktif duruma gelir. Buna bastnzda, baz
ayarlar yapabileceiniz yeni bir diyalog kutusu alr:
Entities to Import altnda, IGES dosyasndaki hangi nesnelerin transfer edilecei seilir. Auto Stitch and Promote
seili ise, yzeyler otomatik olarak ve zelliklerine gre, Autodesk Inventor yzeylerin transfer edilir. Eer, bu
seenek seili deilse, yzeyler ilk olarak, yzey hazrlama ortamna (Construction) atlr. Group Mapping altnda
ise nesnelerin nasl gruplanaca tanmlanr.
Dosyann transfer edilmesinden sonra HTML fromatnda bir rapor penceresi alr:
296
SAYISAL GRAFK
izim ekrannda ise transfer edilen model yer alr.
Yzey hazrlama ortamnda, gelen tm yzeyler deiik gruplar altnda tutulur. Eer, Browser penceresinden
Construction seilir ve sa tu mensnden Edit Construction komutu altrlrsa, yzey hazrlama ortamna
ulalr.
Inventor panelinde yzey hazrlama komutlar grlr:
297
SAYISAL GRAFK
Promote
Promote
Promote komutu, yzey hazrlama ortamnda bulunan yzeylerin Autodesk Inventorun para modelleme ortamna
aktarlmasn salar. Tm yzeyler seilebilecei gibi, ayr ayr da yzeyler modelleme ortamna aktarlr.
Komutun altrlmasndan sonra, Promote diyalog kutusu alr.
Yzey oluturma ortamndaki yzeyler parametrik deildir. Ancak, para modelleme ortamna aktarldklarnda,
modelleme ilemlerinde kullanlabilir.
Surfaces or Solid ile para modelleme ortamna aktarlacak yzey ya da yzeyler seilir. Eer seilen yzeyler,
kapal bir hacim oluturuyorsa, Solids Output altndaki seenekler de alr. 1 Base Solid Feature seildiinde, tek
bir temel kat olarak model Autodesk Inventor modelleme ortamna aktarlr. 1 Surface Feature seildiinde ise,
model tek bir yzey olarak aktarlr. Eer, seilen yzeyler kapal bir hacim oluturmuyorsa, transfer yzeyler olarak
gerekleir. Composite Feature birden fazla yzey seildiinde aktif duruma gelir. Seilen birden fazla yzey tek bir
yzey olarak aktarlr.
Yzeylerin, Autodesk Inventor modelleme ortamnda kullanlabilmesi iin, Promote komutunun kullanlmas
gerekmektedir.
298
SAYISAL GRAFK
Stitch Surface
Stitch Surface
Bu komut ile yzey hazrlama ortamnda bulunan yzeyler dikilerek ve kenar bilgileri incelenerek tek bir yzeye
dntrlr.
Komutun altrlmasndan sonra, Sticth diyalog kutusu alr.
Surface ile yzeyler seilir. Analyze sekmesi, seilen yzeylerin kenar bilgilerini inceler ve iyi, ak ve teete
yakn kenarlar belirtilen renkler ile gsterir. Bylece, sorunlu kenarlar grme olana tanr.
Quality Check
Quality Check
Yzey hazrlama ortamndan yzey ya da yzeyler seilerek bunlarn kaliteleri aratrlr ve sonular bir diyalog
kutusunda grntlenir. Examine ile analiz yaplr.
299
SAYISAL GRAFK
Eer, model ortamndan tek tek yzey semek istemiyorsanz, ya da ok fazla yzey varsa ve bunlarn tmn
iaretlemeniz gerekiyorsa, ayn komutu Browser penceresinden de arabilirsiniz. Bunun iin, gruplar altnda bulunan
yzeylerin ikonlarna ulan ve sa tu mensnden Quality Check komutunu altrn.
Analiz yaplan diyalog kutusunu Done ile kapattktan sonra, sonular ayn zamanda Browser penceresinde listelenir.
lgili yzeyin altnda Diagnostics ikonuna ift tklayarak, sonularn yeniden grntleyebilirsiniz.
Eer, seilen yzeylerde herhangi bir soruna rastlanmazsa, Browser penceresinde ilgili yzeyin/grubun yannda yeil
renkli bir ek iareti grnr.
300
SAYISAL GRAFK
Unstitch
Unstitch
Bu komut, dikilmi yzeylerin seilip, tek tek yzeylere ayrlmas iin kullanlr. Stitch komutunun tam tersi olarak
da dnebilirsiniz.
Reverse Normal
Reverse Normal
Bu komut ile seilen yzeylerin normalleri tersine evrilir.
Edit Regions
Edit Regions
Eer, transfer edilen yzeyler, yanl krpma bilgileri ile gelmise, bu alanlar dzenlemek iin bu komutu
kullanabilirsiniz.
Extend Faces
Extend Faces
Transfer edilen yzeylerin kenarlar iaretlenir ve bu kenarn uzatlmas salanr. Kenar iaretlendikten sonra alan
diyalog kutusuna uzama miktarn girebilirsiniz. Kenarlar/yzeyler, belirtilen mesafe kadar uzatlr. Bu komut ile,
yzey modellerdeki boluklar kapatmanz mmkndr.
Intersect Faces
Intersect Faces
Bu komut kesien yzeyler zerine uygulanr. ki yzey seilir. Diyalog kutusundaki Method altndan, yzeylerin
krplaca ya da kesiim yerlerinden ikiye blnecei saptanabilir.
Eer seilen yzeyler kesimiyorsa, bir uyar gelir ve yzeylerin kesimedikleri sylenir.
301
SAYISAL GRAFK
Extract Loop
Extract Loop
Bu komut ile kapal alan oluturan yzey model kenarlar iaretlenerek, bunlarn kopyalanmas salanr. Kapal alan
seilir ve bu alann oluturduu eriler kartlr.
lemden sonra, kopyalanan eriler Browser penceresinde, Construction altnda bir grup olarak yer alr. Bunlar
seilerek, modelleme ortamna Promote Wires komutuyla aktarlr.
Transfer ilemi sonrasnda, eriler 3 boyutlu bir eskiz olarak modelleme ortamnda yer alr.
Boundary Trim
Boundary Trim
Bu komut ile bir yzeyi evreleyen snr erileri ve sonrasnda hangi yzey ksmnn kalaca seilir ve kalan ksm
krplarak atlr. Komutunu altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr:
302
SAYISAL GRAFK
Cutting Edges ile yzeyi snrlayan eriler seilir. Bir kapal alan olutuunda Face or Loop ile hangi yzey
ksmnn kalaca saptanr. Bundan sonar dier ksm krplr ve silinir.
303
SAYISAL GRAFK
Autodesk Inventor ile Yzey Modelleme

Yukarda da belirttiimiz gibi, dardan yzey modeller alnabilir ya da tm yzey modelleme parametrik olarak
Autodesk Inventor aralar ile gerekletirilebilir. Bu blmde Autodesk Inventorun sunduu yzey modelleme
zelliklerine bakacaz.
lk olarak eskiz ortamnda, spline eriler ile ilgili ilemlere bakalm.
Spline Erilerin Kontrol

Spline eriler, belirtilen noktalardan geen ve radyusu eri boyunca deien eskiz elamanlardr. Eskiz ortamnda,
Spline eriler, Spline komutu ile oluturulur.
Spline
Komuta girdiinizde, erinin geecei noktalar tanmlanr.
Spline erilerin noktalar, snrlandrmalar ve ller ile kontrol edilebilir.
Bir spline eriyi seip, farenin sa tuuna basarsanz, bunlar ile ilgili ek zelliklere ulaabilirsiniz.
Bowtie altndaki seenekler, spline erinin geometrisini kontrol eder. farkl seenek vardr:
304
Handle: Spline erinin o noktadaki teetliini kontrol eder. O noktada bir kontrol ubuu kar ve bunun
noktalar tutup ekitirilerek teetlik ayarlanr.
SAYISAL GRAFK
Curvature: Spline erinin o noktadaki eriliini kontrol eder. O noktada bir kontrol ubuu kar ve
bunun noktalar tutup ekitirilerek erilik ayarlanr.
Flat: Spline erinin o noktadaki dzln (erilik sfr olur) kontrol eder. O noktada bir kontrol ubuu
kar ve bunun noktalar tutup ekitirilerek dzlk ayarlanr.
Fit Method altndaki seenekler, noktalar arasndaki gei zelliini tanmlamaktadr.
Smotth: Noktalar arasndaki yumuak geili bir spline eri oluturulur.
Sweet: Yumuak geili, ayn zamanda eriliin daha iyi datld bir spline eri oluturulur
AutoCAD: AutoCADin spline eri oluturma mantna gre bir spline eri oluturulur.
Insert Point, spline eri zerine yeni nokta yerletirmek iin kullanlr. Close Spline, ak ulu olan eriyi kapal
duruma getirir.
Display Curvature, eriliin grntlenmesi iin kullanlr. Bylelikle farkl spline oluturma yntemleri
arasndaki fark daha iyi grlr.
Spline Tension, bir spline erinin skln ya da gevekliini ayarlar.
305
SAYISAL GRAFK
Yzey Oluturma Unsurlar

Yzey modeller, ekstrzyon, dndrme gibi unsurlar ile oluturulabilir. Yaplmas gereken, unsur diyalog
kutularndaki Output altndan Surface seeneini iaretlemektir. Eer, kapal olmayan bir eri kullanlyorsa,
yzey oluturma seenei tektir. Katlar iin kapal alanlar gerekir.
Yzeyi Kaydrmak
Move Face
Bu komut ile, modelin bir yzeyi seilir ve belirtilen miktar kadar kaydrlr.
Diyalog kutusunda iki seenek bulunur:
Direction Distance: Seilen yzeyin normali ya da bunun tersine gre bir kaydrma uygulanr. Bu seenekte
bir mesafe verilir ve yn gsterilir. Seilen yzey bu ynde ve verilen mesafe ile kaydrlr.
Planar Move: Bu seenekte seilen yzey, bir dzlem zerinde ve iaretlenen iki nokta arasnda kaydrlr.
Plane ile yzeyin zerinde kaydrlaca dzlem iaretlenir. Points ile de kaydrmann balang ve bitim
noktalar tanmlanr.
306
SAYISAL GRAFK
Yzey Silmek (Delete Face)

Delete Face
Bir parann yzeyini, bir blmn ya da boluunu silmek iin kullanlr. Yzeyi silinen para otomatik olarak
yzey modele dntrlr.
Komutun altrlmasndan sonra Delete diyalog kutusu alr.
Faces ile parann yzeyleri seilir ve bunlar silinir. Silme ileminden sonra para yzey modele dntrlr. Eer
Heal seenei kullanlrsa, bitiik yzeylerin arasnda meydana gelecek olan aklklar giderilir. rnein, iki yzey
arasndaki yuvarlama yzeyi silinirse bitiik iki yzey uzatlarak, aklk kapatlr.
Lump ile parann bir blm seilir ve bu silinir.
307
SAYISAL GRAFK
Void ile parann iindeki boluklar silinir. rnein, kabuk unsuru ile parann iinin boaltldn dnelim. Bu
boluu silmek iin Delete Face komutunu kullanabilirsiniz. Boluk silinir ve parann ii doldurulmu olur.
Yzeyleri Dikmek (Stitch)

Stitch Surface
Yzeyleri dikmek (birletirmek) iin kullanlr.
Komutun altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr:
Dikilecek yzeyler seilir ve birletirilir.
Bir Yzeyi Baka Bir Yzey ile Deitirmek (Replace Face)

Replace FaceParann yzey ya da yzeyleri seilir ve bunlar yeni bir yzey ile deitirilir.
Existing Faces ile parann yzeyleri seilir. Birden fazla ve bitiik olan yzeyler seilebilir. New Faces ise bir
nceki admda seilen yzeylerin yerine kullanlacak yzey ya da yzeylerin seiminde kullanlr. Eer Automatic
Face Chain iaretlenirse, seilen yzeye bitiik ve teet olan tm yzeyler tek seferde seilmi olur.
OK ile yeni yzeyin biimini elde etmek zere para bu yzeye kadar uzatlr ya da ksaltlr.
Yzeylere Kalnlk Vermek / Yzeyleri telemek (Thicken/Offset)

Thicken/Offset Surface
Yzey ya da dikilmi yzeylere kalnlk vermek ve onlar katya dntrme ve yzey ya da para yzeylerini
telemek iin kullanlr.
308
SAYISAL GRAFK
Select ile yzeyler seilir. Face, seilenin bir yzey olduunu, Quilt de dikilmi bir yzey olduunu ifade eder.
Distance ile kalnlk tanmlanr. Output, daha nce de anlattmz gibi, sonuta ortaya kacak modelin kat m
yzey mi olacan saptar. Ynler ile kalnlk verilecek ya da telenecek ynleri gsterir.
Aadaki durumlar olas sonular gstermektedir.
Bir yzeyin telenmesi:
Yzeye kalnlk verilerek katya dntrlmesi:
Katnn tek bir yzeyine kalnlk verilmesi:
Katnn bir yzeyinin telenmesi:
309
SAYISAL GRAFK
More sekmesinde zellikler, yaklak bir sonu elde etmek iin kullanlr. Buradaki seenekler, kabuk unsurunda
kullanlan yaklamla ayndr.
Yzeyleri Kesmek / Krpmak (Split)

Split
Yzeyleri kesmek ya da krpmak amacyla kullanlr.
Split unsuru 4. Blmde anlattmz gibi alr. Yzeyler, baka yzeyler, 2B/3B eskizler tarafndan ayrlr. Daha
sonra Delete Face ile ayrlan yzeyler silindiinde krpma ilemi gereklemi olur.
Aadaki ekilde, yzeyin bir spline eri tarafndan ikiye ayrldn gryorsunuz. Eer, ayrma ileminden sonra
ayrlan yzeylerden birisi silinirse, yzey krplm olur.
Snrlarn Arasna Yamak Yapmak (Boundary Patch)

Boundary Patch
Model zerinde snrlar seilir ve bu snrlarn oluturduu yzey oluturulur. Komutun altrlmasndan sonra yzey
ya da kat model kenarlar seilir ve bu snrlar arasnda yama gibi yeni bir yzey yaratlr.
310
SAYISAL GRAFK
Yontma Unsuru (Sculpt)

Sculpt
Yontma arac, karmak yzey ilemlerine gerek kalmadan, kat modellerin yzeyler ile oluturulmasn ve
dzenlenmesini salamaktadr. Paraya malzeme eklemek ya da karmak iin, kapal bir hacim oluturan herhangi bir
yzey grubunu kullanabilirsiniz. Yzeyler, bu ilem srasnda her iki taraflaryla kullanlabilir. Yani, ileme katlan
yzeylerin hangi taraflarnn alnaca kullanc tarafndan tanmlanr. Aada, bir grup yzeyin seilerek, yontma
unsuru ile kat modele dntrld bir rnek bulacaksnz.
Yontma aracn, kat modellere malzeme eklemek ya da bunlardan malzeme karmak iin de kullanabilirsiniz. Kat
modelin olduu durumlarda, Sculpt diyalog kutusunda, malzeme ekle ve kar ikonlar solda yer alr. Aadaki
rnekte, grld gibi, yontma arac ile kat model bir yzey tarafndan kesilir.
Yontma unsurunu kullanrken, dikkat etmeniz gereken baz noktalar vardr:
Yontma aracnda, para yzeyleri kullanamazsnz. Eer bir para yzeyi gerekiyorsa, Offset komutuyla 0
kalnlnda yeni bir yzey yaratn ve bunu kullann.
Yontma unsurunda katya malzeme eklemek, sadece ortamda bir kat model varsa kullanlabilir. Yontma
unsuru ile yzeyler yardmyla kat oluturma iin, modelin yzeylerden olumas gerekir.
Eer ayn sonucu veriyorsa, yzeyleri krpmak yerine, yontma unsurunu kullann. nk yontma unsuru daha
az ilem gerektirir. En azndan yzeyleri krpmanz gerekmez.
Daha rahat ilem yapabilmek iin, Browser penceresinde kullanacanz yzeylerin isimlerini ve renklerini
deitirebilirsiniz.
311
SAYISAL GRAFK
Yontma unsurunun uygulanmasndan sonra, unsurda kullanlan yzeyler, Browser penceresinde Sculpt
ikonunun altna yerleir. Eer, bunlar daha sonraki ilemlerde kullanmak istiyorsanz, bunlar
paylatrabilirsiniz. Bunun iin, unsurun altndan yzeyi sein ve sa tu mensnden Share komutunu
altrn.
Yzeylerin Uzatlmas (Extend)

Extend Surface
Yzeylerin uzatlmas iin kullanlr. Komutun altrlmasndan sonra, uzatlacak yzey kenarlar seilir ve aadaki
diyalog kutusu alr:
Extents altndan uzatma ileminin nasl tanmlanaca seilir. Distance ile bir mesafe girilir, To seenei ile yeni
bir yzey seilir ve uzatma bu yzeye kadar uygulanr. Edge Chain seili olduunda, komu kenarlarn tm birden
seilir.
Yzeylerin Krplmas (Trim)

Trim Surface
Yzeylerin krplmas iin kullanlr. Komutun altrlmasndan sonra Trim Surface diyalog kutusu alr. Burada ilk
olarak, dier yzeyi KIRPACAK olan yzey seilir. Bundan sonra ise, hangi ksmn krplma sonrasnda atlaca
iaretlenir.
312
SAYISAL GRAFK
313
SAYISAL GRAFK
Yzeylerin Yardmc izim Nesneleri Olarak Kullanlmas

Ekstrzyon, dndrme, loft, sprme ve teleme unsurlar ile yaratlm olan yzeyler, daha sonraki ilemlerde
yardmc izim nesneleri olarak kullanlabilir. rnein, ekstrzyon iin bitim koulu bir yardmc yzey ile
tanmlanabilir. Aadaki izim yzeylerin yardmc izim nesnesi olarak kullanmn rneklemektedir.
Ayrca, yzeyler para ayrma /paray kesme unsurunda da kullanlabilir.
314
SAYISAL GRAFK
Boyutlu Eskizler
Autodesk Inventor 2B eskizlerin yannda, 3B eskizler ile de alma olana salamaktadr. 3B eskizler oluturulduktan
sonra, bunlar loft ilemlerinde ray olarak ya da sprme ilemlerinde kullanlabilir. 3B eskizler loftun dnda,
boru hatlarnn izimi konusunda zellikler sunmaktadr.
Boru hatlarnda kullanlacak olan 3B eskizler, tanmlanan alma noktalar arasnda ya da dorudan koordinat ve
uzunluk bilgileri girilerek izilir. Eskiz paralar arasnda yuvarlamalar istenildii gibi tanmlanabilir.
3B eskiz ortamna ulamak iin, Standard ara ubuundaki Sketch dmesinin iinde bulunan 3D Sketch
kullanlr.
Inventor panelinde 3B eskiz komutlar kar:
Line
Line komutuna girdiinizde, ilk olarak eskizin balang noktas gsterilir. Balang noktas olarak, montajdaki
dier paralarn kenar noktalar, Origin klasr altndaki Center Point ya da daha nceden tanmlanm olan bir
alma noktas kullanlabilir.
Balang noktasna, eksen sembol yerleir ve koordinatlar girebileceiniz bir kutucuk alr. Burada, koordinat
bilgilerini girerek, eskizi oluturmanz mmkndr.
315
SAYISAL GRAFK
Eskizin bkm yerlerinde yuvarlamalar uygulanr. Tm yuvarlamalar, ilk kedeki deere baldr. Ancak, eskizi
izdikten sonra, llere ift tklayarak, bu deerleri istediiniz gibi deitirebilirsiniz.
General Dimension komutunu kullanarak, eskiz geometrileri llendirilir.
Bu yntem dnda kullanabileceiniz bir dier yntem de, eskizin geecei noktalar, alma noktalar ile ncesinde
tanmlamaktr. Bunun iin, Work Point ve Grounded Work Point komutlarn kullanabilirsiniz. Daha sonra, 3
boyutlu eskiz, Line ya da Spline komutlar ile bu noktalar iaretlenerek izilir.
Work Point komutu, dier geometrilerle ilikili noktalar tanmlarken, Grounded Work Point, sabitlenmi noktalar
tanmlar. Balang noktas iaretlendikten sonra, eksen sembol ve aada gsterilen diyalog kutusu alr:
316
SAYISAL GRAFK
Burada yapmanz gereken, hangi eksen boyunca bir mesafe verecekseniz, o ekseni ok ksmndan semektir.
Diyalog kutusuna ise, belirtilen eksen boyunca yer deitirme miktar girilir. Yeni noktann konumu dinamik olarak
gsterilir. Apply ile burada bir nokta tanmlanr.
Ayrca, eksenleri, oklarndan deil, ekseni gsteren ksmlarndan iaretlerseniz, o eksen etrafnda dndrme hareketi
yaplr. Dndrme as ise diyalog kutusunda girilir.
Eer, eksen sembolndeki dzlemleri iaretlerseniz, o dzlemdeki yer deitirmeleri tanmlayabilirsiniz.
317
SAYISAL GRAFK
Bunun dnda, yzeylerin kesiimlerinden de yeni 3B eskizler oluturulabilir. zellikle loft ileminde kullanlacak
karmak 3B raylarn tasarm iin bu aralar iinize yarayacaktr.
3D Intersection Curve
Komutunu altrlmas ile 3D Intersection Curve diyalog kutusu alr.
Burada, yzeyler, para yzeyleri ya da tm para modeli, 2 boyutlu eskizler ve alma dzlemleri seilebilir. rnein
aadaki ekilde, farkl dzlemde bulunan eriler seilmitir.
Kesiim sonucunda aadaki 3 boyutlu eri oluur.
Bunun dnda, erilerin yzeyler zerine iz drlmesiyle de yeni 3 boyutlu eskizler yaratlabilir. Inventor panelinde
yer alan Project Curve to Surface komutu bunun iin kullanlr.
Project Curve to Surface
Komutun altrlmasndan sonra ilk olarak iz drlecek yzey iaretlenir.
318
SAYISAL GRAFK
Daha sonra da eriler seilir.
Output altnda, iz drme ileminin hangi yntemle uygulanaca seilir.
Project Along Vector, default seenektir ve bir vektr boyunca iz drme salar.
Project to Closest Point, yzeye dik olacak ekilde en yakn noktaya iz drmeyi salar.
Wrap to Surface ise eriyi seilen yzeyin stne sarar.
Spline Eriler
3B eskiz nesnesi olarak dorular dnda, karmak spline eriler de kullanabilirsiniz. Line komutunun altnda,
Spline seenei bulunmaktadr.
Spline erileri de, ncesinde alma noktalar tanmlayarak, bunlar zerinden geecek ekilde izebilirsiniz.
319
SAYISAL GRAFK
3 boyutlu eskiz nesneleri arasnda, geometrik snrlamalar da kullanabilirsiniz. Kullanabileceiniz snrlamalar, diklik,
paralellik, teetlik, yumuaklk, akma, e dorusallk ve sabitlemedir.
320
SAYISAL GRAFK
Modellerin Analiz Edilmesi

Kat ve yzey modellerin yzey srelilii, eim as, erilik ve kesit analizlerini Autodesk Inventor ile yapabilirsiniz.
Autodesk Inventorun sunduu analiz yntemleri unlardr:
Zebra
Eim as (Draft)
Erilik (Curvature)
Gaussian
Kesit
Analiz yntemlerine standart ara ubuundan ya da TOOLS mensnn altndaki Analysis blmyle eriilebilir.
Zebra Analizi
In yzey zerinde nasl yansmalara yarattna gre, yzeyin srekliliini veren analizdir. Zebrada olduu gibi
eritleri, bir yzeyden dierine geite sahip olduklar yumuaklk, bu analizi ile grlebilir. Komutun
altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr:
Ayarlamalarn yaplmasndan sonra, OK ile analiz model zerine uygulanr.
321
SAYISAL GRAFK
Eim As
Belli bir yne gre, modelin eim asn grmenizi salar. Model zerinde yeilden maviye giden bir renk tayf ile
analiz grlr. lk olarak Draft Analysis diyalog kutusu alr.
ncelikle parann kalptan kma yn diye tarif edebileceimiz bir yn tanmlanr. Daha sonra da istenen a snr
verilir. Yeil renkli alanlar, imalat asndan uygun alanlardr.
322
SAYISAL GRAFK
Erilik Analizi
Yzeyin yumuakln grmek iin uygulanan analizdir. Yzey zerine dik bir ekilde dorular izilir ve bitiik
yzeylerdeki bu doru uzunluklar geiin yumuakl konusunda bilgi verir. lk olarak aadaki diyalog kutusu
alr.
Yzey seilir ve ayarlardan sonra OK ile analiz uygulanr.
Gaussian Erilik Analizi

Yzey zerinde hangi alanlarn farkl bir erilie sahip olduunu grmek iin kullanlr. Erilii dk olan alanlar
yeil, en yksek erilie sahip olan alanlar ise mavi renk ile gsterilir. Komutun altrlmasndan sonra, Gaussian
Curvature Analysis diyalog kutusu alr.
323
SAYISAL GRAFK
OK ile analiz uygulanr.
Kesit Analizi
Modelin, bir ya da daha fazla kesitinin hem grsel hem de matematiksel olarak analizini salamaktadr. Analiz,
belirtilen bir yerdeki kesitin alnmas ve bu kesitteki kalnlk sapmalarnn incelenmesinden olumaktadr. Kesitin
nerede alnacan bir dzlem belirler. Dolaysyla, kesit iin ncelikle o kesiti tanmlayan dzlemin oluturulmas
gerekir. Bunun iin alma dzlemi komutunu kullanabilirsiniz. Ayarlamalar, Cross Section Analysis diyalog
kutusunda gerekletirilmektedir.
324
SAYISAL GRAFK
Advanced dmesi ile birden fazla kesit ayn anda analiz edilebilir. Bunun iin Section parameters altndaki
seenekler kullanlr.
Yaplan analizler, Browser penceresinde de yer alr. Dolaysyla bunlarn grnrln buradan kontrol edebilirsiniz.
325
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Karmak Modelleme Aralar

Autodesk Inventor karmak formlu modellerin retimi iin deiik modelleme aralar
iermektedir. Bu altrmada, Autodesk Inventorn ierdii karmak modelleme aralarna
bakacaz.
Raylar Kullanarak Loft Yapmak
326
1.
08_Sekiller.iam dosyasn an.
2.
lk olarak raylar kullanarak Loft ilemini greceiz. Browser penceresinde Base:1

ikonuna ift tklayn ve bunun altnda bulunan Sketch2 ve Sketch3 eskizlerini seerek
sa tu mensnden Visibility komutunu altrn.
3.
Para zerinde iki eskiz grlr. Bu eskizler parann yan yzeylerinde yer alr.
4.
Bu eskizleri kullanarak loft ilemini gerekletireceiz. Yapmamz gereken, eskizlerin

izleyecei yollar (raylar) tanmlamak.
5.
Aada gsterilen yzeyi iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch komutunu

altrn.
SAYISAL GRAFK
6.
Inventor panelinden Line komutunun altndan Spline komutunu altrn. Aadaki

noktalar girerek eriyi oluturun.
Erinin ilk noktas yzeyin sol dik kenarnn orta noktas olacak.
Yzeyin st yatay dorusunun orta noktasna yakn bir yerden ikinci noktay iaretleyin.
Son nokta sa dik kenarn orta noktas olacak.
7.
Orta noktay st kenarn orta noktas ile hizalamak iin Inventor panelinden Vertical
snrlamasn sein. Erinin orta noktas ile st kenarn orta noktasn iaretleyin. ki nokta
hizalanm olur.
8.
Eskizi tamamlamak iin, erinin orta noktas ile st kenar arasna 4 mmlik bir l ekleyin.
9.
10.
11.
Diyalog kutusunda Output altndan Surface sein. Sections blmndeki Click to

addi iaretleyin.
12.
Aada gsterilen eskizi iaretleyin. Seilen eskiz birden ok eriden olutuu iin ikinci
olarak ayn eskizin yay eklindeki blmn iaretleyin.
13.
Bu eskizin karsnda bulunan eriyi iaretleyin.
14.
Autodesk Inventor, loft ileminin n grnmn verir:
327
SAYISAL GRAFK
15.
Diyalog kutusunda Rails blmndeki Click to addi iaretleyin.
16.
Bizim oluturduumuz eskizi sein ve ikinci olarak da yay eklindeki eriyi iaretleyin.
17.
OK ile yzeyi tanmlayn.
Bir Yzeyi Bakas ile Deitirmek
328
1.
imdi de, parann st yzeyini yeni oluturulan yzey ile deitireceiz.
2.
Inventor panelinden Replace Face komutunu altrn.
3.
Parann st yzeyini iaretleyin.
4.
Diyalog kutusunda New Face dmesini iaretleyin ve yeni yzeyi sein.
5.
OK ile devam edin. Parann st yzeyi, yeni yzey ile deitirilir.
6.
Parann baz blmlerini keseceiz. Bunun iin alt dz yzeyi iaretleyin ve sa tu

mensnden New Sketch komutunu altrn.
7.
Inventor panelinden Offset komutunu altrn ve yzeydeki kenarlar iaretleyin. e

doru telenmi yeni bir dikdrtgen oluturun. Ofset miktarn 2.5 mmlik bir l ile
tanmlayn.
SAYISAL GRAFK
8.
Extend komutunu kullanarak, yatay kenarlar yzeyin snrlarna uzayacak ekilde uzatn.
9.
10.
Inventor panelinden Extrude komutunu altrn. Aada gsterildii gibi U eklindeki

kesiti iaretleyin.
11.
Diyalog kutusunda Cut sein ve Extents altndan All iaretleyin.
12.
OK ile kesme ilemini gerekletirin.

Spline Eri Kontrolleri
1.
Parann alt dz yzeyini iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch komutunu

altrn.
2.
Inventor panelinden Project Geometry komutunu altrn. Browser penceresinde,

Base:1 altndaki Origin klasrnn iinde bulunan Center Pointi iaretleyin. Orijin
noktas, yzeye iz drlr.
3.
Line komutu ile bu noktadan balayan ve yatay olan bir yardmc doru izin.
329
330
SAYISAL GRAFK
4.
Spline komutu ile aadaki benzer, balang ve bitim noktalar kenarlar zerinde olan ve
be noktadan oluan bir eri izin. nc nokta, yatay dorunun son noktas ile aksn.
5.
Eskizi bitirmek iin, erinin balang ve bitim noktalarndan balayan ve kenarlara dik iki
doru paras ekleyin. Daha sonra bu iki doru parasn ve yatay doruyu (orijin
noktasndan kan) iaretleyin ve aada gsterildii gibi, standart ara ubuundan
Construction olarak tanmlayn.
6.
imdi srada, eriye geometrik snrlamalar eklemek var. lk olarak Colinear snrlamasn
sein ve erinin balang ve bitim yerlerindeki dik yardmc dorular iaretleyin.
7.
Tangent snrlamasn altrn. Dik yardmc dorular ile bunlarn hemen yannda bulunan
eri blmleri arasnda teetlik snrlamasn tanmlayn.
8.
Symmetric snrlamasn altrn. Erinin ikinci ve drdnc noktalarn iaretleyin.

Simetri ekseni olarak yatay yardmc doruyu gsterin.
SAYISAL GRAFK
9.
Aada gsterilen lleri ekleyin.
10.
Eriyi iaretleyin ve noktalarnn grnr olmasn salayn.
11.
Erinin ikinci noktasn iaretleyin ve sa tu mensnden Bowtie ve onun altndan da

Handle komutunu altrn.
12.
Ayn ilemi, 4. nokta iin de yapn.
13.
Inventor panelinden General Dimension komutunu altrn ve aada gsterildii gibi

noktalardan geen nesneleri sein; lleri tanmlayn.
331
SAYISAL GRAFK
332
14.
Burada tanmlanan ller greceli deerlerdir. 1 deeri bu noktada normal bir gei
salarken, birden kk deerler, bu noktadaki erilii artrr; birden byk deerler, eriyi
bu noktada dzletirir.
15.
Aada gsterildii gibi iki tane a ls tanmlayn.
16.
Uzunluk llerini sein ve deerleri 1 yapn. Alar da 34 derece olacak.
17.
Autodesk Inventor, ayrca eri noktalarndaki erilii de gsterebilir. Erilik yar apn
tanmlanabilir.
18.
Spline erinin orta noktasn iaretleyin ve sa tu mensnden Bowtie ve onun altndan

da Curvature komutunu altrn.
19.
lk olarak Perpendicular snrlamasn kullanarak noktadan geen doru paras ile, yzeyin
yatay doru paras arasnda diklik snrlamas tanmlayn.
SAYISAL GRAFK
20.
Eriliin yar apn General Dimension komutu ile 12 mm olarak tanmlayn.
21.
Eskiz aadaki gibi olacak.
Yzeylerin telenmesi
1.
Autodesk Inventor, parann dzlemsel olmayan yzeylerini teleleyerek yeni yzeyler

oluturmanz salamaktadr.
2.
Sa tu mensnden Finish Sketch komutunu altrn ve Browser penceresinde

Sketch6y seerek gizleyin (sa tu mensn kullanarak).
3.
Browser penceresinden LoftSrf1i sein ve grnr yapn.
4.
Inventor panelinden Thicken/Offset komutunu altrn.
5.
LoftSrf1 yzeyini sein ve diyalog kutusunu aadaki gibi doldurun:
6.
teleme yn parann iine doru olacak. Distance iin 4, Output olarak Surface
sein.
7.
Seimleri yaptktan sonra OK ile yeni yzeyi oluturun.
8.
Sketch6y yeniden grnr yapn ve Inventor panelinden Extrude komutunu altrn.
9.
Kesiti aadaki gibi sein ve Extents altndan From To iaretleyin.
10.
From To ile srasyla LoftSrf1 ile telenmi yzeyi iaretleyin. OK ile ilemi
uygulayn. Modelimiz aadaki gibi olacaktr:
333
SAYISAL GRAFK
334
11.
Aada gsterilen kenarlar 2lik yar apla yuvarlayn (Fillet komutunu kullanarak).
12.
Sketch6nn grnr olmasn salayn.
13.
14.
Diyalog kutusunda Output olarak Surface iaretleyin ve spline eriyi sein.
15.
Yn olarak her iki yn seeneini iaretleyin ve Distance iin 60 girin.
16.
OK ile devam edin. Yeni yzey aadaki gibi yaratlr:
17.
kinci bir para oluturacaz ve bu parann geometrisi oluturduumuz kesmeye gre

tanmlanacak.
18.
Montaj ortamna dnn (sa tu mensnden Finish Edit ile).
19.
Inventor panelinden Create Component komutunu altrn ve yeni parann ismini girin.
rnein UST olsun. Diyalog kutusunu OK ile gein ve size dzlem sorulduunda
aadaki dzlemi gsterin.
SAYISAL GRAFK
20.
Project Geometry komutunu altrn.
21.
Dier parann aada gsterilen kenarlarn iaretleyin.
22.
Aada gsterildii gibi, dik olarak iki adet doru parasn erinin balang ve bitim
noktalarna ekleyin. Doru paralar alt kenara kadar olacak:
23.
Alt kenar ile kalan aklklar Line ile kapatn.
335
SAYISAL GRAFK
336
24.
25.
Inventor panelinden Promote komutunu altrn.
26.
lk olarak dier paray (BASE2) iaretleyin ve daha sonra spline eirinin ekstrzyonu ile
elde edilmi olan yzeyi sein.
27.
Promote ile komutu bitirin.
28.
Inventor panelinden Thicken/Offset komutunu altrn.
29.
Promote ile alnm yzeyi iaretleyin.
30.
Distance iin 0.1, Output olarak Surface sein. Yn olarak yeni parann eskizi
ynn iaretleyin. OK ile devam edin.
31.
Yeni yzeyi sonraki admlarda daha rahat seebilmek iin, Promote ile alnm olan yzeyi
gizleyin.
32.
33.
Yeni eskizi iaretleyin ve Extents altndan To sein.
34.
To iin telenerek oluturulmu yzeyi sein ve OK ile devam edin.
35.
Yeni parann ilk unsuru yaratlm olur.
36.
Yeni parann alt tarafn kesebilmek iin, dier parann telenerek oluturulmu olan
yzeyini bu parada kullanmak gerekiyor.
37.
Bunun iin Inventor panelinden Promote komutunu altrn.
38.
lk olarak dier paray (BASE2) iaretleyin ve daha sonra dier parann OffsetSrf1 ile
gsterilen yzeyini iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
39.
Promote ile ilemi bitirin.

Paray Ayrmak
1.
imdi de, bu yzeyi kullanarak, paray keseceiz.
2.
Inventor panelinden Split komutunu altrn.
3.
Diyalog kutusunda Method olarak Split Part sein. Split Tool olarak yeni alnm olan
yzeyi sein. Yn aadaki gibi olacak:
4.
Para ayrma ileminden sonra modelimiz aadaki gibi olacak:
Melez Modelleme
1.
Browser penceresinde, UST.IPT ikonunu sein ve sa tu mensnden Open komutunu

altrn.
2.
st para ayr bir pencerede alr.
3.
Browser penceresinde, Origin dizini altndan YZ dzlemini iaretleyin ve sa tu

mensnden New Sketch ile yeni bir eskiz dzlemi oluturun.
4.
Project Geometry komutuyla aadaki ekilde gsterilen iki kenar yeni dzleme iz
drn.
337
SAYISAL GRAFK
5.
Aada gsterildii gibi, arkadaki dorunun orta noktasndan balayan ve buna dik olan bir
yardmc (construction) doru izin. Dorunun dier ucunu spline eriye kadar uzatn.
Dorunun balang noktasn ve diklii tanmladktan sonra Extent komutunu kullanarak,
doru parasnn spline eriye kadar uzamasn salayabilirsiniz.
6.
Bu arada, doruyu tanmladktan sonra, bunu seip, Inventor ara ubuundan

Construction olarak deitirmeni gerekiyor.
7.
Offset komutunu altrn ve spline eriyi seerek, parann ortasna doru teleyin.
8.
Aradaki mesafe 6 mm olacak.
9.
Ellipse komutunu altrn ve elipsin merkezi olarak yardmc dorunun orta noktasn
gsterin.
10.
338
Elipsin bir ekseni, yardmc doru ile telenerek oluturulmu erinin kesiim yerine kadar
olacak. Dier eksenin noktasn istediiniz gibi yerletirin. llendirmeyi kullanarak,
aada gsterildii gibi bu yarap 12 mm olarak tanmlayn.
SAYISAL GRAFK
11.
Offset komutunu altrn ve elipsi seerek, ieriye doru teleyin. teleme ls 2

mm olacak. Bu ly vermek iin, basite telenmi elipsi sein.
12.
13.
Work Plane komutunu altrn. lk olarak, Browser penceresindeki Origin dizin

altndan XZ dzlemini sein. Sonra da elipsin merkezini. alma dzlemi aadaki gibi
izime yerleir.
14.
Bu dzlemi iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn.
15.
Project Geometry ile byk olan elipsi iaretleyin.
16.
zdm sonucu oluan dorunun balang ve bitim noktalarndan balayan, bu doruya dik
ve uzunluklar 28 mm olan iki adet yardmc (construction) doru oluturun.
17.
Bu iki doru parasnn ularn yine bir yardmc doru ile kapatn.
339
SAYISAL GRAFK
18.
Spline komutu ile noktadan oluan bir eri oluturun. Bu erinin balang noktas, son
yardmc dorunun balang noktas olacak. kinci nokta, ortaya yakn bir nokta olsun. Son
nokta da, son yardmc dorunun bitim noktas olacak.
19.
Horizontal snrlamasn altrn.
20.
Spline erinin orta noktas ile yardmc dorunun orta noktasn iaretleyin.
21.
Bu noktalar arasnda 2 mmlik bir l tanmlayn.
22.
23.
Extrude komutunu altrn. Diyalog kutusunda Output altndan Surface sein ve eri
olarak spline eriyi iaretleyin.
24.
Mid Plane seeneini iaretleyin ve deer olarak 24 mm girin. OK ile yzeyi

oluturun.
Yzeyleri Ayrmak ve Silmek
340
1.
Split komutunu altrn.
2.
lk olarak kk elipsi iaretleyin. Daha sonra da bir nceki admda yaratlan yzeyi. OK
ile devam edin.
SAYISAL GRAFK
3.
Browser penceresinden, elipsleri ieren eskizi seerek grnr yapn.
4.
Split komutunu yeniden altrn.
5.
lk olarak byk elipsi iaretleyin. Daha sonra da parann st yzeylerini. OK ile devam
edin.
6.
Delete Face komutunu altrn.
7.
Yzeyi aada gsterilen yerden iaretleyin ve OK ile seilen ksm silin.
8.
Delete Face komutunu yeniden altrn.
9.
Aada gsterilen yzeyleri iaretleyin ve OK ile devam edin.
10.
Modeli tamamlamak iin, Loft komutu ile aray dolduracaz. Fakat ilk nce, sa tu
mensnden New 3D Sketch sein.
11.
Include Geometry komutunu altrn ve yzeyin d kenarlarn iaretleyin:
341
342
SAYISAL GRAFK
12.
Sa tu mensnden Finish 3D Sketch sein.
13.
Yeniden sa tu mensnden New 3D Sketch iaretleyin.
14.
Include Geometry komutunu altrn ve parann st yzeyindeki silinen yzeyin

kenarlarn sein:
15.
Sa tu mensnden Finish 3D Sketch sein.
16.
Loft komutunu balatn.
17.
Browser penceresinden srasyla 3D Sketch1 ve 3D Sketch2yi sein ve OK ile devam

edin.
18.
ki kesit arasnda yeni bir yzey yaratlr.
19.
Son olarak Stitch Surface komutunu altrn ve modeldeki tm yzeyleri iaretleyin.
20.
OK ile devam edin.
21.
Tm yzeyler dikilir ve model katya dntrlr.
22.
Montajmz aadaki gibi olacak.
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Yzey Hazrlama Ortam

Bu altrmada, yzey hazrlama ortamnda yaplabilecek ilemlere bakacaz.
1.
FILE mensnn altndan Open komutunu altrn. Alan diyalog kutusunda, File of
type: altndan IGES seeneini iaretleyin. 08_Yuzey_Hazirlama.igs dosyasn iaretleyin
ve diyalog kutusunda Options dmesine basn. Transfer seenekleri grlr:
Burada, Construction Group Mapping ikonunu iaretleyin ve Auto Stitch and Promote
seeneini aktif olmaktan kartn. OK ve Open ile devam edin. Yzey model, yzey
hazrlama ortamna aktarlr.
2.
Browser penceresinde, Construction ikonunu ift tklayn. Bylece, yzey hazrlama

ortamna geilir.
3.
Modele aada gibi bakn.
4.
Buradaki sorunu gidermek iin, ncelikle, yzey kenarlarn kopyalayp, krpma ilemi
yapacaz.
5.
Bunun iin ilk olarak Inventor panelinden Extract Loop komutunu altrn.
6.
Aada gsterilen yzey kenarlarn iaretleyin.
343
344
SAYISAL GRAFK
7.
Apply ve Done ile devam edin. Yzey, krplmam haline dner ve ortaya kan eriler,
Browser penceresi iinde yer alr.
8.
lk yzeyin kenarlarn tanmlayan erilere ihtiyacmz olmayacak, dolaysyla bunlar,

Browser penceresinde seip, sa tu mensnden silebilirsiniz.
9.
imdi de, fazlalk olan blm krpp atalm.
10.
Inventor panelinden Boundary Trim komutunu altrn.
11.
lk olarak aada gsterilen kenarlar iaretleyin.
12.
Daha sonra silinmeyecek yzey blmn aadaki gibi sein.
SAYISAL GRAFK
13.
Apply ve Done ile devam edin.
14.
Ayn ilemleri komu yzey iin de uygulayalm.
15.
Bunun iin ilk olarak Inventor panelinden Extract Loop komutunu altrn.
16.
17.
Apply ve Done ile devam edin. Yzey, krplmam haline dner ve ortaya kan eriler,
Browser penceresi iinde yer alr.
18.
lk yzeyin kenarlarn tanmlayan erilere ihtiyacmz olmayacak, dolaysyla bunlar,

Browser penceresinde seip, sa tu mensnden silebilirsiniz.
19.
Krplmam duruma dnen yzeyin sol tarafna iyice yaklatmzda, bir miktar boluun
kalm olduunu greceksiniz.
345
346
SAYISAL GRAFK
20.
Yeni yzeyin bir miktar uzatlmas gerekiyor. Bunun iin Inventor panelinden Extend
Faces komutunu altrn.
21.
Aadaki gibi, yzeyin sol kenarn iaretleyin.
22.
Mesafe olarak diyalog kutusuna 0.01 mm deerini girin.
23.
Apply ve Done ile devam edin. Aklk kapanm olur.
24.
Son iki adm UNDO ile geri alalm.
25.
Modelimiz aadaki gibi olacaktr:
26.
Inventor panelinden Extract Loop komutunu altrn.
27.

SAYISAL GRAFK
28.
Diyalog kutusunda Delete Wires seeneini de iaretleyin ve Apply ve Done ile devam
edin.
29.
imdi de, fazlalk olan blm krpp atalm.
30.
Inventor panelinden Boundary Trim komutunu altrn.
31.
lk olarak aada gsterilen kenarlar iaretleyin.
32.
Daha sonra silinmeyecek yzey blmn aadaki gibi sein.
33.
Apply ve Done ile devam edin.
347
SAYISAL GRAFK
348
34.
imdi de yzeyleri dikerek, boluklar giderelim.
35.
Inventor panelinden Stitch Surface komutunu altrn.
36.
izim ekran zerindeyken, sa tu mensn an ve buradan Select All ile tm yzeyleri

sein.
37.
Stitch diyalog kutusunda, Maximum Tolerance altna 0.001 mm girin.
38.
Apply ile devam edin.
39.
Diyalog kutusunda, kenarlar iin maksimum boluk bilgisi yer alr.
SAYISAL GRAFK
40.
Analyze sekmesine gein.
41.
Ak kenarlar, model zerinde krmz renk ile gsterilir.
42.
Diyalog kutusunda, Stitch sekmesine geri dnn ve tolerans deerini 0.01 mm yapn ve
43.
Modelden de anlayacamz gibi, baz aklklar giderildi. Sadece modelin ortasnda olan bir
aklk var.
44.
45.
Kalan boluk ise, fazlasyla byk. Dolaysyla bunu, modelleme ortamnda zmemiz
gerekecek. Bunun iin ilk olarak bu yzeyi, yzey hazrlama ortamndan, parametrik
modelleme ortamna aktaracaz.
46.
Inventor panelinden Promote komutunu altrn.
47.
Yzeyi iaretleyin ve Apply ardndan Done ile devam edin.
48.
Browser penceresinden de anlalaca gibi, nesneler, modelleme ortamna aktarlr.
349
SAYISAL GRAFK
49.
Standart ara ubuundan Return ile modelleme ortamna dnn.
50.
Boluu kapatmak iin Boundary Patch komutunu kullanacaz.
51.
Aada gsterilen kenarlar iaretleyin.
52.
OK ile yeni yzey yaratlr.
Altrmann sonu.
350
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Yontma Unsuru

Bu altrmada, yontma unsurunun kullanmna bakacaz..
1.
08_Yontma.ipt dosyasn an.
2.
Elimizde modeli oluturacamz yzeyler var. Hemen yontma unsurunu kullanarak, kat
modeli oluturalm.
3.
Inventor panelinden Sculpt komutunu altrn.
4.
Browser penceresini kullanarak, aadaki yzeyleri iaretleyin.
5.
OK ile bu yzeylerin meydana getirdii kapal hacimden kat model oluturulur.
6.
Browser penceresinden, Work Plane5i gizleyin.
7.
Dikkat ederseniz, Sculpt1 ikonu altnda, kullanlan tm yzeyler listelenir.
351
SAYISAL GRAFK
352
8.
imdi de Sculpt1 ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Feature komutunu

altrn.
9.
Dikkat ederseniz, en altta bulunan yzeyin, modele bir etkisi yok. Bunun nedeni, biz
default olarak her iki ynde de malzeme eklediimiz iindir.
10.
Diyalog kutusunun alt zelliklerini >> dmesini kullanarak grnr yapn.
11.
Burada, SweepSrf3 yzeyini bulun (en sondaki yzeydir) ve ynn yukarda gsterildii
gibi deitirin.
12.
OK ile en alttaki yzeyin, yn deiiklii sonucu, modelden malzeme kardn

greceksiniz.
13.
imdi bir alma dzlemi tanmlayalm. Bunun iin Inventor panelinden Work Plane
komutunu altrn.
14.
Parann alt yzeyin iaretleyin ve farenin sol tuuna basl tutarak, yzeyi teleyin. Alt
dzlemden gireceimiz bir mesafede yeni bir dzlem oluturacaz. Mesafe olarak -15 mm
girin.
15.
16.
Aada gsterilen kenarlar iaretleyin ve 10 mmlik yuvarlama oluturun.
SAYISAL GRAFK
17.
OK ile devam edin.
18.
imdi de ofset bir yzey oluturalm. Inventor panelinden Thicken/Offset komutunu

altrn.
19.
Diyalog kutusunda, More sekmesine gidin ve Automatic Face Chaini iaretleyin.
20.
Thicken/Offset sekmesine geri dnn.
21.
Select dmesi ile modeli st yzeyini iaretleyin. Bir nceki admdaki seenek
dolaysyla, tm yzeyler tek bir seferde seilmi olur.
22.
Kalnlk olarak 4 mm girin.
23.
Modeli dndrerek, ofset yzeylerin i ksmda olumasn salayn. Bunun iin diyalog
kutusundaki yn dmelerini kullanabilirsiniz.
24.
Output altndan Surface dmesini iaretleyin ve OK ile devam edin. Yeni yzey
oluturulur.
353
SAYISAL GRAFK
25.
Inventor panelinden Sculpt komutunu altrn.
26.
Diyalog kutusunda, Remove dmesini iaretleyin. Bylece malzeme kaldracaz.
27.
alma dzlemi ve yeni oluturulan yzeyi sein.
28.
OK ile devam ettiinizde, modelimiz aadaki gibi olacaktr.
Altrmann sonu.
354
SAYISAL GRAFK
Altrma 4: Yzey lemleri

Bu altrmada, yzeylerin uzatlmas ve krplmasna bakacaz..
1.
08_Kirpma_Uzatma.ipt dosyasn an.
2.
lk olarak ufak yzeyi uzatacaz. Bunun iin Inventor panelinden Extend Surface
komutunu altrn.
3.
Aada gsterilen yzey kenarn iaretleyin.
4.
Extents altnda To seeneini sein ve aada gsterildii gibi dier yzeyi iaretleyin.
355
356
SAYISAL GRAFK
5.
OK ile devam edin. Seilen yzey kenarlar, dier yzey ile buluuncaya kadar uzatlr.
6.
imdi de krpma ilemine bakalm. Inventor panelinden Trim Surface komutunu altrn.
7.
lk olarak krpma ilemini yapacak olan yzey iaretlenir. Bu yze, bir nceki admda
uzattmz yzey olacak.
8.
kinci olarak, dier yzeyin krplacak ksm iaretlenir.
9.
OK ile devam edin.

SAYISAL GRAFK
10.
Son olarak parann alt tarafn, Boundary Patch komutuyla kapatalm.
11.
Aada gsterilen kenar iaretleyin.
12.
Diyalog kutusunda, Condition altndan, Tangent Condition seeneini setiinizde, yeni

yzey, dier yzeylere gre teet oluturulur.
357
13.
SAYISAL GRAFK
OK ile devam edin.

Altrmann sonu.
358
BLM
09
Teknik Resim Grnleri
SAYISAL GRAFK
Giri
Parann modellenmesinden sonra, imalat resimlerini Autodesk Inventor ile alabilirsiniz. stenen teknik resim
grnlerinin oluturulmas, dzenlenmesi, detaylandrma konularnda Autodesk Inventor birok ara sunmaktadr.
Teknik resim grnleri para ile ilikiseldir; yani parada bir deiiklik olduunda otomatik olarak o parann teknik
resim grnleri de gncellenir. Ayn ey, tersi iin de geerlidir. Teknik resim grnleri ayr dosyalarda saklanr.
Bu dosyalarn uzants IDWdir.
Bu blmde paralarn teknik resim grnlerinin oluturulmas, dzenlenmesi ve detaylandrlmas ile ilgili
zellikleri greceiz.
360
SAYISAL GRAFK
Ayarlar
Teknik resim grnlerine balamadan, grn ve izim ayarlarna bakmamz gerekiyor. Bu ayarlardan en
kapsamls izim standartlardr.
izim Standard
Yeni bir IDW dosyas atnzda, karnza izim snrlar ve antet blounu ieren bo bir sayfa gelir.
Teknik resim grnlerini oluturmadan nce izim standardnn tanmlanmas iinizi kolaylatracaktr. Bunun iin,
FORMAT mensnn altndan Styles Editor... komutunu altrn. izim standartlarnn yer ald diyalog kutusu
alr:
Burada tm teknik resim zelliklerinin ayarlar gerekletirilir. Varolan standartlarn (DIN, ISO, ANSI gibi)
zelliklerini kullanabileceiniz gibi, kendi standardnz da tanmlayabilirsiniz.
Sol taraftaki listede, nesne tipleri yer alr. Bunlar ift tklamayla iaretlendiinde, sadaki pencerede zellikleri
grntlenir. Deiiklikleri burada yapabilirsiniz.
Yeni bir standart tanmlamak iin, sol taraftaki listede, Standard altndaki Default Standard (ISO) seeneini
iaretleyin. Sa tarafta, ilgili standardn zellikleri grnr. Yukardaki dmelerden New iaretlendiinde,
aadaki diyalog kutusu alr. Burada, yeni Standard bir isim vermeniz gerekir.
361
SAYISAL GRAFK
OK ile yeni bir standart yaratlr ve bu standart, soldaki listede Standard altnda listelenir. Burada, bu standarda ift
tklarsanz, bu standart aktif duruma gelir.
Devam etmeden, baz nce baz kavramlar ve bunlarn aklamalarn not edelim.
Stil (Style): Bir nesneye uygulanan bir grup zellik.
Stil Ailesi (Style Family): Benzer nesnelere uygulanan bir grup stil.
Stil Ktphanesi (Style Library): Stillerin yer ald ktphane.
Stil Editr (Style Editor): Autodesk Inventor iinde, stillerin dzenlenmesi iin kullanlan ara.
Stil Ktphanesi Yneticisi (Style Library Manager): Stil ktphanelerinin kontrol iin Autodesk Inventor
dndan altrlan yazlm.
Stil Editr
Stil editr, gncel dosyadaki stillerin dzenlenmesi iin kullanlr. Stil editrn amak iin, herhangi bir Autodesk
Inventor dosyas akken FORMAT mensnn altndan Style Editor komutunu altrn. Stil editrnn ierii
dosya tipine (IPT/ IAM / IDW) gre deiir. Aadaki diyalog kutusu IDW ortamnda alan stil editrdr:
Stil editr, blmden oluur. Soldaki aa yaps eklindeki liste, Autodesk Inventor dosyasna gre, stil ailelerini
ierir. Bu listeden stil aileleri seilerek, bunlarn zellikleri deitirilir ya da aktif duruma getirilir.
Stil dzenleme paneli ise sadaki alandr. Bunun ierii, soldaki listeden seilen stil ailesine gre deiir. Burada,
soldaki listeden seilen stil ailesinin zellikleri dzenlenir.
Diyalog kutusunun st sa tarafnda ise filtre blm yer alr. Bu blm stillerin grntsn belirler. Burada
seenek vardr: Local Styles gncel dokmandaki stilleri, Active Standard gncel standarda ait stilleri, All
Styles ise hem dokmandaki hem de stil ktphanesindeki stilleri grntlemek iin kullanlr.
Yeni bir stil yaratmak iin;
1.
Soldaki listeden stil ailesinin altndan tanml bir stil sein.
2.
Sa tu mensnden New Style komutunu altrn.
362
SAYISAL GRAFK
3.
Yeni stile bir isim verin.
4.
Sa blmde, stilin zelliklerini tanmlayn.
5.
Save ile stili kaydedin.
Varolan bir stili dzenlemek iin;

1.
Soldaki listeden stil ailesinin altndan deitirmek istediiniz stili iaretleyin.
2.
Sa blmde, stilin zelliklerini istediiniz gibi deitirin.
3.
Save ile deiiklikleri kaydedin.
Bir stili silmek iin;

1.
Soldaki listeden stil ailesinin altndan silmek istediiniz stili sein.
2.
Sa tu mensnden Purge Style ya da Purge Style and Sub-Styles komutlarndan birini altrn.
3.
Purge Style and Sub-Styles seenei, seilen stili ve bunu referans olarak kullanan stilleri silmek iin
kullanlr.
Soldaki listeden stil ailesinin altndan bir stil iaretlenip sa tu mens aldnda grlen seenekler ve anlamlar
unlardr:
New Style: Yeni bir stil yaratlr.
Rename Cached Style: Dokmandaki seili stilin ismi deitirilir.
Purge Style: Stil dokmandan silinir.
Purge Style and Sub-Styles: Seilen stili ve bunu referans olarak kullanan stilleri silmek iin kullanlr.
Export...: Bu seenek ile, uzants STYXML olan ve stil zelliklerini transfer etmede kullanlan dosya
yaratlr.
Update Style: Dokmandaki stili, ktphanedeki ayn stil ile gncelletirir.
Cache in Document: Seilen stil, stil ktphanesinden dokmana kopyalanr.
Save to Styles Library: Seilen stili dokmandan stil ktphanesine kopyalar.
Stil Ktphanesi Yneticisi (Style Library Manager)

Stil Ktphanesi Yneticisine, Autodesk Inventor dndan ulalr. Stil Ktphanesi Yneticisini altrmak iin;
WINDOWS START > AUTODESK > AUTODESK INVENTOR 9 > TOOLS > STYLE LIBRARY MANAGER ksa
yolunu kullanabilirsiniz.
363
SAYISAL GRAFK
Stil Ktphanesi Yneticisi, stillerin yaratlmasn, kopyalanmasn, karlatrlmasn ve isimlerinin deitirilmesini

salar.
Stil Ktphanesi Yneticisi blmden oluur: Soldaki aa yaps eklindeki liste, stil ailelerini ierir.
Orta blmde iki farkl alan yer alr. Burada, stil ktphanelerindeki stiller birbiriyle karlatrlabilir. Stil
Ktphanesi Yneticisi, stilleri arasndaki farkllklar deil, sadece birbirinden farkllk gsteren stilleri gsterir.
Burada, stiller ktphaneler arasnda kopyalanabilir, ktphaneden silinebilir ve isimleri deitirilebilir. Ayrca, yeni
ktphaneler de yaratlabilir.
Bu iki alan arasnda, stte, adet filtre ikonu yer alr. Show All Styles, ktphanelerdeki seilen stil ailesinin tm
stillerini gsterir. Show Mismatched Styles, seilen stil ailelerinde bulunmayan tm stilleri gsterir. Son olarak,
Show Unique Styles, ktphanelerde tek olan stillerin gsterilmesini salar.
Stil Ktphanesi, uzants XML olan dosyalardan oluur:
Her bir stil ailesi iin bir XML dosyas bulunur. Yeni bir ktphane buradaki XML dosyalarnn kopyalanmas ile de
oluturulabilir. Fakat, bu dosyalar, stil editr ya da Stil Ktphanesi Yneticisi dnda deitirmeniz nerilmez.
Stil ktphanesi, sabit diskte herhangi bir yerde olabilir. nemli olan, aktif proje iin, bu dizinin stil ktphanesi dizini
olarak proje dosyasnda tanmlanmasdr. Proje dosyasnda, stil ktphanesi iin yeni bir dizin tanmlandnda,
Autodesk Inventor, otomatik olarak bu dizinde XML dosyalarn yaratr.
Default stil ktphanesini geri yklemek iin, Autodesk Inventorun ykl olduu dizinler altnda bulunan Design
Data dizinine ulan ve buradaki DesignData.exe dosyasna ift tklayn. Bu sktrlm bir dosyadr. inde de,
XML dosyalar yer alr. XML dosyalarnn nereye boaltlaca sorulur.
Pack and Go (Paketle-ve-git) zellii ile montajlar kopyalandnda, aktif projede tanml olan XML dosyalar da
kopyalanr.
364
SAYISAL GRAFK
irket Standartlarnn Korunmas

Autodesk Inventor, irket standartlarnn tanmlanmas ve korunmasn stil zellikleri ile olduka kolaylatrmaktadr.
Bir stil ktphanesi sunucuya yerletirilerek, tm tasarmclar tarafndan kullanlabilir. stenirse, ortak kullanlan stil
ktphanesi salt okunur (Read only) yaplabilir ve sadece CAD yneticisi tarafndan deitirilebilir.
Stiller, Autodesk Inventor dosyalar arasndaki tutarll da salar. Stillerde yaplan deiiklikler, bu stili kullanan tm
dosyalara yansr.
En batan balayarak, bir stil ktphanesinin nasl tanmlanabileceine bakalm.
Stil Ktphanesi Yneticisine, Autodesk Inventor dndan ulalr. Stil Ktphanesi Yneticisini altrmak iin;
WINDOWS START > AUTODESK > AUTODESK INVENTOR 9 > TOOLS > STYLE LIBRARY MANAGER
ksa yolunu kullanabilirsiniz.
1.
Yeni bir stil ktphanesi tanmlamak iin, Autodesk Inventor Style Library Manager 9 diyalog kutusundaki
Create New Style Library dmesini
kullann.
2.
Create New Style Library diyalog kutusunda, Creation Method altndan Create Empty Style Library
seeneini iaretleyin. Bu seenekle, bo bir stil ktphanesi yaratlr.
3.
New Style Library Location altna stil ktphanesinin yerleecei klasr tanmlayn.
4.
Autodesk Inventoru an.
5.
Projects blmne gidin.
6.
Yeni bir proje tanmlayn.
7.
Folder Options altndan Styles Library iin yeni stil ktphanesinin klasrn gsterin.
8.
Ayrca, Use Style Library seenei Yes olacak.
365
SAYISAL GRAFK
9.
Bo bir IDW dosyas an. Bunun iin, ilk olarak Open diyalog kutusunu kapatn. Daha sonra SHIFT ve
CTRL tularna basl tutarak, FILE mens altndan New komutunu altrn. Alan diyalog kutusunda
Drawing sein ve OK ile devam edin.
10. Bylece, tamamen bo bir IDW dosyas alr.

11. FORMAT mensnn altndan, Styles Editoru altrn ve burada istediiniz ayarlar tanmlayn/deitirin.
12. iniz bittiinde Done ile diyalog kutusunu kapatn. Deiiklikleri, stil ktphanesine aktarmak iin,
FORMAT mensnn altndaki Save Styles to Style Library komutunu altrn.
13. IDWde izim snr ve antetlerinizi tanmlayn.
Not: Eer, baka bir IDW dosyasndan copy-paste ile izim snr ya da antet
almsanz, bunlar, yaratldklar dosyann stil zelliklerini de yanlarnda
getirebilirler.
14. IDW dosyanz ablon dosyas olarak ablonlarn bulunduu klasre kaydedin.
15. Artk, bu ablonu kullandnzda, tanmlanan stiller kullanlr.
Autodesk Inventor, nceki srmlerde kaydedilmi bir IDW dosyasn atnda, buradaki biim bilgilerini stillere
yanstr. Daha sonra, yukardaki gibi, bu stiller, ktphaneye kaydedilebilir.
366
SAYISAL GRAFK
Bir IDW dosyasnda yaptnz stil deiiklikleri, bunlar ktphaneye kaydedilmedii srece, sadece o dosyada kalr.
Ayrca, IDWlerdeki stiller, stil ktphanesi tarafndan da gncellenebilir. Fakat, burada dikkat etmeniz gereken nokta,
IDWde zel olarak yaplan stil deiiklikleri kaybolur ve stil ktphanesinden gelenler ile deitirilir.
Stil ktphanesinin deitirilmesi iin, o stili kullanan IDW dosyasnda deiiklik yapp, daha sonra FORMAT
mens altndan Save Styles to Style Library komutu kullanlr. Yaplan deiiklikler ktphaneye yanstlr. Bu
ktphaneyi kullanan dier IDW dosyalarna da bu deiiklikleri yanstmak iin, o dosyay ap FORMAT mensnn
altndan Update Styles komutu kullanlr.
Birden Fazla Kullancl Ortamda Stillerin Ynetimi
Autodesk Inventor 9un proje tanmnda stiller ile ilgili zel bir seenek vardr. Use Styles Library iin seenek
bulunur:
Yes: Stil ktphanesine okuma/yazma yaplabilir.
Read Only: Stil ktphanesi salt okunurdur. Bu seenek, stil ktphanesinin bulunduu klasr salt okunur
yaplarak da tanmlanabilir.
No: Stil ktphanesi kullanlmaz.
Stil ktphanesi deiik yollarla kullanlabilir:
Tek kullanc: Tek bir ktphane tm almalar iin yaratlabilir.
Birden fazla kullanc: Herkes ve tm almalar iin tek bir ktphane olabilir.
Projeye bal ktphane: Her bir proje iin farkl bir ktphane olabilir.
Kark: Yukardakilerin kombinasyonu olarak kullanlabilir.
367
SAYISAL GRAFK
izim Kaynaklar
Yeni bir teknik resim dosyas atnzda, otomatik olarak en az bir izim sayfas alr. Standart sayfa zelliklerini
Browser penceresindeki Drawing Resources altndaki seenekleri kullanarak deitirebilirsiniz.
Burada yer alan seenekler unlardr:

Sheet Formats: Sayfann biimini ayarlar. Buradaki seenekleri kullanarak ya da yeni bir biim yaratarak yeni
sayfalar tanmlayabilirsiniz. Buradaki standart seenekler arasndaki bulunanlar, otomatik olarak, istenen parann
grnlerinin yaratlmasn da salamaktadr.
Borders, izim snrlarn ayarlar. Yeni bir dosya atnzda standart bir izim snr yerletirilmi olur. Varolan
silmek ve onun yerine yeni bir izim snr tanmlamak iin, Sheet altnda bulunan Default Border sein ve sa tu
seeneklerini kullanarak silin. Bundan sonra, Borders altndaki Default Border iaretleyerek yeni bir izim snr
tanmlayabilirsiniz. Bunun iin yeni bir diyalog kutusu alr:
Burada istediiniz izim snrn tanmlayabilirsiniz. >> ile alt zelliklere ulaabilirsiniz. Burada, izim snr ve yaz
biimleri ile ilgili ayarlar yer alr.
368
SAYISAL GRAFK
Title Blocks ise izim sayfalarndaki antet bloklarn kontrol eder. Yeni bir dosya atnzda standarda bal olarak
bir antet blou sayfaya yerletirilmi olur. Varolan silmek ve onun yerine yeni bir antet blou tanmlamak iin,
Sheet altnda bulunan antet blounu sein ve sa tu seeneklerini kullanarak silin. Eer standart antet blounu
deitirmek istiyorsanz, Title Blocks altndaki antet blounu iaretleyin ve sa tu mensnden Edit komutunu
altrn. Antet blounu oluturan nitelikler grnr duruma gelir.
Varolan nitelikleri dzenleyebilir, yeni nitelikler tanmlayabilirsiniz. Return komutunu kullanarak deiiklikleri
kaydedin.
Sayfann Dzenlenmesi
Standart olarak gelen ya da yeni tanmladnz teknik izim sayfalarn dzenlemek iin, Sheeti iaretleyin ve sa
tu mensnden Edit Sheet... komutunu altrn. Karmza yeni bir diyalog kutusu kar:
Edit Sheet diyalog kutusunda sayfann ismi, bykl, yerleimi ayarlanr ve yeni sayfa biimi tanmlanr.
369
SAYISAL GRAFK
Teknik Resim Grnlerinin Yaratlmas

Autodesk Inventor ile 3B paralarnzn istediiniz teknik resim grnn alabilirsiniz. Autodesk Inventor,
grnlerde, arkada kalan izgileri hesaplar ve bunlar farkl bir izgi tipi ile grntler.
izime yerletirilen ilk grn bamsz bir grntr. Bu grnten dier grnler, rnein yan, st, izometrik,
detay gibi, tretilir. lk grn yan zamanda temel grn olarak da adlandrlr. Temel grn, kendisinden
tretilen grnlerin grnm zelliklerini standart olarak belirler.
Bir temel grn yaratmak iin, Inventor panelinden Create View komutunu kullanabilirsiniz.
Create View
Create View diyalog kutusu alr.
File altndan teknik resim grnleri alnacak olan para dosyas seilir. Orientation ise hangi grnn
alnacan saptar. Styleda grnte arkada kalan kenarlarn nasl grntlenecei tanmlanr. Options altndaki
seenek iaretlendiinde, grnte yerleecek olan model lleri de otomatik olarak gelir.
iaretlendiinde yeni bir pencere alr ve bu pencerede para 3B olarak grntlenir. Buradaki seenekler ile
paraya istenildii adan baklarak, grnn alnmas salanr:
370
SAYISAL GRAFK
stenen bak ya da grn seildikten sonra, izim ekrannda bir yer iaretlenir ve temel grn oluturulur.
Drawing File diyalog kutusunun Model State blm kaynakl montajlar, montaj konfigrasyonlar ve konumsal
temsiller ile ilgili seenekleri ierir. Bu blme, montaj modelleme konusunda geri dneceiz.
Diyalog kutusunun Display Options blm, oluturulacak teknik resim grn ile ilgili ek seenekler sunar:
371
SAYISAL GRAFK
All Model Dimensions, grn zerine, grn dzlemi ve buna paralel dzlemlerde tanmlanm llerin
otomatik olarak yerletirilmesini salar. Dier seenekler, modelin yapsna gre alr.
Bir Grnten Tretilen Grnler

Projected Views komutunu kullanarak, bir grnten dier grnleri kartabilirsiniz.
Projected Views
Komutun altrlmasndan sonra ilk olarak temel alnacak grn seilir. Bundan sonra farenizi kullanarak,
ortografik ve izometrik grnleri tanmlayabilirsiniz. Yapmanz gereken yeni grnlerin yerlerini iaretlemektir.
aretlediiniz yere gre grn tipi otomatik olarak seilir ve grnler izime yerletirilir.
Create ile grnler tanmlanr.
372
SAYISAL GRAFK
Kesit Grnler
Autodesk Inventor tam, yarm, kademeli ve hizal kesit grnlerin alnmasn salamaktadr. Taramalar, kesit
dorular ve etiketler otomatik olarak yerletirilir.
Section Tool
Komutun altrlmasndan sonra ilk olarak kesiti alnacak grn iaretlenir. Bundan sonra ise kesit erisi bir doru
izer gibi tanmlanr. Tam, yarm, kademeli ya da hizal kesit dorular kullanlabilir.
Kesit erisi oluturulduktan sonra sa tu mensnden Continue komutunu iaretleyin. imdi, bir diyalog kutusu
alr:
Burada kesit grnn etiketi, lei, grnm vb. ayarlanr. Section Depth altndan ise kesitin derinlii
tanmlanr. Defaultu Full seeneidir. Buradaki dier seenek Distancedr. Bununla kesit grnn derinlii
tanmlanr.
Kesit grnn yeri gsterilir ve kesit grn izime yerletirilir.
373
SAYISAL GRAFK
Kesit erinizin biimi kesit grn tipini belirler.
Eik Grnler (Auxiliary View)

Eik grnler yaratmak iin kullanl.
Auxiliary View
Komutun altrlmasndan sonra temel alnacak grn iaretlenir. Bundan sonra da eik grnn alnaca eik
kenar seilir. Eik grnn zellikleri ile ilgili diyalog kutusu alr:
374
SAYISAL GRAFK
Burada eik grnn etiketi, lei, grnm vb. ayarlanr. Eik grnn yeri gsterilir ve eik grn izime
yerletirilir.
Detay Grn
Detay grnler oluturmak iin kullanlr.
Detail View
Komutun altrlmasndan sonra detay alnacak grn iaretlenir. Detail View diyalog kutusu alr.
Bundan sonra detayn merkezi ve detay alan tanmlanr. Detay alan, daire ya da dikdrtgen olabilir. Bunu, diyalog
kutusundan seebilirsiniz.
375
SAYISAL GRAFK
Detay grn izime yerletirilir.
Krkl Grnler
Uzun paralarn gsterimi iin krkl grnlerin yaratlmasn salar.
Broken View
Komutun altrlmasndan sonra grnn seilmesi istenir. Grn seildikten sonra Broken View diyalog kutusu
alr:
376
SAYISAL GRAFK
Style ile krkl grnn nasl grntlenecei tanmlanr; Gap grnteki mesafedir. Krn balayaca nokta
iaretlenir. Daha sonra da bitim noktas tanmlanr.
Bundan sonra krkl grn oluturulur:
Ksmi Kesit Grnleri

Ksmi kesit grnleri tanmlamak iin kullanlr.
Break Out View
Ksmi kesit grnlerinin tanmlanabilmesi iin, ncelikle teknik resim sayfasnda ksmi kesit erisinin tanmlanmas
gerekir. Bunun iin, Standard ara ubuundan Sketch komutunu iaretleyin ve eskiz ortamnda bildiiniz izim
komutlarn kullanarak ksmi kesit erisini oluturun. Ksmi kesit erisi kapal bir profil olmaldr.
Komutun altrlmasndan sonra, ilk olarak grn sorulur ve Break Out View diyalog kutusu alr:
377
SAYISAL GRAFK
Profile ile ksmi kesit erisini iaretleyin. Ksmi kesit iin bir derinliin tanmlanmas gerekiyor. Bunun iin Depth
altnda derinlik tipi seenekleri vardr:
From Point: Derinlik iin bir mesafe girilir.
To Sketch: Bir baka grnle ilikili olan bir eskiz geometrisi seilir ve derinlik bu geometrinin
konumuna gre tanmlanr.
To Hole: Delik unsurunun ekseni derinlik iin kullanlr.
Through Part: Derinlik olarak parann kalnl kullanlr.
Show Hidden Lines seenei, geici olarak grnteki gizli kenarlar grntler. Bunlardan bir nokta iaretleyerek
derinlii tanmlayabilirsiniz.
378
SAYISAL GRAFK
Teknik Resim Grnlerinin Dzenlenmesi

Teknik resim grnlerinin dzenlenmesi iin, grn ift tklayn ya da Browser penceresinden dzenlemek
istediiniz grn iaretleyip sa tu mensnden Edit View... komutunu altrn. Karnza, Edit View diyalog
kutusu kar:
Style altnda grnteki gizli kenarlarn nasl grntlenecei tanmlanr. Tangent Edges teet kenarlarn
grnmn kontrol eder. Scale blm grnn leini gsterir. Scale from Base seili ise, grnn
tretildii grnn lei alnm olur ve lek buna baldr. Seenekler arasnda, kesit grnlerde Hatching ile
tarama yaplr, Align to Base ile tretildii grne gre hizalanr ve Definition in Base View, grnn
tanmnn tretildii grnten alnaca ve buna bal olaca saptanr.
Eer bir grn zerine gelinir ve sa tu mensne baklrsa, u seenekler grlecektir:
Open ile o grnn oluturulduu boyutlu model dosyas alr. Delete ile grn silinir.
379
SAYISAL GRAFK
Alignment altndaki seenekler, seilen grnn hizalanmas ile ilgili zellikleri ierir. Rotate iaretlendiinde,
yeni bir diyalog kutusu alr ve grnn yerleim as deitirilir:
Bir kenar seilir ve bu kenar yatay ya da dikey duruma getirilir. kinci seenek ise Angle seeneidir. Bu durumda
seilen kenar girilen a ile dndrlr.
Get Model Annotations altndaki seenekler kaynakl modeller iindir. Get Weld Symbols ve Get Weld
Annotations ise kaynak tasarm ortamnda tanmlanm olan kaynak sembollerini grntlemek iin sunulmutur.
Not: Kaynak tasarm ortamn ilerleyen blmlerde greceiz.
Annotation Visibility altnda teknik resim grnnde grnn ller ve sembollerin grnll ayarlanr.
Teknik resim grnnn oluturulduu para / montaj ve bunun unsurlarn / paralar Browser penceresinde
grntlenir. Unsurlar grntlendikten sonra, bunlar seilerek sa tu mensnden Properties girildiinde, o unsuru
gsteren dorularn zellikleri ayarlanr.
Burada unsuru gsteren dorular istenen bir izgi tipi, kalnl ve rengi ile grntlenir.
Son olarak Automatic Centerlines o grnteki eksenlerin otomatik olarak tanmlanmasn salar. Bunun iin ilk
olarak Centerline Settings diyalog kutusu alr:
380
SAYISAL GRAFK
Apply to, otomatik eksenlerin hangi unsurlar zerine uygulanaca listeler. Projection ise bak asn. Treshold
altnda yuvarlamalar, dairesel kenarlar iin otomatik eksen tanmlama zellii minimum ve maksimum deerler
tanmlanarak snrlandrlabilir.
Model llerinin Grnlere Alnmas

Retrieve Dimensions
Model ortamnda tanmlanm llerin grnlere alnmas iin, ilgili grn seilir ve sa tu mensnden
Retrieve Dimensions komutunu altrlr. Komutun altrlmas ile Retrieve Dimensions diyalog kutusu alr.
Select Source altndan, unsur (features) ya da parann kendisi seilebilir. Select Features seili ise, grn
zerinde unsur iaretlenir ve o unsurun tanmlanm model lleri kar. Select Parts ile parann kendisi seilir ve
ller grntlenir.
Not: Model llerinin, 3B modelleme ortamnda tanmlanm olmas gerekir.
381
SAYISAL GRAFK
ller ktktan sonra, diyalog kutusundaki Select Dimensions dmesine baslarak, grnte gzkmesi istenen
ller seilir. Burada, lleri tek tek seebileceiniz gibi, pencere yntemini de kullanabilirsiniz. Seim ileminden
sonra, OK ile ller grne yerleir.
Teknik Resim Gncellemelerinin Ertelenmesi

Byk montajlarn ya da karmak paralarn teknik resim grnlerini oluturduktan sonra, zaman kazanmak
asndan, grnlerin otomatik olarak gncellenmesi ertelenebilir. Normal koullarda, modelde yaplan deiiklikler,
grnlerin otomatik olarak gncellenmesini salar. Fakat, youn bir izim var ise, srekli gncellemeleri beklemek
gerekir ki, bu zaman kaybettirebilir. Bu yzden, istendiinde, grnlerin gncellenmesi ertelenebilir.
Bunun iin, Open komutuyla bir IDW dosyas aarken, Options dmesi ile ilgili seenee girilir. Karnza
aadaki diyalog kutusu kar:
Eer, Defer Updates seilirse, gncellemeler, ertelenmi olur. Aadaki uyar gelir:
382
SAYISAL GRAFK
Eer, erteleme kaldrlacaksa, IDW dosyasnn iindeyken, TOOLS mensnn altndaki Document Settings komutu
altrlr. Alan diyalog kutusunda, Drawing sekmesi, gncelleme erteleme seeneini ierir:
Defer Update kaldrlrsa, erteleme de kaldrlm olur.
383
SAYISAL GRAFK
Teknik izim Notasyonlar

Teknik resim grnlerinin detaylandrlmas iin birok seenek Autodesk Inventorda sunulmutur. Teknik izim
notasyonlarna ulamak iin, Inventor paneli zerine gelin ve sol tu mensnden Drawing Annotation Panel
komutunu iaretleyin.
Bu balk altnda varolan seeneklere bir bakalm:
llendirme zellikleri
Autodesk Inventor, teknik resim grnlerinin llendirilmesi ile ilgili u seenekleri sunmaktadr:
General Dimension: Eskiz ortamnda olduu gibi, grnlerdeki geometriler seilerek istenen ller
tanmlanr.
Baseline Dimension Set: Temel izgi llendirmesi iin kullanlr. Nesneler seilir ve otomatik olarak
llendirilir. ller, bir grup olarak davranr.
Baseline Dimension: Temel izgi llendirmesi iin kullanlr. Nesneler seilir ve otomatik olarak
llendirilir. ller bamsz olarak davranr.
Ordinate Dimension Set: Ordinat llendirme iin kullanlr. Balang noktas iaretlenir ve sonra dier
nesneler gsterilerek ordinat llendirmesi uygulanr.
Ordinate Dimension: Burada, ilk olarak grn seilir ve orijin noktasn gsterir sembol yerletirilir. Daha
sonra nesneler iaretlenerek bunlarn ordinat llendirmeyle llendirilmesi salanr.
384
SAYISAL GRAFK
Semboller
Hole / Thread Notes: Delik ve di alma notlarn izime yerletirir. Deliklerin Hole komutuyla
oluturulmalar gerekir.
Delik notlarn dzenlemek iin, delik notu zerine gelin sa tu mensnden Edit Hole Note komutunu altrn.
Edit Hole Note diyalog kutusu alr.
Burada semboller ekleyerek, yazy deitirerek delik notunu zelletirebilirsiniz. Options altndaki Use Default
seeneini kapatmanz gerekiyor.
Precision and Tolerances ile yeni bir diyalog kutusu alr:
Burada, para zerinde tanmlanmasa da, delik tolerans bilgileri girilebilir.

Chamfer Note: Pah notu atamak iin kullanlr. Pah ve bitiik kenar seilir ve not izime yerletirilir.
385
SAYISAL GRAFK
Pah notlarn dzenlemek iin, pah notu zerine gelin sa tu mensnden Edit Chamfer Note komutunu altrn.
Edit Chamfer Note diyalog kutusu alr.
Burada istenen ekilde pah notu grntlenir.

Surface Texture Symbol: Yzey przll sembol yerletirmek iin kullanlr. nce, yzey przll
sembolnn atanaca nesne iaretlenir, sonra da semboln yeri. Sa tu mensnden Continue ile Surface Texture
diyalog kutusu alr.
Burada semboln zellikleri tanmlanr ve OK ile sembol izime yerletirilir.
386
SAYISAL GRAFK
Weld Symbol: Kaynak sembol yerletirmek iin kullanlr. nce, kaynak sembolnn atanaca nesne
iaretlenir, sonra da semboln yeri. Sa tu mensnden Continue ile Weld Symbol diyalog kutusu alr.
Feature Identifier Symbol: Unsur referans sembol yerletirmek iin kullanlr. nce, unsur referans
sembolnn atanaca nesne iaretlenir, sonra da semboln yeri. Sa tu mensnden Continue ile Format Text
diyalog kutusu alr.
387
SAYISAL GRAFK
Datum Identifier Symbol: Referans sembol yerletirmek iin kullanlr. nce, referans sembolnn
atanaca nesne iaretlenir, sonra da semboln yeri. Sa tu mensnden Continue ile Format Text diyalog kutusu
alr.
Feature Control Frame: ekil tolerans yerletirmek iin kullanlr. nce, ekil tolerans sembolnn
atanaca nesne iaretlenir, sonra da semboln yeri. Sa tu mensnden Continue ile Feature Control Frame
diyalog kutusu alr.
388
SAYISAL GRAFK
Sym dmesi iaretlendiinde, yeni bir pencere alr ve buradan ekil tolerans seilir.
Datum Target: Referans yzeyi gsterir sembollerin izime yerletirilmesi iin kullanlr. Birok alt
seenei vardr.
Leader Text: nc doruya sahip yazlarn izime yerletirilmesinde kullanlr. nc dorunun balang
ve son noktas iaretlenir, sa tu mensnden Continue ile Format Text diyalog kutusu alr.
389
SAYISAL GRAFK
Delik Tablolar
Delik tablolarnn oluturulmas iin deiik seenekler vardr. Delik tablolarnn otomatik olarak yaratlabilmesi iin
deliklerin delik delme unsuru ile tanmlanm olmas gerekir.
Hole Table-Selection: Delik tablolar oluturur. Grn seilir, orijin noktas gsterilir ve tabloda yer
alacak delikler seilir. Tablo izime yerletirilir.
Hole Table-View: Delik tablolar oluturur. Grn seilir, orijin noktas gsterilir ve o grnte yer alan
tm deliklerin tablosu kartlr.
Hole Table-Selected Type: Seilen delik ile ayn tipte olanlarn yer ald delik tablosu oluturur.
Yapmanz gereken delik ya da delikler semektir. O tipteki tm dier delikler de otomatik olarak tabloya alnr.
Delik Tablolarnn Dzenlenmesi

Delik tablolar, orijin sembol, delik etiketleri ve tablonun kendisinden oluuyor. Dolaysyla bunlarn dzenlenmeleri
de farkl gerekleir.
390
SAYISAL GRAFK
Orijin Sembol
Orijin sembolnn yerini deitirmek iin farenin sol tuunu kullanabilirsiniz ya da orijin semboln iaretleyerek sa
tu mensnden Edit... komutunu seebilirsiniz. kinci durumda bir diyalog kutusu alr ve orijin noktasnn
koordinatlar girilir.
Delik Etiketleri
Bir delik etiketi seilip sa tu mens aldnda u seenekler kar:
Edit Tag ile etiket deitirilir. Bunun iin Format Text diyalog kutusu alr. Hide Tag ile etiket gizlenir.
Show Leader etikete nc doru paras ekler:
Hide Leader ise nc doruyu gizler.

Delik Tablosu
Delik tablosu seilip sa tu mens aldnda u seenekler kar:
Table altnda iki seenek vardr:
Resort Table: Sralama seeneklerine gre, tablonun sralamas yeniden yaplr.
Split Table: Tabloyu iki paraya ayrmak iin kullanlr. Tabloyu bleceiniz sraya gelin ve komutu
altrn. Birbirinden bamszlaan iki tablo elde edeceksiniz.
Export Table: Tabloyu ASCII yaz dosyas (txt) ya da Microsoft Excel dosyas (csv) olarak dar atmak
iin kullanlr.
Row altnda iki seenek vardr:
Add Hole: Delik tablosuna yeni bir delik eklemek iin kullanlr. Yeni ekleyeceiniz delii grnte
iaretleyin ve sa tu mensnden Create komutunu altrn.
Delete Hole: Delik tablosundan bir delik silmek iin kullanlr. Sileceiniz deliin srasna gelip sa tu
mensnden Delete Hole komutunu altrn.
Visibility altnda orijin sembol ve etiketlerin grnrll ayarlanr.

391
SAYISAL GRAFK
Edit altnda seenek vardr.
Edit Tag delik etiketini deitirmek iin kullanlr.
Edit Hole Note delik notunu dzenler.
Edit Description Text ile de aklama yazs deitirilebilir.
Bunun dnda, tablonun biimini ve zelliklerini deitirmek iin, sa tu mensnde kan Edit Hole Table
komutu kullanlr. Aadaki diyalog kutusu alr.
Row Merge Options
Numbering: Delikler numaralandrlr:
Rollup: Bu seenekte, delikler, tiplerine gre sralanr ve ayn tiptekiler iin tek bir satr kullanlr.
392
SAYISAL GRAFK
Delete Tags on Rollup seildiinde, deliklerdeki etiketler silinir ve sadece ka tip delik varsa
bunlar etiketlenir.
Secondary Tag Modifier on Rollup ise etikete ikinci bir ayrc ekler.
Combine Notes
Bu seenek ile, delik tiplerini gsteren satrlar ayn delikler iin birletirilir ve tek bir hcre olarak gsterilir.
393
SAYISAL GRAFK
Tag Order
Deliklerin etiketlenmesinin hangi kritere gre yaplaca saptanr. Arrange by Position, etiketlemeyi, deliklerin
konumuna gre, ikinci seenek ise byklklerine gre yapar. Group Hole Types, delik tiplerini gruplar. Bu seenek
kapatldnda, ayn delik tipleri, farkl etiketler ile gsterilir.
View Filters
Include Features altnda, hangi unsurlarn, Include Hole Types ise hangi delik tiplerinin delik tablolarna
alnacan saptar.
Delik tablosunun dzenlendii dier blm ise, tablonun biimidir. Formatting altndan bu blme geilir.
Burada, delik tablosunun nasl grnecei ve hangi stunlardan oluaca gibi biimsel zellikler tanmlanr.
394
SAYISAL GRAFK
Eksenler
Center Mark: izime eksenler yerletirmek iin kullanlr. Komutun altrlmasndan sonra yay ya da
dairesel bir kesit iaretlemeniz gerekir. Merkez apraz otomatik olarak yerletirilir.
Center line: Eksenler izmek iin kullanlr. ki doru paras iaretlenir ve bunlara dik bir merkez dorusu
tanmlanr; merkez dorusunun seilen kenarlardan ne kadar uzatlaca iaretlenir.
Center line bisector: ki doru paras arasna, doru paralarnn balang ve son noktalarnn tam orta
noktasndan geen bir eksen yerletirir.
Centered Pattern: Dizilenmi delikler iin eksenler oluturur. lk olarak dizinin merkezi iaretlenir, sonra da
merkez dorusunun balayaca delik. Bundan sonra da, dizinin istenen elemanlar iaretlenir.
395
SAYISAL GRAFK
Yazlar
Text: Yaz yazmak iin kullanlr. Format Text diyalog kutusu alr.
OK ile yaz izime yerletirilir.
Not: Pozlama ve para listesi ile ilgili zellikler iin montajlarn teknik resim
grnlerinin anlatld blme baknz.
Revizyon Bloklar
Revision Table
Bu komut ile izime revizyon bloklar yerletirilir.
Revizyon bilgilerini deitirmek iin, ilgili hcreyi ift tklamanz yeterlidir. Bu durumda, yaz penceresi alr ve ilgili
bilgi girilir.
396
SAYISAL GRAFK
Yeni bir revizyon satr eklemek iin, tablonun zerine gelin ve sa tu mensnden Add Row komutunu altrn.
Bir nceki satrn altna yeni bir satr eklenir.
Revziyon bloklarnn dzenlenmesi de Style Editor... komutuyla gerekleir. Eer, revizyon bloklar zerindeyken
sa tu mensnden Edit komutunu altrrsanz, tabloyu deitirebileceiniz diyalog kutusu alr:
Revizyonlar konusundaki ikinci komutumuz ise Revision Tag komutudur.

Revision Tag
Bu komut ile revizyon blgelerini gsteren semboller sayfaya yerletirilir.
397
SAYISAL GRAFK
Kullanc Tanml Semboller

Kullanc tanml semboller, AutoCADin blok zelliine benzemektedir. Bu zellik sayesinde, teknik izim
sayfalarna daha ncede tanmlanan nesneler, ayn bir blok gibi yerletirilebilir.
Kullanc tanml semboller oluturmak iin FORMAT mensnn altndan Define New Symbol komutu kullanlr.
Komutun altrlmasndan sonra, eskiz ortam alr. Eskiz ortamnda, semboln geometrisi tanmlanr. Sembol
tanmla ilemi bittiinde Return ile sembole bir isim verilerek, sembol sayfaya kaydedilir.
Sembol, tanmlandktan sonra, Browser penceresindeki Sketched Symbols altnda yer alr.
Sembol izime yerletirmek iin, buradaki ikona ift tklayn. Sembol sayfadaki yeri gsterilerek, sembol
yerletirilir.
Dier bir yerletirme seenei ise Inventor panelinden Symbols komutunu kullanmaktr.
Symbols
Komutun altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr.
398
SAYISAL GRAFK
Buradaki listeden, izime yerletirilecek sembol seilir. Ayn zamanda, semboln leklendirilmesi (scale) ve yerleim
asnn (rotate) saptanmas mmkndr. Bunun iin, ilgili ikonlar iaretleyin ve gereken bilgileri (lek ve dnme
as gibi) girin. Leader seildiinde, sembol bir nc doru ile sayfaya yerletirilir.
Semboller konusunda, bu blmn sonunda yer alan altrmaya bakabilirsiniz.
399
SAYISAL GRAFK
2B Parametrik izimler
Autodesk Inventorun teknik resim ortamnda, parametrik olarak 2B izimler oluturabilirsiniz. Teknik resim
sayfasnda Sketch komutu ile 2B izim ortamna ulaabilirsiniz. Inventor panelinde eskiz komutlar kar. Bunlar
para modelleme ortamndan tandmz eskiz komutlardr. Bunlar kullanarak istediiniz 2B izimleri retebilirsiniz.
2B izim nesnelerinize ller atayabilirsiniz. Bu durumda, l deerinin deimesi nesnenin otomatik olarak
gncellenmesini salar. Nesneler arasnda geometrik snrlamalar da tanmlayabilirsiniz.
Bu zellikleri kullanarak, 2B olarak parann farkl grnleri oluturabilir, grnleri birbiriyle ilikilendirebilir,
dolaysyla birisinde yaplan deiikliin dierlerini otomatik etkilemesini salayabilirsiniz.
AutoCAD DWG izimlerini Autodesk Inventorun teknik resim ortamna aktardnzda, bunlar 2B parametrik
izimlere dntrlebilir. rnein, izimde ller var ise, l seilip sa tu mensnden Promote to Sketch
komutu altrldnda seilen l parametrik bir l duruma gelir. l deeri deitiinde, atanm olduu
geometri de otomatik olarak deiir.
400
SAYISAL GRAFK
Yzey modellerin teknik resim grnlerinin kartlmas

IGES ile ya da farkl formatlarda elinizde bulunan yzeylerin teknik resim grnleri, standart biimde alnabilir.
Diyelim ki elinizde, aada gsterilen yzey model olsun.
1.
2.
FILE > NEW altndan yeni bir teknik resim dosyas (IDW) an.
Base View ile temel grn tanmlayn.
3.
Projected View ile dier grnleri oluturun.
4.
llendirme ve detaylandrma komutlarn kullanarak, grnleri istediiniz gibi tamamlayabilirsiniz.
401
402
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Bir Teknik Resim Sayfasnn Hazrlanmas

Bu altrmada, teknik resim grnlerinin oluturulmasndan nce, bir sayfann nasl

hazrlandn greceiz.
1.
09_Sayfa.idw teknik resim dosyasn an. Bu bo bir teknik resim dosyasdr.
2.
lk olarak sayfann bykln deitirelim ve bir antet blou yerletirelim. Bunun iin,
Browser penceresinden Sheet:1i iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Sheet komutunu
altrn.
3.
Diyalog kutusunda Size olarak A2 sein ve OK ile devam edin.
4.
Browser penceresinde, Drawing Resources yanndaki + iaretine basn ve Borders

altnda Default Borderi iaretleyin ve sa tu mensnden Insert Drawing Border
komutunu altrn.
5.
dmesine basarak dier seeneklere ulan.
6.
Text Height olarak 5mm girin ve OK ile devam edin.
7.
Browser penceresinde, Drawing Resources altndan Title Block yanndan + iaretine

basn. ISO antet blounu iaretleyin ve sa tu mensnden Insert komutunu altrn.
403
SAYISAL GRAFK
Antet blou izime yerleir.
404
8.
Browser penceresinde, Title Block altnda bulunan ISO antet blounu iaretleyin ve sa
tu mensnden Edit komutunu altrn.
9.
Antet blou dzenlemeye hazr hale gelir. lk olarak <COMPANY> yazsn iaretleyin ve
sa tu mensnden Edit komutunu altrn. Diyalog kutusu alr.
10.
Bu diyalog kutusunda, Type altndan Static Value seeneini iaretleyin ve ayz alanna
kendi irketinizin ismini yazn. OK ile devam edin.
11.
Antet blounda yeni bir alan tanmlayacaz. Bunun iin, Inventor panelinden Property
Field komutunu altrn.
12.
Yaznn yerleim noktas sorulur. Aada gsterilen noktay iaretleyin.
13.
Diyalog kutusunda, Property altndan PROJECT sein ve OK ile devam edin.
SAYISAL GRAFK
14.
PROJECT (Proje smi) alan antete yerleir.
15.
Yeniden Property Field komutunu altrn.
16.
Yaznn yerleim noktas sorulur. Aada gsterilen noktay iaretleyin.
17.
Diyalog kutusunda, Type altndan Prompted Entry sein ve yaz alanna lek yazn.
OK ile devam edin.
405
SAYISAL GRAFK
18.
lem bittiinde, sa tu mensnden Save Title Block komutunu altrn.
19.
kan diyalog kutusunda Save dmesine basn.
20.
lek olarak tanmladmz yaz alan iin bilgi girilmesi istenir. lek olarak 1:1 girin
ve ek iaretine basn:
21.
Yaptmz deiiklikler, sayfada bulunan antet blouna yansr.
22.
Antet bloundaki dier alanlar doldurmak iin, Browser penceresinde, sayfa.idwyi sein
ve sa tu mensnden Properties komutunu altrn.
23.
Summary blmnde Title iin rnek Sayfa yazn ve OK ile devam edin.
24.
Dier alanlar da bu ekilde doldurabilirsiniz. Antetimizin son hali aadaki gibi olacaktr:
Altrmann sonu.
406
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Stiller ile Nesnelerin Kontrol

Autodesk Inventor, nesnelerin zelliklerini tanmlamak ve kontrol etmek iin yeni bir kavram
sunmaktadr. Stiller (styles) olarak adlandrlan bu yeni kavram, irket standartlarnn
izimlere uygulanmasn kolaylatrmaktadr. Bu altrmamzda, stiller iindeki nesnelerin
nasl kullanlabileceini greceiz.
1.
2.
Projects blmne gidin ve stteki listeden Default sein.
3.
Alttaki blmden, Use Styles Library zerine gelin ve sa tutan Yes seeneini
iaretleyin.
4.
En altta bulunan dmelerden Save ile yaptnz deiiklii kaydedin.
5.
New ile Standard.idw ablonunu sein ve OK ile an.
6.
FORMAT mensnn altndan Styles Editor komutunu altrn. Aadaki diyalog kutusu
alr:
7.
Styles and Standards Editor diyalog kutusu iki ksmdan oluur. Sol tarafta aa yaps
eklinde sralanan bir blm vardr. Burada, stil tipleri sralanmtr. rnein, temel izgi
(baseline) llendirmesi, delik notlar ve radyal llendirmeler Dimension stil tipi altnda
yer alr.
8.
Sol taraftaki listeden Dimension stil tipini iaretleyin. Sa tarafta, seilen stil tipinin altnda
tanml olan stiller yer alr.
407
408
SAYISAL GRAFK
9.
Diyalog kutusunun st tarafnda filtre ikonunun yannda Local Styles seenei seilidir. Bu
listeden All Styles seeneini iaretleyin. Dikkat ederseniz, artk tm stiller listelenir.
10.
Soldaki listeden Object Defaults altndan Object Defaults (ISO) ikonunu iaretleyin. ISO
standardna gre, Autodesk Inventor nesneleri ve bunlarn sahip olduklar nesne stilleri ve
yerleecekleri katmanlar sadaki pencerede listelenir.
11.
Object Type altnda listelenen nesne tiplerinin solunda bunlarn hangi stil tarafndan
kontrol edildiini gsteren semboller yer alr. rnein, Angle Dimension ve Hole Note
Dimension stili tarafndan kontrol edilir. Her ikisinin solunda
sembol yer alr.
12.
Object Type listesindeki Angle Dimension girdisinin Object Style altndaki deerini
iaretlediinizde bir liste alr ve bu listeden baka bir nesne stili seerek, nesnenin stilini
deitirebilirsiniz.
SAYISAL GRAFK
13.
Soldaki listeden Layers sein.
14.
Dikkat ederseniz, baz nesnelere bir stil atanmadn greceksiniz. Bunlarn Object Style
altndaki bilgileri botur. Bu nesneler, katman zellikleri dnda baka bir biimlendirme
zelliine sahip deildir.
15.
Stilleri tanmladktan sonra da, izim zerinde baz lokal deiiklikler yapabilirsiniz.
rnein, stil editrnde, Baseline Dimension nesnesi iin nesne stili olarak Default
(ISO) atanm olsun. Bir l tanmlandktan sonra, ly iaretleyip, standart ara
ubuundaki stil listesinden farkl bir stil seilebilir.
16.
Nesne stilini deitirmek iin soldaki listeden nesne stili seilir ve sadaki blmde de
istenen deiiklikler yaplr.
17.
Yeni bir stil yaratmak iin, stteki dmeler arasndan New... iaretleyin. Bir diyalog
kutusu alr. Burada yeni stile bir isim verilir. OK ile stil yaratlr.
18.
Yeni yaratlan stil de soldaki listede yer alr.
409
19.
SAYISAL GRAFK
Yaplan deiiklikler Save dmesi ile kaydedilir.

Altrmann sonu.
410
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Teknik Resim Grnlerinin Oluturulmas

Bu altrmada, deiik teknik resim grnlerinin oluturulmasn inceleyeceiz.
1.
FILE>>NEW ile bo bir teknik resim sayfas (Standard IDW) an.
2.
Inventor panelinden Create View komutunu altrn.
3.
Diyalog kutusunda, File blmnden Explorer Directories ile 09_Braket.ipt dosyasn

sein.
4.
Dier seenekler olduu gibi kalsn. OK ile aada gsterilen yere st grn
yerletirin.
5.
Bundan dier grnleri treteceiz. Bunun iin, ekranda st grn zerine gelin ve sa
tu mensnden Create View altndan Projected komutunu altrn.
6.
Yan, n ve izometrik grnlerin yerlerini aadaki gibi tanmlayn.
411
SAYISAL GRAFK
7.
Sa tu mensnden Create komutunu seerek, grnlerin izime yerlemesini salayn.
8.
zometrik grn sein ve sa tu mensnden Edit View komutunu altrn.
9.
Diyalog kutusunda, Style altndan Shaded iaretleyin ve OK ile devam edin.
10.
412
zometrik grn kaplanm olarak grntlenir.
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
413
SAYISAL GRAFK
Altrma 4: Kesit ve Detay Grnler
414
1.
09_Braket.idw dosyasn an. Bu dosyada, braket parasnn st grn tanml

durumdadur. Bu grnten kesit grnler treteceiz.
2.
Inventor panelinden Section View komutunu altrn ve st grn iaretleyin.
3.
imdi de kesit erisinin izilmesi gerekiyor. Aada gsterildii gibi, tam deliklerin
merkezlerinden geen bir doru izin ve sonrasnda sa tu mensnden Continue ile
devam edin.
4.
Kesit grn st grnn altna yerletirin.
5.
kinci kesit grn de aada gsterildii gibi tanmlayn (bu sefer kademeli bir kesit
olacak):
SAYISAL GRAFK
6.
Inventor panelinden Detail View komutunu altrn ve n kesit grn iaretleyin.
7.
Aada gsterildii gibi bir detay alan tanmlayn.
8.
Detay grn bu grnn hemen yanna yerletirin:
Altrmann sonu.
415
SAYISAL GRAFK
Altrma 5: llendirmeler ve Notasyonlar
416
1.
09_Clamp.idw izimini an.
2.
n grnn zerine gelin ve sa tu mensnden Retrieve Dimensions... komutunu

altrn. Diyalog kutusunda, Select Parts iaretleyin ve paray sein. Select
Dimensions dmesine basn ve pencere yntemiyle tm lleri sein. OK ile devam
edin.
3.
0, 85, 13, 19 ve 45 mm llerini sein ve sa tu mensnden Delete ile silin. Grn

aadaki gibi temizlenmi olur.
4.
llerin daha dzgn yerlemeleri iin, l yazlarn sein ve aada gsterildii gibi
yeni konumlarna tayn.
SAYISAL GRAFK
5.
Ayn ilemleri st grn zerinde de uygulayn. Grn aadaki gibi olacak.
6.
Notasyn ve llendirme ilemleri iin ilk olarak, Inventor panelinin zerine gelin ve sa tu
mensnden Drawing Annotation sein. imdi Inventor panelinden notasyon ve
llendirme komutlar grntlenir.
7.
lk olarak merkez aprazlar oluturacaz. Bunun iin, Inventor panelinden Center Mark
komutunu altrn.
8.
st grnteki delik ve yaylar iaretleyin. Merkez aprazlar izime yerleir.
9.
n grne yaklan. Inventor panelinden Center line bisector komutunu altrn.
10.
Aada gsterilen kenarlar iaretleyin; seilen doru paralar arasna merkez dorusu
yerletirilir.
417
418
SAYISAL GRAFK
11.
Ayn ekilde yan grnte de aada gsterilen kenarlar seerek merkez dorusunu
yerletirin.
12.
imdi de baz ller ekleyelim. Inventor panelinden General Dimension komutunu

altrarak, st grne aadaki lleri yerletirin.
13.
llendirme zelliklerinden bir dieri de otomatik llendirme. Baseline Dimension Set

komutunu altrn ve n grnte aada gsterilen kenarlar (sadan sola) sein:
14.
Sa tu mensnden Continue ile devam edin ve lleri aadaki gibi izime yerletirin.
SAYISAL GRAFK
15.
Grnlere notasyonlar eklemek iin, Inventor panelinden Datum Identifier Symbol

komutunu altrn ve n grnn alt yzeyinde aadaki gibi referans semboln
tanmlayn.
16.
Geometrik tolerans sembol iin, Inventor panelinden Feature Control Frame komutunu
altrn. Semboln balang noktas ve yeri aadaki gibi olacak.
17.
Sa tu mensnden Continue ile devam edin.
18.
Diyalog kutusunu aadaki gibi doldurun ve OK ile devam edin.
19.
Sa tu mensnden Done ile ilemi bitirin. Geometrik tolerans sembol izime yerleir.
419
SAYISAL GRAFK
20.
Delik notu eklemek iin Inventor panelinden Hole/Thread Notes komutunu altrn ve st
grnte delii iaretleyin. Aadaki gibi izime yerletirin. Done ile ilemi bitirin.
21.
Son olarak, model llerinin nasl deitirilebileceine bakalm. st grnte, 15 derece

lsn iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Model Dimension komutunu altrn.
22.
l kutucuuna yeni deer olarak 10 yazn.
23.
Model ve grnler otomatik olarak gncellenir.
Bylece teknik resim grnlerimiz aadaki gibi olacak.
Altrmann sonu.
420
SAYISAL GRAFK
Altrma 7: llerin Dzenlenmesi

Bu altrmada, llerin dzenlenmesi ile ilgili aralar greceiz.
1.
09_Plaka.idw dosyasn an.
2.
lk olarak llerin dzenlenmesine bakalm. Bunun iin, izimde bulunan 152.40 lsnn
zerine gelin ve sa tu mensnden Edit komutunu altrn. Karmza Edit Dimension
diyalog kutusu kar.
3.
l yazsnn hemen devamna bir boluk brakarak TYP yazn.
4.
ikonuna bastnzda, yaz biimlendirme ile ilgili dier zellikler de ayr bir pencerede
alr.
421
SAYISAL GRAFK
422
5.
Cancel ile devam edin.
6.
Insert Symbol ikonuna bastnzda, deiik semboller kar.
7.
Burada bulunan
penceresini aar.
ikonu Windows uygulamalarndan bildiimiz Character Map
SAYISAL GRAFK
8.
Diyalog kutusunu kapatn.
9.
Edit Dimension diyalog kutusunun Inspection Dimension sekmesine gein.
10.
Burada zel tip ller tanmlayabilirsiniz. Diyalog kutusunda Inspection Dimension

seeneini aktif duruma getirin.
11.
Diyalog kutusunu aadaki gibi doldurun.
12.
OK ile devam edin. l aadaki gibi olacaktr.
423
SAYISAL GRAFK
424
13.
Bir lnn zelliklerini kolaylkla baka bir lye kopyalayabilirsiniz. Son olarak
deitirdiimiz 152.40 lsn iaretleyin ve sa tu mensnden Copy Properties
komutunu altrn.
14.
Sizden bir l semeniz istenir. 19.05 olan ly iaretleyin. lk lnn tm zellikleri

ikinci lye kopyalanr.
15.
UNDO ile ilemi geri aln.
16.
Yeniden 152.40 lsn iaretleyin ve sa tu mensnden Copy Properties komutunu

altrn.
17.
kinci ly semeden, sa tu mensnden Settings komutunu altrn. Aadaki

diyalog kutusu alr:
18.
Burada, hangi zelliklerin kopyalanaca saptanr. Layer seeneini kapatn. Katman

bilgisinin kopyalanmasn istemiyoruz.
19.
OK ile devam edin.
20.
kinci ly iaretleyin ve sa tu mensnden Done ile devam edin.
21.
imdi de bir grnte bulunan bir ly dier grne aktaralm.
22.
152.40 lsn iaretleyin ve sa tu mensnden Move Dimension komutunu altrn.
23.
Yan grn iaretleyin. l yan grne aktarlr. Gerekirse, tutup ekitirerek, lnn
yerini ayarlayabilirsiniz.
SAYISAL GRAFK
24.
llendirme srasnda, bir doru parasnn orta noktasn da kullanabiliriz. Bunun iin
Inventor panelinden General Dimension komutunu altrn.
25.
Aada gsterildii gibi, st kenar iaretleyin.
26.
Sol yan kenarn orta noktasn iaretleyin ve ly aadaki gibi izime yerletirin.
27.
Dier sayfaya geelim. Browser penceresinde, Sheet:2 ikonuna ift tklayn.
28.
lk olarak bir delik tablosu oluturacaz. Bunun iin Inventor panelinden Hole Table
View komutunu altrn.
29.
st grn iaretleyin.
30.
Orijin noktasn aada gsterildii gibi, sol alt keye, kenarlarn sanal kesiim noktasna
yerletirin.
425
426
SAYISAL GRAFK
31.
Tabloyu, sayfaya yerletirin.
32.
Delik tablolarnn biimini istediimiz gibi ayarlayabiliriz. Delik tablosuna ift tklayn.
33.
Formatting sekmesine gein.
SAYISAL GRAFK
34.
Burada, Column Chooser ikonunu iaretleyin.
35.
Burada, tabloya eklemek zere, varolanlardan bir kolon seebilir ya da kullanc tanml bir
kolon oluturabilirsiniz.
36.
Cancel ve Cancel ile diyalog kutularn kapatn.
37.
Aada gsterilen ksma yaklan.
38.
Inventor panelinden Hole/Thread Notes komutunu altrn.
427
SAYISAL GRAFK
428
39.
Aada gsterilen kenar iaretleyin ve delik notunu izime yerletirin.
40.
imdi de bir pah notu tanmlayalm.
41.
Inventor panelinden Chamfer Note komutunu altrn.
42.
lk olarak sa st pah iaretleyin.
43.
kinci olarak st kenar iaretleyin ve pah notunu izime yerletirin. ESC ile komuttan kn.
44.
Pah notunu dzenlemek iin, pah notunun zerine gelin ve sa tu mensnden Edit
Chamfer Note komutunu altrn.
45.
Edit Chamfer Note diyalog kutusu alr.
46.
Chamfer yazsn silin ve OK ile devam edin.

SAYISAL GRAFK
47.
imdi, de modeldeki deiikliklerin, notasyonlar zerindeki etkisine bakalm.
48.
Browser penceresinde, Sheet:3 ikonuna ift tklayn.
49.
st grn iaretleyin ve sa tu mensnden Open ile model dosyasn an.
50.
Browser penceresinde, Hole1 ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Suppress

51.
Delikler gizlenir. WINDOW mensnden teknik resim sayfasna gein. Dikkat ederseniz,
deliklerin gizlenmesi ile bunlara atanm olan notasyonlar da silinir.
52.
Yeniden modele dnn.
53.
Browser penceresinde, Hole1 ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Unsuppress

54.
WINDOW mensnden teknik resim sayfasna gein. Dikkat ederseniz, deliklerin yeniden
grnr yaplmasyla, nceden tanml notasyonlar da yeniden grnr olur.
55.
Son olarak l yazlar ile ilgili bir zellie daha bakalm.
429
430
SAYISAL GRAFK
56.
FORMAT mensnn altndan Style Editor komutunu altrn.
57.
Sol taraftaki listeden Dimension altndan Default mm (ANSI) l stilini iaretleyin ve

sa tarafta Text sekmesine gein.
58.
Aada gsterildii gibi Diameter altndan First Above Landing Line seeneini
iaretleyin.
59.
Diyalog kutusunun en altnda bulunan Done dmesine basn. Save Edits? sorusunu
Yes ile gein.
60.
Inventor panelinden General Dimension komutunu altrn ve aada gsterildii gibi

sa st deliin apn llendirin.
SAYISAL GRAFK
61.
l yazsna ek yapmak iin, ly iaretleyin ve sa tu mensnden Edit... komutunu

altrn.
62.
l yazsnn sonuna gelin ve ENTER ile alt satra gein. Buraya herhangi bir yaz yazn ve
OK ile devam edin.
63.
l aadaki gibi gzkecektir.
Altrmann sonu.
431
SAYISAL GRAFK
Altrma 7: 2B Parametrik izimler
432
1.
09_Param.idw dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Draft View komutunu altrn.
3.
4.
izimi biraz daha kolaylatrmak iin, TOOLS mensnn altndan Application Options
komutunu altrn. Sketch blmnde Grid Lines, Minor Grid Lines ve Snap to
Grid seeneklerini aktif duruma getirin.
5.
Izgaraya kenetleme zelliklerini ayarlamak iin, TOOLS mensnn altndan Document

Settings komutunu altrn. Snap Spacing deerlerinin her ikisini de 2mm yapn. Grid
Display deerleri de 4 olacak.
6.
Line ve Circle komutlarn kullanarak aadaki ekli izin.
7.
Yan grn de aadaki gibi izin. izim srasnda, n grnn kenar bilgilerini
kullanabilirsiniz.
8.
Son olarak st grn de aadaki gibi izin.
SAYISAL GRAFK
9.
Snrlamalar ekleyerek, geometrilerin tanmlanmasn salayabiliriz. Bunun iin, aada

gsterildii gibi, n grn ve yan grnteki nesneler arasnda ilk olarak Colinear (edorusal) snrlamasn ekleyeceiz.
10.
Ayn ekilde, dier grnler arasndaki nesneler iin de e-dorusal snrlamasn

uygulayn.
11.
n grnteki ember ile yan grnteki karlklar arasnda teetlik snrlamas

tanmlayn.
12.
Ayn ekilde n grnteki ember ile st grnteki karlklar arasnda teetlik

snrlamas tanmlayn.
13.
General Dimension komutunu kullanarak, n grnte aadaki lleri tanmlayn:
433
SAYISAL GRAFK
14.
Ayn ekilde, yan grnte aada gsterilen lleri tanmlayn:
15.
st grnte, aada gsterilen lleri tanmlayn.
16.
Sa tu mensnden Finish Sketch ile eskiz ortamndan kn. izimimiz aadaki gibi
olacaktr:
Altrmann sonu.
434
SAYISAL GRAFK
Altrma 8: Kullanc Tanml Semboller Oluturmak

Autodesk Inventorda teknik resim sayfalarnda, standart semboller kullanabileceiniz gibi,
tamamen kullanc tanml semboller de oluturup, bunlar teknik resim grnlerine
ekleyebilirsiniz. Bu rneimizde, yeni bir kullanc tanml semboln nasl oluturulacan
ve kullanlacan greceiz.
1.
Autodesk Inventor ile yeni bir teknik resim dosyas (STANDARD.IDW) an ve atktan
sonra bunu kaydedin.
2.
Browser penceresinde Drawing Resources altndaki Sketched Symbolsu sein ve sa tu

mensnden Define New Symbol komutunu altrn.
3.
Inventor panelinde eskiz zellikleri kar.
4.
Line komutunu kullanarak, aadaki ekle benzer bir ekil oluturun (Two Point
Rectangle komutunu da kullanabilirsiniz).
5.
Nesneleri General Dimension komutuyla aadaki gibi llendirin ve deerlerini

tanmlayn.
6.
Text komutunu kullanarak yaz oluturun ve onlar aada gsterildii gibi alanlara
yerletirin.
7.
Yaznn konum ve grnrl diyalog kutusundaki aada gsterilen blmden tanmlanr:
435
436
SAYISAL GRAFK
8.
ki adet nokta tanmlayacaz. lk nce bunlar tanmlayalm, amacmz ve ilevlerini sonra

anlatalm. Point, Hole Center komutunu altrn ve semboln sa st ve alt kelerine iki
adet nokta tanmlayn (kelere kenetlendiinizde nokta yeile dner).
9.
Sa st noktay iaretleyin ve bu nokta iaretliyken standart ara ubuundan bunun stilini

(Style yanndan) Insertion Point olarak deitirin. Bylece, sembol izime yerletirilirken
bu noktadan yerletirilecek.
10.
imdi de alttaki noktay iaretleyin ve ayn ekilde bunun stilini Connection Point olarak
tanmlayn. Bu durumda, bu nokta bir baka sembol iin balanma noktas olarak ilev grr.
11.
lk sembolmz tamamland. Bunu kaydetmek iin, izim ekran zerindeyken sa tua basn
ve Save Sketched Symbol komutunu altrn.
12.
Bir isim verin (ben Tolerans_Balk ismini verdim):
13.
Save dmesine bastnzda, sembolnz kaydedilir ve ekrandan gider. Browser

penceresindeki Sketched Symbols altnda yeni sembol listelenecektir. Artk bu sembol
kullanma hazrdr.
14.
Ama daha iimiz bitmedi. Bir sembol daha oluturacaz ve burada da izimdeki llerin
tolerans bilgileri yer alacak.
15.
Browser penceresinde Sketched Symbols altndan Tolerans_Balk semboln (ilk

oluturduumuz sembol) iaretleyin ve sa tu mensnden Edit komutunu altrn.
16.
kinci semboln biimi (yazlar hari) ilkiyle ayn olacandan ayn ilemleri yeniden yapmak
gerekmiyor. Bunun yerine semboldeki yazlar silin.
SAYISAL GRAFK
17.
Yazlar sildikten sonra, izim ekran zerindeyken sa tua basn ve Save Sketched
Symbol komutunu altrn.
18.
Bu sefer aadaki diyalog kutusu alr. Save As... dmesine basn ve farkl bir isimle
kaydedin (rnein Tolerans_Deer olabilir):
19.
Sembol yeniden kaybolur. Geri armak iin, Browser penceresinde Sketched Symbols
altndan Tolerans_Deer semboln (ikinci oluturduumuz sembol) iaretleyin ve sa tu
mensnden Edit komutunu altrn.
20.
Inventor panelinden Property Field komutunu altrn ve aadaki gibi bir alan
tanmlayn:
21.
Yeni bir diyalog kutusu alr. Burada, Type altndan Prompted Entry sein ve yaz
olarak l yazn.
22.
Bunun anlam udur: Bu sembol izime yerletirilirken, kullancya l sorusu sorulur ve

kullancnn girdii bilgi, sembole yerletirilir. Bu bilginin yeri, burada tanmlanan yaznn
yeri olacaktr. O yzden, yukardaki diyalog kutusunda, konumu istediiniz gibi ayarlayn.
Sonuta yaz aadaki grnecektir.
437
SAYISAL GRAFK
23.
Ayn ekilde aada gsterildii gibi Tolerans, Tol. Deeri (+) ve Tol. Deeri (-)
isimli adet daha Prompted Entry tanmlayn.
24.
izim ekran zerindeyken sa tua basn ve Save Sketched Symbol komutunu altrn.
Bu sefer Save As... deil, dorudan Yes dmesini kullanabilirsiniz. kinci
sembolmzn de tasarm bitti.
25.
Sembollerin izime yerletirilmesine sra geldi. Browser penceresinde Sketched Symbols

altndan Tolerans_Balk semboln iaretleyin ve sa tu mensnden Insert komutunu
altrn. Semboln hangi noktadan tutulduuna dikkat edin.
26.
Ayn ekilde Tolerans_Deer semboln sein ve Insert komutunu altrn. Dikkat

ederseniz, imdi size ilgili sorular sorulur ve girdiiniz bilgiler ilgili yerlere yerleir.
Sembol, baln hemen altna yerletirebilirsiniz.
Not: Eer bu sembol tm teknik resim grnlerinde

kullanmak isterseniz, sembolleri bo bir ablon
dosyasnda tanmlamanz gerekir. ablon dosyalar
Inventorun ykl olduu dizinler altndaki Templates
dizininde yer alr. Dolaysyla yapmanz gereken, bo bir
izimde istediiniz sembolleri tanmlamak bunu farkl bir
isimle bu dizin altna atmaktr. Her yeni teknik resim
dosyas amak istediinizde New diyalog kutusunda
sizin tanmladnz ablon dosya grlr:
Altrmann sonu.
438
BLM
10
Montaj Modelleme
SAYISAL GRAFK
Montaj Modellemenin Temelleri

Autodesk Inventor ile tasarlanm paralar montaj dosyalarnda toplayabilir, bunlar montajlayabilir, montaj ortamnda
yeni paralar oluturabilirsiniz. Montaj bileenlerinin kendi dosyalarnda yaplan deiiklikler, bunlarn yer aldklar
montaj dosyalarna ve teknik resim grnlerine otomatik olarak yansr.
Montaj snrlamalarn kullanarak, montajda bileenlerin birbirlerine gre nasl yerleeceklerini tanmlayabilirsiniz. Bu
snrlamalar montaj oluturan bileenleri bir arada tutar ve bileenler zerinde yaplan deiikliklerin bunlarn montaj
ortamna nasl yansyacan saptar. Autodesk Inventorun uyarlanabilir (adaptive) zellikleri ile tanmlanm
bileenler otomatik olarak montaj snrlamalarna gre biim deitirirler.
Not: Uyarlanabilir tasarm ilerleyen blmlerde greceiz.
Montajlar oluturduktan sonra akma analizlerini yapabilir, ktle zelliklerini inceleyebilirsiniz. Montaj
snrlamalaryla oluturulmu montajlar canlandrlarak sorunlar olup olmadna baklabilir.
Paralarn olduu gibi, montajlarn da teknik resim grnleri alnabilir. Ayrca, sunum dosyalarnda, montajlarn
patlatlmas, canlandrmalarn hazrlanmas da olanakldr.
Bu blmde, temel montaj modelleme zelliklerini inceleyeceiz.
Montaj Modelleme Yntemleri
Autodesk Inventor ile montaj modellemeye gemeden nce, baz temel yntemlerden bahsetmemiz gerekiyor. Montaj
modelleme konusunda iki farkl yntemden bahsedebiliriz.
1.
Yukardan Aaya (Top Down) Modelleme

Bu yntemde, bo bir montaj dosyas alr ve montaj oluturan bileenler, burada tasarlanr. Para tasarm
tamamen montaj ortamnda yaplr. Tasarm srasnda, dier paralarn kenar/yzey bilgileri kullanlabilir.
Paralar tasarlandktan sonra, bunlarn konumlar, montaj snrlamalar kullanlarak tanmlanr.
2.
Aadan Yukarya (Bottom Up) Modelleme

Bu yntem, ilk yntemin tam tersidir. Burada, paralar, bamsz olarak kendi IPT dosyalarnda modellenir ve
daha sonra bo bir montaj dosyas alarak, bunun ierisine teker teker yerletirilir ve montajlanr.
ounlukla bu iki yntem birlikte ve bir arada kullanlr. rnein, baz paralarn, montaj ortamnda tasarlanmas
gerekir. nk, bunlar, dier paralarn geometrilerine gre tasarlanmaldr. Baz paralar ise, tm tasarmlarda
kullanlan paralar olabilir. Bunlar da montaj ortamna ayrca yerletirilir ve kullanlr.
Montaj snrlamalar, montajda bulunan paralarn birbirlerine gre konumlandrlmasn salayan aralardr. Montaj
snrlamalar kullanlarak, paralarn yzeyleri aktrlr, hizalanr.
Montaj tasarm srasnda, ana montaj dosyas ierisinde alt montajlar da kullanlr. Alt montajlar, kendi ierisinde
montaj modeller olarak tasarlanr, fakat ana montaj ortamna yerletiklerinde alt montaj zellii gsterirler. Byk
montajlarla alrken, baz paralar alt montajlar ierisinde toplamanz ve ana montajda bir alt montaj olarak
kullanmanz gerekir. Bu, hem tasarm kolayl salar hem de organizasyonu kolaylatrr.
Montaj Modelleme Ortam

Autodesk Inventorda montaj modeller, kendilerine zg dosyalarda retilir. Montaj modellerin dosya format
IAMdir. Bileenler, montaj modelleme ortamna yerletirilerek ya da bu ortamda oluturularak montajlar tasarlanr.
Varolan bir montaj dosyasn atnzda ya da yeni bir montaj dosyasna baladnzda, montaj modelleme aralar ve
zellikleri Inventor paneli ve ara ubuklarnda yer alr. Inventor paneli, montaj modelleme ile ilgili temel komutlar
ierir. Bu komutlara ayrca montaj ara ubuundan da ulalr.
440
SAYISAL GRAFK
Yeni bir montaj dosyas aldnda Browser penceresinde, montaj ikonu ve montajn temel alma dzlemleri,
eksenleri ve merkez noktas yer alr. Bunlar balangta gizlenmi durumdadr, fakat seilerek grnr yaplabilir.
Bileenleri bunlara gre konumlandrabilirsiniz.
Montaj modelleme ortamnda Browser penceresinde, montaj modelin ismi, alt montajlar, paralar, snrlamalar yer alr.
Ayrca, buradaki paralarn sralanma sras aralarndaki hiyerariyi de gsterir. Browser penceresinde bileenleri ya da
snrlamalar seerek dzenleme ilemlerini gerekletirebilirsiniz.
441
SAYISAL GRAFK
Montaj Ortamnda Browser Penceresi Aralar

Montaj modelleme ortamnda, Browser penceresinde yapabileceiniz ilemler, para modelleme ortamna gre
deiiktir. Bu blmde, montaj modelleme srasnda sklkla ba vuracanz Browser penceresi aralarna bakacaz.
Montaj Ortamnda Parann Aktif Duruma Getirilmesi ve Almas
Montaj dosyasnda, bir paray aktif duruma getirmek iin, Browser penceresinde, para ikonunu iaretleyin ve sa tu
Montaj ortamnda paray aktif duruma getirdiinizde, izim ekran aadaki gibi olacaktr:
Aktif para normal rengiyle gsterilir, dier paralar ise saydamlatrlr. Inventor panelinde para modelleme
komutlar alr. Browser penceresinde ise, aktif para ikonunun altnda unsurlar listelenir. Dier paralarn fon rengi
gridir. Paray aktif duruma getirmenin bir dier yolu da, Browser penceresinde para ikonuna ya da izim ekrannda
da parann kendisine ift tklamaktr.
Montaj ortamnda seilen paray, kendi IPT dosyasnda amak iin, para ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden
Open komutunu altrn. Bu durumda, parann dosyas ayr bir pencerede alr.
442
SAYISAL GRAFK
Grnrlk Ayarlar
Montaj ortamnda alrken, paralarn gizlenmesi ya da yeniden grnr yaplmas gerekebilir. Paralar gizlemek
iin, Browser penceresinde para ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Visiblity seeneini kapatn.
Browser penceresinde, gizlenen parann ikonu da grileir.
Grnrlk aralar arasnda, izole etme zellii de yer alr. Bir para seer ve sa tu mensnden Isolate komutunu
altrrsanz, seilen para dnda kalan tm paralar otomatik olarak gizlenir.
Bu durumu geri almak iin, yeniden para ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Undo Isolate komutunu
altrn.
443
SAYISAL GRAFK
Filtreler
Browser penceresinde, hangi bilgilerin grntlenecei, filtreler yardmyla tanmlanr. Filtreler, Browser penceresinin
st tarafnda yer alr.
Buradan seim yaplarak, Browser penceresinde grnmesi istenmeyen bilgiler gizlenebilir.

Yine Browser penceresinin st tarafnda, baka bir filtre daha yer alr.
Assembly View seilidir. Bu durumda, Browser penceresinde, paralar ve montaj snrlamalar grnr:
444
SAYISAL GRAFK
Eer, Modeling View seiliyse, paralar ve bunlarn unsurlar Browser penceresinde listelenir.
Kullanlabilir (Enabled) Para

Montaj ortamna yeni bir para yerletirildiinde, bu para enabled (kullanlabilir) durumdadr. Bir parann
kullanlabilir olmas demek, bunun montajlamada ve dier modelleme ilemlerinde kullanlabilmesi demektir. Bir
paray kullanlabilir olmaktan karmak iin, para ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Enabled zelliini
kapatn.
Bu durumda, parka izim ekrannda saydam duruma getirilir ve modelleme ilemlerinde kullanlamaz. Ayrca, Browser
penceresinde, para ikonu yeil renkle gsterilir.
445
SAYISAL GRAFK
Sabitlenmi (Grounded) Para

Montaja yerletirilen ilk para default olarak sabitlenir. Yani, hareket yetenei yoktur. Sabitlenmi parann ikonu da
dierlerinden farkldr. Paray sabit olmaktan karmak iin, para ikonu iaretlenir ve sa tu mensnden
Grounded zellii kapatlr. Normal koullarda, montajda en az bir adet para sabit olmaldr.
Montaj Yapsnn Deitirilmesi
Montaja yerletirilen paralar, yerletirilme sralarna gre, Browser penceresinde sralanr. Daha sonradan deiik
yntemler kullanarak, bu sralamay deitirebilirsiniz. Bunlardan en basiti, para ikonlarn srkleyip brakarak
montajn yapsnn deitirilmesidir. Sralamay bu ekilde ayarlayabilirsiniz.
Bunun dnda, Promote ve Demote komutlar yer alr. Promote ve Demote paralarn montajlar/alt montajlar
iindeki yerlerini deitirmek iin kullanlr. Bir para ya da paralar seildiinde ve sa tu mensnden Demote
iaretlendiinde aadaki diyalog kutusu alr.
Parann yer ald montaj dosyas deitirilir. Yeni montaj ismi ve konumu tanmlanr ve para bunun altna atlr.
Burada, yeni montaj ismi verildikten sonra bir uyar gelir. Bu uyar montaj yeri deien para zerindeki montaj
snrlamalar ile ilgilidir. Baz montaj snrlamalarnn kaybolabileceini bildirilir.
Promote ise bir alt montajda bulunan paray bir st seviyedeki montaja tar.
446
SAYISAL GRAFK
Montajn Detay Seviyesi (LOD Level of Detail)

Byk montajlarla alrken, Autodesk Inventor hafzaya, birok veri ykler. Bu veriler arasnda en ok yeri tutan,
montajdaki para saysdr. Bir montaj, ounlukla alt montaj ve onun altnda para ya da baka alt montajlardan
oluur. Ayrca paralarn yzey ve model zellikleri de hafzay etkiler. Byk montajlar ile alrken, en ok istenen,
hafzaya sadece gerekli olan ksmlarn yklenmesidir. Gerekli ksmlardan kastettiimiz, zerinde allacak para ve
alt montajlardr.
Hafzay boaltmak ve hafzada yer amak iin gerekli olmayan para ve alt montajlar gizlenir (suppress). Gerekli
olmayan paralarn gizlenmesi ile bir detay seviyesi (load of detail) yaratrsnz. Bu detay seviyesi, gizlenen ve
gizlenmeyen para/alt montaj bilgisini saklar. Bylece, istendii an herhangi bir detay seviyesi yeniden yklenir.
Bu yzden byk montajlar ile alrken, hafzann durumu hakknda bilgi edinmek gerekir. Bunun iin Autodesk
Inventor, bir kapasite ler iermektedir. Kapasite ler, Autodesk Inventor dosyalarnn sa alt kesinde yer alr.
Buradaki ilk saysal deer (soldaki), montajdaki bileen adedini, ikinci deer ise alan dosya saysn belirtmektedir.
En sadaki gsterge ise hafzada kullanlan ve bo olan ksm gstermektedir. Renkli ksm, kullanlan bellek
boyutunu, siyah alan ise bo olan bellek boyutunu simgeler. Bu gstergenin zerine geldiinizde, kullanlan hafza
yzde olarak gsterilir. %60 zerine kldnda, yeil renk sarya dner. %80in zerinde ise bu renk krmz olur.
Bileenlerin Gizlenmesi (Suppress)
Montaj dosyalaryla alrken, bileenleri gizleyerek, hafzay boaltabilirsiniz. Bir parann tek bir bileenini
gizlediinizde hafzann az bir ksmn serbest brakrsnz; tm bileenleri gizlediinizde ise bu oran artar. Bileenleri
gizlemek iin, bunlar Browser penceresinde iaretleyin ve sa tu mensnden Suppress komutunu altrn.
Ayn ilemi, izim ekranndan para ya da alt montaj seerek de yapabilirsiniz. Gizlenmi bileenleri yeniden grmek
iin, sa tu mensnden Unsuppress komutunu kullanabilirsiniz.
Bir parann, izimde bulunan tm rneklerini semek iin paray Browser penceresinde iaretleyin ve sa tu
mensnden Selection altndan Select All Occurences komutunu altrn.
447
SAYISAL GRAFK
Bylece, montajda bulunan ayn bileenler tek seferde seilebilir. Daha sonra, Suppress ile bunlar gizleyebilirsiniz.
Detay Seviyesi
stenen bileenlerin seilip gizlenmesi ile alma hz byk oranda artacaktr. zerinde almayacanz para ya da
alt montajlarn seilip gizlenmesi ile bir detay seviyesi yaratlr. Bu detay seviyesine istendii her an ulalabilir.
nk, her bir detay seviyesi, Browser penceresinde Level of Detail ikonu altnda listelenir.
Aktif olan detay seviyesinin yannda bir ek iareti yer alr. Aktif olan detay seviyesinde, bizim setiimiz bileenler
gizlenmitir. Bylece, montaj ile alrken, farkl detay seviyeleri oluturabilir, her bir detay seviyesinde gizlenecek
bileenleri tanmlayabilir ve her an bu detay seviyesini aktif duruma getirebilirsiniz.
Montaj iindeki bileenlerin gizlenme durumlar, detay seviyesi gsterimlerinde (LOD Reps) saklanr. Bunlar da,
yukarda belirttiimiz gibi, Browser penceresinde yer alr. Biz de bundan byle, detay seviyesi gsterimlerine LOD
adn vereceiz.
Her bir montaj dosyas, nceden tanml 4 adet deiik LOD bilgisi ierir. Bunlara, montaj dosyasn aarken
ulaabilirsiniz. FILE > OPEN ile bir dosya amak istediinizde, nce montaj dosyasn iaretleyin ve daha sonra,
diyalog kutusunda yer alan Options dmesine basn. Seilen montaj dosyasnda tanml tm LOD bilgileri yeni bir
diyalog kutusu ile listelenir.
Ana montaj dosyas ile alrken, alt montajlarda da deiik LOD durumlar tanmlayabilirsiniz. Her bir alt montajdaki
LOD bilgisi, ana montajdaki LOD bilgisinde saklanr. Bylece, i ie gemi gizlenme durumlar tanmlayabilirsiniz.
448
SAYISAL GRAFK
Montaj dosyalarnda nceden tanml LOD durumlar bulunur. Yeni bir montaj dosyas atnzda, Browser
penceresinde, bunlar grebilirsiniz.
Master: Tm bileenler gizlenmeden gsterilir.
All Components Suppressed: Montajdaki tm alt montaj ve paralar gizlenir.
All Parts Suppressed: Tm paralar gizlenirken, alt montaj tanmlar gizlenmeden alr.
All Content Center Suppressed: Standart paralar ktphanesinden (Content Center) gelen tm paralar
gizlenir.
Aadaki model, Master LOD durumundaki montaj gstermektedir. Burada, tm bileenler hafzada yer alr ve
grlr.
Work isimli LOD durumunu aktif duruma getirdiimizde ise modelimiz aadaki gibi olur:
449
SAYISAL GRAFK
Dikkat ederseniz, Browser penceresinde, gizlenmi olan para ya da alt montajlar farkl ekilde gsterilir. Bunlarn
ikonlar beyaz renklidir ve zeri izilmitir.
LOD Durumlarn Yaratlmas
LOD durumlarnn ilk yaratlmas, Browser penceresinde gerekleir. Yeni yaratlan LOD durumu otomatik olarak
aktif duruma getirilir. Bundan sonra ise bu LOD durumunda, hangi para ve alt montajlarn gizlenecei tanmlanr.
Gizlenme durumlarn tanmladktan sonra montaj kaydettiinizde, LOD bilgisi de kaydedilmi olur. Montaj
kaydetmezseniz ise bu bilgiler kaydedilmez. Yeni bir LOD durumu yaratmak iin;
1.
Browser penceresinde, Level of Detail ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden New Level of Detail
komutunu altrn.
2.
Bu ekilde, yeni LOD durumu, ikon olarak Level of Detail ikonu altna yerleir ve otomatik olarak aktif
duruma getirilir.
3.
smini deitirmek iin, ksa aralklarla LevelofDetail1 yazsn iki kere iaretleyin ve yeni ismi girin.
4.
imdi, istenilen para ve alt montajlar seilerek gizlenebilir.
5.
Bundan sonra montaj kaydettiinizde, LOD bilgisi de kaydedilir.
6.
LOD durumunu deitirmek iin, Level of Detail altndaki ikonlara ift tklayn.
450
SAYISAL GRAFK
Bileenlerin Montaj Modelleme Ortamna Yerletirilmesi

Yeni bir montaj dosyas atnzda, artk bileenleri izime yerletirebilirsiniz. Montaj ortamna yerletirilen ilk para
otomatik olarak, montaj dosyasnn merkez noktasna yerletirilir. Yerletirme ileminde, yerleecek parann arlk
merkezi dikkate alnr. Yerleen bu ilk para hiyerarik olarak da birinci para anlamna gelir ve otomatik olarak
hareket serbestisi olmayan (grounded) paradr.
kinci ve bundan sonraki paralar izim ekran zerinde farenin sol tuu kullanlarak yerletirilir. Bunlar
yerletirilirken, fareniz, parann arlk merkezini yakalam durumdadr. Paray yerletirmek iin, montajdaki dier
paralarn yzeyleri, dzlemleri ya da herhangi bir nokta iaretlenebilir. Bu yerletirme ileminde montaja ayn
paradan istediiniz kadar yerletirebilirsiniz. aretleme ileminden sonra sa tu mensnden Done seilerek
komuttan klr.
ounlukla, montaj modelleme almasnda, ayr para dosyalarnda tasarladnz bileenleri bir montaj dosyasnda
toplarsnz. Montaj dosyalarna baka montajlar da yerletirilebilir. Bunlar, montajn alt montaj olarak alnr.
Ayrca, yeni bileenleri, montaj modelleme ortamnda iken de tanmlayabilirsiniz. Tanmlama ileminde yeni bileenin
ismi, yeri ve kullanaca ablon girilir. Autodesk Inventor, para modelleme ortamna geer ve para tasarm
yapmanz salar. Bu yntemde, paralar aras geometrik ilikilerin kopyalanmas da kolaylar.
Dolaysyla, her iki yntem i ie geerek kullanlabilir; hatta ounlukla tercih edilir.
Montaj bileenlerini, montaj dosyasna yerletirmek iin Place Component komutu kullanlr.
Place Component
Komutun altrlmasndan sonra Open diyalog kutusu alr.
Para seilir ve Open ile izim ekrannda gsterilen yere yerletirilir. Paralar montaja srkle-ve-brak ile de
alnabilir. Bunun iin, deiik yntemler kullanlr. Windows Explorerdan bir para/alt montaj seilir ve montaj
modelleme ortamna srkle-ve-brak ile yerletirilir. Ayn ekilde, Autodesk Inventor dosyalar arasnda da bu ilem
uygulanr.
Bileenlerin Baka Bileenler ile Yer Deitirilmesi
Bir montaja yerletirilen bileenler, farkl bileenler ile yer deitirilebilir. Bunun iin Inventor panelinden ya da
Browser penceresindeki para ikonlar iaretlendiinde alan sa tu mensnden Component altndaki Replace
Component komutunu kullanabilirsiniz.
451
SAYISAL GRAFK
Replace Component
Komutun altrlmasndan sonra Open diyalog kutusu alr. Yeni para seilir ve Open dmesi ile montajdaki
parann yerine yerletirilir.
Burada, dikkat etmeniz gereken, eski parann zerinde atanm olan montaj snrlamalardr. Eer, montaj
snrlamalarnda kullanlan geometriler yeni parada da varsa, sorun olmadan yeni para yerine yerleir. Aksi durumda,
eski parann zerindeki snrlamalar silinir. Bu ilem srasnda, bu durumu bildiren bir uyar alrsnz.
Inventor panelinde ayrca, Replace All komutu yer alr. Bu komut, ayn olan paralarn tmnn baka bir para ile
yer deitirmesini salar.
Replace All
452
SAYISAL GRAFK
Montaj Ortamnda Bileenlerin Modellenmesi

Daha nceden oluturulmu modelleri montaj ortamna alabileceiniz gibi, montaj ortamnda da yeni bileenler
tasarlayabilirsiniz. Autodesk Inventorun montaj merkezli tasarm yaps sayesinde yerinde tanmladnz bileenler,
dier paralarn kenar ya da yzey bilgilerini kullanabilir.
Yerinde modelleme olarak adlandrlan bu yntem iin Create Component komutu kullanlr.
Create Component
Komutun altrlmasndan sonra, yeni bileenin ismi, yeri, ablon dosyas gibi bilgilerin tanmland Create
Component diyalog kutusu alr.
Burada File Type altnda dosyann tipi girilir: Para ya da montaj dosyas seilebilir. Constrain sketch plan to
selected face or plane seenei iaretlendiinde, yeni parann yerleecei dzlem ile o para arasnda otomatik olarak
bir montaj snrlamas yaratlr.
OK ile yeni parann ilk eskiz dzleminin hangisi olaca iaretlenerek tanmlanr. Para yzeyi, alma dzlemi ya
da herhangi bir nokta iaretlenebilir.
Autodesk Inventor otomatik olarak eskiz ortamna geer. Bylece sfrdan para modellemeye balanr. Buradaki
zellikler, para modelleme ile ayndr. Buradaki nemli farkllk ise, dier paralarn geometrilerini kullanma
zelliidir. Bunu greceiz.
Yeni bir bileen tanm oluturulduktan sonra, dier montaj paralar ayarlarnza bal olarak glgelendirilir ve
Browser penceresinde dier paralar ve alt montajlar griletirilir. Bunlarn zelliklerine, para tasarm ortamndan
kmadnz srece ulaamazsnz. Ancak, kenar/yzey bilgilerini yeni para tasarmnda kullanabilirsiniz.
Dier Para Kenarlarnn/Yzeylerinin Kullanlmas

Yerinde para tasarm srasnda dier paralarn kenar ya da yzey bilgileri kullanlabilir. Bulunduunuz eskiz
dzlemine bal olarak, kenarlar ya da yzeyler bu dzleme iz drlr. Bu amala Project Geometry ve Project
Cut Edges komutlar kullanlabilir.
453
SAYISAL GRAFK
Project Geometry
komutu ile eskiz dzleminde iken baka bir parann kenarlar/yzeyi eskiz dzlemine iz
drlr. Aada baz rnekler grebilirsiniz:
Ayrca, standart olarak, bu ekilde tanmlanan bir izdm ilemi uyarlanabilir zelliktedir. Yani, izdrlen
nesnelerdeki bir deiiklik otomatik olarak izdme yansr. Bu zellik kullanc tarafndan kontrol edilir. Eer
otomatik bir yanstma istenmiyorsa, izdm yaplan eskiz Browser penceresinden seilir ve sa tu mensnden
Adaptive seeneini seili olmaktan kartlr.
Project Geometry komutunun alt zelliklerinden bir dieri de Project Cut Edges
komutudur. Bu komut da,
paralar arasnda kullanlr. Setiiniz para ile eskiz dzleminiz kesitirilir ve kesiim gncel eskiz dzlemine
izdrlr. Aadaki rnek aklaycdr.
Bu rnekte, klandrlm olan dzlem (mavi olan dzlem) eskiz dzlemimizdir.
454
SAYISAL GRAFK
Project Cut Edges komutunu altrp dairesel paray setiimizde, buluumuz dzlem ile para kesiir ve kesiim
kenarlar eskiz dzlemine iz drlr.
Grdnz gibi, kesiim sonucunda altta ve stte iki dik drtgen kesit eskiz dzlemine yanstlr.
Yerinde modelleme ilemiyle alt montajlar da oluturulabilir. Bunun iin Create Component komutu ile karnza
kan diyalog kutusunda File Type olarak Assembly semeniz gerekir. Alt montajn temel dzlemlerini
tanmlayacak olan para yzeyleri, alma dzlemi seilebilir ya da herhangi bir yer iaretlenir.
Bu alt montajn bileenleri de yerinde modelleme ya da nceden tanmlanm olan paralar kullanlarak tasarlanr.
Dier montajlar ve paralar karartlr.
Sanal Bileen Tanmlamak
Create Component komutu ile karnza kan diyalog kutusunda, sanal (virtual) bileen tanmlamak ile ilgili bir
seenek bulunmaktadr.
Burada, Virtual Component iaretlenerek ve New Component Name altna sanal bileenin ismi girilerek, sanal
bileen tanmlanr. Sanal bileen, fiziksel olarak modelde yer almaz, ancak para listesi retiminde dikkate alnr. Sanal
bileen, Browser penceresinde farkl bir ikonla gsterilir.
455
456
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
Montajn BOM (Para Listesi Veri Taban) Yaps

BOM (bill of material) para listesi veri taban anlamna gelmektedir. BOM, bir montajda bulunan paralarn tmnn
topland listedir. Montajdaki paralarn belirli bilgileri (adet, para ismi, malzeme gibi) tanmlanmtr ve bu bilgiler
listede yer alr. BOM listesinde, alt montajlar ve bunlarn ierdii paralar da listelenir. Yani, o montaj dosyasnda ne
kadar para/alt montaj var ise bu listede yer alr.
Para listesi ise, BOM listesinden tretilen ve teknik resim sayfalarna yerletirilen bir tablodur. Bu tabloda, montajn
paralar ve alt montajlar listelenir. Para listesinin hangi bilgileri ierecei, irketlere gre deiebilir.
Bir montaj dosyasnn BOM yapsn grmek iin, Inventor panelinden Bill of Materials komutu kullanlr.
Bill of Materials
Komutun altrlmasndan sonra, Bill of Materials diyalog kutusu alr.
Bill of Materials diyalog kutusunda farkl sekme yer alr.
Model Tree: Bu grntleme ekli, Browser penceresinde ile ayndr, sadece her bir para tek bir satrda
ifade edilir. Burada, paralarn zelliklerini ve bilgilerini deitirebilirsiniz.
Structured: Burada iki tr gsterim mmkndr. Ya montajn ana seviyesi grntlenir ya da tm

seviyeleri. Bu seimi salayan ise, Structured sekmesini iaretledikten sonra, bu sekmenin zerindeyken sa
tu mensnden View Properties komutudur.
457
SAYISAL GRAFK
Bu komutun altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr:
Burada, First Level seildiinde, ana montaj seviyesi grntlenir.
Structured Properties diyalog kutusunda, All Levels seildiinde ise montajdaki tm seviyeler grntlenir.
Her bir bileenin ayr bir bileen numaras vardr. Alt montajlarn altndaki paralar ise alt montaj numarasnn
arkasna yeni bir numara verilerek gsterilir. Buradaki hiyerarik yap, pozlama ve para listesi retiminde
kullanlr.
458
Parts Only: Bu seenekte, sadece paralar grntlenir. Alt montaj bilgileri yokmu gibi davranlr ve tm
paralar, ana montaj seviyesinin altnda yer alyormu gibi listelenir.
SAYISAL GRAFK
BOM Yaps
Her bir para ya da alt montajn BOMdaki yaps, BOM Structure stununda tanmlanr. Be farkl seenek vardr:
Normal: Bileenler iin varsaylan (default) deerdir. Normal yaps ile tanmlanan paralar, para
listesinde yer alr.
Inseparable: Bu seenekle, seilen para bir baka grubun ya da parann ayrlmaz olarak yaplandrlr ve
hibir ekilde bamsz olarak dnlmez.
Purchased: Sizin retmediiniz, baka bir reticiden alnan paralar ya da montajlar BOMda tek bir satr
olarak gsterilir.
Phantom: BOM tarafndan dikkate alnmayacak bileenlerdir. Bu bileenler, para listesinde grnmezler,
ancak, modelleme gereksinimleri asndan modelde bulunabilir.
Reference: Tasarm srecinde yardmc olarak kullanlan ve para listesinde yer almayacak olan paralardr.
Poz Numaralar
BOM diyalog kutusunda, Structured ya da Parts Only blmnde, para ve alt montajlarn poz numaralarn
grebilirsiniz. rnein, aadaki ekilde, tm montaj seviyeleri grntlenmektedir. Ana montajn hemen altnda yer
alan alt montaj bir poz numarasna sahiptir. Onun altndaki paralar ise alt montajn poz numarasnn arkas yeniden
numaralandrlarak gsterilir.
459
SAYISAL GRAFK
ki numara arasndaki ayrma sembol Structured Properties diyalog kutusunda tanmlanr. Delimineter altna
ayrma sembol girilir.
Bill of Materials diyalog kutusunda, tek bir bileenin poz numarasn deitirmek iin, o bileenin Item hcresini
iaretleyin ve yeni poz numarasn girin.
Deiiklikten sonar, bu hcreler sar renk ile gsterilir. Tm paralar yeniden numaralandrmak iin, Renumber
Items ikonuna
basn. Aadaki diyalog kutusu alr:
Burada, balang numaras ve art deeri girilir. Buna gre tm paralar yeniden numaralandrlr. Burada dikkat
etmeniz gereken, Renumber Item komutu, paralar, burada listelenme srasna gre yeniden numaralandrr.
Dolaysyla, ncelikle burada listeleme srasn deitirmeniz gerekir. Bunun iin, paralar satrlarndan tutup
srkleyerek listelemeyi deitirebilirsiniz.
Poz numaralarn deitirmek istemediiniz paralar kilitleyebilirsiniz. Bunun iin, ilgili parann Item hcresinin
zerindeyken sa tu mensne girin ve burada, Lock Items komutunu altrn.
Kilitlenmi poz numaralar gri bir yaz rengi ile gsterilir.

Dier zellikler
Bill of Materials diyalog kutusunda yer alan dier zellikler unlardr:
460
: BOM bilgileri baka bir dosyaya yazdrlr. lk olarak aadaki diyalog kutusu alr ve hangi listenin
yazdrlaca saptanr.
SAYISAL GRAFK
OK ile devam edildiinde, BOM Export diyalog kutusu alr. sim ve yer tanmlanr. Ayrca, Save as
Type ile BOM listesinin hangi formatta kaydedilecei saptanr.
: BOM listesi, Mhendisin Not Defterine aktarlr. lk olarak hangi listenin yazdrlaca saptanr. OK
ile BOM listesi Mhendisin Not Defterine aktarlr.
: BOM listesi yeniden sralanr. Aadaki diyalog kutusu ile yeni sralamann neye gre yaplaca
saptanr.
461
SAYISAL GRAFK
: BOM listesine yeni kolonlarn eklenmesi iin kullanlr. Aadaki liste alr ve buradan srkleme ile
yeni kolonlar listeye eklenir.
: Kullanc tanml bir kolon eklemek iin kullanlr. Aadaki diyalog kutusu alr ve burada kullanc
tanml kolon ve bunun veri tipi tanmlanr.
: Ayn para numaras (Part Number) bilgisine sahip paralarn satrlar birletirilir. Aadaki diyalog
kutusu alr ve burada birletirme ile bunlarn nasl grntlenecei tanmlanr.
462
SAYISAL GRAFK
463
SAYISAL GRAFK
Bileenlerin Snrlandrlmas
Montaj dosyasnda, montaj oluturan paralar topladktan ya da yerinde tasarladktan sonra montaj snrlamalarn
kullanarak bileenlerin konumlarn tanmlayabilirsiniz. Bu blmde montaj snrlamalarn ve nasl kullanldklarn
greceiz.
Autodesk Inventorun uyarlanabilir teknolojisi sayesinde paralarn unsur byklkleri ve geometrileri, uygulanan
montaj snrlamalar tarafndan belirlenir. Uyarlanabilirlik zelliklerine daha sonra bakacaz.
Montaj snrlamalar paralarn hareket serbestisini drr, onlar birbirlerine gre konumlar. Parann geometrisini
deitirdiiniz, montaj snrlamalar sayesinde paralarn montaj ierisindeki konumlar korunur.
Snrlamalarn Tanmlanmas
Autodesk Inventorun sunduu montaj snrlamalar unlardr: akma (mate), A (angle), Teet (tangent) ve
Yerletirme (insert). Montaj snrlamalar iin Place Constraint komutu kullanlr.
Place Constraint
Komutun altrlmasndan sonra Place Constraint diyalog kutusu alr.
Assembly blmnde montaj snrlamalar yer alr. Selections altnda hangi parann seilecei gsterilmektedir.
Hemen yanndaki yer iaretlenirse, snrlamalarn tanmlanmasndan nce parann iaretlenerek seilmesi salanr.
Solutions altndaki seenekler ise snrlamalara gre farkllk gsterir. Type varolan montaj snrlamalarn
gsterir.
Snrlamann tanmlanmasnda para zerine gelindiinde, Autodesk Inventor seilebilecek nesneleri klandrr ve
snrlamann etkileme ynn grafik olarak gsterir. Sol tua bastnda klandrlm olan bu yzeyi/kenar/noktay
seebilirsiniz.
464
SAYISAL GRAFK
Mate (akma) Snrlamas

Mate snrlamas seilen yzeyleri aktrmak iin kullanlr. Mate snrlamasnda iki seenek bulunur: akma
ve e dzlemsel duruma getirme (flush).
Aadaki resimlerde akma ile ilgili rnekler gsterilmitir.
Dzlemlerin aktrlmas
Eksenlerin akmas
465
SAYISAL GRAFK
Noktalarn akmas
Flush seeneinde ise seilen dzlemler hizalanr (e dzlemsel duruma getirilir) ya da dzlemlerin yzey normalleri
ayn ynde olur. Flush sadece dzlemler iin kullanlabilir.
Her iki tip iin de bir offset deeri verilebilir. Ofset deeri, rnein akan yzeyler arasndaki mesafeyi tanmlar.
Angle (A) Snrlamas
Paralarn yzeyleri ya da kenarlar arasndaki ay tanmlar. Paralar arasnda a snrlamas tanmlanrken,
dzlemler, eksenler ya da kenarlar seilebilir. ki parada seilen geometri tipi ayn olmak zorunda deildir. rnein,
bir parann dzlemi ile dier parann ekseni arasnda bir a snrlamas tanmlanabilir.
Solution altndaki dmeler, Directed Angle ve Undirected Angle arasnda seim yapmanz salar.
Directed Angle seeneinde, a sa el kuralna gre hesaplanr. Dier seenek ise default seenektir ve a
snrlamasnn konumunu deitirir. Bu seenek, srkleme durumunda, parann a ynnn deitirilmesinde
kullanlr.
Tangent (Teet) Snrlamas
Yzeylerin birbirine gre teet duruma gelmesini salar. En azndan bir yzey dzlemsel olmamaldr. Teetlik
durumu yzey normallerine gre iki ekilde tanmlanabilir: Inside(iten) veya Outside (dtan).
466
SAYISAL GRAFK
Outside (Dtan)
Inside (ten)
Insert (Yerletirme) Snrlamas
Bir parann dairesel kenar ile dier bir parann dairesel kenar e merkezli ve e dzlemsel olarak aktrlr. Bu
snrlamadaki ofset deeri, akan iki yzey arasndaki mesafedir.
Yerletirme snrlamasnn seenekleri Opposed (ters ynl) ve Aligned(E ynl) dr. Opposed seeneinde,
ynler kar karya gelir; dierinde ise hizalanr.
Snrlamalarn Grntlenmesi ve Dzenlenmesi

Paralar arasnda snrlamalar tanmlandnda Browser penceresinde bunlarn bilgisi yer alr.
Farkl snrlamalar farkl ikonlar ile gsterilir. Snrlamalar bu pencerede seildiinde, grafik ekran zerinde seilen
snrlamann hangi nesnelere atand grntlenir. Ayrca, Browser penceresinin en altnda bir kutucuk alr ve
burada seilen snrlamann ofset deeri kar. Bu ktnda, ofset deeri deitirilebilir. ENTER ile yeni deer modele
yanstlr.
467
SAYISAL GRAFK
Snrlamalar dzenlemenin bir dier yolu da ikonlarn ift tklamak ya da iaretleyip sa tu mensnden Edit
komutunu altrmaktr. Bu durumda, Edit Constraint diyalog kutusu alr.
Burada, snrlamann tm zellikleri deitirilebilir.
468
SAYISAL GRAFK
Montajdaki Bileenlerin Hareketlendirilmesi

Montaja yerletirilen paralarn yer deitirilmesi ve hareketlendirilmesi iin deiik yntemler vardr. Bunlar bu
blmde greceiz. Ancak, ncesinde paralarn hareket serbestisinden (degree of freedom) bahsetmemiz gerekiyor.
izime yerletirilen bir parann (ilk paradan sonraki paralar) 6 adet hareket serbestisi vardr. X, Y ve Z eksenleri
ynnde ilerleme ve X, Y ve Z eksenleri etrafnda dnme. Montaj snrlamalarn uyguladka, paralarn hareket
serbestisi azalr ve hareket yeteneklere, atanan snrlamaya bal olarak snrlanr.
Paralarn, hareket serbestisini grmek iin, ilk olarak hareket serbestisi semboln amanz gerekir. Bunun iin,
paray Browser penceresinde iaretleyin ve sa tu mensnden Properties komutuna girin ve alan diyalog
kutusunda Occurence blmne gidin. Burada, Degree of Freedom seenei iaretlenirse, para zerindeki hareket
serbestisi sembol (DOF sembol) grlr.
Eer, tm paralarn DOF sembolnn grnmesini istiyorsanz, VIEW mensnn Degrees of Freedom seeneini
iaretleyin.
Montaja yerletirilmi ve henz montaj snrlamalar atanmam paalar, farenin sol tuu ile tutup srkleyebilirsiniz.
Eer, montaj snrlamalar atanm paralar tutup ekitirdiinizde, bunlar, hareket serbestilerine gre hareket ederler.
Tamamen snrlandrlm bir paray hareket ettiremezsiniz.
Buna karn, paralara tanm snrlamalarn deiimini izleyebilirsiniz. Bunun iin, deiimini grmek istediiniz
snrlamay Browser penceresinden seer ve Drive Constraint komutunu altrrsanz, aadaki diyalog kutusu
alr:
469
SAYISAL GRAFK
Start ve End snrlamann balang ve bitim deerleridir. Bunlarn altndaki dmeler kullanlarak hareket
simlasyonu yaplr. Record dmesi kullanldnda, hareket gerekleirken, arka planda bu hareketin AVI
formatndaki dosyas hazrlanr.
Alt zellikler arasnda hareketin tekrarlanma says ve adm miktar ayarlanr. Ayrca, hareket srasnda akmalarn
analizi iin Collusion Detection iaretlenebilir. Bu durumda, Autodesk Inventor hareketi gerekletirirken, akma
gerekletii an sistemi durdurur ve bir diyalog kutusu ile sizi uyarr.
Drive Adaptivity ise sistem hareket ederken uyarlanabilir olarak tanmlanm paralarn geometrilerinin yeni duruma
otomatik olarak uymasn salar. Aadaki makas modelinde makas alp kapandnda aradaki parann geometrisi
de otomatik olarak deiir:
Paralarn Yerlerini Deitirmek ve Dndrmek

Move Components: Seilen bileenin yerini deitirmek iin kullanlr. Bileen iaretlenir ve farenin
hareketleriyle istenen yere kaydrlr.
Rotate Components: Seilen bileeni dndrmek iin kullanlr. Bileen iaretlenir ve farenin hareketleriyle
istenildii gibi dndrlr.
Bu komutlar, daha ok, tamamen ya da ksmen montaj snrlamalar uygulanm paralar zerinde kullanlr. rnein,
yeni bir snrlamay atamak iin geici olarak bir parann yerini deitirmek gerekebilir. Move Components komutu
ile parann yerini deitirdikten ve istenilen ilemleri gerekletirdikten sonra Update komutu ile parann esas
yerine geri dnmesi salanr.
Bu komutlar kullanlmadan da paralar farenin sol tuu ile seilerek hareket ettirilebilir. Bu durumda, eer para
zerinde snrlamalar atanm ise hareket bunlar dikkate alnarak gerekleir. Bylece Autodesk Inventor paralarn
hareket ettirilmesi ile montajn hareketinin analiz edilmesi olanan sunmaktadr. Bylelikle modelin akma vb.
analizleri gerekletirilebilir ve mekanizmann nasl alt grlebilir.
Bunun dnda, belirli hareketleri tanmlamanz salayan zel hareket snrlamalar vardr.
470
SAYISAL GRAFK
Motion (Hareket) Snrlamas

Motion snrlamas, dili bileenler arasndaki hareketi tanmlamak iin kullanlr. Bunlar Browser penceresinde
grntlenir.
Type altnda iki seenek bulunmaktadr. Rotation iki dili arasndaki hareketi tanmlamak iin kullanlr. Bu tipte,
Ratio altna, iki dili arasndaki hareket orann (bir dili bir tur attnda, dierinin ka tur ataca gibi) girmek
gerekiyor.
kinci hareket tr ise Rotation-Translationdur. lk seilen para bir tam dnme hareketi yaptnda dier para
Distance ile belirtilen miktar kadar ilerler.
Transitional (Geme) Snrlamas

Transitional snrlamas, bir parann yzeyi ile baka bir parann yzeyleri zerindeki gei hareketini tanmlar.
Snrlama tanmlandktan sonra, silindirik para hareket ettiinde yzeyler arasndaki temas korunur. Bir silindirin bir
cepteki hareketini dnebilirsiniz.
471
SAYISAL GRAFK
Paralar Arasnda Temaslarn/Hareketlerin ncelenmesi (Contact Solver)

Autodesk Inventor, seilen bileenleri ana montajdan izole ederek, bunlarn hareketlerini inceleme olana salyor. lk
olarak, hangi paralarn gruba dahil olacaklar saptanyor, daha sonra snrlamalarn deiimi ile bileenlerin hareketi
inceleniyor.
Bir rnek ile anlatmaya alalm. Aadaki sistemin kurulduunu dnelim:
Mavi para, tam olarak snrlandrlm durumda. Yeil olan ise tabla zerinde hareket edebiliyor. lk olarak bunlar,
Browser penceresinden seip, sa tu mensndeki Contact Set ile gruplamak gerekiyor. Bu ilemle, hareketi
inceleyeceim paralar tanmlam oluyorum:
Grubu tanmladktan sonra, Browser penceresindeki ikonlar aadaki gibi gzkr.
Yaplmas gereken ikinci ilem, TOOLS mensnn altndan, Activate Contact Solver komutunu aktif duruma
getirmektir.
imdi, mavi parann tabla zerinde konumlanmasn salayan snrlama seilip, sa tu mensnden Drive
Constraint komutu altrldnda, bunun tanmladnz snrlar ierisinde hareket ettiini greceksiniz. Bu hareket
srasnda, eer dier paraya temas ediyor ve dier parann da ilgili ynde bir hareket serbestisi var ise, bu hareket
iletilmi olur.
472
SAYISAL GRAFK
Akll Snrlamalar (iMates)

Birok para montajlarda birok yerde kullanlr ve bunlar ayn ekilde montajlanr. rnein, cvata delie hep ayn
ekilde, Insert snrlamas kullanlarak yerletirilir. Akll snrlamalar sayesinde, bir parann nasl montajlanaca
para zerinde tantlr ve bu tanma bal olarak para izime yerletirildiinde otomatik olarak montajlanr.
Akll snrlamalar tanmlamak iin, Create iMate komutunu kullann.
Komutun altrlmasndan sonra Create iMate diyalog kutusu alr.
Burada, para zerinde kullanlacak snrlama tanmlanr.

Akll snrlamalar para dosyasnda saklanr. Ayr olarak tanmlanm akll snrlamalar birletirilerek tek bir akll
snrlama durumuna getirilebilir. Akll snrlamalara sahip paralar montaj dosyasna yerletirilirken, dier parada
buna karlk gelen snrlamalar sayesinde otomatik olarak konumlandrlr.
Akll snrlamalar tek bir snrlama durumuna getirmek iin, parada tanmlanm olan akll snrlamalar Browser
penceresinde iaretleyin ve sa tu mensnden Create Composite komutunu sein.
473
SAYISAL GRAFK
Karlkl olarak montajlamak istediiniz paralarda akll snrlamalar tanmlanr ve her bir akll snrlamaya ayn isim
verilir. Ayn isimli akll snrlamalar otomatik olarak uygulanr. Akll snrlamaya sahip bir parann yerine baka bir
para yerletirdiinizde, akll snrlamann tipi, ismi ve zellikleri ayn olduu srece yerleim korunur.
Akll bir snrlama tanmlandnda Browser penceresinde, snrlamann ismi snrlama tipi ile tanmlanr (Flush
snrlamas iin iFlush:1 gibi). Browser penceresinde, akll snrlamalara istediiniz ismi verebilirsiniz.
Akll snrlamalar tanmlanm bir paray montaja yerletirmek iin, Place Component komutunu altrn. Open
diyalog kutusunda paray sein ve aada gsterildii gibi, Use iMate seeneini iaretleyin.
Para izime yerletirildiinde otomatik olarak karln bulduu akll snrlamalar ile montajlanr.
474
SAYISAL GRAFK
Montajlarn Aynalanmas
Montaj modelleme ortamnda, bileenlerin, alt montajlarn ya da montajn tamamnn aynalanmas iin kullanlr.
Mirror Components
Komutun altrlmasndan sonra Mirror Components diyalog kutusu alr.
lk olarak Mirror Plane ile aynalama dzlemi iaretlenir. Bir para dzlemi ya da alma dzlemi seilir. Daha
sonra, aynalanacak bileenler/montajlar gsterilir.
Click to Change yannda, deiik durumlar gsterilmitir. Aynalama ileminde, dzleme ve bileenlere bal olarak
aynalama ya da sadece o paran bir kopyas yaratlr. Liste bunu gstermektedir. Para isimlerinin yanndaki ikonlar
iaretlenerek, aynalamann nasl yaplaca tanmlanr.
Alt zelliklerine baktmzda, Reuse Content... seenei, aynalamada standart paralarn nasl davranacan saptar.
Eer bu seenek seilirse, standart paralarn aynalanmas engellenir. Onun yerine, bunlarn bir rnekleri yaratlr.
Preview Components ise n grnm ayarlarn ierir. OK ile yeni bir diyalog kutusu alr:
Burada, aynalama sonucunda oluacak olan yeni modellerin tanm yaplr. Setiiniz bileen/montajlara gre,
modeller listelenir ve bunlarn alacaklar yeni isimler gsterilir. Naming Scheme altndan, yeni modellerin isimlerine
n ya da son ekler eklenerek, yeni isimler tanmlanr. Component Destination ise, yeni modellerin nerede alacan
gsterir. Insert in Assembly, yeni modelleri montaja yerletirirken, Open in New Window, yeni bir Autodesk
Inventor penceresinde modelleri aar.
Tanmlamalardan sonra OK ile bileenler/montajlar aynalanr.
475
476
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
Tasarm Grnleri (Design Views)

Tasarm grnleri montajlarn grnt zelliklerini belli bir isimle saklar. rnein, grnmelerini istemediiniz
bileenleri gizleyebilir ve bunu bir tasarm grn olarak saklayabilirsiniz. alrken bu tasarm grnn
yklediinizde, montaj grnrl buna uygun olarak yklenir.
Bir tasarm grn aadaki grnt karakteristiklerini saklar:
a.
Bileenlerin grnrll
b.
Bileenlerin Enabled durumu
c.
Montajn renk ve k zellikleri
d.
Grntleme tipi (glgeli ya da tel ereve)
e.
Zum zellii
f.
Bak as
Browser penceresinde Representation > View altnda listelenir.
Yeni bir tasarm grn yaratmak iin, View ikonu iaretlenir ve sa tu mensnden New komutu kullanlr.
Bileenlerin Daha Hzl ve Kolay Seimi

Montaj modelleme ortamnda, bileenleri deiik kriterlere gre, semek iin baz zellikler sunulmutur. Browser
penceresinde, bir para seilip sa tu mensne girildiinde, Component Selection blm grlr.
477
SAYISAL GRAFK
Burada, deiik seenekler vardr.
Constrained To: Seilen para baka bir para ya da paralara montaj snrlamalar ile konumlandrlmsa,
bu seenek tm bu paralarn tek bir seferde seilmesini salar.
Component Size: Bu seenek seildiinde, ufak bir kutucuk alr:
Bu kutucukta, seilen parann bykl gsterilir. Kk-eit ya da byk-eit kriterlerini kullanarak,

seilen paradan kk ya da belirtilen deerden daha byk paralarn tmnn tek bir seferde seilmesi
salanr.
Component Offset: Seilen parann evresinde bir dikdrtgen prizma gsterilir. Bir kutucuk alr ve
buradaki deer, prizmann bykln belirtir.
Bylece, bu prizmann ierdii/kapsad paralarn tmnn tek seferde seilmesi salanr. Include partially
contained seenei iaretlendiinde, ksmi olarak bu prizmann iine giren paralar da seilir.
Sphere Offset. Component Offset ile benzerdir. Sadece, bu seenekte bir kre kar ve bu krenin iinde
kalan paralarn tm tek bir seferde seilir.
Select by Plane: Bir dzlem iaretlenir ve alan diyalog kutusunda, dzlemin yn tanmlanarak, bu
dzlemden tedeki paralarn seimi salanr.
External Components: Bir diyalog kutusu alr ve burada bir yzde tanmlamanz istenir. %100, tm
bileenlerin seimini salarken, %1, sadece en ok grnr olan paralarn seimini salar.
Internal Components: Bir diyalog kutusu alr ve burada bir yzde tanmlamanz istenir. Bir nceki
seenek ile tam tersi sonu verir.
478
SAYISAL GRAFK
All in Camera: Bir diyalog kutusu alr ve burada bir yzde tanmlamanz istenir. %100, tm bileenlerin
seimini salarken, %1, bak asna gre sadece en ok grnr olan paralarn seimini salar.
Browser penceresinde, bir para seilip sa tu mensne gidildiinde, Isolate komutunu greceksiniz. Bu komut,
setiiniz para ya da paralarn dnda kalanlar gizler.
479
SAYISAL GRAFK
Esnek Montajlar
Ana montaj ortamnda, ayn alt montajlarn farkl serbestlik dereceleri ile ifade edilmelerini salayan zellie esnek
montajlar denmektedir. Her bir esnek montaj, dier kopyasndan bamsz bir ekilde hareket eder.
Montaj tasarm srasnda, ayn alt montajlarn, kullanm yerleri itibariyle farkl bir konumda gsterilmeleri ve bu
srada dier rneklerini etkilememeleri gerekebilir. Eer, bir montaj esnek bir montaj olarak tanttysanz, sahip
olduu hareket serbestisine gre montaj ierisinde farkl konumlarda bulunabilir.
Aadaki ekillerde, ayn montaj dosyas ierisindeki alt montajlarn (pistonlarn), kopyalanarak oluturulmalarna
ramen, farkl konumlarda yer aldklarn greceksiniz. te esnek montaj zellii sayesinde bu gereklemektedir.
Bir montajn esnek bir montaj olarak tanmlanmas, bunun yer ald montaj dosyasnda gerekleir. Ana montaj
ortamna alt montaj yerletirdikten sonra bunun bir esnek montaj olacan tanmlayabilirsiniz.
Bir alt montaj, esnek bir montaj olarak tanmlamak iin, ana montaj ortamnda, Browser penceresinden ikonunu
iaretleyin ve sa tu mensnden Flexible komutunu altrn.
Bir alt montaj esnek bir montaj olarak tanmlandktan sonra, Browser penceresindeki isminin yannda farkl bir sembol
yer alr.
480
SAYISAL GRAFK
Esnek montajlarn tanmlanmas ve kullanm iin, bu saydaki ipucuna bakabilirsiniz.

Autodesk Inventorda, esnek montajlar ile ilgili baz noktalar
Esnek montajlar konusunda aadakiler geerlidir:
Esnek montajlarn tanmlanabilmesi iin, bunlar Adaptive olarak tanmlanm olmamas gerekiyor.
Paralar esnek montaj olarak tanmlanamaz.
Montaj unsurlar sadece esnek montajn ilk rneinde hesaplanr, dier rneklerinde hesaplanmaz.
Esnek montaj iindeki bileenler dizileme ileminde kullanlamaz.
Konumsal Temsiller (Positional Representations)

Hareket yetenei olan paralar ieren montajlarn tasarmnda, bunlarn farkl konumlarda tanmlanmas gerekebilir.
Tasarmn doruluu adna bu bir gereksinimdir. Montajlarn konumsal temsilleri (positional representations), montaj
snrlamalarnn farkl konumlarda tanmlanmas olanan verir. Aadaki resimde, piston grubu farkl konumda
temsil edilmitir.
Konumsal temsiller, Browser penceresinde Representation ikonu altnda listelenir. Her bir montaj dosyasnda
Representation ikonu yer alr. Ana montaj seviyesinde, Representation dizini altnda tasarm grnleri ve
konumsal temsiller yer alr. stenen tasarm grn ya da konumsal temsili aktif duruma getirmek iin ikonuna ift
tklamanz yeterlidir.
Yeni montaj dosyas atnzda, Representation dizini altndaki Position ikonu tektir. Yeni bir konumsal temsil
tanmlamak iin, Position ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden New komutunu iaretleyin.
Position klasr altnda iki adet konumsal temsil ikonu yaratlr: master ve PositionalRep1.
481
SAYISAL GRAFK
Master seenei, montaj modelin ilk halini ierir. Snrlamalar, tanmland gibidir. Montaj modelleme zelliklerini
kullanabilmek iin, farkl konumsal temsillere sahip montaj dosyasnn, mutlaka Master konumunun aktif olmas
gerekir. Dier, konumsal temsillerde modelleme zellikleri kullanlmaz, sadece farkl konumlar tanmlanr.
Konumsal temsiller yaratmak iin, montajn snrlama, bileen ya da dizileme zelliklerini deitirirsiniz. rnein, 10
mm olarak tanmlanm bir akma mesafesi, yeni bir konumsal temsilde 20 mm olarak tanmlanabilir. Bylece, ana
montajda 10 mm olan bu deer, yeni konumda ise 20 mm deerini alr.
Konumsal temsiller iin ayarlanabilecek olan zellikler unlardr.
Montaj snrlamalar
Bileen dizilemeleri
Paralar
Alt montajlar
Bir konumsal temsil tanmlandktan sonra, yukardaki nesneler ile ilgili yapabileceiniz deiiklikler unlardr:
1.
Montaj snrlamalar
Yeni bir konumsal temsil tanmlandktan sonra, bir snrlama seilir ve sa tu mensnden Override
komutu altrlrsa, aadaki diyalog kutusu alr.
Suppression altndan, Override iaretlenirse, iki seenek kar: Enable ve Suppress. Suppress ile
seilen snrlama, sz konusu konumsal temsil iin gizlenir.
2.
Value altndan, Override iaretlenirse, snrlamann sz konusu konumsal temsil iin farkl bir ofset
deeri almas salanr.
Bileen dizilemeleri
Yeni bir konumsal temsil tanmlandktan sonra, bir bileen dizilemesi seilir ve sa tu mensnden
Override komutu altrlrsa, aadaki diyalog kutusu alr.
482
SAYISAL GRAFK
3.
Burada, Override seilerek, dizilemenin tipine gre, dizi elemanlar arasndaki mesafe deitirilebilir.
Paralar
Yeni bir konumsal temsil tanmlandktan sonra, bir bileen seilir ve sa tu mensnden Override komutu
altrlrsa, aadaki diyalog kutusu alr.
Grounding altndan, parann sabit olup olmamas tanmlanr. Eer, bileenin orijinal konumunu deitirmek
istiyorsanz, o zaman Offset altndan Override seebilirsiniz. Fakat, buradaki deeri salt okunurdur. Bileenin
konumunu, model ortamnda, bileeni srkleyerek ya da Move Component / Rotate Component komutlarn
kullanarak deitirebilirsiniz.
4. Alt montajlar
Object Override diyalog kutusunun Representation blm alt montajlar iindir.
483
SAYISAL GRAFK
Positional Representation ile alt montajda tanml olan konumsal temsiller arasnda seim yaplabilir.
Flexible Status ile de, alt montajn esnek olup olmayaca saptanr.
Konumsal temsiller Browser penceresinde tek balarna da grntlenebilir. Browser penceresinde, Model
dmesine baslp, Representation seilirse, aada gsterildii gibi, konumsal temsilleri gsteren ikonlar ve hangi
nesnelerde deiiklikler yapld listelenir.
Bunlar zerinde, deiiklikler burada da yaplabilir.

New Positional Representation ikonudur. Bu ikon ile
Pencerenin stnde adet dme-ikon yer alr. lk ikon
yeni bir konumsal temsil tanmlanr. Bir diyalog kutusu alr ve konumsal temsile bir isim verilir.
kinci komut
uygulanr.
, Verify Positional Representation komutudur. Bununla tm deiiklikler gzden geirilir ve
ise, Excel tablosu yardmyla, konumsal temsillerdeki

Son olarak, Edit positional representation table
deiiklie urayan nesnelerin dzenlenmesi salanr.
Tablo kullanlarak, deerler deitirilebilir.

Konumsal temsillerin kullanm iin, bu saymzdaki ip ucuna bakabilirsiniz.
484
SAYISAL GRAFK
Dier Montaj Modelleme zellikleri

Montaj modelleme ortamnn sunduu dier zellikler unlardr.
Bileenlerin Dizilenmesi
Pattern Component: Seilen bileenleri dizilemek iin kullanlr. Komutun altrlmasndan Pattern
Component diyalog kutusu alr.
Component ile bileen seilir. Diyalog kutusunda farkl blm bulunmaktadr. Rectangular kartezyen dizileme
ve Circular kutupsal dizileme iin kullanlr. Associative ise parann dizilenmesini, bir paradaki dizileme unsuru
ile ilikilendirir. Parann dizi unsuruna gre para dizilenir.
rnein, aadaki ekilde gsterilen iki boyutlu para, dier parann tanmnda bulunan dizi unsuruna gre oaltlr.
Yaplmas gereken, Associative altnda ilikilendirilecek dizi unsurunun seilmesidir.
485
SAYISAL GRAFK
Montajlarn Kopyalanmas
Montajlarn kopyalanmas ve yeni isimler ile kaydedilmesi iin Copy Components komutunu kullanabilirsiniz.
Copy Components
Komutun altrlmasndan sonra, kopyalanacak bileenler ve montajlar iaretlenir.
OK ile devam edildiinde, kopyalama sonucunda farkl bir isimle kaydedilecek paralar ve montajlar lsitelenir.
akma Analizi
Montajn oluturan paralarn arasnda akma olup olmadn incelemek amacyla TOOLS mensnn altndaki
Analyze Interference komutu kullanlr.
Komutun altrlmasndan sonra akma analizinde kullanlacak paralarn seilebilmesini salayan Interference
Analysis diyalog kutusu alr.
Paralar seilir ve OK ile analiz balatlr. Eer akma bulunursa, Autodesk Inventor, akan hacmi geici olarak
klandrr ve bir diyalog kutusu yardmyla akan hacmi verir. stenirse, akma bilgileri darya atlabilir.
486
SAYISAL GRAFK
Geici Grsel Kesitler

Autodesk Inventor, montajlar ile alrken, gizlenen paralara/zelliklere kolaylkla ulamanz salayan
grsel kesitler sunmaktadr. Grsel kesitler geici olarak alma amacyla oluturulan kesitlerdir. Deiik
seenekler sunulmutur:
, ve yarm kesit seenekleri vardr. Grsel kesitler, model zerindeki dzlemler/yzeyler kullanlarak
tanmlanr.
Aada baz rnekler gsterilmitir:
grsel kesit grn
grsel kesit grn

Grsel kesit ile gsterilen modelleri normal duruma getirmek iin,
ikonunu kullanabilirsiniz.
487
SAYISAL GRAFK
Standart Paralar Ktphanesi (Content Center)

Autodesk Inventor, tasarmlarnzda sklkla kullandnz standart paralar, bir ktphane olarak sunmaktadr.
Autodesk Inventorun standart paralar ktphanesine, montaj ortamnda ulaabilirsiniz.
Place Component from Content Center
Standart paralar ktphanesinin altrlmasndan sonra Content Center penceresi alr.
Burada, sol tarafta, standart paralar kategorilere gre listelenir. Kategorilerden seim yapldnda, sa taraftaki
blmde, o kategori altnda bulunan paralar listelenir. Pencerenin st tarafnda yer alan ikonlar, buradaki paralarn
nasl listeleneceini tanmlar.
stenen standart para kategorisine girilir ve sa taraftan para seilir. Burada, izime yerletirmek istediiniz paraya
ift tklamanz yeterlidir. Pencerenin alt blmnde, seilen parann boyut bilgilerini girebileceiniz blm alr:
488
SAYISAL GRAFK
Buradaki listelerden boyut seilir ve alttaki Insert dmesi ile izime yerletirilir.
Autodesk Inventor, 18 uluslararas standard iermektedir. Eer, baz standartlarn listelenmesini istemiyorsanz, bir
filtreleme yapabilirsiniz. Bunun iin, ara ubuundaki Filters
alr. Seili olan standartlara gre paralar listelenir.
ikonuna basn. Sa tarafta, standartlar listesi
Sklkla kullandnz bir paray favori listenize atabilir, favori listenizi istediiniz gibi organize edebilirsiniz. Bunun
iin, paray sa taraftaki pencerede iaretleyin ve sa tu mensnden Add to Favorites komutunu altrn.
Favori listenizi grmek iin, ara ubuundan Favorites
ikonunu kullanabilirsiniz.
489
SAYISAL GRAFK
Favori listenizi organize etmek iin, bu alanda sa tu mensnden New Folder komutunu kullanabilirsiniz. Yeni
klasrler aabilir ve bunlar altna favori paralarnz yerletirebilirsiniz.
Ara ubuundaki Search
490
ikonunu kullanarak, ktphanede arama yapabilirsiniz.
SAYISAL GRAFK
Montaj Unsurlar
Montaj unsurlar, para unsurlarna benzerdir; farklar ise birden fazla paraya ayn anda uygulanabilmeleri, montaj
modelleme ortamnda kullanlabilmeleri ve montaj dosyasnda saklanabilmeleridir.
Montaj unsurlar arasnda pahlar, extrzyon-kesme ve delikler bulunmaktadr. Ayrca alma unsurlar ve eskiz
zellikleri de bunlar iin geerlidir. Montaj unsurlar Browser penceresinde gsterilir.
Montaj unsurlarn montaj dosyas iinde Inventor panelinden ulalabilir:
Extrude
lk olarak bir eskiz tanmlanr. Eskiz tanmlamak iin eskiz dzleminizi iaretleyin. Bir alma dzlemi tanmlanabilir
ya da paralarn bir yzeyi kullanlabilir. Standard ara ubuundan Sketch dmesini seerek eskiz dzlemini
tanmlayabilirsiniz.
Eskiz oluturulduktan sonra Extrude komutu altrlr. Karnza Extrude diyalog kutusu kar:
Bu diyalog kutusu, para modelleme ortamnda kullanlan ile ayndr; tek farkla, sadece kesme seenei kullanlabilir.
Unsurun uygulanmasndan sonra Browser penceresinde unsur grnr. Unsurun altnda etkiledii paralar isimleriyle
sralanr.
Unsur isminin altnda yer alan para isimleri seilir ve sa tu mens alrsa burada yeni bir seenein yer ald
grlecektir: Remove Participant.
491
SAYISAL GRAFK
Remove Participant, o parann zerine uygulanan unsurun kaldrlmas demektir. Sonrasnda yeni bir parann daha
unsur ileminde etkilenmesini istiyorsanz, montaj unsurunu sein ve sa tu mensnden Add Participant komutunu
altrn. Yapmanz gereken unsurun uygulanaca paray iaretlemektir. Bylece, montaj unsuru yeni seilen paray
de etkiler.
Revolve
Dndrme unsuru ile ayn yapdadr. Eskiz tanmlandktan sonra aadaki diyalog kutusu, para modelleme ortamnda
kullanlan ile ayndr; tek farkla, sadece kesme seenei kullanlabilir.
Hole
Delik unsuru da benzer bir yapdadr. ncelikle delik merkezinin bir eskiz olarak oluturulmas gerekir. Daha
sonrasnda, delik delme unsuru altrlr. Diyalog kutusundaki zellikler para modelleme ortamndakiler ile ayndr.
Unsurun etkileyecei paralar daha sonrasnda, ekstrzyonda olduu gibi, kontrol edilir.
Sweep
Sprme unsuru ile ayndr, sadece kesme ilemi olarak kullanlr.
Fillet
Parann kenarlar seilir ve bunlar yuvarlanr.
Chamfer
Pah krma unsurunda parann kenar seilir. Pah bu kenar zerine uygulanr.
Bunlar dnda, dizileme ve aynalama unsurlar da kullanmnza sunulmutur.
492
SAYISAL GRAFK
Tretilmi Paralar (Derived Parts)

Tretilmi para, varolan bir eskizi, alma unsurunu, yzeyi, paray ya da montaj ieren yeni bir para dosyasdr.
Tretilmi paralar, tretildikleri modelin zelliklerini temel alr. Bunlar zerinde istenilen para modelleme aralar
kullanlabilir.
Tretilmi paralar, deiik tasarm alternatiflerinin denenmesi gereken durumlarda kullanl olabilmektedir.
Tretilmi paray olutururken, tretildii modelin hangi zellikleri kullanlaca bir diyalog kutusu yardmyla
tanmlanr.
Bir tretilmi para tanmlamak iin, ilk olarak bo bir para dosyas (STANDARD.IPT) an. Daha sonra, Inventor
panelinden Derived Component komutu kullanlarak, temel alnacak model girilir.
Derived Component
Open diyalog kutusu alr. Tretilmi para olarak para ya da montaj dosyalar seilebilir. Bir para dosyas
seildiinde, aadaki diyalog kutusu alr:
Buradan, temel alnan para dosyasndaki hangi geometrilerin alnaca tanmlanr. lgili ksma gelip tkladnzda
gelecek zellikler alr/kapanr.
Mirror Part iaretlendiinde, para XY, YZ ve ZX dzlemlerine gre aynalanarak alr. Scale Factor ise parann
yeni leini tanmlar.
OK ile para tretilerek yeni dosyaya yerleir. Browser penceresinde, tretilmi para ikonu grnr; onun altnda
da model.
imdi bu model, tretildii dosyaya baldr. Yani, modelin orijinalinde bir deiiklik olursa, bu deiiklik buraya
yansyacaktr.
Eer tretilecek dosya tipi olarak bir montaj dosyas seerseniz, o zaman aadaki diyalog kutusu alr:
493
SAYISAL GRAFK
Buradan, hangi bileenlerin yeni dosyaya aktarlaca tanmlanr. Daha sonra, tretilmi montaj tek bir para olarak
izime yerleir.
Her iki durumda da, para modelleme aralar kullanlarak, modeller deitirilebilir. Ancak, burada kullanlan para
modelleme aralar, dosyalarn tretildii orijinal modellere yansmaz.
494
SAYISAL GRAFK
Otomatik Limitler (Auto Limits)

Bir tasarmn oluturulmas ve dzenlenmesi srasnda Otomatik Limitler, spesifik geometrik ve fiziksel deerlerin
izlenmesi ve raporlanmas iin kullanlr. Otomatik limitler, eskiz, para ya da montaj seviyesinde tanmlanabilir.
Bir fiziksel deeri izlemek iin otomatik limit yarattnzda bir snr tanmlarsnz. Bu fiziksel deer, snrlarn altnda,
iinde ya da stnde olabilir. Dolaysyla deiik durumdan bahsederiz. Bunlar, yeil, sar ve krmz renkler ile
ifade edilir. Bunlar ayn zamanda, kabul edilebilir, dikkat edilmesi gereken ve kabul edilemez deerler olarak da
dnebilirsiniz.
Otomatik limitler, uyar klar olarak dnebilirsiniz. Bu uyar klar, zerinde altnz tasarmda belirli fiziksel
zelliklerin izlenmesini salar. rnein, para iin arlk snr tanmlamsanz, geometrinin deiimi ile oluan
arlk deerinin hangi snrlar iinde kaldn izleyebilirsiniz.
Otomatik limitler tanmlamak iin ilk olarak, Iventor panelinden AutoLimits blmne gein.
Bundan sonra, Inventor panelinde, AutoLimits komutlar listelenir.
lk olarak ayarlara bakalm. AutoLimits Settings komutu, AutoLimits Settings diyalog kutusunun almasn salar.
Burada, Autodesk Inventorun sunduu otomatik limitlerin, zerinde allan dosya iin ayarlar yaplr. rnein, bir
uzunluk limiti tanmlayacaksanz, AutoLimits altndan, Length otomatik limitini sein.
495
SAYISAL GRAFK
Sa tarafta, seilen uzunluk limiti iin, alt ve st snr deeri tanmlanr.

Ayarlarn tanmlanmasndan sonra, ne tr bir otomatik limit oluturacanz semeniz gerekir. tr otomatik limit
vardr:
1.
Dimensional (l)
2.
Area-Perimeter (alan-evre)
3.
Physical Properties (fiziksel zellik)
Bunlarn her birinin alt seenekler vardr. Srasyla bakalm.

l Limitleri
Dimensional AutoLimits komutunun altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr:
Sol taraftaki ikonlar, alt limit zellikleri tanmlar.
Length: 3 boyutlu kenarlar ve 2 boyutlu eskiz geometrilerini izlemek;
Distance: Seilen geometriler arasndaki mesafeyi izlemek;
Angle: Noktalar, doru paralar, kenarlar, yzeyler, alma noktalar, alma eksenleri ve alma
dzlemleri arasndaki ay izlmeke;
Diameter: 2 ya da 3 boyutlu daire ve yay aplarn izlemek;
Minimum Distance: Seilen geometriler arasndaki en az mesafeyi izlemek
iin kullanlr.
Alan-evre Limitleri
Area-Perimeter AutoLimits komutunun altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr:
496
SAYISAL GRAFK
Area: Bir yzeyin alann izlemek;
Bir ya da birden fazla yzeyin evre uzunluunu izlemek
iin kullanlr.
Fiziksel zellikler Limitleri
Physical Properties AutoLimits komutunun altrlmasndan sonra aadaki diyalog kutusu alr:
Volume: Bir parann hacmini izlemek;
Mass: Bir parann arln izlemek
iin kullanlr.
Bu blmn sonundaki altrma, otomatik limitlerin renilmesinde size yardmc olacaktr.
497
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Montaj Snrlamalar

Bu altrmada, montaj snrlamalarnn uygulanmasn ve bir montaj modelin oluturulmasn

greceiz. Modelin bitmi hali aada gsterilmitir:
498
1.
10_Lifter.iam dosyasn an.
2.
Browser penceresinde Link_Kolu:1 alt montajn ift tklayarak aktif duruma getirir.
3.
ubuun ucuna yaklan.
4.
Place Constraint komutunu altrn. Diyalog kutusunda Insert snrlamasn sein. lk

olarak mavi paray aada belirtilen dairesel kesitten iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
5.
kinci para olarak, ubuun d kenarn iaretleyin.
6.
Diyalog kutusunda Apply dmesine basn. Diyalog kutusunu kapatmayn.
7.
ubuun tmn grecek ekilde yaklan.
8.
Diyalog kutusunda Angle snrlamasn iaretleyin. A deeri 0 olacak.
9.
lk olarak sol taraftaki mavi parann st yzeyini iaretleyin.
499
SAYISAL GRAFK
500
10.
imdi de sa taraftakinin st yzeyini iaretleyin. Diyalog kutusunda Apply dmesine

basn. Diyalog kutusunu Cancel ile kapatn. Sa ve soldaki mavi paralarn st yzeyleri
ayn duruma gelmi oldu.
11.
Dikkat ederseniz, sol taraftaki mavi para ile ubuk arasnda bir mesafe var. Dierine de bu
7 mmlik mesafeyi uygulamak iin, Browser penceresinden ubuk paras altndaki Insert
snrlamasn bulun ve bunu iaretleyin. Alt tarafta bir kutucuk alr. Bu kutucua 7 mm
yazn ve ENTER ile devam edin.
12.
Browser penceresinde 10_Lifter montajn ift tklayarak ana montaj ortamna geri dnn.
13.
Link:1 alt montaj ile Gomlek:1 paras arasnda snrlama uygulayacaz.
14.
Place Constraint komutunu altrn. Diyalog kutusunda Mate snrlamasn sein. lk

olarak eksenleri aktracaz. Bunun iin, aadaki gibi, dairesel alan iaretleyerek eksenin
seilmesini salayn.
15.
Ayn ekilde Link:1 parasn iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
16.
Eksenler aktnda diyalog kutusunda Apply dmesine basn. Diyalog kutusunu

kapatmayn.
17.
Mate snrlamasn kullanarak, siyah topun d yzeyi ile Gomlek:1 parasnn i yzeyini
aktrn.
18.
Diyalog kutusunda Apply dmesine basn. ki para aadaki gibi montajlanr.
19.
Diyalog kutusunu Cancel ile kapatn.
20.
imdi Link:1 parasn farenin sol tuu ile seip ve bu tua basl tutarak ekitirirseniz,
sistemin hareket ettiini greceksiniz.
21.
Yeni bir paray montaja yerletireceiz. Bunun iin, Place Component komutunu
altrn. 10_Krank.ipt parasn sein ve izime yerletirin. Sa tu mensnden Done ile
ilemi bitirin.
501
SAYISAL GRAFK
502
22.

olarak yeil paray aada belirtilen dairesel kesitten iaretleyin.
23.
kinci para olarak aada gsterilen yeri iaretleyin.
24.
Diyalog kutusunda Apply dmesine basn ve Cancel ile ilemi bitirin. Paralar
aadaki gibi montajlanr.
SAYISAL GRAFK
25.
Place Constraint komutunu altrn. Diyalog kutusunda Mate snrlamasn sein.

Link:1 parasnn aada gsterilen ekseni ile yeni yerletirilen parann eksenlerini
aktrn.
26.
Diyalog kutusunda Apply dmesine basn ve Cancel ile ilemi bitirin. Gomlek:1
parasn seip yukarya doru ektiinizde montaj snrlamasnn etkisini daha rahat
grebilirsiniz.
27.
Yeni bir paray daha montaja yerletireceiz. Bunun iin, Place Component komutunu
altrn. 10_Kiskac.ipt parasn sein ve izime yerletirin. Sa tu mensnden Done
ile ilemi bitirin.
28.

olarak siyah paray aada belirtilen dairesel kesitten iaretleyin.
503
SAYISAL GRAFK
504
29.
Bak anz deitirerek, son yerletirilen paray aada gsterilen kenardan sein.
30.
Diyalog kutusunda Apply dmesine basn ve Cancel ile ilemi bitirin.
31.
Link_Kolu:1 alt montajn Insert ve Mate snrlamalarn kullanarak aadaki gibi

montajlayn.
SAYISAL GRAFK
32.
Place Component komutunu kullanarak 10_Civata ve 10_Somun paralarndan altar adet

izime yerletirin.
33.
Cvatalar ve somunlar Insert snrlamasn kullanarak aadaki gibi montajlayn.
34.
Son olarak, dier taraflara da bu paralar ve montaj ilikilerini yanstmak iin, Inventor
panelinden Pattern Component komutunu altrn ve Browser penceresinden aada
gsterilen paralar CTRL tuunu kullanarak iaretleyin.
505
SAYISAL GRAFK
35.
Diyalog kutusundan Feature Pattern Select ile aada gsterilen unsuru iaretleyin.
36.
OK ile paralar oaltm oluruz.
Altrmann sonu.
506
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Montaj Ortamnda Para Modelleme

Bu altrmada, montaj ortamnda yeni bir parann nasl tasarlanabileceiniz greceiz.
1.
BILESEN_YARATMAK dizini altndan 10_Kapakli_Konteyner.iam dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Create Component komutunu altrn.
3.
Yeni bir para tanmlayacaz. Parann ismi 10_Kapak olsun. Diyalog kutusunu aadaki
gibi doldurun.
4.
OK ile devam edin ve izimdeki parann st yzeyini iaretleyin.
5.
Eskiz ortamnda Project Geometry komutunu altrn ve aadaki gibi tm yzey

bilgileri klannca dier parann st yzeyini iaretleyin.
507
SAYISAL GRAFK
508
6.
Dier parann st yzeyinde tm geometriler yeni eskiz dzlemine yanstlr.
7.
Circle komutunu kullanarak, aadaki gibi bir ember izin. Yeni emberin merkezi,
nceki ile akacak.
8.
General Dimension komutu ile emberin apn girin. ap 2.5 olacak.
9.
Circular Pattern komutunu altrn ve yeni emberi sein. Dizinin merkezi d kenarn
(byk ember) merkezi ve dizi says 4 olacak.
10.
Eskiz ortamndan Finish Sketch ile para modelleme ortamna gein.
11.
Extrude komutunu altrn ve aadaki gsterilen profili iaretleyin.
12.
Ekstrzyon uzakl 5 mm ve yukarya doru olacak.
SAYISAL GRAFK
13.
Bu parann st yzeyini iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch komutunu

altrn.
14.
Eskiz ortamndan Finish Sketch ile para modelleme ortamna gein.
15.
Extrude komutunu altrn ve aadaki gsterilen profili iaretleyin (bir tek deliklerin
tanmlad kapal alanlar seilmeyecek).
16.
Ekstrzyon uzakl 3 mm ve yukarya doru olacak.
17.
Sa tu mensnden Finish Edit ile montaj modelleme ortamna geri dnn.
18.
Alt paray aktif duruma getirin.
19.
Browser penceresinden Extrusion1i sein ve Edit Sketch komutunu altrn.
20.
50 mm olan ly 60 mm yapn ve sa tu mensnden Finish Sketch komutunu

altrn.
21.
22.
Kapan ap da otomatik olarak deiecektir.
509
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
510
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Montajlarn Hareketi

Bu altrmada, mekanizmalarn nasl hareket ettirebileceini greceiz.
1.
MONTAJLARIN_HAREKETI dizini altndan 10_Montajlarin_Hareketi.iam dosyasn

an.
2.
Browser penceresinde Eksentrik.iam:1 altndan Angle snrlamasn iaretleyin ve sa tu

mensnden Drive Constraint komutunu altrn. Drive Constraint diyalog kutusu alr.
3.
Diyalog kutusunu aadaki gibi doldurun:
511
SAYISAL GRAFK
4.
Mekanizmann hareketini grmek iin, Play dmesine basn.
5.
imdi de bu hareketi bir AVI dosyas olarak kaydedelim.
6.
Minimum dmesine basarak, hareketin bana gelin.
7.
Record dmesine basn. Bir isim vererek AVI dosyasn kaydedin.
8.
Karnza kan diyalog kutusunda aadaki seenei sein ve OK ile devam edin.
9.
Yeniden Play tuuna basn ve canlandrma bitene kadar bekleyin. Canlandrma bittiinde
Record dmesine basarak, kayt modundan kn. imdi, yaratlm olan AVI dosyasn
izleyebilirsiniz.
Altrmann sonu.
512
SAYISAL GRAFK
Altrma 4: Hareket (Motion) Snrlamasnn Kullanm

Autodesk Inventor, hareketli paralar iin baka snrlamalar daha tanmlanmasn salar.
Hareket (motion) snrlamalar ad verilen bu snrlamalar, dili gibi paralarn arasndaki
hareket ilikisinin tanmlanmasn gerekletirir. Bu altrmada, buna bir rnek vereceiz.
1.
HAREKET_SINIRLAMALARI dizini altndan 10_Diskler.iam dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Place Constraint komutunu altrn.
3.
Place Constraint diyalog kutusunda Motion sekmesini iaretleyin.
4.
Disklerin yan yzeylerini (silindirik) iaretleyin.
5.
Dikkat ederseniz, Place Constraint diyalog kutusunda Ratio, yani iki dairesel kesit
arasndaki hareket oran, otomatik olarak 2 olur. nk byk silindirin ap, dierinin iki
katdr. Autodesk Inventor, dairesel kesitler arasndaki hareket orann aplara gre otomatik
hesaplar.
6.
Apply ile snrlamay uygulayn ve Cancel ile diyalog kutusunu kapatn.
7.
mleci byk silindir zerine getirin ve sol tua basl tutarak dairesel bir hareket yapn. Ufak
silindirin nasl hareket ettiine bakn. Byk silindir bir tur attnda, dieri iki tur atacaktr.
8.
Dosyay kaydedin ve kapatmayn.
513
SAYISAL GRAFK
9.
10_Disliler.iam dosyasn an.
10.
11.
12.
lk nce byk silindirin delik yzeyini sonrada kn delik yzeyini iaretleyin.
13.
nceki rnekte, silindirik yzeyleri setiimizde hareket oran otomatik olarak kmt.
Burada ise elle girmemiz gerekiyor. Ratio karsna 39/20 girin.
14.
Hareketin doru iletilmesi iin Solution altndan Reverse iaretleyin.
15.
16.
imdi, byk diliyi dndrdnzde hareketi izleyebilirsiniz.

Not: Eer diler i ie geiyorsa, dzeltmek iin srasyla
unlar yapn:
- Browser penceresinde Rotation snrlamasn sein ve
sa tu mensnden Suppress sein.
- 10_Disli_20.ipt:1 altndan her iki Angle
snrlamasn sein ve sa tu mensnden Unsuppress
sein.
- Angle snrlamalarn sein ve sa tu mensnden
Suppress sein.
- Rotation snrlamasn sein ve sa tu mensnden
Unsuppress sein.
17.
10_Diskler.iam montajna geri dnn.
18.
19.
20.
Type altndan Rotation-Translation sein.
21.
Aadaki ekilde gsterildii gibi, byk diskin silindirik yzeyini iaretleyin.
Not: Bu snrlamada, nce dnen eleman seilmelidir.
22.
514
kinci olarak mavi ubuun aada gsterilen kenarn iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
23.
24.
mleci mavi para zerine getirin ve sol tua basl tutarak saa sola kaydrn. Ne
gryorsunuz?
25.
imdi de biraz daha karmak bir mekanizmada hareket snrlamas ile baka neler
yapabileceinize bakalm.
26.
10_Direksiyon.iam dosyasn an.
27.
mleci direksiyon zerine getirin ve sol tua basl tutarak dairesel bir hareket yapn. Hareketi
grebilirsiniz.
28.
Undo ile ilk balang noktasna geri dnn.
29.
Browser penceresinde son parann gizlenmi olan Angle snrlamasn iaretleyin ve sa

tu mensnden Drive Constraint komutunu altrn.
30.
Play dmesine basn. Hareketin canlandrmasn grebilirsiniz.
31.
Son olarak baz ipular ile bu konuyu bitirelim:

-
Daha nce de dikkat etmisinizdir. Dililer arasndaki hareket oran otomatik olarak
hesaplanmaz. Tabi eer dililerde seebileceiniz ve ap tanmlayan silindirik bir
yzey yoksa.
Autodesk Inventor, en utaki dili ile dili ubuun (Dilsi_12 ve Dilsi_Cubuk

paralar) dililerini otomatik olarak ayarlamaz. Bunun iin aadaki ekilde
gsterilen snrlamalar nceden tanmlanmtr. Eer, dililer dzgn oturmuyorsa;
Rotation/Translation snrlamasn Suppress yapn
Flush ve Angle snrlamalarn Unsuppress yapn
Flush ve Angle snrlamalarn yeniden Suppress yapn
515
SAYISAL GRAFK
10_Yatak.ipt:1 paras altndaki Flush, Mate ve Flush (ilk snrlama)

snrlamalarn kullanarak, ikinci rulman birinciye gre konumlandrabilirsiniz.
Hareket snrlamalarn uygulamak iin illa ki paralarn birbirine demesi

gerekmez.
Altrmann sonu.
516
SAYISAL GRAFK
Altrma 5: Gei (Transitional) Snrlamasnn Kullanm

Autodesk Inventor, daha ok kam benzeri sistemleri hareketlendirmek iin gei (transitional)
snrlamasn da iermektedir.
1.
Autodesk Inventor ile Bolum_11 altndaki Transitional dizini altnda 10_G_01.iam montaj
dosyasn an.
2.
Autodesk Inventor panelinden Place Constraint komutunu altrn.
3.
Place Constraint diyalog kutusunda Transitional blmne gidin.
4.
Snrlamay uygulamak iin ilk olarak krmz parann alt tarafndaki yzeyi iaretleyin.
5.
Daha sonra yeil parann st tarafndaki yzeyi iaretleyin ve diyalog kutusunda Apply
dmesine basn. OK ile komuttan kn.
517
518
SAYISAL GRAFK
6.
Browser penceresinde, 10_Cerceve_01:1 parasnn altnda bulunan DRIVE ME

snrlamasn iaretleyin ve sa tu mensnden Drive Constraint komutunu altrn.
7.
Diyalog kutusunda Forward dmesine basarak hareketi izleyin.
8.
Hareket bittiinde Cancel ile diyalog kutusunu kapatn.
9.
Dikkat ederseniz, yeil parann yzeyleri birbirine teet durumda. imdi farkl bir rnee
bakalm.
10.
10_G_03.iam montaj dosyasn an.
11.
Autodesk Inventor panelinden Place Constraint komutunu altrn.
12.
Place Constraint diyalog kutusunda Transitional blmne gidin ve aada gsterilen

yzeyler arasnda gei snrlamasn atayn. nce krmz parann yzeyini iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
13.

14.
15.
Dikkat ederseniz, hareket dz yzeyde de srd.
16.
10_G_04.iam montaj dosyasn an.
17.
Krmz parann alt yzeyi ile yeil parann st yzeyi arasnda gei snrlamasn
uygulayn. nce krmz parann yzeyini iaretleyin.
18.

19.
519
SAYISAL GRAFK
520
20.
imdi daha farkl bir hareket gerekleir.
21.
Biraz daha farkl bir sisteme bakalm. 10_G_05.iam montaj dosyasn an.
22.
Krmz parann alt yzeyi ile yeil parann st yzeyi arasnda gei snrlamasn
uygulayn. nce krmz parann yzeyini iaretleyin.
23.

24.
25.
Son olarak gei snrlamas konusunda aadaki noktalara dikkat edin:

-
Snrlamay tanmlarken ilk olarak itilen parann yzeyi seilmelidir. Bu yzey tek ve
dz ya da yay eklinde olmaldr.
Kamn (iten para) yzeyi doru ve yaylardan oluabilir. Keskin keler de kullanlabilir.
Ancak, gerek dnya rneklerini dnrsek, kelere ufak yuvarlamalar eklemek
hareketi daha dzgn yapacaktr.
Gei snrlamas gerek dnya rneklerine gre tasarlanmtr. rnein, 10_G_06.iam

dosyasn an. Bu, daha nce grdmze benziyor, fakat temas yzeyi daha ksa.
Gei snrlamasn uygulayn ve gerek dnya rnekleri ile ne demek istediimiz daha
iyi anlalacaktr.
10_G_07.iam dosyasn an ve gei snrlamasn krmz parann alt yzeyi ile

spline eklindeki yzey arasnda uygulamaya aln. Hata verse bile, Accept ile
devam edin. imdi, 10_Cerceve_01:1 altndaki DRIVE ME snrlamasn sein ve sa
tu mensnden SUPPRESS durumunu kaldrn. DRIVE ME snrlamasn Drive
ettiinizde hareketi grebilirsiniz.
10_G_08.iam dosyasndaki rnek de gei snrlamasnn bir baka kullanmna bir

rnektir. Normalde gei snrlamas sonsuz, yani kesilen, sreksiz bir hareket yapmaz.
Bir baka deyimle, gei snrlamas iin tanmlanan yzeyler srekli temas etmek
zorundadr. Fakat, bu rnekte grld gibi arada bir baka para kullanlarak, istenen
sonu elde edilmitir.
SAYISAL GRAFK
Altrma 6: 3B Eskizler ile Boru Hatlarnn izimi

Bu altrmada, 3B eskizlerin boru hatlarnn iziminde nasl kullanlabileceiniz greceiz.
Altrmann sonunda modelimiz aadaki gibi olacak:
1.
3B_ESKIZLER dizini altndaki 10_Tup_Tasarimi.iam dosyasn an.
2.
Browser penceresinde 10_Boru parasna ift tklayn.
3.
Standard ara ubuundaki Sketch dmesinin iinde bulunan 3D Sketche basn.
4.
Inventor panelinden Grounded Work Point komutunu altrn.
5.
Aada gsterilen noktay iaretleyin.
521
522
SAYISAL GRAFK
6.
Diyalog kutusu alr ve seilen noktann zerine eksenler yerletirilir.
7.
Eksenlerden krmz olann okunu iaretleyin ve diyalog kutusunda X deeri iin 150
deerini girin.
8.
OK ile devam edin.
9.
Inventor panelinden yeniden Grounded Work Point komutunu altrn.
10.
Son yerletirdiiniz noktay iaretleyin.
11.
Eksenlerden yeil olann okunu iaretleyin ve diyalog kutusunda Y deeri iin 100 deerini
girin.
12.
OK ile devam edin.
13.
14.
15.
Eksenlerden mavi olann okunu iaretleyin ve diyalog kutusunda Z deeri iin 120 deerini
girin.
16.
OK ile devam edin.
17.
18.
19.
Eksenlerden yeil olann okunu iaretleyin ve diyalog kutusunda Y deeri iin 100 deerini
girin.
SAYISAL GRAFK
20.
OK ile devam edin.
21.
Inventor panelinden Line komutunu altrn ve srasyla ilk noktadan sonra noktaya kadar
tm noktalar iaretleyin.
22.
5 lsnn ilkini (en soldaki) tklayn ve 20 mm girin.
23.
Sa tu mensnden Finish 3D Sketch komutu ile devam edin.
24.
25.
Path olarak yeni tanmladmz 3B eskizi iaretleyin ve OK ile devam edin. Boru
hattmz izilmi olur.
26.
Noktalarn konumunu deitirmek iin, Browser penceresinde Sweep2 altndaki 3D

SketchI ift tklayn. nc alma noktasn sein ve sa tu mensnden 3D
Move/Rotate komutunu altrn.
523
SAYISAL GRAFK
27.
Eksenlerden mavi olann okunu iaretleyin ve diyalog kutusunda Z deeri iin -35 deerini
girin.
28.
OK ile devam edin.
29.
Sa tu mensnden Finish Edit komutunu altrn. Yaptmz deiiklik boru hattna

otomatik olarak uygulanr.
Altrmann sonu.
524
SAYISAL GRAFK
Altrma 7: Esnek Montajlarn Kullanm

Bu altrmamzda, Autodesk Inventorda esnek montajlarn tanmlanmasn ve kullanmn
greceiz.
1.
ESNEK_MONTAJLAR dizini altndan 10_ESNEK_MONTAJLAR.IAM dosyasn

Autodesk Inventor ile an.
2.
Bu dosyada, basit bir piston sistemi yer almaktadr.
3.
stteki ubuu tutup saa sola ekitirirseniz, sistemin u halde nasl hareket ettiini
grebilirsiniz.
4.
lk olarak ana montaj seviyesindeyken, piston alt montaj seip, bunu esnek bir montaj olarak
tantacaz.
5.
Bunun iin, Browser penceresinde, Piston ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden

Flexible komutunu altrn.
6.
Dikkat ederseniz, Browser penceresindeki piston ikonunun yanna bir sembol yerleti. Bu
sembol, sz konusu alt montajn esnek bir montaj olduunu gsteriyor.
525
526
SAYISAL GRAFK
7.
imdi yeniden stteki ubuu tutup saa sola ekitirin. Dikkat ederseniz, bu sefer, pistonun
iinde yer alan silindir de hareket edecek.
8.
Dier ksma da bir piston grubu yerletirmek iin, Browser penceresinde, Piston ikonunu
iaretleyin ve sa tu mensnden Copy komutunu altrn.
9.
izim ekranndayken sa tu mensnden Paste komutunu altrn ve ikinci piston

grubunu izime yerletirin.
10.
Bu pistonu da esnek bir montaj durumuna getirmek iin, Browser penceresinde, Piston:2
ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Flexible komutunu altrn.
11.
12.
Diyalog kutusunda Insert snrlamasn sein.
13.
lk olarak alt ubuktaki deliin kenarn iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
14.
Daha sonra, ikinci pistonun alt tarafnda bulunan deliin kenarn iaretleyin. Doru yeri
iaretleyebilmek iin bak anz deitirmeniz gerekebilir.
15.
OK ile snrlamay uygulayn.
16.
Ayn yntemle, st taraf iin de ayn snrlamay tanmlayn. Modelimiz imdi aadaki gibi
olacaktr.
527
17.
SAYISAL GRAFK
imdi yeniden stteki ubuu tutup saa sola ekitirin.Ne oldu? Aslnda, iki piston grubu da
ayn alt montaj olmasna ramen, farkl hareket ediyorlar. te esnek montajlarn
tasarmlarnza katt yetenek budur.
Altrmann sonu.
528
SAYISAL GRAFK
Altrma 8: Montajlarn Konumsal Temsilleri (Positional

Representations)
Autodesk Inventor ile bir montajn deiik konumlardaki durumlar elde edilebilir ve bunlar
montaj dosyasnda saklanabilir. Konumsal temsiller, zellikle hareket analizlerinde nemli
bir avantaj sunmaktadr. Konumsal temsillerden hareketle oluturulan teknik resim
grnleri tamamen ilikiseldir; konum deitiinde grnler de otomatik olarak deiir.
Bu rneimizde, konumsal sunumlarn kullanmn greceiz.
1.
Autodesk Inventoru altrn ve KONUMSAL_TEMSILLER dizini altndan

10_Konumsal_Temsiller.iam dosyasn sein ve Open dmesi ile an. Modelimiz
aadaki gibidir.
2.
Bu modelde bir kol sistemi greceksiniz. Kollar, piston montajlar ile birbirine balanmtr.
piston grubu da ayn alt montaj dosyasndan oluur.
3.
Piston gruplarnn farkl hareket edebilmesi iin, bunlarn esnek (flexible) montaj durumuna
getirilmesi gerekir.
4.
Piston gruplarn esnek duruma getirmek iin, Browser penceresinde srasyla tm piston alt
montajlarn iaretleyin ve sa tu mensnden Flexible komutunu sein.
5.
Tm piston gruplar esnek montaj olarak tantldktan sonra Browser penceresinde, Piston
ikonlar aadaki gibi grnecektir.
529
SAYISAL GRAFK
530
6.
Modeli tutup ekitirdiinizde, pistonlarn birbirlerinden farkl hareket ettiklerini

greceksiniz.
7.
imdi de, pistonlar, snrlamalar kullanarak, montaj iinde tam olarak konumlandracaz.
8.
Bunun iin, Inventor panelinden Place Constraint komutunu altrn.
9.
Type olarak Angle sein.
10.
lk olarak birinci kolun yan yzeyini iaretleyin.
11.
Daha sonra, alt plakann yan yzeyini iaretleyin.
12.

SAYISAL GRAFK
13.
Srada birinci kol ile ikinci arasndaki snrlama var. lk olarak aada gsterildii gibi, ikinci
kolun yan st yzeyini iaretleyin.
14.
kinci olarak da, birinci kolun yan yzeyini iaretleyin.
15.
Diyalog kutusunda a deeri olarak 60 girin ve Apply ile devam edin.
16.
Ayn ekilde ikinci ve nc kol arasnda da a snrlamas tanmlayacaz. Aada

gsterilen yzeyleri iaretleyin (ilk olarak nc kolun yan yzeyini sein).
17.
Diyalog kutusunda a deeri olarak 30 girin ve OK ile devam edin.
18.
Modelimiz aadaki gibi olacaktr.
531
532
SAYISAL GRAFK
19.
imdi de, modelin farkl konumsal durumlarn tanmlayacaz.
20.
Browser penceresinde, Representation ikonunun altnda bulunan Position ikonunu

iaretleyin ve sa tu mensnden New komutunu altrn.
21.
master konumu dnda yeni bir konum daha tanmlanm olur.
22.
PositionalRep1 ikonunu arka arkaya iki kere iaretleyin. konun ismini deitireceiz. Yeni
isim olarak Minimum yazn.
23.
Minimum ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Copy komutunu altrn. kinci

bir kopya daha yaratlr.
24.
Ayn ekilde bir kopya daha yaratn. Dier ikonlarn isimlerini srasyla Maksimum ve
Serbest olarak deitirin.
25.
Minimum ikonu aktifken, Kol1 parasnn altndan Angle (0,00 deg) snrlamasn
bulun ve iaretleyin. Sa tu mensnden Override komutunu altrn.
26.
Diyalog kutusunda Value altndan Override seeneini iaretleyin ve deer olarak 45

girin. OK ile devam edin.
27.
Kol1 parasnn altndan Angle (60,00 deg) snrlamasn bulun ve iaretleyin. Sa tu

mensnden Override komutunu altrn.
28.

SAYISAL GRAFK
29.

30.

31.
32.
Browser penceresinden, Maksimum ikonunu ift tklayn.
33.

34.

35.

36.

37.
38.
Browser penceresinden, Serbest ikonunu ift tklayn.
39.

40.
Diyalog kutusunda Suppression altndan Override seeneini iaretleyin ve listeden

Suppress sein. OK ile devam edin.
533
SAYISAL GRAFK
534
41.

42.

43.

44.

45.
Modeli tutup ekitirdiinizde, model serbeste hareket edecektir.
46.
Buna gre, modelin farkl konumsal temsilini tanmlam olduk. Minimum olanda
modelimiz en uzaa eriecek, Maksimumda en yksee ve Serbestte ise serbest olarak
hareket edecektir.
47.
Browser penceresinden, master ikonunu ift tklayn.
48.
Modeli kaydedin.
49.
imdi de bunlarn teknik resim grnlerini kartacaz.
50.
FILE mensnn altndan New komutunu altrn.
51.
Standard.idw sein ve OK ile devam edin.
52.
Inventor panelinden Base View komutunu altrn.
53.
Dier pencerede modelimiz ak olduu iin, bu model otomatik olarak alnr.
54.
Diyalog kutusunda Orientation altndan Bottom ve Style altndan Shaded sein.
55.
Options blmne girin ve burada, Positional Representation altndan Minimum sein.

Grn sayfaya yerletirin.
56.
Inventor panelinden Base View komutunu yeniden altrn.
57.
Yine Bottom ve Shaded sein.
58.
Options blmne girin ve burada, Positional Representation altndan bu sefer

Maksimum sein. Grn sayfaya yerletirin.
59.
Grnler yandaki gibi olacaktr.
SAYISAL GRAFK
60.
Bu grnler ile model arasnda tam bir ilikisellik vardr.
61.
Bu zellii kullanarak, montajlarnzn farkl konumsal temsillerini yaratabileceinizi grdk.

Altrmann sonu.
535
SAYISAL GRAFK
Altrma 9: Akll akmalar

Akll akma (iMates), montajlamay kolaylatran ve hzlandran bir zelliktir. Akll
akmalar kullanlarak, paralara nasl montajlanaca retilir. Bu altrmamzda, akll
akmalar ile neler yapabileceinizi gstereceiz.
536
1.
AKILLI_CAKISMA dizini altndan 10_imate1.iam dosyasn Autodesk Inventor ile an.
2.
Bu parada 6 adet delik bulunmaktadr. Bunlardan 4 2 mm apnda, 2si ise 4 mm

apndadr. Deliklere toplam 6 adet cvata yerletireceiz. Bunun iin de akll akmalar
kullanacaz.
3.
Akll akmalar kullanabilmek iin, akma zelliklerini karlkl olarak paralarda

tanmlamamz gerekiyor.
4.
lk olarak montaj dosyasndaki 10_p1 parasna ift tklayn ve bu paray aktif duruma
getirin.
5.
Para modelleme ortamna geilir. Inventor panelinden Create iMate komutunu altrn.
6.
Create iMate diyalog kutusunda Insert seeneini iaretleyin.
7.
Aada gsterildii gibi, deliin kenarn iaretleyin ve OK ile devam edin.
8.
Broswer penceresinde, iMates diye bir klasr alr ve bunun altnda iInsert:1 isimli akll
akma uygulanm olur.
9.
Ayn ekilde kelerde bulunan dier 3 delik iin de ayn akll akmalar uygulayn.
Browser penceresinde, iMates altndaki dizin tm akll akmalar listeleyecektir.
SAYISAL GRAFK
10.
Browser penceresinde, iMates altndaki dizinde bulunan akll akmalarn isimlerini

deitireceiz. Bunlara M1.6 ismini girin. sim deitirmek iin ksa aralklarla ikonu
farenin sol tuu ile iaretleyin.
11.
sim deiiklii sonucu Browser penceresi aadaki gibi gzkecektir.
12.
simleri deitirmemizin anlam u: Akll akmalarn doru bir ekilde yaplabilmesi iin,
karlkl montajlanacak paralardaki bu isimlerin ayn olmas gerekiyor.
13.
Inventor panelinden Create iMate komutunu yeniden altrn.
14.
15.
imdi de iki byk delik iin benzer snrlamalar tanmlayn.
16.
Broswer penceresinde, iMates klasr altnda iInsert:5 ve iInsert:6 isimli akll

akma uygulanm olur.
17.
Bunlarn da isimlerini deitirin. rnein M3.5 girin.
18.
imdi, karlk gelecek parada ayn ilemleri yapacaz.
19.
10_M1.6.ipt dosyasn an.
20.
Inventor panelinden Create iMate komutunu altrn.
21.
22.
Aada gsterildii gibi, dairesel kenar iaretleyin ve OK ile devam edin.
23.
Browser penceresinde, iMates altndaki dizinde bulunan akll akmann ismini M1.6
olarak deitirin.
24.
Dosyay kaydedin ve kapatn.
537
SAYISAL GRAFK
538
25.
10_M3.5.ipt dosyasn an.
26.
27.
28.
Aada gsterildii gibi, dairesel kenar iaretleyin ve OK ile devam edin.
29.
Browser penceresinde, iMates altndaki dizinde bulunan akll akmann ismini M3.5
olarak deitirin. Dosyay kaydedin ve kapatn.
30.
Montaj dosyasna geri dnn.
31.
32.
Alan diyalog kutusundan 10_M1.6.ipt dosyasn sein. Diyalog kutusundaki Use iMate
seeneini de iaretlemeyi unutmayn.
33.
Open ile devam edin.
34.
Cvata doru delie otomatik yerleir ve montaj snrlamas da uygulanr.
35.
Ayn ekilde dier delik iin de 10_M1.6.ipt parasn izime yerletirin.
36.
ki byk delik kald. Bunlar iin 10_M3.5.ipt parasn sein.
37.
10_p1 parasna ift tklayarak bunu aktif duruma getirin.
38.
39.
Create iMate diyalog kutusunda Mate ve Solution altndan da Flush seeneini

iaretleyin.
40.
Aada gsterildii gibi, sac parann alt yzeyini sein ve Apply ile devam edin.
41.
kinci olarak ortadan geen alma dzlemini sein ve OK ile devam edin.
SAYISAL GRAFK
42.
Browser penceresinde, iMates altndaki dizinde yeni akmalar tanmlanm olur.
43.
Bunlar iaretleyin ve sa tu mensnden Create Composite komutunu sein.
44.
Bu sayede, iki akma birlikte dikkate alnr ve uygulanr.
45.
Elbette ayn akmay kar taraftaki para iin de tanmlamamz gerekiyor.
46.
10_p2.ipt dosyasn an.
47.
48.
Create iMate diyalog kutusunda Mate ve Solution altndan da Flush seeneini

iaretleyin.
49.
Aada gsterildii gibi, parann alt yzeyini sein ve Apply ile devam edin.
50.
kinci olarak ortadan geen alma dzlemini sein ve OK ile devam edin.
51.
Browser penceresinde, iMates altndaki dizinde yeni akmalar tanmlanm olur.
52.
Bunlar iaretleyin ve sa tu mensnden Create Composite komutunu sein.
53.
Dosyay kaydedin ve kapatn. Montaj dosyasna geri dnn.
54.
55.
Alan diyalog kutusundan 10_p2.ipt dosyasn sein. Diyalog kutusundaki Use iMate
seeneini de iaretlemeyi unutmayn.
56.
Paramz otomatik olarak yerine yerleir.
57.
Akll akmalarn bir zellii daha vardr. Ondan da bahsedip, bu altrmay bitirelim.
58.
Montajlamas yaplm bir parann montaj snrlamalar akll akma olarak kaydedilebilir.
539
SAYISAL GRAFK
59.
60.
Alan diyalog kutusundan 10_M4.ipt dosyasn sein. Diyalog kutusundaki Use iMate
seenei seili de olsa, Open ile devam ettiinizde, otomatik bir yerletirme olmadn
greceksiniz. Autodesk Inventor sizden, yeni parann yerini sorar. Bir yere paray
yerletirin.
61.
Inventor panelinden Constraint... komutunu altrn.
62.
Insert seeneini sein ve aada gsterildii gibi cvatay delie yerletirin.
63.
Browser penceresinde 10_M4 parasn sein ve sa tu mensnden Infer iMates

komutunu altrn.
64.
65.
OK ile devam edin.
66.
Dikkat ederseniz, montaj snrlamas akll snrlama olarak para tanmna eklenmi olur.
67.
Bylece, montajlanm paralarn snrlama bilgilerini de akll snrlama olarak paraya

kaydedebilir ve bu bilgiyi o paray montajlarken kullanabilirsiniz.
Altrmann sonu.
540
SAYISAL GRAFK
Altrma 10: ereve (Skeleton) Modelleme

Bu altrmamzda, ereve benzeri montajlarn Autodesk Inventor ile kolayca ve parametrik
olarak nasl modellenebileceini greceiz. ereve modelleme, baz yerlerde Skeleton
Modeling olarak gemektedir. En basit tanmyla, bir montaj modelin atsn ya da
erevesini kurmak iin kullanlr. ereve modellemede, birok eskizden oluan bir model
vardr; bu model, ereveyi oluturan deiik paralarn oluturulmasnda kullanlr.
1.
CERCEVE_MODELLEME dizini altndan 10_Cerceve_Modelleme.ipt dosyasn

Autodesk Inventor ile an. Dosyann iinde birok eskiz ve alma unsurlar greceksiniz.
2.
Bu dosyada bulunan eskiz ve alma unsurlar, kresel bir kabn yerletirilecei ereve
modelinin yap talarn ierir. ereve modelleme, daha ok statik modeller iin uygundur.
Dosyada bulunan nesneler biraz kark gzkebilir. O yzden, burada yer alan nesnelere
biraz daha yakndan bakalm.
3.
Browser penceresinde, End of Part ikonunu sein ve bunu SERIT YUZEY ikonunun
hemen altna srkleyin.
4.
Standart ara ubuundan Look At komutunu altrn ve Browser penceresinden

DAIRESEL SERIT ESKIZ ikonunu iaretleyin.
5.
Kresel yzey, dosyadaki temel unsurdur. Krenin ap, ereve modelini belirler. Bunu daha
sonra greceiz. Sa tarafta bulunan ve kalnl 10 mm, genilii de 100 mm olarak gzken
eskiz, kresel kabn yerleecei yeri gsterir.
6.
Browser penceresinde, End of Part ikonunu sein ve bunu Work Plane - ALT CERCEVE
ikonunun hemen altna srkleyin. Ortaya kan alma dzlemleri, erevenin boyutlarn
belirleyecektir.
7.
Browser penceresinde, End of Part ikonunu sein ve bunu AYAKLAR ikonunun hemen
altna srkleyin. Eskize plandan bakarsanz, bu eskizi daha iyi grebilirsiniz.
541
SAYISAL GRAFK
8.
Burada bulunan kare profiller, erevenin ayaklarn tanmlar. Bunlarn boyutlar, kullanc
tanml parametreler tarafndan kontrol edilir. 50 mm lsne ift tkladnzda, kullanlan
parametreyi grebilirsiniz.
9.
Browser penceresinde, End of Part ikonunu sein ve bunu en alta srkleyin.

Montajn Oluturulmas
542
1.
Browser penceresinde, End of Part ikonunu sein ve bunu en alta srkleyin.
2.
FILE>>NEW komutu ile Standard(mm).iam ablonunu kullanarak yeni bir montaj dosyas
an.
3.
Inventor panelinden Create Component komutunu altrn. Diyalog kutusunda, para ismi
olarak SERIT girin; Constrain sketch plane to selected face or plane seeneini kapatn.
OK ile devam edin.
4.
izim ekranndayken sa tu mensnden Finish Sketch komutunu altrn ve daha sonra

Browser penceresinden Sketch1i seerek silin.
5.
Inventor panelinden Derived Component komutunu altrn.
6.
10_Cerceve_Modelleme.ipt dosyasn bulun ve Open ile an.
7.
Diyalog kutusunda Sketches yanndaki + iaretine basn. Sadece DAIRESEL SERIT

ESKIZI seilecek. Dierlerini aada gsterilen ikon durumuna getirin. Ayrca, Work
Geometry, Surfaces ve Exported Parameters bilgilerini de kaldrn. OK ile devam
edin.
SAYISAL GRAFK
8.
Sadece aada gsterilen nesneler kalr.
9.
Inventor panelinden Revolve komutunu altrn.
10.
Aada gsterilen profili ve ekseni iaretleyin. OK ile devam edin.
11.
izim ekranndayken sa tu mensnden Finish Edit komutunu altrn. imdi srada

ayaklarn modellenmesi var.
12.
Inventor panelinden Create Component komutunu altrn. Diyalog kutusunda, para ismi
olarak AYAK girin. OK ile devam edin.
13.
Browser penceresinde, Assembly1 altnda bulunan Origin klasrnn altndan XY

dzlemini iaretleyin.
14.

15.
16.
Diyalog kutusunda Sketches yanndaki + iaretine basn. Sadece AYAKLAR

seilecek. Work Geometry yanndaki + iaretine basn. Work Plane ALT CERCEVE
kalsn dierlerini kapatn. Surfaces ve Exported Parameters bilgilerini de kapatn. OK
ile devam edin.
543
SAYISAL GRAFK
17.
18.
Profil olarak aadaki profili sein. ki profilden herhangi birini semeniz yeterlidir.
19.
Diyalog kutusunda, Extents altndan To sein ve eskiz ile birlikte gelen alma
dzlemini iaretleyin. OK ile devam edin.
20.
alma dzlemini gizleyin.
21.
Montaj ortamna geri dnn.

ereve Alt Montajnn Oluturulmas
Bu blmde, erevenin yan kenarlarn oluturacaz.
544
1.
Inventor panelinden Create Component komutunu altrn. Diyalog kutusunda, File

Type altndan Assembly sein ve montajn ismi olarak CERCEVE girin.
2.
Browser penceresinde, Assembly1 altnda bulunan Origin klasrnn altndan XY

3.
Inventor panelinden Create Component komutunu altrn. Diyalog kutusunda parann

ismi olarak LAYOUT girin. OK ile devam edin.
4.

5.
6.
7.
Diyalog kutusunda Sketches yanndaki + iaretine basn. Sadece CERCEVE ESKIZI

seilecek. Ayrca, Work Geometry, Surfaces ve Exported Parameters bilgilerini de
kaldrn. OK ile devam edin.
SAYISAL GRAFK
8.
Alt montaj ortamna geri dnn.
9.

ismi olarak YATAY girin. OK ile devam edin.
10.
Browser penceresinde, CERCEVE montaj ikonu altnda bulunan Origin klasrnn

altndan XY dzlemini iaretleyin. OK ile devam edin.
11.

12.
13.
14.

seilecek. Ayrca, Work Geometry ve Surfaces bilgilerini de kaldrn. Exported
Parameters ise kalsn. Parametreleri, unsur ilemlerinde kullanacaz. OK ile devam edin.
15.
16.
st profili sein. Ekstrzyon derinlii olarak TupBuyukluk yazn ve yn da doru verin.
17.
OK ile devam edin.
18.
Parann drt uzun kenarna 5 mmlik yuvarlamalar ekleyin.
19.
Shell komutunu altrn. Remove Faces ile parann sa ve soldaki yzeylerini sein.
Thickness olarak TupKalinlik girin. OK ile devam edin.
20.
Bylece ii bo bir para yaratm olduk.
Diyagonal Parann Tanmlanmas

1.
2.

ismi olarak DIYAGONAL girin. OK ile devam edin.
3.
Browser penceresinde, CERCEVE montaj ikonu altnda bulunan Origin klasrnn

altndan XY dzlemini iaretleyin. OK ile devam edin.
4.

5.
6.
7.

seilecek. Ayrca, Work Geometry ve Surfaces bilgilerini de kaldrn. Exported
Parameters ise kalsn. Parametreleri, unsur ilemlerinde kullanacaz. OK ile devam edin.
8.
545
SAYISAL GRAFK
9.
546
Diyagonal profili sein. Ekstrzyon derinlii olarak TupBuyukluk yazn ve yn da

doru verin. OK ile devam edin.
10.
Parann drt uzun kenarna 5 mmlik yuvarlamalar ekleyin.
11.
Shell komutunu altrn. Remove Faces ile parann sa ve soldaki yzeylerini sein.
Thickness olarak TupKalinlik girin. OK ile devam edin.
12.
13.
14.
Browser penceresinde, CERCEVE:1 ikonuna ift tklayarak, alt montaja gein.
15.
Alta bir profil daha yerletireceiz. Bunun iin yeni bir profil oluturmak yerine yatay
profilin bir kopyasn kullanmak yeterlidir.
16.
izim ekrannda ya da Browser penceresinde, YATAY profili sein ve sa tu mensnden

Copy komutunu altrn.
17.
Yine sa tu mensnden Paste komutunu altrn.
18.
Inventor panelinden Place Constraint komutu ile aada gsterildii gibi Flush
snrlamas tanmlayn.
19.
Aada gsterilen yzeyler arasnda ikinci bir Flush snrlamas daha tanmlayn.
SAYISAL GRAFK
20.
Place Constraint diyalog kutusunda, Solution altndan Mate sein.
21.
Aadaki yzey ile eskiz kenarn iaretleyin:
22.
Son olarak, profillerden erite uzayan paralar tanmlayacaz. Bunun iin ilk olarak eritten
trettiimiz bir yzeyi kullanacaz.
23.

ismi olarak DESTEK_SOL girin. OK ile devam edin.
24.
Browser penceresinde, CERCEVE altnda bulunan Origin klasrnn altndan XY

25.

26.
27.
28.
Diyalog kutusunda seilecek ve seilmeyecek nesneler unlar:

- Sketches altndan sadece DESTEK ESKIZI seili olacak.
- Work Features ve Exported Parameters seilmeyecek.
- Surfaces altndan sadece SERIT YUZEY seili olacak.
29.
Aadaki diyalog kutusu seilecek ve seilmeyecek nesneleri gstermektedir.
30.
OK ile devam edin. iziminiz aadaki gibi olacaktr:
547
SAYISAL GRAFK
548
31.
32.
Kesit olarak soldaki kare profili sein.
33.
Diyalog kutusunda, Extents altndan To sein ve erit yzeyi iaretleyin.
34.
OK ile devam edin. Seilen kare kesit, iaretlenen yzeye kadar uzatlarak kat model
oluturulur:
35.
Sa tu mensnden Finish Edit ile CERCEVE alt montajna geri dnn.
36.
Sadaki profil iin de yukardaki admlar tekrarlayn. Parann ismini DESTEK_SAG

olarak tanmlayn.
37.
Sonuta modelimiz aadaki gibi olacaktr:
SAYISAL GRAFK
38.
DESTEK_SOL ve DESTEK_SAG paralarn aktif duruma getirerek,

Cerceve_Modelleme.ipt ikonu altndan Derived Surface1i iaretleyerek sa tu
mensnden grnrln kapatn.
38.
Browser penceresinde, AYAK:1 parasn tutun ve aada gsterildii gibi CERCEVE

alt montaj altndaki Layout:1 paras altna srkleyin.
39.
Diyalog kutusunu OK ile gein.
40.
CERCEVE alt montaj altndaki tm paralar seerek, bunlar sa tu mensnden

Grounded ile sabitleyin. Ayrca, Layout:1 parasn gizleyin.
41.
Inventor panelinden, Pattern Component komutunu altrn.

Not: CERCEVE alt montaj ortamnda olmanz
gerekmektedir.
42.
LAYOUT dndaki tm paralar sein.
43.
Diyalog kutusunda eksenel dizileme blmne gein ve eksen dmesine basn.
44.
Eksen olarak CERCEVE alt montaj altndaki Origin klasrnn altndan Y eksenini
iaretleyin.
45.
Adet 4 ve a da 90 olacak. OK ile devam ettiinizde, dier blmler de oaltlm

olur.
46.
Sa tu mensnden Finish Edit ile ana montaj ortamna dnn. Modelimiz aadaki gibi
olacak:
549
SAYISAL GRAFK
Not: Paralarn renklerini deitirerek, modeli daha iyi

grebilirsiniz.
Montaj Gncellemek
1.
Montajda yer alan bileenler aslnda tek bir IPT (para) dosyas tarafndan kontrol edilir. erit
apn deitirelim ve deiiklikleri grelim.
2.
FILE mensnn altndan Open komutu ile CERCEVE_MODELEME.IPT dosyasn

an.
3.
TOOLS mens altndan Parameters komutunu altrn.
4.
Diyalog kutusunda, User Parameters blmn bulun ve burada KureCap parametresinin

deerini 900 yapn.
5.
Dosyay kaydederek kapatn.
6.
Montaj dosyasnda standart ara ubuunda Global Update komutunu altrn.
7.
Modelimiz, ap deiiklii sonucunda gncellenecektir:
Altrmann sonu.
550
SAYISAL GRAFK
Altrma 11: Otomatik Limitler

Bu altrmada, para zerinde otomatik limitlerin kullanmn greceiz.
1.
OTOMATIK_LIMITLER dizini altndan 10_Oto_Limit.ipt dosyasn Autodesk Inventor

ile an.
2.
lk olarak eskize geri dnp, ller arasnda matematiksel bir iliki kuralm.
3.
Browser penceresinde, Sketch1 eskizine ift tklayn.
4.
Eskiz ortamna geilir.
5.
10 lsne ift tklayn.
6.
l kutucuuna d0 / 2,5 mm ifadesini girin.
7.
Standart ara ubuundan Update ile devam edin.
8.
imdi otomatik limitler tanmlaya balayabiliriz. Inventor panelinden AutoLimits ile

otomatik limitlerin tanmland yere gelin.
9.
AutoLimits Settings komutunu altrn.
10.
Default Visibility altndaki seenekleri aadaki gibi iaretleyin.
551
SAYISAL GRAFK
552
11.
Sol taraftaki AutoLimits altndaki listeden Diameter sein.
12.
Boundary blm aadaki gibi olacak.
13.
Sol taraftaki AutoLimits altndaki listeden Length sein.
14.
Boundary blm aadaki gibi olacak.
15.
OK ile devam edin. Bylece, uzunluk limiti iin snrn al ve st deerlerini +/- 1; ap
iinse +/- 10 olarak tanmladk.
16.
lk limitimizi tanmlayalm. Inventor panelinden Dimensional AutoLimits komutunu

altrn.
17.
Soldaki ikonlardan, Diameter AutoLimits ikonunu sein.
18.
Aada gsterildii gibi, 25 apl dairenin kenarn iaretleyin.
19.
Diyalog kutusunun Boundary sekmesine gein. Burada, Click to add yazan yeri
iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
20.
Dikkat ederseniz, ayarlarda, ap limiti iin +/- 10 girmitik. Bu lnn deerine gre ilk
snrmz 15 mm ile 35 mm arasnda oldu, nk lnn deeri 25 mmdir. Bu snrn rengi
yeildir ve kabul edilebilir snr anlamna gelmektedir.
21.
imdi de dikkat edilmesi gereken ve kabul edilemez snrlar tanmlayalm. Click to add
yazan yeri iaretleyin. Autodesk Inventorun verdii deerleri kabul edelim.
22.
Bu snr da dikkat edilmesi gereken snr anlamna gelir.
23.
Yeniden, Click to add yazan yeri iaretleyin. Bu snr, kabul edilemez snr anlamna
gelecek.
24.
Aadaki gibi st snr kaldrn.
25.
Bu sefer, CTRL tuuna basl tutarak Click to add yazan yeri iaretleyin.
26.
Dikkat ederseniz, en ste dikkat edilmesi gereken snr eklendi. Bunun da alt deerini
kaldrn.
553
SAYISAL GRAFK
27.
imdi de yaptmz tanmlamalar yorumlayalm:

-
Bu ap iin en uygun snrlar (kabul edilebilir olanlar) 15 mm ile 35 mm arasndaki

deerlerdir.
15 mmnin altnda ve 35 mm ile 55 mm arasndaki deerlerde dikkat etmemiz gerekir.
Kabul edilemez olan deer ise 55 mmnin stndeki deerlerdir.
Elbette bu kabulleri, tasarm gereksinimleri asndan alyoruz.
554
28.
OK ile ap limitini kabul edelim.
29.
Otomatik limitlerin baarl bir ekilde tanmlandn belirten diyalog kutusu alr. OK ile
devam edin.
30.
kinci bir limit daha tanmlayacaz. Inventor panelinden Dimensional AutoLimits

komutunu altrn.
31.
Soldaki ikonlardan, Length AutoLimits ikonunu sein.
32.
Aada gsterildii gibi, fx:10 lsnn atanm olduu kenar iaretleyin.
33.
Diyalog kutusunun Boundary sekmesine gein. Burada, Click to add yazan yeri 3 kere
arka arkaya iaretleyin. Snrlar u ekilde olacak:
SAYISAL GRAFK
34.
CTRL tuuna basl tutarak, iki kez daha Click to add yazsn iaretleyin.
35.
Aadaki gibi, ilk snrn alt ve son snrn st deerini kaldrn.
36.
imdi de yaptmz tanmlamalar yorumlayalm:

-
Bu uzunluk iin en uygun snrlar (kabul edilebilir olanlar) 9 mm ile 11 mm arasndaki

deerlerdir.
7 ile 9 mm aras ve 11 mm ile 13 mm arasndaki deerlerde dikkat etmemiz gerekir.
Kabul edilemez olan deerler ise 7 mmnin alt ile 13 mmnin stndeki deerlerdir.
37.
OK ile uzunluk limitini kabul edelim.
38.
Alan diyalog kutusunu da OK ile gein. kinci otomatik limit de tanmlanm olur.
555
SAYISAL GRAFK
39.
imdi de bunlarn nasl altna bakalm.
40.
25 mm lsne ift tklayn ve deerini 30 mm yapn.
41.
Standart ara ubuundan Update ile devam edin.
42.
Dikkat ederseniz, dier l 12 mm oldu ve yannda sar sembol (dikkat edilmesi gereken
deer anlamna) belirdi. Bu uzunluun limitlerini hatrlarsak, 12 mm 4. snrda yer alyor ve
sar sembol ile ifade ediliyor.
43.
30 mm ap lsn 36 mm yapn.
44.
Standart ara ubuundan Update ile devam edin
45.
Dikkat ederseniz, dier l 14,4 mm oldu ve yannda krmz sembol (kabul edilemez deer
anlamna) belirdi. Bu uzunluun limitlerini hatrlarsak, 14.4 mm 5. snrda yer alyor ve
krmz sembol ile ifade ediliyor.
Altrmann sonu.
556
BLM
11
Montaj Konfigrasyonlar
SAYISAL GRAFK
Montaj Konfigrasyonlar ve Akll Montajlar (iAssemblies)

Montaj konfigrasyonlar ile tek bir montaj modelin deiik versiyonlarn hazrlama olana sunulmaktadr. Montaj
konfigrasyonlar, akll paralara (iParts) benzemektedir. Akll paralar ile, bir parann deiik versiyonlarn
hazrlayabilirsiniz. Daha sonra, montaj modellerde, bu versiyonlar arasnda seim yapabilirsiniz. Montaj
konfigrasyonlar ya da Autodesk Inventorda kullanlan ad ile iAssembly ayn ilevi montajlara tamaktadr.
Aadaki ekiller, ayn montajn iki farkl versiyonunu gstermektedir.
Bu montajlara bakarsanz, iki versiyon arasnda boyut ve para deiiklikleri olduunu greceksiniz. Baz paralar
ikinci versiyonda bulunmazken, baz paralarn da boyutlar deimi durumda.
Konfigrasyonlar, zerinde altnz montajn deiik versiyonlar var ise kullanl olur. Konfigrasyonlar ile
tasarm sreci hzlanr. Ana montaj dosyasn kullanarak, bunun deiik versiyonlarn kolayca hazrlayabilirsiniz.
Montaj konfigrasyonlar yarattktan sonra, versiyonlar arasnda kolayca seim yapabilirsiniz. Yukardaki rneklere
geri dnersek, montaj konfigrasyonlar yaratmak iin kullanlan diyalog kutusu iki farkl versiyonu iermektedir.
Konfigrasyon kelimesini hem akll paralar hem de akll montajlar iin kullanyoruz. Yukardaki diyalog kutusunda
olduu gibi, para ya da montajn deiik versiyonlarna, para ya da montajn konfigrasyon elemanlar ad verilir.
558
11. Blm: Montaj Konfigrasyonlar
SAYISAL GRAFK
Bunlarn tm ise para ya da montajn konfigrasyon ailesini oluturur. Tm elemanlar, tablo formatnda tanmlanr
ve saklanr. Bu tabloda, yeni satrlar tanmlayarak, yeni konfigrasyon elemanlar ya da versiyonlar oluturursunuz.
Montaj konfigrasyonlarnda, versiyonlar arasnda yapabileceiniz deiikliklerden bazlar unlardr:
Para unsurlarn gizlemek ya da bileenleri ya da montaj snrlamalarn montajdan kaldrmak;
Unsur ya da llerin parametrelerini deitirmek;
Bileenlerin renk ya da malzeme bilgilerini deitirmek;
iProperty verilerini deitirmek;
Elemanlarn isimlerini deitirmek;
Akll akma (iMate) koullarn deitirmek.
Akll akmalar, para ya da montaj zerinde nceden tanmlanm olan montajlama snrlamalarnn yarsn
tanmlar. zerinde akll akma bilgisi olan bir para ya da montaj izime yerletirdiinizde, dier parann ayn
isimli akll akma zellii karlkl olarak uygulanr ve para otomatik bir ekilde montajlanm olur.
Konfigrasyonlar olutururken, montaj bilgilerinin korunmas iin konfigrasyon elemanlar iinde akll akma
tanmlamalarndan yararlanmanz uygun olur. Geri, akll akmalarn, konfigrasyonlara dahil edilmesi bir
zorunluluk deildir; anca bunlar kullandnzda, ilemler ve istenen sonuca ulamak kolaylar.
imdi de bir montaj konfigrasyonunu, bir rnek ile inceleyelim. Aada, farkl versiyonlar ve bunlarn tabloda
tanmlanm halini gryorsunuz.
Tabloyu incelerseniz, versiyonlar arasndaki farklar grebilirsiniz. Soldan drdnc stn olan Insert36 snrlamas,
ilk versiyonda kullanlm, ikinci versiyonda ise kullanlmamtr. Ayn ekilde ilk versiyonda Insert40 snrlamas
kullanlmazken, ikincisinde kullanlm. Bir baka nokta da, her iki versiyonda kullanlan bileenlerdir. rnein, ilk
versiyonda 200-116T bileeni (paras) kullanlrken, ikincisinde 200-116S bileeni kullanlmtr.
Montaj Konfigrasyonlarnn Yaratlmas

Montaj konfigrasyonu oluturmak istediiniz montaj an ve TOOLS mens altndaki Create iAseembly
komutunu altrn. iAssembly Author diyalog kutusu alr.
559
SAYISAL GRAFK
Burada, konfigrasyon tanmlar iin 7 farkl alan (sekme) bulunmaktadr.

Sekme
Konfigrasyonda Kullanlan zellik
Components
Dahil etmek / dahil etmemek

(include/exclude)
Sabitlenme (grounding) durumu
Uyarlanabilirlik (adaptivity) durumu
Farkl bileen kullanma (Table replace)
Parameters
Snrlamalar
(Parametreler)
Montaj unsurlar
alma unsurlar
Akll akmalar (iMates)
Bileenlerin dizilenmesi
Dier
Properties
zet (Summary)
(zellikler)
Proje (Project)
Fiziksel (Physical)
zel (Custom)
Exclusion
Bileenler
(Dahil Etmemek)
Snrlamalar
Montaj unsurlar
alma unsurlar
Akll akmalar (iMates)
Temsiller (Representations)
Bileenlerin dizilenmesi
(Bileenler)
560
SAYISAL GRAFK
iMates
teleme deeri
(Akll akmalar)
Dahil etmek / dahil etmemek

(include/exclude)
Karlk gelen isim
Sekans numaras
BOM
BOM yaps
(Malzeme Listesi)
BOM adedi (QTY)
Other
Kullanc tanml zellik
(Dier)
Bir montaj konfigrasyonu yaratrken, yapmanz gereken bir konfigrasyon elemanndan (versiyondan) dierine
geite nelerin deieceini gstermektir. Aada, bir montaj konfigrasyonu tanmlamak iin izleyeceiniz admlar
zetlenmitir.
1.
Montaj konfigrasyonu tanmlayacanz montaj an.
2.
Montajdaki paralarn ve montajn akll akma bilgilerini tanmlayn.
3.
Konfigrasyon elemanlar iin deiik koullar (versiyonlar) tanmlayn. Bunun iin, tabloya yeni satrlar
eklemelisiniz.
4.
Her bir satr (versiyon) iin deien nitelikleri tanmlayn.
Bu blmn sonunda yer alan altrma, montaj konfigrasyonlarnn tanmlanmas ve kullanmn rneklemektedir.
561
SAYISAL GRAFK
Altrma: Montajn Akll Montaja Dntrlmesi

Bu altrmada, bir montajn akll bir montaja dntrlmesini ve izlenecek admlar

greceiz.
562
1.
3L Cylinder-1in.iam dosyasn an.
2.
Bu montaj ncelikle inceleyelim. Piston mili (3L Piston) akll bir para olarak tanmlanm
ve montaja yerletirilmitir. Browser penceresinde 3L Piston parasn iaretleyin ve sa
tu mensnden Open ile kendi dosyasnda an.
3.
Dikkat ederseniz, bu para akll bir paradr. Table ikonu altnda, bu para iin
tanmlanm versiyonlar gryorsunuz.
4.
Table ikonu altnda bulunan 3L Piston-01 ikonuna ift tklayn. Bu versiyon aktif duruma
gelir.
SAYISAL GRAFK
5.
Table ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Table... komutunu altrn. Akll

parann tanmland diyalog kutusu alr:
6.
Burada, diyalog kutusunun yapsna biraz bakalm. Kriter (key) olarak tanmlanan kolonlarn
isimleri yannda anahtar sembol yer alr. Diyalog kutusundaki kolonlarn genilii
deitirilebilir. Verify dmesi, hcrelerdeki bilgilerin doru yazlp yazlmadn kontrol
eder.
7.
imdi Options dmesine basn. Aadaki diyalog kutusu alr:
8.
Burada para numaras ve eleman ismi ile ilgili ayarlar yer alr. u anda bu dosyada, Part
Number bilgisi girilmemitir. Eer, Set to Value: ve ardndan Index seenekleri alrsa,
para numaras bilgisi de kolonlara eklenir. Set to Value: altna, parann numarasn
yazabilirsiniz. Default olarak bu deer, dosya ismidir. Index ile versiyonlarn eklenmesi
ile para numaras bilgisinin ardndan gelecek deerler tanmlanr.
9.
Member Name, benzer bir ekilde elemanlarn isimlendirilmesini salar.
563
SAYISAL GRAFK
564
10.
Cancel ve Cancel ile diyalog kutularn kapatn.
11.
imdi bu pistonu batan nasl bir akll paraya dntreceimize bakalm.
12.
FILE mens altndan Save Copy As komutunu altrn ve yeni piston dosyasna 3L
Piston f.ipt ismini verin.
13.
Save ile dosyay kaydedin.
14.
Bulunduunuz dosyay, kaydetmeden kapatn.
15.
Open ile bir nceki admda kaydettiiniz 3L Piston f.ipt dosyasn an.
16.
lk olarak para iin tanmlanm tabloyu silelim. Bunun iin, Browser penceresinde, Table
ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Delete komutunu altrn.
17.
OK ile devam edin.
18.
Para zerinde tanmlanm olan akll para bilgileri silinir.
19.
imdi, akll paray yeniden tanmlayalm. TOOLS mens altndan Create iPart
komutunu altrn. Aadaki diyalog kutusu alr:
20.
Dikkat ederseniz, default olarak Member kolonu alr ve akll parann dosya ismi
grlr.
21.
Yeni bir satr eklemek iin, 1 numaral satrn zerine gelin ve sa tu mensnden Insert
SAYISAL GRAFK
Row komutunu altrn.
22.
kinci bir satr eklenir ve otomatik olarak Member hcresindeki bilgi ikinci versiyonu
tanmlar. Ayn ekilde bir satr daha ekleyin.
23.
Member kolonuna sa tu ile bastnzda, bu kolonun dosya ismi kolonu olarak

tanmlandn grrsnz. Akll para versiyonlarnn kaydedilmesi asnda bu bir
kolaylktr.
24.
Diyalog kutusunu Cancel ile, dosyay da kaydetmeden kapatn.
25.
imdi 3L Cylinder-1in.iam dosyay aktr.
26.
FILE mens altndan Save Copy As komutunu altrn ve yeni piston dosyasna 3L
Cylinder factory.iam ismini verin.
27.
Save ile dosyay kaydedin. OK ile devam edin.
28.
Bulunduunuz dosyay, kaydetmeden kapatn.
29.
Open ile bir nceki admda kaydettiiniz 3L Cylinder factory.iam dosyasn an.
30.
Montaj akll montaj durumuna getirmek iin, TOOLS mens altndan Create iAssembly
komutunu altrn.
565
566
SAYISAL GRAFK
31.
Dikkat ederseniz, 3L Base paras altnda, Table Replace seenei yer alr. Eer,
montajda yer alan bir para, akll para ise, bunun deiik elemanlar akll montajda
kullanlabilir.
32.
Akll montajn versiyonlarn olutururken ilk yapacamz ilem 3L Clevis Bracket isimli
parann bir versiyonda bulunmas, fakat dierinde olmamasnn tanmdr. 3L Clevis
Bracket paras aada gsterilmitir.
33.
Bunun iin, diyalog kutusunun solunda 3L Clevis Bracket ikonunun yanndaki +

iaretine basn. Alt seenekler alr. Burada, Include/Exlude [Include] seeneine ift
tklayn.
34.
Bu ilem ile birlikte, tabloya yeni bir kolon eklenir.
35.
Stroke kolonuyla iimiz yok. O yzden bu kolonu iaretleyin ve sa tu mensnden

Delete Column ile silin.
36.
imdi de montajn ikinci versiyonunu ekleyelim. Bunun iin, 1 numaral satr iaretleyin ve
sa tu mensnden Insert Row komutunu altrn. kinci bir satr eklenir.
SAYISAL GRAFK
37.
kinci versiyonda, 3L Clevis Bracket paras yer almayacak. Bunun iin, 3L Clevis
Bracket kolonunun altnda ikinci satr iin Exclude seeneini iaretleyin.
38.
OK ile montaj akll montaja dntrn.
39.
Browser penceresine Table ikonu yerleir ve burada montajn tanmlanm olan iki
versiyonunu grebilirsiniz.
40.
Aktif versiyon aadaki gibidir.
41.
Table ikonu altndan 3L Clyinder factory-02 ikonuna ift tklayn. kinci versiyon aktif
duruma gelir. Dikkat ederseniz, 3L Clevis Bracket ad verilen para bu versiyonda
bulunmaz.
42.
imdi de bu iki versiyonu ayr ayr sabit diske kaydedelim. Bunun iin, CTRL tuuna basl
567
SAYISAL GRAFK
tutarak, iki versiyon ikonunu da iaretleyin ve sa tu mensnden Generate Files

komutunu altrn.
43.
Alan diyalog kutularn srasyla Yes ve OK ile gein.
44.
FILE mensnn altndan Open komutunu altrn.
45.
Dikkat ederseniz, 3L Cylinder factory isimli bir klasr yer alr. Bunu ift tklayn ve bunun
altnda iki farkl versiyonun kaydedildiini greceksiniz.
46.
Cancel ile diyalog kutusunu kapatn.
47.
imdi de nemli bir zellie bakalm. Akll montajlarn tanmlanmas srasnda

AutoCapture denilen bir zellik kullanlr. Bu zellik aktif duruma getirildiinde, bundan
sonra yaplan tm deiiklikler konfigrasyon tablosuna aktarlr.
48.
Ekranda, konfigrasyon ara ubuu yer alr.
49.
Bu ara ubuunun soldaki ilk ikonu, AutoCapture zelliinin tm versiyonlarda m, yoksa

zerinde allan aktif versiyonda m yaplacan belirtir. ki seenek bulunur:
50.
568
Edit Factory Scope: Montajda yaplan herhangi bir deiiklik, tm versiyonlara

uygulanr.
Edit Member Scope: Montajda yaplan herhangi bir deiiklik, sadece aktif versiyonda
uygulanr.
Buradan, Edit Member Scope seeneini aktif duruma getirin. kinci versiyonun aktif
duruma olmasna dikkat edin.
SAYISAL GRAFK
51.
imdi yapmak istediimiz deiiklik, 3L Base isimli paray baka bir para ile
deitirmektir. Bunun iin, Browser penceresinde, 3L Base parasn sein ve sa tu
mensnden Component altndan Replace komutunu altrn.
52.
3L Base parasn sein ve Open ile devam edin.
53.
Bu para akll bir para olduu iin, hangi versiyonu kullanmak istediiniz sorulur. Alan
diyalog kutusunda, Table sekmesine gidin ve burada 12. satr bulun.
54.
Bu satr iaretleyin ve OK ile devam edin.
55.
Seilen para deitirilir.
569
SAYISAL GRAFK
56.
Daha nce, versiyon baznda deiiklik yapacamz (Edit Member Scope) belirttiimiz iin,
ilk versiyonda herhangi bir deiiklik olmaz, sadece aktif versiyonda bu deiiklik yaplr.
Bunu grmek iin, Browser penceresinde, Table ikonu altndan 3L Cylinder factory-01
ikonuna ift tklayn.
57.
Bir de tabloya bakalm. Bunun iin, Table ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Edit
Table komutunu altrn. Tabloya yeni bir kolon eklenmitir.
58.
lk versiyonda, 3L Base parasnn 3L Base-04 versiyonu, ikinci versiyonda ise 3L

Base-12 versiyonu kullanlr.
59.
OK ile devam edin.

Altrmann sonu.
570
BLM
12
Tasarm Hzlandrc
SAYISAL GRAFK
Tasarm Hzlandrc (Design Accelerator)

Tasarm Hzlandrc (Design Accelerator), gerek dnya koullarna gre, hz, g ve malzeme gibi, standart
mekanik sistemler tanmlamanz salayan zel bir aratr. Tasarm Hzlandrc paraya ayrlmaktadr:
Standart Bileenler
Mekanik Hesaplamalar
Mhendisin El Kitab
Tasarm Hzlandrclara, montaj dosyalarnda ulalr. Bir montaj dosyas an ve Assembly Panel yazsnn zerine
sol tu ile tklayn. Burada, Design Accelerator seeneini iaretleyin.
Inventor panelinde Tasarm Hzlandrclar listelenir.
Standart Bileenler
Standart bileenler ierisinde bulunan paralar ve mekanik sistemler, gerek dnya koullarna gre seim yaplarak
izime yerletirilir. rnein, bir cvata balant tanmlamak istediinizde, cvata balantsn tanmlayan tm elemanlar
ktphaneden seilir, balantnn uygulanaca plakalar gsterilir. Autodesk Inventor, otomatik olarak delikleri aar,
montaj snrlamalarn uygular. Sonuta standart bileenler, makine tasarmnda sklkla kullanlan paralarn ve
mekanik sistemlerin hesaplanarak seimini salamaktadr, bylece byk bir hz ve verimlilik sunmaktadr.
Standart bileenler altnda aadaki paralar ve mekanik sistemler bulunmaktadr:
Cvata balantlar
Miller
572
SAYISAL GRAFK
O-ringler
Dililer (dz, konik)
Kay ve zincir sistemleri
Sonsuz vidalar
Yaylar
Pimler
Kamlar
Mekanik Hesaplamalar
Mekanik hesaplamalar sayesinde, tasarmlarnzn hatasz ve tanmlanan koullara tamamen uygun olmasn
salayabilirsiniz. Tasarm Hzlandrc aadaki mekanik hesaplama seeneklerini sunmaktadr:
Kaynaklarn dayanm hesab
Rulman hesab
Mil ve deliklerin geme hesab
Tolerans hesab
Fren sistemlerinin hesab ve izimi
Plakalarn tasarm ve analizi
Mhendisin El Kitab
Mhendisin El Kitab, mhendislik teorileri, formlleri ve makine tasarmnda kullanlan algoritmalar ieren
elektronik bir bavuru kaynadr. Bylece, referans kitaplar kartrmaya gerek kalmadan, istediiniz bilgiler elinizin
altndadr.
Tasarm Hzlandrc Komutlarna Ulam

Tasarm Hzlandrc zelliklerine montaj ortamnda (IAM dosyalarnda) Inventor panelinden ulaabilirsiniz. Inventor
panelinde, Assembly Panel yazan yere sol tu ile tkladnzda Design Accelerator seenei grlr.
573
SAYISAL GRAFK
Bu seildiinde, Tasarm Hzlandrc komutlar alr.
574
SAYISAL GRAFK
Standart Bileenler
Standart bileenler, mil, dili, cvata balantlar, yaylar gibi standart paralar ve mekanik sistemleri ierir.
Cvata Balantlar
Cvata balantlar, Bolted Connection ikonuna ift tklatlarak alr.
Design sekmesi, balantnn tanmlanmasn salarken, Calculation ve Fatigue Calculation balantlarn

hesaplama aralarn ierir. Calculation seildiinde aadaki blm alr:
Burada, sa stteki Enable/disable fatigue calculation

ikonu ile yorulma hesabnn yaplp yaplmayaca
tanmlanr. Bu dme iaretlendiinde, Fatigue Calculation sekmesi de alr ve kullanlabilir.
575
SAYISAL GRAFK
Design blmne geri dnersek, burada, ilk olarak Type altndan balant tipi seilir. Paralar boydan boya delen
balant ile kr cvata balants tipleri yer alr. Buradaki seime gre, Placement altndan seenekler ile balantnn
yeri tanmlanr.
Yerleimin tanmlanmas ile sa taraftaki seenekler alr. Burada, istenen cvata balants elemanlar seilir.
Bir yandan da, model zerinde balantnn n grnm grlr.
576
SAYISAL GRAFK
Miller ve Kamalar
Shaft komutu ile miller tasarlanr.
Parallel Spline Connection ve Involute Spline Connection komutlar ile deiik mil profilleri tanmlanr.
577
SAYISAL GRAFK
Key Connection komutu ise kama balantlar yaratmak iin kullanlr:
Cam komutunu ise kam hesab yapmak iin kullanabilirsiniz.
Dililer
Bu seenek ile deiik dili sistemleri seebilir ve bunlar montaj ortamna yerletirebilirsiniz. Spur Gears
komutuna girdiinizde aadaki diyalog kutusu alr:
578
SAYISAL GRAFK
Calculation blm hesaplama ile dili seimini salar.
OK ile dililer izime yerletirilir.
579
SAYISAL GRAFK
Rulmanlar
Rulman seimi ve bunlarn izime yerletirilmesi iin kullanlr.
Yaylar
Deiik tipte yay seimi ve izime yerletirilmesi iin kullanlr.
Kaylar, Kasnaklar ve Zincir Sistemleri
V-belts seenei ile izime kay ve kasnaklar yerletirilir. Aadaki diyalog kutusu alr:
580
SAYISAL GRAFK
Chains komutu ise zincir dililerinin ve zincirin bunlar arasnda dolanmasn tasarlar.
Pimler
izime pimler yerletirmek iin kullanlr.
581
SAYISAL GRAFK
O-Ringler
O-ringler tanmlamak iin kullanlr. lk olarak, o-ring seiminin hangi detayda yaplaca sorulur. Alan diyalog
kutusunda, Designer seenei, daha basit kriterler ile o-ring seimini salarken, dieri daha detayl bir seim salar.
Srayla alan diyalog kutular ile o-ring tipi ve zellikleri seilir ve izime yerletirilir.
582
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Mil Tasarm

1.
2.
FILE > NEW ile yeni bir montaj dosyas (IAM) an.
3.
Assembly Panel yazsn iaretleyin ve alan listeden Design Accelerator komutunu

altrn.
4.
Inventor panelinden Shaft komutunu altrn..
5.
6.
Burada ilk mil paras aktiftir. Sadaki ikonlardan Retaining Ring Groove (soldan ikinci
ikon) sein ve boyutlar aadaki gibi girin.
7.
kinci mil parasn iaretleyin ve aktif duruma getirin. Sadaki ikonlardan Retaining Ring
Groove (soldan ikinci ikon) sein ve boyutlar aadaki gibi girin.
583
SAYISAL GRAFK
8.
nc mil parasn iaretleyin ve aktif duruma getirin. Sadaki ikonlardan No Groove

(soldan birinci ikon) sein ve boyutlar aadaki gibi girin.
9.
Drdnc mil parasn iaretleyin ve aktif duruma getirin. Sadaki ikonlardan Keyway
(soldan nc ikon) sein ve boyutlar aadaki gibi girin.
10.
DEL tuunu kullanarak, kalan mil paralarn silin. Milimiz aadaki gibi olacak.
11.
12.
Finish ile mili aadaki gibi izime yerletirin.
Altrmann sonu.
584
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Standart Paralarn Modele Yerleimi

Bu altrmada, standart paralarn model ortamna yerletirilmesini greceiz.
1.
11_Uzun_Mil.iam dosyasn an.
2.
lk olarak mil zerine, standart paralar ktphanesinden bir rulman yerletireceiz. Bunun
iin, Inventor panelinden Place from Content Center... komutunu altrn.
3.
Soldaki listeden, SHAFT PARTS > BEARINGS > ROLLER BEARINGS > CYLINDRICAL
ROLLER BEARINGS altndan DIN 5412 T1 N parasna ift tklayn.
4.
Dikkat ederseniz, boyut olarak bir bilgi bize sorulmad. Bunun nedeni AutoDrop isimli
zelliin olmas. Bu zellik sayesinde, standart parann yerletirilecei kenara fareniz ile
gelip bir sre beklerseniz, buraya uygun para boyutu otomatik olarak bulunur. rnein
henz iaretlemeden, aada gsterilen kenarn zerine gelin ve bekleyin.
585
5.
Otomatik olarak bu kenara uygun boyut bulunur ve grntlenir. imdi de aada gsterilen
kenarn zerine gelin ve bekleyin.
6.
Yine otomatik olarak boyut bulunur. Bu kenar iaretleyin. imdi AutoDrop ara ubuu
alr.
7.
Edit Component ile ilgili parann tablosu alr ve burada istenen boyut seilip izime
yerletirilebilir.
8.
586
SAYISAL GRAFK
ikonu ile para izime yerletirilir.
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
587
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Cvata Balantlar

Bu altrmada, cvata balantlarnn oluturulmasn ve dzenlenmesini greceiz.
588
1.
11_Kayis_Sistemi.iam dosyasn an.
2.
Inventor panelinden Place from Content Center komutunu altrn.
3.
Soldaki listeden FASTENERS > BOLTS > SOCKET HEAD cvata ailesini iaretleyin ve
sadaki pencerede DIN EN ISO 4762 cvatasna ift tklayn.
4.
Aada gsterilen dairsel kenarn zerine gelin ve bir sre bekleyin. Otomatik olarak uygun
boyut bulunur.
SAYISAL GRAFK
5.
6.
Bu kenar iaretleyin.
AutoDrop ara ubuu alr. Burada, Bolted Connection
ikonunu iaretleyin.
7.
Bylece, cvata balants diyalog kutusu alr.
8.
Balantnn balang dzlemi halihazrda tanmlanmtr. Diyalog kutusunda Circular

Edge dmesi aktiftir. Dairsel kenar bir kere daha iaretleyin. Daha sonra balantnn bitim
dzlemini gstermek iin alt plakann alt yzeyini iaretleyin.
9.
Diyalog kutusuna dikkat ederseniz, Cvata ve delik zellikleri tanmland. imdi de cvatann
hemen sonrasna bir pul yerletirelim.
589
SAYISAL GRAFK
590
10.
Diyalog kutusunda DIN EN ISO 4762 cvatasnn hemen arkasndan gelen Click to add a
fastener yazsn iaretleyin. Aadaki pencere alr:
11.
Bu pencerede, DIN 127 withdrawn pulunu iaretleyin.
12.
Pul, balantya eklenir.
13.
Diyalog kutusunda DIN 127 - withdrawn pulunun hemen arkasndan gelen Click to add a
fastener yazsn iaretleyin.
14.
Bu sefer, DIN 125 1-A pulunu iaretleyin.
15.
imdi de balantnn bitimine para yerletirelim.
16.
Diyalog kutusunda en sonda bulunan Click to add a fastener yazsn iaretleyin.
17.
DIN 125 1-A pulunu iaretleyin. Balantmz aadaki gibi olacaktr.
SAYISAL GRAFK
18.
Son olarak bir de somun ekleyelim. Diyalog kutusunda en sonda bulunan Click to add a
fastener yazsn iaretleyin.
19.
DIN EN 24 032 somununu iaretleyin.
20.
Cvatann boyu tam olarak uygun deil. Bunun iin, gerekirse bak anz deitirerek,
krmz oku aaya doru srkleyin ve uygun boyu ayarlayn.
21.
Balanty yerletirmeden nce, tanmlanan bu balanty ablon olarak kaydedebiliriz. Eer,

diyalog kutusunun alt tarafndaki ablonlar gremiyorsanz, diyalog kutusunun sa alt
tarafndan bulunan >> dmesine basn. ablonlar blm alr.
22.
Burada bulunan Add dmesine basn.
591
SAYISAL GRAFK
592
23.
ablona bir isim verebilirsiniz. Bunun iin aadaki diyalog kutusu alr.
24.
OK ile devam edin. Cvata balants, ablonlara eklenir.
25.
Apply ile cvata balantsn modele yerletirin.
26.
Komutta kmadan, ikinci balanty da tanmlayabiliriz.
27.
Start Plane ile aada gsterilen yzeyi iaretleyin.
28.
Circular Edge ile aada gsterilen dairesel kenar iaretleyin.
29.
Termination ile alt plakann en alt yzeyini iaretleyin.
30.
Daha nce, ablonlara kaydettiimiz cvata balantsn kullanabiliriz. ablonlar blmnde,

nceden kaydedilmi balanty sein ve Set dmesine basn.
31.
lk balanty yerletirirken, cvatann boyunu srkleyerek tanmlamtk. Bu tek tanmlama

yntemi deildir. Diyalog kutusunun sandan DIN EN ISO 4762 cvatasn iaretleyin.
... dmesine basn. Boyu ayarlayabileceiniz diyalog kutusu alr:
SAYISAL GRAFK
32.
X ile diyalog kutusunu kapatn. OK ile balanty uygulayn.
Altrmann sonu.
593
SAYISAL GRAFK
Altrma 4: Kay Sistemi ve Kamalar

Bu altrmada, kasnaklarn tanmlanmasn ve kay sisteminin oluturulmasn, sonunda da
kamalarn tanmlanmasn greceiz.
594
1.
11_Kayis_Sistemi.iam dosyasn an.
2.
Assembly Panel yazsn iaretleyin ve alan listeden Design Accelerator komutunu

altrn.
3.
Inventor panelinden V-Belts komutunu altrn. Aadaki diyalog kutusu alr:
4.
Belt altndan V-Belt ANSI/RMA IP-20 A75 standardn sein.
5.
Kayn orta dzlemini belirtmek iin, Belt Mid Plane dmesine basn ve aada
gsterilen milin d yzeyini iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
6.
Eer ilk kasnak, Combination Grooved deilse, ok dmesine basarak bunu sein.
7.
Kasnan konumunu tanmlamak iin, aada gsterildii gibi, ok dmesini kullanarak,

Fixed position by selected geometry seeneini iaretleyin.
8.
Milin d yzeyini gsterin.
9.
Ortadaki kasna tanmlamak iin, Click to add pulley... yazsn iaretleyin ve aada
gsterilen kasna sein.
10.
Ortadaki kasnak aada gsterildii gibi modele yerletirilir.
595
596
SAYISAL GRAFK
11.
Ortada tanmlamak istediimiz kasnak doru yerinde deil. Diyalog kutusunda, en son
kasnak satrn iaretleyin ve srkleyerek bir nceki kasnan nne getirin.
12.
Yaklak olarak yerine getirmek iin, kasnan ortasnda bulunan sembol srkleyin ve
kasnak sistemini aadaki duruma getirin.
13.
kinci kasnan yerini belirtmek iin, aadaki gibi Controlled Sliding Position seeneini
iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
14.
zerinde kayaca dzlem olarak, Browser penceresinden, Plate 1:1 altndan Work
Plane1 ikonunu iaretleyin.
15.
Son kasnan yeri iin, Fixed position by selected geometry seeneini iaretleyin ve
sadaki milin d yzeyini gsterin.
16.
Kasnak sistemi aadaki gibi olacaktr.
17.
Diyalog kutusunda Mid Plane Offset iin -1 in deerini girin.
18.
OK ile kay-kasnak sitemini oluturun.
597
SAYISAL GRAFK
598
19.
imdi de kamalarn tanmlanmasna bakalm.
20.
Aada gsterilen alana yaklan.
21.
Inventor panelinden Shaft altndan Key Connection komutunu altrn. Aadaki

diyalog kutusu alr:
22.
lk olarak kamann yerleecei mil yzeyi olarak milin d yzeyini iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
23.
kinci olarak milin en d kenarn iaretleyin.
24.
nc olarak kamann karl olan kasnan geometrisini iaretlememiz gerekiyor.

Kasnan size bakan d yzeyi ve ardndan d dairesel kenar iaretleyin.
25.
Modelin zerinde gzken oklarla kamann yerleim as ve bykln ayarlayabilirsiniz.

OK ile kama sitemini modele yerletirin.
Altrmann sonu.
599
600
SAYISAL GRAFK
BLM
13
elik Profil Arac
SAYISAL GRAFK
elik Profiller ile almak

elik profil arac, elik profillerden oluan modellerin tasarmn ve dzenlenmesini salamaktadr. elik profil
aracnn kullanlmas iin ncelikle bir iskelet model gerekmektedir. skelet model, elik profillerin yerleimlerini
tanmlayan ve iki ya da boyutlu eskizlerden oluan bir para dosyasdr. Aadaki rnekte, elik profillerin
yerleimi iin kullanlan bir iskelet model rnei grlmektedir.
skelet model, oluturulmak istenen elik profil yapnn iskeletini oluturur. skelet model 2 ya da 3 boyutlu
eskizlerden meydana gelir. Autodesk Inventorun elik profil arac (Frame Generator) bu eskizlerin zerine elik
profillerin denmesini ve ke ilemlerinin uygulanmasn salar. skelet model bir para dosyasdr ve elik profil
aracnda kullanlmak zere bir montaj dosyasna yerletirilir.
skelet model, katlardan da oluabilir. Kat modellerin kenarlar, elik profillerin yerleimleri iin kullanlabilir.
Frame Generator komutlarna ulamak iin, montaj modelleme dosyasnda, Assembly Panel yazsn iaretleyin ve
listeden Frame Generator seeneini sein.
Bylelikle, Inventor panelinde, elik profil arac komutlar alr.
602
SAYISAL GRAFK
elik Profillerin Yerletirilmesi (Insert)

Insert
Insert komutu, iskelet model zerine elik profillerin yerletirilmesi iin kullanlr. Komutun altrlmas ile
aadaki diyalog kutusu alr:
Standard: Standart seilir.
Type: elik profilin tipi seilir.
Size: Boyut tanmlanr.
Material Style: Malzeme seilir.
Color Style: Modellerin rengi seilir.
Placement: Burada iki seenek bulunur. lk seenekte, kenar seilir ve elik profiller bu kenarlar zerine
yerletirilir. kinci seenekte ise kenar bilgisi iki nokta iaretlenerek girilir.
Sa tarafta ise profillerin hangi yerleim noktalarndan yerletirilecei seilir.

Kenarlar iaretlendike, profillerin n grnmleri alnr.
OK ile devam edildiinde, modele yerleecek profillerin kaydedilmesi iin yeni bir diyalog kutusu alr:
603
SAYISAL GRAFK
OK ile profiller seilen kenarlar zerine yerletirilir.
elik Profillerin Deitirilmesi (Change Frame Members)

Change Frame Members
Bu komut ile izime yerletirilmi, elik profil elemanlar seilir ve bunlar baka tip/boyuttaki profiller ile yer
deitirilir. Aadaki diyalog kutusu alr ve deitirilecek elemanlarn seilmesi istenir. Multi Select iaretlenirse,
ayn anda birden fazla seim yaplabilir.
604
SAYISAL GRAFK
Profillerin Krplmas (Trim to Frame Members)

Trim to Frame Members
Profillerin birbirlerine gre krplmasn salar. lk olarak aadaki diyalog kutusu alr:
lk seilen profil temel alnr ve ikinci seilen ilkine gre krplr:
Profillerin Kesiim Yerlerinin Krplmas (Notch Frame Members)

Notch Frame Members
Bu komut ile iki profil seilir ve bunlarn kesiimleri krplr.
Profilleri Uzatmak (Lengthen Frame Members)

Lengthen Frame Members
Seilen profil uzatlr. Aadaki diyalog kutusu alr ve burada, uzatmann nasl olaca tanmlanr.
605
SAYISAL GRAFK
: Profil, seilen yere en yakn ucundan belirtilen miktar kadar uzatlr.
: Profil, her iki ucundan, belirtilen miktar kadar uzatlr.
: Profil her iki ucundan, toplam uzatma miktar kadar eit olarak uzatlr.
45 Derecelik Birleimler (Miter Corners)

Miter Corners
Profiller, 45 derecelik alarla krplarak birletirilir.
Krpma ve Yzeyin Uzatlmas (Trim and Extend Face)

Trim and Extend Face
Seilen profil, iaretlenen yzeye kadar uzatlr ve ayn anda buna gre krplr.
606
SAYISAL GRAFK
Profili Orijinal Durumuna Geri Dndrmek (Rebuild to Original)

Rebuild to Original
Seilen profil, ilk yerletirildiindeki durumuna geri dner. Aadaki diyalog kutusu alr ve bir profil seilir. Profil,
dzenleme ilemlerinden nceki orijinal durumuna dndrlr.
Profilin Bilgisi (Frame Member Information)

Frame Member Information
Seilen profilin zellikleri diyalog kutusunda listelenir.
607
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: skelet Modelin Kurulumu ve elik Profiller

Bu altrmada ilk olarak bir iskelet model oluturacaz, daha sonra da bunun zerine elik
profilleri yerletireceiz.
608
1.
Bo bir tane IAM (montaj) dosyas an.
2.
Inventor panelinden Create Component komutunu altrn.
3.
Bileen ismi olarak skelet Model ismini girin ve OK ile devam edin.
4.
izim ekrann iaretleyin.
5.
Aada gsterildii gibi 600 mm x 1200 mmlik bir dikdrtgen izin.
6.
RETURN ile para modelleme ortamna dnn ve Extrude komutuyla 750 mm derinliinde
bir kat oluturun.
SAYISAL GRAFK
7.
Parann rengini Glass yapn.
8.
Parann st dzlemini iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn.
9.
Inventor panelinden Offset komutunu altrn ve d kenarlar sein, aadaki gibi yeni
eskizi yerletirin.
10.
Ofset mesafesi olarak 150 mm girin.
11.
Dikdrtgen komutuyla sa tarafa aada gsterildii gibi dikdrtgen blm ekleyin.

Dikdrtgenin kenarlar, dier dorularn hizasnda olacak.
12.
Inventor panelinden Fillet komutunu altrn ve aada gsterilen keleri 100 mm ile
yuvarlayn.
13.
RETURN ile para modelleme ortamna dnn.
14.
izim ekranndayken, sa tu mensnden New 3D Sketch komutunu altrn.
609
SAYISAL GRAFK
610
15.
Inventor panelinden Line komutunu altrn.
16.
lk nokta olarak parann alt kesini ve ikinci nokta olarak st eskizde yay ile doru
parasnn kesim yerini iaretleyin.
17.
Sa tu mensnden Done ile doru parasn izin.
18.
Yine Line komutuyla dier tarafta da benzer doru parasn tanmlayn.
19.
RETURN ile para modelleme ortamna dnn.
20.
Bir kere daha RETURN dmesine basarak montaj modelleme ortamna dnn.
21.
Frame Generator komutlarna ulamak iin, montaj modelleme ortamnda, Assembly

Panel yazsn iaretleyin ve listeden Frame Generator seeneini sein.
22.
Inventor panelinden Insert komutunu altrn.

SAYISAL GRAFK
23.
Profil zelliklerini aadaki gibi sein.
24.
Eik iki kenar hari tm kenarlar aadaki gibi sein.
25.
OK ile devam edin.
26.
Sizden, montaj dosyasn kaydetmeniz istenir. Yes ile devam edin. Bir isim verin ve Save
dmesine basn.
27.
OK ve OK ile profilleri modele yerletirin.
611
612
28.
Inventor panelinden Insert komutunu altrn.
29.
Profil zelliklerini aadaki gibi sein.
30.
ki eik kenar iaretleyin ve OK ile devam edin.
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
31.
OK ile profilleri yerletirin.
32.
imdi de ke ilemlerine geelim.
33.
Inventor panelinden Trim to Frame Members komutunu altrn.
34.
lk olarak aada gsterilen eleman iaretleyin.
35.
kinci olarak aada gsterilen dik eleman gsterin.
36.
OK ile devam edin.
613
614
37.
Inventor panelinden Miter komutunu altrn.
38.
Aada gsterilen iki eleman sein.
39.
40.
Aada gsterilen elemanlara da Miter komutunu uygulayn.
41.
Inventor panelinden Trim and Extend to Face komutunu altrn.
42.
Aada gsterilen dik elemanlar sein.
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
43.
Yzey olarak aada gsterilen yzeyi iaretleyin.
44.
OK ile devam edin.
45.
skelet modeli gizleyin.
46.
615
616
SAYISAL GRAFK
47.
Aada gsterilen dik elemanlar sein.
48.
49.
OK ile devam edin.
50.
Inventor panelinden Lengthen komutunu altrn.
51.
Aadaki eleman iaretleyin. Diyalog kutusunda, ortadaki uzatma seeneini sein. Uzama
olarak 150 mm girin.
SAYISAL GRAFK
52.
53.
Dier eleman da ayn ekilde uzatn. Modelimiz aadaki gibi olacaktr.
54.
55.
Aada gsterilen elemanlar iaretleyin.
56.
57.
617
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
618
BLM
14
Kaynak Tasarm Ortam
SAYISAL GRAFK
Kaynak Tasarm Ortam

Kaynak tasarm ortam, montaj tasarmnn bir paras. Kaynakl paralar kaynak tasarm ortamnda oluturabilir ya da
bunlar montajladktan sonra kaynak tasarm ortamna aktarabilirsiniz. Bu dntrme ileminden sonra kaynak
zellikleri bu ortamda tanmlanr.
Kaynaklanacak paralarn tasarmndan ve bunlarn montajlanmasndan sonra, CONVERT mensnn altndan
Weldment seilirse, model kaynak tasarm ortamna aktarlr. lk olarak bir uyar gelir:
Burada sylenen, kaynak tasarm ortamna aktarlan bir montaj modelin geriye yeniden normal montaj dosyasna
dntrlemeyeceidir. Yes ile devam ettiinizde, bir diyalog kutusu yardmyla, kaynakl modelin zelliklerini
tanmlayabilirsiniz.
Standart ve malzeme seimi burada yaplr. OK ile kaynak tasarm ortamna geilir. Dikkat edilirse, Browser
penceresi deimitir:
Montaj ikonu kaynakl para ikonuna dnr ve yeni blm yer alr: Preparations, Welds ve Machining.
Preparations, kaynaklarn tanmlanmasndan nce, montaj unsurlarnn paralara uygulanmasn, modelin kaynak
ncesi kimi hazrlk ilemlerinden geirilmesini salamaktadr. Inventor panelinde kullanma kan komutlar montaj ve
alma unsurlardr.
620
SAYISAL GRAFK
Machining ise Preparations ile ayn zellikleri sunar. Kaynak tasarm sonrasnda, montaj unsurlarnn paraya
uygulanmas iin kullanlr.
Bizim zerinde duracamz ortam kaynaklarn tanmland Welds blmdr.
Kaynaklarn Tanmlanmas
Browser penceresinde, Welds ikonuna ift tklandnda, kaynaklarn tanmland blme geilir. Inventor
panelinde kaynak tasarm komutlar alr:
deiik kaynak tasarm yaplabilir. V-kaynak, boluk kayna ve kozmetik kaynak. End Fill ise kaynan bitim
yzeylerinin tanmlanmas iin kullanlr.
lk olarak V-kaynak zelliklerine bakalm.
V-Kaynak
Fillet Weld
Komutun altrlmasndan sonra Fillet Weld diyalog kutusu alr:
Burada ilk olarak, aralarnda kaynak uygulanacak yzey gruplar seilir. lk yzey grubundan sonra, dieri iaretlenir.
Eer, bitiik yzeyleri tek bir seferde semek istiyorsanz, Chain seeneini aktif duruma getiri.
Kaynak genilii aada gsterildii gibi iki farkl ekilde girilebilir:
stteki kutucua genilik deeri girilir. Contour altndan kaynan konturu tanmlanr. Burada, u seenekler yer
almaktadr:
Yzeyler seildikten sonra, kaynan n grntsn alabilirsiniz.

621
SAYISAL GRAFK
Create Welding Symbol iaretlendiinde, diyalog kutusunun alt tarafnda, kaynak semboln tanmlayabileceiniz
blm alr:
OK ile kaynak modele uygulanr:
622
SAYISAL GRAFK
Kozmetik Kaynak
Cosmetic Weld
Model zerinde kenar seilir ve kozmetik kaynak uygulanr.
lk olarak Cosmetic Weld diyalog kutusu alr.
Para zerinde kenar seilir ve Area altndan kaynan uygulanma alan girilir.
623
SAYISAL GRAFK
Boluk Kayna
Groove Weld
Boluk kaynanda, iki set yzey seilir ve Autodesk Inventor bu iki grup yzeyi kaynaklar. lk olarak Groove Weld
diyalog kutusu alr:
Face Set 1 altndan ilk yzey grubu, Face Set 2 altndan ise ikinci yzey grubu iaretlenir. Fill Direction ise
kaynan hangi ynde tanmlanacan gsterir. Para zerinden bir kenar seerek, yn girebilirsiniz.
OK ile kaynak tanmlanr.
624
SAYISAL GRAFK
Altrma: Kaynaklarn Tasarm

1.
14_Kaynak_Tasarimi.iam dosyasn an.
2.
lk olarak bu montaj dosyasn kaynak dosyasna dntrelim. CONVERT mensnn

altndan Weldment komutunu altrn.
3.
Uyary Yes ile gein.
4.
Kaynak standard olarak ISO ve malzeme olarak Welded Aluminum-6061 sein ve OK ile
devam edin.
5.
Bylece kaynak tasarm ortamna getik.
6.
Baz kaynak ncesi ilemler uygulayacaz. Bunun iin, Browser penceresindeki

Preperation ikonuna ift tklayn.
7.
Inventor panelinden Move Face komutunu altrn.
8.
14_Plaka:1 parasnn aada gsterilen yzeyini iaretleyin.
625
9.
626
SAYISAL GRAFK
Diyalog kutusunda Distance altna 5 mm deerini girin ve yn ieriye doru olacak

ekilde Apply ile devam edin.
10.
Ayn parann dier yan yzeyini iaretleyin. OK ile devam edin.
11.
Ayn ilemleri, dier tarafta bulunan plaka iin de uygulayn.
12.
Bundan sonra Return ile kaynak tasarm ortamna geri dnn.
13.
imdi, bu plakalarn kaynan tanmlayacaz.
14.
Bunun iin, Browser penceresindeki Welds ikonuna ift tklayn.
15.
Inventor panelinden Groove Weld komutunu altrn.
16.
Face Set 1 ile yatay uzun profilin yan yzeyini iaretleyin.
17.
Face Set 2 ile plakann n yzeyini iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
18.
Fill Direction ile plakann dey kenarlarndan birisini iaretleyin.
19.
Apply ile kayna uygulayn.
20.
Face Set 1 ile sadaki profilin yan yzeyini iaretleyin.
21.
Face Set 2 ile plakann yan yzeyini iaretleyin.
627
628
22.
Fill Direction ile plakann yatay kenarlarndan birisini iaretleyin.
23.
OK ile kayna uygulayn.
24.
Inventor panelinden Fillet Weld komutunu altrn.
25.
Diyalog kutusunda Chain seeneini iaretleyin.
26.
lk yzey grubu olarak yatay uzun profilin st yzeyini iaretleyin.
27.
kinci yzey grubu olarak dik profilin st yzeyini iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
28.
Diyalog kutusunda, Bead altndaki uzunluu 5 mm olarak girin.
29.
Kaynak sembol tanmlamak iin, Create Welding Symbol seeneini aktif duruma getirin.
30.
Fillet Weld Linking altndan Current Bead sein ve OK ile devam edin.
31.
Kaynak tanmlanr.
32.
Inventor panelinden yeniden Fillet Weld komutunu altrn.
33.
lk yzey grubu olarak aada gsterilen yzeyleri iaretleyin.
629
SAYISAL GRAFK
630
34.
kinci yzey grubu olarak aada gsterilen yzeyleri iaretleyin.
35.
36.
Ayn kayna plakann alt taraf iin de uygulayn.
37.
Inventor panelinden Welding Symbol komutunu altrn.
38.
Bead ile plakann st nde ve altnda bulunan v-kaynaklar iaretleyin.
39.
Diyalog kutusunda aada gsterilenleri iaretleyin.
40.
OK ile devam edin. Kaynak sembol tanmlanr.
SAYISAL GRAFK
41.
Sada bulunan plaka iin de ayn kaynaklar tanmlayn.
42.
Sa plakann kaynaklar ii, soldakinin kaynak semboln kullanabiliriz. Bunun iin, Browser
penceresinde, Beads ikonunun yanndaki art iaretine basn.
43.
Burada Fillet Weld 4 ve Fillet Weld 5 yer alr. Bunlar iaretleyin ve srkle-ve-brak ile
Welding Symbol 2nin altna atn.
44.
Return ile kaynak tasarm ortamna geri dnn.
45.
Bu noktada, montaj kaydedin.
46.
imdi, baz yerlerde kaynak az aacaz.
47.
Bunun iin, Browser penceresindeki Preparation ikonuna ift tklayn.
48.
zometerik bak asna gein.
49.
Inventor panelinden Chamfer komutunu altrn.
50.
Aada gsterilen kenarlar iaretleyin.
631
632
51.
Diyalog kutusunda pah miktar olarak 4 mm girin.
52.
OK ile devam edin.
53.
Ayn pah dier taraf iin de tanmlayn.
54.
Return ile kaynak tasarm ortamna geri dnn.
55.
Browser penceresindeki Welds ikonuna ift tklayn.
56.
57.
Face Set 1 ile aada gsterilen yzeyleri iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
SAYISAL GRAFK
58.
Face Set 2 ile kar taraftaki yzeyleri iaretleyin.
59.
Fill Direction ile dey kenarlardan birisini iaretleyin.
60.
OK ile kayna tanmlayn.
633
SAYISAL GRAFK
634
61.
Ayn kayna dier taraf iin de tanmlayn.
62.
Inventor panelinden Fillet Weld komutunu altrn.
63.
lk yzey grubu olarak aada gsterilen yzeyleri iaretleyin.
64.
Diyalog kutusunda Chain seerek, ikinci yzey grubu olarak aada gsterilen yzeyleri
iaretleyin.
65.
Kaynak bykl olarak 5 mm girin.
66.
Create Welding Symbol seeneini iaretleyin.
67.
Fillet Weld Linking altndan Current Bead sein ve OK ile devam edin.
68.
OK ile devam edin.
SAYISAL GRAFK
69.
Bir de kozmetik kaynak tanmlayalm.
70.
Inventor panelinden Cosmetic Weld komutunu altrn.
71.
Diyalog kutusunda Chain seeneini aktif duruma getirin ve aada gsterilen kenar
iaretleyin.
72.
OK ile devam edin.
73.
Inventor panelinden End Fill komutunu altrn.
635
SAYISAL GRAFK
636
74.
Aada gsterilen yzeyleri iaretleyin.
75.
Sa tu mensnden Done ile komuttan kn.
76.
zometrik baka gein.
77.
Son iki kayna tanmlayacaz.
78.
79.
Face Set 1 ile aada gsterilen yzeyi iaretleyin.
80.
Face Set 2 ile uzun profilin stnde yer alan parann alt yzeyini iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
81.
Fill Direction ile dey kenarlardan birisini iaretleyin.
82.
Apply ile kayna tanmlayn.
83.
Ayn kayna dier taraf iin de tanmlayn.
84.
imdi modelimiz aadaki gibi olacaktr.
637
SAYISAL GRAFK
638
85.
Return ile kaynak tasarm ortamna dnn.
86.
Ne kadar kaynak malzemesi gittiini renmek iin, Browser penceresinde Welds ikonunu
iaretle ve sa tu mensnden Properties komutunu altrn.
87.
Alan diyalog kutusunda Physical blmne gidin.
88.
Burada, Accuracy altndan Very High iaretleyerek, kaynan arlk bilgilerini

alabilirsiniz.
89.
Modeli kaydedin.
90.
FILE mensnn altndan New komutunu altrn. imdi de, teknik resim grnlerine
bakalm.
91.
Standard.idw sein ve OK ile devam edin.
92.
Base View komutunu kullanarak aada gsterilen grn tanmlayn. Diyalog

kutusunda, lek olarak 0,25 girin. Model State blmndeki Weldment altndan da
Welds sein.
SAYISAL GRAFK
93.
Section View komutunu altrn. Sayfadaki grn iaretleyin.
94.
Deliklerin merkezlerinden geecek ekilde bir kesit dorusu tanmlayn.
95.
Sa tu mensnden Continue ile devam edin.
96.
Kesit grn st grnn hemen altna yerletirin.
97.
Kesit grn iaretleyin ve sa tu mensnden, Get Model Annotations altndan Get

Welding Symbols komutunu altrn.
639
SAYISAL GRAFK
98.
Modelde tanmlanm olan kaynak sembolleri grnr.
99.
Kesit grn iaretleyin ve sa tu mensnden, Get Model Annotations altndan Get

Weld Annotations komutunu altrn.
100.
Kaynaklarn gsterimi deitirilir.
101.
Yeniden modele dnn.
102.
Son olarak kaynak raporu kartalm.
103.
TOOLS mensnn altndan Weld Bead Report komutunu altrn.
104.
Bir isim verin ve dizin gsterin.
105.
Kaynak raporu Microsoft Excel dosyasna yazl.
Altrmann sonu.
640
BLM
15
Uyarlanabilir Paralar
SAYISAL GRAFK
Uyarlanabilir Tasarm
Kat modelleme sistemleri, genellikle montajlar oluturan paralarn geometrik ve byklk olarak tamamen
snrlandrlm olmasn zorunlu klar. Paralar arasndaki ilikiler daha sonra parametrik montaj snrlamalar ile
tanmlanr. Bu montaj snrlamalar paralarn byklk ve geometrilerini etkilemez. Dolaysyla paralar arasndaki
geometrik ilikilerin tanmlanmasnda parametreler kullanlmak zorundadr. rnein bir milin bir delie geeceini ve
aplarnn eit olmas gerektiini dnelim. aplar eitlemek iin her iki parada da ayn parametrenin tanmlanmas
gerekir. Bu zorunluluk, zellikle montaj karmaklatka ilemleri iyice zorlatrmaktadr.
Inventor tamamen yeni bir teknoloji sunmaktadr. Buna uyarlanabilirlik (adaptivity) ad verilmektedir. Inventor,
parametrelere ya da llere baml kalmadan almay salayan montaj merkezli bir yapya sahiptir. Paralarn
birbirlerine gre nasl konumlanacan, montaj snrlamalar araclyla tanmlanr. Inventor, bu tanmlamaya bal
bir ekilde otomatik olarak parann bykln, boyutlarn ve konumunu saptamaktadr. Uyarlanabilirlik,
geleneksel parametrik sistemler ile karlatrldnda, paralar aras ilikileri tanmlayan benzersiz bir yntem
sunmaktadr.
Aadaki resimler, uyarlanabilirlik zelliini gstermektedir.
Uyarlanabilir Eskizler
Bir tasarma balarken ya da karmak bir tasarm problemini zerken, mhendisler eskizlerle balar, 3B modeli sonra
olutururlar. Bu yzden, ncelikle tasarmn ilevi zlmelidir, yani tasarmn nasl alt grlmeli ve sonra biim
oluturulmaldr. nce ilevin dikkate alnmas, maliyetleri drr. Inventor kullanarak, basit, ama akll 2B nesneler
izilir ve bunlar oluturulacak olan 3B modelin temeli olur.
Bu anlamda Inventorun nemli yeteneklerinden bir dieri de eskizlerin uyarlanabilir yaplmasdr. Basit bir eskiz
oluturulur ve bu eskiz snrlandrlmam braklrsa, uyarlanabilir olarak montaj ierisinde kullanlabilir; montaj
snrlamalar uygulanr.
642
SAYISAL GRAFK
Uyarlanabilir Unsurlar
Bir parann geometrisini, montaj snrlamalar kullanlarak tanmlamak iin parann ilgili unsurlar uyarlanabilir
olarak tantlmaldr. Parann unsurunu uyarlanabilir duruma getirmek iin o unsur Browser penceresinde iaretlenir
ve sa tu mensnden Adaptive komutu seilir. Unsur uyarlanabilir yapldnda, unsur isminin yannda yeni bir
simge kar:
Not: Unsurlar uyarlanabilir yapldnda, parann kendisi de otomatik olarak

uyarlanabilirlik zelliine sahip olur. Uyarlanabilirliin montaj ierisinde
kullanlabilmesi iin, parann mutlaka uyarlanabilir durumda olmas gerekir. Para
uyarlanabilir deilse, parann unsurlarnn uyarlanabilir olmas bir ey deitirmez.
Unsurlar uyarlansn istediiniz an paray da uyarlanabilir yapmanz gerekir. Eer
parann uyarlanmasn istemezseniz Adaptive zelliini kaldrn.
Uyarlanabilir unsur iaretlenir ve sa tu mensnden Properties komutu altrlrsa, unsurun uyarlanabilir

zelliklerini bir diyalog kutusu yardmyla grebilirsiniz.
643
SAYISAL GRAFK
Unsurlarn uyarlanabilir zellikleri her bir unsur iin aada anlatlmaktadr:

Ekstrzyon Unsuru
a.
Sketch: Montaj snrlamalar ile eskizin geometrik snrlamalar ve lleri arasnda herhangi bir
eliki olmamaldr.
b.
Parameters: Ekstrzyon derinlii uyarlanabilir yaplr.
c.
From/To Planes: Eer ekstrzyonun derinlii bir uyarlanabilir alma dzlemine kadar
tanmlanmsa ve uyarlanabilir alma dzlemi ile baka bir geometri arasnda bir montaj
snrlamas verilmise, ekstrzyon derinlii kendisini uyarlar.
Dndrme Unsuru
a.
Sketch: Montaj snrlamalar ile eskizin geometrik snrlamalar

ve lleri arasnda herhangi bir eliki olmamaldr.
b.
Parameters: Dndrme as uyarlanabilir yaplr.
a.
Sketch: Deliin merkezi uyarlanabilir duruma gelir. Bu merkez

tamamen snrlandrlm olmamaldr.
b.
Hole Depth: Kr delikler iin geerlidir. Hole diyalog kutusunda,

Options altndan Drill Point olarak Flat seerseniz, deliin
derinlii uyarlanr.
c.
Nominal Diameter: Deliin ap uyarlanabilir.
d.
Counterbore Diameter: Haval delikler iin geerlidir. Hava

ap uyarlanabilir.
e.
Counterbore Depth: Haval delikler iin geerlidir. Hava

derinlii uyarlanabilir.
Delik Unsuru
Uyarlanabilir alma Unsurlar

Uyarlanabilir alma unsurlar ile normal alma unsurlar arasndaki fark, bunlarn baka paralarn geometrilerini
kullanarak oluturuluyor olmalardr. Uyarlanabilir alma unsurlar zellikle boru hatlarnn ya da kablolarn
tasarmnda kullanl olur.
rnein aadaki boru hatt uyarlanabilir zellikleri sayesinde kolaylkla dzenlenebilmektedir.
644
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Uyarlanabilir Para Tasarm

Bu altrmada uyarlanabilir parann nasl tanmlanabileceini greceiz. Altrmann

sonunda modelimiz aadaki gibi olacak:
1.
Yeni bir IPT dosyas an.
2.
Aada gsterilen eskizi izin. Yaylar, dorulara teet olsun.
3.
Aadaki gibi, yaylarn merkezlerine iki daire izin.
4.
Yayn yar ap 6 mm olsun. General Dimension komutunu kullanabilirsiniz.
5.
6.
Inventor panelinden Extrude komutunu altrn; derinlik 3 mm olsun.
645
SAYISAL GRAFK
646
7.
Dosyay 15_Baglanti_Cubugu.ipt ismiyle kaydedin.
8.
15_Uyarlanabilir_Tasarim.iam dosyasn an.
9.
Place Component komutuyla, daha nceki admda tanmladmz paray montaj ierisine
yerletirin.
10.
Browser penceresinden 15_Baglanti_Cubugu.ipt parasn iaretleyin ve sa tu

11.
Yine Browser penceresinden Extrusion1i iaretleyin ve sa tu mensnden Adaptivei

sein.
12.
Standard ara ubuundaki Return dmesini kullanarak montaj modelleme ortamna

geri dnn.
13.
Place Constraint komutunu altrn ve ubuun sol deliinin i yzeyi ile aada
gsterilen yzeyi aktrn.
SAYISAL GRAFK
14.
Apply ile devam edin. Dikkat ederseniz, aplar otomatik olarak eitlendi.
15.
ubuun n yz ile aada gsterilen yzeyi aktrn.
16.
17.
imdi de ubuun sa delii ile sadaki parann silindirik yzeyini aktrn.
18.
OK ile devam edin.
19.
ubuun uzun ve dier deliin ap otomatik olarak uyarlanr.
647
SAYISAL GRAFK
Altrmann sonu.
648
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Uyarlanabilir Yaylar

Bu altrmada, bir yayn uzamasnn uyarlanabilirlik zellikleri sayesinde nasl
deitirilebileceini greceiz.
1.
15_Uyarlanabilir_Yay.iam montaj dosyasn an.
2.
Bu dosyada iki plaka ve bir eskiz greceksiniz. Plakalar birbirlerine gre konumlandrlm
durumdadr. Bize den eskizi olan yay oluturmak ve plakalar arasna yerletirmektir.
Burada nemli olan yayn nasl tanmlanacadr.
Kolaylk olsun diye, yay oluturan eskizi plakalar arasna yerletirmek ile balayabiliriz.
3.
4.
Place Constraint diyalog kutusunda, Solution altndan Flush seeneinin aktif durumda
olmasna dikkat edin.
5.
lk olarak yayn st dzlemini iaretleyin.
6.
kinci olarak st plakann alt yzeyini iaretleyin (bu yzeyi iaretleyebilmek iin bak
anz deitirmeniz gerekir.)
7.
Place Constraint diyalog kutusunda Apply dmesine basn.
649
650
SAYISAL GRAFK
8.
Henz komuttan kmayn. izim ekran zerindeyken sa tu mensnden Isometric View

seeneini iaretleyin.
9.
imdi Place Constraint diyalog kutusunda, Solution altndan Mate seeneinin aktif
duruma getirin.
10.
Yayn eksenini iaretleyin.
11.
Plakalardan herhangi birisinin delik eksenini iaretleyin. Bunun iin, deliin i yzeyini
gstermeniz yeterlidir.
12.
Place Constraint diyalog kutusunda Apply dmesine basn.
13.
Cancel ile komuttan kn.
14.
Browser penceresinden 15_Yay.ipt ikonuna ift tklayn. Yayn dzenlenebilecei para

modelleme ortamna ularz.
15.
16.
Aada gsterildii gibi, alt plakann st yzeyini iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
17.
kinci olarak ayn st dzlemdeki uzun kenarlardan birini iaretleyin.
18.
Deer kutucuuna 0 yazarak ENTER ile dzlemi oluturun. Yeni dzlem, alt plakann st
yzeyi zerinde olacaktr.
19.
Browser penceresinde 15_Yay.ipt altnda bulunan Origin dizinini an ve bunun altndan

XY Planei iaretleyerek sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn.
20.
Inventor panelinden Line komutunu altrn.
21.
Dorunun balang noktas koordinat merkezinde olacaktr. Dey snrlamasn kullanarak

dorunun son noktasn tanmlayn. Dik bir doru izmeniz gerekiyor.
651
SAYISAL GRAFK
652
22.
Inventor panelinden Project Geometry komutunu altrn.
23.
st plakann alt yzeyindeki uzun kenar ile alt plakann st yzeyindeki uzun kenarn
iaretleyin. Dikkat ederseniz, iaretlediiniz kenarlar bulunduunuz dzleme iz drlm
oldu. Bu kenarlar arasndaki mesafe plakalarn arasndaki mesafeye gre deiecektir.
24.
Inventor panelinden snrlamalar altndaki Coincident komutunu altrn.
25.
imdi amacmz, doru parasnn balang ve son noktalarn bu dorular zerine

aktrmak olacak. Bunun iin, ilk olarak dorunun balang noktasn iaretleyin ve
akaca nesne olarak bir nceki ilemle elde ettiimiz st taraftaki doruyu sein.
26.
Ayn ilemi dorunun son noktas ile alttaki doru paras arasnda da uygulayn.
27.
Bunu yapmamzn amac, doru parasnn uzunluunu plakalarn arasndaki mesafeye

baml klmaktr.
28.
Son olarak bu doru parasnn uzunluunu gsteren bir l tanmlayalm.
29.
Inventor panelinden General Dimension komutunu altrn.
30.
Doru parasn iaretleyerek uzunluk lsn tanmlayn.
SAYISAL GRAFK
31.
Bir uyar kar. Bu uyar, doru parasnn uzunluunun zaten belirlenmi olduunu syler.
Bizim iin nemli deil. Accept ile devam edin. Dikkat ederseniz, l deeri parantez
iine alnr. Bu, o lnn baka bir koul (balang ve son noktalarn dorular ile
aktrdk) tarafndan belirlendiini gsterir.
32.
ESC ile komuttan kn ve izim alan zerinde sa tu mensnden Finish Skecth

komutunu altrn.
33.
Standart ara ubuundan Parameters komutunu altrn.
34.
Diyalog kutusunda, Reference Parameters altnda 10 mm olarak dorunun uzunluu

gzkecektir. Parametre ismini deitirin. rnein isim olarak referans verebilirsiniz.
35.
36.
Inventor panelinden Coil komutunu altrn. Yay tanmlayacaz. Diyalog kutusu alr
ve profil otomatik olarak seilir. Biz sadece ekseni (Axis) gstereceiz. Eksen olarak
nceki admlarda oluturduumuz dey doruyu iaretleyin.
37.
Coil Size blmne gidin ve Type altndan Revolution and Height sein. Height
olarak referans yazn (referans parametresi kullanlr). Revolution 2 olsun.
38.
OK ile devam edin. Yay oluturulur.
653
SAYISAL GRAFK
39.
40.
Browser penceresinden 15_Plaka.ipt:1 altnda bulunan beni sr (10 mm) snrlamasn

iaretleyin ve sa tu mensnden Drive Constraint komutunu altrn. Bu snrlama, iki
plaka arasndaki mesafeyi tanmlar.
41.
Diyalog kutusunda >> dmesine basn ve Drive Adaptivitynin seili olmasna dikkat
edin.
42.
Play dmesine basn ve yayn nasl uzadna bakn.
43.
stiyorsanz Record dmesi ile hareketi bir AVI dosyas olarak kaydedebilirsiniz.
Altrmann sonu.
654
BLM
16
Sunum Dosyalar
SAYISAL GRAFK
Sunum Dosyalar
Montajlarn tasarmndan sonra, bunlarn dokmante edilmesine ynelik olarak patlatlm grnlerinin alnmas ve
deiik canlandrmalarn hazrlanabilmesi iin sunum dosyalar kullanlr. Sunum dosyalar IPN uzantl dosyalardr.
Sunum dosyalarnda yer alan montaj modeller, IAM dosyalarndan retilir. Dolaysyla montajda bir deiiklik
olduunda otomatik olarak bunlar sunum dosyalarna yansr.
Sunum dosyalar ile montaj modelleme dosyalar arasnda temel farklar bulunur. Montaj dosyalar, montajn
oluturulduu, montaj paralarnn tasarland, montajland dosyalardr. Yani montajn tasarm bu dosyalarda
yaplr. Sunum dosyalar ise montaj dosyalarnda tasarlanm montajlarn dokmante edilmesi ve grselletirilmesi
amacyla kullanlmaktadr.
Sunum dosyalarnda sunuma ynelik zellikler ve aralar bulunmaktadr. Inventor paneli sunum komutlarn ierir.
Yeni bir sunum dosyas aldktan sonra yaplmas gereken hangi montajn sunumunun hazrlanacan tanmlamaktr.
Bunun iin Create View komutu kullanlr.
Create View
Komutun altrlmasndan sonra Select Assembly diyalog kutusu alr:
File altndan sunumu oluturulacak olan dosya seilir. Farkl tasarm grnleri var ise onlar da Design Views
altnda yer alr. Explosion Method ise patlatma ile ilgili zellikleri ierir. Manual ile montaj patlatlmaz ve olduu
gibi gelir. Automatic seildiinde Distance iin bir deer girilebilir. Montaj otomatik olarak ve sahip olduu
snrlamalara gre belirtilen deer ile patlatlr. Create Trails ise eksen izgilerinin yerletirilmesini salar.
Otomatik patlatma, akma (mate) snrlamasna gre yaplr.
Bileenlerin Yerlerinin Deitirilmesi

Sunum dosyasnda yer alan paralarn konumlar ve yerleimlerini deitirmek amacyla Tweak Components
komutu kullanlr.
Tweak Components
Komutun altrlmasndan sonra Tweak Component diyalog kutusu alr.
656
SAYISAL GRAFK
lk nce Direction ile yn tanmlanr. Bunun iin modelden herhangi bir yzey seilmesi yeterlidir.
Daha sonra Components ile yerleri deitirilecek ya da dndrlecek bileenler iaretlenir.

Transformations altndan ise yer deitirme ya da dndrmenin zellikleri tanmlanr. lk srada yer deitirme
vardr. X, Y ve Z dmeleri parann hangi eksen boyunca yer deitirecei tanmlanr. kinci sra ise dndrme
seeneidir. Bunun iin a tanmlanr.
Close ile tanmlanan yer deitirme ya da dndrmeler grne uygulanr.
Browser penceresinde sunum zellikleri ile ilgili bilgiler yer alr.
657
SAYISAL GRAFK
Farkl trdeki bilgilerin grntlenebilmesi iin, Browser Filter ikonu tklatlr. Tweak View yer deitirmeleri ve
dndrmeleri grntler. Sequence View farkl yer deitirme/dndrmelerin sraland sekans bilgilerini Browser
penceresinde sralar. Assembly View ise grn oluturan montaj ve para bilgilerinin grntlenmesini salar.
Tweak View
Sequence View
Assembly View
Tweak View filtresinde, yer deitirme ve dndrme ilemleri listelendii iin, bunlara atanm olan deerler
deitirilebilir. Bir yer deitirme/dndrme simgesi seildiinde, Browser penceresinin altnda deer kutucuu alr
ve buraya yeni deer girilir.
Sequence View filtresinde ise patlatma sekans bilgileri yer alr. Bunlardan birisi seilip sa tu mensnden Edit
seildiinde Edit Task & Sequences diyalog kutusu alr.
658
SAYISAL GRAFK
Burada o sekans ile ilgili zellikler tanmlanr. Set Camera, o anda grlen bak asnn bu sekans iin
kaydedilmesini salar. Bylece her bir sekans iin farkl bir bak as girilebilir. Bak alar grn dndrme,
zum ve pan gibi komutlar ile tanmlanr.
Farkl kamera alar arasndaki gei Inventor tarafndan otomatik bir ekilde doldurulur ve geiler salanr.
Canlandrma
Yer deitirmeler ve dndrmelerin tanmlanmasndan sonra, montajn monte ya da demonte olmasn salayan
canlandrmalar hazrlanabilir. Bunun iin Animate komutu kullanlr.
Animate
Canlandrma iin Animate diyalog kutusu alr.
Interval altndan yer deitirme/dndrmelerin adm aral tanmlanr. Repetitions canlandrmann ka kez
tekrarlanacan gsterir. Motion altndaki dmeler ile canlandrma oynatlr. Record ile canlandrma bir AVI
dosyas olarak kaydedilir.
Alt zelliklerine baktmzda burada paralarn hareket sralar listelenir.
659
SAYISAL GRAFK
Buradaki liste canlandrma srasn gstermektedir. stenen paralar seilir ve bunlar Group komutu ile gruplanr. Bu
durumda ayn gruptaki paralar ayn anda canlandrlr. Sekans srasn deitirmek iin Move Up ve Move Down
dmeleri kullanlr.
Canlandrmalarda istenen bak asnn tanmlanmas iin Precise View Rotation komutu kullanlr.
Precise View Rotation
Komutun altrlmasndan sonra Incremental View Rotate diyalog kutusu alr.
Increment altnda bak asnn deiim art girilir. Sa taraftaki ikonlar ise bak asnn hangi ynde
deieceini tanmlar.
660
SAYISAL GRAFK
Altrma: Sunum Dosyalarnn Hazrlanmas

Bu altrmada sunum dosyalarnn nasl hazrlandn greceiz.

1.
Yeni bir sunum (STANDARD.IPN) dosyas an.
2.
lk olarak, sunumunu hazrlayacamz dosyay sememiz gerekiyor. Bunun iin, Inventor

panelinden Create View komutunu altrn. Alan diyalog kutusunda, File olarak
16_Sunum.iam dosyasn sein. Explosion Method, Manual kalsn. OK ile devam
edin.
3.
Sunum dosyalarnn hazrlanabilmesi iin, paralarn yerlerini deitirmek gerekiyor. lk

olarak krank mili ile balyoruz.
4.
Tweak Components komutunu altrn. lk olarak eksenin tanmlanmas gerekiyor.

Ekseni, krank milinin son blmne aadaki gibi yerletirin (dairesel yzeyi iaretlemeniz
yeterlidir).
5.
Krank milini iaretleyin ve sonrasnda Z ekseninden tutarak, -Z ynne doru

kaydrn. Kaydrdka, Tweak Component diyalog kutusunda, mesafenin deitiini
greceksiniz. Mesafe iin -20 yazn ve Apply dmesine basn.
6.
Clear ile devam edin.
7.
imdi de eksenin yerini, pimin i yzeyini seerek, aadaki gibi tanmlayn.
661
662
SAYISAL GRAFK
8.
Biyeli iaretleyin. Tweak Component diyalog kutusunda, dndrme seeneini aktif duruma
getirin. Paray, Z ekseni etrafnda 60 derece dndrn. Ay diyalog kutusuna
girebilirsiniz.
9.
10.
11.
imdi de krank milini kendi ekseni etrafnda 60 derece dndreceiz. Ekseni, milin tam
ekseni zerine yerletirin (milin delikli yzeyini seerek). Yukardaki gibi, Z ekseni
etrafnda 60 derecelik bir dnme hareketi tanmlayn.
12.
Eksenin yerini deitirmeden, Tweak Component diyalog kutusunda ilerleme hareketini sein
ve krank milini -Z ynnde 5 kadar ilerletin.
13.
14.
imdi pimi yuvasndan karacaz. Ekseni, pimin merkezine yerletirin ve pimi Z ynnde
20 mm kaydrn.
SAYISAL GRAFK
15.
16.
Pistonu yukarya ekmek iin, ekseni aadaki gibi yerletirin (pistonun st yzeyini
seerek). Yukarya doru 20 mm kaydrn.
17.
Son olarak pistonu X ynnde 20 mm kaydrn. Modelimiz aadaki gibi olacak.
18.
Clear ve Close ile devam edin.
19.
u ana kadar yaptmz ilemlerin canlandrmasn grmek iin, Inventor panelinden

Animate komutunu altrn. Diyalog kutusunda Play dmesine basarak, canlandrmay
izleyin.
20.
Bu canlandrmay daha da gelitirmek mmkn. imdi de kamera alar ile oynayalm.
21.
Browser penceresindeki aada gsterilen ikonu sol tu ile iaretleyin ve menden

Sequence View seeneini sein.
22.
Burada, Explosion1 altnda Task1 ikonunu greceksiniz. Onun altnda ise, u ana kadar
yaptmz tm yer deitirmeler sekanslar (Sequence1, 2...) olarak bulunuyor. Bunlar
setiinizde grafik ekranda, hareketlerin klandrldn greceksiniz.
663
SAYISAL GRAFK
23.
Kamera alarn deitirmek iin, her sekansn zelliklerine bakmamz ve buradaki bak
alarn tanmlamamz gerekiyor.
24.
lk olarak Sequence1i sein ve sa tu mensnden Edit iaretleyin. Kamera asn

saptamak iin, grafik ekranda grdkleriniz nemlidir. Bunun iin, piston, pim ve biyel
paralarna tm ekran kaplayacak ekilde yaklan (zum). Ekranda sadece bu paralar
grmeniz gerekiyor.
25.
Bundan sonra, Edit Task & Sequences diyalog kutusundaki Set Camera dmesine basn.
Apply ve OK ile ilemi bitirin.
26.
Bundan sonraki sekanslar iin kamera asn yeniden tanmlamazsak, ilk sekansta
tanmladmz geerli olur. Bu bak amz, piston, pim ve biyel paralar birleene kadar
koruyacaz. Bu yzden, Sequence2 ve Sequence3de herhangi bir deiiklik
yapmayacaz.
27.
Ekranda paralarn tmn grecek ekilde zum yapn.
28.
Sequence4i sein ve sa tu mensnden Edit iaretleyin. Paralarn tmn

grdmz bak asn kaydetmek iin, Set Camera dmesine basn. Apply ve OK
ile ilemi bitirin.
29.
imdi canlandrmay seyredin. Bak anzn deitiini grn.
30.
Son olarak, hareketlerin gruplanmasn greceiz.
31.
Bunun iin, Inventor panelinden Animate komutunu altrn. Diyalog kutusu alr.
32.
Animation diyalog kutusunun alt zelliklerini grmek iin, aada gsterilen dmeye basn.
33.
Burada, tm hareketlerin srasn gryoruz.
34.
4 ve 5. sekanslar iaretleyin ve Group dmesine basn. Apply ile deiiklii uygulayn.
35.
imdi canlandrmay yeniden altrn. Ne deiti? Dikkat ederseniz, krank milinin dnme
hareketiyle yer deitirme hareketi birlikte gerekleiyor.
36.
Yaptnz canlandrmay kaydetmek iin, Record dmesine basn. lk olarak dosyaya bir
isim vermeniz gerekiyor. Daha sonra video sktrma iin Codec sorulur. Genelde,
Microsoft Video 1 tm bilgisayarlarda alan Codecdir. Bunu sein ve OK ile devam
edin.
37.
imdi Play dmesine bastnzda, canlandrmanz oynar ve kaydedilir. Canlandrma

bitince, Record dmesine yeniden basn ve aktif olmaktan karn. imdi videonuzu
seyredebilirsiniz.
38.
yi seyirler!
Altrmann sonu.
664
BLM
17
Montajlarn Teknik Resim Grnleri
SAYISAL GRAFK
Montajlarn Teknik Resim Grnleri

Montajlarn teknik resim grnleri, teknik resim dosyalarn oluturulur. Teknik resim dosyalar IDW uzantl
dosyalardr. Yeni bir teknik resim sayfas aldnda, Base View komut ile montajlarn teknik resim grnleri
kartlabilir.
Base View
Drawing View diyalog kutusu alr.
File ksmnda teknik resim grn alnacak montaj ya da bu montajdan hazrlanm sunum dosyas seilir.
Representation altndan Autodesk Inventorun sunduu temsiller seilir.
View: Montajn farkl tasarm grnleri arasnda seim yaplr.
Position: Konumsal temseller arasnda seim yaplr.
Level of Detail: Detay seviyeleri arasnda seim yaplr.
Model State altnda, akll montajlarn versiyonlar arasnda seim yaplr.
Display Options altnda ise grnlerin grnt zellikleri tanmlanr.
666
SAYISAL GRAFK
Section Standard Parts altndan, standart paralarn kesit grnlerde nasl grntlenecei tanmlanr. Always ile
her zaman standart paralar da kesilir; Never standart paralarn kesilmeden kalmalarn salar. Son seenek ise
Browser penceresinde yaplacak deiikliklere gre bunlarn kesilip kesilmeyecei salanr.
Grnn dier zellikleri tanmlandktan sonra montajn teknik resmi sayfaya yerletirilir.
Montaj modellerin kesit grnler, paralarda kullanlan yntemle ayndr. Tek fark, montajlarda birden fazla
parann bulunmasdr. Dolaysyla Autodesk Inventor otomatik olarak farkl paralar farkl tarama dokular ile
grntler. Sonradan paralarn tarama zelliklerini deitirebilirsiniz.
667
SAYISAL GRAFK
Browser penceresinde o grnn ierdii montaj ve para bilgileri listelenir. Burada bir para seilip sa tu mens
alr, u seenekler kar:
Open ile seilen parann/alt montajn dosyas alr. Visibility grnte parann grnp grnmemesini
tanmlar. Section ise parann kesit grnlerde kesilip kesilmemesini saptar. Get Work Features modeldeki
alma unsurlarnn grne alnmasn; Get Model Sketches o modelde tanml olan, fakat henz boyut
ilemlerinde kullanlmam (tketilmemi) eskizlerin grne yerletirilmesini salar. Properties ise bir diyalog
kutusu yardmyla parann teknik resim grnndeki kenar zelliklerini ayarlamak iin kullanlr.
668
SAYISAL GRAFK
Pozlama ve Para Listesi

Autodesk Inventor, montajlarn teknik resim grnlerinin pozlanmas ve para listesinin alnmas iin deiik aralar
sunar.
Pozlama
Teknik resim grnlerinin pozlanmas iin kullanlr. ki farkl seenek bulunmaktadr: Baloon ve Baloon All.
Baloon
Komutun altrlmasndan sonra pozun balama noktas iaretlenir. Balama noktas olarak bir para kenarnn
iaretlenmesi gerekiyor. Sonra pozun yeri gsterilir.
Baloon All
Komutun altrlmasndan sonra Auto Baloon diyalog kutusu alr. Select View Set dmesi aktifken, pozlamann
yaplaca grn iaretlenir.
Burada, ilk olarak bir grn semeniz gerekiyor. Grn iaretlendikten sonra, Add/Remove Components
dmesi aktif duruma gelir. Bu dme aktifken, grn zerinden pozlanmasn istediiniz paralar seebilirsiniz.
Tm paralar semek iin, pencere seim yntemini kullanabilirsiniz.
Ignore Multiple Instances seili ise, ayn paralar sadece tek bir kere dikkate alnr ve pozlama buna gre yaplr.
BOM View altndaki, Structured seenei ile ana montaj seviyesine gre pozlama yaplr, paralar deil, alt
montajlar dikkate alnr. Parts Only ile alt montajlar olsa bile tm paralar dikkate alnr.
Placement blm ise pozlarn yerleimlerini ayarlar. Around seildiinde, grnn evresine gre pozlar
yerletirilir. Horizontal ile yatay olarak, Vertical ile de dey olarak pozlama yaplr. Offset Spacing, pozlar
arasndaki mesafeyi ayarlar.
Style overrides blm ise standartlardaki ayarlardan deiecek poz tiplerini ve zelliklerini ayarlar.
669
SAYISAL GRAFK
Para Listesi
Parts List komutu para listesi retmek ve izime yerletirmek iin kullanlr.
Parts List
Burada, Select View ile sayfadan bir grn seilebilir. Bu grnte yer alan paralarn listesi alnr. Eer,
herhangi bir grn yok ise, montaj dosyasn gstererek, para listesini oluturabilirsiniz.
Para listesini dzenlemek iin zerine ift tklayn. Edit Parts List diyalog kutusu alr.
670
SAYISAL GRAFK
Column Chooser: Column Chooser diyalog kutusu alr. Para listesinde yer alacak olan kolon bilgileri burada
tanmlanr.
Sort: Sort Parts List diyalog kutusu alr. Para listesindeki bilgileri sralamak iin kullanlr.
Export: Export Parts List diyalog kutusu alr. Para listesini deiik formatlarda baka bir dosyaya
kaydedebilirsiniz.
671
SAYISAL GRAFK
Table Layout: Parts List Table Layout diyalog kutusu alr.
Heading and Table Settings altndan, balk ve para listesi ayarlar gerekletirilir. Burada, yaz stilleri yer alr.
Renumber: Sralarn yeniden numaralandrlmas iin kullanlr.
Edit Parts List diyalog kutusundaki sralara istediiniz bilgileri yazabilirsiniz. Standart para bilgileri, ktphaneden
otomatik olarak gelir.
Edit Parts List diyalog kutusundaki, kolon isimlerine sa tu ile tkladnzda yeni seenekler kar:
672
SAYISAL GRAFK
Table Layout..., yukarda bahsettiimiz, Parts List Table Layout diyalog kutusunu aar. Column Chooser... ile
para listesine yeni bir kolon ekleyebilirsiniz.
Column Width kolonlarn geniliini ayarlamanz salayan diyalog kutusunu aar:
Group Settings... ile aada gsterilen diyalog kutusu alr. Burada, belirtilen kriterlere gre, sralar birletirilir ve
tek bir sra durumuna getirilir.
Burada, para listesi belirtilen sra adedi kadar blnr.

Son olarak, Format Column... ile kolon biimi ayarlanr.
673
SAYISAL GRAFK
Buradaki Column Format blmnde, kolonun biimi tanmlanr. Substitution ise unlar ierir:
Bu blmde, kolonlar arasnda veri dei tokuu yaplabilir.
674
SAYISAL GRAFK
st ste Binen Grnler (Overlay View)

Hareketli sistemlerin dokmantasyonu iin, Autodesk Inventor, st ste binen grnler (Overlay View) zelliini
sunmaktadr. Bylece bir montajn, deiik konumlar, ayn grn zerinde, st ste gelecek ekilde oluturulabilir.
st ste binen grnler iin Overlay View komutunu kullanabilirsiniz.

Overlay View
Komutun altrlmasndan sonra, grn semeniz gerekir. Grnn iaretlenmesinden sonra, aadaki diyalog
kutusu alr:
Burada, yapmanz gereken Positional Representation altndan deiik bir konum semektir. Konumlarn
tanmlanmas iin, montaj modelleme blmne bakabilirsiniz. OK ile seilen konum, grnn zerine
yerletirilir.
675
SAYISAL GRAFK
Akll Montajlarn (iAssembly) Teknik Resim Grnleri

Akll montajlarn teknik resim grnleri alnrken, size deiik seenekler sunulur. lk olarak, temel grn iin bir
akll montaj seildiinde, Drawing View diyalog kutusunun Model State blmnde, iAseembly Member altnda,
akll montajn versiyonu seilebilir.
Burada, tanml olan tm versiyonlar listelenir. Burada versiyon seilerek, istenen versiyonun grnleri kartlabilir.
zel Tablo Komutu (Table)

Table
Sadece akll montajlar ile snrl olmamak kaydyla, ancak, en ok bunlarla kullanl olan Table komutu, akll
montajlarn bir tabloda listelenmesini salamaktadr. Komutun altrlmasndan sonra, grn semeniz istenir.
Eer, seilen grn bir akll montajn grn ise, versiyonlamada kullanlan kriterler bir tablo ile listelenir.
676
SAYISAL GRAFK
Ayn komut ile istenen kolon ve satrlardan oluan bo bir tabloda izime yerletirilebilir. Bu durumda, diyalog
kutusunda Columns and Rows altnda deerleri girilir.
izime bir tablo yerleir ve bunu ift tkladnzda, hcrelere istenilen bilgileri girebilirsiniz.
677
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: Montajlarn Teknik Resim Grnlerinin

retilmesi
Bu altrmada bir montajn teknik resim grnleri oluturacaz, grnlere pozlar

ekleyeceiz ve para listesini karacaz.
1.
17_Montaj_2B.IDW dosyasn an.
2.
Base View komutunu altrn.
3.
File altndan 17_Montaj_3B.IAM dosyasn sein. Orientation altndan Top ve

Style olarak Hidden Line iaretleyin. OK ile grn aadaki gibi yerletirin.
4.
Kesit grn oluturmadan nce, baz bileenlerin kesit grnte kesilmesini

istemediimiz iin bunu tanmlamamz gerekiyor. Bunun iin, Browser penceresinde
View1:17_Montaj_3B.iam altndan paralara ulan.
17_Pim.ipt, 17_Yay.ipt, 17_Somun_A.ipt ve 17_Somun_B.ipt. paralarn sein.
Sa tu mensnden Section seeneini kapatn.
5.
678
Section View komutunu altrn. st grn iaretleyin. Kesit erisi, tam ortadan
geecek.
SAYISAL GRAFK
6.
Kesit grnn yerini aadaki gibi iaretleyin.
7.
Projected View komutunu altrn ve kesit grn iaretleyin. zometrik grn

aadaki gibi izime yerletirin.
8.
Baloon All komutunu altrn.
9.
zometrik grn sein. Burada yer alan tm paralar iaretleyin.
10.
Placement altndan Around iaretleyin ve pozlar uygun bir ekilde grn zerine
yerletirin.
679
10.
SAYISAL GRAFK
Parts List komutunu altrn ve izometrik grn iaretleyin. Para listesini aadaki
gibi izime yerletirin.
Altrmann sonu.
680
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: Para Listesi Satrlarnn Birletirilmesi

Autodesk Inventor, para listesindeki satrlarn belirli kriterlere gre birletirilmesine olanak
salamaktadr. Bu rneimizde, ncelikle, modelin parametrelerini para listesine aktaracak,
daha sonra da toplam uzunluu hesaplattracaz.
1.
Autodesk Inventor ile 17_Parca_Listesi_Satirlarinin_ Birlestirilmesi.iam dosyasn an.

Modelimiz aadaki gibidir:
2.
Bu modelde yer alan elik profillerin uzunluklarn para listesine yerletirip, daha sonra
toplam uzunluu bulacaz.
3.
lk olarak uzunluk parametrelerinin para listesine aktarlmas gerekiyor. Bunun iin uzun
profili ift tklayarak, onun para modelleme ortamna ulan.
4.
TOOLS mens altndan Parameters komutunu altrn. Aadaki diyalog kutusu alr:
5.
Burada, d3 ile gsterilen ve G_Lye eitlenen parametre elik profilin uzunluudur. Kafa
karklna yol amamak iin, kullanc tanml bir parametre oluturup, bunu G_Lye
eitleyeceiz.
6.
Diyalog kutusunda Add dmesine basn. Parameter Name altna Uzunluk, Equation
altnda da G_L yazn.
7.
Bu satrda bir kutucuk greceksiniz. Bunu da iaretlemeniz gerekiyor. Bu kutucuk

iaretlendiinde, bu parametre para listesine aktarlmak zere seilebilir.
8.
Return ile montaj ortamna geri dnn ve tm dier paralar iin de yukardaki ilemi
uygulayn. Parametre satrndaki kutucuu iaretlemeyi unutmayn. Tm paralar iin ayn
parametreyi tanmlayn ve onu G_Lye eitleyin.
9.
Bundan sonra montaj dosyasn kaydedin. FILE mensnn altndan New komutunu
altrn. ablon olarak Standard.idw ile bir teknik resim sayfas an.
10.
Modelin izometrik grnn aadaki gibi teknik resim sayfasna yerletirin.
681
SAYISAL GRAFK
682
11.
Parts List komutunu altrn ve grn iaretleyin. Diyalog kutusunda, Only Parts
seili olsun. OK ile devam edin.
12.
Para listesini izime yerletirin.
13.
lk olarak Uzunluk parametresini, para listesine alacaz.
14.
Para listesini iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Part List... komutunu altrn.
15.
Diyalog kutusunda, stteki ikonlarda Column Chooser (soldan ikinci ikon) sein.
16.
Alan diyalog kutusunda, Select available properties from: altndaki listeden Custom
Properties Model seeneini iaretleyin.
17.
New Property dmesine basn.
18.
Alan diyalog kutusunda Uzunluk parametresini yazn. Yazm hatalarna dikkat edin.
OK ile devam edin.
SAYISAL GRAFK
19.
Parts List Column Chooser diyalog kutusunu da OK ile gein.
20.
Edit Parts List diyalog kutusunu da OK ile kapattnzda, parametreler, para listesine
yerleir.
21.
imdi de toplama iini yapacaz.
22.
Para listesini iaretleyin ve sa tu mensnden Edit Part List... komutunu altrn.
23.
Diyalog kutusunda, stteki ikonlarda Row Merge Settings (soldan nc ikon) sein.
24.
Diyalog kutusunu aadaki gibi doldurun.
25.
OK ile devam edin. Burada yaptmz iin anlam udur: Row Merge Settings diyalog
kutusunda, First Key altndan setiimiz kritere gre, para listesinde tamamen ayn bilgiye
sahip olan satrlar bu durumda Part Number bilgisine gre gruplanr ve birletirilir.
Para listesi diyalog kutusunda aadaki gibi bir dzen olacaktr.
683
SAYISAL GRAFK
26.
imdi diyalog kutusunda Uzunluk stununu iaretleyin ve sa tu mensnden Format

Column komutunu altrn.
27.
Column Format blmnde, Apply Units Formatting iaretleyin ve bunun altndaki

bilgileri aadaki gibi doldurun.
28.
Substitution blmne gidin.
29.
Enable Value Substitution sein. When exists, use value of: altndan Browse Properties
ile Uzunluk parametresini sein. Apply Units Formatting iaretleyin ve bunun altndaki
bilgileri aadaki gibi doldurun.
Not: When rows are merged, value used is: altndan
Sum of Values semeyi unutmayn.
684
30.
OK ile devam edin.
31.
Bylece, uzunluk deerleri, satrlar arasnda toplanm, ayn Part Number bilgisine sahip
satrlar da birletirilmi olur.
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Akll Montajlarn Dokmante Edilmesi

Bu altrmada, akll montajlarn teknik resimlerinin alnmasn ve para listesinin izime
yerletirilmesini greceiz.
1.
FILE > NEW ile bo bir teknik resim dosyas an.
2.
3.
File ile AKILLI_MONTAJLAR dizini altndan 17_Clamp_.iam dosyasn sein ve

4.
Orientation altndan Right sein ve Model State blmne gein. Burada, iAssembly
Member altndan clamp_tall seili olsun. Grn aadaki gibi izime yerletirin.
5.
6.
Orientation altndan Right sein ve Model State blmne gein. Burada, iAssembly
Member altndan clamp_Short seili olsun. Grn aadaki gibi izime yerletirin.
7.
Drawing Annotation Panele gein.
8.
Inventor panelinden Table komutunu altrn.
9.
Herhangi bir grn iaretleyin ve diyalog kutusunu OK ile gein. Tabloyu aadaki
685
SAYISAL GRAFK
10.
Inventor panelinden Parts List komutunu altrn.
11.
Soldaki grn iaretleyin ve diyalog kutusunu OK ile gein. Para listesini aadaki
12.
Para listesine ift tklayn.
13.
stteki ikonlardan Member Selection ikonuna
basn.
14.
Alan diyalog kutusunda, Yes to All dmesine basn. OK ile devam edin.
15.
OK ile devam ettiinizde, para listesi aadaki gibi deiir.
Altrmann sonu.
686
BLM
18
Tasarm Verilerinin Ynetimi
SAYISAL GRAFK
Tasarm Yardmcs (Design Assistant)

Tasarm Yardmcs, Inventor dosyalarnn ve ilgili kelime ilem, tablo ya da yaz dosyalarnn bulunmas, izlenmesi ve
ynetimi konusunda aralar sunmaktadr. Dosya ilikilerine dayal olarak aramalar gerekletirebilir, dosya raporlar
hazrlayabilir ve Inventor dosyalar arasndaki balantlar zerinde alabilirsiniz.
Tasarm Yardmcsn Inventor iinden ya da Microsoft Windows Explorer penceresinden altrabilirsiniz.
Tasarm Yardmcs, Inventor iinden aldnda ak olan Inventor dosyasnn zellikleri zerinde allabilir.
Dosyalar arasndaki balantlara buradan ulaamazsnz; aktif dosyann zelliklerini deitirebilirsiniz.
Tasarm Yardmcsnn Inventor inden altrlmas

Tasarm Yardmcsn Inventor iinden altrmak iin FILE mensnn altndan Design Assistant komutunu
altrn.
Burada iki blm bulunmaktadr. Properties blmnde montaj ve paralarn zelliklerine ulalabilir. Listeden bir
para/montaj seilip sa tu mensne baslrsa, kullanlabilecek komutlar listelenir.
Not: Design Assistant penceresinin Properties blmnde listelenecek olan dosya

zelliklerini deitirmek iin VIEW mensnn altndaki Customize komutunu
kullann. Select Properties to View diyalog kutusundan, hangi zelliklerin
grntleneceini tanmlayabilirsiniz.
Open ile seilen dosya alr; Print kt almak iin kullanlr. View ise VoloView Express yazlmn altrr ve
parann grnts alnr. Properties ise parann zelliklerinin yer ald diyalog kutusunu aar.
688
SAYISAL GRAFK
Bu diyalog kutusunda para bilgileri ve zellikleri tanmlanr. Burada tanmlanan bilgiler, para listesinde kullanlan
bilgilerdir. Ayrca, ktle zelliklerine de burada ulalabilir.
Copy Design Properties bir diyalog kutusu yardmyla seilen dosyann zelliklerinin baka bir paraya
kopyalanmas iin kullanlr.
Design Assistant penceresi iindeki dier blm Preview blmdr. Burada seilen paralarn trnak resimleri
grntlenir.
TOOLS mensnn altnda raporlarn alnmasn salayan aralar bulunmaktadr.
Hierarchy, seilen dizin ya da montaj iindeki hiyerarik yapnn raporlanmas amacyla kullanlr. Eer bir dizin
seilirse, rapor, bu dizinin alt dizinlerini gsterir. Eer bir montaj dosyas seilirse, rapor montajn iindeki paralarn
dizin yaplarn ierir. Bir diyalog kutusu ile hangi seviyeye kadar raporun alnaca tanmlanr. Next ile raporun
yazlaca yaz dosyasnn yeri ve ismi girilir. Rapor bir yaz dosyas olarak alnr:
689
SAYISAL GRAFK
kinci rapor tr ise Propertiesdir. Bu raporda seilen ya da bir grup dosyann tanmlanm zellikleri alnr. Eer
seilen bir dizin ise, rapor bu dizinde yer alan dosyalar grntler. Eer seilen bir montaj dosyas ise, montaj
oluturan dosyalar rapora yazlr. Bir diyalog kutusu ile hangi seviyeye kadar raporun alnaca tanmlanr. Next ile
raporun yazlaca yaz dosyasnn yeri ve ismi girilir. Rapor bir yaz dosyas olarak alnr:
Tasarm Yardmcsnn Inventor Dndan altrlmas

Tasarm Yardmcsnn Microsoft Windows Explorer iinden almas durumunda, birok farkl dosya ya da dosya
gruplar ya da dosya balantlar zerinde allabilir.
Bir montaj dosyasna yeni bir bileen eklediinizde, sunum dosyalar yarattnzda ya da para/montajlarn teknik
resim grnlerini oluturduunuzda para/montaj dosyas ile yeni oluan dosya arasnda bir balant kurulur. Her
dosya, tretildii dosyalar anmsar.
Bu rnekte, D1 teknik resim dosyas A1 montaj ve P3 parasnn teknik resim grnlerini
iermektedir. Bu yzden D1 dosyas, balantlar srekli anmsar.
A1 montaj P3 paras ile A2 montajn iermektedir. A2 ise P1 ve P2 paralarndan oluur.
Dolaysyla A1, hangi dosyalar ile ba olduunu her zaman bilir.
690
SAYISAL GRAFK
Burada Properties ve Preview blmlerinin dnda Manage blm bulunmaktadr. Manage blmde,
Inventor dosyalar arasndaki balantlar konusunda allabilir.
Manage blm iki ksmdan oluur. lk nce st blme bakalm.
st blm Tasarm Yardmcsnn almasnda kullanlan dosyalar ve bunlarn referanslarn listeler. rnein, eer
seilen dosya bir montaj dosyas ise, burada montaj dosyasnn ierdii bileenler bulunur.
Eer bir para/montaj seilirse, sol alt kede dosyann trnak resmi grntlenir. Tm montaj semek iin montaj
ismini ift tklayn. O montajn ierdii tm paralar seilir. Farkl paralar semek iin SHIFT ya da CTRL tularn
kullanabilirsiniz.
Part Number: Dosyann para numarasn gsterir. Para ismi, siz deitirmediiniz srece, otomatik olarak
para numaras olarak alnr. Eer bir para ismini deitirmek istiyorsanz, ismi sein ve sa tu mensnden
Edit komutunu altrn.
Action: Seilen dosya zerinde uygulanacak olan ilemi belirtir. lem yapmak istediiniz para(lar)n
Action hcresini sol tula tklayn. Baz seenekler alr:
o
Rename: Dosyann isminin deitirilebilir olmasn salar.
Copy: Dosyay kopyalanabilir klar.
Replace: Dosyann yerine baka bir dosyann yerletirilebilir olmasn salar.
Clear: Tm ilemleri siler ve son kayt ileminden sonraki duruma getirir.
Modified: Dosya zerinde yaplan deiikliklerin durumunu gsterir.
File Location: smi deitirilen ya da kopyalanan bir dosyann dizin yerini deitirmek iin kullanlr. Sa
tu mensnden Change Location ile dosyann konumu deitirilir.
Relative Path: smi deitirilmi ya da kopyalanm dosyann dizinini gsterir.
Name: smi deitirilebilir ya da kopyalanabilir yaplm dosyann ismini deitirmek iin kullanlr. sim
deitiinde para numaras da otomatik olarak deiir.
Revision Number: Dosyann revizyon numarasn gsterir. Revizyon numaras deitirmek iin hcreyi ift
tklayn.
Design State: Dosyann durumunu gsterir. Hcreyi tkladnzda seenek kar: Work in Progress
(alma sryor), Pending (henz sonulanmam) ve Released (serbest braklm).
Reserved: ok-kullancl bir ortamda alrken, dosyann rezervasyon durumunu gsterir. Rezervasyon
durumunu deitirmek iin, sa tu mensnden Reserved ya da Available iaretleyin. Reserved ile
dosya reserve edilir, Available ile rezervasyon kaldrlr. Tek kullancl alma ortamnda bu seenek
kullanlmaz.
Project: Dosyann proje bilgisini deitirmek iin kullanlr.
Manage blmnn alt ksmnda ise st blmden seilen dosyalara bal olan dosyalar aranr ve grntlenir. Bu
ksmnn stnde arama yaplr. Dosya tipi iaretlenir ve Find Files ile yukardan seilen dosyaya bal olan (ondan
tretilmi) dosyalar aranr. Search Subfolders, alt dizinlerde de aramann yaplp yaplmamasn kontrol eder.
Bal dosyalar listelendikten sonar, bunlarn zellikleri yukardakilerle ayndr.
691
SAYISAL GRAFK
Veri Al Verii
Dier CAD sistemleri ile veri al verii tasarmda nemli bir konu olabilmektedir. Inventor, farkl formatta dosyalarn
okunmasn ve yazlmasn salar. 2B AutoCAD verileri ve Autodesk Mechanical Desktop para ve montajlar
Inventor iine alnabilir ve tasarmda kullanlabilir. Ayrca, STEP, IGES, SAT (ACIS) dosyalarn desteklemektedir.
2B AutoCAD DWG Dosyalarnn Kullanm

2B AutoCAD DWG dosyalar Open komutu ile alr. Yapmanz gereken Open diyalog kutusundaki File Types
altndan AutoCAD Drawing (*.dwg) seeenini iaretlemektir. Listeden bir DWG dosyas iaretlenir ve Open ile
devam edilir.
lk olarak aadaki diyalog kutusu alr:
Setiiniz DWG dosyasnn tipine (2B ya da Autodesk Mechanical Desktop para/montajlarn ieren dosya) Read
Content From altndan ilgili seenek iaretlenmi olur. Eer daha nceden kaydedilmi bir DWG ama ayar var ise
bu arlarak, DWG okuma ilemi hzlandrlabilir. Yaplmas gereken, seenekleri saptayp bir ayarlar dosyasna
kaydetmektir. Configuration altndan bu dosya arlarak ayarlarn otomatik olarak tanmlanmas salanm olur.
Next ile Layers and Objects Import Options diyalog kutusu alr. Units of File: ile DWG dosyasnn birim
sistemi tanmlanr. Diyalog kutusundaki pencerede DWG dosyasnn n grnm bulunur. Burada zumlama vb.
grntleme komutlar kullanlabilir. Bunun iin, bu alana gelip sa tu mensn an. Bu pencere, AutoCAD izim
ekran gibi davranr. DWGde model ve kat dzlemlerinde nesneler bulunuyorsa, buradan bunlara ulalr. Model
ile model uzayndaki nesneler, Layout1 ile kat dzlemindeki veriler transfer edilir. Selective import altnda
alacak DWG dosyasndaki katmanlar listelenir. Burada iaretli olan katmanlarn ierdikleri Inventora atlr.
aretlenmeyen katmanlardaki nesneler transfer edilmez. Selection ile n grnm penceresinden nesne iaretlenir ve
bu nesneler alr. Constraint end points ise DWG nesnelerinin son noktalarn birletirir. Eer bu seenek
iaretlenmezse, o zaman nesneler bamsz olarak gelirler, aralarnda herhangi bir snrlama bulunmaz.
692
SAYISAL GRAFK
Next ile son blm alr. Burada verilerin Inventor ortamnda nereye aktarlaca tanmlanr.
Destination for 2D Data altndan 2B DWG verilerinin nereye ve ne olarak aktarlaca tanmlanr. Eer DWG
iziminde 3B katlar var ise bunlar ayr para dosyalarna aktarlaca iin, bunlarn yeri girilir. Save to configuration
ile bir isim verilerek bu ilemdeki seenekler bir dosyaya yazlr ve bundan sonraki okuma ilemlerinde kullanlr.
Templates altndan ise kullanlacak Inventor ablon dosyalar seilir.
Finish ile ayarlar tanmlanm olur. DWG dosyas bu ayarlara gre alr.
Inventor teknik resim dosyalarnn DWG formatnda yazlmas iin, FILE mensnn altndan Save Copy As
komutu kullanlr. Open diyalog kutusunda, File Types altndan AutoCAD Drawing (*.dwg) seeneini
iaretlenir. Options dmesi aktif duruma gelir. Options ile DWG yazma srasnda varolan seenekler saptanr.
693
SAYISAL GRAFK
Burada ilk olarak File Version altndan DWG dosyasnn srm iaretlenir. AutoCAD 2004 ve AutoCAD 2000/LT
2000 seildiinde seenekler aadaki gibi olur.
Next ile Export Destinations diyalog kutusu alr.
Source Data ile hangi sayfalarn DWG olarak yazlaca saptanr. Data Scaling leklendirme ile ilgili seenekler
sunar. Write Data To: geometrinin AutoCADde nereye (model ya da kat ortam) yazlacan tanmlar.
Eer, ilk diyalog kutusunda AutoCAD Mechanical seenei seilirse, Next ile alan diyalog kutusu
694
SAYISAL GRAFK
Burada, izimdeki para ve malzeme listesi bilgileri seilir ve bu zellikler DWG dosyasna aktarlr. Next ile
yukarda grdnz Export Destination diyalog kutusu alr ve verilerin DWGde hangi ortama aktarlaca
tanmlanr.
Autodesk Mechanical Desktop Para ve Montajlarnn Kullanm

Autodesk Mechanical Desktop dosyalar Open komutu ile alr. Yapmanz gereken Open diyalog kutusundaki File
Types altndan AutoCAD Drawing (*.dwg) seeenini iaretlemektir. Listeden bir MDT dosyas iaretlenir ve
Open ile devam edilir. lk olarak aadaki diyalog kutusu alr:
Alacak dosya tipi iaretlenir. Eer daha nceden kaydedilmi bir DWG ama ayar var ise bu arlarak, DWG
okuma ilemi hzlandrlabilir. Yaplmas gereken, seenekleri saptayp bir ayarlar dosyasna kaydetmektir.
Configuration altndan bu dosya arlarak ayarlarn otomatik olarak tanmlanmas salanm olur.
Next ile MDT dosyasnn bir n grnmnn de olduu yeni bir diyalog kutusu alr:
695
SAYISAL GRAFK
Translate Parts and Assemblies iaretlendiinde, MDT dosyasndaki para ve montajlar Inventora aktarlr.
Translate Drawing View ise MDT para/montajlarnn teknik resim grnlerinin de Inventor formatna
dntrlmesini salar. Units of File: ile DWG dosyasnn birimi tanmlanr.
Next ile MDT Import Destination Options diyalog kutusu alr.
Part Options altnda, MDT paralarnn unsur zelliklerinin de transferi salanr. Translate body only, MDT
paralarn parametrik olmayan katlar olarak transfer eder. Eer, Inventorun desteklemedii MDT unsurlar var ise,
Translate remaining features ile geri kalan unsurlarn transferi salanr. Templates ise kullanlacak Inventor
ablonlarn tanmlar.
Finish ile ayarlar tanmlanm olur. MDT dosyas bu ayarlara gre alr.
STEP Dosyalarnn Kullanm

Inventor STEP dosyalarn aabilmekte ve verileri STEP formatnda kaydedebilmektedir. Bunun iin, Open komutu
ile alan Open diyalog kutusunda File Types olarak STEP (*.stp, *.ste, *.step) seenei iaretlenir. Bundan sonra
istenen STEP dosyas alr.
Inventor verilerini STEP formatnda yazmak iin, FILE mensnn altndan Save Copy As komutu seilir ve File
Types olarak STEP iaretlenir.
696
SAYISAL GRAFK
Altrma 1: 2B AutoCAD Verilerini Kullanarak 3B Modelleme

Autodesk Inventor, elinizde bulunan 2B AutoCAD verilerini okuyarak, bunlardan 3B para

tasarmna geiinizi kolaylatracak zellikler iermektedir. Bu altrmamzda, 2B
AutoCAD dosyalarnn Autodesk Inventorda 3B para tasarmnda nasl kullanlacana
bakacaz.
1.
Autodesk Inventorda bo bir IPT (STANDARD.IPT) dosyas an (FILE>>NEW ile).
2.
2D Sketch Panel ierisinden Insert AutoCAD File komutunu altrn.
3.
2B.DWG izimini sein ve Open ile devam edin.
4.
Aadaki diyalog kutusu alr. Burada, Units of File olarak mm sein.
5.
Costrain end point iaretleyin.
6.
lk olarak AM_8 katmann listeden kapatn. Taramalar gizlenir. Autodesk Inventor,

AutoCAD dosyalarn aarken, o dosyada bulunan tm katmanlar listeler. Dolaysyla
alnacak nesneler hangi katmandaysa, dierleri kapatlabilir.
7.
Selection altndan All seeneini kaldrn ve pencere ierisinden, aada gsterilen

nesneleri iaretleyin. 73, 8, 58, 33 ve 14 llerini de sein.
8.
Finish ile devam edin.
9.
Setiiniz nesneler, eskiz dzlemine yerleir. Dikkat ederseniz, ller de parametrik l

olarak tannr.
697
SAYISAL GRAFK
698
10.
imdi kat modelleme ortamna gein. Sa tu mensnden Finish Sketch komutunu

altrn.
11.
Inventor panelinden Revolve komutunu altrn. Profile olarak aada gsterilen kapal
kesitleri iaretleyin.
12.
Axis olarak eskizin eksenini iaretleyin ve OK ile devam edin. Kat model oluturulur.
13.
Parann aada gsterilen yzeyini iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch

komutunu altrn.
14.
2D Sketch Panel ierisinden Insert AutoCAD File komutunu altrn.
15.
2B.DWG izimini sein ve Open ile devam edin.
16.
Layer and Objects Import Options diyalog kutusunda birim mm kalsn; Constrain end
points seilsin ve All seeneini kaldrn. Pencerede, aadaki nesneleri iaretleyin.
17.
Finish ile devam edin. Setiiniz nesneler, eskiz dzlemine yerleir.
18.
Gelen nesneleri, dzlemde doru yere oturtabilmek iin Move komutu ile dairelerin
merkezlerini aktrn. Nesneler aadaki gibi olacak.
SAYISAL GRAFK
19.
20.
Inventor panelinden Extrude komutunu altrn. Profile olarak aada gsterilen kapal
kesitleri iaretleyin.
21.
Diyalog kutusunda Cut sein ve mesafe olarak 6 mm girin. OK ile devam edin.
22.
Ayn eskizdeki delik profilini kullanmak iin, Browser penceresinden, Extrusion1 altndaki
eskiz ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Share Sketch komutunu altrn.
23.
Inventor panelinden Extrude komutunu altrn. Profile olarak delik kesitini iaretleyin.
24.
Diyalog kutusunda Cut sein ve Extents altndan All iaretleyin. Yn aaya doru
olacak. OK ile devam edin.
25.
Inventor panelinden Circular Pattern komutunu altrn. Son iki ilemde yaratlan
unsurlar iaretleyin. Rotation Axis ile dizilemenin merkezi olarak silindirik yzeyi
iaretleyin.
26.
Adet 3 olacak. OK ile devam edin.
27.
Son olarak, deliklerin merkezlerini ve ap bilgilerini gsteren nesneleri AutoCAD

ortamndan alacaz.
28.
Parann st dzlemini iaretleyin ve sa tu mensnden New Sketch komutunu altrn.
29.
Insert AutoCAD File ile aada gsterilen nesneleri sein (bir nceki ve imdiki transfer
ileminde ortada bulunan daireyi referans amal seiyoruz; merkeze aktrmak bylece
kolaylayor) ve eskize yerletirin.
699
SAYISAL GRAFK
700
30.
Move komutuyla, merkezleri aktrn. Eskiz aadaki gibi olacak.
31.
32.
Inventor panelinden Hole komutunu altrn. Deliin merkezi olarak ufak dairenin
merkezini gsterin.
33.
Delik tipi olarak Counterbore sein.
34.
35.
Son olarak, toplam 10 adet olmak zere, bu delii Circular Pattern ile oaltn.
36.
Browser penceresinden Sketch2 ikonunu sein ve bunu gizleyin.
37.
SAYISAL GRAFK
Altrma 2: AutoCAD Antetlerinin Autodesk Inventora

Transferi
Autodesk Inventora geen bir ok kullancnn elinde AutoCAD ortamnda kulland
antetleri bulunur. Bu altrmada, bu antetlerin Autodesk Inventor ortamna antet zellii
olarak aktarlmasn greceiz.
1.
ANTET.DWG dosyasn AutoCAD Mechanical 2006 ile an.
2.
Dosya ierisinde bir antet blou yer almaktadr:
3.
Bu anteti Autodesk Inventora aktaracaz.
4.
AutoCAD Mechanical kapatn. Dosyay kaydetmeyin.
5.
6.
Open blmndeyken, diyalog kutusunda Files of types: altndan DWG Files (*.dwg)
sein.
7.
ANTET.DWG dosyasn bulun ve iaretleyin. Open ile devam edin.
8.
lk diyalog kutusunda, AutoCAD or AutoCAD Mechanical Files seili olacak. Next ile
devam edin.
9.
Layers and Object Import Options diyalog kutusu aadaki gibi olacak.
701
SAYISAL GRAFK
702
10.
11.
Import Destination Options diyalog kutusunda, Destination for 2D data altndan Title
Block sein. Templates blm altndan da Sheet Size: olarak A3 iaretleyin ve
Finish ile transfer ilemini bitirin.
12.
Alan Autodesk Inventor teknik resim sayfasnda antetimiz yer alr.
13.
Browser penceresinde, anteti gsteren ikonunun yanndaki + iaretine basn ve altndan

Field Text ikonunu iaretleyin. Sa tu mensnden Edit Field Text... komutunu
altrn.
SAYISAL GRAFK
14.
Transfer ettiimiz antet, AutoCAD Mechanicalin standart antetlerinden tretilmi olduu

iin, alanlar otomatik olarak Autodesk Inventorda da tannr. Alan diyalog kutusunda,
alanlarn karsna bilgiler girdiinizde, bunlar antete otomatik olarak yerleir.
15.
OK ile diyalog kutusunu kapatn.
16.
Browser penceresinde, Drawing Resources ikonunun yanndaki + iaretine basn. Ayn

ekilde Title Blocks ikonunun yanndaki + iaretine basn. Yeni transfer edilen antet
ikonu burada yer alr. smini deitirmek iin ksa aralklarla farenin sol tuu ile bunu
iaretleyin. Herhangi bir isim verin.
17.
Bu antet, kendi ablon dosyanzda kullanmak iinse, aadaki admlar izleyin.
18.
Title Blocks altndaki antet ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Copy komutunu

altrn.
19.
Open ile, ablon dosyanz an.
20.
Browser penceresinde, Drawing Resources ikonunun altndan Title Blocksu iaretleyin.
21.
Sa tu mensnden Paste komutunu altrn.
22.
ablon dosyanz kaydedin. Artk bu anteti de kullanabilirsiniz.
703
SAYISAL GRAFK
Altrma 3: Tasarm Asistann (Design Assistant) Kullanarak

Yeni IDW Dosyalar Yaratmak
Autodesk Inventorda, varolan dosyalardan yeni kopyalar yaratmann deiik yollar
bulunmaktadr. rnein, ParaA.ipt ile bunun teknik resimlerini ieren ParaA.idw
dosyalarn kopyalayarak, bunlardan ParaB.ipt ve ParaB.idw dosyalarn oluturmak
istiyorsunuz. Bunu gerekletirmenin en kolay yolu tasarm asistann (Design Assistan)
kullanmaktan geiyor.
704
1.
18_ParcaA.idw dosyas, 18_ParcaA.ipt dosyasnn teknik resim dosyasdr. Autodesk

Inventor ile 18_ParcaA.idw dosyasn an.
2.
FILE mensnn altndan Save Copy As... komutunu altrn.
3.
Save Copy As diyalog kutusunda, yeni bir isim verin (rnein 18_ParcaC.idw) ve Save ile
kaydedin.
4.
Bu dosya da, dier IDW dosyas gibi, ayn IPT dosyasnn teknik resim dosyasdr. Yani,
18_ParcaA.ipt dosyasnda yapacanz deiiklikler otomatik olarak 18_ParcaA.idw ve
18_ParcaC.idw dosyalarna yansr.
5.
Bizim istediimiz bu deildi. Yapmak istediimiz, 18_ParcaA.idw dosyasndan yeni bir

kopya yaratmak ve bu dosya ile 18_ParcaA.ipt dosyasn birbirinden ayrmak. Bunu
yaparken de, yeni IDW dosyasn baka bir IPT dosyas ile ilikilendirme istiyoruz.
6.
Windows Explorer (Gezgini) ile 18_ParcaA.ipt ve 18_ParcaA.idw dosyalarnn olduu

dizine gidin.
7.
18_ParcaA.idw dosyasn iaretleyin ve sa tu mensnden Design Assistant komutunu

altrn.
8.
Yeni bir pencere alr.
9.
Soldaki ikonlardan Manage ikonunu iaretleyin.
SAYISAL GRAFK
10.
Yeni bir IDW dosyas yaratmak iin, Action kolonu altndan, ilk None hcresini (bu
satr, IDW dosyasnn satrdr) farenin sol tuu ile iaretleyin ve menden Copy komutunu
altrn.
11.
Ayn satrda Name kolonu altndan 18_ParcaA.idw hcresinin zerindeyken, sa tu

mensnden Change Name komutunu altrn.
12.
Open diyalog kutusunda, IDW dosyasna yeni bir isim verin. rnein, 18_ParcaB.idw
diyelim. Open ile devam edin.
13.
IPT dosyasnn bir kopyasn yaratmak iin, ilk olarak Action kolonu altndan,
18_ParcaA.ipt satrndaki None hcresini farenin sol tuu ile iaretleyin ve menden
Copy komutunu altrn.
14.
Ayn satrda Name kolonu altndan 18_ParcaA.ipt hcresinin zerindeyken, sa tu

mensnden Change Name komutunu altrn.
15.
Open diyalog kutusunda, IPT dosyasna yeni bir isim verin. rnein, 18_ParcaB.ipt diyelim.
16.
stteki Save dmesine basn.
17.
Yaplan deiiklikler kaydedilir.
18.
imdi, 18_ParcaB.idw teknik resim dosyas, 18_ParcaB.ipt dosyasndan tretilir.
19.
Autodesk Inventorda, FILE mensnn altndan Open ile 18_ParcaB.idw dosyasn an.
705
SAYISAL GRAFK
706
20.
Alan dosyada, herhangi bir grnn zerine gelin ve sa tu mensnden Open

komutunu altrn.
21.
Alan dosya, 18_ParcaB.iptdir.
22.
Browser penceresinde, Extrusion1 ikonunu iaretleyin ve sa tu mensnden Edit

23.
Ekstrzyon ykseklii 10 mmden 12 mmye ykseltin ve OK ile devam edin.
24.
WINDOW mensnden 18_ParcaB.idw dosyasna gein. Yaplan deiiklikler teknik resim

grnlerine yanstlr.
25.
Bu yntemi kullanarak, IDW ve IPT dosyalarndan yeni kopyalar yaratabilirsiniz. zellikle,

birbirine benzer paralarn teknik resimlerini hzl bir ekilde retmede bu yntem olduka
ilevseldir.

Autodesk Inventor 11

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Autodesk Inventor 11

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AUTODESK

Tantma ve Kullanma Klavuzu

SAYISAL GRAFK Sanayi ve Ticaret Ltd.ti.

Bu dokman, Autodeskin ve SAYISAL GRAFKin yazl izni olmadan oaltlamaz, kopyalanamaz ve

Eskizlerin Snrlandrlmas ............................................................................................................ 57

Altrma 3: Sprme Unsuru ....................................................................................................... 141

Tolerans Modelleme....................................................................................................... 224

Yzeylere Kalnlk Vermek / Yzeyleri telemek (Thicken/Offset)............................. 308

Altrma 5: llendirmeler ve Notasyonlar............................................................................... 416

Altrma 7: Esnek Montajlarn Kullanm ................................................................................... 525

Para Listesi ................................................................................................................... 670

Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

zerinde altnz projenin sabit disk (ya da a) zerindeki dizin yapsn

Yeni bir para/montaj/teknik izim tanmlamak iin kullanlan dosyalardr. ablon

Tek bir para ieren dosyalardr.

Montaj dosyalar, bir ya da birden fazla para/alt montaj ieren dosyalardr.

Teknik resim dosyas

Teknik resim dosyalar, para ya da montajlarn teknik resim grnlerini ieren

Sunum dosyalar, montajlarn dokmantasyonu iin kullanlan dosyalardr. Sunum

Sac metal dosyas

Para/montaj/teknik resim/sunum dosyalarndaki modellerin ilgili zelliklerini

Autodesk Inventor paneli

Autodesk Inventor komutlarn ierir. Buradaki komutlar, allan ortama/dosyaya

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

Whats New in Autodesk Inventor 11?:

Getting Started Manuals: Autodesk

White Papers: Deiik konular ile ilgili

Skill Builders: Autodeskin web

Try It Tutorials: Yeni kullanclar iin

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

Paralar, daha sonra, montaj dosyalarnda bir araya getirilir ve montajlanr.

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

Autodesk Inventor Dosya Tipleri

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

Para Merkezli Tasarm ve Montaj Merkezli Tasarm

Kendi tanmladnz ablonlar kullann.

lk eskiz dzlemine, paranzn ilk temel eskizini izin.

Eskiz ve konum unsurlarn kullanarak, paranz tasarlayn.

Montaj ortamnda, paralar arasnda snrlamalar tanmlayarak, paralar konumlayn.

stendiinde, montajlarn patlatlm grnleri, sunum dosyalarnda yaratlr.

Tasarmnzn 2 boyutlu teknik resim grnlerini oluturun.

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

ablon Dosyalarn Kullanmak

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

Proje Dosyalarnn Yaps

1. Blm: Autodesk Inventora Giri

Autodesk Inventor 11 Tantma ve Kullanma Klavuzu

Location: Proje dosyasnn sabit diskteki ya da a ortamndaki yerini gsterir.

Workspace: Kullancn tasarm dosyalarnn yaratld, dzenlendii ve kaydedildii dizini gsterir.